E-BÜLTEN Þubat 2012 - Sayý:10
ARAÞTIRMACI ÇOCUK MERKEZÝ NDE BU AY YENÝ ATÖLYE ÇALIÞMALARI Araþtýrmacý Çocuk Merkezi tarafýndan düzenlenecek yeni atölye çalýþmalarý için hazýrlýklar devam ediyor. Farklý alanlardan bilgi ve deneyimlerini paylaþan ve bunlarý bir araya getiren Araþtýrmacý Çocuk Merkezi çalýþma ekibi bu etkinliklerle çocuklarýn soru sorma heyecanýný paylaþacaklarý, yeni þeyler keþfederek eðlenecekleri farklý öðrenme fýrsatlarý sunacak.
02
DARÜÞÞAFAKA EÐÝTÝM KURUMLARINDA YENÝ DÖNEM Darüþþafaka Ýlköðretim Okulunda Araþtýrmacý Çocuk Programýna katýlan 5. ve 6. sýnýf öðrencileri tatil öncesi araþtýrma konu ve sorularýný belirlediler. Yeni dönemde yürütülecek sýnýf uygulamalarýyla çocuklar merak ettikleri konularý bilimsel araþtýrma sürecini takip ederek keþfedecek ve sorularýný yanýtlayacak. Süreçte yaratýcý ve eleþtirel düþünme, planlý ve sistemli çalýþma yürütme, doðru kaynaklarý kullanabilme konularý da vurgulanýyor.
03 Araþtýrmacý Çocuk Merkezi, E-Bülten, Þubat 2012, Sayý:10
KAPAK KONUSU BÝR SORUM VAR Bazen sorular yanýtlardan daha önemlidir. Nancy Willard
Çocuklarýn düþünceleri özeldir. Her gün heyecan dolu yeni fikirler bulup bizimle paylaþmak isterler. Biz de bir yandan onlarý dinlerken diðer yandan da onlarýn bu düþüncelerini geliþtirmelerine yardýmcý olabiliriz. Nasýl mý? Nitelikli sorularýn yer aldýðý eðlenceli bir diyalog kurmayý deneyerek. Bu diyaloða evet ya da hayýr biçiminde cevaplanmayan, duygu ve düþüncelerini açýkça anlatmalarýna fýrsat verecek nitelikteki sorularla baþlayabiliriz. Peki, bu sorular nasýl olur? Hýmm dedirtir, düþündürür, iyi hissettirir, yanýtlarý tek kelimeden oluþmaz. Üstelik farklý þekillerde yanýtlanabilir. Daha fazla okuma ve öðrenme isteðini artýrýr. Derin düþünmeyi saðlar. Baþkalarýndan fikir alma isteði uyandýrýr. Bu nitelikleri taþýyan sorularla kurduðumuz bir diyalogda çocuklar fikir üretebilir, bildikleri arasýnda iliþkilendirme yapar, 04
çýkarýmlarda bulunur ve problem çözmeye baþlarlar. Nitelikli sorular içeren bu diyalog çocuklarla günün her anýnda, her yerde oluþturulabilir. Her þeyle ilgili olabilir. Okunan bir kitap, okulda yaþanan bir olay, paylaþýlmak istenen düþünce ve duygular. Merak edilen bir olay. Hepsi böyle bir diyalog için deðerli kaynaklardýr. Öyleyse þu soru ifadelerinden yaralanarak çocuklarla kurduðumuz diyalogu eðlenceli ve heyecan verici bir hale dönüþtürebiliriz. Merak ediyorum da, ? Sence ne yapabiliriz? olsaydý neler olabilir? , Sen olsaydýn bu durumu nasýl çözerdin? , Sence neden/nasýl ? , önceden nasýldý? ... daha sonra ne olacak? ve arasýndaki benzerlikler ve farklýlýklar nelerdir? Bunun için bir örnek verir misin? Çizim : Bengi Gençer
Peki, bu sorular nasýl olur? Hýmm dedirtir, düþündürür, iyi hissettirir, yanýtlarý tek kelimeden oluþmaz. Üstelik farklý þekillerde yanýtlanabilir. Daha fazla okuma ve öðrenme isteðini artýrýr. Derin düþünmeyi saðlar. Bu tür soru ifadeleri onlarý etkin þekilde düþünmeye ve duygularýný paylaþmaya yönlendirir. Çocuklarýn sorduklarý sorularla gerçekleþtirebilecek nitelikli diyaloglarý okulda da yaratabiliriz. Örneðin öðretmen sýnýfta sorulan ilginç ve kafa karýþtýrýcý sorularý not alýp biriktirir. Sonra bu sorularý kâðýtlara yazar ve bir kutuya atar ya da panoda sergiler. Belli zamanlarda örneðin haftanýn bitiminde buradan bir soru seçip çocuklarla üzerinde tartýþýr. Bu tür konuþma ve tartýþmalar çocuklara düþünme ve çözüm üretme fýrsatý tanýr. Ayný zamanda onlarýn düþüncelerine deðer verdiðimiz mesajýný da iletir. Diðer taraftan çocuklar okuduklarý kitaplardaki karakterlerden ya da bilim insanlarýndan birini seçerek onun rolüne bürünecekleri bir etkinlik de tasarlayabilirler. Bunun için bir canlandýrma yaparlar. Bu sýrada akýllarýna gelen sorularý not edip,
soru listesi oluþturabilirler. Ortaya atýlan ilginç sorular üzerinde öðretmenleriyle tartýþýp etkili bir diyalog kurabilirler. Bu durumun farkýnda olmak, eðlenceli ve nitelikli diyaloglarla onlara fýrsat yaratmak ve onlarýn düþüncelerine deðer verdiðimizi belli etmek çok önemlidir. Böylece çocuklar kendi düþünme
Çocuk olmanýn en zor yaný sorularýný ayrýntýlý bir þekilde tartýþabileceði ve kendi oluþturduðu düþüncesini özgürce paylaþabileceði, olaylarý anladýðý þekilde açýklayabileceði, bir ortamý bulmaya çalýþmaktýr. süreçlerini deðerlendirir, bilgiye ulaþýr ve bilgilerini yapýlandýrýr. En önemlisi kendi kararlarýný kendileri almaya baþlarlar.
05 Araþtýrmacý Çocuk Merkezi, E-Bülten, Þubat 2012, Sayý:10
Çizim : Bengi Gençer
Sevgili Çocuklar;
Bu sayýdaki yapacaðýnýz deneylerde birçok þey keþfedeceksiniz. Bunlarla ilgili sorduðunuz sorular yeni sorular sormanýzý saðlayacak. Bu sorularla bilmediðiniz konularý öðrenebilir, neleri merak ettiðinizi keþfedebilirsiniz. Soru sormak bilimsel sürecin kalbidir. Soru sorarak, gözlem ve deney yaparak siz de bilim insanlarý gibi bir çalýþma yürütebilirsiniz. 06
SORU DEFTERÝ Araþtýrma yapmak istediðin sorular aklýna her an gelebilir. Bu sorularý bir yere yazarak onlarý daha sonra hatýrlayabilir, onlarýn üzerinde çalýþabilirsin. Özel bir soru defteri oluþturarak onlarý gruplara da ayýrabilirsin.
Malzemeler:
2 adet renkli a4 Kaðýt
Zýmba
Renkli Kalem
Makas
Eski dergiler
Renkli ipler
Yapýþtýrýcý
Yapýlýþý: A4 kaðýdýný uzunlamasýna ortadan ikiye katla ve kes.
Geriye Katla
6 cm
2 tane A4 kaðýdýndan 4 tane uzun kaðýt elde etmiþ olacaksýn.
Geriye Katla
Kaðýtlarý sýrayla ikiþer santim aþaðýya kaydýrarak üst üste koy. En üstteki kaðýdýn 6 santimetre aþaðýsýndan tutarak üst üste sýralanmýþ tüm kaðýtlarla birlikte geriye doðru katla. Kaðýdýn katlanan bölümünde bir merdiven görüntüsü elde edeceksin. Katlama yerinden zýmbalayabilirsin ya da delik açarak bir iple baðlayýp defter haline getirebilirsin. En üstteki bölüme defterin için bir isim bulup yazabilirsin. Diðer sayfalarýn görünen kýsýmlarýna bir baþlýk koyabilirsin. Örneðin, doða , hayvanlar , uzay , uçaklar ya da kediler bu konularla ilgili merak ettiðin sorularý sayfalara not edebilirsin, bunlarla ilgili resimler çizebilirsin. Eski dergilerden kestiðin resim ve yazýlarý yapýþtýrabilirsin. Çizim : Bengi Gençer
07
Araþtýrmacý Çocuk Merkezi, E-Bülten, Þubat 2012, Sayý:10
RENKLÝ ÝP Malzemeler:
Su
Birkaç Kase
Gýda boyasý
Beyaz kalýn bir ip ya da ayakkabý baðý
Renkli ipler kullanarak defterini süsleyebilirsin. Peki, kendi renkli ipini yapmaya, boyalarýn ipin üzerinde hareket ediþini izlemeye ne dersin?
Yapýlýþý: Farklý kâseleri aralarýnda boþluk býrakarak yan yana diz. (Ýstediðin sayýda kase kullanabilirsin) Ýçlerine deðiþik renklerde gýda boyasý koy. 1m uzunluðunda beyaz bir ipi ( örneðin , ayakkabý baðý, örgü ipi, penyelerden kestiðin ince bir þerit vb..) yan yana dizdiðin kâselerin içine þeklideki gibi yerleþtir. Yaklaþýk 15 dakika içinde gýda boyalarýnýn ip boyunca ilerlediðini ve birbirine karýþtýðýný göreceksin. Kuruduktan sonra renkli ipini istediðin yerde kullanabilirsin. Örneðin soru defterindeki sayfalarý birbirine baðlayabilirsin.
Bu etkinlikte ip yerine kumaþ kullansan, gýda boyasý yerine sulu boya kullansan neler olur? Gözlem yap. Bunlarý deðiþtirdiðinde neler deðiþir, neleri gözlemlersin? Aklýna gelen sorularý defterin yaz.
08
Çizim : Bengi Gençer
09 Araþtýrmacý Çocuk Merkezi, E-Bülten, Þubat 2012, Sayý:10
RENKLERÝN DANSI Malzemeler:
Süt
Derin olmayan bir tabak
Gýda boyasý
Kürdan ya da kulak temizleme çubuðu
Sývý detarjan
Gýda boyalarý ve süt kullanarak ilginç bir etkinlik yapabilirsin.
Yapýlýþý: Çok derin olmayacak bir tabaða tabanýný kaplayacak kadar süt ekle. Süt durgun hale gelince üzerine farklý renklerdeki gýda boyalarý damlat. Kürdanýn ucunu deterjana batýr ve gýda boyasý damlalarý arasýna dokundur. Neler olduðunu izle.
Ayný deneyi süt yerine su kullanarak yapsan, gýda boyasý yerine sulu boya kullansan, kürdaný deterjana batýrmadan denesen, Ýpi ýslatarak yaptýðýn iþlemi tekrar etsen neler olur? Neler deðiþir? Gözlem yap. Bunlarla ilgili aklýna gelen sorularý defterine yaz.
10
Nesneleri ya da olaylarý tanýmlamak için Bunlarýn sebeplerini öðrenmek için Neden ve Nasýl diye sorular sorarýz. Neden ve Nasýl ile ilgili sorular sormaya baþladýðýmýzda daha ayrýntýlý yanýtlar da aramaya baþlarýz. Ardýndan Deðiþtirerek Yapsam Ne olur? diye sorular aklýmýza gelir. Bu sorulara yanýt bulmaya çalýþarak eðlenceli bir çalýþmanýn içinde yer alabilirsin.
Bu iþin en zevkli yaný da kendi araþtýrmaný nasýl yapacaðýna kendin karar vermendir! Çizim : Bengi Gençer
11
Araþtýrmacý Çocuk Merkezi, E-Bülten, Þubat 2012, Sayý:10
"Geçmiþten öðren, bugünü yaþa ve gelecek için umutlan. En önemlisi soru sormaktan asla vazgeçme." Albert Einstein