Kinderen moeten leren wat de conventies zijn voor helder denken Wat staat er op deze kaart? Deze Informatiekaart geeft een overzicht van welke kennis, vaardigheden en houding kinderen tussen de nul en twaalf moeten aanleren om later helder te kunnen denken. De kaart is gemaakt tijdens een denksessie met de ambassadeurs van het heldere denken. Met dank aan allen voor hun denkwerk. Waarom denken leren? Denken staat bovenaan het lijstje vaardigheden voor de 21ste eeuw. Denken heeft een sterk ambachtelijke kant en is als vaardigheid goed aan te leren. Niettemin worden kinderen op school niet expliciet in denken onderwezen. Dat is een gemiste kans, vinden de ambassadeurs van het heldere denken. De ambassadeurs willen dat kinderen op school al van jongsaf leren denken.
KENNIS
Kinderen moeten leren wat denkfouten zijn Kinderen moeten denkfouten leren herkennen. Kinderen moeten de psychische oorzaken van denkfouten leren herkennen.
Kinderen moeten denkgereedschap leren hanteren om te observeren Kinderen moeten leren doorvragen. Kinderen moeten leren operationaliseren en concretiseren. Kinderen moeten generieke denkmodellen aanleren en patronen leren herkennen. Kinderen moeten leren informatie te verzamelen en de deugdelijkheid ervan te toetsen. Kinderen moeten leren doelen te formuleren. Kinderen moeten leren alternatieve oplossingen te bedenken. Kinderen moeten leren hypotheses te formuleren.
Kinderen moeten denkgereedschap leren hanteren om te ordenen
Wat moeten kinderen (0-12) leren om later helder te kunnen denken?
Kinderen moeten leren analyseren. Kinderen moeten doel, middel en voorwaarden leren onderscheiden. Kinderen moeten leren oorzaak en gevolg te benoemen en van elkaar te onderscheiden.
VAARDIGHEDEN Kinderen moeten denkgereedschap leren hanteren om te oordelen Kinderen moeten leren hun mening te vormen en met argumenten te onderbouwen. Kinderen moeten leren keuzes te maken, bijvoorbeeld criteria en afwegingen expliciet benoemen. Kinderen moeten leren om gevolgen van keuzes of handelingen te overzien. Kinderen moeten leren samenvatten en concluderen.
Wat is helder denken? Helder denken is denken waar structuur in zit. Het is denken in stapjes; eerst observeren, dan alle relevante informatie ordenen en dan pas tot een oordeel komen. Uittekenen van de structuur van een vraagstuk, helpt om er helder over na te denken. Wie zijn de ambassadeurs? De ambassadeurs van het heldere denken vormen een groep enthousiastelingen die meer aandacht wil voor denken in het onderwijs. De ambassadeurs hebben een linkedingroep genaamd ‘helder denken op school’. Het staat iedereen vrij om hiervan lid te worden. www.denkacademie.nl
Kinderen moeten leren wat ordentelijk redeneren en argumenteren is. Kinderen moeten leren onderscheid te maken tussen feiten, meningen en veronderstellingen. Kinderen moeten de geschiedenis van het helder denken leren.
Kinderen moeten denkgereedschap leren hanteren om te overdenken Kinderen moeten leren om te reflecteren op hun eigen gedrag en gedachten. Kinderen moeten leren falsificeren.
Kinderen moeten een open houding aanleren
HOUDING
Kinderen moeten leren hun openheid en hun associatievermogen te behouden. Kinderen moeten leren hun verwondering vast te houden en met elkaar te delen. Kinderen moeten leren zich te verplaatsen in een andere rol, positie of persoon. Kinderen moeten leren feedback te geven en ontvangen. Kinderen moeten leren luisteren naar wat een ander zegt. Kinderen moeten leren dat je van gedachten kunt en mag veranderen. Kinderen moeten leren dat andere meningen ook tellen.
Kinderen moeten een kritische houding aanleren Kinderen moeten gezond wantrouwen ten opzichte van ‘waarheden’ ontwikkelen. Kinderen moeten leren dat er niet één waarheid is. Kinderen moeten leren hun oordeel op te schorten. Kinderen moeten voldoende zelfvertrouwen ontwikkelen om vragen te durven stellen. © 2011