Haliç Kıyılarının Kimlik İnşası: Bir Atlas Okuması

from Haliç Kıyılarının Kimlik İnşası: Bir Atlas Okuması, Selcen Fidan

Selcen Fidan

Stüdyo Yürütücüleri / Studio Instructors: Cem İlhan - Devrim Çimen

AURA-İSTANBUL | BAHAR 2020

Bu çalışma Haliç’in geçirdiği kimlik dönüşümünü anlama çabasıyla başladı. Sürecin başında yapılan giriş çalışması ile birlikte Haliç’i bir bütün olarak anlamanın kapsamlı ve geniş bir perspektif gerektirdiği anlaşıldı. Böylece bu süreç Bizans, Osmanlı, Erken Cumhuriyet ve Günümüz olmak üzere dört ayrı dönemleme ile irdelenmeye çalışıldı. Haliç ile ilgili araştırma sürerken karşılaşılan pek çok yazılı ve görsel kaynak bahsi geçen dört dönemi ayrı ayrı, ya da kronolojik olarak ele almaktaydı. Fakat bir yeri, ruhunu ve dönüşümünü anlamak için bu katmanlı dizilimi üst üste görebilmenin konuya yeni bir bakış açısı getirebileceği fikri ile yeni bir anlatım biçimi aramaya başlandı. Çalışmada çokça faydalanılan haritalar ve çizimlerden alınan ilham ile, bir ‘Atlas’ın tüm bu katmanlaşmayı görsel ve yazılı olarak bir araya getirebilme ihtimali denendi. Bu yazı atlası parça parça ele alırken, yapılabilecek okumaları da örneklendirmeyi amaçlamıştır.

**Bozdoğan Kemeri, 4.yy, Unkapanı**
Çizim: Selcen Fidan

**Fener Rum Lisesi, 1454**
Çizim: :Selcen Fidan

**Rahmi Koç Müzesi**
Çizim: Selcen Fidan

Atlas Haliç’in kıyı kimliğini oluşturan öğeleri minyatür haritalama tekniği ile görselleştirmekte ve renk kodları bu öğeleri dönemlerine ayırmaktadır. Renk kodları dönemsel olarak sınırların genişlemesi konusunda fikir verirken öte yandan zamanının ağırlık verdiği yapılaşma türünü de okumayı kolaylaştırır. Çizim, İçeriğinde yapıların yanı sıra, yollar, etnisite, mezarlıklar, deniz ulaşımı, ticaret türleri ve yeşil alanlar gibi öğeleri de barındırmaktadır. Böylece Atlas, sadece kazandırılan kimliği değil, aynı zamanda etkilerini de okumaya imkan tanımaktadır.

**Atlas’a Yakın Bakış**
Çizim: Selcen Fidan

Atlas metodunun seçilmesindeki sebeplerden bir başkası ise iskele, köprü, yol gibi pratik sebeplerden stratejik konumlanan üretimlerin çakışması oldu. Köprülerin zaman zaman yıkılıp yeniden inşa edilmesine rağmen tarih boyunca aynı konumlarda yer alması, iskelelerin Bizans’tan bugüne aynı noktalarda kalıcı olması üzerinden yapabileceğimiz okumalar var. Bu okumalardan en önemlisi ise coğrafi özelliklerin kendine ait kriterleriyle o yerin nasıl kullanılacağını tabii bir biçimde her dönem kullanıcısına söylemesi olarak görebiliriz. Böylece biliyoruz ki iktidar, kültür ve tipoloji değiş dahi yerin ruhu en başından en sonuna kadar karakterini oluşturacak girdileri tanımlamaktadır. Atlas bu okumayı bir çakışma üzerinden gözlemlemek için ideal bir mecra oldu.

Son olarak, bu tip bir haritalama ile içindeki öğeleri kendinden öncesi ve sonrası ile yorumlamak mümkün hale geldi. Odağa alınan kimlik bileşenlerinin sebeplerini ve sebep olduklarını anlamak kolaylaştı.

This article is from:

Haliç Kıyılarının Kimlik İnşası: Bir Atlas Okuması, Selcen Fidan