Türk Psikoloji Dergisi 2004, 19 (53), 129 - 143
Psikoloji Araflt›rma ve Uygulamalar›nda: Ölçek/Teknik/Vaka/Yay›n/Kavram Tan›t›m› I:1 Türkiye’de Uyarlama Çal›flmalar› Yap›lm›fl ya da Türk Kültürüde Gelifltirilmifl ‹kili ‹liflkiler Kapsam›ndaki Ölçeklerin K›sa Tan›t›m› Ayda Büyükflahin* Ankara Üniversitesi ‹kili iliflkiler 1970’li y›llardan itibaren psikoloji araflt›rmalar›n›n en önemli konular›ndan biri olmufltur ve bu konuyla ilgili araflt›rmalar›n say›s› giderek artm›flt›r. Bu yaz›n›n amac›, ülkemizdeki ikili iliflkilere yönelik uyarlama, geçerlik ve güvenirli¤i yap›lm›fl ya da Türk kültürüne özgü gelifltirilmifl ölçekleri biraraya getirmektir. Ulafl›lan ölçekler alfabedik s›raya göre sunulmufl ve ölçe¤in amac›, gelifltiren(ler)/uyarlayan(lar), madde say›s›, geçerlik ve güvenirlik alt bafll›klar› alt›nda k›saca tan›t›lm›flt›r. 1. Aile ve Evlili¤e ‹liflkin Geleneksel ‹nan›fllar Ölçe¤i (Traditional Beliefs About Marriage and the Family Scale) Ölçe¤in Amac›: Bu ölçek, evlilik ve aileye yönelik geleneksel bak›fl aç›lar›n› ölçmek amac›yla gelifltirilmifltir. Boflanma, cinsel e¤itim, evlilik öncesi cinsellik ve kad›n bekaretinin önemine iliflkin maddeler içermektedir. Bu ölçek gelifltirilirken Hojat ve arkadafllar›’n›n (2000) ölçe¤inden baz› maddeler seçilmifltir. Gelifltiren(ler): Sakall›- U¤urlu (2002). Madde Say›s›: 1-6 noktal›, 12 maddelik bir ölçektir. Geçerlik: Yap› geçerli¤i: Faktör analizi: 2 Faktör: Birinci faktör bekaret ve evlilik öncesi cinsellikle iliflkin maddelerdir. ‹kinci faktör ise boflanma ve cinsel e¤itim ile ilgili maddelerdir.
Güvenirlik: Tüm ölçe¤in Cronbach Alfa katsay›s› .89’dur. 1. faktörün Cronbach Alfa katsay›s› .91, 2. faktörün ise .65’dir. 2. Aflka ‹liflkin Tutumlar Ölçe¤i: K›sa Form LAS (Love Attitudes Scale: Short Form) Ölçe¤in Amac›: Aflka ‹liflkin Tutumlar Ölçe¤i: K›sa Formu (LAS) insanlar›n aflka yönelik tutumlar›n› belirlemeyi amaçlamaktad›r. Bu ölçek, daha önceden Hendrick ve Hendrick (1986; 1990) taraf›ndan gelifltirilen 42 maddelik Aflka ‹liflkin Tutumlar Ölçe¤inin k›salt›lm›fl›d›r. Gelifltiren(ler)/Uyarlayan(lar): Hendrick, Hendrick ve Dicke (1998)/Büyükflahin ve Hovardao¤lu (2004). Madde Say›s›: 5 dereceli, 24 maddelik bir ölçektir. Geçerlik: Yap› geçerli¤i: Faktör analizi: 6 Faktör: Tutkulu Aflk, Özgeci Aflk, Sahiplenici Aflk, Oyun gibi Aflk, Arkadaflça Aflk, Mant›kl› Aflk Güvenirlik: ‹ç tutarl›k: LAS’›n Cronbach Alfa katsay›s› .70’dir. ‹ki yar›m güvenirli¤i: LAS’›n iki yar›m güvenirli¤i .70’dir.
Bu bölüm kapsam›ndaki yaz›lar, de¤erlendirme sürecine girmemekte ve ulusal/uluslararas› dizinlerde yer almamaktad›r. *Yaz›flma adresi: Uzm. Psk. Ayda Büyükflahin, Ankara Üniversitesi D.T.C.F. Psikoloji Bölümü, S›hhiye, Ankara. E-posta: bsahin@humanity.ankara.edu.tr 1
130
A. BÜYÜKfiAH‹N
3. Ataerkilli¤e Destek Ölçe¤i (ADÖ) (Support of Patriarchy Scale)
ilgili çeflitli boyutlardaki de¤erlendirmelerini ölçmeyi amaçlamaktad›r.
Ölçe¤in Amac›: Ataerkilli¤e Destek Ölçe¤i, Evlili¤e iliflkin ataerkil inan›fllar› ölçmektedir. ADÖ, evlilikte erke¤in üstünlü¤ü, bask›n olmas› ve kad›n ve erke¤e yönelik geleneksel toplumsal cinsiyet rollerine iliflkin maddelerden oluflmaktad›r. ADÖ’nin baz› maddeleri Burt’ün (1980) Cinsiyet Rolü Kal›pyarg›lar Ölçe¤i’nden al›nm›flt›r.
Gelifltiren(ler)/Uyarlayan(lar): Birtchnell (1988)/Kabakç›, Tu¤rul ve Öztan (1993).
Gelifltiren(ler): Sakall› (2001). Madde Say›s›: 9 maddelik ve 1-6 aras› derecelenen bir ölçektir. Geçerlik: Ölçüt geçerlili¤i: ADÖ’nün Efl Dövmeye ‹liflkin Tutumlar Ölçe¤i ile korelasyonu .59’dur. Güvenirlik: ‹ç tutarl›l›k: ADÖ’nün Cronbach Alfa de¤eri .88’dir. 4. Ayr›l›k Nedenleri ‹çin Yükleme Boyutlar› (The Causal Attributional Dimensions of Reasons For Dissolution) Ölçe¤in Amac›: Evlilik öncesi romantik iliflkilerde ayr›l›¤›n nedensel yüklemelerini ölçmek amac›yla gelifltirilmifltir. Bu ölçek, bireylerin alg›lad›klar› ayr›l›k nedenlerini ölçmektedir. Gelifltiren(ler): Hortaçsu ve Karanc› (1987). Madde Say›s›: 1-5 aras› derecelenen, 24 maddelik ölçektir. Geçerlik: Yap› geçerli¤i: Faktör analizi: 6 Faktör: Kendinden Kaynakl› Kontrol, Partnerden Kaynakl› Kontrol, ‹liflki D›fl›ndan Kaynakl› Kontrol, Partnerin Gözetme Eksikli¤i, ‹liflkideki Nedenlerin ‹stikrars›zl›¤›, Nedeni Geçici Olarak Alg›lama.
Madde Say›s›: Kad›n formu 79, erkek formu ise 72 madden oluflmakta ve 3 noktal› bir ölçektir. Geçerlik: Yap› geçerli¤i: Faktör analizi: 4 Faktör: Ba¤›ml›l›k, Kopukluk, Kontrolcülük ve Güvenebilirlik. Güvenirlik: ‹ç tutarl›l›k: Kad›n formunda alt ölçeklerin Cronbach Alfa katsay›lar› .80 ile .90; erkek formunda ise .66 ile .91 aras›nda de¤iflmektedir. 6. Bitmifl Olan ‹liflkileri De¤erlendirici Boyutlar (Evaluative Dimensions of the Last Relationships) Ölçe¤in Amac›: Bireylerin bitmifl olan romantik iliflkilerini nas›l de¤erlendirdiklerini ölçmeyi amaçlamaktad›r. Ölçek maddeleri ayr›¤a iliflkin üzüntü duyma, tekrardan beraber olma iste¤i, evlili¤i düflünme ve duygusal ba¤l›l›k düzeyleri ile ilgili ifadelerden oluflmaktad›r. Gelifltiren(ler): Hortaçsu ve Karanc› (1987). Madde Say›s›: 1-5 aras› derecelenen 4 maddelik ölçektir. Geçerlik: Yap› geçerli¤i: Faktör analizi: 2 Faktör: Olumsuz Duygusal Tepki ve Yo¤un Ba¤l›l›k. Güvenirlik: Rapor edilmemifltir. 7. Çat›flma Yönetim Biçimleri Ölçe¤i - ÇYBÖ (Conflict Management Questionnaire)
5. Birtchnell Efl De¤erlendirme Ölçe¤i (Birtchnell Marital Partner Evaluation Scale)
Ölçe¤in Amac›: Çat›flma Yönetim Biçimleri Ölçe¤i, evli çiftlerin birbirleriyle yaflad›klar› çat›flma karfl›s›nda, kulland›klar› çat›flma yönetim biçimlerini ölçmeyi amaçlamaktad›r. ÇYBÖ dört farkl› çat›flma yönetim biçimini ölçmektedir. Bunlar: olumlu - aktif çat›flma yönetim biçimi; olumlu pasif çat›flma yönetimi biçimi; olumsuz - aktif çat›flma yönetimi biçimi; olumsuz - pasif çat›flma yönetimi biçimi.
Ölçe¤in Amac›: Birtchnell Efl De¤erlendirme Ölçe¤i: Kad›n ve Erkek Formlar›, evli çiftlerin birbirleri ile
Gelifltiren(ler)/Uyarlayan(lar): Hojjact (2000)/U¤urlu (2003).
Geçerlik: ‹ç tutarl›l›k: Her bir faktörün Cronbach Alfa de¤erleri s›ras›yla, .75, .78, .73, .73, .74’dür. En son faktörün alfa de¤eri rapor edilmemifltir.
HAZ‹RAN 2004, C‹LT 19, SAYI 53
131
‹K‹L‹ ‹L‹fiK‹ ÖLÇEKLER‹
Madde Say›s›: 17 maddelik ve 6 noktal› bir ölçektir. Geçerlik: Yap› geçerli¤i: Faktör analizi: Hojjact’›n (2000) çal›flmas›ndaki faktör yap›s› esas al›nm›flt›r. Güvenirlik: ‹ç tutarl›l›k: ÇYBÖ’nün Cronbach Alfa katsay›s› olumlu - aktif çat›flma yönetimi biçimi için .50, olumlu - pasif çat›flma yönetimi biçimi için .69, olumsuz - aktif çat›flma yönetim biçimi için .43, olumsuz - pasif çat›flma yönetim biçimi için ise .65’dir. 8. Çift Uyum Ölçe¤i - ÇUÖ (Dyadic Adjustment Scale) Ölçe¤in Amac›: Çift Uyum Ölçe¤i, evlilik niteli¤ini ve evlilikte uyumu ölçmeyi amaçlamaktad›r.
Gelifltiren(ler)/Uyarlayan(lar): Snell, Jr, Schicke ve Arbeiter (2002)/Büyükflahin taraf›ndan uyarlama çal›flmas› sürdürülmektedir. Madde Say›s›: 1-5 aras› derecelenen, 60 maddelik ölçektir. 10. Çokboyutlu K›skançl›k Ölçe¤i (Multidimensional Jeolousys Cale - MDJS) Ölçe¤in Amac›: Çokboyutlu K›skançl›k Ölçe¤i, k›skançl›k durumunda verilen biliflsel, duygusal ve davran›flsal tepkileri ölçmeyi amaçlamaktad›r. Gelifltiren(ler)/Uyarlayan(lar): Pfeiffer ve Wong (1989)/Karakurt (2001) (Ayr›ca Bkz., Sümer ve Karakurt, 2002).
(1976)/
Madde Say›s›: 1-7 aras› derecelenen 23 maddelik ölçektir.
Madde Say›s›: Her bir maddenin puanlanmas› farkl›, 32 maddelik ölçektir.
Alt Ölçekler: Geçerlik: Yap› geçerlik: Faktör analizi: 4 Faktör: Biliflsel, Duygusal ve Davran›flsal K›skançl›k.
Gelifltiren(ler)/Uyarlayan(lar): F›fl›lo¤lu ve Demir (2000).
Spanier
Geçerlik: Yap› geçerli¤i: Faktör analizi: 4 Faktör: Çift Doyumu, Çiftlerin Ba¤l›l›¤›, Çift Uyumu ve Sevgi Gösterme. Ölçüt geçerli¤i: ÇUÖ’nün Locke ve Wallace Evlilik Uyumu Ölçe¤i ile korelasyonu .82’dir. Güvenirlik: ‹ç tutarl›k: ÇUÖ’nün Cronbach Alfa de¤eri, .92’dir. ‹ki yar›m güvenirli¤i: ÇUÖ’nün iki yar›m güvenirli¤i .86’d›r. 9. Çokboyutlu ‹liflki Ölçe¤i - Ç‹Ö (The Multidimensional Relatinship Questionnaire) Ölçe¤in Amac›: Çokboyutlu ‹liflki Ölçe¤i, yak›n iliflkilerle ilgili çeflitli psikolojik e¤ilimleri ve yak›n iliflkileri çok boyutlu olarak de¤erlendirmeyi amaçlamaktad›r. Orijinal ölçek, ‹liflkide Kendine Güven, ‹liflkiye Saplant›, ‹çsel ‹liflki Kontrolü, ‹liflki Fark›ndal›¤›, ‹liflki Güdüsü, ‹liflki Kayg›s›, ‹liflki Giriflkenli¤i, ‹liflki Depresyonu, D›flsal ‹liflki Kontrolü, ‹liflki ‹zlenimi Ayarlama, ‹liflki Korkusu, ‹liflki Doyumu olmak üzere 12 alt ölçekten oluflmaktad›r.
Güvenirlik: ‹ç tutarl›l›k: Her bir alt faktörün alfa de¤erleri pilot çal›flmada s›ras›yla .91, .86, .86; as›l çal›flmada ise .84, .81, .80 olarak bulunmufltur. 11. Devam Eden ve Bitmifl ‹liflkiler ‹çin Nedensel Yükleme Boyutlar› (Causal Attributional Dimensions of Current and Dissolved Relationsh›ps) Ölçe¤in Amac›: Bireylerin devam eden ve geçmiflteki iliflkilerinin nedensel yükleme boyutlar›n› ölçmeyi amaçlam›flt›r. Bu ölçek daha önceden Hortaçsu ve Karanc› (1987) taraf›ndan gelifltirilen ölçe¤in geniflletilmifl versiyonudur. Gelifltiren(ler): Hortaçsu (1989). Madde Say›s›: Devam eden ve bitmifl olan iliflkiye yönelik toplam 40 madde bulunmaktad›r. 1-5 aras› derecelenmektedir. Geçerlik: Yap› geçerli¤i: Devam Eden ‹liflkilere Yönelik Nedensel Yükleme Boyutlar›: Faktör analizi: 6 Faktör: D›flsal, Sevgi Eksikli¤i, Partner, ‹stikrarl›l›k, Kifli ve Partneri, Kiflinin Niyeti.
TÜRK PS‹KOLOJ‹ DERG‹S‹
132
A. BÜYÜKfiAH‹N
Geçmiflteki ‹liflkilere Yönelik Nedensel Yükleme Boyutlar›: Faktör analizi: 6 Faktör: Partner, Kifli, ‹liflki Olmamas›, Sevgi Eksikli¤i, Di¤erleri, ‹stikrarl›l›k. Güvenirlik: ‹ç tutarl›l›k: Devam eden iliflkilere yönelik nedensel yükleme boyutlar›n›n her bir alt faktörünün alfa de¤erleri s›ras›yla, .83, .75, .67, .43, .47’dir. Kiflinin Niyeti alt faktörünün alfa de¤eri rapor edilmemifltir. Geçmiflteki iliflkiye yönelik nedensel yükleme boyutlar›n›n alt faktörünün alfa de¤erleri ise s›ras›yla .75, .73, .76, .68, .74, .76’d›r. 12. Devam Eden ve Bitmifl ‹liflkileri Tan›mlay›c› Boyutlar (Descriptive Dimensions of Current and Dissolved Relationships) Ölçe¤in Amac›: Bireylerin flu anki ve geçmiflteki iliflkilerinin tan›mlay›c› boyutlar› ölçülmesi amaçlanm›flt›r. Bu ölçek, Hortaçsu ve Karanc› (1987) taraf›ndan gelifltirilen ölçe¤in geniflletilmifl versiyonudur. Gelifltiren(ler): Hortaçsu (1989). Madde Say›s›: Devam eden iliflkiyi yönelik 15 madde, bitmifl olan iliflkiye yönelik 23 madde bulunmaktad›r. 1-5 aras› derecelenmektedir. Geçerlik: Yap› geçerli¤i: Devam Eden ‹liflkileri Tan›mlay›c› Boyutlar: Faktör analizi: 4 Faktör: Ba¤l›l›k, Duygusal Tepkiler, Kendisinin Ba¤›ml›l›¤›, Partnerin Ba¤›ml›l›¤›. Geçmiflteki ‹liflkileri Tan›mlay›c› Boyutlar: Faktör Analizi: 6 Faktör: Geçmifle Ba¤l›l›k, Duygusal Tepkiler, Partnerin Ba¤›ml›l›¤›, A¤ Deste¤i, Aray›fl, Olumsuz Bilifller. Güvenirlik: ‹ç tutarl›l›k: Devam eden iliflkileri tan›mlayan faktörlerin alfa de¤erleri s›ras›yla, .85, .85, .91, .89’dur. Geçmiflteki iliflkileri tan›mlay›c› faktörlerin alfa de¤erleri s›ras›yla ise .88, .84, .87, .66, .63, .65’dir.
Gelifltiren(ler)/Uyarlayan(lar): Buunk (1981)/Karakut (2001) (Ayr›ca bkz., Sümer ve Karakurt, 2002). Madde Say›s›: 7 noktal›, 9 maddelik bir ölçektir. Geçerlik: Yap› geçerli¤i: Faktör analizi : Tek bir faktör. Güvenirlik: ‹ç tutarl›l›k: Pilot çal›flmada ölçe¤in iç tutarl›l›¤› .86, as›l çal›flmada ise .87 olarak bulunmufltur. 14. Erkeklerin Bakire Olmayan Biriyle Evlenme Gönüllülü¤ü (Men’s Willingless to Mary a Nonvirgin) Ölçe¤in Amac›: Bu ölçek, erkeklerin bakire olmayan biriyle evlenme gönüllülü¤ünü ölçmektedir. Gelifltiren(ler): Sakall›- U¤urlu ve Glick (2003). Madde Say›s›: 5 maddelik ve 1-6 aras› derecelenen bir ölçektir. Geçerlik: Yap› geçerlili¤i: Faktör analizi: Tek bir faktör. Güvenirlik: ‹ç tutarl›l›k: Ölçe¤in Cronbach Alfa de¤eri .90’d›r. 15. Efl Dövmeye ‹liflkin Tutumlar (Attitudes Toward Wife Beating) Ölçe¤in Amac›: Kad›nlar›n eflleri taraf›ndan dövülmesi ile ilgili tutumlar› ölçmektedir. Gelifltiren(ler)/Uyarlayan(lar): Haj- Yahia (1988)/ Sakall› (2001) Madde Say›s›: 30 maddelik ve 1-6 aras› derecelenen bir ölçektir.
13. Duygusal Ba¤l›l›k Ölçe¤i (Emotional Dependency Scale)
Geçerlik: Yap› geçerli¤i: Faktör analizi: 4 Faktör: 1. Faktör, efl dövülmesinin kabul edilebilir bir durum oldu¤u; 2. faktör, efl dövülmesinin kad›n›n hatal› davran›fllar›ndan kaynakland›¤›; 3. faktör, eflleri taraf›ndan dövülmesinin kad›n›n sorumlulu¤u oldu¤u; 4. faktör, efl dövülmesinin erkeklerin sorumlulu¤u oldu¤u ile ilgili maddelerden oluflmaktad›r.
Ölçe¤in Amac›: Duygusal Ba¤l›l›k Ölçe¤i, bireylerin iliflkilerine duygusal ba¤l›l›k düzeylerini ölçmektedir.
Güvenirlik: ‹ç tutarl›l›k: Tüm ölçe¤in Cronbach Alfa de¤eri .95’dir. Her bir faktörün Cronbach Alfa de¤erleri s›ras›yla .95, .69, .76, .59’dur.
HAZ‹RAN 2004, C‹LT 19, SAYI 53
133
‹K‹L‹ ‹L‹fiK‹ ÖLÇEKLER‹
‹ki yar›m güvenirli¤i: Ölçe¤in, iki yar›m güvenirli¤i .85’dir. 16. Eflcinselli¤e ‹liflkin Tutumlar (Attitudes Toward Homesexually) Ölçe¤in Amac›: Bu ölçek, karfl› cinsle iliflkileri olan kiflilerin eflcinselli¤e ve eflcinsellere iliflkin tutumlar›n› ölçmeyi amaçlamaktad›r. Gelifltiren(ler) : Hudson ve Ricketts (1980)/Sakall› ve U¤urlu (2001) Madde Say›s›: 24 maddelik, 7 noktal› bir ölçektir. Geçerlik: Yap› geçerlili¤i: Faktör analizi: 3 Faktör: Eflcinsellerle Sosyal Etkileflim, Eflcinsellerle Olas› Aile Ba¤lar› ve Eflcinsel Olma E¤ilimi. Güvenirlik: ‹ç tutarl›l›k: Her bir alt ölçe¤in Cronbach Alfa de¤eri s›ras›yla, .92, .85,.82’dir. 17. Evlilik ‹çin Karfl›laflt›rma Düzeyi Ölçe¤i EKDÖ (The Marital Comparison Level Index) Ölçe¤in Amac›: Evlilik için Karfl›laflt›rma Düzeyi Ölçe¤i, Thibaut ve Kelly’in (1959) etkileflim sonuçlar› kuram› temel al›narak oluflturulmufltur. Bu ölçek, evlilerin iliflkilerinde hangi konulara önem verdikleri ve evlilikle ilgili beklentilerinin ne derece karfl›land›¤›n› ölçmeyi amaçlamaktad›r. Gelifltiren(ler)/Uyarlayan(lar): Sabatelli (1984)/ Binici ve Hovardao¤lu (1996). Madde Say›s›: Toplam 36 maddeden oluflmakta ve her madde iki farkl› boyut üzerinden de¤erlendirilmektedir: Beklenti düzeyine uygunluk ve önem derecesi. Her iki de¤erlendirme likert tipi 7 basamakl› ölçek üzerinden yap›lmaktad›r. Geçerlik: Yap› geçerli¤i: Faktör analizi: EKDÖ’nün Beklentiye Uygunluk puanlar›’n›n Uyum ve Çat›flma olmak üzere iki faktörden olufltu¤u; Önem puanlar›n›n ise tek bir faktör yap›s› gösterdi¤i bulunmufltur. Ölçüt geçerli¤i: EKDÖ’nün Beklentiye Uygunluk De¤erlendirmesi puanlar›n›n Evlilikte Uyum Ölçe¤i ile korelasyonu .50’iken, Aile De¤erlendirme alt ölçekleri ile aras›ndaki korelasyon -.29 ile -.52 aras›nda de¤iflmektedir. EKDÖ’nün Önem De¤erlendir-
mesi puanlar›n›n Evlilikte Uyum Ölçe¤i ile korelasyonu .41’iken, Aile De¤erlendirme Alt Ölçekleri ile korelasyonu .-17 ile -.47 aras›nda de¤iflmektedir. Madde test korelasyonu: EKDÖ’nün Beklentiye Uygunluk De¤erlendirmesinin madde test korelasyonu .70 ile .88 aras›nda; EKDÖ’nün Önem De¤erlendirmesinin ise .80 ile .93 aras›nda de¤iflmektedir. Güvenirlik: ‹ç tutarl›l›k: EKDÖ’nün Beklentiye Uygunluk De¤erlendirmesinin iç tutarl›l›k katsay›s› .89; EKDÖ’nün Önem De¤erlendirmesinin iç tutarl›l›k katsay›s› .90’d›r. ‹ki yar›m güvenirli¤i: EKDÖ’nün Beklentiye Uygunluk De¤erlendirmesinin iki yar›m güvenirli¤i, .70; EKDÖ’nün Önem De¤erlendirmesinin iki yar›m güvenirli¤i .64’dir. 18. Evlilikte Kad›na Yönelik fiiddete ‹liflkin Tutumlar Ölçe¤i (Attitudes Toward Wife Abuse Scale) Ölçe¤in Amac›: Bu ölçek, evlilikte kad›na yönelik fliddete iliflkin tutumlar› ölçmek amac›yla gelifltirilmifltir. Ölçekteki baz› maddeler daha önceden Briere (1987) taraf›ndan gelifltirilmifl olan ‘’Evli Kad›nlar›n ‹stismar›na ‹liflkin Tutumlar’’ ölçe¤in’den al›nm›flt›r. Gelifltiren(ler): Sakall›- U¤urlu ve Ulu (2003) Madde Say›s›: 1-6 aras› derecelen 13 maddelik bir ölçektir. Geçerlik: Yap› geçerli¤i: Faktör analizi: 3 Faktör: Sözel fiiddete Tolerans, Ayr›lmaya ‹liflkin Tutumlar ve Fiziksel fiiddete ‹liflkin Tutumlar. Madde-test korelasyonu: Madde test korelasyon de¤erleri .40 ile .57 aras›nda de¤iflmektedir. Güvenirlik: ‹ç tutarl›l›k: Her bir faktörün Cronbach Alfa de¤erleri s›ras› ile .72, .74 ve .68’dir. Test tekrar test: Ölçek, 21 gün sonra tekrar uygulanmas› sonunda bulunan test tekrar test güvenirli¤i, her bir alt ölçek için s›ras›yla, .73, .66 ve .64’dür.
TÜRK PS‹KOLOJ‹ DERG‹S‹
134
A. BÜYÜKfiAH‹N
19. Evlilik Nedenleri ile Evlilikle ‹lgili Duygu ve Bilifl Ölçe¤i (Reason For Marriage And Feeling and Cognition Concerning Marriage Scale) Ölçe¤in Amac›: Bu ölçek, evlilik nedenleri, efllerin birbirlerine ve ailelerine iliflkin duygular›, biliflleri ve efller aras› etkileflim ile ilgili alg›lar› ölçmektedir. Bu ölçek befl bölümden oluflmaktad›r. Bunlar: Evlilik Nedenleri, Efle Yönelik Duygular ve Bilifller, Ailelere ‹liflkin Duygu ve Bilifller, Çiftlerin Etkileflimde Sosyal Ba¤lam ve Efllerin Beraber Gerçeklefltirdikleri Etkinlik S›kl›¤›. Gelifltiren(ler): Hortaçsu (1997) (Ayr›ca Bkz., Hortaçsu ve Oral, 1994; Hortaçsu, 1999; Hortaçsu, N., Bafltu¤, S., Muhammetberdiev, O., 2001). Madde Say›s›: Evlilik Nedenleri 21, Efle Yönelik Duygular ve Bilifller 14, Ailelere ‹liflkin Duygu ve Bilifller 22, Çiftlerin Etkileflimde Sosyal Ba¤lam 7 ve Efllerin Beraber Gerçeklefltirdikleri Etkinlik S›kl›¤› 1 olmak üzere toplam 66 maddeden oluflmaktad›r. Geçerlik: Yap› geçerli¤i: Her bölüm için ayr› faktör analizi yap›lm›flt›r. Evlilik Nedenleri: Normatif Nedenler, Market De¤eri, ‹liflki. Efle Yönelik Duygular ve Bilifller: Karfl›laflt›rmal› Aflk, Duygusal Ba¤l›l›k ve En ‹yi Seçenek. Ailelere ‹liflkin Duygu ve Bilifller: Aileler Aras› Çat›flma, ‹çiçegirme, Aileye Karfl› Sorumluluk, Ba¤›ms›zl›k Arzusu, Aile Kar›flmas› ve Aile Uyumu. Çiftlerin Etkileflimde Sosyal Ba¤lam: Arkadafllar, Akrabalar, Efl ve Aile. Efllerin Beraber Gerçeklefltirdikleri Etkinlik S›kl›¤›: Tek bir faktör. Güvenirlik: ‹ç tutarl›l›k: Evlilik Nedenlerinin her bir alt faktörü için Cronbach Alfa de¤erleri s›ras›yla .80, .70, .60; Efle Yönelik Duygular ve Bilifllerin her bir alt faktörü için s›ras›yla .90, .81, .74; Ailelere ‹liflkin Duygu ve Bilifllerin her bir alt faktörü için s›ras›yla .88, .75, .75, .90, .68, .44’dür; Çiftlerin Etkileflimde
20. Evlilik Ölçe¤i (Marriage Questionnaire) Ölçe¤in Amac›: Bu ölçek, kad›n›n ve erke¤in evli¤e bak›fl aç›s›n› ve evli¤in hangi boyutlar›ndan mutlu olduklar›n› ölçmeyi amaçlamaktad›r. Gelifltiren(ler)/Uyarlayan(lar): Russell, Wells ve ‹mamo¤lu (1989)/‹mamo¤lu ve Yasak (1997). Madde Say›s›: 1-5 aras› derecelenen, 225 maddelik ölçektir. Geçerlik: Yap› geçerli¤i: Faktör analizi: 4 Faktör: Sosyo-ekonomik Geliflme Boyutu, Evlilik Doyumu, Ailenin Di¤er Üyeleri ile Uyum, Cinsel Sahiplenme ‹ste¤i. Güvenirlik: ‹ç tutarl›l›k: Alt faktörlerin Cronbach Alfa katsaylar› s›ras›yla .70, .85, .42’dir. Cinsel Sahiplenme ‹ste¤i alt faktörünün iç tutarl›l›k katsay›s› rapor edilmemifltir. 21. Evlilik Öncesi Cinsel ‹liflkide Bulunmufl Kad›nlara ‹liflkin Tutumlar (Attitudes Toward Women Who Have Premarital Sex) Ölçe¤in Amac›: Bu ölçek, evlilik öncesi cinsel iliflkide bulunmufl kad›nlara iliflkin tutumlar› ölçmeyi amaçlamaktad›r. Gelifltiren(ler): Sakall›- U¤urlu ve Glick (2003) Madde Say›s›: 1- 6 aras› derecelene 10 maddelik bir ölçektir. Geçerlik:Yap› geçerli¤i: Faktör analizi: Tek bir faktör. Güvenirlik: ‹ç tutarl›l›k: Ölçe¤in Cronbach alfa de¤eri .97’dir. 22. Evlilik Öncesi Cinselli¤e ‹liflkin Tutumlar Ölçe¤i (Attitudes Toward Premarital Sex) Ölçe¤in Amac›: Bu ölçek, evlilik öncesi cinsel iliflkiye karfl› tutumlar› ölçmeyi amaçlamaktad›r.
Sosyal Ba¤lam için s›ras›yla .87,.82,.63’dür; Efllerin
Gelifltiren(ler): Sakall›, Karakurt ve U¤urlu (2001)
Beraber Gerçeklefltirdikleri Etkinlik S›kl›¤› ise
Madde Say›s›: 1-5 aras› derecelenen 12 maddelik bir ölçektir.
.66’d›r.
HAZ‹RAN 2004, C‹LT 19, SAYI 53
135
‹K‹L‹ ‹L‹fiK‹ ÖLÇEKLER‹
Geçerlik: Yap› geçerli¤i: Faktör analizi: Tek bir faktör.
Geçerlik: Yap› geçerli¤i: Faktör analizi: 2 Faktör: Anlaflma ya da Anlaflmama Durumlar›, ‹liflki Tarz›.
Güvenirlik: ‹ç tutarl›l›k: Ölçe¤in Cronbach alfa de¤eri .95’dir.
Ölçüt geçerli¤i: EUÖ’nün ‹liflkilerde Yükleme Ölçe¤i ile korelasyonu -.54, Kiflileraras› ‹liflkiler Ölçe¤i ile korelasyonu ise .12’dir.
23. Evlilikte Problem Çözme Ölçe¤i - EPÇÖ (Marital Problem Solving Scale) Ölçe¤in Amac›: Evlilikte Problem Çözme Ölçe¤i, evlilerin iliflkilerinde karfl›laflt›klar› problemleri nas›l çözümledikleri ve alg›lad›klar› evlilik problemlerini çözme becerilerini ölçmeyi amaçlamaktad›r. Gelifltiren(ler)/Uyarlayan(lar): Baugh, Avery ve Sheets - Haworth (1982)/Hünler (2002) (Ayr›ca bkz., Hünler ve Gençöz, 2003). Madde Say›s›: 9 maddelik bir ölçektir. Orijinal ölçek, 9 basamakl› de¤erlendirilirken, EPÇÖ uyarlama çal›flmas›nda, yan›tlamas›n›n kolay olmas› amac›yla 5 basamakl› de¤erlendirme ölçe¤ine dönüfltürülmüfltür. Geçerlik: Yap› geçerli¤i: Faktör analizi: Tek bir faktör. Ölçüt geçerli¤i: Pilot çal›flmada EPÇÖ’nün Çift Uyum Ölçe¤i ile korelasyonu .51’dir. Madde test korelasyonu: As›l çal›flmada madde toplam korelasyonu .63 ile .73.aras›nda de¤iflti¤i bulunmufltur. Güvenirlik: ‹ç tutarl›l›k: Pilot çal›flmada EPÇÖ’nün alfa katsay›s› .88; as›l çal›flmada ise .91’dir. 24. Evlilikte Uyum Ölçe¤i - EUÖ (Marital Adjustment Test) Ölçe¤in Amac›: Evlilikte Uyum Ölçe¤i, evlilik iliflkisinden al›nan doyum düzeyi ve genel evlilik niteli¤ini ölçmeyi amaçlamaktad›r. EUÖ, evlilik iliflkilerinde uyum, çat›flma çözme, ba¤l›l›k ve iliflki tarz›n› ölçen bir ölçektir.
Madde-test korelasyonu: Madde- test korelasyon de¤erleri .09 ile .60 aras›nda de¤iflmektedir. Güvenirlik: ‹ç tutarl›k: EUÖ’nün Cronbach Alfa güvenirlik katsay›s› .84’dir. ‹ki yar›m test güvenirli¤i: EOÖ’nün iki yar›m güvenirli¤i .84’dür. Test- tekrar test güvenirli¤i: EOÖ’nün 36 evli çifte ortalama 15 gün arayla tekrar uygulanmas› sonucu elde edilen test- tekrar test güvenirli¤i .57’dir. 25. ‹liflki Anketi - ‹A (The Relationship Questionnaire) Ölçe¤in Amac›: ‹liflki Anketi, güvenli, kay›ts›z, korkulu ve saplant›l› ba¤lanma stillerini ölçmek amac›yla gelifltirilmifltir. ‹A, bu dört ba¤lanma stillerini aç›klayan k›sa paragraflardan oluflmaktad›r. Gelifltiren(ler)/Uyarlayan(lar): Bartholomew ve Horowitz (1991)/Sümer ve Güngör (1999). Madde Say›s›: 1-7 aras› likert tipi ölçektir. Geçerlik: Yap› geçerli¤i: Faktör analizi: 2 Faktör: birinci faktör güvenli, korkulu ve saplant›l› ba¤lanma stillerini kapsarken, ikinci faktör kay›ts›z ba¤lanma stilini kapsamaktad›r. Güvenirlik: ‹ç tutarl›l›k: ‹A’nin alt ölçekleri tek maddeden olufltu¤u için iç tutarl›l›k katsay›s› hesaplanmam›flt›r. Tekrar test güvenirli¤i: ‹A’nin, dört hafta sonra tekrar uygulanmas› sonucu tekrar test güvenirli¤inin .58 ile .72 aras›nda de¤iflti¤i bulunmufltur.
Gelifltiren(ler)/Uyarlayan(lar): Locke ve Wallace (1959)/Tutarel- K›fllak (1999a).
26. ‹liflki Doyumu Ölçe¤i - ‹DÖ (Relationship Assessment Scale)
Madde Say›s›: Derecelendirilmesi farkl› 15 maddelik ölçektir.
Ölçe¤in Amac›: Romantik iliflkilerde iliflki doyumunu ölçmek amac›yla gelifltirilmifltir.
TÜRK PS‹KOLOJ‹ DERG‹S‹
136
A. BÜYÜKfiAH‹N
Gelifltiren(ler)/Uyarlayan(lar): Hendrick (1988)/ Curun (2001).
28. ‹liflkilerde Mutluluk Ölçe¤i - ‹MÖ (Relationship Happiness Questionnaire)
Madde Say›s›: 7 maddelik 7 noktal› likert tipi ölçektir.
Güvenirlik: ‹ç tutarl›l›k: ‹DÖ’nün iç tutarl›l›¤› .86’d›r.
Ölçe¤in Amac›: ‹liflkilerde Mutluluk Ölçe¤i, evlilik öncesi yak›n iliflkileri genel olarak de¤erlendirmeyi ve iliflkilerde mutluluk düzeyini belirlemeyi amaçlamaktad›r. ‹MÖ, sevgi, mutluluk, genel doyum, iliflkinin istikrar›, sorunlar›n ciddiyeti ve iliflkiye ba¤l›l›k düzeyi ile ilgili alg›lar› ölçmektedir.
27. ‹liflki ‹stikrar› Ölçe¤i – ‹Ö (Relationship Stability Scale)
Gelifltiren(ler)/Uyarlayan(lar): Fletcher, Fitness ve Blampied (1990)/K›fllak- Tutarel (2002).
Geçerlik: Yap› geçerli¤i: Faktör analizi: Tek bir faktör.
Ölçe¤in Amac›: Rusbult, Martz ve Agnew (1998), yat›r›m modelini temel alarak, ‹liflki Doyumu, Seçeneklerin Niteli¤ini De¤erlendirme ve ‹liflki Yat›r›m› Ölçeklerini (Satisfaction/Alternatifs/Investment Scales) gelifltirmifllerdir. Ölçekler, iliflkiye yap›lan yat›r›m› (Örn., emek verme), bir baflkas›yla beraber olmay› de¤erlendirme ve iliflki doyumunu ölçmektedir. Türkçeye uyarlama aflamas›nda ölçekler, ‹liflki Doyumu, Seçeneklerin Niteli¤ini De¤erlendirme ve ‹liflki Yat›r›m› alt ölçekler olarak de¤erlendirilmifl ve ‹liflki ‹stikrar› Ölçe¤i (‹‹Ö) ad› alt›nda ele al›nm›fllard›r. Gelifltiren(ler)/Uyarlayan(lar): Rusbult, Martz ve Agnew (1998)/Büyükflahin, Hasta ve Hovardao¤lu (2004). Madde Say›s›: Maddelerin puanlanmas› farkl›laflan 32 maddelik ölçektir. Geçerlik: Yap› geçerlili¤i: Faktör analizi: 3 Faktör: ‹liflki Doyumu, Seçeneklerin Niteli¤ini De¤erlendirme ve ‹liflki Yat›r›m›. Ölçüt geçerli¤i: ‹‹Ö’nün Aflka ‹liflkin Tutumlar Ölçe¤i: K›sa Formu’nun alt ölçekleri ile korelasyonlar› .48 ile .67 aras›nda de¤iflmektedir. Güvenirlik: ‹ç tutarl›l›k: ‹‹Ö’nün alt ölçeklerinin Cronbach Alfa katsay›s› s›ras›yla, .90, .84, .84’dür. ‹ki yar›m test güvenirli¤i: ‹‹Ö’nün alt ölçeklerinin iki yar›m güvenirlikleri s›ras›yla .84, .71, .78’dir.
HAZ‹RAN 2004, C‹LT 19, SAYI 53
Madde Say›s›: 7 aral›kl› likert tipi 6 maddelik ölçektir. Geçerlik: Ölçüt geçerli¤i: ‹MÖ’nün Evlilikte Uyum Ölçe¤i ile korelasyonu .69’dur. Madde-test korelasyonu: Madde test korelasyon de¤erleri .23 ile.82 aras›nda de¤iflmektedir. Güvenirlik: ‹ç tutarl›k: ‹MÖ’nün Cronbach Alfa güvenirlik katsay›s› .80’dir. ‹ki yar›m test güvenirli¤i: ‹MÖ’nün iki yar›m güvenirli¤i .80’dir. Test- tekrar test güvenirli¤i: Ölçe¤in yaklafl›k 15-20 gün arayla, 22 çifte uygulanmas› sonucu hesaplanan test- tekrar test güvenirli¤i .86’dir. 29. ‹liflki Ölçekleri Anketi – ‹ÖA (Relatinships Scales Questionnaire) Ölçe¤in Amac›: ‹liflki Ölçekleri Anketi, güvenli, kay›ts›z, korkulu ve saplant›l› olmak üzere dört yetiflkin ba¤lanma stilini ölçmeyi amaçlamaktad›r. Gelifltiren(ler)/Uyarlayan(lar): Griffin ve Barthomex (1994)/Sümer ve Güngör (1999). Madde Say›s›: 1-7 aras› likert tipi 30 maddelik bir ölçektir. Geçerlik: Yap› geçerli¤i: Faktör analizi: 4 Faktör: Güvenli, Kayg›l›, Kay›ts›z, Saplant›l›. Güvenirlik: ‹ç tutarl›l›k: ‹ÖA’n›n alt ölçeklerine ait iç tutarl›l›k katsay›lar› (alfa) .27 ile .61 aras›nda de¤iflmektedir.
137
‹K‹L‹ ‹L‹fiK‹ ÖLÇEKLER‹
Test tekrar test güvenirli¤i: ‹ÖA’nin test tekrar test güvenirli¤i dört hafta sonra tekrar uygulanmas› sonucu .54 ile .78 aras›nda de¤iflti¤i bulunmufltur. 30. ‹liflkilerde Yükleme Ölçe¤i - ‹YÖ (The Relationship Attribution Measure) Ölçe¤in Amac›: ‹liflkilerde Yükleme Ölçe¤i, evlilerin birbirlerinin davran›fllar›na nas›l nedensellik ve sorumluluk yüklediklerini ölçmeyi amaçlamaktad›r. Gelifltiren(ler)/Uyarlayan(lar): Fincham ve Bradbury (1992)/Tutarel-K›fllak (1999b). Madde Say›s›: 1-6 aras› derecelenen, 24 maddelik ölçektir. Geçerlik: Yap› geçerli¤i: Faktör analizi: 2 Faktör: Nedensellik Yükleme ve Sorumluluk Yükleme. Ölçüt geçerli¤i: ‹YÖ’nün Kiflileraras› ‹liflkiler Ölçe¤i ile iliflkisi .23, Aile Yap›s›n› De¤erlendirme Arac› ile iliflkisi .-66’d›r. ‹YÖ’nün her bir yükleme boyutu ile Evlilikte Uyum Ölçe¤i aras›ndaki korelasyonlar ise -.25 ile -.60 aras›nda de¤iflmektedir. Güvenirlik: ‹ç tutarl›k: Her bir yükleme boyutunun kad›nlar ve erkekler için Cronbach Alfa katsay›lar› .71 ile .91 aras›nda de¤iflmektedir. Test- tekrar test güvenirli¤i: ‹YÖ’nün 15 gün ara ile 18 çifte uygulanmas› sonucu elde edilen test tekrar test güvenirli¤i .56 ile .82 aras›nda de¤iflmektedir.
Güvenirlik: ‹ç tutarl›l›k: Ölçe¤in Cronbach Alfa katsay›s› .90’d›r. 32. K›skançl›k ile Bafla Ç›kma Ölçe¤i (Measure of Coping With Jealousy) Ölçe¤in Amac›: K›skançl›kla nas›l baflaç›k›ld›¤›n› ölçmek amac›yla gelifltirilmifltir. Gelifltiren(ler)/Uyarlayan(lar): Pines (1998)/Karakurt (2001) (Ayr›ca Bkz., Sümer ve Karakurt, 2002). Madde Say›s›: 1-7 aras› 17 maddelik bir ölçektir. Geçerlik: Yap› geçerli¤i: Faktör analizi: 3 Faktör: ‹çsellefltirme, D›flsallaflt›rma ve fiakaya Vurma. Güvenirlik: ‹ç tutarl›l›k: Bu alt faktörlerin alfa de¤erleri pilot çal›flmada .67 ile .76 aras›nda de¤iflmekte, as›l çal›flmada da bu de¤erler .66 ile .82 aras›nda de¤iflmektedir. 33. Kiflileraras› ‹liflkiler Ölçe¤i - K‹Ö (Interpersonal Relationship Scale) Ölçe¤in Amac›: Kiflileraras› ‹liflkiler Ölçe¤i, kiflileraras› iliflkilerde iletiflim stillerini belirlemek amac›yla gelifltirilmifltir. Bu ölçek, ‘’Stres Management: A Positive Strategy’’ isimli bir videa program›n›n el kitab›ndaki davran›fl listesinden esinlenerek oluflturulmufltur. Gelifltiren(ler): fiahin, Durak ve Yasak (1994).
31. Kendili¤i Geniflletme Ölçe¤i (Expanding Self Scale - ESS)
Madde Say›s›: 0-3 aras› derecenen, 31 maddelik ölçektir.
Ölçe¤in Amac›: Kendilik yap›s›ndaki genifllemeyi ölçmek amac›yla gelifltirilmifltir. Bu ölçek, romantik iliflkiler, arkadafll›k, akrabal›k iliflkileri ile ilgili maddeleri içermektedir. Bu ölçek Seçkin’in (1996) çal›flmas›ndan esinlenerek oluflturulmufltur.
Geçerlik: Yap› geçerli¤i: Faktör analizi: 4 Faktör: Aç›k, Sayg›l›, Küçümseyici ve Sayg›s›z ‹liflki Tarzlar›.
Gelifltiren(ler)/Uyarlayan(lar): Brennan, Clarck ve Shaver (1998)/Tokgöz (1999). Madde Say›s›: ‹ki noktal› 34 maddelik ölçektir. Geçerlik: Ölçüt geçerli¤i: Kendili¤i Geniflletme Ölçe¤i’nin Bireyci ve Toplulukçu Ölçe¤i ile korelasyonu .45’dir.
Ölçüt geçerli¤i: Aç›k ‹letiflim Tarz›n›n Offer Yaln›zl›k Ölçe¤i ile .23, UCLA Yaln›zl›k Ölçe¤i ile -.26; Sayg›l› ‹letiflim Tarz›n›n Offer Yaln›zl›k Ölçe¤i ile .16, UCLA Yaln›zl›k Ölçe¤i ile -.12; Küçümseyici ‹letiflim Tarz›n›n Offer Yaln›zl›k Ölçe¤i ile -.22, UCLA Yaln›zl›k Ölçe¤i ile.16; Sayg›s›z ‹letiflim Tarz›n›n Offer Yaln›zl›k Ölçe¤i ile -.17, UCLA Yaln›zl›k Ölçe¤i ile .11 de¤erinde korelasyon bulunmufltur.
TÜRK PS‹KOLOJ‹ DERG‹S‹
138
A. BÜYÜKfiAH‹N
Madde test korelasyonu: Madde test korelasyon de¤erleri ise .10 ile .48 aras›ndad›r.
Madde Say›s›: 1-7 aras› 11 maddelik bir ölçektir.
Güvenirlik: ‹ç tutarl›l›k: K‹Ö’nün Cronbach Alfa güvenirlik katsay›s› .79’dur.
Geçerlik: Yap› geçerli¤i: Faktör analizi:3 Faktör: Güçsüzlük Belirten Tepkiler, Öfke Belirten Tepkiler, Hayal k›r›kl›¤› Belirten Tepkiler.
‹ki yar›m güvenirli¤i: K‹Ö’nün iki yar›m güvenirli¤i .63’dür.
Güvenirlik: ‹ç tutarl›l›k: Her bir alt faktörün Cronbach Alfa de¤erleri s›ras›yla .89, .76, .72’dir.
34. Kiflileraras› ‹liflkiler Ölçe¤i (Interpersonal Relationship Scale)
36. Romantik ‹liflkilerde Gelecek Zaman Yönelimi Ölçe¤i (The Future Time Orientation - FTORR)
Ölçe¤in Amac›: Bu ölçek, iliflkilerde güven, ba¤›ml›l›k, kendini yetersiz bulma ve cinsellikle ilgili maddelerden oluflmaktad›r. Orijinal ölçek 27 maddeden oluflmakta ve alt› alt ölçe¤i bulunmaktad›r.
Ölçe¤in Amac›: Romantik iliflkilerde bireylerin gelecek zaman› nas›l planlad›klar›n› ve iliflkilerinin gelece¤ine yönelik düflüncelerini ölçmeyi amaçlamaktad›r. Bu ölçek, Öner’in (2000b) yedi maddeden oluflan FTORR ölçe¤inin geniflletilmifl versiyonudur.
Gelifltiren(ler)/Uyarlayan(lar): Hupka ve Bachelor (1977)/Karakurt (2001) (Ayr›ca, Bkz., Sümer ve Karakurt 2002). Madde Say›s›: 1-7 aras› derecelenen, 16 maddelik ölçektir. Geçerlik: Yap› geçerli¤i: Faktör analizi: 4 Faktör: Güven, Ba¤›ml›l›k, Kendini Onaylamama ve Cinsel Musamahakarl›k. Güvenirlik: ‹ç tutarl›¤›: Croncach Alfa katsay›s›, kendini onaylamama için pilot çal›flmada .89, as›l çal›flmada .84; ba¤›ml›l›k için pilot çal›flmada .76, as›l çal›flmada .70; cinsel musamahakarl›k için pilot çal›flmada .67, güven için pilot çal›flmada .87 olarak bulunmufltur. Cinsel musamahakarl›k ve güven alt faktörlerin as›l çal›flmadaki iç tutarl›l›k de¤erleri rapor edilmemifltir. 35. Partnerlerin ‹liflki D›fl› Cinsel Davran›fllar›na Karfl› Duygusal Tepkiler (Affective Reactions to Partner’s Extradyadic Sexual Behaviors) Ölçe¤in Amac›: Bu ölçek, bireylerin cinsel aç›dan aldat›lma durumlar›nda ne tür duygusal tepkiler verdiklerini ölçmeyi amaçlamaktad›r. Bu duygusal tepkiler, k›zg›nl›k, aldat›lm›fll›k, üzüntü, hayal k›r›kl›¤›, güçsüzlük, yetersizlik, kendinden flüphe etme, korku, düflmanl›k, endifle ve hiddet olarak ele al›nabilir. Gelifltiren(ler): Karakurt (2001) (Ayr›ca Bkz., Sümer ve Karakurt, 2002).
HAZ‹RAN 2004, C‹LT 19, SAYI 53
Gelifltiren(ler): Öner (2000a). Madde Say›s›: 4 noktal› likert tipi 11 maddelik bir ölçektir. Geçerlik: Yap› geçerli¤i: Faktör analizi: 2 Faktör: Birinci faktör k›sa süreli ya da uzun süreli iliflkileri tercih etme e¤ilimi ile iliflkili maddeli içermektedir. ‹kinci faktör ise, iliflkinin gelece¤ine yönelik yat›r›m ve ba¤l›l›kla ilgili maddeleri içermektedir. Güvenirlik: ‹ç tutarl›l›k: Birinci faktörün alfa katsay›s› .85, ikinci faktörün ise .64’dür. 37. Romantik ‹liflkilerle ‹lgili Kal›pyarg›lara Karfl› Tutumlar (Attitudes Toward Gender Steretypes About Romantic Relationships) Ölçe¤in Amac›: Bu ölçek, bireylerin romantik iliflkilerle ilgili kal›pyarg›lara karfl› tutumlar›n› ölçmeyi amaçlamaktad›r. Gelifltiren(ler): Sakall› ve Curun (2001) Madde Say›s›: 1-6 noktal› ve 11 maddelik ölçektir. Geçerlik: Yap› geçerli¤i: Faktör analizi: 2 Faktör: Romantik ‹liflkide Erke¤in Bask›n, Kad›n›n Kabul Edici Tav›rlar› ve Romantik ‹liflkide Erke¤in Giriflken Olmas›. Güvenirlik: ‹ç tutarl›l›k: Birinci faktörün alfa de¤eri .83, ikinci faktörün alfa de¤eri .83’dir.
139
‹K‹L‹ ‹L‹fiK‹ ÖLÇEKLER‹
38. Romantik K›skançl›k Ölçe¤i - RKÖ (Romantic Jeolousy Questionnaire) Ölçe¤in Amac›: Romantik K›skançl›k Ölçe¤i, k›skançl›¤› çok boyutlu olarak de¤erlendirmek amac›yla gelifltirilmifltir. K›skançl›¤›n boyutlar› da; k›skançl›k tetiklendi¤inde belirtilen k›skançl›k düzeyi, k›skançl›k durumunda verilen tepkiler (fiziksel, duygusal ve biliflsel), k›skançl›kla bafletme yöntemleri, k›skançl›¤›n olumlu ve olumsuz etkileriyle ilgili görüfllere kat›lma düzeyi ve k›skançl›¤›n nedenlerine kat›lma düzeyi olarak belirlenmifltir. Gelifltiren(ler)/Uyarlayan(lar): Pines ve Aronson (1983)/Demirtafl (2004). Madde Say›s›: 1-7 aras› likert tipi, 129 maddelik ölçektir. Geçerlik: Yap› geçerli¤i: Faktör analizi: 5 Faktör: K›skaçl›k tetikleyicileri (1.2. ve 3. tür tetikleyiciler); k›skançl›k durumunda verilen tepkiler (fiziksel, duygusal ve biliflsel); k›skançl›¤›n etkileri (olumlu ve olumsuz); k›skançl›¤›n nedenleri (yetersizlik duygusu ve kaybetme korkusu); k›skançl›kla bafletme yöntemleri (ç›k›fl, ba¤l›l›k, umursamama ve konuflma).
Gelifltiren(ler): Sakall›- U¤urlu (2003). Madde Say›s›: 9 s›fat çiftini içeren, 7 noktal› ölçektir. Geçerlik: Yap› geçerli¤i: Faktör analizi: Tek bir faktör. Güvenirlik: ‹ç tutarl›k: Ölçe¤in, Cronbach Alfa katsay›s› .90’d›r 40. Romantik ‹liflki Ölçe¤i (Romantic Relationship Scales) Ölçe¤in Amac›: Duygusal beraberli¤i olan çiftlerin birbirlerine ve iliflkilerine yönelik duygu ve düflüncelerini ölçmeyi amaçlamaktad›r. Bu ölçek, aflk, iliflki sürdürme, çat›flma, çeliflki, ödül, bedel, yat›r›m, seçeneklerin karfl›laflt›rma düzeyi ve doyum gibi pek çok iliflki de¤iflkeni ile ilgili maddeleri içermektedir. Ölçe¤in aflk, iliflki, sürdürme ve çat›flma ile ilgili maddeleri Braiker ve Kelley’nin (1979) çal›flmalar›ndan al›nm›flt›r. Ölçek iki bölümden oluflmaktad›r. ‹lk bölümde, kifliden iliflkisi ve sevgilisine iliflkin duygu ve düflüncelerini dikkate alarak; ikinci bölümde ise sevgilisinin iliflkilerinin iliflkin düflüncelerini düflünerek maddeleri yan›tlamalar› istenir. Gelifltiren(ler): Hortaçsu (2002).
Ölçüt geçerli¤i: RKÖ’nün alt ölçekleriyle Aflka ‹liflkin Tutumlar Ölçe¤i alt ölçekleri aras›ndaki korelasyonlar -.13 ile .47 aras›nda de¤iflmektedir.
Madde Say›s›: 1-7 noktal›.
Güvenirlik: ‹ç tutarl›l›k: RKÖ’nün Cronbach Alfa katsay›s› .92’dir.
41. UCLA Yaln›zl›k Ölçe¤i (University Of California, Los Angeles Loneliness Scale)
‹ki yar›m test güvenirli¤i: RKÖ’nün iki yar›m güvenirli¤i .72’dir.
Ölçe¤in Amac›: UCLA Yaln›zl›k Ölçe¤i, bireyin alg›lad›¤› genel yaln›zl›k derecesini belirlemek amac›yla gelifltirilmifltir.
39. Romantik ‹liflkilerde Memnuniyet Ölçe¤i (Romantic Relationship Satisfaction Scale) Ölçe¤in Amac›: Romantik ‹liflkilerde Memnuniyet Ölçe¤inde, iliflki niteli¤i (Genel olarak sevgilimle ........................ bir iliflkimiz var) s›fat çiftleri temel al›narak de¤erlendirilmektedir. Bu s›fat çiftleri flunlard›r: iyi - kötü, mutlu - mutsuz, tatmin edici - tatmin etmeyen, hoflnut - hoflnutsuz, ödüllendirici - cezaland›r›c›, tutkusuz - tutkulu, nefret dolu - sevgi dolu, zevkli - sinir bozucu, heyecanl› - heyecans›z.
Güvenirlik: ‹ç tutarl›l›k: kad›nlar ve erkekler için alfa de¤erleri .51 ile .89 aras›nda de¤iflmektedir.
Gelifltiren(ler)/Uyarlayan(lar): Russell, Peplau ve Cutrona (1980)/Demir (1989). Madde Say›s›: 20 maddelik, 4 dereceli ölçektir. Geçerlik: Ölçüt geçerli¤i: UCLA Yaln›zl›k Ölçe¤i’nin Beck Depresyon Envanteri ile korelasyonu .77, Sosyal ‹çe Dönüklük alt ölçe¤i ile ise .82’dir. Güvenirlik: ‹ç tutarl›l›k: UCLA Yaln›zl›k Ölçe¤i’nin Cronbach Alfa katsay›s› .96’d›r.
TÜRK PS‹KOLOJ‹ DERG‹S‹
140
A. BÜYÜKfiAH‹N
Test- tekrar test: Ölçe¤in, iki hafta ara ile uygulanmas› sonucu, test tekrar test güvenirli¤i .94’dir. 42. Yak›n ‹liflkilerde Çokboyutlu Baflaç›kma Ölçe¤i Y‹ÇBÖ (The Multidimensional Intimate Coping Questionnaire) Ölçe¤in Amac›: Yak›n ‹liflkilerde Çokboyutlu Baflaç›kma Ölçe¤i, kiflilerin yak›n iliflkilerde sorunlar karfl›s›nda kulland›klar› bafla ç›kma yollar›n› ölçmeyi amaçlamaktad›r. Orijinal ölçekte, Olumlu Yeniden Yorumlama ve Büyüme, Etkin Baflaç›kma, Planlama, Duygusal Aç›dan Sosyal Destek Arama, Baflkalar›n›n Görüflünü Alma, Di¤er Etkinlikleri Kenara B›rakma, Din’e Tutunma, Kabullenme, Zihinden Uzaklaflt›rma, Duygulara Odaklanma ve Duygu D›flavurumu, Davran›flsal Pesetme, ‹nkar, Temkinli Baflaç›kma, Alkol- ‹laç Kullan›m›, Mizah, Dileme Yoluyla Baflaç›kma, Öz Elefltiri/Kendini Suçlama, Sosyal ‹çeçekilme, Kendini Destekleme, Sorundan Kaç›nma, Hedef Yönelimli Baflaç›kma, Kendine Yönelik Olumsuz Fark›ndal›k, Olumlu Baflaç›kma, Sosyal ‹liflkiler Yoluyla Baflaç›kma, Sevgi - ‹lgi Göstererek Baflaç›kma olmak üzere 25 alt ölçek bulunmaktad›r.
Güvenirlik: ‹ç tutarl›l›k: Kaç›nma alt faktörünün Cronbach Alfa de¤eri, .81, kayg› için bu de¤er .84’dür (Güngör, 2000). 44. Yetersizlik Duygusu Ölçe¤i (Feeling of Inadequacy Scale) Ölçe¤in Amac›: Kiflilerin mevcut iliflkisindeki yetersizlik duygusunun derecesini ölçmeyi amaçlamaktad›r. Ölçek maddeleri, bir partnerin iliflkisinde alg›lad›¤› memnuniyetsizli¤i kendisine yüklemesi ile ilgilidir. Ölçek, White’›n (1981) çal›flmas›ndan esinlenerek oluflturulmufltur. Gelifltiren(ler): Karakurt (2001) (Ayr›ca Bkz., Sümer ve Karakurt 2002). Madde Say›s›: 7 noktal› 7 maddelik bir ölçektir. Geçerlik: Yap› geçerli¤i: Faktör analizi: Tek bir faktör. Güvenirlik: ‹ç tutarl›l›k: Ölçe¤in pilot çal›flmada alfa de¤eri .87, as›l çal›flmada ise .76 olarak bulunmufltur. Kaynaklar
Gelifltiren(ler)/Uyarlayan(lar): Snell, Jr, (2002)/ Büyükflahin ve Gökler taraf›ndan uyarlama çal›flmas› sürdürülmektedir.
Bartholomew, K., & Horowitz, L. M. (1991). Attachment styles among young adults: A test of four category model. Journal of Personality and Social Psychology, 61, 2, 226-224.
Madde Say›s›: 1-5 aras› derecelenen likert tipi 100 maddelik ölçektir.
Baugh, C. W., Avery, A. W., & Sheets-Haworth, K. L. (1982). Marital problem solving scale: A- measure to assess relationship conflict negotiation ability. Family Therapy, 9, 43-51.
43. Yak›n ‹liflkilerde Yaflant›lar Envanteri - Y‹YE (Experiences In Close Relationships) Ölçe¤in Amac›: Yak›n ‹liflkilerde Yaflant›lar Envanteri, yetiflkinlikte romantik iliflkilerdeki kaç›nma ve kayg›l› ba¤lanma stillerini ölçmek amac›yla gelifltirilmifltir.
Binici, S. A., & Hovardao¤lu, S. (1996). Evlilik için Karfl›laflt›rma Düzeyi Ölçe¤inin (EKDÖ) Geçerlik ve Güvenirlik Çal›flmas›. Türk Psikoloji Dergisi, 11 (38), 66-76 Birtchnell, J. (1988) The assessment of the marital relationship by questionnaire. Sexual and Marital Therapy, 3 (17),57-70.
Gelifltiren(ler)/Uyarlayan(lar): Brennan, Clarck ve Shaver (1998)/Sümer ve Güngör (2000) (Ayr›ca Bkz., Güngör, 2000).
Braiker, H. B., & Kelly, H. H. (1979). Conflict in the development of close relationships. R.L. Burgess., T.L. Huston (Eds) Social Exchange in Developing Relationships (pp 135-168). New York: Academic Pres.
Madde Say›s›: 1-7 aras› likert tipi 36 maddelik bir ölçektir.
Brennan, K. A., Clarck, C. L., & Shaver, P. R. (1998). Self- report measurement of adult attachment: An integrative overview. In J.A. Simpson, W.S. Rholes (Eds.) Attachment Theory and Close Relationships (pp.46-76). Newyork: Guilford Press.
Geçerlik: Yap› geçerli¤i: Faktör analizi: 2 Faktör: Kayg› ve Kaç›nma (Güngör, 2000).
HAZ‹RAN 2004, C‹LT 19, SAYI 53
‹K‹L‹ ‹L‹fiK‹ ÖLÇEKLER‹
Briere, J. (1987). Predicting self reported likelihood of battering: Attitudes and childhood experiences. Journal of Research in Personality, 21, 61-69. Burt, M. R. (1980). Cultural myths and support for rape. Journal of Personality and Social Psychology, 38, 217-230. Buunk, B. P. (1981). Jealousy in sexually open marriages. Alternative Lifestles, 4, 357-372. Büyükflahin, A., & Hovardao¤lu, S. (2004) Çiftlerin aflka iliflkin tutumlar›n›n Lee’nin çok boyutlu aflk biçimleri kapsam›nda incelenmesi. Türk Psikoloji Dergisi, Bas›mda. Büyükflahin, A., Hasta, D., & Hovardao¤lu, S (2004). ‹liflki ‹stikrar› Ölçe¤i: Geçerlik ve Güvenirlik Çal›flmas›. Yay›nlanmam›fl Araflt›rma Raporu. Curun, F. (2001). The effects of sexism and sex role orientation on relationship satisfaction. Unpublished Master Thesis, M.E.T.U. Ankara Demir, A. (1989). U.C.L.A. Yaln›zl›k Ölçe¤inin Geçerlik ve Güvenirli¤i. Psikoloji Dergisi, 7 (23), 14-18. Demirtafl, A. (2004). Romantik K›skançl›k Ölçe¤inin Geçerlik ve Güvenirli¤i. Yay›nlanmam›fl Araflt›rma Raporu. F›fl›lo¤lu, H., & Demir, A. (2000). Applicability of the dyadic adjustment scale for measurement of marital quality with Turkish couples. European Journal of Psychological Assessment, 16 (3), 214-218. Fincham, F. D., & Bradbury,T.N. (1992). Assesing attributions in marriage: The relationship attribution measure. Journal of Personality and Social Psychology, 62 (3), 457-468. Fletcher, G. J. O., Fitness, J., & Blampied, M (1990). The link between attributions and happiness in close relationships: The roles of depression and explanatory style. Journal of Social and Clinical Psychology, 9 (2), 243-255. Griffin, D., & Bartholomew, K. (1994). Models of the self and other: Fundamental dimesions underlying measures of adult attachment. Journal of Personality and Social Psychology, 67, 430-445. Güngör, D. (2000). Ba¤lanma stillerinin ve zihinsel modellerin kuflaklararas› aktar›m›nda anababal›k stillerinin rolü. Ankara: A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Yay›nlanmam›fl Doktora Tezi. Haj-Yahia, M. M. (1988). A patriarchal perspective of beliefs about wife beating among Palestanian men from the West Bank and the Gaza Strip. Journal of Family Issues, 19, 592-622. Hendrick, C., & Hendrick, S. (1986). A theory and method of love. Journal of Personality and Social Psychology, 50, 392-402.
141
Hendrick, S. S., (1988). A generic measure of relationship satisfaction. Journal of Marriage and Family, 50, 93-98. Hendrick, C., & Hendrick, S. (1990). ‘A Relationship- spesific version of the Love Attitudes Scale’. Journal of Social Behavior and Personality, 5, 239-254. Hendrick, S., Dicke, A., & Hendrick, C. (1998). The relationships assessment scale. Journal of Social and Personal Relationships. 15 (1), 137-142. Hojat, M., Shapurian, R., Foroughi, D., Nayerahmadi, H., Farzaneh, M., Shafieyan, M., & Parsi, M. (2000). Gender differences in traditional attitudes toward marriage and the family. Journal of Family Issues, 21 (4), 419-434. Hojjact, M. (2000). Sex differences and perceptions of conflict in romantic relationships. Journal of Social and Personal Relationship, 17 (4-5), 508-617. Hortaçsu, N., & Karanc›, A. N. (1987). Premarital breakups in a Turkish sample: Perceived reasons, attr›butional dimensions and affective reactions. International Jourmal of Psychology, 22, 57-74. Hortaçsu, N. (1989). Current and dissolved relationships: Decriptive and attributional dimensions and predictors of involvement. Journal of Social and Personal Relationships, 6, 373-383. Hortaçsu, N., & Oral, A.( 1994).Comparision of couple and Family initiated marriages in Turkey. The Journal of Social Psychology, 134 (2), 229-239. Hortaçsu, N. (1997). Family and couple initiated marriages in Turkey. Genetic, Social, and Psychology Monographs, 123 (3), 325-342. Hortaçsu, N.(1999). The First year of family- and couplrinitiated marriages of a Turkish Sample: A Longitudinal Investigation. International Journal of Psychology, 34, (1), 29-41. Hortaçsu, N., Bafltu¤, S.fi., & Muhammetberdiev, O. (2001). Change and stability with respect to attitudes and practices related to marriage in Ashkabat, Baku, and Ankara: Three Turkic Cultures. International Journal of Psychology, 36 (2),108-120. Hortaçsu, N. (2002). Romantic relationships among Turkish youth: satisfaction and gender differences. Yay›nlanmam›fl Araflt›rma Raporu. Hudson, W., & Ricketts, W. (1980). A strategy for the measurement of homophobia. Journal of Homosexuality, 5, 357-372. Hünler, O. S. (2002). The Effects of religiousness on marital satisfaction and the mediator role of perceived marital problem solving abilities between religiousness and marital satisfaction relationship. Unpublished Master Thesis, M.E.T.U. Ankara.
TÜRK PS‹KOLOJ‹ DERG‹S‹
142
A. BÜYÜKfiAH‹N
Hünler, O. S., & Gençöz, T. (2003). Boyun e¤ici davran›fllar ve evlilik doyumu iliflkisi: Alg›lanan evlilik problemleri çözümünün rolü. Türk Psikoloji Dergisi, 18 (51), 99-108.
Sakall›, N. (2001). Beliefs about wife beating among Turkish College Students: The effects of patriarchy, sexism, and sex differences. Sex Roles, 44, (9/10), 599- 610.
‹mamo¤lu, E. O., & Yasak, Y. (1997). Dimensions of marital relationships as perceived by Turk›sh husbands and wives. Genetics, Social, and General Psychology Monographs, 123 (2), 211-232.
Sakall›, N., & Curun, F. (2001). Romantik iliflkilerle ilgili kal›pyarg›lara karfl› tutumlar. Tecrübi Psikoloji Çal›flmalar›, 22, 31-45.
Kabakç›, E., Tu¤rul, C., & Öztan, N. (1993). Birtchnell Efl De¤erlendirme Ölçe¤i: Geçerlik ve Güvenirlik Çal›flmas›, Psikoloji Dergisi, 8 (29),31-37. Karakurt, G. (2001). The impact of adult attachment styles on romantic jealousy, Unpublished Master Thesis, M.E.T.U. Ankara Lee, J. A. (1973). The colors of love: An exploration of the ways of loving. Toronto: New Pres. Locke, H. J., & Wallace, K. M. (1959) Short marital-adjustment and prediction tests: Their reliability and validity. Marriage and Family Living, 21, 251-255. Öner, B. (2000a). Relationship satisfaction and dating experience: Factors affecting future time orientation in relationships with the opposite sex. The Journal of Psychology, 134 (5), 527-536.
Sakall›, N., Karakurt, G., & U¤urlu, O. (2001). Evlilik öncesi yaflanan cinsel iliflkiye ve kad›nlar›n evlilik öncesi cinsel iliflkide bulunmas›na karfl› tutumlar. Tecrübi Psikoloji Araflt›rmalar›, 22, 15-29. Sakall›, N., & U¤urlu, O. (2001). Effects of social contact with homosexuals on heterosekual Turkish University Students’ attitudes toward homosexullity. Journal of Homosexuality, 42 (1), 53-61. Sakall›-U¤urlu, N. (2002). Aile ve Evlili¤e ‹liflkin Geleneksel ‹nan›fllar Ölçe¤i’nin Geçerlik ve Güvenirlik Çal›flmas›.Yay›nlanmam›fl Araflt›rma Raporu. Sakall›-U¤urlu, N. (2003). How do romantic relationship satisfaction, gender streotypes, and gender relate to futere time orientation in romantic relationships? The Journal of Psychology, 137 (3), 294-303.
Öner, B. (2000b). Future time orientation and relationships with the opposite sex. The Journal of Psychology, 134 (3), 306-314.
Sakall›-U¤urlu, N., & Ulu, S. (2003). Evlilikte kad›na yönelik fliddete iliflkin tutumlar: çeliflik duygulu cinsiyetçilik, yafl, e¤itim ve gelir düzeyinin etkileri. Türk Psikoloji Yaz›lar›, 6 (11-12), 53-65.
Pfeiffer, S., & Wong, P. T. P. (1989). Multidimensional jeoalousy. Journal of Personal and Social Reliationships, 6, 181-196.
Sakall›- U¤urlu, N., & Glick (2003).Ambivalent sexism and attitudes toward women who engage in premarital sex in Turkey. The Journal of Sex Research, 40 (3), 296-302.
Pines, A., & Aronson, E. (1983). Antecedents, correlates and consequences of sexual jealousy. Journal of Personality, 51, 108-136 Pines, A. M (1998). Romantic Jealousy: Causes, Symptoms, Cures. New York: Rauledge Press. Rusbult, C. E., Martz, J. M., & Agnew, C. R. (1998). The investment model scale: Measuring commitment level, satisfaction level, quality of alternatives, and investment size. Personal Relationships, 5, 357-391. Russell, D., Peplau, L. A., & Cutrona, C. E. (1980). The revised UCLA loneliness scale: concurrent and discriminant validity evidance, Journal of Personality and Social Psychology, 39, 472-480. Russee, R. J. H., Wells, P .A., & ‹mamo¤lu, E. O. (1989). Evlilik Anketi (Revised Turkish Marriage Questionnaire). Unpublished booklet. Sabatelli, R. M. (1984). The marital comparision level index: A measure for assesing outcomes relative to expectations. Journal of the Marriage and Family, 46, 651-662.
HAZ‹RAN 2004, C‹LT 19, SAYI 53
Sakall›-U¤urlu, N. (2003). Ambivalent sexism and attitudes toward women who engage in premarital sex in Turkey. The Journal of Sex Research, 40 (3), 296-302. Seçkin, K. B. (1996). A Narrative Analysis of the Construction of self in a group of Turkish University Undergraduates: A Self Amidts Tradition and Change. Unpublished Masters thesis., Bo¤aziçi University, ‹stanbul. Snell, W. E., Jr., Schicke, M., & Arbeiter, T. (2002). The Multidimensional Relationship Questionnaire: Psychological dispositions associated with intimate relations. In W. E. Snell, Jr. (Ed.), New Directions in The Psychology of Intimate Relations: Research and Theory. Cape Girardeau, MO: Snell Publications. Snell, W. E., Jr. (2002). Coping tendencies associated with intimate relations: The Multidimensional Romantic Coping Questionnaire In W. E. Snell, Jr. (Ed.), New Directions in The Psychology of Intimate Relations: Research and Theory. Cape Girardeau, MO: Snell Publications.
143
‹K‹L‹ ‹L‹fiK‹ ÖLÇEKLER‹
Spanier, G. B. (1976). Measuring dyadic adjustment: A new scale for assessing the quality of marriage and similar dyads: Journal of Marriage and the Family, 38, 15-28. Sümer, N., & Güngör, D. (1999). Yetiflkin ba¤lanma stilleri ölçeklerinin Türk örneklemi üzerinde psikometrik de¤erlendirmesi ve kültürleraras› bir karfl›laflt›rma. Türk Psikoloji Dergisi, 14 (43),71-109. Sümer, N., & Güngör, D. (2000). The relationships between anxiety and avoidance dimensions of adult attachment and affective aspects of the self. International Conference on Personal Relationships, Brisbane, Australia, 27 June- 2 July 2000. Sümer, N., & Karakurt, G. (2002). Testing a Mediational Model Between Attachment Dimensions and Romantic
Tokgöz, T. (1999). relationships: ‘expanding Unpublished University.
Conflict in cross gender intimate The effects of Westernization on the self’ of Turkish Undergraduates. Masters Thesis.‹stanbul, Bo¤aziçi
Tutarel-K›fllak, fi. (1999a) Evlilikte Uyum Ölçe¤inin (EUÖ) Güvenirlik ve Geçerlik Çal›flmas›. 3P Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi, 7 (1), 50-57. Tutarel-K›fllak, fi. (1999b). ‹liflkilerde Yükleme Ölçe¤inin (‹YÖ) Güvenirlik ve Geçerlik Çal›flmas›. 3P Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi, 7 (3), 193-199. Tuterel-K›fllak, fi. (2002). ‹liflkilerde Mutluluk Ölçe¤i (‹MÖ): Güvenirlik ve Geçerlik Çal›flmas›. Kriz Dergisi, 10 (1), 37-43.
Jeolousy. Paper presented at 11th International Conference on Personal Relationships, Halifax, Nova Scotia, Canada, July 5-8, 2002.
U¤urlu, O. (2003) Evli çiftlerin cinsiyet ayr›m›na iliflkin tutumlar, çat›flma yönetimi biçimleri ve evlilik uyumu aras›ndaki iliflki.Ankara: A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yay›nlanmam›fl Yüksek Lisans Tezi.
fiahin, N. H., Durak, A., & Yasak, Y (1994). Kiflileraras› ‹liflkiler Ölçe¤i: Psikometrik özellikleri. VIII. Ulusal Psikoloji Kongresi, 21-23 Eylül, ‹zmir.
Ulu, S (2003) Attitudes toward violence: Individual and situational factors. Unpublished Masters Thesis, M.E.T.U. Ankara.
Thibaut, J. W., & Kelley, H. H. (1959). Social Psychology of Groups, New York: Wiley.
White, G. L. (1981). A model of romantic jealousy, Motivation and Emotion, 5, 295-310.
Türk Psikoloji Dergisi Yay›n Yönetmenlerinden Duyuru Dergimizin 52. say›s›nda (Cilt 18 Aral›k 2003) duyurdu¤umuz ve bu say›da ilk örne¤ini yay›nlad›¤›m›z “Psikoloji Araflt›rma ve Uygulamalar›nda Ölçek / Teknik / Vaka / Yay›n / Kavram Tan›t›m›” bölümünü bundan sonraki say›lar›m›zda da katk›lar›n›zla sürdürmeyi umuyoruz. ‹lgili bölüm kapsam›nda yer verece¤imiz yaz›lar için konu bafll›klar› afla¤›da verilmifltir (daha ayr›nt›l› bilgiyi 52. say›daki duyurumuzda bulabilirsiniz). I. ‹ngilizce psikoloji terimlerinin Türkçe karfl›l›k ve k›sa aç›l›mlar› II. Türkçe ve / veya ‹ngilizce yaz›lm›fl yeni bir kitap tan›t›m› III. Yeni bir ölçme yöntemi, ölçek, kuram, yaklafl›m ve / veya model tan›t›m› IV. Vaka sunumu / Uygulama örnekleri
TÜRK PS‹KOLOJ‹ DERG‹S‹