20
Ενθ. 2
Αμπέλι & Κηπευτικά
ΑΝΟΙΞΗ 2016
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2016
Διασφάλιση της ενημέρωσης για το σύστημα βιολογικής παραγωγής της ΕΕ
Ο
ι δράσεις για την ενημέρωση σχετικά με τα βιολογικά προϊόντα και την προώθησή τους μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην αύξηση των ευκαιριών της αγοράς για τους παραγωγούς που εφαρμόζουν βιολογικές μεθόδους.
Κατ’ αυτήν την έννοια, η ευρωπαϊκή πολιτική για τις δραστηριότητες ενημέρωσης σχετικά με τα βιολογικά προϊόντα και προώθησής τους στην εσωτερική αγορά και σε τρίτες χώρες προσφέρει ευκαιρίες χρηματοδότησης στις επιχειρήσεις ώστε να αναλάβουν εκστρατείες με στόχο την αύξηση της ενημέρωσης των καταναλωτών σχετικά με τα κύρια χαρακτηριστικά του συστήματος
βιολογικής παραγωγής, τα ειδικά προϊόντα που παράγονται σύμφωνα με τους κανόνες βιολογικής παραγωγής της ΕΕ, το σύστημα ελέγχου της ΕΕ και το λογότυπο βιολογικής παραγωγής της ΕΕ. Για τους καταναλωτές, η παρουσία του λογότυπου βιολογικής παραγωγής της ΕΕ στις ετικέτες των τροφίμων αποτελεί το βασικό μέσο αναγνώρισης των βιολογικών προϊόντων. Η χρήση του λογότυπου της ΕΕ, που δημιουργήθηκε το 2010, είναι υποχρεωτική από το 2012 στη συσκευασία όλων των προσυσκευασμένων βιολογικών τροφίμων που παράγονται στην ΕΕ. Τον Νοέμβριο 2013, 25% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι ήταν ενήμεροι για το λογότυπο βιολογικής παραγωγής της ΕΕ κατά μέσο όρο στα 28 κράτη μέλη. Παράλληλα με το λογότυπο της ΕΕ, η πληροφόρηση σχετικά με τη βιολογική παραγωγή φαίνεται να μεταδίδεται επαρκώς στους καταναλωτές εν γένει – 69% των καταναλωτών της ΕΕ δήλωσαν ότι έχουν δει λογότυπο ή δήλωση που αναφέρει ότι το προϊόν διατροφής έχει παραχθεί με βιολογικές μεθόδους. Εάν, σε μεσοπρόθεσμο έως μακροπρόθεσμο ορίζοντα, δεν αυξηθεί στην ΕΕ ή στα κράτη μέλη το επίπεδο γνώσης των καταναλωτών όσον αφορά το λογότυπο βιολογικής παραγωγής της ΕΕ, ή σε περιπτώσεις που μπορεί να θεωρηθεί ότι διακυβεύεται η εμπιστοσύνη των καταναλωτών στο σύστημα βιολογικής παραγωγής, η Επιτροπή θα μπορούσε, στο πλαίσιο της νέας πολιτικής για την ενημέρωση σχετικά με τα ευρωπαϊκά γεωργικά προϊόντα και την προώθησή τους, να εξετάσει το ενδεχόμενο ενίσχυσης της ενημέρωσης σχετικά με το σύστημα και το λογότυπο βιολογικής παραγωγής της ΕΕ, με μια εκστρατεία χρηματοδοτούμενη από την ΕΕ. Οι εκστρατείες ενημέρωσης ή προώθησης μπορούν επίσης να εξεταστούν ως μέσο για την ενημέρωση και γνώση των καταναλωτών όσον αφορά το λογότυπο βιολογικής παραγωγής της ΕΕ και/ή τα κύρια χαρακτηριστικά του συστήματος βιολογικής παραγωγής της ΕΕ σε μία ή περισσότερες χώρες εκτός ΕΕ. Από τις εν λόγω εκστρατείες θα μπορούσαν να προκύψουν αμοιβαίες ρυθμίσεις ή συμφωνίες υπογεγραμμένες από την ΕΕ (π.χ. με τις ΗΠΑ, την Ελβετία), ή πρωτοβουλίες για την προστασία του λο-
γότυπου βιολογικής παραγωγής της ΕΕ σε ορισμένες τρίτες χώρες. Η ενημέρωση που απευθύνεται στους νέους καταναλωτές και τα παιδιά μπορεί επίσης να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο για την ενίσχυση της ενημέρωσης και της εμπιστοσύνης στο σύστημα βιολογικής παραγωγής. Κατ’ αυτήν την έννοια, οι εθνικές πρωτοβουλίες στο πλαίσιο των προγραμμάτων προώθησης της κατανάλωσης οπωροκηπευτικών και γάλακτος στα σχολεία επιτρέπουν την υποστήριξη δραστηριοτήτων ενημέρωσης στα σχολεία σχετικά με τα χαρακτηριστικά της βιολογικής μεθόδου
παραγωγής, στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής πτυχής του προγράμματος. Η βιολογική παραγωγή κατέχει εξέχουσα θέση στα κριτήρια της ΕΕ για τις πράσινες δημόσιες συμβάσεις (ΠΔΣ) που αφορούν τρόφιμα και υπηρεσίες εστίασης και υπάρχουν από το 2008 (ελάχιστο ποσοστό τροφίμων που πρέπει να παράγεται με βιολογικές μεθόδους) τα κριτήρια αυτά συνιστώνται για προαιρετική χρήση από τις δημόσιες αρχές σε όλη την Ευρώπη. Υπάρχουν δυνατότητες για τα κράτη μέλη και τους προμηθευτές του δημοσίου να αυξήσουν περαιτέρω τη χρήση των απαιτήσεων βιολογικής γεωργίας στις δημόσιες συμβάσεις, σε σχέση με τα τρόφιμα και τις υπηρεσίες εστίασης. Η Επιτροπή θα αναπτύξει ειδικό πληροφοριακό υλικό για να αυξήσει την ενημέρωση μεταξύ των δημόσιων αρχών όσον αφορά τη δυνατότητα συμπερίληψης περισσότερων πτυχών βιωσιμότητας στις συμβάσεις τους για τρόφιμα και υπηρεσίες εστίασης, συμπεριλαμβανομένων κριτηρίων βιολογικής παραγωγής.
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2016
Αμπέλι & Κηπευτικά
ΑΝΟΙΞΗ 2016
Διάρκειας τριών ετών οι νέες άδειες φύτευσης αμπέλου
Ο
Ενθ. 3
21
Έναρξη 4 νέων προγραμμάτων του ΕΣΠΑ 2014-2020 Από τον Νίκο Αγογλωσσάκη
ι άδειες φύτευσης οινάμπελων από μετατροπή δικαιωμάτων χρησιμοποιούνται μόνο από τον δικαιούχο και δεν μεταβιβάζονται ενώ θα έχουν διάρκεια τρία έτη, σύμφωνα με το νέο θεσμικό πλαίσιο που εξέδωσε το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης πάνω στο οποίο θα στηρίζεται η διαχείριση του αμπελουργικού δυναμικού από το 2016.
Υπεύθυνο Τμήματος Επενδυτικών Προγραμμάτων «Proactive A.E.» Σύμβουλοι Επιχειρήσεων
Ανακοινώθηκαν από το Υπουργείο Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού οι προκηρύξεις 4 νέων προγραμμάτων του ΕΣΠΑ 2014-2020. Τα 4 νέα προγράμματα είναι: 1. Ενίσχυση της αυτοαπασχόλησης πτυχιούχων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης 2. Ίδρυση νεοφυών επιχειρήσεων 3. Ενίσχυση τουριστικών επιχειρήσεων 4. Αναβάθμιση πολύ μικρών και μικρών υφιστάμενων επιχειρήσεων Δικαιούχοι των παραπάνω προγραμμάτων είναι είτε άνεργοι που επιθυμούν να ανοίξουν τη δική τους επιχείρηση, είτε υφιστάμενες ή νεοσύστατες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους παρακάτω τομείς: 1. Αγροδιατροφή 2. Ενέργεια 3. Πολιτιστικές-Δημιουργικές βιομηχανίες 4. Εφοδιαστική αλυσίδα 5. Τουρισμός 6. Περιβάλλον 7. Τεχνολογίες Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών (ΤΠΕ) 8. Υγεία - Φάρμακα 9. Υλικά - Κατασκευές
Σε σχετικό δελτίο τύπου του υπουργείου αναφέρεται ότι για το έτος 2016 θα χορηγηθούν άδειες νέας φύτευσης, που αντιστοιχούν στο 1% του συνόλου των αμπελουργικών εκτάσεων της χώρας, σύμφωνα με την απογραφή που αναφέρεται στις φυτευμένες εκτάσεις την 31η Ιουλίου 2015. Πιο αναλυτικά με την υπουργική απόφαση καθορίζονται τα εξής: α) Οι προϋποθέσεις και η διαδικασία χορήγησης αδειών αναφύτευσης οινοποιήσιμων ποικιλιών αμπέλου. β) η διαδικασία ελέγχου και η υποβολή κυρώσεων των μη εγκεκριμένων αμπελοφυτεύσεων. γ) οι εκτάσεις που εξαιρούνται από το καθεστώς αδειοδότησης αμπελοφυτεύσεων. δ) η υποχρέωση υποβολής της δήλωσης συγκομιδής και η τήρηση του αμπελουργικού μητρώου. ε) η υποχρέωση ταξινόμησης οινοποιήσιμων ποικιλιών αμπέλου ζ) Τους κανονισμούς βάσει των οποίων θα γίνονται οι αιτήσεις
άδεια αναφύτευσης σε ποσοστό τουλάχιστον 80% της έκτασης εντός του προβλεπόμενου χρονικού ορίου των τριών (3) ετών, τότε υπόκεινται σε αποκλεισμό υποβολής νέας αίτησης/ υπεύθυνης δήλωσης για άδεια νέας φύτευσης για τα δύο (2) επόμενα ημερολογιακά έτη εκτός και αν γίνει αποδεκτή ένστασή του για λόγους ανωτέρας βίας.
Συγκεκριμένα προβλέπονται τα εξής: ΄Αδειες αναφύτευσης 1) Άδειες αναφύτευσης είναι οι άδειες φύτευσης αμπελώνων σε έκταση ισοδύναμη, από άποψη καθαρής καλλιέργειας, προς την έκταση που εκριζώθηκε και χορηγείται σε παραγωγούς που έχουν υποβάλει τη σχετική αίτηση από την 1η Ιανουαρίου 2016. 2) Οι άδειες αναφύτευσης του παρόντος άρθρου χρησιμοποιούνται στην ίδια εκμετάλλευση στην οποία πραγματοποιήθηκε η εκρίζωση και δεν μεταβιβάζονται. 3) Η διάρκεια ισχύος τους είναι τρία (3) έτη από την ημερομηνία χορήγησής τους. 4) Οι αιτήσεις για χορήγηση αδειών αναφύτευσης μπορούν να υποβληθούν μέχρι το τέλος της δεύτερης αμπελοοινικής περιόδου που έπεται αυτής κατά την οποία πραγματοποιήθηκε η εκρίζωση. Σε περίπτωση μη τήρησης των εν λόγω προθεσμιών δεν χορηγείται άδεια αναφύτευσης. 5) Δεν χορηγούνται άδειες αναφύτευσης αμπελώνων, στις περιπτώσεις εκρίζωσης μη εγκεκριμένων φυτεύσεων, που αναφέρονται στο άρθρο 71 του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1308/2013. 6) Οι άδειες αναφύτευσης εάν δεν χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια της περιόδου ισχύος τους εκπίπτουν. 7) Στην περίπτωση που ο παραγωγός δεν χρησιμοποιήσει την χορηγούμενη
Διαδικασία χορήγησης άδειας αναφύτευσης 1) Κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που προτίθεται να προβεί σε εκρίζωση αμπελώνα, για την απόκτηση άδειας αναφύτευσης, υποβάλλει στην αρμόδια Δ/νση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής/ Αγροτικής Οικονομίας στην οποία ανήκει το αμπελοτεμάχιο, σχετική αίτηση σύμφωνα με το συνημμένο Υπόδειγμα 1, οποτεδήποτε κατά τη διάρκεια του έτους. 2) Η ανωτέρω αίτηση ελέγχεται διοικητικά και στη συνέχεια εξετάζεται με επιτόπιο έλεγχο παρουσία του αιτούντα ή εκπροσώπου του, το αργότερο εντός τριάντα (30) ημερών από την υποβολή της. Ως ημέρα υποβολής νοείται η ημέρα πρωτοκόλλησης της αίτησης στην αρμόδια υπηρεσία. Μετά την πραγματοποίηση του επιτόπιου ελέγχου συντάσσονται σχετικά πρακτικά ελέγχου σύμφωνα με τα Υποδείγματα 3 «Πρακτικό επιτόπιου ελέγχου» και 3α «Πρακτικό επιτόπιου ελέγχου δήλωσης Αμπελοκαλλιέργειας» για κάθε ένα από τα προς έλεγχο αγροτεμάχια προκειμένου να είναι δυνατή η εισαγωγή των ευρημάτων του επιτόπιου ελέγχου στο Αμπελουργικό Μητρώο. 3) Ο αιτών μετά τον επιτόπιο έλεγχο προβαίνει στην εκρίζωση του αμπελώνα χωρίς άλλη ειδοποίηση και ακο-
λούθως ενημερώνει την αρμόδια Υπηρεσία. 4) Ωστόσο αιτήσεις για χορήγηση άδειας αναφύτευσης μπορούν να υποβληθούν και μετά την πραγματοποίηση της εκρίζωσης, σύμφωνα με την παραγράφου 4 του άρθρου 4 της παρούσας απόφασης. Στην περίπτωση αυτή, η αρμόδια Δ.Α.Ο.Κ θα πρέπει να προβεί σε διοικητικό έλεγχο όπου διαπιστώνεται η ύπαρξη του αμπελώνα μέχρι και δύο αμπελοοινικές περιόδους πριν την ημερομηνία της αίτησης. Ο διοικητικός έλεγχος αφορά την εγγραφή του αμπελοτεμαχίου στο αμπελουργικό μητρώο και τις δηλώσεις συγκομιδής του εν λόγω αμπελοτεμαχίου που θα πρέπει να έχει υποβάλλει ο παραγωγός. 5) Η Δ/νση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής /Αγροτικής Οικονομίας μετά από επιτόπιο έλεγχο διαπιστώνει την εκρίζωση, συντάσσει το σχετικό πρακτικό επιτόπιου ελέγχου σύμφωνα με το Υπόδειγμα 3 και ακολούθως χορηγεί στον αιτούντα άδεια αναφύτευσης σύμφωνα με το Υπόδειγμα 2. Η διαδικασία χορήγησης άδειας αναφύτευσης δεν μπορεί να υπερβαίνει συνολικά το χρονικό διάστημα των τριών μηνών από την υποβολή της αίτησης. Όλες οι μεταβολές καταγράφονται υποχρεωτικά στο Αμπελουργικό Μητρώο. 6) Οι άδειες αναφύτευσης που χορηγούνται από τις Δ/νσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής /Αγροτικής Οικονομίας, καταγράφονται και αποστέλλονται ηλεκτρονικά με τη μορφή του Υποδείγματος 4 μετά το τέλος κάθε αμπελουργικής περιόδου (31 Ιουλίου) και όχι αργότερα από τις 30 Σεπτεμβρίου εκάστου έτους στη Δ/ νση Συστημάτων Καλλιέργειας– Τμήμα Αμπέλου & Ελαίας.
Ο προϋπολογισμός κάθε επενδυτικού σχεδίου εξαρτάται από το κάθε πρόγραμμα και μπορεί να κυμανθεί από 5.000,00 € έως και 200.000,00 €, ενώ η επιχορήγηση μπορεί να κυμανθεί από 40% έως και 100% του επιλέξιμου προϋπολογισμού, ανάλογα με το επενδυτικό πρόγραμμα. Σημειώνεται ότι η ηλεκτρονική υποβολή των προτάσεων αρχίζει στις 8/3/2016. Η «Proactive A.E.», εταιρεία Συμβούλων με έδρα την Κρήτη, με δεκαετή και πλέον εμπειρία στη σύνταξη, εκπόνηση, διοίκηση και υποστήριξη επενδυτικών προγραμμάτων και με 100% ποσοστό επιτυχίας στην ένταξη επιχειρήσεων σε επιχορηγούμενα επενδυτικά προγράμματα, είναι σε θέση να παρέχει τις παρακάτω υπηρεσίες για κάθε ενδιαφερόμενο: 1. Σύνταξη του επενδυτικού σχεδίου, ηλεκτρονική υποβολή του αιτήματος και υποβολή του φακέλου της επένδυσης 2. Παροχή υπηρεσιών υποστήριξης και διοίκησης του εγκεκριμένου έργου 3. Τεχνική και συμβουλευτική υποστήριξη/ καθοδήγηση των επιχειρήσεων για βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της οργάνωσης τους (μελέτες αγοράς, σχέδια μάρκετινγκ, μελέτες βιωσιμότητας) 4. Ανάπτυξη και εγκατάσταση συστημάτων διασφάλισης ποιότητας (ΙSO). Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα παραπάνω προγράμματα και τις δυνατότητες ένταξης σας σε κάποιο από αυτά, επισκεφτείτε το διαδικτυακό τόπο www.proactive.com.gr ή επικοινωνήστε με τα γραφεία της εταιρείας μας.
22
Ενθ. 4
Αμπέλι & Κηπευτικά
ΑΝΟΙΞΗ 2016
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2016
Υπόσχεται να δώσει λύση στο πρόβλημα ρευστότητας και έγκαιρης καταβολής των επιδοτήσεων στους παραγωγούς
Κάρτα Αγρότη από την Τράπεζα Πειραιώς
Σ
ε μια ακόμα σημαντική πρωτοβουλία για τον αγροτικό κόσμο προχωρά η Τράπεζα Πειραιώς, προσφέροντας την «Κάρτα Αγρότη». Η νέα αυτή πρωτοβουλία εντάσσεται στο πλαίσιο της στρατηγικής δέσμευσης της Τράπεζας για την ολοκληρωμένη και αποτελεσματική υποστήριξη του πρωτογενούς και εν γένει του αγροδιατροφικού τομέα, ο οποίος διαθέτοντας τεράστιες δυνατότητες μπορεί να αποτελέσει πυλώνα ανάπτυξης για τη χώρα. Η «Κάρτα Αγρότη» δίνει τη δυνατότητα στους παραγωγούς να χρηματοδοτήσουν άμεσα τις δαπάνες που συνδέονται με τις καλλιεργητικές και άλλες συναφείς ανάγκες τους κατά τη διάρκεια της παραγωγικής περιόδου, όπως λιπάσματα, ζωοτροφές, φάρμακα, καύσιμα κλπ. Επίσης, μέσω της «Κάρτας Αγρότη» οι παραγωγοί μπορούν να αποπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους στον ΕΛΓΑ, ΟΓΑ, τη δαπάνη για την αγορά εργοσήμων, την πληρωμή αγροτικού ηλεκτρικού ρεύματος, τελών άρδευσης κ.α. Πρόκειται για ένα σύγχρονο τραπεζικό προϊόν, με πιστοδοτικό όριο συνδεδεμένο με την ετήσια επιδότηση που λαμβάνουν οι παραγωγοί. Στην ουσία, η «Κάρτα Αγρότη» προεξοφλεί μέρος των ετήσιων
αγροτικών επιδοτήσεων που δικαιούται ο κάθε παραγωγός, προσφέροντάς του άμεσα την αναγκαία ρευστότητα, τη στιγμή που την χρειάζεται, για τις ανάγκες της παραγωγής του. Η «Κάρτα Αγρότη» εξοφλείται αυτόματα με την καταβολή των επιδοτήσεων και το όριο της επαναπροσδιορίζεται στην επόμενη καλλιεργητική περίοδο. Όμως, εφόσον ο κάτοχος το επιθυμεί, μπορεί, εντός της περιόδου χρήσης, να πραγματοποιεί ελεύθερα καταβολές ποσών, μειώνοντας το υπόλοιπο της κάρτας του και αποκτώντας τη δυνατότητα να επαναχρησιμοποιήσει τα σχετικά ποσά. Η κάρτα είναι αποδεκτή από όλα τα POS που είναι εγκατεστημένα σε καταστήματα αγροεφοδίων και πρατηρίων καυσίμων της αγοράς. Δικαιούχοι της «Κάρτας Αγρότη» είναι όλοι οι αγρότες ηλικίας έως 70 ετών που είναι δικαιούχοι αγροτικών επιδοτήσεων και μπορούν να την αποκτήσουν χωρίς έξοδα έκδοσης, χωρίς ετήσια συνδρομή και χωρίς πρόσθετες διασφαλίσεις όπως υποθήκες, προσημειώσεις κτλ. Επιπλέον, για τους κατόχους «Κάρτας Αγρότη» προσφέρονται ασφαλιστικά προγράμματα σε προνομιακή τιμή από συνεργαζόμενες εταιρείες. H κάρτα θα εμπλουτίζεται συνεχώς με ειδικές προσφορές εκπτώσεων προς τους αγρότες για προϊόντα συνεργαζόμενων επιχειρήσεων του πρωτογενούς και άλλων τομέ-
Δικαιούχοι της «Κάρτας Αγρότη» είναι όλοι οι αγρότες ηλικίας έως 70 ετών που είναι δικαιούχοι αγροτικών επιδοτήσεων και μπορούν να την αποκτήσουν χωρίς έξοδα έκδοσης, χωρίς ετήσια συνδρομή και χωρίς πρόσθετες διασφαλίσεις όπως υποθήκες, προσημειώσεις κτλ.
ων της οικονομίας. Η προσφορά της «Κάρτας Αγρότη» έχει ήδη ξεκινήσει από τη Δευτέρα 15 Φεβρουαρίου 2016, από το δίκτυο των καταστημάτων της Τράπεζας Πειραιώς και ήδη έχουν δοθεί οι πρώτες κάρτες σε αρκετούς παραγωγούς, που είδαν με ικανοποίηση τη σχετική πρωτοβουλία, καθώς έτσι διευκολύνονται κατά πολύ οι συναλλαγές τους σε μια εποχή που λόγω και της επιβολής του capital control υπάρχει έλλειψη ρευστότητας και κεφαλαίων στην αγορά. Η Κάρτα Αγρότη πέραν του ότι αποτελεί ένα νέο Τραπεζικό Προϊόν που απευθύνεται αποκλειστικά στον αγροτικό κόσμο, έρχεται να ανταποκριθεί και στη σημερινή οικονομική κατάσταση όπως έχει διαμορφωθεί και να δώσει λύση σε πολλά θέματα ρευστότητας που μέχρι πρότινος ήταν συνδεδεμένα με την έγκαιρη καταβολή των επιδοτήσεων. Έτσι αυτή τη στιγμή οι παραγωγοί θα μπορούν να πραγματοποιούν τις αγορές τους και τις καλλιεργητικές τους δαπάνες με πιστωμένο όριο συναλλαγών στην κάρτα τους ανάλογα με το ύψος της επιδότησης που εισπράττουν χωρίς το άγχος του χρόνου καταβολής της επιδότησης, που μέχρι σήμερα αποτελούσε σημείο αιχμής, κυρίως λόγω των καθυστερήσεων που παρατηρούνταν από τον ΟΠΕΚΕΠΕ στον έλεγχο και διασταύρωση των στοιχείων.
ΕΛΑΝΚΟ ΕΛΛΑΣ Α.Ε.Β.Ε. Αθήνα: Μεσογείων 335, 15231 Χαλάνδρι, Τηλ.: 213 0065000 Θεσ/κη: Τηλ.: 2310 289100 • e-mail: contact@elanco.gr • www.elanco.gr
nutrileaf_26x39cm_ELA_21E.indd 1
2/27/15 2:09 PM
24 Τ
Ενθ. 6
Αμπέλι & Κηπευτικά
ΑΝΟΙΞΗ 2016
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2016
Υδροπονία σε Ελαφρόπετρα
α φυτά για να αναπτυχθούν σωστά και να μπορέσουν να αποδώσουν το προσδοκώμενο όφελος (ποσότητα και ποιότητα συγκομιζόμενου προϊόντος) χρειάζονται κατάλληλες κλιματικές συνθήκες τόσο στο υπέργειο όσο και στο υπόγειο τμήμα τους. Με τη χρήση των θερμοκηπίων έχουμε καταφέρει σε πολύ μεγάλο βαθμό να προστατέψουμε το υπέργειο μέρος του φυτού και να διατηρούμε τις κλιματικές συνθήκες σε ένα ικανοποιητικό εύρος τιμών για την καλλιέργεια. Με τη συνεχή ανάπτυξη καινούργιων ποικιλιών και υβριδίων, την ολοκληρωμένη φυτοπροστασία καθώς και τη χρήση των υπολογιστών είναι πλέον δυνατή η ολοένα και αποδοτικότερη χρήση των συντελεστών παραγωγής. Το έδαφος όμως, λόγω της φύσης του, αργά ή γρήγορα θα υποβαθμιστεί με αποτέλεσμα τη μείωση της ποιότητας και της ποσότητας του παραγόμενου προϊόντος. Η επαναφορά του εδάφους σε ικανοποιητική κατάσταση για να πετύχουμε τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα από μια καλλιέργεια, απαιτεί τεχνικές (αγρανάπαυση, αμειψισπορά, απολύμανση κ.τ.λ.) που κοστίζουν πολύ και επιβαρύνουν το περιβάλλον. Το σύγχρονο μοντέλο πρωτογενούς παραγωγής επιβάλει την μεγιστοποίηση της απόδοσης των συντελεστών παραγωγής. Η πλέον σύγχρονη μορφή καλλιεργητικής τεχνικής για την παραγωγή κηπευτικών ή ανθοκομικών προϊόντων είναι η υδροπονική καλλιέργεια. Η τεχνική αυτή μπορεί να αποφέρει υψηλές αποδόσεις συνεπώς και υψηλά κέρδη καθώς αποτελεί εξελιγμένη καλλιεργητική τεχνική, η οποία μειώνει
πολλά από τα προβλήματα που παρουσιάζονται στις συμβατικές καλλιέργειες, λόγω της χρήσης χώματος. Σύμφωνα με την μέθοδο αυτή, τα φυτά αναπτύσσονται χωρίς τη χρησιμοποίηση εδάφους ή εδαφικών μιγμάτων, σε αδρανή υλικά είτε βιομηχανικά (λ.χ. ορυκτοβάμβακας) είτε φυσικά (λ.χ. ελαφρόπετρα). Στις υδροπονικές καλλιέργειες η σωστή λίπανση των φυτών εξασφαλίζεται μέσω του ποτίσματος. Αναμιγνύουμε νερό με κατάλληλα λιπάσματα ώστε να δημιουργήσουμε το ιδανικό θρεπτικό διάλυμα. Στο θρεπτικό διάλυμα περιέχονται διαλυμένα, στην απαραίτητη ποσότητα και σε ισορροπία μεταξύ τους, όλα τα θρεπτικά συστατικά, που χρειάζεται κάθε φυτό για την ανάπτυξή του. Στο έδαφος είναι πιο δύσκολη η δημιουργία της σωστής ισορροπίας των θρεπτικών στοιχείων. Στην προσπάθεια να πετύχουμε την ισορροπία των στοιχείων στο έδαφος, γίνεται πολλές φορές σπατάλη στην χρήση των λιπασμάτων. Αποτέλεσμα του παραπάνω είναι η αύξηση του κόστους της παραγωγής και η υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Με την υδροπονία αποκτούμε τη δυνατότητα ελέγχου των βασικότερων παραγόντων του περιβάλλοντος της ρίζας. Η θερμοκρασία, το διαθέσιμο οξυγόνο και η περιεκτικότητα σε θρεπτικά στοιχεία του νερού στο περιβάλλον των ριζών,
μπορούν πλέον να ρυθμίζονται εύκολα και σύμφωνα με τις απαιτήσεις της κάθε καλλιέργειας. Η Ελλάδα με το μεσογειακό κλίμα που διαθέτει, έχει άριστες συνθήκες για την ανάπτυξη των θερμοκηπιακών υδροπονικών καλλιεργειών. Ο ήλιος και οι θερμοκρασίες στη χώρα μας, προσφέρουν τη δυνατότητα να καλλιεργήσουμε μεγάλη ποικιλία κηπευτικών και ανθέων χωρίς να απαιτείται μεγάλο κόστος για θέρμανση και τεχνητό φωτισμό, με εξαίρεση φυτά με ιδιαίτερες απαιτήσεις. Με τις συνθήκες αυτές, η χρήση της υδροπονίας μπορεί να αυξήσει την ανταγωνιστικότητα των παραγωγών στο μέγιστο. Οι αποδόσεις των προϊόντων που θα καλλιεργηθούν μπορούν να φτάσουν ακόμα και στο επίπεδο αποδόσεων των Ολλανδών καλλιεργητών, που είναι από τους καλύτερους στον κόσμο, καθώς εφαρμόζουν σωστή διαχείριση και πλήρη έλεγχο των υδροπονικών καλλιεργειών, παρόλο που δεν τους ευνοούν οι κλιματολογικοί παράγοντες της χώρας τους. Σε όλη την Ελλάδα, τα τελευταία 15 χρόνια οι αγρότες που έχουν αναβαθμίσει τα θερμοκήπιά τους σε υδροπονικά , κατάφεραν να αυξήσουν σημαντικά τα εισοδήματά τους. Η μετατροπή μιας συμβατικής καλλιέργειας θερμοκηπίου σε υδροπονική προϋποθέτει την αγορά σύγχρονου εξοπλισμού, ο οποίος σε συνδυασμό με την υδροπονία αριστοποιεί την καλλιεργητική πρακτική και εξασφαλίζει πολλαπλά οφέλη στον παραγωγό. Πρόσθετος εξοπλισμός μπορεί να θεωρηθεί η κεφαλή υδρολίπανσης για αυτοματισμό της καλλιέργειας, ένα σύγχρονο σύστημα ελέγχου του κλίματος του θερμοκηπίου, το σύστημα αφαλάτωσης του νερού άρδευσης, η αγορά γεννήτριας, τα πάνελ δροσισμού του θερμοκηπίου κ.τ.λ. Οι αυξημένες αποδόσεις των υδροπονικών καλλιεργειών οφείλονται στα πολλά πλεονεκτήματα που έχει η τεχνική της υδροπονίας έναντι των συμβατικών μεθόδων καλλιέργειας.
Το όλο και πιο συχνά χρησιμοποιούμενο αδρανές υπόστρωμα υδροπονίας που χρησιμοποιείται τα τελευταία χρόνια είναι η ελαφρόπετρα λόγω των εξαιρετικών φυσικών και χημικών χαρακτηριστικών της (σταθερή δομή, πορώδες και αδρανές υλικό) και της ευελιξίας που προσφέρει στην επιλογή καλλιεργητική τεχνικής (σε έτοιμους σάκους, κανάλια, γλάστρες κ.λπ.). Η ελαφρόπετρα αποτελεί το μοναδικό ελληνικό οικολογικό υπόστρωμα υδροπονίας. Το υπόστρωμα ελαφρόπετρας “agroLAVA” για υδροπονικές καλλιέργειες αποτελεί την πλέον αποτελεσματική λύση για το σύγχρονο καλλιεργητή καθώς η άριστη καλλιεργητική του συμπεριφορά και οι αυξημένες αποδόσεις που προσφέρει, σε συνδυασμό με το προσιτό του κόστος, το καθιστούν ιδανικό για την καλλιέργεια κηπευτικών και ανθοκομικών φυτών. Επιπλέον, έχει πιστοποιηθεί με το ευρωπαϊκό οικολο-
Βασικά πλεονεκτήματα είναι τα παρακάτω :
1. Η απαλλαγή της καλλιέργειας από ασθένειες εδάφους και
ζιζάνια (δεδομένου μάλιστα ότι το βρωμιούχο μεθύλιο έχει απαγορευτεί, η απολύμανση του εδάφους αποτελεί πλέον μεγάλο πρόβλημα). 2. Η δυνατότητα απόλυτου ελέγχου του ριζικού περιβάλλοντος με αποτέλεσμα να έχουμε άριστη θρέψη των φυτών, χωρίς σπατάλη λιπασμάτων. 3. Ο βέλτιστος δυνατός συνδυασμό νερού και οξυγόνου στο περιβάλλον της ρίζας. Αποφεύγεται λοιπόν η υπερβολική χρήση νερού, του οποίου η διαθέσιμη ποσότητα συνεχώς περιορίζεται. Επιπλέον, σε περιπτώσεις όπου το διαθέσιμο νερό, λόγω υψηλής αλατότητας, είναι ακατάλληλο για καλλιέργεια στο έδαφος, στην υδροπονία είναι δυνατή η χρήση του αλατούχου νερού καθώς δεν γίνονται κατακρατήσεις αλάτων όπως στο έδαφος. 4. Δεν απαιτούνται καλλιεργητικές επεμβάσεις για την προετοιμασία του εδάφους όπως, το όργωμα, η βασική λίπανση, η ζιζανιοκτονία, ούτε καλλιεργητικές τεχνικές για την «ανάπαυση του εδάφους» όπως η αμειψισπορά . Έτσι έχουμε τη δυνατότητα για επιτυχή καλλιέργεια ακόμα και σε συνθήκες όπου το έδαφος είναι ακατάλληλο ή ακόμα και ανύπαρκτο (βράχια, πέτρες).
γικό σήμα Ecolabel, διάκριση που αντανακλά τα φιλικά προς το περιβάλλον και το χρήστη χαρακτηριστικά του καθώς την προστιθέμενη αξία που προσδίδει στα παραγόμενα προϊόντα. Οι σύγχρονοι καλλιεργητές επιλέγουν την ελαφρόπετρα και βασίζονται στο “agroLAVA” ως το μοναδικό φυσικό ελληνικό υπόστρωμα υδροπονίας. Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε την ιστοσελίδα, www.lava.gr
Το μοναδικό ελληνικό οικολογικό υπόστρωμα υδροπονίας Το υπόστρωμα ελαφρόπετρας “agroLAVA” για υδροπονικές καλλιέργειες αποτελεί την πλέον αποτελεσματική λύση για το σύγχρονο καλλιεργητή. Η άριστη καλλιεργητική συμπεριφορά και οι αυξημένες αποδόσεις που προσφέρει το “agroLAVA”, σε συνδυασμό με το προσιτό του κόστος, το καθιστούν ιδανικό για την καλλιέργεια κηπευτικών και ανθοκομικών φυτών. Επιπλέον, έχει πιστοποιηθεί με το ευρωπαϊκό οικολογικό σήμα Ecolabel, διάκριση που αντανακλά τα φιλικά προς το περιβάλλον και το χρήστη χαρακτηριστικά του καθώς την προστιθέμενη αξία που προσδίδει στα παραγόμενα προϊόντα. Οι σύγχρονοι καλλιεργητές επιλέγουν την ελαφρόπετρα και βασίζονται στο “agroLAVA” ως το μοναδικό φυσικό ελληνικό υπόστρωμα υδροπονίας. Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε την ιστοσελίδα μας, www.lava.gr ή τηλεφωνήστε στο 210 2898462.
26
Ενθ. 8
Αμπέλι & Κηπευτικά
ΑΝΟΙΞΗ 2016
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2016
Μεθοδολογία και τεχνικές προσδιορισμού των αναγκών λίπανσης των κηπευτικών Γράφει ο:
Χαράλαμπος Συμινής Δρ Γεωπόνος, Μ.Δ.Ε.
Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Διεύθυνση Αποκεντρωμένων Υπηρεσιών Κρήτης Τμήμα Γεωργικών Εφαρμογών και Ανάλυσης Λιπασμάτων
ΘΡΕΨΗ ΚΑΙ ΛΙΠΑΝΣΗ ΤΩΝ ΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ
Ανάλογα με την ποσότητα που απαιτούνται από τα φυτά, τα θρεπτικά στοιχεία χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: α) Μακροστοιχεία, τα οποία απαιτούνται σε σχετικά μεγάλες ποσότητες, και β) Μικροστοιχεία ή ιχνοστοιχεία, τα οποία απαιτούνται σε πολύ μικρές ποσότητες ή ίχνη. Μακροστοιχεία είναι ο άνθρακας (C), το υδρογόνο (H), το οξυγόνο (O), το άζωτο (N), ο φώσφορος (P), το κάλιο (K), το θείο (S), το ασβέστιο (Ca) και το μαγνήσιο (Mg). Μικροστοιχεία είναι ο σίδηρος (Fe), το μαγγάνιο (Mn), ο χαλκός (Cu), ο ψευδάργυρος (Zn), το βόριο (Β) και το μολυβδαίνιο (Μο). Τα φυτά προσλαμβάνουν τον άνθρακα από το CO2 της ατμόσφαιρας. Τα υπόλοιπα θρεπτικά στοιχεία προσλαμβάνονται από το έδαφος, απορροφούμενα από τα κύτταρα των ριζών, κυρίως με την μορφή ιόντων. Τα φυτά έχουν την ικανότητα να ρυθμίζουν τις συγκεντρώσεις των θρεπτικών στοιχείων στις ρίζες και το υπέργειο μέρος τους, ασκώντας έλεγχο στην απορρόφηση των θρεπτικών στοιχείων - ιόντων από τις ρίζες, αλλά και στην ροή αυτών προς το υπέργειο μέρος. Ο ρόλος του κάθε θρεπτικού στοιχείου στα φυτά είναι καθορισμένος και δεν μπορεί να αντικατασταθεί από άλλο. Η λίπανση των κηπευτικών είναι καθοριστικός παράγοντας για μια πετυχημένη καλλιέργεια σε θερμοκήπιο ή υπαίθρια. Λίπανση είναι η παροχή θρεπτικών στοιχείων στα φυτά μέσω της χρησιμοποίησης λιπασμάτων (δηλαδή σκευασμάτων που περιέχουν τα θρεπτικά στοιχεία) στο έδαφος της καλλιέργειας. Η προσθήκη των λιπασμάτων στο έδαφος αυξάνει την γονιμότητα του στα επιθυμητά επίπεδα για μια δεδομένη καλλιέργεια και της αναμενόμενης (επιθυμητής μέχρις ορίου) παραγωγής. Η λίπανση του εδάφους είναι ο πιο αποδοτικός τρόπος εφαρμογής των λιπασμάτων (π.χ. σε σχέση με τις διαφυλλικές εφαρμογές, οι οποίες μπορούν να γίνουν μόνο σε ορισμένες περιπτώσεις) και θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη σημασία στην διαχείριση της γονιμότητας του. Οι ποσότητες των θρεπτικών στοιχείων που θα εφαρμοστούν εξαρτώνται από τις απαιτήσεις της καλλιέργειας (για δεδομένη παραγωγή) και οι οποίες είναι διαφορετικές σε κάθε στάδιο ανάπτυξης των φυτών, τις ιδιότητες του εδάφους (σύσταση, pH, αλατότητα, περιεκτικότητα σε θρεπτικά στοιχεία, υδατοϊκανότητα, περιεκτικότητα σε οργανική ουσία). τις κλιματικές συνθήκες, την άρδευση και την ποιότητα του νερού άρδευσης. Η γνώση αυτών των στοιχείων εξασφαλίζει την σωστή λίπανση με την έννοια των θρεπτικών στοιχείων που απαιτούνται και σε τι ποσότητες. Έτσι εξασφαλίζεται η ισόρροπη θρέψη των φυτών με το μικρότερο δυνατό κόστος των χρησιμοποιούμενων λιπασμάτων. Συνεπώς στη σύγχρονη γεωργία δεν έχουν θέση οι εμπειρικές λιπάνσεις ούτε η χρησιμοποίηση λιπασμάτων με τυποποιημένες αναλογίες θρεπτικών στοιχείων.
ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΕΔΑΦΗ
Τα κηπευτικά μπορούν να καλλιεργηθούν με επιτυχία σε εδάφη με σταθερή δομή, καλή στράγγιση και υψηλή περιεκτικότητα σε οργανική ουσία (μεγαλύτερη από 2%). Τα αμμοπηλώδη εδάφη γενικά είναι τα καλύτερα. Ελαφρά αμμώδη εδάφη πλεονεκτούν όσον αφορά την πρωιμότητα της παραγωγής. Εδάφη συνεκτικά με κακή στράγγιση πρέπει να αποφεύγονται. Η καλλιέργεια των κηπευτικών ευνοείται σε εδάφη ελαφρώς όξινα (pH 6 – 6,5). Η καλλιέργεια μπορεί να γίνει με καλά αποτελέσματα σε εδάφη ουδέτερα ή ελαφρώς αλκαλικά (μέχρι pH 7,5). Εδάφη με αλκαλική αντίδραση πρέπει να αποφεύγονται. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στην αλατότητα του εδάφους. Η ανάπτυξη των κηπευτικών και οι αποδόσεις τους δεν ευνοούνται σε αλατούχα εδάφη. Η μέγιστη αλατότητα που μπορεί να γίνει αποδεκτή είναι 3 mmhos/cm.
Επομένως, σε έδαφος στο οποίο καλλιεργούνται κηπευτικά για σειρά καλλιεργητικών περιόδων πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα η αλατότητα του λόγω της συχνής και συνεχούς χρήσης λιπασμάτων, όπως και η διαμόρφωση της τιμής του pH αυτού, καθώς αρκετά λιπάσματα την αυξάνουν. Πίνακας 1. Απαιτούμενες ιδιότητες του εδάφους για καλλιέργεια κηπευτικών. Σύσταση Αμμοπηλώδη – Πηλοαμμώδη Εδάφη pH Βέλτιστο 6 – 6,5 μέγιστο 7,5 Αλατότητα Τιμή μικρότερη από 3 mmhos/cm Οργανική ουσία Περιεκτικότητα μεγαλύτερη από 2% Πίνακας 2. Άριστες τιμές pH του εδάφους για την καλλιέργεια των κηπευτικών. Αγγούρι 6,5 Καρότο 6,0 Μαρούλι 6,5 Μελιτζάνα 6,5 Πατάτα 6,2 Πεπόνι 6,5 Πιπεριά 6,5 Τομάτα 6,5 Καρπούζι 6,2 Φράουλα 6,2 Επίσης, η χρησιμοποίηση ακατάλληλου νερού άρδευσης αυξάνει την αλατότητα και το pH του εδάφους κυρίως λόγω της υψηλής περιεκτικότητας του νερού σε ιόντα νατρίου, χλωρίου και ανθρακικών και όξινων ανθρακικών ιόντων αντίστοιχα. Επομένως, πρέπει να υπάρχει περιορισμός στη χρήση νερού άρδευσης το οποίο έχει αγωγιμότητα μεγαλύτερη από 0,7 mmhos/cm.
ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑΣ – ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΔΑΦΟΥΣ
Πριν την εγκατάσταση καλλιέργειας θα πρέπει να γίνει προσεκτική επιλογή της τοποθεσίας. Είναι εύκολα κατανοητό ότι εδάφη τα οποία πληρούν τις παραπάνω προϋποθέσεις θα ευνοήσουν τα μέγιστα την καλλιέργεια μειώνοντας ταυτόχρονα πολύ σημαντικά τις απαιτούμενες παρεμβάσεις για τις βελτιώσεις που απαιτούνται σε αυτά. Για παράδειγμα, βαριά πηλώδη εδάφη πρέπει να αποφεύγονται γιατί στραγγίζονται δύσκολα με αποτέλεσμα να υπάρχει κακός αερισμός των ριζών και στη συνέχεια μειωμένη τροφοδοσία των φυτών με θρεπτικά στοιχεία. Επιπλέον, σε αυτά τα εδάφη, όταν συσσωρευτούν άλατα, είναι πολύ δύσκολο να ξεπλυθούν λόγω της κακής στράγγισης. Για να διαπιστωθεί η καταλληλότητα ή όχι του εδάφους για την εγκατάσταση καλλιέργειας κηπευτικών θα πρέπει να γίνουν οι απαραίτητες αναλύσεις εδάφους. Κυριότερες είναι η σύσταση του εδάφους (ποσοστιαία αναλογία σε άργιλο, πηλό και άμμο), το pH, η αλατότητα, το ανθρακικό ασβέστιο, η οργανική ουσία, η ικανότητα ανταλλαγής
κατιόντων, ο διαθέσιμός φώσφορος και η περιεκτικότητα του εδάφους σε κάλιο, μαγνήσιο και ασβέστιο (υδατοδιαλυτές και ανταλλάξιμες μορφές). Η ικανότητα ανταλλαγής κατιόντων δίνει την συνολική ικανότητα του εδάφους να συγκρατήσει τα κατιόντα - θρεπτικά στοιχεία και είναι ευθέως ανάλογη με την γονιμότητα του εδάφους. Οι αναλύσεις αυτές θα δείξουν αν χρειάζονται επεμβάσεις βελτίωσης του εδάφους (τροποποίηση του pH, μείωση της αλατότητας, βελτίωση της στράγγισης, αύξηση της συγκράτησης του νερού), και ποια θα είναι η βασική λίπανση (ποσότητα της οργανικής ουσίας που πρέπει να ενσωματωθεί και ποια θρεπτικά στοιχεία και σε τι ποσότητες πρέπει να προστεθούν για να αυξηθεί η γονιμότητα του εδάφους) πριν την καλλιέργεια.
ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΦΥΛΛΩΝ
Οι αναλύσεις των φύλλων δίνουν πολύ καλή εκτίμηση της θρεπτικής κατάστασης των φυτών. Ο τρόπος δειγματοληψίας όσον αφορά τις θέσεις των φυτών από τα οποία θα ληφθούν τα φύλλα είναι ο ίδιος με αυτόν που αναφέρεται στην δειγματοληψία του εδάφους. Η χρονική στιγμή της δειγματοληψίας, η θέση και ο αριθμός των φύλλων που θα ληφθούν και το μέρος του φύλλου που θα χρησιμοποιηθεί στην ανάλυση διαφέρουν σε κάθε φυτικό είδος. Όλες οι οδηγίες για τις απαραίτητες δειγματοληψίες φύλλων σε κάθε καλλιέργεια, για τις ανάγκες της ανάλυσης, θα πρέπει να δίνονται από τους ειδικούς.
ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΝΕΡΟΥ
Η ανάλυση του νερού άρδευσης είναι απαραίτητη για να αντιμετωπισθεί ο κίνδυνος αύξησης της αλατότητας στο έδαφος μετά από την συχνή χρήση νερού με αυξημένη συγκέντρωση αλάτων (κυρίως νατρίου). Σημαντικό επίσης είναι και το γεγονός ότι σε πολλές περιπτώσεις το νερό άρδευσης είναι πλούσιο σε ιόντα ασβεστίου, μαγνησίου και καλίου. Η γνώση των συγκεντρώσεων αυτών των θρεπτικών στοιχείων στο νερό άρδευσης θα διαφοροποιήσει την ποσότητα των λιπασμάτων που θα χρησιμοποιηθούν στην καλλιέργεια (ιδίως σε αυτές που γίνονται υδρολιπάνσεις), εξοικονομώντας έτσι σημαντικές ποσότητες λιπασμάτων.
ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ
Στην διαδικασία προετοιμασίας του εδάφους θα πρέπει να εντάσσεται μια πολύ σημαντική ενέργεια, η βασική λίπανση. Αυτή συνίσταται στην ενσωμάτωση στο έδαφος οργανικής ουσίας και λιπασμάτων, κυρίως αζώτου, φωσφόρου και καλίου. Αν δεν απαιτείται απολύμανση του εδάφους, η προσθήκη της οργανικής ουσίας και των λιπασμάτων της βασικής λίπανσης γίνονται ταυτόχρονα και η ενσωμάτωση τους γίνεται με βαθιά καλλιέργεια του εδάφους. Συνέχεια στη σελίδα 28
28
Ενθ. 10
Αμπέλι & Κηπευτικά
ΑΝΟΙΞΗ 2016
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2016
Συνέχεια από σελίδα 26 Αν απαιτείται απολύμανση του εδάφους, η ενσωμάτωση της οργανικής ουσίας γίνεται πριν την απολύμανση και η προσθήκη των λιπασμάτων μετά την απολύμανση, στα τελευταία στάδια της προετοιμασίας του εδάφους. Τα λιπάσματα της βασικής λίπανσης πρέπει να ενσωματωθούν με καλλιέργεια του εδάφους τουλάχιστον μέχρι βάθους τριάντα εκατοστών. Με αυτό το σχήμα της προετοιμασίας του εδάφους (περιλαμβάνει απολύμανση) αποφεύγονται οι εκπλύσεις των θρεπτικών στοιχείων της βασικής λίπανσης (νιτρικά ιόντα αζώτου, ιόντα βορίου και ιόντα καλίου σε αμμώδη εδάφη). Στις περιπτώσεις των διαδοχικών – συνεχόμενων καλλιεργειών κηπευτικών στο ίδιο αγροτεμάχιο (ιδίως σε θερμοκήπια) θα πρέπει να διερευνάται η πιθανότητα της αύξησης της αλατότητας του εδάφους σε υψηλά επίπεδα. Μετά το τέλος της προηγούμενης καλλιέργειας και πριν την προετοιμασία του εδάφους για την επόμενη, μετράται μόνο η αλατότητα (E.C.) του εδάφους. Αν αυτή βρεθεί μεγαλύτερη από 3 mmhos/cm, απαιτείται έκπλυση του εδάφους με μεγάλες ποσότητες του νερού καλής ποιότητας, όπως βρόχινο νερό ή νερό με μικρή αλατότητα (μικρότερη από 0,7 mmhos/cm). Ενδεικτικά αναφέρεται ότι για την έκπλυση των αλάτων απαιτούνται 50-80 λίτρα νερού ανά τετραγωνικό μέτρο εδάφους. Η ποσότητα αυτή του νερού εφαρμόζεται με καταιονισμό σε 4 τουλάχιστον δόσεις (σε διαδοχικές ημέρες). Μετά την έκπλυση, μετράται ξανά η αλατότητα για να διαπιστωθεί η αποτελεσματικότητα της επέμβασης. Οι δειγματοληψίες εδάφους για την πλήρη ανάλυση αυτού γίνονται πριν την προετοιμασία του για την εγκατάσταση της νέας καλλιέργειας. Στην περίπτωση που απαιτείται έκπλυση του εδάφους με νερό, λόγω υψηλής αλατότητας, οι δειγματοληψίες του εδάφους γίνονται μετά την έκπλυση. Στις περιπτώσεις που απαιτείται διόρθωση του pH του εδάφους (ουσιαστικά στις περισσότερες περιπτώσεις πρόκειται για μείωση αυτού) μπορεί να ενσωματωθεί στο έδαφος θείο. Επίσης οξίνιση του εδάφους επιφέρει η χρησιμοποίηση οργανικής ουσίας στη βασική λίπανση και αμμωνιακών λιπασμάτων στη βασική λίπανση και στη διάρκεια της καλλιέργειας. Στην περίπτωση έλλειψης φωσφόρου χρησιμοποιούνται τριπλά υπερφωσφορικά λιπάσματα και στις περιπτώσεις έλλειψης καλίου ή μαγνησίου χρησιμοποιούνται οι θειικές μορφές των στοιχείων, θειικό κάλιο ή θειικό μαγνήσιο αντίστοιχα. Η έλλειψη ασβεστίου σε εδάφη με pH 6 και πάνω αποκαθίσταται με την προσθήκη θειικού ασβεστίου (ορυκτός γύψος). Σε πολύ όξινα εδάφη πρέπει να προστίθεται ασβέστιο σε ανθρακική μορφή.
Με την προσθήκη οργανικής ουσίας αυξάνεται το πορώδες του εδάφους, η υδατοϊκανότητα αυτού, η ικανότητα ανταλλαγής ιόντων και η διαθεσιμότητα των θρεπτικών στοιχείων. Το τελευταίο έχει ιδιαίτερη σημασία στον εφοδιασμό των ριζών με ιχνοστοιχεία. Επίσης, η οργανική ουσία έχει την ικανότητα να ρυθμίζει το pH του εδάφους σε τιμές γύρω στο 7 και να βελτιώνει την σχέση νερού - αέρα στο εδαφικό πορώδες. Η οργανική ουσία περιέχει μεγάλες ποσότητες χουμικών παραγόντων.
Πίνακας 3. Ανάλυση εδάφους για την εγκατάσταση καλλιέργειας κηπευτικών
Ανάλυση Σύσταση εδάφους % άργιλος, πηλός, άμμος
Σκοπός Χαρακτηρισμός του εδάφους Προσδιορισμός της pH αντίδρασης του εδάφους E.C. mmhos/cm Συγκέντρωση αλάτων Ικανότητα σταδιακής Ικανότητα ανταλλαγής κα- αποδέσμευσης κατιόντων για την τροφοδότηση του τιόντων εδαφικού διαλύματος Για τον προσδιορισμό της οργανικής ουσίας που θα meq/100g εδάφους ενσωματωθεί στο έδαφος με την βασική λίπανση Οργανική ουσία % Για να προσδιοριστούν οι Διαθέσιμος Φώσφορος Διαθέσιμο Κάλιο ποσότητες των θρεπτικών Διαθέσιμο Μαγνήσιο στοιχείων που απαιτούνται Διαθέσιμο Ασβέστιο να ενσωματωθούν στο έδαΔιαθέσιμο Βόριο φος στην βασική λίπανση σε ppm Για τον προσδιορισμό της ποσότητας αζώτου που Νιτρικό Άζωτο ppm πρέπει να προστεθεί στην βασική λίπανση
ΒΑΣΙΚΗ ΛΙΠΑΝΣΗ
Οι ποσότητες της οργανικής ουσίας και των λιπασμάτων που θα ενσωματωθούν στο έδαφος υπολογίζονται με βάση κυρίως την ανάλυση του εδάφους αλλά και τις απαιτήσεις της καλλιέργειας. Οργανική ουσία Η προσθήκη οργανικής ουσίας στο έδαφος έχει σαν αποτέλεσμα την βελτίωση των φυσικών και χημικών ιδιοτήτων του εδάφους.
Πολύ σημαντική επίσης θετική επίδραση της οργανικής ουσίας, είναι η αύξηση της ωφέλιμης μικροβιακής δραστηριότητας στο έδαφος. Η προσθήκη οργανικής ουσίας σε αμμώδη εδάφη αυξάνει την ικανότητα συγκράτησης νερού και την περιεκτικότητα σε θρεπτικά στοιχεία. Σε βαριά συνεκτικά εδάφη βελτιώνεται το πορώδες, με αποτέλεσμα ο αερισμός των ριζών να είναι καλύτερος. Σε ασβεστούχα εδάφη αυξάνεται η διαθεσιμότητα θρεπτικών στοιχείων όπως ο σίδηρος. Για την αύξηση της οργανικής ουσίας στο έδαφος μπορούν να χρησιμοποιηθούν υλικά όπως η ζωική κοπριά, τα στέμφυλα οινοποιείων, τα φύλλα ελιάς από τα ελαιουργεία, τα υπολείμματα των εκκοκκιστηρίων βάμβακος, τα υπολείμματα της καλλιέργειας μανιταριών και άλλες οργανικές ύλες. Στις περιπτώσεις όπου η φύτευση θα γίνει σε σύντομο, σχετικά, χρονικό διάστημα από την προετοιμασία του εδάφους, τα οργανικά υλικά πρέπει να είναι βιοσταθεροποιημένα (composts), να έχουν υποστεί δηλαδή ζύμωση. Πρέπει λοιπόν να είναι γνωστές οι ιδιότητες της οργανικής ουσίας που θα χρησιμοποιηθεί, όσον αφορά τον βαθμό ωριμότητας της και την περιεκτικότητα της σε θρεπτικά στοιχεία, έτσι ώστε οι ποσότητες των θρεπτικών στοιχείων που αυτή συνεισφέρει να αφαιρούνται από τις ποσότητες των θρεπτικών στοιχείων που θα προστεθούν με την μορφή των λιπασμάτων της βασικής λίπανσης.
Γενικά η ζωική κοπριά μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ποσότητα 3-6 τόνων και τα στέμφυλα σε ποσότητα 3-5 τόνων ανά στρέμμα. Λιπάσματα Οι ποσότητες θρεπτικών στοιχείων που προστίθενται στο έδαφος κατά την βασική λίπανση καθορίζονται με βάση: � Τα αποτελέσματα της ανάλυσης του εδάφους � Τις απαιτήσεις του φυτικού είδους καθώς και της ποικιλίας που θα καλλιεργηθεί � Τον τρόπο και τη συχνότητα εφαρμογής επιφανειακής λίπανσης � Την αναμενόμενη διάρκεια της καλλιέργειας � Στη βασική λίπανση ενσωματώνονται στο έδαφος άζωτο, φώσφορος και κάλιο. Η προσθήκη ασβεστίου, μαγνησίου και ιχνοστοιχείων θα γίνει μόνο σε κάποιες ειδικές περιπτώσεις (π.χ. αν διαπιστωθεί έλλειψη με την ανάλυση εδάφους). Άζωτο Οι ποσότητες αζώτου που προστίθενται στη βασική λίπανση είναι μικρές για να υποστηριχθεί η αρχική ανάπτυξη των φυτών. Σχεδόν το σύνολο του αζώτου που απαιτείται προστίθεται με τις επιφανειακές λιπάνσεις. Οι λόγοι που επιβάλουν αυτή την πρακτική είναι ο κίνδυνος έκπλυσης του αζώτου με τα ποτίσματα ή το νερό της βροχής και η αποφυγή υψηλής αλατότητας στα πρώτα στάδια ανάπτυξης των φυτών. Εάν η ανάλυση του εδάφους δείξει ότι η συγκέντρωση του νιτρικού αζώτου είναι μεγαλύτερη των 40 ppm, λόγω της συσσώρευσης νιτρικών από τις προηγούμενες καλλιέργειες κηπευτικών (ιδίως στα θερμοκήπια) ή με την ενσωμάτωση οργανικής ουσίας, δεν απαιτείται εφαρμογή αζώτου στη βασική λίπανση. Φώσφορος Οι ποσότητες των φωσφορικών λιπασμάτων (απλά ή τριπλά υπερφωσφορικά), οι οποίες προκύπτουν από την ανάλυση εδάφους, προστίθενται με τη βασική λίπανση, για να καλύψουν τις απαιτήσεις των φυτών σε όλη τη διάρκεια της καλλιέργειας. Κάλιο Αν πρόκειται να διενεργείται τακτικά υδρολίπανση στη διάρκεια της καλλιέργειας, η ποσότητα καλίου που προστίθεται με τη βασική λίπανση είναι ανάλογα μειωμένη, ή μπορεί και να παραλείπεται τελείως όταν το έδαφος έχει αρκετά αποθέματα καλίου από προηγούμενες καλλιέργειες (περιεκτικότητα εδάφους σε ανταλλάξιμο κάλιο > 250 ppm). Πίνακας 4. Απλά υδατοδιαλυτά λιπάσματα που μπορούν να χρησιμοποιούνται για την βασική λίπανση και τις υδρολιπάνσεις των κηπευτικών. Ουρία, 46% σε άζωτο Νιτρικό αμμώνιο NH4NO3, 35% σε άζωτο Θειικό αμμώνιο (NH4)2 SO4, 21% σε άζωτο Νιτρικό κάλιο KNO3, 38% σε κάλιο και 13% σε άζωτο Θειικό κάλιο K2SO4, 50% σε κάλιο Θειικό μαγνήσιο MgSO4, 10% σε μαγνήσιο Βόρακας Υδατοδιαλυτά θειικά άλατα σιδήρου, μαγγανίου, ψευδαργύρου και χαλκού
30
Ενθ. 12
Αμπέλι & Κηπευτικά
ΑΝΟΙΞΗ 2016
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2016
ΑΛΦΑ ΓΕΩΡΓΙΚΑ ΕΦΟΔΙΑ:
Η ολοκληρωμένη πρόταση για τη φυτοπροστασία του αμπελιού
Η
ΑΛΦΑ ΓΕΩΡΓΙΚΑ ΕΦΟΔΙΑ με τη δυναμική της παρουσία και στο αμπέλι, παρουσιάζει την ολοκληρωμένη πρόταση τόσο για τη φυτοπροστασία όσο και τη θρέψη της τόσο σημαντικής αυτής καλλιέργειας. Τα εντομοκτόνα Bulldock 2,5 SC (betacyfluthrin), Doble 1,8 EC (abamectin), Pyrinex 25 CS (chlorpyrifos), Zulu 10 EC (pyriproxyfen) και Araber EC (chlorpyrifos-methyl) για τους σημαντικότερους εχθρούς της καλλιέργειας. Οι εξαιρετικής ποιότητας χαλκοί Cuprofix (τριβασικός θειικός και βορδιγάλειος) τεχνολογίας Disperss, αποτελούν σημαντικά σκευάσματα για την αποτελεσματική προστασία της καλλιέργειας από μυκητολογικές ασθένειες.
Σημαντικό προϊόν αποτελεί και το υδροξείδιο Hidrostar 40 WG. Επιπλέον, το Bumper 25 EC (propiconazole), το Dimento 500 SC (dimethomorph), το Karathane Star (meptyl-dinocap), το Nimrod 25 EC (bupirimate), το Qualy 300 EC (cyprodinil), το Valbon WG (benthiavalicarb + mancozeb), το ειδικό προϊόν Vacciplant (Laminarin), καθώς και τα νέα Vineto EC (bupirimate
+ tebuconazole) και CUSTODIA SC (azoxystrobin + tebuconazole) εξασφαλίζουν την πολύπλευρη κι αποτελεσματική προστασία της καλλιέργειας έναντι των σοβαρότερων ασθενειών του αμπελιού. Τα παραπάνω προϊόντα με τη σωστή τοποθέτησή τους, από τους έμπειρους γεωπόνους της εταιρείας σε συνεργασία με τους τοπικούς γεωπόνους και παραγωγούς, μπορούν να εγγυηθούν την προστασία της παραγωγής χωρίς υπολείμματα, ζητούμενα για την υψηλή ποιότητα του τελικού προϊόντος. Από τα προϊόντα θρέψης, η ΑΛΦΑ ΓΕΩΡΓΙΚΑ ΕΦΟΔΙΑ προτείνει τη σειρά υδατοδιαλυτών λιπασμάτων VERDE (12-48-8, 20-20-20, 9-17-27) με υψηλή περιεκτικότητα σε ιχνοστοιχεία και βιοδιεγέρτες για υδρολίπανση και διαφυλλική χρήση.
Η Κίνα ανοίγει τα σύνορα της μόνο σε πιστοποιημένα βιολογικά κρασιά σύμφωνα με τους κανόνες της Δεν αναγνωρίζει τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς η Κίνα, απορρίπτοντας στα μπουκάλια την επισήμανση του κοινοτικού συμβόλου Eurofeuille, το λογότυπο της βιολογικής γεωργίας ή την αναφορά bio στα προϊόντα. Μόνο πιστοποιημένα κρασιά σύμφωνα με κινεζικά πρότυπα μπορεί να αναγνωριστούν ως οργανικά, συνεπώς αποτελεί άλλο ένα αποτρεπτικό παράγοντα κόστους. Από τα μέσα του 2015, οι κινεζικές τελωνειακές έχουν γίνει σχολαστικές όσον αφορά την παρουσία των ευρωπαϊκών βιολογικών οίνων που δεν είναι πιστοποιημένα από το «China National Organic Product Standard» (GB / T 19630). Στο παρελθόν με βάση την αρχή laisser faire που ίσχυε για τα τελωνεία της Κίνας, όλα προχωρούσαν ομαλά, σήμερα τα κινέζικα τελωνεία μπλοκάρουν μπλοκάρουν όλα τα κρασιά που αντιβαίνουν την κινέζικη νομοθεσία κλείνοντας το δρόμο των βιολογικών οίνων προς αυτή την αγορά. Βασικά, το πρόβλημα μπορεί να παρακαμφθεί με την εξάλειψη κάθε αναφοράς σε βιολογικό κρασί στις εμπρόσθιες ετικέτες (η οπίσθια ετικέτα αναγράφεται στην μανδαρίνικη γλώσσα). Μπορεί επίσης να ξεπερασθεί με την διαδικασία μιας ακριβής κινεζικής πιστοποίησης. Η επίτευξη αυτής τής πιστοποίησης κοστίζει μεταξύ 2 και 5000 ευρώ ανά έτος, ανάλογα με τον αριθμό των κιβωτίων κρασιού που αποστέλλονται.
Οδηγίες προς αμπελουργούς που οινοποιούν για δήλωση αποθεμάτων οίνου που υποβάλλεται μέχρι 4/3 Οδηγίες για την κατάθεση Δήλωσης Αποθεμάτων οίνου των αμπελουργών που προβαίνουν σε «χωρική οινοποίηση» εξέδωσε, ο αναπληρωτής υπουργός οικονομικών κ. Τρ. Αλεξιάδης. Σύμφωνα με τις οδηγίες ανεξάρτητα από το εάν οι αμπελουργοί που οινοποιούν υπέβαλλαν Δήλωση Παραγωγής (εννοείται ότι έχει υποβληθεί Δήλωση Συγκομιδής) οφείλουν να καταβάλουν τον ΕΦΚ των αποθεμάτων τους. Η Δήλωση Αποθεμάτων για αυτήν την κατηγορία των αμπελουργών που οινοποιούν, πρέπει να κατατεθεί μέχρι 4/3/2016, ενώ η καταβολή του ΕΦΚ θα ακολουθήσει την διαδικασία καταβολής που ισχύει για τους μικρούς οινοποιούς δηλαδή η πρώτη δόση θα καταβληθεί στις 30/4/2016, η δεύτερη στις 30/6/2016, η τρίτη στις 30/8/2016 και η τέταρτη στις 30/10/2016.
VinesAd_26x39_Print.indd 1
2/22/16 15:36
32
Ενθ. 14
Αμπέλι & Κηπευτικά
ΑΝΟΙΞΗ 2016
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2016
Απευθύνεται σε επιχειρήσεις τυποποίησης, σε συνεταιριστικές οργανώσεις και ομάδες παραγωγών
Ανοίγει η αυλαία του 2ου Παγκρήτιου Διαγωνισμού Ελαιολάδου στο Ρέθυμνο Α
πό τη Δευτέρα 15 Φεβρουαρίου έχει ξεκινήσει η αποστολή δειγμάτων όσων θέλουν να λάβουν μέρος στον 2ο Παγκρήτιο Διαγωνισμό Ελαιολάδου (2nd Cretan Olive Oil Competition) που θα πραγματοποιηθεί από 19- 20 Μαρτίου 2016 στο Ρέθυμνο. Ο διαγωνισμός έχει ως στόχο την καλύτερη δυνατή προώθηση του ποιοτικού Κρητικού ελαιολάδου στις διεθνείς αγορές αλλά και στην εσωτερική αγορά. Φορείς που τον διοργανώνουν είναι η Αγροδιατροφική Σύμπραξη της Περιφέρειας Κρήτης με τη συνεργασία του Συνδέσμου Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης (ΣΕΔHΚ), ο Σύνδεσμος Εξαγωγέων Κρήτης (ΣΕΚ), ο Σύνδεσμος Τυποποιητών Ελαιολάδου Κρήτης (ΣΥΤΕΚ), το Δίκτυο Κρητικού Ελαιολάδου, το Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων, το Μεσογειακό Αγορανομικό Ινστιτούτο Χανίων και το Οργανοληπτικό Εργαστήριο του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ρεθύμνης «ΕΝΩΣΗ».
Όροι συμμετοχής
Όπως ανακοινώθηκε από τους διοργανωτές στον διαγωνισμό μπορούν να συμμετάσχουν: Επιχειρήσεις τυποποίησης ελαιολάδου, συνεταιριστικές οργανώσεις και παραγωγοί ή ομάδες παραγωγών που διαθέτουν στην αγορά επώνυμο, τυποποιημένο, εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, συμβατικής ή και βιολογικής καλλιέργειας. Η συμμετοχή των ποιοτικών τυποποιημένων Κρητικών ελαιολάδων στον διαγωνισμό θα έχει ως αποτέλεσμα: α)Την ανάδειξη των ιδιαίτερων οργανοληπτικών χαρακτηριστικών του ποιοτικού και επώνυμου Κρητικού ελαιολάδου β) Τη βελτίωση της τεχνογνωσίας γύρω από το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο, άρα και την ποιοτική του αναβάθμιση γ) Την ενδυνάμωση της εικόνας του Κρητικού ελαιόλαδου και την προβολή του εντός και εκτός της Ελλάδας. Σε όλα τα δείγματα θα πραγματοποιηθεί χημική ανάλυση πριν την οργανοληπτική αξιολόγηση. Σε περίπτωση που βρεθούν δείγματα εκτός προδιαγραφών σύμφωνα με τον κανονισμό της ΕΕ και του IOC, θα αποκλείονται από τον διαγωνισμό.
Κριτική επιτροπή
Επικεφαλής της κριτικής επιτροπής είναι δύο διακεκριμένοι επιστήμονες με πολυετή εμπειρία σε όλα τα στάδια παραγωγής και ποιοτικής αξιολόγησης του ελαιολάδου. Από την Ιταλία, ο Αντόνιο Τζουζέπε Λάουρο, γεωπόνος, ειδικός στην καλλιέργεια της ελιάς, επαγγελματίας γευσιγνώστης, κριτής σε μεγάλους διεθνείς διαγωνισμούς και σύμβουλος για την Αγροτική Ανάπτυξη της Περιφέρειας της Καλαβρίας, στην Ιταλία. Επίσης είναι καθηγητής σε θέματα ελαιοκαλλιέργειας και σύμβουλος προώθησης (marketing) για το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο. Από την Ελλάδα, η καταξιωμένη στον χώρο Έφη Χριστοπούλου, panel suvervisor και αναγνωρισμένη εκπαιδεύτρια του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιοκομίας σε χημικές και οργανοληπτικές ιδιότητες, χημικός εμπειρογνώμονας της ΕΕ και του IOC. Συντονίστρια του διαγωνισμού είναι η γευσιγνώστρια Ελευθερία Γερμανάκη, panel supervisor του Οργανοληπτικού Εργαστηρίου ΑΣ Ρεθύμνου με πολλαπλές συμμετοχές σε διεθνείς διαγωνισμούς. Τα μέλη της δεκαμελούς κριτικής επιτροπής θα είναι εκπαιδευμένοι δοκιμαστές που έχουν εμπειρία στην εφαρμογή της οργανοληπτικής μεθόδου και έχουν πάρει μέρος ως κριτές σε ελληνικούς και διεθνείς διαγωνισμούς ελαιολάδου. Ο διαγωνισμός καθώς και όλα τα ελαιόλαδα που θα βραβευτούν, θα προβληθούν σε ελληνικά και ξένα ΜΜΕ.
Τα στάδια του διαγωνισμού
Σύμφωνα με τους διοργανωτές τα στάδια του διαγωνισμού είναι τρία. Στις 15 Φεβρουαρίου αρχίζει η έναρξη αποστολής δειγμάτων. Στις 11 Μαρτίου θα είναι το κλείσιμο των συμμετοχών και της αποστολής των δειγμάτων. Στις 19 Μαρτίου θα γίνει η αξιολόγηση δειγμάτων στο Οργανοληπτικό Εργαστήριο Αγροτικού Συνεταιρισμού Ρεθύμνης και στις 20 Μαρτίου, η τελετή βράβευσης στο Ξενοδοχείο Pearl Hotel στο Ρέθυμνο. Τους όρους συμμετοχής, τις προδιαγραφές του διαγωνισμού, και τις on line αιτήσεις οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να τους βρουν στην ιστοσελίδα του διαγωνισμού. www.cretanooc.org.
34
Ενθ. 16
Αμπέλι & Κηπευτικά
ΑΝΟΙΞΗ 2016
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2016
Η τεκίλα από την Κρήτη που είναι έτοιμη να κατακτήσει και το Ντουμπάι
Τ
ην κρητική εκδοχή της τεκίλας δημιούργησε μια δυναμική «παρέα» από την Κρήτη, σύμφωνα με το ypaithros.gr, που δημιουργήθηκε πριν από περίπου ενάμιση χρόνο. Ο λόγος για τα μέλη του Αγροτικού Συνεταιρισμού Βιοκαλλιεργητών Αλόης, Φραγκόσυκου και Αρωματικών Φυτών «ΜΙΝΩΙΚΗ ΓΗ», που δοκίμασε να δημιουργήσει ένα ιδιαίτερο προϊόν που φτιάχνεται όπως η ρακή, αλλά από απόσταγμα φραγκόσυκου. Το αποτέλεσμα ήταν μοναδικό, όπως εξηγεί το μέλος του ΔΣ του συνεταιρισμού, Γιώργος Σπυρόπουλος, που διευκρινίζει ότι, παρά το γεγονός ότι πρόκειται για ένα εκπληκτικό ποτό, τουλάχιστον προς το παρόν δεν σκέφτονται να το βγάλουν μαζικά στην αγορά: «Ο πολύ μεγάλος φόρος οινοπνεύματος (26% ανά λίτρο αλκοόλης!) εκτοξεύει την τελική τιμή του προϊόντος στα ύψη, καθιστώντας το ουσιαστικά απαγορευτικό για την ευρεία κατανάλωση και μη ανταγωνιστικό έναντι των εισαγόμενων οινοπνευματωδών ποτών σε αυτή την κρίσιμη οικονομικά συγκυρία που βιώνει ο τόπος». Η διάθεση της κρητικής «τεκίλας» στην αγορά γίνεται σε μικρές ποσότητες και σε επιλεγμένα καταστήματα αφού το υψηλό κόστος παραγωγής δεν επιτρέπει, προς το παρόν, την ευρεία διάθεσή του. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του συνεταιρισμού, Μανώλη Χαλαμπαλάκη, τις επόμενες μέρες θα υπογραφεί συμφωνία με ελληνική εταιρεία για εξαγωγή μεγάλης ποσότητας προϊόντων στο Ντουμπάι. Οι συνομιλίες βρίσκονται σε καλό δρόμο και, σύμφωνα με τον κ. Χαλαμπαλάκη, η συμφωνία αναμένεται να υπογραφεί το αργότερο μέσα στις επόμενες εβδομάδες.
Πρότυπος Συνεταιρισμός
Ο συνεταιρισμός, που θεωρείται πρότυπος, αριθμεί 117 μέλη, τα οποία στράφηκαν με αγάπη και μεράκι στη φύση, προωθώντας εναλλακτικές καλλιέργειες. Η Μινωική Γη διαθέτει ήδη στο καταναλωτικό κοινό πέντε μαρμελάδες, με βάση την αλόη και το φραγκόσυκο, παγωτό και σορμπέ φραγκόσυκου και δύο σάλτσες (φραγκόσυκο αβοκάντο και φραγκόσυκο τζίντζερ), ιδανικές για σαλάτες και κρέατα. Μάλιστα το τελευταίο διάστημα έχει κάνει δυναμική είσοδο στην εγχώρια, αλλά και στην ξένη αγορά με δέκα προϊόντα, σε πρώτη φάση, ενώ ήδη σχεδιάζονται και άλλα, ορισμένα εκ των οποίων βρίσκονται στο στάδιο των μελετών. Όπως λέει ο γραμματέας του συνεταιρισμού Γιώργος Σπυρόπουλος, αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο στάδιο παραγωγής
αιθέριο έλαιο από τα κουκούτσια του φραγκόσυκου, ενώ εξετάζονται προτάσεις για παραγωγή χυμών σε συνεργασία με εταιρία της βόρειας Ελλάδας. Τα μέλη καταβάλλουν προσπάθειες να βρεθεί ο κατάλληλος χώρος ώστε η Μινωική Γη να αποκτήσει κάποιες βασικές γραμμές επεξεργασίας, κυρίως της αλόης, αφού υπάρχει έντονο ενδιαφέρον μικρών βιοτεχνιών αλλά και μεγάλων εταιριών. Ήδη ο συνεταιρισμός διαθέτει μονάδα καθαρισμού των φραγκόσυκων από τα αγκάθια. Τα πρώτα προϊόντα του συνεταιρισμού παρουσιάσθηκαν πρόσφατα, κατά τη διάρκεια ειδικής εκδήλωσης, σε εκπροσώπους και επιχειρηματίες του τουριστικού κλάδου. Ο συνεταιρισμός έχει, επίσης, αναθέσει να γίνει μελέτη για την παραγωγή ζωοτροφών από φύλλα φραγκόσυκου και αρωματικά φυτά.
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2016
Αμπέλι & Κηπευτικά
ΑΝΟΙΞΗ 2016
Ενθ. 17
35
Τρόποι απολύμανσης του εδάφους σε θερμοκήπια και υπαίθριες καλλιέργειες
Ο
ι εδαφογενείς ασθένειες αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα τόσο για τις υπαίθριες όσο και για τις θερμοκηπιακές καλλιέργειες. Η αντιμετώπιση τους, μέχρι πρόσφατα, βασιζόταν κυρίως στην απολύμανση του εδάφους με το ευρέως φάσματος υποκαπνιστικό Βρωμιούχο Μεθύλιο.
Από την ομάδα Γεωπόνων της Γεωργικής Σχολής Μεσσαράς Όμως, για απολύμανση του εδάφους έχει απαγορευθεί, τόσο στην Ελλάδα όσο και σε άλλες αναπτυγμένες χώρες, λόγω των αρνητικών επιπτώσεων του στο περιβάλλον και στην υγεία του ανθρώπου. Μερικές από τις επιπτώσεις αυτές είναι η μείωση της στοιβάδας του όζοντος, και επομένως η μεγαλύτερη έκθεση του ανθρώπου στις καρκινογόνες υπεριώδεις ακτίνες, η διαταραχή του οικοσυστήματος, η καταστροφή της μικροχλωρίδας και μικροπανίδας και η ρύπανση των υπόγειων νερών. Ως εκ τούτου οι προσπάθειες τα τελευταία χρόνια έχουν επικεντρωθεί στην προσπάθεια ανεύρεσης εναλλακτικών μεθόδων απολύμανσης από τις οποίες η επικρατέστερη και φιλικότερη προς το περιβάλλον είναι η ηλιοαπολύμανση.
ΗΛΙΟΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ
Η ηλιοαπολύμανση, που ξεκίνησε να αναπτύσσεται κατά τη δεκαετία του 1970 στο Ισραήλ και στην Αμερική, βασίζεται στην απολύμανση του εδάφους με τη χρήση της ηλιακής ενέργειας. Στην Ελλάδα τα πρώτα πειράματα ηλιοαπολύμανσης έγιναν στις αρχές της δεκαετίας του 1980, ενώ η μέθοδος αυτή άρχισε να χρησιμοποιείται σε εμπορική κλίμακα από τα τέλη της ίδιας δεκαετίας. Η εφαρμογή της είναι εύκολη, οικονομική και κυρίως ασφαλής αφού δεν προκαλεί αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και την υγεία του ανθρώπου. Αποτελεσματικότητα: Η ορθή εφαρμογή της ηλιοαπολύμανσης περιορίζει σημαντικά τις αδρομυκώσεις (φουζαρίου και βερτιτσιλίου),τις σηψιρριζίες (ριζοκτόνια, φελλώδη σηψιρριζία, πύθιο, φυτόφθορα κ.α.), τους φυτοπαρασιτικούς νηματώδεις (Meloidogyne spp., Xiphinema spp., Pratylenchus spp. κ.α), αρκετά αγροστώδη και πλατύφυλλα ζιζάνια, καθώς και παρασιτικά φυτά, όπως η οροβάγχη (Orobanche spp.). Η υψηλή προστασία που παρέχει η ηλιοαπολύμανση από σοβαρές εδαφογενείς ασθένειες προσδίδει στις καλλιέργειες καλύτερη ανάπτυξη και ψηλότερη παραγωγή. Οι ευεργετικές αυτές επιπτώσεις της ηλιοαπολύμανσης στην παραγωγή των φυτών είναι εμφανείς ακόμα και σε εδάφη που δεν είναι μολυσμένα από φυτοπαθογόνους οργανισμούς και άλλους εδαφογενείς εχθρούς. Αν και οι παράγοντες που προκαλούν το φαινόμενο αυτό δεν έχουν αποσαφηνιστεί πλήρως μέχρι σήμερα, εντούτοις, αυτό εν μέρει αποδίδεται στην απελευθέρωση ανόργανων θρεπτικών στοιχείων του εδάφους, στην ενεργοποίηση ωφέλιμων θερμόφιλων και θερμοανεκτικών μικροοργανισμών, καθώς και στην αποτελεσματική αντιμετώπιση δευτερογενών και απροσδιόριστων φυτοπαθογόνων οργανισμών. Μηχανισμός δράσης της ηλιοαπολύμανσης: Η ηλιοαπολύμανση είναι μια φυσική μέθοδος
Εφαρμογή ηλιοαπολύμανσης απολύμανσης του εδάφους που βασίζεται στη χρήση της ηλιακής ενέργειας. Για το σκοπό αυτό το υγρό έδαφος καλύπτεται με λεπτό διαφανές φύλλο πολυαιθυλενίου για 4-8 εβδομάδες κατά τη διάρκεια της θερινής περιόδου (Ιούλιος – Αύγουστος), έτσι ώστε η θερμοκρασία εδάφους να αυξηθεί σε επίπεδο που να είναι θανατηφόρο ή ανασταλτικό για την ανάπτυξη αρκετών φυτοπαθογόνων οργανισμών και εχθρών. Υπό τις θερμές συνθήκες του καλοκαιριού, η θερμοκρασία εδάφους κατά τη διάρκεια της εφαρμογής της ηλιοαπολύμανσης κυμαίνεται από 35 – 600 Κελσίου, ενώ οι περισσότεροι φυτοπαθογόνοι οργανισμοί και εχθροί είναι μεσοφιλικοί και δεν αναπτύσσονται άνω των 320 Κελσίου. Επομένως, η κύρια επίδραση της ηλιοαπολύμανσης είναι υψηλές και θανατηφόρες θερμοκρασίες που επιτυγχάνονται με την κάλυψη του εδάφους με φύλλο πολυαιθυλενίου. Η ηλιοαπολύμανση προκαλεί επίσης αλλαγές στη χημική σύσταση του εδάφους. Σε εδάφη που δέχθηκαν ηλιοαπολύμανση, παρατηρείται συνήθως αύξηση ανόργανων θρεπτικών στοιχείων, όπως είναι το αμμωνιακό και νιτρικό άζωτο, το ασβέστιο και το μαγνήσιο. Αυτό αποδίδεται στην αποσύνθεση αρκετών μικροοργανισμών του εδάφους λόγω ψηλών θερμοκρασιών, όπου ανόργανες ουσίες εισέρχονται στο εδαφικό διάλυμα. Επιπλέον, η ηλιοαπολύμανση διεγείρει το βιολογικό έλεγχο (βιολογική καταπολέμηση). Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι πολλοί ωφέλιμοι θερμόφιλοι και θερμοανεκτικοί μικροοργανισμοί έχουν την ικανότητα να επιβιώνουν και να αναπτύσσονται στις ψηλές θερμοκρασίες εδάφους της ηλιοαπολύμανσης. Τέτοιοι οργανισμοί μπορούν να δράσουν ανταγωνιστικά ή παρασιτικά εναντίον των φυτοπαθογόνων οργανισμών ή να διαθέσουν καλύτερα τα θρεπτικά στοιχεία του εδάφους στο φυτό. Που εφαρμόζεται: Η μέθοδος της ηλιοαπολύμανσης μπορεί να εφαρμοστεί σε όλες τις ετήσιες καλλιέργειες λαχανικών (π.χ. ντομάτα, μελιτζάνα, αγγουριά, φασολάκια κ.α.), τόσο υπαίθρια όσο και σε θερμοκήπια. Μπορεί να εφαρμοστεί ακόμη και σε νεαρές δενδρώδεις καλλιέργειες, όπως η ελιά (για αντιμετώπιση του βερτιτσιλίου), τα εσπεριδοειδή (για αντιμετώπιση του νηματώδη των εσπεριδοειδών) κ.α. Βελτίωση της αποτελεσματικότητας: Η αποτελεσματικότητα της ηλιοαπολύμανσης μπορεί να αυξηθεί όταν για την κάλυψη του εδάφους χρησιμοποιηθεί πλαστικό μειωμένης διαπερατότητας αντί του συνηθισμένου φύλλου
πολυαιθυλενίου. Αυτό εν μέρει αποδίδεται στις αυξημένες θερμοκρασίες εδάφους που επιτυγχάνεται με το συγκεκριμένο πλαστικό, καθώς και στη συγκράτηση διαφόρων τοξικών αερίων που παράγονται κατά τη διάρκεια της ηλιοαπολύμανσης. Η αποτελεσματικότητα της μεθόδου αυξάνεται επίσης όταν η ηλιοαπολύμανση εφαρμοστεί σε κλειστό θερμοκήπιο, εφόσον αυξάνεται ακόμα περισσότερο η θερμοκρασία
συνδυαστεί με υποκαπνιστικά φυτοπροστατευτικά παρασκευάσματα ή με ανθεκτικές ποικιλίες ή υποκείμενα (βλέπε πιο κάτω). Τρόπος εφαρμογής: Για καλύτερα αποτελέσματα, η ηλιοαπολύμανση εφαρμόζεται κατά τους θερμούς μήνες του καλοκαιριού (π.χ. Ιούλιο – Αύγουστο), ακολουθώντας με προσοχή τα πιο κάτω στάδια: zz Πρώτα γίνεται απομάκρυνση φυτικών υπολειμμάτων (τα ριζικά συστήματα των φυτών της προηγούμενης καλλιέργειας πρέπει να εκριζώνονται και να απομακρύνονται και όχι να καλλιεργούνται στο έδαφος). zz Ακολουθεί η προετοιμασία του εδάφους (το έδαφος καλλιεργείται όταν είναι στο ρώγο του και ψιλοχωματίζεται έτσι ώστε να είναι απαλλαγμένο από μεγάλους σβώλους και να έχει επίπεδη επιφάνεια). zz Τοποθετούνται οι γραμμές άρδευσης (σύστημα σταγόνων) στα σημεία φύτευσης ή σε αποστάσεις που θα επιτρέπουν την ολική διαβροχή του εδάφους. zz Τοποθετείται το πλαστικό και επιβεβαιώνεται η καλή επαφή του με το έδαφος. zz Οι άκρες του πλαστικού τοποθετούνται σε αυλάκια και θάβονται στο έδαφος για να μην μπορεί να εισχωρεί αέρας κάτω από το πλαστικό. zz Αμέσως μετά την εδαφοκάλυψη, το έδαφος ποτίζεται καλά μέσω του συστήματος άρ-
Σκάψιμο –τοποθέτηση αρδευτικού δικτύου και σωλήνων θέρμανσης εδάφους. Όταν η ηλιοαπολύμανση εφαρμόζεται σε κλειστό θερμοκήπιο, οι πόρτες, τα παράθυρα και τα συστήματα εξαερισμού πρέπει να παραμένουν κλειστά καθ` όλη τη διάρκεια της, ενώ η οροφή πρέπει να είναι απαλλαγμένη από σκόνες και ακαθαρσίες έτσι ώστε να μην εμποδίζεται η διείσδυση της ηλιακής ακτινοβολίας. Η ενσωμάτωση στο έδαφος, αμέσως πριν την εδαφοκάλυψη με πλαστικό, πρόσθετων χημικών ή οργανικών ουσιών που έχουν την ικανότητα να παράγουν τοξικά αέρια (βιοαπολύμανση), όπως είναι η Θειϊκή Αμμωνία και η Ασβεστούχος Κυαναμίδη, επιδρά συνήθως θετικά και αυξάνει την αποτελεσματικότητα της ηλιοαπολύμανσης. Ο συνδυασμός της ηλιοαπολύμανσης με άλλα πρόσθετα εδάφους με βιοκτόνο δράση, όπως είναι η χιτίνη, μπορούν επίσης να επιφέρουν καλύτερη αντιμετώπιση των φυτοπαθογόνων οργανισμών. Η αποτελεσματικότητα της ηλιοαπολύμανσης μπορεί να ενδυναμωθεί όταν η μέθοδος αυτή
δευσης, μέχρι τον πλήρη εμποτισμό του. Η ποσότητα του νερού εξαρτάται από τη μηχανική σύσταση του εδάφους, τη διάρκεια της ηλιοαπολύμανσης, καθώς και από την υγρασία του εδάφους κατά την εφαρμογή του πλαστικού. Σε γενικές γραμμές, η ποσότητα νερού που δίνεται κυμαίνεται από 5-8 τόνους ανά στρέμμα. zz Στο τέλος, το πλαστικό αφαιρείται και το έδαφος παραμένει αφύτευτο για τουλάχιστον μια βδομάδα για ανάκαμψη (διαθεσιμότητα) των θρεπτικών στοιχείων του εδάφους. zz Μετά την ηλιοαπολύμανση, θα πρέπει να αποφεύγεται η καλλιέργεια του εδάφους για να μην αναμειγνύεται το απολυμασμένο με το μη απολυμασμένο έδαφος. Αν απαιτείται καλλιέργεια, αυτή δεν πρέπει να ξεπερνά τα 10 εκ. βάθος. Πρέπει επίσης να λαμβάνονται μέτρα για την καταστροφή των ζιζανίων γύρω από τα απολυμασμένα τεμάχια κατά τη διάρκεια της ηλιοαπολύμανσης.
36
Ενθ. 18
Αμπέλι & Κηπευτικά
ΑΝΟΙΞΗ 2016
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2016
Τι πετυχαίνουμε με τη χρήση του κομπόστ;
Α
ξιοποιούμε πολύτιμη οργανική ύλη για την μακροπρόθεσμη αύξηση της γονιμότητας των εδαφών. Επειδή αποφεύγεται η καύση των υπολειμμάτων, μειώνεται ο κίνδυνος των πυρκαγιών που στη χώρα μας ως γνωστόν είναι μεγάλος. Για τον ίδιο λόγο συντελούμε στον περιορισμό της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Αποδεσμεύεται το κλάδεμα των δέντρων από την επικίνδυνη περίοδο για τις πυρκαγιές (απαγόρευση καύσης από Μάιο μέχρι Οκτώβριο). Εξοικονομούμε ενέργεια, χρήμα και εργασία (ενεργειακές εισροές), γιατί με τη σωστή εφαρμογή του κομπόστ διευκολύνονται ή περιορίζονται ορισμένες καλλιεργητικές επεμβάσεις, όπως βοτανίσματα, σκαλίσματα, άρδευση. Εξοικονομούμε πολύτιμο νερό. Συντελούμε στην προστασία των υπόγειων νερών, των υδάτινων αποδεκτών και της θάλασσας από τον ευτροφισμό. Συντελούμε στην εξυγίανση της φύσης μέσα από την προστασία των εδαφών (αναδημιουργία χούμου/φυσικής οργανικής ουσίας) και τις λιγότερες αρρώστιες στις καλλιέργειες. Συντελούμε στον περιορισμό του προβλήματος της διάθεσης των οργανικών απορριμμάτων από τις μονάδες ζωικής παραγωγής, επειδή η κομποστοποίηση συνιστά τον βέλτιστο τρόπο αξιοποίησής τους (περιορίζεται η διαφυγή των θρεπτικών σε έδαφος και ατμόσφαιρα).
Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ
Μέσα στο σωρό του κομπόστ, μεγάλοι πληθυσμοί οργανισμών τρέφονται, αναπτύσσονται, αναπαράγονται και πεθαίνουν, μετατρέποντας τα οργανικά απόβλητα του κτήματος, του νοικοκυριού και του κήπου σε εξαίρετο οργανικό λίπασμα. Πραγματικά, αυτή η λειτουργία της αποσύνθεσης συμβαίνει αδιάκοπα μέσα στη φύση. Ένα σύστημα κομπόστ μπορεί να ποικίλει σε μέγεθος από ένα σπιτικό δοχείο όπου ανακυκλώνουμε τα περισσεύματα της κουζίνας, μέχρι μια μεγάλη μονάδα όπου εκατοντάδες τόνοι απορριμμάτων ενός δήμου καθημερινά μπορούν να αξιοποιούνται. Η επιλογή της δικής μας μεθόδου εξαρτάται από το είδος των υλικών που έχουμε, πόσο χρόνο και προσπάθεια έχουμε τη διάθεση να επενδύσουμε (από πολύ έως ελάχιστο) και πόσο χώρο έχουμε στη διάθεσή μας.
ΟΥΣΙΕΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΕΣ ΓΙΑ ΚΟΜΠΟΣΤΕΣ
Υλικά που μπορεί να χρησιμοποιηθούν για την παρασκευή κομποστών είναι: ¾¾ Οργανικά υλικά από στάβλους (κοπριά ζώων και άχυρο). Αχώνευτη από βόδια, από αγελάδες, γιδοπροβάτων
Θρυμματισμός κλαδιών ελαιοδέντρων σχέση C/N υπερβαίνει το 25:1, τότε πρέπει να τη διορθώσουμε προσθέτοντας υλικά που περιέχουν περισσότερο άζωτο όπως είναι τα ψυχανθή, η τσουκνίδα, η κοπριά πουλερικών ή τα αζωτούχα λιπάσματα επί βιολογικής βάσης. ¾¾ Κάθε χλωρή μάζα από βοτανίσματα και κορφολογήματα. Αγριόχορτα, εκτός από την αγριάδα και μερικά άλλα, που πρέπει να μπαίνουν στην μέση της κομπόστας για να σαπίζουν εντελώς από τη μεγάλη θερμοκρασία που επικρατεί, ώστε οι σπόροι τους να χάσουν τη βλαστική τους ικανότητα. ¾¾ Ξηρά υπολείμματα μετά τη συγκομιδή. Φυτικά υπολείμματα, φύλλα, κοτσάνια, φλούδες, ρίζες, κλαδέματα αλλά τα χοντρά μέρη πρέπει να τεμαχίζονται. Πολύτιμα είναι τα φύλλα που πέφτουν από τα δένδρα και ειδικότερα αυτά της οξιάς της καστανιάς και της βελανιδιάς. Οι βελόνες των πεύκων μπορεί να αποτελέσουν ένα μικρό ποσοστό (10%) της κομπόστας. Το φύλλωμα από τα δένδρα, εκτός από τα φύλλα της δρυός και της καστανιάς, που δε σαπίζουν εύκολα και πρέπει να μαζεύονται χώρια σε σωρό, μαζί με χώμα και μετά από ένα χρόνο να προστί-
ιδιαίτερα των σκουληκιών, κόκαλα και ψάρια κατά προτίμηση τεμαχισμένα και κοπανισμένα. ¾¾ Υπολείμματα επεξεργασίας εργοστασίων: σταφύλια από οινοποιεία, υπόλοιπα από ελαιουργεία, εκκοκκιστήρια βαμβακιού, επεξεργασίας τεύτλων για ζάχαρη, κονσερβοποιίας, ειδικότερα ότι περισσεύει από μηχανική επεξεργασία χωρίς προσθήκη χημικών. ¾¾ Ορυκτά υλικά: Σκόνες πετρωμάτων (λατομεία). ¾¾ Χωνεμένη κομπόστα ή χώμα με οργανική ουσία: αναγκαίο για εμβολιασμό του μίγματος με μικροοργανισμούς. Διάφορα προϊόντα κηπευτικών φυτών, υπολείμματα λαχανικών και μανιτάρια, που είναι πλούσια σε θρεπτικά στοιχεία. Κομπόστα από σκουλήκια, κοπριά ζώων ή πτηνών, υπολείμματα χορτοκοπής γκαζόν κλπ., που επίσης είναι πλούσια σε θρεπτικά στοιχεία. Φύκι και άλλα φυτικά υπολείμματα. Τα τελευταία χρόνια, οι βιοκαλλιεργητές χρησιμοποιούν, για γρήγορο σάπισμα των οργανικών ουσιών, ένα ειδικό παρασκεύασμα, αβλαβές για τα ζώα και τα πουλερικά. Είναι σε σκόνη που περιέχει αρκετά μικρόβια σε κατάσταση παρατεταμένης νάρκης. Όταν την ρίξουμε στην κομπόστα και την καταβρέξουμε, τα μικρόβια αρχίζουν να δρουν και να επιταχύνουν το σάπισμα των ουσιών. ¾¾ Χώμα από γλάστρες (όταν ανανεώνεται). Μαραμένα λουλούδια. Στάχτη από ξύλα. Φυτικά υπολείμματα, υπολείμματα λαχανικών (φύλλα και στελέχη). ¾¾ Φυτική ύλη από πάρκα, κήπους, κλαδέματα, κλαδιά δέντρων και θάμνων, υπολείμματα καλλιεργειών (κλαδέματα), κομμένη χλόη (γκαζόν), αγριόχορτα πριν σχηματίσουν σπόρους, φύλλα από δέντρα. ¾¾ Ροκανίδια και πριονίδια και φλοιός από κατεργασία ξυλείας σε πριστήρια (όχι εμποτισμένης ξυλείας εμπορίου).
Η σχέση άνθρακα προς άζωτο (C/N) μερικών οργανικών ουσιών.
και πουλερικών (όχι ανθρώπων και χοίρων). Η κοπριά των πουλερικών πρέπει να ανακατεύεται με φυτικά υλικά για καλή εξισορρόπηση της σχέσης C/N. Προσοχή όμως γιατί η υπερβολικά χωνεμένη κοπριά, είναι νεκρή κοπριά. Συνήθως το μεγαλύτερο μέρος της κοπριάς προέρχεται από το ίδιο το κτήμα. Οι μικρές δόσεις από κοπριά στάβλου οδηγούν στην κανονική σχέση άνθρακα και αζώτου (C/N) που πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ 25-35:1. Εάν η
θενται στην κομπόστα. Διάφορα προϊόντα κλαδέματος, άχυρα, καλαμιές, φύλλα, τεμαχισμένες φλούδες δένδρων κλπ., με λίγα ή καθόλου θρεπτικά στοιχεία ¾¾ Οργανικά υπολείμματα της κουζίνας: φλούδες, φύλλα, κοτσάνια, καρποί, υπολείμματα από σαλάτες, τσόφλια αυγών, όχι όμως κρέατα, λάδια, λίπη και καμένα φαγητά. Φλούδες από κρεμμύδια, κατακάθια από τσάι και καφέ αποτελούν εξαιρετική τροφή των μικροοργανισμών και
Οργανικές ουσίες Σχέση C/N Υπολείμματα κήπου 7:1 Χόρτα από χλοοτάπητα (γκαζόν) 12 : 1 Κομμένο τριφύλλι 12 : 1 Γρασίδι 19 : 1 Φρέσκια κοπριά 10 : 1 Χωνεμένη κοπριά 20 : 1 Κοπριά στάβλου τριών μηνών 15 : 1 Περισσεύματα κουζίνας 15 : 1 Οργανικά υπολείμματα κουζίνας 23 : 1 Φρούτα 35 : 1 Φύλλα 40-80 : 1 Φύλλωμα δένδρων 50 : 1 Άχυρα 80 : 1 Άχυρα σίτου 125 :1 Πευκοβελόνες 60-110 : 1 Χαρτί 170 : 1 Πριονίδια 500 :1