SCOME sessions Handout
Διοικητικό Συμβούλιο Νοεμβρίου 2019 Πάτρα
Περιεχόμενα Εισαγωγικό σημείωμα ..................................................................................................... 3 Day 1 ................................................................................................................................... 4 Standing Committee on Medical Education .......................................................... 4 Curriculum ..................................................................................................................... 5 Τι είναι το curriculum; ............................................................................................... 5 Πού βασίζεται ένα Medical Curriculum; .............................................................. 5 Ποιά τα είδη της ύλης; ............................................................................................. 6 Πώς δομείται πρακτικά ένα πρόγραμμα σπουδών;.......................................... 7 Hidden Curriculum ....................................................................................................... 7 Τι είναι; ......................................................................................................................... 7 Το σύγχρονο Hidden Curriculum .......................................................................... 8 Day 2................................................................................................................................. 10 Self-Directed Learning (SDL) .................................................................................... 10 Λίγα λόγια για αυτό το session ............................................................................ 10 Τι είναι το SDL; .......................................................................................................... 10 Adult Learning ......................................................................................................... 10 Pedagogy, Andragogy, Heutagogy .................................................................. 11 Πώς να κάνω το SDL αποτελεσματικά; .............................................................. 12 To self-direct or not to self-direct? That’s the question. .................................. 12 SCOME Plans 2019/20................................................................................................ 12 Advocacy - Lobbying - Campaigning .............................................................. 12 Καμπάνια για τον Ρόλο του φοιτητή ιατρικής ................................................... 13 Next Steps on Medical Education....................................................................... 14 References....................................................................................................................... 15 (επειδή αυτά δεν τα βγάζω από το μυαλό μου) ................................................... 15
Εισαγωγικό σημείωμα Αγαπητέ LOME, SCOME enthusiast και ενεργό μέλος που ενδιαφέρεσαι για τον τομέα δράσης της ιατρικής εκπαίδευσης, Αυτό το Handout έχει γίνει με αρκετό κόπο και αγάπη ως follow-up των SCOME sessions του Διοικητικού Συμβουλίου. Ελπίζω να σου φανεί ενδιαφέρον και χρήσιμο και να σε κάνει να αγαπήσεις την ιατρική εκπαίδευση λίγο περισσότερο. Η αλήθεια είναι ότι περίμενα περισσότερα άτομα από την ομάδα να είναι παρόντα στα sessions. Για το λόγο αυτό, το handout είναι αναλυτικότατο και περιέχει όλα όσα ειπώθηκαν. Αν θελήσεις περισσότερες πληροφορίες πάνω σε κάποια από τις θεματικές (και για οτιδήποτε άλλο αφορά την ιατρική εκπαίδευση), είμαι στη διάθεσή σου. Με αγάπη, Άννα Ντανίκα
Day 1
Standing Committee on Medical Education Η πρώτη μέρα ξεκίνησε με μία εισαγωγή στον τομέα δράσης της ιατρικής εκπαίδευσης. Προβάλαμε το την παρουσίαση prezi που υπάρχει σε αυτό το σύνδεσμο: https://prezi.com/view/XS8iAK2aR5u9LxHPnOR9/ Η SCOME (Standing Committee on Medical Education) είναι ένας από τους 6 τομείς δράσης της HelMSIC και ασχολείται αποκλειστικά με το θέμα της ιατρικής εκπαίδευσης το οποίο το προσεγγίζει ολιστικά και από πολλές πλευρές. Ορισμένες από τις θεματικές με τις οποίες ασχολείται είναι: 1. Πρόγραμμα σπουδών ιατρικών σχολών (πώς δομείται, πού βασίζεται, πώς αξιολογείται, πώς αναθεωρείται, πώς πιστοποιείται, πώς ο φοιτητής εμπλέκεται σε αυτό) 2. Κλινικές & Χειρουργικές δεξιότητες (και συγκεκριμένα ο τρόπος με τον οποίο διδάσκονται αποτελεσματικά) 3. Student Involvement (η εμπλοκή του φοιτητή ιατρικής στην εκπαίδευσή του και στην ακαδημαϊκή κοινόητηα) 4. Πιστοποίηση ιατρικών σχολών - accreditation (μία διαδικασία μέσα από την οποία μία ιατρική σχολή αποδεικνύει ότι μπορεί να καταρτίσει πτυχιούχους που μπορούν να ασκήσουν το ιατρικό επάγγελμα επαρκώς και να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις του) 5. Σχέση Ιατρού-Ασθενούς (πώς διδάσκεται στις ιατρικές σχολές και περνάει μέσα από το πρόγραμμα σπουδών) 6. Advocacy & Policy Making (η επίσημη τοποθέτηση πάνω σε ορισμένα ζητήματα που αφορούν την εκπαίδευση και εξωτερίκευση αυτών των στάσεων με στόχο να επιτευχθούν αλλαγές) Τα προγράμματα του τομέα δράσης της ιατρικής εκπαίδευσης υπάρχουν για να καλύψουν κενά στο πρόγραμμα σπουδών και να βοηθήσουν τους φοιτητές στην εκμάθηση δεξιοτήτων οι οποίες δεν διδάσκονται επαρκώς κατά τη διάρκεια των προπτυχιακών σπουδών. Ορισμένα από τα προγράμματα που περιλαμβάνει είναι: 1. Surgical Suturing Workshop: ένα πολύ δημοφιλές πρόγραμμα που τρέχει εδώ και 8 χρόνια στις τοπικές επιτροπές και αφορά την εκμάθηση χειρουργικών δεξιοτήτων περιποίησης και συρραφής τραύματος. 2. Summer School | Προετοιμασία για το Αγροτικό Ιατρείο: ένα πανελλήνιο τετραήμερο σεμινάριο δεξιοτήτων για να προετοιμάσει τους πεμπτοετείς και εκτοετείς φοιτητές για το αγροτικό τους ιατρείο. 3. Ημερίδα Ειδικοτήτων: μία ημερίδα ενημέρωσης σχετικά με το αγροτικό ιατρείο, τα προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών των πανεπιστημίων, το διδακτορικό, την ειδικότητα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό
4. Breaking the Silence: ένα πρόγραμμα εκμάθησης λήψης ιστορικού και επικοινωνίας με έναν ασθενή στη νοηματική γλώσσα 5. DREEM & iCAN : μία έρευνα για την εκτίμηση της ποιότητας του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος που συνοδεύτηκε από καμπάνια 6. Basic Life Support: ένα workshop για την εκμάθηση ΚΑΡΠΑ και χρήσης εξωτερικού απινιδωτή. Ο σταθερός εξωτερικός συνεργάτης της SCOME είναι οι ιατρικές σχολές και τα μέλη ΔΕΠ τα οποία βοηθούν στην υλοποίηση των προγραμμάτων του τομέα δράσης. Κατά καιρούς ο τομέας δράσης συνεργάζεται με φορείς και δομές όπως τα Γραφείς Διασύνδεσης, ο ERC, το ΕΚΑΒ, η Ελληνική Εταιρεία Ανοσολογίας κτλ. Σε διεθνές επίπεδο η SCOME είναι μέλος της αντίστοιχης SCOME της IFMSA (International Federation of Medical Students’ Associations) και της EMSA (European Medical Students’ Association). Επιπλέον ασχολείται με τον WFME (World Federation for Medical Education) ο οποίος είναι υπεύθυνος για τα προγράμματα ιατρικής εκπαίδευσης και την πιστοποίηση των ιατρικών σχολών παγκοσμίως και την AMEE (Association for Medical Education in Europe) η οποία είναι μία ευρωπαϊκή εταιρεία που ασχολείται με την ιατρική εκπαίδευση ολιστικά. Ξεκίνησε ως παράρτημα του WFME αλλά έχει αποκτήσει βαθμιαία πολύ δύναμη και έχει αρχίσει να τον επισκιάζει. (#intriguing)
Curriculum Τι είναι το curriculum; Υπάρχουν πολλοί και αόριστοι ορισμοί για αυτή την έννοια. Συχνά μεταφράζεται ως πρόγραμμα σπουδών αλλά αν την προσεγγίσουμε ολιστικά είναι μία πιο ευρεία έννοια και προσδιορίζεται ως “ύλη”. Ένας περιεκτικός ορισμός είναι ο εξής: Το Curriculum είναι μία σύνθετη ανάμειξη από εκπαιδευτικές πρακτικές, περιεχόμενο μαθημάτων, μαθησιακούς στόχους, εκπαιδευτικές εμπειρίες, αξιολόγηση, περιβάλλον εκπαίδευσης, ατομικό μαθησιακό τύπο και πρόγραμμα εργασίας. Ένας πιο λακωνικός αλλά εξίσου περιεκτικός ορισμός (με μία πιο φιλοσοφική χροιά) είναι ο εξής: Το Curriculum είναι αυτό που βάζει τάξη, συνοχή και διανοητική πειθαρχία στην μετάδοση της καταγεγραμμένης ανθρώπινης εμπειρίας. (σε απόδοση από R.M. Harden) Στη SCOME φυσικά αναφερόμαστε σε Medical Curriculum, δηλαδή σε όλα τα στοιχεία που μας μετατρέπουν από μαθητές σε πτυχιούχους ιατρούς.
Πού βασίζεται ένα Medical Curriculum; Όλα τα προγράμματα σπουδών έχουν κάποιους κοινούς παρονομαστές οι οποίοι συνοψίζονται στον τρισδιάστατο κώνο που είδαμε στα sessions. Ο πυρήνας ενός προγράμματος σπουδών είναι ο εξής: Φάση 1 (1ο & 2ο έτος): Φυσιολογική δομή, λειτουργία και συμπεριφορά Φάση 2 (2ο & 3ο έτος): Παθολογική δομή, λειτουργία και συμπεριφορά
Φάση 3 (4ο & 5ο έτος): Κλινική άσκηση και εμπειρία Φάση 4 (6ο έτος): Μάθηση σε περιστατικά και ασθενείς
Ταυτόχρονα ο φοιτητής εξοικειώνεται με το σύστημα υγείας, μαθαίνει τεχνικές της καθημερινής κλινικής πράξης και συμβαδίζει με την επαγγελματική ηθική του ιατρικού επαγγέλματος. Με αυτό τον τρόπο αποκτά γνωστικό υπόβαθρο και δεξιότητες και διαμορφώνει στάσεις που τον μετατρέπουν σε ιατρό.
Ποιά τα είδη της ύλης;
Διακρίνουμε τα εξής: 1. Intended curriculum ή Declared curriculum ή διδακτέα ύλη. Η ύλη που προβλέπεται επίσημα μέσα από το πρόγραμμα σπουδών, τους κανονισμούς μίας ιατρικής σχολής, τους οδηγούς σπουδών, τα εγχειρίδια των διδασκόντων και τις περιγραφές των μαθημάτων και των εργαστηρίων. 2. Delivered curriculum ή taught curriculum ή διδαχθείσα ύλη. Η ύλη που διδάσκεται στους φοιτητές κατά τις ώρες διδασκαλίας. Περιλαμβάνει οπτικοακουστικό υλικό, βιβλία, κλινική πράξη, εργαστηριακές ασκήσεις, σημειώσεις του καθηγητή. 3. Learnt curriculum ή received curriculum. Η ύλη που εν τέλει οι φοιτητές μαθαίνουν και συγκρατούν μέσα από ολόκληρη τη μαθησιακή διαδικασία. 4. Assessed curriculum ή εξεταστέα ύλη. Η ύλη πάνω στην οποία ο φοιτητής ελέγχει τις γνώσεις του ή/και εξετάζεται. Η αξιολόγηση ενδεχομένως να είναι formative - δηλαδή κατά τη διάρκεια ενός εξαμήνου σαν διαδικασία συνεχής που έχει ως στόχο να βελτιώσει τον φοιτητή και το μάθημα - ή summative - δηλαδή σαν εξέταση στο τέλος του εξαμήνου εφ’ όλης της ύλης.
Πώς δομείται πρακτικά ένα πρόγραμμα σπουδών; Η δόμηση συνοψίζεται σε αυτά τα 6 βήματα: 1. Εντοπισμός προβλήματος και γενικών αναγκών (ποιές ανάγκες του κοινωνικού συνόλου και του συστήματος υγείας πρέπει να καλύπτει το πρόγραμμα σπουδών) 2. Αξιολόγηση συγκεκριμένων αναγκών (εντοπισμός πιο σαφών γραμμών για τις ανάγκες που πρέπει να καλύπτονται από την εκπαίδευση) 3. Στοχοθέτηση (τι γνώσεις, δεξιότητες και στάσεις πρέπει να έχει ένας τελειόφοιτος και πώς το πρόγραμμα σπουδών θα του τις μεταδώσει) 4. Εκπαιδευτικές πρακτικές (μέθοδοι διδασκαλίας, ώρες πρόγραμμα κτλ) 5. Εφαρμογή (είτε πιλοτικά είτε κανονικά σε μία σχολή) 6. Αξιολόγηση και ανατροφοδότηση (αξιολόγηση σε επίπεδο φοιτητών, διδασκόντων και πανεπιστημίου και ανατροφοδότηση πάνω σε αυτές) Η διαδικασία αυτή είναι συνεχής και δυναμική. Δηλαδή τα στάδια δεν είναι στατικά αλλά διαρκώς επαναλαμβάνονται και επηρεάζονται από τα υπόλοιπα. Στη συνέχεια δομήσαμε ένα πρόγραμμα σπουδών πάνω σε ένα γνωστικό αντικείμενο που επιλέξαμε να είναι ο HIV. Η δόμηση ενός προγράμματος σπουδών είναι μορφή στρατηγικού σχεδιασμού. Αυτό πρέπει να γίνεται με επιμέλεια και πολύ προσοχή οπότε οι στόχοι πρέπει να είναι Specific (συγκεκριμένοι) Measurable (μετρήσιμοι, να μπορούν να αξιολογηθούν) Achievable (εφικτοί, ρεαλιστικοί) Relevant (σχετικοί με το θέμα) Time-bound (χρονικά περιορισμένοι) Επιπλέον, όταν βρισκόμαστε σε διλημματική κατάσταση και πρέπει να λάβουμε μία απόφαση μπορούμε να κάνουμε SWOT analysis, δηλαδή να σκεφτούμε πάνω στα: Strengths (δυνατά σημεία) Weaknesses (αδυναμίες) Opportunities (ευκαιρίες) Threats (κίνδυνοι-απειλές)
Hidden Curriculum Τι είναι; Το κρυφό (ή μύχιο) πρόγραμμα σπουδών. Περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία που δεν καταγράφονται πουθενά ούτε προβλέπονται ούτε υποδεικνύονται. Δηλαδή περιλαμβάνει στάσεις, απόψεις και συμπεριφορές που περνούν σε έναν φοιτητή κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσής του. Ενδεχομένως να είναι θετικές (π.χ. Στάση ασθενών απέναντι στο σύστημα υγείας) είτε αρνητικές (π.χ. Κυνισμός απέναντι σε ασθενείς).
Επιπλέον μπορεί να είναι εκούσιες (π.χ. Η συμπεριφορά ενός καθηγητή απέναντι στους συναδέλφους του) ή ακούσιες (π.χ. Αντιμετώπιση από κοινωνικό και οικογενειακό περιβάλλον, πρότυπα από social media).
Το σύγχρονο Hidden Curriculum Στη συνέχεια του session οι συμμετέχοντες διάβασαν αυτό το απόσπασμα από άρθρο του MedEd Publish (online έκδοση της ΑΜΕΕ) το οποίο μετά από μία ποιοτική έρευνα καταλήγει στα κυριότερα στοιχεία που απαρτίζουν το Hidden Curriculum στη σύγχρονη εποχή. Παραθέτω λοιπόν το απόσπασμα: The Contemporary Hidden Curriculum in Medical Education The Elements of Hidden Curriculum 1. Lack of accountability to patients - Myriad factors have led physicians and nurses to no longer feel they have a sense of personal accountability to their patients. These factors include the bottom line effects of our broken health care system, which force patients to change doctors frequently, coupled with the fact that our society is increasingly peripatetic. Hence, long term relationships between patients and their physicians are increasingly rare. Compounding this is the fact that within the hospital system, patients are cared for by hospitalists they have never seen before, often working eight to twelve hour shifts, so that the patient may have three different physicians in a 24 hour period. Team after team of subspecialists may also see the patient, none with any previous relationship to him or her. They are all too frequently not interested in the patient as an individual human being, as opposed to an intense interest in his medical problem or disease state. Then, there are the current work rules applying to hospital trainees, and the anxiety-based over concerns of program directors, which have a markedly negative effect on accountability. In the past, a conscientious and concerned house officer stayed on duty, to take care of a sick patient with whom he had developed a relationship, and of whom he had a thorough and intimate knowledge. Now, he or she goes off duty at an inappropriate moment in the patient’s course, because he has been told that he must, conferring dangers inherent in the handoff that are far more serious than the dangers of alleged physician over-fatigue. 2. The influence of “legal phobia” - The collective negative effect of legitimate medical legal concerns, is compounded by the much more pernicious and pervasive effects of perceived legal concerns and the resulting overzealous interpretation of “the rules and regulations” governing physician and nurse behavior. What has been labeled as “defensive medicine” is not only extremely expensive, but also insidiously affects compassionate care. Increasingly, there are “policies” which adversely affect our thinking, and daily decision making. Even the well intentioned HIPPA laws, which are aimed at protecting our patients’ privacy, have become increasingly problematic, largely due to overzealous interpretation and application. Lost in the process is the ability of young doctors and nurses to exercise the practical wisdom that underlies common sense decision making. 3. Physician and nursing overload - the amount of effort directly going into the provision of good and compassionate care, has been replaced by a plethora of “busy work”. Every minute that a physician spends tending to documentation, much of which is dictated by the need to justify a billing code, and every minute spent filling out yet another form, collectively constitute an important obstacle to providing compassionate patient–centered care.
4. The effect of negative attitudes on the part of our teachers - traditionally, attitudes are communicated, silently, or otherwise, down the hierarchical chain in a teaching hospital. The department chair sets a certain tone, and above that level, the Board and hospital CEO may/should influence the tone. The faculty teach the residents and students on rounds and then the residents spend much of the day with the students, during which time there is much opportunity for the insidious effect of overwork, negative attitudes, jaded cynicism, and what we often label as “burnout”, to be passed on to the students, all too often via snide remarks, body language and other subtle messages. There are numerous examples. A newly admitted patient is called a “hit”, or a “gomer”. The house officer may communicate his callous and judgmental feelings about a chronic pain patient in a variety of ways. Disturbingly, it appears that some residents are teaching students that it is acceptable to just check off the boxes on the computer, without actually examining that body part. Nurses don’t have time, any longer, to spend a quiet moment comforting an emotionally needy patient, and a back rub is an historical anachronism. We even teach our trainees that they shouldn’t “get too close” to their patients, with the stated or implied message that enforced detachment” is necessary to maintain objectivity in decision making. 5. The influence of the computer and the electronic health record (EHR) - now we are typing while we are trying to listen to patients and talk with them, hardly providing a milieu for the delivery of compassionate care. Dr. Varghese summarized it very well in his the New England Journal of Medicine article, where he noted that we have one patient (i.e., the “I-Patient”) in the computer, and another patient in the bed, and the problem is that the doctors are trying to fix the I-patient. 6. The effect of the “work-life balance” - This is a generally laudable concept, but it must be asked whether it has become a preoccupation. Certainly, it is part of the Hidden Curriculum, and is one of the main reasons that Medicine increasingly has become a job, rather than a career. 7. The concept of “the difficult patient” - This label may reflect that the patient is angry, or emotionally needy, or just asks too many and too difficult questions, but the negativism of those caring for the patient, is part of the Hidden Curriculum that is communicated to the junior members of the health care team. The end result is that caregivers tend to avoid such patients, when they really need more time, attention and compassion.
Στη συνέχεια συζητήσαμε ποιά από αυτά τα στοιχεία ισχύουν για το Hidden Curriculum της ελλάδας και τι έχουμε συναντήσει μέχρι στιγμής. Στο τέλος του session κάναμε unboxing το λευκό κουτί το οποίο είναι μία μοντελοποίηση του προγράμματος σπουδών. Είναι χωρισμένο σε 4 διαμερίσματα ανάλογα με τις κατηγορίες curriculum και έχει διπλό πάτο στον οποίο κρύβεται το hidden curriculum. Μία πρωτότυπη κατασκευή για τους συμμετέχοντες. Το βιντεάκι με το unboxing θα το βρείτε στον φάκελο του handout. Η πρώτη μέρα τελείωσε με μία σύνοψη των όσων ειπώθηκαν και feedback.
Day 2
Self-Directed Learning (SDL) Λίγα λόγια για αυτό το session Στο ΑΜΕΕ Conference 2019 στη Βιέννη παρακολούθησα ένα workshop με θέμα «Self-Directed Learning”. Το παρέδωσαν 2 καθηγητές από το Department of Medical Education από το πανεπιστήμιο του Dundee της Σκωτίας, εκεί όπου βρίσκεται η έδρα της ΑΜΕΕ. To session ήταν εξαιρετικό και μόλις το παρακολούθησα σκέφτηκα: Αυτό θα κάνω στα sessions του επόμενου ΔΣ! Το SDL είναι κάτι που εφαρμόζουν οι Έλληνες φοιτητές ιατρικής. Η δομή των εκπαιδευτικών προγραμμάτων των πανεπιστημίων είναι τέτοια ώστε να δίνει στον φοιτητή ένα μήνυμα: Μάθε μόνος σου!
Τι είναι το SDL; Μεταφράζεται ως αυτομάθηση ή αυτομόρφωση ή αυτοκαθοδηγούμενη μάθηση. Η διαδικασία μάθησης κατά την οποία το υποκείμενο αποφασίζει για τον τρόπο, τον χρόνο, τις μεθόδους με τις οποίες θα μάθει, τις πηγές που θα χρησιμοποιήσει και το κατά πόσο θα παρεμβαίνει ένας διδάσκων στην διαδικασία.
Adult Learning Η ομάδα έκανε ένα mind-map για τα χαρακτηριστικά ενός ενήλικα και το πώς αυτά επηρεάζουν τη μάθηση. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα εξής:
Προηγούμενες μαθησιακές εμπειρίες → επίγνωση τρόπου με τον οποίο μαθαίνει πιο αποτελεσματικά → όχι ανάγκη για καθοδήγηση → προαπαιτούμενες γνώσεις → κριτική σκέψη → αμφισβήτηση → γνώση μεθόδων αναζήτησης της πληροφορίας Έλλειψη χρόνου → ανάγκη για προσαρμογή μάθησης στο δικό του πρόγραμμα και ανάλογα με τις υποχρεώσεις του Τρόπος ζωής → δεν υπάρχει ο έλεγχος από το οικογενειακό περιβάλλον Επιλογή μαθησιακού αντικειμένου → αγάπη για αυτό → εσωτερικά κίνητρα για μάθηση και κατάρτιση
Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά έχουν ως αποτέλεσμα να οδηγηθεί στην αυτόμόρφωση.
Pedagogy, Andragogy, Heutagogy Για να καταλάβουμε τι είναι το SDL, θα δούμε μία σύγκριση των εννοιών pedagogy, andragogy και heutagogy. Pedagogy:
Μάθηση καθοδηγούμενη από δάσκαλο/εκπαιδευτή. Ο εκπαιδευτής φέρει πλήρη ευθύνη και ο μαθητής τον εμπιστεύεται. Κινείται με βάση ένα πρόγραμμα σπουδών Το κίνητρο είναι κυρίως εξωτερικοί παράγοντες (εκπαιδευτής, γονείς, ανταγωνισμός) Το συναντάμε στην Α’ βάθμια και Β’ βάθμια εκπαίδευση
Andragogy
Self-Directed Learning. Μάθηση καθοδηγούμενη από τον ίδιο τον μαθητή Ο μαθητής φέρει ευθύνη για την μάθησή του και για το αν πετύχει το αποτέλεσμα Κινείται με βάση στόχους και ανάγκες Το κίνητρο είναι εσωτερικοί παράγοντες (αίσθημα ευθύνης, ικανοποίηση) Το συναντάμε στην Γ’ βάθμια εκπαίδευση και σε μεταπτυχιακές, διδακτορικές σπουδές.
Heutagogy (σχετικά με την ετυμολογία της λέξης: ο όρος έχει ελληνική ρίζα αλλά αναπτύχθηκε από καθηγητές στην Αμερική και μάλλον είναι λάθος. Όσοι αναλύουν την ετυμολογία αναφέρουν το ρήμα ευρίσκω αλλά θα έπρεπε να είναι euragogy και δεν συνάδει απόλυτα με το περιεχόμενο. Πιθανότατα να ήθελαν τη λέξη “αυταγωγία” , autagogy)
Self-Determined Learning. Αυτοκαθοριζόμενη μάθηση Ο μαθητής φέρει πλήρη ευθύνη για τη μάθηση και καθορίζει το περιεχόμενό της Κινείται με βάση ερωτήματα, απορίες, ανάγκες χωρίς απαραίτητα στόχους Το κίνητρο είναι καθαρά εσωτερικοί παράγοντες (φιλομάθεια, εξέλιξη) Το συναντάμε στη δια βίου μάθηση
Το SDL είναι καθαρά μορφή adult-learning και εφαρμόζεται επειδή ανταποκρίνεται στις ανάγκες και στις απαιτήσεις των ενηλίκων. Ποιές είναι αυτές λοιπόν; Κάναμε στη συνέχεια με τους συμμετέχοντες έναν mindmap με όλα τα χαρακτηριστικά των ενηλίκων που αφορούν τη μάθηση. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα εξής:
Έλλειψη υπομονής και χρόνου -> μάθηση βασισμένη σε στόχους, ενεργός συμμετοχή στη διαδικασία μάθησης
Προηγούμενες μαθησιακές εμπειρίες -> γνωρίζουν τις ανάγκες τους Χρησιμοθηρικοί -> θέλουν αυτό που μαθαίνουν να ανταποκρίνεται στις ανάγκες τους και να βρίσκει πρακτική εφαρμογή Αμφισβήτηση -> πολλές διαφορετικές πηγές Ανάγκη επικοινωνίας -> ανταλλαγή απόψεων με co-learners και συναδέλφους
Πώς να κάνω το SDL αποτελεσματικά; 5 βήματα τα οποία προφανώς δεν είναι γραμμικά και στατικά αλλά αποτελούν μέρη μίας δυναμικής διαδικασίας κατά την οποία ο ενήλικας καθοδηγεί τη μάθησή του.
Αυτοαξιολόγηση Μαθησιακοί στόχοι (εδώ θυμηθείτε το SMART από την προηγούμενη μέρα) Πλάνο δράσης Εφαρμογή πλάνου Αναθεώρηση
To self-direct or not to self-direct? That’s the question. Στο τέλος συζητήσαμε πάνω στο ερώτημα: To self-direct or not to self-direct; Με διαφορετική διατύπωση: Να μάθω αυτά που επιβάλλεται να γνωρίζω για να περάσω τα μαθήματα της σχολής ή αυτά που χρειάζονται για να αποκτήσω γνωστικό υπόβαθρο ως γιατρός; Η απάντηση που έδωσαν οι Professors από το Dundee είναι: Competencybased learning, δηλαδή φροντίζω στο τέλος του εξαμήνου να έχω συμπληρώσει “blocks” με απαιτούμενη ιατρική γνώση για να προχωρήσω στα επόμενα μαθήματα.
SCOME Plans 2019/20 Advocacy - Lobbying - Campaigning 3 έννοιες που συχνά τις χρησιμοποιούμε στη HelMSIC αλλά τις κακοποιούμε (γλωσσική κακοποίηση alert), τις μπερδεύουμε, τις παρεξηγούμε κι εν τέλει δεν τις χρησιμοποιούμε σωστά. Δείτε αυτή την παρουσίαση στο prezi (γιατί όπως είπαμε το power point στα SCOME sessions καταργήθηκε) που τις εξηγεί συνοπτικά: https://prezi.com/view/sM6gdLDTdqO50cUZSaNu/ Έχουμε λοιπόν:
Advocacy: έχω μία σταθερή άποψη πάνω σε ένα συγκεκριμένο θέμα και την εξωτερικεύω προκειμένου να πετύχω μία αλλαγή σε βάθος χρόνου. Lobbying: μορφή advocacy. Ο στόχος μου είναι τα άτομα που λαμβάνουν αποφάσεις πάνω στο ζήτημα που με απασχολεί (π.χ. Οι πρόεδροι των ιατρικών σχολών) Campaigning: μορφή advocacy. Ο στόχος μου είναι τα άτομα τα οποία τα αφορά το συγκεκριμένο ζήτημα. (π.χ. Οι φοιτητές ιατρικής)
Καμπάνια για τον Ρόλο του φοιτητή ιατρικής Μία καμπάνια της SCOME που θα πραγματοποιηθεί τον Ιανουάριο και θα έχει ως στόχο να ευαισθητοποιήσει τον φοιτητή ιατρικής πάνω σε θέματα που αφορούν το ακαδημαϊκό περιβάλλον του, τον κοινωνικό του ρόλο και την ψυχική του υγεία. H καμπάνια για τον ρόλο του φοιτητή ιατρικής θα επικεντρώνεται στους εξής θεματικούς άξονες: 1. Ακαδημαϊκό περιβάλλον 2. Κοινωνική προσφορά 3. Διατήρηση ψυχικής υγείας Αναλυτικότερα έχουμε: Ακαδημαϊκό περιβάλλον
Αξιολόγηση μαθημάτων Αξιολόγηση ακαδημαϊκού περιβάλλοντος Διαμόρφωση προγράμματος σπουδών Εκπροσώπηση
Κοινωνική προσφορά
Ενεργή πολιτειότητα ιδιαίτερα σε θέματα που αφορούν την υγεία και τις υπηρεσίες υγείας Ευθύνη απέναντι στο “Health Literacy” των πολιτών, δηλαδή την ικανότητά τους να κατανοούν την ιατρική πληροφορία και να λαμβάνουν αποφάσεις που σχετίζονται με την υγεία τους. Εθελοντική προσφορά μέσω φορέων Ενημέρωση κοινού σε ζητήματα δημόσιας υγείας και πρόληψη
Mental Health
Διατήρηση ψυχικής υγείας και αποφυγή φαινομένων burn-out Αναγνώριση συμπτωμάτων burn-out και ψυχικών διαταραχών στο οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον τους. Παροχή υποστήριξης σε συμφοιτητές που βιώνουν τέτοιου είδους καταστάσεις και κατάρριψη στίγματος Ενημέρωση σχετικά με μονάδες ψυχικής υγείας Ενημέρωση σχετικά με δομές δωρεάν ψυχολογικής υποστήριξης του πανεπιστημίου
Αξιολόγηση δομών ψυχολογικής υποστήριξης του Πανεπιστημίου και έκφραση απόψεων σχετικά με αυτές Έκφραση άποψης σχετικά με τη βιωσιμότητα του προγράμματος σπουδών για αναδιαμόρφωσή του
Ενδεχομένως να υπάρχει ένα ερωτηματολόγιο που θα συλλέγει πληροφορίες σχετικά με αυτές τις θεματικές οι οποίες μπορούν να αξιοποιηθούν:
Ως advocacy tool απέναντι σε ιατρικές σχολές Ως μέθοδος λήψης input για μελλοντικά προγράμματα της HelMSIC Ως τεκμήριο που θα κοινοποιηθεί στους φοιτητές ιατρικής προκειμένου να τους προβληματίσει στα συγκεκριμένα θέματα
Μία καμπάνια στοχεύει σε ευαισθητοποίηση των φοιτητών ιατρικής οι οποίοι θέλουμε να αρχίσουν να κάνουν μικρά και απλά βήματα (τώρα ή και στο μέλλον) τα οποία σταδιακά θα βελτιώσουν την ποιότητα της εκπαίδευσής τους. Αυτό είναι το όραμα πίσω από την δράση. <3
Next Steps on Medical Education 1ος σταθμός: Surgical Suturing Workshop 2019 Ολοκλήρωση εκκρεμοτήτων από τις οργανωτικές επιτροπές και follow-up για πρόταση μαθήματος. 2ος σταθμός: Συνέδριο Ανοσολογίας Τον Δεκέμβριο θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα το 11ο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ανοσολογίας. Θα παρουσιαστεί η έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με τη HelMSIC και το έργο της SCOME για την ιατρική εκπαίδευση στην Ελλάδα. 3ος σταθμός: Καμπάνια για τον Ρόλο του Φοιτητή Ιατρικής Πρόκειται να ανοίξει ένα Small Working Group για τη δόμηση του περιεχομένου της καμπάνιας. Για περισσότερες λεπτομέρειες βλέπε προηγούμενο θέμα. 4ος σταθμός: Academic Quality Ιατρικών Σχολών Η ιατρική σου σχολή είναι πιστοποιημένη; Αν η απάντηση είναι όχι, μπορείς να κάνεις κάτι για αυτό. Θα ανοίξει ένα κάλεσμα για τις τοπικές επιτροπές για συμμετοχή σε ένα Working Group πάνω στην πιστοποίηση ιατρικών σχολών. Θα μελετήσουμε τα εξής:
Αξιολογήσεις ιατρικών σχολών (εσωτερικές παρατηρήσεις, προβληματισμοί Παγκόσμιες κατατάξεις (Leiden) Πιστοποιήσεις (ENQA, WFME, ΑΔΙΠ, ΜΟΔΙΠ)
και
εξωτερικές)
-
Τα αποτελέσματα της έρευνας θα ανακοινωθούν στα ενεργά μέλη της HelMSIC. Σε όσες Τοπικές Επιτροπές είναι εφικτό ενδεχομένως να γίνουν συνατήσεις με τους προέδρους των ιατρικών σχολών προκειμένου να τους ενημερώσουν για τη διαδικασία πιστοποίησης που πρέπει να ακολουθήσει η κάθε ιατρική σχολή για να λάβει πιστοποίηση κατά WFME. Αν δεν λάβει αυτού του είδους την πιστοποίηση, από το 2023 και εξής, οι απόφοιτοί της δεν θα μπορέσουν να συμμετάσχουν στις εξετάσεις USMLE για αναγνώριση του πτυχίου τους στην Αμερική. 5ος σταθμός: Summer School 2020 │Προετοιμασία για το Αγροτικό Ιατρείο Planning και άνοιγμα καλέσματος για οργανωτική επιτροπή.
Κάπως έτσι ολοκληρώθηκαν τα SCOME sessions του Διοικητικού Συμβουλίου Νοεμβρίου 2019. Ελπίζω να ήταν μία εκπαιδευτική εμπειρία για όλους και να σας έδωσε a strong idea για το αντικείμενο ενασχόλησης της SCOME. Ελπίζω να σας έκανε να αγαπήσετε την Ιατρική Εκπαίδευση λίγο περισσότερο…
References (επειδή αυτά δεν τα βγάζω από το μυαλό μου) D.Kern, P. Thomas, M. Hudgens 2009 “Curriculum Development for Medical Education – A six step approach” The Johns Hopkins University Press M. Nazim, S. Zaidi 2015 “Teaching and Learning Methods in Medicine” Springer International Publishing Switzerland R.M. Harden 2001 “AMEE Guide No. 21: Curriculum mapping: a tool for transparent and authentic teaching and learning” Centre for Medical Education and Education Development Unit, Dundee, UK, Medical Teacher, Vol. 23, No. 2 David G. Brauer & Kristi J. Ferguson 2015 “AMEE Guide No. 96 The integrated curriculum in medical education” Medical Teacher, Vol. 37, p.312–322 V. Rajput, A. Mookerjee 2017 “The Contemporary Hidden Curriculum in Medical Education”, MedEdPublish WFME, Accreditation: https://wfme.org/accreditation/ ENQA, Accreditaion: https://enqa.eu/ ΑΔΙΠ https://www.adip.gr/