GOR ĄC Y PUNK T NUMERU RĄ CY PUNKT
Scania Test Tour powróci³! S
cania Test Tour 2015 był doskonałą okazją, by zapoznać się z nowymi off-roadowymi ciężarówkami marki i wypróbować je w ciężkim terenie: pokazy odbywały się w kopalniach kruszyw budowlanych i na nieutwardzonych drogach. W serii spotkań wzięło udział 12 pojazdów 2-, 3- i 4-osiowych z silnikami o mocy od 320 do 490 KM i kabinami typu P lub G. Nie były to wyłącznie pojazdy budowlane, Scania zaprezentowała również inne typy ciężarówek stworzonych z myślą o eksploatacji w wymagających warunkach: dla leśnictwa, podwozia pod zabudowę hakową, 4x4 z żurawiem specjalnie dla branży energetycznej. Scania Test Tour to także okazja do poznania zabudów partnerów pokazu: KH-KIPPER, MHS Mikulski, Meiller Kipper, Skibicki, Elbo, HMF, Hyva, Hiab, Wielton, FM Leżajsk, Konar i Graco. Specjalną atrakcję przygotowała firma Liebherr, która zaprezentowała maszyny budowlane wspierające załadunek wywrotek. Na uczestników pokazów
Scania G450CB8x6EHZ z wywrotką tylnozsypową KH-KIPPER. Kabiny G są montowane wyżej na ramie podwozia niż kabiny P. Także ta wywrotka była wyposażona w siłownik Hyva Alpha i zoptymalizowany układ hydrauliki siłowej, pompującej tylko tyle oleju, co trzeba, a za to pod wyższym ciśnieniem.
12
czekała również oferta ukierunkowana na zmniejszenie kosztów eksploatacji pojazdów, którą prezentowano w naczepie ekspozycyjnej. „Podjęliśmy decyzję, by wyjść bezpośrednio do klientów, zamiast pokazywać nasze pojazdy na imprezach targowych. Dlatego wróciła myśl zorganizowania Scania Test Tour. Pokazy i bezpośrednie spotkania z klientami pozwalają pokazać różnorodne rozwiązania pojazdów budowlanych Scania i wysłuchać uwag od osób na co dzień pracujących na naszych pojazdach” – powiedział Paweł Paluch, dyrektor marketingu Scania Polska. Szwedzka firma w ub.r. sprzedała w Polsce najwięcej podwozi do zabudowy:
542, czyli 22,2% z ogólnej liczby 2441. Rok bieżący także rozpoczął się dobrze dla marki, gdyż w styczniu i lutym klienci odebrali już 68 pojazdów tego typu (26,4% rynku). Podwozia do zabudowy to 4 grupy pojazdów: długodystansowe, dystrybucyjne, specjalne i konstrukcyjne, każda jest ważna dla Scanii. Długodystansowe, najczęściej pojazdy kubaturowe w konfiguracji 6x2, w 2014 r. znalazły 112 nowych właścicieli. Dystrybucyjne, głównie chłodnie i „kontenery” w układzie 6x2, pojechały do 173 klientów. W grupie pojazdów specjalnych, których dostarczono 170, było aż 60 pojazdów pożarniczych (Scania dominuje
BUDU JMY SIĘ! UJMY w tym segmencie) i 60 komunalnych. Dopiero na końcu plasuje się grupa pojazdów budowlanych ze sprzedażą 109 szt., w tym tylko 31 wywrotek! Producent odczuwa tu pewien niedosyt i za pomocą Test Tour 2015 pragnie to nadrobić. Odwiecznym problemem w tym segmencie jest stworzenie oferty cenowej na podwozie i zabudowę. Dlatego wszystkie cechy nowych pojazdów budowlanych Scania mają na celu ułatwienie klientowi wyboru kompletacji nowego pojazdu i zabudowy żądanej marki oraz przygotowanie najbardziej atrakcyjnej oferty. Do testu podstawiono pełną gamę samochodów ciężarowych w konfiguracjach 4x4, 6x6, 8x4 i 8x6. Scania oferuje duży wybór silników o mocy maksymalnej od 250 (184 kW) do 730 KM (537 kW). Skrzynie biegów są dwuzakresowe z półbiegami, z biegami pełzającymi lub bez i ze zautoma-
tyzowanym układem zmiany przełożeń Opticruise. Użytkownicy mają duży wybór osi napędowych z pojedynczą przekładnią główną lub ze zwolnicami w piastach kół, co pozwala dostosować układ napędowy pod względem osiągów i właściwości trakcyjnych. Konkurencyjna masa własna podwozia w połączeniu z solidną budową oznacza, że pojazdy budowlane Scania mogą przewieźć więcej ładunku bez negatywnego wpływu na trwałość. W testowanych pojazdach zastosowano zmodernizowane pojedyncze i podwójne osie napędowe ze zwolnicami w piastach kół, które poprawiają właściwości trakcyjne w terenie. Wszystkie osie ze zwolnicami w piastach kół wyposażono w sztywniejsze półosie napędowe (o 18% zwiększona średnica, o 92% zwiększona sztywność skrętna, o 25% zmniejszone wahania przenoszonego momentu). W osiach o najwięk-
Wzmocnienia wózków tylnego zawieszenia w wariancie 30-32 t, podwozie na ramie H.
szej nośności zastosowano większe o 10% przełożenie zwolnic. W ten sposób uzyskano lepszą przyczepność kół i zmniejszono ryzyko zakopania na bezdrożach. Lekkie osie Scania ze zwolnicami są obecnie dostępne także w pojazdach 4x4. W celu zwiększenia prześwitu i przyczepności kół, podwozia pod zabudowy wywrotkowe o dużej ładowności wyposażono w nowe czopy nośne zawieszenia i wysoko zamocowane siłowniki hamulcowe. Wózki 30/32-tonowe montowane na ramie H są solidniejsze, gdyż obudowa łożyska resoru jest wytrzymalsza, mocniejsze są również drążki reakcyjne. Zmiany objęły także retarder Scania, który oferuje bardzo duży moment hamujący 4100 Nm. Scania opracowała też wiele rozwiązań zapewniających długą i bezawaryjną eksploatację sprzęgła, m.in. ochronę przed zużyciem Launch Control. W kabinie zastosowano bardziej intuicyjny w obsłudze, obrotowy przełącznik umożliwiający sekwencyjne załączanie blokad poszczególnych mechanizmów różnicowych. Punkty oświetleniowe są chronione metalowymi osłonami, a stalowy zderzak nie tylko bardzo dobrze zabezpiecza pojazd, ale jest atrakcyjnym dodatkiem. Bezpieczeństwo pojazdu i załogi zwiększają fabryczna klatka antykapotażowa oraz stalowa osłona chłodnicy i miski olejowej. Unikalnym rozwiązaniem jest Scania Opticruise – Off-road. Sprawdzone w dalekim transporcie skrzynie ze zautomatyzowanym sterowaniem Opticruise coraz częściej są wykorzystywane również w branży budowlanej i w jazdach terenowych. Ich podstawową zaletą w takich zastosowaniach jest dos-
Paweł Cegliński, odpowiedzialny za sektor Scania Construction w Polsce: „Cykliczność Scania Test Tour idzie w parze z prezentowaniem kolejnych nowości zastosowanych w pojazdach budowlanych szwedzkiego koncernu. W tym roku są to m.in. nowy, obrotowy przełącznik umożliwiający sekwencyjne załączanie blokad poszczególnych mechanizmów różnicowych, resory paraboliczne o progresywnej charakterystyce w zawieszeniach osi zespolonych (4-piórowe; gdy pojazd jest pusty pracują tylko 2 pióra) oraz wzmocnione zwolnice i „wolniejsze” przełożenia w osiach ze zwolnicami w piastach kół, zapewniające maksymalne właściwości trakcyjne w trudnym terenie. Dalej mamy 35tonowy zaczep do holowania. Nie musimy zrzucać ładunku, by zostać wyratowanym z opresji. Szeroka osłona dolna z blachy o grubości 3 mm chroni silnik. Łatwo można ją zdemontować i wymienić. Jest ponadto wytrzymały jednoczęściowy zderzak, łatwy do demontażu. Wszystkie pojazdy biorące udział w teście zostały wyposażone w silniki Euro VI. Rozwiązania konstrukcyjne zaproponowane przez Scania gwarantują nie tylko niskie zużycie paliwa, ale ułatwiają zabudowę dowolnym nadwoziem, nawet tym najbardziej wyspecjalizowanym”.
13
GOR ĄC Y PUNK T NUMERU RĄ CY PUNKT
Scania P410 CB8x4EHZ z lekką (niecałe 4 t) wywrotką tylnozsypową Meiller. Z dwoma stopniami wejściowymi, kabina serii P charakteryzuje się najłatwiejszym dostępem do wnętrza. Znakomita widoczność i wzorcowe stanowisko kierowcy powodują, że jest idealna dla wielu trudnych zastosowań budowlanych. Dostępna jest z silnikami od 250 do 450 KM. konała ochrona sprzęgła. W trudnym terenie jest to najbardziej narażony na zniszczenie element układu napędowego, do czego walnie przyczyniają się niewprawni kierowcy jeżdżący na „półsprzęgle”. Zautomatyzowana skrzynia całkowicie eliminuje ryzyko zniszczenia sprzęgła. Modułowe podwozia Scania mają prawie nieograniczony zakres adaptacji. Dostępne są ramy o różnej wytrzymałości, zarówno z pojedynczymi podłużnicami, jak i z profilami wzmacniającymi. Można wybrać podwozie standardowe, podwyższone lub wysokie, które zapewnia bardzo duży prześwit i doskonałą ochronę przed uszkodzeniem wrażliwych elementów pojazdu. Oferta obejmuje koła i opony dostosowane do każdych warunków eksploatacji. Większość typów osi jest wyposażona w stabilizatory zapewniające większą stateczność pojazdu. Z myślą o lżejszych zastosowaniach Scania oferuje samochody ciężarowe 4x2, 6x2 i 8x2 wyposażone w oś tylną z pojedynczą przekładnią główną.
Pojazdy 6x4 i 8x4 do lżejszych zadań mogą być wyposażone w tandemowe osie napędowe z pojedynczymi przekładniami głównymi i zawieszeniem zarówno pneumatycznym, jak i mechanicznym, z resorami parabolicznymi lub trapezowymi. W pojazdach 2-, 3- i 4osiowych do wymagających zadań są dostępne dwa typy osi ze zwolnicami w piastach kół, różniące się wytrzymałością. Zawieszenia na resorach parabolicznych lub półeliptycznych są dostosowane do dużych mas całkowitych i najcięższych warunków roboczych. Dostępne są osie przednie o nośności do 10 t. Przednia oś napędowa Scania ze zwolnicami w piastach kół może być stosowana w kilku konfiguracjach, w tym w połączeniu z najcięższymi wersjami tylnych osi napędowych. Pojazdy z napędem na wszystkie koła występują w konfiguracjach 4x4, 6x6 i 8×8. Dostępne są również skrzynie rozdzielcze w dwóch klasach wytrzymałości. Napęd przedniej osi może być stały lub, na życzenie, dołączany. Można dobrać od-
silnikową przystawkę odbioru mocy, działającą niezależnie od sprzęgła i skrzyni biegów, montowaną na silniku (do 600 Nm) lub przy kole zamachowym (do 2000 Nm). Dzięki umieszczeniu napędu rozrządu z tyłu silnika, cały odbiór mocy następuje w jednej strefie, w pobliżu obudowy sprzęgła. Dostępne są również przystawki napędzane od skrzyni biegów (1200 Nm), montowane w kilku pozycjach, o różnych przełożeniach, oraz przystawki na skrzyni rozdzielczej w pojazdach z przednią osią napędzaną. Przygotowaną przez organizatorów trasę testową charakteryzowało piaszczyste podłoże i duże różnice wzniesień z ciasnymi zakrętami. Dzięki temu można było poznać właściwości trakcyjne testowanych pojazdów i porównać, jak sobie radzą w trudnym terenie w zależności od konfiguracji napędu. Samochody 4x4 i 6x6 pokonywały tor przeszkód bez większych kłopotów, natomiast te 6×4, 8×6, a szczególnie 8×4 miały niekiedy spore trudności. Prowadzenie samochodu z napędem 8×4 wymagało od kierowcy dużego doświadczenia i dostarczało dodatkowych wrażeń w walce z niełatwym terenem. Niezbędna stawała się pomoc blokad mechanizmów różnicowych. Wtedy samochody radziły sobie zdecydowanie lepiej na grząskim piaszczystym gruncie czy stromych podjazdach. Dobrze skonfigurowane zawieszenie o dużym skoku oraz odpowiednio dobrane kąty natarcia, zejścia i rampowy sprawiały, że terenowe nierówności nie stanowiły dla budowlanych Scanii przeszkód nie do pokonania. Testowane pojazdy miały również bardzo dobrą zwrotność, te z napędem na przednią oś manewrowały w grząskim terenie znacznie łatwiej. Zastosowanie Scania G410 CB6x6EHZ z wywrotką trójstronną Skibicki. W ramach opcji większość modeli może być wyposażona w górny wlot powietrza i pionowy wydech. Skrzynka akumulatorowa, tłumik i zbiorniki sprężonego powietrza mogą być mocowane w różnych miejscach na ramie. Ochronę przedniej części zapewnia wysunięty zderzak ze sworzniem holowniczym, łatwo dostępnym w razie ugrzęźnięcia, który pozwala wyciągnąć pojazd załadowany do 35 t masy całkowitej. Najniższe stopnie zamocowano na elastycznych elementach, dzięki czemu nie pogarszają właściwości terenowych i nie ulegają zniszczeniu.
14
BUDU JMY SIĘ! UJMY Scania recyklingowa dalekiego zasięgu: hakowiec Hiab na podwoziu G410 6x2, ze stero waną tylną osią podporową.
Scania G360 CB8x4EHZ z betonomieszarką 10 m 3 FM Leżajsk. Różne konfiguracje napędu pozwalają stworzyć samochód, w którym priorytetem jest niska masa własna, przy zachowaniu dobrych właściwości terenowych. Można dobrać silnik, typ ramy, zawieszenia i hamulców. resorów parabolicznych w zawieszeniach osi zespolonych wyraźnie poprawia komfort i właściwości trakcyjne w terenie: większa podatność zwiększa przyczepność kół na nierównej nawierzchni. Pokonywanie trasy przy nieustannych przechyłach i podskokach było też doskonałym sprawdzianem fotela, który, dobrze ustawiony, łagodnie absorbował wstrząsy i poprawiał komfort jazdy. Wszystkie elementy sterujące funkcjami wpływającymi na przyczepność kół napędowych (blokada mechanizmów różnicowych, układ przeciwpoślizgowy i zmiana rozkładu obciążenia osi) są zgrupowane w jednym, intuicyjnym w obsłudze module tablicy rozdzielczej, umieszczonym w łatwo dostępnym miejscu. Na środku panelu znajduje się obrotowy przełącznik blokad mechanizmów różnicowych, umożliwiający ich
Scania recyklingowa szturmowa: 12-tonowy hak KH-KIPPER i żurawik Hyva, do podnoszenia i opuszczania „dzwonów”, razem na podwoziu P320.
włączanie we właściwej kolejności, przy zachowaniu jak najlepszej kierowalności pojazdem. Obrotowy przełącznik może mieć od 1 do 4 pozycji załączenia, zależnie od konfiguracji osi. Stan blokady mechanizmu różnicowego jest sygnalizowany na wyświetlaczu w zestawie wskaźników. Sygnalizacja ta jest trójstopniowa: włączanie w toku, blokada włączona, wyłączanie w toku. Ekran
Ciekawą naczepę-wywrotkę przysłał na pokazy Wielton: to NW 33, czyli o pojemności 33 m3, ze skrzynią aluminiową half-pipe tak wyginaną, by rozszerzała się ku tyłowi. Dzięki temu ładunek lepiej się wysypuje. Rama nowego typu, ze stali o podwyższonej wytrzymałości, ma otwory ulżeniowe, stąd masa całości poniżej 4,9 t.
blokad mechanizmów różnicowych pozostaje widoczny, póki którakolwiek z blokad jest włączona lub trwa jej włączanie. Naciśnięcie przełącznika obrotowego powoduje wyłączenie układu przeciwpoślizgowego. Zautomatyzowany układ zmiany biegów Scania Opticruise w każdej sytuacji wybiera najwłaściwsze przełożenie, zapewniając optymalne zużycie paliwa i najmniejsze wysilenie układu napędowego. Jest dostępny zarówno w wersji, z pedałem sprzęgła, jak i w wersji w pełni zautomatyzowanej z funkcją rozkołysania pojazdu. Można wybrać kilka trybów działania układu: standardowy, mocy i off-road, by dostosować strategię zmiany biegów do panujących warunków. Dostępna jest także funkcja pomocy przy ruszaniu pod górę (hill-hold) i zwalniacz. Tryb standardowy/ekonomiczny został zoptymalizowany pod kątem niskiego zużycia paliwa, jednak nadal zapewnia dobre osiągi na wzniesieniach. Tryb off-road, idealny dla zadań typowo budowlanych, dłużej utrzymuje sprzęgło w stanie włączenia, by do minimum ograniczać przerwy w przenoszeniu mocy. Polepsza również właściwości trakcyjne.
15
GOR ĄC Y PUNK T NUMERU RĄ CY PUNKT HMF Polska wspólnie z firmą Konar przygotowała wielozadaniowy pojazd off-road do pracy przy liniach energetycznych niskiego i średniego napięcia na wysokości ok. 21 m, na podwoziu Scania P360 CB4x4HHZ. Konstrukcja wysuwanych hydraulicznie ramion żurawia zapewnia sztywność i stabilność, podwójny przegub ósemkowy nadaje korzystną charakterystykę pracy, bez spadków udźwigu, i zwiększa swobodę. Przeprost ramienia zginanego względem głównego o 15° w górę zwiększa precyzję ruchów. Żurawiem steruje się zdalnie za pomocą pilota z wyświetlaczem ciekłokrystalicznym InfoCentre, który graficznie przedstawia obciążenie i informacje odnośnie żurawia, tj. monitoruje błędy operatora, moment udźwigu podczas pracy, temperaturę oleju, stan baterii, nadzoruje dodatkowe funkcje np. wciągarkę, a także sygnalizuje awarie za pomocą sygnałów alarmowych. Scania jako jeden z niewielu producentów ma bogatą ofertę kabin do pojazdów budowlanych. Kabiny typów P i G są dostępne w odmianach: krótka, dzienna i sypialna. Kabiny nowej serii G są bardziej przestronne, wyróżniają się wygodnym wejściem, jest więcej miejsca w schowkach. Wprowadzenie nowych rozwiązań w kabinach i układzie napędowym podnosi atrakcyjność pojazdów, poprawia warunki pracy kierowcy, zwiększając bezpieczeństwo i wydajność pracy. Samochód ciężarowy, który jest łatwy w prowadzeniu, przyciąga dobrych kierowców. W rezultacie następuje poprawa bezpieczeństwa, spadają koszty paliwa i napraw, a wzrasta wydajność transportu i zyski. Trudno wyobrazić sobie branżę, która byłaby równie zróżnicowana i wymagająca, jak budowlana. Prezentowane na Test Tour 2015 Scanie to samochody o dużej wytrzymałości, odpornej na uszkodzenia konstrukcji i doskonałych osiągach silników. Użytkownik musi dokonać wyboru: pojazd z napędem na wszystkie osie, który będzie cięższy, co oznacza mniejszą ładowność i większe zużycie paliwa przy doskonałych właś-
ciwościach trakcyjnych, czy też lżejszy, bardziej ekonomiczny, który przewiezie więcej ładunku? Pojazdy budowlane wymagają specjalistycznej zabudowy równie mocnej i taniej w eksploatacji, j a k p o d w o z i e . Fabryczne otwory i wsporniki mocujące ramy pomocniczej oraz zwis tylny o długości odpowiedniej dla planowanej zabudowy, układ hydrauliczny i elektryczny, wszystko to oferuje Scania, by maksymalnie ułatwić pracę firmom nadwoziowym. Najwięcej sympatii podczas pokazów wzbudzały oczywiście pojazdy, które wjeżdżały wszędzie, takie jak Scania P360CB4x4 z zabudową skrzyniową i żurawiem HMF dla branży energetycznej, z 360-konnym silnikiem napędzającym wszystkie koła pojedyncze. To „maleństwo” o DMC 18 ton ze skrzynią ładunkową o pojemności 6,2 m3 forsowało każde wzniesienie: wymarzone narzędzie pracy dla firmy świadczącej usługi na bezdrożach. Może wjechać w niemal każdy teren, a w razie problemów np. w błocie, operator wydostanie się z opresji dzięki wyciągarce hydraulicznej ComeUp marki Bison 30STD (zamontowanej z boku na ramie pojazdu)
o uciągu na linie 13,6 T. Wyciągarka ma przekładnię planetarną i zamek hydrauliczny działający jako hamulec. Reprezentantem rodziny wywrotek trójstronnych była Scania G410CB 6x6EHZ o DMC 26 t ze skrzynią ładunkową o pojemności 14 m3. W tym wypadku 410-konny silnik napędzał koła wszystkich osi, ale tylne z „bliźniakami”. Taka konfiguracja zapewniała satysfakcjonujące, choć oczywiście nieporównywalne z poprzednim modelem, walory trakcyjne. Dla tej wywrotki wyznaczono nieco łagodniejszą trasę, lecz bardziej zaważył tu brak wiary organizatorów w szoferskie umiejętności gości, niż możliwości pojazdu. Napęd 6x6 wystarczał bowiem w zupełności na docieranie do każdego miejsca żwirowni. W pojazdach z napędem na wszystkie koła (4x4 i 6x6) niezależnie sterowane blokady mechanizmów różnicowych znajdują się również w przedniej osi oraz 2-biegowej skrzyni rozdzielczej. Podwójne osie napędowe mają dodatkowo blokadę międzyosiowego mechanizmu różnicowego sterowaną niezależnie. W niektórych sytuacjach, np. podczas zawracania na śliskiej nawierzchni
Scania G490 CB6x4EHZ w zestawie do przewozu drewna stosowego z przyczepą. Cała zabudowa to dzieło firmy MHS Mikulski.
16
BUDU JMY SIĘ! UJMY Kabiny mają nisko położoną podłogę, stopnie zapewniają wygodne wsiadanie i wysiadanie. Wiele opcji wyposażenia wewnętrznego przygotowano specjalnie z myślą o zastosowaniach budowlanych, m.in.: tapicerkę winylową, gumowe dywaniki i różne schowki. Tablica rozdzielcza jest oferowana w wersji krótkiej i długiej, gdzie znajduje się miejsce na dodatkowe przełączniki i wyposażenie.
nie należy włączać blokad osiowych mechanizmów różnicowych, a jedynie blokadę mechanizmu międzyosiowego. Tam, gdzie liczy się jak najlepsza trakcja, zazwyczaj najlepszym rozwiązaniem jest włączenie wszystkich blokad. Zabudowa firmy Skibicki ma mocną konstrukcję ze stali Hardox i Domex oraz otwieraną hydraulicznie burtą.
Na pokazach dzielnie dotrzymywał kroku wersjom 6x4 czy 8x6 ciągnik siodłowy G410CA4x4EHZ sprzęgnięty z naczepą-wywrotką typu half pipe marki Skibicki. Betonomieszarce Scania G360CB8x4EHZ z zabudową FM Leżajsk do przewozu 10 m3 lanego betonu jest niewskazane walczyć z trudami bezdroży, dlatego woleliśmy opuścić teren żwirowni i wyjechać na drogi publiczne. Napędzana silnikiem DC09 o mocy 360 KM i momencie obrotowym 1700 Nm, pomykała żwawo, przekonując, że taka „gruszka” jest w stanie wykonać znacznie więcej kursów w ciągu zmiany niż konkurenci. Duże szyby i lusterka umieszczone tak, by minimalizo-
wać martwe pola, zapewniały doskonałą widoczność. Cechy te idealnie pasują do specyfiki sektora budowlanego. Scania bardzo mocno promuje silniki 410-konne z uwagi na ich wyjątkową ekonomikę paliwową. Nie zabrakło jednak silników mocniejszych, aż do 490konnych. Użyto ich w pojazdach 6x4 z zabudowami do przewozu drzewna stosowego firm Graco i MHS Mikulski. Tyle mocy przyda się jak najbardziej, bo takie pojazdy nierzadko ciągną przyczepę i muszą wjeżdżać na bezdroża. Dodatkowo w takich aplikacjach stawia się na wygodę prowadzenia i coraz częściej zastępuje skrzynię manualną sterowaniem Opticruise. Na razie co piąty klient wybiera to rozwiązanie. Dzięki nowym trybom pracy oraz udoskonalonemu sterowaniu zmianą przełożeń, ciężarówki Scania ze skrzyniami wyposażonymi w Opticruise bardzo dobrze radzą sobie na luźnej czy grząskiej nawierzchni. Tryb Off-road skraca do minimum czas zmiany przełożenia i maksymalnie wykorzystuje osiągi silnika. Unika jednocześnie niepotrzebnych zmian biegu, by moment obrotowy docierał do kół zawsze wtedy, gdy jest potrzebny. Marian Michalski
17