Strata potrzebuje odczuwania

Strata

potrzebuje odczuwaNIa

Najbardziej znane wyrazy bliskoznaczne słowa STRATA to: porażka, utracenie, ujma, unicestwienie, przegrana, uszczerbek, nieszczęście, obraza, spustoszenie, szwank, zatrata, zgubienie, szkoda, upokorzenie, niechęć, zniszczenia, pretensja, niesprawiedliwość, żal, krzywda...

Bez względu na to, którego określenia użyjemy strata jest często przyczyną traumy z którą trudno poradzić sobie samemu.

Strata potrzebuje opłakania tego, co chce być opłakane, „ozłoszczenia” tego, co potrzebuje być „ozłoszczone”. Może nas ona zniszczyć lub zbudować na nowo.

Każdy z nas, niezależnie od swojej woli czy podejmowanych strategii zapobiegawczych, może stać się ofiarą traumy. Opierając się na danych z badań prof. Marii Lis-Turlejskiej, można by wręcz stwierdzić, że w ciągu całego swojego życia zdecydowana większość ludzi przynajmniej raz doświadczy wydarzenia tak strasznego jak zranienie w wypadku, ciężka choroba czy też nagła śmierć bliskiej osoby. Zdarzenia traumatyczne są zawsze niechciane i zaskakujące, zdarzają nam się wbrew naszej woli i staraniom, nie możemy się przed nimi uchronić. Mamy jednak wpływ na to, jak sobie radzić z ich skutkami.

W psychologii wyróżnia się trzy kategorie powszechnych, fundamentalnych przekonań leżących u podstaw konkretnych schematów myślenia, odnoszących się do różnych sytuacji czy aspektów funkcjonowania człowieka. Pierwsza z nich to przekonanie o dobroci otaczającego nas świata oraz generalnej życzliwości innych ludzi. Druga to przekonanie o tym, że wszystko, co nam się w życiu zdarza, podlega pewnym regułom i jest nieprzypadkowe, ale też kontrolowane. Ważnym aspektem tego założenia jest oczekiwanie pewnego rodzaju sprawiedliwości, trochę jak w przysłowiu: „Jak sobie pościelesz, tak się wyśpisz”. Trzecia kategoria obejmuje schematy myślenia o samym sobie jako kimś z natury dobrym, kompetentnym i wartym szczęśliwego życia.

3

No 5 XI 2022

4

No 5 XI 2022

Wymienione przekonania kształtują się pod wpływem życiowych doświadczeń, a ludzi różni poziom ich pozytywności. Te trzy fundamentalne przekonania są względnie stabilne i nie poddają się łatwo zmianie. Chyba że stanie się coś takiego, co radykalnie temu zaprzeczy. Strata lub inne traumatyczne przeżycie sprawia, że świat okazuje się nagle zły i nieprzewidywalny, a człowiek doświadczający traumy - słaby, samotny i całkowicie zależny od losu. „Dlaczego ja?”; „Jak to się w ogóle mogło stać?”; „Za co?” – takie i podobne pytania cisną się na usta ludziom, którzy stali się ofiarami wypadku, gwałtu czy też przemocy fizycznej lub psychicznej, a także ludziom, którzy doświadczają straty najbliższych osób.

Nie ma żadnego zamkniętego katalogu zdarzeń, które można nazwać traumą. Każdy z nas może inaczej przeżywać różne kryzysowe i trudne doświadczenia. Traumą stają się te z nich, które niszczą lub podważają fundamentalne przekonania na temat siebie i świata. Nikt nikomu nie może przyznawać ani odbierać prawa do przeżywania jako traumy czegoś, co dla innej osoby traumą nie jest.

W sytuacji traumy rzadko mamy gotowe i sprawdzone strategie działania. Przeciwnie: na ogół jesteśmy całkowicie zaskoczeni znalezieniem się w zupełnie nowej, trudnej sytuacji. Dobrze jest wtedy obudzić w sobie przekonanie, że na pewno jest coś, co mogę zrobić, żeby sobie z tym wszystkim poradzić. Nawet jeśli jeszcze żadnego rozwiązania nie widzę. Rozmyślanie o trudnych sprawach nie jest przyjemne, jednak może z czasem prowadzić do pozytywnych efektów, w tym akceptacji tego, co się stało i znalezienia nowego sensu i znaczenia życia. W konfrontacji z traumą i jej konsekwencjami nie chodzi o bierne, pozytywne oczekiwanie, że będzie dobrze, lecz nadzieję opierającą się na dwóch powiązanych ze sobą przekonaniach: o własnej sprawczości oraz umiejętności znajdowania rozwiązań.

W tym numerze „Torebki Jakby Damskiej” mierzymy się z bardzo trudnymi tematami. Mamy nadzieję, że pomożemy naszym Czytelniczkom i Czytelnikom oswoić te uczucia, które skrzętnie próbujemy przed światem ukryć, zakładając maskę: „radzę sobie”, „mnie to nie dotyczy”.

Zapraszam do lektury.

RedaktoR NaczelNa Tramwaj Słupski

5

No 5 XI 2022