Resultaten COCOS-studie bekend: prednisolon geen werkbaar medicijn tegen reukverlies na COVID-19

Eind vorig jaar werden de eerste resultaten van de COCOSstudie gepubliceerd: het gebruik van prednisolon zorgde niet voor herstel bij mensen met reuk- en smaakverlies na een COVID-19-infectie. Na analyse van de resultaten kon er een duidelijke conclusie worden getrokken. ‘Dit is niet waar we op hoopten,’ zegt PhD-onderzoeker Emma J.A. Schepens erover.

In september 2021 ontstond na toekenning van subsidie van ZonMw* een consortium (een samenwerking) van onderzoeken naar reuk- en smaakverlies als gevolg van COVID-19. De COCOSstudie (Corticosteroids for COVID-19 induced loss of Smell), uitgevoerd door het UMC Utrecht, was onderdeel van dit consortium en is de eerste studie die resultaten publiceert.

Aan het onderzoek deden 115 patiënten van boven de 18 mee. Zij leden allemaal minimaal vier weken aan reuk- en smaakverlies als gevolg van COVID-19. Na een reuktest kreeg de helft van deze groep het medicijn prednisolon (40 mg, 10 dagen lang), de andere helft kreeg een placebo, een pil zonder werkzame stoffen erin. De verdeling vond plaats op basis van loting, zowel de patiënten als de onderzoekers wisten niet wie het medicijn kregen. Vervolgens is er na drie maanden een nieuwe reuktest uitgevoerd om te meten of er verbetering heeft plaatsgevonden. Daarnaast vulden de deelnemers verschillende vragenlijsten in met vragen over hun reukvermogen. Tijdens het gehele traject werd aan alle deelnemers - zowel de prednisolon-groep als de placebo-groep - reuktraining geadviseerd.

Deelnemers

Deelnemers voor het onderzoek werden gevonden met behulp van patiëntenvereniging Reuksmaakstoornis.nl, een van de samenwerkingspartners binnen het consortium, en via de eigen website van het UMC Utrecht. Maar de aanmeldingen stroomden pas echt binnen na een radio-uitzending van Radio 1 op 4 januari 2022 waarin hoofdonderzoeker Digna Kamalski in het NOS Journaal uitleg gaf over het onderzoek en de mogelijkheden om je aan te melden. ‘Door die radio-uitzending ontstond er een soort sneeuwbaleffect. Het werd op allerlei andere radiozenders afgespeeld en we zijn daarna zelfs bij Omroep Max op televisie te gast geweest.’ vertelt Emma Schepens. Het UMC Utrecht kreeg na deze uitzending duizenden reacties, veel meer dan ze uiteindelijk nodig hadden. Dit laat wel zien dat er veel mensen zijn die last hebben van reuk- en smaakverlies als gevolg van COVID-19, en toont daarmee ook het belang van het onderzoek aan.

Iedereen vanaf 18 jaar met minimaal vier weken reukverlies als gevolg van COVID-19 kon zich aanmelden. De COVID-19-infectie moest kunnen worden aangetoond met een officiële positieve test en mensen moesten aan diverse criteria voldoen om mee te kunnen doen. Door de vele aanmeldingen na de radio-uitzending kon het onderzoeksteam snel beginnen, en daarom zijn de resultaten ook relatief snel bekend.

Resultaten

Na drie maanden werden alle gegevens verzameld en naast elkaar gelegd. Bij een groot deel van de deelnemers was een verbetering in reuk en smaak te zien. Maar na analyse van de resultaten moesten de onderzoekers concluderen dat er géén verschil te zien is tussen de twee groepen: prednisolon laat ten opzichte