mei 2019
l speciioan edit
Met interviews door Sigrid Stevens Artikelen en interviews met o.a. Diane van Beek & Joyce Wilbrink
Oeps, een aanrijding! Wat nu‌? Katrijn van Berkum & Femke Duyvensz
Het recht op vrije artsenkeuze Michiel Hazenberg
Werken bij VvAA (Stichting VvAA Juridisch advies en rechtsbijstand) Anton van den Dorpe & Corien Hofstra
VvAA Rechtsbijstand en productmanagement samen voor onze leden
Sigrid Stevens 4
VvAA Magazine
Voorwoord
Een écht kasteel, een paar dagen voor kerst,
Kleurrijk en karaoke
topcollega’s en professionele begeleiding leiden
Dit alles heeft geleid tot een kleurrijk magazine
uiteindelijk tot dit geweldige, exclusieve ‘VvAA
met live interviews over heel veel verschillende
Juridisch advies & rechtsbijstand’-magazine.
onderwerpen: van samenwerkingsproblematiek binnen MSB’s tot ‘soft-power’ in het arbeidsrecht,
Op een zonnige en koude dag in december werden
van partner in kwaliteit tot een interview over
we welkom geheten op kasteel Waardenburg door
het zijn van jurist bij VvAA. Gecombineerd met
Etienne van Bladel en zijn team. Met meer dan 50
interviews waarbij collega’s, van secretaresse tot
mensen op één dag een magazine maken is al een
ondersteuner, van gezondheidsrechtadvocaat tot
grote uitdaging. Als het grootste deel daarvan
verkeersschadebehandelaar, elkaar persoonlijke
juristen en advocaten zijn, weet dan waar je aan
vragen hebben gesteld om jullie zo een indruk
begint! De organisatie moet tot in de puntjes
te geven van hun praktijk, de dossiers en
geregeld zijn, maar er moet ook genoeg ruimte
hun motivatie voor VvAA en het werken voor
voor improvisatie zijn. VvAA-juristen en -advocaten
zorgverleners. En met prachtige foto’s gemaakt
zijn immers niet alleen goed in hun vak, hebben
door Eline van de Academie voor de Rechtspraktijk.
niet alleen uitstekende kennis van zaken, maar zijn ook creatief en kunnen ‘out of the box’ denken.
Behalve een dag vol inhoud en het delen van juridische kennis, was er aan het einde van de dag
Camera’s klaar, juiste standpunten (zowel van
tijd om letterlijk out of the box te denken tijdens
de stoelen als van de stellingen), nog even een
een escape-room in het kasteel. Toen iedereen
keertje spieken in de tekst, jasje recht, “Wordt echt
‘ontkomen’ was, stond er een heerlijke BBQ klaar.
alles in één keer opgenomen zonder knippen of
Met een karaoke tot besluit, want ook dát kunnen
stoppen?.... “Glaasje water, eerst de foto’s of eerst
onze juristen en advocaten als de beste, was dit
het interview?”, “Ja, alles moet er in één take op’,
een geweldige ervaring voor iedereen.
“Mooi daar komt de lunch al, wat een coole foto bij binnenkomst, het is echt een mooie locatie…”
Etienne en team, hartelijk dank! Al mijn collega’s die hebben meegewerkt, heel veel dank! Heel veel plezier met dit VvAA Magazine dat de energie van de dag en de samenwerking van dit team mooi samenvat. Sigrid Stevens directeur VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand
VvAA Magazine
5
ACADEMIE voor de RECHTSPRAKTIJK
ARTIKELEN 10 Acquisitiefraude: een bron van ergernis
Mohammed Arraiss & Kim de Bruine
16 De AVG; wat ‘moet’ u er als werkgever mee?
Miriam Ruijters
22 Hoe zit het precies met vakantiedagen
en ziekte?
Edith Peters
36 Toetsing van euthanasie & actuele stand
van zaken
Valéry Daniels & Jet Meijwes
52 Afgeven van een verklaring in
echtscheidsprocedure: niet doen!
Florien van Woerden
58 Het recht op vrije artsenkeuze
Katrijn van Berkum & Femke Duyvensz
100 Oeps, een aanrijding! Wat nu…?
Diane van Beek & Joyce Wilbrink
104 Het medisch tuchtrecht in de steigers
Dounia Benamari & Dewi Pot
108 Het medisch dossier: wie is
verantwoordelijk na een faillissement?
Esmée van der Linde & Annemarie Smilde
114 “Alles wat je dacht dat was, is niet meer”
Bert Hesp & Diederik Leusink
124 VvAA Rechtsbijstand en product -
management samen voor onze leden
Anton van den Dorpe & Corien Hofstra
INTERVIEWS 28 Liesbeth Rippen & Sabine Berkhoff-Muntinga 46 Daniëlle Putker & Hilde van Tongeren 66 Martijn Butter & Maarten van den Berg 72 Sabrina van Hombergh & Jan-Willem Bontekoe 80 Jellie Fokkinga & Marieke Kloostra 88 Esmée van der Linde & Nousjka Hoekstra 92 Timo van Oosterhout & Valéry Daniels 130 Caroline van der Kolk & Teun Kroes
VIDEO INTERVIEWS 14 Dekkingsbeleid en werkwijze interne en
90 Veterinair Tucht
externe juridische dienstverlening
Naomi Haaring
20 Hoe kunnen medisch specialisten van
Timo van Oosterhout
128 Soft power in het arbeidsrecht
Heiko van Es
verschillende ziekenhuizen zonder in strijd
te komen met het mededingingsrecht
136 Real time inzage in het patiĂŤntendossier
regionaal samenwerken?
vraagt om nieuwe vaardigheden van
Arie Kreule
zorgverlener en patiĂŤnt
Agatha Hielkema
34 Bekendheid gezondheidsrecht: meten is weten!
42 Zelfsturende teams
Onno Wilkens
56 Preventie claims medische
aansprakelijkheid
Melchior Spies
64 Onderzoek naar mogelijk disfunctioneren
medisch specialist
Paul Hanrath
70 Juridisch advies voor de zorg
Annemarie Smilde
78 Bewijsvoering in civiele zaken
OVERIG
Erik van Dam
Mark Benning
84 Werken bij VvAA (Stichting VvAA
Juridisch advies en rechtsbijstand)
Michiel Hazenberg
138 Colofon
Mohammed Arrais, jurist Kim de Bruine, jurist
Acquisitiefraude: een bron van ergernis In geval van acquisitiefraude gaan partijen op een
domeinnaam van uw praktijk, met een andere
dusdanige wijze te werk dat u door misleiding
extensie, heeft geclaimd. Vaak heeft u al een
ongemerkt (tegen uw wil) akkoord gaat met
domeinnaam met de .nl extensie in bezit en
een nieuw af te sluiten overeenkomst met een
wordt u telefonisch voorgehouden dat dezelfde
betalingsverplichting. Helaas komt dit soort
domeinnaam met bijvoorbeeld de .com extensie
praktijken veelvuldig voor, ook in de zorg. De
alleen op dat moment nog beschikbaar is. In het
frauderende partij gokt erop dat u de inhoud van
gesprek met u meldt deze partij namelijk dat de
een (spook)factuur c.q. overeenkomst niet goed
domeinnaam veilig kan worden gesteld, omdat u
leest, waarna u bedragen dient te betalen die
een zogenaamd eerste registratierecht zou hebben.
kunnen oplopen tot duizenden euro’s per jaar.
Een optie die geboden wordt, is bijvoorbeeld om
Doorgaans wordt door de fraudeur haast geveinsd
de domeinnaam voor 10 of 15 jaar vast te leggen.
en dient u dus snel en onder druk te beslissen.
U ziet waarschijnlijk de domeinnaam liever niet
Daarnaast wordt vaak aangegeven dat er al
naar een ander gaan en geeft toestemming om
sprake is van een zakelijke relatie, waardoor u (ten
de domeinnaam voor u vast te laten leggen voor
onrechte) denkt met een bekende partij te maken
minimaal 10 jaar. Vervolgens ziet u op internet dat
te hebben.
er heel veel klachten over dit bedrijf zijn en besluit u niet te betalen voor de ‘overeenkomst’, waardoor
Als voorbeeld kan worden genoemd een partij die
u in een geschil terecht komt.
een fax verstuurt aan praktijken, waarbij gevraagd wordt om de contactgegevens van de betreffende
Kortom, er zijn verschillende strategieën
praktijk te controleren, zoals deze bekend zijn in
die dergelijke partijen gebruiken om u een
een (niet bestaande) database. Nietsvermoedend
overeenkomst aan te laten gaan. Omdat het nog
controleert u de gegevens, u zet uw handtekening
altijd beter is om acquisitiefraude te voorkomen,
en retourneert het formulier. Vervolgens blijkt u
volgt hier een aantal tips:
vast te zitten aan een overeenkomst à € 977 per •
Ga nooit in op ongevraagde telefonische
aanbiedingen. Wees u er van bewust dat het
Ook komt het voor dat u via de telefoon weliswaar
geven van een mondeling akkoord ook
bewust een overeenkomst aangaat, maar dat u
bindend is. Indien een aanbod niet eerst
hiertoe aangezet bent onder invloed van valse of
schriftelijk bevestigd kan worden, is het per
misleidende voorwendsels.
definitie verdacht.
•
Als u een schriftelijk stuk moet ondertekenen,
Een voorbeeld hiervan betreft een partij die belt
lees dan goed waarvoor u tekent. Controleer
met het verhaal dat een onbekende praktijk de
de tekst en controleer ook altijd de kleine
lettertjes. ›
jaar, hetgeen natuurlijk niet de bedoeling was.
10 VvAA Magazine
•
Onderteken en retourneer nooit zomaar
blijkt. Of de bedrijven vervolgens in het ongelijk
een mail, fax of overeenkomst die u per post
worden gesteld, is afhankelijk van de (bijzondere)
hebt ontvangen.
omstandigheden van het geval.
•
Maak duidelijke afspraken met uw
assistente(s): zorg ervoor dat ook zij niet
Hoe dan ook, wees op uw hoede. Laat u niet
zomaar stukken ondertekenen.
onder tijdsdruk zetten en lees c.q. controleer de
•
In het geval dat een incassobureau wordt
aangeleverde informatie zorgvuldig, zodat u niet
ingeschakeld, is het raadzaam om uw
voor een onaangename verrassing komt te staan. •
verweer ook aan het incassobureau te
richten. •
Wees u er van bewust dat een consument
veel beter wordt beschermd door de wet.
Als u handelt namens uw praktijk, dan
bent u afhankelijk van de overeengekomen
algemene voorwaarden en kunt u
doorgaans niet zo maar van een
overeenkomst af.
In het geval dat u toch onverhoopt akkoord bent gegaan, adviseren wij u altijd om de overeenkomst c.q. nota inhoudelijk te betwisten. Let u er wel op dat u zo snel mogelijk inhoudelijk reageert. Op grond van misleiding, bedrog dan wel dwaling kunt u proberen de overeenkomst te vernietigen. Ook kunt u mogelijk de overeenkomst ontbinden, in het bijzonder wanneer de tegenprestatie niet of nauwelijks enige waarde heeft. Het hangt echter per geval van de omstandigheden af of dit voldoende onderbouwd of aangetoond kan worden. Bij weigering te betalen schakelen dergelijke bedrijven vaak incassobureaus in. Blijft betaling daarna nog steeds achterwege, dan zal in enkele gevallen de rechter worden gevraagd om een oordeel te geven over de kwestie, waarbij zal worden aangevoerd dat door ondertekening van het bericht of uit een bandopname van een mondeling akkoord de instemming van de praktijk
VvAA Magazine
11
Kim de Bruine 12
VvAA Magazine
Mohammed Arraiss
curriculum vitae
KIM DE BRUINE Kim de Bruine is juridisch adviseur bij VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand. Na het afronden van haar rechtenstudie in Utrecht heeft zij middels detachering voor
verschillende
rechtsbijstandverzekeraars
gewerkt. Zij heeft zich hoofzakelijk bekwaamd in het algemeen verbintenissenrecht (contractenrecht) en arbeidsrecht. Sinds 2013 is zij werkzaam bij VvAA Rechtsbijstand.
MOHAMMED ARRAISS Mohammed Arraiss is vakspecialist bouw- en contractenrecht bij VvAA Rechtsbijstand. Na zijn rechtenstudie in Amsterdam is hij in 2007 als jurist gestart bij een grote rechtsbijstandsverzekeraar. Aldaar heeft hij een brede advies- en procespraktijk beoefend
op
het
verbintenissenrecht
vlak en
van
zich
het
in
het
algemeen bijzonder
toegelegd op het bouwrecht. In 2016 heeft hij de overstap gemaakt naar VvAA en heeft zich verder gespecialiseerd in het bouwrecht.
VvAA Magazine
13
Naomi Haaring, juridisch adviseur externe rechtshulp
Dekkingsbeleid en werkwijze interne en externe juridische dienstverlening
14
VvAA Magazine
Naomi Haaring
VvAA Magazine
15
Miriam Ruijters, senior jurist
De AVG; wat ‘moet’ u er als werkgever mee? Medio 2018 is de nieuwe Europese verordening
Met de komst van de AVG is het recht op inzage
omtrent de bescherming van persoonsgegevens
uitgebreid. Zo mag uw werknemer u vragen om
van kracht geworden. Deze verordening zal u beter
een kopie van het volledige personeelsdossier.
bekend zijn als de Algemene Verordening inzake
Dit zodat de werknemer op de hoogte is van de
Gegevensbescherming ofwel de AVG.
verwerking van diens persoonsgegevens en de rechtmatigheid daarvan kan controleren. Mijn
Ik merk in mijn arbeidsrechtelijke praktijk dat er
ervaring is dat werknemers daarom ook regelmatig
veel vragen zijn over deze nieuwe verordening. De
vragen, met name als de arbeidsrelatie enigszins
AVG bevat een aanzienlijk aantal verplichtingen
is verstoord en in aanloop naar een gerechtelijke
voor u als werkgever. Ik zal in het onderstaande
procedure. Onder het door u te verstrekken
enkele punten bespreken die binnen uw praktijk
personeelsdossier vallen overigens niet uw
aan de orde kunnen komen en ook een recente
persoonlijke notities die niet in verslagvorm zijn
uitspraak van de Rechtbank Rotterdam de revue
verwerkt. Wel hoort in het personeelsdossier thuis:
laten passeren.
NAW gegevens, emailadres, telefoonnummer,
Wat kunt u op dit moment doen? Allereerst
arbeidsovereenkomst, salaris, beoordelings- en
adviseer ik u uw werknemers reeds bij de start
functioneringsgesprekken en eventuele ziek- en
van de arbeidsrelatie schriftelijk te informeren
hersteld meldingen. Om te voorkomen dat u
over het doel van de verwerking van hun
(of uw HR medewerker) persoonlijke notities
persoonsgegevens, om welke gegevens het gaat,
toch meestuurt, adviseer ik u op dit moment
wat de termijn is waarbinnen de persoonsgegevens
uw personeelsdossiers op te schonen, dan wel
bewaard zullen worden, wat de rechten van de
te splitsen in het officiële personeelsdossier en
werknemers zijn (o.a. rectificeren, vernietigen,
persoonlijke notities /mailtjes.
beperken, intrekken eerder gegeven toestemming),
Bij het verstrekken van de kopie van het
dat de werknemer gebruik kan maken van het
personeelsdossier dient u uiteraard ervoor te
klachtrecht bij de Autoriteit Persoonsgegevens,
waken dat u de privacy rechten van derden, zoals
of sprake is van geautomatiseerde besluitvorming
collega’s, niet schendt.
en of de persoonsgegevens eventueel worden doorgeleid naar het buitenland (en zo ja, welke
U dient binnen een maand op het verzoek van
waarborgen daarvoor zijn). Als u dit bij de start
uw werknemer te reageren. Als u geen gevolg
van de arbeidsrelatie direct vastlegt, is de kans
geeft aan een verzoek van uw werknemer, dient u
kleiner dat daarover later discussie ontstaat. Dat
dit tijdig en schriftelijk te laten weten, en daarbij
kan bijvoorbeeld in het personeelshandboek. Ik
te vermelden dat uw werknemer een klacht kan
adviseer u uw werknemers voor ontvangst daarvan
indienen of de rechter om een oordeel kan vragen.
te laten tekenen.
U mag een verzoek tot inzage in enkele ›
16
VvAA Magazine
Miriam Ruijters
VvAA Magazine
17
gevallen naast u neerleggen, bijvoorbeeld als het
Het onderzoeksbureau concludeerde dat
verzoek al meerdere keren is gedaan, buitensporig
inderdaad sprake was van ongewenst gedrag van
is of als een van de uitzonderingen zoals
de onderzochte werknemer. Daarop diende de
opgenomen in de AVG van toepassing zijn. Denkt
werkgever een ontbindingsverzoek bij de rechtbank
u daarbij bijvoorbeeld aan het niet verstrekken van
in. De betreffende werknemer verzocht haar
inzage vanwege het opsporen of voorkomen van
persoonsgegevens, waarbij gedoeld werd op het
strafbare feiten. Ook hoeft u geen inzage te geven
onderzoeksrapport, te wissen, omdat deze volgens
in een voorlopige inschatting van boventallige
haar onrechtmatig waren verkregen. De werknemer
werknemers als er een reorganisatie nodig is maar
vorderde verder dat het de werkgever zou worden
die nog niet is aangekondigd. Dat valt onder uw
verboden het rapport te gebruiken en verder te
bedrijfsgeheim. Ik adviseer u om juridisch advies in
verwerken. De rechter in kort geding oordeelde
te winnen op het moment u overweegt geen gehoor
echter dat de werkgever een gerechtvaardigd
te geven aan een verzoek van uw werknemer.
belang had, namelijk het onderzoek naar ongewenst gedrag, en de werkgever de werknemer ook
Een ander belangrijk recht van uw werknemer
vooraf had geĂŻnformeerd over het onderzoek en
is het recht op vergetelheid. Als de verwerking
de aanleiding daarvoor. Het onderzoeksrapport ten
van persoonsgegevens niet langer nodig is voor
slotte, was uitsluitend gebaseerd op interviews met
verwezenlijking van het doel, als de verwerking
betrokkenen en gegevens die door betrokkenen
enkel berustte op de toestemming van de
zelf waren aangeleverd en niet op gegevens
werknemer en de werknemer deze toestemming
die door (heimelijk) onderzoek van het daartoe
intrekt, als de werknemer gegronde bezwaren
ingeschakelde bureau boven tafel waren gekomen.
maakt tegen de verwerking of als een rechtsgrond
De werkgever zelf had alleen de contactgegevens
voor de verwerking ontbreekt, is er het recht op
van de betreffende werknemers verstrekt. Ook dat
vergetelheid. U zult van vertrekkende werknemers
kon de toets van de rechtmatigheid dus doorstaan.
veelal het verzoek ontvangen alle persoonsgegeven
De rechter oordeelde dan ook dat er geen
te vernietigen. De AVG kent echter ook
aanknopingspunten waren voor het oordeel dat
uitzonderingen op dit recht. Een voorbeeld
deze werkgever in strijd handelde met de AVG.
daarvan is de situatie waarin het bewaren van de persoonsgegevens noodzakelijk is in verband met
Er zijn dus grenzen aan de privacy rechten van uw
een rechtsvordering. Ook in die situaties dat u
werknemers. Maar wees daarmee voorzichtig en
overweegt geen gehoor te geven aan dit verzoek,
neem elk verzoek van uw werknemers serieus. Met
adviseer ik u juridisch advies in te winnen.
de hierboven genoemde tips heb ik u hopelijk een eind op weg geholpen! •
Onlangs heeft de rechter zich uitgesproken over de mij veel gestelde vraag of onderzoek naar ongewenst gedrag op de werkvloer ook onder het privacy recht valt. Een bekende werkgever schakelde een onderzoeksbureau in naar aanleiding van serieuze twijfels over het functioneren van een werknemer in relatie tot een andere werknemer.
18 VvAA Magazine
curriculum vitae
MIRIAM RUIJTERS Miriam (1983) begon haar loopbaan als buitengriffier bij de Rechtbank Maastricht. Vervolgens is zij bijna 10 jaar werkzaam geweest als advocaat arbeidsrecht en
ondernemingsrecht
bij
een
middelgroot
advocatenkantoor. Sinds 2016 is Miriam werkzaam als Senior jurist arbeids- en ambtenarenrecht bij VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand. VvAA is een ledenorganisatie en dienstverlener voor zorginstellingen, medici en paramedici. Als jurist staat Miriam zowel werkgevers als werknemers bij in uiteenlopende arbeids- en ambtenarenrechtelijke kwesties. Tevens geeft zij cursussen en presentaties aan beroepsbeoefenaars in de gezondheidszorg, zowel binnen als buiten VvAA.
VvAA Magazine
19
Arie Kreule, specialist ondernemings- en gezondheidsrecht
Hoe kunnen medisch specialisten van verschillende ziekenhuizen zonder in strijd te komen met het mededingingsrecht regionaal samenwerken?
20 VvAA Magazine
Arie Kreule
VvAA Magazine
21
Edith Peters
22 VvAA Magazine
Edith Peters, senior jurist
Hoe zit het precies met vakantiedagen en ziekte? Wij krijgen vaak vragen van onze leden over
ziek wordt, dient deze zich uiteraard ziek te
vakantiedagen in relatie tot ziekte. Tijd dus om dat
melden. Deze ziektedagen gelden op grond van
onderwerp eens onder de loep te nemen.
de wet niet als vakantiedagen en kunnen dus niet van de vakantiedagen van de medewerker worden
Opbouw vakantie tijdens ziekte
afgeboekt, tenzij:
Tijdens ziekte bouwt een medewerker evenveel
•
De medewerker ermee instemt dat deze
wettelijke vakantiedagen op als wanneer de
dagen als vakantiedagen gelden;
werknemer niet ziek zou zijn geweest. Het
•
Dit op voorhand schriftelijk (bijvoorbeeld
wettelijke aantal vakantiedagen is het wettelijke
in een arbeidsovereenkomst of een CAO)
minimum aan vakantiedagen waarop een
is afgesproken. Op grond van een dergelijke
medewerker recht heeft: vier maal het afgesproken
schriftelijke afspraak op voorhand mogen
aantal te werken uren per week. Veel medewerkers
alleen de bovenwettelijke vakantiedagen
hebben echter meer vakantiedagen, de zogeheten
verrekend worden.
tot deze bovenwettelijke vakantiedagen kan wél
2.
De medewerker gaat op vakantie tijdens
worden afgesproken dat deze niet c.q. beperkt
ziekte
bovenwettelijke vakantiedagen. Met betrekking
worden opgebouwd tijdens ziekte. Gek genoeg zijn de wettelijke regeling en de Mag een zieke medewerker op vakantie?
rechtspraak niet helemaal helder voor deze situatie.
Een zieke medewerker mag in principe op vakantie,
In de literatuur en op internet lopen de meningen
maar moet daarvoor wel toestemming vragen
nogal uiteen over wat in die situatie te gelden
aan de werkgever en ook overleggen met de
heeft.
bedrijfsarts. Een werkgever kan deze toestemming
Er lijkt onderscheid te moeten worden gemaakt
weigeren als de vakantie het herstel of de re-
tussen de re-integrerende zieke medewerker en de
integratie belemmert.
volledig arbeidsongeschikte, niet re-integrerende medewerker.
Kan een ziektedag als een vakantiedag worden
Als een re-integrerende zieke medewerker op
aangemerkt?
vakantie gaat, kan een werkgever eveneens alleen
Om deze vraag te kunnen beantwoorden, moet er
vakantiedagen afschrijven indien de medewerker
onderscheid worden gemaakt tussen twee situaties:
ermee instemt dat deze dagen als vakantiedagen
1.
De medewerker wordt ziek tijdens zijn of haar gelden of dit op voorhand schriftelijk is
vakantie
afgesproken. ›
Als een medewerker tijdens zijn of haar vakantie
VvAA Magazine
23
Het is echter niet helemaal helder of uit het enkele feit dat de re-integrerende werknemer op vakantie gaat, kan worden afgeleid dat deze medewerker ermee instemt dat deze vakantiedagen worden afgeschreven van zijn vakantiesaldo. Ik acht de kans aanzienlijk dat een rechter die moet oordelen over een re-integrerende medewerker die verlof vraagt en ook daadwerkelijk gedurende zijn verlof zijn re-integratie werkzaamheden staakt, van mening is dat deze medewerker (impliciet) toestemming heeft gegeven voor het afboeken van de verlofdagen. Zeker is dit echter niet. Voor de
niet het geval is, met andere woorden dat een
zekerheid adviseren wij dan ook om als werkgever
werkgever die een volledige arbeidsongeschikte
expliciet om schriftelijke toestemming voor het
medewerker toestemming geeft voor verlof, niet
afboeken van de verlofdagen te vragen aan de
kan volstaan met het honoreren van dit verzoek,
re-integrerende medewerker die op vakantie
maar ook expliciet om toestemming moet vragen
gaat. Het is dan tevens verstandig om vast te
om het verlof van het vakantiesaldo af te boeken.
leggen dat er vakantiedagen voor de volledige overeengekomen arbeidsduur (en niet alleen voor
Verjaring c.q. verval vakantiedagen
de uren die de medewerker op dat moment re-
Een andere kwestie is de vraag naar het verval
integreert) zullen worden afgeschreven.
c.q. de verjaring van vakantiedagen tijdens ziekte. Deze kwestie kan bijvoorbeeld aan de orde
Voor een volledig arbeidsongeschikte, niet re-
komen indien een medewerker wegens langdurige
integrerende medewerker is het in de eerste
arbeidsongeschiktheid wordt ontslagen en de
plaats de vraag of deze Ăźberhaupt in staat is
vraag rijst hoe hoog het uit te betalen verlofsaldo
om vakantie op te nemen. Doel van vakantie is
is. ›
volgens het Europese Hof van Justitie immers recuperatie en de wetgever gaat ervan uit dat een volledig arbeidsongeschikte werknemer die geen benutbare mogelijkheden heeft, niet in staat is tot recuperatie en derhalve ook niet tot het opnemen van vakantie. Ook op dit punt is de wet echter niet duidelijk. Als we ervan uitgaan dat een volledige arbeidsongeschikte medewerker die niet in staat is tot enige re-integratie, wĂŠl vakantie kan genieten, rijst de vraag of uit de omstandigheid dat deze medewerker een verlofverzoek indient, kan worden afgeleid dat hij of zij daarmee toestemming geeft om het verlof af te boeken van het vakantiesaldo. De kantonrechter Gelderland oordeelde dat dit
De wettelijke vakantiedagen vervallen in beginsel
verdampen. Een medewerker kan dit voorkomen
op 1 juli van het jaar volgend op het jaar waarin
door zijn of haar vakantie tijdens het slapende
deze zijn opgebouwd. De wettelijke vakantiedagen
dienstverband op te nemen. Over de dagen
over 2017 zijn dus met ingang van 1 juli 2018
waarop de medewerker vakantie opneemt, heeft
vervallen. Let wel: een werkgever dient een
deze recht op het volledige salaris.
medewerkers precies en tijdig te informeren over een verlies van wettelijke vakantiedagen indien
Conclusie
die niet tijdig worden opgenomen. Een werkgever
Al met al kunnen er rondom arbeidsongeschiktheid
doet er dus verstandig aan om alle medewerkers
en vakantie de nodige vragen rijzen. Komt u hier
in ieder geval een keer per jaar, bijvoorbeeld
niet goed uit, dan kunt u de juridische helpdesk van
in september, schriftelijk te informeren hoeveel
VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand bellen
(wettelijke) vakantiedagen over dat jaar nog
(030 24 74 999). •
openstaan, dat die vakantiedagen vóór 1 juli van het volgend jaar dienen te worden opgenomen en anders komen te vervallen. Doet een werkgever dit niet, dan kan hij zich niet beroepen op de vervaltermijn. De vervaltermijn geldt verder niet indien een medewerker redelijkerwijs niet in staat is geweest om zijn wettelijke vakantiedagen op te nemen. Dit is het geval indien een medewerker volledig arbeidsongeschikt is en niet in staat is tot enige re-integratie. In dat geval geldt een langere verjaringstermijn van vijf jaar. Deze langere verjaringstermijn van vijf jaar geldt ook voor de bovenwettelijke vakantiedagen. Slapend dienstverband Een slapend dienstverband is een dienstverband van een medewerker die al langer dan twee jaar arbeidsongeschikt is en niet langer recht heeft op doorbetaling van het salaris, maar die formeel nog wel in dienst is van zijn of haar werkgever. Allereerst rijst de vraag of een medewerker tijdens een slapend dienstverband vakantie blijft opbouwen. In de rechtspraak is bepaald dat dit niet het geval is, omdat de opbouw van vakantiedagen is gekoppeld aan het recht op loon. Een andere kwestie is dat het vakantiesaldo van een medewerker met een slapend dienstverband door verval en verjaring (zie hierboven) kan
26 VvAA Magazine
curriculum vitae
EDITH PETERS Edith (1973) begon haar loopbaan in 1998 als advocaat. Van 2001 tot 2004 is Edith als bedrijfsjurist en directiesecretaris bij Triodos Bank werkzaam geweest. In 2004 besloot Edith zich te specialiseren in het arbeidsrecht en sinds 2006 is Edith werkzaam als senior jurist arbeids- en ambtenarenrecht bij VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand. VvAA is een ledenorganisatie en dienstverlener voor artsen en paramedici. Als jurist staat Edith verzekerden (zowel werkgevers als werknemers) bij in uiteenlopende arbeids- en ambtenarenrechtelijke kwesties en in opleidingsgeschillen van arts-assistenten in opleiding. Tevens geeft zij cursussen en presentaties aan beroepsbeoefenaars in de gezondheidszorg, onder meer tijdens opleidingsdagen, ondernemersevents en kennisbijeenkomsten. Edith heeft in 2009 de Grotius Specialisatieopleiding arbeidsrecht cum laude afgerond.
VvAA Magazine
27
Liesbeth Rippen jurist
Sabine BerkhoffMuntinga interview
jurist
Sabine: Heb je bewust voor een carrière in het bedrijfsleven gekozen? Liesbeth: Mijn keuze voor het adviseurschap bij VvAA is een bewuste keuze geweest. Ik wilde na mijn ervaringen in de rechtspraak meer in contact zijn met de beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg en bovendien wilde ik zelf meer aan het roer staan om de koers van mijn zaken te bepalen. Toen ik nog bij mijn ouders woonde viel het blad Arts en Auto op de deurmat en daarom is VvAA mij van kinds af aan vertrouwd. Liesbeth: Hoe ziet je gemiddelde werkdag eruit? Sabine: Hoe mijn gemiddelde werkdag eruit ziet? Dat wisselt echt heel sterk. Soms werk ik de hele dag op kantoor en stel dan bijvoorbeeld verweerschriften op. Soms ben ik de hele dag op pad, naar een zitting bij een van de tuchtcolleges in Nederland om een klant bij te staan of naar een externe afspraak. Soms heb ik op een dag meerdere besprekingen met klanten, bijvoorbeeld ter voorbereiding op een zitting. Ook hebben alle juristen een aandeel in het beantwoorden van telefonische hulpvragen. Sabine: Lig je ’s-nachts wel eens wakker en waar pieker je dan over? Liesbeth: Het komt wel eens voor dat ik ‘s-nachts wakker word en niet gelijk weer in slaap kan komen. Soms heeft dat met het werk te maken. Als ik bijvoorbeeld een zitting heb gehad waarbij veel emoties van partijen speelden of de beoordelende instantie in mijn ogen van partijdigheid blijk gaf die niet in het voordeel van mijn cliënt was, dan kan ik daar nog wel eens aan liggen denken. ›
28 VvAA Magazine
Liesbeth: Wat zou je in de toekomst nog graag
door af en toe een paar dagen achter elkaar vrij te
willen doen?
nemen en dan in en rond het huis te zijn. Een soort
Sabine: In mijn werk heb ik ook geregeld te
minivakantie voor mezelf en wel veel thuis bij het
maken met vragen die zien op een calamiteit.
gezin.
Is een voorval een calamiteit, moet het gemeld worden bij de IGJ? Ook bij het opstellen van
Sabine: Staat er nog iets op je carrière
een calamiteitenrapportage kan VvAA Juridisch
bucketlist?
advies & rechtsbijstand behulpzaam zijn. Dit is
Liesbeth: Advocaat worden in Italië. Nee hoor, dat
een gebied waar ik me nog verder in zou willen
is een grapje, want dan zou ik ook nog Rechten
specialiseren.
moeten gaan studeren in Italië en dat ga ik echt
En als ik nog veel verder droom. Werken in een
niet (meer) doen. Wellicht dat de advocatuur nog
boekwinkel? Ik kan niet zonder boeken. Maar mijn
iets voor me is. Voorlopig blijft het bij dagdromen.
werk is nu veel te leuk om iets met die droom te gaan doen.
Liesbeth: Welk moment heeft het meeste indruk op je gemaakt?
Sabine: Je hebt een gezin. Hoe is het gesteld
Sabine: Het is moeilijk om een specifiek moment
met je work/life balance?
aan te wijzen, welke het meeste indruk op mij
Liesbeth: Ik heb drie opgroeiende kinderen,
heeft gemaakt. Ik ben onder de indruk van de
waarvan de oudste is gaan studeren en op kamers
professionaliteit van de zorgverleners en de wijze
woont. Het werk brengt mee dat het eigenlijk
waarop zij met een tuchtklacht omgaan.
nooit af is. Daarom maak ik de bewuste keuze om tijdig te stoppen om zodoende met het gezin
Sabine: Wat is je grootste uitdaging op dit
te kunnen eten. Als het niet anders kan werk ik
moment?
’s-avonds of in het weekend nog wel eens door,
Liesbeth: Goed luisteren naar mijn cliënten en ze
maar ik probeer dat echt te beperken.
het gevoel geven dat ze bij mij aan het juiste adres zijn voor wat betreft een goede behartiging van
Liesbeth: Hoe is het gesteld met je work/life
hun belangen.
balance? Sabine: Ik ben getrouwd en we hebben 3 kinderen
Liesbeth: Welk aspect van je functie spreekt
(13, 15 en 17 jaar). Mijn man is niet lang geleden
je het meeste aan en wat zijn belangrijke
voor zichzelf begonnen. We maken veel werkuren
eigenschappen om in jouw vakgebied succesvol
en daarbij is het belangrijk om ook tijd te hebben
te zijn?
voor de kinderen en elkaar. Ik kan mijn werk goed
Sabine: Het contact met de zorgverleners, samen
van me afzetten, dus thuis ben ik ook echt thuis.
met ze verwoorden hoe ze destijds tot hun
En nu de kinderen groter zijn begrijpen ze ook
handelen zijn gekomen en ze voorbereiden op de
(vinden het zelfs soms fijn) dat ik later thuis ben.
zitting, dat vind ik hele leuke aspecten uit mijn
Maar het blijft wel een aspect waar ik steeds een
werk.
beetje mee worstel. Moet ik nu niet werken, denk
Goed kunnen luisteren, empathie tonen, kritisch
ik soms, als ik thuis ben? En moet ik niet eens
kunnen doorvragen, goed kunnen schrijven,
naar huis, als ik lang doorwerk? Ik los dit ook op
analytisch kunnen denken, zijn aspecten ›
VvAA Magazine
29
Liesbeth Rippen 30 VvAA Magazine
Sabine Berkhoff-Muntinga
waarover we als tuchtrechtspecialist moeten beschikken. Sabine: Welk arrest heeft op jou de meeste impact (juridisch) gehad? Liesbeth: Het Haviltex-arrest van de Hoge Raad uit 1981 heeft op mijn dagelijkse praktijk nog steeds veel invloed. In dat arrest heeft de Hoge Raad het zogenaamde Haviltex-criterium geformuleerd. Dat criterium komt er – kort gezegd - op neer dat bij de uitleg van een overeenkomst niet alleen gekeken moet worden naar de taalkundige betekenis van de tekst, maar ook naar de betekenis die partijen in de gegeven omstandigheden aan die tekst mochten toekennen en hetgeen zij in dat opzicht van elkaar mochten verwachten. Als in mijn praktijk sprake is van een geschil over een overeenkomst dan moet er toch wel vaak “gehaviltext” worden. Liesbeth: Welke uitspraak heeft de meeste indruk op je heeft gemaakt? Sabine: Dat is een zaak uit mijn praktijk waarin het Regionaal tuchtcollege een nieuwe norm leek te creëren. Deze uitspraak werd in beroep genuanceerd/nader ingekleurd. Het was een uitspraak die veel werd besproken en waar naar de uitspraak in beroep werd uitgekeken. Een zaak die me ook is bijgebleven is een klachtzaak waarin ik een hele grote groep zorgverleners uit een ziekenhuis bijstond. Een goed overzicht houden, een leesbaar verweerschrift maken en de artsen goed voorbereiden op de zitting, was een bijzondere ervaring. ›
VvAA Magazine
31
Sabine: Hoe ziet jouw praktijk eruit? Liesbeth: Ik heb een gevarieerde adviespraktijk waarin ik zorgverleners adviseer als zij bijvoorbeeld te maken hebben met onvrede van een patiënt of als zij een klacht of tuchtklacht hebben ontvangen. Ik adviseer dan bij het opstellen van een verweerschrift en sta de cliënt bij tijdens een zitting. Daarnaast ondersteun ik zorgverleners bij een onderzoek dat is ingesteld door de Inspectie voor de Gezondheidzorg en Jeugd naar aanleiding van een melding. Ook bied ik juridisch advies als sprake is van een samenwerkingsgeschil tussen zorgverleners onderling of als een zorgverlener een geschil heeft met een zorgverzekeraar. Het is juist deze mix van onderwerpen die mijn praktijk zo interessant maakt. Sabine: Welke vraag ben je vergeten te stellen en zou je wel graag willen beantwoorden? Wat is je bron van geluk in je dagelijkse leven? Liesbeth: Natuurlijk staat mijn gezin op nr. 1, maar daarnaast is Italië een grote bron van geluk voor mij. Van kinds af aan was mijn droom heel goed Italiaans te kunnen spreken en dat lukte me niet met losse taalcursussen. Zoals ik al vertelde heb ik destijds mijn baan opgegeven om Italiaans te kunnen studeren. Ik heb die stap gezet vanuit de gedachte: je leeft maar een keer en dromen moet je verwezenlijken. Toen ik nog kind was, is mijn vader op 49-jarige leeftijd ernstig ziek geworden. Als gevolg daarvan heeft hij zijn verdere leven moeten doorbrengen in een verpleeghuis. Hierdoor ben ik maar al te goed doordrongen van het besef dat je leven ineens een andere wending kan krijgen waardoor je te laat kan zijn voor het verwezenlijken van je dromen. Hoewel de ziekte van mijn vader een grote impact heeft gehad op mijn leven heeft het me dus ook iets moois gebracht. •
32 VvAA Magazine
curriculum vitae
SABINE BERKHOFFMUNTINGA
LIESBETH RIPPEN
Mijn naam is Sabine Berkhoff-Muntinga. Ik ben
Na afronding van mijn studie Rechten in Utrecht
geboren in 1968 in Groningen.
heb ik ruim zes jaar gewerkt, eerst als docent aan
Ik heb na mijn eindexamen een jaar in Frankrijk
de Rechtenfaculteit van de Universiteit Utrecht
gewoond en ben daarna gaan studeren in Maastricht
en daarna als allround jurist bij de Stichting
aan de Hoge Hotelschool. Nadat ik die studie had
Geschillencommissies voor Consumentenzaken in
afgerond, ben ik vervolgens Rechten gaan studeren
Den Haag. De laatste baan heb ik op een gegeven
in Groningen. Deze combinatie van studies klinkt
moment opgezegd om toe te geven aan een droom
wellicht wat vreemd. Maar de praktische- en de
die ik al langere tijd koesterde: Italiaans studeren.
dienstverlenende aspecten van de hotelschool en
Ik heb die studie gecombineerd met een part time
de juridische kennis van mijn studie Rechten komen
aanstelling als docent Recht aan de Hogeschool
in mijn huidige functie (juriste gezondheidsrecht op
Utrecht. Na zes jaar studeren en zwanger van ons
de afdeling tucht- en klachtrecht) heel goed samen.
derde kind studeerde ik af en heb ik een aantal jaar naast Rechten ook Italiaans gedoceerd. Hierna heb ik ruim 7 jaar in de rechtspraak gewerkt en was ik secretaris bij zowel de rechtbank MiddenNederland als bij het Centraal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg. Mijn laatste carrièrestap was naar VvAA waar ik met veel plezier als juridisch adviseur Gezondheidsrecht werk.
VvAA Magazine
33
Erik van Dam
34 VvAA Magazine
Erik van Dam, senior adviseur kennismanagement en netwerken
Bekendheid gezondheidsrecht: meten is weten! Jaarlijks meet VvAA de bekendheid van het Nederlandse gezondheidsrecht onder zorgverleners. De focus ligt daarbij op Wkkgz, Wgbo, Wet BIG en medische aansprakelijkheid. Belangrijkste conclusies uit de 2018-meting? De Wkkgz-bekendheid blijft achter en in algemene zin duizelt het de zorgverlener als het om gezondheidsrecht gaat. Maar hij wil er wat aan doen!
VvAA Magazine
35
Jet Meijwes, juridisch adviseur Valéry Daniels, advocaat
Toetsing van euthanasie & actuele stand van zaken OM handelt actiever; eerste vervolging arts een feit MR. Al in 2002 trad de euthanasiewet in Nederland
ervan overtuigd zijn dat de patiënt ondraaglijk en
(de Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek,
uitzichtloos lijdt.
verder te noemen de Wtl) in werking, maar tot 2018 trad het Openbaar Ministerie (OM) pas één
Niet alleen naar uitgevoerde euthanasie bij
keer eerder naar buiten met berichtgeving over
wilsonbekwamen wordt kritisch gekeken. Ook
een strafrechtelijk onderzoek. Wat is er veranderd
euthanasie in andere situaties heeft de aandacht
nu er sinds 2018 in de media geregeld berichten
van de IGJ en van het College van Procureurs-
over euthanasie verschijnen? Niet eerder was het
Generaal van het OM. Wij deden daar nader
OM ook met externe berichtgeving zo actief in het
onderzoek naar.
onderzoeken van euthanasie kwesties. Hoe komt dit?
Wettelijk kader en beleidsregels OM en RTE Al in 2017 actualiseerde het OM de eigen
De eerste casus waarin het OM in november 2018
beleidsregels voor euthanasie en hulp bij
aankondigde tot strafrechtelijke vervolging over
zelfdoding. De vernieuwde “Aanwijzing
te gaan (voor het eerst sinds de euthanasiewet
vervolgingsbeslissing inzake actieve
in 2002 in werking trad) betreft de zaak van een
levensbeëindiging op verzoek” werd in mei van
specialist ouderengeneeskunde die euthanasie
dat jaar gepubliceerd. Het OM toetst vooral de
uitvoerde bij een 74-jarige dementerende patiënte.
volgende twee criteria: de vraag of een patiënt
De patiënte was wilsonbekwaam. Volgens het OM
vrijwillig en weloverwogen verzoekt om euthanasie
handelde de arts niet volgens de normen door te
en de vraag of er bij patiënt sprake was van
vertrouwen op de wilsverklaring van patiënte en
‘ondraaglijk en uitzichtloos’ lijden. Verdenking
niet meer te verifiëren bij de patiënte of ze nog
van schending van deze eisen ‘dient, behoudens
steeds dood wilde.
uitzonderingen, tot strafrechtelijke vervolging te leiden’ aldus de aanwijzing.
Euthanasie bij wilsonbekwame, dementerende patiënten staat al jaren ter discussie. Is het
Nadat het OM haar beleidsregels actualiseerde
verantwoord bij mensen euthanasie te verrichten
werd door de Regionale Toetsingscommissies
die zelf hun wil daarover niet meer kunnen
Euthanasie (RTE) in mei 2018 een nieuwe versie
uiten? Volgens de wet is het toegestaan, mits de
van de EuthanasieCode gepubliceerd. In deze
patiënt een schriftelijke wilsverklaring heeft. Deze
Code, die eerder bekend was als de Code of
verklaring kan de mondelinge verklaring vervangen
Practice, beschrijven de RTE uitgebreid hoe
als de patiënt niet meer in staat is om zich te
de zorgvuldigheidseisen neergelegd in de Wet
uiten. Wel moet de arts die de euthanasie uitvoert
toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij
36 VvAA Magazine
VvAA Magazine
37
Jet Meijwes
38 VvAA Magazine
ValĂŠry Daniels
zijn oordeel heeft gegeven over de
zorgvuldigheidseisen zoals in sub a tot en
Met deze aanwijzing en de EuthanasieCode geven
met d beschreven;
het OM en de RTE ieder vanuit de eigen toetsing
f)
De levensbeëindiging of hulp bij zelfdoding is
invulling aan het wettelijke kader voor euthanasie
door de arts medisch zorgvuldig uitgevoerd.
zelfdoding (Wtl) worden getoetst.
en hulp bij zelfdoding zoals dat in het Wetboek van Strafrecht en in de Wtl is opgenomen. In het
Toetsing door Regionale Toetsingscommissie
Wetboek van Strafrecht worden in de artikelen
Euthanasie
293 en 294 euthanasie en hulp bij zelfdoding
Na uitvoering van de euthanasie moet de arts
strafbaar gesteld. In deze wetsbepalingen wordt
dit melden bij de gemeentelijke lijkschouwer. De
alleen voor artsen onder bepaalde voorwaarden
lijkschouwer stuurt de melding door naar de RTE.
een strafuitsluitingsgrond genoemd (aangegeven
Die commissie toetst vervolgens aan de hand van
wanneer er niet sprake is van strafbaar handelen).
de verslaglegging de gang van zaken rond de
Die voorwaarden zijn dat euthanasie of hulp
euthanasie aan de wettelijke zorgvuldigheidseisen.
bij zelfdoding is uitgevoerd door een arts,
De commissie kan besluiten om de lijkschouwer
waarbij is voldaan aan alle in de Wtl beschreven
en/of de bij de euthanasie betrokken arts(en)
zorgvuldigheidseisen én die door de arts is gemeld
te vragen om een toelichting. Dit gebeurt in
aan de gemeentelijke lijkschouwer.
ieder geval als de commissie meent tot een onzorgvuldigheidsoordeel te moeten komen.
Wat zijn de zorgvuldigheidseisen?
Doorgaans wordt daarvoor een bespreking
Bij euthanasie is het van cruciaal belang dat aan
georganiseerd.
de zorgvuldigheidseisen die de Wtl stelt wordt voldaan. Het gaat om de volgende eisen:
Beoordeling door IGJ en OM Als de RTE van oordeel is dat niet aan de
a)
De arts moet de overtuiging hebben
zorgvuldigheidseisen is voldaan, dan is de
gekregen dat er een vrijwillig en
commissie verplicht om haar bevindingen te delen
weloverwogen euthanasieverzoek van
met de Inspectie voor de Gezondheidszorg en
patiënt was;
Jeugd (IGJ) en met het College van Procureurs-
b)
De arts heeft de overtuiging gekregen dat
Generaal. Dit laatste college is belast met de
er sprake was van uitzichtloos en ondraaglijk
landelijke leiding van het Openbaar Ministerie
lijden van de patiënt;
(OM) en bepaalt het landelijke opsporings- en
c)
De arts heeft de patiënt voorgelicht over de
vervolgingsbeleid van het OM. De IGJ en het
situatie waarin hij/zij zich bevond en over
OM onderzoeken ieder afzonderlijk de casus
diens vooruitzichten;
opnieuw door de stukken te bestuderen en door
d)
De arts is met de patiënt tot de overtuiging
een gesprek te voeren met de arts en besluiten
gekomen dat er voor de situatie van de
dan of en zo ja, welke stappen noodzakelijk zijn.
patiënt geen redelijke andere oplossing was;
Strafrechtelijke vervolging door het OM is een
e)
De arts heeft ten minste één andere
van de mogelijke vervolgstappen. De IGJ kan
onafhankelijke arts geraadpleegd,
andere maatregelen treffen zoals zelfstandig een
die de patiënt heeft gezien en schriftelijk
tuchtklacht indienen tegen de arts. ›
VvAA Magazine
39
Van strafrechtelijke vervolging en het indienen van een tuchtklacht door de IGJ in het kader van toetsing van een uitgevoerde euthanasie is pas één keer sprake geweest. Advies en bijstand door VvAA in de toetsingsfase De aangescherpte en geactualiseerde processen, toetsingsrichtlijnen en beleidsregels alsook het actiever handelen van het OM in euthanasiezaken vragen om extra ondersteuning van artsen, meent VvAA. Wij vinden het belangrijk dat artsen in een vroeg stadium advies en bijstand ontvangen in het kader van toetsing van een uitgevoerde euthanasie. In vragen van leden en beroepsorganisaties horen wij terug dat de “nieuwe” koers die het OM vaart tot ongerustheid of zelfs angst bij zorgprofessionals leidt. Euthanasie is en blijft een lastig en impactvol terrein voor alle betrokken partijen, zowel ethisch als juridisch. Dit geldt zeker nu bij sommige patiënten juist het idee leeft dat er “recht op euthanasie” bestaat, terwijl dat niet zo is. Euthanasie is en blijft vooralsnog een strafbaar feit dat slechts als uitgevoerd door een bevoegd arts en als er voldaan is aan bepaalde in de wet beschreven voorwaarden niet strafbaar is. Wij blijven de ontwikkelingen volgen en zullen VvAA leden, die vragen hebben over het onderwerp of als degenen die een euthanasie verricht hebben geconfronteerd worden met vragen / verzoeken van het RTE, de IGJ en het OM voorzien van juridisch advies en bijstand binnen de reikwijdte van de verzekeringsvoorwaarden rechtsbijstand van VvAA. •
40 VvAA Magazine
curriculum vitae
VALÉRY DANIELS
JET MEIJWES
Valéry Daniels is advocaat bij VvAA Juridisch advies
Jet Meijwes heeft jarenlange ervaring in de
& rechtsbijstand en houdt zich onder meer bezig
juridische wereld en verdiept zich graag in
met medische strafzaken, waaronder euthanasie
complexe juridische vraagstukken, bijvoorbeeld
kwesties. Daarnaast staat hij veelvuldig medici bij in
euthanasie. Sinds maart 2016 werkt Jet voor VvAA
klacht- en tuchtprocedures waardoor hij regelmatig
en focust zij zich op vraagstukken die spelen binnen
optreedt ter zitting.
de gezondheidzorg. Zo deed zij onder andere
Hij adviseert in gezondheidsrechtelijke kwesties en
onderzoek naar de behoefte aan juridische bijstand
staat medici bij in onderzoeken door de IGJ.
bij medisch specialistische bedrijven (MSB’s). De
Verder staat hij dierenartsen bij in veterinaire
ultieme uitdaging voor Jet is recht en praktijk bij
tuchtzaken.
elkaar brengen, daarin vormt zij graag de schakel
Ook
is
hij
docent
van
het
onderdeel
“Medisch strafrecht” van de Medilex cursus “Gezondheidsrecht voor zorgprofessionals”.
tussen leden, collega’s en verschillende afdelingen binnen VvAA.
Hij
geeft regelmatig lezingen aan medici over medisch tuchtrecht.
VvAA Magazine
41
Zelfsturende teams
Om onze leden zoveel mogelijk van dienst te zijn bij het oplossen van juridische geschillen is het van belang dat de juristen werken vanuit een goed werkend team. Een zelfsturend team geeft juridische ruimte, verantwoordelijkheid en vertrouwen en zorgt voor betere resultaten.
42 VvAA Magazine
Onno Wilkens, senior jurist
Onno Wilkens
VvAA Magazine
43
44 VvAA Magazine
VvAA Magazine
45
Daniëlle Putker
> Wat doet Bureau Externe Rechtshulp?
Hilde van Tongeren
aparte afdeling van 5 medewerkers binnen VvAA
juridisch adviseur externe rechtshulp juridisch adviseur externe rechtshulp
interview
Daniëlle en Hilde: Bureau Externe Rechtshulp is een Juridisch advies & rechtsbijstand waar de dossiers worden beheerd die om verschillende redenen zijn uitbesteed aan externe advocaten. Bureau Externe Rechtshulp is een relatief jonge afdeling. In het verleden besteedde iedere jurist van VvAA zelf dossiers uit aan externe partijen en bleef dan ook zelf verantwoordelijk voor de totale levenscyclus van het extern lopende dossier. Eind 2011 is Bureau Externe Rechtshulp opgericht. Inmiddels bestaat het team uit 5 collega’s in deeltijd. Wij zijn de verbindende (commerciële) schakel tussen
VvAA,
verzekerde
en
de
externe
rechtshulpverlener. Op het moment dat een dossier uitbesteed moet worden aan een externe advocaat nemen wij contact op met de verzekerde om te overleggen en te adviseren bij het maken van een keuze voor een geschikte advocaat. Daarna wordt contact opgenomen met de advocaat om afspraken te maken over de kosten en welke juridische stappen ondernomen zullen gaan worden. Daarna wordt de opdracht aan de advocaat verstrekt. Gedurende de behandeling door de advocaat blijven wij in overleg met de advocaat over de te maken kosten en de te maken vervolgstappen. Daarnaast zijn wij verantwoordelijk voor het controleren en betalen van de declaraties van de betreffende advocaat. Omdat wij beiden een andere achtergrond hebben ligt de nadruk bij Daniëlle meer op het juridisch inhoudelijk gedeelte en bij Hilde op de backoffice en kwaliteit. ›
46 VvAA Magazine
DaniĂŤlle Putker
Hilde van Tongeren VvAA Magazine
47
> Wat is voor jou de reden geweest om te
officemanager begonnen, een baan waar je alle
stoppen als advocaat?
kanten mee op kunt en waar je je snel in kunt
Daniëlle: Dit is een vraag die mij nog steeds veel
ontwikkelen. Qua baankansen was de ICT-wereld
wordt gesteld. Na mijn studie ben ik begonnen
een hele goede keuze: ik begon daar in een tijd
als jurist bij een deurwaarderskantoor. Bij het
dat de bomen nog de hemel ingroeiden. Met mijn
deurwaarderskantoor
ervaring
derde werkgever, een ICT-bedrijf in Baarn, zijn we
kunnen opdoen in het voeren van procedures bij
bijvoorbeeld met het hele bedrijf inclusief partners
de Kantonrechter. Het nadeel was dat ik geen
– in totaal 180 personen – vier dagen in de Sinaï-
rechtbankprocedures mocht voeren. Ook waren
woestijn geweest op kosten van de baas! Dat zou
de rechtsgebieden waarover werd geprocedeerd
nu ondenkbaar zijn!
heb
ik
veel
beperkt. Dit zijn redenen geweest om de overstap te maken naar de advocatuur. Als advocaat was
> Hoe is het om als niet jurist in een juridische
ik werkzaam bij een klein kantoor waar bijna alle
omgeving te zitten?
rechtsgebieden
(algemeen
Hilde: Om als niet-jurist in een juridische omgeving
bestuursrecht,
te werken is ontzettend leuk. Veel juristen zijn, net
arbeidsrecht en personen- en familierecht). Dit
als ik, ontzettend “talig” ingesteld. Veel van de
was een leuke en zeer leerzame periode. Na een
collega’s op de afdeling weten mij ook te vinden als
aantal jaren met veel plezier als jurist/advocaat te
zij hulp nodig hebben bij het opstellen of vertalen
hebben gewerkt merkte ik dat ik graag iets anders
van een brief in het Engels. Hoewel juridisch Engels
wilde gaan doen. Mijn voorkeur ging uit naar wel
een vak apart is (waar ik me graag nog eens verder
een juridische functie maar ik wilde liever geen
in zou specialiseren) doe ik dit altijd met veel plezier
inhoudelijke dossiers meer behandelen.
en zo blijf ik toch bezig met mijn eigen vak.
In de functie van juridisch adviseur externe
Het feit dat ik vanuit een heel andere achtergrond
rechtshulp heb ik voor mij de perfecte balans
en ervaring binnen ben gekomen, maakt dat ik
gevonden. Ik hoef weliswaar niet zelf de dossiers
operationele of beleidsmatige kwesties die zich
inhoudelijk te behandelen maar heb wel veel
aandienen goed van een andere kant kan bekijken.
overleg met advocaten en verzekerden over de
Mijn hart ligt dan ook voor een groot deel bij de
juridische inhoud van de zaak en welke juridische
backoffice en het nadenken en verbeteren van
weg bewandeld zal gaan worden.
operationele processen en kwaliteit. Niet alleen
behandeld
verbintenissenrecht,
werden
strafrecht,
voor Bureau Externe Rechtshulp, maar voor de > Hoe is jouw loopbaan tot nu verlopen?
hele afdeling. Zo heeft iedereen binnen het team
Hilde: Mijn loopbaan is ietwat grillig verlopen. Ik
zijn of haar eigen aandachtsgebied en vinden we
ben afgestudeerd in een tijd dat de banen niet voor
elkaar tijdens reguliere teamoverleggen of gewoon
het oprapen lagen en ik heb er toen bewust voor
dagelijks door even bij iemand aan het bureau te
gekozen om de ICT-wereld in te stappen om mijn
“buurten”.
baankansen zo groot mogelijk te maken. Een studie taal & letterkunde leidt op tot een academischeof een onderwijs carrière en dat wilde ik op dat moment allebei niet. In plaats daarvan ben ik als
48 VvAA Magazine
> Jij bent sinds februari 2018 werkzaam bij
rechtsbijstandverzekering
VvAA. Daarvoor heb je gewerkt bij een andere
doen op hun vrije advocaatkeuze.
rechtsbijstandsverzekeraar.
het aantal zaken dat extern behandeld wordt
Zijn
er
grote
eerder
een
beroep
Hierdoor is
weliswaar wat toegenomen maar aan de andere
verschillen? de
basis
kant hebben de rechtsbijstandsverzekeraars door
verkopen
van
deze uitspraak nog harder gewerkt om de kwaliteit
rechtsbijstandverzekeringen en het verlenen van
van hun dienstverlening te verbeteren waardoor
rechtsbijstand aan de verzekerden. Het grootste
het merendeel van de zaken nog steeds door
verschil is de doelgroep. Bij VvAA is er een hele
eigen juristen en advocaten behandeld wordt. Een
specifieke doelgroep: de medici, paramedici, (para)
tevreden verzekerde heeft immers geen redenen
medische studenten en zorginstellingen. Het soort
om een beroep te doen op zijn vrije advocaatkeuze.
Daniëlle:
Absoluut.
hetzelfde
namelijk
Uiteraard het
is
geschillen is daardoor anders. Hierbij denk ik aan klacht- en tuchtzaken waarin VvAA-juristen en
> Wat zou je doen als je nu iets heel anders mocht
advocaten specialisten zijn.
kiezen? Daniëlle: Dat is een leuke vraag. Ik denk dat ik dan
Daarnaast is VvAA een vereniging met leden met
psychologie had willen studeren. Ik vind het verband
het doel de leden op allerlei gebieden te ontzorgen
tussen gedachten, gevoelens en gedrag interessant
en niet alleen op het gebied van rechtsbijstand. Om
en het geeft mij voldoening om mensen te helpen.
dit voor elkaar te krijgen is er veel samenwerking
Ik heb in de periode dat ik als advocaat werkzaam
tussen verschillende afdelingen.
was de opleiding tot mediator gevolgd en als mediator opgetreden in echtscheidingsmediations.
> Ruim 10 jaar werkzaam als juridisch adviseur
Met name in deze mediations merkte je dat het
externe rechtshulp. Is er in die 10 jaar veel
meer gaat om de emotie dan om het juridische. Ik
veranderd?
vond dat erg boeiend.
Daniëlle: Zeker, toen ik net begon als juridisch adviseur externe rechtshulp lag de focus meer
Hilde: Dan zou ik misschien toch met een schuin
op het administratieve gedeelte, namelijk het
oog naar het onderwijs kijken. VvAA heeft een
beoordelen en betalen van facturen. Inmiddels ligt
samenwerking met Amref Flying Doctors en voor die
de focus veel meer op overleg met verzekerde en
organisatie heb ik enige tijd geleden als vrijwilliger
de externe advocaat/jurist over welke juridische
lessen gegeven in het kader van “Wandelen voor
stappen ondernomen moeten worden om voor
Water”. Dat was geweldig om te doen! Een Pabo-
verzekerden tot het beste resultaat te komen
diploma heb ik natuurlijk al, mogelijk dat ik daar
zonder het kostenaspect uit het oog te verliezen.
dan nog een eerstegraads onderwijsbevoegdheid
De rechtsbijstandsverzekeraar wordt nu als een
aan toevoeg. In het kader van life-long learning
serieuze sparringpartner gezien.
geen gek idee. Het liefst zou ik het dan combineren met wat ik nu al doe, voor bijvoorbeeld een dag in
Ook de uitspraak van het Europese Hof van Justitie
de week. Een combinatie van zorg en onderwijs zou
van 7 november 2013 waarin de vrije advocaatkeuze
helemaal ideaal zijn. Ik denk dan bijvoorbeeld aan
is verruimd heeft een verandering teweeggebracht.
de WKZ-school, waar langdurig zieke kinderen - die
Door deze uitspraak kunnen verzekerden met een
natuurlijk wel gewoon leerplichtig zijn - binnen ›
VvAA Magazine
49
het Wilhelmina Kinderziekenhuis lessen kunnen volgen. Voorlopig is er echter bij VvAA nog meer dan genoeg te doen en heb ik het erg naar mijn zin. Wie weet echter wat de toekomst nog gaat brengen. •
“Een combinatie van zorg en onderwijs zou helemaal ideaal zijn."
50 VvAA Magazine
curriculum vitae
DANIËLLE PUTKER
HILDE VAN TONGEREN
Daniëlle Putker heeft rechten gestudeerd aan de
Hilde van Tongeren heeft Engelse Taal- en
Vrije Universiteit Amsterdam. Na haar afstuderen
Letterkunde gestudeerd aan de Rijks Universiteit
is zij in 1999 haar loopbaan begonnen als juriste
Groningen. Na haar afstuderen in 1994 is zij de ICT-
bij een deurwaarderskantoor. Daarna heeft zij de
wereld ingerold, waar zij tot 2001 bij verschillende
overstap gemaakt naar de advocatuur waar zij een
werkgevers heeft gewerkt. In 2001, na een ietwat
aantal jaren een algemene praktijk heeft gevoerd
moeizame zwangerschap en bevalling van een
met de nadruk op personen & familierecht. In 2008
tweeling, heeft zij ervoor gekozen om een aantal
heeft zij afscheid genomen van de inhoudelijke
jaar thuis te blijven. Dit heeft zij met veel plezier
behandeling van zaken en is gaan werken bij
gecombineerd met een ZZP-schap in de zakelijke
een rechtsbijstandsverzekeraar op de afdeling
dienstverlening, nog een derde kind en, omdat het
externe rechtshulp. Sinds februari 2018 is Daniëlle
onderwijs sinds afstuderen in de Engelse Taal- en
werkzaam bij VvAA als juridisch adviseur bij Bureau
Letterkunde bleef lonken, ook in een bul van de
Intake & dekking en Bureau Externe Rechtshulp.
Pabo in deeltijd. Het ZZP-schap leverde uiteindelijk in 2013 een ICT-gerelateerde opdracht bij VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand op. Op deze afdeling was er direct een wederzijdse klik en zij werd daarom gevraagd om vanaf 1 juli 2013 het team van Externe Rechtshulp te komen versterken. Deze plek paste als een handschoen en daarmee werd in ieder geval de carrière in het basisonderwijs aan de wilgen gehangen. De ondernemende kijk op het werk heeft Hilde echter nooit verloren, (juist) ook bij Externe Rechtshulp!
VvAA Magazine
51
Florien van Woerden, senior jurist
Afgeven van een verklaring in echtscheidingsprocedure: niet doen!
Florien van Woerden
52 VvAA Magazine
Het afgeven van een verklaring wordt al jaren
Onder een geneeskundige verklaring wordt in de
afgeraden in de KNMG-richtlijn ‘Omgaan met
relevante KNMG-richtlijn verstaan: een schriftelijke
medische gegevens’. Het is vaste rechtspraak van
verklaring die door een arts is opgesteld ten
de tuchtcolleges dat een dergelijke verklaring
behoeve van een patiënt die onder behandeling
de aangeklaagde zorgverlener steevast op een
staat of stond en die een op medische gegevens
waarschuwing of een berisping komt te staan. En
gebaseerd waardeoordeel over de patiënt en
toch gebeurt het steeds weer. Hieronder bespreek
diens gezondheidstoestand bevat en een ander
ik, na het geven van een algemene inleiding, een
belang dient dan behandeling of begeleiding.
uitspraak van het Centraal Tuchtcollege van 14
In beroepscodes en richtlijnen voor andere
september 2017 (ECLI:NL:TGZCTG:2017:257),
beroepsgroepen zijn mutatis mutandis dezelfde
waarin aan een psychiater de zware maatregel van
regels opgenomen. De tuchtcolleges passen
voorwaardelijke schorsing van drie maanden is
dezelfde norm toe voor alle beroepsgroepen.
opgelegd. In de uitspraak van het Centraal Tuchtcollege Waar gaat het om in dit soort zaken? Met name
van 14 september 2017 was sprake van een
huisartsen, GZ-psychologen en psychiaters
echtscheidingssituatie, waarin de ouders
komen in hun praktijk regelmatig virulente
verwikkeld waren in een strijd over de
echtscheidingssituaties tegen. Zij zien met lede
omgangsregeling en de gezagsverhouding over
ogen aan dat de kinderen de dupe worden van de
hun dochter. Moeder was gedurende drie jaar
strijd tussen de ouders. Zij worden geconfronteerd
onder behandeling geweest van een psychiater,
met verzoeken van één van de ouders om een
vader van een klinisch psycholoog. Vader heeft op
verklaring af te geven en zij voldoen aan dit
enig moment melding gedaan bij het Advies- en
verzoek omdat zij wensen dat aan deze schadelijke
Meldpunt Kindermishandeling (nu: Veilig Thuis)
situatie voor de kinderen zo snel mogelijk een
in verband met vermoedens van ouderverstoting.
einde komt. Begrijpelijk, maar niet verstandig
De Raad voor de Kinderbescherming
en evenmin professioneel. Zo’n verklaring is
heeft onderzocht of het opleggen van een
over het algemeen immers alleen gebaseerd op
kinderbeschermingsmaatregel nodig was.
indrukken en niet op een medisch-inhoudelijk
In dat kader heeft de Raad ook met de psychiater
oordeel. Die indrukken worden gevormd door
en de klinisch psycholoog gesproken. De
de uitlatingen van één van de echtelieden. Deze
rapportage van dit onderzoek is naar de psychiater
uitlatingen zijn per definitie gekleurd. Van hoor en
gezonden. Daarnaast heeft de psychiater via
wederhoor is geen sprake. De deskundigheid om
moeder een rapport van de behandelaar van
uitlatingen te doen over een gewenste omgangs
vader ontvangen en beschikte hij over een rapport
en/of gezagsregeling ligt bovendien niet bij de
van het Regionaal Centrum voor Kinder- en
behandelend zorgverlener. Het is aan de Raad voor
Jeugdpsychiatrie.
de Kinderbescherming om, nadat de relevante betrokken partijen en zorgverleners zijn gehoord,
De psychiater heeft zijn bevindingen over de
een advies aan de rechter te geven over de
behandeling van moeder, zoals gebruikelijk,
wenselijkheid van een omgangsregeling en een
teruggekoppeld aan haar huisarts. Hij heeft deze
passende gezagsverhouding.
bevindingen gegoten in de vorm ›
VvAA Magazine
53
van een eindrapport om een adequate kinder-
De maatregel van (voorlopige) schorsing wordt
psychiatrische verwijzing te ondersteunen. In
over het algemeen opgelegd aan ernstig
deze brief doet de psychiater uitspraken over de
disfunctionerende of frauderende artsen, of aan
persoonlijkheidsstoornis waaraan vader in zijn
artsen die een seksuele relatie met hun patiĂŤnten
visie lijdt, waarbij hij zich baseert op voornoemde
aangaan. De maatregel is in deze kwestie dan ook
rapporten. Verder doet hij in de brief uitspraken
onverwacht streng. Het CTG heeft kennelijk een
over de meest wenselijke gezagsregeling,
signaal willen afgeven dat dit soort verklaringen
namelijk het gezag uitsluitend bij moeder, zonder
niet door de beugel kunnen en als zeer laakbaar
informatieplicht aan vader. De psychiater trekt
worden beschouwd. •
deze conclusies zonder dat hij vader heeft gesproken of gezien. Vader dient een klacht tegen de psychiater in naar aanleiding van dit rapport. Het Regionaal Tuchtcollege te Zwolle verklaart de klacht gegrond onder oplegging van de maatregel van berisping. Het college oordeelt dat de psychiater de basale uitgangspunten van zorgvuldig medisch handelen ernstig heeft geschonden. Van een redelijk bekwame beroepsbeoefenaar mag worden verlangd dat hij zijn oordeel staaft aan de hand van eigen onderzoek. Dat verweerder niet de indruk heeft gewekt dat hij de ernst van deze normschending inziet, wordt hem ernstig verweten. Verweerder heeft wel toegegeven dat hij geen conclusies over de gewenste gezags- en omgangsregeling had mogen trekken, maar voert aan dat hij zich heeft laten leiden door de belangen van de dochter. Het college merkt hierover op dat het er alle schijn van heeft dat hij zich teveel heeft laten meeslepen door de versie van moeder en als gevolg daarvan niet zuiver is gebleven bij zijn eigen taakuitoefening. De psychiater gaat in beroep van deze uitspraak. Dit baat hem niet, integendeel: het Centraal Tuchtcollege oordeelt nog strenger en legt een voorwaardelijke schorsing voor de duur van drie maanden op.
Florien van Woerden 54 VvAA Magazine
curriculum vitae
FLORIEN VAN WOERDEN Florien van Woerden is senior juridisch adviseur bij VvAA. Na het afronden van de rechtenstudie in Leiden is zij in 1988 als advocaat op een middelgroot kantoor begonnen. Ze had daar een brede algemene praktijk en behandelde echtscheidingen,
arbeidszaken,
strafzaken
en letselschades. Na vijf jaar ging zij bij DAS Rechtsbijstand werken, waar zij zich al snel specialiseerde in het gezondheidsrecht, om dit rechtsgebied nooit meer los te laten. Gedurende acht jaar heeft zij bij het Zorginstituut Nederland gewerkt, om als ambtenaar het gezondheidsstelsel vanuit een heel andere invalshoek te bekijken. Bij VvAA staat zij cliĂŤnten bij in klacht- en tuchtprocedures, adviseert zij bij maatschaps- en samenwerkingsgeschillen en behandelt zij geschillen met zorgverzekeraars of met andere partijen in de zorg. Daarnaast treedt zij regelmatig op als spreker op studiedagen of symposia van zorgprofessionals. Zij is lid van de Vereniging voor Gezondheidsrecht.
VvAA Magazine
55
Melchior Spies, directeur VvAA schadeverzekeringen
Preventie claims medische aansprakelijkheid
Interview directeur VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand (Sigrid Stevens) met directeur VvAA schadeverzekeringen (Melchior Spies) over het voorkomen van klachten en claims tegen zorgverleners. Hoe kunnen we op basis van data een bijdrage leveren aan de kwaliteit van zorg in Nederland?
56 VvAA Magazine
Melchior Spies
VvAA Magazine
57
Katrijn van Berkum 58 VvAA Magazine
Femke Duyvensz
Katrijn van Berkum, senior jurist Femke Duyvensz, senior jurist/manager
Het recht op vrije artsenkeuze
De media schrijven er veel over: het recht op
Leg eens uit, wat regelt artikel 13
vrije artsenkeuze, neergelegd in artikel 13 van
Zorgverzekeringswet?
de Zorgverzekeringswet (Zvw). Een eerder
Hierin is bepaald dat iedereen het recht
wetsvoorstel tot wijziging van dit recht sneuvelde
heeft om zelf een zorgaanbieder te kiezen
in 2014 in de Eerste Kamer, mede door de lobby
voor het verkrijgen van zorg. Dit ongeacht of
die toen op gang kwam en waarin VvAA een grote
die zorgaanbieder een zorgcontract met de
rol speelde.
zorgverzekeraar heeft afgesloten. Als je als verzekerde ongecontracteerde zorg afneemt,
De huidige minister De Jonge van VWS stelt
ontvang je daarvoor een vergoeding. Er zijn
dit recht op vrije artsenkeuze nu opnieuw ter
randvoorwaarden, zo volgt ook uit de hierboven
discussie. Om de zorg toegankelijk en betaalbaar
al aangehaalde recente uitspraak, maar de hoogte
te houden zou de contracteergraad omhoog
van de vergoeding mag de zorgverzekeraar in
moeten. De uitleg van het huidige artikel 13 Zvw
principe zelf bepalen. Uitgangspunt is dat de eigen
staat daaraan in de weg, zo meent de minister.
bijdrage niet zo hoog mag zijn, dat deze voor een bepaalde verzekerde een feitelijke belemmering is
In het licht van het voorgaande, is op 1
om voor een zorgaanbieder te kunnen kiezen. Dit
februari 2019 een opvallende uitspraak gedaan
wordt het hinderpaalcriterium genoemd.
(ECLI:NL:RBGEL:2019:380, Rechtbank Gelderland, NL17.14249). In de procedure stond het recht op
Wat is dan de vergoeding voor
de vrije artsenkeuze opnieuw centraal. Doel van de
ongecontracteerde zorg?
procedure was het verkrijgen van een principiĂŤle
Die vraag is niet zo makkelijk te beantwoorden.
uitspraak over de vraag hoe de vergoeding bij niet
De vraag speelt bij verzekerden bij een natura-
gecontracteerde zorgaanbieders dient te worden
of zogenaamde combinatie polis. Al geruime
berekend. De uitspraak bevestigt dat niet aan
tijd bestaat er discussie over de hoogte van de
het recht op vrije artsenkeuze recht mag worden
minimale vergoeding voor ongecontracteerde
getornd. De rechtbank heeft geoordeeld dat de
zorg. De Hoge Raad heeft eerder uitspraak
huidige manier waarop zorgverzekeraars zorg bij
gedaan in een inmiddels veel aangehaalde zaak
niet gecontracteerde zorgaanbieders vergoeden
(ECLI:NL:HR:2014:1646, CZ-Momentum). In die
niet is toegestaan, omdat het de toegang tot
zaak werd geoordeeld dat met de vergoeding
ongecontracteerde zorg ontoelaatbaar belemmert.
van 75-80 procent van het marktconforme tarief voor niet gecontracteerde zorg door de
Tijd voor een gesprek met twee juristen van JAR,
zorgverzekeraar geen feitelijke hinderpaal werd
mr Katrijn van Berkum en mr Femke Duyvensz.
opgeworpen. ›
VvAA Magazine
59
Vervolgens zou per geval en afhankelijk van
Wordt ondanks de al gevoerde procedures nog
de omstandigheden in redelijkheid nog tot de
steeds discussie over de vergoeding gevoerd?
aanname van een ander percentage kunnen
Ja, het spanningsveld tussen het betaalbaar en
worden gekomen, zo volgt uit uitspraken die
toegankelijk houden van kwalitatief goede zorg
daarna zijn gewezen. In ieder geval mag worden
versus het volledige recht op vrije artsenkeuze zal
aangenomen dat uitgangspunt is, dat een
aandacht blijven vragen. Zo neemt de zorgvraag,
vergoeding die lager is dan het gemiddelde
de complexiteit van de behoefte en het aanbod
gecontracteerde tarief tot een hinderpaal leidt.
van zorgverlening de komende jaren alleen maar toe, zodat de zorgkosten zullen blijven stijgen.
Hierbij is wel van belang er rekening mee te
En deze kosten moeten we met zijn allen kunnen
houden dat het gemiddelde gecontracteerde
blijven opbrengen.
tarief meestal lager is dan het marktconforme tarief. In de praktijk kan het er dus op neerkomen
Destijds bepleitte voormalig minister Schippers
dat bijvoorbeeld maar op 65% van het
van VWS dat het alleen vergoeden van zorg
marktconforme tarief wordt uitgekomen.
van gecontracteerde zorgaanbieders zou leiden tot een hogere kwaliteit, lagere zorgpremies
Na de uitspraak in de zaak CZ-Momentum werd
en daarmee kostenbesparing in de zorg. Ook
door de meeste zorgverzekeraars aangenomen,
minister De Jonge wil nu dat de contracteergraad
dat bij een keuze voor niet gecontracteerde zorg,
toeneemt. Het aandeel niet-gecontracteerde zorg
het toepassen van een standaard korting van 25%
zou de laatste jaren steeds meer toenemen, wat
op het gemiddeld gecontracteerde tarief, de toets
een belemmering voor goede, betaalbare zorg zou
aan het hinderpaalcriterium steeds kon doorstaan.
zijn, die in samenhang wordt verleend.
Aan deze aanname is met de recente
Wij juristen van VvAA zijn het niet met die
uitspraak van de rechtbank Gelderland per
conclusie eens. Zo is niet op voorhand te
direct een einde gekomen. De rechtbank
concluderen dat eventuele extra kosten bij
heeft bepaald dat het niet is toegestaan dat
ongecontracteerde zorg niet kunnen worden
zorgverzekeraars een generieke korting van
weggestreept tegen de –ook financiÍle- voordelen
25% toepassen bij niet gecontracteerde zorg.
die niet gecontracteerde zorgaanbieders kunnen
Zorgverzekeraars zijn verplicht –controleerbaar- de
bieden. Dit nog los van het gegeven dat nu niet
daadwerkelijke kosten van de gecontracteerde
duidelijk is welke kosten zorgverzekeraars onder
zorg als uitgangstarief te nemen, voor welke
de noemer `extra` (administratieve) kosten aan
zorgverlener ook wordt gekozen. Ook moeten
het proces van de ongecontractueerde zorg
de zorgverzekeraars duidelijkheid geven over de
toerekenen en of deze kosten daar wel onder
korting die zij hanteren, wanneer de keuze op een
kunnen worden geschaard. Mogelijk zijn deze
niet gecontracteerde zorgverlener valt. De extra
kosten feitelijk debet aan andere processen. En in
kosten die er bij niet gecontracteerde zorg kunnen
de ogen van zorgverleners zorgt de toenemende
zijn rechtvaardigen een procentuele korting op
regeldruk van de zorgverzekeraars juist voor
het gemiddeld gecontracteerde tarief. Maar deze
een kostenstijging en doet deze afbreuk aan de
korting moet wel rechtstreeks tot deze extra
kwaliteit van de zorgverlening.
kosten te herleiden zijn. 60 VvAA Magazine
Hoe zit dat precies met die verschillende
een hogere vergoeding opleveren dan bij een
tarieven?
andere zorgverzekeraar. Dat vloeit voort uit de
Er zijn verschillende soorten tarieven.
marktwerking in de zorg. In de meeste gevallen ligt het gemiddeld gecontracteerd tarief lager dan
> Marktconform tarief
het marktconform tarief en de Wmg-tarieven.
Dit is het tarief dat we in Nederland voor een bepaalde behandeling redelijk vinden (Besluit
> Wmg-tarief
zorgverzekering artikel 2.2). Wat we gelet op de
De overheid stelt voor bepaalde zorg tarieven
vraag, het aanbod, het budget en de kosten een
vast op grond van de Wet marktordening
redelijk tarief vinden is continu aan onderzoek
gezondheidszorg (Wmg). Dit zijn ‘Wmg-tarieven’.
onderhevig. Om het tarief vast te stellen, wordt
Je vindt deze tarieven op de website van de
gekeken naar welke bedragen zorgverleners in
Nederlandse Zorgautoriteit (NZa).
rekening brengen voor dezelfde behandeling. Op dit moment voert de Nederlandse
Hoe weet een verzekerde (patiënt) wat hij
Zorgautoriteit (NZa) bijvoorbeeld een onderzoek
eventueel zelf zal moeten bijdragen?
uit naar wat vergelijkbare zorgaanbieders voor
In de eerste plaats is het aan een verzekerde,
dezelfde behandelingen met een vergelijkbare
om zelf om na te gaan of een behandeling bij
duur in de GGZ zorg rekenen. Op basis van die
een specifieke zorgaanbieder op grond van zijn
uitkomst zullen vervolgens de tariefafspraken met
polisvoorwaarden wordt vergoed.
de zorgaanbieders en patiënten vorm kunnen
Dit kan een verzekerde natuurlijk alleen, wanneer
krijgen, zo is de gedachte. Het marktconform
een zorgverzekeraar transparant over zijn
tarief hoeft niet gelijk te zijn met het gemiddeld
voorwaarden is.
gecontracteerd tarief. Een zorgverzekeraar heeft een zorgplicht en > Gemiddeld gecontracteerd tarief
moet de verzekerde begrijpelijke en betrouwbare
Dit is het gemiddelde van alle afgesproken
informatie verschaffen over de voorwaarden van
tarieven voor een behandeling. De uitspraak
de verzekeringsovereenkomst.
van de rechtbank Gelderland heeft duidelijk gemaakt dat het moet gaan om een gewogen
Daarnaast heeft ook de zorgaanbieder een
gemiddeld gecontracteerd tarief. De uitkomst
informatieplicht naar zijn patiënten. Uit de Wet
moet dus te controleren zijn. Een zorgverzekeraar
marktordening gezondheidszorg (art 38 Wmg)
maakt afspraken met de gecontracteerde
volgt dat een zorgaanbieder de verplichting
zorgaanbieder over de hoogte van de tarieven
heeft om verzekerden over de tarieven die
van de behandelingen die worden gegeven. Als
zorgaanbieders in rekening brengen te informeren.
een verzekerde een bepaalde behandeling nodig
De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) verlangt
heeft, dan mag de zorgaanbieder dit afgesproken
meer van de zorgaanbieder. In de Beleidsregel
(gecontracteerd) tarief in rekening brengen. De
Transparantie Zorgaanbieders van de NZa is
vergoeding die een zorgaanbieder krijgt kan
bepaald dat de zorgaanbieder verplicht is aan de
per zorgverlener verschillen. In principe kan een
patiënt aan te geven welke producten en diensten
behandeling bij de ene zorgverzekeraar dus
niet onder de verzekerde aanspraak vallen. ›
VvAA Magazine
61
In de toelichting is vermeld dat de zorgaanbieder
patiënten moeten verstrekken. Dat is natuurlijk
de patiënt ook moet wijzen op het feit dat
niet de bedoeling. Het is een gegeven dat enkel
de aanbieder niet is gecontracteerd door de
wanneer een verzekerde/patiënt volledige
zorgverzekeraar en welke consequenties dit kan
informatie heeft, een goede keuze kan worden
hebben.
gemaakt om voor een bepaalde zorgaanbieder te kiezen.
We gaan er vanuit dat een zorgaanbieder zijn patiënten zo goed mogelijk wil informeren over de
Waarmee willen jullie het gesprek afsluiten?
kosten van een behandeling en of een deel van de
De recente ontwikkelingen laten zien dat het recht
kosten zelf moeten worden betaald. ›
op vrije artsenkeuze fier overeind blijft.
Niet alleen vanwege het belang van de patiënt
En het is duidelijk dat alleen wanneer een
bij het beschikken over volledige informatie die
verzekerde/patiënt volledige informatie heeft, een
noodzakelijk is om een goede keuze voor een
goede keuze kan worden gemaakt om voor een
zorgaanbieder en behandeling te kunnen maken.
bepaalde zorgaanbieder te kiezen. Vertrouwen,
Ook omdat onduidelijkheid over de kosten een
transparantie, bereidheid tot samenwerking,
goede behandelrelatie in de weg staat. Voor een
erkenning van autonomie, oog voor en inzicht in
niet gecontracteerde zorgaanbieder geldt nog
de individuele zorgbehoefte zijn zo maar een paar
dat het debiteurenrisico toeneemt als de eigen
-niet limitatieve- begrippen die duiding geven aan
bijdrage van de patiënt hoger uitpakt en niet was
wat naar ons idee in de zorg minimaal noodzakelijk
voorzien.
is om te kunnen komen tot het toegankelijk en
Maar ook hier staat voor ons vast, dat een
betaalbaar houden van kwalitatief goede zorg. •
zorgaanbieder patiënten alleen juist en volledig kan informeren, als de zorgverzekeraars de op hen rustende zorgplicht nakomen, door duidelijkheid over hun verzekeringsvoorwaarden en ook inzage in de grondslag en wijze van berekening van hun tarieven te geven. En daar schort het nogal eens aan, zoveel is inmiddels duidelijk. Dit volgt overigens ook uit berichtgeving die de NZa recent naar buiten bracht, naar aanleiding van een onderzoek dat zij onder zorgverzekeraars liet uitvoeren. Voor patiënten is onvoldoende duidelijk wat ze moeten bijbetalen als ze naar een niet gecontracteerde zorgaanbieder gaan. Zorgverzekeraars schieten dus te kort in hun informatieplicht en schenden daarmee de zorgplicht die zij hebben. Met als gevolg dat ook de zorgaanbieders in veel gevallen onwetend en onzeker zijn over de informatie die zij aan hun
62 VvAA Magazine
curriculum vitae
KATRIJN VAN BERKUM
FEMKE DUYVENZ
Katrijn van Berkum (1977) rondde in 2003 haar
Femke
opleiding Nederlands Recht aan de Universiteit
Nederlands Recht aan de Universiteit van Tilburg
Utrecht af. Na haar studie is zij gaan werken als jurist
in 2002 gaan werken als advocaat in Breda. Zij hield
bij de Provincie Zuid- Holland. Hier hield zij zich onder
zich hier onder andere bezig met het contracten-
meer bezig met aan- en uitbestedingstrajecten en
en insolventierecht. Sinds eind 2005 is zij werkzaam
onroerend goed kwesties. Enkele jaren daarna,
bij VvAA Juridisch advies &
maakte zij als jurist de overstap naar de Nederlandse
jurist gezondheidsrecht staat Femke (para)medici
Vereniging voor Makelaardij. Medio 2009 is Katrijn
bij op het gebied van het gezondheidsrecht, bij
voor VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand gaan
samenwerkingsgeschillen en bij conflicten met
werken. Eerst als jurist op het gebied van het bouw-
zorgverzekeraars. Ook verzorgt zij presentaties en
en onroerend goed recht, daarna ook op het gebied
schrijft zij regelmatig artikelen over uiteenlopende
van het gezondheidsrecht. Vanaf dat moment staat
onderwerpen aangaande de zorg en het recht.
Katrijn ook (para)medici, overige zorgprofessionals
Daarnaast is Femke als MT lid bij VvAA Juridisch
en zorginstellingen bij op het gebied van het
advies & rechtsbijstand betrokken bij de inrichting
gezondheidsrecht,
samenwerkingsgeschillen
en strategie van de juridische afdeling. Vanuit
en bij conflicten met zorgverzekeraars. Ook geeft
die rol coacht zij onder meer collega’s in hun
zij regelmatig lezingen en schrijft zij artikelen over
professionele en persoonlijke groei. “Ik ben
wet- en regelgeving in de zorg.
oprecht geïnteresseerd in anderen en dat wat hen
Naast haar werkzaamheden als jurist bij VvAA,
drijft. Door het echte gesprek te voeren kan ik een
adviseert zij de Vereniging van VvAA over (nieuwe)
bijdrage leveren aan de gewenste ontwikkeling”,
wetgeving en belangrijke onderwerpen in de zorg
aldus Femke.
bij
Duyvensz
(1978)
is
na
haar
studie
rechtsbijstand. Als
die de leden rechtstreeks raken, zodat in het veld, maar VvAA bijvoorbeeld ook richting de politiek een gedegen gesprekspartner kan zijn. Te denken valt aan onderwerpen als de bescherming van het beroepsgeheim, het recht op vrije artsenkeuze en de contracteervrijheid.
VvAA Magazine
63
Paul Hanrath
64 VvAA Magazine
Paul Hanrath, senior jurist
Onderzoek naar mogelijk disfunctioneren medisch specialist
VvAA Magazine
65
Martijn Butter
> Je hebt een gezin. Hoe is het gesteld met
Maarten van den Berg
Martijn: Het komt regelmatig voor dat ik door
senior jurist
interview
jurist
> Hoe ziet een gemiddelde werkdag er uit? Maarten: Na een goed ontbijt stap ik meestal om half 8 in de auto. Bij aankomst op kantoor neem ik altijd eerst een kop koffie, zeg ik collega’s gedag en start ik mijn computer op. De werktelefoon zet ik vervolgens aan en ik check mijn e-mail. Ik pak mijn to do list erbij en ga van start met het behandelen van mijn dossiers. Dat komt in de praktijk neer op veel bellen, e-mailen en het opstellen van brieven en processtukken. In de lunchpauze ga ik graag even naar buiten om een stuk te wandelen. Martijn: Ik begin de dag met het bekijken van de binnengekomen e-mails. Daarna ga ik aan de slag met mijn zaken. Dit houdt in: bellen, e-mails beantwoorden, besprekingen met cliënten/ wederpartijen, wetgeving en jurisprudentie bestuderen, processtukken opstellen en regelmatig naar een zitting bij de rechtbank. > Hoe ziet jouw team/jullie afdeling er uit? Maarten: Binnen onze afdeling werken momenteel ongeveer 60 à 70 personen. De afdeling is onderverdeeld in clusters. Zelf val ik samen met 5 collega-juristen onder het cluster Werk en Inkomen. Ons cluster bestaat uit vier mannen en twee vrouwen. Daarnaast is er een cluster Klacht, Tucht en Beroep en een cluster Algemeen, Wonen en Bestuur, een cluster Letsel & Verkeer, een cluster Advocatuur en een cluster Bureau Dekking & Indeling en Bureau Externen.
jouw work/life balance? drukte toch wat langer doorwerk of ’s-avonds thuis nog aan de slag ga. Ik hou echter gelukkig voldoende tijd over voor mijn hobby’s (wijn, eten, hardlopen en fietsen) en leuke dingen doen met mijn gezin. > Welk aspect van je functie spreekt je het meeste aan? Maarten: Het persoonlijke contact met cliënten spreekt mij aan in combinatie met het zoeken naar oplossingen en het geven van adviezen die aansluiten bij de wensen van de cliënt. Het geeft mij voldoening om geschillen op te lossen. Martijn: Het leukste aan het vak vind ik het klantencontact en het daadwerkelijk iets kunnen betekenen voor een klant. > Kan je iets vertellen over de leukste zaak die jij in het laatste jaar hebt gedaan? Martijn: Leuk is niet het juiste woord, maar de meest opmerkelijke zaak die ik dit jaar heb gedaan, was een ontslagzaak waarin de advocaat van de wederpartij eerst heel hoog van de toren blies, maar nadat de zaak bij de rechtbank door mij gewonnen was, in tranen uitbarstte. > Wat voor eigenschappen zijn belangrijk om succesvol te zijn binnen jouw rechtsgebied? Maarten: Empathisch vermogen. Het begint namelijk vaak bij erkenning en aandacht voor de cliënten. Verder is het van belang om goed te kunnen luisteren. Horen wat er gezegd wordt en vaak ook wat er niet gezegd wordt. Tot slot een sterk analytisch vermogen. Het is essentieel om snel tot de kern van een zaak te kunnen komen waarbij hoofd- en bijzaken goed kunnen worden onderscheiden.
66 VvAA Magazine
Martijn: Inlevingsvermogen, strijdvaardigheid en
> Staat er nog iets op je carrière bucketlist?
onafhankelijkheid.
Maarten: Het lijkt mij leuk en boeiend om te worden betrokken bij de totstandkoming van
> Welk artikel uit het BW zou je willen
nieuwe wet- en regelgeving op het gebied van
aanpassen en waarom?
arbeidsrecht.
Martijn: De wettelijke bedenktermijn voor een werknemer. Ik zou deze alleen laten gelden voor
> Wat zijn volgens jou in de afgelopen jaren
een werknemer die niet is bijgestaan door een
de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied
jurist of advocaat. De bepaling lijkt mij immers
van wet- en regelgeving die van invloed zijn
enkel bedoeld voor werknemers die onder druk
geweest op jouw praktijk?
van een werkgever en zonder rechtsbijstand een
Maarten: De invoering van de WWZ. Onder meer
zeer onvoordelige beëindigingsovereenkomst
bedoeld om het ontslagrecht te vereenvoudigen
hebben getekend.
maar in de praktijk blijkt dat het ontslagrecht juist complexer is geworden. De invloed op
> Lig je ’s nachts wel eens wakker en waar
mijn praktijk zie ik met name terug in het aantal
pieker je dan over?
vaststellingsovereenkomsten dat wordt gesloten.
Maarten: Ik slaap over het algemeen goed door maar soms kan ik echter wel bezig zijn met een
> Welk arrest heeft bij jou het meeste impact
zaak. Bijvoorbeeld wanneer ik de volgende dag
gehad?
een zitting heb bij de rechtbank.
Maarten: De Kolom uitspraak van de Hoge
Martijn: Als ik heel intensief met een zaak bezig
Raad. Als gevolg van deze uitspraak heeft
ben of ik heb de volgende dag een zitting, dan
een werknemer recht op een gedeeltelijke
speelt zo’n zaak ’s-avonds nog wel even door mijn
transitievergoeding bij een deeltijd- of
hoofd. Verder slaap ik bijna altijd goed.
wijzigingsontslag. Deze uitspraak heeft indruk op mij gemaakt omdat de Hoge Raad zich met deze
> Welk moment uit je carrière heeft de meeste
uitspraak nadrukkelijk begeeft op het terrein van
indruk op je gemaakt?
de wetgever. De Hoge Raad vult een lacune in de
Martijn: Een paar jaar geleden heb ik een
wetgeving op door zelf normen te stellen.
topsommelier in een sterrenrestaurant bijgestaan die op staande voet was ontslagen.
> Hoe ziet uw praktijk er over 10 jaar uit?
De beschuldigingen waren zeer ernstig,
Martijn: Wij werken inmiddels bijna volledig
maar wij hebben in zes zeer intensieve
digitaal. Ik verwacht dat de digitalisering alleen
gerechtelijke procedures kunnen bewijzen dat
maar verder doorzet en wij steeds vaker en sneller
de beschuldigingen vals waren en het ontslag op
via internet (VvAA website, VvAA app, facebook,
staande voet onterecht was gegeven.
LinkedIn, twitter etc.) met de leden in contact zullen komen.
> Wat zou je in de toekomst nog graag willen doen?
> Heb je nog één gouden advies voor je
Maarten: Ik zou in de toekomst graag een
opvolger in de toekomst?
opleiding tot mediator willen gaan volgen.
Maarten: Wees trouw aan jezelf en durf vast te houden aan jouw eigen stijl. • VvAA Magazine
67
Martijn Butter
68 VvAA Magazine
Maarten van den Berg
curriculum vitae
MARTIJN BUTTER Mijn naam is Martijn Butter en ik ben 45 jaar oud. Ik heb mijn studie Nederlands Recht in 2000 afgerond. Ik ben eerst werkzaam geweest als jurist bij Bureau Rechtshulp. Daarna heb ik mijn carrière voortgezet als gespecialiseerd arbeidsrechtadvocaat bij Noord West advocaten en Spuistraat 10 advocaten. Vanaf januari 2016 ben ik als arbeidsrechtjurist en ledenadviseur werkzaam bij VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand.
MAARTEN VAN DEN BERG Mijn naam is Maarten van den Berg en ik ben 35 jaar. In 2009 ben ik afgestudeerd aan de Universiteit van Amsterdam in de richting Arbeidsrecht. Ik ben gestart met werken bij het UWV in de functie van werkcoach. Daarna heb ik gewerkt als jurist bij politievakbond ACP en CNV Vakmensen. Sinds april 2018 ben ik werkzaam als arbeidsrechtjurist bij VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand.
VvAA Magazine
69
Annemarie Smilde 70 VvAA Magazine
Annemarie Smilde, gezondheidsrecht specialist
Juridisch advies voor de zorg
Wet- en regelgeving roept bij de meeste
Dit interview gaat over juridische advisering en
zorgprofessionals en ondernemingen in de zorg
scholing die bijdragen aan goede zorg, tevreden
associaties op met klachten, claims, procedures en
patiĂŤnten en de professionele ontwikkeling
andere sancties bij niet naleving. Zij hebben vooral
van zorgverleners. Met als neveneffect: minder
behoefte om zich juridisch in te dekken en als
juridische problemen en zorgen.
vangnet goede verzekeringen te hebben.
VvAA Magazine
71
Sabrina van Hombergh
Sabrina: Zou je wat willen vertellen over
Jan-Willem Bontekoe
gekomen?
teamleider
ondersteuner
interview
jezelf? Hoe ben je aan een WAJONG-uitkering Jan-Willem: Ik heb een redelijk normale jeugd gehad. Van zeer actieve baby veranderde ik een klein kwajongetje die vervolgens een irritante, koppige puber werd. Toen ik in het examenjaar van de HAVO zat kreeg ik een hersenbloeding, veroorzaakt door een AVM (https://www. hersenstichting.nl/alles-over-hersenen/ hersenaandoeningen/arterioveneuze-malformatieavm) met daarop 8 aneurysma’s. Een hoop medische info, maar het komt erop neer dat ik in levensgevaar verkeerde en na een operatie in een comateuze toestand terecht kwam. Na een maand kwam ik uit mijn coma, maar werd totaal verlamd wakker. Omdat ik op dat moment 17 jaar was en dus met mijn 18de verjaardag niet in staat was om deel te nemen aan de arbeidsmarkt, kwam ik in aanmerking voor een WAJONG-uitkering. Sabrina: Hoe ben ik je bij VvAA gekomen? Jan-Willem: Na het behalen van mijn HAVO diploma en het behalen van mijn MBO diploma ben ik gaan werken als onderwijsassistent bij het Grafisch Lyceum in Utrecht. Door omstandigheden verloor ik die baan. Omdat ik wilde werken heb ik mezelf ingeschreven bij een re-integratiebureau en via hen ben ik terecht gekomen bij VvAA. Eerst op proefbasis, daarna een jaarcontract en ik ben zo goed bevallen dat ik inmiddels een vaste kracht ben op de afdeling VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand. Sabrina: Loop je tegen zaken aan tijdens de uitvoering van je werkzaamheden? Jan-Willem: De werkzaamheden die ik uitvoer zijn de postverwerking, het archiefbeheer, het beheren van de voorraad kantoorartikelen, het onderhouden van de aanwezige apparatuur en
72 VvAA Magazine
een paar administratieve werkzaamheden. Als ik
Jan-Willem: Wat zijn je werkzaamheden binnen
deze werkzaamheden door mijn handicap niet had
VvAA?
kunnen uitvoeren was ik nooit aangenomen door
Sabrina: Ik werk op de afdeling VvAA Juridisch
VvAA. Maar natuurlijk loop ik wel tegen bepaalde
advies & rechtsbijstand. Hier heb ik de rol van
zaken aan. Dat zijn merendeels frustraties die
Performance Coach en Aanvoerder van de
te maken hebben met mijn motoriek en mijn
ondersteuners. Het is voor mij de uitdaging om
hersenletsel. Als voorbeeld gebruik ik het typen
samen te onderzoeken waar ieders kracht ligt om
op de computer: ik kan niet met 10 vingers typen
hen dan te stimuleren en motiveren om deze ook
en mijn snelheid is niet echt hoog. Gelukkig ben
daadwerkelijk te gebruiken in je werk. Ik geloof
ik niet de enige en door bijvoorbeeld gebruik
dat iedereen zijn eigen kwaliteiten heeft. Door
te maken van sneltoetsen kan ik dat aardig
deze maximaal te benutten ontwikkel je je verder,
verbloemen. Ik kan van geluk spreken dat ik een
zowel in je werk als privé. Voor mij is het belangrijk
werkgever heb die mij de vrijheid en ruimte geeft
eraan bij te kunnen dragen dat collega’s met
om mijn werkzaamheden op mijn manier en zonder
een goed gevoel naar hun werk komen en naar
teveel druk uit te voeren. Daarnaast staan ze altijd
huis gaan. Ook ondersteun ik de juristen van het
voor me klaar als ik hulp nodig heb.
cluster Werk en Inkomen (W&I). Ik probeer mijn collega’s zo goed mogelijk te ondersteunen in hun
Sabrina: Kun je bij VvAA zijn wie je bent?
dagelijkse dossierwerkzaamheden, zodat zij op
Jan-Willem: Zoals ik al aangaf, krijg ik van VvAA
hun beurt de cliënten goed kunnen bijstaan.
alle ruimte en vrijheid om mijzelf te zijn. Al vanaf de eerste dag dat ik kwam werken op de afdeling
Jan-Willem: Hoe ga je om met je dyslexie op de
VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand werd ik
werkvloer?
zowel door mijn directe collega’s als de managers
Sabrina: Ik heb jarenlang geworsteld met mijn
geaccepteerd voor wie ik ben en wat ik kan. Dat
dyslexie. Het is echt een handicap waar je mee
komt mede door het feit dat ik vanaf het begin
moet leren leven. In één zin betekent het voor
mijn grenzen heb aangegeven over hoe lang ik kan
mij: “nu schrijf je het zo en morgen anders”. Na
werken en wat ik aankan. Daar hield VvAA direct
deze worsteling heb ik geaccepteerd dat dyslexie
rekening mee.
bij mij hoort. Dyslexie beperkt mij dan ook niet meer, ik heb heel veel andere kwaliteiten. Door mij
Sabrina: Heb je leren leven met je beperkingen?
te richten op wat ik goed kan en mijn kwaliteiten
Jan-Willem: Ik kreeg mijn hersenbloeding op mijn
maximaal in te zetten, heb ik dit ook kunnen laten
17de en nu, bijna 23 jaar later, ken ik bijna geen
zien en ís het ook gezien. Ik denk dat ik hierdoor
ander leven meer. Maar ik kan niet ontkennen dat
nog meer overtuigd ben geraakt van mijn visie dat
er periodes zijn dat ik weer geconfronteerd word
ieder mens zijn eigen kwaliteiten heeft en je erop
met mijn beperkingen en dat de frustraties mij
moet sturen om de ander in zijn/haar kracht te
eventjes teveel worden. Ik heb door schade en
zetten. Op de werkvloer sta ik soms versteld van
schande geleerd om mijn handicap te accepteren,
wat ik allemaal kan en mag doen. En dat het dan
dat maakt het alleen maar makkelijker. Maar ik ga
ook nog eens lukt! Ik ben de persoon die heeft
ervan uit dat ik sommige zaken nooit volledig zal
gezien dat ik veel meer kan en mij de ruimte heeft
accepteren.
gegeven erg dankbaar. ›
VvAA Magazine
73
De meeste collega’s weten dat ik dyslectisch ben en dat dit van invloed kan zijn op mijn werk. Als ik bijvoorbeeld iets moet versturen waarover ik mijn twijfels heb of het tekstueel klopt, kijkt een collega altijd even met me mee. Jan-Willem: Hoe stel jij je op tegenover je collega’s? Sabrina: Het past niet bij mij om mezelf boven anderen te plaatsen, gelijkwaardigheid is voor mij erg belangrijk. We hebben elkaar allemaal nodig en iedereen is goed in wat hij/zij doet. Het trotse gevoel dat ik heb om te werken bij een bedrijf waar gekeken wordt naar wie je bent en wat jij kunt bijdragen, wil ik graag overbrengen op mijn collega’s. Ik zeg vaak genoeg: ”pak de ruimte die je krijgt, daag jezelf uit en zet je kwaliteiten maximaal in”. Hier probeer ik ze in te coachen. Jan-Willem: Waar haal je je energie vandaan in deze rollen? Sabrina: Ik haal mijn energie uit mensen die zich persoonlijk of professioneel verder willen ontwikkelen en de kansen aangrijpen die ze geboden worden. Een goed team is voor mij ook erg belangrijk. Met goed team bedoel ik: elkaar vertrouwen, een fijne sfeer, samenwerking, flexibiliteit etc. In een team waar men het goed heeft met elkaar is de energie ook goed waardoor je een hoop werk kunt verzetten met z’n allen. Het vertrouwen wat mij in mijn werk en als persoon gegeven wordt geeft mij enorm veel energie. Jan-Willem: Hoe zie je jezelf in de toekomst bij VvAA? Sabrina: Ik hoop nog met veel plezier aan al mijn kwaliteiten te kunnen werken bij VvAA. •
74
VvAA Magazine
“Met goed team bedoel ik: elkaar vertrouwen, een fijne sfeer, samenwerking, flexibiliteit etc." VvAA Magazine
75
Sabrina van Hombergh 76
VvAA Magazine
Jan-Willem Bontekoe
curriculum vitae
SABRINA VAN HOMBERGH
JAN-WILLEM BONTEKOE
Ik ben Sabrina van Hombergh nu 40 jaar oud. Ik
Na het afronden van mijn HAVO en sinds ik
heb 10 jaar gewerkt bij een incassobureau waar
gestopt ben met de HBO-opleiding Culturele
ik verschillende werkzaamheden heb uitgevoerd.
en Maatschappelijke Vorming, ben ik in 2006
Daarna heb ik geholpen bij het opzetten van
begonnen bij Sauna Soesterberg als administratief
een deurwaarders kantoor in Amsterdam. Nadat
medewerker.
het kantoor liep ben ik naar VvAA gegaan als
combineren is met een WAJONG uitkering,
secretaresse van de Juristen. Op dit moment
heb ik de MBO niveau 4 opleiding Interactieve
ben ik Aanvoerder en Performance Coach van de
Vormgeving behaald (met een diploma in 2011)
secretaresses.
en ben ik begonnen als onderwijsassistent. Door
Aangezien
werken
moeilijk
te
bureaucratie en regelgeving binnen het UWV ben ik die baan verloren. Via een re-integratiebureau ben ik sinds december 2012 administratief medewerker bij de afdeling Juridisch Advies & Rechtsbijstand van VvAA.
VvAA Magazine
77
Mark Benning
78 VvAA Magazine
Mark Benning, juridisch adviseur en coรถrdinator kwaliteit
De verwachting van juridische bijstand
Interview over de verwachtingen en mogelijkheden bij juridische bijstand.
VvAA Magazine
79
Jellie Fokkinga
> Hoe ziet het cluster Letsel & Verkeer eruit?
Marieke Kloostra
hebben geregeld overleg met elkaar over zaken,
jurist jurist
interview
Jellie: Ons cluster bestaat uit vier dames. Wij waarin discussie is ontstaan met de verzekeraar. Verder delen wij lief en leed, zowel zakelijk als privÊ. Alleen al om die reden komen wij graag naar kantoor. > Vieren jullie successen in dit cluster met elkaar? Marieke: Ja natuurlijk. Vaak zijn de discussiezaken, zoals aansprakelijkheid van de wegbeheerder of bij medische aansprakelijkheid, langlopende zaken, waarbij we dan ook erg blij zijn als het succes uiteindelijk wordt behaald. Ook buitenlandschades zijn vaak zaken waarbij je lange adem nodig hebt en waarvan we de resultaten vieren. > Kan jij iets vertellen over het leukste dossier die jij in het laatste jaar hebt gedaan? Marieke: Ik heb veel fietsongevallen met letsel behandeld, waarbij de wegbeheerder aansprakelijk wordt gesteld. Je kunt hierbij denken aan valpartijen door hoogteverschillen in het wegdek of gevaarlijk geplaatste paaltjes. Wanneer dit soort kwesties snel kunnen worden geregeld, geeft dit veel voldoening. Op deze manier wordt ook de wegbeheerder bewust wat de gevolgen zijn van het niet goed onderhouden van de weg. Daarmee hoop je dan dat zij in het vervolg beter anticiperen op gevaarlijke situaties om zo ongevallen te voorkomen. > Wat is je grootste uitdaging op dit moment? Marieke: Door het digitale tijdperk worden er hogere eisen gesteld aan de snelheid waarmee zaken worden geregeld. We zijn daarbij echter ook afhankelijk van de snelheid waarmee de zaken door de verzekeraars aan de andere kant › worden behandeld. Het is dus van belang dat
80 VvAA Magazine
“Een volwassene moet weten dat het negeren van een rood uitstralend verkeerslicht consequenties heeft."
VvAA Magazine
81
je het verwachtingspatroon van je cliënt goed
> Welk wetsartikel en/ of arrest zou je willen
aanstuurt.
aanpassen en waarom? Jellie: In de letselschade blijft artikel 185
> Wat voor eigenschappen zijn belangrijk om
Wegenverkeerswet toch een bijzondere. Een
succesvol te zijn binnen jouw rechtsgebied?
fietser of voetganger die wordt aangereden
Jellie: Je hebt veel geduld nodig naast
door een motorvoertuig wordt extra beschermd.
inlevingsvermogen voor je cliënt en een gezonde
Zo wordt er vrijwel altijd tenminste 50 %
dosis doorzettingsvermogen en daadkracht.
schade vergoed, tenzij de bestuurder van het
Marieke: Helemaal mee eens, Jellie. Een goed
motorvoertuig overmacht kan aantonen. Dit
empathisch vermogen is erg belangrijk. Je moet
laatste wordt niet snel toegekend. Zo kan
het ook leuk vinden om de meest uitzichtloze
bijvoorbeeld een fietser die een rood verkeerslicht
zaken uit te pluizen en ervoor te gaan.
negeert tóch een gedeelte van zijn schade verhalen. In dit soort gevallen vind ik het artikel
> Welk aspect van je functie spreekt je het
en de uitleg hiervan in jurisprudentie te ver
meeste aan?
doorslaan. Uiteraard maak ik graag gebruik van
Jellie: Je bent de spin in het web in een zaak. Zo
het artikel wanneer ik een fietser bijsta in het
onderhoud je contact met je cliënt, de verzekeraar
verhalen van diens schade. Hoewel het artikel
van de tegenpartij, de expert, de medisch adviseur
met name veel goeds brengt zou ik een aantal
en eventuele politie en/ of getuige(n). Daarbij
nuanceringen wel op zijn plaats vinden. Een
spelen er meerdere facetten in een zaak. Zo gaat
volwassene moet weten dat het negeren van een
het niet alleen om de juridische aansprakelijkheid,
rood uitstralend verkeerslicht consequenties heeft.
maar ook om de administratie van de financiële
Ook het bellen of appen op de fiets wordt tot op
schade en de medische onderbouwing van het
heden onvoldoende ‘afgestraft’, terwijl hierdoor
letsel. Het doel blijft je cliënt zo optimaal te
de eigen veiligheid in het gedrang komt. Vergeet
ondersteunen in een periode dat deze aan herstel
niet dat een automobilist ook schrikt wanneer hij
moet werken. Het is niet alleen maar juridisch en
een fietser aanrijdt!
dat maakt het erg divers. Marieke: Het oplopen van letsel is vaak
> Welke trends zijn merkbaar in jouw
zeer ingrijpend en soms raakt men ook
hedendaagse praktijk?
arbeidsongeschikt. Het is dan fijn dat je de gehele
Marieke: In de letselschade regeling zijn de
afhandeling van de letselzaak op je kan nemen en
afgelopen jaren veel convenanten en richtlijnen
zo je cliënt kan ‘ontzorgen’. Het is ook leuk dat je
opgesteld tussen rechtsbijstandverleners en
de meest verschillende cliënten meemaakt, soms
verzekeraars. Dit heeft geleid tot een betere en
de (studerende) zoon of dochter van je cliënt of
snellere afhandeling van letselschade dossiers.
bijvoorbeeld een gepensioneerde arts. Dit maakt
Schadeposten die in het verleden tot veel
het zo afwisselend.
discussie hebben geleid kunnen nu op eenvoudige wijze worden afgerond. Dit is natuurlijk een goede ontwikkeling. •
82 VvAA Magazine
curriculum vitae
JELLIE FOKKINGA
MARIEKE KLOOSTRA
Na mijn rechtenstudie in Utrecht ben ik vanaf
Na mijn rechtenstudie aan de VU te Amsterdam,
2002
heb ik na een paar jaar in het Bankwezen te
bij
werkzaam
twee
rechtsbijstandsverzekeraars
(geweest)
van
hebben gewerkt in Amsterdam en Rotterdam,
verkeers- en letselschades. Bij VvAA Juridisch
de overstap gemaakt naar VvAA Juridisch advies
advies & rechtsbijstand ben ik daarnaast ook
& rechtsbijstand. Bij VvAA heb ik eerst gewerkt
gestart
particuliere
als coรถrdinator paramedici, gedetacheerd bij
arbeidsongeschiktheidsverzekering, erfrechtelijke
het KNGF te Amersfoort. En vanaf 1993 voer ik
geschillen en kwesties rond het personen- en
als jurist praktijk op het gebied van verkeer- en
familierecht.
letselschades.
met
geschillen
op
het
rond
gebied
de
VvAA Magazine
83
Michiel Hazenberg 84 VvAA Magazine
Michiel Hazenberg, senior jurist
Werken bij VvAA (Stichting VvAA Juridisch advies en rechtsbijstand) Video voor juristen die interesse hebben in werken als jurist bij VvAA.
VvAA Magazine
85
Esmée van der Linde jurist
Nousjka Hoekstra interview
jurist
Nousjka: Kan je kort iets vertellen over je keuze voor een carrière in het gezondheidsrecht en hoe je daar toe bent gekomen? Esmée: Eigenlijk kwam ik er pas aan het eind van mijn bachelor Rechtsgeleerdheid achter dat er überhaupt iets bestond als het gezondheidsrecht. Ik las een speciale uitgave van het juridsich maandblad Ars Aequi geheel gewijd aan het gezondheidsrecht. Vanaf dat moment ging er een (juridische) wereld voor mij open. De combinatie van het recht en de zorg sprak mij enorm aan. Ik heb toen mijn bachelorscriptie over een gezondheidsrechtelijk onderwerp geschreven en tijdens mijn master verschillende stages gelopen. Vrij snel na mijn afstuderen mocht ik aan de slag midden in ’t Hart van de Gezondheidszorg: VvAA! Esmée: En hoe is dat bij jou gegaan? Wat vindt je zo leuk aan het gezondheidsrecht? Nousjka: Na mijn afstuderen ben ik gaan werken als
letselschadejurist.
component
van
een
Naast zaak
de
vind
juridische ik
ook
de
medische component heel interessant. Reden voor mij om mij met name te verdiepen in medische
aansprakelijkheid.
aansprakelijkheid
en
Omdat
medisch
medische
klacht-
en
tuchtrecht veel raakvlakken hebben, ben ik mij vervolgens in het medisch klacht- en tuchtrecht gaan specialiseren. Op dit moment houd ik mij voornamelijk bezig met medisch klacht- en tuchtrecht, maar voor de afwisseling behandel ik ook andere zaken op het gebied van het gezondheidsrecht. Juist klachtzaken hebben mijn interesse omdat je altijd werkt op het snijvlak van medisch en juridisch. Ik adviseer mijn cliënten over de juridische kant van een zaak en mijn cliënten belichten de medische kant. Het betreft dus echt ›
86 VvAA Magazine
Esmée van der Linde
Nousjka Hoekstra
een samenwerking en dat is wat deze zaken voor
afwisseling en het vele contact met mijn cliënten
mij zo leuk maken.
maakt mijn werk zo leuk.
Nousjka: Welk aspect van je functie spreekt je
Nousjka: Vieren jullie successen binnen het team
het meeste aan?
met elkaar? En zo ja, op welke manier? Hoe ziet
Esmée: Ik vind het leuk dat je echt iets kan
het team er eigenlijk verder uit?
betekenen voor de Nederlandse zorgverlener. Een
Nousjka:
brief op de deurmat afkomstig van bijvoorbeeld
beroepsgroepenzaken bestaat uit 25 juristen,
het Tuchtcollege is niet niks. Ik haal er veel
advocaten en juridisch assistenten. Iedere dag
voldoening uit als ik zoveel mogelijk voor onze
spannen wij ons gezamenlijk in om een zo goed
leden uit handen kan nemen. Zowel op juridisch
mogelijk resultaat te behalen voor onze leden.
gebied, maar ook een stukje steun en toeverlaat
Binnen het team delen wij successen zeker met
zijn spreekt mij aan. Daarvoor is zoals jij schetst
elkaar en als de zaak daar om vraagt wordt er ook
ook een stuk samenwerking nodig met de cliënt
afdelingsbreed bij stilgestaan. Dit motiveert en is
en ook dat spreekt mij aan.
ook inhoudelijk interessant. Immers het kan weer
Het
team
klacht-,
tucht-
en
meegenomen worden in opvolgende zaken. › Esmée: Kan je kort iets vertellen over de leukste zaak die je dit jaar hebt gedaan? Nousjka: Het is altijd lastig om één zaak als ‘leukste’ zaak aan te wijzen. Iedere zaak is uniek en vraagt om een eigen aanpak. Juist deze
VvAA Magazine
87
Nousjka: We hebben het net gehad over de leukste zaak die ik dit jaar heb gedaan. Wat was voor jou de leukste zaak die je dit jaar hebt gedaan? Esmée: Ook ik kan er eigenlijk niet een in het bijzonder noemen, we doen zoveel leuke en bijzondere zaken! Wel is mij de behandeling van een klacht op zitting bijgebleven. Dit was voor een Geschillencommissie en de klacht werd ter zitting ingetrokken door de klagende partij. Jammer dat het zover heeft moeten komen maar uiteindelijk toch een mooi resultaat. Een andere zaak die mij positief is bij gebleven, is een klachtzaak die tegen mijn cliënt was aangespannen. In eerste instantie hebben wij het Wkkgz-traject doorlopen. Na een lange procedure en een uitspraak die deels in het voordeel van klaagster was, heeft zij toch besloten haar klacht vervolgens in te dienen bij het Regionaal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg. Uiteindelijk is het tot een zitting gekomen die heel goed is verlopen, en het Tuchtcollege heeft mijn cliënt volledig in het gelijk gesteld. Het is gelukkig ook niet tot een hoger beroep gekomen. Deze zaak is ook echt een voorbeeld van de combinatie van ons werk wat ik zo mooi vind om er zowel op juridisch vlak voor de zorgverleners te zijn en om de zaak tot een goed einde te brengen, maar ook voor het stukje steun en toeverlaat. Nousjka: Wat zou je over vijf jaar hebben willen bereikt? Esmée: Over vijf jaar hoop ik al een heel groot deel van onze leden met succes te hebben geadviseerd of bijgestaan. Een ander doel dat ik over vijf jaar wil hebben bereikt is het volgen en behalen van de Grotius specialisatieopleiding Gezondheidsrecht. •
88 VvAA Magazine
curriculum vitae
NOUSJKA HOEKSTRA
ESMÉE VAN DER LINDE
Nousjka Hoekstra (1986) behaalde in 2011 haar
EsmĂŠe van der Linde (1990) rondde in juni
master Nederlands Recht aan de Rijksuniversiteit
2015 haar master Gezondheidsrecht af aan de
Groningen. Na afronding van haar studie is zij
Universiteit van Amsterdam. Tijdens haar studie
gaan werken als letselschadejurist waar al snel
heeft
een specifieke interesse bleek voor medische
stages gelopen en sinds september 2015 is zij
aansprakelijkheid.
raakvlakken
werkzaam als juridisch adviseur Gezondheidsrecht
tussen medische aansprakelijkheid en medisch
bij VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand. Hier
klacht- en tuchtrecht koos zij ervoor om zich ook
adviseert zij zorgverleners op het gebied van het
te verdiepen in deze tak van het recht. In juni
gezondheidsrecht; bijvoorbeeld over het medisch
2017 heeft zij vervolgens de overstap gemaakt
beroepsgeheim en staat zij zorgverleners bij in o.a.
naar VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand
klacht- en tuchtzaken.
Gelet
op
de
zij
verschillende
gezondheidsrechtelijke
waar zij zaken behandelt op het gebied van het gezondheidsrecht, veelal klacht- en tuchtzaken. Inmiddels heeft Nousjka haar droom gevolgd en de overstap gemaakt naar het onderwijs.
VvAA Magazine
89
Veterinair Tucht
90 VvAA Magazine
Timo van Oosterhout, advocaat
Timo van Oosterhout VvAA Magazine
91
Timo van Oosterhout advocaat
Valéry Daniels interview
advocaat
> Hoe ziet jouw praktijk als advocaat bij VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand er uit? Timo: Een brede gezondheidsrechtelijke (proces) praktijk met voornamelijk zaken op het gebied van het bestuursrecht, het tuchtrecht en het civiele recht. Dit betekent dat ik verzekerden bijsta in kwesties tegen toezichthouders zoals de IGJ, de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa), de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) en de NVWA. Verder doe ik tuchtprocedures (ook veterinaire kwesties) en registratiezaken. Ook ga ik vaak de strijd aan met zorgverzekeraars waarbij ik optreed voor de zorgaanbieders. Daarnaast behandel ik ook boetezaken. Ik vind het leuk om op meerdere rechtsgebieden actief te zijn. Ik ben inmiddels 20 jaar actief als advocaat en werk nog steeds met veel plezier. Valéry: Ik houd mij voornamelijk bezig met medische klacht- en tuchtzaken (ook veterinair), onderzoeken door de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGJ), advisering op het gebied van patiëntenrechten uit de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst, maar ook met medische strafkwesties. Ik sta medici bij die verdacht worden van dood door schuld of een ander schulddelict. Tevens sta ik medici bij die als getuige worden opgeroepen om gehoord te worden in een strafzaak. Daarbij behandel ik euthanasiekwesties. Ik sta medici daarin bij in de procedure bij de Regionale Toetsingscommissie alsook in de daarop soms volgende procedure bij de IGJ en in de fase van onderzoek door het Openbaar Ministerie (OM) tot het moment van strafrechtelijke vervolging. De combinatie van medisch klacht- en tuchtrecht en medisch strafrecht past helemaal bij mij en sluit aan bij mijn afstudeerrichtingen gezondheidsrecht en strafrecht. Met mijn ervaring van inmiddels 17 jaar als jurist en advocaat, waarin ik al honderden
92 VvAA Magazine
zittingen heb gedaan (gemiddeld 1 zitting per
is en ik de juridische kennis heb en precies weet
week), kan ik medici in deze kwesties goed
waar bijvoorbeeld een tuchtcollege op let en
bijstaan en enorm tot hulp zijn.
belangrijk vindt. Ook het pleiten en optreden ter zitting vind ik een heel mooi aspect aan mijn werk
> Welk aspect van je functie spreekt je het
als advocaat. Goed luisteren naar wat er door een
meest aan?
tegenpartij en vanuit rechtbank of tuchtcollege
Timo: De afwisseling, steeds de nieuwe uitdaging
wordt gezegd en daar vervolgens op inspelen.
om het maximale uit een zaak te halen, en de
De argumenten van de tegenpartij op basis van
cliënten. De cliënten zijn gedreven, hoog opgeleid
(dossier)kennis pareren en de positie en het
en willen het beste. Ze hebben een hart voor de
handelen van jouw cliënt goed voor het voetlicht
zorg en willen zich daarop kunnen concentreren.
brengen ten overstaan van het beoordelend
Het is je taak om de zorgen en rompslomp die bij
college. Daar ben ik goed in en daar haal ik
een juridisch geschil komen kijken weg te nemen,
energie en voldoening uit.
zodat zij zich op hun werk kunnen focussen. Je komt steeds daar waar de actie is. Verder vind ik
> Wat doe je nog meer dan alleen het
het mooi om een optimale wisselwerking met je
behandelen van dossiers?
cliënten te bewerkstelligen om een zaak zo goed
Timo: Ik ben aanvoerder van het advocatenteam.
mogelijk naar voren te brengen. Het bewijzen dat
Dit betekent dat ik me onder meer bezig houd
je als VvAA advocaat van toegevoegde waarde
met de inrichting van het cluster advocatuur
bent voor je cliënt. De zorgsector is fascinerend
binnen VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand.
en altijd in beweging. Het raakt iedereen in
Belangrijk is dat we voldoen aan alle regels die de
de samenleving en het is een politiek gevoelig
Orde van Advocaten stelt. De onafhankelijkheid
onderwerp. Het mooie als VvAA advocaat is dat je
en geheimhouding zijn kernwaarden waar we als
principiële kwesties die de zorg raken waar nodig
VvAA advocaten voor staan. Verder ben ik actief
kunt uitprocederen en tot het gaatje kunt gaan.
als gespreksleider intervisie. Daarnaast heb ik
VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand heeft van
regelmatig overleggen met andere onderdelen
oudsher een mooie gezondheidsrechtpraktijk.
binnen VvAA en met de ledenvertegenwoordiging van VvAA. Dit om zo goed mogelijk bij de markt
Valéry: De hulp die je kunt bieden aan je cliënt,
en actualiteiten aangesloten te zijn en te blijven.
met wie je samenwerkt en wie je - door (juridische)
Dit heb ik ook nodig om de actuele stem van de
kennis en ervaring - enorm tot steun kunt zijn.
leden goed te kunnen vertalen naar de juridische
Zittingen en belangrijke besprekingen met
praktijk. Het is leuk om ook met andere collega’s
bijvoorbeeld IGJ en het OM bereid je samen
en zorgprofessionals buiten de advocatuur aan
met jouw cliënt heel zorgvuldig voor. Die goede
projecten te werken. Het verruimt je horizon.
voorbereiding is uitermate belangrijk, omdat een cliënt helemaal klaargestoomd moet worden voor
Valéry: Naast het bijstaan van cliënten in
een zitting. Ik zeg vaak dat de cliënt en ik op een
procedures en het adviseren van cliënten, geef
zitting een tandem vormen, waarbij mijn cliënt de
ik heel regelmatig presentaties aan medische
medische kennis heeft en degene is die uit eigen
studenten en medische beroepsbeoefenaars.
ervaring kan vertellen hoe iets precies gegaan
Dat gaat mij gemakkelijk af, omdat ik goed ›
VvAA Magazine
93
Timo van Oosterhout 94 VvAA Magazine
ValĂŠry Daniels
curriculum vitae
TIMO VAN OOSTERHOUT
VALÉRY DANIELS
Timo (1969) is ruim twintig jaar advocaat en voert
Valéry (1975) begon zijn loopbaan in 2000 als
een brede gezondheidsrechtelijke praktijk. Hij staat
advocaat. Vanaf 2003 tot medio 2008 was hij
zorgprofessionals bij in geschillen met onder meer
werkzaam als jurist bij VvAA Juridisch advies &
zorgverzekeraars, de IGJ, de NZA en de NVWA.
rechtsbijstand. Net als eerder in de advocatuur
Daarnaast staat hij cliënten bij in tuchtprocedures
heeft
en registratiegeschillen.
het
Timo geeft regelmatig
presentaties voor zorgprofessionals.
hij
zich
steeds
gezondheidsrecht
bezig
gehouden
met
(naast
strafrecht
een
Timo heeft
afstudeerrichting van hem). Tussen juli 2008 en
zowel de Grotius opleidingen omgevingsrecht.
september 2009 heeft hij gewerkt als secretaris van
bestuursrecht en gezondheidsrecht afgerond.
de Raad van Bestuur van Isala klinieken in Zwolle. In september 2009 is hij als jurist teruggekeerd bij VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand. Begin 2012 is hij weer beëdigd als advocaat en sinds dat moment houdt hij zich niet alleen bezig met medische klacht- en tuchtzaken, IGJ onderzoeken en gezondheidsrechtelijke advisering, maar ook met medische strafzaken (waaronder verdenking van dood door schuld, vorderingen door het OM van medische dossiers en euthanasie kwesties). Valéry geeft cursus op het gebied van medisch strafrecht. Ook geeft hij regelmatig presentaties over medisch tuchtrecht. Sinds 2018 is hij lid van de deelredactie medisch tuchtrecht van het Tijdschrift Tuchtrecht.
VvAA Magazine
95
kan presenteren en ook veel ervaring heb met
wederpartij is. Jouw cliënt is als verdachte van
het geven van lezingen. Voor Medilex verzorg
een strafbaar schulddelict vaak aangeslagen, voelt
ik een aantal keren per jaar het onderdeel
zich nog meer dan in een tuchtzaak een kat in een
“medisch strafrecht”. Dit is een dagdeel van
vreemd pakhuis en voelt van het strafrechtelijk
de driedaagse cursus “Gezondheidsrecht voor
kader vooral ook een enorme dreiging uitgaan.
zorgprofessionals”. Verder ben ik lid van de
Aan mij de taak om mijn cliënt goed uit te leggen
deelredactie medisch tuchtrecht van het door
hoe zo’n strafkwestie doorgaans verloopt en zeker
Sdu uitgegeven Tijdschrift Tuchtrecht, waarin
ook de emoties van cliënt in toom te houden
uitspraken op het gebied van advocaten
en voor cliënt alles in het juiste perspectief te
tuchtrecht, notarissen tuchtrecht, accountants
plaatsen.
tuchtrecht en medisch tuchtrecht worden gepubliceerd. Samen met de andere twee leden
> Waarom is VvAA Juridisch advies &
van de deelredactie medisch tuchtrecht zorg ik
rechtsbijstand begin 2012 met advocaten in
voor de selectie van te publiceren uitspraken van
loondienst gestart?
tuchtcolleges en schrijf ik daar annotaties voor.
De belangrijkste overweging om begin 2012 met advocaten in loondienst van start te gaan, is voor
> Voor Timo: wat is er spannend aan een
VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand geweest
herregistratiezaak?
dat het een uitbreiding is van de dienstverlening
Timo: Registratiezaken hebben een enorme
voor medici die bij VvAA voor rechtsbijstand
impact voor cliënt. Nog meer dan tuchtzaken.
verzekerd zijn. Een uitbreiding van de
Door het verlies van je registratie als bijvoorbeeld
dienstverlening is het, omdat medische strafzaken
huisarts raak je een stuk van je identiteit kwijt.
maar zeker ook civiele procedures met een
Daarnaast kan het verlies van je registratie
financieel belang van € 25.000,- of meer (waarvoor
betekenen dat je je baan verliest en je inkomen,
het zogenoemde procesmonopolie geldt; mogen
met alle gevolgen van dien. Soms betekent het dat
niet door juristen maar alleen door advocaten
je alleen opnieuw geregistreerd kan worden als
worden gedaan) nu niet meer uitbesteed hoefden
je opnieuw een opleiding volgt. Het zijn daarom
te worden aan een extern advocatenkantoor maar
enorm beladen zaken waar voor cliënten enorm
door de eigen advocaten van VvAA Juridisch
veel op het spel staat en ze in een kwetsbare
advies & rechtsbijstand gedaan konden worden.
positie zitten. Ik behandel zowel registratiezaken
Voor enkele juristen die werkzaam waren bij VvAA
voor de RGS, het CIBG, de RGS en de NRGD. Als
Juridisch advies & rechtsbijstand betekende de
advocaat werkzaam bij VvAA Juridisch advies &
start met advocatuur in loondienst een mooie
rechtsbijstand behandel ik dit soort zaken met
carrièrekans. Wij zijn toen opnieuw beëdigd als
grote regelmaat, waardoor ik hier veel ervaring en
advocaat. In het verleden hebben wij beiden jaren
expertise heb opgebouwd.
als advocaat gewerkt op advocatenkantoren.
> Voor Valéry: wat is een specifiek kenmerk van
> Hoe ziet VvAA Advocaten er eind 2018 uit?
een medische strafkwestie?
Eind 2018 bestaat VvAA Advocaten uit een mooi
Valéry: Een specifiek kenmerk van een medische
breed advocatenteam (vijf advocaten), waarbij
strafkwestie is dat het Openbaar Ministerie de
de verwachting is dat er nog verder zal worden
96 VvAA Magazine
uitgebreid. De advocaten worden uitstekend
door het gerechtshof in het ongelijk gesteld.
ondersteund in hun werkzaamheden door een
Doordat we de zaak wonnen konden in één
secretariaat in de persoon van Jessica van den
klap honderden dossiers worden gesloten en
Heetkamp. Zij zorgt er iedere dag weer voor dat
betekende het eerherstel voor de beroepsgroep.
alles goed draait. Omdat zij deel uitmaakt van
Valéry: Het is altijd moeilijk om één moment te
het team, de stand van zaken in de dossiers en
kiezen wat het meeste indruk gemaakt heeft,
de cliënten kent, kan zij iedere cliënt goed en op
maar dan kom ik toch uit op de kwestie waarin ik
maat bedienen.
een gevangenisarts heb bijgestaan die verdacht werd van dood door schuld. Het begon met
> Welk moment uit je carrière heeft de meeste
een verhoor door de recherche in 2015; dit naar
indruk op je gemaakt?
aanleiding van een strafrechtelijke aangifte door
Timo: De mooiste zaken vind ik die waarbij je
de nabestaanden. De Officier van Justitie besloot
voor cliënt het maximale resultaat hebt kunnen
na onderzoek mijn cliënt niet te vervolgen,
halen. Dat kan zijn een zaak winnen of de schade
waarna de familie met een advocaat een artikel
maximaal beperken. Ik ben blij als ik cliënt naar
12 Strafvordering procedure (beklag tegen de
volle tevredenheid heb kunnen helpen en cliënt
beslissing van het OM om niet te vervolgen)
helemaal gelukkig is. Dat hij of zij weer gewoon
aanhangig maakte bij het gerechtshof. In 2017
kan focussen op het werk als zorgprofessional. Als
is de zaak op zitting geweest, waarin ik voor de
we samen het maximale eruit gehaald hebben en
gevangenisarts bepleit heb en aan de raadsheren
een mooie teamprestatie hebben neergezet. Dat
van het hof uitgelegd heb dat er sprake is geweest
maakt op mij de meeste indruk, elke keer opnieuw,
van medisch zorgvuldig handelen en dat er geen
en geeft me plezier in het werk. Elke zaak is nieuw
verband bestaat tussen het handelen van de
en je moet je gewoon elke dag opnieuw bewijzen.
arts en het overlijden van de gedetineerde. Pas
Voor de volle 100% focus en kwaliteit leveren.
maanden later (begin 2018) volgde de uitspraak,
Wat betreft media-aandacht springt de kwestie
die gelukkig positief was voor de gevangenisarts.
tegen Zilveren Kruis Achmea in mijn carrière
Het gerechtshof oordeelde dat het OM heeft
er zeker uit. Het betrof een proefproces. De
mogen besluiten van strafrechtelijke vervolging
tandartsen werden in de media zeer negatief
van de arts af te zien, omdat er geen aanleiding
belicht alsof ze gefraudeerd zouden hebben
voor is. Al die jaren heeft mijn cliënt in spanning
door een bepaalde verrichting in rekening
gezeten. Het was dan ook een enorme opluchting
te brengen. Achmea stelde dat honderden
voor de arts om de positieve uitspraak van het hof
tandartsen ten onrechte hadden gedeclareerd en
(waar geen beroep tegen kan worden ingesteld) te
daarom dienden terug te betalen. In een groot
vernemen.
opgezette hercontrole werden deze bedragen teruggevorderd. Het betrof een principiële
> Wat voor eigenschappen zijn belangrijk bij het
kwestie. VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand
uitoefenen van jouw praktijk?
stelde zich in het proefproces op het standpunt
Timo: Naast het juridische aspect en de kwaliteit,
dat Zilveren Kruis Achmea op dit punt niet
is dat interesse hebben in mensen en hun werk en
zorgvuldig had gehandeld en de vordering geen
benieuwd zijn naar wat hen beweegt. ›
doel trof. Zilveren Kruis Achmea werd op dit punt
VvAA Magazine
97
Goed kunnen communiceren. Doen wat je zegt.
> Wat doe je graag in je vrije tijd?
Je afspraken nakomen. Er staan wanneer
Timo: In mijn vrije tijd doe ik het liefst leuke
je er moet staan. Er zijn voor je cliënt
dingen samen met mijn gezin. Ik houd van lezen,
(betrouwbaarheid). Vriendelijk maar duidelijk zijn.
films kijken, tuinieren en wandel graag met mijn
De rust kunnen bewaren. Humor en geduld. Tot
honden.
slot doorzettingsvermogen en vechtlust. Valéry: Ik ben coach van het hockeyelftal van mijn Valéry: Rust uitstralen en de rust bewaren. Goed
jongste zoon, die 8 jaar is. Verder ga ik samen met
en vooral ook duidelijk kunnen communiceren.
mijn vrouw graag kijken bij de hockeywedstrijden
Verwachtingen van je cliënt managen. Empathisch
van mijn oudste zoon (10 jaar). Zelf tennis ik (ook
zijn, maar ook scherp en duidelijk (ook naar je
competitie) en doe ik aan wielrennen. Ik houd van
cliënt). Oog en oor hebben voor hoe het gaat
wandelen in de natuur en van lekker uit eten gaan. •
met je cliënt. In de zaak zelf goed hoofd- en bijzaken kunnen onderscheiden. In alle opzichten (telefonisch, e-mail, bespreking, in de aanloop naar en na afloop van een zitting) goed bereikbaar en goed benaderbaar zijn voor je cliënt. Sterk optreden ter zitting door goede dossierkennis en door te luisteren naar wat er gezegd wordt en daarop in te gaan. Figuurlijk in een zaak proberen steeds de spijker op de kop te slaan. > Welke trends zijn waarneembaar in jouw praktijk? Timo: De samenleving verandert snel. De regelgeving kan de ontwikkelingen niet altijd bijbenen. Steeds vaker worden vraagstukken aan de rechter voorgelegd, die eigenlijk door de politiek zouden moeten worden opgelost. Valéry: ik kan niet spreken van een trend, maar de indruk die ik heb is dat de groep mensen die denkt dat er voor alles een schuldige is, toeneemt. Dit terwijl “fout gegaan” niet altijd betekent dat het ook “fout gedaan” is. Verder word ik er in mijn praktijk van tijd tot tijd mee geconfronteerd dat het juridisch systeem van wet- en regelgeving niet (goed) aansluit op wat één van de of beide procespartijen verwacht(en) van een procedure.
98 VvAA Magazine
“De regelgeving kan de ontwikkelingen niet altijd bijbenen."
VvAA Magazine
99
Diane van Beek, juridisch medewerker Joyce Wilbrink, juridisch medewerker
Oeps, een aanrijding! Wat nu…? Een ongeluk zit in een klein hoekje, het kan ons
en beoordeling van de aansprakelijkheid is dit
allemaal overkomen. U wordt door een ander
belangrijk. De achterzijde van het formulier kunt u
aangereden en heeft schade aan uw auto. Het
thuis invullen.
komt altijd op een verkeerd moment, maar het is wel belangrijk om zaken op dat moment goed te
Heeft u ook letsel opgelopen? Dan vermeldt u dit
regelen. Dit kan later soms onnodige vertraging of
op het aanrijdingsformulier.
discussies voorkomen. Vult de andere partij iets in waar u het niet mee Wat moet u precies doen na een
eens bent, onderteken het aanrijdingsformulier
verkeersongeval?
dan niet of maak bij punt 14 onderaan het
Als uw auto nog kan rijden, probeer deze dan zo
formulier een opmerking waarom u het er
snel mogelijk naar een veilige plek te rijden. Bent
niet eens mee bent of hoe volgens u dan
u op de snelweg, trek dan uw veiligheidshesje aan
wel de toedracht zou zijn van de aanrijding.
en ga in de rechterberm / achter de vangrail staan.
Wanneer partijen het niet met elkaar eens zijn over de toedracht dan zullen zij met aanvullend bewijs
Kan uw auto niet meer rijden, belt u dan
moeten komen om eenieder zijn lezing aan te
de hulpdienst van uw autoverzekering. Dit
tonen. Immers geldt, wie eist bewijst.
telefoonnummer staat op uw groene kaart. Zij regelen een sleepbedrijf die uw auto op komt
In alle gevallen is het belangrijk om gegevens
halen en weg zal brengen naar een reparateur van
van getuigen te vragen, als er getuigen zijn.
uw keuze.
Achteraf kan er soms toch nog ergens een discussie over ontstaan. Naast derden kunnen
Verzamel bewijs
ook passagiers en/of zelfs familieleden als
Bij de afhandeling van een autoschade vormt het
getuigen optreden. Het is natuurlijk wel zo dat de
aanrijdingsformulier de basis. In principe wordt van
verklaring van een onafhankelijke getuige meer
hetgeen op het formulier is aangegeven uitgegaan.
waarde heeft dan die van familie of bekenden. U kunt de gegevens van de getuige(n) op het
Het is dan ook van belang dat u na de aanrijding
schadeformulier (bij punt 5) vermelden.
samen met de andere betrokkene(n) de voorzijde van het aanrijdingsformulier invult en
Maak foto’s van de schade aan de voertuigen
ondertekent. Het moet duidelijk zijn hoe de
en foto’s van de verkeerssituatie. Bij complexe
aanrijding heeft plaatsgevonden. Zorg ervoor dat
schadegevallen kan de verkeerssituatie ter plaatse
alle van toepassing zijnde kruisjes (vraag 12) in
van belang zijn om te bepalen wie er schuldig was.
het midden zijn ingevuld. Bij de schaderegeling
Zorg dus dat u altijd een aanrijdingsformulier in ›
100 VvAA Magazine
“Het komt altijd op het verkeerde moment." VvAA Magazine 101
uw auto heeft liggen. Mocht dit onverhoopt niet
Indien u bij VvAA een rechtsbijstandsverzekering
het geval zijn, tegenwoordig kunt u een aanrijding
heeft die dekking biedt voor verkeer dan kunt u de
ook digitaal melden. Dit kan via de app of website
schade bij ons melden zodat wij u kunnen helpen
van mobielschademelden.nl.
bij het verhaal van uw schade. Wij zorgen ervoor dat de wederpartij aansprakelijk wordt gesteld voor
Bel de politie alleen in de volgende gevallen:
uw schade en zullen alles in het werk stellen om
•
Als er iemand gewond is.
een zo goed mogelijk resultaat voor u te behalen.
•
Als er een buitenlands voertuig bij betrokken
is.
In onze sectie Letsel en Verkeer zijn specialisten
•
Als één van de partijen is doorgereden
werkzaam die jarenlange ervaring hebben op het
(bijvoorbeeld bij parkeerschade. Let op dat u
gebied van verkeersrecht en letselschades. Wij
uw eigen auto niet verplaatst).
geven u antwoord op al uw vragen en bieden
•
Bij een vermoeden van een misdrijf
praktische hulp en advies. •
(drankgebruik, rijden zonder rijbewijs of
onverzekerd). •
Bij een essentieel meningsverschil of
wanneer de wederpartij niet bereid is om een
schadeformulier in te vullen
Praktische tips: •
Indien er een verschil van mening met
de andere partij ontstaat, ga niet met de
ander in discussie over de toedracht of de
schade. Erken geen aansprakelijkheid. Laat
dat aan de verzekeraars over.
•
Ga niet in op voorstellen om de schade direct
te regelen of op het verzoek van de ander om
naar een garage te gaan die de ander kent.
Bij wie moet u de schade melden? Is uw auto volledig casco (allrisk) verzekerd, dan dient u de schade te melden bij uw autoverzekeraar zodat zij de schade met u kunnen regelen. Is uw auto alleen WA-of WA-beperkt casco verzekerd, dan valt de schade als gevolg van een aanrijding niet onder uw autoverzekering. U zult dan zelf uw schade moeten verhalen op de aansprakelijke tegenpartij.
102 VvAA Magazine
curriculum vitae
DIANE VAN BEEK
JOYCE WILBRINK
Na
In 1995 ben ik begonnen als schadebehandelaar
een
aantal
gewerkt
te
jaren hebben
verkeersschades beoordeeld, bij VvAA
bij
ben
als ik
schadeverzekeraars waar
varia vanaf
ik schades
2001
zowel heb
werkzaam
Juridisch advies & rechtsbijstand.
verkeerszaken In
2000
ben
bij ik
een
schadeverzekeraar.
overgestapt
rechtsbijstandsverzekeraar
waar
gespecialiseerd
het
heb
op
naar
een
ik
mij
gebied
van
Hier heb ik mij, mede door het volgen van
verkeer- en letselschades. Vanaf 2008 doe ik
diverse
dit bij VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand.
opleidingen,
verder
gespecialiseerd
op het gebied van verkeer- en letselschades.
VvAA Magazine 103
Dounia Benamari, jurist Dewi Pot, jurist
Het medisch tuchtrecht in de steigers Als gezondheidsrecht juristen staan wij dagelijks
ook nog een beroep bij het Centraal Tuchtcollege)
cliënten bij die zich geconfronteerd zien met
hebben we dan ook over een langere periode
een tuchtklacht. Wij staan onze cliënten in
regelmatig en soms intensief contact. Het mooiste
tuchtprocedures bij van begin tot eind; we geven
resultaat is voor ons dan ook niet een goede
toelichting op wat zij kunnen verwachten, schrijven
uitkomst (hoewel dat natuurlijk het streven is), maar
(in overleg) een verweerschrift en een eventuele
een tevreden cliënt die ‘steun en een luisterend
dupliek, op een mondeling vooronderzoek of
oor’ heeft gevonden bij ons. Het vertrouwen
openbare zitting kunnen wij onze cliënten goed
in eigen kennis en kunde teruggeven aan een
voorbereiden. De moeilijkheid zit vaak in de
cliënt, door een goed verweerschrift, een goede
emotionele kant, hoe groot is de impact van een
voorbereiding en daadwerkelijke bijstand tijdens
dergelijke klacht, en hoe ga je daar mee om?
een mondeling vooronderzoek of zitting, is heel waardevol. Hier halen wij onze voldoening uit.
Impact van een tuchtklacht De impact van tuchtklacht kan enorm zijn voor
Het tuchtrecht brengt, naast de bovenbeschreven
een zorgverlener. Dit blijkt ook uit een onderzoek
emoties, ook regelmatig frustratie met zich
dat is uitgevoerd door het Leuven Instituut voor
mee. Want waarom worden ook klachten die
Gezondheidszorgbeleid onder Nederlandse
overduidelijk ongegrond of van onvoldoende
zorgverleners. In de praktijk blijkt dat de impact
gewicht zijn, toch in behandeling genomen?
van een tuchtklacht verschilt per persoon. Zo zien
En waarom wordt de maatregel berisping altijd
wij cliënten die rustig en zonder twijfel hun verhaal
gepubliceerd? Vragen en frustraties die wij
kunnen doen en de beslissing van het Tuchtcollege
regelmatig horen, maar waar we soms met onze
met vertrouwen tegemoet zien. Maar nog vaker
reactie niet verder kwamen dan ‘zo is de wet’.
gaat dit alles gepaard met onzekerheden, twijfel en ‘angst’ voor de openbare zitting en beslissing.
Per 1 april 2019 zullen er, in verband met een
De last die van de schouders valt als de zitting
herziening van de Wet BIG, enkele wijzigingen
eenmaal achter de rug is, is groot. De opluchting
worden doorgevoerd in het tuchtrecht. Die
is vaak al van het gezicht af te lezen als we de
wijzigingen zouden er voor kunnen zorgen dat
rechtbank uit lopen.
een deel van de veel gehoorde frustraties worden weggenomen. Onderstaand een overzicht van
Juist die emotie, het begeleiden bij en
de voor de arts het meest in het oog springende
ondersteunen in de impact van een tuchtklacht,
wijzingen.
maakt dat wij een goed contact opbouwen met onze cliënten. Met een gemiddelde looptijd van 8 maanden (soms langer en in sommige gevallen
104 VvAA Magazine
Berisping alleen gepubliceerd indien het
Voorzittersbeslissing
Tuchtcollege dat nodig vindt
Een veel gehoorde klacht is dat het tuchtcollege
Waar een berisping (of boete) nu standaard
iedere klacht in behandeling neemt, ook al is van
wordt gepubliceerd (in de regionale krant), zal dit
meet af aan duidelijk dat een klacht iedere grond
vanaf 1 april 2019 alleen nog gebeuren indien de
mist. Ook in deze gevallen is een tuchtklacht
tuchtrechter dat nodig acht. De publicatieplicht
tijdrovend. Met de aanstaande wijzigingen komt
vervalt. Dit zal, ervan uitgaande dat er een stuk
er een nieuwe mogelijkheid welke dergelijke
minder gepubliceerd zal worden, positief zijn voor
situaties kan voorkomen of verminderen: de
de betrokken artsen. Een publicatie levert, naast
voorzittersbeslissing. De voorzitter van het
het gevoel van publieke sanctie, nogal eens vragen
Tuchtcollege kan (tot de behandeling van de zaak
of geruchten op van andere patiënten of collega’s
op zitting) beslissen de zaak af te doen met een
die de advertentie hebben zien staan in de krant.
voorzittersbeslissing. Dit zal het geval (kunnen) zijn
Nu is het, zeker ook gezien het beroepsgeheim,
indien de klacht kennelijk ongegrond, kennelijk van
moeilijk om te gaan met dergelijke vragen.
onvoldoende gewicht of niet-ontvankelijk is.
Tuchtklachtfunctionaris
Helaas ook wijzigingen welke nadelig kunnen
Nieuw is ook de tuchtklachtfunctionaris. De
uitpakken voor de betrokken zorgverleners
tuchtklachtfunctionaris zal er komen om klagers
De hierboven beschreven wijzigingen scheppen de
te helpen met het formuleren van de klacht
verwachting dat deze positief zullen uitpakken voor
en is onafhankelijk van de tuchtcolleges.
de betrokken zorgverleners, de aangeklaagden. Zij
Waar wij nu soms ellenlange handgeschreven
zijn er bij gebaat dat er een financiële ‘drempel’
klachten onder ogen krijgen zonder duidelijk
komt om een klacht in te dienen, klachten
verwijt, lijkt dit straks met tussenkomst van de
duidelijker worden omschreven met behulp van de
tuchtklachtfunctionaris verleden tijd. Daarnaast kan
tuchtklachtfunctionaris en klachten eerder kunnen
de tuchtklachtfunctionaris klagers ook verwijzen
worden afgewezen. Het gevoel van een publieke
naar aan ander/juist loket of hen adviseren de
sanctie wordt weggenomen wanneer de maatregel
klacht eerst voor te leggen aan de desbetreffende
berisping niet standaard meer wordt gepubliceerd.
zorgverlener. Helaas staan er ook enkele wijzigingen aan Griffierecht heffing
te komen waarvan wij verwachten dat deze
Klagen bij het Tuchtcollege is nu kosteloos, aan
juist nadelig voor de betrokken zorgverleners
het indienen van een klacht zijn voor een klager
kunnen uitpakken. Zo wordt het mogelijk dat het
geen kosten verbonden. Hier komt verandering
Tuchtcollege de beklaagde veroordeelt in de
in, klagers zullen in de toekomst een griffierecht
kosten bij een gegrond verklaarde klacht. Het
van € 50,- verschuldigd zijn. Hiermee wordt een
is nog onduidelijk in hoeverre dit zal gebeuren,
positief effect beoogd, naar verwachting zullen er
omdat dit in de wet wordt beschreven als ‘kan het
minder onnodige klachten worden ingediend. Wij
in zijn beslissing opnemen’. ›
maken nog wel eens mee dat een klager klacht na klacht indient, of in een keer over tien artsen klaagt. Het heffen van griffierecht zou dit in de toekomst kunnen voorkomen. VvAA Magazine 105
Dewi Pot
106 VvAA Magazine
Dounia Benamari
Ook wordt de tweede tuchtnorm aangepast, waardoor het toepassingsbereik van het tuchtrecht wordt verruimd. Onder de tweede tuchtnorm valt niet langer slechts de gedragingen die zijn begaan als geregistreerde, maar ook gedragingen die zijn begaan bij de uitoefening van een ander beroep en zelfs gedragingen die zijn begaan in de privésfeer. Het moet dan wel gaan om misdragingen van dien aard en ernst die een gevaar voor patiënten vormt of het vertrouwen in de beroepsuitoefening ernstig schaadt. Tot slot Met een goed gevoel kijken wij uit naar de wijzigingen in de Wet BIG en de verandering die dit, zo hopen wij, teweeg gaat brengen in het tuchtrecht. Het komende half jaar zullen wij monitoren of wij inderdaad de positieve effecten merken van de wijzigingen die per 1 april 2019 worden doorgevoerd. Eind 2019 zullen wij hier nog eens op terug komen. In de tussentijd blijven wij onze cliënten met veel plezier bijstaan, en hopen wij op onze eigen manier steun te kunnen bieden en een stuk frustratie en zorgen weg te nemen. •
VvAA Magazine 107
Esmée van der Linde, jurist Faillissementen zorginstellingen Annemarie Smilde, gezondheidsrecht specialist
Het medisch dossier: wie is verantwoordelijk na een faillissement? Een faillissement van een zorginstelling roept veel
Daarnaast is het ziekenhuis de zogenoemde
vragen op bij artsen. In de eerste plaats natuurlijk
‘verwerkingsverantwoordelijke’ voor het medisch
over het borgen van de zorg aan hun patiënten bij
dossier in de zin van de Algemene verordening
lopende behandelingen en onderzoeken.
gegevensbescherming (AVG) die per 25 mei van dit jaar van kracht is geworden. Daarmee is de
Echter, onderdeel van goede zorg vormt óók
zorginstelling verantwoordelijk voor het beleid,
de verplichting om over de behandeling van
het beheer en de instandhouding van het digitale
de patiënt een dossier bij te houden: Volgens
systeem en de gegevensbestanden. Ook bepaalt
de wettelijke regeling van de geneeskundige
en bewaakt de verwerkingsverantwoordelijke
behandelingsovereenkomst (WGBO) moet je als
de wijze van dossiervoering. Voor zelfstandig
arts een dossier bijhouden over de behandeling
werkende artsen ligt dat anders: zij sluiten
van een patiënt. Dit dossier moet vijftien jaar
immers zelf een behandelingsovereenkomst
lang of zoveel langer als redelijkerwijs uit de zorg
met de patiënt. Vrijgevestigde artsen in een
van een goed hulpverlener voortvloeit, bewaard
ziekenhuis maken deel uit van het zogenoemde
worden.
medisch specialistisch bedrijf, dat een behandelingsovereenkomst sluit met de patiënt.
Maar hoe ga je daar als arts mee om na een faillissement? Wat zijn je plichten als zorgverlener
Artsen zijn medeverantwoordelijk voor dossier
in loondienst bij een ziekenhuis of een andere
In de zin van de AVG is de zorginstelling echter niet
zorginstelling? Wat is de verantwoordelijkheid van
als enige verantwoordelijk voor het bewaren van
de curator en wat zijn de rechten van de patiënt? In
het dossier. Artsen die werken in een zorginstelling,
dit artikel lees je meer.
ook zij die in loondienst werken, zijn dat ook. Zij bepalen zelf wat zij noteren in hun dossiers en
Zorginstelling is primair verantwoordelijk
welke gegevens zij aan derden verstrekken. Zij
Voor de bewaarplicht van medische dossiers
kunnen ook zelf beslissen over bijvoorbeeld een
geldt op grond van de WGBO dat de natuurlijke
verzoek van de patiënt tot naleving van zijn rechten
persoon of rechtspersoon waarmee de
ten aanzien van het dossier. Ook zijn artsen, ook
behandelingsovereenkomst gesloten is, degene is
als zij in loondienst werken, (tuchtrechtelijk) aan te
die de verplichting dient na te leven. Dat betekent
spreken op de naleving van rechten van de patiënt
dat de zorginstelling dus primair verantwoordelijk is
en verplichtingen op grond van de WGBO. Zo
voor het bewaren van medische dossiers van artsen
is een arts persoonlijk verantwoordelijk, als een
die in loondienst werken.
kopie van een dossier wordt afgegeven met daarin vertrouwelijke informatie over anderen dan de patiënt. Om de artsen in staat te ›
108 VvAA Magazine
Annemarie Smilde VvAA Magazine 109
EsmĂŠe van der Linde 110 VvAA Magazine
stellen hun verantwoordelijkheid waar te maken,
> Invulling bewaarplicht achterblijvende dossiers
moet het ziekenhuis de artsen actief betrekken
Een groot aantal dossiers zal niet overgedragen
bij het dossierbeleid, zoals de invulling van de
worden. Denk hierbij aan dossiers van patiënten
bewaarplicht.
van wie de behandeling is afgesloten of dossiers van overleden patiënten. Het is de
Verantwoordelijkheid bewaarplicht na
verantwoordelijkheid van de curator om invulling
faillissement
te geven aan de bewaarplicht en daarmee aan
Bij een faillissement neemt de curator de taken
de borging van de naleving van de rechten van
van de zorginstelling als het ware over en dus ook
patiënten betreffende het dossier. Deze invulling
alle verplichtingen op grond van de AVG en de
zal de curator zoveel mogelijk moeten afstemmen
WGBO. Wat betekent dit in de praktijk voor de
met de artsen in de failliete zorginstelling vanwege
bewaarplicht van het medisch dossier? Hieronder
hun medeverantwoordelijkheid voor de invulling
een aantal scenario’s.
van de bewaarplicht.
> Overdracht dossier aan andere zorginstelling
Het bewaren van dossiers brengt een aantal
Na een faillissement zullen veel dossiers worden
verplichtingen met zich mee. Niet alleen kosten
overgedragen aan de behandelaars in een ander
van de fysieke en digitale opslag van de dossiers
ziekenhuis of zorginstelling. Normaal gesproken
gedurende jaren. Maar ook het nakomen van de
blijft het originele dossier achter in de zorginstelling
rechten van patiënten met betrekking tot hun
bij verandering van behandelaar. In deze situatie
dossier, zoals het recht op inzage en een kopie.
ligt het echter voor de hand van deze standaard af
De curator kan dit soort verzoeken niet zelfstandig
te wijken en het originele dossier aan de nieuwe
afwikkelen. Zo mag en kan hij niet beoordelen of
behandelaar over te dragen, zoals ook gebruikelijk
het dossier vertrouwelijke gegevens van derden
bij een overstap naar bijvoorbeeld een nieuwe
bevat, hetgeen wel een voorwaarde is alvorens
huisarts. Wel is het belangrijk aan de overnemende
over te gaan tot verstrekken van een kopie van
zorginstelling en de patiënt te laten weten dat de
het dossier. De curator kan dit soort verzoeken
bewaarplicht van deze gegevens daarmee overgaat
laten afhandelen door een team van medewerkers
naar de nieuwe zorginstelling.
met geheimhoudingsplicht. Bij twijfel over inzage, kopieën of inhoudelijke vragen kunnen deze
> Overdracht dossier aan patiënt zelf
medewerkers dan schakelen met de toenmalig
Een andere optie is het originele dossier aan
behandelend arts, waar die op dat moment ook
de patiënt zelf af te geven. Een praktisch punt
werkzaam is.
van aandacht is hierbij de overdracht van gedigitaliseerde dossiers: het is zaak te zorgen
Ter beperking van de kosten zou de curator
voor vernietiging hiervan in het bestand van de
alle patiënten (uitgezonderd als overleden
zorginstelling en een zodanige overdracht te
geregistreerde) kunnen aanschrijven met het
faciliteren dat het dossier toegankelijk is voor de
aanbod hun originele dossier af te halen. Uiteraard
nieuwe behandelaars.
moet deze afgifte wel met waarborgen omkleed worden. Zo moeten patiënten erover geïnformeerd worden dat het ziekenhuis na ›
VvAA Magazine 111
afgifte geen gegevens meer heeft. Daarnaast
mede met het oog op het risico op een
moeten zij weten bij wie zij terecht kunnen
(tucht)klacht bij onvrede van de patiënt of
met vragen naar aanleiding van het dossier.
bij schending van de privacy en rechten van
Bovendien zal een medewerker met een
de patiënt.
geheimhoudingsplicht de dossiers moeten screenen op vertrouwelijke gegevens van derden.
Meer informatie
Het is in het belang van de artsen om betrokken te
Voor specifieke vragen over uw persoonlijke
worden bij dit proces, mede gelet op het risico op
situatie omtrent het faillissement en uw
een (tucht)klacht bij schending van de privacy en
verantwoordelijkheid ten aanzien van de medische
rechten van de patiënt.
dossiers (als u bijvoorbeeld niet in loondienst bent maar zelfstandige) kunt u contact opnemen met de
Dossiers van overleden patiënten mogen vanwege het beroepsgeheim niet worden afgegeven aan nabestaanden. Het is aan de curator om daarvoor een passende oplossing te vinden en de artsen hierbij te betrekken. Belangrijkste punten op een rij voor de arts: •
Als arts ben je op basis van de WGBO én
de AVG medeverantwoordelijk voor het
medisch dossier.
•
Dit betekent dat je, ook als arts in loondienst,
aan te spreken bent op de naleving van
rechten van de patiënt en verplichtingen op
grond van de WGBO.
•
Om je verantwoordelijkheid te kunnen
invullen, is het belangrijk dat het ziekenhuis je
betrekt bij het dossierbeleid
•
Na een faillissement is het aan de curator
om jou als arts te betrekken bij beslissingen
over het dossier: wat wordt overgedragen,
wat wordt bewaard, et cetera.
•
Het nakomen van de rechten van
patiënten en het beantwoorden van vragen
over medisch handelen moet de curator, net
zoals recht op inzage of op een kopie,
overlaten aan de behandelend artsen.
•
Het is van belang dat artsen ook worden
betrokken bij de overdracht van dossiers aan
patiënten wiens behandeling is afgesloten,
112 VvAA Magazine
Juridische Helpdesk op 030 247 4999. •
curriculum vitae
ESMÉE VAN DER LINDE
ANNEMARIE SMILDE
Esmée van der Linde (1990) rondde in juni
Mr.
2015 haar master Gezondheidsrecht af aan de
gezondheidsrecht,
Universiteit van Amsterdam. Tijdens haar studie
adviseert zorgprofessionals, zorgondernemingen
heeft
gezondheidsrechtelijke
en beroepsorganisaties in de zorg onder meer over
stages gelopen en sinds september 2015 is zij
de toepassing van wet – en regelgeving. Dit doet
werkzaam als juridisch adviseur Gezondheidsrecht
zij op basis van jarenlange ervaring in het bijstaan
bij VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand. Hier
van zorgprofessionals, in juridische geschillen,
adviseert zij zorgverleners op het gebied van het
waaronder tuchtprocedures. Ook geeft zij ruim 20
gezondheidsrecht; bijvoorbeeld over het medisch
jaar scholing en voorlichting aan zorgprofessionals
zij
verschillende
Annemarie
Smilde
is
werkzaam
senior bij
specialist VvAA.
Ze
beroepsgeheim en staat zij zorgverleners bij in o.a. klacht- en tuchtzaken.
VvAA Magazine 113
Faillissementen in de zorg
Bert Hesp, manager verzekeringstechniek Diederik Leusink, senior jurist/manager
“Alles wat je dacht dat was, is niet meer” Een onderwerp dat najaar 2018 het binnenlandse
Zo hadden en hebben wij sedertdien
nieuws beheerste, was het faillissement
betrokkenheid bij uiteenlopende faillissementen in
van het Slotervaart Ziekenhuis en de
de zorg:
IJsselmeerziekenhuizen. Een faillissement van een ziekenhuis of andere zorgaanbieder leidt tot emotie
•
Het Ruwaard van Putten ziekenhuis in
en maatschappelijke verontwaardiging. Niet alleen
Spijkenisse dat failleerde in juni 2013;
bij het personeel, patiënten en omwonenden,
•
Het ziekenhuis de Sionsberg in Dokkum dat
maar ook bij een groot deel van de Nederlandse
failleerde in november 2014;
bevolking. Het lijkt erop dat deze maatschappelijke
•
De landelijke CASA abortusklinieken die
verontwaardiging toeneemt, terwijl de kans
failleerden in 2017;
aanwezig is dat de recente faillissementen niet de
•
Het Slotervaart ziekenhuis dat failliet werd
laatste waren.
verklaard op 25 oktober 2018;
•
De IJsselmeerziekenhuizen (Lelystad,
Wij herinneren ons nog goed een gesprek dat
Emmeloord, Urk en Dronten en
wij jaren geleden hadden met een vrijgevestigd
een verloskundigenpraktijk) die op
medisch specialist kort na het uitspreken van het
25 oktober 2018 failliet werden verklaard.
faillissement van het ziekenhuis waar hij werkzaam was. Totale ontreddering en ongeloof. Alles wat
VvAA heeft door de jaren heen veel hulp- en
hij dacht dat was - een goedlopende praktijk,
adviesvragen ontvangen en beantwoord van
tevreden patiënten en een vast inkomen- , was
uiteenlopende aard. In dit artikel delen wij graag
opeens niet meer.
de belangrijkste ervaringen met u.
Uit cijfers van onder andere de ING blijkt dat in de
Continuïteit zorg
eerste helft van 2018 15% meer zorgaanbieders
In de “Handreiking faillissementen in de zorg”
failliet zijn gegaan dan in de jaren daarvoor. VvAA
die in 2017 werd gemaakt door het ministerie van
ziet deze ontwikkeling. Zij volgt de ontwikkelingen
VWS wordt aandacht besteed aan het belang
op de voet en deelt haar kennis en kunde op
van de continuïteit van de zorg. Een belangrijk
dit terrein met uiteenlopende partijen. Van
uitgangspunt bij faillissementen in de zorg is dat
zorgverleners, curatoren, verzekeraars tot aan
het publieke belang niet primair is gelegen in
het ministerie van Volksgezondheid Welzijn
continuïteit van een specifieke zorginstelling of
en Sport (VWS). Zij ziet ook dat de gewijzigde
ziekenhuis, maar veel meer in de continuïteit en het
bekostigingsstelsels ziekenhuizen gevoeliger
behoud van de toegankelijkheid van zorg. Maar
hebben gemaakt voor financiële problemen.
wat betekent dit?
114 VvAA Magazine
Zorgverleners hebben vaak uit roeping gekozen
sluiten van het Slotervaart Ziekenhuis. Patiënten
voor hun vak en voelen een individuele
moeten uitwijken naar een ander ziekenhuis en de
verantwoordelijkheid om de zorg richting hun
zorgverleners moeten op zoek naar een andere
patiënten voort te zetten, maar na het uitspreken
werk- of opdrachtgever.
van een faillissement moet opeens rekening worden gehouden met de bevoegdheden van
Een belangrijk onderwerp dat direct in
de curator. De taak en zakelijke handelwijze
verbinding staan met het vraagstuk ‘continuïteit
van de curator loopt niet altijd parallel met de
van de zorg’ is het onderwerp van de
praktijk en het verantwoordelijkheidsgevoel
aansprakelijkheidsverzekering. Zonder een
van de zorgverlener. Zo leidde het feit dat
dergelijke verzekering is het onverantwoord om de
het Slotervaartziekenhuis bijna direct na
zorg voort te zetten.
faillietverklaring moest worden ontruimd tot paniek en onbegrip bij patiënten en artsen.
De aansprakelijkheidsverzekering Patiënten stellen geregeld zorgverleners
Gelet op zijn verantwoordelijkheden zal de curator
aansprakelijk voor de financiële gevolgen van een
allereerst onderzoeken of de zorginstelling de
medische fout. Een aansprakelijkheidsverzekering
deuren direct moet sluiten of dat er doorgewerkt
dekt dat risico. Maar zodra een instelling failliet
kan of moet worden totdat duidelijk is of er een
wordt verklaard, of zelfs al vanaf het moment van
doorstart kan worden gerealiseerd. Een curator
surseance van betaling, vervalt deze verzekering.
heeft in dit kader ook tot taak te onderzoeken
Dus elke claim die na datum faillissement wordt
wat in het belang van de gezamenlijke
ingediend, valt niet meer onder de dekking van
schuldeisers is. Zij kunnen baat hebben bij een
de aansprakelijkheidsverzekering. Dat geldt
(tijdelijke) voortzetting van de activiteiten van de
ook voor claims uit de periode van vóór het
zorginstelling. Maar als sprake is van een sterk
faillissement toen de verzekering nog gewoon
verlieslatende onderneming, kan ook worden
liep, maar die ná het faillissement pas kenbaar
besloten om af te zien van voortzetting van
worden gemaakt. Het ontbreken van een goede
zorgactiviteiten. In beide situaties moet de curator
aansprakelijkheidsverzekering kan er toe leiden
zich ervan vergewissen dat voortzetting dan wel
dat de patiënt achterblijft met soms torenhoge
afbouw van de zorg op een voor de patiënt veilige
financiële schade. Nog los van de financiële
en verantwoorde wijze plaatsvindt.
gevolgen (in het ergste geval faillissement) voor de zorgverlener. Dat de kans op een onverzekerde
Op grond van de Faillissementswet heeft de
claim geen hypothetische situatie betreft, komt
curator de taak om de activa van een failliete
doordat zorgverleners hun patiënten niet snel in
zorginstelling te gelde te maken ten behoeve van
de kou laten staan, dus ook na het faillissement zo
de gezamenlijke schuldeisers. De beste “prijs”
lang mogelijk doorgaan met behandelen.
wordt in de regel gerealiseerd door verkoop in een
Het is dus van het grootste belang dat de curator,
keer aan een partij die de onderneming al dan niet
als misschien wel zijn allereerste daad, zorgt voor
in gewijzigde vorm voortzet. De curator onderzoekt
een zogeheten uitloopdekking. VvAA zal die
daarom of een doorstart mogelijk is. Helaas is
bieden voor de bij hen verzekerde instellingen,
dat niet altijd haalbaar getuige het definitief
MediRisk en Centramed kunnen daarvoor worden ›
VvAA Magazine 115
116 VvAA Magazine
benaderd door de bij hen aangesloten ziekenhuizen.
Bij een faillissement neemt de curator de taken
Zodra de uitloopdekking afgesloten is, is er in
van het ziekenhuis als het ware over dus ook alle
beginsel dekking vergelijkbaar als onder de oude
verplichtingen op grond van de geneeskundige
verzekering. Wanneer echter door een of andere
behandelingsovereenkomst (WGBO) en van de
omstandigheid de uitloopdekking niet tot stand
Algemene verordening gegevensbescherming
komt (bijvoorbeeld omdat in de failliete boedel
(AVG).
geen geld meer is om de premie te betalen en geen enkele andere partij dat wil doen), dan is opperste
De bewaarplicht van medische dossiers is geregeld
aandacht geboden. Het maakt daarbij ook groot
in de WGBO. Uit die wet vloeit voort dat het
verschil of je in loondienst werkzaam bent of als
ziekenhuis waarin de artsen in loondienst werkzaam
zelfstandige.
zijn primair, maar niet uitsluitend, verantwoordelijk is voor het bewaren van medische dossiers. Deze
Omdat de curator de plicht heeft om de continuïteit
primaire verantwoordelijkheid volgt uit het feit dat
van noodzakelijk geachte zorg veilig te stellen, zal
de patiënt de behandelovereenkomst sluit met het
de curator het personeel vaak in eerste instantie
ziekenhuis. Naast het ziekenhuis zijn echter ook de
verzoeken door te blijven werken. Voor het
artsen aan te spreken op de naleving van de regels
personeel in loondienst is op dat moment de curator
die gelden voor het bewaren van medische dossiers.
eigenlijk de werkgever geworden. Hoewel personeel
Daarom moet het ziekenhuis de artsen actief
dat in loondienst werkzaam is in beginsel niet zelf
betrekken bij het dossierbeleid, zoals de invulling
opdraait voor een claim die is ontstaan tijdens het
van de bewaarplicht. Bij faillissement geldt dit ook
werk is toch het advies vanuit VvAA om je er van te
voor de curator.
vergewissen of een aansprakelijkheidsverzekering van kracht is voordat je weer patiënten gaat
Zelfstandig werkende artsen sluiten in de regel een
behandelen op verzoek van de curator.
eigen behandelovereenkomst met de patiënt en zijn daarmee zelf (mede)verantwoordelijk voor o.a. het
Voor zelfstandigen ligt dit anders. Die werken
beheren en bewaren van medische dossiers.
niet in opdracht van een werkgever (of in dit geval de curator) maar zijn zelfstandig
Met inwerkingtreding van de AVG is er nog
verantwoordelijk. Als er dan geen uitloopdekking
een relevant vraagstuk ontstaan. Namelijk wie
(van de aansprakelijkheidsverzekering) is
is er in geval van faillissement AVG plichtig en
geregeld, dan ligt het risico van een financiële
verwerkingsverantwoordelijk? Met andere woorden
claim geheel op het bord van de zelfstandige.
wie is er verantwoordelijk voor het beleid, het
Vanuit aansprakelijkheidsperspectief adviseren wij
beheer en de instandhouding van het digitale
daarom erop aan te dringen bij de curator om een
systeem en de gegevensbestanden en wie bewaakt
uitloopdekking te regelen.
de wijze van dossiervoering?
Patiëntendossiers
In de zin van de AVG is het ziekenhuis niet als enige
Een ander onderwerp dat nauw verbonden is
verantwoordelijk voor het bewaren van het dossier.
met het vraagstuk continuïteit van de zorg is de
Artsen die werken in een ziekenhuis – ook zij die in
vraag wat er gebeurt met de patiëntendossiers.
loondienst werken – zijn dat namelijk ook. ›
VvAA Magazine 117
Zij bepalen immers zelf wat zij noteren in hun
verplichten om gedurende de opzegtermijn door te
dossiers en welke gegevens zij aan derden
werken.
verstrekken. Bij faillissement is de zorgverlener dan ook, naast de curator AVG verantwoordelijk. Dat
Het einde van een arbeidsovereenkomst door
dit niet eenvoudig is, bleek wel na het faillissement
faillissement heeft natuurlijk consequenties
van het Slotervaart. Zo mag en kan de curator
voor het inkomen. De werkgever is niet langer
bijvoorbeeld niet beoordelen of een dossier
in staat om te betalen en het UWV neemt
vertrouwelijke gegevens van derden bevat, terwijl
deze betalingsverplichting over, maar onder
dit wel noodzakelijk is voordat een kopie van een
andere condities. Zo is deze “uitkering wegens
dossier aan de patiënt of opvolgende behandelaar
betalingsonmacht” beperkt zowel in hoogte als
kan worden verstrekt.
in tijdsduur. Het loon dat het UWV uitkeert, is gemaximeerd op 150% van het maximumdagloon.
Persoonlijke (inkomens)situatie
In geval van faillissement betekent dit concreet een
Een faillissement van een zorginstelling of ziekenhuis
loon van maximaal € 6.897,42 bruto per maand.
heeft ook grote persoonlijke gevolgen voor de
Voor een deel van de zorgverleners houdt dit in
zorgverleners die daar werkzaam zijn. De gevolgen
dat zij niet hun volledige salaris uitbetaald krijgen.
zijn vooral afhankelijk van de vraag in welke relatie
Niet betaald loon kan wel weer als preferente
deze zorgverlener tot de instelling staat.
vordering worden aangemeld bij de curator, maar de kans dat deze vordering bij de afwikkeling van
We kunnen de volgende categorieën
het faillissement niet voldaan wordt, is reëel. Daarbij
onderscheiden:
komt dat deze uitkering door het UWV beperkt
•
Zorgverleners in loondienst
is tot de maximaal 6 weken opzegtermijn. Indien
•
Zorgverleners werkzaam als ZZP’er
het ziekenhuis achterstallig was met loonbetaling
•
De vrijgevestigde medische specialist
op het moment van het faillissement, betaalt het UWV de op dezelfde wijze berekende uitkering ook
> Loondienst
over maximaal 13 weken voorafgaande aan het
Voor zorgprofessionals die in loondienst werkzaam
faillissement.
waren bij een failliet ziekenhuis, zoals in het
Voor opgebouwde overuren, vakantiegeld etc.
Slotervaart – en de IJsselmeerziekenhuizen (naast
gelden overigens andere wettelijke regels.
veel ZZP’ers) het geval was, is het belangrijk om voorbereid te zijn op de gevolgen van een
Zodra de opzegtermijn is geëindigd, stopt de
faillissement voor hun arbeidsovereenkomst. Hoe zit
uitkering en vallen de inmiddels ex werknemers in
dit nu?
beginsel terug op een WW-uitkering waarvoor weer allerlei andere voorwaarden gelden en een lager
De curator zal in beginsel alle
dagloon.
arbeidsovereenkomsten opzeggen, waardoor werknemers bij een eventuele doorstart ook niet
> Zelfstandige zonder personeel (ZZP’er)
automatisch overgaan naar de nieuwe onderneming.
Naar aanleiding van de recente faillissementen werd
De wettelijke opzegtermijn daarvoor is maximaal
duidelijk dat ook veel zorgprofessionals als ZZP’er
6 weken, waarbij de curator de werknemers kan
werkzaam waren voor de ziekenhuizen. ›
118 VvAA Magazine
Diederik Leusink VvAA Magazine 119
Bert Hesp
120 VvAA Magazine
In het Slotervaart werd zelfs een percentage van
> Goodwill
50% genoemd.
Denk bijvoorbeeld aan een beginnend specialist
Ook hier geldt dat de curator de overeenkomst van
die een lening van – zeg – € 200.000,- bij de bank
opdracht met de ZZP’ers in beginsel zal opzeggen.
heeft afgesloten om goodwill te kunnen betalen,
ZZP’ers kunnen geen aanspraak maken op de
dit bedrag heeft betaald aan de collega’s en vanaf
loongarantieregeling van het UWV (zie hiervoor).
dat moment kon meedelen in de winst van de
Dit betekent concreet dat bijvoorbeeld een
maatschap. Als een jaar ná het afsluiten van zo’n
verpleegkundige die als ZZP’er werkzaam is voor
lening het ziekenhuis opeens failliet gaat, is er
een ziekenhuis en ten tijde van het faillissement
sprake van een enorme schadepost. De relatie met
nog € 10.000,- aan openstaande rekeningen heeft
het ziekenhuis eindigt per direct, de specialist heeft
uitstaan, dit niet uitbetaald krijgt. Hij/zij zal deze
geen inkomen meer, maar wel een forse schuld aan
vordering moeten aanmelden bij de curator.
de bank.
Mocht de ZZP’er door de curator gevraagd worden om na het uitspreken van het faillissement nog
Omdat er in Spijkenisse sprake was van een
even door te werken, dan zal dit werk wel worden
doorstart (prepack) waarbij de exploitatie van
uitbetaald. De curator heeft dan vastgesteld
het ziekenhuis direct na het uitspreken van het
dat de failliete boedel belang heeft bij deze
faillissement is overgedragen aan een andere
werkzaamheden en kosten en zal hier dan financieel
partij, stelden de specialisten dat de doorstartende
ruimte voor hebben gemaakt.
partij hun praktijk had overgenomen en maakten
Een ZZP’er die werkzaam is voor een ziekenhuis
zij aanspraak op betaling van goodwill. Het
dat in financiële problemen verkeert, doet er dus
verweer van de doorstartende partij is echter
verstandig aan korte betalingstermijnen te hanteren.
dat zij niet bereid was en is om de praktijken van
Wanneer een rekening niet wordt betaald,
de specialisten over te nemen. De specialisten
kan onder omstandigheden het werk worden
konden echter hun praktijken in het failliete
opgeschort.
ziekenhuis niet meer voortzetten. In de procedures die hierover tot nu toe gevoerd zijn, hebben
> De vrijgevestigde specialist
rechtbank en gerechtshof deze goodwillclaims
De mate van ondernemerschap van de
(grotendeels) afgewezen. Het gerechtshof oordeelt
vrijgevestigde specialist vormt al jarenlang een
(op 28 november 2017) kort gezegd dat het
gespreksonderwerp. De Integrale Bekostiging van
niet te gelde kunnen maken van de goodwill in
Medisch Specialistische Zorg en in het verlengde
beginsel het gevolg is van het faillissement van het
hiervan de totstandkoming van de MSB’s vanaf 2015
ziekenhuis en de geleden schade dus niet op de
heeft dit opnieuw zichtbaar gemaakt.
doorstartende partij kan worden verhaald. Feit is dat
Dat er wel degelijk sprake is van ondernemerschap
je als vrijgevestigde specialist – zeker wanneer je
met zijn eigen specifieke gevolgen en risico’s
werkzaam bent in een ziekenhuis waar het financieel
ervaren de specialisten van het Ruwaard van Putten
niet zo goed gaat – financiële risico’s loopt. Daarbij
ziekenhuis bij de afwikkeling van het faillissement tot
maakt het geen verschil dat medisch specialisten op
op de dag van vandaag aan den lijve.
dit moment zijn verenigd in een MSB. ›
VvAA Magazine 121
> Honorarium
Met de ‘lessons learned’ van het Ruwaard van
Naast het risico ten aanzien van goodwill, loopt een
Putten ziekenhuis is de uitbetaling van het
vrijgevestigd medisch specialist ook een financieel
honorarium bij de afwikkeling van het faillissement
risico voor het niet uitbetaalde honorarium. Ten
enige tijd later van het ziekenhuis De Sionsberg
tijde van het faillissement van het Ruwaard van
in Dokkum wel veel beter verlopen en zijn de
Putten declareerde de Stafmaatschap via of aan het
vrijgevestigde specialisten er hier slechts met een
ziekenhuis. Het faillissement had tot gevolg dat de
beperkte schade vanaf gekomen. Specialisten,
DBC’s allemaal per faillissementsdatum moesten
curatoren, zorgverzekeraars en adviseurs vonden
worden afgesloten. Zoals blijkt uit een uitspraak
elkaar hier direct in een goede samenwerking,
van de rechtbank Rotterdam van 14 november
waarna het ziekenhuis in afgeslankte vorm met
2018 in een procedure tussen de curatoren in het
hierin ook zelf investerende specialisten al snel een
faillissement van het Ruwaard van Puttenziekenhuis
doorstart heeft kunnen maken.
en de vrijgevestigde specialisten aldaar is de gehele afwikkeling tussen medisch specialisten, curatoren
Faillissement van een ziekenhuis blijft voor alle
en zorgverzekeraars buitengewoon complex. Het
betrokkenen een enorm vervelende en belastende
ging in deze procedure concreet om de verdeling
situatie. Maar we hebben geleerd van de recente
van gelden die het ziekenhuis en de specialisten per
ervaringen. Toekomstige faillissementen in de
de faillissementsdatum aan ‘nog niet gedeclareerd
zorg zijn niet meer uit te sluiten. Maar Juridisch en
en/of door de zorgverzekeraars nog niet uitbetaald
medisch Nederland zijn daar gelukkig steeds beter
onderhanden werk’ te vorderen hadden van de
op voorbereid. •
zorgverzekeraars. Deze vorderingen zijn door de curatoren geïncasseerd bij de zorgverzekeraars en uitbetaald op hun derdenrekening in afwachting van de verdere verdeling. De rechtbank heeft de specialisten gelijk gegeven dat het honorariumdeel van het onderhanden werk met inachtneming van reeds betaalde voorschotten hen toekomt en niet in de failliete boedel valt. Ook mogen de curatoren hiermee niets verrekenen van wat het ziekenhuis nog tegoed meent te hebben van de specialisten. Bij faillissement moeten lopende DBC’s worden afgesloten en ontstaat een complexe situatie tussen curator, zorgverzekeraar en vrijgevestigde artsen. Mede door deze complexiteit lijdt de vrijgevestigde specialist altijd financiële schade doordat een deel van het gedeclareerde honorarium niet wordt uitbetaald (en niet met succes kan worden ingediend bij de curator).
122 VvAA Magazine
curriculum vitae
BERT HESP
DIEDERIK LEUSINK
Bert Hesp is manager verzekeringstechniek VvAA
Diederik Leusink is senior jurist en lid van het
en meer dan 25 jaar werkzaam bij VvAA. Bert
management
is verantwoordelijk voor het duurzaam kunnen
rechtsbijstand met onder meer de portefeuille
blijven verzekeren van medische aansprakelijkheid
kwaliteit. Zijn achtergrond ligt in de advocatuur,
en doet dit met passie. Voor de leden van VvAA
waarna hij is overgestapt naar VvAA en daar
is het immers enorm belangrijk dat zij zich kunnen
inmiddels meer dan 25 jaar werkzaam is. Binnen
verzekeren tegen het risico van een financiĂŤle
zijn praktijk is hij onder meer betrokken bij de
claim als gevolg van een medische fout. Zonder
afhandeling van de ziekenhuisfaillissementen.
van
VvAA
Juridisch
advies
&
die verzekering kan een zorgverlener zijn beroep niet meer uitoefenen. Steeds meer verzekeraars trekken zich terug omdat de risico’s te hoog zijn. Voor VvAA, als ledenorganisatie van zorgverleners, is dat geen optie.
VvAA Magazine 123
Anton van den Dorpe, senior jurist en expert polisvoorwaarden Corien Hofstra, senior product manager Optimale samenwerking leidt tot unieke dienstverlening!
VvAA Rechtsbijstand en productmanagement samen voor onze leden Bureau Intake en Dekking VvAA Rechtsbijstand
VvAA om dit te melden zodat aanpassing van de
Het Bureau Intake en Dekking van VvAA
voorwaarden plaats kan vinden. Door dit continue
Rechtsbijstand bestaat uit een team van
proces worden de voorwaarden zo duidelijk
ervaren juristen dat dagelijks de intake
mogelijk gehouden voor onze verzekerden en zijn
en dekkingsbeoordeling verzorgt van alle
ze altijd actueel.
nieuwe meldingen van VvAA leden op de rechtsbijstandverzekering. Dat betekent concreet
Door de dagelijkse beoordeling van alle
dat de melding van elke cliënt wordt geanalyseerd
meldingen, heeft het Bureau Intake en Dekking
en wordt beoordeeld of het geschil onder de
een goed beeld van de geschillen waarmee onze
dekking van de verzekering valt. Als dat het geval
cliënten te maken hebben en ook van trends en
is, wordt de zaak doorgeleid naar een van de 65
ontwikkelingen binnen het brede zorgveld. Zo
eigen juristen of advocaten met kennis en ervaring
werd een tijd geleden geconstateerd dat veel
op het betreffende rechtsgebied die de zaak
(para) medici op enig moment te maken krijgen
inhoudelijk gaat behandelen. Mocht er onverhoopt
met stalking in hun beroepsuitoefening. Product-
geen dekking zijn, dan krijgt de cliënt toch altijd
management heeft toen na een signaal van
advies over het geschil en wordt waar mogelijk
Bureau Intake en Dekking een speciale dekking
aangeboden om de zaak op declaratiebasis in
voor stalking in de rechtsbijstandverzekeringen
behandeling te nemen. Op deze manier zorgen we
van VvAA opgenomen. Bureau Intake en Dekking
altijd voor een oplossing.
volgt mede naar aanleiding van de meldingen van cliënten en contacten daarover allerlei
De dekkingsbeoordeling vindt plaats aan de hand
ontwikkelingen in de markt en de maatschappij
van het rechtsbijstandverzekering product dat
op de voet en geeft waar mogelijk input aan de
de cliënt bij VvAA heeft gesloten en aan de hand
afdeling Productmanagement voor aanpassing en/
van de bijbehorende polisvoorwaarden. Uiteraard
of uitbreiding van de polisvoorwaarden. Andere
kunnen polisvoorwaarden nooit uitputtend alle
voorbeelden daarvan zijn de ontwikkelingen van
mogelijke situaties beschrijven en omvatten. In
de MSB’s en een onderwerp als euthanasie.
sommige gevallen is er ruimte voor interpretatie en coulance. In zo’n geval vindt er intern overleg
Productmanagement
plaats en wordt er gezocht naar een passende
Voor een Product Manager van de
oplossing. Indien de polisvoorwaarden op een
Rechtsbijstandverzekeringen zijn de collega’s van
bepaald punt onverhoopt onduidelijk blijken te
Bureau Intake en Dekking van groot belang.
zijn, neemt het Bureau Intake en Dekking contact op met de afdeling Productmanagement van
124 VvAA Magazine
De product manager kijkt naar de dekking
Corien Hofstra van de rechtsbijstandverzekering, naar de
Door de goede samenwerking en interactie tussen
polisvoorwaarden van andere verzekeraars,
degenen die de verzekering ‘maken’ en degenen
de ontwikkelingen in de markt, wetgeving en
die rechtsbijstand verlenen en klantcontacten
jurisprudentie. Maar als wij onze polisvoorwaarden
hebben, kunnen wij echt waarde toevoegen voor
willen verbeteren en aanpassen aan de behoeften
onze leden. Dat onderscheidt ons van vele andere
van onze VvAA verzekerden, dan willen wij
verzekeraars die de rechtsbijstand door andere
weten wat onze verzekerden écht nodig hebben.
uitvoerders laten uitvoeren. ›
Welke vragen stellen onze verzekerden aan onze juristen bij rechtsbijstand en wat zijn hun verwachtingen? Daarvoor maken de collega’s van productmanagement graag gebruik van de input en ervaringen van onze collega’s van Bureau Intake en Dekking. VvAA Magazine 125
De afgelopen jaren hebben wij onze
afdelingen goed samenwerken om de leden een
polisvoorwaarden verbeterd naar aanleiding van
optimale dienstverlening te bieden en hen zo te
de situaties waarmee onze leden geconfronteerd
ontzorgen. •
bleken te worden. Enkele recente voorbeelden zijn: •
Hulp bij overdracht van de praktijk
na overlijden van de zorgverlener,
bijvoorbeeld een huisarts. Zo kunnen we
de achterblijvende partner bijstaan
met de juridische afhandeling van de
praktijkoverdracht. •
Bijstand aan een zorgverlener bij een
getuigenverhoor in het onderzoek ingesteld
door de Inspectie voor de Gezondheidszorg
en Jeugd.
•
Met inwerkingtreding van de Wet
kwaliteit, klachten en geschillen zorg
(Wkkgz) kan een patiënt tegelijkertijd
een klacht en een claim indienen tegen
de (para)medicus bij één instantie
en dit vergde aanpassing van zowel onze
beroepsaansprakelijkheid verzekering
als onze rechtsbijstandverzekering, waarbij
de inhoud van beide producten op elkaar
is afgestemd. Gelukkig hebben veel
zorgverleners beide verzekeringen
bij ons, waardoor de juristen van
VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand
na goedkeuring van de verzekerde
met de juristen van de afdeling
beroepsaansprakelijkheid kunnen
samenwerken en onze leden zo
optimaal kunnen helpen bij het voeren van
verweer tegen de claim en de klacht. De rechtsbijstandverzekering is een goed voorbeeld van een VvAA product waarbij diverse
126 VvAA Magazine
curriculum vitae
ANTON VAN DEN DORPE
CORIEN HOFSTRA
Na
specialisatie
Al bijna 10 jaar ben ik bezig met het maken en
Verzekeringsrecht heb ik vanaf 1990 bij drie
verbeteren van de Rechtsbijstandverzekeringen en
verzekeraars praktijk gevoerd op het gebied van
aansprakelijkheidsverzekeringen voor onze VvAA
verkeer- en letselschades en geschillen rond de
leden. De twee belangrijkste verzekeringen voor
particuliere
arbeidsongeschiktheidsverzekering.
medici en paramedici. Ook ik heb een rechtenstudie
Vanaf 2012 werk ik als senior jurist en expert
als ‘basis’, dat komt bij de (door)ontwikkeling van
polisvoorwaarden bij het Bureau Intake en Dekking
deze specifieke juridische verzekeringen goed uit!
mijn
rechtenstudie
met
als
van VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand.
VvAA Magazine 127
Heiko van Es, senior jurist
Soft power in het arbeidsrecht
Een arbeidsovereenkomst is een bijzondere
ook naar “soft power� te kijken, de mogelijkheden
overeenkomst, waarbij je langdurig met elkaar
om met een positieve insteek het geschil op te
samenwerkt. Bij een winkelier kun je misschien
lossen in plaats van met juridische argumenten.
op een vervelende manier je gelijk halen, want je hoeft er nooit meer te komen. Je collega of werkgever zie je morgen weer. Los van juridische argumenten is het belangrijk om bij een geschil
128 VvAA Magazine
Heiko van Es
VvAA Magazine 129
Caroline van der Kolk
> Hoe ziet het team eruit waar je deel van
Teun Kroes
Caroline: Sinds maart 2018 ben ik werkzaam
advocaat advocaat
uitmaakt? bij VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand en
interview
maak ik deel uit van het advocatenteam. Naast mijzelf, maken nog vier mannen en een vrouw deel uit van dit team. We zijn in totaal met 6 advocaten en staan onze leden bij in verschillende rechtsgebieden. > Wat is het leukste wat je vandaag hebt gedaan? Teun: Het leukste wat ik vandaag heb gedaan, was een bespreking op locatie met mijn cliënten en de tegenpartij (een aannemer). Een complexe verbouwing leek helemaal mis te gaan en partijen hadden zich in hun wederzijdse correspondentie helemaal ingegraven, waardoor er een impasse was ontstaan. De zaak leek gedoemd om uit te monden in een langdurige procedure bij de rechtbank. Ik heb partijen toch aan tafel gekregen en het is gelukt om definitieve afspraken te maken waarmee de ontstane problemen kunnen worden opgelost en het werk worden afgemaakt. Beide partijen waren erg blij met deze oplossing in der minne en het was erg leuk om te zien dat aan beide kanten de spreekwoordelijke last van de schouders af was gevallen. > Heb je bewust voor een carrière bij VvAA gekozen? Caroline: In de tijd dat ik geneeskunde studeerde, werd ik bekend met VvAA. VvAA heeft altijd mijn interesse gehad, omdat het een organisatie is die zich specifiek inzet voor beroepsbeoefenaren in de zorg. Na mijn geneeskunde en rechtenstudie, heb ik enige tijd in de commerciële advocatuur gewerkt. Toen VvAA op mijn pad kwam heb ik gekozen voor een carrière hier, omdat hier mijn beide studies goed tot zijn ‘recht’ komen en VvAA
130 VvAA Magazine
zich begeeft in het speelveld waar ik me in wil
dat is, naast dat het gewoon heel leuk is om te
bevinden: ‘Het hart van de zorg’.
doen, een enorme verantwoordelijkheid.
Teun: Eerlijk gezegd was VvAA mij helemaal niet
> Lig je ’s nachts wel eens wakker en waar
bekend toen ik eind 2016 werd gebeld door
pieker je dan over?
een recruiter, die op zoek was naar een ervaren
Caroline: Haha, uiteraard heb ik dat wel eens!
advocaat vastgoed/bouwrecht voor VvAA. In de
Soms word ik wakker en vraag ik me af of ik een
gesprekken die volgden werd ik echter enthousiast
bepaald processtuk wel op tijd heb verstuurd of
gemaakt over de organisatie, de doelen die
nog wel die ene email heb verzonden. Om die
VvAA nastreeft en de mensen die bij VvAA elke
reden werk ik met ‘to do-lijstjes’ die ik soms wel
dag bezig zijn hun leden te ondersteunen in hun
10 keer per dag bekijk. Overigens overdenk ik
streven om goede gezondheidszorg te kunnen
veel van mijn zaken ook in mijn vrije tijd, tijdens
leveren. Vervolgens heb ik wel bewust gekozen
het wandelen met de hond. Ik ben een redelijke
om hier mijn carrière voort te zetten.
control freak. Teun: Het antwoord ligt waarschijnlijk erg voor
> Welk aspect van je functie spreekt je het
de hand: termijnen! Het is best wel eens lastig
meest aan?
om inhoudelijk goed werk af te leveren in de
Caroline: De veelzijdigheid. De ene dag ben ik
tijd die je daarvoor beschikbaar hebt. Omdat je
bezig met het opstellen van een ingewikkeld
natuurlijk alles goed wilt doen denk je soms wel
processtuk en de volgende dag ben ik de gehele
eens extra na over de planning voor de komende
dag druk met een zitting of het bezoeken van
periode en kijk ik nog eens na of alle stukken en
onze leden. Door de vrijheid die ik ervaar en de
correspondentie wel zijn verstuurd. Op een of
waardering van onze leden, voelt het bovendien
andere manier gebeurt dit altijd midden in de
niet als ‘werken’.
nacht!
> Wat zou je nog willen bereiken in je carrière?
> Je bent moeder van 2 jonge dochters. Hoe is
Caroline: Momenteel heb ik daar geen idee van.
het gesteld met jouw werk/privé balans?
Vorig jaar heb ik de Grotius specialisatieopleiding
Caroline: Zoals de meeste van ons dat wel
‘Gezondheidsrecht’ gevolgd, dat is voor mij na
zullen ervaren, is het vinden van die balans niet
het behalen van mijn beide studies de kers op de
makkelijk. Ik ben behoorlijk gedreven in wat ik doe
taart.
en daarnaast perfectionistisch. Dat maakt dat ik
Teun: Wat mij persoonlijk aanspreekt is
niet altijd mijn werk kan loslaten als ik thuis ben.
de veelzijdigheid, de vrijheid en de grote
Daarentegen zijn mijn man en twee dochters (2,5
verantwoordelijkheid die het vak van advocaat
en 5 jaar) het allerbelangrijkste voor mij en zorg ik
met zich meebrengt. Een vroegere kantoorgenoot
dat ik voldoende tijd voor hen vrijmaak.
van mij beschreef het heel treffend: het is een specialistisch ambacht. Een cliënt legt zijn vraag
> Zijn er momenten waarop je bewust ervoor
of probleem aan je voor en het is helemaal aan jou
kiest om offline te zijn?
om zijn positie in kaart te brengen, een strategie
Caroline: Ja, in mijn vakanties ben ik alleen voor
te bepalen en hem/haar op de juiste manier te
noodgevallen bereikbaar en lees ik bewust mijn
begeleiden. Men vertrouwt op jouw expertise en
e-mails niet. Ik heb ervaren dat het loskomen ›
VvAA Magazine 131
Caroline van der Kolk 132 VvAA Magazine
Teun Kroes
curriculum vitae
TEUN KROES Teun is sinds 2009 advocaat en sinds 2017 werkzaam bij VvAA. Hiervoor was hij werkzaam bij drie kantoren in Utrecht. Teun heeft in de afgelopen tien jaar een uitgebreide proces- en adviespraktijk gevoerd en zich daarbij gespecialiseerd in het (civiele) vastgoedrecht, bouwrecht en huurrecht. In 2016 heeft Teun de Grotius specialisatieopleiding Onroerend Goedrecht succesvol afgerond. Bij VvAA houdt Teun zich ook vooral bezig met aan vastgoed gerelateerde juridische vraagstukken en voert daarbij een uitgebreide procespraktijk.
CAROLINE VAN DER KOLK Caroline studeerde Geneeskunde en Nederlands Recht aan de Erasmus Universiteit te Rotterdam. Daar rondde zij in 2011 de Master ‘Recht van de Gezondheidszorg’ af. Zij is beëdigd als advocaat in 2011 en sinds maart 2018 werkzaam bij VvAA als gezondheidsrechtadvocaat. Caroline houdt zich bezig met het Gezondheidsrecht in brede zin. In dat kader adviseert zij zorgverleners en staat hen bij in eventuele procedures. Caroline procedeert veel in het medische tuchtrecht. Daarnaast procedeert zij
met
enige
regelmaat
in
civielrechtelijke
gezondheidsrechtkwesties.
VvAA Magazine 133
van je werk ook erg goed is om daarna
moet wel het arrest Zuidplaspolder (HR 9
weer opgeladen aan de slag te kunnen gaan.
september 2011, ECLI:NL:HR:2011:BQ5989
Teun: Ja die zijn er en dat vind ik ook heel
(Muller q.q./Hoogheemraadschap Schieland en
belangrijk. Tijdens mijn vakanties ben ik in principe
Krimpenerwaard)) zijn. De Hoge Raad heeft daarin
(behoudens noodgevallen) niet bereikbaar. Door
geoordeeld dat onder omstandigheden een koper
het werk los te laten kom ik pas echt tot rust en dat
van een onroerende zaak, vooruitlopend op de
is in mijn huidige baan ook echt nodig om goed te
levering, het verkochte feitelijk in bezit kan nemen.
kunnen (blijven) functioneren.
Degene die op deze wijze bezit heeft verkregen kan na meer dan twintig jaar onafgebroken bezit
> Wat is je grootste uitdaging op dit moment?
door bevrijdende verjaring eigenaar worden. Dat
Caroline: Het vinden van de balans tussen mijn
het feitelijk bezit op deze manier kan worden
werk en mijn gezin.
verkregen is in de literatuur onderwerp van fel debat en het is niet duidelijk of dit arrest
> Welk artikel in het BW zou je willen aanpassen
een eendagsvlieg is of toch tot de bestendige
en waarom?
rechtspraak gaat behoren.
Teun: Wat ik graag zou zien is dat Boek 5 van het Burgerlijk Wetboek zodanig wordt aangepast, dat
> Wat zijn volgens jou in de afgelopen jaren de
het stapelen van beperkte zakelijke rechten kan
belangrijkste ontwikkelingen op gebied van wet-
en zonder discussie is toegestaan. Het is mogelijk
en regelgeving geweest die van invloed zijn op
om op één onroerende zaak meerdere beperkte
jouw praktijk?
zakelijke rechten (zoals een opstalrecht of een
Teun: Wat van grote invloed is gebleken is de
erfpachtrecht) naast elkaar te kunnen vestigen
digitalisering van de rechtspraak en de daarbij
ten behoeve van anderen. Bijvoorbeeld het geval
horende aanpassingen in het procesrecht.
dat op de ene helft van een stuk grond een
Weliswaar wordt de vormgeving van de
erfpachtrecht wordt gevestigd en op de andere
digitalisering van de rechtspraak op dit moment
helft een opstalrecht. Dat is niet in strijd met het
opnieuw bepaald, maar het is zeker dat we
goederenrechtelijke systeem. Er kan evenwel
over enkele jaren geheel gedigitaliseerd zullen
behoefte bestaan aan het kunnen stapelen van
procederen.
deze beperkte rechten. Op dit moment bestaat er veel onduidelijkheid en discussie of het mogelijk is
> Hoe ziet het team eruit waar je deel van
om dit te doen. De vastgoedpraktijk heeft er echter
uitmaakt?
behoefte aan dat deze constructie wel kan worden
Teun: Wij zijn op dit moment met 5 advocaten
toegepast en het zou dus goed zijn om stapeling
die samen een breed scala aan rechtsgebieden
van beperkte zakelijke rechten in het BW vast te
bedienen ten behoeve van onze leden. Verder
leggen.
werken we nauw samen met de verschillende clusters die per rechtsgebied actief zijn binnen de
> Welk arrest heeft in jouw praktijk het meeste impact (juridisch) gehad? Teun: Het arrest dat in mijn praktijk ‘recentelijk’ het meeste beroering heeft veroorzaakt
134 VvAA Magazine
afdeling Juridisch Advies & Rechtsbijstand.
> Welke gebeurtenis in je werkende leven is
> Wat is de belangrijkste les die jij ooit hebt
belangrijk voor je geweest?
geleerd? En van wie heb je die geleerd?
Caroline: Het behalen van de Grotius
Caroline: ‘Als je blijft doen wat je deed, blijf je
specialisatieopleiding ‘Gezondheidsrecht’ vorig
krijgen wat je kreeg’ (Albert Einstein). Dat is een
jaar. Het volgen van deze opleiding was zeer
levensles die ik van mijn vader heb geleerd. Het
pittig, omdat ik mijn werkzaamheden als advocaat
is absoluut waar en geldt zowel in je werk als in je
er naast had evenals 2 jonge kinderen. Dat ik
privéleven. •
desondanks de opleiding cum laude heb afgerond was voor mij ontzettend belangrijk.
“Het is zeker dat we over enkele jaren geheel gedigitaliseerd zullen procederen."
VvAA Magazine 135
Agatha Hielkema 136 VvAA Magazine
Agatha Hielkema, senior jurist
Real time inzage in het patiëntendossier vraagt om nieuwe vaardigheden van zorgverlener en patiënt Het elektronisch patiëntendossier wordt in
mogelijk precaire informatie of informatie die op
de nabije toekomst direct beschikbaar voor
een andere manier kan worden gebruikt dan in
patiënten. Dat heeft invloed op de relatie tussen
de zorgrelatie, bijvoorbeeld bij echtscheidingen
een zorgverlener en de patiënt. De patiënten
of een erfenis. Deze ontwikkeling zal tot nieuwe
kunnen al voor een vervolggesprek met de
vragen leiden wat die real time inzage betekent
arts op de hoogte zijn van informatie over hun
voor het beschermen van de hoogst persoonlijke
gezondheid. Dat vraagt om nieuwe vaardigheden
gegevens van de patiënt en dus voor het
van patiënt en zorgverlener voor het gesprek
beroepsgeheim van de zorgverlener.
in de spreekkamer. Vertegenwoordigers van patiënten kunnen direct toegang krijgen tot
VvAA Magazine 137
Colofon VVAA MAGAZINE IS EEN UITGAVE VAN: VvAA april 2019 REDACTIE: Sigrid Stevens Sabrina van Hombergh Dounia Benamari Michiel Hazenberg Jessica van den Heetkamp AUTEURS: Mohammed Arraiss, Kim de Bruine, Miriam Ruijters, Edith Peters, Valéry Daniels, Jet Meijwes, Florien van Woerden, Katrijn van Berkum, Femke Duyvensz, Diane van Beek, Joyce Wilbrink, Dounia Benamari, Dewi Pot, Esmée van der Linde, Annemarie Smilde, Bert Hesp, Diederik Leusink, Anton van den Dorpe, Corien Hofstra, Liesbeth Rippen, Sabine Berkhoff-Muntinga, Daniëlle Putker, Hilde van Tongeren, Martijn Butter, Maarten van den Berg, Sabrina van Hombergh,Jan-Willem Bontekoe, Jellie Fokkinga, Marieke Kloostra, Nousjka Hoekstra, Timo van Oosterhout, Caroline van der Kolk, Teun Kroes, Naomi Haaring, Arie Kreule, Erik van Dam, Onno Wilkens, Melchior Spies, Paul Hanrath, Mark Benning, Michiel Hazenberg, Heiko van Es, Agatha Hielkema, Cecile Palmen, Lisanne van Eersel, Niek Bertholet, Baukje Dijkstra en Kim Waldron MET DANK AAN: Academie voor de Rechtspraktijk Etienne van Bladel ONTWERP EN REALISATIE: Melanie Hament Eline van Roosmalen Sander Roeling Kristel Versteegh CONTACTGEGEVENS: VvAA Orteliuslaan 750 Utrecht T: 030 247 47 89 E-mail: rechtsbijstand@vvaa.nl Behoudens door de auteurswet gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave verveelvoudigd of openbaar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
138 VvAA Magazine
VvAA Magazine 139