Inspiratiemap sprookjes in de kleuterklas by Anne Vrints

Bibliotheek Beringen Sprookjestentoonstelling

Inspiratiemap Sprookjes in de kleuterklas

Wat is een sprookje?

Bibliotheek Beringen Sprookjestentoonstelling Een sprookje is in oorsprong een mondeling overgeleverd volksverhaal dat gebruik maakt van magie en fantasie. Het begint vaak met de woorden "Er was eens..." en speelt zich typisch af op een onbepaalde plaats in een onbepaald verleden. Sprookjes behoren tot een oude traditie en bevatten vaak een zedenles of diepere wijsheid. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen het mondeling overgeleverde sprookje en het literaire sprookje, het werk van een schrijver zoals Hans Christian Andersen. In een of andere vorm komen sprookjes over de hele wereld voor met vergelijkbare elementen. Het woord sprookje is afgeleid van het middeleeuwse 'sproke', dat verhaal of vertelling betekent. Als ongeschreven vertelling richtte een sproke zich tot ongeletterde volwassenen. Via de orale traditie kregen zij de moraliserende verhalen mee. Tegenwoordig zijn "sprookjes" kinderverhalen met levenslessen. Kenmerken: De verhaalfiguren zijn:

koningen, prinsen en prinsessen elfen, kabouters, draken en oosterse geesten heksen, feeën, en tovenaars (zowel goed als kwaad) sprekende dieren (zoals de wolf uit Roodkapje,de gelaarsde kat, …) kinderen die als hoofdpersoon optreden stiefmoeders en peettantes, vaak zijn dit feeën of heksen normale mensen, die abnormale dingen overkomen

Opvallend is dat de hoofdpersonages vaak geen echte naam hebben. Indien de karakters toch een naam hebben, wijst deze op een eigenschap (Roodkapje, Sneeuwwitje, Goudlokje, Slimme Hans, IJzeren Hendrik, ...) De personages wonen meestal in een "land hier ver vandaan" (ver over de bergen of zeeën, soms achter de wolken). Er wordt meestal een beschrijving van de omgeving en de woning gegeven, vaak komen personages in de loop van hun leven in onbekende gebieden terecht en beleven daar hun avonturen. Betoverde voorwerpen en opdrachten In een kristallen of glazen bol, waterplas of spiegel, kan de toekomst gezien worden. Maar ook andere voorwerpen spelen vaak een belangrijke rol, zoals spinnewielen, weefgetouwen, spoelen, vingerhoedjes, appels, eieren, toverdrankjes, … Vaak brengen de magische voorwerpen rijkdom en/of voedsel in overvloed en wensen komen uit, men kan naar verre oorden reizen. Het voorwerp wordt vaak bewaakt door een heks, duivel, draak of ander mythisch dier, of kan door mensen niet bereikt worden door de locatie ervan. Soms is het oplossen van een raadsel genoeg, zoals het noemen van een naam in Repelsteeltje, maar vaker zijn de opdrachten fysiek.

Thema sprookjes in de kleuterklas

Bibliotheek Beringen Sprookjestentoonstelling

Taalactiviteiten Het mandje van Roodkapje - geheugen Vul een mandje met wat spullen. Dit kunnen de spullen uit het sprookje 'Roodkapje' zijn, maar het mogen ook dingen zijn die op dat moment goed aansluiten bij de belevingswereld van de kinderen of bij het thema waar je mee bezig bent. Bijv. spullen van de herfst, etenswaren, dieren etc. Bekijk met de kinderen wat er in het mandje zit. Vervolgens leg je de spullen uit het mandje een bepaald aantal minuten op tafel of op de grond. De kinderen morgen ernaar kijken. Dan gaan de spullen in het mandje met een theedoek erover heen. Wat zat er in het mandje? Een variant hierop is 'wat is weg?' De spullen uit het mandje liggen in de kring. De kinderen doen de ogen dicht en jij bedekt één voorwerp of haalt het weg. Wat is weg? Het mandje van Roodkapje - fonemisch bewustzijn Vul een mandje met allerlei spullen. Bekijk de spullen met de kinderen. Met welke letter begint dit? Kunnen we het woord klappen? Hoeveel stukjes heeft dit woord? Kunnen we een zin met dit woord bedenken? Welk woord is het langst? Kunnen we de voorwerpen in hoepels leggen, we sorteren ze op het aantal woordstukjes (klappen). Het mandje van Roodkapje - letter van de week Stop, zonder dat de kinderen het zien, een voorwerp dat met de letter van de week begint in het mandje. Eén kind is Roodkapje en mag het mandje vasthouden. Dat kind loopt of huppelt door de kring, terwijl de klas het 1ste couplet zingt van "Zeg Roodkapje waar ga je henen?" Zeg Roodkapje waar ga je henen? zo alleen, zo alleen zeg Roodkapje waar ga je henen zo alleen. Vervolgens mogen de kinderen in de klas vragen stellen die met ja of nee beantwoord moeten worden. Bijv. "is het een dier?" "kun je ermee spelen?" De kinderen mogen maximaal 10 vragen stellen. Kan de klas raden wat er in het mandje zit?

Bibliotheek Beringen Sprookjestentoonstelling Woorden met de r van roodkapje: rietje - roos - riem - rok - rapport - racket - ring - raam (van de lego) - rieten mandje - rits - radio - raket - raceauto - … Woorden met de s van sprookje: slang - snoep - stok - spiegel - stift - soep - stoel (uit het poppenhuis) - symbooltje (van het werkbord) - sinaasappel - slagroom - … Hans en Grietje - rijmen Knibbel, knabbel, knuisje, wie knabbelt daar aan mij ......? Verzin allerlei rijmpjes met knibbel, knabbel .... De kinderen vullen het rijmwoord in. Enkele ideeën: Knibbel, knabbel, scheurtje, wie knabbelt daar aan mijn deurtje? Knibbel, knabbel, spekje, wie knabbelt daar aan mijn hekje? Woordweb Maak met de kinderen een woordweb rondom sprookjes. Waar denken de kinderen aan als het over sprookjes gaat? Wat hoort er allemaal bij sprookjes? Dit kan van alles zijn! Denk maar eens aan de figuren die in de sprookjes voorkomen, de huizen waar ze in wonen, de attributen als een mandje, appel, spiegel, koets, de verschillende sprookjes en wat daarin gebeurt etc. Alle vogels vliegen Vertel iets uit een sprookje. Iets wat waar is, of iets wat grote onzin is. Wanneer je iets vertelt wat waar is (Sneeuwwitje lag in een glazen kist), gaan de kinderen staan en mogen ze vliegen. Wanneer je onzin vertelt (Sneeuwwitje had 10 dwergen), blijven de kinderen zitten.

Rekenactiviteiten Klein Duimpje - classificeren En natuurlijk de 7-mijls laarzen! Verzamel verschillende soorten schoeisel in de klas. Denk aan: laarzen, klompen, badschoenen, slippers, kaplaarzen, sandalen, gympen, wandelschoenen, voetbalschoenen enz. Benoem de verschillende soorten schoenen. Leg de schoenen op een grote hoop. Classificeer ze vervolgens op kenmerk, bijv. veterschoenen, klittenbandschoenen of op winter- en zomerschoenen. Leg de schoenen die eenzelfde kenmerk hebben bij elkaar of in een hoepel. Hoeveel schoenen liggen er in de kring? Hé, hoe kan dat? Met hoeveel kinderen zijn we? Dan liggen er toch te veel schoenen? Hoeveel paar schoenen zijn er?

Bibliotheek Beringen Sprookjestentoonstelling Klein Duimpje en de 7 mijls laarzen - tellen met sprongen van 2 Nodig: grote laarzen of klompen. Neem grote laarzen of klompen mee. Deze laarzen zijn bijzonder, ze kunnen namelijk hele grote stappen zetten. Ze tellen niet van 1, 2, 3, 4, maar ze tellen 2, 4, 6, 8, 10. Oefen dit met de kinderen. Dit kan door bijv. 1 zachtjes te zeggen, dan 2 heel hard, 3 weer heel zacht, 4 weer hard, 5 zacht, 6 hard etc. Sommige kinderen zullen zelf al kunnen tellen met sprongen van 2. Dan mag één van de kinderen de grote laarzen aan. Dat kind mag kiezen of hij/zij gewoon wil tellen of met sprongen van 2. Het kind stapt door de kring en telt zijn stappen. Herhaal dit een aantal keer. Afsluitend spel: de kinderen hebben de ogen dicht. Jij maakt stappen met de laarzen of klompen (hard). Hoeveel stappen hebben de kinderen geteld? Hans en Grietje – series maken Voorbereiding: Alle kinderen mogen van thuis 1 takje meenemen of op de speelplaats een takje gaan zoeken. Als iedereen een takje heeft kan de activiteit beginnen. Van lang naar kort Wie zou het langste takje hebben? Hoe kunnen we dat te weten komen? Wie heeft het kortste takje? Leg met de kinderen een rij van lang naar kort. Elk kind mag om de beurt zijn takje in de rij leggen. Liggen de takjes goed op volgorde? Hoeveel takjes zijn er? Van dik naar dun Welke takjes zijn dik? Welke takjes zijn dun? Welk takje zou Hans kunnen gebruiken om de heks te laten voelen? Waarom juist dat takje? Kunnen we de takjes op volgorde leggen van dik naar dun? Hans en Grietje - tellen tot 10 Nodig: 10 kiezelsteentjes Leg de kiezelsteentjes op een hoopje in de kring. Hoeveel zouden het er zijn? De kinderen mogen raden. Hoe kunnen we nu zeker weten hoeveel het er zijn? Tellen! Wie kan de steentjes tellen? Gebeurt het tellen op een handige manier? Leg de 10 steentjes op een rij. We tellen ze nog een keer. Kunnen we ook terugtellen, van 10 naar 0? Nu spelen we een spelletje met de stenen. Er liggen 10 stenen. De kinderen doen de ogen dicht en jij pakt wat stenen weg. Hoeveel zijn er weg?

Doornroosje - tellen tot 100 Doornroosje sliep 100 dagen en nachten. 100... is dat veel? Zullen we eens proberen samen tot 100 te tellen? Tel daarna verkort, met sprongen van 10. Schrijf de getallen op ronde vouwblaadjes en leg deze in de kring. Telkens als je met sprongen van 10 tot 100 telt kan er een kind meespringen langs de vouwblaadjes.

Bibliotheek Beringen Sprookjestentoonstelling Klein Duimpje / Hans & Grietje - oriënteren en lokaliseren Een speurtocht over de speelplaats! Voorbereiding: maak foto's van verschillende plaatsen op de speelplaats. Maak foto's van bovenaf, foto's van onderaf, foto's van heel dichtbij. Fotografeer bijvoorbeeld een knikkerpotje, een deel van een speeltoestel, een stuk van de deur, een stuk van een raamschildering, een prullenbak etc. Druk de foto's af (in grijswaarde en klein is al goed). De kinderen gaan in tweetallen naar buiten. Ze krijgen één foto mee en gaan op zoek naar de plaats waar de foto gemaakt is. Als de kinderen deze plek gevonden hebben krijgen ze een nieuwe foto. Ga zelf buiten op een centrale plek staan, zodat de kinderen bij jou een nieuwe foto kunnen halen. Wanneer groepjes al veel foto's gehad hebben, kun je de foto's die je zelf hebt zo neerleggen dat de kinderen zelf de foto kunnen pakken die ze nog niet gehad hebben. Bespreek achteraf in de kring welke plekken de kinderen gevonden hebben. 7 In de cijfermuur Het getal 7 kom je in verschillende sprookjes tegen. De 7 mijls laarzen, 7 dwergen, 7 geitjes... Welk getal staat er daarom centraal tijdens het thema sprookjes? Ja, de 7! Start met een kringactiviteit rondom de 7. Hoe ziet de 7 eruit? Kunnen de kinderen spullen in de klas vinden met een 7 erop of met als aantal 7? Verzamel de spullen in de kring. Wolf en de 7 geitjes - plaatsbepalende begrippen Bij dit sprookje passen natuurlijk verstopspelletjes! Verstop een voorwerp in de klas. Eén leerling mag het voorwerp verstoppen, terwijl de andere kinderen de ogen dicht doen. Nu mag een ander kind gaan zoeken. De leerling mag aanwijzingen geven als 'dichtbij', 'boven', 'in', 'op', 'tegenover'. Als je deze begrippen goed wilt oefenen, kun je ook zelf de aanwijzingen geven en de klas laten raden. Later kan de klas dan aanwijzingen geven. De 7 geitjes - aftelversje van 7 naar 1 Leer het onderstaande versje aan de kinderen. 7 Kleine geitjes alleen in huis daar komt de wolf en moeder is niet thuis hap, hap, hap wat een pech geitje nummer één is weg. 6 Kleine geitjes alleen in huis daar komt de wolf en moeder is niet thuis hap, hap, hap wat een pech geitje nummer twee is weg. enz. 1 klein geitje alleen in huis daar komt de wolf en moeder is niet thuis Maar nu heeft de wolf verdriet 't laatste geitje vindt hij niet!

Bibliotheek Beringen Sprookjestentoonstelling Drama & dans Sprookjeshints Beeld met de kinderen een sprookje uit. Of speel sprookjeshints. Jij beeldt een figuur uit een sprookje uit en de kinderen mogen raden wat je uitbeeldt. Denk aan: reus, heks, kabouter, Klein Duimpje, Roodkapje, fee, oma, prinses, kikker, geitje. Misschien kunnen de kinderen zelf ook wat uitbeelden. Als afsluiting mogen alle kinderen een sprookjesfiguur uitbeelden. Het is leuk om hierbij sprookjesmuziek op te zetten (bijv. Eftelingmuziek). De kinderen lopen door de klas en zodra de muziek stopt, beelden ze een sprookjesfiguur uit. De muziek gaat weer aan, de kinderen lopen en zodra de muziek stopt, mogen ze weer uitbeelden. Wolf en de 7 geitjes - verstopspel Stuur één kind naar de gang, de wolf. Laat alle kinderen zich vervolgens verstoppen. Spreek wel af dat de kinderen alles in de klas gewoon laten staan! De wolf komt binnen en gaat de geitjes zoeken. Wanneer de wolf een geitje ziet, tikt hij dat kind zachtjes aan. Dat kind komt vervolgens rustig tevoorschijn en gaat op zijn stoel zitten. Zo is het meteen duidelijk welke kinderen nog niet gevonden zijn en blijft het rustig in de klas. Bij mij in de klas was dit spel een groot succes met de leukste verstopplekken! Doornroosje - standbeelden De kinderen bewegen vrij door de ruimte. Ze mogen lopen, kruipen, springen, met de armen bewegen etc. Er speelt rustige, instrumentale muziek. Eén kind is Doornroosje. Dit kind mag bij de cd-speler staan. Als Doornroosje zich prikt aan het spinnenwiel dan stopt de muziek en valt iedereen in slaap, d.w.z. iedereen staat meteen stil in de houding waarin hij op dat moment stond / zat. Nu mag Doornroosje van één kind beschrijven hoe hij/zij staat: bijv. dit kind heeft de armen omhoog en staat op één been. Kunnen de andere kinderen raden wie dit is?

Bibliotheek Beringen Sprookjestentoonstelling

OLE-koffers kleuteronderwijs en 1ste graad basisonderwijs Sprookjes van A tot K Boeken

Assepoep / Marc de Bel Assepoester / reeks "Eerste verhalen" Bontepelsje / Gebroeders Grimm De Chinese nachtegaal / Martine Letterie De Chinese nachtegaal / Quentin GrĂŠban Doornroosje / Martine Letterie en Els Vermeltfoort Doornroosje / reeks "Eerste verhalen" (9789054572411) Doornroosje / Gebroeders Grimm met illustraties van Debbie Lavreys De gelaarsde kat / Martine Letterie Grasgroentje en de Zeven Purken / Marc de Bel Ik ben de koning / Leo Timmers Jacob en de zeven dieven / Madonna De kikkerkoning / Martine Letterie Klein Duimpje / Martine Letterie De kleine zeemeermin / Martine Letterie De bekendste sprookjes voor kleuters / Vivian den Hollander en Alex de Wolf Mijn mooiste dierensprookjeskijkboek / Hilde Vandermeeren Luistercd Assepoester Spel Puzzel Assepoester (25 puzzelstukjes) Spel "Knibbel knabbel knuisje" Dvd Sprookjes van Grimm: De gelaarsde kat Dvd Sprookjes van Grimm: De kikkerkoning Losbladige map voor de leerkracht

Sprookjes van L tot Z Boeken

Het lelijke jonge eendje / Hans Christian Andersen, ill. Pirkko Vainio Het meisje met de zwavelstokjes / Hans Christian Andersen De nieuwe kleren van de keizer / Martine Letterie De perfecte prins / Sue Mason en Paul Harrison De prins met de vijf hoofden / Barbara de Wolf De prins zonder prinses / Dirk Nielandt en Nicole Rutten De prinses op de erwt / Hans Christian Andersen, ill. Maja Dusikova De Puitprins / Marc de Bel Raponsje / De gebroeders Grimm met illustraties van Debbie Lavreys Roodkapje / Martine Letterie Roodkapje: een sprookje voor kleine prinsen en prinsessen Roodmutsje / Marc de Bel Sneeuwwitje / De gebroeders Grimm met illustraties van Debbie Lavreys Sneeuwwitje / Tiny Fisscher en Wilbert van der Steen Soes en Piepje / Marc de Bel Het verkleedpartijtje / Lawrence Bourguignon en MichaĂŤl Derullieux Vrouw Holle / Martine Letterie

Bibliotheek Beringen Sprookjestentoonstelling De wolf en de zeven geitjes / Martine Letterie Het zevende geitje / Jan Maillard en Geert Verscheure Het zwanenmeer / Peter I. Tsjaikovski en Lisbeth Zwerger Alles voor een sprookje: de feeëncatalogus / Sally Gardner De bekendste sprookjes voor kleuters / Vivian den Hollander Luistercd Prinses zoekt ridder: een muzikaal sprookje Luister je mee? : het verhaal van Roodkapje Kijkdoos Er was eens... Roodkapje / illustraties van Veronika Kopeckova Spel Efteling memory-spel (72 kaartjes) Spel “Sneeuwwitje en de zeven dwergen” Spel “Roodkapje” Spel Puzzel Sneeuwwitje (25 puzzelstukjes) Poppen Sneeuwwitje, de prins en de zeven dwergen Dvd Sprookjes van Grimm: Raponsje Dvd Sprookjes van Grimm: Sneeuwwitje Dvd Sprookjes van Grimm: Vrouw Holle Losbladige map voor de leerkracht

Kamishibai-vertelplaten

Eefje Donkerblauw / Geert de Kockere en Lieve Baeten Heksenfee / Brigitte Minne en Carll Cneut Prinses Anna / Ed Franck en Kris Nauwelaerts We hebben ook een OLE-koffer “Eefje donkerblauw”, met prentenboekjes, een pop Eefje donkerblauw, een memospel, enz. In deze koffer staat het thema “kleuren” ook centraal.

Bibliotheek Beringen Sprookjestentoonstelling

“Roodkapje” Nummer de plaatjes in de juiste volgorde

Bibliotheek Beringen Sprookjestentoonstelling “De drie biggetjes” Knip de prenten uit en leg ze in de juiste volgorde

Bibliotheek Beringen Sprookjestentoonstelling “De drie biggetjes” vingerpoppetjes

Bibliotheek Beringen Sprookjestentoonstelling

Maak van jezelf een prinsesje, teken je eigen gezicht

Bibliotheek Beringen Sprookjestentoonstelling

“Roodkapje” doolhof

Bibliotheek Beringen Sprookjestentoonstelling

Bibliotheek Beringen Sprookjestentoonstelling “De wolf en de 7 geitjes” kleurplaat