Gedicht

hilda de windt ayoubi

Gedicht

Gedicht_p001_176_HT.indd 1

07-02-18 12:21

Gedicht

LM Publishers

Harphart

info@lmpublishers.nl www.lmpublishers.nl

© 2018 – LM Publishers, Volendam The Netherlands

Mijn hart is een harp het leven dat haar omringt zang in een gedicht

schilderijen Hilda De Windt Ayoubi vormgeving Ad van Helmond

Hilda de Windt Ayoubi,

productie Hightrade bv

Curaçao, december, 2017

isbn 978-94-6022-462-1

Deze uitgave werd mede mogelijk gemaakt door Amigoe, mcb, Curoil, Financial Institute en Refinderia di Korsou

Gedicht_p001_176_HT.indd 2

07-02-18 12:21

I n t ro du c tie

De meeste gedichten in deze bundel zijn gedurende de afgelopen negen jaar (van 2009 tot en met 2017) in de Amigoe gepubliceerd. De bundel is een selectie uit uitsluitend de Nederlandstalige gedichten. Oorspronkelijk stond er in de krant bij de meeste gedichten een commentaar, maar in de bundel hebben we dat achterwege gelaten. Hierdoor kan de lezer de gedichten zelf interpreteren en erbij fantaseren en wegdromen.

Er is bij het samenstellen van de gedichtenbundel (zoveel mogelijk) gekozen voor een chronologische volgorde van de gedichten. De lezer zal derhalve merken dat de stijl van de gedichten met de jaren een beetje verandert; zo wordt er in de eerste gedichten meer gebruik gemaakt van het tegenwoordig deelwoord, zingend, etc. Ook de hoofdletter waarmee iedere versregel van de eerste gedichten wordt geschreven, is zo overgenomen.

Wat ik tijdens deze lange schrijfperiode heel inspirerend vond, was de interactie met de lezers. Zo zei iemand mij ooit dat zij vond dat ik mezelf in het begin niet echt durfde te geven. Alsof ik mij bij het hoogtepunt inhield.

Regelmatig stelde mij men ook vragen. Die vragen kwamen meestal van Amigoe lezers maar ook van mensen die een of meerdere gedichten bij een presentatie of in een andere publicatie hadden gehoord of gelezen.

De eerste vraag was wanneer ik voor het eerst begonnen was met dichten.

Ook vroeg men mij vaak wie en wat mij zoal inspireerde, waar ik dus mijn onderwerpen vandaan haalde.

Soms stelde men ook vragen over de taal, waarom ik nou de ene keer in het Papiamento, dan weer in het Engels, Spaans of Nederlands schreef. Geen wonder dat er uit deze drie vragen vaak ook weer een gedicht is ontstaan.

Om de eerste vraag te beantwoorden van wanneer ik begonnen ben gedichten te schrijven, wil ik terug naar mijn allereerste (vers)regels. Ik zal beginnen met de allereerste ongeschreven versregels die ik om me heen voelde zingen.

Als kind van een jaar of vier hing ik aan de lippen van mijn moeder als ze mij verhalen vertelde over haar jonge kinder- en tienerjaren die ze voor het grootste deel op haar geboorte-eiland Curaรงao en voor een kleiner deel in Libanon had doorgebracht. Libanon, het land van haar voorouders, dat ze een viertal keren met haar ouders, broers en zusjes had bezocht. Soms bleef

Gedicht_p001_176_HT.indd 3

| 3

07-02-18 12:21

4 |

het hele gezin daar een jaar of langer wonen, alvorens ze weer naar Curaçao terugkeerden. En hoewel ze het grootste deel van haar leven op Curaçao had gewoond, was ze toch in twee culturen opgegroeid en ook al was ik nooit in Libanon was geweest, ik leefde intens met haar mee.

De verhalen reeg ik aaneen, tot een fabelachtig geheel. In mijn hart was Libanon een groot land, met bomen die tot de hemel reikten, met bergen bedekt met eeuwige sneeuw, met vruchten zo rijp als de zomer, met verschillende religies die vreedzaam met elkaar leefden. In Deddeh, haar kleine Libanese dorp stonden regenbakken en waterputten zo diep als onze zeeën waar je in kon verdrinken of bijna verdrinken, zoals met mijn oudste zus was gebeurd. Een land met koude winters en warme zomers, met vrouwen die bijna nooit een hoofdbedekking droegen, met mijn vader op wie ze verliefd bleef en die ze voor geen goud wilde ruilen, ook niet voor een rijkere of machtigere man. Want liefde was ook in het Cederland toch geen ruilhandel?

Vervolgens begonnen de eerste geschreven gedichten zich aan de horizon af te tekenen.

Al op de middelbare school vond ik het leuk wanneer meneer Strauss, mijn leraar Nederlands, ons soms opeens de opdracht gaf om een opstel te schrijven. Dan deed ik mijn uiterste best, was het voor mij een speciale opdracht. Ik hield van beeldspraak en spreekwoorden die ik in zo’n opdracht weefde. Toen ik daar een keer een 9.5 voor kreeg met de opmerking dat ik moest blijven schrijven, was het eerste zaadje in mijn hart geplant.

En misschien hoorde ik de eerste geschreven regels al als versregels in mijn eerste fotoalbum zingen. Dat eerste fotoalbum met op de omslag een tekening van de kaart van Curaçao, dat ik zelf voor ik naar Nederland vertrok in een winkeltje in Punda had gekocht, voorzag ik namelijk van een heel korte tekst van een zin of twee onder elke foto. Deze tekst schreef ik uiteraard in het Papiamento of Nederlands omdat de eerste mijn moedertaal en de tweede de instructietaal op school was. Ik vond het altijd ook leuk om na jaren die zinnen weer te lezen, een hele wereld ging dan weer open.

Het woord ontdekte ik, drong door hart en verstand, had aldus een magische kracht en luisterde het leven ook nog op. Mijn droom was ooit iets heel moois te schrijven voor andere mensen; iets vanuit mijn levenservaringen waaruit zij de kracht konden putten om hun leven mooier of zinvoller te maken.

Toen ik in 1972 als eerste uit het gezin naar Nederland vertrok om te studeren, voelde ik voor de eerste keer in mijn leven de barre herfst en koude

Gedicht_p001_176_HT.indd 4

07-02-18 12:21

winter doordringen in mijn hart, in mijn verkleumde leden. Het verlangen kwam weer naar boven om dit gevoel op schrift te zetten. Zo schreef ik mijn eerste “echte” gedicht, niet op mijn eiland Curaçao, maar tussen de eerste sneeuwvlokken in de prachtige omgeving van de Nijmeegse Heilig Land Stichting en middenin het nieuwe studentenleven.

| 5

Toen ik in de lente van 1973 verkering kreeg met mijn man en ik besefte dat ik me nu vooral moest gaan concentreren op mijn studie, besloot ik die eerste tien gedichten in een schoenendoos te bewaren. Jaren later vond ik die schoenendoos op Curaçao in een ijzeren ladekast en las verbaasd de versregels die ik vijftien jaar daarvoor had geschreven. Ik besloot resoluut om ze te verscheuren. Want wat voor zin had het om al die sentimentele gedichten te bewaren of te lezen? Mijn leven met vier kinderen en een vol lesrooster namen me teveel in beslag.

Deze vlucht uit de wereld van het dichten nam een ommekeer toen ik in 2007, in het midden van een turbulente tijd, een dankkaartje naar iemand stuurde met een paar versregels die ik zelf had geschreven. Vanaf dat moment, als vanuit een bron, die zich gedurende dertig jaar of langer in stilte had opgevuld met gedichten, kwam het ene na het andere gedicht. Mijn hart was als een harp (zie mijn haiku Harphart), waarvan elke klank, geraakt door het leven, in een gedicht werd getransformeerd.

Door een trieste gebeurtenis op 22 september 2009, de laatste dinsdag van september, en ook het begin van de herfst, nam het schrijven van gedichten een plotselinge wending. Die dag kwam ik wat later aan op school omdat ik op dinsdag pas het tweede lesuur begon. Maandag was mijn vrije dag. De portier stond die dag voor de poort en ik begroette hem glimlachend met Bondia, kon a bai ku wikènt? Hij groette terug, maar ik vond hem anders. Zijn ogen waren rood, en hij had wallen onder zijn ogen, zag ik.

Met mij goed, maar weet je het al, vroeg hij met trillende stem.

Ik vroeg hem rustig wat er was gebeurd, maar door de blik in zijn ogen, was ik op het ergste voorbereid.

Toen hij zei, Robbie, Robbie Griffith is gaan slapen, voelde ik de grond vanonder mijn voeten wegvagen. Oh, nee, was mijn reactie, dat kan niet, vrijdag nog heb ik hem gesproken. Wat is er in hemelsnaam gebeurd? Wanneer is dat dan gebeurd?

Ik herinnerde me hoe hij mij vrijdag in de lerarenkamer, bij het

Gedicht_p001_176_HT.indd 5

07-02-18 12:21

6 |

koffiezetapparaat op het aanrecht, had gezegd dat hij heel graag een pan frances met ei lustte. En dat ik hem toen had gevraagd of hij vrij was en wel tijd genoeg had om er een te gaan kopen.

Ja, zei hij, misschien is het niet zo gezond...

Ah, een broodje ei, zei ik, dat eet je toch niet elke dag, geniet van elk moment in het leven.

En had hij niet die dag zelf of de dag daarvoor in de pauze met verschillende collega’s aan tafel in de lerarenkamer gezeten, hadden we niet allemaal hard gelachen, voordat de lessen weer om elf uur zouden starten? De laatste lesuren voor het weekend weer begon...

Had hij mij niet een paar weken daarvoor, bij de kennismakingsmiddag met ouders, op de patio van het psc (nu kap) gezegd, toen ik hem wees op de toverachtige lichtinval in een boom, ik zal je ooit laten zien, hoe mooi dat ook scheikundig in elkaar zit. Ik heb verschillende video’s daarover.

Had hij mij niet een paar weken daarvoor in de lerarenkamer gevraagd waarom ik niet ophield met lesgeven om mij geheel te wijden aan het schrijven? Ik dacht toen eerst dat hij een grapje met mij maakte, maar hij scheen het echt te menen.

Dat was toen ik mijn agenda openmaakte en lachend zei, dat ik op de lege plekken veel gedichten had geschreven en dat toen mijn man dat zag, hij verbaasd had gereageerd en gezegd, maar dat is toch je werkagenda, is het niet beter om een apart boekje of een agenda daarvoor te kopen. Het maakte mij zo blij, om mijn agenda daarmee op te fleuren. En nu was hij dood, nu was hij er niet meer...

Nog die dag of de dag daarop stuurde ik een gedicht over Robbie naar de krant Amigoe.

En zo startte de stroom van gedichten die als in een droom werden geschreven en die de Amigoe, vanaf het eerste moment, zonder mij zelfs persoonlijk te kennen, publiceerde.

Zo werd wat Robbie mij had voorgesteld werkelijkheid. Want al kon ik toen vanwege financiële verplichtingen nog niet ophouden met werken, tot de dag van vandaag ben ik met liefde en passie doorgegaan met schrijven.

Ik zou de tweede vraag, van wie of wat mij inspireert heel makkelijk kunnen beantwoorden, door te zeggen dat dit het hele leven is dat mij als dichter omringt. Ik wil echter stilstaan bij een paar onderwerpen en mensen.

Wanneer ik immers mijn gedichten herlees, valt het mij op dat de liefde, god, de natuur, de levensfilosofie, kinderen, het onrecht, de corruptie, Curaçao,

Gedicht_p001_176_HT.indd 6

07-02-18 12:21

Libanon, het onderwijs, het boek, de communicatiemiddelen, de talen, (vooral minderheidstalen zoals het Papiamento, het Sranan, de indianentalen), de (schilder)kunst, en bijzondere mensen, vanaf de krantenjongen, tot de professor, mijn grootste inspiratiebronnen zijn geweest. Mensen die haast zonder winstmerk dingen doen om het leven van hun medemens, al is het maar door een woord, een advies, op te vrolijken. Mensen ook zoals Professor Pieter Muysken, Professor Frank Martinus Arion, en Professor Wim Rutgers, die elk op hun manier veel hebben gedaan voor de minderheidstalen.

Mensen die hun mening durven te geven, mits dit voor de bestwil is van een minderbedeelde of een minderheidstaal of iemand die zich zelf nog niet kan verdedigen. Ik denk dat ik daarom ook veel gedichten heb geschreven die gewijd zijn aan andere mensen.

Het laatste gedicht was voor Gerrit Eikenaar, die zich zoveel jaren heeft ingezet voor arme mensen op Curaçao.

Een heel kort gedicht, Een minuut duurt, schreef ik toen de Curaçaose schrijver Ellis Juliana vrij plotseling, na het aanvaarden van zijn eredoctoraat aan UoC vrij plotseling overleed.

De derde vraag waarom ik elke keer weer in een andere taal schrijf, kan ik nu pas beantwoorden of gedeeltelijk verklaren nadat ik de laatste jaren met de theorieën over code-switching en tweetaligheid/meertaligheid van professor Pieter Muysken kennis heb gemaakt. Ik moet eerlijk zeggen dat ik mij daar nooit eerder vragen over had gesteld. Ik was gewoon begonnen met gedichten in mijn moedertaal (het Papiamento) te schrijven.

En op een dag, werd ik geïnspireerd en voordat ik daar veel erg in had, was daar het eerste gedicht in het Engels. Vervolgens vroeg ik mij op zekere dag af waarom ik nooit eerder in het Spaans, de taal die ik had gestudeerd, had geschreven.

En voor ik het weer wist, verscheen het eerste Spaanstalig gedicht. De cirkel was nu bijna rond, want afgezien van het Frans, waren dat de talen (m.u.v. het Papiamento dat toen nog niet op school werd gegeven) die ik had geleerd op de middelbare school.

In het Nederlands schrijven, daar durfde ik echter haast niet aan te denken, want zei niet iedereen dat het Nederlands een koude taal was, niet te vergelijken met de warme Romaanse talen? Maar het verlangen om een gedicht in het Nederlands te schrijven, bleef als een onbevredigd gevoel mijn hart soms steken, soms strelen. Misschien dacht ik toen ook aan de Nederlandse opstellen die ik bij mijn leraar Nederlands (Strauss) had

Gedicht_p001_176_HT.indd 7

| 7

07-02-18 12:21

8 |

geschreven. Dat blijde gevoel als het opstel klaar was. En voor ik het wist, was ik over de drempel heen en was daar het eerste Nederlandse gedicht.

Hierna schreef ik, de ene keer in het Nederlands, dan weer in het Spaans, het Engels, het Papiamento. Ik vroeg me nooit af, en plande ook nooit vooraf in welke taal dat zou moeten. Immers zijn gedichten niet universeel en daardoor niet te binden aan taal of tijdregels?.

Langzamerhand begon ik, door zelf een beetje te lezen over de theorieën van code-switching, tweetaligheid en meertaligheid te beseffen, ja, te ontdekken ook, dat als je aan iemand denkt, die een bepaalde taal spreekt, het gedicht over die persoon ook in die taal wordt gevoeld, en later waarschijnlijk ook in die taal wordt geschreven. Niet altijd klopt dat, want toch schrijf ik soms een gedicht in een andere taal dan de moedertaal van de desbetreffende persoon, maar in dat geval ben ik misschien door een Engels, Spaans, Nederlands of Papiamento woord geïnspireerd geweest, maar heb ik dat toch onbewust aan die persoon gelinkt.

Ik weet hoe moeilijk dit is te verklaren, en weet dat mijn uitleg niet helemaal sluitend is (wellicht zelfs niet voor volleerde linguïsten).

Ik wil dit boek in het bijzonder opdragen aan Robbie Griffith, die hoewel niet fysiek aanwezig, degene is geweest die mij al bij het allereerste begin heeft aangemoedigd om door te schrijven. Ik denk nog met een warm gevoel aan de brief die Joyce, de vrouw van Robbie, twee weken na zijn overlijden, op 6 oktober 2009 naar het psc stuurde. Ondanks haar enorme verdriet vond zij toch de tijd en de kracht om ons, de collega’s en ander personeel, te bedanken en moed in te spreken.

De mensen die mij hebben geïnspireerd zijn talrijk, en vrezend dat ik toch een aantal bijzondere mensen niet heb genoemd, gaat mijn dank uit naar de Amigoe die mijn eerste gedicht in 2009 heeft gepubliceerd en er sindsdien tot heden, honderden heeft gepubliceerd. Aan de Amigoe lezers die mij vaak feedback gaven over mijn gedichten. Ook aan lezers die op een andere manier mijn gedichten hebben gelezen.

Naar mijn leerlingen van het psc (nu kap) die mij hebben geïnspireerd, vooral tijdens de lessen van Geïntegreerd Literatuur Onderwijs waarin ook zij talloze mooie gedichten schreven en/of mooie theater of filmbewerkingen maakten van Papiamento, Engelse, Nederlandse of Spaanse literatuurboeken.

Verder gaat mijn dank ook uit naar mijn studenten van UoC, die vroeger

Gedicht_p001_176_HT.indd 8

07-02-18 12:21

vaak ook mijn leerlingen waren geweest op de middelbare school. Aan verschillende leerkrachten van het psc die mij door hun belangstelling stimuleerden. Ik denk hierbij ook aan Yvette Hato (leerkracht en remedial docent) van genoemde school die mij vele jaren heeft benaderd om een gedicht te schrijven voor de examenkandidaten.

Naar mijn kleinkinderen, een bron van liefde die me met hun glimlach of hun traan altijd blijven inspireren. Maar ook naar alle kinderen van Curaçao en de hele wereld. Want is niet overal het kind het begin van een nieuw leven?

Naar wijlen Professor Frank Martinus Arion, die mij als persoon en als schrijver zoveel heeft geïnspireerd. Over zijn boek Dubbelspel heb ik verschillende gedichten geschreven.

Ook over zijn moed, om ondanks alle obstakels samen met zijn vrouw Trudy en enkele andere mensen, de eerste school met de moedertaal Papiamento op te richten. Hij was het ook die mij vaker stimuleerde om door te blijven schrijven, Kohe bo pen pa kaba i skirbi...!

Naar Professor Pieter Muysken aan wie ik in 2009 door Frank Martinus ben geïntroduceerd.

Hij was het die als eerste een gedicht van mij (Lenga di Mama) in het Nederlands heeft vertaald. Hij had dat gelezen en een paar uur later de vertaling gestuurd. Dit heeft mij ook zeker geïnspireerd om met vertalen (ook van mijn eigen gedichten) door te gaan. Hij was het ook die mijn belangstelling voor taal verder heeft aangewakkerd, door zijn waardevol onderzoek en werk om veel minderheidstalen te behoeden tegen ondergang.

Mijn taalgedichten zijn sindsdien ook meer gaan schitteren, voel ik (ook aan de reacties van de Amigoe lezers, merk ik dat). Verschillende taalgedichten zoals bijvoorbeeld Het Papiamento Gespreek en Papiamento pa semper zijn door hem geïnspireerd.

Naar Professor Wim Rutgers, die veel onderzoek heeft gedaan naar de vertalingen in het Papiamento. Hij was het ook die mij bij de Papiamento vertaling van The Prophet, met wijze raad heeft bijgestaan. Hij is het ook geweest die mij weer voor mijn gedichtenbundels wijze adviezen heeft gegeven waarvoor ik zeer erkentelijk ben.

Mijn dank gaat ook uit naar Curaçao, het eiland waar ik ben geboren, het eiland dat me elke dag inspireert tot het schrijven van een gedicht.

Naar Libanon, het land waar ik bijna ben geboren, en dat mij geïnspireerd heeft om een aantal gedichten te schrijven over Kahlil Gibran, over het Midden-Oosten, diaspora, etc.

Gedicht_p001_176_HT.indd 9

| 9

07-02-18 12:21

10 |

Naar de vrijdag groep van Plein Air Schilders die mij op de vrijdagen kennis liet maken met de ongekend prachtige plekjes, die vaak werden omgetoverd in gedichten. Een groot deel van de schilderijen in dit boek zijn tijdens deze vrijdagochtenden geïnspireerd, met dank aan Lothar Kort voor de foto’s. Dank aan Michelle da Costa Gomez voor haar mooie foto van het Witstaart hert. Het schilderij van het witstaart hert is door deze foto geïnspireerd.

Aan mijn uitgever, Ron Smit, die de tijd heeft genomen om tijdens zijn twee bezoeken op Curaçao, vorig jaar, met mij te zitten en van gedachten te wisselen en mij later heeft bijgestaan bij het afronden van deze dichtbundel.

Uiteraard ook aan zijn redacteuren en zijn vormgever.

Mijn dank gaat ook uit naar mijn man, die er niet voor schroomde om mij soms harde maar constructieve kritiek te geven.

Naar mijn moeder Elsa van wie ik waarschijnlijk de liefde voor talen heb.

Ze kon hele lange gedichten die zij op school (in Libanon) had geleerd uit haar hoofd reciteren.

Aan talloze andere mensen die mij hebben geïnspireerd, met een woord, een daad, een glimlach. Het is mijn grote wens dat er meer aandacht wordt besteedt aan de kunstzinnige, filosofische en antropologische vorming van de leerlingen in de basisvorming en het voortgezet onderwijs, een holistische vorming van het kind. Ik hoopt derhalve dat mijn gedichten en schilderijen een steentje mogen bijdragen aan deze bewustwording Ik wil deze inleiding eindigen met een simpele maar wijze zin: Een dichter is niks zonder de wereld om hem heen...!

Curaçao, november, 2017

Gedicht_p001_176_HT.indd 10

07-02-18 12:21

Liefdeskracht Voor onze Robbie Griffith

Liefde Is geen huur of koopcontract dat je met de pen in de hand verbreken kan

| 11

Liefde kan je niet kopen met geld of macht want liefde smacht naar haar eigen kracht Liefde komt uit het diepste van het hart waar alleen de Eeuwige Griffel haar in haar eigen innerlijk krassen kan

Gedicht_p001_176_HT.indd 11

07-02-18 12:21

In ons hart des te meer…

12 |

Robbie, je bent er niet meer, Maar in ons hart des te meer, Je raadde aan, de kinderen, Zei dat dit niet zou hinderen, De lessen te laten herhalen, Zodat ze van de resultaten Later niet zouden balen…

Je stelde in de projectweken Samen lange groepslijsten, Waarvoor wij terugdeinsden, Ons erover verbijsterden, Je ging jarenlang kamperen, Zonder dat het slaaptekort Je ook maar iets kon deren…

Je gaf een bemoedigend klopje, Aaide een leerling over zijn kopje, Soms stuurde je een kind weg, Zei er wel bij, heel snel, Je bent heel intelligent, Maar waarom let je niet op Met die knappe kop?

Je leerde lachend Libanese woorden, Terwijl je nieuwe kennis aanboorde, Je corrigeerde of evalueerde Soms biologisch gedichten, Maakte dat ze oplichtten, Je was heel spiritueel, Stond af een deel…

Je bewonderde Gods Creatie, Vanuit een scheikundige relatie,

Gedicht_p001_176_HT.indd 12

07-02-18 12:21

De ouders van onze kinderen, Of van onze leerlingen Hadden bij jou les gehad, Hadden met je nagedacht Tijdens verre lessen...

| 13

Menig collega in problemen Kon je luchtig toespreken, Tot het probleem slonk, Tot een erwt inkromp, En met enige collega’s ging je vissen, Zocht daarvoor de verste nissen, In onze blauwe zee, nam vis mee…

En al zullen we je hier missen, Niet samen met jou kunnen zingen, Je niet kunnen toespreken, Over roosterproblemen, We zullen je nooit vergeten, Hebben een plaats gereserveerd, Die elke dag in ons hart vibreert…..

Gedicht_p001_176_HT.indd 13

07-02-18 12:21

Robbie’s vriendschap en liefde

14 |

22 september was een bijzondere dag, Het was voor ons een heel trieste nacht, Toen onze Lieve Heer met zich meenam Zonder ons vooraf te bellen, des te sneller, Onze Robbie, wist dat Robbie van Hem hield, Hem heel graag van dichtbij wilde zien …

Wij hadden hem niet eens gesproken, Zo snel had Hij hem meegenomen, Zonder enige pijnen of lijden, Geen tijd bijna om te wenen, Naar zijn prachtige zeeën …

Hij had hem veel gegeven, Vriendschap in het leven, Blijdschap bij het geven, Een liefde heel trouw Voor zijn lieve vrouw …

Liefde voor zijn familie, Een diepe liefde voor Zijn eigen kinderen Ook voor zijn leerlingen, Peter Stuyvesant kinderen …

Maar hij kende onze pijnen, Wist dat we haast wegkwijnden, Had ook daarvoor grote zorg, Een Hemels, verscholen borg, Hij zou ons kracht brengen Om de taak te volbrengen, Veel zonnig licht, In een troostend Gedicht …

Gedicht_p001_176_HT.indd 14

07-02-18 12:21

Een enkele geloofde tot het licht doofde...

Aan Anne Frank

In die ijzige kamer stonden we te wachten, Onze ver verwijderde familie in gedachten, Ze hadden ons met mooie woorden beloofd Dat we zeker niet zouden worden onthoofd, In plaats daarvan iets veel krachtiger, zachter, En wij waren helemaal niet bij machte Die sluimererende pijn wat te verzachten ...

| 15

Vriendelijk geboden ze ons diep adem te halen, Waar wij heimelijk, intuĂŻtief van baalden, Want wij wisten, dit was geen zuivere lucht, Toen plotseling van een enkeling een zucht, Een enkele die nog geloofde ...

Tot het licht helemaal doofde ...

Gedicht_p001_176_HT.indd 15

07-02-18 12:21

Onze wereld spartelt

16 |

Onze wereld spartelt, Ze wordt gemarteld, Ze voelt heftige pijnen, Haar ingewanden kwijnen, Ze splijten heel diep, Ze is erg ziek, Ze heeft veel verdriet, Ze fluistert, ik word gekruisigd, Maar niemand die naar haar luistert, Exploitatie van arme landen, Men ziet niet de onderlinge banden, De gruwelijkste oorlogen Die nooit hadden gemogen, Het kind geheel verminkt, Dat nu niet meer zingt In haar ziel de diepe grief, Meedogenloos, gevoelloos Kappen wij de mooie bomen, Verjagen daarmee de vogels, Grote ijsblokken scheuren los, Daar waar de zon niet opkomt, Giftige insecticiden Gespoten door experte lieden, Oorverdovende kernproeven Die veroorzaken diepe groeven In haar verwonde ingewanden, Die zich pijnlijk samen krampen ‌

Gedicht_p001_176_HT.indd 16

07-02-18 12:21

Onze wereld spartelt, Ze wordt gemarteld, Ze spuugt vuur, Er is haast geen kuur, Ze roept: stop, hou toch op, Ik kan niet meer, Ik heb zo’n zeer, Straks ben ik dood, Dan is voor ieder alles loos …!

Gedicht_p001_176_HT.indd 17

| 17

07-02-18 12:21

Abortus, euthanasie, een spirituele apathie?

18 |

Abortus, euthanasie, Een spirituele apathie ‌?

Zijn we niet onbewust aan het afglijden, Ons zelf pijnlijk in de vinger aan het snijden, Is het nu niet eindelijk tijd om af te remmen, Op De Waarheid in ons hart af te stemmen, Die altijd bovenmate zorgzaam en lief, Het God gegeven leven nooit grieft?

Gedicht_p001_176_HT.indd 18

07-02-18 12:21

Klein Curaรงao, zonder enige infrou

| 19

Klein Curaรงao, Ons eilandje zonder enige infrou, Tintelend en zinderend, In het vroege zonnegloren, Met je maagdelijke oorden, Weliswaar een povere natuur, Maar toch zo puur Klein Curaรงao, Ons eilandje zonder enige infrou, Schitterend en glinsterend, In het gelige ochtendgloren, Met je eeuwenoude vuurtoren, Met het zachte, blanke strand, Van je uitgestrekte strand

Vuurtoren Klein Curaรงao, zwart en wit 37 cm bij 31 cm, potlood, achter glas

Klein Curaรงao, Ons eilandje zonder enige infrou, Te midden van een povere vegetatie, Nodig je menigeen uit tot meditatie, Nodig je duizenden bezoekers Die een idyllische plek zoeken, Uit om neer te strijken, Zich overgevend, neer te vleien Op je spierwit, glanzend zand

Gedicht_p001_176_HT.indd 19

07-02-18 12:21

20 |

Klein Curaçao, Ons eilandje zonder enige infrou, Zonder grote huizen Of kerken met kruizen, Nodig je verhitte toeristen uit Om zich daarna ter afkoeling Geheel onder te dompelen, – Zonder enige behoefte tot mompelen –, In je helder water, zo blauw, Niet bereid te verlaten al te gauw, Dat heerlijk vredig gevoel, Met voor ogen slechts één doel, Je rust, je natuur, zo puur, In zich op te nemen, Aan slechts de vrede Dit alles hen herinnerend, Voor altijd bindend

Gedicht_p001_176_HT.indd 20

07-02-18 12:21

Integratie, acceptatie van een andere cultuur

Integratie is de acceptatie van een andere vibratie, Het respecterend als onderdeel van Gods Creatie, Terwijl je van het eigene geenszins vervreemdt Waardoor je snel zou kunnen raken ontheemd Van de voorvaderlijke oude waarden en normen, Die we niet mogen krommen of vervormen, Niet minachtend, doch zeer achtend Van de andere diens cultuur, In wezen als de onze, even puur

| 21

Zonnige Gedichten Van achter de grijze wolken Verscheen plotseling onze zon, Als een vurig oranjeachtige bol, Van hemelse energie de warme bron, Alsof hij onze pijnen wilde verlichten, Ons over mooie tijdingen wilde berichten ‌ Wij voelden ons hart helemaal oplichten En schreven erover in zonnige gedichten, Onze woorden werden schitterend geel, Wij werden een deel, van de Creatie, Van de schepper, de Vibratie ‌

Gedicht_p001_176_HT.indd 21

07-02-18 12:21

Intertekstualiteit

22 |

Door de taal heen, Een lichte penseelstreek, Hoor ik stemmen Van andere mensen, Het zijn schrijvers Die niet ver weg blijken …

Snel leen ik wat woorden, Ze komen uit andere oorden, Ik heb ze allang opgenomen Voordat ik was geboren …

Ik hoor de echo van een stem Heel present, die ik niet ken, Ik raak buiten mijn zinnen Haal ze gauw naar binnen …

Op de woorden van mijn grootouders, Heb ik mijn teksten leren bouwen, Zal er nooit om rouwen, Het is een werelderfenis Verborgen in een nis, Van ons allen, gewis …

Gedicht_p001_176_HT.indd 22

07-02-18 12:21

De essentiële vraag

DE VRAAG is niet meer hoeveel – Ook al doet dit nog zoveel zeer – , Slaven er door de jaren zijn verhandeld, Hoeveel er meedogenloos zijn gemarteld, Of van welk land het grootste aandeel, Dus wij daardoor toch minder gemeen …

Maar of wij uit die levensles hebben geleerd, Onze ziel daardoor tot zachtheid getransformeerd, Wij bereid zijn tot boetedoening en een vergoeding, Voor de nakomelingen een rechtvaardige genoegdoening, Wij in gelijke omstandigheden niet diezelfde gruwelijkheden Begaan, die de mensheid van haar waardigheid heeft ontdaan

| 23

Huisje bij landhuis Savoneta 30 cm bij 40 cm, op olieverfpapier (achter glas)

Gedicht_p001_176_HT.indd 23

07-02-18 12:21

Verteller...

24 |

Verteller, Als jij een verhaalwereld wilt scheppen, Mij daarin volledig wilt betrekken, Het voorspelbaar wilt maken Door zaken die mij raken, Wil ik daarin als lezer leven, Als personage zweven …

Verteller, Je personages hebben soms echt plezier, Dan weer hebben ze veel verdriet, Maar ze zijn slechts van papier, Vergeet dat in ieder geval niet, Met een beetje creativiteit Lijkt de blijdschap of pijn …

Verteller, Je hoeft niet alles te vertellen, Niet alles moet expliciet, Het mag wel impliciet, Door de ogen van de tegenspeler, Zullen wij de fictie vergeten, Het veel meer beleven …

Verteller, Je verhalen hoeven niet reëel, Ze mogen fictioneel, We zullen doen alsof Ook al lijkt het al te tof, We zullen heel virtueel Het leven met je personages delen …

Gedicht_p001_176_HT.indd 24

07-02-18 12:21

Schrijver, in feite Ben jij de echte verteller, Weliswaar bijna niet te herkennen, Sta jij hem met je creativiteit bij, Met je verhaaltechnieken ter zij Fleur je het geheel vrolijk op, Kleur je het tintvol op ‌

| 25

Herenhuis in de Zwaan 41cm bij 51 cm, olie op canvas

Gedicht_p001_176_HT.indd 25

07-02-18 12:21

Schrijver

26 |

Schrijver, Wat doe je nou met de verteltijden, Waarom loop je soms zo ontzettend hard, En waarom dan weer vertraagd, in langzame pas, Waarbij je aan het ene personage heel veel tijd besteedt Terwijl je het andere personage bijna alles ontneemt?

Schrijver, Wat is het toch dat je bedoelt, Is het ene personage dan niet goed genoeg, Dat je het andere personage met alle tijd verblijdt, En waarom moet je in hemelsnaam toch zo hard hollen Maak je door het verhaal zulke grote tijdsprongen?

Schrijver, Waarom vaar je voorwaarts, Verklap je mij alle geheimen en pijnen, Waarom voer je mij naar verleden nissen, Laat jij mij in de verre geschiedenis spinnen, Wil jij iets afdekken om mijn nieuwsgierigheid wekken?

Schrijver, De verteltijden zijn voor jou een festijn, Door het hele verhaal heen dans je boos of blij, Soms dans je pril een onstuimig Argentijnse tango, Of in medias res, in het midden een Curaçaose wals, Of je danst bij het einde een Merengue tijdens het bal ‌

Gedicht_p001_176_HT.indd 26

07-02-18 12:21

Schrijver, Vaak kan ik het ritme van de gebeurtenissen niet volgen Die jij hebt geschetst in een niet chronologische volgorde, Totaal verward raak ik dan geheel de tel kwijt, En terwijl ik mij op de dansvloer neer vlei Schrei of lach ik triest of juist blij ‌

| 27

Schrijver, Je hebt zoveel kracht, Over mij heb je bijna alle macht, Je kunt mij sturen waarheen of hoeveel je wilt, Weet wel, dat ik mijn eigen verhalen kan maken: Zelf de stukjes kan monteren of bij elkaar fantaseren ‌

Gedicht_p001_176_HT.indd 27

07-02-18 12:21

Mijn twee talen

28 |

Tussen mijn twee talen zweef ik, Geen van beide vergeet ik, Het Papiamento praat ik gezellig thuis, Gebruik ik tegen de planten in mijn tuin, Het Nederlands spreek ik op werk of school, Heb ik zelfs ooit gesproken in een droom ‌ In het Papiamento bemin ik heerlijk, In het Nederlands schik ik eerlijk, In allebei schrijf ik triest of blij, Allebei horen ze nu bij mij, Verankerd in mijn wereldziel Zodat ik van ze geniet

Gedicht_p001_176_HT.indd 28

07-02-18 12:21

Ritme is overal...

Ritme is overal Maar in gedichten bovenal, In het stromen van de woorden, Al dansend over hele fijne koorden, In het golvend vloeien en afremmen Van lichtend dichterlijke stemmen …

| 29

Ritme voel je fysiek, Spontaan, kinderlijk ludiek, Ritme wordt ons niet opgelegd, Ritme is niet vast of recht, Ritme is het licht In het gedicht …

Ritme is in het witte of lichte, In de donkere, sombere schaduw Van de terugkerende zwaluw, Ritme is een ritmisch patroon Waarneembaar in een droom, Maar, oh zo schoon …

Gedicht_p001_176_HT.indd 29

07-02-18 12:21

Dezelfde medicijn

30 |

Jij kunt zingen, Ik kan dichten, Allebei dansen wij Op de lichte passen Van de woordklanken…

Ik kan dichten, Jij kunt schilderen, Allebei voelen wij de kleuren, Proeven wij de zoete geuren …

Ik kan dichten, Jij kunt zingen, Hij kan schilderen, Slechts het middel verschilt …

Hun Essentie Op de zelfde lichtfrequentie, Hun vibratie heel spiritueel, Hun expressie universeel …

Landhuis Bloemhof 30 cm bij 40 cm

Het zingen, Het dichten, Of het schilderen, De zelfde medicijn Tegen de levenspijn …

Gedicht_p001_176_HT.indd 30

07-02-18 12:21

Het ritmische gedicht

Ik dans op het ritme van het gedicht, Ik zing in het vloeiende licht van het gedicht: Ik vaar mee over de lichtblauw zingende zee, Ik voel me helemaal ontspannen en tevree, Ik zweef mee met de hooggestemde wolken, Meegolvend, laat ik achter de aardse zorgen, Ver geborgen in mijn oranje ontstoken hart Opgeborgen het beperkt menselijk verstand, Ik vlieg mee met het melodieuze vogellied, Ik ben binnengetreden in de poĂŤtische ziel, Ik heb de passievolle stem gehoord Van het dichterlijke woord, Ben nu een harmonisch deel Van het ritmische geheel

Gedicht_p001_176_HT.indd 31

| 31

07-02-18 12:21

Het samensmelten van de continenten

32 |

Aan de oevers van onze prachtige Curaçaose, blank parelachtige stranden Waar het zoutwater het witte strand liefdevol streelt, Waar het schuim van de golven zich aan de rotsen overgeeft, Voel ik de samensmelting van de koele Atlantische Oceaan Met de veel warmere Caribische Zee, zo spontaan Dat het samenvloeit tot een Hemels doel …

Dan droom ik van een wereld die veel beter is, Waar een zee vol warmte en liefde tegenwoordig is, Waarin de schittering van de Heer aanwezig is, Een wereld vrij van onwaardige discriminatie, Met Zijn alomtegenwoordige Lichtpresentie, Zijn oneindige zegen en volle begrip, Zonder voorwaarde zijn vergiffenis …

Landhuis Savoneta 51 cm bij 61 cm, olie

Gedicht_p001_176_HT.indd 32

07-02-18 12:21

Buiten, in de vrije speelruimte

Zoals een schilderij Een toeschouwer voor altijd bijblijft, Door de schilderscompositie en kleurenvibratie Maar meer nog door diens eigen interpretatie …

| 33

Zo ook is de tekst, – een literair kunstwerk –, Slechts een schema van woorden Die de lezer zelf verder mag verwoorden: Met zijn verbeeldingskracht beschrijvend, Hierbij soms van de schrijver geheel afwijkend …

De schrijver mag wel sturen Maar niet alles verklappen van de buren, Want zoals een kind in de vrije natuur, buiten, Met zijn verbeeldingkracht, in de vrije speelruimte, Zich ontwikkelt en tot een gezonde boom groeit Die later vol bloesem en bloemen bloeit …

Zo ook ontplooit de lezer zich, In de open ruimte van het tekstlicht Of het schitterend gedicht …

Gedicht_p001_176_HT.indd 33

07-02-18 12:21

Het gezicht van een kind

34 |

Ik zit op een terras, Kijk naar het gras, Zie veel mensen, Met lege wensen, Ze staren weg, Ze varen weg, Zie hun gelaat, Soms gemaakt, Plots het gezicht, Van een klein kind, Dat spontaan lacht, Dat alles opfleurt, Alles bijkleurt ‌

Gedicht_p001_176_HT.indd 34

07-02-18 12:21

Onze pelikaan, zo spontaan ...

Onze pelikaan, Zo spontaan, Zoals altijd even blij, Sta jij op dezelfde plaats, Binnen of buitengaats, Op één en dezelfde rots, Heet geblakerd door de zon

| 35

Je luistert naar enkele stemmen Van natuurbeminnende mensen, Je leeft nog in de Hemelse droom, Je luistert naar de vurige stroom In onze tropische zee, heel tevree, Je poetst je veren glanzend schoon, Wat ben je nu toch wonderlijk mooi!

Dan in een onstuimige ruk …

Begin je verrukt Aan je verheven vlucht, En je laat ons In volle verwachting, Alleen achter …

Gedicht_p001_176_HT.indd 35

07-02-18 12:21

De zang in de klank

36 |

Als ik geïnspireerd en blij Een prachtig gedicht schrijf, Hoor ik de zang in de klanken, Hoor ik het zingen en het dansen Van de melodieuze lettergrepen Alvorens deze zijn geschreven …

En dan vraag ik mij verwonderd af Welk van beide er nou het eerst was: Het schitterende, lichtende gedicht Of de lachende muziek in het lied, Of dat het slechts zou gaan Om één harmonieuze baan, Een lichtvibrerende baan …

Gedicht_p001_176_HT.indd 36

07-02-18 12:21

Ons menselijk brein

Ons menselijk brein: Een netwerk, zo verfijnd, Van miljarden hersencellen Die wij kunnen in of bijstellen, Die zich haast zonder vergissingen Via miljoenen vertakkingen verbinden‌

| 37

Als wij onze leerlingen Deze hoopvolle bevindingen, Gedetailleerd zouden uitleggen, Zouden zij hun grenzen verleggen, Hun zelfvertrouwen daarmee vergroten, Heel gemotiveerd over hun studie gebogen ‌

Gedicht_p001_176_HT.indd 37

07-02-18 12:21

Een aards rollenspel

38 |

Slechts een rollenspel Is het leven dat Hij ons schenkt, Een spel in de familie of op het werk, We worden namelijk niet zo geboren, Misschien wel uitverkoren ‌ Als vader of moeder, Schoonvader of schoonmoeder, Dochter of zoon, Schoondochter of schoonzoon, Zus of broer, Schoonzus of schoonbroer, Tante of oom ‌ Als acteur, monteur, ingenieur, De hoogste secretaris of directeur, We moeten ons niet vereenzelvigen Met die wereldse en vluchtige rol, Anders draaien wij helemaal dol, Wij zijn elk een vrij, uniek wezen

Gedicht_p001_176_HT.indd 38

07-02-18 12:21

Naar school, niet onder de boom (De krant had dit gecombineerd met een artikel dat niet door mij maar de rector was geschreven: Boetes voor fout parkeren bij psc)

Ik wil heel graag naar school, ik wil niet niksen onder een boom, maar ik heb niet alle nodige boeken en versleten zijn mijn schoenen …

| 39

Vanmorgen heb ik niet ontbeten, en nou is er weer geen middageten, ‘s avonds hoor ik mijn maag knorren, hoef ik niet af te wassen de borden …

Mijn moeder werkt van zeven tot acht, ik zie haar vaak pas laat in de nacht, maar dan is ze prikkelbaar en moe, durf ik niet te vragen over dat boek …

Soms wordt de juf boos, dan zegt ze:je gaat ooit loos, dan weer heeft ze met mij te doen, vraagt ze niet meer naar dat ene boek …

Juf, kijkt u a.u.b. niet zo zuur, waarom zijn de boeken zo duur: wees niet blind, niet voor elk kind gaat s‘morgens onbezorgd, even stralend de zon op …

Gedicht_p001_176_HT.indd 39

07-02-18 12:21

Een variant van het Nederlands

40 |

Het Nederlands zingt hier anders, de melodie, het ritme klinkt anders, een afbreuk aan of breuk met de oorspronkelijke taal, speelt het even klaar Slechts een andere variant, een tropische nagalm van een Dansa of Wals, van een Curaรงaos kind, in het haar een rode rood lint Het danst vrolijk mee met de Afrikaanse klanken, met de Spaanse varianten, terwijl de zon het gul verrijkt, met een brede lach verblijdt Het zingt warm mee met de blauwe zee, het zout in de lucht slaat een luchtige brug naar de klare moedertaal

Gedicht_p001_176_HT.indd 40

07-02-18 12:21

Het regent pijpenstelen

We rennen door de regen, pijpenstelen uit de hemel, we zijn gewoon kinderen, we schreeuwen en gillen want heel veel regen komt naar beneden vanuit de heuvels, de daken kreunen, enkele waaien los, de rooien raken vol, in een dak een gat, met een blijde lach worden we kletsnat, druppels over onze kin, over heel ons gezicht, ieder heeft plezier, ieder geniet ‌

| 41

Straks gaat de zon op, wacht het werk ons weer op

Gedicht_p001_176_HT.indd 41

07-02-18 12:21

De aarde schroeit

42 |

De aarde schroeit, we hebben geknoeid, haar bodem doorboord, het evenwicht verstoord.

Het zwarte bloed spuit eruit, onblusbaar met een brandspuit, het woeste oceaanwater vloeit, het rode vulkaanvuur gloeit We hebben volkeren vermoord of van alles slim en sluw beroofd, in de verste hoekjes verbannen, de dure olifanten gevangen Hebben kabels in haar verankerd, zelfs het klimaat veranderd: wij hebben de schuld van de grote bult Wij hebben haar doorkliefd, erachter het economisch motief, nu is ze niet langer meer lief, heeft ze heel veel verdriet De aardlagen schudden, nu moeten we bukken, buigen of in tweeÍn breken het is een teken uit de Hemel ‌

Gedicht_p001_176_HT.indd 42

07-02-18 12:21

Onze volksziel teniet?

Zoals een moeder haar kind Als zijnde van haar bemint, Hebben wij een eigen cultuur Die wij beschouwen als puur, Onze normen en waarden, Gevormd door vele jaren, Van onze volksziel het vibreren Dat wij zeer respecteren, Wij willen wel discussiëren:

| 43

Tegen alle regels ooit opgelegd, Of ‘verstandelijk’ verlegd Heeft ieder volk zich verzet, En ze met veel kracht verlegd, Een erg wijze levensles …

Gedicht_p001_176_HT.indd 43

07-02-18 12:21

Ook de plantjes willen liefde

44 |

Ook de plantjes Willen onze liefde, Ook hen grieft het, Hun ziel doorklieft het, Als wij ze nijdig afsnijden, Met insecticiden de larven bestrijden, Ook zij verlangen naar onze warme handen, Als die al strelend hun bast of blad kammen, Ook zij willen dat we met ze meeleven Hen dagelijks warm toespreken, En in geen geval vergeten Dat ook zij meedelen In de aardse Creatie Van Gods Vibratie ‌

Gedicht_p001_176_HT.indd 44

07-02-18 12:21

Onschuldige indianen

Als een heel onschuldig kind dat blind gelooft in Het Licht, bouwden wij al vertrouwend op de Spaanse barbaren: onnozele indianen!

| 45

Ze kwamen uit de hemel, uit de diepblauwe zeeÍn, wij knielden neer op de grond, lesten hun onlesbare dorst, ze waren nog vrij vreedzaam tegenover de indiaan Toen kwam de conquistador, de beschaving ging teloor: zodra ze waren geland, met een vijftigtal man namen ze enkelen mee, over de onbekende zee Ze verwoestten en plunderden, hun gezicht haast glunderend: ze gaven ons mooie kralen in ruil voor gouden staven, alles in naam van het geloof, achteraf een boze droom‌

Gedicht_p001_176_HT.indd 45

07-02-18 12:21

46 |

We gaven hen alles mee, de kleurrijke vis uit de zee, ook de edelste houtsoorten, onvindbaar in hun oorden, geen land is ons nu gebleven: onze gastvrijheid vergeten?

Moge de mensheid leren van onze trieste zweren, op zoek naar grote balen dit nooit meer herhalen, de macht is voor heel even: de kracht is van de Hemel ‌

Gedicht_p001_176_HT.indd 46

07-02-18 12:21

Voor ons kleinkind

De wind fluistert tussen de bladeren, – ik luister, het is zuiver –, naar een Licht gekerm, het is de drieste stem van de voorvaderen, ze staan aan mijn zij, zij manen mij: bouw op je eiland tot een autonoom land, word aldus wat zachter, laat je oude vetes achter: het is voor je kleinkind, je achterkleinkind …

| 47

Landhuis Cas Cora 40 bij 30 cm, olie

Gedicht_p001_176_HT.indd 47

07-02-18 12:21

Mijn prachtig eiland

48 |

Ik had veel dorst ik dronk aan je borst door de melk dronken, de warmte beschonken In den vreemde Sloeg ik een brug door de warme lucht Ik wilde graag terug naar het warme zand van het glooiende strand Mijn navel verborgen in de aarde gesmolten, in elkaar vergroeid allebei in bloei ‌

Gedicht_p001_176_HT.indd 48

07-02-18 12:21

Misschien ...

Had de aarde nog plat moeten wezen, Had Hij het licht nog niet moeten geven, Was de aarde niet opengespleten, Door kernproeven uit elkaar gereten, Was het water niet zo hoog gerezen, Waren de tsunamis weggebleven, Met intuïtie meer dan de rede, Wij dichter bij de natuur gebleven: Ons licht niet gedoofd, meer in Hem geloofd Zoals in vervlogen tijden beloofd ‌

Gedicht_p001_176_HT.indd 49

| 49

07-02-18 12:21

Het leven raast voorbij

50 |

Het leven raast ons voorbij, Wij houden het niet meer bij, En hoe hoger de snelheid Des te slechter de kwaliteit Van de wereldse mensheid, Levend in eenzaamheid Niet even zitten wij stil Zoals het spelende kind, De snelste verbindingen, Nauwelijks de bindingen, Als ontstoken lucifers Branden wij razendsnel weg Wij willen elke keer meer, Overal hebben wij zeer, De ijskast gooien wij weg, Die oude kast staat in de weg, Verschillende activiteiten Die ons niet echt verblijden ‌ Dan de onschuldige blik In het kindergezicht Dat ons met een plotse ruk Weer klaar wakker schudt: Bij haar snoet een mooie bloem, Dolblij met de geur, zo zoet ‌

Gedicht_p001_176_HT.indd 50

07-02-18 12:21

De eeuwige Kringloop

Begin, midden of einde: van de Eeuwigheid, seinen die slechts de droom gedoogt, een grenzeloze kringloop van geboorte, leven en dood, het verval in de natuur die toch eeuwig voortduurt, de geboorte en wedergeboorte, verbonden door fijne koorden, het vergankelijk leven van elk sterfelijk wezen, als een kortstondig beven in het heden of verleden ‌

Gedicht_p001_176_HT.indd 51

| 51

07-02-18 12:21

Het spellint

52 |

De wolken dansen Met lachende passen Een Curaçaose wals Een olifant komt langs Een paars raam staat open Voert naar vervlogen dromen Ik herinner me een klein kind Tevreden in de regen Spelend: In haar open mond Druppels van de zon Een wolkenstraal In het klare haar, Van een simpel kind Het witte spellint ‌

Gedicht_p001_176_HT.indd 52

07-02-18 12:21

Carnavalsnacht

Ik dans op de golven van plezier Op blij swingende Carnavalsmuziek, Ik vergeet alle grief en verdriet, Ik dans op de lichtgolven Van mijn gekleurd hart: Een zang van dans en lach, Ik draai een halve slag, Ik vergeet alle smart, Denk alleen aan deze nacht ‌

| 53

Mijn rode kostuum danst mee In een zee van zout zweet, Een fel bloemenfeest, De neonlichten schitteren, Ik zie Jan en alleman, Van hier en het koude land, Eenheid en saamhorigheid, Ik ben maar een mens, Weet niet wat morgen brengt ‌

Gedicht_p001_176_HT.indd 53

07-02-18 12:21

Een sprankje hoop

54 |

Ondanks de vele problemen Op een van Gods planeten Zingen nog steeds de vogels In de gele en groene bomen, Golft vrolijk blauw onze zee En geeft ons heel veel mee, Komt elke dag warm op De stralend gouden zon, Verlicht de mooie maan Elke weg of verlaten laan, Wordt er elk ochtendgloren Een schone baby geboren, Is er nog een sprankje hoop: Als er maar is echte geloof, Als de mens zich gedwee Aan de Heer Overgeeft, Buigend voor Zijn natuur, - Niet meer zo prachtig puur, Als verandert het bewustzijn, Zal er voor onze kinderen Nog een toekomst zijn ‌

Gedicht_p001_176_HT.indd 54

07-02-18 12:21

De kinderlach

Als ik straks al – Volgens de regels Afscheid moet nemen Zal ik vergewis Heel veel missen: De blik in het gezicht Van mijn leerlingen – Zelfs het belgerinkel, Het schoolbordkrijt …

| 55

Bij het geschrijf, Op het voorhoofd De zweetdruppels Tot het eindelijk lukte, De simpele kindergroet: Tot gauw juffrouw, Of bent u moe, Geen les, toe!

Maar hun lach Die bewaar ik altijd Diep en dichtbij In mijn hart Nu en straks …

Gedicht_p001_176_HT.indd 55

07-02-18 12:21

Het Aquarius Tijdperk

56 |

Het Aquarius Tijdperk zijn wij nu binnengetreden Het is ‘t voorbestemde moment om alles aan elkeen te vergeven elkaar onmetelijk veel te geven zoals de allergrootste Meesters Het ons hebben voorgeschreven zoals God Het heeft gewild: we worden omhooggetild ‌

Gedicht_p001_176_HT.indd 56

07-02-18 12:21

Tropische Winternachten Aan Frank Martinus en Lucille Berry Haseth (vertaalster van Dubbelspel in het Papiamento)

Ook mijn tropisch eiland Kent zijn winternachten, Geleend van de Nederlanden?

| 57

De vogels schuilen in hun takjesnest Ik draai me warm om in mijn bed …

Lees koesterend het Arionse – Dubbelspel, Vergeet door de verkleumde regen En het boek, het wekkergerinkel …

Ook mijn tropisch eiland Kent zijn wintermiddag, Geleend van Nederland?

De vogels vergeten Heel even hun lied, Zij hebben winters verdriet, Het hele volk mijdt De regen, grauw en grijs …

De gewrichten knarsen krakend Maar worden weer warm Door de volkse Banalg zalf …

Ook tropische eilanden Kennen hun wintermiddagen, Ook tropische eilanden Kennen hun winternachten, Geleend van de moederlanden?

Dan trekt men zich warm terug Over de koude regenbrug, In het tropisch geborgen nest Leest men het Arionse – Dubbelspel …

Gedicht_p001_176_HT.indd 57

07-02-18 12:21

De Elfstedentocht Gewijd aan Friesland, voor de mooie zeilvakanties tijdens mijn studententijd

58 |

De Friese Meren Liggen verstild, Ze kijken neer In het blauwe meer, Zien het spiegelbeeld Van de hemel Ze kijken op: Nou even geen zon!

Ze verlangen hevig Naar een dik pak sneeuw Op hun bevroren gezicht: De koorts moet omhoog!

Nog een nacht vorst Voor de grote tocht, Dan willen ze de toorts Van de witte rit Der Elfsteden Ontsteken

Gedicht_p001_176_HT.indd 58

07-02-18 12:21

De Liefde

Authentieke liefde begint als een pril zaad, want al ligt zij in arme grond zonder de nodige ingrediënten of de essentiële nutriënten, zonder enig warme zon, nog loom en sloom, is zij toch nooit morsdood …

| 59

Want zodra het zaad opvangt een zonnestraal, en wat vruchtbare aarde van een hand ontvangt, gaat zij goed aarden, wordt zij een plant of een torenhoge Rozenboom Omdat de liefde is als een gouden draad die door het gewaad van het warme hart heen gaat en boven alles staat …

Gedicht_p001_176_HT.indd 59

07-02-18 12:21

Een Nieuwe Wereld Voor Limburg, voor de mooie momenten in Maastricht, Beek, en Schimmert

60 |

Een nieuwe eeuw een Nieuwe Wereld De maand in het jaar nog niet klaar Een nieuw Bewustzijn de energie van Eenheid Iedereen en alles herenigd met elkaar Mens, dier, plant, hemel, zeeën, en stenen Een misdrijf plegen is leed aan eigen wezen, Als in een gouden keten één in dit Spirituele Leven Zij die vooruit lopen nemen anderen mee naar hogere sferen heel dicht bij de Here Enkelen zullen heden anderen in een later leven de Nieuwe Wereld betreden: naar een Hoger Bewustzijn van Hemelse Eenheid naar de Bron van Eeuwigheid

Gedicht_p001_176_HT.indd 60

07-02-18 12:21

| 61

De Kluis (Hermitage in Limburg) 30 cm bij 40 cm, olie op canvas

Gedicht_p001_176_HT.indd 61

07-02-18 12:21

Drie rode rozen

62 |

Ik wou Dat ik op Curaรงao Drie rode rozen Kon plukken Voor jou Drie rode rozen Als felrode anemonen Mijn hart wegebbend Tussen de tedere loten Ik zou Die diep En warm Bewaren In mijn ziel Dat ze niet Zouden verkleumen Door de ijzige wereld Of zouden verwelken Door aardse mensen

Gedicht_p001_176_HT.indd 62

07-02-18 12:21

Fotograferen Voor Lothar Kort, geïnspireerd door zijn fotografielessen

Fotograferen Is niet zomaar een foto “nemen” Fotograferen Is een foto creëren Fotograferen is met licht Schilderen

| 63

Fotograferen Doe je met je hart Maar even zo met je rede, Tenminste, de technische delen: Je houdt rekening Met de belichting De juiste Sluitertijd De ISO gevoeligheid De opening van je lens De snelheid van je flits De Rembrandtse belichting Of het sensuele strijklicht Met de afstand van het voorwerp De brandpuntafstand van je lens De diepte en het perspectief, Je achtergrond, vaag of scherp, Wat doe je het liefst?

Gedicht_p001_176_HT.indd 63

07-02-18 12:21

64 |

Met de compositie Of verdeling op je scherm De plaats van het hoofdonderwerp De Gulden Regel, het Griekse Gemiddelde (Van een derde, horizontaal en vertikaal) De ruimte voor kijk en bewegingsrichting De geliefde driehoek of de sierlijke S curve, De invoerlijn tot de wereld van het beeld, De zeldzamere, soms kille symmetrie, Van amateur of professioneel Fotograferen doe je met je rede Maar evenzeer met je hart Je laat je inspireren door stillevens Door het groen in de natuur of omgeving De verschrikte vlucht van een inheemse vogel Door beelden uit het dagelijkse leven Door simpele details van het moment Bij het alledaagse dier of de mens: De eenvoudige lach van een kind De tandeloze glimlach van een bejaarde De groeven in het gezicht van een grijsaard Een feestelijke taart op een verjaardag De open belofte in de blik van de bruid De teleurstelling of pijn bij het afscheid De wanhoop in tijden van dood Fotograferen is niet zomaar Een kiekje nemen, Fotograferen is de expressie Of emoties opmeten

Gedicht_p001_176_HT.indd 64

07-02-18 12:21

Fotograferen Is niet de realiteit registreren, Het is daarvan durven vervreemden Of abstraheren

| 65

Fotograferen doe je met je rede Maar evenzeer met het kloppende hart van (het aardse) leven

Gedicht_p001_176_HT.indd 65

07-02-18 12:21

Lering

66 |

Niemand loopt, Onze stad ligt bijna dood, De eeuwenoude gevels spreken: Onvolwassen belangen Hebben in Willemstad Onenigheid gebracht De strijd werd in de media gestreden, De pijn in de bedstee geleden, Overwinnaars zijn er niet, Slechts verliezers In het verschiet Want de jeugd keek toe Hoe het spel werd gespeeld, Hopelijk hebben ze er iets van geleerd, Is hun hart niet geasfalteerd.

Gedicht_p001_176_HT.indd 66

07-02-18 12:21

De krantenjongen Voor al onze krantenjongens

Krantenjongen, Pas maar op voor de honden, Niet altijd zijn ze vastgebonden, Niet altijd zijn ze in hun hok Of achter het slot …

| 67

Krantenjongen, Ondanks je zorgen Ga je elke dag op stap: En met een gulle lach Breng je overal De krant …

Krantenjongen, Krantenbezorger, Naast je huiswerk Of andersoortig werk, Met op je kindergezicht Een vastberaden blik …

Verspreid je berichten, Soms zelfs gedichten, En men trekt zich terug Over de nieuwsbrug: Je maakt hen blij Je beeld blijft Voor altijd …

Gedicht_p001_176_HT.indd 67

07-02-18 12:21

Kersttijd

68 |

Is een tijd van sereniteit, Achteruit kijken Maar meer nog Vooruit Rustig Naar binnen Blikken: De geboorte Van een nieuw tijdperk Voor de mensheid Eerst een lichtstip, Dan een flonkerende zon Aan de horizon Die onze planeet Met zijn violet - licht Weer complementeert

Gedicht_p001_176_HT.indd 68

07-02-18 12:21

Nieuwjaarssfeer op Knip

Vandaag Ruikt Knip Naar gebakken vis En geroosterd brood Op gloeiend houtskool, De cactussen geuren mee, De schelpen en de stenen Gekleurder dan gisteren, Schitteren meer

| 69

Wellicht Ademt de wind de sfeer Van het Nieuwjaarsfeest al in

Gedicht_p001_176_HT.indd 69

07-02-18 12:21

Een uniek kind

70 |

Zoals een prille baby Is de mens met Down syndroom Allebei nog innig verenigd Met de Hemel Droom: De zelfde breed spontane lach op hun lippen De zelfde onschuld in hun blikken Alleen het gewone babykind Wordt volwassen in de wereld Pikt vaak het vuil op om zich heen Terwijl de mens met Down syndroom Voor eeuwig blijft heel schoon Doet haar werk Vol zorg en toewijding Houdt van dans en muziek Dit kind is heel lief Dit kind is uniek Het zit gewoon in haar genen: De trisomie der 21ste chromosoom

Gedicht_p001_176_HT.indd 70

07-02-18 12:21

Een “Knip Visser”

Een visser op Knip Met opgeheven hoofd Zijn bovenlichaam ontbloot Roodbruin als van een indiaan

| 71

De visser kijkt heel parmantig Naar zijn vangst van deze dag Zijn boot staat op het strand Zijn vissen liggen in een tobbe Een vis spartelt na Met zijn slanke staart Dan ligt hij stil en plat Enige strandgasten In een kring om hem heen Kijken verwonderd toe Naar al het tropische goed In de tobbe vol bonte vissen Hoeveel kost Een pond uit uw tobbe?

Vraagt er een, Acht gulden per pond Voor deze roze en rode vissen Versgevangen uit de “Knip Zee” Tevreden neemt de strandgast Of frequente toerist Twee pondjes mee

Gedicht_p001_176_HT.indd 71

07-02-18 12:21

72 |

De Knipvisser Met opgeheven hoofd Het bovenlichaam ontbloot Op zijn gezicht een brede glimlach Zijn tanden wit als parels in het zand Kijkt heel parmantig en trots Naar zijn bonte tobbe, Nou half vol: Als in een droom Maar toch bewust Van de eeuwige kringloop, Zijn dagelijks brood Zeker en toch heel teer, Dat hij beschutten wil

Gedicht_p001_176_HT.indd 72

07-02-18 12:21

Een minuut duurt Aan Elis Juliana

Een minuut Duurt een uur Bij degene Die je bemint, Desalniettemin Een lichtflits, Doch eeuwig In de ogen Van de Heer

Gedicht_p001_176_HT.indd 73

| 73

07-02-18 12:21

De levenslantaarn

74 |

Levenskracht is de vlam Die reeds bij de geboorte In ons wordt ontstoken In het prille begin Alleen een Licht Stip Of vonkje zon Dat steeds hoger Opvlamt Als ook jullie geven Wat ligt in jullie macht Bewust Dat elke tegenslag Dat elke hindernis Jou richting geeft Voor ons mensen Een levensles is Bewust dat jij Die Eeuwige Vlam Die Levenskracht Altijd innerlijk Kan vinden

De Levenslantaarn Vergrote reproductie van een schilderij, 42 cm bij 18 cm, olie op canvas

Die Lichtvlam Van De Eeuwige Lantaarn Of van de helpende hand Van een leerkracht of ouder

Gedicht_p001_176_HT.indd 74

07-02-18 12:21

Die jullie op je levenspad Vol vertrouwen Al is het soms achteraf Altijd toelacht ‌

| 75

Voor alle geslaagden, dat het ook mag bijdragen om de groep die het dit jaar nog niet heeft gehaald te ondersteunen.

Dat ze doorzetten, nimmer op geven

Gedicht_p001_176_HT.indd 75

07-02-18 12:21

De verheven terugkeer

76 |

Al bij onze geboorte Moeten wij ons voorbereiden Op wat er onvermijdelijk gaat komen, – Dit ongeacht, religie, ras, rang of stand, De verheven terugkeer naar de Hemelen Wanneer wij ons met de Heer herenigen

Gedicht_p001_176_HT.indd 76

07-02-18 12:21

De onschuldige lach

Ik lach De onschuldige lach Van de onschuldige, Want ik geloof In het verloop Van het leven

| 77

Dat wij soms tevergeefs Aardse doelen nastreven, Dat wij niet altijd het tij Naar onze hand kunnen keren, De zee het strand met zand overspoelt, De liefde ongevraagd aanspoelt In het ritme van onze hartslag

Gedicht_p001_176_HT.indd 77

07-02-18 12:21

Het kinderspel

78 |

In een sprookjeswereld Leven kleine kinderen Kleurrijke vormen en details Niets gaat de kinderblik Voorbij De nerf in een blad, De pieterige mier De reuzenolifant Van even groot belang De natuur Is een avontuur Is hun speeltuin Van de vogel in een nis Tot de kruipende hagedis Met de elven en de feeĂŤn Uit een boek drinken ze thee Eten ze zoete koek De winkel van Sinkel Het wiel aan een kar Een rollende bal Een draaitol, Een poppenhuis Het maakt niet veel uit Hun belevingswereld Reikt verder dan de hemel Het kinderspel, Beslissend Voor het leven!

Gedicht_p001_176_HT.indd 78

07-02-18 12:21

Kerstmis beleven

Kerstmis beleven is een dank uitspreken voor alles wat het leven ons heeft gegeven

| 79

Kerstmis beleven is datgene geven wat wij het meest waarderen Kerstmis beleven is diegene vergeven in weerwil van de pijn die hij ons heeft gegeven Kerstmis beleven is naar diegene de hand uitsteken die niets of niemand meer heeft in dit fysieke leven Kerstmis beleven is het eten delen met familieleden en een vreemde Kerstmis beleven is het Licht in ons opnemen van het Nieuwe Kinderleven

Gedicht_p001_176_HT.indd 79

07-02-18 12:21

Gedachteloos

80 |

Gedachteloos, als een kind als een minnaar die zijn geliefde bemint schilder ik Geen notarisberekeningen slechts een lach in mijn hart Twee duiven op de raamplint in de Pietermaaisteeg begripvol knikkend Zingende penselen diep intuĂŻtief op het linnen Eerst de lichtere tinten Wat dun uitgesmeerd over het linnen Daarna de fellere kleuren, wat dikker, als koffie met gember zo pittig omarmd De vlammen springen over op het canvas een vuurzee bij zonsopgang wordt mijn hart

Gedicht_p001_176_HT.indd 80

07-02-18 12:21

Straks hangt het schilderij in de kamer van een oud gebouw in de Draaiersteeg, twee duiven op de raamplint een verliefd paar gedachteloos in de bedstee

Gedicht_p001_176_HT.indd 81

| 81

07-02-18 12:21

Even in de wereld

82 |

Heel even stuurt de Heer ons naar de wereld dat wij al spelend het verschil tussen goed en kwaad leren dat wij aldus de honger van de Geest wat stillen, dan roept hij ons weer naar Zijn Hemel

Gedicht_p001_176_HT.indd 82

07-02-18 12:21

Koningsdag

Koning Willem, Met je levenslust maak je velen om je heen opgewekt en blij

| 83

Je weet het leven gaat voorwaarts blijft niet talmen in het verleden vaart stoutmoedig over grote zeeĂŤn richting andere werelddelen je danst de dans van een ander land je talmt niet over kleine dingen Koning, vanuit de overzeese Koninkrijksdelen willen we je van harte feliciteren op je eerste Koningsdag, dat voor altijd mag blijven je gulle glimlach!

Gedicht_p001_176_HT.indd 83

07-02-18 12:21

Eenlettergrepig dichten Voor Chari, mijn ex leerlinge. Door wat een dierbare over haar zei

84 |

Al bestaat een gedicht uit alleen maar een lettergreep of twee Het drukt veel meer uit dan menigeen vermoedt Als het maar is geschreven met heel veel gevoel Al bestaat een woord uit slechts een letter of twee Het drukt veel meer uit dan de wereld vermoedt Als het maar is geschreven, dat de andere er door groeit

Gedicht_p001_176_HT.indd 84

07-02-18 12:21

Gibran sprak Voor Kahlil Gibran, bij de vertaling in het Papiamento van ‘The Prophet’

Toen je Gibran sprak veranderde de nacht in de dag gingen de bloemen dansen gingen de zeeën zingen keek de hemel naar beneden, op je levenskleed een regenboog geprojecteerd, werd de wereld weer ideëel

Gedicht_p001_176_HT.indd 85

| 85

07-02-18 12:21

Het schildershart

86 |

Fotograaf Jij fotografeert en legt op je lens de werkelijkheid neer Maar wat wil je ik schilder en wil wat meer het beeld in zicht wordt in mijn hart getransformeerd is slechts aanleiding of uitgangspunt Het ritme en niet het perspectief de zichtbare vorm of kleur is nummer een of twee Want is niet bij iedereen het ritme geschreven in eigen schrift?

Want is niet het denken het grootste schildersprobleem?

Want is het schilderen niet meer dan graveren het vurig verlangen naar het avontuur in beeld?

Gedicht_p001_176_HT.indd 86

07-02-18 12:21

Dichter-gitarist Voor Gregory, muziekvriend en een vriend van Kahlil Gibran

Een vocalist en gitarist zijn in wezen ook dichter al schrijven zij niet altijd in schrift de woorden neer

| 87

Een wijsgeer is in wezen ook dichter al schrijft hij zijn ideeÍn niet op in een schrift, in zijn hart en geest weerklinken ze des te meer Sinds je verblijf in je studententijd, -ver van haard en huis ver van je geboorte-eiland, Curaçao, had je Kahlil Gibran al in je geest, je verstand en je hart Stond op dat moment je kroonster op een lijn met die van hem

Gedicht_p001_176_HT.indd 87

07-02-18 12:21

De inwijdingsvonk Gewijd aan mijn vriendin Marjolein in Nijmegen

88 |

Als het Licht in ons ontstoken wordt, onthult juist die vonk de schaduwkanten in ons Zo is het harde patroon van de inwijdingsweg van ieder aangeraakte mens

Gedicht_p001_176_HT.indd 88

07-02-18 12:21

Dichten

Is als je hart gaat wenen of zingen bij herinneringen of actuele dingen, bij een tedere blik in een babygezicht, bij een mooi of oorlogsvergezicht, bij de herinnering aan een prille tienerliefde, of een stille hoop, nooit uitgedoofd

| 89

De dichter gebruikt het woord, zodat hij in zijn innerlijk de rust en vrede weer mag vinden

Gedicht_p001_176_HT.indd 89

07-02-18 12:21

IJsbloem

90 |

IJsbloem van diamant je blad, je kroon van transparant glas, met je schitterende stippen in een cirkel heb je ons bij ochtendstond blij verrast

Gedicht_p001_176_HT.indd 90

07-02-18 12:21

Van oraliteit naar geletterdheid Gewijd aan Professor Pieter Muysken

Overal ter wereld, in alle werelddelen, in meer dan 6000 talen, van de Afrikaanse, Aziatische, Indo-Germaanse tot de Indiaanse...

| 91

Vanaf het prille babygebrabbel tot de eerste kinderlettergrepen tot de volwassen conversatie is orale communicatie niet alleen het gesproken maar ook het ongesproken woord: De toonhoogte, de gebarentaal, de uitdrukking op ons gezicht of in onze blik, zelfs het negeren van een bericht, alles vaart mee op deze wereldzee Tenzij op het professionele vlak waar vooraf gerichter wordt nagedacht, gebeurt dit vaak heel spontaan, zijn de doelen niet direct zichtbaar, – maar toch zonder al te veel vergissingen ‌

Gedicht_p001_176_HT.indd 91

07-02-18 12:21

92 |

Als dan bij het middaglicht het prille babygebrabbel, de eerste kinderlettergrepen, dan het volwassen gesprek, met leestekens en open regels, tot een tekst worden verweven, verwonderen wij ons slechts een heel klein beetje …

De beste mensentheorieën kunnen dit spreek- en schrift mysterie niet geheel doordringen …

Maar maakt niet juist dit het zo fascinerend?

Gedicht_p001_176_HT.indd 92

07-02-18 12:21

Wij

Door het koloniale verleden hangt er een nevel tussen onze twee werelddelen

| 93

We kijken elkaar niet in het gezicht we kijken over de oceaan heen we spreken over de andere en mij Wanneer zal die nevel wegtrekken dat wij elkaar gaan bejegenen als gelijke mensen?

Nimmer meer als jij en mij

Gedicht_p001_176_HT.indd 93

07-02-18 12:21

De kinderleeswereld

94 |

Elke keer als een kind een boek leest treedt hij de wereld van belevenissen binnen Waar elven zingen waar kabouters hun huizen bouwen in bomen waar vissen in onderzeese kastelen bivakkeren waar dwergen en reuzen opeens van rol wisselen waar vogels een mensenkind in hun nest adopteren waar een verliefde kikker de schone prinses veilig in zijn nest brengt dan opeens van kikker verandert in een prins waar de sterren aan de hemel met elkaar communiceren en kinderen de vreemdste talen kunnen spreken waar Nanzi de spin van alles verzint en iedereen te slim af is, en nog veel meer

Gedicht_p001_176_HT.indd 94

07-02-18 12:21

| 95

Hert Curaรงao 40 cm bij 60 cm, olie op canvas

Dat de kinderen zich ontwikkelen tot volwassenen vol fantasie en plezier in de belevenissen van het leven

Gedicht_p001_176_HT.indd 95

07-02-18 12:21

Het kinderhart

96 |

In het hart van kinderen bevindt zich de Grote Hemel, ze voelen, horen en zien heel veel van heuvels, bergen, valleien en zeeĂŤn want er is nog een innige verbinding, ze kunnen dit alleen nog niet voor andere mensen onder woorden brengen

Gedicht_p001_176_HT.indd 96

07-02-18 12:21

Je hart

Leen me je hart dat ik voel dat je beminnen kan

| 97

Leen me je hart dat ik kan horen hoe je harptonen in akkoorden resoneren Leen me je hart dat ik het even mag bespelen Dat ik dichtbij jou even in het Paradijs mag zijn

Gedicht_p001_176_HT.indd 97

07-02-18 12:21

Fiets

98 |

Voor mij ben jij het symbool van vrijheid met jou kan ik mij voortbewegen over landpaden, stegen en bredere wegen, vakantieritten naar andere wijken en steden dat ik mijn kennis en wereldvisie mag verbreden ik hoef niet eens diep te tasten in mijn portemonnee want al zou ik bijna geen rooie cent meer bezitten ik zou me niettemin kunnen voortbewegen want je gebruikt brandstof noch benzine: je bent gewoon schoon van origine Je vervuilt land, noch hemel, noch zeeÍn, ik wilde dat alle kinderen er een konden bezitten om te fietsen over onze Curaçaose zandpaden, smallere stegen, bredere lanen of straten, in een cirkel over de wereld heen, zouden ze zich nimmer vervelen!

Gedicht_p001_176_HT.indd 98

07-02-18 12:21

Een Nieuwjaar vol hoop en geloof

Wanneer de kerkklokken van de Santa Ana kerk om vijf voor middernacht luid beginnen te klinken, wanneer vuurwerk het firmament met duizend en een schitterende sterren begint te overdekken, beseffen we nogmaals dat het jaar op het punt staat voorbij te gaan: dat alvorens wij afscheid nemen, de hoogste tijd aanbreekt om onze verdiensten of verrichtingen in een weegschaal te wegen, jaargewicht tegen jaargewicht in gewichten van goud of zilver

| 99

of dat het wellicht niet gaat om de grote dingen alleen maar veel eerder om de liefdesdetails die de levensdroefheid en pijn verlichten, die ons hoop en geloof geven op het betere, zodat wij ons geluk meer gaan beleven, dat voorspoed en tegenspoed zich altijd verbinden

Gedicht_p001_176_HT.indd 99

07-02-18 12:21

100 |

Want zoals de wever gouden en zilveren draden combineert, opdat hij prachtiger het kleed kan weven, zoals vuurwerk, een prisma van vormen en kleuren, een wonderlijke verrassing van geluid en licht geeft, zo ook ademt de heer Zijn Hemelsplan in ons leven dat wij heden wellicht niet helmaal kunnen interpreteren, totdat de tijd en het getij van Liefde en Leven de volle rijpheid hebben bereikt Want ofschoon onze prestaties zeer zeker belangrijk zijn, is niet de Liefde zelf het beste dat ons uiteindelijk in dit leven zal resten?

Gedicht_p001_176_HT.indd 100

07-02-18 12:21

Het Libanese lint Gewijd aan Libanon waar ik bijna ben geboren

Nooit meer zal ik beweren dat ik nimmer in het Cederland ben geweest

| 101

Want heeft mijn moeder mij niet zeven maanden lang in haar schoot gedragen zijn wij niet samengegaan door Libanese stegen en straten over bergen, heuvels en dalen terwijl het penetrerende parfum van de Cederboom ondeugend onze huid en neus prikkelde en hebben de Libanees Arabische woorden niet zangerig zoals het Limburgs geborgen weerklonken in het noordelijk dorp waar ik bijna ter wereld ben gekomen?

En is niet het lint, die verbintenis tussen aarde en hemel al eeuwen in dit leven geweest?

Gedicht_p001_176_HT.indd 101

07-02-18 12:21

Melancholisch dromerig

102 |

Wanneer de dag tegenstribbelend gaat liggen het avondkleed hem eerst met nog voorzichtige vingers probeert te bedwingen wordt de inwoner uit Tropische Regionen melancholisch dromerig staart hij weg met de blik geheel in zichzelf gekeerd alsof hij zeer bevreesd is dat de dag bedrijvig bezig nimmer weer terug zal keren totdat de nacht hem plotseling al het licht ontneemt hij zich blindelings aan het pikzwarte overgeeft wellicht zal diegene uit den vreemde dit immer verkeerd interpreteren mits hij zich onderdompelt in ons dagelijks leven

Gedicht_p001_176_HT.indd 102

07-02-18 12:21

De zilte zoen van de liefde

liefde, Je bent het zout op mijn hart en huid door mijn poriĂŤn dring je door tot in het diepste van mijn innerlijk

| 103

je bent overal mijn leven lang je prikt mijn gezicht mijn ogen en mijn oren je streelt mijn lippen Ik zie je in de bloemen ik zie je in de zee, de hemel, in het gezicht van een kind, in het barmhartige gebaar van de Samaritaan in de liefde tussen twee zielen, niet conditioneel je bent de zilte zoen van nu, van morgen en van toen zoals het kristal zout voor het water van de oceaan, een prisma is vol tegenstrijdigheden die hij nimmer wil missen zo ben jij onontbeerlijk in ons leven!

Gedicht_p001_176_HT.indd 103

07-02-18 12:21

De nieuwe liefde

104 |

liefde, ik dacht dat je nieuwe liefde was ontsproten doch voordat deze werd geboren was de dood al eventjes ingeslopen Gelokt door de zon klommen we de berg te snel op buiten adem keken we rond Het leven bloosde rood van boven we verloren elkaar evenwel uit het oog want onze verplichtingen in het heden waren we helaas vergeten Maar wanneer de prille vogels zingen wanneer de vissen in het water springen is er bij morgenrood altijd nog hoop

Gedicht_p001_176_HT.indd 104

07-02-18 12:21

Een rode roos Gewijd aan de Curaรงaose vrouw

Een rode roos uit Libanon wil ik geven aan de vrouwen van Curaรงao

| 105

Een rode roos die wij hebben gezien in de tuinen van het Museum van Kahlil Daar dichtbij het dorp van Gibran waar hij tussen de hoge ceders is geboren en heeft gelopen, en als kind zijn eerste gedicht schreef, daar dichtbij de Kadisha Beek Een rode roos uit Libanon wil ik geven aan de vrouw uit Curaรงao: want zij is even dapper als de Libanese vrouw die werkt op het land, op school of kantoor, in de winkel of film, en alles wat ze heeft aan haar gezin geeft

Gedicht_p001_176_HT.indd 105

07-02-18 12:21

Kristalzand in het heelal

106 |

Biljoenen kristallen liggen te schitteren op het naakte zand van het Curaรงaose strand, zouden de sterren, planeten, zonnen en manen in het heelal dit aantal evenaren?

Gedicht_p001_176_HT.indd 106

07-02-18 12:21

Vertalen Gewijd aan professor Pieter Muysken

Vertalen Is niet zomaar woord voor woord de oorspronkelijke taal in de tweede taal vertalen

| 107

Vertalen is de oorspronkelijke taal diep ervaren, haar cultuur, haar normen en waarden, haar zielenleven van eeuwen geleden voordat wij kunnen beginnen de tekst in de tweede taal te vertalen Vertalen is als de golven van de grote zee geduldig wezen, op en neer de kust spelend betreden, pagina’s vol durven wegstrepen totdat wij de juiste woorden en zinnen vinden, totdat wij onze inspiratie hervinden Vertalen is de zinnen stil in ons hart opnemen of juist heel hardop voorlezen totdat het ritme weer gaat zingen

Gedicht_p001_176_HT.indd 107

07-02-18 12:21

108 |

Vertalen is kunstenaar wezen, de taaltekst in de juiste schaduw en licht herrecreëren Vertalen is de originele tekstcreatie omtoveren in een tweede woordensprookje!

Pieter Muysken was de eerste die een van mijn gedichten heeft vertaald (‘Lenga di Mama’ Moedertaal, 2014)

Gedicht_p001_176_HT.indd 108

07-02-18 12:21

Herinneringen

Ik zou mijn herinneringen weleens willen uitwissen, eerst de minder mooie, een plotseling afscheid, de ontgoocheling na een liefdesepisode, maar meer toch die hele mooie, want ze zijn me te snel afgeweest. want ze laten het verlangen achter naar nog veel meer

| 109

dan zouden alleen het heden en het morgen reĂŤel wezen, zou ik het heden intens beleven zou ik over de toekomst kunnen dromen totdat ik het in het heden kan beleven maar zou het leven zonder die herinneringen nog wel interessant wezen, en brengt niet juist het nazingen der herinneringen de lichte schittering in onze ogen die ons heerlijk doet dromen?

Gedicht_p001_176_HT.indd 109

07-02-18 12:21

Taalstenen

110 |

Evenveel schelpen en stenen als er op het strand van Knip liggen evenveel woorden in lettergrepen bestaan er van de talen in de wereld Ze komen vanuit het vasteland, van een ander eiland of zelfs van over verre oceanen of zeeÍn met wisselende stromingen mee, in alle maten, vormen, kleuren en tinten, de zoute zee vormt ze naar willekeur, neemt ze mee, legt ze later weer neer Soms zijn er echte lettertekens gegrift in deze taalstenen, mogelijk erin gekrast door een tak, de ruwe zandzee of een stuk glas We kunnen ze niet allemaal leren maar er wel van nemen en profiteren zoveel als we zelf maar willen ‌

Gedicht_p001_176_HT.indd 110

07-02-18 12:21

De Passant

In dit aardse bestaan zijn wij allemaal passant want iedereen belandt op zekere dag toch aan de andere kant

| 111

Echter, zolang wij ons niet ginder maar in deze wereld bevinden moeten wij elkaar toch niet als passant bejegenen

Gedicht_p001_176_HT.indd 111

07-02-18 12:21

De vorst der dichters

112 |

De Vorst van alle dichters is God, de allergrootste Meester die ons hart immer bespeelt, het hele leven beheerst En al vergeten de tempels weleens welk pad ze elke dag dienen te betreden De Grote Meester zal dit nimmer vergeten, Hij zal ons altijd vergeven mits wij het Nieuwe Begin willen accepteren

Gedicht_p001_176_HT.indd 112

07-02-18 12:21

De Taalontwikkeling van het kind

Ik ontdek het wonder van de taal in de taalontwikkeling van het jonge kind hoe zij er elke dag iets bij leert hoe zij de woorden op magnifieke manier verbindt hoe zij met de grammatica speelt alsof die een speelgoed is

| 113

misschien ligt de bron van alle informatie over de taal wel in de prille taalontwikkeling of het leren spreken van het kind

Gedicht_p001_176_HT.indd 113

07-02-18 12:21

De Vertaalschets Gewijd aan professor Wim Rutgers, voor zijn onderzoek naar de vertalingen in het Papiamento 114 |

Evenals de Plein Air schilder eerst een snelschets maakt van een gezicht of vergezicht deze daarna perfectioneert, met de juiste kleuren en tinten, licht en schaduw niet vergeet Zo ook maakt de vertaler eerst een snelle schets voor de vertaling van zijn tekst: leest hij deze een keer of twee vormt zich een beeld van het geheel dat hij tenminste al een idee heeft vult dan alvast de woorden en zinnen in die hij al kent vult ze later aan, verbetert hier en daar totdat de tekst vlot leest, totdat hij helemaal tevreden is Want evenals de schilder een artiest is wanneer hij bezig is met verf en penseel zo ook is de vertaler er een wanneer hij de oorspronkelijke taal in een andere transformeert, want ze creĂŤren alle twee!

Gedicht_p001_176_HT.indd 114

07-02-18 12:21

De Eeuwige Schipper Voor Jan Ackermans, jarenlang hoofd van het Franciscus College en ook schipper bij de zeeverkenners op Brakkeput

Jan Ackermans, oorspronkelijk uit het Zuidelijke Brabant was je bijna je hele leven op ons eiland

| 115

Je wist leiding te geven aan het Franciscus college, waar Annelies en jij de bibliotheek oprichtten waar de kinderen konden lezen en fantaseren, waar ze in de pauze naar hartenlust konden spelen Een schipper in hart en ziel niet alleen in je zeilschip op zee maar zeker evenveel in het leven van menig kind Je leerde ze door weer en wind op zee en land te navigeren en als het thuis niet zo goed ging hielp je ze weer op de been Op zee zullen de schippers zich jou herinneren als nummer een, aan wal zullen de leerlingen zich jou herinneren als hun levensinstructeur Nu vaart je schip richting lichtere sferen, we zullen je veel missen maar we weten dat je weleens je blik zult richten op onze kinderen

Gedicht_p001_176_HT.indd 115

07-02-18 12:21

116 |

Want in het hart van onze kinderen, onze klein- en achterkleinkinderen , de zeeverkenners, de leerlingen zul je altijd blijven voortleven!

Gedicht_p001_176_HT.indd 116

07-02-18 12:21

Kinderen en minderheden

Even teder als kleine kinderen die niet op tijd geĂŻnjecteerd paralyseren of het zelfs niet overleven

| 117

Even teder zijn ook de talen der minderheden die niet beschermd en versterkt in een oogwenk afsterven Hoe stil zou onze wereld wel wezen zonder de blijde lach der kinderen zonder de rijke talen der minderheden?

Gedicht_p001_176_HT.indd 117

07-02-18 12:21

Een schip in mijn hart

118 |

In mijn hart is er een schip het vaart over de grote zee, de masten reiken tot hoog in de hemel de zeilen staan bol gespannen vol verlangen naar andere landen Naar het avontuur in een andere cultuur Een wereldreiziger ben ik al is het alleen in dromen en herinneringen vaar ik om de hele wereld heen

Gedicht_p001_176_HT.indd 118

07-02-18 12:21

Eerlijke kinderspelen

Kinderen zijn heel eerlijk, ze kennen geen discrimineren tenzij wij het ze met de paplepel hebben ingegeven

| 119

Bij het spelen op een kinderfeestje nemen ze elkaar spontaan bij de hand, bij het spelen op het strand, bouwen ze samen torenhoge kastelen van zand, schelpen en stenen Onschuldig speelt de zee met ze mee wanneer ze alles steeds weer afbreekt of meeneemt Wellicht kijken kinderen in het hart, kijken ze naar andere dingen die wij door het leven allang zijn vergeten

Gedicht_p001_176_HT.indd 119

07-02-18 12:21

Muziek maakt blij Geinspireerd door de muziekgroep de Alablanka’s

120 |

O, muziek, je maakt ons blij, door jou voelen wij ons vrij Ons hart raak je diep, in vreugde en verdriet gaat de liefde weer zingen door heel ons leven Je eeuwenoude geluiden, het neuriën, het zingen, het wenen herinneren ons aan een woud vol orchideeën, aan de herfsttinten in een woud van goud Je noten, je tonen, als druppels water uit de kraan, langzaam aan, één voor één, ritmisch, heel sereen Of als vurig vlietende golven aan de noordkant van ons eiland, als in een eeuwige schreeuw Onze stramme ledematen worden weer beweeglijk, als sneeuw voor de zon verdwijnt de pijn Gisteren wordt weer beleefd, heden wordt wat lichter dan zo-even, de toekomst lijkt vol hoop

Gedicht_p001_176_HT.indd 120

07-02-18 12:21

Het gevoelige lichaam van de viool doet ons weer dromen, onze jeugd wordt herboren, de afstand tussen hemel en aarde vervaagt

| 121

Met je vlag, je salsa, je mazurka, je wals dans je over het hele eiland, onze tropische vogels in alle kleurschakeringen zingen uit volle borst mee, over land en zee O, muziek, ik geniet als bij het ochtendgloren een symfonie wordt geboren, het vuur in de sterren hoger wordt ontstoken: Het leven wordt gewoon veel mooier!

Gedicht_p001_176_HT.indd 121

07-02-18 12:21

Onze haven

122 |

Wanneer bij ochtendgloren onze haven uit haar diepe slaap ontwaakt, haar schoot enigszins beschroomd opent voor schepen en boten Scheren enige zeemeeuwen al gekscherend vlak voorbij een sleepboot die een tanker voorzichtig manoeuvrerend, veilig uit de slanke haven loodst vaart een zeilschip in aller haast, aangemoedigd door de Passaat, bijna tegen de pontonbrug aan dobbert een volgepakte veerboot en klotst toch te plotseling tegen de Curaรงaose kade aan, op de achtergrond het kabaal van ons levensverhaal En terwijl de viermaster Esmeralda, eergisteren aangekomen uit Chileense regionen, als een meesteres hoog boven alles troont, en lijkt te concurreren met de statige Koningin Juliana Brug die op haar slanke stelten de mensen van Otrobanda naar Punda en vice versa helpt brengen

Gedicht_p001_176_HT.indd 122

07-02-18 12:21

Slaat de schilder vanuit de kade dit feeĂŤriek tafereel gade: dan neemt hij heel beslist de gevoelige penselen tussen zijn vingers en schildert zeevaarderherinneringen, uit het heden en het verre verleden:

| 123

een hemels juweel dat de tijd wellicht nimmer zal uitwissen

Gedicht_p001_176_HT.indd 123

07-02-18 12:21

Schip in het rood

124 |

Het schip ligt buitengaats, het keert, het draait alsmaar, nauwelijks gaat het voorwaarts, een beetje gaat het achterwaarts, het staart met de blik gericht op Curaรงao, de schoorsteen en de hutten wit en geel, terwijl de romp in blauw en rood bloost rolt de zee verlegen een paar treden terug: misschien is het schip wel verliefd geraakt op de kust of de schone vrouw van Curaรงao

Daaibooi 21 cm bij 30 cm, olie op canvas

Gedicht_p001_176_HT.indd 124

07-02-18 12:21

Dichten in zeebeelden

Dichten IS niet zwemmend licht het wateroppervlakte strelen, dichten is duiken in diepe zeeĂŤn vol gevoelens, beelden en ideeĂŤn die de dichter in woorden wil uitbeelden

| 125

Als het hem niet meteen lukt of hij dit steeds onderdrukt zal zonder enige dichtkunst, zoals de duiker zonder lucht, de dichter wellicht stikken

Gedicht_p001_176_HT.indd 125

07-02-18 12:21

Mystieke Liefde

126 |

LIEFDE (liefde met hoofdletter) Kun je niet met dingen afdwingen het is een mystieke reactie van hart op hart Een vonk die op de andere overslaat het hart in vlammen doet ontbranden

Gedicht_p001_176_HT.indd 126

07-02-18 12:21

Rook

Terwijl we rijden door de wijken, Marchena, Wishi en een klein beetje St. Helena schreeuw ik opeens verschrikt, Ik stik, draai asjeblieft het raam dicht!

| 127

Schroomloos dwarrelt roetzwarte rook uit de schoorsteenpijpen van de raffinaderij omcirkelt heuvels, huizen en tuinen in haar giftige nevel van zwaveldioxide en nog veel meer!

Ik waan me haast in een gaskamer met opengedraaide kranen!

Meteen besef ik, je bent een egoïst! kan jij hier niet een keer per week tegen?

Wat dan van de wijkbewoner die deze stankoverlast dag en nacht beheerst moet inhaleren – baby’s en kinderen met longproblemen – en niet meer kan dan voor de zoveelste keer ademloos tegen deze atmosfeer protesteren?

Gedicht_p001_176_HT.indd 127

07-02-18 12:21

Het Persgeschenk Voor Amigoe, de krant die mijn gedichten bijna een decennium lang heeft gepubliceerd

128 |

Een geschenk is de pers voor de mens Want is de krant of het dagblad niet het enige communicatiemiddel dat niet maandelijks of wekelijks maar elke dag tegen een redelijke prijs bijna de hele mensheid bereikt?

Wanneer zij het onrecht tegen kinderen en minderheden onthult hierdoor de juiste instanties wakker schudt zodat de omstandigheden verbeteren Wanneer zij grappige voorvallen publiceert soms met een foto in kleur erbij die de dag doet glimlachen: een krokodil die de poot van een soortgenoot wegvreet, een man die niet weet waar hij zijn auto heeft geparkeerd en deze pas na zes weken met behulp van FB-vrinden terugvindt, of een ingenieur die met zijn creatieve, handgemaakte ijs de hele China-wijk in New York verblijdt?

In haar rubrieken van sport, internationaal of lokaal nieuws, haar rubriek over dans, theater en muziek voor elk wat wils iets publiceert Een geschenk is de pers voor de mens maar ze kan zelfs een grote zegen zijn als ze zich houdt aan de ethische regels van de communicatiespelen

Gedicht_p001_176_HT.indd 128

07-02-18 12:21

Het eeuwige perspectief

Als het leven van de mens drijven de wolken weg, tussen de blauwe wolken vensters, hun perspectief naar het Ongeziene

| 129

De wolken lijken zonder zorgen, sommige zijn vol, andere zijn droog, al naar gelang hun soort geven ze ons regen, ons brood Allerlei tinten van grijs, bruin, oranjerood en geel, een hemel vol schaduw en licht Dan vliegt er een zeemeeuw overlangs, op en neer of hij concurreert En alsof niets hen deert, want het leven is kort en teer, strijken twee troepiaal-vogels zwart oranje geel opeens neer, verstoren even met hun overwicht, het evenwicht De cirkel des levens lijkt voor eeuwig aan de hemel getekend

Gedicht_p001_176_HT.indd 129

07-02-18 12:21

FeeĂŤriek

130 |

Een feeĂŤriek gezicht is Willemstad bij avondschemering vanuit een verheven autozit bekeken, wij over de Julianabrug flitschaufferend Wanneer de zon nog wat nahinkelt boven de horizonstreep er verschillende oranjegrijze tinten over schildert wanneer duizenden vrolijke edelstenen de popperige stegen en gevels verlichten de cruise- en handelsschepen door sleepboten geflankeerd, gouden en zilveren kringen tekenen in het water van onze haven en drie zeemeeuwen opeens boven onze zeeĂŤn lijken te concurreren om de hoogste prijs te winnen dan in een keer naar beneden scherend, als wilden ze het water een laatste kus geven doet dat ons over historische vergezichten fantaseren die deze sprookjesstad gedurende eeuwen hebben getransformeerd in wat het heden is: een Caribisch juweeltje dat niet te evenaren is!

Gedicht_p001_176_HT.indd 130

07-02-18 12:21

Frank was vuur Voor Frank Martinus Arion, geschreven op zijn sterfdag

Frank was vuur in literatuur, met zijn meesterwerk, Dubbelspel, over maatschappelijke verhoudingen en overspel maar het meest over de liefde van de mens in het levensspel werd hij wereldbekend

| 131

Zijn gedichten in het Papiaments en het Nederlands schreef hij vanuit een heel humaan hart dat de lezer of het publiek, treft tot diep in hun ziel Frank was vuur en niet alleen in literatuur maar ook in historische linguĂŻstiek was hij vurig innovatief, deed hij onderzoek na onderzoek over de Papiaments-bron en oorsprong, niet enkel in de Afrikaanse en Romaanse talen, maar ook over de Nederlandse woorden die naar onze oorden zijn overgevlogen Frank was vuur en niet alleen in literatuur, want als een kapitein in vuur en vlam gebouwd van Ceder en Kibrahachahout voer zijn taalschip over woelige zeeĂŤn heen dat hij ondanks ongunstige getijden en winden wist te bedwingen en rustte hij niet voor hij zijn Humanistische School had opgericht, gesteund door zijn vrouw, Trudy, die hem door dik en dun terzijde stond, totdat deze eerste school met moedertaal als instructietaal helemaal klaar was, de moedertaal die hij hoog achtte zonder de andere talen te onderschatten

Gedicht_p001_176_HT.indd 131

07-02-18 12:21

132 |

Frank was vuur en niet alleen in literatuur, maar ook als mens vol humor, als humanist en historische linguĂŻst, aldus ging hij rusten in de nachtelijke uren van de Rode Maan Eclips en zal hij voor eeuwig in ons midden voortleven

Gedicht_p001_176_HT.indd 132

07-02-18 12:21

Kinderwereld

Kleine kinderen zijn heel eerlijk dat hebben ze nog van de Hemelen

| 133

Hun openheid al is deze in waarheid brengt ons soms in verlegenheid Als wij dit leven evenals de kleine kinderen open en eerlijk konden spelen zou de wereld heel anders wezen

Gedicht_p001_176_HT.indd 133

07-02-18 12:21

De Gedichtenbron

134 |

Zoals de waterbron maagdelijk onbetast voor jaren verlaten zich vullend met de regen kan liggen Zo ook lag de bron van mijn gedichten, vol gevoel, maar onberoerd zich dagelijks lavend aan het leven desolaat in mijn hart Totdat op zekere dag een toverstaf de stilte doorbrak de gedichten naar boven stroomden ik ze met strelende vingers kon lichten Onuitputtelijk leek de bron golvend tot ver over de horizon Want geduldig had ze daar gelegen tot de verantwoordelijkheden des leven – hongerige en dorstige baby’s in houten kribbes, tieners met hun eigenzinnigheden en probleempjes en talloze werkzaamheden grotendeels waren verdwenen De vlinders weer konden zingen ik de gedichten in eindeloze geschriften kon uitwenen

Gedicht_p001_176_HT.indd 134

07-02-18 12:21

Dichterlijke vingers

Wanneer de bladeren van de bomen de ether doen bewegen met lichte penseelstroken mijn hart uit de nevel doen oplichten stromen lettergrepen en woorden uit mijn binnenste benevelen heel even het materiĂŤle in mijn vingers schrijf ik weer in zinnen een gedicht met mijn harte-penseel over wat ik gisteren of heden heb beleefd

| 135

Stilleven Curaçaos fruit 40 cm bij 50 cm, olie op canvas

Gedicht_p001_176_HT.indd 135

07-02-18 12:21

Sinterbaas en Pieterklaas

136 |

Ik wou dat er een Pieterbaas was die mij met raad en daad kon bijstaan Ik wou dat er een Sinterklaas was die mij aan het lachen maakt Sinterbaas of Pieterklaas als je hun taken wilt omdraaien Fleurige kleuren en tinten wil ik in hun levenskleren vinden Ik wou dat wij voor alle kinderen de allermooiste cadeautjes konden vinden Ik wou dat men niet meer sprak over nationaliteit of ras Want alleen daarover spreken is de andere wellicht vernederen Ik wilde dat voor de mensheid eindelijk spiritualiteit in een bredere context telt Dat wij het leven vrij konden vieren want alleen zo kunnen wij zegevieren!

Gedicht_p001_176_HT.indd 136

07-02-18 12:21

De Kleine Werf

Daar bij de Kleine Werf een drukte van jewelste wanneer al in de prille ochtend het werkvolk goud gebronsd door de felle Curaçaose zon met gespierde armen en borsten alsof het ging om een lichte veer kratten vol limonadeflessen naar elkaar toewerpen

| 137

alsof ze luchtballonnen naar elkaar toe bliezen, zakken vol limoenen en citroenen sinaasappels of tomaten naar elkaar toezwaaien Daar bij de Kleine Werf mannen die niet schuwen voor het werk vrachtwagens die op en aan de vracht inladen want het werk willen ze voor de late namiddag afmaken dat ze al bij dageraad naar vrouw en kinderen kunnen terugvaren Daar op de kade overal kratten en zakken van bruin, oranje, rood tot diepgeel dansen de barkjes, schuiten of scheepjes, Yemaya, DoĂąa Clara en la Venezolana, nu veel lichter over de zee

Gedicht_p001_176_HT.indd 137

07-02-18 12:21

138 |

En de schilder herinnert zich opeens de eeuwenlange verbintenis met het Venezolaanse buurland wanneer de mannen haastig op zoek gingen naar huwbaar schone- half indiaanse maagden aan de overkant van de Curaçaose kade, en betoverd maar tevreden terugkeerden Daar op de kade bij de Kleine Werf alleen mannelijk werkvolk hun gezicht stoer gebronsd door de felle Caribische zon, het zweet parelend op hun lippen wordt het werk met de snelheid van het licht verricht Terwijl de meeuwen als concurrerend op en neer scheren, horizontaal, vertikaal of diagonaal wiekend misschien op zoek naar verloren tomaten die daar gewillig ronddrijven op het water wiegen de schepen ritmisch heen en weer Een feeëriek gezicht weliswaar niet voor iedereen in zicht dat het hart van ons eiland nog meer opwindt …

Gedicht_p001_176_HT.indd 138

07-02-18 12:21

| 139

De Kleine Werf 30 cm bij 40 cm, olie op canvas

Gedicht_p001_176_HT.indd 139

07-02-18 12:21

Josephine, zo energiek Gedicht gewijd aan Josephine Sweers, jarenlang trekker van Alliance Française Curaçao, ook een oud collega van mij. Stierf plotseling op 1 januari, 2015 140 |

Josephine, Even energiek als het zonlicht, of het nou ging om de Franse taal van de linguĂŻst of het schilderen van de artiest, immer omringd door familiemuziek Josephine, boordevol energie, sloot je met je eeuwige glimlach menigeen in je warme hart, of het nou ging om je kinderen, je kleinkinderen, je vrienden of je schoolkinderen Josephine, talloze plannen niet met twee handen te omvatten deden jou juist lachen, aldus laat je ons niet met lege handen achter!

Josephine, de zon is even gaan liggen, nog eventjes en de eerste zonnestraal van het Nieuwe Jaar zal de wereld weer doen oplichten Josephine, we zullen je zeker heel veel gaan missen, maar de mooie herinneringen zullen er altijd wel wezen!

Gedicht_p001_176_HT.indd 140

07-02-18 12:21

De vrouw in dubbelspel Gewijd aan Frank Martinus Arion

In Dubbelspel is het de vrouw, de witte lotus of rode roos die al bij ochtendgloren haar bladeren opent de dauwtranen wegveegt de dag vol hoop begint

| 141

Dat zij een schotel op tafel mag toveren dat zij schoenen koopt voor dochters en zonen dat ook zij naar school mogen lopen Terwijl de mannen domino spelen danst en zingt de vrouw om het gelag heen schenkt wat rum in voor de heren schept wat van de stoofpot op voor iedereen, de lotus of roos knipoogt, weet zich heerser van het leven

Gedicht_p001_176_HT.indd 141

07-02-18 12:21

Hoogzwanger en dapper

142 |

Ze stond bij het zebrapad hoogzwanger in een dieproze pak onzeker of ze overstak vroeg ze zich af waar de vader van haar kind was smoorverliefd had hij haar zoveel beloofd maar nu was hij er spoorloos vandoor Ze stond bij het zebrapad in onze stad hoogzwanger veraf in gedachten toen de automobiliste haar een kans gaf, geduldig wachtend totdat ze overstak Bij het zebrapad in een dieproze pak maar hoogzwanger was ze in gedachten over wat er straks komen zou, onderwijl puilde haar jonge buik verlangend uit

Gedicht_p001_176_HT.indd 142

07-02-18 12:21

Hoogzwanger bij het zebrapad in de stad terwijl het verkeer ongehinderd om haar heen circuleerde nam ze een cruciale beslissing: ze moest nu dapper wezen aldus besloot ze over te steken, het kind moest eten en drinken!

Gedicht_p001_176_HT.indd 143

| 143

07-02-18 12:21

Papiamentu voor altijd Voor Professor Pieter Muysken, die heeft gestreden voor veel inheemse talen

144 |

Papiamentu ze vragen me om je te vergeten ze smeken me om je niet te spreken met het argument dat er niet veel mensen in de wereld zijn die je spreken, dat je woordenschat te beperkt is om uit te drukken wat we denken Papiamentu, Mijn verstand was het er een beetje mee eens, mijn hart sprong terecht op en heeft ronduit: NEE gezegd!

Omdat hoewel het volk beweert dat we internationale talen moeten leren die ons ver van huis kunnen meenemen ‌ hoe zouden we je kunnen minachten, hoe zouden we je kunnen verhaspelen, als jij zelf me hebt leren lopen langs alle paden in het bos en in het wilde woud van lettergrepen, woorden, zinnen?

Dat jij zelf mij de basis hebt gegeven zodat ik altijd kan blijven lopen in de grotere woorden wereld?

Gedicht_p001_176_HT.indd 144

07-02-18 12:21

Hoe kan het kind zijn moeder negeren die hem heeft gezoogd hem heeft leren lopen zonder struikelen over geen enkele lettergreep of woord?

| 145

Papiamentu, ik wil dat jij voor altijd een toevluchtsoord blijft in mijn hart en ziel, in mijn hele leven op een altaar verheven!

Verheven moedertaal Op het hoogtepunt van het heelal waar het getal niet meer in lichtjaren wordt berekend maar veel sneller, veel lichter Waar de aardse tonen in hartstochtelijke kleuren en tinten transformeren …

Daar ginder, veel verder dan de ether staat moedertaal in verheven tinten geschreven (Vertaling van ‘Papiamento pa semper’ door Pieter Muysken)

Gedicht_p001_176_HT.indd 145

07-02-18 12:21

Literatuur in vurig perspectief

146 |

Onze liefde in oranjerode tonen door bruin zwart kant omrand …

Een zonnevonk die fonkelend was overgesprongen ontstak ons hart in vuur en vlam: Vurige literatuur lang geleden geschreven op perkament schitterend aan het firmament …

Trok zo de aandacht van hart en geest …

Een verlangend lichtpenseel streek neer, onze geschreven Papiamento literatuur thans misschien in brandend perspectief …!

Gedicht_p001_176_HT.indd 146

07-02-18 12:21

Moedertaal

Is het Tropisch Ochtendgloren in oranje rode tonen

| 147

Moedertaal is de Noordpool, het zonlicht dat een half jaar schittert, een half jaar ligt te avonddromen Moedertaal is de Middellandse Zee, de gematigde luchtstreek, haar temperamentvolle hemel en zee Moedertaal zijn de vogels die zingen in alle tonen van de regenbogen Moedertaal is de taal van geliefden wanneer ze spreken over hun liefde, hun geesteskind Moedertaal is de verbeelding die kinderen over werelddrempels heen kan tillen Moedertaal zijn alle tonen, hoog en laag, hard en zacht in alles, overal Moedertaal weerklinkt in dorpen, steden, werelddelen wanneer mensen op het wereldplein spreken over het weer, het dagelijkse of studentenleven Moedertaal is tegenwoordig voor menigeen niet een maar soms wel twee, of zelfs meer talen die ze zonder twijfel spreken en of schrijven

Gedicht_p001_176_HT.indd 147

07-02-18 12:21

148 |

Moedertaal is het kinderspel, beslissend in het leven van onze kinderen Moedertaal is simpel, als je het spreekt denk je niet te veel aan grammaticale voorschriften of regels

Moedertaal is eten en drinken voor lichaam, hart en geest Moedertaal is een muziektrampoline, een viool, een gitaar, een mandoline Moedertaal is een groot mysterie dat we nimmer geheel kunnen analyseren al zouden we dat duizend en een keer proberen Moedertaal is van West tot Oost, van Zuid tot Noord Moedertaal is een virtuoos concert, niet simpelweg te schetsen met lettergrepen, woorden, zinnen Moedertaal is niet alleen dit maar nog veel meer Moedertaal is gewoon heel mooi voor ons gehoor, ons spraakvermogen!

Gedicht_p001_176_HT.indd 148

07-02-18 12:21

Dichten Gewijd aan Professor Suheil Bushrui, rip.

Bij de herdenking van zijn dood in Libanon, maart 2016

Dichten Is ons over iets of iemand verwonderen met heel ons hart, onbewust ons verstand

| 149

Dichten is iets, een dier of iemand bewonderen met heel ons hart, op een lager pit ons verstand Dichten is van iemand houden met heel ons hart, pen of potlood in de hand, onbewust ons verstand ‌ luisterend naar de zang en dans in het heelal de lichtval op het wateroppervlak, de schaduw van de palmbladeren zwaaiend over tuin of straat Dichten is gouden versregels weven voor je allerliefste met of zonder rijm die slechts hij of zij begrijpt Dichten is alles riskeren, de versregel, de rijm, de stijl maar nimmer het liefdesritme

Gedicht_p001_176_HT.indd 149

07-02-18 12:21

150 |

Dichten is duiken in de oneindigheid van de boezem van onze moeder in de hoogste trede van de ether Dichten is luisteren naar de stilte, zonder een lettergreep toch weten dat het gedicht er al is Dichten is het alledaagse overwinnen, het leven als een parel schitterend door een lettergreep, een woord of zin, het poĂŤtisch licht er overheen Dichten is twee keer emigrant wezen in eigen land en in het buitenland maar immer met een universeel hart in ziel en geest Dichten is niet alleen dit, dichten is veel meer, alles wat ons innerlijk voortbeweegt, zonder lettergrepen staat geschreven, iedereen een deel in zich

Gedicht_p001_176_HT.indd 150

07-02-18 12:21

Een ding is wel zeker dat niemand precies weet wat dichten is … want dichten ligt in een andere dimensie, de dimensie van perfectie niet te definiëren in een simpele zin van onze aardse planeet

| 151

Maar misschien kunnen wij, jij en ik, in ons vooral het prille kind, het samen toch een beetje proberen te definiëren als iedereen een steentje gedicht geeft of op zich neemt …

Gedicht_p001_176_HT.indd 151

07-02-18 12:21

Een Oosterse Wijsheid

152 |

Hoe kan ik de Oosterse Wijsheid uit elkaar ritsen met mijn kleinere rede argumenterend beweren: dit deel is van mij, dat van jou, van hem, van haar, raak haar dus in hemelsnaam maar niet aan!

Als toch haar wortels vervlochten liggen door de hele streek, van MesopotamiĂŤ tot de Libanese Ceders, tot veel ginder, haar vruchtbare aarde, meren, rivieren, de Eufraat, de Tigris, haar zeeĂŤn, de Rode, de Dode, de Middellandse Zee gevoed door de regen uit dezelfde Oosterse Hemel, zonder ieder deel enigszins of veel te benadelen?

Wil ik dan wezen net zoals de wild blinde lomperik, een boer die van de hoge bomen of sterke planten de innig oude wortels, takken en stengels, liefdevol in elkaars armen verstrengeld, wild uit elkaar rukkend het land ontwricht laat liggen?

Hoeveel Meesters zijn er overigens niet al langs geweest, om het Licht elke keer nog hogerop te ontsteken, Jezus in hun midden lichtend de laatste twintig eeuwen, met nog hogere dimensies, misschien in het perspectief?

Gedicht_p001_176_HT.indd 152

07-02-18 12:21

| 153

Moskee 30cm bij 40 cm, olie

Gedicht_p001_176_HT.indd 153

07-02-18 12:21

Een boek is voorgoed Voor Josephine Sweers

154 |

Wanneer onze dierbaren er niet meer zijn blijven hun boeken als troost over...

Een krabbeltje hier, een krabbeltje daar, een tekeningetje hier, een tekeningetje daar, een evenement in een krantenknipsel weggestopt in een hoek van een boek, het deert ons wel een beetje We lezen over hun vrienden, hun geliefden over een present, een diepe wens, we vinden een verloren brief, een postkaart, een lach, een traan, het hele leven ligt daar!

Dan reizen we weer met ze mee over bergen, over zeeÍn, meren, over werelddelen en nog veel meer tot in het diepste innerlijk Gevoel en verstand wisselen elkaar af totdat het verstand helemaal vervaagt, de blije woordbelofte weer opspringt, in een lettergreep, een woord, een zin Aantekeningen, tussendoor wellicht een gedicht, herinneringen uit een ver verleden die ons met onze geliefden verbinden, niet tevergeefs zijn de boeken er geweest ‌

Gedicht_p001_176_HT.indd 154

07-02-18 12:21

Of is het misschien zo dat het boek ‘gedigitaliseerd’ voorgoed voortleeft in de zielenwereld?

Gedicht_p001_176_HT.indd 155

| 155

07-02-18 12:21

Het gedicht, een zee

156 |

Een gedicht ligt niet vast want een gedicht is geen wetenschap Een gedicht ligt niet stil want een gedicht is een zee Een gedicht verandert door de dag en de nacht van het hart Een gedicht ademt in de kracht van ons hart zoals de getijde ademt in het water van de zee Een gedicht is een lied al is alles om ons heen niets dan verdriet Een gedicht blijft over in mooie dromen wanneer alle hoop al is vervlogen

Gedicht_p001_176_HT.indd 156

07-02-18 12:21

| 157

Wonderful Beach 51 cm bij 61 cm, olie op canvas

Want een gedicht danst haar stille dans in ons hart Een gedicht is van iedereen we mogen het alleen even zingen om het vervolgens snel weer door te geven En al is het in een boek of schrift geschreven of geprint de lezer interpreteert het immer zoals hij dat wil ‌

Gedicht_p001_176_HT.indd 157

07-02-18 12:21

Moeder en kind

158 |

De moeder keek naar beneden naar haar prille baby kind dat ze zorgzaam en lief vasthield tegen haar moederboezem heel nederig heel teder …

Dit oerbeeld van moeder en kind het kind aan haar tepel trof kilometers diep de archeologe in Pompei Ze ging er even alleen voor zitten haar handen onder de aangebrande aarde pinkte’ ze een paar tranen van haar ogenhoeken veegde ze de zweetdruppels van haar voorhoofd haar oogleden, haar bovenlip en oren Ze wist opeens dit werk was niet voor niets geweest …

Gedicht_p001_176_HT.indd 158

07-02-18 12:21

De levensbeslissing

EĂŠn kleine beslissing zoals regendruppels die oceaan of zee doen rimpelen

| 159

al schijnt dit nog zo heel gering kunnen het leven van een mens of zelfs van de hele samenleving een totaal andere richting geven... al voor de geboorte tot zelfs na de dood

Gedicht_p001_176_HT.indd 159

07-02-18 12:21

Het leven beweegt

160 |

Ondanks de vele problemen Die het leven ons kan geven, Zoals de bladeren van de boom Door de wind worden voortbewogen Zo ook worden wij door het leven Vooruit geschoven Het is het leven Dat het leven doet bewegen Het leven dat zich niet kan permitteren Om zich om te keren of roerloos neer te zitten

Gedicht_p001_176_HT.indd 160

07-02-18 12:21

Gedeelde passie

De passie in je blik wanneer je mediterend naar me blikt

| 161

zoals het vurige morgenlicht dat over de oranjerode dakpannen van Punda en Otrabanda scheert, de toeschouwer aldus verblindt Doet me verlangen naar nog meer, de ramen en deuren in de gevels wanneer de wind de gordijnen al spelend streelt

Gevels van binnenstad 51 cm bij 41 cm, olie (vanuit de tweede verdieping van synagoge geschilderd)

Mijn liefde voor het eeuwige beeld van ons stadsgezicht zie ik in je gedeelde blik die zich nu niet meer voor mij geneert Ik wilde dat ook de vogels door een schonere lucht konden meezingen in dit liefdesgedicht

Gedicht_p001_176_HT.indd 161

07-02-18 12:21

De afstand in het schildershart

162 |

Het is de afstand die maakt dat ik nog niet kan doordringen in de tinten van je ogen dat ik begin te dagdromen door de zee en het zonlicht die het beeld te veel doen schitteren de nevel en de regen uit de hemel die het beeld doen schemeren weet ik niet zeker of je blik grijs, groen blauw of bruin is de afstand, de afstand, de afstand, waardoor het vuur in mijn hart niet voldoende opvlamt veraf het menselijk contact zo nodig in het schildershart

Blauwe Landhuis in Otrobanda 41 cmi bij 51, olie op canvas

Gedicht_p001_176_HT.indd 162

07-02-18 12:21

IntuĂŻtief schilderen Voor Carla de Windt, die alles weet over de helende kracht van kleuren

Evenals de dichter begint met simpele lettergrepen die hij daarna heel voorzichtig tot een gedicht weeft

| 163

maar later zonder lettergrepen het gedicht al in zich voelt zingen zo ook begint de schilder eerst met simpele plaatjes te tekenen die hij met zijn penseel tot een beeld verbindt maar daarna wil ook de schilder nog meer wil hij naar binnen in het diepste van zijn innerlijk waar de eeuwige essentie van de mens is waar de drievoudige vlam in zijn hart in drie kleuren brandt: de roze kleur van de Goddelijke Liefde de blauwe kleur van de Goddelijke Kracht de goudgele kleur van de Goddelijke Wijsheid een vlam die wanneer het op zijn hoogst brandt in paars of lila opvlamt dan is het beeld niet meer nodig dan heeft de schilder het beeld al in zijn hart geprint al voordat hij aan het schilderen begint dan is hij meditatief of intuĂŻtief aan het schilderen dan hoeft hij nimmer meer plaatjes te tekenen

Gedicht_p001_176_HT.indd 163

07-02-18 12:21

Gedichten verbinden

164 |

Gedichten verbinden mensen, dieren, dingen wanneer de gebeurtenis al lijkt te zijn vergeten wordt ze door het gedicht opeens weer belicht Gedichten verbinden hersencellen soms al geïsoleerd langs onmetelijke wegen die in ons hoofd lijken te regeren op ieder knooppunt een gedicht dat de herinneringen verbindt worden ze weer tot één gelinkt zijn ze niet meer zo alleen komt de zon in deze doolhof weer op voor mensen, dieren, dingen van deze wereld of ginder wellicht in de taal die het hart het meest aanspreekt vooral als ze zijn geschreven voor wie wij beminnen

Gedicht_p001_176_HT.indd 164

07-02-18 12:21

maar zelfs nog meer voor prille kinderen

| 165

Het gedicht de zee die het strand strelend of hevig wild betreedt de zoutkristallen ziltig schitterend wanneer de zon ‘s morgens plots opkomt

Gedicht_p001_176_HT.indd 165

07-02-18 12:21

Regen in twee werelddelen

166 |

Als het op mijn eiland regent vind ik dat een beetje vreemd voel ik mij haast in den vreemde pijn in mijn hoofd, mijn beenderen vraag ik me af of ze daarginder verschrikt hebben gereageerd dat de aarde hier en daar al droog openbreekt, de waterput uitgeput mens en dier heel dorstig de zon even hebben gemeden huis en tuin door stof vervuild hebben gesnakt naar een bad de cactus roestig verschroeid de bladeren van onze bomen in een grijze zandjas gestoken amper konden dromen Als het in Nederland niet regent vind ik dat een beetje vreemd voel ik mij bijna in den vreemde vraag ik mij af of ze daarboven verschrikt hebben gereageerd dat sloot of rivier is overstroomd dat mens en dier verkleumd tot diep in merg, bot en been verlangen naar het zonlicht

Gedicht_p001_176_HT.indd 166

07-02-18 12:21

Als het op Curaçao regent beschouwen we dat als een natuurzegen als het in Nederland niet regent beschouwen ze dat als een vakantiezegen

| 167

Maar soms regent het tegelijkertijd in beide werelddelen ‌

Klein landhuisje 30 cm bij 40 cm, olie op canvas

Gedicht_p001_176_HT.indd 167

07-02-18 12:21

Indianentalen voor moederaarde Voor Willem Koning. Ook voor Professor Pieter Musyken

168 |

Daar in de wouden van Amerika zelfs verder dan het Amazone-gebied weerklinkt nog steeds het lied van verschillende indianentalen: het Taíno, het Kari’na, het Quechua, het Aimara, varen de indianen nog steeds in hun korjalen eten ze als gisteren brood van cassave jagen en vissen ze nog dagelijks is tijd niet gebonden aan de klok maar aan de natuurlijke slag van het hart daar in de wouden van Zuid-Amerika spelen de zonnestralen met de bladeren dringt de zon door de mysterieuze haardos tot op het kleurrijke tapijt op de grond waar slangen, hagedissen kikkers, vogelspinnen, krokodillen en veel meer van dit soort beesten gewoon horen bij het dagelijks leven waar de medicijnmannen drankjes en zalfjes brouwen van zaad, zand, plant en ingewand waar zang en dans de geest genezen aldus boze geesten worden uitgedreven daar in de wouden van Zuid-Amerika wordt elke indiaan door een ster beschermd wordt kennis van grootouders en voorvaderen als de amazone zo diep in het hart bewaard

Gedicht_p001_176_HT.indd 168

07-02-18 12:21

maar wanneer de indiaan uit zijn natuurlijk reservaat weggejaagd door een weg die men geheel westers aanlegt een dam die men harteloos op zijn land aanlegt zijn gewassen niet meer op de versperde weg of op het overstroomd land kan telen …

| 169

Vlucht naar de grote steden waar hij wordt gediscrimineerd waar het kind om te eten moet bedelen waar hij in een vijandig-vreemde omgeving gelukkig toch nog zijn taal blijft spreken zijn innige taal die zich van de wildernis naar het urbane heeft verplaatst wellicht juist behoed door haar afgezonderd gemoed …

De pijn is al geleden maar misschien kunnen we wel hiervan leren dat het behoud van de cultuur en taal van de indianen als ook van andere inheemse culturen en talen even belangrijk is voor heel moederaarde die alles verbouwt in haar schoot die houdt van gras, plant en boom die met monocultuur de pest zaait en overstromingen veroorzaakt die zich verrijkt met diversiteit … tot de culturele identiteit voor de hele mensheid

Gedicht_p001_176_HT.indd 169

07-02-18 12:21

170 |

Moederaarde die altijd spontaan openstaat om te leren van haar mislukkingen en gebreken...

GeĂŻnspireerd door een lezing van Willem Koning over indianen voor de Werkgroep Caribische en Aziatische Cultuur Nijmegen (wcacn)

Gedicht_p001_176_HT.indd 170

07-02-18 12:21

Dorstige taal

De vlam in mijn hart heb je ontstoken dit gaat al mijn dromen te boven

| 171

Mijn dorst om de talen te doorvorsen is nu heviger dan ooit te voren Ik ben nu al over de brug en kan niet meer terug Als een rivier die snakt naar de oceaan zo verlang ik naar de taal (het maakt niet veel uit hoe of waar) Als een kind dat droomt over een sprookje al staat het alleen geschreven in woorden

Gedicht_p001_176_HT.indd 171

07-02-18 12:21

De liefde voor het boek

172 |

De boeken van de overledene vertellen ons veel over zijn geschiedenis Dat het boek dat hij ooit geleend heeft net niet op tijd terugbezorgd is Dat de overledene het boek zelf besteld heeft via een bestelkaart of de snelle mail Dat het boek bevochtigd is door de zilte zee of het tropische regenweer dat het boek niet door mottenballen geconserveerd, daar nu beschimmeld neerligt Dat het boek vol aantekeningen of penstrepen van de overledene niet meer voor de bibliotheek uitleen geschikt is Dat de omslag van het boek per ongeluk gevouwen of gekreukt door de overledene of diens familielid nu moet worden uitgeknipt en geplakt binnenin met boeklon eromheen Dat het spiegelblad niet blind is dat de lettertype geschikt is dat het oog ook wat wil

Gedicht_p001_176_HT.indd 172

07-02-18 12:21

Dat het blad niet vergeeld is de pagina’s niet verweerd dat het allemaal aantrekkelijk is voor de potentiÍle lener of lezer

| 173

Dat de bibliotheken daarom ook niet alle boeken aannemen die de familieleden van de overledene willen doneren Dat het boek tussen mensen wil leven en niet in een schuur of kelder verafgelegen Dat het boek bijna een kind is vaak van de meeste gezinsleden het meest een kind was van de overledene die daarin een zin heeft opgeschreven of een rood of gebroken hartje getekend De boeken van de overledene vertellen ons veel over haar geschiedenis ze wil dat haar kinderen weten dat het boek het dierbare zweet overleeft maar niet het vretende wurmenbeest Dat het boek onze horizon verbreedt de kinderen zich breder ontwikkelen dat het zeker de moeite waard is om het stof regelmatig af te nemen, het boek een bijzondere plaats te geven ‌!

Gedicht_p001_176_HT.indd 173

07-02-18 12:21

Landhuis Noordkant

174 |

Vandaag schilder ik Landhuis Noordkant met heel mijn hart elke berekening vervalt lichtgele strepen donkerzwarte strepen even is het om het even met mijn penselen verlicht schittert alles door het schilderlicht

Gedicht_p001_176_HT.indd 174

07-02-18 12:21

| 175

Landhuis Noordkant 40 cm bij 51 cm, olie op canvas

Gedicht_p001_176_HT.indd 175

07-02-18 12:21

Gedicht_p001_176_HT.indd 176

07-02-18 12:21