DE
MISSIONAIRE KERK
NYNKE DIJKSTRA
De missionaire kerk Š 2016 Nynke Dijkstra In samenwerking met Ark Mission Donauweg 4 1043 AJ AMSTERDAM Arkmission.nl Niets in deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
MISSIONAIR IN RELATIE Hoe kom ik in contact met mijn directe omgeving? Verhalen van een missionaire kerk in de wijk/ het dorp: ‘Ik heb een hond, die ik natuurlijk regelmatig uitlaat. Om de hoek woont een vrouw die dat ook doet. Regelmatig komen we elkaar tegen. We raken in gesprek. Over de hond, over wat er zich in de wijk afspeelt. We vinden elkaar aardig. Ze vertelt dat ze betrokken is bij een kerk. Dat is nieuw voor mij. Ik ken geen kerkmensen. Ze heeft me uitgenodigd mee te gaan naar de kerk als het kerst is. Dat lijkt me wel wat, ik denk dat ik dat ga doen. ‘ ‘Mijn buurvrouw leeft altijd met ons mee, ook toen er verdriet was in ons gezin. Mijn moeder is plotseling overleden. Ik werd gek van verdriet. Zij zorgde voor een maaltijd, zomaar. Ze kwam een salade brengen de avond voor de begrafenis. “Troosteten,” zei ze. “Ik zal voor jullie bidden morgen.” Dat raakte me diep. Dat geloof van haar, daar ben ik wel nieuwsgierig naar geworden.’
3
‘Die buurman van ons, dat is een bijzondere man. Hij is met pensioen. Vaak zet hij de kliko’s even terug. Hij veegt mijn stoep als er sneeuw ligt, want hij weet dat ik weinig tijd hebt. Hij veegt ook de stoep van de overburen; die man rijdt in een rolstoel. Hij is echt superaardig. Niet opdringerig, maar gewoon: hij heeft tijd. Hij luistert. Op zondag gaat hij altijd naar de kerk. Maar hij preekt niet.’ ‘Mijn collega doet eigenlijk nooit mee met alle geroddel op ons werk. Toch is hij geen doetje. hij komt duidelijk uit voor zijn meningen. We weten allemaal van hem dat hij gelooft in God. Ik vind dat stiekem wel heel bijzonder, hij staat heel vrij in het leven, dat voel je.’
Missionair zijn, wat is het niet? Allerlei activiteiten organiseren, van alles gaan dóen. Thema-avonden, cursussen, open kerkdiensten, wat niet al. Het kán allemaal, maar het is niet waar het om draait. Missionair betrokken zijn bij je omgeving begint met:
LUISTEREN
4
Daarna: interactie, in gesprek zijn met mensen, benieuwd zijn naar hún verhaal, hún leven, hún behoeften, hún vragen. Echte interesse is een schaars goed. Daarbij gaat het ook niet om een trucje (‘Ik toon interesse, jij raakt geïnteresseerd in mij en daarna sla ik toe met mijn boodschap’). Het gaat om echte belangstelling, om liefde voor je medemens. ‘Want God had de wereld zo lief dat hij zijn enige Zoon heeft gegeven …’
LIEFDE DUS.
5
HOE ZIET JOUW BUURT ERUIT? Ga eens op zoek in je dorp, in je wijk. Wat voor mensen wonen er zoal? Wat houdt hen bezig? Je kunt het ontdekken als je de plaatselijke huis-aan-huisbladen bekijkt, als je plaatselijke Facebookpagina’s bijhoudt, als je het eens gaat vragen aan huisartsen, maatschappelijk werkers en mensen uit het onderwijs. Wat typeert de mensen in jouw dorp, stad en streek? Denk daarbij niet alleen aan leeftijd en soorten banen, maar ook aan vragen als: welke waarden houden ze hoog, wat is voor hen belangrijk? ONDERZOEK ‘MENTALITY MILIEUS’ Het marketingbureau Motivaction doet al jaren onderzoek naar zogenaamde mentality milieus in Nederland. Het bureau onderscheidt acht verschillende milieus met verschillende ‘waarden’. De gevestigde kerken bereiken slechts twee van deze acht groepen. De andere zes staan meer op afstand. Het kan heel leerzaam zijn om je eens in dit onderzoek te verdiepen en je af te vragen waar je zelf staat en wat de mensen om je heen hooghouden. Dat kan op www.motivaction.nl.
Wat valt je op wanneer je je buurt eens goed bekijkt? Zijn mensen gericht op hun eigen huis, gezin, de wereld dichtbij? Of zijn ze ook bezig met de wereld ver weg? Welke tv-zenders kijken ze? Welke krant lezen ze? Wat vinden ze belangrijk als het gaat om
6
de opvoeding van hun kinderen? Welke politieke interesse is er, welke partijen worden er gestemd? Wordt er gelezen? Zijn ze hoger opgeleid of gaat het meer om praktische vakmensen, doeners? Wat speelt er zoal in je directe omgeving? Kijk, luister en beschrijf. Gedraag je eens als een journalist in je eigen dorp of stadswijk – zo kom je van alles op het spoor en ontstaan er als vanzelf verbindingen met je omgeving. Een paar voorbeelden: ‘In onze woonplaats zijn grote nieuwbouwwijken. We ontdekten dat er nogal wat huizen te koop stonden en vroegen ons af wat daar de oorzaak van was. De economische crisis? Het bleek om iets anders te gaan: een hoog percentage echtscheidingen. De burgerlijke gemeente zag het als een probleem: het leverde meer huiselijk geweld op, en een zoektocht van mensen naar andere, betaalbare woonruimte. “Doen de kerken iets aan relaties?” vroegen ze aan één van de predikanten. We zijn toen gestart met relatiecursussen vanuit de kerk. Niet in een kerkgebouw, maar in de aula van een school. Dat bleek aan te sluiten bij een behoefte.’ ‘In ons dorp wordt erg veel gedronken, zowel door ouderen als door jongeren. Alcoholverslaving is een probleem. Als kerken proberen we dat bespreekbaar te maken en zoeken we manieren om mensen bij te staan die daarvoor in behandeling zijn.’
7
‘We ontdekten dat er veel eenzaamheid is in ons zo vriendelijke dorp ... ouderen komen moeilijk hun huis uit, zien soms dagen niemand en niemand die het weet. We zijn ze actief gaan uitnodigen voor de vrijdagmiddag in onze kerk. Daar hebben we een warme, gezellige ontmoetingsplek georganiseerd, vaak gekoppeld aan een maaltijd of een activiteit, waarbij we henzelf vragen verhalen te vertellen uit hun leven.’ ‘Er is veel werkloosheid in ons dorp en de omgeving. De diaconie startte een maandelijks “werkcafé” waar mensen elkaar kunnen ontmoeten en ze elkaar bijstaan in hun zoektocht naar werk en het geworstel met uitkeringen.’
Missionair betrokken zijn betekent de kerk UIT gaan. Niet mensen de kerk IN praten.
8
HET GELOOF TER SPRAKE Komt geloven ter sprake als we luisterend in gesprek gaan? Het heeft geen zin om op een geforceerde manier opeens over God te beginnen. Maar als mensen weten dat jij een kerkganger bent, als ze proeven dat je een gelovig mens bent, dan kan het zijn dat dat opeens wel ter sprake komt. Dat er vragen gesteld worden. Je kunt ook zelf vragen stellen en mensen uitnodigen. ‘Kom eens mee, misschien is het iets voor je.’ Missionair zijn is niet: preken, eenrichtingsverkeer, op zeepkisten gaan staan of opdringerig doen. Dat vindt niemand fijn. Het is ook niet zo beleefd. Missionair zijn is wel: je leven delen met anderen, anderen toelaten achter jouw voordeur, kwetsbaar aanwezig zijn, waarbij je ook fouten durft te maken en toe te geven. Mogen mensen jóu zien, inclusief jouw geloof, je vragen en je twijfels?
Vragen • • • •
Welke mensen ken jij die je weleens zou kunnen uitnodigen voor een gesprek over geloven? Welke mensen in jouw omgeving zijn net als jij geïnteresseerd in de grote vragen van het leven? Voor wie in jouw buurt zou je iets kunnen betekenen? Voor wie zou je kunnen bidden? Mogen mensen jóu zien, inclusief jouw geloof, je vragen en je twijfels? 9
IN GESPREK EN DAN Als je verbindingen legt, als er relaties ontstaan met mensen in je omgeving, dan is het fijn als je ze ook eens kunt uitnodigen voor een bredere ontmoeting. Wat zijn activiteiten in jouw kerk die ook toegankelijk zijn voor outsiders, voor mensen die niet veel weten over het geloof? Als je iemand zou willen meenemen: waarnaartoe dan? Sommige plaatselijke kerken denken hier bewust over na: Wat hebben we gasten en nieuwkomers te bieden?
Mogelijkheden: • • • • • • • • • • • •
een oriëntatiecursus christelijk geloof, zoals Alpha een laagdrempelige gesprekskring rond de Bijbel een maaltijd rond een thema een filmavond met nagesprek een lezing rond een zingevingsvraag een ontmoeting rond opvoeding een viering/kerkdienst waarin rekening wordt gehouden met gasten een spirituele/meditatieve wandeling een bijbelfeest met kinderen een koffieochtend voor jonge ouders (met crèche!) huiswerkbegeleiding voor tieners hulp voor ouderen (bijvoorbeeld rond het invullen van de belastingformulieren of omgaan met internet)
10
• • •
ontmoetingsplekken voor ouderen een musical rond een bijbelverhaal een avond met verhalen, zie hiervoor bijvoorbeeld het boek van Charissa Bakema: De verhalenkathedraal.
11
Ja, dat zijn uiteindelijk allemaal activiteiten. Maar als het goed is zijn het geen activiteiten die zomaar uit de lucht komen vallen. Ze zijn ingebed in de missionaire beweging, die de relatie centraal stelt. Ze komen organisch op uit wat mensen zélf aan de orde stellen in de ontmoetingen en gesprekken die je met ze hebt. Begin dus niet met activiteiten. Begin bij de relatie. Veel hangt af van je context. Wat speelt er, wat leeft er? Wat hebben we te bieden? Eén van de mogelijkheden rond missionair kinderwerk vind je hier. Het prentenboek Niemand is zoals jij van Max Lucado is al ruim 10 jaar een bestseller in Nederland. Al meer dan 100.000 exemplaren zijn er inmiddels verkocht. Wie kent ze niet, de Nerflanders die elkaar stippen en sterren geven. Een prachtig, hartverwarmend verhaal over eigenwaarde, zelfbeeld en onvoorwaardelijke liefde. Het boek is geliefd bij kinderen én volwassenen.
12
Ark Mission heeft een vertelvoorstelling ontwikkeld waarin dit boek tot leven komt. Een interactieve voorstelling die vooral geschikt is voor kinderen van 5 tot 9 jaar, maar ook volwassenen zullen ervan genieten. Niemand is zoals jij is een middel dat aan de kerken wordt aangeboden om de mogelijkheid te geven missionair te zijn in de wijk/buurt. Een eerste ontmoeting met de onvoorwaardelijke liefde van God op een zeer laagdrempelige manier. Qua organisatie is het eenvoudig op te pakken; aanvullende materialen zijn beschikbaar en met koffie/ thee en limonade is er een eerste ontmoeting en gesprek met kinderen ĂŠn volwassenen.
Kijk voor meer informatie op www.niemandiszoalsjij.nl.
13
14
15
Missionair zijn als mens of als kerk, wat betekent dat eigenlijk? Allerlei activiteiten organiseren, van alles gaan dóen? Op de zeepkist gaan staan en een vurig betoog houden voor het geloof? Nynke Dijkstra is al jaren betrokken bij missionair werk. In dit boekje deelt zij haar gedachten over het bereiken van mensen in je wijk, uit je straat of gewoon je collega’s op het werk.
Ds. Nynke Dijkstra-Algra is missionair specialist Landelijk Dienstencentrum van de Protestantse Kerk. Dit boekje wordt beschikbaar gesteld door Ark Mission. Ark Mission wil mensen helpen het Verhaal te vertellen.