Ανοιγουν τα σχολεια 2015

Page 1

Επιμέλεια: Αλκμήνη Γιαμπουλάκη


20

Ανοίγουν

Ενθ. 2

τα Σχολεία

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙOΣ 2015

5ν+όν4 ες κα

για να οργανωθείτε στο ξεκίνημα της νέας σχολικής χρονιάς

Ο

Σεπτέμβρης πάντα σηματοδοτεί μία νέα αρχή για την καθημερινότητα των παιδιών. Τα σχολεία ανοίγουν και μία νέα χρονιά με καινούριες εμπειρίες ξεκινάει! Για να προετοιμαστείτε και εσείς αλλά και το μικρό σας όσο το δυνατόν καλύτερα διαβάστε προσεκτικά τους παρακάτω κανόνες και εφαρμόστε τους!

1. Εφαρμόστε ένα καθημερινό πρόγραμμα ρουτίνας

Ξυπνήστε το παιδί σας νωρίς, κάντε συγκεκριμένες ώρες κάποιες δραστηριότητες, βάλτε ένα πρόγραμμα στο φαγητό του. Έτσι θα μπορέσει να προσαρμοστεί πιο εύκολα στο «αυστηρό» πρόγραμμα του σχολείου και στην όχι και τόσο ανέμελη πια καθημερινότητά του.

2. Ξεκαθαρίστε τα παλιά μολύβια και στυλό και αγοράστε καινούρια

Τα καινούρια μολύβια, στυλό, οι ολοκαίνουριοι μαρκαδόροι θα δώσουν μία άλλη αίσθηση στο παιδί σας για τη χρονιά που έρχεται. Θα ανυπομονεί αν πάρει στα χέρια του

τα καινούρια του πράγματα και να μελετήσει, να κάνει την ορθογραφία του ή και να ζωγραφίσει!

έχετε τον πλήρη έλεγχο!

3. Διαλέξτε τα ρούχα που θα βάλει από την προηγούμενη μέρα

Οι γονείς ξέρουν πολύ καλά ότι όταν έχεις παιδιά μπορούν να συμβούν πολλά απρόοπτα! Για να ξεκινήσει λοιπόν καλά η μέρα σας, φύγετε από το σπίτι 10 λεπτά νωρίτερα και απολαύστε τη διαδρομή για το σχολείο των παιδιών περισσότερο!

Έτσι, δε θα χάσετε πολύτιμο χρόνο το πρωί και το παιδί δεν πρόκειται να αλλάζει συνεχώς γνώμη μέχρι να βρει αυτό που θέλει να βάλει!

4. Φτιάξτε τα σνακ για το σχολείο από την προηγούμενη

Καλό είναι από την αρχή της εβδομάδας να έχετε φτιάξει ένα εβδομαδιαίο διατροφολόγιο για όλη την οικογένεια. Έτσι δεν θα προβληματίζεστε κάθε πρωί τι να του δώσετε να φάει στο σχολείο και δεν θα μπείτε σε πειρασμό να του δίνετε χαρτζιλίκι πιο συχνά απ’ ότι πρέπει.

5. Ετοιμάστε ένα πρόγραμμα της εβδομάδες από την Κυριακή

Σημειώστε τις δραστηριότητες του παιδιού σας για όλη την εβδομάδα καθώς και τις διάφορες υποχρεώσεις που έχετε. Έτσι θα

6. Φύγετε από το σπίτι 10 λεπτά νωρίτερα

7. Βάλτε τα ρολόγια 5 λεπτά μπροστά

Ένα παλιό κόλπο που μπορεί όμως να κάνει θαύματα ειδικά αν το παιδί σας δεν είναι ποτέ έτοιμο την ώρα που πρέπει!

8. Καθαρίζετε κάθε μέρα τη σχολική τσάντα του παιδιού σας

Είναι απίστευτο τι μπορεί να βρεθεί μέσα στη τσάντα ενός παιδιού! Μαρκαδόροι και μολύβια πεταμένα, παιχνίδια, φωτοτυπίες, ακόμα και φαγητό, όλα ένα μικρό χάος μέσα σε μία τόσο μικρή τσάντα! Καθαρίζετε την τσάντα μαζί με το παιδί σας καθημερινά και θα του γίνει συνήθειο.

Τι να αποφύγετε προετοιμάζοντας το παιδί για το σχολείο; Ωστόσο, καλό θα είναι να προσέξετε και να αποφύγετε κάποια πράγματα, που αντί να χαλαρώσουν και να ενθαρρύνουν τα μικρά σας, μπορεί να λειτουργήσουν εντελώς αρνητικά και να τα αγχώσουν περισσότερο: � Καθησυχάστε τους φόβους τους και μην τους μεγαλοποιείτε: Κάθε παιδί αγχώνεται για συγκεκριμένα πράγματα και είναι πιθανόν να θέλει να τα συζητά μαζί σας ξανά και ξανά. Μην μπείτε σε αυτόν το φαύλο κύκλο! Απαντήστε καθησυχαστικά στις απορίες του, διαβεβαιώστε το ότι όλα θα πάνε καλά και στη συνέχεια φέρτε την κουβέντα στα θετικά και όμορφα πράγματα που θα γνωρίσει στο καινούριο του σχολείο. � Μην το συγκρίνετε με άλλα παιδάκια: Το τελευταίο που θέλει να ακούσει αυτή τη στιγμή το παιδί σας είναι ότι «η Ελενίτσα ανυπομονεί να αρχίσει το σχολείο» ή «ο Γιωργάκης ξέρει ήδη να διαβάζει, άντε να μάθεις κι εσύ». Ενθαρρύνετε το παιδί σας και εστιάστε στις δικές του ικανότητες και τα δικά του «θέλω». � Μην το «βομβαρδίζετε» με κανόνες: Μιλήστε ήρεμα στο μικρό σας και εξηγήστε του πώς πρέπει να συμπεριφέρεται στο σχολείο, στους συμμαθητές και τη δασκάλα του, αλλά μην υπερβάλλετε. Μια από τις πρώτες δουλειές κάθε δασκάλας είναι να θέσει τα όρια και τους κανόνες της τάξης, συνεπώς αφήστε τη να το κάνει και λειτουργήστε υποστηρικτικά. � Μην έχετε άγχος ή τουλάχιστον μην το δείχνετε: Τις περισσότερες φορές, είναι οι μανούλες εκείνες που έχουν άγχους και ξεσπούν σε κλάματα, όταν αφήνουν τα παιδιά τους στην πόρτα του σχολείου. Πώς περιμένετε να νιώσει το παιδί σας καλά, όταν βλέπει την αγωνία σας και αισθάνεται την ανασφάλειά σας; Κρύψτε το άγχος σας, αποφύγετε εκφράσεις του τύπου «άντε να δούμε πώς θα τα πάμε» και επικεντρωθείτε στο θετικό στοιχείο: Το μωράκι σας μεγάλωσε, έγινε ολόκληρο παιδάκι και ξεκινά ένα καινούριο, συναρπαστικό κεφάλαιο στη ζωή του!


ΣΕΠΤΕΜΒΡΙOΣ 2015

Α

ν σε λίγες μέρες το παιδάκι σας πρόκειται να περάσει για πρώτη φορά την πόρτα του του νηπιαγωγείου ή του Δημοτικού (ιδιαίτερα του Δημοτικού), τότε σίγουρα το άγχος σας έχει αρχίσει από τώρα να «χτυπά» κόκκινο! Χιλιάδες σκέψεις κατακλύζουν το μυαλό σας, όπως αν θα του αρέσει η δασκάλα, αν θα τρώει το φαγητό του, αν θα κάνει φιλίες με αλλά παιδάκια, μήπως το πειράξουν τα άλλα παιδάκια κ.α..

Ανοίγουν

τα Σχολεία

Ενθ. 3

21

Τα παιδιά που θα συναντήσει το παιδί σας στο σχολείο

Όλα τα παραπάνω είναι καταστάσεις που λίγο-πολύ όλοι οι γονείς προετοιμάζονται να αντιμετωπίσουν, ωστόσο αυτό που πολύ συχνά τους πιάνει απροετοίμαστους είναι η συμπεριφορά των άλλων παιδιών και πώς πρέπει να την εξηγήσουν στο δικό τους παιδί. Παρακάτω είναι μερικά μόνο από τα προφίλ παιδιών που πιθανόν να συναντήσει το δικό σας φέτος περνώντας την πόρτα του σχολείου.

Το παιδί που δε μοιράζεται:

Πολλές φορές το παιδί σας θα έρθει στενοχωρημένο στο σπίτι, γιατί ο Γιωργάκης του πήρε τα τουβλάκια ή δεν του έδινε να παίξει με το αυτοκινητάκι, παρ’ όλο που «η κυρία είπε ότι πρέπει να μοιραζόμαστε». Εξηγήστε του ότι ναι, είναι πιο όμορφο όταν μοιραζόμαστε το παιχνίδι μας με κάποιο άλλο παιδί και σίγουρα περνάμε πολύ καλύτερα παίζοντάς το, αλλά όταν κάποιος δεν θέλει να το κάνει αυτό είναι δικαίωμά του. Ίσως μια άλλη φορά!

Το παιδί που βρίζει:

Μην απορήσετε αν το μικρό σας αρχίσει να χρησιμοποιεί λέξεις που εσείς δεν λέτε στο σπίτι σας, αφού σίγουρα τις άκουσε από κάποιο συμμαθητή του. Εξηγείστε του ήρεμα τι σημαίνει η κάθε «κακή λέξη» που χρησιμοποιεί και γιατί δεν θέλετε να την λέει. Δείξτε υπομονή τον πρώτο καιρό που βρίσκεται ακόμα σε προσαρμογή ή δοκιμάζει τα όρια της δασκάλας και τα δικά σας. Θα του περάσει. Άλλωστε αν δεν χρησιμοποιείτε τέτοιες εκφράσεις στο σπίτι το ίδιο το παιδί θα σταματήσει να τις λέει από μόνο του.

Το παιδί που τα έχει όλα και τα επιδεικνύει:

Αν και η δασκάλα δεν επιτρέπει να φέρνουν παιχνίδια στο σχολείο, εκείνο επιμένει να φέρνει κάθε καινούριο παιχνίδι που του αγοράζουν οι γονείς του, να το δείχνει στα άλλα παιδιά και φυσικά να μην τα αφήνει να το ακουμπήσουν. Εντυπωσιακά τετράδια – παρόλο που η δασκάλα είπε

να πάρουν μονόχρωμα – μαρκαδόροι και στυλό με glitter και σουπερ τρισδιάστατα αυτοκόλλητα… «Γιατί το κάνει αυτό, μαμά;», θα σας ρωτήσει σίγουρα κάποια στιγμή το παιδί σας ενώ ακόμα πιο πιθανό είναι να ζητήσει και το ίδιο να κάνει την σχολική του τσάντα, κασετίνα ή ακόμα και την εμφάνισή του, υπερπαραγωγή! Είναι μια καλή αφορμή να συζητήσετε για τα χρήματα αλλά και για το «φαίνεσθε» και την ουσία μερικών πραγμάτων. Το καλύτερο είναι να εμπλουτίζετε συχνά τη συλλογή του από μολύβια, ξύστρες, γόμες κλπ : θα έχει κάτι νέο να δείξει και να χρησιμοποιήσει στο σχολείο, ενώ θα κάνει τις εργασίες του με περισσότερο ενθουσιασμό. Προσέχετε μόνο μην υπερβείτε το μέτρο και χρησιμοποιείστε επιχειρήματα τύπου

: «Σημασία έχει να γράφεις σωστά και όμορφα. Τι να το κάνουμε το σουπερ μολύβι με τα διαμαντάκια που αλλάζει χρώμα αν δεν ξέρεις να γράφεις σωστά;» ;

Το παιδί που τα ξέρει όλα

Έχει απάντηση για κάθε ερώτηση της δασκάλας, πριν προλάβει καν να την απευθύνει. Είναι ο αυτόκλητος αρχηγός της τάξης και θέλει να καθορίζει τι θα κάνουν οι άλλοι. Αν το μικρό σας έχει ισχυρό χαρακτήρα, τότε συχνά θα έχουν τσακωμούς αφού η σχέση τους θα είναι πάντα ανταγωνιστική σε κάθε επίπεδο: είτε πρόκειται για ομαδικό παιχνίδι είτε για σχολικές επιδόσεις είτε ακόμα και για παρέες και φίλους. Εδώ το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να κρατήσουμε μια απόσταση και να

περιμένουμε να μεγαλώσουν λιγάκι ώστε να μπορούν να διαχειριστούν καλύτερα τον μεταξύ τους ανταγωνισμό και να τον ξεχωρίζουν από την ευγενή άμιλλα. Έτσι θα αποφύγουμε εντάσεις και θα κρατηθεί μια σχετική ισορροπία.

Το παιδί που χτυπά ή κλέβει

Υπάρχουν σχεδόν σε κάθε τάξη παιδιά που εμφανίζουν τέτοιου είδους επιθετικές συμπεριφορές, γι’ αυτό καλό θα είναι να εξηγήσετε στο παιδί σας ότι, όταν κάποιος συμμαθητής του το ενοχλεί, θα πρέπει αμέσως να απευθύνεται στη δασκάλα του. Τα πράγματα είναι λίγο πιο άγρια στο Δημοτικό και το παιδί σας πρέπει να είναι σε θέση να λέει αμέσως τι το ενοχλεί και να ζητά από το άλλο παιδί να σταματήσει. Οι ισορροπίες είναι λεπτές και η θέση του δύσκολη. Θα πρέπει να μπορεί να διαχειριστεί και τέτοιες καταστάσεις στο μέτρο που αυτό είναι δυνατόν και φυσικά να απευθύνεται στη δασκάλα του όταν το άλλο παιδάκι «δεν παίρνει από λόγια». Με λίγα λόγια, το σχολικό περιβάλλον είναι μια μικρογραφία της κοινωνίας, όπου το μικρό σας θα συναντήσει πολλά παιδάκια με διαφορετικούς χαρακτήρες και προσωπικότητες. Δεν υπάρχουν έτοιμοι κανόνες και πρότυπα συμπεριφοράς, υπάρχει μόνο το παιδί σας, η ανατροφή που του έχετε δώσει ως τώρα, ο εκπαιδευτικός και η αγάπη του γονιού. Ακούτε το παιδί σας όσο μικρό ή μεγάλο κι αν είναι. Μην διακόπτετε, μην κρίνετε, μην βιάζεστε, μην βγάζετε τα δικά σας συμπεράσματα. Αφήστε το να σας παραπονεθεί, να σας περιγράψει, να σας εξηγήσει. Γιατί το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να ακούμε – όχι για να απαντήσουμε σε αυτό που μας λένε… απλά να ακούμε!


22

5 H

Ανοίγουν

Ενθ. 4

τα Σχολεία

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙOΣ 2015

Smartphones:

πράγματα που πρέπει να σκεφτείτε πριν πάρετε κινητό στο παιδί

μέση ηλικία στην οποία σήμερα είναι αποδεκτό να έχει ένα παιδί κινητό τηλέφωνο είναι τα 12-13 χρόνια. Ωστόσο, είναι στο χέρι του κάθε γονιού το πότε θα αποφασίσει να πάρει στο παιδί του κινητό, ανάλογα με την ωριμότητα αυτού και τις ανάγκες του. Σε κάθε περίπτωση, πριν αποφασίσετε να προσθέσετε το παιδί σας στο οικογενειακό πακέτο της εκάστοτε εταιρίας κινητής τηλεφωνίας, σημαντικό είναι να σκεφτείτε τα παρακάτω.

Γιατί χρειάζεται το παιδί κινητό τηλέφωνο;

Αν η απάντησή σας είναι «επειδή έχουν όλοι οι φίλοι του», ίσως πρέπει να το ξανασκεφτείτε λίγο καλύτερα. Οι επιστήμονες λένε ότι οι 6 στους 10 γονείς παιδιών ηλικίας από 8 έως 12 ετών δίνουν στο παιδί τους κινητό για «λόγους ασφαλείας» (84% των γονιών) ή για «να συνεννοούνται με το παιδί για τις δραστηριότητες που έχει μετά το σχολείο» (73% των γονιών). Αν σπάνια έχει να κάνει κάτι το παιδί σας αμέσως μετά το σχολείο, το κινητό δεν

αποτελεί μεγάλη ανάγκη. Αν, όμως, έχετε ένα ανεξάρτητο παιδί με πολλές εξωσχολικές δραστηριότητες εκτός σπιτιού, το κινητό μπορεί να αποτελεί χρήσιμο μέσο επικοινωνίας μαζί σας. Αν, πάλι, νιώθετε ότι το παιδί είναι πολύ μικρό για να έχει πρόσβαση στο ίντερνετ μέσω του κινητού, αγοράστε του κάποιο πολύ απλό που να επιτρέπει μόνο μηνύματα και κλήσεις.

Πόσο υπεύθυνο είναι το παιδί;

Το να έχει το παιδί κινητό τηλέφωνο είναι προνόμιο και σημαίνει ότι εμπιστεύεστε την υπευθυνότητά του, ώστε να το χρησιμοποιεί σωστά. Θα προσέχει για να μην το χάσει ή για να μην το χαλάσει; Αν το παίρνει μαζί του στο σχολείο, θα ακολουθεί τους κανόνες ως προς το πού και πότε μπορεί να το χρησιμοποιεί; Θα είναι προσεκτικό ως προς το πού στέλνει μηνύματα, φωτογραφίες και βίντεο ή θα φέρνει άλλα άτομα σε δύσκολη θέση; Συζητήστε τα σοβαρά όλα αυτά με το παιδί σας, πριν του δώσετε κινητό τηλέφωνο.

Έχει κατανοήσει ζητήματα ασφαλείας;

Τα νέα κινητά τηλέφωνα έχουν άπειρες δυνατότητες, κυρίως λόγω της πρόσβασής τους στο ίντερνετ. Είναι πολύ σημαντικό να καταλάβει το παιδί τους κινδύνους που διατρέχει δημοσιοποιώντας προσωπικά του στοιχεία και πώς μπορεί να τα εκμεταλλευτούν άγνωστα και κακόβουλα άτομα.

Έχει το παιδί αίσθηση του κόστους;

Οι δυνατότητες για τη σύνδεση του κινητού του παιδιού σας ποικίλλουν: κάρτα, συμβόλαιο, καρτοσυμβόλαιο... Όλες, όμως, έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: κοστίζουν. Ακόμα περισσότερο κοστίζουν οι εφαρμογές των smartphones ή το να «κατεβάζει» ταινίες και μουσική. Βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας καταλαβαίνει ότι το να χρησιμοποιεί κινητό αποτελεί ένα σημαντικό επιπλέον έξοδο για την οικογένεια, για το οποίο πρέπει πάντα να ελέγχεται. Το καλύτερο που έχετε να κάνετε είναι να θέσετε ένα συγκεκριμένο ποσό που διαθέτετε κάθε μήνα για το κινητό του, το οποίο αν το παιδί ξεπερνά θα χρειαστεί να σας επιστρέψει το κινητό.

Πώς μπορώ να διασφαλίσω τη χρήση του κινητού από το παιδί μου;

Πριν δώσετε κινητό στο παιδί, ξεκαθαρίστε του με σαφήνεια για ποιον λόγο του το δίνετε και πώς του επιτρέπετε να το χρησιμοποιεί (π.χ. μόνο για επείγοντα τηλέφωνα και μηνύματα). Τονίστε ότι εφόσον δεν ακολουθεί τις οδηγίες σας, θα υπάρξουν επιπτώσεις. Μιλήστε στο παιδί για τους κινδύνους που μπορεί να ενέχει το να κυκλοφορεί με ένα κινητό τηλέφωνο, π.χ. από το να του το κλέψουν, μέχρι το να βρεθεί να ανταλλάσει απρεπή μηνύματα, τα οποία στη συνέχεια μπορεί να δημοσιοποιηθούν φέρνοντάς το σε πολύ δύσκολη θέση. Τέλος, ψάξτε και ρωτήστε τι μπορείτε να κάνετε για να ενεργοποιήσετε ρυθμίσεις στο κινητό του παιδιού που θα προστατεύουν το ίδιο αλλά και... την τσέπη σας από κακή χρήση.


ΣΕΠΤΕΜΒΡΙOΣ 2015

Ανοίγουν

τα Σχολεία

Ενθ. 5

23

Σταματήστε να διαβάζετε τα παιδιά σας! «Πάμε Γιώργο στο δωμάτιο σου, έχουμε διάβασμα» Κοινή, απόλυτα συνηθισμένη και συχνότατη φράση που ακούμε από γονείς ειδικά στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού. Πόσο κακό όμως κάνουμε στα παιδιά μας όταν «τα διαβάζουμε». Ο γονιός ουσιαστικά είναι η πρώτη μορφή παραπαιδείας στην οποία συνηθίζει ένα παιδί και φυσικά ένας από τους βασικότερους λόγους που αργότερα, όταν ο γονέας αδυνατεί πλέον να στηρίξει μαθησιακά το παιδί, έρχεται σαν φυσικό επακόλουθο το φροντιστήριο ή το ιδιαίτερο μάθημα. Οι γονείς πρέπει να καταλάβουν ότι αυτό που κάνουν έχει πολλές αρνητικές επιπτώσεις. Καταρχάς έχουμε ακύρωση του εκπαιδευτικού έργου του δασκάλου ή του καθηγητή. Τα παιδιά αντί να σκέφτονται « πρέπει να προσέξω στο μάθημα γιατί εδώ είναι το μόνο μέρος για να μάθω» επαναπαύονται στην ιδέα ότι στο σπίτι τα περιμένει η μαμά ή ο μπαμπάς για να τους τα πούνε καλύτερα. Από την άλλη μεριά δημιουργείται στον εκπαιδευτικό μια εικονική πραγματικότητα της τάξης όπου όλοι σχεδόν οι μαθητές ¨τραβάνε¨ ενώ στην πραγματικότητα υπάρχει ένα σύστημα ¨βαριάς βιομηχανίας¨ από

πίσω από γονείς που αφιερώνουν ατελείωτες ώρες για να έχουν τα παιδιά τους σε αυτό το επίπεδο! Η μητέρα ή ο πατέρας, παίζοντας το ρόλο του εκπαιδευτικού, καταργεί έστω και προσωρινά τον ουσιαστικό του ρόλο , αυτόν του γονιού. Έτσι γίνεται άσκοπη κατανάλωση χρόνου και ενέργειας που θα μπορούσαν να αφιερωθούν στην ανάπτυξη της σχέσης γονέας – παιδί. Υπάρχουν πολλοί γονείς όπου ολόκληρη η σχέση τους με το παιδί

εξαντλείται στην κατ’ οίκον εκπαίδευσή του, χάνοντας έτσι πολύτιμο και ποιοτικό χρόνο που θα μπορούσαν να περάσουν μαζί σε άλλες, διασκεδαστικές και εξίσου χρήσιμες και αναγκαίες δραστηριότητες.

Τι πραγματικά όμως συμβαίνει στα παιδιά όταν μάθουν να διαβάζουν μαζί με τον γονιό;

1) τα παιδιά το θεωρούν αναγκαίο κακό. Νιώθουν ότι χωρίς το διάβασμα των γονέων δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στα

μαθήματα του σχολείου. 2) Δυσκολεύονται όλο και περισσότερο να διαβάσουν μόνα τους. 3) Νιώθουν πολύ μεγάλη πίεση από το γονέα την ώρα που τα διαβάζει και διακατέχονται από πολύ αρνητικά συναισθήματα για κείνον την ώρα αυτή. 4) δεν έχουν αναπτύξει αρκετά τη κριτική σκέψη και έχουν συνηθίσει να μαθαίνουν με τη χρήση της αποστήθισης και της μίμησης. 5) Έχουν πιο βραχυπρόθεσμη μνήμη (τους τα «σερβίρουν» έτοιμα) 6) βαριούνται το μάθημα στην τάξη 7) τρέμουν στην ιδέα μιας πιθανής σχολικής αποτυχίας 8) το βασικό κίνητρο τους για να είναι καλοί μαθητές είναι «για να μη φωνάζουν οι γονείς τους». Αυτό που δεν συνειδητοποιούν οι γονείς είναι ότι δημιουργούν μια εξάρτηση στο παιδί τους και ουσιαστικά το μαθαίνουν να περπατάει υποβασταζόμενο από εκείνους. Στα παιδιά αυτά υπάρχει συνήθως ένα έλλειμμα αυτοπεποίθησης και νιώθουν ότι καταρρέουν στη παραμικρή σχολική ή μη αποτυχία. Η σωστή διαχείριση μιας ενδεχόμενης μελλοντικής αποτυχίας μαθαίνεται στο σχολείο, προϋποθέτει όμως ότι στο παιδί έχει επιτραπεί να αποτύχει μερικές φορές. Οι γονείς που δεν επιτρέπουν κάτι τέτοιο στο παιδί τους καταρρέουν οι ίδιοι όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο, δημιουργώντας μάλιστα επιπλέον τύψεις στο παιδί που «δεν τα κατάφερε και απογοήτευσε τους γονείς»…


24

Ενθ. 6

Ανοίγουν

τα Σχολεία

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙOΣ 2015

Top εξωσχολικές δραστηριότητες Η έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς είναι η ιδανική περίοδος να ανακαλύψει το παιδί σας την δραστηριότητα στην οποία έχει έφεση ή απλώς να βρει τον καλύτερο τρόπο να εκτονώνει δημιουργικά την ενέργειά του, αποκτώντας χρήσιμες δεξιότητες. Παρακάτω, συγκεντρώνουμε τις δημοφιλέστερες ασχολίες για παιδιά οι οποίες θα συμβάλλουν στο να ανακαλύψουν νέους διασκεδαστικούς κόσμους, μαθαίνοντας παράλληλα πράγματα για τον κόσμο αλλά και για τον ίδιο τους τον εαυτό.

Αθλητικές δραστηριότητες (ποδόσφαιρο, στίβος, γυμναστήριο κ.α.). Αν και δεν συνίσταται η ενασχόληση με κάποιο άθλημα σε συστηματική βάση μέχρι το παιδί να κλείσει τα τρία τουλάχιστον χρόνια, μπορεί να ξεκινήσει με κάτι απλό και ευχάριστο όπως για παράδειγμα κολύμβηση. Τα πιο περίπλοκα και ανταγωνιστικά αθλήματα θα πρέπει να… περιμένουν λιγάκι έως το παιδάκι φτάσει την ηλικία των 5-6 ετών. Στις πρώτες προτιμήσεις έρχεται το ποδόσφαιρο και το μπάσκετ, ενώ το βόλεϊ και το τένις αποτελούν δραστηριότητες που κερδίζουν ολοένα και περισσότερο έδαφος σήμερα. Δεν θα πρέπει να παραλείψουμε φυσικά και τον κλασσικό αθλητισμό όπως είναι ο στίβος, ταυτόχρονα όμως πολλά ενημερωμένα Γυμναστήρια διαθέτουν παιδικά τμήματα ενόργανης και ανόργανης γυμναστικής, δίνοντάς μας έτσι πολλές επιλογές για να καταλήξουμε στο επιθυμητό αποτέλεσμα: την άθληση και την υγεία των παιδιών μας!

Ξιφασκία Για όσους δεν γνωρίζουν η ξιφασκία αποτελεί Ολυμπιακό άθλημα που δεν έχει καμία σχέση με τις αιματηρές μονομαχίες του παρελθόντος. Όχι μόνο δεν χύνεται η παραμικρή σταγόνα αίματος, αλλά είναι τόσο ενισχυμένος ο εξοπλισμός του ξιφομάχου και τα μέτρα ασφαλείας που λαμβάνονται, που η πιθανότητα τραυματισμού ελαχιστοποιείται. Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω το ξίφος δεν είναι κοφτερό και δεν τραυματίζει, η μάσκα που φοράει ο ξιφομάχος είναι φτιαγμένη από μεταλλικό πλέγμα που δεν σπάει, ενώ η στολή του είναι κατασκευασμένη από πολύ ανθεκτικό υλικό (κέβλαρ), το ίδιο υλικό από το οποίο κατασκευάζονται τα αλεξίσφαιρα γιλέκα. Γυμνάζει τα πόδια, βελτιώνει τη δύναμη, το συντονισμό χεριών – ματιών, την ευκινησία και τα αν ταν ακ λα σ τικά, ακονίζει το μυαλό, ενώ ταυτόχρονα βοηθάει στην εκτόνωση της όποιας επιθετικότητας έχει το παιδί, η οποία έρχεται στην επιφάνεια σε ένα πλήρως ασφαλές και ελεγχόμενο περιβάλλον. Οπωσδήποτε η ξιφασκία δεν είναι ένα τυχαίο σπορ όπου απλά κουνάς το ξίφος στον αέρα πετυχαίνοντας χτυπήματα κατά του αντιπάλου και προστατεύοντας τον εαυτό σου. Είναι κάτι πέρα και πάνω από αυτό. Είναι ένα άθλημα ιπποτικό, ένα άθλημα στρατηγικής και οξύνοιας που χαρίζει στον ξιφομάχο το κοφτερό μυαλό ενός παίκτη σκακιού, την ευλυγισία ενός αθλητή ενόργανης γυμναστικής, τον συντονισμό χεριών – ματιών που έχει ένας «γκουρού» των video games και την αντοχή ενός δρομέα μεγάλων αποστάσεων. Παράλληλα όμως είναι ένα σπορ ατομικό, το οποίο συνήθως προτιμούν τα παιδιά στα οποία δεν αρέσουν τα ομαδικά αθλήματα.


ΣΕΠΤΕΜΒΡΙOΣ 2015

Ανοίγουν

τα Σχολεία

Ενθ. 7

25

για μια δημιουργική σχολική χρονιά! Μουσική Η συστηματική «τριβή» των παιδιών με τον κόσμο της μουσικής μπορεί να αρχίσει από πολύ μικρή ηλικία: Διατίθενται προγράμματα για παιδιά από 3-4 ετών, με παιχνίδι με τα μουσικά όργανα για εξοικείωση με την μουσική και συντονισμό της αίσθησης της ακοής. Τα παιδιά που ασχολούνται με τη μουσική έχουν την ευκαιρία να αναπτύξουν και τις κοινωνικές δεξιότητές τους, καθώς μαθαίνουν ασυναίσθητα να διαχειρίζονται το θυμό τους και να βελτιώνουν τη διάθεσή τους, ενώ παρουσιάζουν συχνότερα θετικές συναισθηματικές αντιδράσεις. Όσον αφορά το πότε είναι η κατάλληλη ηλικία να αρχίσει να μαθαίνει κιθάρα, λύρα, μπουζούκι, μαντολίνο κλπ, ένα παιδάκι είναι θεωρητικά έτοιμο ήδη από την ηλικία των 6-7 ετών. Στην περιοχή μας μπορείτε να βρείτε τόσο Μουσικές Σχολές και Ωδεία αλλά και πολλά ιδιαίτερα μαθήματα από ήδη καταξιωμένους στον χώρο καλλιτέχνες της Κρητικής μουσικής.

Πολεμικές τέχνες Και αν το μπαλέτο προτιμάται κατά κύριο λόγο από τα κορίτσια, τα αγοράκια της παρέας «συχνάζουν» αλλού. Και συγκεκριμένα στα μαθήματα πολεμικών τεχνών, οι οποίες παρά το όνομά τους έχει αποδειχθεί πως αποτρέπουν τα παιδιά από την επιθετικότητα και την υπερκινητικότητα, τονώνουν την αυτοπεποίθησή τους και τους διδάσκουν την έννοια της αυτοάμυνας.

Μπαλέτο Παρά το γεγονός ότι «οι εποχές είναι δύσκολες» και η οικονομική κρίση έχει δυσχεράνει τις ζωές όλων μας, παρατηρείται μία τάση των παιδιών αλλά και των γονιών τους προς τον αθλητισμό, την μουσική και γενικά τις δημιουργικές δραστηριότητες. Δεν θα στείλουμε ένα παιδί σε μια δραστηριότητα για να γεμίσουμε τον χρόνο του, αλλά για να το βοηθήσουμε να γυμναστεί, να κοινωνικοποιηθεί, να εκφραστεί και με άλλους, διαφορετικούς τρόπους, να κάνει νέους φίλους και να χτίσει ένα όμορφο γερό σώμα και μια χαρισματική προσωπικότητα και χαρακτήρα.

Ξεχωριστή κατηγορία από μόνο του, το μπαλέτο θεωρείται «σφαιρική» δραστηριότητα, υπό την έννοια της διδασκαλίας η οποία δίνει πολύ καλές βάσεις για το στήσιμο του σώματος και την πειθαρχία που απαιτείται, ώστε στην συνέχεια το παιδί να προχωρήσει σε οποιοδήποτε άλλο είδος χορού επιθυμεί. Στις σχολές μπαλέτου προσφέρονται προγράμματα για παιδιά προσχολικής ηλικίας (3-5 ετών), προγράμματα προετοιμασίας (6-9 ετών) και φυσικά το «κυρίως πιάτο», ήτοι τάξεις για παιδιά και εφήβους. Πρόκειται για μια πραγματικά ξεχωριστή δραστηριότητα με πολλαπλά οφέλη τόσο στο σώμα όσο και στην ψυχή και στην ανάπτυξη της προσωπικότητας τους.


26

Ενθ. 8

Ανοίγουν

τα Σχολεία

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙOΣ 2015

Γιατί δεν θέλει να συμμετέχει σε τίποτα;

Σιχαίνεται τα σπορ, αδιαφορεί για τα πάρτυ και αρνείται να συμμετέχει σε οτιδήποτε ομαδικό. Μήπως το παιδί μου έχει πρόβλημα κοινωνικοποίησης ή πρόκειται για μια αντίδραση της ηλικίας;

Σ

ιχαίνεται τα σπορ, αδιαφορεί για τα πάρτυ και αρνείται να συμμετέχει σε οτιδήποτε ομαδικό. Μήπως το παιδί μου έχει πρόβλημα κοινωνικοποίησης ή πρόκειται για μια αντίδραση της ηλικίας; Πολλές μαμάδες -παρατηρώντας το παιδί τους σε σύγκριση με τα υπόλοιπα- αναρωτιούνται: «Γιατί δεν συμμετέχει, όπως κάνουν τα άλλα;». Η αλήθεια είναι, βέβαια, πως αυτό που αποκαλούμε εμείς οι ενήλικοι «ενεργό συμμετοχή», ποικίλλει ανάλογα με την ηλικία, τις εμπειρίες και το χαρακτήρα κάθε παιδιού. Για παράδειγμα, όσα δεν έχουν συμμετάσχει σε ομαδικά προγράμματα και έχουν έναν αρκετά εσωστρεφή χαρακτήρα, είναι φυσικό να μη θέλουν εξαρχής να εμπλακούν σε όλες τις δραστηριότητες. Ενδεχομένως να τα «τρομάζει» η άνετη συμμετοχή των υπολοίπων, η φασαρία, οι φωνές, και μπορεί να χρειάζονται πολύ περισσότερο χρόνο προσαρμογής σε σχέση με άλλα παιδιά. Αντίθετα, παιδιά με εξωστρεφή χαρακτήρα, ακόμη κι αν δεν έχουν ξαναβρεθεί σε κάποια ομάδα, δείχνουν ενθουσιασμό

και διάθεση συμμετοχής από την πρώτη στιγμή. Ωστόσο, δεν αποκλείεται σε μια άλλη χρονική στιγμή να εκδηλώσουν άρνηση, επιθετικότητα προς τους συνομηλίκους τους ή υπερβολική κινητικότητα, συμπεριφορές που δεν είχαν στην αρχή. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη κι αυτά τα παιδιά χρειάζονται το χρόνο τους για να προσαρμοστούν πραγματικά στις απαιτήσεις της ομάδας και να νιώσουν μέλη της.

Πότε να ανησυχήσω;

Οι πρώτες εκδηλώσεις άρνησης συμμετοχής εμφανίζονται όταν τα παιδιά πηγαίνουν στον Παιδικό Σταθμό. Ή μάλλον τότε είναι που οι γονείς παρατηρούν την άρνησή τους. Είναι η εποχή που τα παιδιά καλούνται να συμμετέχουν σε πάρτι ή ξεκινούν αθλητικές δραστηριότητες, και οι γονείς αρχίζουν να σκέφτονται την πνευματική και σωματική τους καλλιέργεια. Μουσική, αθλήματα, ομαδικά παιχνίδια, όλα περνούν από το μυαλό τους, προκειμένου να εξερευνήσουν ή να διαπιστώσουν τα ταλέντα του παιδιού τους. Και τότε είναι που τα παιδιά… στυλώνουν τα πόδια και αρνούνται. Κάποιες φορές, εμείς οι ενήλικοι αγχωνόμαστε, πιέζουμε, θυμώνουμε, και τελικά αναρωτιόμαστε αν αξίζει τον κόπο, την κούραση και τα χρήματα. Η απάντηση είναι «ναι», μας λένε οι ειδικοί. Αξίζει, ακόμα κι αν το παιδί δείχνει ότι δεν συμμετέχει, γιατί εισπράττει ερεθίσματα και διαπιστώνει για πρώτη φορά τις δυνατότητές του.

Τι να κάνω, αφού δεν θέλει;

Αν, από τις πρώτες μας προσπάθειες να εντάξουμε το παιδί μας σε κάποιο ομαδικό πρόγραμμα, αντιμετωπίσουμε δυσκολίες, μπορούμε να έχουμε κατά νου τα εξής: � Δεν χρειάζεται να αγχωθούμε, γιατί τότε δεν το βοηθάμε. Ας μην ξεχνάμε ότι οι αντιδράσεις του είναι φυσιολογικές κι αναμενόμενες. � Μπορούμε να φροντίσουμε την επόμενη φορά να πάμε μαζί με κάποιο φίλο ή φίλη του, που ήδη γνωρίζει και αγαπάει, βοηθώντας το έτσι να προσαρμοστεί καλύτερα. � Καλό είναι, αρκετή ώρα πριν φύγουμε από το σπίτι, να μην έχει αρχίσει να ασχολείται με κάτι που πιθανά δεν θα θέλει να διακόψει ( π.χ. να βλέπει DVD), γιατί τότε αυξάνουμε τις πιθανότητες να αντιδράσει. � Ακόμα κι αν ξεκινήσει αρνητικά από το σπίτι, εφόσον το δούμε ότι παρακολουθεί ήρεμα, δεν κλαίει και φεύ-

γει ευχαριστημένο, σημαίνει ότι πέρασε καλά, κι ας ήθελε απλώς να «συμμετέχει» από μακριά. � Ο χρόνος προσαρμογής ποικίλλει από παιδί σε παιδί. Το μεγαλύτερο σφάλμα που μπορούμε να κάνουμε είναι να συγκρίνουμε το δικό μας με τα άλλα. � Η συζήτηση, τόσο πριν όσο και μετά τη δραστηριότητα, είναι πάντα χρήσιμη. Θα το βοηθήσει να εκφράσει, να καταλάβει και να δεχτεί τα συναισθήματά του. � Μιλήστε μαζί του, για να βρείτε κάτι που του αρέσει. Προσπαθήστε να είστε ανοιχτοί με τις επιλογές του. Γενικά, θα χρειαστεί να είστε υπομονετικοί, αν δυσκολεύεται να αποφασίσει και να συνεχίσει κάποια δραστηριότητα. Συχνά, χρειάζονται πολλές δοκιμές μέχρι να καταλάβει το παιδί σας τι του αρέσει.

Μήπως είναι μοναχικό;

Είναι το παιδί που δεν καλούν ποτέ στα πάρτι γενεθλίων και που λέει ότι δεν θέλει να πάει στο σχολείο, γιατί κανείς δεν το συμπαθεί. Ναι, υπάρχουν και κάποια παιδιά που δεν αναπτύσσουν από νωρίς τις δεξιότητες που τους επιτρέπουν να δημιουργήσουν καλύτερες σχέσεις με τους συνομηλίκους τους. Ωστόσο, τα περισσότερα μοναχικά παιδιά δεν είναι σε θέση να δεχτούν αυτή την κριτική, ακόμα κι όταν είναι καλοπροαίρετη. Μερικά απλώς απομακρύνονται περισσότερο, ενώ άλλα παρουσιάζουν συμπτώματα άρνησης και γίνονται αμυντικά. Μέχρι το παιδί να καταφέρει να αναπτύξει τις κοινωνικές του δεξιότητες, είναι σημαντικό να του προσφέρετε συντροφικότητα. Επισκεφτείτε μαζί μουσεία, πάρκα και διάφορους φίλους, και στο τέλος της ημέρας συζητήστε για όλα όσα κάνατε παρέα. Μάθετέ του να πλησιάζει τα υπόλοιπα παιδάκια με μια αφορμή, να προσφέρει ένα παιχνίδι ή να προσφέρεται να παίξει το ρόλο που κανείς άλλος δεν θέλει στη θεατρική παράσταση του σχολείου.. Κανονίστε ώστε το παιδί σας να έρθει σε επαφή με ένα-δύο άλλα παιδιά, ενώ εσείς θα βρίσκεστε εκεί κοντά. Μερικά παιδιά δεν κατορθώνουν να συμμετάσχουν σε μεγάλες παρέες, ενώ τα καταφέρνουν μια χαρά με λιγότερα άτομα. Συνεργαστείτε με το δάσκαλό του. Ζητήστε του να προσπαθήσει να διαπιστώσει αν το παιδί σας έχει κάποιο σύντροφο στο παιχνίδι και πείτε του ότι ίσως χρειαστεί τη δική του βοήθεια για να ξεκινήσει ή να διατηρήσει την επαφή με τα άλλα παιδιά.


ΣΕΠΤΕΜΒΡΙOΣ 2015

Ανοίγουν

τα Σχολεία

Πώς να μάθετε στα παιδιά να προστατεύουν τον εαυτό τους Ό

σο κι αν θέλουν οι γονείς να βρίσκονται πάντα στο πλευρό των παιδιών τους ως φύλακες-άγγελοι, αναπόφευκτα, καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν και ανεξαρτητοποιούνται, περνούν όλο και περισσότερο χρόνο μακριά από τους γονείς και το άγρυπνο βλέμμα τους. Οι επιτήδειοι, όμως, πάντα καραδοκούν και ο μόνος ρεαλιστικός τρόπος για να τους αποφεύγει το παιδί σας, είναι ο ίδιος του ο εαυτός. Είναι στο χέρι σας, λοιπόν, να διδάξετε στο παιδί κάποιους έξυπνους κανόνες ασφαλείας για να προστατεύει τον εαυτό του, τις στιγμές που δεν είστε εσείς μαζί του.

1. Δικαίωμα στο σώμα μου έχω μόνο εγώ:

Το παιδί πρέπει να καταλάβει ότι μόνο εκείνο έχει δικαίωμα να κοιτάζει κάθε σημείο στο σώμα του και να αγγίζεται. 2. Πάντα ζητάω την άδεια από τους γονείς μου πριν πάω κάπου, πριν αλλάξω τα πλάνα μου για κάτι ή πριν πάρω κάτι από κάποιον, ακόμα κι αν τον ξέρω. Αν δεν ρωτήσω πρώτα, η απάντηση είναι «όχι»: Το παιδί πρέπει να καταλάβει ότι είναι επικίνδυνο να φύγει π.χ. από την παιδική χαρά που το έχετε αφήσει, χωρίς να σας ενημερώσει πρώτα.

Ενθ. 9

27

3. Γνωρίζω το πλήρες μου όνομα, την δι-

εύθυνσή μου, το τηλέφωνο του σπιτιού μου και τα κινητά τηλέφωνα των γονιών μου 4. Δεν μιλάω σε ενήλικες που ζητούν την βοήθειά μου. Οι ενήλικες ποτέ δεν ζητούν βοήθεια από παιδιά, παρά από άλλους ενήλικες! 5. Δεν χρειάζεται να είμαι ευγενικός αν κάποιος με τρομάζει ή με κάνει να νιώθω άσχημα. Του λέω «ΟΧΙ» ακόμα κι αν είναι ενήλικας ή ένα μεγαλύτερο παιδί 6. Η περιοχή του μαγιό (τα σημεία, δηλαδή στο σώμα που φοράμε μαγιό) είναι ιδιωτική. Δεν επιτρέπονται παιχνίδια στην περιοχή αυτή: Ακόμα κι αν πρόκειται για «παιχνίδια» μεταξύ παιδιών 7. Ποτέ δεν ακολουθώ κάποιον που δεν γνωρίζω και ποτέ δεν παίρνω κάτι από κάποιον που δεν γνωρίζω, ό,τι κι αν μου πει: Ακόμα κι αν ο άγνωστος πει στο παιδί ότι είναι φίλος των γονιών του ή ξέρει πληροφορίες για την οικογένειά του. 8. Αν ποτέ χαθώ σε δημόσιο χώρο, το καλύτερο που έχω να κάνω είναι να μείνω ακίνητος και να αρχίσω να φωνάζω ή να πάω σε μία μαμά με παιδιά και να της πω ότι χάθηκα: Πολύ σημαντική συμβουλή για τα παιδιά που ξεφεύγουν από τους γονείς! 9. Δεν κρατάω μυστικά από τους γονείς μου. Κανείς δεν πρέπει να ζητά από ένα παιδί να κρατά μυστικά από τους γονείς του, ειδικά μυστικά που έχουν να κάνουν με το σώμα του παιδιού Κερδίστε την εμπιστοσύνη του παιδιού σας! Ζητήστε του να σας εξομολογείται τα πάντα και πείστε το ότι δεν θα το μαλώσετε, ακόμα κι αν έχει κάνει κάποιο λάθος, αρκεί να σας λέει πάντα την αλήθεια. Πιθανό να προλάβετε πολλές δυσάρεστες καταστάσεις ενώ θα χτίσετε μια γερή σχέση με το παιδί σας.


28

Ενθ. 10

Ανοίγουν

τα Σχολεία

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙOΣ 2015

Όταν η σχέση εκπαιδευτικού – μαθητή έχει αγκάθια

«Δεν θέλω τη δασκάλα μου»! Μ ετά το σπίτι, το παιδί σας περνάει τον περισσότερο χρόνο του στο σχολείο, τη δεύτερή του οικογένεια. Ο ρόλος του/της εκπαιδευτικού είναι άκρως σημαντικός και καθοριστικός τόσο για την μαθησιακή εξέλιξη του παιδιού όσο και για την ανάπτυξη της προσωπικότητας και της συμπεριφοράς του εντός και εκτός σχολικού περιβάλλοντος.

Τι γίνεται όμως όταν το βλαστάρι μας δεν τα πάει καλά με την δασκάλα ή τον δάσκαλο; Όταν αρνείται να πάει σχολείο ή να κάνει τις εργασίες του ή μιλάει απαξιωτικά για τον εκπαιδευτικό ή ακόμα κι όταν τον φοβάται; Το πρώτο και πιο σημαντικό βήμα είναι να ακούσουμε το παιδί μας και να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε τους λόγους που το παιδί δηλώνει ότι δεν θέλει την δασκάλα. Είναι σημαντικό να κάνουμε μια ειλικρινή κουβέντα με το παιδί χωρίς να το κατευθύνουμε. Σε αυτό θα μας βοηθήσουν απλές ερωτήσεις προς το παιδί που ξεκινούν από « ΤΙ; » και όχι να ξεκινούν από « ΓΙΑΤΙ;».

Τι κάνει η δασκάλα που σε ενοχλεί; Τι μπορεί να κάνει η δασκάλα για να νοιώσεις καλύτερα; Τι έχεις προσπαθήσει εσύ από την πλευρά σου για να γίνετε φίλοι με την δασκάλα; Τι λένε για τη δασκάλα τα παιδιά που την συμπαθούν; Τι λένε για τη δασκάλα τα παιδιά που δεν την συμπαθούν;

Προσοχή στις αντιδράσεις του παιδιού!

Στο δεύτερο βήμα οι γονείς θα πρέπει να αναλύσουν προσεχτικά τις αντιδράσεις του παιδιού. Να ερμηνεύσουν την χροιά της φωνής του όταν τους μιλάει για την δασκάλα. Είναι φοβισμένο; Είναι θυμωμένο; Την στάση του σώματος του κατά την διάρκεια της κουβέντας τους. Είναι μαζεμένα τα χέρια στο σώμα του; Έχει αμυντική στάση απέναντι σ’ αυτό το θέμα; Δεν θέλει να το συζητήσει μαζί σας; Θα πρέπει να προσπαθήσετε να ηρεμήσετε το παιδί και να του εξηγήσετε πως αν σας μιλήσει για τους λόγους που δεν θέλει την δασκάλα, τότε θα μπορέσετε να το βοηθήσετε.

Τι συμβαίνει;

Το πρόβλημα μπορεί να είναι η κακή «χημεία» μεταξύ του παιδιού και της δασκάλας, ή ακόμα και το πρόβλημα να μην αφορά την απόρριψη από δασκάλα, αλλά την απόρριψη από τα άλλα παιδιά στο σχολείο. Το παιδί μπορεί να αντιδρά έτσι όχι πάντα επειδή υπάρχει πρόβλημα στο σχολείο, αλλά το πρόβλημα να εντοπίζεται στις καταστάσεις που το παιδί αντιμετωπίζει στο σπίτι. Ένα είναι βέβαιο, όμως, ότι οι γονείς θα πρέπει να δώσουν την πρέπουσα σημασία στην δήλωση αυτή του παιδιού τους.

Τρόποι επίλυσης του προβλήματος

Ένα καλό ξεκίνημα για τον γονιό είναι: 1. Να ξεκαθαρίσει εάν το πρόβλημα εντοπίζεται στο παιδί ή στο δάσκαλο, με αντικειμενικότητα. 2. Να επικοινωνήσει με τον εκπαιδευτικό και να του εκθέσει το πρόβλημα. Είναι σημαντικό ο γονιός να προσπαθήσει να μπει στην θέση του δασκάλου και να κατανοήσει πως δεν είναι εχθροί αλλά σύμμαχοι. Η επικοινωνία με την δασκάλα του παιδιού είναι ση-

μαντική για το παιδί σας γι’ αυτό θα πρέπει να είστε διαλλακτική και αντικειμενική στην συζήτηση τόσο με την δασκάλα όσο και με το παιδί.

Ποιος τελικά φταίει;

- Όταν το παιδί μας δηλώνει ότι δεν θέλει την δασκάλα αναζητήστε μια πιθανή αιτία στη σχολική του απόδοση. Μπορεί να νιώθει πως υστερεί στην απόδοση του, γιατί η δασκάλα είναι αυστηρή στην βαθμολογία ή για κάποιο λόγο δεν μπορεί να αντεπεξέλθει στα μαθήματα. Συζητήστε μαζί με τη δασκάλα με ποιο τρόπο το παιδί σας μπορεί να βοηθηθεί ώστε να ανεβεί η απόδοση του. -Αν το παιδί σας λέει ότι φοβάται την δασκάλα, επιδιώξτε μια συνάντηση μαζί της, με σκοπό να νοιώσει οικεία το παιδί και να ζήσει την δασκάλα του σε ένα κλίμα εξωσχολικό, πιο χαλαρά και άνετα. -Εάν λόγω των προβλημάτων που έχει το παιδί στο σπίτι του, το κάνει να αντιδρά με το να δηλώνει, ότι δεν θέλει την δασκάλα. Τότε ο γονιός θα πρέπει να εξηγήσει στην δασκάλα τα τυχών ενδοοικογενειακά προβλήματα έτσι ώστε να μπορέσουν μαζί να το βοηθήσουν να τα ξεπεράσει. - Θα πρέπει να εξετάσουμε και το ενδεχόμενο κάποιας μαθησιακής δυσκολίας, που κάνει το παιδί να μην αποδέχεται την δασκάλα του. Σε αυτήν την περίπτωση ο δάσκαλος θα πρέπει να εντοπίσει το πρόβλημα και να ζητήσει την συνεργασία των γονιών. - Οπωςδήποτε είναι πολύ πιθανόν η δασκάλα να μην είναι άμοιρη ευθυνών και το παιδί να έχει δίκιο να μην την θέλει λόγω κάποιας συγκεκριμένης συμπεριφοράς που το τρομάζει, το αγχώνει και το αποπροσανατολίζει. Συζητήστε με τις υπόλοιπες μαμάδες: έχουν και τα δικά τους τα παιδιά την ίδια γνώμη με το δικό σας; Αν η γνώμη της πλειοψηφίας είναι αρνητική, θα πρέπει να το συζητήσετε τόσο με την ίδια αλλά και με τη διεύθυνση του σχολείου προκειμένου να αντιμετωπιστεί το θέμα όσο το δυνατόν καλύτερα για το καλό των παιδιών τόσο μαθησιακά όσο και σε όλα τα επίπεδα ανάπτυξης και συμπεριφοράς.



30

Ενθ. 12

Ανοίγουν

τα Σχολεία

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙOΣ 2015

Ξένες γλώσσες και παιδί Σ

ε μια κοινωνία σαν κι αυτή που ζούμε, πολύγλωσση και πολυπολιτισμική, οι ξένες γλώσσες έχουν γίνει απαραίτητο μέσο επιβίωσης για το σύγχρονο άνθρωπο. Σε ποια ηλικία, όμως, πρέπει τα παιδιά να αρχίζουν την εκμάθησή τους; Με ποιον τρόπο μπορούν να βοηθήσουν οι γονείς; Οι σημερινοί μαθητές θα ζήσουν σε μια κοινωνία όπου θα επικρατεί κινητικότητα εργαζομένων και επιστημόνων. Η κοινωνία αυτή θα έχει διεθνή χαρακτήρα, είναι ήδη διαφορετική από αυτή που βιώσαμε εμείς, και μέσα σε αυτό τον κόσμο η καλή γνώση τουλάχιστον μίας ξένης γλώσσας θα είναι πλέον όρος επιβίωσης. Για το λόγο αυτόν, η χρησιμότητά τους κρίνεται απαραίτητη σε όλο και μικρότερες ηλικίες, πράγμα που προκαλεί πολλά και σημαντικά ερωτήματα, αφού κοινός στόχος όλων είναι η καλύτερη μετάδοση των γνώσεων, χωρίς ψυχολογική επιβάρυνση ή άλλες επιπτώσεις στη γενικότερη πρόοδο των παιδιών.

Η σημασία της μητρικής γλώσσας

Το παιδί αποκτά τις γλωσσικές του συνήθειες στη μητρική γλώσσα έως τα 8 του χρόνια. Έρευνες υποστηρίζουν ότι

μετά τον ένατο χρόνο, η μητρική γλώσσα αποτελεί το μοναδικό μέσο έκφρασης και σκέψης και λειτουργεί ασυνείδητα ως ένα «αμυντικό» σύστημα, που ορθώνεται σαν τείχος στην παρουσία της ξένης γλώσσας. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι από τότε και μετά, τα παιδιά δυσκολεύονται πολύ να προφέρουν σωστά μια ξένη λέξη, αφού τα ακουστικά μηνύματα στην ξένη γλώσσα «φιλτράρονται» από τη μητρική.

Η κατάλληλη ηλικία για να ξεκινήσουν μαθήματα

Σύμφωνα με την άποψη πολλών εκπαιδευτικών, η κατάλληλη ηλικία για να έρθει ένα παιδί σε μια πρώτη επαφή με μια ξένη γλώσσα είναι η προσχολική. Για να ξεκινήσει ουσιαστικά την εκμάθησή της, είναι μετά τη Β΄ Δημοτικού, όταν θα έχει ήδη καταφέρει να αποκτήσει μια γενική γνώση της μητρικής του γλώσσας. Θα γνωρίζει καλά από γραφή και ανάγνωση, ενώ θα έχει έρθει σε επαφή με άλλα γραμματικά φαινόμενα, και έτσι θα μπορεί να αφομοιώσει και μια ξένη γλώσσα. Στα πρώτα χρόνια της ζωής τους, τα παιδιά διαθέτουν μια φυσική ευφυΐα για τη γλώσσα και παράλληλα μια έμφυτη ικανότητα να παράγουν σύνθετους γλωσσικούς συνδυασμούς, μέσα από τον πειραματισμό και το παιχνίδι.

;Oσο περισσότερες γνώσεις έχει αποκτήσει ένα παιδί στη μητρική του γλώσσα, που είναι άλλωστε και το «εργαλείο» για να περάσει σε μια δεύτερη, τόσο πιο εύκολο είναι να κατανοήσει και να μάθει μια ξένη γλώσσα. Από δύο έως περίπου οκτώ ετών, τα παιδιά ακούνε, βλέπουν, γεύονται, μιμούνται, και με αυτό τον τρόπο μαθαίνουν καλύτερα. Σε αυτή, λοιπόν, την ηλικία είναι πολύ εύκολο να αρχίσουν να μαθαίνουν μια ξένη γλώσσα, και μάλιστα πολύ γρήγορα, με το τραγούδι, το ποίημα και το παιχνίδι (όπως μαθαίνουν, άλλωστε, και τη μητρική τους), χρησιμοποιώντας δηλαδή το συναίσθημα και τις αισθήσεις. Όμως, όταν λέμε να μαθαίνουν, δεν εννοούμε να κάνουν μαθήματα ξένης γλώσσας. Η νηπιακή και προσχολική ηλικία είναι μια καλή περίοδος για να αρχίσουν να έρχονται απλώς σε επαφή με μια ξένη γλώσσα και να τη μαθαίνουν εμπλουτίζοντας το λεξιλόγιό τους με ξένες λέξεις. Σε καμία περίπτωση, όμως, δεν θα πρέπει η γνώση να «μεταφέρεται» στο παιδί αυτής της ηλικίας (προσχολικής) ως μάθημα και μάλιστα υποχρεωτι-


ΣΕΠΤΕΜΒΡΙOΣ 2015

Ανοίγουν

τα Σχολεία

Ενθ. 13

3129

κό. Αν για το παιδί είναι ένα ακόμα παιχνίδι, έχουμε πολλές πιθανότητες να αγαπήσει την ξένη γλώσσα και να τη μάθει με μεγαλύτερη ευκολία αργότερα. Η πίεση, ίσως φέρει το αντίθετο αποτέλεσμα

Πώς μπορούν να βοηθήσουν οι γονείς

Οι γονείς που γνωρίζουν μια ξένη γλώσσα, μπορούν να προσφέρουν ουσιαστική βοήθεια στα παιδιά τους, ώστε να εξοικειωθούν στην αρχή με τη γλώσσα αυτή και να εμπλουτίσουν αργότερα σιγά - σιγά το λεξιλόγιό τους, συμπληρώνοντας έτσι το έργο του δασκάλου. Αν το παιδί σας είναι βρεφικής/προσχολικής ηλικίας: � Τραγουδήστε του στην ξένη γλώσσα ή αφήστε το να ακούσει άλλους να τραγουδούν. Παίξετε παιχνίδια και ασχοληθείτε με καλλιτεχνικές δραστηριότητες, χρησιμοποιώντας ταυτόχρονα την ξένη γλώσσα. � Διαβάστε ξενόγλωσσα βιβλία μαζί του. Υπάρχουν πολλά όμορφα παραμύθια με εικόνες, που διευκολύνουν το παιδί να καταλάβει την ιστορία που ακούει στην ξένη γλώσσα. Συζητήστε μετά για το παραμύθι, εστιάζοντας και επαναλαμβάνοντας λέξεις - κλειδιά στην ξένη γλώσσα και αναπτύσσοντας την ιστορία και στα Ελληνικά.

� Πολύ καλή ιδέα είναι και κάποιες καρτούλες με ξενόγλωσσες λέξεις, που συνοδεύονται από την αντίστοιχη φωτογραφία. Φροντίστε να τις διαβάσετε συχνά στο παιδί, παίζοντας παράλληλα μαζί του το παιχνίδι της μνήμης. Μην ξεχνάτε ότι η επανάληψη αποτελεί την αρχή της βασικής μάθησης. Αν το παιδί σας πηγαίνει σχολείο:

� Επιλέξτε ένα φροντιστήριο που υιοθετεί σύγχρονες μεθόδους εκμάθησης, κεντρίζοντας το ενδιαφέρον των μαθητών με δημιουργικές, βιωματικές, πολυαισθητηριακές δραστηριότητες. � Αν το παιδί σας είναι σε ηλικία που έχει άνεση στο γραπτό λόγο, παροτρύνετέ το να αλληλογραφήσει με

Μαθαίνοντας δεύτερη γλώσσα:

Πότε και κυρίως... πώς Τα παιδιά μπορούν να ξεκινήσουν την εκμάθηση μιας δεύτερης γλώσσας σε πολύ νεαρή ηλικία. Το κλειδί για την επιτυχία, είναι να προσφέρετε στα παιδιά σας ένα περιβάλλον όπου ακούνε μουσική, κατονομάζουν τα μέρη του σώματος τους και συμμετέχουν σε παιχνίδι στοχευμένο σε αυτή τη δεύτερη γλώσσα. Τα παιδιά μαθαίνουν τη δεύτερη γλώσσα «ζώντας την» και όχι με την απομνημόνευση. Σχετική έρευνα δείχνει ότι η πιο κατάλληλη στιγμή για ένα παιδί να μάθει καλά μια δεύτερη γλώσσα και να αποκτήσει την ικανότητα να την μιλά ως μητρική του είναι πριν την ηλικία των 12. Από τη γέννηση μέχρι την εφηβεία, ο εγκέφαλος κυριολεκτικά μορφοποιείται για να εκτελεί διάφορες λειτουργίες, μια από τις οποίες είναι η γλώσσα, στη βάση των ερεθισμάτων που λαμβάνει από το περιβάλλον γύρω του. Οι νευρώνες διαμορφώνονται σταδιακά και λειτουργούν όλο και πιο αποτελεσματικά καθώς χρησιμοποιούνται. Εάν μια δεύτερη γλώσσα έχει ήδη ενταχθεί ως πληροφορία, αποτελεί μέρος αυτού του δικτύου και η κατανόηση και η χρήση της είναι άμεση. Ως εκ τούτου, η πρώιμη έκθεση σε μια δεύτερη γλώσσα προκαλεί πραγματικά περισσότερες συνδέσεις που αναπτύσσονται στον εγκέφαλο ενός παιδιού και, που με τη σειρά τους, επιτρέπουν την ευκολότερη επιπλέον εκμάθηση της δεύτερης γλώσσας παράλληλα με την πρώτη! Γιατί όμως να ξεκινήσει μια δεύτερη γλώσσα; Με την έκθεση του παιδιού σας σε μια δεύτερη γλώσσα ανοίγουν οι ορίζοντές του και μαθαίνει για άλλους πολιτισμούς. Η έρευνα έχει δείξει ότι τα δίγλωσσα παιδιά τείνουν να είναι πιο δημιουργικά, πιο στοχαστικά, από εκείνα που μιλούν μία γλώσσα, ενώ άλλη μελέτη αναφέρει ότι καθώς γερνούν, οι λειτουργίες του εγκεφάλου τους παραμένουν πιο ενεργές. Ξεκινήστε τώρα. Στην ηλικία των δυο και τριών ετών, τα παιδιά δεν μαθαίνουν απλά λέξεις που εμπλουτίζουν το λεξιλόγιο τους, αρχίζουν ουσιαστικά να αναγνωρίζουν τα σχήματα λόγου που έχουν ακούσει ήδη από τη γέννησή τους. Όσο νωρίτερα το μυήσετε σε μια δεύτερη γλώσσα, τόσο πιο εύκολο θα είναι για το παιδί σας να συλλάβει τους μοναδικούς ήχους αυτής. Η ικανότητα να ακούμε διάφορες φωνητικές προφορές είναι ευκρινέστερη πριν από την ηλικία των 3 ετών, και χάνουμε την ικανότητα να ακούσουμε και να παράγουμε κάποιους ήχους αν δεν εκτεθούμε σε αυτούς σε νεαρή ηλικία! Έτσι, το να παρακολουθεί μια τηλεοπτική εκπομπή, να ακούει μουσική ή να μάθει μεμονωμένες λεξούλες σε μια δεύτερη γλώσσα, θα δώσει στο παιδί σας τα απαραίτητα εργαλεία, για να την εκτιμήσει τώρα και να μάθει να την μιλάει αργότερα.

παιδιά από άλλες χώρες. Τα παιδιά επικοινωνούν γρήγορα και εύκολα μεταξύ τους, πράγμα που διευκολύνει την ταχύτερη εκμάθηση της ξένης γλώσσας. � Αν υπάρχει η δυνατότητα, κάντε ένα ταξίδι για λίγες μέρες στη χώρα όπου μιλάνε τη γλώσσα που έχει επιλέξει το παιδί σας. Έτσι, θα έχει την ευκαιρία να έχει άμεση επαφή με τη γλώσσα, τον πολιτισμό, την καθημερινότητα των ανθρώπων εκεί kai να επικοινωνήσει μαζί τους. Τα παιδιά με δυσλεξία μπορούν να μάθουν ξένες γλώσσες; Το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να έχουμε στο νου είναι ότι σε καμία περίπτωση δεν πιέζουμε ένα παιδί να ξεκινήσει να μαθαίνει μια ξένη γλώσσα - πόσο μάλλον κάποιο που έχει ειδικές μαθησιακές ανάγκες, όπως δυσλεξία - από έναν εκπαιδευτικό χωρίς την ανάλογη εξειδίκευση. Η πίεση που συχνά δέχονται αυτά τα παιδιά από γονείς και δασκάλους μπορεί να τους δημιουργήσει πρόσθετα ψυχολογικά προβλήματα, όπως χαμηλή αυτοπεποίθηση, αυξημένο φόβο αποτυχίας κλπ. Αυτό δεν σημαίνει ότι ένα παιδί με δυσλεξία θα στερηθεί τη γνώση μιας ξένης γλώσσας. Αντιθέτως, μπορεί να διδαχτεί ακόμα και την Αγγλική (που θεωρείται η πιο «δυσλεξική» ξένη γλώσσα, μιας που άλλα γραφούμε και άλλα διαβάζουμε), αρκεί ο εκπαιδευτικός/ ειδικός παιδαγωγός να είναι κατάλληλα εκπαιδευμένος, ώστε η διδασκαλία του να είναι βιωματική, δημιουργική, δομημένη και οργανωμένη γύρω από τον τρόπο μάθησης. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην περίπτωση που οι μαθητές με ειδικές μαθησιακές ανάγκες διδάσκονται την ξένη γλώσσα από εξειδικευμένους καθηγητές, μπορούν να ξεκινήσουν την εκμάθησή της ακόμα και από τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού, για καλύτερα αποτελέσματα.


32

Ενθ. 14

Ανοίγουν

τα Σχολεία

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙOΣ 2015

Όταν η δασκάλα σας καλεί στο σχολείο

Α

ν η δασκάλα του παιδιού σας σας καλέσει στο σχολείο δύο περιπτώσεις υπάρχουν: να θέλει να σας ενημερώσει είτε για τις επιδόσεις του είτε για τη συμπεριφορά του. Το γεγονός ότι η συνάντηση θα αφορά μάλλον την άσχημη επίδοση ή την άσχημη συμπεριφορά του παιδιού σας δεν πρέπει να σας αγχώσει ή να σας κάνει επιθετικούς πριν ακόμα ακούσετε τι έχει να σας πει. Το ζήτημα είναι να παραμείνετε ήρεμοι και να κάνετε τις σωστές ερωτήσεις ώστε να συνεργαστείτε με τη δασκάλα για να βοηθήσετε το παιδί σας. Δείτε τους 4 πιθανούς λόγους για μια επίσκεψή σας στο σχολείο και τους καλύτερους τρόπους για να διαχειριστείτε κάθε κατάσταση ξεχωριστά.

1. Το παιδί σας έχει πρόβλημα με τα μαθήματα

Οι δυσκολίες στα μαθήματα μπορεί να προκαλούνται από διάφορους λόγους. Ενδέχεται η προσοχή του μικρού σας να αποσπάται από ένα οικογενειακό πρόβλημα ή να μην κοιμάται αρκετά. Μπορεί ακόμα να έχει αρκετά κενά σε κάποια μαθήματα και αυτά να το εμποδίζει να συμβαδίσει με τους συμμαθητές του που είναι πιο προχωρημένοι. Πώς να αντιδράσετε. Κάντε συγκεκριμένες ερωτήσεις για να διαπιστώσετε πού είναι το πρόβλημα. Έχει θέμα σε όλα τα μαθήματα ή μόνο σε κάποιο; Δεν τα κατάφερε σε ένα τεστ ή σε πολλά; Δεν μπορεί να λύσει τις ασκήσεις ή εκνευρίζεται/αγχώνεται και δεν μπορεί να ανταπεξέλθει σε μια εργασία; Οργανώστε σχέδιο δράσης. Καταρχάς μιλήστε με το παιδί σας σχετικά με το πρόβλημα που εντοπίζει η δασκάλα. Βρείτε λύσεις από κοινού, από το να κάνει συγκεκριμένες βοηθητικές ασκήσεις στο σπίτι μέχρι να παρακολουθείτε εσείς πιο στενά τη μελέτη του και να συζητάτε τα λάθη του.

2. Το μικρό σας έχει άσχημη συμπεριφορά στην τάξη

Πώς να αντιδράσετε. Ανακαλύψτε τι ακριβώς κάνει, δηλαδή διακόπτει το μάθημα, τρέχει γύρω γύρω ή κάνει φασαρία; Καθώς τα παιδιά των πρώτων τάξεων του δημοτικού δεν μπορούν να δείξουν με σαφήνεια τα συναισθήματά τους, η άσχημη συμπεριφορά μπορεί να είναι και ένδειξη άγχους. Μάθετε αν το μικρό σας παρουσιάζει άσχημη

συμπεριφορά συγκεκριμένες ώρες. Υπάρχει η πιθανότητα π.χ. να μην θέλει να κάνει γυμναστική γιατί θεωρεί ότι δεν είναι καλό στα αθλήματα. Ενδέχεται ακόμα να κάνει φασαρία γιατί θέλει να τραβήξει την προσοχή του δασκάλου και των συμμαθητών του αν θεωρεί πως είναι παραμελημένο. Ή μπορεί να είναι υπερκινητικό και δεν μπορεί να ελέγξει τον εαυτό του. Οργανώστε σχέδιο δράσης. Αν υποπτεύεστε το άγχος για

Συμβουλές για γονείς από τους δασκάλους Δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα να ακούς άσχημα νέα για το βλαστάρι σου, αλλά σημασία έχει να παραμένει κανείς ψύχραιμος για να βρεθεί μια λύση. Πώς θα ήθελαν οι δάσκαλοι να συμπεριφέρονται οι γονείς όταν πρόκειται να τους πουν άσχημα μαντάτα; � Αφιερώστε χρόνο για να συζητήσετε. Αν δεν έχετε πολύ χρόνο στη διάθεσή σας όταν σας καλεί ο δάσκαλος, τότε προτείνετε μια νέα συνάντηση. � Κρατήστε σημειώσεις για να θυμάστε με λεπτομέρειες τις προτάσεις του εκπαιδευτικού. � Μην διακόπτετε, καθώς και για τον εκπαιδευτικό είναι μια δύσκολη διαδικασία να αναφέρει ένα πρόβλημα που αφορά το παιδί σας. � Μοιραστείτε τις ιδέες σας γιατί κανείς δεν ξέρει το παιδί σας καλύτερα από εσάς. Αν εφαρμόζετε συγκεκριμένες στρατηγικές τότε καλό είναι να ενημερώσετε σχετικά τη δασκάλα του. � Μην ψάχνετε για γρήγορες λύσεις. Πιθανόν να χρειαστεί να αφιερώσετε χρόνο για να λυθεί το πρόβλημα. Αρχικά θα χρειαστεί να χωνέψετε όσα μάθατε και να τα συζητήσετε και με τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς σας. Στη συνέχεια θα πρέπει να ξανασυναντήσετε τη δασκάλα (μπορεί και παραπάνω από μια φορά) ή να έχετε τηλεφωνική επικοινωνία μαζί της. � Μην αμύνεστε ή απολογείστε. Η συζήτηση γίνεται για να βοηθήσει το παιδί σας και όχι για να κατηγορηθεί κάποιος. Επιπλέον η δασκάλα χρειάζεται την υποστήριξή σας για να λύσει το πρόβλημα.

βασική αιτία της άσχημης συμπεριφοράς, μιλήστε στο παιδί σας και βρείτε λύσεις, όπως λόγου χάρη να κάνετε μαζί γυμναστική στο σπίτι για εξάσκηση έτσι ώστε να νιώσει έτοιμο την επόμενη φορά. Αν το μικρό σας απλά είναι πολύ ζωηρό προτείνετε στη δασκάλα να κάνει μια πιο έντονη δραστηριότητα πριν από την ώρα που απαιτείται ησυχία. Αν πάλι το παιδί σας διακόπτει το μάθημα, μάθετε τους ακριβείς κανόνες που ισχύουν στην τάξη και επαναλάβετέ τους στο σπίτι, επιβραβεύοντάς το με συμβολικά «δωράκια» όταν η συμπεριφορά του είναι η επιθυμητή.

3. Το παιδί σας μοιάζει αγχωμένο και πιεσμένο

Πώς να αντιδράσετε. Βεβαιωθείτε ότι κατανοείτε με ποια έννοια χρησιμοποιεί η δασκάλα τη λέξη αγχωμένο ή πιεσμένο. Ρωτήστε τα συμπτώματα, όπως για παράδειγμα κλαίει συγκεκριμένες ώρες την ημέρα; Παραπονιέται ότι το πονάει η κοιλιά του; Αν το παιδί σας αγαπούσε το σχολείο και ξαφνικά κλαίει συνεχώς ή τρώει τα νύχια του, προφανώς έχει προκύψει κάποιο πρόβλημα. Οργανώστε σχέδιο δράσης. Δείξτε κατανόηση λέγοντας πως γνωρίζετε ότι είναι δύσκολο να διαβάσει ένα ποίημα μπροστά σε όλη την τάξη και ρωτήστε το με ποιον τρόπο θα ένιωθε πιο άνετα. Αν νιώθει πιεσμένο γιατί κάποιο άλλο παιδί το κοροϊδεύει, εξηγήστε του πως δεν φταίει εκείνο και πως εσείς θέλετε να νιώθει ασφαλές. Πείτε του ότι θα βοηθήσει αν μιλήσει για τα παιδιά που κοροϊδεύουν ή με ποιον τρόπο το κάνουν αυτό καθώς και πώς μπορείτε να το αντιμετωπίσετε μαζί με τη βοήθεια πάντα της δασκάλας.

4. Ενδοσχολική βία: το παιδί σας είναι ο θύτης;

Πώς να αντιδράσετε. Αρχικά ανακαλύψτε σε ποιο βαθμό το παιδί σας έχει ασκήσει βία. Για παράδειγμα, το ώθησε κάποιος άλλος να χτυπήσει ένα συμμαθητή του και τώρα να το έχει μετανιώσει ή κοροϊδεύει τα άλλα παιδιά συνεχώς και τα χτυπάει; Οργανώστε σχέδιο δράσης. Αν ήταν ένα μεμονωμένο περιστατικό και το παιδί σας νιώθει άσχημα για αυτό, μιλήστε για τον λόγο που τον οδήγησε να χτυπήσει ένα άλλο παιδί και παροτρύνετέ το να ζητήσει συγγνώμη. Το παιχνίδι ρόλων θα το βοηθήσει να λέει όχι αν κάποιος το προτρέπει να κάνει κάτι άσχημο. Αν το παιδί σας έχει γενικά επιθετική συμπεριφορά τότε πρέπει να συμβουλευτείτε κάποιον παιδοψυχολόγο για να βρείτε τη ρίζα του προβλήματος.


ΣΕΠΤΕΜΒΡΙOΣ 2015

Ανοίγουν

τα Σχολεία

Ενθ. 15

3329

Διάβασμα : Η αιώνια μάχη!

Πώς να κάνετε το παιδί σας να διαβάσει Τ

ο παιδί σας μπορεί να είναι τετραπέρατο. Ενδεχομένως να είναι και φιλομαθές -αναρωτιέται, ψάχνει, ερευνά και ψαχουλεύει. Όμως, παρά το εύστροφο μυαλό και το λαμπερό του πνεύμα, δεν ανοίγει βιβλίο. Κι αυτή, είναι η κυριότερη αιτία καθημερινών καυγάδων στα περισσότερα σπίτια, ξεκινώντας από τους βαθμούς στο τρίμηνο και στα διαγωνίσματα και καταλήγοντας στο καθημερινό «Πότε θα κάτσεις να διαβάσεις; Βράδιασε!». Προσπαθήσαμε, λοιπόν, να συγκεντρώσουμε μερικές χρήσιμες συμβουλές για το πώς να κάνετε το βλαστάρι σας να στρωθεί με συγκέντρωση και συνέπεια στο διάβασμα.

ότι η τηλεόραση ή ο υπολογιστής θα αποσυγκέντρωναν τον καθένα -δώστε στο παιδί να καταλάβει ότι δεν πρόκειται για τιμωρία. Θέστε και τηρήστε τον κανόνα της κλειστής τηλεόρασης/υπολογιστή/τάμπλετ/κινητού κατά τη διάρκεια του διαβάσματος –εκτός κι αν το διαδίκτυο είναι απαραίτητο για κάποια εργασία.

Δώστε του κίνητρα

Ίσως η δυσκολότερη δουλειά που πρέπει να κάνει ένας γονιός, κι ένας εκπαιδευτικός αντίστοιχα, είναι να δώσει την απάντηση στο «γιατί να διαβάσω για το σχολείο; (αφού δε μ’ αρέσει/βαριέμαι/δε μου χρησιμεύουν πουθενά όλα αυτά)». Τα παιδιά συχνά στερούνται κινήτρων και είναι λογικό, αφού δεν αντιλαμβάνονται πού μπορεί να τους φανεί χρήσιμη αυτή η επίπονη διαδικασία. Εξηγήστε του ότι η γνώση είναι δύναμη. Μιλήστε του για όλα τα σημαντικά που μπορεί να του μάθει το σχολείο –από το γιατί γίνονται πόλεμοι, μέχρι το πώς γίνονται τα παιδιά.

Εξαλείψτε τις πιθανότητες μαθησιακών δυσκολιών

Ίσως η αγανάκτησή σας να είναι αδικαιολόγητη. Σιγουρευτείτε ότι δεν πρόκειται για τεμπελιά, αλλά για κάποιου τύπου δυσλειτουργία. Μιλήστε με τους καθηγητές ή τους δασκάλους του για να διευκρινίσετε αν η άρνηση του παιδιού να διαβάσει προκύπτει από Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ), δυσλεξία ή κάποιο άλλο μαθησιακό πρόβλημα που χρίζει αντιμετώπισης από ειδικούς.

Ενθαρρύνετε τα συχνά διαλείμματα

Κανένα παιδί δεν μπορεί να μείνει συγκεντρωμένο για περισσότερη από μία ώρα. Τα συχνά και σύντομα διαλείμματα, αυξάνουν τον βαθμό συγκέντρωσης του παιδιού και βελτιώνουν τη διάθεσή του. Ακολουθήστε το πρότυπο των σχολείων: ένα δεκάλεπτο διάλειμμα ανά 50 λεπτά διαβάσματος, είναι ιδανικό.

Επαινέστε την προσπάθεια, μην κυνηγάτε το αποτέλεσμα

Η ενθάρρυνση είναι σχεδόν πάντοτε η λύση. Δείξτε ζεστά και μ’ ενθουσιασμό την χαρά σας για την καλή του επίδοση κι αυτό, περήφανο για τον εαυτό του, θα θελήσει να συνεχίσει να νιώθει καλά με τον εαυτό του. Μοιράστε «μπράβο» και δεν θα χάσετε.

Φτιάξτε μαζί ένα πρόγραμμα

Προσπαθήστε να ορίσετε ένα καθημερινό πρόγραμμα που θα τηρείτε στοιχειωδώς.

Η καλή διάθεση είναι απαραίτητη

Για να γίνει πειστική η πρότασή σας, πρέπει να έχει μια λογική βάση. Εξηγήστε στο παιδί ότι αν τελειώσει με τα μαθήματά του νωρίς, θα μπορέσει να κάνει ό,τι επιθυμεί αργότερα χωρίς άγχος. Επισφραγίστε αυτή τη θέση, επιβραβεύοντάς το κάθε φορά που τελειώνει έγκαιρα το διάβασμα. Επιτρέψτε του να επισκεφθεί ένα φίλο του, να πάει μια βόλτα, να παίξει με τα παιχνίδια του ή να παίξει παιχνίδια στον υπολογιστή.

Ορίστε έναν χώρο μελέτης

Πολύ σημαντικός παράγοντας συγκέντρωσης είναι το περιβάλλον στο οποίο διαβάζει το παιδί.. Ιδανικά, το παιδί σας έχει το δικό του δωμάτιο, το οποίο περιλαμβάνει γραφείο, βιβλιοθήκη και όλα τα συναφή και απαραίτητα για τη μελέτη. Σ’ αυτήν την περίπτωση, πρέπει να καταστήσετε σαφές ότι το διάβασμα θα γίνεται πάντοτε εκεί. Εάν το παιδί δεν έχει αποκλειστικά δικό του χώρο στο σπίτι, τότε συζητήστε και από κοινού επιλέξτε το χώρο μελέτης.

Αφήστε το να αναλάβει τις ευθύνες του

Οι εργασίες που βάζουν οι καθηγητές στα παιδιά αποσκοπούν στο να εμπεδωθεί η ύλη που διδάχτηκε στο σχολείο. Από τα

παιδιά, όχι από εσάς. Αφήστε τα να κάνουν λάθη και να αποτύχουν, να πάρουν κακούς βαθμούς ή να «στριμωχτούν» από τους καθηγητές τους. Ίσως λειτουργήσει ωφέλιμα -ως κίνητρο για βελτίωση.

No gadgets!

Περιορίστε την πρόσβαση σε κάθε είδους αποδιοργανωτικό παράγοντα. Εξηγήστε

Είναι σημαντικό το διάβασμα να διεξάγεται σε όσο το δυνατόν πιο ευχάριστο κλίμα. Επιλέξτε να δείξετε κατανόηση για το φόρτο εργασιών του λέγοντάς του ότι καταλαβαίνετε την κούραση και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει. Σε κάθε περίπτωση, κρατήστε το άγχος σας για τον εαυτό σας! Αφήστε το παιδί να θέσει τους δικούς του στόχους και να τους κυνηγήσει το ίδιο.


34

Ενθ. 16

Ανοίγουν

τα Σχολεία

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙOΣ 2015

Γιατί πρέπει τα παιδιά να συμμετέχουν σε ομαδικά αθλήματα; Τ α πλεονεκτήματα της άσκησης και της φυσικής δραστηριότητας είναι γνωστά στους περισσότερους από εμάς. Ποια είναι όμως τα πλεονεκτήματα του ομαδικού αθλήματος και για ποιο λόγο οι ειδικοί συμβουλεύουν τους γονείς να ενθαρρύνουν τα παιδιά τους προς αυτή την κατεύθυνση;

Οι έρευνες δείχνουν ότι τα παιδιά που συμμετέχουν και ασχολούνται με ομαδικά αθλήματα, είναι συχνά πιο υγιή και πιο δυνατά σωματικά από τα συνομήλικα παιδιά που είναι λιγότερο φυσικά δραστήρια. Τα οφέλη όμως της ομαδικής άσκησης δεν περιορίζονται μόνο στη φυσική κατάσταση των παιδιών. Έχει αποδειχθεί ότι τα ομαδικά αθλήματα ενισχύουν την ανάπτυξη του εγκεφάλου και αυξάνουν την ευφυΐα των παιδιών. Επίσης καλλιεργούν την εμπιστοσύνη, αυξάνουν τη συγκέντρωση και διδάσκουν στα παιδιά πώς να ελέγχουν τα συναισθήματά τους. Τα παιδιά ουσιαστικά διδάσκονται δεξιότητες ζωής όπως την υπομονή, την επιμονή, πώς να ανταποκρίνονται θετικά στις αποτυχίες και πώς να δουλεύουν σκληρά για να επιτύχουν ένα στόχο και ένα σκοπό. Σύμφωνα με ειδικούς αθλητικής ψυχολογίας, τα ομαδικά αθλήματα ενθαρρύνουν και ενισχύουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά των παιδιών:

Η φιλία

Τα μικρά παιδιά συνήθως, γράφονται σε ομαδικά αθλήματα για να αποκτήσουν νέους φίλους και για να μάθουν κοινωνικές δεξιότητες. Οι έρευνες όμως δείχνουν ότι και τα μεγαλύτερα παιδιά εξακολουθούν να επωφελούνται από τις κοινωνικές πτυχές του ομαδικού αθλήματος. Η συμμετοχή στην

ομάδα διδάσκει στα παιδιά πώς να παραβλέπουν ή και να ανέχονται έναν ενοχλητικό συμπαίκτη ή μια ενοχλητική συμπεριφορά. Επίσης μαθαίνουν να στηρίζουν και να ενθαρρύνουν τους συμπαίκτες τους όταν κάτι πάει στραβά και πώς να ξεπερνούν τις δυσκολίες συνεχίζοντας τον αγώνα και το παιχνίδι. Τα παιδιά μαθαίνοντας την πραγματική φιλία λειτουργώντας ως στήριγμα για τους άλλους και μαθαίνοντας να αποδέχονται τη διαφορετικότητα, αποκτούν μια ισχυρή δεξιότητα που θα φανεί ιδιαίτερα χρήσιμη στο μέλλον.

Ο σεβασμός

Όταν τα παιδιά συμμετέχουν σε ένα ομαδικό άθλημα, ξοδεύουν αρκετό από το χρόνο τους με τους προπονητές και τους συμπαίκτες τους. Για να λειτουργήσει ομαλά αυτή η συνεύρεση και η συνεργα-

σία των τόσων ατόμων, απαιτείται ένα πράγμα, ο σεβασμός. Το παιδί μαθαίνει να σέβεται και να εκτιμά όχι μόνο τις αποφάσεις του προπονητή του, αλλά να σέβεται και να εκτιμά τους συναθλητές του.

Η εργατικότητα

Οι έρευνες δείχνουν ότι τα παιδιά που συμμετέχουν σε ομαδικά αθλήματα, είναι πιο πιθανό να συμμετέχουν και να δουλεύουν πιο πολύ στο σχολείο αλλά και σαν ενήλικες να αποδίδουν καλύτερα στη δουλειά τους. Αυτό συμβαίνει γιατί μέσα από το ομαδικό άθλημα τα παιδιά μαθαίνουν πώς να είναι πειθαρχημένα και πώς να επικεντρώνουν την προσοχή τους σε κάτι, καθώς και πώς να έχουν υπομονή όταν τα πράγματα δυσκολεύουν. Επίσης, μαθαίνουν από πολύ νωρίς πώς να διατηρούν την ισορροπία ανάμεσα στο σχο-

λείο, στον αθλητισμό και τις κοινωνικές δραστηριότητες, με αποτέλεσμα να αποκτούν δεξιότητες οργάνωσης σε πολλούς τομείς της ζωής τους.

Η επιμονή

Η ομάδα διδάσκει στα παιδιά έναν από τους βασικότερους κανόνες: ότι, δυστυχώς, δεν γίνεται να κερδίζουμε πάντα στη ζωή. Στα ομαδικά αθλήματα η ήττα, η αδικία και η απογοήτευση είναι μέρος και κομμάτι του παιχνιδιού. Όλα αυτά όμως κάνουν τα παιδιά ακόμα πιο δυνατά καθώς μεγαλώνουν. Τα

παιδιά αποκτούν τη δύναμη της θέλησης να κάνουν το καλύτερο που μπορούν, μαθαίνουν να έχουν επιμονή και αντοχή για να ξεπεράσουν τις δύσκολες στιγμές, αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι μαθαίνουν να μην εγκαταλείπουν ποτέ τη μάχη.

Η αυτοπεποίθηση

Τα ομαδικά αθλήματα αποτελούν ένα σημαντικό εργαλείο ενίσχυσης της αυτοεκτίμησης και της αυτοπεποίθησης των παιδιών. Μέσα από αυτά μαθαίνουν τα πλεονεκτήματα και τις δυνατότητές τους με αποτέλεσμα να ενισχύεται η αυτοπεποίθησή τους. Επίσης μαθαίνουν να έχουν θάρρος και εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και αποκτούν βαθύτερες αξίες που μόνο ο αθλητισμός μπορεί να διδάξει.


ΣΕΠΤΕΜΒΡΙOΣ 2015

Ανοίγουν

τα Σχολεία

Ενθ. 17

35

Πώς να διαπαιδαγωγήσετε σωστά ένα παιδί στην προεφηβεία

Ε

ίναι αναπόφευκτο. Τα παιδιά όσο μεγαλώνουν, μοιάζουν να μεγαλώνουν όλο και πιο γρήγορα. Για τους γονείς, η μετάβαση από τα παιδικά στα εφηβικά χρόνια αποτελεί ένα ναρκοπέδιο αλλαγών. Η οικογενειακή σύμβουλος Eileen Hayes εξηγεί πώς να διαχειριστείτε τα δύσκολα αυτά χρόνια με όσο το δυνατόν λιγότερες συγκρούσεις.

Πειθαρχία στην προεφηβεία

Το ηλικιακό στάδιο 7-12 είναι γεμάτο προκλήσεις, κι όμως σπάνια βρίσκει κανείς συμβουλές από ειδικούς σε γονείς, για το πώς να διαχειριστούν τα παιδιά αυτών των ηλικιών. Τα καλά νέα, βέβαια, είναι ότι τα παιδιά στην προεφηβεία κατά κανόνα θέλουν να ευχαριστούν τους γονείς τους και τα περισσότερα επιθυμούν να περνούν χρόνο με την οικογένειά τους. Γι’αυτό οι γονείς θα πρέπει να προσπαθούν να εκμεταλλεύονται την φάση αυτή των παιδιών, πριν αυτά μπουν επίσημα στην εφηβεία...

Οι δύσκολες στιγμές

Υπάρχουν συμπεριφορές των παιδιών που δυσκολεύουν τους γονείς στις ηλικίες 7 με 12. Για παράδειγμα, ένα παιδί που μέχρι πρότινος έδειχνε απόλυτα ικανοποιημένο από τις αποφάσεις που έπαιρναν γι’αυτό οι γονείς του, μπορεί ξαφνικά να εμφανίσει ιδιαίτερα ισχυρή δική του βούληση. Ένα γαλήνιο, φιλικό παιδί, μπορεί ξαφνικά να γίνει κακότροπο και να αντιδρά με το παραμικρό. Οι γονείς, λοιπόν, που απόλαυσαν τα ήσυχα παιδικά του χρόνια, μπορεί να δυσκολευτούν να προσαρμοστούν σε αυτές τις αλλαγές. Για τα παιδιά, από την άλλη, πρόκειται για μία περίοδο πειραματισμών, καθώς προσπαθούν να καταλάβουν τι τύπος εφήβου θα γίνουν καθώς μεγαλώνουν. Πολλοί είναι, μάλιστα, οι γονείς που λένε ότι το παιδί τους αντιδρά σαν έφηβος ήδη από τα 10 χρόνια του.

Κατανοώντας τις επιπτώσεις της εφηβικής ηλικίας

Η προεφηβεία στις μέρες μας ξεκινά νωρίτερα από ό,τι στις προηγούμενες γενιές. Μέχρι να τελειώσουν το Δημοτικό, πολλά παιδιά θα βιώσουν ψυχολογικές και σωματικές αλλαγές, όπως εναλλαγές της διάθεσης ή ανάπτυξη του στήθους στα κορίτσια και της τριχοφυΐας στα αγόρια. Πολλά κορίτσια υποδέχονται την πρώτη τους περίοδο στις ηλικίες αυτές. Επιπλέον, δεν είναι λίγες και οι αλλαγές που συμβαίνουν στον εγκέφαλο των παιδιών στην προεφηβεία, οι οποίες αναπόφευκτα οδηγούν σε αλλόκοτες συμπεριφορές. Είναι, λοιπόν, προτιμότερο να μην παίρνετε την αρνητική συμπεριφορά των παιδιών σας πολύ προσωπικά στη φάση αυτή.

Η αυξανόμενη επιρροή των φίλων

Από την ηλικία των 10 ετών, η επιρροή των φίλων του παιδιού αρχίζει σιγά-σιγά να γίνεται μεγαλύτερη από αυτή των γονιών. Τα ρούχα που φοράει, τα χόμπυ του, η μουσική που ακούει και οι ταινίες που βλέπει πρέπει να χαίρουν της έγκρισης των φίλων

του –τίποτα δεν είναι πιο σημαντικό για το παιδί στη φάση αυτή από το να νιώθει ότι «ανήκει» κάπου. Ως γονείς, θα σας είναι πιο εύκολο να αφήσετε αυτή την διαδικασία να εκτυλιχθεί χωρίς πολλές μάχες. Πολύ σύντομα το παιδί σας θα γίνει έφηβος και θα αρχίσει να

παίρνει μόνο του σημαντικές αποφάσεις, οπότε δεν υπάρχει λόγος να ξεκινήσετε μία ατέρμονη κόντρα μαζί του, αν θέλει να αρχίσει από τώρα. Μπορείτε, για παράδειγμα, ακόμα να ψωνίζετε μαζί με το παιδί σας, όμως επιτρέψτε του να έχει άποψη για το ποια ρούχα του αρέσουν και ποια όχι και

Πώς να διαχειριστείτε σωστά τις συμπεριφορές αυτές: 1. Να μιλάτε χαμηλόφωνα και ήρεμα. Αποφύγετε να γκρινιάζετε στο παιδί ότι «είναι στον κόσμο του». Κοιτάζετέ το στα μάτια και δείχνετέ του με τον τόνο της φωνής σας και τη στάση του σώματός σας ότι εννοείτε αυτό που του λέτε. 2. Να θυμάστε ότι μέρος της συμπεριφοράς του είναι να «δοκιμάζει» ρόλους ενήλικα και να φέρεται σα να είναι ανεξάρτητο. Να είστε σαφείς ως προς το τι δεν είναι αποδεκτό και να μένετε αμετακίνητοι στη στάση σας, όμως πάντα με ευγενικό τρόπο που να δείχνει στο παιδί ότι το σέβεστε. 3. Τα παιδιά έχουν ανάγκη από ξεκάθαρα όρια, αλλά να αναλογίζεστε πάντα αν το αίτημά τους είναι δίκαιο και συμβατό με την ηλικία τους. Μπορείτε να γίνετε πιο ελαστικοί ή να διαπραγματευτείτε κάποια θέματα; Μήπως έχει έρθει η ώρα να αναθεωρήσετε κάποιους κανόνες; 4. Δώστε προσοχή στις λέξεις που χρησιμοποιείτε και στο κατά πόσο το παιδί τις αντιγράφει. Ξεκαθαρίστε του ότι δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιεί βωμολοχίες και θα υπάρξουν επιπτώσεις αν συνεχίσει να το κάνει. 5. Είναι πολύ δύσκολο να αντιμετωπίσετε ένα παιδί που έχει μυστικά ή σας λέει ψέματα. Εξηγήστε του γιατί το να λέει ψέματα είναι λάθος και δώστε έμφαση στο πόσο εκτιμάτε την ειλικρίνεια –συζητήστε μαζί του για να ανακαλύψετε αν υπάρχουν λόγοι που το παιδί λέει ψέματα και έχει μυστικά. Σεβαστείτε την όλο και αυξανόμενη ανάγκη του παιδιού για ιδιωτικότητα και ανεξαρτησία, καθώς μεγαλώνει –μπορεί να μην θέλει να σας λέει τα πάντα, και με το να επιμένετε το αναγκάζετε να σας πει ψέματα. Σημασία έχει να ξέρει ότι εσείς είστε ανοιχτοί για να ακούσετε τα πάντα, χωρίς διάθεση για κριτική αλλά για να το βοηθάτε σε ό,τι χρειάζεται.

μην επιβάλλετε τα δικά σας γούστα.

Γιατί δεν συνεργάζεται πια μαζί μου;

Πολλοί γονείς μπορεί να νιώσουν σύγχυση. Σε αντίθεση με παλαιότερα, το παιδί σας μπορεί πλέον να αρνείται να κάνει αυτά που του ζητάτε ή μπορεί να δείχνει πιο επιθετικό. Μπορεί ακόμα κάποιες στιγμές να νομίζετε ότι σας μισεί –ή και να σας το πει καταπρόσωπο. Να θυμάστε ότι πρόκειται για μία προσωρινή φάση αγάπης και μίσους που απλά αντανακλά την σύγχυση που και το ίδιο νιώθει και την απέχθειά του ως προς την εξουσία που έχετε πάνω του. Όπως συμβαίνει και στη νηπιακή ηλικία, έτσι και στην προ-εφηβεία το παιδί αρχίζει να συνειδητοποιεί την αυξανόμενη ανεξαρτησία του και το διευρυνόμενο φάσμα των επιλογών του. Λέει «όχι» απλά και μόνο επειδή μπορεί. Εξάλλου, το παιδί σας πλέον μπορεί να χρησιμοποιήσει το εντελώς εξελιγμένο λεξιλόγιό του, όχι μόνο για να διαπραγματευτεί με επιχειρήματα μαζί σας, αλλά και προκειμένου να σας εξαπατήσει σκόπιμα ή να σας απαντήσει προκλητικά ή να επαναστατήσει ενάντια στον έλεγχό σας. Μην ξεχνάτε, άλλωστε, ότι η ζωή είναι πιο δύσκολη για το παιδί όσο μεγαλώνει. Δεν αντιμετωπίζεται πια από όλους ως «χαριτωμένο πιτσιρίκι» και οι μεγάλοι έχουν περισσότερες προσδοκίες από αυτό σε κάθε επίπεδο, κάτι που μπορεί να στρεσάρει το παιδί.

Τα μεγαλύτερα προβλήματα και οι λύσεις τους στην προεφηβεία

Οι δύσκολες συμπεριφορές που μπορεί να εμφανίσει ένα παιδί στις ηλικίες 7-12 ετών: zz Να μην ακούει τους γονείς. zz Να αντιμιλά και να ειρωνεύεται. zz Να αρνείται να υπακούσει όταν του ζητείται να κάνει κάτι. zz Να βρίζει. zz Να έχει μυστικά και να λέει ψέματα.


36

Ενθ. 18

Ανοίγουν

τα Σχολεία

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙOΣ 2015

Βάλτε πρόγραμμα!

Οργανωθείτε σωστά και εξοικονομήστε χρόνο

Τ

α απογεύματα είναι η φάση της ημέρας που σχεδόν όλοι βρίσκονται στο σπίτι και έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν οικογενειακές στιγμές ηρεμίας: Αυτό συμβαίνει… στις διαφημίσεις! Στην πραγματικότητα, το απόγευμα της μέσης οικογένειας, περιλαμβάνει πλήθος καυγάδων διάφορων διαβαθμίσεων που κινούνται γύρω από δύο άξονες: να διαβάσει το παιδί συγκεντρωμένα, επαρκώς και έγκαιρα και να κοιμηθεί μια φυσιολογική για την ηλικία και τις ανάγκες του ώρα. Δείτε τα πέντε βήματα οργάνωσης του χρόνου του παιδιού απ’ τη στιγμή που γυρίζει από το σχολείο, μέχρι την ώρα που πέφτει για ύπνο.

Βήμα πρώτο: Ξεκαθαρίστε ότι θα γίνουν αλλαγές

Πρώτα απ’ όλα πρέπει να γίνει σαφής η πρόθεσή σας να πραγματοποιήσετε αλλαγές στο οικογενειακό πρόγραμμα. Διαλέξτε μια ημέρα χωρίς πολλές υποχρεώσεις –με τη λιγότερη δηλαδή ένταση- και συγκαλέστε «οικογενειακό συμβούλιο». Ενημερώστε τα παιδιά, ξεκάθαρα και γλυκά, αλλά χωρίς περιθώρια αμφισβήτησης, ότι στο εξής το πρόγραμμα και οι συνήθειες αλλάζουν. Εξηγήστε με απλότητα ότι «σκέφτεστε να προσπαθήσετε όλοι μαζί έναν καινούριο τρόπο να περνάτε τα απογεύματα, χωρίς τσακωμούς και άγχος» . Τονίστε ότι ο σκοπός είναι να αποφύγετε το άγχος και τις εντάσεις καθώς και να εξοικονομήσετε χρόνο για να κάνετε πράγματα μαζί ή κι ο καθένας μόνος του.

Βήμα δεύτερο: Εξηγήστε ποιοι είναι κανόνες

Αφού συμφωνήσετε ότι οι αλλαγές γίνονται για το καλό όλων πρέπει να ανακοινώσετε -όχι σαν αξιωματικοί του

Συνήθως τα παιδιά αποσυγκεντρώνονται έπειτα από μια, το πολύ, ώρα προσεκτικού διαβάσματος. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να πιέσετε το παιδί να διαβάσει επί δύο ή τρεις ώρες χωρίς διάλειμμα. Χωρίστε τα μαθήματα σε κατηγορίες και ορίστε διαλείμματα. Αυτή είναι μια διαδικασία που μπορείτε να κάνετε μαζί: αφήστε το παιδί να διαλέξει ποιο μάθημα προτιμά να κάνει πρώτο, ποιο δεύτερο κ.ο.κ., εκείνο ξέρει καλύτερα από ‘σας. Στη συνέχεια, συμφωνήστε πότε και για πόση ώρα θα κάνει διάλειμμα. Ένα δεκάλεπτο

διάλειμμα ανά μία ώρα διαβάσματος είναι ό,τι πρέπει για παιδιά Γυμνασίου, ενώ τα μικρότερα παιδιά πιθανό να το χρειαστούν νωρίτερα!

Βήμα τέταρτο: Ορίστε χρόνο προετοιμασίας για την επόμενη μέρα

Όταν τα παιδιά τελειώσουν με τα μαθήματα, είναι η κατάλληλη στιγμή να προετοιμαστείτε για την επόμενη ημέρα. Η διαδικασία ανάληψης ευθυνών (ενθαρρύνετέ τα να φτιάξουν μόνα την τσάντα τους και να βρουν τα ρούχα που θα φορέσουν) θα βοηθήσει στη διαδικασία αυτονόμησής των παιδιών. Ταυτόχρονα, αυτό το στάδιο θα ρίξει τους τόνους και η μετάβαση στον βραδινό ύπνο θα γίνει ευκολότερα. Αν, ας πούμε, περισσέψει χρόνος στα παιδιά μετά το διάβασμα, προτιμήστε να τα αφήσετε να παίξουν και, λίγο πριν πέσουν για ύπνο, να προετοιμαστούν για την επόμενη μέρα.

Βήμα πέμπτο: Φτιάξτε ένα πρόγραμμα ύπνου

Για τους περισσότερους γονείς η ώρα του ύπνου είναι μια ώρα δύσκολη. Είναι σημαντικό τα παιδιά να γνωρίζουν ποια είναι τα επιτρεπόμενα όρια από την αρχή. Ορίστε μια συγκεκριμένη ώρα ύπνου και επιμείνετε, ούτως ώστε να τηρείται. Ξεκινήστε τη διαδικασία μπάνιου/τουαλέτας κ.λ.π. τουλάχιστον μισή ώρα πριν, ώστε η μετάβαση να γίνεται ομαλά και χωρίς καυγάδες. Όπως σε κάθε παιδαγωγική διαδιακασία το κλειδί είναι τόσο η επιμονή, όσο και η κατανόηση. Προσαρμοστείτε στις ανάγκες και την προσωπικότητα των παιδιών σας και δείξτε ευελιξία ως προς το πρόγραμμα που θα φτιάξετε. Κανείς δεν πείστηκε ποτέ από την καταπίεση. Προσπαθήστε να τηρηθούν οι κανόνες με υπομονή κι επιμονή, αλλά με τα αυτιά και τα μάτια σας ανοιχτά στις ανάγκες των παιδιών. στρατού, αλλά σαν γονείς- τους νέους κανόνες της οικογενειακής καθημερινότητας. Ζητήστε απ’ το κάθε παιδί αυτό που θέλετε να κάνει απ’ τη στιγμή που μπαίνει στο σπίτι μετά το σχολείο ή τον παιδικό σταθμό μέχρι την ώρα που θα ξαπλώσει. Θεσπίστε ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα που θα περιλαμβάνει χρόνο χαλάρωσης-διάβασμα-ξεκούρασηπροετοιμασία της επόμενης ημέρας και ύπνο. Ξεκαθαρίστε ότι η τηλεόραση, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια ή ο υπολογιστής απαγορεύονται πριν να ολοκληρώσουν τις υποχρεώσεις τους και βάλτε ένα χρονικό όριο για την περαίωση των υποχρεώσεών τους, ώστε να πάνε στο κρεβάτι μια λογική ώρα που θα τους επιτρέψει να κοιμηθούν, τουλάχιστον, ένα πλήρες οκτάωρο ή δεκάωρο αν είναι κάτω των 9-10 ετών.

Βήμα τρίτο: Κάντε συμφωνία για τα διαλείμματα

Είναι σημαντικό να δώσετε λίγο χρόνο «αποσυμπίεσης» μετά το σχολείο. Αφήστε για λίγο το παιδί να χαλαρώσει όταν επιστρέψει σπίτι –μ’ αυτό τον τρόπο το διάβασμα θα είναι πιο αποδοτικό. Απλώς θα πρέπει αυτός ο χρόνος να είναι στο πλαίσιο της συμφωνίας σας και να επιμείνετε στη διατήρηση του χρονοδιαγράμματος.


ΣΕΠΤΕΜΒΡΙOΣ 2015

Ανοίγουν

τα Σχολεία

Ενθ. 19

37

Πώς ωφελούν οι καλλιτεχνικές δραστηριότητες τα παιδιά;

Τ

α παιδιά από τη φύση τους αγαπούν τις τέχνες – τη ζωγραφική, το σχέδιο, τη μουσική, το θέατρο. Το ερώτημα όμως είναι, αν και γιατί είναι σημαντική η όποια μορφής τέχνη για τα παιδιά. Οι περισσότεροι ίσως θα λέγαμε πως είναι σημαντική γιατί έχουμε δει πόσο ενεργά συμμετέχουν όταν εμπλέκονται με καλλιτεχνικές δραστηριότητες. Αλλά ανεξάρτητα από τι πιστεύουμε, υπάρχουν πολλές τεκμηριωμένες πληροφορίες σχετικά με το γιατί η τέχνη είναι σημαντική που αξίζει να τις γνωρίζουμε. Πιο αναλυτικά, οι τέχνες ωφελούν τα παιδιά στα παρακάτω: Δεξιότητες κίνησης. Πολλές από τις κινήσεις που εμπλέκονται στην παραγωγή τέχνης, όπως το να κρατάς ένα πινέλο, είναι ουσιαστικής σημασίας για την ανάπτυξη των λεπτών κινητικών δεξιοτήτων στα παιδιά διότι θα φανούν χρήσιμες στο γράψιμο. Συγκέντρωση. Η ικανότητα συγκέντρωσης είναι μια βασική δεξιότητα που αναπτύσσεται μέσα από ένα σύνολο δραστηριοτήτων και οι τέχνες παρέχουν πολλές ευκαιρίες για τη βελτίωσή της όπως για παράδειγμα η σχεδίαση μέσα σε συγκεκριμένο πλαίσιο. Ανάπτυξη λεκτικής και μη λεκτικής επικοινωνίας. Για τα πολύ μικρά παιδιά η ενασχόληση με τις τέχνες παρέχει ευκαιρίες για να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιό τους – μαθαίνουν λέξεις για τα χρώματα, τα σχήματα, τα συναισθήματα και άλλα τόσα. Επίλυση προβλημάτων. Σύμφωνα με έρευ-

λεσμα να επωφελούνται και στην ενήλικη ζωή. Αυτοπεποίθηση. Οι τέχνες τονώνουν την αυτοπεποίθηση των παιδιών. Κάθε παιδί μπορεί να αισθανθεί περήφανο για τις πρωτότυπες καλλιτεχνικές δημιουργίες του ακόμα και αν αντιμετωπίζει σωματικές, συναισθηματικές ή μαθησιακές προκλήσεις. Συνεργασία. Πολλές καλλιτεχνικές δραστηριότητες έχουν συλλογικό χαρακτήρα. Μέσα από αυτές τα παιδιά εξασκούνται στο να εργάζονται μαζί, να μοιράζονται ευθύνες και να λειτουργούν με άλλους για την επίτευξη ενός κοινού στόχου.

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;

νες, η καλλιτεχνική εκπαίδευση ενισχύει την επίλυση προβλημάτων και την κριτική σκέψη. Κατά τη διάρκεια της καλλιτεχνικής δημιουργίας, το παιδί καλείται να πάρει αποφάσεις, να κάνει επιλογές, να εξερευνήσει, να σκεφτεί, να πειραματιστεί, να δοκιμάσει νέες ιδέες – δεξιότητες που βοηθούν πολύ και στις σχολικές του επιδόσεις. Επιμονή. Η ενασχόληση με τις τέχνες απαιτεί την επιμονή του καλλιτέχνη. Μέσα από την εξάσκηση, την εκμάθηση τεχνικών και δεξιοτήτων και με την επιμονή στον στόχο θα τα καταφέρει.

Εφευρετικότητα. Όταν τα παιδιά ενθαρρύνονται να εκφραστούν και να πειραματιστούν, αναπτύσσουν μια αίσθηση καινοτομίας που θα είναι σημαντική στην ενήλικη ζωή τους. Η κοινωνία μας σήμερα για να προχωρήσει μπροστά χρειάζεται άτομα που να γνωρίζουν πώς να σκέφτονται, να αναζητούν νέους τρόπους για βελτίωση, χωρίς να ακολουθούν μόνο κατευθύνσεις. Δημιουργικότητα. Οι καλλιτεχνικές δραστηριότητες παρέχουν τεράστιες ευκαιρίες στα παιδιά να ενισχύσουν και να εξασκήσουν τη δημιουργικότητά τους με αποτέ-

Για να βοηθήσουν οι γονείς την ενασχόληση των παιδιών με τις τέχνες, αυτό που μπορεί να κάνουν αρχικά είναι να παρέχουν στη διάθεση του παιδιού και σε εύκολη πρόσβαση υλικά που σχετίζονται με την τέχνη όπως χαρτιά, μολύβια, μπογιές, μουσική, βιβλία κα. Οι γονείς πρέπει να δείχνουν ενθουσιασμό για τις καλλιτεχνικές δημιουργίες του παιδιού – πχ. να τις κρεμούν στον τοίχο ή να τις αποθηκεύουν σε ένα φάκελο. Με αυτό τον τρόπο θα αισθάνεται το παιδί ότι η δημιουργία του είναι σημαντική. Όταν το παιδί δείχνει ενδιαφέρον για τις τέχνες, είναι σημαντικό οι γονείς να ενθαρρύνουν την προτίμησή του με το να συμμετέχει σε καλλιτεχνικές δραστηριότητες και μαθήματα. Η τέχνη είναι μια διαδικασία, όχι ένα προϊόν. Είναι η διαδικασία της δημιουργίας, της εξερεύνησης, της ανακάλυψης και του πειραματισμού που έχει την περισσότερη αξία!

Πατάω γερά, πατάω σωστά!

Οδηγός αγοράς για το σωστό παιδικό παπούτσι Ο κατάλληλος τύπος παπουτσιού σε σχέση με την ηλικία

Μην επιλέγετε το παιδικό παπούτσι μόνο με βάση τις στυλιστικές σας προτιμήσεις. Αν το παιδί ξεκινάει στο νηπιαγωγείο προτιμήστε παπούτσια με αυτοκόλλητα σκρατς, για να μπορεί να τα φοράει μόνο του. Όταν φτάσει στην ηλικία του Δημοτικού έχετε να διαλέξετε ανάμεσα από μεγάλη ποικιλία υποδημάτων. Ωστόσο προσέξτε να έχουν αντιολισθητικούς πάτους, για να μπορεί να τρέχει χωρίς κίνδυνο να γλιστρήσει. Σημαντικό είναι να ελέγχετε

συχνά αν του έχουν μικρύνει τα παπούτσια. Αν δεν υπάρχει καθόλου κενό ανάμεσα στο μεγάλο δάχτυλο και το τέλος του υποδήματος, τότε ήρθε η ώρα να του αγοράσετε καινούρια!

Το σωστό νούμερο

Το μήκος πρέπει να είναι τέτοιο, ώστε να μην πιέζει τα δάχτυλα, αλλά να επιτρέπει τη φυσιολογική κίνηση τους. Από την άλλη το πλάτος να είναι αρκετά άνετο, σε σχέση με το κουντεπιέ του παιδιού, ώστε να είναι ευρύχωρο για το πόδι. Ακόμη και το πιο ακριβό και επώνυμο υπόδημα χάνει την ανατομικότητά του, αν είναι πολύ μεγάλο ή πολύ μικρό στο παιδί. Το σωστό νούμερο επομένως είναι πολύ πρωταρχικό μέλημα.

Τα υλικά κατασκευής

Το πόδι των παιδιών ιδρώνει πολύ, ειδικά στο σχολείο λόγω των αυξημένων αθλητικών δραστηριοτήτων. Βεβαιωθείτε ότι το εσωτερικό υλικό του παπουτσιού είναι κατασκευασμένο από υλικά που επιτρέπουν στο πόδι να αναπνέει και δεν το πιέζουν. Τέτοια υλικά είναι το μαλακό δέρμα ή το ύφασμα. Παπούτσια από πλαστικό και συνθετικά υλικά δημιουργούν μυκητιάσεις και άλλα δερματικά προβλήματα, ενώ προκαλούν και αίσθηση καυσαλγίας, καθώς αυξάνουν τη θερμοκρασία στο εσωτερικό τους. Για το Φθινόπωρο που ξεκινά η σχολική χρονιά, αλλά και για όλο το Χειμώνα που ακολουθεί, ενδιαφερθείτε το εξωτερικό υλικό να είναι όσο γίνεται αδιαβροχοποιημένο.

Ο σχεδιασμός του παπουτσιού

Προσέξτε κάποια βασικά σημεία στο γενικότερο σχεδιασμό του παπουτσιού. Οι πάτοι να είναι εύκαμπτοι αλλά ισχυροί για να συγκρατούν το πόδι σταθερό. Καλό είναι να υπάρχει μια σχετική υποστήριξη της ποδικής καμάρας, καθώς αυτό βοηθά στην ομοιογενή κατανομή του βάρους και κρατά το πόδι ξεκούραστο. Όλες αυτές οι προϋποθέσεις ανεβάζουν το κόστος του παιδικού παπουτσιού, θα κάνετε όμως «απόσβεση» γρήγορα καθώς είναι και μεγαλύτερης αντοχής. Καθώς μάλιστα το πόδι του παιδιού σε αυτές τις ηλικίες είναι ευαίσθητο και εύπλαστο, αξίζει να δώσουμε περισσότερα χρήματα, έστω κι αν αλλάζει νούμερο συχνά.


38

Ενθ. 20

Ανοίγουν

τα Σχολεία

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙOΣ 2015

Όμορφος και ξεκούραστος χώρος μελέτης! Τ

α ψέματα (και το καλοκαίρι) δυστυχώς τελείωσαν. Δεν μας αρέσει καθόλου που το λέμε, αλλά η σχολική χρονιά αρχίζει και όλοι πρέπει να μπουν σιγά-σιγά σε φθινοπωρινούς ρυθμούς. Κάθε παιδί που σέβεται τον εαυτό του, αντιπαθεί αυτή τη μετάβαση. Είναι, ωστόσο, απαραίτητο να μπει σε «πρόγραμμα σχολείου» και είναι, ευτυχώς ή δυστυχώς, δικό σας χρέος να βρείτε τους καλύτερους και αποτελεσματικότερους τρόπους για να γίνει αυτό.

ρας, η επένδυση σε ένα καλό επιτραπέζιο φωτιστικό είναι απαραίτητη. Για να μην πέφτουν σκιές πάνω στα βιβλία την ώρα που το παιδί κάνει τα μαθήματα, το φως πρέπει να πέφτει από τα αριστερά αν είναι δεξιόχειρας και από τα δεξιά αν γράφει με το αριστερό. Αγοράστε οπωσδήποτε λάμπες που παράγουν λευκό κι όχι κίτρινο φως.

Αξεσουάρ γραφείου και σχολικά είδη

Το γραφείο ενός παιδιού είναι κάτι παραπάνω από έπιπλο. Είναι ο προσωπικός του χώρος μελέτης, ένας χώρος στον οποίο περνά αρκετό από το χρόνο του όταν βρίσκεται σπίτι. Εκεί θα διαβάσει, θα ζωγραφίσει, θα εκφράσει τη δημιουργικότητά του, θα χαλαρώσει. Για να γίνει το διάβασμα μια ευχάριστη διαδικασία οργανώστε το γραφείο του παιδιού με τον κατάλληλο τρόπο.

Γραφείο που δεν θυμίζει παιχνίδι

Ειδικά για το παιδί που ξεκινάει φέτος το Δημοτικό, σίγουρα θα αναρωτιέστε ποιό είναι το κατάλληλο παιδικό γραφείο για να αγοράσετε. Για καλύτερη προσήλωση του παιδιού όταν διαβάζει θα λέγαμε ότι δεν είναι καλό το γραφείο να θυμίζει παιχνίδι. Μην επιλέξετε χρώματα έντονα αλλά πιο απαλά και ξεκούραστα. Επενδύστε σε ένα απλό και διαχρονικό έπιπλο, που θα το έχει σε όλη τη μαθητική του πορεία. Προτιμήστε να υπάρχει και μια συρταριέρα στο πλάι, για να κρατάει τακτοποιημένα τα προσωπικά και σχολικά του είδη. Ότι κι αν αγοράσετε τελικά όμως, μην παραβλέψετε και το προσωπικό γούστο του μικρού μαθητή.

Εκκαθάριση των περσινών αντικειμένων

Για εσάς που το παιδί σας έχει ήδη ξεκινήσει τη μαθητική του πορεία, το πρώτο

βήμα προς τη σωστή οργάνωση του παιδικού γραφείου είναι η εκκαθάριση των περσινών αντικειμένων. Συγκεντρώστε μαζί με το παιδί σας όλα τα περσινά βιβλία, τετράδια και φωτοτυπίες. Αξιολογήστε ποιά από αυτά ενδεχομένως θα του χρειαστούν στη νέα σχολική χρονιά. Αυτά που του είναι απαραίτητα τοποθετήστε τα σε ένα προσβάσιμο ράφι. Αυτά όμως που δεν θα του χρειαστούν μαζέψτε τα σε κουτί και απομακρύνετε τα σε ένα ψηλότερο σημείο ή αποθηκεύστε τα ως αναμνηστικά.

Καρέκλα περιστρεφόμενη ή όχι;

Έχουμε ακούσει από πολλούς γονείς ότι μια καρέκλα περιστρεφόμενη με ροδάκια διατάρασσε τελικά την αυτοσυγκέντρωση των παιδιών τους. Γενικά πάντως το κάθισμα του παιδιού θα πρέπει να είναι μαλακό και ευρύχωρο, προσαρμοσμένο στο ύψος και τη σωματική του διάπλαση.

Να ξέρετε ότι αν η καρέκλα δεν εξασφαλίζει τη σωστή θέση του σώματος, τότε το παιδί θα νιώθει κούραση χαμηλά στη μέση και αυτό από μόνο του θα μπορούσε να το αποσπάσει από το διάβασμα. Ένα μαξιλάρι όμως την ώρα που διαβάζει θα μπορούσε να βοηθήσει.

Ένα ρολόι στον τοίχο

Κρεμάστε στο δωμάτιο ένα ευανάγνωστο ρολόι τοίχου. Το παιδί θα μπορεί να το συμβουλεύεται ανά πάσα στιγμή και να οργανώνει το χρόνο του. Θα μπορεί να ξέρει πόση ώρα πέρασε μελετώντας και αν ήρθε η στιγμή να κάνει ένα διάλειμμα.

Φωτιστικό και φυσικό φως

Τοποθετήστε το γραφείο κοντά σε παράθυρο, για να μπορεί να μπαίνει το φυσικό φως. Επειδή όμως δεν θα είναι εφικτό το παιδί να διαβάζει πάντα με το φως της ημέ-

Φροντίστε επάνω στο γραφείο να υπάρχουν μόνο τα απαραίτητα. Οτιδήποτε μη σχετικό με το διάβασμα του παιδιού ή το γράψιμο, όπως παιχνίδια, κορνίζες ή διακοσμητικά αντικείμενα, θα μπορούσαν να αποσπάσουν την προσοχή του. Κρεμάστε ακόμη έναν πίνακα ανακοινώσεων πάνω από το γραφείο. Εκεί το παιδί θα μπορεί να αναρτήσει το εβδομαδιαίο πρόγραμμα μαθημάτων, θα μπορεί να κρεμάει σημειώματα ή λίστες με τις σχολικές του εκκρεμότητες και να οργανώνει αποτελεσματικά τη μελέτη του. Χρήσιμο θα ήταν επίσης πάνω σε αυτόν τον πίνακα να αναρτηθούν και μαθησιακά ερεθίσματα, όπως ένας πίνακας με την προπαίδεια ή σημειώσεις με βασικούς γραμματικούς-ορθογραφικούς κανόνες. Γενικά ο χώρος μελέτης θα πρέπει να είναι ευχάριστος αλλά όχι «φορτωμένος», με όσο φως γίνεται περισσότερο και μικροπράγματα που θα διευκολύνουν την οργάνωση των σχολικών: μολυβοθήκες, συρταράκια, φάκελοι κλπ. Στην αγορά υπάρχουν πάρα πολλά τέτοια είδη σε πολύ οικονομικές τιμές, ενώ για τις πιο «μερακλίνες» προτείνουμε να φτιάξουν μαζί με το παιδί μια κατασκευή π.χ. μια μολυβοθήκη με υλικά που υπάρχουν στο σπίτι (όπως κουτί από γάλα, φρουτόκρεμα κλπ), χαρτόνια και πολύχρωμα κουμπάκια. Έτσι θα μπει πιο εύκολα στο πνεύμα, θα οργανώσει τα μικρά σχολικά του εργαλεία και θα είναι και υπερήφανο κάθε φορά που θα το χρησιμοποιεί αφού θα το έχετε φτιάξει μαζί!


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.