How To
Beslissen zonder kortsluiting Vooringenomenheid zit ingebakken in ons brein. Hierdoor maken we onbewust denkfouten. Zeven tips om kortsluiting tussen de oren te voorkomen. Door Suzanne Weusten
1
Stel kritische
vragen
De moeder van alle denkfouten is de confirmation bias ofwel de bevestigingsfout. De meeste mensen hebben de neiging om informatie te zoeken die hun opvattingen en vermoedens
2
bevestigt. Stel uzelf kritische vragen zoals: ‘Is er iets wat mijn vermoeden ontkracht?’
3
Wees
langzaam
Wie een oordeel velt, een kans of risico inschat, laat zich in de meeste gevallen leiden door voorbeelden en ervaringen die hij als eerste uit zijn geheugen opdiept: het beschikbaarheidseffect. Maar deze ‘beschikbare’ informatie is niet per se de juiste. Schort uw oordeel op en vraag u bij een belangrijke beslissing af welke emotionele of opzienbarende gebeurtenis of ervaring uw mening heeft beïnvloed.
positief Er zijn wel vijf complimentjes nodig om de schade van één negatieve opmerking te compenseren. De neiging om negatieve ervaringen beter te onthouden dan positieve, wordt de negativity bias genoemd, de negativiteitsfout. Wees u bewust van uw selectieve geheugen en sta expliciet stil bij positieve ervaringen.
30 Skipr • nr. 9 • september 2013
Denk
4
Beslissen • Psychologie • Denkfouten
Denk aan de
omstandigheden De meeste mensen schrijven het gedrag van een ander toe aan diens persoonlijkheid. Ze onderschatten de omstandigheden, de situatie waarin dit gedrag plaatsvindt. Psychologen noemen dit de fundamentele attributriefout. Wees u ervan bewust dat niet alleen karakter, maar ook de omstandigheden iemands gedrag beïnvloeden.
5
Foto: Thinkstock
Pas op voor
groepsdenken Overal waar mensen in groepen beslissingen nemen, bestaat het gevaar van groepsdenken. Het is niet fijn om af te wijken van de groepsnorm, zeker niet als de groep hecht is. De meeste mensen zijn dan ook geneigd zich te conformeren aan een groepsbeslissing, zelfs als dit besluit evident onjuist is. Benoem uw twijfels en oordeel zelf.
6
Zeg nooit
‘Ik wist het wel’
7
Overschat
uzelf niet
De neiging om te geloven dat onze voorspellingen preciezer zijn dan ze in werkelijk-
De meeste mensen hebben een overdreven vertrouwen in
heid waren, staat bekend als de hindsight bias ofwel de achteraf-fout. Het is een van
hun eigen kwaliteiten en prestaties. Zelfoverschatting is
de meest gemaakte en meest ongecorrigeerde denkfouten. Wees bescheiden in uw
menselijk, maar kan gevaarlijk zijn. Psychologen noemen
voorspellingen.
deze denkfout het Lake Wobegon effect, genoemd naar een fictief stadje in Minnesota waar de vrouwen sterk zijn, de mannen knap en de kinderen bovengemiddeld intelligent. Vraag u bij belangrijke beslissingen af of u niet te overmoedig bent.
De tips zijn gebaseerd op Hoe we onszelf voor de gek houden. ABC van denkfouten van Suzanne Weusten. Dit boek is te koop via www.bsl.nl/abcdenkfouten. nr. 9 • september 2013 • Skipr
31