AWM 12 by Architectenweb

september 2007 • 2e jaargang • 9,50 • nummer 12

architectenweb magazine

praktisch vakblad over bouw en architectuur

www.architectenweb.nl

praktisch vakblad over bouw en architectuur

interview Winy Maas project belicht De Condor Hoogvliet, Openbare Bibliotheek Amsterdam, F-side Bijlmer Focus De Seniorenstad techniek akoestiek them@gazine kozijnen, ramen, deuren

« ÀÌiÕÀÊÛ> \

1 v À

>ÀÛ> « ÀÌiÕÀÊÛ> \

ÌÌiÀ

1 v À ,> `iÀÃ

>ÀÛ> "À> }iL Ý À> V

ÌÌiÀ , ÌÌiÀ`> ÌÊ³Î£Êä®£äÊÓ££ÊÓäÊxä

ÃÌi Ûii ÌÊ³Î£Êä®ÓäÊÎ{ÇÊÓ£ÊÎä ÜÜÜ°ÃÛ° ÀÕÃÃi ÌÊ³ÎÓÊä®ÓÊxÎ£Ê£ÎÊxä ÜÜÜ°ÃÛ°Li

ÌÌiÀ Ê >Ã VÊÜ> `ÃÞÃÌii ÌÜiÀ«ÊÊ À> V Ê Ài â ]Ê6 ÌÌ À Ê*>À } ]Ê °,°-°Ê ÌÌiÀ

> Ì À À V Ì }Ê Ê ÌiÀ iÕÀ«À iVÌi Ê Ê >>ÌÜiÀ

AGC Flat Glass Nederland - Tiel - Tel.: +31 (0)344 67 99 22 - Fax: +31 (0)344 67 97 24 - sales.nederland@eu.agc-ﬂatglass.com - www.YourGlass.com

A G C F L AT G L A S S E U R O P E G L AV E R B E L W O R D T

Dé glasproducent voor architectuurprojecten, zowel voor buitenbeglazing als interieurdecoratie, verandert van naam en wordt AGC Flat Glass Europe. De industriële vestigingen (17 ﬂoatlijnen en ongeveer 100 productie-eenheden) van de groep AGC Flat Glass Europe zijn verspreid over heel Europa, van Spanje tot Rusland; de commerciële vestigingen zijn over de hele wereld actief. 10.700 mensen met een passie voor glas, voortdurend op zoek naar de perfecte combinatie van technologische vernieuwing en schoonheid!

VAN DE REDACTIE | INHOUD project belicht

32 Architectuurvervalsing

Woongebouw De Condor DOK architecten / HENK architecten

U kent het verhaal wel over meestervervalser Geert Jan Jansen. Een zeer getalenteerd schilder die zich jarenlang voordeed als kunsthandelaar in schilderijen van beroemde meesters. In werkelijkheid maakte hij de schilderijen zelf. Hij kopieerde moeiteloos de stijl van Appel, Matisse en Picasso. Pas na jaren werd de vervalser ontmaskerd, maar hij ging vrijuit wegens gebrek aan bewijs. Vrijwel iedereen is het erover eens dat het namaken van cultuurerfgoed een verwerpelijke zaak. Waren er harde bewijzen tegen Jansen aangevoerd, dan had hem dan ook zeker een gevangenisstraf te wachten gestaan. Vreemd genoeg gelden er andere normen en waarden in de wereld van de architectuur. Een goed voorbeeld is de antroposofische stijl van Albers en Van Huut. Nadat het beroemde Gasuniegebouw het levenslicht had gezien, werd de zo kenmerkende stijl van het bureau gretig geïmiteerd. Dat het nog erger kan bewijst een project dat onlangs is opgeleverd in Hilversum, een van de weinige steden in Nederland waar een architect zo’n duidelijk stempel op heeft gedrukt. Meesterarchitect Dudok “schonk” de stad bijna honderd projecten, waaronder het fraaie gemeentehuis, twintig scholen en twee complete woonwijken. En sinds kort telt Hilversum een derde “Dudok”-wijk: momenteel wordt de laatste hand gelegd aan een nieuwbouwwijkje dat geheel in Dudokstijl is opgetrokken. Op het eerste gezicht een goedbedoeld en onschuldig initiatief. Maar als je er wat langer over nadenkt, is het shockerend dat de gemeente – die haar cultuurschatten zou moeten koesteren – openlijk meewerkt aan de totstandkoming van een Dudokvervalsing. Ook de architect in kwestie zou wat mij betreft eens stil moeten staan bij zijn rol in een dergelijk project. Wat ben je als architect waard wanneer je wordt gevraagd voor de stijl van een ander? En waarom zou je kiezen voor imiteren in plaats van innoveren? De vergelijking tussen het namaken van schilderijen en architectuur gaat natuurlijk op een aantal onderdelen mank. De architecten in kwestie werken gewoon onder hun eigen naam, maken nooit een exacte kopie van het origineel en zijn zich, in tegenstelling tot meestervervalser Jansen, waarschijnlijk van geen kwaad bewust. En juist dit is zorgelijk, als architecten elkaars werk al niet respecteren, wie dan wel?

projecten kort

26 26

Brandweerkazerne VVKH architecten

projecten kort 26

Brandweerkazerne VVKH architecten

Huizen Geuzenveld BuroBEB

parkeergarage Taiphoon Maurice Mentjens Design

woonhuis Pieter Weijnen Pieter Wijnen / FARO architekten

kantoorgebouw Artimo Textiles Oomen architecten

Avans Hogeschool Tilburg Ector Hoogstad Architecten

Jeroen van Oostveen Hoofdredacteur Architectenweb Magazine coverfoto: René de Wit

jvo@architectenweb.nl

architectenweb magazine

project belicht

46 46

Openbare Bibliotheek Amsterdam Jo Coenen & Co architekten

project belicht

interview

18 18

Woningbouw F-side, Bijlmer ONL

Winy Maas

â&#x20AC;&#x2DC;Architect for President!â&#x20AC;&#x2122;

Akoestiek Inventief omgaan met geluid

them@gazine

64 64

techniek

focus

122 122 Kozijnen, ramen, deuren

88 88

Kozijnen in beweging

De Seniorenstad Kleur voor vergrijzing

archipedia

productinformatie

en verder...

132 bouwstijlen

112 productinformatie 118 nieuw online / bouwproducten

02 03 10 16

van de redactie inhoudsopgave nieuws update column Kees van der Hoeven

80 83

nieuw online / projecten column Peter Drijver

The New York Five

133 beroemde architecten Peter Eisenman, Michael Graves, Charles

met of zonder subsidie?

Gwatmey, John Hejduk, Richard Meier

135 beroemde gebouwen Wall House, Groningen

135 bouwkundige begrippen steekkap, dakstoel, dakruiter, makelaar

nummer 12 - september 2007

NHM

136 140 142 151 152 152

publicaties agenda vacatures Arch. Maaik advertentie index colofon

Geen uitstraling en fantasieloos

U moet het met ons eens zijn, daarvan is hier absoluut geen sprake. Wel ziet u een fraai staaltje van moderne architectuur: appartementencomplex ‘De Olieberg’. Mét kunststof kozijnen. Dus zeer duurzaam, vrijwel onderhoudsvrij en bestand tegen alle weersomstandigheden. Bijzonder prettig voor een gebouw dat aan zee ligt. Maar het allerbelangrijkste: simpelweg heel erg mooi. Want kunststof is net zo fantasierijk als dat er mogelijkheden zijn om het toe te passen. Kijk op www.vkgkozijn.nl/projecten voor nog veel meer fraaie voorbeelden.

De mooie kant van kunststof

DUCO inst w C P E 6 tot 0,2

DucoTronic System-CO2…Vraaggestuurde Natuurlijke Ventilatie ‘VNV’

• Eenvoudig, gebruiksvriendelijk ventilatiesysteem • Gecontroleerde ventilatie door CO2 sturing • Natuurlijke ventilatie = gezonde ventilatie • Ventileren waar nodig, volgens de omgeving • Ventileren volgens het BouwBesluit • Inﬁltratie is ook ventilatie • Neemt geen ruimte in • CO2 indicatie op de sensor inschakelbaar

NIEUW CO 2 ges tuurd

• Geluids- en onderhoudsarm

Handelsstraat 19 - 8630 Veurne - Belgium - tel 0032-58/33 00 33 f a x 0 0 3 2 - 5 8 / 3 3 0 0 4 4 - i n f o @ d u c o . e u - w w w. d u c o . e u

De ideeën van Leonardo Da Vinci waren zo vooruitstrevend dat ze ook nu nog tot buitengewone uitvindingen leiden. Wat gisteren een visie was, is vandaag werkelijkheid. Dagelijks zien nieuwe innoverende ideeën het licht. Dat heet evolutie en soms zelfs revolutie. Het 433MAXX Spouwisolatiesysteem koppelt een revolutionaire nieuwe bevestigingsmethodiek aan topkwaliteit isolatie. Het systeem staat garant voor maximaal thermisch rendement en eenvoudige én snelle verwerking. Kijk voor meer informatie op www.rockwool.nl/433MAXX.

433MAXX, beter en sneller isoleren!

Vooral prettig voor senioren! De FalcoZinnia is een nieuw ontwerp van Falco. De toekomstige gebruikers zijn al vroeg bij het ontwerp betrokken. Met als resultaat bijvoorbeeld de iets hogere zit voor makkelijker zitten en opstaan en de comfortabele stand van de rugleuning voor meer zitcomfort. Ook de ronde vormgeving sluit aan bij de wensen van gebruikers. Wat ons als gemeente ook aansprak; de vele, speelse opstellingsmogelijkheden die met FalcoZinnia mogelijk zijn en de natuurlijke uitstraling dankzij het gebruik van FSC hout.

M E E R W E T E N O V E R D E S I G N S T R A AT M E U B I L A I R ?

Vraag het 308 paginaâ&#x20AC;&#x2122;s dikke Falco Grote Buitenboek aan. Bel (0546) 55 44 44 of kijk op www.falco.nl

Nauwelijks onderhoud en toch altijd schone ramen! SGG

BIOCLEAN速, zelfreinigende beglazing

Maak het uzelf gemakkelijk. Waarom nog zoveel tijd besteden aan het onderhoud van uw ramen? Laat vanaf nu de zon en de regen het werk voor u doen. SGG BIOCLEAN zelfreinigende beglazing betekent een ware revolutie voor het onderhoud van uw ramen! Onder invloed van de UV-straling wordt het organisch vuil afgebroken; vervolgens volstaat een stevige regenbui of afspoelen met leidingwater om de laatste vuilresten te verwijderen.

BY SLACK12

ACTUEEL

Coevorden kiest ontwerp van RAU voor gemeentehuis Het toekomstige multifunctionele gemeentehuis aan de Markt in het centrum van Coevorden zal worden gerealiseerd naar ontwerp van RAU. Met ‘Hof van Coevorden’ troefde het Amsterdamse architectenbureau de andere kandidaten LKSVDD Architecten en De Zwarte Hond af. In het eindoordeel was de mening van het publiek meegenomen en die kwam overeen met de uiteindelijke uitslag. In het gebouw worden het gemeentehuis, een grand café, het centrum voor de kunsten CQ en een klein theater gevestigd. Medio 2009 moet het bouwwerk er staan. Q architectenweb.nl/n9718/

Vesteda-toren Gebouw van het Jaar De Vesteda-toren in Eindhoven van Jo Coenen & Co Architekten is uitgeroepen tot BNA Gebouw van het Jaar 2007. De architecten Jo en Geert Coenen ontvingen de prijs tijdens de Dag van de Architectuur uit handen van minister Ronald Plasterk. Met de toren bezit de Lichtstad volgens de jury ‘een nieuwe en prominente landmark. Het gebouw is feitelijk een instant monument. Door een prachtige balans tussen schaal, hoogte en materiaal heeft dit ontwerp voor hoogbouw zich verder zeer harmonieus weten te schikken in het bestaande stedelijk weefsel.’

Mensen over de hele wereld hebben via internet of per sms laten weten wat volgens hen de nieuwe zeven wereldwonderen moeten zijn. De meeste stemmen kregen de Chinese Muur, de antieke stad Petra in Jordanië, het Christusbeeld in Rio de Janeiro, de ruïnesteden Machu Picchu in Peru en Chichen Itza in Mexico, het Colosseum in Rome en het mausoleum Taj Mahal in India. De nieuwe wonderen werden in de Portugese hoofdstad Lissabon bekendgemaakt. De lijst moet een alternatief zijn voor de oude lijst van zeven wereldwonderen, die al ruim 2000 jaar wordt gehanteerd. Ruim 100 miljoen mensen spraken op internet of per sms hun voorkeur uit. Q architectenweb.nl/n9862/

IVA KÖNIG

Q architectenweb.nl/n9750/

Zeven nieuwe wereldwonderen gekozen

architectenweb magazine

RIBA Award voor Casa da Musica (OMA) Het Casa da Musica in Porto heeft de prestigieuze RIBA European Award in de wacht gesleept. De jury noemt het door Office for Metropolitan Architecture (OMA) ontworpen gebouw ‘intrigerend, opwindend en dynamisch’. Het concertgebouw behoort tot een aantal culturele en stedenbouwkundige interventies in Porto als Europese Cultuurhoofdstad in 2001. ,,Wij zijn zeer trots op dit resultaat van nauwe samenwerking met de stad Porto. Dit gebouw biedt de stad niet alleen een uitstekende concertzaal, maar ook een levendige publieke ruimte”, aldus Rem Koolhaas. Q architectenweb.nl/n9755/

Roggeveen wint prijsvraag Pier van Scheveningen

Hoofdkantoor Gasunie ‘mooiste gebouw van Nederland’ Het hoofdkantoor van de Gasunie in Groningen is volgens een enquête van Trouw het mooiste gebouw van Nederland. Bij de door het dagblad georganiseerde verkiezing brachten zo’n 12.000 mensen hun stem uit. Het gebouw, dat is ontworpen door Max van Huut en Ton Alberts (Architectenbureau Alberts & Van Huut), kreeg 1773 stemmen. Het stadhuis in Middelburg moest het met 26 stemmen minder doen. Het hoofdkantoor van ING in Amsterdam belandde op de derde plek met ruim 1500 stemmen. Verder staat in de top 10 onder meer het Centraal Station in Amsterdam. Q architectenweb.nl/n9757/

nummer 12 - september 2007

Pier. Bekeken wordt of de prijsvraag een bijdrage kan leveren aan het onderzoek hoe de Pier weer een beeldbepaler en trekpleister voor Scheveningen kan worden. De winnaar ontving vijftienhonderd euro. Er werd ook een tweede en derde prijs uitgereikt. Q architectenweb.nl/n9796/

Architect Daan Roggeveen uit Amsterdam heeft de eerste prijs van de ideeënprijsvraag ‘Ontwerp de Pier van de toekomst’ gewonnen. Zijn ontwerp ‘Scheveningen Pier confronted with An Inconvenient Truth’ speelt in op de klimaatverandering. Met de stijging van de zeespiegel stijgt ook de

ACTUEEL

Arnhem krijgt Nationaal Historisch Museum

LUUK KRAMER

Met het ontwerp voor een Gorcums appartementengebouw heeft de 30-jarige Ochtense architect Jan Westeneng de eerste prijs van de BNA-prijsvraag voor jonge architecten in de wacht gesleept. De opgave bestond uit het ontwerp voor een appartementencomplex met veertien appartementen aan het Merwedekanaal in de Lingewijk-Noord. Volgens de jury tilt het winnend ontwerp ‘Room with a view’ de ruimtelijke kwaliteit van Lingewijk-Noord op een hoger niveau. Het was dit jaar de elfde keer dat de prijs voor architecten van 40 jaar en jonger werd uitgereikt. Q architectenweb.nl/n9813/

Q architectenweb.nl/n9805/

LUUK KRAMER

Jonge architecten-prijs voor ‘Room with a view’

Minister Ronald Plasterk van Cultuur heeft het Nationaal Historisch Museum (NHM) toegewezen aan Arnhem. De andere kandidaat-steden waren Amsterdam en Den Haag. Plasterk heeft voor Arnhem gekozen omdat daar al het Nederlands Openlucht Museum is. Dit centrum voor volksgeschiedenis trekt veel scholen en gezinnen. Het NHM heeft als doel om het historisch besef onder een breed publiek op een levendige manier te versterken. Volgens de plannen van de gemeente Arnhem kan het museum in 2011 open. Het gebouw is ontworpen door Mecanoo architecten.

Verbouwd provinciehuis Overijssel geopend Begin juli heeft de opening van het gerenoveerde provinciehuis Overijssel in Zwolle plaatsgevonden. Het oorspronkelijke gebouw van architect Marius Duintjer is door Dirk Jan Postel van Kraaijvanger • Urbis ingrijpend gemoderniseerd. Respect voor het oorspronkelijke ontwerp was het uitgangspunt bij de renovatie.

De aanpassingen zijn voornamelijk technisch van aard en zijn vooral voelbaar voor de gebruikers van het gebouw. Het uiterlijk van het gebouw is voornamelijk veranderd bij bij secundaire zaken zoals de entrees. De verbouwing heeft tweeënhalf jaar in beslag genomen. Q architectenweb.nl/n9809/

architectenweb magazine

GROUP A ontwerpt hoofdkantoor Akzo Nobel

GROUP A heeft de competitie voor het ontwerp van het nieuwe hoofdkantoor van Akzo Nobel aan de Amsterdamse Zuidas gewonnen. De nieuwbouw zal vanaf 2011 het wereldwijde hoofdkantoor huisvesten. Het was de uitdaging een duurzaam gebouw te ontwerpen die de levendigheid en kwaliteiten van zijn omgeving stimuleert en op duidelijke en transparante wijze het profiel van Akzo Nobel vertegenwoordigt. Zo’n honderd medewerkers van het chemieconcern zijn tot de oplevering ondergebracht in een tijdelijke huisvesting aan de Zuidas. Q architectenweb.nl/n9818/

Plan SpoorHaven Roosendaal gepresenteerd De gemeente Roosendaal heeft het plan voor de eerste fase van de herontwikkeling van het gebied SpoorHaven gepresenteerd. Het door West 8 opgestelde plan is

qua grootte uniek voor de Brabantse stad. Het plan omvat een transformatie van een verouderd bedrijventerrein naar een woon-, werken recreatiegebied. In het

nieuwe stadsdeel komen centrumgerelateerde functies. In de wijk is plaats voor sport, uitgaan en evenementen. Er komen in totaal zo’n 1100 woningen. De totale

realisatie duurt tot ongeveer 2017, maar in 2009 worden de eerste gebouwen opgeleverd. Q architectenweb.nl/n9822/

Van Egeraat ontwerpt nationale bibliotheek Tatarije Erick van Egeraat heeft een internationale competitie voor het ontwerp van de nationale bibliotheek van de Russische deelrepubliek Tatarije (ook wel Tatarstan) gewonnen. Het gebouw komt te staan aan het Tukay-plein in het zuidwesten van het centrum van de hoofdstad Kazan. Het gebouw omvat 81.000 vierkante meter voor ‘verkenning en ervaring van kennis’. Het complex kan worden opgevat als een overdekte uitbreiding van het stadscentrum. Een multifunctioneel, achttien meter hoog atrium doet dienst als een overgang tussen het stadscentrum en de bibliotheek. Q architectenweb.nl/n9828/

nummer 12 - september 2007

ACTUEEL

UNStudio eerste Architect van het Jaar

RENÈ VAN DEN BURG

UNStudio is winnaar geworden van de eerste Nederlandse Architect van het Jaar-verkiezing. Het bureau van Ben van Berkel en Caroline Bos kwam op drie van de vijf thema’s als beste uit de bus. Rudy Uytenhaak Architectenbureau en Venhoeven CS werden respectievelijk tweede en derde. Het winnende bureau werd eerste in de categorieën bedrijfsvoering, innovatie en klantvriendelijkheid. Uytenhaak en consorten waren het beste op het gebied van duurzaamheid, terwijl De Twee Snoeken aan de haal ging met kennisontwikkeling. Q architectenweb.nl/n9861/

Benthem Crouwel ontwerpt Leids ‘front office’ Het Visitors’ Centre van de Universiteit Leiden gaat in 2008 op in het grotere Visitors’ Centre Leiden (VCL). Benthem Crouwel Architekten maakte een ontwerp met een open pui en een enorm mediascherm op de gevel. Het gebouw moet het ‘front office’ worden van twintig Leidse instellingen. Naast de universiteit komt in ieder geval de balie van de VVV in het gebouw. Het initiatief voor het VCL is onderdeel van het concept van de Leidse City Marketing: stad, bedrijven en instellingen werken intensief samen om de stad internationaal te promoten. Q architectenweb.nl/n9932/

OMA ontwerpt hoogste gebouw Latijns-Amerika Office for Metropolean Architecture (OMA) is aangesteld voor het ontwerp voor de Torre Bicentario in Mexicostad. De 300 meter hoge toren wordt het hoogste gebouw van Latijns-Amerika. Het ontwerp bestaat uit een opeenstapeling van twee piramidevormen. Op de plek waar die vormen elkaar ontmoeten, is een skylobby gepland die het middelpunt van het gebouw gaat vormen. In de toren komen kantoren (160.000 vierkante meter),

een congrescentrum, een museum, een fitnesscentrum, restaurants en winkels.

Het bouwwerk moet worden opgeleverd in 2010. Q architectenweb.nl/n9958/

NAi presenteert grootste Cuypersoverzicht ooit Vanaf 22 september wordt in het Nederlands Architectuurinstituut (NAi) in Rotterdam en Maastricht het grootste overzicht aller tijden gehouden van het werk van Pierre Cuypers. De zowel geroemde als verguisde architect is de ontwerper van onder andere het Centraal Station en het Rijksmuseum in Amsterdam. De tentoonstelling komt vlak na het moment dat het NAi de inventarisatie van het omvangrijke Cuypers-archief had afgerond. Bovendien is 2007 uitgeroepen tot Cuypersjaar. De titel van de dubbele expositie is ‘Cuypers - architectuur met een missie’. Q architectenweb.nl/n9933/

architectenweb magazine

NIEUWS IN HET KORT

Mecanoo ontwerpt stadskantoor Delft sluiten op de bestaande gebouwen eromheen en op het ondergrondse deel van het NS-station, en tegelijkertijd een ‘smaakmaker’ zijn voor de nieuwe ontwikkeling in de Spoorzone. De keuze voor Mecanoo is bepaald door de selectiecommissie en de Delftse bevolking. Q architectenweb.nl/n9892/

Het ontwerp voor het stadskantoor en de stationshal in Delft gaat naar Mecanoo architecten. Het Delftse architectenbureau verweeft in het ontwerp de toekomst en het verleden van de stad. De nieuwbouw komt aan de noordkant van het Stationsplein, grotendeels boven de spoortunnel. Het nieuwe gebouw moet aan-

de Architekten Cie. breidt regeringscentrum Roemenië uit de Architekten Cie. heeft een internationale ontwerpcompetitie voor de uitbreiding van het Victoriapaleis in Roemenië gewonnen. Zes architectenbureaus deden mee aan de prijsvraag. Het gebouw, waarin de regering van het Oost-Europese land zetelt, wordt qua omvang verdubbeld. De door Branimir Medi en Pero Puljiz ontworpen uitbreiding vormt een harmonieus en representatief geheel met het bestaande gebouw in Boekarest. De E-vormige nieuwbouw sluit aan op de footprint van de ‘buurman’. De bouwwerken omsluiten twee binnentuinen. De uitbreiding moet in 2010 zijn opgeleverd. Q architectenweb.nl/n9934/

nummer 12 - september 2007

Nieuw regeringscentrum voor Boedapest De open ontwerpprijsvraag voor een wijk met overheidsgebouwen in Boedapest is gewonnen door de Hongaarse architect Péter Janesch en Kengo Kuma & Associates uit Tokio. Het plangebied van 30 hectare ligt in de directe omgeving van het door Gustave Eiffel ontworpen treinstation Budapest-West. Q architectenweb.nl/n10079/ Spanjaarden zeggen af voor GZG-locatie Rijnboutt Van der Vossen Rijnboutt moet zonder het Spaanse MBM verder met het plan voor de GZGlocatie in Den Bosch. De Spanjaarden zien geen toekomst in een co-productie met het Nederlandse bureau, omdat er verschillend wordt gedacht over de aanpak en werkwijze. Q architectenweb.nl/n10075/ REX krijgt groen licht voor Vestbanen-project De Noorse hoofdstad Oslo heeft Ramus Ella Architects (REX) de opdracht gegeven ontwerpvoorstellen te maken voor een bibliotheek en museum op het historische Vestbanen-terrein. Het bureau uit New York komt voort uit Office for Metropolitan Architecture, dat in 2002 de desbetreffende prijsvraag won. Q architectenweb.nl/n10071/

Noord-Ierse hoofdstad. Er zijn plannen voor een bezoekers- en herinneringscentrum op de plek van de werf waar het roemruchte schip Titanic ooit werd gebouwd. Q architectenweb.nl/n10067/ Ontwikkelaar koopt rechten ‘dynamische toren’ De Russische ontwikkelaar Mirax Group heeft de rechten gekocht voor de bouw van een tweede ‘dynamische toren’. Architect David Fisher (Dynamic Architecture) is momenteel nog bezig met het ontwerp van de eerste toren naar het door hem bedachte concept in Dubai. Q architectenweb.nl/n10063/ Eerste schop voor 45 meter hoge ‘robot’ De Duitse ‘Bauminister’ Oliver Wittke heeft in de deelstaat Nordrhein-Westfalen symbolisch de eerste schop in de grond gezet voor het project Indemann. Het 45 meter hoge gebouw in de vorm van een robot is ontworpen door het Nederlandse architectenbureau Maurer United Architects. Q architectenweb.nl/n10091/

Belfast wil Titanic als toeristische attractie Het Titanic Signature Project in Belfast moet de nieuwe trekpleister worden voor de

COLUMN | KEES VAN DER HOEVEN

Met of zonder subsidie?

Elke drie jaar organiseert het Fonds Bkvb (Fonds voor de Beeldende kunst, vormgeving en bouwkunst) een studiereis voor architecten naar het buitenland. De eerste reis – ze hadden toen kennelijk geld over – ging in 1992 naar Japan. Ondanks de bittere ervaringen van mijn beide ouders in het Jappenkamp heb ik juist mateloze bewondering voor de moderne Japanse architectuur. Ik overwoog daarom een aanvraag in te dienen, maar zag daar uiteindelijk vanaf omdat ik een dergelijke reis eenvoudig zelf zou kunnen betalen. Ik bleek een dief van mijn eigen portemonnee, want in het uiteindelijke deelnemersveld kwam ik ook gevestigde namen als Weeber en Bhalotra tegen. Bij navraag bleek dat ik het volstrekt verkeerd begrepen had. Om voor een van die reisbeurzen in aanmerking te komen, oordeelt een commissie slechts over de kwaliteit van het werk en niet over de kapitaalkracht van de aanvrager (en zeker in die tijd gold ik nog als een ‘talentvol’ architect). Het voorbeeld toont zo een van de bedenkelijke kanten van het actuele systeem van kunstsubsidiëring, dat nu opnieuw – en terecht – ter discussie staat. Het andere fonds op ons vakgebied, het Stimuleringsfonds voor Architectuur heeft jaarlijks 2,8 miljoen euro te vergeven, onder meer voor projecten ‘gericht op het bevorderen van de belangstelling voor architectuur in brede zin bij een groot publiek’. Onder die noemer blijken eveneens publicaties over het werk van succesvolle architecten te vallen. En zo verschenen er in de afgelopen jaren tientallen geslaagde en minder geslaagde monografieën over Nederlandse architectenbureaus, die juist vanwege hun succes die boeken gemakkelijk zelf hadden kunnen financieren.

In de actuele discussie over de kunstsubsidies pleiten enkele fondsdirecteuren voor een andere aanpak (zie leestip), met name wat betreft de huidige selectiemethode via kwaliteitsbeoordeling door ‘anonieme’ commissies. Ik stel voor die discussie vooral te richten op de selectiecriteria. Het kan toch niet zo zijn dat ons belastinggeld mede wordt besteed aan mensen en organisaties die dat geld helemaal niet nodig hebben? Naar mijn idee moet de financiële steun aan startende en talentvolle architecten worden opgevoerd, maar dan niet zoals nu zonder enige vorm van tegenprestatie. Waarom zouden we de verfrissende denkkracht van de jonge generatie niet ook nuttig kunnen inzetten, bijvoorbeeld bij het omvormen van probleemwijken naar prachtwijken? Kunnen de huidige startstipendia niet slim gekoppeld worden aan een gerichte maatschappelijke stage of aan een studieopdracht voor een actueel probleem? Deze herfst staat de inmiddels achtste reis van het Fonds, in dit geval naar stad en landschap in Amerika op stapel. Beoordelend commissielid Paul Roncken begon op ArchiNed een discussie over het door hem geconstateerde gebrek aan belangstelling voor die reis onder de vaderlandse landschapsarchitecten. In een scherpe analyse naar aanleiding van het weer wél toelaten van de gevestigde orde veegt het jonge architectenduo ZUS – afgewezen voor deze reis, maar kortgeleden wel gelauwerd met de prestigieuze Maaskantprijs voor Jonge Architecten – de vloer aan met de visie van Roncken: “Ons bekruipt een sterk gevoel van terug naar de boerenkool met worst, terwijl wij van mening zijn dat er op elke plek andere gerechten kunnen worden bereid met zeer specifieke kruiden”. Geert Wilders heeft inmiddels kamervragen gesteld naar aanleiding van de discussie over de kunstsubsidies en hij bepleit vervolgens halvering van het kunstbudget. Het zou cultuurminister Plasterk sieren als hij daarop reageert met voorstellen waarin de inventiviteit van jonge architecten krachtiger wordt gesteund en tevens actiever wordt ingezet bij het realiseren van de ambitieuze doelstellingen van het nieuwe kabinet. kavander@xs4all.nl

Leestip: Lex ter Braak e.a. (2007), Second Opinion - over beeldende kunstsubsidie in Nederland, Nai Publishers, Rotterdam

architectenweb magazine

Blijf dagelijks op de hoogte met architectenweb.nl

architectenweb

www.architectenweb.nl/actueel

Elke dag vindt u op architectenweb.nl - het laatste bouwen architectuurnieuws - specials, interviews en informatie over evenementen - bouwproductgids met het laatste productnieuws - projectgids met projectportfolioâ&#x20AC;&#x2122;s van honderden Nederlandse architecten - vacaturebank met honderden vacatures en kandidaten - architectengids met circa 3.000 architectenprofielen - bedrijvengids met duizenden bouwen architectuurgerelateerde bedrijven - arch.Maaik, de enige echte architectuurstrip ter wereld - bouwkosteninformatie (i.s.m. Archidat) - controleplannen, gebundelde kennis van ervaren bouwkundigen (i.s.m. CBB) Schrijf u ook online in op onze wekelijkse nieuwsbrief! *) Bron: www.alexa.com

online

Architectenweb.nl heeft dagelijks iets te bieden voor architecten, opdrachtgevers, en iedereen die op een andere manier met de architectuur- en bouwwereld te maken heeft. Breng daarom iedere dag een bezoek aan de populairste* bouwen architectuursite van Nederland zodat u op de hoogte blijft van de laatste ontwikkelingen.

INTERVIEW | WINY MAAS

Architect for President? Animerend, Brutaal en Conceptueel lijken de eerste drie steekwoorden van het MVRDV-alfabet. De M in dat verband wordt gepersonifieerd door prof. ir. Winy Maas. Maas, die de dagelijkse leiding over het bureau heeft, is sinds 1999 lid van de staf van het Berlage Instituut Rotterdam en onlangs benoemd tot hoogleraar Architectuur en Stedenbouw aan de TU Delft. Door | Eric Frijters en Olv Klijn

aarnaast is hij als (gast)docent verbonden aan verschillende internationale architectuurscholen. Eric Frijters en Olv Klijn informeren naar zijn visie op de huidige stand van de architectuur, ruimtelijke ordening en de ontwikkeling van Nederland als geheel.

Wat is volgens u de huidige positie van een architect? Of, beter nog, wat zou die moeten zijn?

Grootschaligheid dreigt een nieuw taboe te worden

Tijdens zijn toespraak op de BiĂŤnnale in Rotterdam maakte Edi Rama, beeldend kunstenaar en burgemeester van Tirana, een interessante opmerking. Hij zei het vreemd te vinden dat de premier van Nederland, of in ieder geval de tweede man of vrouw van dit land, geen ruimtelijke achtergrond had. Volgens Rama was dat een gemiste kans. Het land zou volgens hem ongelofelijk veel baat hebben bij iemand die wensen en eisen kan vertalen naar een ruimtelijk perspectief. Voor zover ik weet is het huidige kabinet niet erg rijk gezegend met ruimtelijke specialisten en ik vind het voorstel van Rama dan ook verschrikkelijk op zijn plaats. Op kabinetsniveau kan en moet het veel beeldender.

Is er misschien meer algemeen een parallel te trekken tussen de politieke situatie in Nederland en het architectuurklimaat? Het gaat met de Nederlandse architectuur inderdaad zoals het op dit moment met Nederland in het algemeen gaat. We zijn nog niet bijgekomen van het angstsyndroom dat door twee politieke moorden teweeg is gebracht. Als gevolg hiervan is een hele cultuur van optimisme en dadendrang ingestort. Als je de Nederlandse architectuur als een collectiviteit wilt zien, dan weet zij zich net als de Nederlandse politiek, niet te meten in Europa. Dat uit zich bijvoorbeeld in het recente architectuurjaarboek, waarin de redactie naar eigen zeggen minder experimentele en sprankelende architectuur kon opsommen dan tien jaar geleden. Toen kregen (jonge) architecten in Nederland de mogelijkheid hun ideeĂŤn te visualiseren door gebouwen te maken. Opdrachtgevers en instanties waren hongerig naar differentiatie en internationalisering en dus verwierf Nederland zich een positie op de wereldkaart. Er is een enorme spin-off uit voort gekomen, maar op dit moment bespeur ik een tweedeling tussen hen die door willen

architectenweb magazine

ROB â&#x20AC;&#x2122;T HART

nummer 12 - september 2007

INTERVIEW | WINY MAAS

FOTO LUUK KRAMER

den opgescheept met een woningbouwsyndroom. Tegelijkertijd hebben wij wel woningbouwprojecten gerealiseerd, die wereldwijd zijn opgemerkt en die de ambitie koesterden om met woningen monumentaal te zijn. Projecten die proberen een stedenbouwkundige betekenis af te dwingen; een rol te spelen in het stedelijk landschap.

Woningbouwprojecten, zoals het recent opgeleverde Parkrandgebouw, kunnen de ambitie koesteren om monumentaal te zijn en een stedenbouwkundige betekenis af te dwingen

gaan met het ontwikkelen van grootse plannen en hen die een enorme stap terug doen. Durft u de stelling aan dat vooral de overheid tien jaar geleden in architectuur heeft geĂŻnvesteerd en dat particuliere ontwikkelaars daar nu de vruchten van plukken. Ondanks de toegenomen ruimte voor de markt blijken ontwikkelaars op hun beurt nu veel minder bereid om in een vernieuwend architectuurklimaat te investeren. Dat klopt ten dele. Ik zie wel een aarzelende hergroepering na de politieke onrust waar ik over sprak, maar het wordt niet op de spits gedreven. Het staat vast dat als gevolg van de angst bij opdrachtgevers de nieuwe generatie architecten nog niet veel kansen heeft gehad. Het aantal interessante opdrachtgevers neemt bovendien alleen maar af. En net als in de Nederlandse economie zijn de interessantste spelers, vooral in het buitenland actief of gaan over in buitenlandse handen, zoals binnenkort ABN AMRO. Dat betekent dat het voor de Nederlandse

Een architect is specialist in ruimte. Dat is onze inbreng in het debat

architectuur een spannende tijd wordt. Er is een enorme vlucht naar AziĂŤ merkbaar. In het licht van deze ontwikkeling wordt eveneens duidelijk hoe zeer er sprake is van een gepamperde generatie ontwerpers op de Nederlandse scholen. Voeg hier de politieke en bestuurlijke impotentie aan toe en je kunt op je vingers natellen dat het aantal opvallende projecten alleen maar zal teruglopen. Nu al zie je dat bureaus als OMA en West 8 hun belangrijkste opdrachten buiten Nederland en vaak zelfs buiten Europa krijgen. Architecten trekken weg. Een belangrijk verschil met de genoemde bureaus is dat MVRDV veel woningbouw doet. Is dat nog wel een interessante opgave? Heel veel westerse steden zijn verzadigd met niet-woningbouw projecten. Parijs, Londen en Berlijn hebben eigenlijk alles al en dus worden er minder prestigieuze utiliteitsprojecten gebouwd. Het is dus noodzakelijk om aan woningbouw te werken omdat het de belangrijkste bouwkundige productie is. Maar woningbouw is voor ons vooral een middel en niet een doel. Het is een opgave met duidelijke beperkingen, je werkt altijd met een cellenstructuur. Als bureau proberen wij te voorkomen dat we wor-

Kunnen we stellen dat de crux van de architectonische opgave niet in het detail, maar in de stedenbouwkundige aspecten ervan besloten ligt? In projecten als de WoZoCo , de Silodam, en in Ypenburg hebben we aangetoond hoe noodzakelijk het was om nieuwe woongebouwen te ontwikkelen met een stedenbouwkundig elan. Vooral bij jonge architecten zie je dat ze die grootschaligheid lastig vinden. Zij maken liever small bricks of happiness. Maar architectuur is stedenbouw en nu dreigt grootschaligheid een nieuw taboe te worden. Ik denk dus dat we voor een nieuwe opgave staan: het doorbreken van het keurslijf van de openbare ruimte. Wat ik experimenteel en moedig zou vinden, is dat het dan niet langer blijft bij het gebouwde product: dus niet alleen het huisje dat je zelf mag bouwen, maar ook de straat. In Shenzhen hebben we met dit uitgangspunt een ontwerp gemaakt, waarin de straatvorming onderdeel kan zijn van de vervormbaarheid van de stad. Iedereen mag in ons ontwerp een kavel kiezen zoals hij of zij het wil. Iedereen verklaart wel op zijn kavel een bouwprogramma op te nemen met tenminste twintig meter straatruimte er omheen. Het resultaat is een waanzinnig heftige puzzel. Zeker in Nederland, waar we gewend zijn alles te willen reguleren, zijn de gevolgen van een dergelijke aanpak enorm. Tegelijkertijd is het een geweldige kans het Berlagiaanse credo van de openbare ruimte in ons land te nuanceren. Dat klinkt als een conceptuele benadering? Conceptueel is volgens mij niet slecht. Hoewel MVRDV in Nederland de naam

architectenweb magazine

MVRDV neemt de toekomstige ruimte onder de loep met behulp van een reeks aannames: What if-scenario’s. Pig City is hier een veelbesproken voorbeeld van.

heeft gekregen alleen met concepten bezig te zijn, maken we altijd een afweging tussen concept en andere zaken. Dat men destijds klaagde over de materialisering van de WoZoCo is dus ook een direct gevolg van deze keuze. Gezien het krappe budget voor sociale woningbouw hebben we er toen voor gekozen meer nadruk op concept te leggen. Met ons recent opgeleverde gebouw Parkrand lag het accent meer op materialisering en wederom is er gemopper. Nu vindt men dat we te uitbundig zouden zijn geweest. Dat is het perpetuum mobile van de kritiek. Maar je krijgt wat je verdient, en nu citeer ik de generatie voor ons die iets vergelijkbaars zei over budget en ambitie. Als vuistregel kun je stellen dat je als architect de ambitie van een opdrachtgever slechts kunt bijstellen, je speelruimte hiervoor is maximaal vier procent van het totaalbudget. Is dat de marge waarbinnen architecten in Nederland moeten manoeuvreren?

nummer 12 - september 2007

Een procent aan dit, een ander procent aan dat, dat is de tendens bij budgetvorming. Zeker bij corporaties of bijvoorbeeld bij scholenbouw is het budget een optelsom van verlangens. Op zich is dat begrijpelijk, maar het probleem is dat het ‘voor een dubbeltje op de eerste rij willen zitten’ alleen maar toeneemt. Vanuit de kant van de opdrachtgever is dit begrijpelijk, maar het betekent wel dat het van architecten steeds meer moed vergt om in zo’n wensenlijstje nog accenten aan te brengen. Op dit moment is de speelruimte in Nederland meestal niet meer dan vier procent. Wat de mogelijkheden binnen die vier procent werkelijk zijn heeft ook veel te maken met de opdrachtgever. Hij of zij moet durven iets te willen en als dat zo is blijkt er meestal veel mogelijk binnen de genoemde marge. MVRDV staat bekend als een bureau dat zich manifesteert op vrijwel alle denkbare schaalniveaus. Deze veelheid aan werkterreinen lijkt speciali-

satie in de weg te staan. Klopt dat? Ja en nee. Wij bewegen ons door veel schaalniveaus, maar de conceptuele houding die onze aanpak kenmerkt is op alle schalen te herkennen. Je zou dit een ‘conceptuele, stedenbouwkundige architectuur’ kunnen noemen. Ik weet dan ook niet of je kunt zeggen dat wij ons niet specialiseren. Sterker nog ik denk dat specialisatie belangrijk is. Als gevolg van technologische veranderingen en schaalvergroting verkeert iedereen tegenwoordig in een situatie waarin specialisatie noodzakelijk is. Beter gezegd, we leven in een wereld van specialisten. Ik heb daar niks op tegen, ik vind het alleen maar goed. Specialiseren impliceert immers dat je weet waar je goed in bent en dat je de dingen waar je niet goed in bent, uitbesteedt. Als er iemand is die zich zou moeten toeleggen op het spreken, het denken en het visualiseren van de ruimte dan is het de architect. Een architect is specialist in ruimte. Hij of zij visualiseert, inter-

INTERVIEW | WINY MAAS

preteert en accelereert ontwikkelingen om ze ruimtelijk in te zetten. Dat is onze inbreng in het debat ten opzichte van politici, economen, sociologen, noem maar op. Lang waren er maar weinig architecten die zich echt met ruimte bezig hielden. De laatste tien vijftien jaar is het meer bon ton geworden om dit wel te doen, en ik hoop dat ons werk daaraan heeft bijgedragen. De logische consequentie van onze specialisatie is dat wij ons als bureau niet tot maar één schaalniveau beperken. We zijn geïnteresseerd van detailniveau tot de grootste schaal. Heeft deze specialisatie gevolgen voor de organisatie van ontwerpprocessen binnen het bureau? Uiteindelijk is ons bureau een pars pro toto en is het meer dan ooit een specialistisch onderdeel van een architectonische productie. Feitelijk bestaat MVRDV alleen uit mensen die zich bezig houden met ruimtelijke concepten en niet zuiver met de technische, organisatorische en juridische aspecten, die normaliter een onderdeel zijn van het takenpakket van de architect. Anders dan meer traditionele bureaus hebben wij ook nooit meer dan vijftig, of zestig procent van de opdracht; zelfs niet als we boeken maken. Wij werken altijd met allianties, of dat nu is met technici, of met tekstschrijvers.

Uitbreiding van huis Didden, Rotterdam. Een groot concept uitgevoerd op kleine schaal

Maar betekent het werken in allianties niet tevens dat MVRDV de controle over het eindproduct uit handen geeft? Dat is zo, voor een deel ben je de controle kwijt. Maar het getuigt ook van vertrouwen in andere specialisaties. Het versterkt dan ook kennis op die onderdelen. Bovendien werken allianties relativerend. Je wordt voordurend gedwongen je af te vragen waar het nu werkelijk om gaat. Ook dit heeft dus eigenlijk te maken met specialisatie. Maar net als voor alle andere bureaus geldt ook voor ons dat het eindresultaat telt, en daar vechten we dan ook voor.

Staat het visualiseren van de ruimte op zichzelf? Wanneer ik ons werk probeer te positioneren in de tijd en ten opzichte van andere architecten, dan kom ik terug op de term ‘conceptuele architectuur’. Dat is ook wat de meeste critici vinden. MVRDV maakt conceptuele architectuur. In wezen is dit weer een stap verder in de specialisatie ‘ruimte’. In de beeldende kunst staat conceptueel voor een eigen discipline, maar in de architectuur wordt het nog weinig als zodanig erkend. Nog een stap verder redenerend over ons specialisme zou je ons werk projective kunnen noemen. Dat laatste is een Oost-Amerikaans begrip waaronder verschillende manieren van werken kunnen vallen. Voor ons heeft projective vooral met een mate van toekomstgerichtheid te maken. Kortom een aardige driehoek van woorden die samen ons specialisme afbakenen: de stedenbouwkundige ruimte, concepten en toekomst. Als we stil staan bij de samenhang tussen de drie begrippen wat is dan de functie van de boeken, die MVRDV produceert? Boeken zijn voor ons altijd verbonden met de projective in architecture. Met behulp van verschillende technieken proberen we in publicaties onze verkenningen van de toekomst te verspreiden. Zo waren voor ons datascapes een eerste mogelijkheid om het ‘bestaande’ te extrapoleren, hun mogelijke eindpunten te verkennen en daarmee de toekomst van de ruimte te bekritiseren. In Metacity Datatown en delen van KM3 onderzoeken we de wereld van de what if’s waarin mogelijke toekomsten verkend worden. In de what if reeks is Pig City ook een mooie voorbeeld. Een ander voorbeeld dat nog niet tot een publicatie heeft geleid is de voorspelling dat binnen vijf tot tien jaar luchtauto’s voor iedereen bereikbaar zijn. Als je de consequenties van deze voorspelling overdenkt, kun je niet anders dan concluderen dat onze huidige planning dan helemaal nergens meer op slaat.

architectenweb magazine

THOMAS KIRSCHNER

altijd verkeerd begrepen. Onder intuïtief werd een artistieke daad verstaan. De architect als schepper, die gekleed in een zwart pak en zijn lange haren wapperend in de wind intuïtief een schets op papier tovert. Voor mij heeft intuïtie echter veel meer te maken met hyperintelligentie. Intuïtie betekent razendsnel analyses kunnen maken en de vaardigheid om in een reflex uit talloze mogelijkheden de meest interessante ruimtelijke oplossing te kiezen. Het idee, dat je met behulp van computersimulatie jezelf daarvoor kunt trainen, intrigeert me.

Winy Maas: ‘Jonge architecten vinden grootschaligheid lastig. Ze maken liever small bricks of happiness.’

We onderkennen dat het what if denken ook tekortkomingen heeft. Vroeg of laat is er altijd iemand die roept ‘ja maar…’. Juist die ‘ja-maar-factor’ proberen wij ook in onze modellen te verwerken. Door gebruik te maken van evolutionary software is het mogelijk om één proces door verschillende logica’s te laten beïnvloeden in de computer. In feite is dit wat in de meer geavanceerde computer games gebeurt en waarin de inbreng van verschillende spelers invloed heeft op de uitkomsten van het spel. Binnen het specialisme ruimte is het gebruik van deze technieken echter relatief onontdekt. In onze nieuwe ‘space-fighter game’ hebben wij voor het eerst de principes van een evolutionair spel toegepast op ruimtelijke planning. Het resultaat is een verkenning vol spannende en onverwachte

nummer 12 - september 2007

reacties op stadsvorming, die echter wel te analyseren zijn. De simulaties die MVRDV doet staan dus niet primair in het teken van een correcte weergave van de toekomstige werkelijkheid. Wat is wel hun rol? Wat is ‘correct’ als we denken over de toekomst? Er is zoveel onzekerheid. Maar speculaties kunnen wel helpen een gevoel over toekomstige mogelijkheden te ontwikkelen. Onze simulaties zijn dan ook eerder op te vatten als een soort training. De spacefigher is een training in reactie en acceleratie. Net als bij sporters is het streven om uiteindelijk ‘intuïtief’ te kunnen ‘spelen’ en zo te kunnen reageren op de hypercomplexiteit van de toekomstige stad. Binnen het architectuurdebat is het begrip intuïtief

Klopt het dat de simulaties waarmee MVRDV probeert zijn intuïtie te trainen vooral gebaseerd zijn op technocratische principes en mechanistische opvattingen over architectuur en ruimte? Er zitten zeker ook sociologische aspecten in ons werk. Software is bijvoorbeeld een enorm democratisch instrument. Maar ik geeft toe dat we een heel Rousseau-achtige opvatting over vooruitgang en onderzoek huldigen. We zijn geïnteresseerd in het mechanistische als samenballing van velerlei factoren. Zeker ons onderzoekswerk gaat vaak over mechanieken. Maar om terug te komen op de praktische kant van ons specialisme; we gebruiken ook regelmatig de realiteit van het bouwen om dingen op kleine schaal te testen en ze vervolgens te abstraheren in een weidse perspectief. Een recent voorbeeld van dit proces is te herkennen in ons project voor een dakhuis in Rotterdam. Op zich is dit een eenvoudige uitbreiding van een woonhuis. Tegelijkertijd is het een heel duidelijk voorbeeld van hoe een klein ding groot wil zijn. In alles schreeuwt dit project een grotere ambitie, een bredere agenda uit: breidt uit! Verdicht! Suburbia kan in de stad! Onze waarneming is dat steeds minder architecten (bij)bedoelingen met

Het idee van computersimulatie als training intrigeert me

INTERVIEW | WINY MAAS

hun werk lijken te hebben. Is dat een verontrustende ontwikkeling? In het algemeen drukt de huidige productie inderdaad een groot ongeloof uit. Een machteloosheid ten opzichte van het agenderend vermogen van architectuur. Dat lijkt me niet nodig en ook niet zinnig, juist in een grootschaliger wereld die schreeuwt om een krachtige houding. Dat verklaart direct ook onze rol in de media. We proberen daarin immers juist dit vermogen van architectuur aan de orde te stellen. Dat is een noodzaak voor het vakgebied. Het is tevens vanuit deze noodzaak dat wij het belangrijk vinden om naast het werk van ons bureau ook les te geven. Door middel van onderwijs willen we jongere generaties aansporen hun eigen interesses te bevragen en in te zetten in hun ontwerpproces. Dat is hard nodig. In vergelijking tot studenten van MIT, het Berlage Instituut of Aziatische scholen lijken Nederlandse TU-studenten veel minder aan te kunnen. Hoe organiseert MVRDV in praktische zin de wisselwerking tussen onderzoek en bouwproductie? Dat is niet eenvoudig. Het zijn hele verschillende werkzaamheden. Voor het ene moet je een groot team mobiliseren, voor het andere juist een klein team. Sommige andere bureaus werken met een interne research-unit, maar voor ons is dat niet flexibel genoeg. Wij hebben ervoor gekozen om onderzoek te doen door allianties aan te gaan met het Berlage Instituut, met MIT en recent met de TU Delft. Heeft dit laatste te maken met uw aanstelling als hoogleraar? Inderdaad, dat heeft met elkaar te maken. Het betekent tevens dat ons onderwijs dus niet draait om het leren maken van leuke ontwerpen. Ons onderzoeksmodel is geënt op andere onderzoeksdisciplines. Wij werken bijvoorbeeld net als een arts die de bron van een anthraxbesmetting opspoort. Ik noem expres dit voorbeeld, omdat ik destijds op het

Max Planck Instituut het computermodel heb gezien, dat een dergelijk onderzoek begeleidde. In principe gaat het om een fenomenale kansberekening, een systematisch bombardement van protonen en moleculen om de zwakte van de anthrax keten te vinden. Als je dit onderzoek zou filmen is het resultaat gegarandeerd spannender dan The Matrix! Kortom, wij werken met een onderzoeksmodel waarin studenten ongeveer drie tot zes maanden participeren. Voor ons is dat interessant omdat we hierdoor instaat zijn op een flexibele manier onderzoek te doen. Voor een onderwijsinstelling levert het een interessante aanvulling op het klassieke modernistische educatiemodel. Voor studenten zelf is het een model waarin ze getraind worden op een intelligente manier complexe vraagstukken op te lossen middels simulatie. Wat is dan vanuit dit perspectief gezien de grote opgave? In januari start ik met een studio, die vooralsnog de werktitel de ‘Why-factory’ heeft. De centrale opgave van deze studio is het agenderen van schaal. Het werkveld is de veranderende evolutionaire stad. Binnen de studio zullen we proberen hiervoor theoretische modellen te ontwikkelen. Met behulp van tijdelijke allianties proberen we deze modellen tegelijkertijd te voeden en te testen. Zo worden er bijvoorbeeld veel politieke uitspraken gedaan in Nederland, waarvan de ruimtelijke consequenties niet of nauwelijks worden onderzocht. Het in beeld brengen van al die vrijblijvende uitspraken is een van de grootste architectonische opgaves. Want hoe ziet een superprovincie Holland eruit? Wat zijn de ruimtelijke gevolgen voor een Betuwelijn waarop ook een TGV kan rijden? En hoe ziet een dubbeldeks snelweg tussen Rotterdam en Schiphol eruit? In de huidige situatie levert niemand beeldende antwoorden waardoor tal van ruimtelijke vraagstukken onbeantwoord blijven. Waar blijft het Groene Hart Plan? Heeft zo’n klein land als Nederland echt een tweede luchthaven nodig in Lelystad? Het is tijd dat wij

als architecten zulke vragen aan de orde stellen door ze te verbeelden. Toen we BNA voorzitter Jeroen van Schooten vroegen naar zijn inschatting van de opgave van morgen kwam hij met het idee dat architecten zich zouden moeten professionaliseren. Botst dat met uw ideeën? Naast de service-architect, waar Jeroen wellicht op doelt, is er zeker ook behoefte aan de conditievormende architect. Met de service-architect is de klant zeker gebaat. Maar tevens acht ik het belangrijk dat een architect naast Balkenende kan zitten om condities te scheppen voor de ruimtelijke opgaven en die de consequenties daarvan in beeld kan brengen. Er is behoefte aan een ruimtelijk specialist, die zich naast de grote krachten van de samenleving nadrukkelijk bemoeit met onderwerpen, zoals die door Al Gore en anderen worden aangedragen. Met andere woorden, de opgave is het vertalen van de problemen en mogelijkheden van deze tijd in ideeën over een vernieuwende stad. Dat vergt veel kunde, techniek, inlevingsvermogen en service, maar vooral ook veel te ontwikkelen kennis. Als architect hebben we een dubbelrol in de toekomst: we moeten én zorgen dat we ´ver-Schooten´, ons professionaliseren dus, én tegelijkertijd moeten we ons ruimtelijk specialisme beeldend inzetten. Niet enkel faciliterend, maar ook agenderend brengt de architect van morgen zowel technische processen, als de consequenties van bestuurlijke ambities in kaart.

architectenweb magazine

Architectenweb Magazine nu ook digitaal

Probeer AWM digitaal nu 3 maanden gratis Architectenweb Magazine is nu ook digitaal beschikbaar, inclusief een handige zoom-, zoeken printfunctie. Als webabonnee kunt u met uw persoonlijke code de digitale editie altijd en overal lezen.Tevens heeft u toegang tot het AWM archief, met daarin alle eerdere verschenen edities van Architectenweb Magazine. U kunt nu drie maanden lang gratis kennis maken met het webabonnement van Architectenweb Magazine. Kijk voor alle informatie op:

www.architectenweb.nl/awmdigitaal/

brandweerkazerne Berkel en Rodenrijs van VVKH architecten

architectenweb magazine

PROJECTEN KORT

Op de groei bedacht De locatie van de nieuwe brandweerkazerne van Berkel en Rodenrijs is op een strategische plek gesitueerd, met het oog op de aanstaande fusie met de gemeenten Bleiswijk en Bergschenhoek. VVKH architecten heeft hierop ingespeeld met een ontwerp dat voorbereid is op de reeds geplande uitbreiding in 2010. Waar elders in de wereld brandweerkazernes als een noodzakelijk kwaad beschouwd lijken te worden, is er in Nederland een bescheiden architectonische traditie in opgebouwd. Mede dankzij de ontwerpen van gerenommeerde architectbureaus als Claus en Kaan en Neutelings Riedijk is de brandweerkazerne als architectonische opgave op de kaart gezet. Het ontwerp van VVKH architecten voor Berkel en Rodenrijs past in die traditie. De nieuwbouw van de brandweerkazerne op het bedrijventerrein ‘de Berkelse Poort’ was noodzakelijk geworden door het groeiend inwonertal, dat een verdere professionalisering van de brandweer vereiste. Het nieuwe gebouw heeft een heldere ruimtelijke organisatie, noodzakelijk in de hectiek die een brandweerkazerne kenmerkt. Vanwege een stedenbouwkundige randvoorwaarde diende de totale kavel te worden bebouwd. In antwoord hierop ontwierp VVKH architecten een compact en rechthoekig volume bestaande uit drie lagen. In dit volume zijn opgenomen de remise, werkplaatsen, kleedruimten en kantoren. Opvallend aan het ontwerp is de overkapping die als een ‘gazen huls’ de hele locatie afbakent. Binnen deze nummer 12 - september 2007

huls wordt geoefend en de reeds geplande uitbreiding kan er de komende jaren in worden opgenomen. De combinatie van de doorzichtige huls die de blik op de omgeving inkadert en de keuze voor cortenstaal als gevelbekleding geeft de kazerne zowel een ruimtelijke als een robuuste uitstraling.

zigheidsdetectie toegepast, alles om energieverspilling tegen te gaan. Het resultaat is een functioneel en efficiënt gebouw: het leverde VVKH Architecten een nominatie op voor het BNA Gebouw van het Jaar 2007. (OK) Q architectenweb.nl/p7177/

Een uitdrukkelijke wens van de gemeente Berkel en Rodenrijs was om een duurzaam en energiezuinig gebouw te realiseren. Daarom is de gevel van het gebouw bijzonder licht geconstrueerd en goed geïsoleerd, waardoor het gebouw na een uitruk bijzonder snel opwarmt. Het gebouw is voorzien van betonkernactivering en voorzien van een warmtepomp met warmte- en koudeopslag in de bodem. De overkapping heeft ook een functie als zonnescherm, zodat de opwarming van het gebouw in de zomer beperkt wordt. Binnen in het gebouw zijn energiezuinige verlichtingsarmaturen met aanwe-

opdrachtgever

gemeente Berkel en Rodenrijs

ontwerp

VVKH (www.vvkh.nl)

architect

Gerrit-Jan van Rijswijk, Fons Verheijen

constructeur

DHV, Den Haag

installatieadviseur

J. van Toorenburg, Den Haag

aannemer

Schipperbouw, Capelle aan de IJssel

realisatie

2006

fotografie

René de Wit

architectenweb magazine

PROJECTEN KORT

begane grond nummer 12 - september 2007

tussenverdieping

1e verdieping 29

Woningbouw Geuzenveld door BUROBEB

architectenweb magazine

PROJECTEN KORT

begane grond

1e verdieping

2e verdieping

Wonen in het groen De wijk Geuzenveld in Amsterdam is een nieuw woningbouwproject rijker. BUROBEB ontwierp 24 grondgebonden eengezinswoningen, verdeeld over zes vrijstaande objecten van ieder vier woningen. De focus ligt op het voordeel van het â&#x20AC;&#x2DC;net niet in de stad wonenâ&#x20AC;&#x2122;, door iedere woning een volwaardig uitzicht te geven. Net als in de Bijlmermeer zijn de impulsen die aan de stedelijke vernieuwing in Amsterdam-West worden gegeven, niet te stuiten. Het wonen aan de rand van de stad biedt voldoende mogelijkheden om de voordelen ervan te benutten: wonen in het groen met veel licht, lucht en ruimte. In Geuzenveld kreeg BUROBEB de opdracht om 24 eengezinswoningen te ontwerpen die een ruimtelijke kwaliteit aan het gebied zouden geven, met aandacht voor beeld, gebruik en duurzaamheid. Onvermijdelijk dat de schaal en de verschijningsvorm van de gerealiseerde woningen van een andere orde is dan die van de omringende bebouwing. Het resultaat is een woningbouwproject van zes vrijstaande woonblokken met daarin vier woningen, deels van twee en deels van drie woonlagen. Een overdekt wandelpad dat dwars door de woonobjecten loopt, splitst de woonblokken in twee keer twee woningen. Is in sommige gebieden de sociale veiligheid nogal eens het struikelblok, hier ligt de nadruk op prettig wonen in een groene omgeving doordat BUROBEB de kenmerkende middelhoogbouw van Amsterdam West heeft verruild voor kleinschaligheid. De zes woonblokken staan ruim verspreid, waardoor alle woningen een afwisselend uitzicht op groen of op water hebben. Het zijn gebouwen die kwaliteit en duurzaamheid uitstralen, zowel in de plattegronden als in de materiaalkeuze. Zo is een open houten gevelstructuur toegepast, die goed aansluit bij het verlangen naar een meer natuurlijke woonomgeving.(EF) Q architectenweb.nl/p7349/ nummer 12 - september 2007

opdrachtgever

Far West

ontwerp

BUROBEB (www.burobeb.nl)

architecten

Kaspar Aussems, Chris Boot, Ben Ewals

aannemer

RIZ Bouw IJsselstein

constructeur

Tentij

installatie adviseur

Bureau Nieman

realisatie

2007

fotografie

Luuk Kramer

PROJECT BELICHT | DE CONDOR

Appartementencomplex De Condor door DOK architecten / Monica Ketting

Stoer poortgebouw

op poten

situatie

Het park dat de Rotterdamse deelgemeente Hoogvliet gaat omzomen is nog in aanleg, maar de entree ervan is al gevormd. Een stoer, op hoge poten geplaatst woongebouw vormt de toegangspoort. Meer nog, het gebouw is een uitnodigend baken om tussen de laagbouw van het dorp en de vlammende schoorstenen van Pernis te recreĂŤren in het groen. De ronde vormen van het gebouw, versterkt door de er omheen slingerende fors uitkragende stalen banden, geven het appartementencomplex het vriendelijke karakter van een parkgebouw. door | Theo van Oeffelt fotografie | Rob Hoekstra, Jeroen Musch

architectenweb magazine

nummer 12 - september 2007

PROJECT BELICHT | DE CONDOR

De kolommen van dubbele hoogte maken een vrij doorzicht naar het park mogelijk

anvankelijk had de Rotterdamse deelgemeente Hoogvliet aan de rand van het dorp twee woontorens gepland. Zij zouden de wijk Nieuw Engeland moeten verbinden met een nieuw park dat vanaf de dijk langs de Oude Maas wordt aangelegd. Met onder de torens een parkeergarage en de tussengelegen ruimte als doorkijkje op het park. Het voornemen sneuvelde echter door de hoge kosten. Daarvoor in de plaats kwam een plan voor een flatgebouw

met twee vleugels en een parkeergarage op de begane grond. De opdracht tot uitwerking werd gegeven aan Atelier Zeinstra van der Pol, inmiddels DOK architecten geheten. Projectarchitect Monica Ketting is nog tijdens de bouw begonnen met het bureau HENK. ‘Wat ik niet goed vond aan dat plan’, vertelt Ketting, ‘was dat je bij het aanrijden visueel stuitte op die parkeergarage. Het erachter gelegen groen zou juist uit het beeld verdwijnen. Daarbij zou het oorspronkelijke idee leiden tot weer zo’n log flatgebouw die juist nu overal gesloopt worden. Waar wij naar zijn gaan zoeken was naar meer lucht en licht, naar een associatie met wat je in een park kunt aantreffen.’ Als referentie voor het ontwerp werd gekozen voor het beeld van een uitkijktoren, zoals je die vaak in bossen vindt. Daarom ook die poten, die het gebouw optillen en zo de mogelijkheid geven om voor de omringende laagbouw het uitzicht op het park te behouden. Poortfunctie Het achterwege laten van de parkeergarage als begane grondlaag en het plaatsen van het gebouw op een rij kolommen van dubbele verdiepingshoogte, versterkt de poortfunctie. De stevige poten geven een zekere nietigheid aan de auto’s die onder het gebouw geparkeerd staan en die ondanks hun aanwezigheid het zicht vrij laten op het er achter gelegen park. Een hek ontbreekt rond de parkeergelegenheid. ‘Daar was ik pertinent op tegen,’ zegt Ketting.

Zowel de parkeerplaatsen als de entrees en noodtrappenhuizen zijn onder het gebouw gesitueerd

Het gebouw heeft een alzijdige vorm, zonder voor- of achtergevel architectenweb magazine

‘We zijn ondanks herhaalde verzoeken dat ook niet gaan tekenen en na een vergadering of tien was het verzoek van tafel.’ Een laag gehouden talud vormt nu de afscheiding met het omringende groen. Goede verlichting en een slagboom verhinderen overlast. Het appartementencomplex heeft een alzijdige vorm gekregen, zonder expliciete voor- of achterkant. Hooguit is aan een parasol of tuinstoel te zien wat het balkon is. De eerste schetsen tonen hoe, zoekend naar een bij het park passende luchtigheid, het gebouw twee wijd uitslaande vleugels kreeg die later de naamgeving van het complex bepaalden. De opdrachtgever, Woonzorg Hoogvliet, koos voor ‘De Condor’, daarmee het beeld oproepend van de majestueuze roofvogel hangend boven het Andes gebergte.

Poten en banden Behalve door de rij kolommen die het gebouw dragen, wordt het gezicht van De Condor gevormd door de banden van stalen balkon- en galerijhekken met opengewerkt motief, die dienen als doorvalbeveiliging. De poten en de zich als het ware rondom het gebouw slingerende banden spelen een belangrijke rol in het ontwerp en waren voor de architecten essentieel: ’Deze elementen mochten wat ons betreft dan ook extra geld kosten, waarvoor we bereid waren op andere onderdelen te bezuinigen. De kenmerkende details van het ontwerp brachten niet alleen extra kosten met zich mee, maar vroegen ook veel tijd, omdat het architecturale beeld dat je met die stalen banden wilt creëren gerealiseerd moet worden door goed materiaalgebruik. Daarnaast dien je rekening te houden met de veiligheideisen die worden gesteld.’ De hekken wijken naar buiten om extra ruimte te suggereren en zijn van geschoppeerd staal, nadat uit proeven aluminium over een zo grote lengte te slap bleek. De eerst gekozen ruime ruit in het hekwerk werd als onveilig beschouwd, zodat ook daarvoor een andere oplossing gevonden moest worden. Het hekwerk is nu overal gelijkmatig geperforeerd, waardoor het doet denken aan gaas. De benodigde besparingen werden onder meer gevonden in het gevelmateriaal. Gekozen is voor Reynobond

nummer 12 - september 2007

Jeroen Musch

Het appartementengebouw telt zes woonlagen met per laag acht appartementen van honderd vierkante meter. De bovenste drie woonlagen zijn koopappartementen, de lager gelegen appartementen zijn bestemd voor de sociale sector, maar kunnen door de bewoners in een later stadium worden aangekocht. De organisatie van het gebouw is helder en eenvoudig. In de knik in het midden van de vleugels bevindt zich de entree die toegang biedt tot een relatief kleine hal met twee liften. Aan weerszijden is een nooduitgang gecreëerd. Vanuit de middenhal worden per verdieping acht appartementen via een galerij ontsloten.

Het alzijdige gebouw heeft geen prominente gevel of duidelijke voor- of achterkant

PROJECT BELICHT | DE CONDOR

De geperforeerde balkon- en galerijhekken wijken naar buiten waardoor op de galerijen extra ruimte wordt gesuggereerd

de frisse

panelen, bestaande uit een polyethyleen kern waarop aan weerszijden een voorgelakte aluminiumplaat is verlijmd. Deze gelakte panelen geven de gevel en de binnenruimten een heel levendige glans, wat de architectuur versterkt en voor een zekere spanning en afwisseling zorgt. Op enkele plaatsen zijn de panelen niet in een grijze tint gelakt, maar in een felgroene kleur. groene kleur contrasteert De frisse groene kleur met het witgrijze beton contrasteert met de ingetogen kleuren van het witgrijze beton en het zilver van de stalen banden. De heldere, optimistische groene kleuren zijn toegepast in de ruimten waar je binnenkomt, zoals het trappenhuis en de vides, ruimtes die niet direct naar je toekomen als je het gebouw ziet. Volgens Ketting is het een groene kleur die past bij het park waar dit gebouw de toegang toe biedt.

vierkante meter iets grotere kopwoningen hebben zelfs aan drie zijden glas, wat een wijds perspectief biedt op de ver weg gelegen Euromast.

Met het optillen van het gebouw zijn ook de traditionele bergruimten op de begane grond verdwenen. Zij zijn nu per etage direct vanuit de lift toegankelijk. De acht appartementen zijn modulair van indeling. Vanuit de grote centrale hal zijn vier kamers gelegen. Door naar eigen wensen tussenwanden weg te halen of te plaatsen kunnen de bewoners bijvoorbeeld een 71⁄2 meter brede woon- eetkamer creëren, of juist ervoor kiezen over meerdere slaapkamers te beschikken. De glazen schuifpuien naar de balkons brengen veel licht in de woonkamers. De kamers van de met 115

opdrachtgever

Woonbron Hoogvliet

ontwerp

DOK architecten (www.dokarchitecten.nl)

Geen tuttigheid Om de dubbelhoge poten en de stalen banden te realiseren moest ook bezuinigd worden op het parkeerveld, wat niet kon worden verlaagd. En de door de gemeente bedachte waterpartijen rondom het complex zijn eveneens gesneuveld. Desondanks zijn de architect en de projectleider meer dan tevreden. ‘Het is een stoer en toch lichtvoetig gebouw geworden’, meent Ruben Visser. En Monica Ketting wijst naar de banden, die ‘veel meer nog dan op papier al zichtbaar was, ervoor zorgen dat het toch forse gebouw zich niet presenteert met een enorme gevel, maar ook voorkomen dat het een tuttig complex is geworden.’

voorheen Atelier Zeinstra van der Pol architect

Monica Ketting (www.henkarchitecten.nl) nu HENK Artchitecten

aannemer

GN-Bouw, Dordrecht

constructeur

Goudstikker de Vries, Capelle aan den IJssel

installatieadvies

Van Vliet Installatie, Bergen op Zoom

oplevering

2007

architectenweb magazine

De frisse groen gelakte panelen zijn toegepast in entreeruimtes zoals het trappenhuis, waar de kleur helder afsteekt tegen het witgrijze beton

nummer 12 - september 2007

PROJECT BELICHT | DE CONDOR

11 7

10 9 9

begane grond

6 5

3 8

8 3

verdieping

galerij

liften

woonkamer

balkons

slaapkamer

parkeerplaats

keuken

10 noodtrappenhuis

badkamer

11 entreehal

bergingen

doorsnede

architectenweb magazine

De galerijhekken van geschoppeerd staal liggen als banden rondom het gehele gebouw. Het hekwerk is gelijkmatig geperforeerd en wekt de indruk van gaas

nummer 12 - september 2007

PROJECT BELICHT | DE CONDOR 1 3 2

10 9

aluminium daktrim, naturel geanodiseerd

afschotisolatie

2-laags APP bitumineuze dakbedekking, volledig verlijmd

11 12 7 10

prefab galerijplaat, aangestort met isokorf

HWA

HSB gevelelement

afdeklaag

breedplaatvloer beton

stalen hoekprofiel

10 stalen buisprofiel 11 stalen strekmetaal, geschoppeerd

12 stalen baluster 13

13 zelfregulerend ventilatierooster 14 isolatie 15 Reynobond 4mm omgezet wit

8 7

architectenweb magazine

De reflectie van het daglicht op de glanzend gelakte panelen zorgt voor een levendige binnengevel

Gerelateerd op architectenweb.nl bouwproduct

Reynobond® 33

projectportfolio

bouwproduct

Serie 6.31

projectportfolio

nummer 12 - september 2007

SusStream

Woningen Oud-West De grote woongebouwen ten noorden van het nieuwe stadsdeelhuis krijgen een stoere uitstraling die doet denken aan industriële gebouwen. Samen met de monumentale hallen van de remise zorgen ze ervoor dat het gebied een geheel eigen karakter krijgt. HENK architecten Q architectenweb.nl/p7607/

De enkel schuivende ramen uit de serie 6.31 maakt deel uit van de generatie Maestrobriljant schuifdeuren en –ramen, die zich kenmerken door hun hoge isolatiewaarde. De ramen kunnen twee-, drie- of vierdelig worden uitgevoerd, afhankelijk van de maatvoering. ElandBrandt b.v. Q architectenweb.nl/bp8375/

bouwproduct

Borneodriehoek In de Indische buurt in Amsterdam heeft DOK architecten drie gebouwen gerealiseerd, die architectonisch gezien één geheel vormen. Het project wordt gekenmerkt door verdiepinghoge ramen. De vele vides versterken de lichttoetreding binnen de woning. DOK architecten Q architectenweb.nl/p7606/

Reynobond® 33 alum.sandwichpanelen met een polyetheenkern zijn leverbaar in verschillende kleuren, afmetingen en plaatdiktes. Het lichte plaatmateriaal is afgewerkt in hoogglans en verkrijgbaar in verschillende glansgradaties. Vanwege de symmetrische opbouw blijven de platen vlak bij bedrukking. Vink Kunststoffen b.v. Q architectenweb.nl/bp8458/

virtuele tour

De Condor

Het ventilatierooster SusStream beschikt over goede geluidsdempende eigenschappen en zorgt voor een hoge energiebesparing. Het aërodynamische ontwerp en een vernieuwde zelfregelende klep zorgen voor een scherpere EPC-reductie. BUVA rationele bouwprodukten

Snel een kijkje nemen bij de Condor? Bekijk dan de virtuele tour van het gebouw op architectenweb.nl!

Q archtectenweb.nl/bp8374/

Q architectenweb.nl/n10122/

0ARKEERGARAGE 4AIPHOON IN 2OERMOND DOOR -AURICE -ENTJENS $ESIGN

ARCHITECTENWEB MAGAZINE

02/*%#4%. +/24

0ARKEERGARAGE ALS INTERIEUR (ET KOMT NIET VAAK VOOR DAT JE UIT ETEN GAAT NOG EVEN SNEL DE AUTO IN DE GARAGE PARKEERT EN DAAR BESEFT DAT JE EIGENLIJK DE PLEK VAN BESTEMMING AL HEBT BEREIKT $E PARKEERGARAGE DIE -AURICE -ENTJENS ACHTER HET EVENEENS DOOR HEM ONTWORPEN RESTAURANT 4HAIPHOON IN 2OERMOND ONTWIERP LEENT ZICH UITSTEKEND VOOR EEN LANGER VERBLIJF DAN ENKELE NOODZA KELIJKE MINUTEN .ORMALITER ZIJN PARKEERGARAGES VOORAL PRAKTISCH EN FUNCTIONEEL VAN AARD EEN HELDER EN RATIONEEL VOLUME WAARIN MET NAME DRAAICIRKELS EN HET MAXIMALE AANTAL PARKEERPLAATSEN DE INRICH TING BEPALEN $E LAATSTE JAREN WORDT DE PARKEERGARAGE ECHTER STEEDS MEER BESCHOUWD ALS EEN VOLWAARDIGE ONTWERPOPGAVE 6OORBEELDEN VAN GARAGES DIE ONTWORPEN ZIJN DOOR 5.3TUDIO OF 0AUL DE 2UITER HEBBEN AANZIENLIJKE AANDACHT GEKREGEN IN DE ARCHITECTUURPERS )N DE GENOEMDE GEVALLEN ZIJN GARAGES AAN GENAME PLEKKEN GEWORDEN DOORDAT BEHALVE AAN PARKEREN OOK AANDACHT IS BESTEED AAN DE TOETREDING VAN DAGLICHT KLEURGEBRUIK EN KUNSTTOEPASSINGEN !LS BIJKOMEND VOORDEEL IS MEESTAL OOK DE SOCIALE VEILIGHEID TOEGENOMEN $AT TEGENWOORDIG DE PARKEERGARAGE ZELFS DE CONCURRENTIE AAN GAAT MET HET MUSEUM BEWIJST DE GARAGE VAN HET MODERN INGERICHTE RESTAURANT 4HAIPHOON -ENTJENS ONTWIERP EERDER HET INTERIEUR VAN HET RESTAURANT WAARIN MODERNE EN TRADITIONELE ELEMENTEN GECOMBINEERD ZIJN 2ECENT KREEG HIJ HET VERZOEK OM OOK DE GARAGE TE ONTWERPEN (ET RESULTAAT IS EEN RUIMTE WAARIN AAN FEL GEKLEURDE WANDEN SCHILDERIJEN HANGEN "OURGONDISCHE STILLEVENS DIE REFEREREN AAN HET RESTAURANTGEDEELTE (ET IS BIJNA ONVOORSTELBAAR DAT HET KAN EEN PARKEERGARAGE DIE ZO ESTHETISCH IS EN WAAR HET ZO AANGENAAM IS OM TE VERBLIJVEN $E CYNICUS ZAL ZICH UITERAARD AFVRAGEN HOE LANG ZOIETS MOOI BLIJFT WANNEER ER STINKENDE AUTO S DOORHEEN RIJDEN MAAR VOORALSNOG IS HET EEN PLEK WAAR ELKE AUTOMOBILIST ALLEEN MAAR VAN KAN DROMEN %&

NUMMER SEPTEMBER

OPDRACHTGEVER

4HAIPHOON 2ESTAURANT "AR 2OERMOND

ONTWERP

-AURICE -ENTJENS $ESIGN

WWW MAURICEMENTJENS COM

ARCHITECT

-AURICE -ENTJENS

AANNEMER

4INNEMANS "OUW -ANAGEMENT ,INNE

CONSTRUCTIES

)NTERIEURBOUW (EES %CHT

TECHNISCHE INSTALLATIES

)4 )TTERVOORT

REALISATIE

NOVEMBER

FOTOGRAFIE

0ETER +ESSELS

Q ARCHITECTENWEB NL P

John Lewis Marshall

Woonhuis op IJburg door Pieter Weijnen / FARO Architecten 44

architectenweb magazine

PROJECTEN KORT

begane grond

1e verdieping

2e verdieping

3e verdieping

dakverdieping

Consequentie van open ruimte Op IJburg heeft Pieter Weijnen van FARO Architecten zijn eigen huis gebouwd. Behalve hoge duurzaamheid stond vermoedelijk ook ruimtelijkheid hoog op het verlanglijstje van de architect. Het resultaat is een zeven meter hoge begane grondverdieping en een â&#x20AC;&#x2DC;ingehangenâ&#x20AC;&#x2122; woonvloer. Op het Steigereiland staat een hoog, smal en vooralsnog vrijstaand gebouw, met een bijzondere gevelindeling. Maar bijzonder is vooral de binnenconstructie. Direct bij binnenkomst is de volledig vrij hangende tussenvloer een in het oog springend element. Op deze tussenverdieping is de woonkamer gesitueerd. Vanaf de begane grond is echter alleen een groot, met kleine koperplaatjes bekleed volume zichtbaar dat lijkt te zweven in de hoge ruimte. Naast een schubachtig effect roept de tussenverdieping ook de associatie met een scheepsboeg op, aangezien de constructie als een soort romp is vormgegeven. Een ander opvallend aspect van de woning is dat de constructie zo veel mogelijk in hout is uitgevoerd. Duurzaam en energiezuinig bouwen rechtvaardigt deze keuze. Vanwege de goede isolatie-eigenschappen van massief hout heeft de woning een laag energieverbruik. Vanuit de wens een dubbele verdiepingshoogte te maken en gegeven het feit dat de gevels door de vele uitsparingen niet-dragend konden worden uitgevoerd, moest er een oplossing voor de stabiliteit worden gezocht. Weijnen heeft ervoor gekozen vlak achter de voor- en achtergevels van de woning twee houten schoren te plaatsen. De consequentie van deze keuze is wel dat de schoren duidelijk zichtbaar zijn gebleven en nu vlak voor de ramen langs lopen. (OK)

Q architectenweb.nl/p7360/

nummer 12 - september 2007

opdrachtgever

Pieter Weijnen

ontwerp

Pieter Weijnen / FARO architecten (www.faro-architecten.nl)

architect

Pieter Weijnen

aannemer

Kerkhofs montagebouw

constructieadvies

Pieters BouwTechniek

installatieadvies

realisatie

2007

fotografie

Jeroen Musch, John Lewis Marshall

02/*%#4 "%,)#(4 \ /"!

/PENBARE "IBLIOTHEEK !MSTERDAM DOOR *O #OENEN #O !RCHITEKTEN

)NGENIEUZE BOEKENKAST %EN GROOT BOEKENSPEKTAKEL ZO KUN JE DE NIEUWE BIBLIOTHEEK IN !MSTERDAM MET RECHT NOEMEN (OEWEL HET BIBLIOTHEEK GEBOUW TAL VAN ANDERE FUNCTIES BEVAT STAAT HET BOEK CENTRAAL )N HET HART VAN HET GEBOUW BEVINDT ZICH HET HOUTEN BLOK MET DE COLLECTIES DAT ALS EEN OVERMAATSE BOEKENKAST UIT DE BASISSTRUCTUUR STULPT )NTERIEUR EN EXTERIEUR ZIJN OP SUPERIEURE WIJZE MET ELKAAR VERBONDEN DOOR \ -ACHTELD DE (AAN FOTOGRAFIE \ ,UUK +RAMER VOGELVLUCHT

E GROOTSTE OPENBARE BIBLIOTHEEK VAN .EDERLAND HEEFT HAAR POORTEN GEOPEND 'EHEEL IN LIJN MET DE HUIDIGE TIJDSGEEST IS DE /PENBARE "IBLIOTHEEK !MSTERDAM MÏÏR DAN ALLEEN EEN UITLEENPLAATS VOOR BOEKEN *E KUNT ER LOUNGEN ETEN LUISTE REN THEATERVOORSTELLINGEN BIJWONEN GENIETEN VAN EEN FAN TASTISCH UITZICHT EN INDERDAAD OOK LEZEN $E OPENHEID IN DE BIBLIOTHEEK IS OVERWELDIGEND EN NODIGT UIT OM HET GEBOUW UITGEBREID TE VERKENNEN OM HET TE BELEVEN %ÏN VAN DE STERKE PUNTEN IN HET ONTWERP IS DE RUIMTELIJKE

WERKING DIE HET REUSACHTIGE GEBOUW TOT EEN INTERESSANTE PLEISTERPLAATS MAAKT 6OORAL DE WIJZE WAAROP DE VERDIEPIN GEN MET ELKAAR IN VERBINDING STAAN EN HOE DEZE DE GEBRUI KER VERLEIDEN TOT HET BETREDEN VAN ONBEKENDE TERREINEN IS BIJZONDER .ERGENS EEN MOMENT VAN SAAIHEID EN TOCH DE GEWENSTE RUST /VERAL DOORZICHTEN EN VERBINDINGEN DIE ZORGEN VOOR AFLEIDING MAAR DIE DE GECONCENTREERDE LEZER ZO MIN MOGELIJK VERSTOREN "IBLIOTHEEKDIRECTEUR (ANS VAN 6ELZEN KOOS VOOR ARCHITECT *O #OENEN OMDAT HIJ ONDER DE INDRUK WAS VAN DE DOOR #OENEN ONTWORPEN BIBLIOTHEEK OP HET #ERAMIQUETERREIN

ARCHITECTENWEB MAGAZINE

$OOR DE TERUGWIJKENDE WESTGEVEL KAN HET DAG LICHT OOK HET BELENDENDE WOONGEBOUW BEREIKEN

NUMMER SEPTEMBER

02/*%#4 "%,)#(4 \ /"!

IN -AASTRICHT $E BIBLIOTHEEK IN !MSTERDAM IS EEN VERVOLG HIEROP "OVENDIEN IS VEELVULDIG GEBRUIK GEMAAKT VAN DE IDEEÑN DIE DE DIRECTEUR HEEFT OPGEDAAN TIJDENS ZIJN TOUR LANGS DE GROTE BIBLIOTHEKEN IN DE WERELD :OALS DE INDIRECTE VERLICHTING VAN DE BOEKENKASTEN MET BEHULP VAN ,%$ S IN TWEE KLEUREN WAARVOOR DE INSPIRATIE KOMT UIT DE BIBLIOTHEEK IN -ALMÚ $OOR DE VERLICHTING KRIJGEN DE BOEKEN DIE IN DEZE BIBLIOTHEEK ZO TROTS ZIJN UITGESTALD EEN FEESTELIJK ACCENT

/OSTERDOKSEILAND $E M GROTE BIBLIOTHEEK STAAT INGEKLEMD TUSSEN DE BELENDINGEN EN EEN KANTOORGEBOUW DAT DEEL UITMAAKT VAN HET COMPLEXE BOUWPROGRAMMA !RCHITECT *O #OENEN HEEFT DESONDANKS KANS GEZIEN OM BINNEN HET DWINGENDE STEDENBOUWKUNDIGE PLAN VOOR HET /OSTERDOKSEILAND EEN MAJESTUEUS GEBAAR TE MAKEN !LS ENIGE IN DE RIJ VAN NIEUWE GEBOUWEN ZET DE BIBLIOTHEEK EEN STAP NAAR VOREN $AARMEE IS DE ROOILIJN VAN HET @GEREZEN BROOD ZOALS #OENEN HET STE DENBOUWKUNDIGE ENSEMBLE NOEMT DOORBROKEN $IE BIJNAAM DANKT HET STEDENBOUWKUNDIGE PLAN AAN HET FORSE VOLUME DAT ZICH MET EEN HOOGTE VAN METER OVER DE HELE LENGTE VAN HET EILAND UITSTREKT 4USSEN DE GEBOU WEN LIGGEN SMALLE STRATEN DIE ALS DUNNE SNEETJES ZIJN UITGESPAARD #OENEN IS KRITISCH OVER HET STEDENBOUWKUNDIG KADER @(ET IS EEN IMMENS MOEILIJKE PLEK (ET STEDEN BOUWKUNDIGE PLAN VOOR HET /OSTERDOKSEILAND IS BEHOORLIJK OPGEPOMPT $IT LEIDT TOT DE ONWENSELIJKE SITUATIE DAT GROTE BOUWVOLUMES TE WEINIG RUIMTE HEBBEN OM TOT HUN RECHT TE KOMEN EN EEN BEHOORLIJKE DAGLICHTTOETREDING NAUWELIJKS MOGELIJK IS $E STRATEN ZIJN GEMAAKT ALS DE BINNENSTADSTRA TEN VAN !MSTERDAM MAAR ACHT METER BREDE STRATEN ZIJN NIET VOLDOENDE VOOR DE TWAALF LAGEN HOGE GEBOUWEN -ET DEZE OPZET DOE JE ELKAAR GEEN PLEZIER $AAROM HEB IK OM TE BEGINNEN EEN HAP UIT DE WESTGEVEL GEHAALD ZODAT OOK DE WONINGEN ERNAAST NOG DAGLICHT KUNNEN KRIJGEN $OOR DE BEPERKTE RUIMTE WAS DE DAGLICHTVOORZIENING IN DE BIBLIOTHEEK EEN BELANGRIJK AANDACHTSPUNT )N EEN DERGELIJK DIEP GEBOUW LIGT HET MAKEN VAN GROTE VIDES VOOR DE HAND MAAR #OENEN WILDE PER SE GEEN VIDE IN HET MIDDEN VAN HET GEBOUW $AT ZOU HET OVERZICHT OVER DE UITGESTREKTE COLLECTIEVLOEREN IMMERS DOORBREKEN )N PLAATS DAARVAN ZIJN OP STRATEGISCHE PLAATSEN LANGGEREKTE VIDES MET EEN INTERES SANT LICHTSPEL GEMAAKT ZOALS HET RAVIJN AAN DE WESTGEVEL DAT IS DOORGETROKKEN TOT DE JEUGDAFDELING ONDER DE BEGANE GROND ,ANGS DE VIDES ZIJN DE VLOEREN ALS TERRASSEN TE ZIEN WAARDOOR MEN IN ÏÏN OOGOPSLAG EEN GROOT DEEL VAN HET GEBOUW KAN WAARNEMEN +LASSIEKE OPBOUW $E ORGANISATORISCHE OPZET VAN HET GEBOUW IS INGENIEUS 6ANWEGE DE GROTE VERWEVENHEID VAN DE PUBLIEKE FUNCTIES HEEFT #OENEN HET VERHUURKANTOOR ALS ZELFSTANDIGE EENHEID BENADERD EN HET ALS EEN APART GEBOUW ACHTER DE BIBLIOTHEEK GEPLAATST 6OORTS IS MET DE KLASSIEKE DRIEDELING VAN PLINT MIDDENDEEL EN TOP DE HOOFDSTRUCTUUR VOOR DE BIBLIOTHEEK ONTSTAAN $OOR DE SCHACHTEN MET DE TECHNISCHE INSTALLATIES

.ERGENS EEN MOMENT VAN SAAIHEID EN TOCH DE GEWENSTE RUST )N HET EXTERIEUR ZIJN DE MATERIALEN NATUURSTEEN HOUT EN GLAS DOMINANT

$E CIRCULATIEZONE MET DE ROLTRAPPEN IS EEN STERK VERLICHT ACCENT IN HET DIEPE GEBOUW

ARCHITECTENWEB MAGAZINE

NUMMER SEPTEMBER

02/*%#4 "%,)#(4 \ /"!

EN LIFTEN AAN DE BUITENZIJDE VAN HET GEBOUW TE PLAATSEN BLIJFT HET INTERIEUR VRIJ VAN VERSTORENDE ELEMENTEN $IT IS ÏÏN VAN DE GEHEIMEN VAN DE RUIMTELIJKHEID VAN HET INTERIEUR 4USSEN DE SCHACHTEN HANGT HET BOEKENBLOK MET DE VIJF COL LECTIEVLOEREN )N DE TRANSPARANTE PLINT ZIJN DE FUNCTIES ONDERGEBRACHT DIE VEEL OPENHEID VRAGEN ZOALS DE JEUGDBIBLIOTHEEK DE TIJD SCHRIFTENAFDELING EN DE MULTIMEDIAVLOER $E MULTIMEDIALAAG ONDERSCHEIDT ZICH VAN DE ANDERE AFDELINGEN DOOR EEN ZEER EIGENTIJDS INTERIEUR EN $E ORGANISATORISCHE OPZET VAN HET GLAZEN WANDEN WAAR GEBOUW IS INGENIEUS DOOR EEN DUIDELIJKE SCHEIDSLIJN TUSSEN PLINT EN COLLECTIEBLOK ONTSTAAT "OVEN HET COLLECTIEBLOK IS DE LUIFEL VAN NATUURSTEEN EEN STERK HORIZONTAAL ELEMENT WAARMEE DE SCULPTURALE VORM VAN HET GEBOUW EEN HELDER ACCENT KRIJGT $E LUIFEL VOLGT DE LIJN VAN HET BORDES BIJ DE STATIGE ENTREETRAP $RIE MATERIALEN ZIJN DOMINANT IN HET EXTERIEUR EN INTERIEUR NATUURSTEEN HOUT EN GLAS :E ZIJN DUSDANIG TOEGEPAST DAT HET GEBOUW EEN STERKE AFLEESBAARHEID VAN BUITEN EN EEN GOEDE ORIÑNTATIE VAN BINNEN HEEFT (OOGTEPUNT HIERIN IS DE SECUNDAIRE WAND LANGS HET RAVIJN AAN DE WESTZIJDE MET DE AANTREKKELIJKE HOUTEN STUDIEPLEKKEN WAARIN BEZOEKERS

PLAATS KUNNEN NEMEN $EZE WAND NEEMT HET RITME VAN DE HOUTEN BUITENGEVEL MEE NAAR BINNEN EN ZORGT VOOR EEN SPANNEND VISUEEL ELEMENT )N DE WAND IS ONDER ANDERE HET (ERMAN "ROODPLEIN ONDERGEBRACHT 3TILTE SPANNING EN SNELHEID "IJ HET ONTWERP VAN DE BIBLIOTHEEK HEEFT #OENEN ZICH BEHALVE DOOR HET PROGRAMMA VAN EISEN VOORAL LATEN LEIDEN DOOR HET CREÑREN VAN PLEKKEN MET DE JUISTE SFEREN VOOR EEN BIBLIOTHEEK 6OOR EEN OPENBAAR GEBOUW MET EEN CULTURELE FUNCTIE ZIJN SPECIFIEKE OPLOSSINGEN NODIG DIE PASSEN BIJ DE KARAKTERSCHETS #OENEN @$E KARAKTERSCHETS VAN EEN BIBLIO THEEK VRAAGT OM AFZONDERLIJKE PLEKKEN VOOR CONCENTRATIE EN CONTEMPLATIE TERWIJL DE RUIMTE TEGELIJK AANTREKKELIJK MOET ZIJN OM TE DOLEN 6AN DIE PLEKKEN HEB IK BELANGRIJKE ACCEN TEN GEMAAKT :E TONEN ZICH MET EEN BEPAALD RITME AAN DE BEZOEKER *E MOET EEN CADANS IN HET GEBOUW BRENGEN ZODAT BEZOEKERS GEBOEID BLIJVEN EN AANGETROKKEN WORDEN OM ERGENS NEER TE DALEN WAAR ZE UREN VERBLIJVENx WAARNA MEN ZICH OPNIEUW KAN VERHEUGEN OP WAT ER IN DE BUURT TE VINDEN IS $US AFWISSELING SPANNING EN VERBONDENHEID ZIJN BELANGRIJK -AAR OOK MOET HET DE SNELHEID VAN HET ALLEDAAG SE KUNNEN BEANTWOORDEN ZODAT MEN VLOT EEN BOEK VINDT EN WEER VERTREKT %EN BIBLIOTHEEK LAAT ZICH VERGELIJKEN MET EEN GRAND CAFÏ WAAR JE SAMEN MET VEEL ANDERE MENSEN BENT EN TOCH OP EEN INTIEME PLEK KUNT ZIJN 6OOR DE SNELHEID EN HET COMFORT ZIJN ALLE COLLECTIEVLOEREN BEREIKBAAR MET ROLTRAPPEN $EZE ZIJN MET GROTE LICHTVLAKKEN AANGELICHT /MDAT ROLTRAPPEN NIET BEANTWOORDEN AAN DE RUST EN SFEER DIE #OENEN VOOR OGEN STOND WILDE HIJ NAAR DE PUBLIEKE ZEVENDE VERDIEPING PER SE EEN TRAP PLAATSEN .A BESTIJGING VAN DE MET NOTENHOUT BEKLEDE LUIE TRAP WORDT DE BEZOEKER BELOOND MET EEN FANTASTISCH UITZICHT OVER !MSTERDAM !LS DOOR EEN PANORAMARAAM IS ONDER DE GROTE LUIFEL DE HAVEN EN DE STAD TE ZIEN /P DEZE VERDIEPING ZIJN HET RESTAURANT EN HET 4HEATER VAN HET 7OORD GEVESTIGD $ANKZIJ DEZE FUNCTIES IS DE BIBLIOTHEEK NIET ALLEEN EEN PUBLIEKSTREKKER VAN !MSTERDAM GEWORDEN MAAR OOK DE SMAAKMAKER VAN HET /OSTERDOKSEILAND

)NTERIEUR EN EXTERIEUR ZIJN VERBONDEN DOOR DEZELFDE MATERIALEN ZOALS HIER DE TOEPASSING VAN -USSCHELKALK

OPDRACHTGEVER

$E RUIMTELIJKE WERKING IS GOED ZICHTBAAR BIJ DE HIPPE MULTIMEDIALAAG BOVEN DE TIJDSCHRIFTENAFDELING

'EMEENTE !MSTERDAM EN

-AB "OUWFONDS TE (OEVELAKEN

ONTWERP

*O #OENEN #O !RCHITECTEN

TE !MSTERDAM WWW JOCOENEN NL

PROJECTLEIDER

7ILL 3TOKKERMANS

INTERIEURADVIES

0OLE 0RODUCTIONS )NGRID !NNOKKEE

AANNEMER

BOUWCOMBINATIE (ILLEN EN 2OOSEN

EN $E .IJS

CONSTRUCTEUR

/VE !RUP TE !MSTERDAM

INSTALLATEUR

"URGERS %RGON 5,#

REALISATIE

FOTOGRAFIE

,UUK +RAMER

ARCHITECTENWEB MAGAZINE

$E VIDE BIEDT EEN HEL DER OVERZICHT OVER DE COLLECTIELAGEN

NUMMER SEPTEMBER

02/*%#4 "%,)#(4 \ /"!

BEGANE GROND

E VERDIEPING

ARCHITECTENWEB MAGAZINE

HOOFDENTREE PUBLIEK VIDE

CENTRALE BALIE VERHUURBAAR KANTOOR HORECARUIMTE

PUBLIEKSRUIMTE

LEES EN STUDIEPLEKKEN

LAAD EN LOSRUIMTES MULTIMEDIARUIMTE TECHNISCHE INSTALLATIES

DAK THEATERZAAL TONEEL

STAFRUIMTES ADMINISTRATIE

E VERDIEPING

DOORSNEDE

NUMMER SEPTEMBER

02/*%#4 "%,)#(4 \ /"!

(ET HOUTEN COLLECTIEBLOK HANGT TUSSEN DE NATUURSTENEN TORENS EN HEEFT EEN SCULPTURALE BEÃ&#x2018;INDIGING MET EEN SCHERP GEVORMDE LUIFEL

BALUSTRADE VAN GEHARD GLAS

MET R V S BUIS ALS BOVENREGEL

VLONDER VAN BANKIRAI OP HOUTEN BALKLAAG

ALUMINIUM DAKRAND

MULTIPLEX MM

VOLKERNPLAAT MET HOUTEN FINEERLAAG

WESTERN RED CEDER

ALUMINIUM KADER

GEÃ&#x2022;SOLEERDE BEGLAZING MM

ROOSTER CONVECTORPUT

CONVECTORPUT

VERHOOGDE VLOER MM VLOERAFWERKING MM GEVENTILEERDE RUIMTE STUCWERK MM

ARCHITECTENWEB MAGAZINE

/P DE ZEVENDE VERDIEPING BIEDT HET TERRAS EEN INTERESSANT UITZICHT OP !MSTERDAM

'ERELATEERD OP ARCHITECTENWEB NL BOUWPRODUCT

-USCHELKALK

PROJECTPORTFOLIO

BOUWPRODUCT

2I ACOUSTIC

PROJECTPORTFOLIO

Q ARCHITECTENWEB NL BP

7ILL 3TOKKERMANS $E DEFINITIE VAN 7ILL 3TOKKERMANS VOOR SUCCES IS @NOOIT OPGEVEN (ET NOOIT MØGEN OPGEVEN VINDT DE LIEFHEBBER VAN DE BAND 2ADIOHEAD HET LEUKSTE AAN ZIJN WERK /PDRACHTGEVERS NOEMT HIJ LEUK OF LASTIG EN OVER DE WELSTAND ZEGT 3TOKKERMANS @!LTIJD AARDIG BLIJVEN *O #OENEN #O !RCHITEKTEN Q ARCHITECTENWEB NL N

NUMMER SEPTEMBER

6ESTEDA TOREN $E 6ESTEDA TOREN VORMT MET ZIJN HOOGTE VAN NEGENTIG METER EN DE BUITENGEWOON SMALLE VORM VAN METER EEN ICOON VOOR DE BINNENSTAD VAN %INDHOVEN )N DE PLINT BEVINDEN ZICH VIER VERDIEPINGEN MET KAN TOREN DE OVERIGE VERDIEPINGEN HEB BEN ELK TWEE APPARTEMENTEN *O #OENEN #O !RCHITEKTEN Q ARCHITECTENWEB NL P

2IGIPS 2I !COUSTIC IS EEN GEPERFOREERDE GIPSKARTONPLAAT DIE AAN DE ZICHTZIJDE IS VOORZIEN VAN EEN GLASVLIESDOEK .A GESCHROEFDE MONTAGE TEGEN EEN STALEN REGELWERK WORDEN DE NADEN AFGEVOEGD EN HET OPPERVLAK VAN EEN FIJNE OF GROFFE AKOESTISCHE COATING VOORZIEN 'YPROC

PORTRET VAN

3TADSBIBLIOTHEEK -AASTRICHT $E 3TADSBIBLIOTHEEK -AASTRICHT VORMT DE HOEKSTEEN VAN HET STEDENBOUWKUNDIG PLAN VOOR #ÏRAMIQUE (ET KUBUSVORMIGE GEBOUW HEEFT AAN ALLE DRIE NAAR HET PLEIN GERICHTE ZIJDEN TRANSPARANTE GEVELS DIE WORDEN BEKROOND DOOR EEN VER UITKRA GEND MASSIEVER BLOK *O #OENEN #O !RCHITEKTEN Q ARCHITECTENWEB NL P

.ATUURSTEEN WORDT ALS BEKLEDINGSMATERI AAL VAAK TOEGEPAST VANWEGE DE RIJKE MATE RIAALEIGENSCHAPPEN -USCHELKALK IS EEN FOSSIELENKALKSTEEN DAT ZICH ONDERSCHEIDT DOOR HET SCALA VAN STRUCTUREN KLEUREN EN BEWERKINGEN (ET PRODUCT IS VERKRIJGBAAR ALS VLOERTEGEL VLOERBAAN PLAAT OF KEI 6AN 3TOKKUM .ATUURSTEEN "6 Q ARCHITECTENWEB NL BP

VIRTUELE TOUR

/"! "ENIEUWD GEWORDEN NAAR DE /PENBARE "IBLIOTHEEK IN !MSTERDAM "EKIJK DAN DE VIRTUELE TOUR VAN HET GEBOUW OP ARCHI TECTENWEB NL

Q ARCHITECTENWEB NL N

Met Alcoa Architectuursystemen maakt u geschiedenis door aan de toekomst te bouwen

Aluminium systemen voor ramen, deuren, serres en gevels

Harderwijk

tel. 0341-464611

www.alcoa-architectuursystemen.nl

U ontwerpt kunstwerken. Laat Ceder uw canvas zijn. Voor de expressieve architect is Western Red Cedar zowel onderscheidend als duurzaam. Een hernieuwbare grondstof rechtstreeks uit de natuur. Ceder zorgt voor duurzame elegantie, warmte, schoonheid en prestige voor de huizen die u creĂŤert. Voor meer informatie, bezoek onze website. www.wrcea.org

www.wrcea.org

Graktit.ws.v.

jaarboe

50 , 9 3 â&#x201A;Ź

Architectuur in Nederland jaarboek 2005-2006

De succesvolle publicatie Architectuur in Nederland wordt vanaf dit jaar door een nieuwe redactie samengesteld. Daan Bakker, Allard Jolles, Michelle Provoost en Cor Wagenaar maken een selectie van de meest opmerkelijke architectuur die het afgelopen jaar op Nederiands grondgebied is gerealiseerd. Uit honderden inzendingen werden er ruim negentig geselecteerd voor een bezoek. Zeven dagen en 2500 autokilometers verder bleven zoâ&#x20AC;&#x2122;n dertig projecten over. Deze representeren een doorsnee van wat 2005 heeft opgeleverd.

Word nu Architectenweb Magazine abonnee en ontvang het jaarboek “Architectuur in Nederland” t.w.v. €39,50 cadeau!

Gratis jaarboek t.w.v. 39,50 bij een jaarabonnement op Architectenweb Magazine. Q Ik neem een jaarabonnement (8 nummers) voor €69,- en ontvang als welkomstgeschenk het boek: Architectuur in Nederland ter waarde van €39,50

Q Ik neem een jaarabonnement voor €69,- met een éénmalige korting van €20,-. Ik betaal het eerste jaar €49,-. Naam: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . m/v Bedrijfsnaam: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Adres: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Postcode/Plaats:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Telefoon: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E-mail: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Handtekening:

architectenweb

Stuur deze antwoordcoupon in een envelop naar:

Architectenweb Media BV, antwoordnummer 526, 1400 VB BUSSUM. Een postzegel is niet nodig. Het abonnement geldt tot wederopzegging en wordt door middel van een acceptgiro in rekening gebracht. U ontvangt het welkomstgeschenk nadat het abonnementsgeld door u is voldaan.

Online aanmelden:www.architectenweb.nl/awm/

Architectenweb Magazine

Vola Sanitair BV Valkenburgerstraat 23 Tel.: 020 - 36 56 356 E-mail: info.nl@vola.com www.vola.com

Uitbreiding Artimo Textiles in Roosendaal door Oomen Architecten

architectenweb magazine

M g

PROJECTEN KORT

begane grond

Serene helderheid Bij het ontwerp van veel bedrijfsgebouwen wordt er vooral aandacht besteed aan een representatieve voorgevel, waarachter een loods schuilgaat. De uitbreiding van Artimo Textiles in Roosendaal, ontworpen door Oomen Architecten, vormt hierop een duidelijke uitzondering. De hele nieuwbouw is aan alle kanten, van binnen en van buiten, zorgvuldig ontworpen. Artimo Textiles, een in gordijnstoffen gespecialiseerde groothandel, wilde de bestaande bedrijfshal uit laten breiden met kantoren en een showroom. Opmerkelijke wens daarbij was dat alle bedrijfsonderdelen, dus zowel het bestaande magazijn als het directiekantoor, eenzelfde uitstraling dienden te krijgen. Oomen Architecten ontwierp een robuust maar overzichtelijk complex dat een zekere soberheid uitstraalt door de strakke vormentaal en zorgvuldige detaillering. Bijzonder sprekend aan het gebouw is – letterlijk – de invulling van de gevel met steenkorven. Bij sommigen zal deze materiaaltoepassing de Dominus Winery in Calfornië van Herzog & De Meuron in herinnering roepen. Maar in plaats van basaltblokken zijn de korven die Oomen toepast, gevuld met grind uit de Noordzee. De gekozen gevelinvulling is behalve esthetisch ook functioneel, aangezien het materiaal meewerkt aan de koeling van het binnenklimaat. Het ontwerpresultaat getuigt van een grote helderheid, doordat de steenkorven ook binnen het gebouw consequent zijn doorgevoerd. De natuurlijke bruinen geeltinten van de door het water rond gepolijste stenen geven aan het interieur een verrassend warme sfeer. In samenhang met de overige toegepaste materialen, zoals glas, zink en beton, ontstaat een bijna serene sfeer, waardoor het bedrijf een stijlvolle en professionele uitstraling heeft gekregen.(OK) Q architectenweb.nl/p7358/ opdrachtgever

Artimo Textiles

ontwerp

Oomen Architecten

architect

Ernst Havermans

(www.oomenarchitecten.nl)

aannemer

Suijkerbuijk BV, Roosendaal

oplevering

2006

fotografie

Frederik Vercruijsse

nummer 12 - september 2007

02/*%#4 "%,)#(4 \ $% #/.$/2

7ONINGBOUWPROJECT & 3IDE IN !MSTERDAM :UIDOOST DOOR /.,

'EVELTECHNIEK OP HET SCHERPST VAN DE SNEDE /NLANGS WERD HET WONINGBOUWPROJECT & 3IDE IN !MSTERDAM :UIDOOST OPGELEVERD (ET ONTWERP IS VAN +AS /OSTERHUIS EN )LONA ,ÏNÉRD VAN /., /NDANKS DE KLEINSCHALIGHEID QUA WONINGAANTAL MAAKT DE VERSCHIJNINGSVORM INDRUK (ET IS DUI DELIJK EEN GESLAAGDE POGING DE "IJLMER POSITIEF OP DE KAART TE ZETTEN DOOR \ /LV +LIJN FOTOGRAFIE \ ,UUK +RAMER

ARCHITECTENWEB MAGAZINE

NUMMER SEPTEMBER

02/*%#4 "%,)#(4 \ & 3)$%

$E VERGUISDE GROOTSCHALIGE HOOGBOUW VAN DE "IJLMER MAAKT PLAATS VOOR KLEINSCHALIGE LAAGBOUW MET PRIVÏ TUIN EN DITO PARKEERPLAATS

E "IJLMERMEER IS ZONDER ENIGE TWIJFEL EEN VAN DE MEEST VERGUISDE WOONWIJKEN VAN .EDERLAND !L KORT NA DE OPLEVERING EIND JAREN ZEVENTIG KREEG DE "IJLMER VAN ALLE KANTEN STEVIGE KRITIEK TE VERDUREN 6OORAL HET ANO NIEME KARAKTER VAN DE GROTE HONINGRAATFLATS MIDDEN IN EEN GROOT OPENBAAR GEBIED WERD TER DISCUSSIE GESTELD !NDERS DAN VERWACHT BLEKEN BEWONERS ZICH NAMELIJK HELEMAAL NIET GELUKKIG TE VOELEN IN DE RIANTE FLATAPPARTEMENTEN UITKIJKEND OVER HET GROEN $E "IJLMER STOND AL SNEL TE BOEK ALS EEN ONVEILIGE ZELFS CRIMINELE WIJK WAARIN ALLEEN MENSEN WILDEN WONEN DIE ECHT NERGENS ANDERS ONDERDAK KONDEN VINDEN $E ROEP OM VERANDERING WAS DAN OOK AL SNEL HOORBAAR 6OORAL NA HET JAAR VAN DE NOG IN IEDERS GEHEUGEN GEGRIFTE "IJLMERRAMP ZIJN ER KNOPEN DOORGEHAKT -EDIO JAREN NEGENTIG WERD DE VERNIEUWING VAN !MSTERDAM :UIDOOST DUIDELIJK ZICHTBAAR MET DE REALISATIE VAN GROOTSCHA LIGE PROJECTEN ALS DE !REN! DE BIJBEHORENDE BOULEVARD EN DE VERLAGING EN HERINRICHTING VAN DE "IJLMERDREEF )N DE LAATSTE JAREN ZIJN ER VERSCHILLENDE RENOVATIE EN NIEUW BOUWPROJECTEN VAN START GEGAAN OM HET WOONMILIEU EEN FLINKE IMPULS TE GEVEN EN ZO DE SOCIALE VEILIGHEID TE VERGRO TEN $AARTOE ZIJN ENKELE HONINGRAATFLATS GEHEEL OF GEDEEL TELIJK GESLOOPT OF GESTRIPT EN OPNIEUW BEKLEED /P DE VRIJ GEKOMEN PLEKKEN ZIJN TAL VAN KLEINSCHALIGE WONINGBOUW PROJECTEN GEÕNITIEERD WAARBIJ GRONDGEBONDEN WONINGEN ALS UITGANGSPUNT DIENDEN !NDERS GEZEGD HET IDEE VAN EEN

DE UITDAGING ZAT VAN MEET AF AAN IN DE PUBLIEKE GEVELS

SITUATIE

ARCHITECTENWEB MAGAZINE

GROOTSCHALIG OPENBAAR GROENGEBIED WAARIN IEDEREEN VER BOVEN HET MAAIVELD WOONT IS VERVANGEN DOOR HET IDEE VAN ZOVEEL MOGELIJK EENGEZINSWONINGEN MET PRIVÏ TUINTJES EEN VOLLEDIGE OMKERING %EN VAN DE PROJECTEN DIE IN DEZE REVITALISATIESLAG TOT STAND IS GEKOMEN IS WONINGBOUWPROJECT & 3IDE !L IN WON /., DE PRIJSVRAAG VOOR DIT PROJECT VAN RUIM VIJFTIG WONINGEN GESITUEERD OP DE PLEK VAN EEN GESLOOPT FLATSEGMENT 6ANUIT HET STEDEN BOUWKUNDIG PLAN LAG ER DE OPGAVE OM EEN GESLOTEN BLOK TE ONTWERPEN DAT VOLLEDIG UIT SOCIALE HUURWO NINGEN BESTAAT )N HET WINNENDE PRIJSVRAAGONTWERP HEEFT /., VOORAL INGEZET OP DE OPVALLENDE PUBLIEKE GEVELS VAN HET BLOK $E OPZET VAN HET & 3IDE ONTWERP IS CONVENTIONEEL TE NOE MEN 6IER RIJEN WONINGEN DIE GESCHAKELD ZIJN TOT EEN GESLO TEN BOUWBLOK DAT MET EEN VIJFDE RIJTJE WONINGEN AANSLUIT OP EEN GERENOVEERD FLATSEGMENT EN ZO EEN SAMENHANGEND GEHEEL VORMT $E PLATTEGRONDEN VAN HET PROJECT ZIJN EENVOU DIG EN HELDER 6AN MEET AF AAN HEEFT VOOR /., DE GROOTSTE UITDAGING VAN HET PROJECT GEZETEN IN DE PUBLIEKE GEVELS VAN HET BLOK (ET IDEE WAS OM PREFAB GEVELELEMENTEN TE MAKEN DIE ÏÏN VOLLEDIGE WONING ZOUDEN BESLAAN $OORDAT DEZE ELEMENTEN ZELFDRAGEND EN ISOLEREND ZOUDEN ZIJN ZOU OOK DE CONVENTIONELE OPBOUW VAN EEN GEVEL UIT DIVERSE LAGEN DOOR ÏÏN ELEMENT WORDEN VERVANGEN /P BASIS VAN EEN INTUÕTIEVE SCHETS VAN )LONA ,ÏNÉRD ZOUDEN DE PREFABELEMEN TEN WORDEN VOORZIEN VAN EEN RELIÑF (ET ACHTERLIGGENDE IDEE WAS DAT MET HET ZICHTBAAR WORDEN VAN EEN TEKENING VAN BEELDEND KUNSTENAAR ,ÏNÉRD EEN UNIEK BEELD ZOU ONTSTAAN

NUMMER SEPTEMBER

)N DE AFGELOPEN JAREN HEEFT /., MET DIVERSE PROJECTEN DE AANDACHT OP ZICH GEVESTIGD EN ZICH ONDERSCHEIDEN OP HET GEBIED VAN INNOVATIEVE ONTWERP EN PRODUCTIEPROCESSEN /PVALLEND IN AL DIE PROJECTEN IS HET STREVEN OM DE KLOOF TUSSEN ONTWERP PRODUCTIE EN UITVOERING TE VERKLEINEN MET BEHULP VAN COMPUTERTECHNOLOGIE 7AAR AANVANKELIJK HET GEBRUIK VAN DE COMPUTER IN HET ONTWERPPROCES DOOR CRITICI ALS ESTHETISCH WERD AFGEDAAN OOGST /., DE LAATSTE JAREN STEEDS MEER WAARDERING VOOR DE PROJECTEN DIE HET BUREAU REALISEERT $ENK MAAR AAN HET COCKPITGEBOUW DAT PROMINENT OP DE COVER VAN HET VOORLAATSTE ARCHITECTUURJAARBOEK STAAT $OOR DIRECT CONTACT MET PRODUCENTEN IS /., IN STAAT GEBLEKEN IN TOENEMENDE MATE HET PRODUCTIEPROCES VAN ZIJN ONTWERPEN TE BEHEERSEN $E SAMENWERKING MET PRO DUCENTEN DIE MET COMPUTERGESTUURDE BEWERKINGSMETHO

,INKS HET GESLOTEN BOUWBLOK EN RECHTS HET DEEL DAT GRENST AAN EEN GERENOVEERD FLATSEGMENT

02/*%#4 "%,)#(4 \ & 3)$%

/M DE GEVELS TE BEVRIJDEN VAN HUISNUMMER BRIEVENBUS EN DEURBEL ZIJN ER LOSSE ELEMENTEN ONTWORPEN DIE DEZE ZAKEN IN ZICH VERENIGEN

DEN ELEMENTEN PRODUCEREN HEEFT BOVENDIEN DE PRODUCTIE VAN UNICA VOOR HET PRIJSNIVEAU VAN SERIEPRODUCTIE MOGELIJK GEMAAKT :O OOK IN DIT PROJECT -ET BEHULP VAN DIGITALE FREESTECHNIEKEN ZOUDEN IN DE PRE FAB PANELEN DE LIJNEN VAN DE TEKENING WORDEN AANGEBRACHT -AAR IN DE UITVOERING VAN HET PROJECT TROK DE AANNEMER ZICH TERUG (IJ WILDE ALLEEN NOG EEN WIND EN WATERDICHT CASCO OPLEVEREN WAT HET GEBRUIK VAN VOLLEDIG GEÕNTEGREERDE PRE FAB ELEMENTEN UITSLOOT (ALSOVERKOP MOEST /., HIERDOOR OP ZOEK NAAR EEN NIEUW IDEE VOOR DE GEVELBEKLEDING 4OEN HEEFT HET BUREAU CONTACT GEZOCHT MET SCHEEPSBOUWER #ENTRAAL 3TAAL )N SAMENWERKING MET DEZE SPECIALIST IN HET BUIGEN EN SNIJDEN VAN STAAL WERD EEN ZES MILLIMETER DIKKE ALUMINIUM GEVELPLAAT ONTWIKKELD DIE HET PATROON VAN DE TEKENING ZOU DRAGEN $E CONSEQUENTIE VAN DE MATERIAAL OMSLAG IS ECHTER DAT DE TEKENING NU NIET IN HET MATERIAAL KON WORDEN UITGEFREESD MAAR ZICHTBAAR MOEST WORDEN GEMAAKT DOOR SNIJDEN VOUWEN EN KOUD VERVORMEN (ET RESULTAAT IS EEN BLINKENDE GEVEL WAARIN MET EEN VLIJM SCHERP MES EEN ZWIERIG PATROON LIJKT TE ZIJN INGESNEDEN .ET ALS IN DE KALLIGRAFEERTECHNIEK IS IN DE GEVEL EEN LIJN MET VARIABELE BREEDTE EN DIEPTE ZICHTBAAR WAT EEN DRIE DIMENSIONAAL EFFECT GEEFT /MDAT HET BLOK OOK VANUIT DE OMRINGENDE FLATS GOED IS TE ZIEN IS DE GEVELTEKENING OOK OP HET DAK DOORGEZET (IER IS ECHTER BESLOTEN OM DE LIJNEN AAN TE GEVEN MET ZWARTE KUNSTSTOF RIBBEN WAT EEN DUIDE

$E OORSPRONKELIJKE SCHETS VAN ,ÏNÉRD GEPROJECTEERD OVER DE GEVELS VAN HET BLOK

HET ZWIERIGE PATROON LIJKT MET EEN VLIJMSCHERP MES TE ZIJN UITGESNEDEN

ARCHITECTENWEB MAGAZINE

6AN ONDER EEN HOEK BEKEKEN EN IN STRIJKLICHT IS HET DRIEDIMENSIONALE EFFECT VAN DE VARIABELE BREEDTE EN DIEPTE VAN DE TEKENING HET BEST ZICHTBAAR

LIJK MINDER DRIEDIMENSIONAAL EFFECT TEWEEGBRENGT DAN BIJ DE ALUMINIUM GEVELS HET GEVAL IS )N DE BINNENRUIMTE VAN HET BLOK ZIJN DE GLAZEN SCHUURTJES DIE /., ONTWIERP DE OPVALLENDSTE ELEMENTEN !AN DE ACHTERZIJDEN ZIJN DE SCHUURTJES TRANSLUCENT MAAR AAN DE TUINKANT KAN DE BEWONER DWARS DOOR HET BLANKE GLAS ZIJN OF HAAR GRASMAAIER FIETS OF SKELTER ZIEN STAAN $E DETAILLERING VAN HET BLOK IS ZORGVULDIG UITGEVOERD $E GLASVLAKKEN LIGGEN MOOI VERDIEPT IN DE GEVEL WAT HET CON TRAST MET DE ALUMINIUM PLATEN NOG VERSTERKT $OORDAT VOOR IEDERE WONING OP ENIGE AFSTAND VAN DE EIGEN DEUR EEN OBJECT IS GEPLAATST WAARIN HUISNUMMER DEURBEL BRIEVENBUS EN VERLICHTING ZIJN SAMENGEBRACHT STAAT DE GEVEL VOLLEDIG IN HET TEKEN VAN ,ÏNÉRDS SCHETS /OK DOOR HET ONTBREKEN VAN VOORTUINTJES OF BALKONS ZIJN HET DE GEVELS AAN HET PUBLIEKE TERREIN DIE IN & 3IDE WERKEN ALS BLIKVANGERS /., IS NIET BANG DAT MET DE DUIDELIJKE KEUZE VOOR EEN BIJ ZONDERE GEVEL TOEKOMSTIGE BEWONERS ZICH ALSNOG NIET THUIS ZULLEN VOELEN IN HET PROJECT )NTEGENDEEL ZIJ GAAN ERVAN UIT DAT BEWONERS HUN HUIS EENVOUDIG KUNNEN HERKENNEN DOORDAT DE GEVEL VAN ELKE WONING EEN UNIEK DEEL VAN DE TEKENING DRAAGT $AT VALT NOG TE BEZIEN MAAR HET STAAT VAST DAT /., ER WEDEROM IN IS GESLAAGD DE POSITIE VAN DE ARCHI TECT DOOR NIEUWE PRODUCTIETECHNOLOGIE INHOUD TE GEVEN $AT DEZE NIEUWE POSITIE NOG GEEN DUIDELIJK ZICHTBAAR EFFECT HEEFT GEHAD OP DE ORGANISATIE VAN DE WONINGEN ZELF IS HET GEVOLG VAN DE KEUZE VAN /., (ET WACHTEN IS OP EEN PRO JECT WAARIN DE DOOR HEN GEHANTEERDE COMPUTERTECHNOLOGIE OOK WERKELIJK INVLOED GAAT KRIJGEN OP DE ORGANISATIE VAN DE RUIMTE

NUMMER SEPTEMBER

OPDRACHTGEVER

$ELTA &ORTE !MSTERDAM

ONTWERP

WWW OOSTERHUIS NL

ARCHITECT

+AS /OSTERHUIS EN )LONA ,ÏNÉRD

GEVELTECHNIEK

#ENTRAAL 3TAAL

AANNEMER

"!- 7ONINGBOUW !LMERE

CONSTRUCTEUR

0IETERS "OUWTECHNIEK (AARLEM

INSTALLATEUR

%BATECH !MSTERDAM

JAAR VAN REALISATIE

'LAZEN SCHUURTJES GEVEN DIRECT PRIJS WAT ERIN IS OPGEBORGEN $E VRAAG IS OF DIT AANZET TOT OPRUIMEN OF DAT OOK DEZE SCHUURTJES DICHTSLIBBEN

02/*%#4 "%,)#(4 \ & 3)$%

4YPE

ACHTERPAD

TERRAS

WOONKAMER

OPEN KEUKEN

TOILET

HAL

TRAPPENHUIS

ENTREE

BADKAMER

SLAAPKAMER

OVERLOOP

E VERDIEPING

BEGANE GROND

4YPE

E VERDIEPING

BEGANE GROND

4YPE

BEGANE GROND

E VERDIEPING

ARCHITECTENWEB MAGAZINE

4ER PLEKKE VAN DE DEUREN EN RAMEN IS TE ZIEN DAT DE ALUMINIUM GEVEL FEITELIJK EEN DUNNE SCHIL IS DIE OP KORTE AFSTAND VOOR DE THERMISCHE GEVEL HANGT

02/*%#4 "%,)#(4 \ & 3)$%

/PENINGEN VOOR DEUREN EN RAMEN ZIJN REPETITIEF MAAR DE SNEDEN IN ELKE PLAAT ZIJN UNIEK

ALUMINIUM AFDEKKER GEVELELEMENT MM SPOUW MM ALUMINIUM PUI BLANK GEANODISEERD

ALUMINIUM PANEEL

BEVESTIGD MET VERZONKEN IMBUS

ALUMINIUM OMEGA PROFIEL AFSTANDHOUDER DAMPOPEN FOLIE TWEE LAGEN GIPSVEZELPLATEN

ONDERDEEL GEVELELEMENT

RIBCASSETTEVLOER

ARCHITECTENWEB MAGAZINE

6ERGELEKEN MET DE PUBLIEKE GEVEL HEBBEN DE PRIVATE GEVELS VAN HET BLOK DOOR TOEPASSING VAN WITTE GOLFPLAAT EEN MEER UTILITAIR KARAKTER

'ERELATEERD OP ARCHITECTENWEB NL BOUWPRODUCT

BOUWPRODUCT

!LUMINIUM GEVELBEPLATING

PROJECTPORTFOLIO

.A EEN PERIODE TE HEBBEN GEDIEND ALS ONDERKOMEN VOOR EEN PROMOTIECAM PAGNE VOOR DE PROVINCIE .OORD (OLLAND IS HET I7EB PAVILJOEN HERBOUWD OP HET CAMPUSTERREIN VAN DE 45 $ELFT (ET INTE RIEUR BESTAAT UIT EEN PROJECTIESCHERM VAN GRADEN ROND EEN @PLAYGROUND /.,

Q ARCHITECTENWEB NL BP

Q ARCHITECTENWEB NL P

-"+ GEVELPLATEN

PROJECTPORTFOLIO

Q ARCHITECTENWEB NL BP

NUMMER SEPTEMBER

-ARTHIJN 0OOL

,ANDMARK +AISERSLAUTERN (ET ONTWERP IS GEBASEERD OP EEN VLOEI ENDE DOORLOPENDE DRIEDIMENSIONALE LIJN DIE DRIE ASSEN DOORKRUIST 4E MIDDEN VAN DEZE ASSEN IS DE (5" GEPLAATST $E CONTOUREN VAN DE TOREN DE CONFERENTIE EN DE BRUG WORDEN EVENEENS IN EEN VLOEIENDE DOORLOPENDE LIJN OMSCHREVEN /., Q ARCHITECTENWEB NL P

-"+ GEVELPLATEN ZIJN VERKRIJGBAAR MET VERSCHILLENDE PROFIELEN ZOALS EEN SINUS CASCADE OF PUNTPROFIEL $E PLATEN ZIJN LEVERBAAR MET VERSCHILLENDE COATINGS ALS 0LASTISOL 0VDF EN SILICONENPOLYESTER EN ZIJN IN ALLE STANDAARDKLEUREN OP VOORRAAD -ETAL "OUWKONSORT BV

PORTRET VAN

I7EB

)N DE GEVELPLATEN VAN ZES MM DIK ALUMI NIUM KAN MET BEHULP VAN SNIJDEN VOU WEN EN KOUD VERVORMEN EEN LIJN MET VARIABELE BREEDTE EN DIEPTE WORDEN AAN GEBRACHT DIE EEN DRIEDIMENSIONAAL EFFECT TEWEEG KAN BRENGEN #ENTRAAL 3TAAL

VIRTUELE TOUR

& 3IDE

-ARTHIJN 0OOL HANTEERT ALS DEFINITIE VOOR ARCHITECTUUR @DE OPLOSSING BOVEN DE OPDRACHT LATEN UITSTIJGEN (ET LEUKSTE AAN ZIJN WERK VINDT DE LIEFHEBBER VAN "LUE .OTE JAZZ HET SPANNINGSVELD TUSSEN DE ARCHITECT EN DE @FASCINERENDE BOUW WERELD DAAROMHEEN /.,

"ENIEUWD GEWORDEN NAAR & SIDE IN DE "IJLMER "EKIJK DAN DE VIRTUELE TOUR VAN HET WONINGBOUWPROJECT OP ARCHITECTEN WEB NL

Q ARCHITECTENWEB NL N

Avans Hogeschool in Tilburg door Ector Hoogstad Architecten

architectenweb magazine

PROJECTEN KORT

situatie

Als bijen in een korf In Tilburg heeft Joost Ector van Ector Hoogstad Architecten met schijnbaar eenvoudige middelen een hogeschool ontworpen. Het is een gebouw dat past in de trend van de huidige scholenbouw: een groot en divers programma en een heldere opzet. De Avans Hogeschool in Tilburg is een school zoals ze tegenwoordig meer worden gebouwd: een buitengewoon complex programma van eisen dat vertaald is naar een gebouw met een duidelijke structuur. In de afgelopen jaren zijn in het hoger onderwijs zowel het zelfstandig als het projectgestuurd leren gemeengoed geworden, waarbij wordt meegenomen dat studenten ook buiten ‘schooltijd’ de beschikking over studieruimte zouden moeten hebben. Dit heeft geresulteerd in gebouwen waarin bijzondere aandacht is besteed aan ontsluiting en routing en, daaraan gekoppeld, een studielandschap. Zo’n landschap van open studieplekken maakt schoolgebouwen tot ontmoetingsplek voor docenten en studenten en voor studenten onderling. Al in het oude gebouw van de hogeschool was door ruimtelijke overcapaciteit een patroon ontstaan waarin studenten elkaar tijdens de lessen ontmoetten om vervolgens een plek te zoeken om (samen) te kunnen studeren. Het was Ectors intentie om dat gebruik van de ruimte ook in het nieuwe gebouw mogelijk te maken. Met eenvoudige maar doeltreffende middelen is hij erin geslaagd zijn streven en het complexe programma van eisen te vertalen in een overzichtelijk gebouw, dat alles behalve saai te noemen is. Van buiten oogt het schoolgebouw overzichtelijk. Het volume van drie verdiepingen is rechthoekig en heeft zowel sterke verticale als horizontale accenten. Doordat het gebouw op een half verdiepte parkeerlaag staat – als alternatief voor parkeren op het maaiveld – lijkt het enigszins te zweven. Behalve nummer 12 - september 2007

PROJECTEN KORT

parkeerplaatsen

fietsenstalling

leslokalen

stafruimte

receptie

entree

groepsruimte

restaurant

studie- of werkruimte

1 1

10 aula 11 vide 12 patio / terras

13 trappenhuis 14 grand cafe

kelderverdieping

begane grond

11 8 9 1e verdieping

12 12 13 9

2e verdieping

nummer 12 - september 2007

de felgroene kleur van de gevel zijn ook de contouren van de vloervelden duidelijk afleesbaar. Twee riante balkons geven het volume tot slot een meer dynamisch karakter, waarbij vooral het balkon van het Grand CafĂŠ op de eerste verdieping bij mooi weer tot levendige taferelen zal leiden. De lokalen en studieruimtes zijn aan de gevels gelegen, waardoor midden in in het midden van het gebouw een prominent verblijfsgebied en flaneerlandschap open blijft. Door de inbreng van enkele diagonale accenten, zoals de schuin geplaatste trappen en de dwars door het gebouw lopende binnenstraat, krijgt het interieur speelse effecten. In de aaneenschakeling van trappen, vides en dakterrassen die zo is ontstaan, kunnen tal van ontmoetingen plaatsvinden, die de sfeer in het gebouw zeker bevorderen. (EF)

opdrachtgever

Stichting Avans

ontwerp

Ector Hoogstad Architecten bv (www.ectorhoogstad.nl)

architect

ir. Joost Ector

projectbegeleiding

Brink Management en Advies

bouwkundig aannemer

Bouwonderneming Stout, Hardinxveld-Giessendam

adviseur constructies

IMd Raadgevende Ingenieurs

realisatie

2007

fotografie

Marcel van Kerkchoven

Q architectenweb.nl/p7355/

doorsnede

architectenweb magazine

Architecten presenteren zich met een projectportfolio op architectenweb.nl

architectenweb

www.architectenweb.nl/projecten

Belangrijkste kenmerken projectgids - Presentaties van circa 3200 projecten onderverdeeld in de disciplines architectuur, stedenbouw, tuin en landschap en interieur - Handige zoekfunctie op projectsoort, trefwoord en naam architect - Wekelijks aangevuld met nieuwe projecten - Heldere projectpresentaties in woord en beeld Schrijf u ook online in op onze wekelijkse projecten nieuwsbrief! Uw projectportfolio ook op architectenweb.nl? Word lid van Architectenweb.nl en presenteer uw bureau op de grootste architectuursite van Nederland. (meld u aan op www.architectenweb.nl/wordlid).

online

Architecten zijn trots op hun projecten. En vaak terecht. Architectenweb.nl biedt Nederlandse architecten daarom een podium om hun projectportfolio te presenteren aan een breed publiek. Handig als u zich wilt voorbereiden op de keuze van een architect. Maar ook voor diegene met liefde voor architectuur is de architectenweb projectgids een rijke bron om dagenlang in te verdwalen.

NIEUW ONLINE | PROJECTEN

nieuwe projecten op architectenweb.nl

Op deze pagina treft u een selectie aan van projecten die recent zijn toegevoegd aan architectenweb.nl. Voor een volledig overzicht van alle projecten surft u naar www.architectenweb/ projecten Uw projectportfolio ook op architectenweb? Word lid van Architectenweb. nl en presenteer uw bureau op de grootste architectuursite van Nederland.

Winkelcentrum Drievriendenhof

Woongebouw Coornhertkade

De herontwikkeling van Winkelcentrum Drievriendenhof in Dordrecht is gebaseerd op verschillende winkelconcepten. De hoofdpassage zoekt aansluiting met de openbare ruimte en loopt van het entreegebouw tot een kegel, die het kruispunt met de dwarspassages markeert. Rijnboutt Van der Vossen Rijnboutt b.v. Q architectenweb.nl/p6891/

Het karakteristieke woongebouw aan de Coornhertkade is blikvanger van de wijk Oud Overdie. Om het sculpturaal vormgegeven gebouw aan te laten sluiten bij de omgeving, is gekozen voor materialen al in de wijk te zien zijn, zoals baksteen en witte kozijnen. FARO architecten b.v.

Q architectenweb.nl/p6893/

Brandweerkazerne, ‘s-Hertogenbosch

Almeerse Hockey Club

Multifunctioneel centrum Beekbergen

De brandweerkazerne in MaasdrielOost is omgeven door een houten ‘schil’, die zich op twee plaatsen opent; een keer bij de opstelplaats van de brandweerwagens en eenmaal op de plaats van de ontspanningsruimte op de verdieping. No Label architectuur stedenbouw interieur

Uitgangspunt voor het clubhuis van de hockeyvereniging was het ontwerpen van een transparant, uitnodigend en functioneel gebouw dat dusdanig is gesitueerd, dat het eventuele nieuwe uitbreidingen niet in de weg staat. De kleedruimtes zijn gescheiden van het feitelijke clubhuis. Borren Staalenhoef Architecten b.v. BNA

In het multifunctioneel centrum in Beekbergen zijn onder andere de basisschool en het dorpshuis opgenomen, evenals het voorheen ontbrekende dorpsplein. De schaal van het dorp wordt gerespecteerd door het gebouw op te delen in kleinere herkenbare onderdelen. Feekes & Colijn

Q architectenweb.nl/p6908/

Q architectenweb.nl/p6972/

Q architectenweb.nl/p7078/

architectenweb magazine

Claudia Sträter

Villa Te Velde

Hotel Laugavegur, Reykjavik

In de modewinkel Claudia Sträter zijn verschillende witnuances toegepast om het geheel een zachte, warme en natuurlijke sfeer te geven. Als contrast met de gelakte displays is gekozen voor wit katoenen gordijnen met een elegant patroon. D/Dock Design and Development

De villa Te Velde, gelegen aan een van de hoofdwegen van het dorp Hoogland, heeft een naar de straat toe gesloten gevel. De open zuidgevel ligt aan een woonerf. Enkele uitgeschoven volumes zijn als kijkdozen, die onder de sculpturale zinken kap vandaan komen. AG Nova Architecten bna

In het ontwerp voor het hotel, dat bovenop het grootste deel van bestaande betonnen huizen zal worden gebouwd, worden lichtgewicht, prefab elementen toegepast. De nieuwbouw wordt voorzien van begroeiing om het onderscheid tussen oud en nieuw markeren. Studio Casa / Zeppelin Arkitektar

Q architectenweb.nl/p7085/

Q architectenweb.nl/p7111/

Q architectenweb.nl/p7116/

Ontmoetingskerk, Haarlem

Bedrijfsgebouw Gibas Numeriek

Christelijke Hogeschool Windesheim, Zwolle

De belangrijkste ingreep bij de vernieuwing van de Ontmoetingskerk is het vervangen van het bestaande zadeldak van de kerkzaal door een nieuwe kap. Op deze wijze werd de oude zaal getransformeerd tot een moderne sacrale ruimte waarin daglicht een belangrijke rol speelt. Architectenmaatschap Groeneweg & Van der Meijden Q architectenweb.nl/p7182/

De nieuwbouw van Gibas Numeriek benut de lange horizontale lijnen van de polder. Van buitenaf lijkt het gebouw te zweven, van binnenuit wordt het landschap ingekaderd door lange, horizontale raampartijen. Een interne patio verbindt verschillende functies met elkaar. Versnel & Partners Architecten en Ingenieurs b.v. Q architectenweb.nl/p7196/

Het ontwerp voor de nieuwbouw bestaat uit een onderwijsgebouw met daaronder een parkeergarage waar plaats is voor 330 auto’s. De vereiste compactheid en flexibiliteit hebben geleid tot een laag en breed volume, dat in tweeën geknipt wordt door een vide. Broekbakema

nummer 12 - september 2007

Q architectenweb.nl/p7212/

hgschmitz.de

Nieuw. Gira E 22 Edel Staal 3 mm dun. Het nieuwe schakelaarprogramma Gira E22 is vlak met de wand geïnstalleerd slechts 3 mm dun. Naast de nieuwe montagemogelijkheid vlak met de wand is een normale installatie in een standaard inbouwdoos ook nog mogelijk.

Nieuw. Gira E 22 Aluminium 3 materialen. De materialen roestvrij staal, aluminium en thermoplast [zuiver wit glanzend] bieden de mogelijkheid een gebouw met één het hetzelfde design in te richten en toch op waarde te differentiëren.

Nieuw. Gira E 22 Thermoplast 3 x 200 functies. Het nieuwe schakelaarprogramma Gira E 22 vormt het kader voor meer dan 200 te integreren functies – van deurcommunicatie tot intelligent gebouwbeheer. Meer informatie via: Fax +31 (0) 3 48 - 47 95 04, Gira Technische Profi Hotline: Tel 0900 - 2 35 44 72 of www.gira.nl /e22

COLUMN | PETER DRIJVER

NHM

Er is gesuggereerd om het Nationaal Museum voor Historie en Democratie te vestigen in een van de topmonumenten die ons land kent. Gouda, Leiden, Den Haag, Utrecht, Amsterdam, Rotterdam en Leiden beschikken tenslotte elk over een beul van een kerk in de binnenstad die er ronduit om vráágt intensiever te worden bezocht. Het Paleis op de Dam, als stadhuis uitdrukking van een van onze culturele bloeiperioden, is ook als mogelijkheid genoemd. Toch mogen we blij zijn dat minister Plasterk daar geen gehoor aan heeft gegeven: als er behalve architecten één beroepsgroep aangewezen moet worden die bewezen heeft het erfgoed te kunnen mishandelen, dan zijn het wel museumdirecteuren. Natuurlijk, een museumdirecteur moet zich in zijn korte carrière profileren door expositie- en aankoopbeleid, reorganisatie en personeelswisselingen onder conservatoren. En natuurlijk, als museumdirecteur zet je jezelf het sterkste neer door – bij voorkeur uitgedost als artistieke kwibus – een voor de plek onbekwame architect te vragen je gebouw te veranderen of uit te breiden. Bij het NHM ging het tussen de blob van Liesbeth vd Pol, naar verluidt een Hollandse leeuw, en de parkeergarage van Francine Houben – zelf zag zij er een toren in. Nu Plasterk zijn kwartiermaker heeft aangesteld, lijkt het me een gepast moment zowel de minister

nummer 12 - september 2007

en Jan Vaessen, directeur van het Openluchtmuseum, een dringende suggestie te doen. Kies een capabele restauratiearchitect en verzamel in den lande net zoveel monumenten als nodig die op de nominatie staan om te worden gesloopt. Herbouw deze vervolgens op een grote holle terp waarin het NHM is opgenomen, en voilà. Ik weet nog wel een paar ge-wel-di-ge wederopbouwkerken en fabrieksgebouwen. Nog niet zo heel lang geleden was het Tropenmuseum een vergeten burcht: bij een bezoekje liep er iemand met je mee die het licht in de zaal bediende, de lakens van opgezette zebra’s wegschoof en de deuren weer achter je afsloot. ‘Conservator’ was een rol die erg letterlijk werd opgevat. Na de Kunsthal en de Museumnachten wordt daar in het veld heel anders over gedacht. In deze tijd van ‘eigen broek ophouden’ is de conservator in de rol van circusdirecteur gekropen, die drommen publiek allerhande attracties voorschotelt. Belevenis, ‘experience’, is het sleutelwoord en voor de media betekent dat ‘branding’, ‘lifestyle’ en ‘identity’. Dát museum is niet langer een tempel der muzen, het is een attractiepark waar je overal aan mag zitten, waar de kinderen beeldhouwwerk als klimtoestel gebruiken en waar volwassenen het lege glas kringen laten maken op 18e-eeuws meubilair. Natuurlijk mag een muzentempel, een traditioneel museum, worden aangevuld met een dynamischer expositie van dingen van alledag. Maar als je tentoonstellingen over auto’s, porno of robotspeelgoed wilt organiseren en dat wilt presenteren als verlengstuk van onze cultuur, dan vraagt dat een eígen domein. Als je dat de Schamhartvleugel van het Haags Gemeentemuseum in sleept en meent daar het hele jaar door een billboardreclame op te kunnen hangen van honderd vierkante meter, dan getuigt dat van bar slechte smaak van een zichzelf overschattende koopman. En wat voor van Krimpen geldt, geldt voor zijn collega’s van het Mauritshuis en Museum Het Paleis: onder banieren en reclame bedolven toparchitectuur. Wat particulieren in monumenten en beschermd stadsgezicht terecht niet mogen, is culturele instellingen wel toegestaan omdat die nu eenmaal zielig, armlastig en tot nut van het algemeen zijn. Kortom, dezelfde larie als waarmee de steenrijke wereld van onderwijs en volkshuisvesting zich profileert om hun belangen in het onevenredige te bevechten. postbus@scala-architecten.nl

VBI FlexCasco

Hoge bouwsnelheid

Doordacht bouwconcept voor keuzevrijheid De voordelen in vogelvlucht:

Ook voor grondgebonden woningen

• Eenvoudig inspelen op bewonerswensen • Hoog comfortniveau • Blijvend aanpasbaar • Snelle oplevering

Meer weten? Looveer 1, 6851 AJ Huissen Postbus 31, 6850 AA Huissen Telefoon: 026 379 79 79 Fax: 026 379 79 00 E-mail: vbi@vbi.nl Internet: www.vbi.nl

Slimme oplossingen komen van VBI

Aantrekkelijke appartementen

" # ! " !

$$ "

" !

!!! !!! %

D EZON ONG

kras & ruik

IS R F ON

kras & ruik

M A A N E G N ONAA LUCHTZ UIVERE ND

W W W. K N A U F. N L

Knauf Cleaneo Akoestiek: akoestische designplaten met luchtzuiverende gaten. Misschien voelt u zich bij de neus genomen omdat u hierboven niets ruikt. Toch is dat precies wat Knauf beoogt met de introductie van Knauf Cleaneo. Een innovatieve designplaat die behalve geluid ook onaangename geuren en schadelijke stoffen absorbeert. ZĂłnder ooit zijn werking te verliezen. En het mooiste is: u kunt zelf kiezen in welke patronen of motieven u de luchtzuiverende perforaties wilt hebben. Zo kunt u elk interieurproject een unieke uitstraling geven. Dat is knap van u enâ&#x20AC;Ś.Knap van Knauf. Meer weten? Knauf B.V., Utrecht, tel. (030) 2473311, e-mail: info@knauf.nl, www.knauf.nl

Terca gevelbakstenen. Trends in vorm en kleur.

Wienerberger werkt voortdurend aan nieuwe trends in keramische bouwmaterialen. Wij houden van de grenzeloze schoonheid en de natuurlijke warmte van gebakken stenen. Wienerberger wil met u nieuwe idee毛n ontwikkelen. Combineren met vormen, kleuren en patronen die een extra dimensie geven aan uw werk. We willen u niet alleen verleiden maar ook inspireren met ons assortiment Terca gevelbakstenen. Zodat u n贸g meer uit uw creaties kunt halen. En onze omgeving verrijkt met markante en aantrekkelijke bouwwerken.

Baksteen. Voor mensen gemaakt. Wienerberger B.V. info.nl@wienerberger.com, www.wienerberger.nl

FOCUS | SENIORENSTAD

architectenweb magazine

Kleur voor vergrijzing Het tijdperk van de senioren is definitief aangebroken. Naar verwachting wonen er in 2035 ruim zes miljoen 55-plussers in Nederland. Dat roept nogal wat vragen op. Waar en hoe zullen ze gaan wonen? Wie ontwikkelt een toekomstvisie op de woningen en woonmilieus voor senioren? En: welke woonwensen hebben zijzelf eigenlijk? door | Mark van der Poll, Marcel Teunissen

vogelvlucht ontwerp Nieuw Schokland, een seniorenstad als impuls voor de ontwikkeling van de Noordoostpolder

nummer 12 - september 2007

FOCUS | SENIORENSTAD

Mark van der Poll is als architect werkzaam bij Inbo Adviseurs Stedenbouwkundigen Architecten, waar hij afstudeerde op het ontwerp van een masterplan voor een seniorenstad op het Voormalig Vliegveld Valkenburg en het community center. Hij ontwierp samen met bewoners uit de Noordoostpolder het plan Nieuw Schokland en werkt nu als architect samen met zijn team en de Initiatiefgroep Seniorenstad aan het vervolg. Ook is hij werkzaam als afstudeerdocent ‘architectuur en vergrijzing’ aan de TU Eindhoven.

ark van der Poll, architect bij Inbo, constateert dat de woningtypen en woonmilieus voor senioren in Nederland zeer eenzijdig zijn. Sinds zijn afstuderen werkt hij aan plannen voor woonmilieus voor die doelgroep. Inspiratie doet hij vooral op in de Verenigde Staten, waar sinds 1960 voor senioren bijzondere woonmilieus worden ontwikkeld. Ideeën voor woonenclaves die exclusief voor senioren ontworpen worden, vinden de laatste jaren in Nederland steeds meer weerklank. Kenmerkend voor de huidige generatie senioren is dat 90% bij voorkeur zo lang mogelijk in de bestaande woning blijft wonen. Velen van hen hebben een emotionele binding met het huis waarin zij lang woonden en waarin de kinderen opgroeiden. Ook het eenzijdig woningaanbod draagt ertoe bij dat senioren niet graag verhuizen. In veel steden schieten weliswaar torens met seniorenappartementen als paddenstoelen uit de grond, maar volgens ontwikkelaars vinden deze ruime appartementen maar moeizaam aftrek. Dit zet een rem op de doorstroming op de woningmarkt, wat vooral (door)starters dupeert. Omdat veel tweeverdieners en kapitaalkrachtige gezinnen naar het westen trekken, dreigt bovendien een kloof te ontstaan

Kennistempel Klokkenberg. De herbestemming van een sanatorium tot fenomeen voor ouderen waar zij hun kennis, in alle hoedanigheden, opslaan en overdragen op de maatschappij. (Afstudeerproject Björn Schoeberichts)

tussen de economisch-dynamische Randstad en een door vergrijzing en ontvolking gedomineerd Noord-, Oost-, en Zuid-Nederland. Senioren van nu Veel senioren hebben een doe-het-zelfmentaliteit. Ze willen greep houden op hun toekomst, gaan bewust om met hun gezondheid en verlangen een groot aanbod van (culturele) voorzieningen. Waar niet zo lang geleden ouderen zich geleidelijk terugtrokken uit de samenleving, onderhoudt de senior van nu contacten met diverse netwerken in de maatschappij. De senior legt zich toe op het intensiveren van kennis, maatschappelijke vaardigheden en sociale contacten. Er tekent zich een stijgende inzet af van senioren in het vrijwilligerswezen, verenigingen en zelfs in politieke partijen. In contrast met deze ondernemingsdrift staat de toegenomen vereenzaming. Verruiming van woningtypologieën en woonmilieus voor deze doelgroep kan bijdragen tot het oplossen van dit maatschappelijk probleem. Seniorenstad een eigenzinnig dorp Met Seniorenstad heeft Inbo het initiatief genomen om de keuzemogelijkheden voor de woonomgeving te vergroten. Het bureau heeft onder een groot aantal 55-plussers een enquête gehouden, waarin 43% aangaf in een seniorenstad te willen wonen.

architectenweb magazine

Vervolgens is er een rapport gemaakt over de haalbaarheid en wenselijkheid van een Nederlandse seniorenstad. Het rapport riep gemengde reacties op, onder meer op het in zekere zin ruimtelijk isoleren van senioren. Desalniettemin werd duidelijk dat een derde van de 55plussers belangstelling heeft voor het wonen in een wijk of een stad met (voornamelijk) leeftijdgenoten. Samen met projectontwikkelaars en woningcorporaties heeft Inbo de Initiatiefgroep Seniorenstad opgericht. Op basis van workshops, symposia en studiereizen is een ruimtelijk concept voor een seniorenstad ontwikkeld. Het concept stoelt op de combinatie van stedelijke dynamiek en dorpse kleinschaligheid, met alle noodzakelijke voorzieningen voor de bewoners van de 4000 woningen. Het betreft koop- en leasewoningen, maar ook woningen in de sociale sector. Het plan is verder uitgewerkt voor een pilot-locatie, het voormalige vliegveld Valkenburg bij Katwijk; het resultaat is aangeboden aan de burgemeester van Katwijk. Door verrijking van het bestaande landschap met duinen en groen- en watervoorzieningen zijn vijf verschillende woongebieden met eigen identiteit te onderscheiden. Het zijn geen ge誰soleerde woongebieden, maar milieus waarin een natuurlijke uitwisseling van mensen, goederen en kennis wordt gestimuleerd. Seniorenstad is als een kleine netwerkstad ingebed in een omgeving van steden, dorpen en verschillende landschapstypen. Het eigenzinnige karakter komt voort uit bewustwording van de specifieke thematiek en herbezinning op de gangbare planvorming. Kenmerkend voor de stedenbouwkundige opzet is de grote diversiteit in woonsferen, woningtypen en bebouwingsdichtheden. Te denken valt aan hofwoningen, vrijstaande- en geschakelde bungalows, appartementen en chalets in het bos. De architectuur is zeer gevarieerd om de doelgroep zo goed mogelijk te bedie-

nummer 12 - september 2007

nen. Keuzevrijheid vormt het uitgangspunt. De mensen kunnen zelf kiezen voor een bepaald soort architectuur of opdrachtgeverschap. De uitgifte van vrije kavels en groepsinitiatieven worden gestimuleerd. Voor een belangrijk deel wordt Seniorenstad dus door de senioren zelf vormgegeven.

Seniorenstad en media, niet iedereen heeft behoefte aan een seniorenstad. Er is echter wel een maatschappelijke discussie op gang gekomen die de vergrijzing aan de orde stelt

Beleving, ontmoeting en technologie Bepalend voor de beleving van Seniorenstad is het centraal gesitueerde Community Center, een complex met gevarieerde voorzieningen voor cultuur, recreatie en ontmoeting. Naast accommodaties voor sport, gezondheid, recreatie, horeca, zorg en cultuur is het complex een platform voor vrijwilligers en verenigingen.

FOCUS | SENIORENSTAD

architectenweb magazine

vogelvlucht concept seniorenstad, een kleinschalige combinatie van een stukje stedelijkheid met dorpse kleinschaligheid. Het landschap functioneert als drager.

nummer 12 - september 2007

FOCUS | SENIORENSTAD

Het als eerste te ontwikkelen Community Center wordt aanjager van de gefaseerde ontwikkeling van Seniorenstad. Voorwaarden voor de bouw van jaarlijks 500 woningen zijn een duurzame stedenbouwkundige structuur en een ingericht landschap. De groenvoorzieningen zijn zoveel mogelijk gemeenschappelijk en organisch verweven in de structuur van de woongebieden, bijvoorbeeld als park of als golfbaan. Belangrijk is de bereikbaarheid en toegankelijkheid van de woningen. Er wordt gestreefd naar autoluwe straten en pleinen en het parkeren op eigen erf. Daarnaast kan geparkeerd worden in een centrale ondergrondse garage van waaruit men met een elektrische auto de eigen woning kan bereiken. Zoâ&#x20AC;&#x2122;n vervoermiddel vraagt om een speciale infrastructuur. In het algemeen geldt voor Seniorenstad dat het toepassen van innovaties op gebieden als woninghet wonen rond een groene hof is een passend woonmilieu voor senioren

architectenweb magazine

automatisering, intranet en internet het wooncomfort zal vergroten. Het ontwerp voor Seniorenstad is gepubliceerd in ‘Seniorenstad een eigenzinnig dorp’ (zie ook www.seniorenstad.nl). Van Nagele tot Nieuw Schokland Woningbouwcorporatie Mercatus, de provincie Flevoland en Inbo ontwikkelden samen een concept voor een seniorenstad in de Noordoostpolder. Naast de toenemende vergrijzing vormden de daling van het voorzieningenniveau en de afname van het aantal boerenbedrijven (van 1500 naar 750) een belangrijke aanleiding. Bestuurders en ondernemers zijn gebaat bij versterking van het imago van de Noordoostpolder. Omdat zowel vanuit de Randstad als in Flevoland zelf de meeste aandacht uitgaat naar Almere en Lelystad, acht men het tijd dat de Noordoostpolder goed op de

nummer 12 - september 2007

kaart wordt gezet. Daarbij zal men zich richten op de begrippen wonen, water, leisure, duurzaamheid en innovatie. In opdracht van de woningbouwcorporatie en de provincie werkt Inbo het concept uit tot een ontwerp. Vertrekpunt was het symposium ‘Hoe willen en kunnen senioren wonen in Noordoostpolder?’ Als software worden de resultaten van een aantal workshops met ruim veertig senioren uit de Noordoostpolder gebruikt. Deze voorstanders van een seniorenstad zien de driehoek tussen Nagele, het voormalig eiland Schokland en Schokkerhaven als de kansrijkste locatie.

Door de verkoop van woningen kan men de nutteloze in onbruik geraakte akkers omvormen tot natuur- en recreatiegebieden.

De planvorming is gericht op de herontwikkeling van het in de jaren vijftig gebouwde Nagele, destijds hét model voor de uitgangspunten van de progressieve architectengroep De 8. Nieuw Schokland moet het inmiddels vergrijsde Nagele nieuwe impulsen

FOCUS | SENIORENSTAD

Nieuw Schokland, een integraal ontwerp

geven om de bestaande voorzieningen op te waarderen en doorstroming op de woningmarkt te bevorderen. Zo zijn veel woningen in Nagele uitermate geschikt voor (door)starters. De duurzame stedenbouwkundige structuur

maquette van Community Center Seniorenstad (afstudeerproject Mark van der Poll)

staat enkele aanpassingen toe, zoals de gedeeltelijke vervanging van enkele woonhoven. De ambities voor het stedenbouwkundige en architectonische ontwerp van de seniorenstad Nieuw Schokland zijn hoog. De stad moet attractief zijn voor senioren van buiten de Noordoostpolder. Met hun komst wordt het draagvlak voor de voorzieningen vergroot. Verder kunnen functieloos geraakte akkers worden heringericht tot natuur- en recreatiegebieden. Dat kan deels worden gefinancierd door de verkoop van woningen. De realisering van Nieuw Schokland is daardoor veel meer dan een gemiddelde uitbreiding in de polder. De integrale herontwikkeling van het omringende gebied zal de Noordoostpolder een economische impuls geven. De plannen worden in 2007 verder uitgewerkt door de Initiatiefgroep Seniorenstad, bestaande uit ontwikkelaars, woningcorporaties en Inbo.

architectenweb magazine

Sun City Arizona

Learning from Sun City Op 1 januari 1960 verwelkomde Sun City haar eerste bezoekers. Auto’s stonden kilometers in de file om de eerste retirement community te kunnen bereiken. Vijf modelwoningen, een golfbaan en het Recreation Center met zwembad en verenigingsruimtes waren klaar voor gebruik. Er werden ruim 100.000 geïnteresseerde bezoekers geteld en een jaar later waren de eerste 1.300 woningen verkocht. Momenteel telt Sun City 42.000 woningen en is het uitgegroeid tot de zevende grote stad van Arizona. Een bezoek aan adult communities in de Verenigde Staten leert dat Amerikanen enorm gedreven zijn in marketing. Wat direct opvalt zijn de goedgekozen namen van dergelijke woonenclaves als Sun City, Jubilee, Providence Point, Dolce Vita, Royal Oaks, Sierra Pointe, Anthem. Onderbouwd met slogans als ‘Live the lifestyle’, ‘For 55 or better’, ‘Active, active, active!’ en ‘The time of your life’ staan de namen voor een sfeer van veel beleven,

nummer 12 - september 2007

comfort en luxe. Trotse bewoners verkopen de huizen zelf en dat vertrouwen spreekt toekomstige kopers aan. What you see is what you get! Uit een straat met modelwoningen kun je net als bij een auto je huis uitzoeken en voorzien van leuke extra’s. De huizen bedekken praktisch de hele kavel. Bewoners krijgen hier veel openbaar groen voor terug en hebben een prachtig uitzicht vanuit de woning over de golfbaan. De markt speelt in op de groei van Sun City. Een hoge concentratie van 55-plussers creëert een ideale omgeving voor schoonheidsklinieken en ooginstituten. Daarnaast vestigen zich tal van hotels rond Sun City, voor de laatste levensfase. In Nederland noemen we dergelijke complexen nog steeds verpleegtehuizen, maar in Sun City ogen ze als luxueuze appartementencomplexen met zwembad, restaurant, fitness, bibliotheek en veel hotellobbyachtig aangeklede ruimtes, waar bewoners met zowel lichte als

zware verzorging en verpleging tot hun dood terecht kunnen. Dankzij donaties is het ook voor mensen met een beperkt budget mogelijk om er te wonen. En wat betreft het taboe van ‘being gated’: rond Sun City zou je hoge hekken met prikkeldraad verwachten en waakhonden, maar niets van dit alles is waar. Twee grote uitvalswegen doorsnijden Sun City en verankeren het in het stedelijk netwerk. Het is meer de gemeenschapszin die er voor zorgt dat bewoners zich veilig voelen. De vrijwillige politie houdt een oogje in het zeil en zorgt er vooral voor dat demente senioren die verdwaald zijn weer thuis worden gebracht. Mensen kunnen zolang mogelijk thuis blijven wonen en mochten ze op vakantie gaan, dan zijn ze ervan verzekerd dat er op hun huis wordt gepast. In de Verenigde Staten gaat men soms een beetje ‘over the top’, maar inspirerend voor Nederland is het zeker.

ARCHITECTENWEB MAGAZINE

EEN UNIEKE COMBINATIE VAN GELUIDSVERSTROOIING ZONWERING EN NATUURLIJKE VENTILATIE

)NVENTIEF OMGAAN MET GELUID $E GELUIDSKWALITEIT IN EEN RUIMTE WORDT BEÃ&#x2022;NVLOED DOOR ALLERLEI FACTO REN ZOALS DE EXTERNE GELUIDSBRON NEN DE VORM VAN DE RUIMTE DE GEBRUIKTE MATERIALEN EN DE DETAIL LERING (ET BEPERKEN VAN ONGE WENST GELUID VRAAGT OM INNOVA TIEVE OPLOSSINGEN $AT LEIDT REGEL MATIG TOT INNOVATIES DETAILS EN PRODUCTEN DIE IN DIT ARTIKEL VOOR HET VOETLICHT WORDEN GEBRACHT $OOR \ *EROEN VAN .IEUWENHUIZEN

NUMMER SEPTEMBER

GELUIDSREDUCTIE DOOR EEN TWEEDE GEVEL VAN VERSTELBARE GELAAGDE HARDGLAZEN LAMELLEN DIE ZIJN BEVESTIGD AAN EEN STAALCONSTRUCTIE

4%#(.)%+ \ !+/%34)%+

%EN GELUIDSLUWE GEVEL (ET STADSDEELKANTOOR ,EIDSCHENVEEN 9PENBURG BIEDT RUIMTE AAN PUBLIEKS EN KANTOORFUNCTIES VOOR HET STADSDEELKANTOOR DE POLITIE DE BRANDWEER EN COMMERCIÃ&#x2018;LE VERHUUR (ET IS EEN ENERGIEZUINIG KANTOOR MET EEN BAKSTENEN GEVEL DIE AAN DE ZIJDE VAN DE SNELWEG VOORZIEN IS VAN GLAZEN LAMELLEN (ET GEBOUW KRIJGT DAARDOOR TWEE CONTRASTERENDE ZIJDEN DE BAKSTENEN ZIJDE AAN DE KANT VAN DE WOONWIJK EN DE NAAR DE SNELWEG GERICHTE ZIJDE MET DE GLAZEN LAMELLEN DIE EEN ZAKE LIJKER INDRUK WEKT $OOR DE MARKANTE SCHOORSTEEN IN DE VORM VAN EEN OOIEVAAR IS HET MOGELIJK OM PROCENT VAN DE TIJD TE VENTILEREN ZONDER ENERGIE TE VERBRUIKEN $E HOOGTE VAN DE GELUIDSBELASTING IN DIT GEVAL AFKOMSTIG VAN DE ! HEEFT IN COMBINATIE MET DE GEWENSTE NATUURLIJKE VENTILATIE GELEID TOT DE GELUIDSLUWE GEVEL $IE BESTAAT UIT DE GELAAGDE EN GEHARDE GLAZEN LAMELLEN MET EEN ZEEMBALKON WAARVAN DE CONSTRUCTIE TEVENS DIENST DOET ALS OPHANGING VOOR DE GLAZENWASSERINSTAL LATIE 'EWOONLIJK LOPEN GELUIDSCHERMEN EVENWIJDIG AAN DE GEVEL -AAR VAAK MOET ER IN DIE GEVEL OOK RUIMTE ZIJN VOOR DAG LICHTTOETREDING EN VENTILATIE #AUBERG (UYGEN 2AADGEVENDE )NGENIEURS HEEFT DAAROM EEN COULISSESCHERM ONTWIKKELD WAARMEE GELUID WORDT GEDEMPT MAAR DAT TEGELIJKERTIJD DE MOGELIJKHEID BIEDT TOT VENTILATIE EN TOETREDING VAN DAGLICHT (ET COULISSESCHERM BESTAAT UIT VERTICALE GELUIDABSORBERENDE COULISSEN DIE HAAKS OP DE GEVEL OP KORTE AFSTAND VAN HET GEBOUW ZIJN GEPLAATST $E GLAZEN LAMELLEN DIE PER GROEP KUNNEN WORDEN AANGESTUURD ABSORBEREN GEEN GELUID MAAR VERSTROOIEN DE GELUIDSGOLVEN WEL IN GEOPENDE TOESTAND )N GESLOTEN TOESTAND WORDT HET GELUID GEWEERD $E KOZIJNEN IN DE GEMETSELDE GEVELS BEVATTEN RAMEN DIE OPEN KUNNEN EN BOVENLICHTEN MET SPIEGELENDE LAMELLEN TUSSEN HET DUBBELE GLAS )N DIE KOZIJNEN ZIT (2 BEGLAZING EN EEN VENTI LATIEROOSTER DAT GELUIDDEMPEND IS $E STAALCONSTRUCTIE DIE DE RONDING VAN DE GEVEL VOLGT BESTAAT UIT ROESTVAST STALEN U PROFIELEN DIE BEVESTIGD ZIJN AAN EEN GECOATE STAALCONSTRUCTIE $E PERSROOSTERS VAN DE ZEEMBAL KONS ZIJN AAN DE STAALCONSTRUCTIE GEMONTEERD EVENALS DE GLAZENWASSERINSTALLATIE EN DE ALUMINIUM PROFIELEN WAARIN HET GLAS VAN DE LAMELLEN IS GEVAT $E PERSROOSTERS VAN DE ZEEM BALKONS ZORGEN VOOR SCHADUW VOOR DE ONDERLIGGENDE VERDIE PING $E LAMELLEN DRAGEN BIJ AAN DE GELEDING VAN DE GEVEL EN MATIGEN BOVENDIEN DE WINDSNELHEDEN /PDRACHTGEVER

+ANTERS PROJECTONTWIKKELING

"ARENDRECHT

!RCHITECT

%'- ARCHITECTEN

0ROJECTARCHITECT

IR 6ICTOR DE ,EEUW

#ONSTRUCTIEF ADVIES

#!% .EDERLAND #APELLE AAN DEN )*SSEL

!DVISEUR INSTALLATIES

(ALMOS !DVISEURS $EN (AAG

NUMMER SEPTEMBER

ALUMINIUM SANDWICHPANEEL

263 5 PROFIEL

STALEN KOKER

GELUIDSABSORBEREND MATERIAAL

BREEDPLAATVLOER

TRESPACONSTRUCTIE OP RAIL

BETONKERNACTIVERING

GLAZENWASLADDER

LAMEL BLANK GELAAGD GEHARD GLAS

(2 BEGLAZING

STALEN 4 CONSOLE

ROOSTER MM HOOG

!AN DE SNELWEGKANT REDUCEREN DE LAMELLEN DE GELUIDSOVERLAST

:ONWERING REDUCTIE WINDSNELHEID EN TEGELIJKERTIJD VERSTROOIING VAN GELUID

(ET LICHTE POLYESTER LAAT GELUID DOOR $E VORM VOORKOMT DIRECTE REFLECTIE VAN HET GELUID

4%#(.)%+ \ !+/%34)%+

$E AKOESTIEK VAN EEN TENT $E 0ETRUS EN 0AULUSKERK IN -AASSLUIS IS EEN BIJZONDER KERKGE BOUW OMDAT HET DAK EN DE GEVEL BESTAAN UIT POLYESTER MEM BRAMEN DIE GESPANNEN ZIJN IN EEN STAALCONSTRUCTIE #ONCEPT VAN HET PROJECT IS HET CREÑREN VAN EEN SACRAAL DAK VAN BLADE REN $E BLADEREN ZIJN OPGEBOUWD UIT EEN @BINNENDOEK EN EEN @BUITENDOEK $E STAALCONSTRUCTIE WAARTUSSEN DE MEMBRANEN ZIJN GESPANNEN VERDWIJNT GEHEEL UIT HET ZICHT BEHALVE IN DE ENTREEZONE $AT KOMT DOOR DE RANDDETAILS WAARBIJ ONGESPAN NEN POLYESTER OM DE STAALCONSTRUCTIE WORDT GESLAGEN EN AAN DE MEMBRANEN WORDT GELAST )N SAMENWERKING MET DE PAROCHIE IS DOOR MIDDEL VAN MAQUET TES HET CONCEPT VERDER UITGEWERKT $E CONSTRUCTIE IS OPGEBOUWD UIT DELEN DIE ELKAAR DEELS OVERLAPPEN EN EEN VRIJSTAANDE TOREN $E RUIMTE TUSSEN DE ELKAAR OVERLAPPENDE POLYESTER DELEN WORDT OPGEVULD MET TRANSPARANTE ISOLERENDE KUNSTSTOF PANELEN (ET POLYESTER MEMBRAAN HEEFT ZELF NAUWELIJKS THERMISCHE EN AKOESTISCH ISOLERENDE EIGENSCHAPPEN 2EGEN EN VERKEERSLA WAAI KAN DE SPRAAKVERSTAANBAARHEID IN DE KERK DAAROM NEGA TIEF BEÕNVLOEDEN /M DIE REDEN HEEFT $'-2 IN HET BEGINSTADI UM GELUIDSMETINGEN UITGEVOERD !AN DE HAND VAN EEN AANTAL PROEVEN IS DE MATE VAN DE GELUIDSOVERLAST DOOR REGEN VAN VERSCHILLENDE DOEKVARIANTEN GETEST 6ERVOLGENS IS ONDERZOCHT MET WELKE OPBOUW VAN DE CONSTRUCTIE DIE GELUIDSOVERLAST KAN WORDEN GEREDUCEERD 5ITEINDELIJK IS GEKOZEN VOOR EEN SPOUW CONSTRUCTIE MET MINERALE WOL BEVESTIGD OP HET BINNENDOEK AANGEZIEN DAT GOED SAMENGAAT MET DE VORM VAN HET GEBOUW "OVENDIEN HEEFT DE MINERALE WOL BEHALVE GELUIDSREDUCERENDE EIGENSCHAPPEN EEN THERMISCH ISOLERENDE WERKING %R IS OOK GEKEKEN NAAR VERKEERSGELUID 7AAR HET GELUID VAN REGEN VOORAL CONTACTGELUID BETREFT LEVERT HET VERKEERSLAWAAI EEN LUCHTGELUIDPROBLEEM OP /M DE GELUIDSBELASTING AFKOM STIG VAN DE NAASTGELEGEN WEG TE BEPERKEN ZIJN AAN DE ZIJDE VAN DE WEG MASSIEVE PLATEN IN DE SPOUW AANGEBRACHT ALS AANVULLING OP DE MINERALE WOL $E LICHTE CONSTRUCTIE IS GUNSTIG VOOR DE GELUIDSABSORPTIE IN DE KERK $E VERSCHILLENDE VORMEN VOORKOMEN DIRECTE REFLECTIE VAN GELUID EN IN TEGENSTELLING TOT EEN HARD STEENACHTIG MATERI AAL REFLECTEERT HET MEMBRAAN HET GELUID VEEL MINDER

OVERGANGSFLAP BINNEN EN BUITENDOEK

MM BUITENDOEK POLYESTER

BEWEGINGSFLAP BUITEN

MM STEENWOL

ISOLATIEZAK

MM BINNENDOEK POLYESTER

BEWEGINGSFLAP BINNEN

2ODECA PUI

DAMPOPEN FOLIE

MET DAMPDICHTE FOLIE

GORDING

$E VIER POLYESTER @BLADEREN MET DAARACHTER DE VRIJSTAANDE TOREN /PDRACHTGEVER

+ERKBESTUUR (( !NDREAS 0ETRUS

EN 0AULUSPAROCHIE -AASSLUIS

!RCHITECT

2OYAL (ASKONING !RCHITECTEN 2OTTERDAM

0ROJECTARCHITECTEN

-ARI "AAUW EN 2ENÏ /LIVIER

"OUWTEAM

$E +LERK 7ERKENDAM "OUW EN 3TAALBOUW

7ERKENDAM "UITINK 4ECHNOLOGY

$UIVEN I S M 4ENTECH

)NSTALLATIE ADVIES

3TEWITECH $UURZAAM "6 3LIEDRECHT

"OUWFYSISCH ADVISEUR

$'-2 WWW DGMR NL

&OTOGRAFIE

2OB (OEKSTRA "UITENAANZICHT DAKRAND MET AANSLUITING OP 2ODECO PUI

NUMMER SEPTEMBER

POREUS BETON IN DE ONDERLAAG VAN DE BREEDPLAATVLOER

LEIDINGEN VOOR BETONKERNACTIVERING

%03 BLOKKEN VOOR GEWICHTSREDUCTIE

4%#(.)%+ \ !+/%34)%+

'ELUIDDEMPENDE BETONVLOEREN +ENNISEENHEID @0LANT VAN DE 5NIVERSITEIT VAN 7AGENINGEN BESTAAT UIT ONGEVEER VIERKANTE METER AAN LABORATO RIA WERKPLEKKEN EN EEN SERVICEZONE $E OPGAVE VOOR $0 ARCHITECTUURSTUDIO WAS HET ONTWERPEN VAN EEN VEELZIJDIG EN TRANSPARANT GEBOUW DAT RUIMTE BIEDT AAN INNOVERENDE KAN TOORCONCEPTEN EN EEN FLEXIBEL GEBRUIK VAN LABORATORIA (ET RESULTERENDE ONTWERP GAAT UIT VAN EEN ZEER COMPACT GEBOUW WAARBIJ HET DAGLICHT BINNENKOMT DOOR DE GLAZEN GEVELS EN DE PATIO S IN HET GEBOUW )N DEZE OVERKAPTE RUIMTEN WORDEN PLANTEN EN BOMEN GEPLAATST )N DIT NIEUWBOUWPROJECT VOOR DE UNIVERSITEIT WORDT DE THERMI SCHE CAPACITEIT VAN DE BETONVLOEREN BENUT OM HET ENERGIEVER BRUIK VOOR VERWARMING EN KOELING TE BEPERKEN #ONSEQUENTIE VAN DE ZOGEHETEN BETONKERNACTIVERING IN VLOEREN IS DAT GEEN OF SLECHTS PLAATSELIJK SYSTEEMPLAFONDS MOGEN WORDEN TOEGE PAST OPDAT DE WARMTEOVERDRACHT VAN DE VLOER NAAR DE ONDER LIGGENDE RUIMTE NIET WORDT BELEMMERD $AT HEEFT BELANGRIJKE GEVOLGEN 4EN EERSTE WORDEN ER HOGE ESTHETISCHE EISEN GESTELD AAN DE ONDERZIJDE VAN DE BETON VLOER ER IS SPRAKE VAN SCHOON BETON %N TEN TWEEDE ONTSTAAT ER EEN AKOESTISCH PROBLEEM DAT MOET WORDEN OPGELOST %R IS DAAROM BEHOEFTE AAN GELUIDABSORBERENDE VOORZIENINGEN 'EELEN "ETON HEEFT SAMEN MET $0 VOOR DIT GEBOUW EEN AKOESTISCHE BREEDPLAATVLOER ONTWIKKELD WAARIN TEVENS DE LEIDINGEN VAN DE BETONKERNACTIVERING ZIJN OPGENOMEN $E ONDERSTE LAAG VAN DE PLAAT WORDT GEMAAKT VAN @OPEN BETON EEN ZEER POREUS BETON DAT ONTSTAAT DOOR EEN BETONMENGSEL TE MAKEN ZONDER ZAND !KOESTISCH ONDERZOEK VAN PROEFPLA TEN UITGEVOERD DOOR $'-2 2AADGEVENDE )NGENIEURS EN !DVIESBUREAU 0EUTZ TOONDE AAN DAT HIERMEE DE GEWENSTE GELUIDSABSORPTIE KON WORDEN BEREIKT (ET IDEE VAN VLOERELEMENTEN MET EEN POREUZE ONDERZIJDE IS GEBASEERD OP EEN EXPERIMENTEEL PROTOTYPE VOOR BETON MET EEN SPONSACHTIGE STRUCTUUR ZOALS GETOOND TIJDENS DE EXPOSITIE %XPERIMENTEEL "ETON OP DE 'EVELTOTAAL BEURS IN HET VOORJAAR VAN

/PDRACHTGEVER

7AGENINGEN 5NIVERSITEIT

EN 2ESERACHCENTRUM

!RCHITECT

$0 ARCHITECTUURSTUDIO $ELFT

!ANNEMER

(EIJMANS "OUW !RNHEM " 6 !RNHEM

"OUWFYSISCH ADVISEUR

0EUTZ "6 :OETERMEER

/NTWIKKELING VLOEREN

'EELEN "ETON

NUMMER SEPTEMBER

MM SOLUFLEXVLOER MET % BEKABELING EN SPRINKLERLEIDINGEN

BREEDPLAATVLOER UIT LAGEN TOTAAL MM

LAAG MET DAARIN %03 BLOKKEN VOOR GEWICHTSREDUCTIE

LAAG MET DAARIN BETONKERNACTIVERING

MM AKOESTISCH SPONGE BETON

GLASGEVELS EN PATIO

FLEXIBELE INDELING

STALEN LIGGERS MET DOKEN

VERENDE OPLEGGING KANAALPLAATVLOEREN

#$- BLOKKEN OP KUNSTSTOF

STALEN @HAARSPELD

4%#(.)%+ \ !+/%34)%+

%EN INNOVATIEVE VLOEROPLEGGING (ET GEBOUW AAN DE 3PUIMARKT IN $EN (AAG ONTWORPEN DOOR "OLLES 7ILLSON BEVAT NAAST EEN BIOSCOOP EN WINKELS OOK EEN FITNESSCENTRUM %R ONTSTAAT DAARDOOR EEN COMPLEXE SITUATIE MET BETREKKING TOT DE VERSCHILLENDE GELUIDSEISEN DIE AAN DE AFZONDERLIJKE FUNCTIES WORDEN GESTELD $E HOOFDDRAAGCONSTRUC TIE BESTAAT UIT EEN STAALCONSTRUCTIE MET KANAALPLAATVLOEREN 4USSEN DE BIOSCOOPZALEN ONDERLING MOET EEN GELUIDSREDUCTIE VAN D" ! WORDEN GEREALISEERD %R WORDT PER ZAAL UITGEGAAN VAN EEN ZENDNIVEAU VAN D" ! EN EEN ONTVANGSTNIVEAU IN DE NAASTGELEGEN ZAAL VAN D" ! $E WANDEN TUSSEN DE ZALEN BESTAAN UIT GIPSKARTONPLATEN VAN MM EEN LUCHTSPOUW VAN MM DIE DEELS IS GEVULD MET MM STEENWOL EN VERVOLGENS WEER GIPSKARTONPLATEN VAN MM $EZE |SPOUWBLADEN| WORDEN TRILLINGSGEÕSOLEERD OPGEHANGEN AAN DE STAALCONSTRUCTIE VAN HET GEBOUW (ET PROBLEEM BIJ DE BIOSCOOPZALEN BESTAAT VOORAL UIT FLANKEREND GELUID VAN NAAST ELKAAR GELEGEN ZALEN $E GELUIDSISOLATIE VAN BOVEN ELKAAR LIGGENDE ZALEN VORMT NAUWELIJKS EEN PROBLEEM DOOR HET VRIJ HANGENDE PLAFOND DE MASSA VAN DE VLOEREN EN DE TRIBUNES IN DE ZALEN $E PLAFONDS VAN DE BIOSCOOPZALEN BESTAAN UIT GIPSKARTON PLATEN VAN MM MET DAARBOVEN EEN SPOUW VAN MINIMAAL MM GEVULD MET MINERALE WOL %R ZIJN ALLEEN OPBOUWARMA TUREN TOEGESTAAN EN DE PLAFONDS ZIJN TRILLINGSGEÕSOLEERD AAN DE BOVENLIGGENDE VLOER BEVESTIGD

(ET PROBLEEM VAN HET FLANKEREND GELUID KOMT VOORAL NAAR VOREN IN DE AANSLUITINGEN VAN DE VLOERVELDEN EN BIJ DE WAND VLOER WAND AANSLUITINGEN $E VLOEREN MOETEN DAAROM GEDILATEERD WORDEN EN VEREND WORDEN OPGELEGD OP DE STAALCONSTRUCTIE 6OOR DE STABILITEIT VAN HET GEBOUW HEEFT DE CONSTRUCTEUR DE VLOEREN ECHTER NODIG VOOR DE HORIZONTALE SCHIJFWERKING $AAROM ZIJN ER OP DE STALEN LIGGERS DOKEN GELAST EN WORDEN DE KANAALPLAATVLOEREN OPGELEGD OP #$- BLOKKEN DIE FABRIEKS MATIG ZIJN GELIJMD OP VOLKERNKUNSTSTOF /VER DE STALEN DOKEN WORD EEN BUISPROFIEL GESCHOVEN WAARIN #$- EEN COMPOSIET OP BASIS VAN KURKGRANULAAT EN NATUURRUBBER IS GEPERST $EZE BUIS IS GELAST AAN EEN STALEN HAARSPELD DIE IN DE SPARINGEN AAN HET EINDE VAN DE KANAALPLATEN WORDT GESTORT (IERDOOR ONTSTAAT EEN VERBINDING DIE KRACHTEN KAN OVERBRENGEN MAAR TEGELIJKERTIJD AKOESTISCH ONTKOPPELD IS

/PDRACHTGEVER

).' 2EAL %STATE $EVELOPMENT $EN (AAG

EN 0ATHÏ !MSTERDAM

!RCHITECT

"OLLES 7ILSON 'MB( -UNSTER

5ITWERKING

"UREAU "OUWKUNDE 2OTTERDAM

#ONSTRUCTIE ADVIES

$(6 $EN (AAG

"OUWFYSISCH ADVISEUR

0EUTZ BV :OETERMEER

!KOESTISCH -ATERIAAL

-AVOTRANS :OETERMEER

DLU

*527(0$5.7675$$7

*('(037( *5$&+7

6287(55$,1

DOORSNEDE BIOSCOOP EN WINKELS

NUMMER SEPTEMBER

6ERANDERING VAN DE NAGALMTIJD

%EN DOOS IN EEN DOOS

4HEATER $E 3PIEGEL IS GESITUEERD AAN DE RAND VAN DE BIN NENSTAD VAN :WOLLE OP HET |.OORDEREILAND| (ET PROJECT IS IN OPDRACHT VAN DE GEMEENTE :WOLLE ONTWORPEN DOOR 'REINER VAN 'OOR (UIJTEN !RCHITECTEN $ANKZIJ HET AKOESTISCH ONT WERP VAN !DVIESBUREAU 0EUTZ IS DE FLEXIBELE ZAAL GESCHIKT VOOR ZOWEL THEATERVOORSTELLINGEN ALS CONCERTEN $E NAGALMTIJD STAAT DAARBIJ CENTRAAL )N THEATERZALEN MOET DIE LAAG ZIJN MIN DER DAN EEN SECONDE ZODAT HET PUBLIEK DE ACTEURS GOED KAN VERSTAAN #ONCERTPUBLIEK VERWACHT ECHTER EEN RIJKE EN VOLLE KLANK WAT SAMENHANGT MET EEN HOGE NAGALMTIJD VAN MEER DAN SECONDEN $E NAGALMTIJD WORDT VOORAL BEPAALD DOOR DE GROOTTE VAN DE ZAAL EN IN MINDERE MATE DOOR DE AFWERKING EN DE VORMGEVING )N $E 3PIEGEL KAN HET PLAFOND OMHOOG WORDEN GELIFT WAAR DOOR HET AANTAL ZITPLAATSEN TOENEEMT VAN NAAR 6ERDER KUNNEN DE ZIJLOGES WORDEN WEGGEDRAAID KAN HET PLAFOND BOVEN HET TONEEL OMHOOG WORDEN GELIFT EN KAN EEN DEEL VAN HET TONEEL WORDEN OMGEZET TOT ORKESTKAMER (ET VOLUME VAN DE ZAAL KAN DOOR DEZE AANPASSINGEN TOENEMEN VAN NAAR VIERKANTE METER WAARDOOR DE NAGALMTIJD TOENEEMT VAN ONGEVEER TOT SECONDEN

(ET POP EN CULTUURPODIUM 0 IN 0URMEREND BESTAAT UIT DRIE VERSCHILLENDE ZALEN DIE ONTSLOTEN WORDEN DOOR EEN WIGVOR MIGE FOYER OP DE KOP $E DRIE ZALEN ZIJN VAN ELKAAR GESCHEIDEN DOOR GANGEN DIE DIENST DOEN ALS VLUCHTWEG EN EEN GOEDE GELUIDSISOLATIE GARANDEREN TUSSEN DE ZALEN $AARNAAST WOR DEN ZE GEBRUIKT VOOR DE AAN EN AFVOER VAN GOEDEREN :E STRUCTUREREN HET ONTWERP IN AANEENGESCHAKELDE BLOKKEN DIE IN HOOGTE EN BREEDTE VAN ELKAAR VERSCHILLEN (ET PROJECT IS ONTWORPEN DOOR BD ARCHITECTUUR IN OPDRACHT VAN DE GEMEENTE 0URMEREND $OOR DE VORM VAN DE ZALEN IS HET ZICHT EN HET GELUID BIN NENIN DE ZALEN VRIJWEL OVERAL GELIJK $E MUREN VAN DE ZALEN ZIJN DEELS BEKLEED MET GEPERFOREERDE METALEN PLATEN WAAR ACHTER GELUIDSABSORBEREND MATERIAAL IS AANGEBRACHT VOOR DE GEWENSTE AKOESTIEK $E MEEST EXTREME AKOESTISCHE MAATREGELEN ZIJN ECHTER GETROF FEN IN DE ZES OEFENRUIMTES VOOR POPMUZIEK $OOR MIDDEL VAN EEN DOOS IN DOOS CONSTRUCTIE IS EEN GOEDE GELUIDSISOLATIE GECREÃ&#x2018;ERD $AARNAAST STAAN TWEE VAN DE VIER WANDEN DIE ZIJN UITGEVOERD IN HOUTWOLCEMENTPLATEN NIET HAAKS OP ELKAAR EN LOOPT HET PLAFOND SCHUIN /P DEZE WIJZE WORDT HET GELUID ZOWEL GEABSORBEERD ALS VERSTROOID IN DE RUIMTE

/PDRACHTGEVER

'EMEENTE 0URMEREND 0

/PDRACHTGEVER

'EMEENTE :WOLLE

!RCHITECT

BD ARCHITECTUUR ,EIDEN !RNHEM

!RCHITECT

'REINER VAN 'OOR (UIJTEN

!ANNEMER

(3" "OUW 6OLENDAM

!RCHITECTEN !MSTERDAM

"OUWFYSISCH ADVIES

0RINSSEN EN "US 2AADGEVENDE

"OUWFYSISCH ADVIES

0EUTZ -OOK

)NGENIEURS 5DEN

&OTOGRAFIE

$ARIA 3CAGLIOLA

&OTOGRAFIE

+IEVITS ARCHITECTUURFOTOGRAFIE "REDA

ARCHITECTENWEB MAGAZINE

4%#(.)%+ \ !+/%34)%+

$E VOORTPLANTING VAN GELUID

6ERLAGING VAN DE NAGALMTIJD

'ELUID IS EEN GOLF DIE ZICH VOORTPLANT VIA EEN MEDIUM $AT MEDIUM KAN ZOWEL LUCHT ZIJN ALS EEN MASSIEF MATERIAAL BIJVOORBEELD DE WAND VAN EEN GEBOUW $EZE VORMEN VAN GELUIDSVOORTPLANTING WORDEN RESPECTIEVELIJK LUCHT EN CONTACT GELUID GENOEMD 6ERDER WORDEN IN DE BOUWFYSICA FLANKEREND GELUID EN OMLOOPGELUID ONDERSCHEIDEN &LANKEREND GELUID WORDT DOOR DE FYSIEKE STRUCTUUR VAN HET GEBOUW OVERGE DRAGEN VAN DE ENE NAAR DE ANDERE RUIMTE /MLOOPGELUID BEWEEGT ZICH TUSSEN RUIMTES VOORT VIA LEIDINGKOKERS KIEREN EN RUIMTEN BOVEN PLAFONDS /M GELUID IN EEN RUIMTE TE DEMPEN OF TE VOORKOMEN DAT GELUID ZICH VOORTPLANT VIA DE CONSTRUCTIE KAN EEN GELUIDDEM PEND PLAFOND UITKOMST BIEDEN %EN VOORBEELD ZIJN DE -ELAPOR ELEMENTEN VAN #APA#OUSTIC DIE BESTAAN UIT DUROPLASTISCH SCHUIM OP BASIS VAN MELAMINEHARS :E HEBBEN EEN GERING GEWICHT EN EEN OPEN CELLENSTRUCTUUR $E ELEMENTEN ZIJN IN VERSCHILLENDE TYPEN VLAKKE PLATEN EN IN RONDE ELLIPSVORMIGE OF RECHTHOEKIGE BAFFELS TE VERKRIJGEN /NTWERPERS KUNNEN REKENING HOUDEND MET DE EIGENSCHAPPEN VAN DE VERSCHIL LENDE TYPEN ELEMENTEN HET GELUID IN EEN RUIMTE BEÃ&#x2022;NVLOEDEN $E GELUIDDEMPENDE ELEMENTEN KUNNEN TEGEN DE CONSTRUCTIE WORDEN GELIJMD OF ONDER DE CONSTRUCTIE WORDEN OPGEHANGEN EN HEBBEN TEVENS THERMISCHE EN VISUELE KWALITEITEN

6OOR DE IN AANBOUW ZIJNDE FACULTEIT 7ISKUNDE .ATUURKUNDE EN )NFORMATICA VAN DE 5NIVERSITEIT VAN !MSTERDAM IS DOOR -ARCO 2OMANO VAN 2UDY 5YTENHAAK !RCHITECTENBUREAU IN SAMENWERKING MET 0HILIPS ,IGHTING EN $'-2 EEN PROTOTYPE VOOR EEN VERLICHTINGSARMATUUR ONTWIKKELD (ET VERLICHTINGSARMATUUR VERSPREIDT NIET ALLEEN DIRECT EN INDI RECT LICHT MAAR REDUCEERT TEVENS DE NAGALMTIJD VAN DE RUIMTE DOOR DE PERFORATIES IN HET ARMATUUR $AT IS NOODZAKELIJK OMDAT ER VANWEGE DE BETONKERNACTIVERING GEEN PLAFONDS TOEGEPAST MOGEN WORDEN /M EEN PRETTIGE LEEROMGEVING TE SCHEPPEN IS HET BELANG RIJK DAT DE GELUIDSENERGIE GELIJKMATIG OVER DE RUIMTE WORDT VERDEELD $AARNAAST MOETEN VERSTORENDE FENOMENEN ZOALS GELUID VAN BUITEN ECHO|S EN FLUTTER SNELLE SIGNAALVERANDERING WORDEN VOORKOMEN $E VERSTAANBAARHEID VAN SPREKENDE PER SONEN HANGT ECHTER VOORAL SAMEN MET DE NAGALMTIJD $IT VERLICHTINGSARMATUUR DRAAGT BIJ AAN DE GELUIDSKWALITEIT VAN DE LEEROMGEVING DOOR GELUID TE DEMPEN EN DAARMEE DE NAGALMTIJD TE VERLAGEN %EN UITKOMST VOOR OPEN LEEROMGEVIN GEN DIE STEEDS MEER WORDEN TOEGEPAST

/PDRACHTGEVER

NUMMER SEPTEMBER

2ESTAURANT -Ã LLER -Ã LLER $ARMSTADT

/PDRACHTGEVER

5NIVERSITEIT VAN !MSTERDAM

!RCHITECT

2UDY 5YTENHAAK !RCHITECTENBUREAU

!DVIES BOUWFYSICA EN LICHT $'-2 EN 0HILIPS ,IGHTING

PRODUCTINFORMATIE Q Slanke staalprofielen voor ramen, deuren en gevels Op basis van nieuwe verbindingstechnieken biedt het systeem Forster Unico slanke staalprofielen met aanzichten vanaf 30 mm. Door het weglaten van kunststof isolatoren zijn de in staal en roestvast staal leverbare profielen bovendien verhoudingsgewijs licht, milieuvriendelijk en voor 100% te recyclen. Het nieuwe product van de fabrikant Agentor voldoet aan de gewenste isolatiewaarden en toekomstige CE normering. De onzichtbare ontwatering (zonder waterkapjes) maakt een strak aanzicht van ramen, deuren en gevels mogelijk. Het systeem Forster Unico is te combineren met het meeste hangen sluitwerk dat in de handel te verkrijgen is. Agentor b.v. www.agentor.nl Q architectenweb.nl/bp8363/

Q Een elegante muurdemper Open ventilatieroosters in gevels zijn zelden visueel aantrekkelijk. Ook het afsluiten van luchtkanalen met muurdempers leidt doorgaans niet tot bevredigende afwerkingen. De nieuwe muurdemper Elegance biedt een esthetisch aanvaardbare oplossing, die bovendien bijdraagt aan geluidswering. De belangrijkste innovatie van Elegance is het afsluitmechanisme. De cilindrische muurdemper wordt eenvoudig aangebracht in het ronde gevelkanaal. Met een draaiende beweging wordt het muurkanaal geopend of gesloten, waarmee de ventilatie traploos regelbaar is. Alusta Natuurlijke Ventilatietechniek b.v. www.alusta.com Q architectenweb.nl/bp8364/

110

architectenweb magazine

Q Een naadloze en kleurrijke vloerafwerking

Veel vloeren in openbare gebouwen worden de laatste jaren uitgevoerd of afgewerkt in kunststof. Slijtvastheid, duurzaamheid en een bijzondere kleurtoepassing kunnen een rol spelen in de keuze voor kunststof. Met Bolicoat® PC wordt ingespeeld op de huidige trend van kleurrijke interieurafwerkingen. Het betreft een coating die transparant of in pigment kan worden aangebracht. Het resultaat is een volledig egale en naadloze vloer. Het product is milieuvriendelijk en wordt niet aangetast door vloeistof-

fen. Belangrijk voor alle soorten vloerafwerking is de ondergrond. Bolicoat® PC is door de fabrikant ontwikkeld voor de afwerking van Bolidtop-vloeren. Het product is echter ook te combineren met andere dragers, afhankelijk van hun materiaaleigenschappen.

Bolidt Kunststoftoepassing b.v. www.bolidt.nl Q architectenweb.nl/bp8365/

Q Decoratieve oppervlaktestructuren Allianties tussen kennis, ervaring en creativiteit kunnen leiden tot verrassende innovaties. Het Franse bedrijf Marotte – gespecialiseerd in het ontwerpen en ontwikkelen van decoratieve houtpanelen – werkte samen met de researchen ontwikkelingslaboratoria van Dupont. Als resultaat werd onlangs ‘Design by Marotte’ gepresenteerd, een serie van zeven panelen in Corian®, een oppervlaktemateriaal dat ruim 35 jaar geleden door Dupont werd ontwikkeld. De panelen bestaan uit dragers van MDF waarop een blad van Corian® is aangebracht. Het ontwerp is gebaseerd op drie basislijnen (Thalweg, Drop en Zen Wave). Dit was het vertrekpunt voor een rijk vormenspel in reliëf. De decoratieve panelen zijn gemakkelijk te monteren op rails aan de wand.

Marotte www.marotte.fr www.dupont.com www.corian.com Q architectenweb.nl/bp8366/

nummer 12 - september 2007

111

PRODUCTINFORMATIE Q Vierkant armatuur Het in binnenverlichting gespecialiseerde bedrijf ETAP heeft de R4-reeks van langwerpige verlichtingsarmaturen uitgebreid met een vierkant model. Deze armatuur bepaalt geen richting in de ruimte en is hiermee flexibel in toepassing. De R4-reeks bestaat uit opbouw- en pendelarmaturen in wit en grijs aluminium met enkele en dubbele lamplengte. De vierkante armaturen zijn beschikbaar in drie uitvoeringen. De armaturen zijn opgebouwd uit reflectoren, die de lampen gelijkmatig afschermen en verblinding voorkomen. Voor alle R4-armaturen kan het licht op basis van daglicht, beweging of infrarood via een afstandsbediening geregeld worden.

ETAP Verlichting www.etaplighting.com Q architectenweb.nl/bp8367/

Q Parketvloer voor buiten

Twee jaar geleden introduceerde Hortus Nederland houten buitentegels met het uiterlijk van een parketvloer. De buitentegels worden aan elkaar gekoppeld en zijn al in de fabriek voorzien van een kunststof afwateringsrooster. Het regenwater verdwijnt via naden in en tussen de tegels. In tegenstelling tot veel buitenhout worden de in teak, Ipeen Massarandubahout leverbare tegels niet zo snel grijs. De

112

houtkleur blijft behouden door speciale, beschermende olie. De tegels zijn licht en mede daardoor gemakkelijk zelf te leggen. In de buitenruimte zijn verschillende soorten ondergrond mogelijk. Hortus Nederland www.hortusfloor.nl Q architectenweb.nl/bp8363/

architectenweb magazine

Q Een frisse, kunstmatige wind Met de serie ARTCOOL introduceert LG Electronics airconditioners waarbij technische innovatie en design worden gecombineerd. De smalle en strak vormgegeven airconditioners zijn voorzien van een verwisselbare reproductie van een kunstwerk van Van Gogh, Matisse of Klimt. In de serie is verder een smalle, strak vormgegeven designairconditioner opgenomen. Bij dit DeLuxe-model wordt eigentijdse vormgeving gecombineerd met technische snufjes. Een voorbeeld hiervan is het Neo Plasma-filter, een luchtreinigingssysteem dat zelfs allergische aandoeningen kan voorkomen. De airconditioners werken geruisloos, energiezuinig en zijn uitgerust met een Auto Clean-functie en een antiroestvoorziening. De serie ARTCOOL is onlangs bekroond met de prestigieuze 2007 iF Design Award. LG Electronics www.artcoolshop.nl. Q architectenweb.nl/bp8369/

Q Kunstzinnige akoestische wandpanelen

RockfonInArt is een esthetisch wandpaneel dat is ontworpen voor nagalmbestrijding en reductie van het geluidsniveau. De panelen zijn het meest geschikt voor ruimtes waarin door toepassing van harde materialen een onaangename akoestiek is ontstaan. Voor een optimaal resultaat kan gebruik worden gemaakt van een speciaal door Rockfon ontwikkeld berekeningsprogramma. De in twee standaardmaten leverbare panelen zijn samengesteld uit onbrandbaar steenwol en gevat in een stijf aluminium frame. De panelen zijn bedrukt als kunstwerken, waarbij uit

nummer 12 - september 2007

een assortiment van ongeveer 400 afbeeldingen is geput. Naar wens kan echter ook een door de consument gekozen afbeelding worden gebruikt. RockfonInArt kan in uiteenlopende ruimtes worden toegepast. De vochtbestendige, eenvoudig te reinigen panelen worden opgehangen aan een verstelbare staaldraad of op vier punten aan de wand gefixeerd. Rockfon www.RockfonInArt.com Q architectenweb.nl/bp8370/

113

PRODUCTINFORMATIE Q Bedieningsarmaturen met kleurrijke frontplaat TECEloop is een serie wc-bedieningsarmaturen met een frontplaat, die vervaardigd is uit duurzaam glas, kunststof of antibacteriële kunststof. Het glazen front is verkrijgbaar in de kleuren wit, zacht groen en zwart. Bij de witglazen uitvoering zijn de toetsen ook wit. Bij de groenglazen uitvoering kunnen drie verschillende toetskleuren worden gecombineerd. In de zwartglazen uitvoering zijn vijf kleuren met elkaar te combineren. De kunststof versie is leverbaar in de kleuren wit, pergamon, glanzend chroom en mat chroom. Voor hygiënische toepassingen is er de antibacteriële variant, leverbaar in de kleur wit. De kunststof uitvoering heeft een opbouwhoogte van slechts 6 mm, de glazen uitvoering een van 11 mm. Het armatuur van glas kan zowel volledig vlak in een wand worden ingebouwd als iets uit het muurvlak uitsteken.

TECE Nederland GmbH www.tece-nederland.nl Q architectenweb.nl/bp8371/

Q Ultramatte wandtegel De gerenommeerde tegelfabrikant Royal Mosa werkt sinds haar langdurig bestaan aan de verfraaiing en verbetering van de oppervlaktekenmerken van keramische tegels. De Mosa Matt Collection introduceert een geglazuurde tegel die er aantoonbaar matter uitziet dan alle geglazuurde tegels die in de markt zijn. Deze innovatie kon worden doorgevoerd op basis van een nieuw glazuurprocédé. De tegels hebben een vergelijkbaar poedermat uiterlijk als ongeglazuurde tegels. In ruimtes als de badkamer kan dit de gewenste ‘warme’ uitstraling geven. Royal Mosa levert de tegels in het formaat van 15 x 15 cm, in keramische aardetinten, zwart, wit en neutraal grijs. Het product werd bekroond met twee prestigieuze internationale prijzen: Red Dot Design Award en iF Material.

Koninklijke Mosa BV www.mosa.nl Q architectenweb.nl/bp8372/

114

architectenweb magazine

Q Bank met golvend lijnenspel

In het ontwerp van het wachtkamerbankje Stripe zijn rondingen in het zitgedeelte gemaakt. Als meerdere banken in de lengte naast elkaar worden geplaatst, ontstaat er een golvend lijnenspel. Er kan in dat geval ook op de hogere delen van de door Gabriele Pezzini ontworpen bank comfortabel worden gezeten. De zitting is vervaardigd van gegoten polyuretahaan, dat is afgewerkt met een coating op polyesterbasis. Het frame is van verchroomd staal. Stripe is leverbaar in wit, titaan grijs en koper bruin/rood en kent de afmetingen 173 x 45 x 55/44/38 centimeter. Zero-Z Design www.zero-z-design.nl Q architectenweb.nl/bp8373/

Q Inbraakwerend achterzetraam Mefistop is een slank geprofileerd draaiend achterzetraam, dat voldoet aan de eisen van inbraakwerendheid klasse 3. Het bestaat uit een stalen constructie met ge誰ntegreerde draaipunten en vergrendelingen, die onzichtbaar zijn aan de buitenzijde. Daarnaast is het glas voorzien van een speciale inbraakwerende folie, wat het raam ijzersterk maakt. Doordat alle sluiten draaipunten verborgen zijn, is het uiterlijk bijzonder strak. Het staal kan worden gecoat in iedere gewenste kleur. Hierdoor kunnen de ramen nauwelijks opvallend worden gemaakt en blijven de karakteristieke details van (historische) gebouwen zichtbaar. Er kunnen verschillende glastypen worden toegepast op Mefistop, waardoor de ramen ook brand- en kogelwerend kunnen worden uitgevoerd.

Metaglas b.v. www.metaglas.nl Q architectenweb.nl/bp8353/

nummer 12 - september 2007

115

PRODUCTINFORMATIE Q Een verduurzamende raamonderdorpel Holonite heeft de raamonderdorpel Hybride op de markt gebracht, waarmee het meest kwetsbare deel van het kozijn wordt beschermd. Hybride heeft verschillende positieve eigenschappen: de industriĂŤle montage die stel- en voegwerk overbodig maakt, de minimalisering van kozijnrot, de inbraakwerendheid en de hoge mate van wind- en waterdichtheid en veiligheid. De Hybride kan worden toegepast in combinatie met de gevelproducten lateien, lateibanden, spekbanden, raamdorpels en dagstukken.

Holonite www.holonite.nl Q architectenweb.nl/bp8362/

Q Ontspannen douchen met ingebouwde sleufdrain Steeds vaker worden in de badkamer inloopdouches toegepast. Dat vraagt uiteraard om het juiste afschot en een waterdicht ingebouwde afvoer. Hierin voorziet de Fundi Riolita, een nieuw product uit de serie Fundo inloopdouches van de fabrikant Wedi. Het prefab douchevloerelement met de ingebouwde sleufdrain Riolita maakt het traditioneel inbouwen en afwerken van een centrale afvoergoot met kitten, afdichtingsbanden en coatings overbodig. Wedi garandeert een waterdichte oplossing en een afvoercapaciteit van 48 liter water per uur, zodat alle typen douchekoppen kunnen worden gebruikt. De sleufdrain kan worden voorzien van drie verschillende afdekroosters, die al naar gelang de tegeldikte in hoogte verstelbaar zijn. Daarbij heeft Fundo Riolita een aantrekkelijke vormgeving. Het product werd dit jaar bekroond met de iF Productdesign Award.

Blauwplaat b.v. www.blauwplaat.nl Q architectenweb.nl/bp8391/

116

architectenweb magazine

Bouwproducten vindt u eenvoudig en doeltreffend op architectenweb.nl

architectenweb

www.architectenweb.nl/bouwproducten

Belangrijkste kenmerken productgids - Presentaties over circa 2.400 bouwproducten - Handige zoekfunctie op productsoort, trefwoord en naam leverancier - Wekelijks aangevuld met nieuwe bouwproducten - Heldere productbladen in woord en beeld, gericht op de esthetische producteigenschappen - Responsformulier voor het aanvragen van documentatie Schrijf u ook online in op onze wekelijkse nieuwsbrief met productnieuws! Uw bouwproducten ook op architectenweb.nl? Word dan lid van Architectenweb.nl en presenteer uw bouwproducten op de grootste architectuursite van Nederland. (meld u aan op www.architectenweb.nl/wordlid).

online

U blijft graag op de hoogte van het laatste bouwproductnieuws. Logisch, want kennis van de laatste ontwikkelingen stelt u mede in staat vernieuwende gebouwen te ontwerpen. Maar ook als u zich alleen wilt oriĂŤnteren op wat er zoal op de markt te verkrijgen is, biedt de Architectenweb productgids u de uitkomst. Momenteel vindt u van maar liefst 2.400 bouwproducten uitgebreide productinformatie in woord ĂŠn beeld.

NIEUW ONLINE | BOUWPRODUCTEN

Nieuwe bouwproducten op architectenweb.nl

Op deze pagina treft u een selectie aan van bouwproducten die recent zijn toegevoegd aan de bouwproductgids op architectenweb.nl. Voor een volledig overzicht van alle bouwproducten surft u naar www.architectenweb.nl/bouwproducten/.

FrameLight

GIAN 2 S loopvlakstructuur

FrameLight is een serie zeer platte dialichtbakken voor binnengebruik. De diabakken kunnen zowel in enkelzijdige als dubbelzijdige uitvoering worden gemaakt. Door middel van een scharnierende klemlijst is een snelle uitwisseling van posters of dia’s mogelijk. Comhan Holland b.v.

GIAN 2 S loopvlakstructuur is geschikt voor toepassing in een natte omgeving. De groef tussen de relatief kleine vierkantjes (12 x 12 mm) voert het water snel af, waardoor aquaplaning wordt voorkomen. Tijdens het lopen is de ruwe structuur voelbaar. Compañero specialist in loopvlakstructuur

Q architectenweb.nl/bp8137/

Q architectenweb.nl/bp8176/

Highlife

Nibo® Muurafdekker

Sunshower

De verplaatsbare Highlife boombakken zijn voorzien van speelse stroken FSC Cumaru aan de buitenzijden. Dit hout heeft de hoogste duurzaamheidklasse en kent meerdere kleurnuances. De bakken kunnen met het boomverzorgingsysteem Treetec worden uitgerust. Streetlife

Nibo® Muurafdekker beschermt de muur tegen inwateren en vormt een esthetisch onderdeel van het ontwerp. De muurafdekker kan worden geleverd met een dubbele waterhol. Door de waterhol aan de onderkant wordt regenwater effectief buiten het muurvlak afgevoerd. Nibo Stone

Met de Sunshower kan de gebruiker zich douchen en bruinen tegelijk. Via een op gemak ontworpen bedieningspaneel kan de tijd en intensiteit van het bruiningsprogramma worden ingesteld. De Sunshower kan in vrijwel elke badkamer worden ingebouwd. Sentavi

Q architectenweb.nl/bp8189/

Q architectenweb.nl/bp8196/

Q architectenweb.nl/bp8205/

Uw bouwproducten ook op architectenweb.nl? Word dan lid van Architectenweb. nl en presenteer uw bouwproducten op de grootste architectuursite van Nederland.

118

architectenweb magazine

Spider table collection

Duralmond ® Eco

Collectie meubelen

De tafel Spider heeft zijn naam te danken aan de draagconstructie. Het onderstel van de door designer Okke Hora Adema ontworpen is van verschroomd staal, en het tafelblad is vervaardigd uit veiligheidsglas. Het glas kan in verschillende kleuren worden uitgevoerd. PD OFFICE™

Duralmond ® Eco composiet wanden plafondpanelen zijn samengesteld uit gemalen schillen van amandelnoten en kunsthars. De panelen kunnen een verschillend uiterlijk worden aangemeten, variërend van beton tot leer. Ook is het mogelijk zelf een ontwerp te maken. Steward Houtproducten b.v.

Collectie meubelen van ontwerper Derk van Uum zijn gemaakt van gegoten aluminium, in combinatie met eiken of gerecycled kunststof. Tot de collectie behoren onder meer stoelen, banken en een tafel, die kunnen worden gebruikt in bijvoorbeeld serres of wachtkamers. 0031 design

Q architectenweb.nl/bp8291/

Q architectenweb.nl/bp8310/

Q architectenweb.nl/bp8312/

Pietra Naturale

Palladiana

Aluminium plafondlamellen

Pietra Naturale is een bekleding van natuursteen (marmer en graniet) voor bijvoorbeeld vloeren en wanden. Qua oppervlak zijn er verschillende mogelijkheden, van hoogglans tot antiek getrommeld. Ook is het mogelijk om blokjes met LED-verlichting in te leggen. Nuova Eleganza

Palladiana is opgebouwd uit platte natuursteenscherven met afgeronde randen. Deze scherven worden in een variabel patroon met enkele millimeters tussenruimte op matten gelijmd en later gevoegd met specie. De afwerking geeft een sfeervol, mozaïekachtig beeld. mosaic miro

NE maakt aluminium plafondlamellen op de gewenste maat en kleur. Door de vrijheid in keuze van de breedte, is iedere gewenste module van lamel en voeg mogelijk, maar er kunnen ook plafondoppervlakken met aaneengesloten lamellen worden gecreeerd. Ne-Benelux

Q architectenweb.nl/bp8341/

Q architectenweb.nl/bp8355/

Q architectenweb.nl/bp8356/

nummer 12 - september 2007

119

UNI SYSTEM

Top Swing Side Swing ramen

Ramen zijn ons venster op de wereld. Ze brengen licht en frisse lucht in onze woningen en kantoren. Ramen brengen een gebouw tot leven; in het bijzonder als gebruik wordt gemaakt van PN Uni System beslag voor ramen. Kenmerkend voor deze uitzet-zak-kantelramen is dat deze nagenoeg 180 graden buiten de gevel gekanteld kunnen worden. Voor het schoonmaken van ramen hoeft de vensterbank niet leeggeruimd te worden. De vloer wordt niet nat en dure externe onderhoudssystemen zijn overbodig. Het raambeslag is niet zichtbaar in gesloten stand. PN Uni System ramen zijn leverbaar in Top Swing en Side Swing uitvoering en inbraakwerend volgens klasse 2. Breng nu uw bestek in balans!

Tel. 035 601 24 33 • info@jpmkok.nl • www.jpmkok.nl

Gratis jaarboek t.w.v. €39,50 bij een jaarabonnement op Architectenweb Magazine

Kijk snel op pagina 58

THEM@GAZINE | KOZIJNEN, RAMEN, DEUREN

Kozijnen in beweging Buitenkozijnen staan bloot aan weer en wind. De kozijnindustrie probeert kozijnen steeds beter bestand te maken tegen de weersomstandigheden. Ook in dit segment van de bouw stijgt de vraag naar geprefabriceerde elementen, waardoor een aantal innovaties zijn ontstaan. Maar daarnaast zijn er opvallende ontwikkelingen in de bevestiging van het glas en in de profielen waaruit de kozijnen bestaan. Door: Jeroen van Nieuwenhuizen

Slimslide maakt door een stevig kader van een houten kozijn een grote transparante schuifpui mogelijk

edreven door een streven naar duurzaamheid, een verbeterde veiligheid of een hogere efficiĂŤntie in het bouwproces zijn verschillende noviteiten op de markt gebracht. Als bouwkundige word je enthousiast van de innovaties en slimme oplossingen die worden aangedragen.

Concepten in Hout De markt van houten kozijnen is volop in beweging. Vanuit de Nederlandse Bond van Timmerfabrikanten zijn drie concepten gelanceerd, waarmee de verantwoordelijkheden van verschillende partijen die bij het fabriceren, monteren, beglazen en aflakken op heldere wijze worden ingekaderd.. Concept I is het kozijn dat traditioneel in de grondverf als halfproduct aan de bouw wordt geleverd. Bij concept II worden de kozijnen geleverd met dorpelafdekkers, neuslatten en voorlaksysteem. Bij Concept III geschiedt ook het afmonteren, beglazen en aflakken onder verantwoording van de timmerfabrikant. Binnen de concepten zijn de verantwoordelijkheden van de verschillende betrokken partijen goed omschreven. Innovaties in hout Om in te kunnen spelen op de veranderende markt heeft de houtindustrie een aantal nieuwe producten ontwikkeld. Zo levert Withagen Houtprodukten het VILAM Europees lariks dat zeer geschikt is voor kozijnen. Voordelen van dit gevingerlast en gelamineerd lariks zijn dat het minder onvolkomenheden heeft en dat de mate van zwellen en krimpen van het hout is gereduceerd. TimmerSelekt Doornenbal brengt het CD-Stelkozijn / CD-SNELkozijn en het Combinatiekozijn op de markt. Het PN Uni TopSwing ramen kunnen nagenoeg 180 graden gekanteld worden en blijven volledig buiten de gevel

122

architectenweb magazine

Het CD-Stelkozijn wordt gemaakt van gevingerlast vurenhout en is voorzien van D.P.C. Folie

CD-Stelkozijn wordt gemaakt van gevingerlast vuren en is voorzien van D.P.C. Folie zodat de bouw na plaatsing wind- en waterdicht is. Bij het plaatsen van het kozijn wordt een deel van het Stelkozijn geretourneerd en op de fabriek hergebruikt, terwijl het SNELkozijn, een montagekozijn, daadwerkelijk wordt geplaatst. Het Combinatiekozijn, ook wel RoVu-kozijn genoemd, bestaat uit gelamineerd en gevingerlast Europees Robinia en gevingerlast vurenhout. Sinds kort is er ook het SaVu-kozijn, waarbij de onderzijde bestaat uit sapupira en de bovenzijde uit vurenhout. In combinatie met meerjarige onderhoudscontracten kan tot twintig jaar garantie worden gegeven op volledig beglaasde en afgelakte kozijnen. Meer glas Voor het onlangs opgeleverde Zeeuws Museum in Middelburg heeft Metaglas Mefistop ontwikkeld, een draaibaar achterzetraam dat voldoet aan inbraakwerendheidsklasse 3. Metaglas is geliefd bij architecten vanwege het assortiment aan slank geprofileerde ramen en deuren. Voorbeelden zijn de Methermo ramen en deuren met profielen van slechts 42 mm breed. Slimslide is een schuifraam met aluminium profielen die gemonteerd zijn in een kader: een houten kozijn. Door dit stevige kader is een grote transparante schuifpui met minimale profielen mogelijk. De thermisch onderbroken profielen maken een goede thermische isolatie mogelijk en beperken het onderhoud. Oskomera heeft de Innovatiewedstrijd 2007 van de VMRG en KCG gewonnen. De door hen ontwikkelde verborgen duurzame en veilige bevestigingsclip borgt glazen gevels zonder afbreuk te doen aan het aanzicht van de gevel. De innovatie biedt een alternatief voor structureel verlijmde beglazing door met een lamellofrees de PVB-folie van de gelaagde binnenruit plaatselijk te verwijderen. Daardoor ontstaat er ruimte voor een mechanische bevestiging. Bewegende kozijnen Bloomframe, bedacht door Hofman Dujardin architecten, is een kozijn dat tijdelijk in een balkon kan veranderen. Momenteel wordt samen met Hurks Geveltechniek het prototype verder ontwikkeld. Tijdens de opening en sluiting van het kozijn, aangedreven door een elektromotor, is de doorvalveiligheid gewaarborgd. Door dit balkon kunnen appartementen met één druk op de knop voorzien worden van een buitenruimte. PN Uni Top Swing raambeslag maakt het mogelijk om uitzet-zak-kantelramen van binnenuit schoon te maken, terwijl in gesloten toestand het raambeslag niet zichtbaar is. Ook schilder- en onderhoudswerkzaamheden kunnen van binnenuit worden uitgevoerd. Bij het schoonmaken hoeft de vensterbank niet leeg gemaakt te worden, omdat het raam geheel buiten de gevel draait. Een mooi voorbeeld van hoe de kozijnindustrie door innovaties letterlijk en figuurlijk in beweging blijft.

nummer 12 - september 2007

Meer over producten in deze rubriek en aanverwante nieuwe producten: www.metaglas.nl www.nbvt.nl www.doornenbal.com www.withagenhoutprodukten.nl www.hofmandujardin.nl

www.hurks.nl www.oskomera.nl www.slimslide.nl www.jpmkok.nl

Te bezoeken: GEVELtotaal 2008 van 23 - 25 januari 2008, in de Ahoy in Rotterdam

Bloomframe is een kozijn dat met één druk op de knop uitvouwt tot een klein balkon

123

Deze paginaâ&#x20AC;&#x2122;s bevatten gesponsorde onderdelen

THEM@GAZINE | KOZIJNEN, RAMEN, DEUREN

IP-Company 0573-430450 www.ip-company.nl info@ ip-company.nl

Hydro Building Systems N.V. (Wicona) 0032 14 24 99 99 www.wicona.be info@wicona.be

IP 55s-profielen

Verborgen afwatering

De basis van de serie IP 55s-profielen vormt de vernieuwende combinatie van hout aan de binnenzijde en aluminium aan de buitenzijde, beide in de slankst mogelijke uitvoering. Het product krijgt daardoor een warme uitstraling aan de binnenkant, een onderhoudsarme buitenkant en een relatief hoge isolatiewaarde,. Het raam valt achter het kozijnprofiel zodat de combinatie van vleugel met vastglas aan de buitenkant niet zichtbaar is. Bovendien biedt IP 55s de mogelijkheid om het kozijn gedeeltelijk of geheel achter de gevel te plaatsen, zodat alleen het glas zichtbaar is. Door ruitverlijming met mechanische bevestiging en een versterkt profiel is een hoge stabiliteit verkregen. Het in vele houtsoorten en RAL-kleuren leverbare IP programma bestaat uit ramen, kozijnen, schuifpuien, toegangsdeuren en gevelelementen.

Aluminium raamprofielen zijn onderhoudsarm en duurzaam, maar waterkapjes verstoren vaak het aanzicht. Als oplossing hiervoor realiseert Wicona vlakke profielen die zijn getest op wind- en waterdichtheid tot 1800 Pa. De slankheid van de aluminium profielen blijft hierbij behouden. Doordat de afwatering onzichtbaar is opgenomen in de sponningen, zijn waterkapjes overbodig. Bijkomend voordeel is dat de ontwerpers verder niet gebonden zijn aan de hoogte van de profielen. Wicona won eerder de Aluminium Award voor innovatie met het project WTC Schiphol en de Award voor de gevel van het jaar voor het station te Bern.

Q architectenweb.nl/bp8401/

Q architectenweb.nl/bp8402/

124

architectenweb magazine

Bod’or 0413-363055 www.bodor.nl/ info@bodor.nl

Reynaers 0492-561020 www.reynaers.nl info@reynaers.nl

Authentique

CS 38 profielsystemen

Bod’or ontwikkelt binnendeuren als replica’s waarbij tegemoet wordt gekomen aan hedendaagse eisen ten aanzien van brandwerendheid en akoestische eigenschappen. De deuren van de serie ‘Authentique’ worden gereproduceerd aan de hand van een foto, tekening of bouwkundig detail. Hierbij worden ambachtelijkheid en authenticiteit gekoppeld aan moderne techniek. Authentique is op maat gesneden voor restauratieve ingrepen, maar ook aan persoonlijke wensen kan worden voldaan.

Het aluminium CS 38-profielsysteem is in een aantal opzichten verbeterd. Hierdoor behaalt het systeem betere technische resultaten. De strakke vormgeving is onveranderd. Door een aanzichtbreedte van 33 mm is het raam- en deurprofiel CS 38-SL geschikt voor de vervanging van stalen ramen en deuren. Door toevoeging van extra onderdelen waaronder de brandwerende strips, is de Weerstand tegen BrandDoorslag en BrandOverslag (WBDBO) van het systeem 60 minuten. Ook met een Uf-waarde van 2,4 W/m2K presteert het profielsysteem goed wat betreft thermische isolatie. De CS 38-profielen zijn in alle gangbare openingsvarianten en kleuren leverbaar, eventueel met een verschillende binnen- en buitenkleur.

Q architectenweb.nl/bp8414/

Q architectenweb.nl/bp8422/

nummer 12 - september 2007

125

Deze pagina’s bevatten gesponsorde onderdelen

THEM@GAZINE | KOZIJNEN, RAMEN, DEUREN

Meer producten

BUVA hardglas

VarioPlanplus DECO

Hardglas is ongeveer zeven keer sterker dan gewoon glas en daarom geschikt voor alle gebouwsoorten. BUVA levert hardglas ramen voor houten, kunststof en aluminium kozijnen, voorzien van standaard nastelbaar hangen sluitwerk. Afhankelijk van het gewenste beeld kunnen de ramen onopvallend of juist expressief in de gevel worden opgenomen. BUVA Rationele Bouwproducten b.v. Q architectenweb.nl/bp8378/

KONE Deursystemen introduceert het glasfiber in klantgewenst design, het VarioPlanplus DECO. Voor industriële toepassingen wordt het design in glasfiberpanelen toegepast op hef, overhead- en schuifdeuren en in VarioPlanplus gevelsystemen. Het onbewerkt glasfiber is leverbaar in smaragdgroen, saffierblauw en briljantwit. KONE Deursystemen BV

Nibo® Graniet zwart

Gardesa Satinel

Draaideuren

De Nibo® Raamdorpel en de bijbehorende spekband in Nibo® Graniet zwart zijn nieuwe duurzame producten in de reeks van natuurstenen, vorstbestendige en onderhoudsarme afbouwelementen van Nibo. Het assortiment bestaat verder uit muurafdekkers, vensterbanken en badcel- en binnendeurdorpels die zowel geschikt zijn voor de woningbouw als voor de utiliteitsbouw. Nibo Stone Q architectenweb.nl/bp8403/

Gardesa Satinel is een deur met ‘ingebouwde elektronische waakhond’, al is de bijbehorende techniek aan de buitenzijde niet zichtbaar. Voor de afwerking van de stalen deuren kan een keuze worden gemaakt uit meer dan 4000 houten panelen. De deuren zijn te verkrijgen met dertig en zestig minuten brandwerendheid. MARSICA Special Doors & Frames

Draaideuren functioneren als een soort luxe tochtportalen die tevens een akoestische buffer vormen. Zowel de handbediende als de automatische draaideuren van Boon Edam vormen een bijdrage aan energiebesparing. Daarbij vergroten ze het comfort voor de gebruikers van verschillende soorten gebouwen. Boon Edam Nederland b.v.

Q architectenweb.nl/bp8406/

Q architectenweb.nl/bp8408/

Op deze pagina treft u een selectie aan van andere bouwproducten die vallen binnen het thema “Kozijnen, ramen en deuren”. Wilt u meer weten over een van deze producten? Surf dan naar www.architectenweb.nl en typ het bijbehorende wwwpagina nummer in. Volgend thema De volgende keer is het thema “meubilair”.

126

Q architectenweb.nl/bp8379/

architectenweb magazine

Slimdrive SL

Albo EN-1634/60 Plus

Svedex Qube

De combinatie van het Slimdrive SL automatische schuifdeursysteem met IGG glasprofielen leent zich uitstekend voor renovaties waarbij een transparante entreepartij gewenst is. De IGG constructie bestaat uit twee isolatieruiten, waarbinnen een profiel is verwerkt. De buitenzijde is een volledig egaal, glazen oppervlak. Geze Benelux B.V.

Met de deuren uit de serie Albo EN1634/60 Plus wordt voldaan aan de in 2006 verscherpte Europese regelgeving voor brandveiligheid. De deuren met een dikte van 40 mm hebben een brandwerendheid van 61 minuten. De deuren zijn zowel toepasbaar in stalen inmetselkozijnen als in hardhouten kozijnen. Albo Deuren

De door Svedex geïntroduceerde lijn van gelakte en gefineerde deur-kozijncombinaties toont de esthetische meerwaarde van een minimalistische vormgeving. De serie Svedex Qube omvat twaalf binnendeuren met bijpassende kozijnen. Binnen dit assortiment kan een keuze worden gemaakt uit dichte vlakke deuren, glasdeuren en freeslijndeuren. SVEDEX B.V.

Q architectenweb.nl/bp8409/

Q architectenweb.nl/bp8410

Q architectenweb.nl/bp8411/

Vulcan XXL

Multi User Concept

Berkolux

Tot de serie Limburgia Vulcan XXL behoren zeer grote deuren die met name geschikt zijn voor de utiliteitsbouw. De deuren zijn leverbaar met een maximale afmeting van 1600 x 2850 mm en met een brandwerendheid van 30 en 60 minuten, al dan niet met glasvlakken. De randafwerking van de Vulcan is berekend op een hoge slag- en stootvastheid. Limburgia Utiliteitsdeuren B.V. Q architectenweb.nl/bp8412/

Het Multi User Concept van Vari-Doors is een ontwikkeling binnen het gebied van de domotica. Het geavanceerde schuifdeursysteem met bewegingssensoren, waarschuwingslampen en magneetsloten is geschikt voor woonzorgcomplexen en verpleeghuizen. Met het ontwerp wordt ingespeeld op het gebruik van één badkamervoorziening door bewoners van twee wooneenheden. Vari-doors Q architectenweb.nl/bp8413/

Berkolux biedt een ruime keuze in vlakverdelingen van binnendeuren, bestaande uit glas, panelen of een combinatie daarvan. Het assortiment is afgestemd op diverse typen interieurs. De deuren zijn standaard afgewerkt met TCS-lak. Met het concept ‘Deur Idee’ komt Berkvens door verschillende keuzemogelijkheden bovendien tegemoet aan de wensen van bewoners. Berkvens Q architectenweb.nl/bp8415/

nummer 12 - september 2007

127

THEM@GAZINE | KOZIJNEN, RAMEN, DEUREN

Janisol 70 mm-profielserie

Inbraakwerende deur met antipanieksluiting

‘onzichtbare’ overheaddeuren

De nieuwe serie geïsoleerde staalprofielen Janisol 70 mm vormt een verbetering ten opzichte van het Janisol 60 mm systeem. Het diepere profiel biedt extra ruimte voor dikkere glasplaten, bij gelijkblijvend aanzicht. ODS maakt het bovendien mogelijk om onder de noemer ‘Personal Profiles’ eigen profielen samen te stellen. ODS B.V. Q architectenweb.nl/bp8416/

Merford Special Doors combineert inbraakwerendheid en veiligheid binnen één product: de inbraakwerende deur is uitgevoerd met antipanieksluiting. Om te voorkomen dat deze antipanieksluiting van buitenaf te bereiken is, wordt de inbraakwerende deur voorzien van een stalen plaat die niet te doorboren is. Merford Deuren en Roosters Q architectenweb.nl/bp8418/

Harlington Doors levert specifieke, in diverse materialen uit te voeren overheaddeuren die in gesloten toestand volledig samenvallen met het gevelvlak, waardoor de deuren zo min mogelijk worden geaccentueerd. Ook wordt de mogelijkheid geboden om de deuren aan te passen aan de architectonische eisen. Harlington Doors B.V. Q architectenweb.nl/bp8419/

Duco C system

Kunststof stelkozijn

SkanSelekt Cube

Het Duco C system biedt de mogelijkheid om ter plaatse van het hangen sluitwerk op natuurlijke wijze energiezuinig te ventileren. De roosters zijn te bedienen via een gebruikersvriendelijke Centrale Ventilatie Eenheid. Deze eenheid bestaat uit een afzuigunit met gelijkstroomventilator. Een ander belangrijk element van Duco C is het luchtdicht bouwen. Duco Ventilation & Sun Control Q architectenweb.nl/bp8420/

Recystel maakt het mogelijk om grote spouwbreedtes te overbruggen met één of met een combinatie van twee typen gerecyclede kunststof stelkozijnen. Deze zijn zowel geschikt voor nieuwbouw als voor renovaties. De kunststof kozijnen bieden stabiliteit, hebben sterke hoekverbindingen en kunnen winddicht geleverd worden. Recystel

Houten paneeldeuren van Skantrae onderscheiden zich door de kwaliteit van het toegepaste glas en van het sierbeslag, waarvoor is samengewerkt met Italiaanse vormgevers. Met name de lijn SkanSelekt Cube toont dat ‘de kunst van het weglaten’ wordt verstaan. Dit is onder meer zichtbaar aan de eenvoudige montage van glaslatten. Skantrae b.v.

Q architectenweb.nl/bp8421/

Q architectenweb.nl/bp8405/

128

architectenweb magazine

08" #FOFMVY #7 + 31 (0)20 682 53 05 info@owa.nl www.owa.nl

TS 99 FL: Voor vrij en weerstandloos beweegbare brand- en rookwerende deuren DORMA TS 99 FL in Contur Design is een deursluiter met vastzetinrichting en vrijloopfunctie, welke in combinatie met een rookdetectiesysteem kan worden ingezet. Als totaaloplossing met ingebouwde rookmelder, transformator, vastzetinrichting en vrijloopfunctie zijn de DORMA TS 99 FLR en de TS 99 FLR-K beschikbaar. Bij alarm of stroomuitval keert de sluitkracht onmiddellijk terug, waarna de deur veilig door de dranger wordt gesloten. GecertiďŹ ceerd conform EN 1154 en EN 1155. Openen, sluiten en vormgeven met systeem knowhow van DORMA. DORMA van Duin Nederland B.V. Dalwagen 45 6669 CB Dodewaard Tel. +31 (0)488 418100 Fax +31 (0)488 418190 info@dorma.nl www.dorma.nl

Falzonal, Prefalz en Falzink aluminium voor dakbedekking & gevelbekleding

/OK DESIGN BEGINT BIJ "56!

Prefa Trading Nederland BV Gooikensdam 34 4905 BN Oosterhout Tel: 0031 ( 0 ) 162 421 487 Fax: 0031 ( 0 ) 162 421 587 Mobiel: 0031 ( 0 ) 650 623 669 E-mail: info@prefa-trading.nl Iternet: www.prefa-trading.nl

(ARDGLAS "56! HARDGLAS RAMEN BIEDEN VELE MOGELIJKHEDEN OM GEVELS IN DE WONING EN UTILITEITSBOUW EEN SPECIlEKE UITSTRALING TE GEVEN

!FHANKELIJK VAN TYPE EN UITVOERING AFMETINGEN EN GEKOZEN KLEURSTELLING KUNNEN "56! HARDGLAS RAMEN DRAAIENDE DELEN ACCENTUEREN OF JUIST @ONZICHTBAAR IN EEN GEVEL LATEN OPGAAN "56! HARDGLAS RAMEN ZIJN TOEPASBAAR IN WONINGBOUW EN UTILITEITSBOUW ZOWEL BIJ NIEUWBOUW ALS RENOVATIEPROJECTEN %EN MODERN EN EXCLUSIEF DESIGN ZIJN DE STERKE KENMERKEN VAN "56! HARDGLAS

Gratis jaarboekt.w.v. â&#x201A;¬39,50 bij een jaarabonnement op Architectenweb Magazine Kijk snel op pagina 58

"REMEN ,* "ARENDRECHT 4ELEFOON %MAIL INFO

BUVA NL

+IJK VOOR MEER INFORMATIE OP WWW BUVA NL

ARCHIPEDIA

The New York Five

De benaming New York Five is ontstaan nadat in 1969 in deze stad een tentoonstelling aan het werk van de vijf architecten werd gewijd

The New York Five is de benaming voor de onofficiële groep van vijf Amerikaanse architecten, wiens werk in 1969 gezamenlijk tentoongesteld werd in het Museum van Moderne Kunst in New York. De tentoonstelling zorgde ervoor dat het groepje architecten als ‘New York Five’ verdere bekendheid verwierf. Door | Marjoleine van Schaik, Ronnie Weessies

Bouwstijlen New York Five (vanaf 1969) The New York Five zijn vijf Amerikaanse architecten, te weten Peter Eisenman, Michael Graves, Charles Gwatmey, John Hejduk en Richard Meier. Het werk van dit vijftal werd in 1969 gezamenlijk tentoongesteld in het Museum van Moderne Kunst door Arthur Drexler. In 1972 volgde hierover een boek onder de titel ‘Five Architects’. De meeste architectuurgroepen worden gekenmerkt door stilistische overeenkomsten. Maar het werk van deze vijf architecten heeft, zeker in de latere fase van hun leven als architect, op het eerste gezicht niet veel met elkaar gemeen. Het bestaan van de New York Five als groep kan grotendeels ver132

klaard worden doordat de architecten onderling sociaal en academisch contact hadden en werden gesteund en begeleid door een gezamenlijke ‘mentor’, de modernist Philip Johnson. Maar al lijkt hun architectuur niet erg op elkaar, de afzonderlijke architecten deelden meer dan alleen een tentoonstellingsruimte in het MoMa. Ze hadden allen een afkeer van architectuurtendensen die destijds in opkomst waren, zoals het brutalisme, en stonden een terugkeer naar een zuivere architectuur voor. Die kon worden gebaseerd was op het klassieke modernisme uit de jaren twintig en dertig van de twintigste eeuw. Als aanhangers van deze vorm van modernisme waren ze bewonderaars van Le Corbusier en

van stromingen zoals De Stijl. Net als Le Corbusier waren ze voorstanders van een transparante manier van bouwen waarbij de constructie centraal stond en zichtbaar was. Hierbij was het functioneren van het gebouw als woonhuis of als kantoor nog wel eens ondergeschikt aan de architectonische principes. Vijf tegen vijf In 1973 kwam er een reactie op de New York Five in de vorm van een aantal essays van een groep die zich omschreef als ‘Five on Five’. Deze groep bestond uit vijf architecten, te weten Romaldo Giurgola, Allan Greenberg, Charles Moore, Jaquelin Robertson en Robert Stern. Zij keerden zich tegen de visie van The New York Five. Deze groep stond ook wel bekend als ‘de grijzen’, terwijl The New York Five ‘de witten’ werden genoemd – een verwijzing naar het veelvuldige gebruik van wit in het werk van bijvoorbeeld Eisenman. ‘Grijs’ verweet ‘wit’ dat hun manier van bouwen slechts leidde tot onwerkbare gebouwen die geen rekening hielden met de omgeving, de wensen van de gebruikers en het dagelijks leven. Waar de New York Five in nauw contact stonden met modernist Philip Johnson, hadarchitectenweb magazine

Eisenman is een voortrekker van het deconstructivisme en uiteraard een van de architecten die tot de New York Five worden gerekend. Bij het grote publiek is hij vooral bekend door het Holocaustmonument in Berlijn (2003).

Het strakke modernisme van Meier

De postmoderne stijl van Graves

den de ‘Five on Five’ vooral banden met de postmoderne Robert Venturi. Hun visie was daardoor kenmerkend voor de opkomende interesse voor ‘de architectuur van het alledaagse’ en het vroege postmodernisme. Wat de directe invloed van de New York Five als groep is geweest op de ontwikkeling van de architectuur, is niet met zekerheid te zeggen. Uiteraard hebben Meier, Graves, Eisenman en John Hejduk, die vooral onderwijs gaf, veel invloed uitgeoefend, maar dan toch als individuele architecten. Hejduk stierf in 2000. De andere vier zijn qua werk niet erg meer met elkaar te vergelijken: ieder is zijn eigen weg gegaan. Graves is een echte aanhanger van het postmodernisme, Eisenman wordt vooral geassocieerd met het deconstructivisme. Meier is het meest trouw gebleven aan het zuivere modernisme, net als Gwathmey.

Beroemde architecten Peter Eisenman (1932)

nummer 12 - september 2007

Eisenman heeft altijd te boek gestaan als een rebel. Zo heeft hij jarenlang geprobeerd architectuur te scheppen die niet is belast met een programma van eisen of enige context met zich meebrengen. Daarbij koestert hij een zekere minachting voor functionaliteit in de architectuur. De bijdrage die Eisenman aan de architectuur heeft geleverd, bestond in de jaren zestig en zeventig vooral uit theorie en onderwijs, maar hij ontwierp van 1970 tot 1978 ook een reeks huizen die daadwerkelijk gerealiseerd zijn. House I tot en met House X schiepen een nieuwe woonervaring, maar voorzagen niet in de woonbehoeften van de bewoners. In feite waren de woningen deconstructivistisch ontworpen. Eisenman trok de vlakken los en speelde met kieren en randen. Met name in House VI toonde hij lak te hebben aan functionalisme. Zo plaatste hij een trap naar een niet-bestaande verdieping en een sleuf dwars door het echtelijke bed. Vanaf begin jaren tachtig richtte Eisenman zich meer op de architectuurpraktijk. Tot zijn eerste grote gebouwen horen de Fine Arts Library in Columbus, Ohio (1983-89) en het wooncomplex op de hoek van de Friedrichstrasse en Kochstrasse in Berlijn (1986). Eisenman behoorde tot het groepje architecten dat in 1988 mocht exposeren op de beroemde tentoonstelling over deconstructivisme in het Museum of Modern Art in New York. Vanaf dat jaar kwamen ook de echt grote opdrachten binnen, zoals het Koizumi Sangyo Corporation Headquarters Building in Tokio (1990) en het Greater Columbus Convention Center in Ohio (1993). De inmiddels 75-jarige Eisenman is nog altijd actief als directeur van het bureau Eisenman Architects. Hij heeft verschillende prijzen ontvangen, van onder meer het American Institute of Architects en het Royal Institute of British Architects.

Michael Graves (1934)

De Amerikaanse Michael Graves won in eigen land zo’n beetje alle prestigieuze prijzen en rekent zichzelf tot de voorhoede van de mondiale architectuur. Graves is hoogleraar emeritus aan Princeton University en geeft leiding aan de firma Michael Graves & Associates. Tot de vaak publieke gebouwen die hij heeft ontworpen behoren musea, bibliotheken en universiteitsgebouwen. Het werkzame leven van de architect en ontwerper Michael Graves valt in twee delen uiteen. De Amerikaan begon als aanhanger van het modernisme van Le Corbusier en raakte betrokken bij de New York Five. Maar Graves ontwikkelde zich steeds minder in de richting van het classicisme, dat de overige vier architecten hoog in het vaandel droegen. In 1980 bekeerde hij zich tot een historiserende postmoderne architectuur met theatrale trekken, waaraan hij tot de dag van vandaag vasthoudt. Het omslagpunt was zijn Public Services Building in Portland, Oregon (1983). Het is een enorme kantoorkubus met kleine ramen en opgeplakte ornamenten die licht aan art deco doen denken. Graves is met zijn historiserende stijl steeds meer de grenzen van goede smaak op gaan zoeken en heeft die soms moedwillig overschreden. Hij ‘flirt met kitsch, spot met conventies en viert de pastiche’. Graves maakt theater met zijn gebouwen, wat hem de uitgelezen figuur maakte om voor Disney World in Florida in 1990 twee grote hotels te ontwerpen: de Zwaan, met twee vrolijke zwanen van enorme proporties die op de ronde gevel deinen; en de Dolfijn, een opgewekte piramide met aan weerzijden twee dolfijnen van twintig meter hoog. Graves’ bekendste creatie in ons land is Castalia in Den Haag (1993-1999), dat het Ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport huisvest. 133

ARCHIPEDIA

Villa Wansmaak Minder bekend is dat de Amerikaanse architect aan het begin van dit millennium een villa bouwde in het pittoreske dorpje Loenen aan de Vecht. Het huis bevat tal van citaten naar andere woningen langs de rivier de Vecht. Een lokale criticus toonde zich weinig ingenomen met Graves’ verrichtingen en schilderde nog voor de oplevering met grote hoofdletters het woord ‘Wansmaak’ op de gevel. Behalve architect is Graves ook vormgever. Reeds ten tijde van de New York Five verwierf hij faam met zijn ontwerpen van huishoudelijke artikelen voor de winkelketen Target en zijn conische keteltje voor Alessi wordt door collegavormgevers beschouwd als een moderne klassieker. In 2003 werd Graves getroffen door een onbekende infectie en raakte van zijn middel tot zijn tenen verlamd, maar hij werkt nog steeds als architect en vormgever. Charles Gwathmey (1938)

Van de New York Five is Charles Gwathmey, geboren in 1938, de minst bekende. Sinds 1971 bestiert hij samen met Robert Siegel het bureau Gwathmey & Siegel, dat vooral in de Verenigde Staten werk realiseert. De restauratie en uitbreiding van het Guggenheim Museum in New York leverde hem de meeste bekendheid op. Gwathmey had tijdens zijn studietijd op de University of Pennsylvania School of Architecture en Yale University les van onder meer Louis Kahn, Robert Venturi en James Stirling. In zijn werk combineert hij het negentiende-eeuwse gebruik van ruwe materialen met veel textuur, zoals baksteen, met de weinig gestructureerde oppervlakken van het modernisme. Opvallend is ook het ruimtelijk effect in zijn gebouwen. De ruimten verschillen onderling heel erg en geven soms het idee dat ze oneindig zijn. 134

Richard Meier (1934)

nooit alleen maar wit; het wordt vrijwel constant getransformeerd door licht en dat wat verandert: de hemel, de wolken, de zon en de maan.” John Quentin Hejduk ( 1929-2001)

Meier wordt gezien als de nestor van de hedendaagse architectuur. Aan hem heeft de architectengroep The New York Five haar bijnaam ‘The Whites’ te danken, vanwege het kenmerkende gebruik van de kleur wit in zijn gebouwen. Van de New York Five was Meier de productiefste, waardoor de door hem veelvuldig gebruikte non-kleur wit het herkenningspunt werd voor de Five. Aanvankelijk ontwierp hij vooral woningen, later werden zijn opdrachten steeds grootschaliger. Meier studeerde aan de Cornell University in Ithaca, waarna hij aan de slag ging bij achtereenvolgens het bureau Skidmore Owings & Merrill en de praktijk van Marcel Breuer. In 1963 richtte hij in New York zijn eigen bureau op. Hij raakte bekend toen er een tentoonstelling (1969) en een boek (1972) aan de New York Five werden gewijd. Zijn eerste grote publieke opdracht was het culturele centrum Atheneum in New Harmony, Indiana (1979). Daarna volgden onder meer het Museum für Kunsthandwerk (1985) in Frankfurt en het museum voor hedendaagse kunst in Barcelona (1995). Ook het stadhuis met centrale bibliotheek in Den Haag (1995) is door Meier ontworpen. De meeste faam heeft Meier echter te danken aan zijn musea. De gebouwen van het Getty Center vormen de meest prestigieuze opdracht die de architect in zijn loopbaan heeft gekregen. In 1984, toen de kersverse en jongste winnaar van de Pritzker Prize de opdracht verwierf, werd het zelfs het architectuurproject van de eeuw genoemd. Meier wist de verwachtingen echter niet helemaal waar te maken, doordat het museumcomplex de monumentaliteit van zijn voorbeelden (zoals de Griekse Akropolis) mist. Meier heeft vrijwel iedere belangrijke architectuurprijs gewonnen. Bij zijn aanvaarding van de Pritzker Prize vertelde Meier wat voor hem het mooie was aan wit. “De witheid van wit is

John Quentin Hejduk was een avantgardistische architect, die vooral als theoreticus bekend is geworden. Er zijn van hem zeer weinig werken gerealiseerd. Vanwege zijn theoretische benadering van architectuur werd hij tot de New York Five gerekend. Hejduk genoot zijn opleiding aan het Cooper Union Institute in New York, waar hij later ook als hoogleraar zou gaan werken. Sinds de jaren vijftig onderzocht hij de grondslagen van het architectonisch ontwerp. Hij ontwikkelde hier ideeën over, onder andere geïnspireerd door het werk van De Stijl; in combinatie met inspiratie uit de beeldende kunst en literatuur maakte hij van daaruit ontwerpen. Hejduk ontwierp aanvankelijk streng geometrische woonhuizen. De Wall Houses, die als zijn meesterstukken worden gezien, stammen ook uit de beginperiode. In de ontwerpen uit deze serie staat een muur van een halve meter dikte centraal, waarin zich de toegang bevindt en waaraan alle ruimten van de woning zijn opgehangen. Ter versterking van dit idee is er een ruimte tussen de muur en de ‘hangende’ delen gelaten. Pas na zijn dood werd er voor het eerst een Wall House gerealiseerd. Het zogenaamde Bye House, of #2, staat in Groningen, een stad waar Hejduk een goede band mee had vanwege twee eerdere projecten. Hij ontwierp voor dezelfde stad een van de negen stadsmarkeringen. Op het Cooper Institute, waar men net als in het Duitse Bauhaus architectuur met andere kunstdisciplines liet versmelten, was Hejduk belangrijk voor de theorievorming van zijn studenten. Onder meer Daniel Libeskind en Enric Mirailles hebben les van hem gehad. architectenweb magazine

Beroemde gebouwen Wall House #2 (2001) Hejduk ontwierp zijn Wall House #2 in 1976 voor de Amerikaan Ed Bye. De woning was oorspronkelijk bedoeld voor een locatie in het Amerikaanse Connecticut, maar uiteindelijk is het in 2001, het sterfjaar van Hejduk, gerealiseerd naast een nieuwbouwwijk aan het Hoornse Meer in Groningen. De woning is opgebouwd uit een aantal ongelijkmatige gevormde volumes, elk met een eigen functie en kleur. De bouwdelen staan los van elkaar, waardoor het lijkt alsof je de afzonderlijke ingewanden van een gebouw bekijkt, in plaats van de gebruikelijke schil. De organisch gevormde volumes worden strak doorsneden door een betonnen muur van zestien meter hoog en 23 meter breed: de Wall.

CHRISTIAN BUMEESTER

Grillige plattegrond Aan de uiterste oostpunt van de plattegrond is functioneel de hoofdentree tot het huis geplaatst, maar het bouwdeel aan de westkant van de Wall is in wezen de

De opeenstapeling van volumes aan de westkant vormen het private woongedeelte van het huis

‘voorkant’, voor zover daar sprake van is bij een gebouw met zo’n grillige plattegrond. Het grijze entreevolume is in feite slechts een trap naar de eerste verdieping. Daar gaat de trap over in een loopbrug, die dwars door de Wall steekt en de volumes ontsluit die daarachter zijn gesitueerd. Rechts van de entree is een losstaand rood volume geplaatst dat ter hoogte van de eerste verdieping aansluit op de loopbrug. Een wenteltrap leidt naar de tweede verdieping van deze ruimte, waar de plaatsing van de ramen opvalt: je kunt er alleen door naar buiten kijken vanuit een zittende houding. Het vertrek is bedoeld als werkruimte. De vertrekken ‘achter’ de Wall zijn zachter van kleur en min of meer gelijk van vorm. Het zijn de vertrekken met woonfuncties, zoals de slaapkamer, woonkamer en keuken. De Wall splitst de woning niet alleen visueel, maar ook functioneel in twee delen: de vertrekken aan de oostkant, gelegen in het volle zicht van de wijk ernaast, hebben een publieke functie. Aan de westkant, aan het zicht onttrokken door de Wall, liggen de intiemere vertrekken die een onbelemmerd uitzicht genieten op het Hoornse Meer.

Ondanks de enorme media-aandacht die het Wall House #2 bij oplevering in 2001 kreeg, bleek het als woonhuis onverkoopbaar. In 2004 verwierf Stichting Wall House #2 het huis en gaf het gebouw een bijzondere functie: twee keer per jaar worden internationale kunstenaars, architecten of schrijvers uitgenodigd om gedurende drie maanden in het huis te komen wonen en werken. Wanneer het huis leeg staat, is het opengesteld voor publiek en gelegenheid voor evenementen.

Bouwkundige begrippen steekkap kapconstructie of gewelf, die een groter gewelf of kap insnijdt. dakstoel steunconstructie voor een dak, dat haaks op het te ondersteunen dakvlak staat. dakruiter smalle, op zijn kant gemonteerde plank waarop de nokvorst bevestigd wordt makelaar verticale balk in een spant voor het ondersteunen van de nokgording en het samenbrengen van de twee spantbenen

Archipedia is een educatieve, interactieve architectuurencyclopedie in ontwikkeling. In deze rubriek vindt u alvast een extract uit de duizenden artikelen die straks online staan. Wilt u belangeloos meewerken aan de totstandkoming van Archipedia, door bijvoorbeeld kosteloos een artikel te schrijven of beeldmateriaal te leveren? Neem dan contact op met Marjoleine van Schaik, 035 – 69 20 874 of mail naar mvs@architectenweb.nl

nummer 12 - september 2007

135

PUBLICATIES

Archiprix 2007 De beste Nederlandse afstudeerplannen

Architectuur, stedenbouw, landschaparchitectuur Henk van der Veen (red.) 2007 010 Publishers Paperback ISBN 9789064506178 30 x 24 cm 88 p € 24,50 Nederlands / Engels

Archiprix is inmiddels uitgegroeid tot een begrip in de Nederlandse architectuurwereld. Jaarlijks worden door een vakjury uit negen Nederlandse opleidingen voor (landschap-) architectuur de beste afstudeerplannen geselecteerd en tentoongesteld. Dit boek presenteert de selectie van 2007: 26 inzendingen waaronder maar liefst twee eerste en twee tweede prijzen en drie eervolle vermeldingen. Het boek is helder en mooi van opzet. De inleiding, de juryrapporten en de geschiedenis van Archiprix, gedrukt op chique goudglanzend papier, bevinden zich respectievelijk in het begin, in het midden en aan het einde van het boek. Daartussen bevinden zich de plannen, gepresenteerd met hoogwaardig beeldmateriaal en eigen teksten van de studenten. Het is architectuur in zijn puurste vorm: idealistische plannen die nog niet gebonden zijn aan financiële en gemeentelijke kwesties, met persoonlijke en toch hedendaagse thema’s. Nederland opgelet: Dit is de nieuwe lichting architecten die zeker van zich zal laten horen. De eerste stap is met deze uitgave gezet. (MTR)

Een Hollands heiligdom

Architectuurgeschiedenis Thomas H. von der Dunk 2007 Uitgeverij Bert Bakker Paperback ISBN 9789035130593 576 p 24 x 17 cm € 45 Nederlands 136

In het dertiende deel uit de serie ‘Monografieën over Europese cultuur’ heeft de auteur zichzelf geen geringe opgave gesteld. Thomas von der Dunk onderzocht de samenhang tussen de politieke en architectonische eenwording van ons land. De uitkomst van dit onderzoek naar deze relatief onbekende cultuurperiode is verrassend: tussen de politieke ontwikkelingen en de architectonische emancipatie bestaat meer samenhang dan bekend was. Zo wordt de 18e eeuw gekenmerkt door een regionalistisch georiënteerde politiek die zich nadrukkelijk weerspiegelt in de architectuur. Met de daarop volgende vorming van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden wordt voor het eerst op bovenregionaal niveau een stilistische norm gehanteerd. Dit (zuivere) neoclassicisme weerspiegelt het ontstaan van een nieuwe identiteit: de Nederlandse. Een Hollands heiligdom is een heldere ‘synthetische’ verhandeling, die boeiend is tot in het detail. Verschillende interessante items passeren de revue, zoals de inzet van de prijsvraag om architectonische kwaliteit te vergroten.(MTe) architectenweb magazine

Nijmegen ontwikkelt

Stedenbouw Yana van Tienen 2007 Uitgeverij TOTh Gebonden ISBN 9789068684513 160 p 22 x 28 cm € 26,90 Nederlands

De revitalisering van het rivierfront vormt voor veel Nederlandse steden de belangrijkste opgave voor de toekomst. Meer en meer wordt daarbij de cultuurhistorie betrokken in de stedenbouwkundige planvorming. Het bijzondere van Nijmegen ontwikkelt is dat deze praktijk voor het eerst in een omvangrijk boek worden vastgelegd. Dat is onder meer hieraan toe te schrijven dat de invloed van de historische gelaagdheid op het Masterplan (voor het Waalfront) groter is dan in andere steden. De publicatie is bovendien waardevol door het rijk gedocumenteerde, heldere verslag van de complexe ontwerpprocessen. Yana van Tienen is goed thuis in deze processen en behoudt daarbij de nodige objectiviteit, wellicht vanwege haar externe betrokkenheid bij het project. Nijmegen ontwikkelt vraagt om een terugblikkende evaluatie over zo’n twintig jaar, wanneer naar verwachting de ambitieuze uitvoering van de herstructurering van het Waalfront is voltooid. (MT)

Visionary Power producing the contemporary city

Architectuur, stedenbouw Christine de Baan, Joachim Declerck, Veronique Patteeuw (ed.) 2007 NAi publishers Paperback ISBN 978-3-7643-7327-6 17 x 24 cm 288 p € 32,50 Engels nummer 12 - september 2007

Welke krachten produceren de hedendaagse stad? Hoe verhouden architecten zich in dit krachtenveld tot de stad en haar inwoners? Deze fundamentele vragen mogen niet onbeantwoord blijven, aldus de curatoren van de derde internationale architectuurbiënnale in Rotterdam. Door haar onvermogen om een helder idee van de stad te formuleren, verkeert de architectuur volgens hen in een impasse. Uitgangspunt is het idee dat architectuur al eeuwenlang leunt op de expertise van andere vakgebieden; nu is het tijd om op de eigen disciplinaire benen te staan. De opzet van Power wordt gestructureerd door vijf typische karakteriseringen van stedelijke condities en de bijbehorende krachtenvelden representatie, kapitaal, toerisme, migratie en angst. Daaronder is het onderzoek van verschillende jonge architectenteams gerangschikt, die hebben gewerkt om de steden in de toekomst leefbaarder, duurzamer en mooier te maken. De reflex om terug te grijpen op nieuwe formaliteit lijkt daarbij onontkoombaar en architectuur is meestal het vanzelfsprekende eindpunt van hun denken. (EF) 137

PUBLICATIES

Tien jaar stedelijke vernieuwing In vijftig teksten en projecten

Stedenbouw Esther Agricola en Gerben Helleman NAi Uitgevers ism KEI 2007 Gebonden ISBN 90-5662-540-30 17,5 x 24,5 cm 256 p € 34,50 Nederlands

Precies tien jaar na het verschijnen van de Nota Stedelijke Vernieuwing in 1997 verschijnt deze uitgave, waarin teksten en projecten worden bekeken die sindsdien zijn uitgebracht en gerealiseerd. Het is een handzaam boek, waarin dankzij in kleur gedrukte pagina’s duidelijk onderscheid wordt gemaakt tussen de twee inleidende beeldessays, de verzamelde teksten en de voorbeeldprojecten. Het boek, door de samenstellers omschreven als een verzameling van 50 teksten en projecten die ons vertellen over de idealen, de zoektochten en de misstanden in de stedelijke ontwikkeling, is voorzien van foto’s van het ‘alledaagse’. Deze beelden geven de uitgave een extra kwaliteit en blijven op je netvlies hangen. Vooral het beeldessay 1950-1965 is werkelijk wonderschoon: dankzij de magnifieke foto’s spat het verleden van de bladzijden af. In verschillende teksten probeert het boek de recente stedelijke vernieuwing van verschillende kanten te belichten, en dat is gelukt; maar de beeldessays maken het boek echt de moeite waard! (JvN)

WiMBY! Hoogvliet, Toekomst, Verleden en Heden van een New Town

Stedenbouw / Ruimtelijke ordering Crimson Architectural Historians en Felix Rottenberg 2007 NAi Uitgevers paperback ISBN 978-90-5662-594-8 17,0 x 24,0 cm 528 p € 34,50 (Engelse editie, 42,00) Nederlands (Engelse editie verkrijgbaar)

138

Wimby! – met de W van Welcome - is het tegenovergestelde van Nimby!, ‘Not in my backyard’. Zes jaar lang werkten Crimson en Felix Rottenberg onder dit optimistische motto aan de stadsvernieuwing van de Rotterdamse deelgemeente Hoogvliet. ‘Het grote Wimby boek’ is een kleurrijke slotpublicatie die het project eer aandoet: in 19 scènes wordt teruggeblikt op wat bereikt is en vooruit gekeken naar wat mogelijk in het verschiet ligt. Zo opent het boek in 2030, het jaar waarin Hoogvliet overgenomen dreigt te worden door actiegroep Nimby! Daarna volgt de opkomst en ‘ondergang’ van de New Town tot op het moment dat Wimby! het tij keerde. De sociaal-culturele evenementen en grotere bouwplannen waarvan een flink aantal reeds is uitgevoerd, vormen het sluitstuk. En met resultaat: Hoogvliet is inmiddels hét voorbeeld van hoe een naoorlogse wijk gerevitaliseerd kan worden zonder de geijkte sloop-nieuwbouw aanpak. Met stadsvernieuwing als dé architectonische opgave voor de komende jaren is dit boek een must.(KH) architectenweb magazine

Botanic Gardens A Living History

Tuinarchitectuur Duncan McCorquodale (ed) Black Dog Publisher 2007 Hardcover ISBN 9781904772729 28,0 x 23,0 cm 288 p € 68,75 Engels

Het ontwerp van botanische tuinen is al sinds de opkomst in de zestiende eeuw een zeer architectonische aangelegenheid. Of de tuin in kwestie nu voornamelijk is bedoeld voor educatie en conservering, of een zeer sterke recreatieve of sociale component heeft, het landschappelijk of architectonisch ontwerp speelt altijd een hoofdrol. Dat blijkt maar weer uit deze prachtig geïllustreerde uitgave. In Botanic Gardens worden 85 botanische tuinen over de hele wereld beschreven, waarbij in woord en beeld aandacht is voor zowel de (landschaps-) architectuur, de geschiedenis van de botanische tuin en de collectie. Begeleidende essays maken het boek compleet. Inspirerend zijn vooral de prachtige Japanse tuinen, die de herkenbare verstilling uitstralen die ook Japanse architectuur kenmerkt. Projecten zoals het Eden Project in Cornwall (2001) van Nicholas Grimshaw laten zien dat de botanische tuin in de eenentwintigste eeuw misschien geen voor de hand liggende ontwerpopgave is, maar wel een heel bijzondere. (MvS)

Nederlandse Architecten 8

Architectuur BIS Publishers (ed.) 2007 BIS Publishers Gebonden ISBN 9789063691608 352 p 30 x 25 cm € 65 Nederlands / Engels nummer 12 - september 2007

Deze achtste editie van Nederlandse Architecten beoogt een representatieve dwarsdoorsnede te geven van onze hedendaagse architectuur. Het moet gezegd dat veel van de grootste bureaus en de beste projecten ontbreken. Dat zou een bewuste keuze kunnen zijn van de auteurs,maar het geeft na het doorbladeren van de 352 pagina’s een wat leeg gevoel in de maag. De leergierige lezer moet zich vooral realiseren dat dit boek een alfabetische architectencatalogus is, aangevuld met adresregisters. Het ontbreken van een bepaalde thematiek – zo warm aanbevolen in het overigens zeer boeiende inleidende essay van David Keuning – kan als gemis worden ervaren door degene die meer wil dan alleen ‘plaatjes kijken.’ Nederlandse Architecten 8 is dan ook vooral geschikt als naslagwerk voor vakdeskundigen.(MT)

139

AGENDA

TENTOONSTELLINGEN 21 september - 20 Barcelona 1900 [1] januari 2008 Tentoonstelling over de gedaantewisseling die de stad onderging in de periode 1880-1909 en het bruisende artistieke en sociale leven in die tijd. Q www.vangoghmuseum.nl

22 september - 6 P.J.H. Cuypers (1827-1921) [2] januari 2008 De architect P.J.H. Cuypers staat in Nederland bekend om grote projecten als het Rijksmuseum (1876-1885) en het Centraal Station Amsterdam (18821889), maar ook om zijn enorme hoeveelheid kerken, vooral in het zuiden van het land. Q www.nai.nl

Tot en met Teun Koolhaas Ontwerper [3] 1 oktober Tentoonstelling over de belangrijkste ontwerpen uit het 40-jarig oeuvre van Teun Koolhaas. Q www.casla.nl

1 november Belvedere Festival Er zijn genoeg voorbeelden waaruit blijkt welke meerwaarde cultuurhistorie kan hebben bij de inrichting en vormgeving van de ruimte. Op dit festival wordt in een feestelijke setting, maar op serieuze wijze stilgestaan bij de oplossingen, werkwijzen en doorbraken die uit de uitvoeringspraktijk gedestilleerd zijn. Q www.festival.belvedere.nu

15 november Betondag De vijftigste Betondag in De Doelen te Rotterdam heeft als thema ‘Betonvereniging 80 jaar jong en energiek, Beton heeft de toekomst!’ Q www.betonvereniging.nl

13 september – Richard Kelly: Geselecteerd werk [4] 5 oktober De Amerikaanse lichtpionier Richard Kelly ontwikkelde de basisprincipes van een door de toneelverlichting beïnvloede en op de waarneming gerichte lichtplanning. Hij werkte onder meer samen met Ludwig Mies van der Rohe en Louis Kahn. Q www.erco.com

CONGRESSEN EN SEMINARS 25 september Bouwen aan de toekomst Dit jubileumcongres ter ere van het 35-jarig bestaan van het Bouwcollege wordt gehouden met als doel het opdoen van kennis, deskundigheid en een brede internationale blik. Q www.bouwcollege.nl

27 en MaterialZ 28 september Na een geslaagde start in 2006 is besloten om MaterialZ voort te zetten in

2007. Op 27 en 28 september vindt het symposium plaats aan de faculteit Bouwkunde van de TU Delft. Q www.materialz.bk.tudelft.nl

2 oktober Domoticacongres 2007 ‘Samen bouwen, samen binden’ Dit domoticacongres “Samen bouwen, samen binden” wordt georganiseerd door de Stichting Elux, de beurs Elektrotechniek, UNETO-VNI en stichting

140

architectenweb magazine

Smart Homes. Van 10.00 tot 12.30 uur. Q www.domoticacongres.nl

3 oktober Zesde Jaarcongres herbestemming industrieel erfgoed Tijdens dit congres gaat de aandacht specifiek uit naar forten en linies, kazernes in en buiten de stad en mobilisatiecomplexen. Er vinden onder meer debatten plaats tussen betrokken deskundigen. Q www.realestatemagazine.nl

11 oktober Nationale Staaldag

Seminar en vakexpo waarbij belangwekkende noviteiten over het gehele toepassingsgebied van staal aan bod komen. Het seminar is vooral gewijd aan het ontwerpen en detailleren van de stalen huid. Q www.bouwenmetstaal.nl

11 oktober REviewing Rotterdam In samenwerking met Paul Groenendijk en Piet Vollaard organiseert AIR Reviewing Rotterdam. Met Reviewing Rotterdam stelt AIR de vraag of Rotterdam zich op grond van haar architectonische productie nog steeds architectuurstad kan noemen. Q www.airfoundation.nl

5 november Urban Wastelands Engelstalige conferentie over het opnieuw ontwikkelen van restgebieden als bijvoorbeeld oude industrie- en havengebieden. ,,A debate on design attitudes/ strategies aiming at re-qualifying these areas. The participants, coming from both Europe and the United States, have a background in design fields, ecological science, anthropology and land management.” Q www.bwk.tue.nl/conference/urbanwastelands

21 november Domotica en Slim Wonen Op de tweede nationale dag Domotica en Slim Wonen kunnen bezoekers wederom kennis maken met luxe of noodzakelijke technologieën en slimme toepassingen. Q www.smarthomes.nl

29 november Slimme Steden! (Dag van de Ruimte) Steden en regio’s concurreren met elkaar, waarbij onder meer identiteit en leefklimaat belangrijke waarden zijn. Hoe slim zijn Nederlandse steden hierin? Op de derde Nirov Dag van de Ruimte gaan prominenten uit de private en publieke vakwereld daarover met elkaar in gesprek. Q www.nirov.nl

EXCURSIES EN LEZINGEN 28 oktober Excursie langs ‘polderarchitectuur’ Architectuurexcursie langs Almere, Lelystad en Nagele. Van 10 tot 17:30 uur. Q www.casla.nl

24 september Bedreigde internationale wederopbouw- en laatmodernistische

architectuur In het beroemde Hertzberger-gebouw van Centraal Beheer Achmea in Apeldoorn spreken onder meer NAi-directeur Ole Bouwman en Rijksbouwmeester Mels Crouwel over bedreigde naoorlogse gebouwen. Q www.architectuurcentrumbouwhuis.nl

nummer 12 - september 2007

141

VACATURES Kijk voor meer vacatures en een uitgebreide beschrijving van onderstaande advertenties op www.architectenweb.nl en vul het bijbehorenden wwwpagina nummer in.

manager bouwkundig tekenbureau Wij zoeken een ervaren en meewerkend manager bouwtechnisch tekenwerk met ruime ervaring, een HBO/WO diploma bouwkunde of civiele techniek. U bent creatief in het aandragen van technische oplossingen, u kunt van hieruit aansturen en als vraagbaak fungeren. U beheerst de Engelse taal. Wij bieden een bedrijfscultuur waar open wordt gecommuniceerd en die u kansen biedt als u ze ziet en creëert.

Vacature plaatsen of CV online zetten? Surf ook daarvoor naar onze online vacaturebank!

3D BluePrint Architects & Engineers.

(020) 684 89 00 www.3dblueprint.nl edgar.van.niekerk@3dblueprint.nl Q architectenweb.nl/v5592/

jonge en ervaren bouwkundigen

bureaumanager

Wij zijn op zoek naar bouwkundigen en/of civieltechnici met een WO/HBO diploma bouwkunde, zelfstandig, proactief en met leidinggevende kwaliteit en/of ambitie. Wij bieden een jonge en innovatieve werkomgeving met aansprekende projecten op basis van een integrale (3DBIM) ontwerpaanpak.

U bent verantwoordelijk, coördineert en houdt toezicht op het technische en procesmatige verloop van de projecten binnen onze divisies. U hebt een ruime werken managementervaring, WO diploma bouwkunde en/of civiele techniek, beschikt over een aantoonbaar en actief netwerk binnen de bouwwereld. U bent bij op relevante ontwikkelingen in uw vakgebied.

3D BluePrint Architects & Engineers.

(020) 684 89 00 www.3dblueprint.nl edgar.van.niekerk@3dblueprint.nl Q architectenweb.nl/v5642

(020) 684 89 00 www.3dblueprint.nl edgar.van.niekerk@3dblueprint.nl Q architectenweb.nl/v5879/

stedenbouwkundig CAD/GIS-tekenaar

AutoCAD-tekenaar

We zoeken een stedenbouwkundig CAD/GIS-tekenaar, die zelfstandig plankaarten van bestemmingsplannen en verkavelingen uitwerkt en meewerkt aan een verdere verbetering van GISsystemen. Ook het assisteren van de systeembeheerder bij het beheer van het netwerk, teksten tekencomputers behoort tot de mogelijkheden. We vragen een relevante opleiding op minimaal mbo-niveau.

Vanwege de groei die ons architecten- en ingenieursbureau doormaakt, zijn wij op zoek naar een AutoCAD-tekenaar. We zoeken iemand met interesse voor architectuur en ontwikkelingen op het gebied van bouwtechniek. De werkzaamheden bestaan uit het uitzoeken, uittekenen en detailleren van utiliteits- en woningbouwprojecten, zowel in teamverband en zelfstandig.

AmerAdviseurs b.v. ruimtelijke ordening

Archikon architecten & constructeurs

(033) 462 16 23 www.amer.nl bureau@amer.nl Q architectenweb.nl/v6911

(0113) 223 620 www.archikon.nl info@archikon.nl Q architectenweb.nl/v6933

tekenaar/assistent-projectleider

architect

Wij zoeken een ervaren bouwkundig tekenaar/assistent-projectleider die in staat is in een klein team op zelfstandige wijze projecten uit te werken. Je hebt een pragmatische instelling en weet uit ervaring wat een passend uitwerkingsniveau is. Je bent in staat doelgericht bouwkundige details te vervaardigen die acceptabel zijn voor zowel de architect als de aannemer.

Onze opdrachtgever zoekt een ambitieuze architect met een netwerk in de regio Arnhem, die op den duur wil participeren in de organisatie. Het gaat om iemand met creatieve ideeën en goede sociale en communicatieve vaardigheden. Iemand die doortastend en flexibel is. Kortom, iemand die met inzet en enthousiasme de organisatie komt versterken. We zoeken iemand met 2 tot 5 jaar ervaring.

142

Bo.2 architectuur en stedenbouw bv

Continu Engineering Arnhem

(013) 535 36 11 www.bo2.nl info@bo2.nl Q architectenweb.nl/v6917

(026) 442 30 50 www.continu.nl s.hendriks@continu.nl Q architectenweb.nl/v6943

architectenweb magazine

projectleider

Ter uitbreiding van de organisatie van een opdrachtgever zoeken wij een ervaren (meewerkend) projectmanager. Na een gedegen inwerkperiode zul je worden ingezet voor diverse projecten. Je gaat je voornamelijk bezighouden met onder andere de bewaking van de voortgang van projecten en het organiseren van aanbestedingen. We zoeken een analytische kandidaat met minimaal mts bouwkunde.

Voor de functie van projectleider zijn we op zoek naar iemand met een ruime bouwkundige kennis, een goed kostenbesef en leidinggevende capaciteiten die zorg kan dragen voor de projecten van een gerenommeerd Architectenbureau in de regio Rotterdam. Fulltime, twee tot vijf jaar ervaring, HBO-niveau.

Continu Engineering Amsterdam

Dosign Engineering

(020) 311 80 90 www.continu.nl h.mahieu@continu.nl Q architectenweb.nl/v6958

(010) 477 01 01 www.dosign.nl bouw@dosign.nl Q architectenweb.nl/v5791

AutoCAD tekenaars

senior architect

Dosign Engineering is gevraagd om een team van AutoCAD tekenaars samen te stellen voor een toonaangevend en complex project in China. U heeft ruime ervaring als bouwkundig tekenaar, zowel in de V.O.- als in de D.O.-fase. U bent bereid in Rotterdam te werken. We bieden een internationaal speelveld en vragen minstens HBO Bouwkunde en een aantal jaren ervaring met grote, complexe projecten.

Dosign Engineering is op zoek naar een senior architect met minimaal 5 jaar ervaring. U werkt in een internationaal samengesteld team van architecten, waarbij u de leidende rol speelt m.b.t. de Nederlandse besluitvorming. Het team houdt zich bezig met een project dat gezichtsbepalend is voor de skyline van Rotterdam. De functie biedt gelegenheid voor een ruime internationale ontwikkeling.

Dosign Engineering B.V.

Dosign Engineering

(010) 477 01 01 www.dosign.nl bouw@dosign.nl Q architectenweb.nl/v5893

(010) 477 01 01 www.dosign.nl bouw@dosign.nl Q architectenweb.nl/v5894

bouwkundig tekenaar

projectverantwoordelijke

Een klein, veelzijdig architecten- en interieurarchitectenbureau met uiteenlopende opdrachten zoekt een bouwkundig tekenaar. In nauw overleg met de ontwerper / eigenaar bent u in staat zelfstandig te werken en een bouwproject volledig te kunnen uitwerken. Wij vragen enige jaren ervaring en een opleiding op MBO/HBO niveau. U bent accuraat en bekend met de regelgeving.

Wij zoeken een zelfstandige, stressbestendige projectverantwoordelijke die de kwalitatieve en kwantitatieve voortgang van turn-key projecten bewaakt en die communiceert tussen opdrachtgever en designer. Het zwaartepunt van de functie ligt op controle en aansturing in de voorbereiding- en realisatiefase. Wij vragen een bouwkundige opleiding (HBO) en min.3 jr relevante werkervaring.

Gradussen Architecten & Interieurarchitecten

Interior Consult

(024) 388 65 83 www.gradussen-architecten.nl info@gradussen-architecten.nl Q architectenweb.nl/v6899

0252 - 629 680 info@interior-consult.com www.interiorconsult.com Q architectenweb.nl/v6902

aankomend projectleider

bouwkundig tekenaar

Ervaring als bouwkundig tekenaar en is het tijd voor een stap in jouw carriĂ¨re? Bij een middelgroot bureau met veel projecten in de utiliteit is ruimte voor een assistent-projectleider. Tot je taken behoren onder meer aansturen en organiseren. Wij zoeken een enthousiaste verantwoordelijke bouwkundige met ambitie om te leren en te groeien. Spreekt deze kans je aan, neem dan contact op!

Wij zoeken een bouwkundig tekenaar voor bijzondere architectuur in ontwikkeling! Wil jij bijdragen aan vernieuwende architectuur met speciale materialen? Wil jij (HTS-niveau, 1 tot 3 jaar ervaring met AutoCAD) ontwerpen, onderzoeken, en verschillende projecten zelfstandig uitwerken? Het gaat om een middelgroot bureau te Amsterdam waar kansen liggen voor jong en oud!

nummer 12 - september 2007

InterWork Delft

InterWork Amsterdam

(015) 251 50 00 www.interwork.nl peter.freriks@interwork.nl Q architectenweb.nl/v6980

(020) 423 08 55 www.interwork.nl eelko@interwork.nl Q architectenweb.nl/v6981

143

VACATURES projectleider

assistent-ontwerper

Voor een middelgroot architectenbureau in de regio ’sHertogenbosch zoeken wij een projectleider. Je werkzaamheden zullen onder meer bestaan uit het intern en extern coördineren van activiteiten van een project, bewaken van de voortgang, verzorgen van de planning en beheersen van de kosten. Zoek jij een nieuwe uitdaging en wil je hogerop als projectleider, neem dan contact op.

Voor een opdrachtgever in de omgeving van Doetinchem zijn wij op korte termijn op zoek naar een jonge en enthousiaste assistent-ontwerper, die een Academie voor Bouwkunst/TUachtergrond en minimaal enkele jaren werkervaring heeft, op creatief gebied over voldoende inspiratie bezit en goede communicatieve eigenschappen heeft. Ben jij de aankomende ontwerper die we zoeken?

InterWork Eindhoven

InterWork Arnhem

(040) 265 20 00 www.interwork.nl niels@interwork.nl Q architectenweb.nl/v6982

026-3530980 www.interwork.nl susanne.doekhi@interwork.nl Q architectenweb.nl/v6983

bouwkundig tekenaar

ambitieuze ontwerper

Kolpa Architekten zoekt een bouwkundig tekenaar met ervaring. Je hebt kennis van AutoCAD (ADT) en het Bouwbesluit. We zoeken een teamwerker met organisatievermogen en een praktische instelling, iemand met enthousiasme voor het vak en verantwoordelijkheidsgevoel. Wij bieden een uitdagende functie met groeimogelijkheden binnen een leuk team en afwisselende projecten.

Wij zoeken een ontwerper met minimaal 5 jaar ervaring die ons team van 30 medewerkers komt versterken. Wij werken aan uitdagende projecten in de woningbouw, utiliteitsbouw, culturele sector en stedenbouw. Wij bieden een zelfstandige functie waarin je vanaf de initiatieffase bij projecten betrokken bent en waarin je werkt in een open, informele werksfeer op een dynamisch bureau.

Kolpa Architekten

Loof & van Stigt Architecten

(010) 481 71 44 www. kolpa-architekten.nl info@kolpa-architekten.nl Q architectenweb.nl/v6966

(020) 673 57 62 www.levs.nl info@levs.nl Q architectenweb.nl/v6979

interieurarchitect

bouwkundig tekenaar

Wij (een jong ontwerpbureau) zijn op zoek naar een interieurarchitect. Ben je enthousiast en gedreven? Ben je in staat om een ontwerpprocessen van begin tot eind uit te voeren en vind je in iedere ontwerpvraag – klein of groot – een uitdaging? Kun je met VW 2D en 3D goed overweg en beheers je de Adobe en Office programma’s? Dan willen wij graag met jou in contact komen.

Wegens enorme drukte zoeken wij op zeer korte termijn een ervaren bouwkundig tekenaar. De tekenaar die wij zoeken, heeft tenminste drie jaar werkervaring op een architectenbureau, is ambitieus en wil zich ontplooien. Hij/zij is zelfstandig en bedreven in het detailleren. Een goede vaardigheid in geautomatiseerd tekenen (AutoCAD) is een vereiste, ervaring met Delta Pi of gelijkwaardig een pré.

MV Architects

PLEIN11 architectuur stedenbouw

06 41 31 93 68 www.mvarchitects.nl info@mvarchitects.nl Q architectenweb.nl/v6976

(026) 351 57 11 www.plein11.nl plein11@plein11.nl Q architectenweb.nl/v6544

ervaren eerste tekenaar

projectleider-tekenaar

In verband met het groeiend aantal opdrachten zijn wij op zoek naar een ervaren eerste tekenaar. Het betreft een bouwtechnische functie welke gericht is op het uitwerken van projecten tot in detail- en werktekeningen. Wij vragen iemand met relevante werkervaring die volledig zelfstandig kan werken. Verder beschikt de kandidaat over ruime kennis van CAD en/of ARCHICAD.

Wij zoeken iemand met 3 jaar relevante werkervaring en minimaal HTS-bouwkunde. Ervaring met CAD-software is een vereiste, ervaring met Allplan een pré. Je hebt affiniteit met architectuur en bent in staat om zelfstandig projecten op diverse schaalniveaus bouwkundig uit te werken. Je bent kritisch, gedreven, pragmatisch, toont initiatief en gaat de discussie niet uit de weg.

144

Strategie Architecten

zofa

(026) 333 75 55 www.strategie-arch.nl info@strategie-arch.nl Q architectenweb.nl/v6942

(050) 316 67 00 www.zofa.nl info@zofa.nl Q architectenweb.nl/v6500

Rockfon Sonar het Beste in Akoestiek, Brandveiligheid én Design Zowel de prestaties als het design van Sonar plafonds dragen actief bij tot een prettig en gezond binnenklimaat. De totaal vernieuwde Sonar collectie biedt het beste op het gebied van akoestiek, esthetiek, brandveiligheid, duurzaamheid en lichtreﬂectie en biedt daarbij een ongekende ontwerpvrijheid. Geluidabsorptie αw = 0,90 EU brandklasse A1 Afmetingen tot 2400 x 600 mm Zo werkt Sonar op alle fronten actief mee aan een goede sfeer.

www.rockfon.nl

9L@C;@E> @EJG@I8K@FEJ iXd\e# [\li\e# mc`\j^\m\cj \e qfen\i`e^

I\peX\ij fekn`bb\ck Xcldè`ld jpjk\d\e mffi iXd\e# [\li\e \e mc`\j^\m\cj% <\e Yàqfe[\i gifa\Zk `j _\k XggXik\d\ek\eZfdgc\o XXe [\ JcfkcXXe è Q\`jk d\k qàe Yàqfe[\i\ iXXdgXikà\e \e =iXej\ YXcbfej% ;\ biXZ_k mXe _\k iXXd$ \e [\lijpjk\\d :J */$JC `j [\ fe[\ijZ_\`[\e[\ l`kjkiXcè^% JkiXb \e jcXeb kfk è [\kX`c% <e k\Z_e`jZ_ kfZ_ d\k fe^\b\e[\ gi\jkXk`\j è `jfcXk`\# jkXY`c`k\`k# Y\[`\eè^jmXi`Xek\e# m\iYfi^\e nXk\iX]mf\i \e èYiXXbn\i\e[_\`[ NB) % <\e le`\b\ \`^\ejZ_Xg mXe _\k jpjk\\d `j [Xk _\k \\e YiXe[n\i\e[_\`[ _\\]k mXe *' dèlk\e -' dèlk\e N9;9F % @ek\i\jj\ mffi \\e gif]`c\iè^ fg dXXk6 E\\d ZfekXZk fg d\k [\ XiZ_`k\Zk\eX[m`j\lij mXe I\peX\ij% Bàb fg nnn%i\peX\ij%ec f] Y\c '+0) Ã ,- (' )'

N\ Yi`e^ Xcld`e`ld kf c`]\

ARCH.MAAIK elke dag een nieuwe strip van arch.maaik op architectenweb.nl

nummer 12 - september 2007

147

colofon

advertentie index

architectenweb

Agc

Alcoa

Buva

131

Clestra Hauserman

120

Continu Engineering

145

Derako

Dorma

130

Dosign Engineering

146

Duco

Falco

Forbo

Gira

Holonite J.P.M. Kok

Nofisol

130

Owa

129

Prefa Trading

131

Reynaers

150

Rockfon Rockwool

Redactieadres Postbus 394, 1400 AJ Bussum T (035) 692 08 74 F (035) 692 26 78 I redactie@architectenweb.nl W www.architectenweb.nl Hoofdredactie Jeroen van Oostveen (jvo@architectenweb.nl).

60 121

Knauf

Rimadesio

Architectenweb Magazine is een uitgave van Architectenweb.nl en verschijnt acht keer per jaar. Architectenweb Magazine is een nieuw praktisch vakblad en is een logisch vervolg op het succes, de bekendheid en de goede waardering van www.architectenweb.nl.

9 149 6

Saint Gobain

Vbi

Vkg

Vola

Wienerberger

WRCEA

Redactie Marjoleine van Schaik (mvs@architectenweb.nl), Marcel Teunissen (mt@architectenweb.nl), Ronnie Weessies (rw@architectenweb.nl). Eindredactie Theo Janssen. Aan dit nummer werkte verder mee Remco Arnold, Peter Drijver, Eric Frijters, Kirsten Hannema, Kees van der Hoeven, Olv Klijn, Jos Lafeber, Theo van Oeffelt, Machteld de Haan, Marijke Troost, Jeroen van Nieuwenhuizen, Karin Roelofse. Architectenweb Magazine is een uitgave van Architectenweb Media B.V. Postbus 394, 1400 AJ Bussum media@architectenweb.nl. Advertenties Architectenweb Media B.V. Martijn Postmus (035) 69 20 874, info@architectenweb.nl. Art-direction en grafische Vormgeving Danny Tupang Huizen, Architectenweb Media B.V. Naarden. Druk Thieme GrafiMedia Groep Informatie over abonnementen Losse nummers € 9,50 Jaarabonnement (8 nummers) € 69,nabestellingen € 14,- per nummer (incl. BTW) Alle prijzen zijn onder voorbehoud van prijswijzingen. Het abonnementsgeld dient bij vooruitbetaling te worden voldaan. Voor de betaling ontvangt u een factuur. Abonnementen kunnen per nummer ingaan en worden zonder tegenbericht automatisch verlengd. Opzeggen dient schriftelijk te gebeuren bij Architectenweb.nl, minimaal vier weken voor de verschijningsdatum van het laatste nummer van uw abonnement. Wet op de persoonsregistratie Wij maken u erop attent dat wij enkele door u als abonnee verstrekte gegevens, zoals naam, adres en telefoonnummer, hebben opgenomen in ons gegevensbestand.

colofon

Vrijwaring Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, Evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook. Uw project in Architectenweb Magazine? Stuur de projectinformatie dan naar de redactie t.a.v. Jeroen van Oostveen, en wie weet verschijnt uw project binnenkort in Architectenweb Magazine! © 2007 - Architectenweb Media BV Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/of op enigerlei wijze worden gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van Architectenweb Media BV.

Sonar #

9L@C;@E> @EJG@I8K@FEJ iXd\e# [\li\e# mc`\j^\m\cj \e qfen\i`e^

N\ Yi`e^ Xcld`e`ld kf c`]\