AKOESTIEK COMFORT
GELUID
ONDER CONTROLE
| voor gebruikers | architecten | facilitair managers | adviseurs | eigenaren en beheerders vastgoed |
Wat is akoestiek De wereld van de akoestiek houdt zich bezig met geluid en de invloed die een ruimte heeft op de klank en nagalm van geluid. Geluid bestaat uit trillingen die zich voortplanten door een medium, meestal is dat lucht. In ruimten weerkaatst geluid. De tijdsduur totdat geluid is uitgestorven wordt aangeduid als nagalm. De nagalmtijd hangt af van de materialen in de ruimte. De eigenschappen van een ruimte moeten overeen komen met het soort gebruik van de ruimte, anders krijg je ‘slechte akoestiek’. Denk maar aan de verschillen tussen bijvoorbeeld de eisen voor een concertzaal of een werkplek.
Geluid wordt gemeten in ‘hardheid’ en uitgedrukt in
het visuele aspect kunnen bijdragen aan een gevoel van
niveaus. Elk niveau van hardheid wordt weergegeven in
geluidhinder en verstoring van concentratie.
decibel (dB). Gemiddeld ligt het geluid van spraak rond de 60 dB. We spreken van schadelijk geluid vanaf 80 dB.
Spraakverstaanbaarheid
Hierbij speelt de duur van het niveau een bepalende rol.
Spraakverstaanbaarheid en de tegenover gestelde
Bij geluid onder de 80 dB spreken we van geluidshinder.
‘spraakonverstaanbaarheid’ (speech privacy) is een
Geluidshinder wordt door de aard van het geluid als
onderdeel van de beoordeling van de akoestiek
onprettig ervaren en is van invloed op de uitoefening van in een grotere ruimte. Doordat de spraak van het werk, verstoring van concentratie en kan leiden tot
omliggende werkplekken niet verstaanbaar is,
afleiding en ergernis. Ook de intensiteit van het geluid en
neemt de mogelijkheid tot concentratie op het eigen
De visuele beleving is een ander belangrijk onderdeel bij het ervaren van geluidshinder
3
werk toe. Spraakverstaanbaarheid is in een aantal
Daarnaast spelen de akoestische eigenschappen van de
situaties zeer gewenst. Zeker bij telefoongesprekken
ruimte een rol (soort materialen, hard/zacht).
is spraakverstaanbaarheid tussen beller en ‘gebelde’ van belang maar ook bij overleggen. Storende
Geluidshinder
omgevingsgeluiden zijn dan niet gewenst; je wilt juist
Geluid wordt gemeten in ‘hardheid’ en uitgedrukt in
goed te verstaan zijn en de ander goed kunnen verstaan.
niveaus. Elk niveau van hardheid wordt weergegeven in
Spraakverstaanbaarheid op grotere afstand is in deze
decibel (dB). We spreken van schadelijk geluid vanaf 80
situaties juist niet wenselijk vanwege gevoel van privacy
dB. Hierbij speelt de duur van het niveau een bepalende
en storing voor de omgeving. Omgevingsgeluid kan de
rol. Geluid onder de 80 dB dat mensen afleidt of waar
spraakverstaanbaarheid beïnvloeden. Wanneer het
mensen zich aan storen, noemen we geluidshinder. In de
omgevingsgeluid hoger ligt dan het niveau van de eigen
werkomgeving beïnvloedt geluidshinder de uitoefening
spraak, gaat men automatisch luider praten. Hierdoor
van werk of de aandacht en concentratie bij het werk.
wordt de ervaren overlast alleen maar groter.
Gemiddeld ligt de spraak rond de 60 dB.
Bij de ervaring van geluidshinder speelt niet alleen het
De meetmethode moet hieraan worden aangepast. Meer
niveau en de duur van het geluid een rol. Een ander
achtergrondinformatie over akoestiek en richtlijnen
niet onbelangrijk aspect is de visuele afleiding. Zien, al
die bij het ontwerp van belang zijn, is te vinden in het
dan niet in combinatie met horen, kan ook leiden tot
Handboek bouwfysische kwaliteit voor kantoren (2011).
verstoring van concentratie. De mate waarin de visuele
Het Handboek is gratis te downloaden op internet.
en akoestische aspecten als verstoring worden ervaren verschillen per medewerker.
Akoestiek is overal Er zijn tal van andere omgevingen dan kantoren, waar
Akoestiek heeft een grote impact op het individu en
akoestiek een rol speelt. Denk bijvoorbeeld aan de
de organisatie en is nog een redelijk onbekend begrip.
horeca, waar we elkaar tijdens een ontmoeting graag
Individuele ontevredenheid kan leiden tot minder
goed willen verstaan of in de zorg, waar bijvoorbeeld in
productiviteit voor de organisatie. Deze ontevredenheid
de dagbehandeling voldoende spraakprivacy is gewenst.
moet en kan worden voorkomen.
Kortom, akoestiek is overal.
5
Van belang is te weten welke maatregelen genomen moeten worden om ongewenste bijeffecten te voorkomen.
Meetmethode Methoden om geluid te meten zijn lang geleden ontwikkeld om met name de mechanische ‘geluidhinder’ in kantoren in beeld te brengen. Mechanische geluiden zoals matrixprinters of technische installaties. Om geluid te meten in (semi) open werkomgevingen worden nieuwe richtlijnen ontwikkeld. De manier van huisvesten en werken is immers aan het veranderen.
Het Nieuwe Werken en akoestiek
Akoestiek en concentratie
De laatste jaren zien we onder invloed van Het Nieuwe
Als er veel communicatie is in de werkomgeving
Werken (HNW) steeds meer open werkomgevingen
zijn akoestische maatregelen van cruciaal belang om
in kantoren ontstaan. Allerlei vormen van werken en
de behoefte aan speech privacy goed te ondersteunen
ontmoeten vinden in de open werkomgeving plaats.
en de overlast van spraak voor de omgeving te beperken.
Een ongewenst bijeffect is nog te vaak geluidhinder,
Uit wetenschappelijk onderzoek van het kenniscentrum
verstoring van concentratie door pratende en/of
het Center for People and Buildings (CfPB) blijkt dat
bellende collega’s en ongewenst omgevingsgeluid
akoestiek, concentratiemogelijkheden en privacy
bij het voeren van gesprekken.
belangrijke aandachtspunten zijn in de werkomgeving,
Bron: CfPB indicator (on)tevredenheid 2014
en dat belang neemt toe naarmate de werkomgeving
die van invloed zijn op de medewerker. Denk aan
meer open is. Slechte concentratiemogelijkheden door
klimaat, functionaliteit van het meubilair, licht, maar
verstoring van geluid hebben negatieve invloed op
vooral ook geluid.
de individuele medewerker, het team, de organisatie en hiermee gepaard gaand de ervaren productiviteit. Naast invloed op productiviteit hebben negatieve omgevingsfactoren natuurlijk primair invloed op het welbevinden en de beleving van de medewerker. In een werkomgeving zijn tal van oorzaken te noemen
“Anders werken is anders denken.�
7
Oplossingen
komen. Akoestiek Comfort kan adviseren in huidige
Akoestiek Comfort richt zich op het verminderen
bestaande ontwerpen, maar biedt met name nieuwe
van geluid door het toepassen geluidsabsorberende
inrichtingsontwerpen die passen in een moderne
panelen. De producten van Akoestiek Comfort zijn bij
innovatieve uitstraling. Een goede basiskwaliteit voor
uitstek geschikt om te integreren in de basis van een
akoestiek is gebaseerd op bij het werkproces passende
huisvestingsontwerp. Aandacht en vooral akoestische
kwalificatiewaarden van isolatie en absorptie.
oplossingen horen in het basisontwerp van een ruimte
Een veel toegepast materiaal is glas. Het zorgt voor
en/of gebouw te zijn opgenomen. Akoestiek is immers
transparantie, licht en geeft een moderne uitstraling aan
een onderdeel van bouwfysica. Als het akoestisch
een ruimte. De akoestische producten van Akoestiek
comfort in de basis goed is ontworpen, biedt dit vrijwel
Comfort zijn ge誰ntegreerd met glas en andere materialen
alle mogelijkheden bij de verdere inrichting van de
toe te passen.
ruimte om functionaliteiten goed tot hun recht te laten
Innovatie Akoestiek Comfort levert tal van onderscheidende producten
Aanpak
en investeert continue in nieuwe ontwikkelingen. Innovaties vinden plaats op het gebied van akoestische kwaliteit,
analyse probleem
vormgeving, bevestigingstechnieken en integratie met
voorstel aanpak
systeemwanden. Een opvallende innovatie is verschillende
meting
oplossingen in de vorm van (maatwerk)units zonder deuren.
onderzoek
Deze units zijn uitermate geschikt voor een hoge mate van
bevindingen
geconcentreerd werk of discretie bij overleg. De units zijn los
conclusies
in een werkomgeving te plaatsen en kunnen op het bestaande
voorstel oplossingen
klimaat / ventilatiesysteem worden aangesloten.
realisatie nameting
9
Nieuwbouw of renovatie
Systeemplafond noodzakelijk?
Bij nieuwbouw is directe integratie van akoestische
Mits van bepaalde kwaliteit, levert een systeemplafond
maatregelen in het basisontwerp mogelijk. Bij renovatie
een belangrijke bijdrage aan het akoestisch comfort.
spelen andere factoren een rol. Met name de staat en de
Dat is anders wanneer er bijvoorbeeld sprake is van
mogelijkheden van de huidige huisvesting.
betonkernactivatie of een zgn. industrieel plafond.
Is er bijvoorbeeld een systeemplafond aanwezig? Of
Dit vraagt om toepassing van alternatieven voor het
juist niet? Een goede oplossing voor beide situaties
systeemplafond of afdoende akoestische maatregelen
zijn de speciale units. Afhankelijk van de activiteit
op andere gebouwdelen om een goed akoestisch
waarvoor een unit is bestemd, zijn tal van standaard- en
comfort te realiseren.
maatwerkafmetingen mogelijk. Van geconcentreerd werk voor ĂŠĂŠn of meerdere personen tot overlegunits.
Steeds vaker zien we kantoren zonder systeemplafond.
Daarnaast is toevoeging van panelen in de bestaande
Een ruimte zonder systeemplafond biedt een grote
situatie een optie om bijvoorbeeld de verstoringen van
mate aan flexibiliteit en creativiteit voor inrichters en
telefoon- en/of bilaterale gesprekken te verminderen.
architecten. En met de mogelijkheden van Akoestiek
Akoestiek Comfort heeft mooie en goed werkende
Comfort zijn er diverse oplossingen om aan eisen
oplossingen voorhanden.
van concentratie en/of discretie bij de verschillende activiteiten te voldoen.
11
“Een passende oplossing bij zowel nieuwbouw- als renovatieprojecten.�
Voorbeelden uit de praktijk
13
Productspecificaties en toepassingsvoorbeelden
Elke kleur, illustratie en plek poedercoating, alle RAL kleuren mogelijk
Akoestiek Comfort B.V. ontwikkelt en levert akoestische
te voorzien van textielovertrekken en/of afbeeldingen
panelen voor wand- en plafondmontage. De panelen
bevestiging op alle soorten wandmateriaal
kunnen aan bestaande wanden worden gemonteerd.
inclusief glas
Een andere mogelijkheid is de panelen, in combinatie
ook als zelfstandig wandelement
met bijvoorbeeld glaspanelen, als systeemwand te plaatsen. De akoestische panelen bestaan uit:
De panelen zijn in laboratoriumomgeving getest. Certificaten van de prestatiekwalificaties zijn beschikbaar.
geperforeerde metalen cassette standaard afmetingen 80 of 100 mm dikte, 1000 mm breedte en lengte variërend van 1000 – 3000 mm, andere afmetingen op aanvraag akoestisch vliesband aan binnenzijde cassette stofvrije polyester vulling brandbaarheid klasse B1 1,8 Absorp'ewaarde ∝ s (-‐)
1,6 1,4 1,2 1
Type A
0,8
Type B
0,6
Type C
0,4 0,2 0
63 Hz
125 Hz
250 Hz
500 Hz
Frequen'e
1 kHz
2 kHz
4 kHz
15
Lijst met veelgebruikte termen:
isolatie is afhankelijk van de frequentie en wordt normaal gemeten tussen 100 en 3150 Hz.
Geluid Is een kleine verandering in de luchtdruk die zich door
Nagalmtijd
de lucht voortplant.
De tijd die het duurt tot het moment dat het geluid met 60 dB is afgenomen.
Decibel Decibel is een veelgebruikte eenheid in de akoestiek
Handboek Bouwfysische Kwaliteit Kantoren (BKK)
om het geluidsniveau weer te geven.
Het ‘Handboek Bouwfysica’ wijst op zaken die in de
Gebruikte afkorting: dB.
werkvoorbereiding en uitvoering gemakkelijk fout gaan. De publicatie zet bouwfysische principes kort uiteen,
Spraakprivacy
onder andere akoestiek. Gratis te downloaden.
Hiervan is sprake wanneer spraak van sprekers in directe omgeving niet verstaandbaar is. Spraakprivacy wordt in
Alpha waarde
verschillende niveaus uitgedrukt.
Een ééngetalswaarde voor de bepaalde geluidabsorptiecoëfficiënten. Bepaald volgens EN ISO 11654. De met deze
Speech privacy
norm bepaalde waarden worden conform de EN ISO 20354
De mate waarin spraak van sprekers niet verstaanbaar
geconverteerd in de octaafbanden van 250, 500, 1000, 2000
is in directe omgeving. Speech privacy wordt in
en 4000 Hz en worden grafisch weergegeven.
verschillende niveaus uitgedrukt. Geluidsreductiecoëfficiënt (NRC) Geluidsreflectie
Waarde voor geluidsabsorptie uitgedrukt in het gemiddelde
Weerkaatsen van geluid tegen harde materialen.
van de absorptiecoëfficiënten bij 250.
Flutterecho
Octaafband
Herhaling van reflecties tussen parallelle
Het audio spectrum wordt voor het gemak onderverdeeld in
wandoppervlakten.
octaafbanden, waarbij elke specifieke band is weergegeven door zijn middenfrequentie, bijv. 63 Hz, 125 Hz, 250 Hz, 500
Geluidsabsorptie
HZ, 1kHz, 2kHz, 4 kHz, 8 kHz en 16 kHz, welke de meeste
De omzetting van geluid in warmte.
frequenties binnen het hoorbare spectrum beslaan.
Geluidsisolatie Het vermogen van een gebouwelement of -structuur om de geluidsoverdracht te verminderen. De geluids-
Over Akoestiek Comfort B.V.
renovatieproces maar ook in bestaande situaties.
Akoestiek Comfort levert producten om problemen
Samen met het ontwerpteam werken we aan goede
met akoestiek op te lossen. Deze producten zijn van
oplossingen. Een goed ontwerp met aandacht
hoogwaardig niveau met hoge akoestische kwaliteiten
voor akoestiek leidt tot een resultaat met een goed
die in tal van situaties kunnen worden ingezet.
akoestisch comfort. Hierover zullen de gebruikers tevreden zijn.
Het leveren van onze producten staat niet op zich. Altijd gaat hier een advies aan vooraf.
Sinds begin 2014 is Akoestiek Comfort B.V. een
Ook een technische akoestische meting of een
feit. De kennis en ervaring van Gijs van Wijk als het
medewerkerstevredenheidsonderzoek behoren tot de
gaat om huisvestingsconcepten met de focus op
mogelijkheden. Van belang is dat de oplossingen worden akoestiek, is de afgelopen tien jaar opgebouwd bij geboden waarmee uw probleem wordt opgelost.
de advisering en realisatie van verschillende nieuwe werkomgevingen.
Akoestiek Comfort beschikt over kennis en ervaring als het gaat om huisvestingsconcepten van Het Nieuwe
Akoestiek Comfort levert een bijdrage aan:
Werken (HNW) of varianten daarop. Bij de vele varianten
- vermindering ontevredenheid
van huisvestingsconcepten gaat het vaak om openheid
over geluid en concentratie
en transparantie. Zeker bij het flexibel gebruik wordt
- verbetering productiviteit
het gebruik intensiever. Dit brengt meer dynamiek met
- verhoging welbevinden
zich mee, een toename van geluiden. Door integratie
- vermindering ziekteverzuim
van systeem(glas)wanden wordt een stap gezet naar
- akoestische basis voor flexibiliteit
de oplossingen voor een goed akoestisch comfort.
- duurzaam werkende oplossing probleem
Bij voorkeur in een vroeg stadium van een bouw- of
“Akoestiek is een duurzame investering ten behoeve van het kostbaarste bezit van uw onderneming�
Akoestiek Comfort : 1 omschrijft en analyseert het probleem 2 adviseert u over de oplossingsmogelijkheden 3 verzorgt en begeleidt de uitvoering
17
Kennismaken Experience Center
Fotografie met dank aan: cover: Hans-Georg Esch, p 5: Peter Bajer en Werner Huthmacher, p 6: Hans Morren en Renz Solutions, p 7: Herman van Doorn, Hans Morren en Peter Bajer, p 8: Peter Bajer en p 11: Hans Morren
Op de locatie van Akoestiek Comfort is een Experience Center ingericht. In deze praktijkomgeving kunt u het akoestisch comfort ervaren. De akoestische producten zijn ge誰ntegreerd met de realisatie van het ontwerp van de werkomgeving.
Bezoekadres: Hoorn 234 . 2404 HK Alphen aan den Rijn Contact:
T 085 87 81 288 . E info@akoestiekcomfort.nl . I akoestiekcomfort.nl . /gijsvanwijk .
/akoestiekc
GELUID
ONDER CONTROLE