Tarihin Yaşandığı Şehir
KADİRLİ
KADİRLİ BELEDİYESİ Kadirli B ele diyesi’nin Kü ltür Hizmet idir.
KADİRLİ BELEDİYESİ
ISBN: 978-605-359-520-8 Yayın Koordinatörü Bahattin Sungur Editör Güner Erduğan Yayın Metinleri Güner Erduğan Fazıl Nas Kapak Fotoğrafları Artı5 Medya Tanıtım Dizgi-Mizanpaj Artı5 Medya Tanıtım Baskı ve Cilt Artı5 Medya Tanıtım
İzin Alınmadan ve Kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz. Ş. Vedat Kocadallı Mahallesi Kamil Kara Bulvarı No : 357 Kadirli/Osmaniye Tel: (0328) 718 10 39 – 718 21 04 Faks: (0328) 718 11 63 E-Mail: belediye@kadirli.bel.tr
Tarihin Yaşandığı Şehir
KADİRL İ BEL EDİYESİ
Takdim Antik dönemde Flavias ya da Flaviapolis adıyla anılmaktaydı. Kadirli ilçesi çok eski çağlardan beri çeşitli uygarlıkların yaşamış olduğu Çukurova’ da kurulmuş olup, ilçenin tarihi ana hatları ile bu bölgenin tarihi ile paralellik arz eder. Aslantaş Baraj gölü kıyısında bulunan Domuztepe’deki Neolitik çağa (cilalıtaş devri MÖ 7000- 6000), son kalkolitik çağa ve ilk tunç çağına (MÖ 4000-3000) ait kalıntılar ile Kadirli-Kozan arasındaki Tırmıl Höyüğü, yörede bu dönemlerde insan toplum yaşantısının olduğunu göstermektedir.
4
İlçenin bulunduğu coğrafi alanda tarih boyunca sırasıyla Kızzuvatta Krallığı , Hititler, Asurlar, Klikyalılar, Romalılar, Bizanslılar, Anadolu Selçukluları, Dulkadiroğulları ve Osmanlılar belli başlı uygarlıkları oluşturmuşlardır. Kadirli ara dönemlerde fazla sayıda el değiştirmelere konu olmuştur. Adana ovası Hükümdarı Asativatas MÖ 800 yıllarında ilçeye bağlı (23 km) Karatepe-Aslantaş’ta bir uç kale kurmuştur. Romalılar döneminde Flaviapolis adı ile görkemli bir kent olan Kadirli’de bu dönemi belgeleyen eserler bulunmaktadır. Bunlar İmparator Hadrianus’un (MS 117-1389 ) anıtsal tunç heykeli, bugün şehrin altında kalmış bulunan 6-7 dönümlük alana yerleşik Roma Hamamı, MS 5. yüzyıla ait bir Roma Bazilikası olan Dulkadiroğulları tarafından da camiye çevrilen Ala cami ve yakın çevredeki birçok diğer eser ve anıtlardır. Bölgeye 7. yüzyılda ilk Müslüman orduları, Abbasiler ve Selçuklular dönemlerinde de Türkmenler (Oğuzlar) girmişlerdir. 1515 yılında Osmanlı Padişahı Yavuz Sultan Selim Kadirli’yi Osmanlı topraklarına katmıştır. Konar-göçer Türkmenler, Avşarlar bu yöreyi kışlak
Ömer TARHAN
Kadirli Belediyesi Başkanı olarak kullanmışlardır. Osmanlı döneminde Maraş Beylerbeyliğine bağlı bir sancak (Kars-ı Maraş, Kars-ı Zül Kadriyye) olan Kadirli 1865 yılına kadar Mütesellilikle (Tanzimattan önce beylerbeyi ve sancak beylerinin, bölgelerindeki sancak ve ilçeleri kendi adlarına yönetmekle görevlendirdikleri kimse) idare edilmiş, 1865 yılında ilçe haline getirilmiş ve 1872 yılında merkezde belediye kurulmuştur. Şehre Osmanlı döneminde “ Kars-ak-eli”, Pazaryeri” ve “Kars Pazarı” gibi değişik adlar verilmiş, İlçe 1928 yılında Kadirli adını almıştır. Kadirli I. Dünya Savaşı sonunda 14 Mart 1919 da Ermeni ve Fransızlar tarafından işgal edilmiş, daha sonra halk örgütlenmesiyle(çete) 7 Mart 1920’de ise düşman işgalinden kurtarılmıştır. Kadirli Osmanlı döneminde ve Cumhuriyet döneminde 1926’ya kadar Kozan’a bağlıydı. Ancak 1926’da Kozan (Sis) İlinin Adana’ya bağlanmasıyla Kadirli Adana’ya bağlandı. En son Osmaniye’nin İl olmasıyla (1996) beraber Osmaniye’nin İlçesi olmuştur. Eski adi ise Kars ya da Kars’ul-Kadriye’ dir.
Ta rih in Ya şa n dığı Şehir
Antik dönemde Flavias ya da Flaviapolis adıyla anılmaktaydı. Kadirli ilçesi çok eski çağlardan beri çeşitli uygarlıkların yaşamış olduğu Çukurova’ da kurulmuş olup, ilçenin tarihi ana hatları ile bu bölgenin tarihi ile paralellik arz eder. Aslantaş Baraj gölü kıyısında bulunan Domuztepe’deki Neolitik çağa (cilalıtaş devri MÖ 7000- 6000), son kalkolitik çağa ve ilk tunç çağına (MÖ 4000-3000) ait kalıntılar ile Kadirli-Kozan arasındaki Tırmıl Höyüğü, yörede bu dönemlerde insan toplum yaşantısının olduğunu göstermektedir. İlçenin bulunduğu coğrafi alanda tarih boyunca sırasıyla Kızzuvatta Krallığı , Hititler, Asurlar, Klikyalılar, Romalılar, Bizanslılar, Anadolu Selçukluları, Dulkadiroğulları ve Osmanlılar belli başlı uygarlıkları oluşturmuşlardır. Kadirli ara dönemlerde fazla sayıda el değiştirmelere konu olmuştur. Adana ovası Hükümdarı Asativatas MÖ 800 yıllarında ilçeye bağlı (23 km) Karatepe-Aslantaş’ta bir uç kale kurmuştur. Romalılar döneminde Flaviapolis adı ile görkemli bir kent olan Kadirli’de bu dönemi belgeleyen eserler bulunmaktadır. Bunlar İmparator Hadrianus’un (MS 117-1389 ) anıtsal tunç heykeli, bugün şehrin altında kalmış bulunan 6-7 dönümlük alana yerleşik Roma Hamamı, MS 5. yüzyıla ait bir Roma Bazilikası olan Dulkadiroğulları tarafından da camiye çevrilen Ala cami ve yakın çevredeki birçok diğer eser ve anıtlardır. Bölgeye 7. yüzyılda ilk Müslüman orduları, Abbasiler ve Selçuklular dönemlerinde de Türkmenler (Oğuzlar) girmişlerdir. 1515 yılında Osmanlı Padişahı Yavuz Sultan Selim Kadirli’yi Osmanlı topraklarına
katmıştır. Konar-göçer Türkmenler, Avşarlar bu yöreyi kışlak olarak kullanmışlardır. Osmanlı döneminde Maraş Beylerbeyliğine bağlı bir sancak (Kars-ı Maraş, Kars-ı Zül Kadriyye) olan Kadirli 1865 yılına kadar Mütesellilikle (Tanzimattan önce beylerbeyi ve sancak beylerinin, bölgelerindeki sancak ve ilçeleri kendi adlarına yönetmekle görevlendirdikleri kimse) idare edilmiş, 1865 yılında ilçe haline getirilmiş ve 1872 yılında merkezde belediye kurulmuştur. Şehre Osmanlı döneminde “ Kars-ak-eli”, Pazaryeri” ve “Kars Pazarı” gibi değişik adlar verilmiş, İlçe 1928 yılında Kadirli adını almıştır. Kadirli I. Dünya Savaşı sonunda 14 Mart 1919 da Ermeni ve Fransızlar tarafından işgal edilmiş, daha sonra halk örgütlenmesiyle(çete) 7 Mart 1920’de ise düşman işgalinden kurtarılmıştır. Kadirli Osmanlı döneminde ve Cumhuriyet döneminde 1926’ya kadar Kozan’a bağlıydı. Ancak 1926’da Kozan (Sis) İlinin Adana’ya bağlanmasıyla Kadirli Adana’ya bağlandı. En son Osmaniye’nin İl olmasıyla (1996) beraber Osmaniye’nin İlçesi olmuştur. Eski adi ise Kars ya da Kars’ul-Kadriye’ dir.Tem elendi blaci tem essi denim sequati inctum quia se iderro core volum hillaborum re pe dolor resendita de peditis aut reptat es dolupta tquibus. Nest, sitature, aciis exerum quid ut quunt harcipsae volor ad enis dem reicidi as invelit quiatur, et dendit omnis cus, sum et rest autem estincidem a dit facestia voluptat alit, ut listioElessi dolupta tibus, venti de quas arum rehent ut untia sequas doluptatem. Nam, quae cuptaquiatur as mil mo eventis sequatem arum utatemp orioreheni officid et officium reptatium essitis restinv elitatur suntem volupta ipsumqui dolore rehenti im fuga. Everum nam ut
5
KADİRL İ BEL EDİYESİ
Tarihçe Antik dönemde Flavias ya da Flaviapolis adıyla anılmaktaydı. Kadirli ilçesi çok eski çağlardan beri çeşitli uygarlıkların yaşamış olduğu Çukurova’ da kurulmuş olup, ilçenin tarihi ana hatları ile bu bölgenin tarihi ile paralellik arz eder. Aslantaş Baraj gölü kıyısında bulunan Domuztepe’deki Neolitik çağa (cilalıtaş devri MÖ 7000- 6000), son kalkolitik çağa ve ilk tunç çağına (MÖ 4000-3000) ait kalıntılar ile Kadirli-Kozan arasındaki Tırmıl Höyüğü, yörede bu dönemlerde insan toplum yaşantısının olduğunu göstermektedir.
6
İlçenin bulunduğu coğrafi alanda tarih boyunca sırasıyla Kızzuvatta Krallığı , Hititler, Asurlar, Klikyalılar, Romalılar, Bizanslılar, Anadolu Selçukluları, Dulkadiroğulları ve Osmanlılar belli başlı uygarlıkları oluşturmuşlardır. Kadirli ara dönemlerde fazla sayıda el değiştirmelere konu olmuştur. Adana ovası Hükümdarı Asativatas MÖ 800 yıllarında ilçeye bağlı (23 km) Karatepe-Aslantaş’ta bir uç kale kurmuştur. Romalılar döneminde Flaviapolis adı ile görkemli bir kent olan Kadirli’de bu dönemi belgeleyen eserler bulunmaktadır. Bunlar İmparator Hadrianus’un (MS 117-1389 ) anıtsal tunç heykeli, bugün şehrin altında kalmış bulunan 6-7 dönümlük alana yerleşik Roma Hamamı, MS 5. yüzyıla ait bir Roma Bazilikası olan Dulkadiroğulları tarafından da camiye çevrilen Ala cami ve yakın çevredeki birçok diğer eser ve anıtlardır. Bölgeye 7. yüzyılda ilk Müslüman orduları, Abbasiler ve Selçuklular dönemlerinde de Türkmenler (Oğuzlar) girmişlerdir. 1515 yılında Osmanlı Padişahı Yavuz Sultan Selim Kadirli’yi Osmanlı topraklarına katmıştır. Konar-göçer Türkmenler, Avşarlar bu yöreyi kışlak
Ta rih in Ya şa n dığı Şehir
İlçenin bulunduğu coğrafi alanda tarih boyunca sırasıyla Kızzuvatta Krallığı , Hititler, Asurlar, Klikyalılar, Romalılar, Bizanslılar, Anadolu Selçukluları, Dulkadiroğulları ve Osmanlılar >>
Antik dönemde Flavias ya da Flaviapolis adıyla anılmaktaydı. Kadirli ilçesi çok eski çağlardan beri çeşitli uygarlıkların yaşamış olduğu Çukurova’ da kurulmuş olup, ilçenin tarihi ana hatları ile bu bölgenin tarihi ile paralellik arz eder. Aslantaş Baraj gölü kıyısında bulunan Domuztepe’deki Neolitik çağa (cilalıtaş devri MÖ 7000- 6000), son kalkolitik çağa ve ilk tunç çağına (MÖ 4000-3000) ait kalıntılar ile Kadirli-Kozan arasındaki Tırmıl Höyüğü, yörede bu dönemlerde insan toplum yaşantısının olduğunu göstermektedir. İlçenin bulunduğu coğrafi alanda tarih boyunca sırasıyla Kızzuvatta Krallığı , Hititler, Asurlar, Klikyalılar, Romalılar, Bizanslılar, Anadolu Selçukluları, Dulkadiroğulları ve Osmanlılar belli başlı uygarlıkları oluşturmuşlardır. Kadirli ara dönemlerde fazla sayıda el değiştirmelere konu olmuştur. Adana ovası Hükümdarı Asativatas MÖ 800 yıllarında ilçeye bağlı (23 km) Karatepe-Aslantaş’ta bir uç kale kurmuştur. Romalılar döneminde Flaviapolis adı ile görkemli bir kent olan Kadirli’de bu dönemi belgeleyen eserler bulunmaktadır. Bunlar İmparator Hadrianus’un (MS
117-1389 ) anıtsal tunç heykeli, bugün şehrin altında kalmış bulunan 6-7 dönümlük alana yerleşik Roma Hamamı, MS 5. yüzyıla ait bir Roma Bazilikası olan Dulkadiroğulları tarafından da camiye çevrilen Ala cami ve yakın çevredeki birçok diğer eser ve anıtlardır. Bölgeye 7. yüzyılda ilk Müslüman orduları, Abbasiler ve Selçuklular dönemlerinde de Türkmenler (Oğuzlar) girmişlerdir. 1515 yılında Osmanlı Padişahı Yavuz Sultan Selim Kadirli’yi Osmanlı topraklarına katmıştır. Konar-göçer Türkmenler, Avşarlar bu yöreyi kışlak olarak kullanmışlardır. Osmanlı döneminde Maraş Beylerbeyliğine bağlı bir sancak (Kars-ı Maraş, Kars-ı Zül Kadriyye) olan Kadirli 1865 yılına kadar Mütesellilikle (Tanzimattan önce beylerbeyi ve sancak beylerinin, bölgelerindeki sancak ve ilçeleri kendi adlarına yönetmekle görevlendirdikleri kimse) idare edilmiş, 1865 yılında ilçe haline getirilmiş ve 1872 yılında merkezde belediye kurulmuştur. Şehre Osmanlı döneminde “ Kars-ak-eli”, Pazaryeri” ve “Kars Pazarı” gibi değişik adlar verilmiş, İlçe 1928 yılında Kadirli adını almıştır.
7
KADİRL İ BEL EDİYESİ
İlçenin bulunduğu coğrafi alanda tarih boyunca sırasıyla Kızzuvatta Krallığı, Hititler, Asurlar, Klikyalılar, Romalılar, Bizanslılar, Anadolu Selçukluları, Dulkadiroğulları ve Osmanlılar >>
8
Antik dönemde Flavias ya da Flaviapolis adıyla anılmaktaydı. Kadirli ilçesi çok eski çağlardan beri çeşitli uygarlıkların yaşamış olduğu Çukurova’ da kurulmuş olup, ilçenin tarihi ana hatları ile bu bölgenin tarihi ile paralellik arz eder. Aslantaş Baraj gölü kıyısında bulunan Domuztepe’deki Neolitik çağa (cilalıtaş devri MÖ 7000- 6000), son kalkolitik çağa ve ilk tunç ça-
ğına (MÖ 4000-3000) ait kalıntılar ile Kadirli-Kozan arasındaki Tırmıl Höyüğü, yörede bu dönemlerde insan toplum yaşantısının olduğunu göstermektedir. İlçenin bulunduğu coğrafi alanda tarih boyunca sırasıyla Kızzuvatta Krallığı , Hititler, Asurlar, Klikyalılar, Romalılar, Bizanslılar, Anadolu Selçukluları, Dulkadiroğulları ve Osmanlılar belli başlı uygarlık-
Ta rih in Ya şa n dığı Şehir
İlçenin bulunduğu coğrafi alanda tarih boyunca sırasıyla Kızzuvatta Krallığı, Hititler, Asurlar, Klikyalılar, Romalılar, Bizanslılar, Anadolu Selçukluları, Dulkadiroğulları ve Osmanlılar >>
9
Antik dönemde Flavias ya da Flaviapolis adıyla anılmaktaydı. Kadirli ilçesi çok eski çağlardan beri çeşitli uygarlıkların yaşamış olduğu Çukurova’ da kurulmuş olup, ilçenin tarihi ana hatları ile bu bölgenin tarihi ile paralellik arz eder. Aslantaş Baraj gölü kıyısında bulunan Domuztepe’deki Neolitik çağa (cilalıtaş devri MÖ 7000- 6000), son kalkolitik çağa ve ilk tunç ça-
ğına (MÖ 4000-3000) ait kalıntılar ile Kadirli-Kozan arasındaki Tırmıl Höyüğü, yörede bu dönemlerde insan toplum yaşantısının olduğunu göstermektedir. İlçenin bulunduğu coğrafi alanda tarih boyunca sırasıyla Kızzuvatta Krallığı , Hititler, Asurlar, Klikyalılar, Romalılar, Bizanslılar, Anadolu Selçukluları, Dulkadiroğulları ve Osmanlılar belli başlı uygarlık-
KADİRL İ BEL EDİYESİ
El Sanatları Karatepe Kilimleri Yüzyıllardır süren gelenek, Osmaniye’nin Kadirli İlçesine Bağlı Karatepe Köyün’ de hâlâ aynı canlılığı ile yaşıyor. Kooperatif bünyesinde birçok aile, teknolojiyi kullanmadan, tamamen geleneksel tezgâhlarda Karatepe kilimlerini aynı duygularla dokumaya devam ediyor... Kilimler tamamen doğal yün ve doğal kök boyadan, Anadolu Türk obalarının yüzyıllardır dokuduğu özgün motif ve renkler esas alınarak dokunmaktadır
10
Yurt içi ve yurt dışında birçok şehirde sergilenen kilimler büyük ilgi görmektedir. Ne duygular değişti, ne de tezgâhlar... Karatepe kilimleri tamamen doğal usullerle elde edilen, yıkandığı zaman renk vermeyen kök boyayla boyanan yünden dokunmaktadır. Antik dönemde Flavias ya da Flaviapolis adıyla anılmaktaydı. Kadirli ilçesi çok eski çağlardan beri çeşitli uygarlıkların yaşamış olduğu Çukurova’ da kurulmuş olup, ilçenin tarihi ana hatları ile bu bölgenin tarihi ile paralellik arz eder. Aslantaş Baraj gölü kıyısında bulunan Domuztepe’deki Neolitik çağa (cilalıtaş devri MÖ 7000- 6000), son kalkolitik çağa ve ilk tunç çağına (MÖ 4000-3000) ait kalıntılar ile Kadirli-Kozan arasındaki Tırmıl Höyüğü, yörede bu dönemlerde insan toplum yaşantısının olduğunu göstermektedir. İlçenin bulunduğu coğrafi alanda tarih boyunca sırasıyla Kızzuvatta Krallığı , Hititler, Asurlar, Klikyalılar, Romalılar, Bizanslılar, Anadolu Selçukluları, Dulkadiroğulları ve Osmanlılar belli başlı uygarlıkları oluş-
Ta rih in Ya şa n dığı Şehir
Ne duygular değişti, ne de tezgâhlar... Antik dönemde Flavias ya da Flaviapolis adıyla anılmaktaydı. Kadirli ilçesi çok eski çağlardan beri çeşitli uygarlıkların yaşamış olduğu Çukurova’ da kurulmuş olup, ilçenin tarihi ana hatları ile bu bölgenin tarihi ile paralellik arz eder. Aslantaş Baraj gölü kıyısında bulunan Domuztepe’deki Neolitik çağa (cilalıtaş devri MÖ 7000- 6000), son kalkolitik çağa ve ilk tunç çağına (MÖ 4000-3000) ait kalıntılar ile Kadirli-Kozan arasındaki Tırmıl Höyüğü, yörede bu dönemlerde insan toplum yaşantısının olduğunu göstermektedir.
Kilimler tamamen doğal yün ve doğal kök boyadan, Anadolu Türk obalarının yüzyıllardır dokuduğu özgün motif ve renkler esas alınarak dokunmaktadır İlçenin bulunduğu coğrafi alanda tarih boyunca sırasıyla Kızzuvatta Krallığı , Hititler, Asurlar, Klikyalılar, Romalılar, Bizanslılar, Anadolu Selçukluları, Dulkadiroğulları ve Osmanlılar belli başlı uygarlıkları oluşturmuşlardır. Kadirli ara dönemlerde fazla sayıda el değiştirmelere konu olmuştur. Adana ovası Hükümdarı Asativatas MÖ 800 yıllarında ilçeye bağlı (23 km) Karatepe-Aslantaş’ta bir uç kale kurmuştur.
11
KADİRL İ BEL EDİYESİ
Ahşap Oymacılığı Yüzyıllardır süren gelenek, Osmaniye’nin Kadirli İlçesine Bağlı Karatepe Köyün’ de hâlâ aynı canlılığı ile yaşıyor. Kooperatif bünyesinde birçok aile, teknolojiyi kullanmadan, tamamen geleneksel tezgâhlarda Karatepe kilimlerini aynı duygularla dokumaya devam ediyor... Kilimler tamamen doğal yün ve doğal kök boyadan, Anadolu Türk obalarının yüzyıllardır dokuduğu özgün motif ve renkler esas alınarak dokunmaktadır Yurt içi ve yurt dışında birçok şehirde sergilenen kilimler büyük ilgi görmektedir. Ne duygular değişti, ne de tezgâhlar... Karatepe kilimleri tamamen doğal usullerle elde edilen, yıkandığı zaman renk vermeyen kök boyayla boyanan yünden dokunmaktadır.
12
Antik dönemde Flavias ya da Flaviapolis adıyla anılmaktaydı. Kadirli ilçesi çok eski çağlardan beri çeşitli uygarlıkların yaşamış olduğu Çukurova’ da kurulmuş olup, ilçenin tarihi ana hatları ile bu bölgenin tarihi ile paralellik arz eder. Aslantaş Baraj gölü kıyısında..
Toros Dağları’nın Yüksek Yerlerinde Yetişen Andız Ağacının Meyvelerinin Çekirdekleri Kadirli’li Ustaların Ellerinde Birer Sanat Eserine Dönüşüyor
Ta rih in Ya şa n dığı Şehir
Toros Dağları’nın Yüksek Yerlerinde Yetişen Andız Ağacının Meyvelerinin Çekirdekleri Kadirli’li Ustaların Ellerinde Birer Sanat Eserine Dönüşüyor
13