11892

1/14

π ρ ω τ ο χ ρ ο ν ι α τ ι κ η

Η ΑΥΓΗ

ΡΣEΝΗ KIΤΤΥ Α

www.avgi.gr TIMH: 3€

ΕΤΟΣ ΙΔΡΥΣΗΣ 1952 • Β’ ΠΕΡΙΟΔΟΣ • ΑΡ. ΦΥΛΛΟΥ 11892 • TETAΡΤΗ 1 IANOYAΡΙΟΥ 2014

υλίνας 18 Μπουμποή μαρτυρία λονιστικ Xούντας Μια συγκ νιστήρια της για τα βασα

σημερα μαζι με την πολυσέλιδη «Αυγή» παλιές προσφορές:

ΡΣEΝΗ KIΤΤΥ Α

ΜΠΟΥΜΠ

ΟΥΛIΝΑΣ

18

ΠΡΩΙΝΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ

Σε κάθε φύλλο θα υπάρχει μία από τις προσφορές

Το Bazaar της «Αυγής»

Το βιβλίο της Κίττυς Αρσένη «Μπουμπουλίνας 18», μια συγκλονιστική μαρτυρία για τα βασανιστήρια της χούντας

Τa DVD με συνεντεύξεις των βραβευμένων με Νόμπελ Λογοτεχνίας Ναντίν Γκόρντιμερ και Ορχάν Παμούκ

«Η Κίττυ Αρσένη, το ΠΑΜ και το ενιαίο ΚΚΕ», Γράφει ο Αριστείδης Μανωλάκος

ΣΕΛ. 17, 18, 31

Έτος ανατροπής και ελπίδας Ορόσημο το 2014 για την Ελλάδα των Μνημονίων, καθώς ο λαός μπορεί να ορίσει και πάλι τη μοίρα του Η μεγάλη διαπραγμάτευση της άνοιξης για το χρέος παρέχει τη δυνατότητα να τεθούν οι βάσεις για αντιστροφή της κα-

ταστρεπτικής πορείας ύφεσης και ανεργίας Οι διπλές εκλογές του Μαΐου και οι εθνικές που θα προηγηθούν ή θα ακολουθήσουν μπορούν να θέσουν στο περιθώριο τους εγχώριους εκπροσώπους των δανειστών και να αναθέσουν τις ευθύνες της χώρας σε νέες δυνάμεις Το «μεσοπρόθεσμο» Μνημόνιο που ετοιμάζεται να συζητήσει η κυβέρνηση με την τρόικα τον Ιανουάριο μπορεί να ακυρωθεί με την παρέμβαση του λαϊκού παράγοντα και της αντιπολίτευσης Να είναι το 2014 τελευταία χρονιά Μνημονίων και τρόικας εύχεται ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Αλ. Τσίπρας: Το 2014 αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση για να αφήσουμε πίσω μας το γκρεμισμένο πολιτικό σκηνικό και τα Μνημόνια της καταστροφής και να ξεκινήσουμε τη νέα μεγάλη συλλογική προσπάθεια ΣΕΛ. 4-5

TOY TAΣΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ

Σκληρό «όχι» στον Βενιζέλο για την Προεδρία της Δημοκρατίας

ΣΕΛ. 48

ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ

Αθήνα, 10 χρόνια μετά

H αυτοδιοίκηση σε ρόλο φοροειπράκτορα Γράφουν Κ. Πουλάκης, Π. Φιλίππου, Σπ. Τζόκας

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 2

Επιπλέον 2,65 δισ. φόροι το 2014 ΣΕΛ. 8

ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΡΑΤΟΥ ΓΕΩΡΓΟΥΛΑ (ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΣΤΗ ΛΕΣΒΟ):

Εναλλακτική λύση με άμεση δημοκρατία

Οι ανατροπές του 2014

ΣΕΛ. 6

ΣΕΛ. 10, 11

ΤΗΣ ΝΤΙΝΑΣ ΒΑΪΟΥ

ΤΟ 2014 συμπληρώνονται δέκα χρόνια από την Ολυμπιάδα της Αθήνας, του προβεβλημένου τότε ως «εθνικού στόχου», πίσω από τον οποίο καλύφθηκαν κάθε λογής ακραίες επιλογές, οικονομικές και όχι μόνο. Η κληρονομιά του χρέους και του τσιμέντου της Ολυμπιάδας επιβαρύνει περισσότερο την έτσι κι αλλιώς βαριά παρουσία των Μνημονίων και της λιτότητας στην πρωτεύουσα.

ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ

LE MONDE ANAΓΝΩΣΕΙΣ ΕΝΘΕΜΑΤΑ diplomatique

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: Η επανεθνικοποίηση της παραγωγής ΜΑΛΑΙΣΙΑ: Xάνει έδαφος η κυβέρνηση ΣΕΛ. 23-26

Ο Πάπας Φραγκίσκος και η τυραννία των αγορών. Άρθρα: Έμμα Γκρην (περιοδικό Atlantic), Mπίνοϋ Κάμπμαρκ (RMIT ΣΕΛ. 19, 20, 29, 30 Μελβούρνης)

ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ Ευγ. Κριτσέφσκαγια: Η ιστορία ενός ύμνου Γιώργου Ξενάριου: Χθες βράδυ, παραμονή Πρωτοχρονιάς

ΜΙΖΕΣ

«Χορός» μιζαδόρων στη Δικαιοσύνη για τις χρυσές προμήθειες

ΣΕΛ. 5

ΒΟΛΦΓΚΑΝΓΚ ΜΙΝΧΑΟΥ:

«Οι κίνδυνοι του 2014»

Η Ευρώπη, η Μέρκελ και οι υπνοβάτες... ΣΕΛ. 32

ΠΑΝΟΣ ΧΑΡΙΤΟΣ, ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ AΠΟ ΤΗΝ ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ

Ο Ομπάμα, ο Ρουχανί και οι παρενέργειες στον Ερντογάν ΣΕΛ. 33

Η ΑΥΓΗ • ΤΕΤΑΡΤΗ 1 IANOYAΡΙΟΥ 2014

2

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΗΝΥΜΑ ΚΑΙ ΓΙΑ ΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Η ΑΥΓΗ

Παίζοντας με τον χρόνο Θυμίζει τη μέρα της μαρμότας αυτός ο ενεστώς διαρκείας στο διάγγελμα του πρωθυπουργού. Βγαίναμε από την κρίση πέρυσι, βγαίνουμε από την κρίση και φέτος. Με αυτά και μ’ εκείνα, βαδίζουμε ήδη στον 4ο μνημονιακό χρόνο. Αυτό το «βγαίνουμε από την κρίση» βέβαια, όταν εξειδικεύεται, ανάμεσα στις γραμμές με πονηρές λεξούλες, γίνεται ότι αργά - αργά αχνοφαίνονται προοπτικές σταθεροποίησης στη σημερινή μιζέρια, αρκεί να συνεχίσουμε να κάνουμε «αυτό που πρέπει» και να γίνουμε «κανονική χώρα» φυσικά. Στο μυαλό του κ. Σαμαρά και του κ. Βενιζέλου, το Μνημόνιο έφερε την «κανονικοποίηση», συνεπώς αυτό που ζούμε μέσα μας και βλέπουμε γύρω μας είναι η «κανονικότητα» που ευαγγελίζονται: Οι πλούσιοι πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι. Υπάρχει μια κινητή εορτή η οποία λέγεται της Αγίας Γερμανίας. Σύμφωνα με τις προφητείες της κυβέρνησης της Αγίας Γερμανίας, θα ήταν την επομένη των γερμανικών εκλογών, τώρα η εορτή έχει μεταφερθεί για την άνοιξη, οπότε και «θα ρυθμιστεί το χρέος». Γύρω από αυτήν την προοπτική επιχειρεί να οργανώσει την άμυνά του τη νέα χρονιά, χρονιά εκλογών το πολιτικό και οικονομικό κατεστημένο, σπαρασσόμενο και το ίδιο από εσωτερικές έριδες. Η εξέλιξη του ζητήματος, εάν υπάρξει, σε συνδυασμό με τη σημερινή κυβέρνηση, σημαίνει νέο Μνημόνιο. Στα τέσσερα χρόνια του Μνημονίου οι πολιτικές δυνάμεις που κυβερνούν τη χώρα έκαψαν επιχειρήματα και εφεδρείες. Η κινητοποίηση του λαϊκού παράγοντα, όταν υπήρξε (πλατείες, παρελάσεις, μεσοπρόθεσμο, ΕΡΤ), επιτάχυνε τις διαδικασίες, έριξε κυβερνήσεις, διέλυσε τα κόμματα της Μεταπολίτευσης. Θα είναι όμως ανόητο να πιστεύει κανείς ότι έτσι, γραμμικά κάποια μέρα την άνοιξη θα τελειώσει ο Σαμαράς, θα έρθει ο Τσίπρας και θα είναι όλα ok. Ούτε το σύστημα θα πέσει αμαχητί, αντιθέτως θα υπερασπιστεί τα κεκτημένα του (που είναι πολλά δισ., με πολλά μηδενικά πριν την υποδιαστολή), θα επιχειρήσει να αλλάξει προσωπείο, να εφεύρει νέα διλήμματα ή να επαναφέρει τους παλαιούς εκβιασμούς σε παραλλαγή, θα παίξει ενδεχομένως και σενάρια ανωμαλίας. Αλλά και μετά τη διαγραφόμενη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ τα πράγματα θα παραμείνουν δύσκολα. Το κλειδί για την αλλαγή των πραγμάτων είναι η εφαρμογή ενός συνολικού προγράμματος ανάπτυξης και αναδιανομής. Αν το πρόγραμμα αυτό γίνει με καίρια τη συμμετοχή των «δανειστών» και «επενδυτών», όπως είναι το σχέδιο Σαμαρά, η επιτυχία του θα αφορά αυτούς, τους «επενδυτές» και «δανειστές». Αν γίνει με τη συμμετοχή του λαού, τότε η επιτυχία θα είναι του λαού.

Η ΑΥΓΗ ΠΡΩΙΝΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ

Κ. Παπούλιας: Να είναι το 2014 χρονιά χωρίς τρόικα Το 2013 να αποδειχτεί η τελευταία χρονιά της ύφεσης και να τελειώσει η εποχή της τρόικας «όπως την ξέρουμε», εύχεται ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμά του. Υποστηρίζει παράλληλα ότι «προέχει να εφαρμοστεί άμεσα ένα συγκροτημένο εθνικό σχέδιο για την ανασυγκρότηση της παραγωγικής βάσης προκειμένου να καταπολεμηθεί η εφιαλτική ανεργία, ειδικά των νέων ανθρώπων», και «να αμβλυνθούν οι εκρηκτικές οικονομικές ανισότητες που κάνουν την κρίση πραγματικά αβάσταχτη». Ειδικότερα, ο Κ. Παπούλιας ευχήθη-

κε το 2013 να είναι «η τελευταία χρονιά ύφεσης και τόσο δύσκολης δοκιμασίας για την ελληνική κοινωνία», προσθέτοντας ότι «η θετική προοπτική που ήδη διαφαίνεται είναι ότι τελειώνει η εποχή της τρόικας όπως την ξέρουμε και μεταβαίνουμε σε μια κατάσταση αυστηρών ελέγχων που όμως δεν θα έχουν χαρακτηριστικά εμμονών, αλλά θα υπόκεινται σε θεσμικούς ορθολογικούς κανόνες». Καλεί δε τους εταίρους «να σεβαστούν τις ευθύνες τους» και την «ηθική τους υποχρέωση απέναντι στον ελληνικό λαό που αναδέχθηκε εξοντωτικές θυσίες και εξαιτίας δικών τους λαθών» και συνε-

πώς να τηρήσουν τη δέσμευση που «έχουν αναλάβει να συμφωνήσουν στην απομείωση του ελληνικού χρέους». «Πρέπει να κοιτάξουμε μπροστά», «δεν υπάρχει χρόνος για πένθος και αλληλοκατηγορίες», αναφέρει. Με αναφορές που μοιάζουν με μηνύματα προς την κυβέρνηση, ο Κ. Παπούλιας τόνισε ότι «δεν μπορεί να υπάρχει καμία άλλη προτεραιότητα από τη στήριξη των ευπαθέστερων κοινωνικών ομάδων», ότι «η ανισότητα κατανομής των βαρών πρέπει να ανατραπεί» και ότι «δεν υπάρχουν πια δικαιολογίες για τη συνέχισή της».

ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ

Αθήνα, δέκα χρόνια μετά

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 1

Και βρίσκει την πόλη, και ιδιαίτερα τον Δήμο Αθηναίων, δηλαδή την καρδιά του πολεοδομικού συγκροτήματος, στη δίνη μιας πολύπλευρης κρίσης. Πολλές φανερές και αφανείς διαδικασίες συνθέτουν την εικόνα της πόλης σε κρίση. Η καταγεγραμμένη ανεργία φτάνει στην πρωτεύουσα το 28,2% και εκτοξεύεται στο 65% μεταξύ των νέων γυναικών. Οι περικοπές μισθών, οι μη πληρωμές δεδουλευμένων και η κατάργηση στοιχειωδών κοινωνικών δικαιωμάτων είναι καθημερινή εμπειρία για μεγάλο μέρος του πληθυσμού της πόλης. Κεντρικοί δρόμοι μένουν σκοτεινοί και κενοί από δραστηριότητα καθώς οι μνημονιακές πολιτικές έχουν οδηγήσει σε μαζικό κλείσιμο χιλιάδες μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες συγκροτούσαν τον οικονομικό ιστό της πόλης. Παιδικοί σταθμοί, σχολεία, νοσοκομεία, δημοτικές υπηρεσίες, δομές για τους ηλικιωμένους κ.ο.κ. βρίσκονται συχνά σε αδυναμία λειτουργίας και στήριξης των δημοτών, θύματα και αυτές αλλεπάλληλων συγχωνεύσεων και περικοπών προσωπικού και πόρων. Τα πεινασμένα παιδιά στα σχολεία της Αθήνας ξέρουμε τώρα με βεβαιότητα ότι δεν είναι κακοήθεις διαδόσεις της αντιπολίτευσης, όπως διατεινόταν η υπουργός Παιδείας πριν δύο μόλις χρόνια. Η επικείμενη άρση της απαγόρευσης πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας θα προσθέσει σύντομα και άλλους στον ήδη σημαντικό αριθμό κατοίκων αυτής της πόλης που

διαβιούν στον δρόμο. Σ’ όλα τα παραπάνω προστίθεται η φανερά εκφραζόμενη ξενοφοβία, ομοφοβία και σεξισμός, η απειλητική δράση της Χρυσής Αυγής και η ακόμη πιο απειλητική ανοχή της από την πολιτεία. Μέσα σ’ αυτή τη δίνη, το 2014 θα διεξαχθούν και οι αυτοδιοικητικές εκλογές - μόνες ή μαζί με άλλες αναμετρήσεις. Οι εκλογές αυτές, λοιπόν, έχουν να αντιμετωπίσουν τις συνθήκες φτωχοποίησης των πολλών, πλάι στον συνεχιζόμενο πλουτισμό των ελάχιστων, την εντεινόμενη βία και την ανάδυση των πιο συντηρητικών αντανακλαστικών των δημοτών απέναντι στους «άλλους», με οποιοδήποτε κριτήριο κι αν αυτοί ορίζονται. Σε αυτό το σκηνικό ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να στηριχτεί και να στηρίξει τη δράση και το σημαντικό έργο της «Ανοιχτής Πόλης». Από το 2006, και ιδιαίτερα μετά το 2010, στην εποχή της πολυεπίπεδης κρίσης, η «Ανοιχτή Πόλη», χάρη στην ανιδιοτέλεια, την τεκμηριωμένη γνώση και τη δυναμική παρέμβαση της επικεφαλής της αλλά και όλων όσοι συμμετέχουν ενεργά στη συνεχή προσπάθεια, έχει να επιδείξει παρουσία πολύ πέρα από την εκλογική της δύναμη - στο Δημοτικό Συμβούλιο και σε κάθε γειτονιά. Τα διακυβεύματα στην Αθήνα της κρίσης δεν αντιμετωπίζονται με ευχολόγια, ούτε με τηλεοπτικές μάχες και προβεβλημένους αστέρες των «παραθύρων» της TV, οι οποίοι συνήθως αγνοούν το

πού και το πώς της καθημερινής επιβίωσης, αλλά και των αντιστάσεων στη διάλυση του κοινωνικού ιστού και του υλικού περιβάλλοντος της πόλης. Τέτοια πρόσωπα είναι αναγνωρίσιμα από τον καναπέ της τηλεθέασης, αλλά καθόλου αναγνωρίσιμα εκεί όπου οι κάτοικοι της πόλης είναι αντιμέτωποι με τη φτώχεια και τον αποκλεισμό, κινδυνεύουν να βρεθούν στον δρόμο, παλεύουν να φροντίσουν παιδιά, άρρωστους και ηλικιωμένους σε συνθήκες ακραίας ένδειας. Εκεί η αναγνωρισιμότητα συνδέεται με ομάδες και πρόσωπα που συμμετέχουν, στηρίζουν και υποστηρίζουν πρακτικές αλληλεγγύης στους χώρους της καθημερινότητας. Που δίνουν μάχες σώμα με σώμα ενάντια στον κίνδυνο να παραδοθεί η πόλη στη βία και τη βαρβαρότητα της Χρυσής Αυγής. Η αριστερή πολιτική παρέμβαση υπαγορεύει την ενίσχυση των δεσμών και της δράσης με και για τους πολίτες και την πόλη που έχει αναπτύξει η «Ανοιχτή Πόλη», προκειμένου να αντιμετωπίσει τα σκληρά κοινωνικά δεδομένα, μαζί με τους συνειδητοποιημένους πολίτες και πολίτιδες. Και κάτι τέτοιο δεν είναι δυνατό χωρίς τους συλλογικούς αγώνες για την πόλη, που χαρακτηρίζουν την κουλτούρα της ανανεωτικής ριζοσπαστικής Αριστεράς και προσδιορίζουν πώς τελικά θα δοθεί η μάχη της Αθήνας - δέκα χρόνια και τρία Μνημόνια μετά την Ολυμπιάδα;

ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ - ΕΚΔΟΣΗ: «Η ΑΥΓΗ ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ Α.Ε.»

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΝΙΚΟΣ ΦΙΛΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ: ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΠΑΚΟΣ, ΚΩΣΤΗΣ ΝΙΚΟΛΑΚΑΚΟΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ: ΠΟΛΥ ΚΡΗΜΝΙΩΤΗ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΥΡΙΤΣΗΣ, ΝΙΚΟΣ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ, ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΜΑΥΡΟΕΙΔΗΣ, ΛΑΜΠΡΟΣ ΤΣΟΥΚΝΙΔΑΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΪΚΟΣ

ΠΡΟΕΔΡΟΣ Δ.Σ. ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΤΟΥΜΠΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ΣΠΥΡΟΣ ΛΟΥΠΕΤΗΣ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ΑΓ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 12, 104 31 • ΤΗΛ. ΚΕΝΤΡΟ: 210 5231831-4 • ΦΑΞ: 210 5231822 • ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ - ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ: 210 5231820 • marketing@avgi.gr - ΦΑΞ: 210 5231830 INTERNET: www.avgi.gr e-mail: editors@avgi.gr • ΓΡΑΦΕΙΟ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ: Βασ. Ηρακλείου 37, ΤΗΛ. ΚΕΝΤΡΟ: 2310 261646, ΦΑΞ: 2310 266444, e-mail: avgi@otenet.gr ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ: Π. Παπίδας & Σια Ε.Ε., ΤΗΛ. : 210 8228258 ΕΚΤΥΠΩΣΗ: IΡΙΣ ΑΕΒΕ ΤΣΕΚ - ΕΜΒΑΣΜΑΤΑ: Εφημερίδα «Η ΑΥΓΗ», Αγ. Κωνσταντίνου 12, 10431 Αθήνα

62

χρόνια από την κυκλοφορία της (με το αναγκαστικό διάλειμμα λόγω της διακοπής της έκδοσής της και της δίωξης των ανθρώπων της, αναγνωστών και συντακτών, από τη Χούντα), η «Αυγή» δίνει καθημερινά μάχη για την πολύπλευρη ενημέρωση και την αξιοπρέπεια του πολίτη, για τη διαμόρφωση του ήθους του πολίτη, στη βάση των δημοκρατικών αξιών της Αριστεράς, και την αλλαγή της κοινωνίας. Η καθημερινή έκδοσή της μέσα σε αντίξοες συνθήκες αποτελεί πολιτική πράξη. Γι’ αυτό, παλαιότερα, συνηθιζόταν να λέγεται ότι η «Αυγή» είναι ο καθημερινός σύντροφος. Αυτός ο σύντροφος επιβίωσε κοσμοϊστορικών ανατροπών, σηματοδοτώντας μια ευρωπαϊκή ιδιοτυπία. Η «Αυγή» είναι από τις ελάχιστες εφημερίδες του ευρωπαϊκού αριστερού χώρου που συνεχίζουν να δίνουν καθημερινά το «παρών» στο περίπτερο. Διανύουμε μια περίοδο κατά την οποία οι τεχνολογικές αλλαγές, η αλλαγή στην καθημερινότητα, αλλά και η οικονομική κρίση, έχουν μεταβάλει τη σχέση του πολίτη με την εφημερίδα και την ενημέρωση. Ο Χέγκελ είχε πει ότι η πρωινή ανάγνωση της εφημερίδας είναι η προσευχή του πολίτη. Σημαντικό μέρος της αξίας αυτού του αφορισμού διατηρείται στην περίπτωση μιας εφημερίδας γνώμης και πληροφόρησης. Και η «Αυγή», που για μεγάλο μέρος της διαδρομής της υπήρξε κομματικό όργανο, ακολουθώντας την εξέλιξη του κομματικού φαινομένου και τις αναγνωστικές ανάγκες του σύγχρονου αριστερού και γενικότερα των πολιτών, διεκδικεί και πέτυχε σε μεγάλο βαθμό την δημοσιογραφική ανεξαρτησία της, παραμένοντας στον χώρο των αξιών της ανανεωτικής και ριζοσπαστικής Αριστεράς. Μακριά από δόγματα πως «αλήθεια είναι ό,τι συμφέρει το λαό». Αλλά και από συμφέροντα που εμπορευματοποιούν και ευτελίζουν την πληροφορία, που υποτάσσουν στη διαπλοκή και το μεγάλο κεφάλαιο το δημοκρατικό δικαίωμα στην πληροφόρηση.

φαντικά δημοσιεύματα, αλλά και με βιομηχανία αγωγών) εντάσσονται στη λυσσαλέα επίθεση κατά του ΣΥΡΙΖΑ.

111 Η «Αυγή» αναδιοργανώνεται στη νέα πραγματικότητα. Για να ανταποκριθεί, σε πρώτη φάση, στη μάχη των εκλογών. Για να γίνει μία περισσότερο αξιόπιστη και πλήρης εφημερίδα, που δεν θα καλύπτει μόνο την πολιτική ειδησεογραφία, αλλά θα αναπλάθει δημιουργικά την καθημερινότητα, θα παρέχει ανάσες πολιτισμού, διασκέδασης και αθλητισμού, θα δίνει τη μάχη των ιδεών, θα συγκροτεί τον ιδεολογικό ιστό της καθημερινής παρουσίας και παρέμβασης. Χωρίς παρωπίδες, με ευρύτητα. Με ελκυστική εμφάνιση, φιλική στον αναγνώστη. Τη χρονιά που πέρασε, η «Αυγή» -με αιχμή το φύλλο της Κυριακήςέδωσε δείγματα γραφής. Με νέες διεθνείς συνεργασίες («Monde Diplomatique», «Ουμανιτέ»), με εμπλουτισμό των κοινωνικών ερευνών και των πολιτικώνοικονομικών αναλύσεων, με σελίδες δοκιμίου και κριτικής ιδεών, με συνεντεύξεις προσωπικοτήτων από ευρύ πολιτικό-επιστημονικό φάσμα. Λειτουργεί το site της εφημερίδας, www.avgi.gr, με σημαντική επισκεψιμότητα, ιδιαίτερα ανάμεσα στους νέους. Αυτό τον δρόμο θα βαδίσουμε ακόμη πιο αποφασιστικά, με στόχο η «Αυγή» να γίνει ακόμη πιο πλήρης εφημερίδα, να κερδίσει τον αναγνώστη ως πρώτη εφημερίδα του.

Η ΑΥΓΗ

στη νέα εποχή

111 Παρά τη στράτευσή της στις αρχές της Αριστεράς (ίσως και εξ αυτού του λόγου...) η «Αυγή» έχει κερδίσει την αναγνώριση ευρύτερων τμημάτων της κοινωνίας. Και σήμερα πορεύεται ως οργανική συνιστώσα του μεγάλου λαϊκού-δημοκρατικού ρεύματος του ΣΥΡΙΖΑ. Δίνει τη μάχη για τη λαϊκή επιβίωση, τη δημοκρατική αναγέννηση της χώρας, τη δημοκρατική ανατροπή. Ταυτόχρονα παραμένει ένα σύνθετο πολιτισμικό προϊόν. Όχι μπροσούρα, αλλά εφημερίδα! Κι όλα αυτά, σε μια εποχή, κατά την οποία η ένταση της πολιτικής και κοινωνικής διαπάλης, που για πρώτη φορά μεταπολιτευτικά στη χώρα μας τίθεται με όρους εξουσίας και κυβέρνησης της Αριστεράς, έχει μεταβάλει τις παραδοσιακές εφημερίδες και τα κανάλια της διαπλοκής σε όργανα του «κόμματος του Μνημονίου». Μετάλλαξη που οδηγεί τον Τύπο στις πιο απεχθείς ημέρες ελέγχου. Τα κυρίαρχα εκδοτικά συστήματα και κανάλια, χρεωκοπημένα οικονομικά, απαξιώνονται πολιτικά-ηθικά. Όπως δείχνει και η έρευνα της Nielsen για το 2013, συνεχίστηκε η πτώση της τηλεθέασης, παρ’ότι η κρίση έχει κλείσει τον κόσμο στα σπίτια του. Η διαπλοκή, όμως, δίνει τα ρέστα της ενόψει εκλογών. Συκοφαντεί, παραπληροφορεί, εκβιάζει τους πολίτες, διαχέει τη γενική ενοχοποίηση για να δικαιολογήσει τη μνημονιακή καταστροφή, κατασκευάζει το σκιάχτρο του ΣΥΡΙΖΑ, ποινικοποιεί τους εργαζόμενους και τους αγώνες τους, προσφέρει τις τελικές υπηρεσίες της στο μνημονιακό σύστημα. Οι συνεχείς επιθέσεις της κατά της «Αυγής» (όχι μόνο με συκοΗ ΑΥΓΗ ΤΗΣ

ΓΗ ΑΥΙΑΚ Η ΗΣ ΤΗΣ ΚΥΡ

NDEatique LE MO

ΙΟΥ 2013 31 ΜΑΡΤ 8 TEYXOΣ

EΛΛ ΗΝ ΙΚΗ

ΕΚΔ ΟΣΗ

diplom

Κώστας Βούλγ

αρης, Κώστ

ΕΝΘΕ

ΑΝΑΓΝ

ΩΣΕΗΙΑΥΣΓΗ

λθόν και η ιστορία

και θέσπισ εγκαινιάζουν μεταξύ υπεράσπιζαν αν νόμου μια νέα εποχή εκείνων τούτου, η ς που κή και κοινω την φυλετικά πολυπ επίκληση και, ολιτισμικαι μια αναμέ i* του παρελθόντο ως εκ νωνία. Την νικά ανεκτική βρεταν Halim τρηση με ς είναι περίοδο δηλαδ ική Serge Μάργκ αυτό. Η αρετ Θάτσε λοι, ισχυρί ή που, κάποιο κοιζονταν ότι, ρ με το παρελ σχέση της χαρακτηριστ ι άλεπιτέλους, 3- στη βικτωρ θόν είναι ική τέτοια έβαλε τέλος ιανή εποχή μια λούμενη CAB, 16 C=A 0&& τσερ, που . Μολονότι τωση. την αφοσί , ABπερίπ Επικα 9<B8 κήρυττε ?B? B=ούτε η Θάωσή νές αξίες, της στις την C>. 0<B κτωριανές όπως εκείνη 46C 066C# βικτωρAB> αξίες, ούτε επιστροφή στις βιια- /B.ρυττε την ?:( και όσοι ισχυρί ότι με @>A= πεμπτ B8, τις φαντα B3 .?C κήτην «ανεκτ .>*9Aζόταν, σμού: Η σκληρ ουσία <C :( ;B3,νεοφιλ ζονταν του ική .C>?9 8=* κοινωνία», μάστηκε, B, AB ελευθε 5 ή δουλειά, τέλειωσε όπως ονο4 !C;@3 AB87, 4<*7 ριη φειδώ η ;CA?: ταν δίκαιο ;CA?9;4 , η αυτάρ @6, ίδιαβικτωριανή εποχή, 27 B;?9 ι με την ΤΗΣ ΑΘΗΝ ?@)> 6C 2=: ήδηλαδ τη βικτωρ ΑΣ ΣΥΡΙΑ!=0<@"C, AB >.:@ή τη μακρά?ΤΟΥ >595 A57σού > <=B:@ περίοδο του ιανή εποχή, >?:( :8&2= του 19ου κεια, η ιδιωτι δεύτερου C:'> C=+' αιώνα , , κατά :C? 5 .@=;C :8<=? κή μιroup φιλαν A*> B<B3B τανία AB κή ευθύν την οποία θρωπί Eurog γνώρισε ;2A=B α, 6C?;4 η και ο πατριω η προσω 9B8> 2>C =? 9AB> η Βρεβαρύτατες κρίσεις αλλά > και πι> AB ;C+C3τισμός ήταν Θάτσερ, 2&C6C @:A@62 6B-9CκαιC>@η οποία 09B8> >Cγια την )C AB>γκρου διακυμάνσεις οικονομικές C<B:C C>C.: ρα με την A?7είχε ση είναι εμφαν 7, ασχοληθεί >Cδεν ηθών, η σύιστορία, B !90&@ ;2>B8 ιδιαίτεής. οι αξίες B -.: Οι ιδέες Βρετανία περί ν ABί C<B%09?"@που οδή C>

] Εθνική Τράπεζα: GR 53 0110 1550 0000 1554 7074 276 ] Alpha Bank: GR90 0140 3440 2600 0200 2000 780 ] Πειραιώς: GR18 0172 0290 0050 2901 3894 830

υ, αντάκο ου Σαρ

O

ικοτριβές

, Νίκ ας Γαβρό Σ 540 γλου, Λήδα πουλου ΡΙΑΚΗ C, 9:9 B3@ Καζαντζάκη αντακό IOY 2013 C),@CBC. ΤΗΣ ΚΥ , Γιώργος ιν υ Κωνστ ΚΗ 7 IOYΛ Μερτίκας, *2@BC C@ ΚΡΙΤΙΚ ΚΥΡΙΑ 8CB6>7». Σταύρο τά, Μαρκ Λέβ Άλκης Ρήγος C <2@BC Η ΒΙΒΛΙΟ «><=1>=?9 λλιου, αφα , Πέτρος-Ιωσ 2??;@> BA;7 Υ, ΤΕΧΝΩ γέλη Μά ιας Καλ :85 ήφ Στανγ κανέλλης, C@BC/3@= *5?3@ C<A+ άου, Βαγ υ, Πατρίτσ www.avgi Ν ΚΑΙ ΕΠ Kώστας Χριστ ηλο >8<A?=45 ανικολ -anagnose ΙΣΤΗΜΩΝ όπουλος η Παπ C C<5 BA@ Καρπόζ is.blogspo A,7 BC:6 ήτρ

στή 8=:+ ΕΣ <?A: t.com Κω ΑΖΟΣ 1C890A,7 των: Δημ ΤΕΧΝ

ΜΠΟΥΡΝ 21 ΑΠΡΙΛΚείμενα ) 13?"@ 8> 7 ΓΟΣ & Σ ΙΟΥ 2013

3@6> ΣΤΡΑΤΗΣ ΛΟ Η, (dumping :;8* ΑΖΟ ΤΑΝ 8> B=7 ΕΕΣ ΜΠΟΥΡΝ ΙΩΑΝΝΑ ΜΕΪ C@B6+>:9 ΕΣ & ΙΔ : ΣΤΡΑΤΗΣΖΟΠ A0 >@57 ΟΥΛΟΥ, >?15BC@ :> ΓΝΩΜ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ "@. ><= ΚΑΛΑΝΤ @ :;@C00C/ ΜΑΡΙΑ >0>;+.?3 ΟΥ 743 ΕΡΙΔΗΣ, A; :B=7 ΑΡ. ΦΥΛΛ ΟΣ ΑΥΓ 10/.-,+0*)('-0 @ B9 :BA;) *5? ΔΑ: ΜΑΝ .7 1?>=C 5BC (C<>=?A>021= &+/#$- 0&.-' &.-%./%*.(&.$-0/#Η ΟΜΑ :;@C00C/ "!' (ΤΑΚΤΙΚ 0* 0*. , .$-0& B=4.7 ΣΥΝ ' " BA; %,'#- * 0+ =:B3 8>63:9 #- /%* )'0(' .-."*. ' ($- ' ,- ' .** / '- (',' - 0 1?98CBA< %'0' - " .

-' /+/ 4?CB"@. #$-%,'- ,' *) .- 0,-/-+ + ."- -!" " ",-' "0,- "(.',/-%'#-%"-0*- /@"89 B3@ *,* #-*)( -0'- ),'- ' "), *.:,8*3@9 7 ( $) ",-0'- )' ,- ,'- &#- *, %'- ' 0'0'- * ,0, Η χρήση .8>@97 $ 6C ρούν ' , , #-+ - ' .&.(' - ',-& θα διατη να). - -' /+/ -0/#:B=+ του παρελθόντο ?Aσχήμα κάπως 0'- ) #- 0*% ' - / #-*)( " ,>00"@...

A; ρικό .,'-0& .- ) + βωμέ ύς» 0) *- * -'. ς ως ρητο 5? που εξυπη )" ", -0*.στόχους * )&. 0, '% '. %' +/-κολο =:9 B3@ ?; τους «δικο ' / δο της αποαπ ' 0 - όσο σε ά· αν και δεν B9@ ωριν( ,* #- , .* ενώ για +0"-0*- ')" +0*σία που !" ,.

B> είναι./4? ρετεί πολιτικούς κούς.<.+> εξου * " και προσ ι μια %"-0*- ') .- υς προ-- ',- '0' ",Συχνότερα ασυνήθης στους .$σης της κοινωοικιοποίησης και (αν (%".*<?A

άλλο ται σ’ ιείτα %'+0 0*πολιτι διεθνοποίη',- # απαντάται "),

θάνίας "-0*-%

κοπο "), ζωή, που ΤΕΥΧΟΣ

H Μάργκα ρετ Θάτσερ το παρε ,

Α ΕΝΑΝΤΙ ΠΟΙΗΣΗ ΜΙΟ ΚΙΝΗΤΟ ΛΟ ΑΕΡΟΔΡΟ Α ΕΓ Μ Ο

111 Ζητούμε από τους αναγνώστες, τους φίλους και τους συντρόφους, να συμμετάσχουν στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου που, όπως έχουμε δημοσιεύσει, θα ολοκληρωθεί τον Φεβρουάριο, με στόχο να αποκτήσει η εφημερίδα τις οικονομικές προϋποθέσεις για την ανάπτυξή της. Καθεμία από τις 667.000 νέες μετοχές θα διατίθεται στην τιμή των 6 ευρώ. Όποιος θέλει, μπορεί να καταθέσει ποσό πολλαπλάσιο των 6 ευρώ στους τραπεζικούς λογαριασμούς, αναφέροντας τα στοιχεία του και ότι η κατάθεση αφορά την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της «Αυγής Α.Ε.»: Μετά την κατάθεση, είναι απαραίτητη η επικοινωνία με τον οικονομικό διευθυντή της «Αυγής», Σπύρο Λουπέτη, στο τηλέφωνο 2105231831-4, πρωινές ώρες.

ΜΑΤΑ

ΚΥΡΙΑΚ ΗΣ

Σύνταξη:

111 Η «Αυγή» στη νέα πολιτική περίοδο υπόσχεται ότι θα βαδίσει τη δική της νέα περίοδο, για τη νέα «Αυγή». Με σχέδιο, ώστε να υπερβεί τις μεγάλες οικονομικές δυσκολίες, που από φέτος φάνηκαν ασφυκτικές εξαιτίας της κατάργησης της δημοσίευσης των ισολογισμών. Απευθυνόμαστε και πάλι στους αναγνώστες και τις αναγνώστριές μας, που αρκετές φορές στο παρελθόν αποδείχθηκαν, μαζί με τους εργαζόμενους, ο αποφασιστικός παράγοντας για την έκδοση της εφημερίδας. Τους ζητούμε να δώσουν τη μάχη της καθημερινής διάδοσης της «Αυγής». Οι αναγνώστες της Κυριακής να γίνουν καθημερινοί αναγνώστες.

X

νάτου ώτες της του θαρμ θιασ ογισμός θε οι Ο δοσιλ οβέρδου και οι έν ηΛ

τις κυρίαρ χες αντιλή ψεις για το Μια ανάλο παρελθόν. στην επίση γη απόπειρα για παρέμβαση μη ιστορί α στα σχολεί χείρησε η ΟΛΑΟΥ Θάτσερ στο α, που επιΠΑΠΑΝΙΚ τέλος της είχε παρόμ θητεία για όσα ΔΗΜΗΤΡΗ οια ς της, ΤΟΥ μπορεί, η ίδια ιστορι μοίρα. «Αν και δεν τευτής μη γνωρίζει· είμαι εγώ κός», είχε ρός πολι ρη ιδέα του οπει, ά να τι είναι ιστορί «έχω μια ξεκάθα Ο πονητιτιβίζει, πολλ εύκολων συμβ ναι τίποτε α: η ιστορί των μα επιβε άλλο από α δεν εί- πολύ τη δύναμη . Το αξίω την νότα του μάδα όταν παρελθόντο αναφορά στα γεγοόμως, από και κάτι ξέρει ς, ενη εβδο ς». Το όλο και οι διαφο Γεωργιάδη λισμών την προηγούμ ρετικές ερμην κριτικό πνεύμ α υπέΆδωνις ση σε αυτού βαιώθηκε ργός Υγείας άσεις που του είδους είες δεν είχαν θέυπου ντίθετα, οι ες αποφ έφερε σε ισχύ την ιστορί ξεκάθαρες α ενώ, α-ο νέος από τις πρώτ επαν , λύπλοκα σκέψεις πάνω περιοριθέση μια πράγματα σε πο-σε ε στη νέα του αση «για τον ημάτων», ήταν έ σεώ γραψ ργική απόφ ωδών Νοσ ρδου». υπου Λοιμ την ξ Λοβέ δ σης

Η διάταξ

*.$-

-*.",)

Οκτ ώβρ ιος

ΕΙΑ Α ΠΑΙΙΔ ΝΩΝΙ &ΚΟ

ΤΕΥΧ

Ω • OKT ΟΣ 85

ΒΡΙΟΥ

2013

2013 , τ. 8

".- "(.',% .*- 0,' * ' 0" +0 *# - "(.',,- &#- +0'- ) /.&.-*, *.*% "! / ) 0/+/ - + " , .$- * ,0, ),% - , ',* ,'-0* - ')' * ,+%* $-" "% %'0, .-+ % .- ',-" , ",) + ./$- ' /- )* ' . +",#-+0/") .0& . - &) / ".-"( .',-% * / - ,'-0/ ' (#-* + ,'+0,

.*- * .-*, * .*%(' *. ι τον *. " - + +0' ,-+' Θα φυσι οργα)/0, νώνει τη προγ ράφε .- 0, ' -% "- .'- - ",- 0 +*- 0/.- "!* +( -/- ' , , -0)*% νει, )*$- * ".- "(.',-' %' ς 0*- +0*# βαιώ $- )' , - " ,+0) 0 '(* - *, . κάποιους το - κι όπω '$- +0"- /- * - %"0' "& -επιβε *- "),

0* , #- *,. θάνα & #- τσεκάρει, 0" +" - 0/

) ./+/- 0, ("0',- +0,# *.- &#- +/- ",- ' "($-%"-. ά εργαλεία, &.("# γράφει ίδια στιγμή',- /% "&)(' φτην'# -1' ,* ) ( ,'- ',-%"- /- "!* +( ' ',- "!*%*( ".-"( .',-% 0' .(! ",- 0* ", αυτά, τα .- 0, .0,'$-.'- '&+"- .'- *,.& 0&.- *- )&.νατο, την ύει, και μ’- "# (./%' - 0/#.*- 0, -!"+ " 0,#- ,'+0 πολιτική- * - "),- 0*0/- ."*.' ., - (./%' 0*#- * ' , , # ",- .'- ) +",#αγή. (./%' - 0/.διαπομπε 0/.-" - %" & #$- ' θαρα, η της0/# 0 - % 0/0' -.*%* "0"(- ' ,-" ') - ", '- ,+0, - + %%* )('- ',την υποτ, (&+/ -% ),ε ξεκά 0/- , Κρί0,#- ,' +0 +", !" % . .", - +"'. )& % ",-0 εκβιάζει / το δούμ ),-0/ - '0 - * / , -%

περιόδου *+* (' "#- 0/#βιο-$-' -0 /.,'-0/# $-&#- + 0'- )'+ # .- * , +/ - * - .",- /-.*%, - .&.,' - Γιατί, ας ακραία δεύτερης +0,#- ')'.

0, -1 '0*-" , *, ".-"( .',-% 0* -* δα της*(* -" πια μόνο '.- .' * *%("#- %,'# 0"#μετα--+ .* .*- 0,--'.0,+0 στην Ελλάζει. Δεν είναι(%'+0" *- +0/- * ε»), έχει , ,&0, ".-"( -% )*#

0*.0' #- +"λι ύουμ

"0', -+ ".')

1"- *,* # , - " ". κυρε (. . *- ' %/ #- "0',)(' #$- %'0*#- .',-% .*- 0,-% +&-' θανατοπο σης αλλά («σας νοικο '(."0 +",#-% +,'μένη 0* -0 "- +0*# ',- ") (") **,- . )& *, "(' - * - ',- 0/- /% "- "- +0 ) * .'#ονισ - 0/.- '0'+ γύρω γύρω

&#- ' πολιτική και*$' * ", . * . * - ,. " ,+0) '0" ", *# - '0'+ σε συντ ' .'

0/#-' / " ο - *.0*# και#-τα ,'- 0,#- . % ", , -+"- ' -0/- .'%/0* #- +0"-.

0*-λιτικ - ',-0& .-0* , 0)* - 0* - "), ρίζουμε θανα τοπο /# - . )& *, "),

μορφωθεί ",#- 0, *(-% '- 0/) / ς καθα ,)* #-' ν .-*, *.*% 0' $- 0 '.- (+ -0 +*- ,' *)" ράφου *.- +0/),*0 0&. #- ) /#- ' τική («σα διακονού ." /0 υπογ , .- )'(+/# &-' -0,#- ) "(-/-.* %,% 0/ - , "* * "0'! - 0* #$- &)(#- ,0' ,+ - "- +0*#-0* κ 0,εις τις ατα»). Τη .'- '( *) , ",-/- ' *%%'0 , * #- '%% # -0&.- ",'#- ',-0&. οποίων , * # - * * - ,'+% -0/#-' πτώμ.'-0)

0*,"#- ικές πράξ ).",-0

"0', ',,'+0 + )'.*% (' ρνητ - .'- ργ -'. )& (. %"-0 + ξύ των υπου "(#$- + %%" ".-"(.',-% . Τις κυβε ουργοί, μετα"#- +("#$&.- , ',&% στα.'-'.0 ί ",#$- "- +0*#-0 + * * - *,.& 0 * . - + ίθεται, /.- )* + * *- 0,-'.'

0&. - .' ",-+"χαρτ ., - , * * .* .- ) +",# θανατοϋπ είναι, υποτ '!,* ) ",'# "(!",- 0* ",-0/.-"!* + -0/#-'. ) ,. , το καλό $-*) ' . ρ που $-+0/) ( * . ,*- '.

- ',-0/ # /%* ('- +0' + * /#- ) +& εκείνοι . Στο κλίμα αυτόμπτότερα τον * .'# + /0* ', μ

) (

της ζωής ος παίζει ευκα γελωτοποιού, α έχει όποι απέξω μάσκ ερ: υ τζόκ

Η ΕΠΙΘΕΣ Α ΗΜΟΣΙ ΣΤΗ Δ ΙΔΕΥΣΗ ΕΚΠΑ

4

Η ΑΥΓΗ • ΤΕΤΑΡΤΗ 1 IANOYAΡΙΟΥ 2014

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

2014

Το σταυροδρόμι της Ευρώπης Αυτό το «καλό κουράγιο» που είχε πει κάποτε ο Όλι Ρεν στους Έλληνες του Μνημονίου το λένε σήμερα στους πολίτες τους, με διαφορετικές διατυπώσεις, οι πρόεδροι και οι πρωθυπουργοί όλων των χωρών της Ευρώπης στα παραδοσιακά πρωτοχρονιάτικα διαγγέλματά τους. Με εξαίρεση τα χρηματιστήρια, το αιώνια πλούσιο μικρό Λουξεμβούργο και την πρωταθλήτρια των εξαγωγών Γερμανία, το 2013 δεν ήταν μια καλή χρονιά για την Ευρώπη και τους πολίτες της - κι αυτό κάνει τις ευχές για το 2014 ακόμη πιο αναγκαίες. Για την Ευρωζώνη, που από σήμερα μετρά 18 μέλη, αφού μπήκε στο κλαμπ και η Λετονία -χωρίς τα μεγάλα πάρτι που έκαναν οι προηγούμενες-, το ζητούμενο για το 2014 είναι όχι απλά η διατήρηση της ως συνόλου, αλλά η εμβάθυνσή της. Γι’ αυτή την εμβάθυνση -την τραπεζική και τη δημοσιονομική ένωση δηλαδή- τα παζάρια ήταν και θα είναι σκληρά. Όχι μόνο μεταξύ Βορρά και Νότου, μεταξύ των πλεονασματικών και των ελλειμματικών χωρών, των δανειστών και των δανειζομένων. Αλλά και μεταξύ αυτών που θέλουν την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση -με όποιο πολιτικό πρόσημο τη φαντάζεται ο καθείς- κι αυτών που δεν τη θέλουν. Καθώς το 2014 είναι χρονιά ευρωεκλογών, οι πολιτικές δυνάμεις σε όλα τα κράτη - μέλη θα έχουν την ευκαιρία να ανοίξουν τη συζήτηση για την Ευρώπη. Ακόμη κι αν τα μεγάλα λαϊκά κόμματα, κεντροδεξιά και κεντροαριστερά, δεν το θέλουν επί της ουσίας, όπως φάνηκε στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις στην Ολλανδία, την Ιταλία, τη Γερμανία, την Αυστρία και το Λουξεμβούργο, θα υποχρεωθούν από τα ευρωσκεπικιστικά κόμματα -κυρίως τα ακροδεξιά- να δώσουν μάχη για την Ευρώπη. Έστω για να διατηρήσουν τον έλεγχο του ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Δυστυχώς, θα πρέπει να περιμένουμε να περάσουν οι ευρωεκλογές για να ξεκινήσει ο ουσιαστικός γύρος των διαπραγματεύσεων όχι μόνο της Ελλάδας με τους εταίρους- δανειστές, άλλα όλων με όλους, για την ελάφρυνση του δημόσιου χρέους, για τη δημοσιονομική πολιτική την επόμενη μέρα των Μνημονίων. Για την απαραίτητη σύγκλιση μεταξύ των χωρών που μοιράζονται το ίδιο νόμισμα, το οποίο σήμερα άλλοι το θεωρούν ευχάριστα φθηνό -π.χ. οι Γερμανοί εξαγωγείς- κι άλλοι επικίνδυνα ακριβό - π.χ. ο Ιταλός πρωθυπουργός. Η Γερμανία, η χώρα που μέχρι τώρα επιμένει σχεδόν με θρησκευτική εμμονή στη δημοσιονομική «εξυγίανση» και στις μεταρρυθμίσεις με στόχο την ανταγωνιστικότητα, απομονώνεται όλο και περισσότερο. Το πιθανότερο είναι ότι η πίεση της πραγματικότητας θα την αναγκάσει αργά ή γρήγορα να βάλει νερό στο κρασί της. Μόνο που ο χρόνος που χάνεται μπορεί να είναι κρίσιμος, όπως επισημαίνουν αυτές τις μέρες των απολογισμών και των προβλέψεων πολλοί αναλυτές. Κι επειδή το 2014 συμπληρώνονται 100 χρόνια από το ξέσπασμα του Μεγάλου Πολέμου, πολλοί θυμίζουν στους Ευρωπαίους ηγέτες ότι ενώ κανείς προκάτοχός τους δεν ήθελε στ’ αλήθεια τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, κανείς δεν έκανε κάτι για να τον εμποδίσει. Ίσως, λοιπόν, το ενδεδειγμένο ραντεβού για να ανακοινωθεί μια νέα ευρωπαϊκή πολιτική, με περισσότερο αναπτυξιακό χαρακτήρα, πιο συμβατή με τον κόσμο της εργασίας και λιγότερο ενδοτική στον κόσμο των τραπεζών, να είναι τον Αύγουστο στη Λιέγη, όπου ο βασιλιάς Φίλιππος του Βελγίου θα υποδεχτεί τους νικητές και τους ηττημένους του Μεγάλου Πολέμου.

Ατζέντα προεκλογικής σύγκρουσης στήνει ο Αντ. Σαμαράς στρήσει στην αστάθεια», επισήμανε στο προχθεσινό μήνυμά του για το νέο έτος ο Αντ. Σαμαράς, ενώ ταύτισε όλους όσοι ασκούν κριτική στην κυβέρνηση με εκείνους που θέλουν «να ανακόψουν την πορεία της χώρας».

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΕΛΙΓΓΩΝΗΣ

Με την κυβερνητική πλειοψηφία στη Βουλή να «τρίζει», τη Ν.Δ. να περνά «καθαρά» δεύτερη στις δημοσκοπήσεις και την τρόικα να ετοιμάζει νέο γύρο απαιτήσεων για σκληρά μέτρα, ο Αντ. Σαμαράς ήδη στήνει την ατζέντα της προεκλογικής αντιπαράθεσης, καθώς είναι ήδη... σίγουρες οι δύο κάλπες και «παίζονται» οι τρίτες - οι εθνικές. Το Μέγαρο Μαξίμου προετοιμάζεται για όλα τα ενδεχόμενα, καθώς η εκτίμηση πως ανά πάσα στιγμή είναι πιθανό ένα κοινοβουλευτικό «ατύχημα» και ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις παραμένει διαδεδομένη στο κυβερνητικό στρατόπεδο. Εξάλλου, το 2014 έρχεται με πολλά «δύσκολα» ορόσημα για την κυβέρνηση, η οποία καλείται να οδεύσει προς τις ευρωεκλογές και τις αυτοδιοικητικές εκλογές χωρίς να έχει κάτι «χειροπιαστό» να παρουσιάσει, εκτός ίσως από μερικές υποσχέσεις του Βερολίνου πως... από το καλοκαίρι θα ξεκινήσει η συζήτηση για τη διευθέτηση του ελληνικού χρέους. Για τον λόγο αυτό, ο Αντ. Σαμαράς, όπως φάνηκε από το πρωτοχρονιάτικο μήνυμά του, επιχειρεί να δείξει ότι η κυβερνητική πολιτική ήδη αποδίδει. Μάλιστα, εξήγγειλε ότι το 2014 «θα γίνει το μεγάλο βήμα εξόδου από το Μνημόνιο», ενώ απέκλεισε κατηγορηματικά το ενδεχόμενο νέου Μνημονίου και νέων δανείων - παρ’ ότι γνωρίζει πολύ ότι αυτό εξαρτάται κυρίως από τις βουλές των δανειστών και όχι του ιδίου. Παράλληλα, ο πρωθυπουργός επικαλέστηκε πολλές φορές το πρωτογενές πλεόνασμα -ως απόδειξη πως «η χώρα στέκεται ξανά στα πόδια της»- και δεν παρέλειψε να υποσχεθεί και «παροχές», αφού εξήγγειλε ότι με το μεγαλύτερο μέρος του πλεονάσματος «θα διορθωθούν αδικίες που έγιναν».

Για όλα τα ενδεχόμενα, ακόμη και για τριπλές κάλπες ετοιμάζεται το Μέγαρο Μαξίμου

Αποσταθεροποίηση Τούτων δοθέντων, δεν είναι περίεργο το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός ήδη τοποθετεί θέματα και «επιχειρήματα» στη δημόσια ατζέντα, τα οποία θα αποτελέσουν και τις αιχμές με τις οποίες θα συγκρουστεί με τον ΣΥΡΙΖΑ, είτε για τις δύο προαναφερθείσες κάλπες είτε για το ενδεχόμενο εθνικών εκλογών. Άλλωστε, ο Αντ. Σαμαράς γνωρίζει πια ότι με το επιχείρημα πως «κανείς δεν μιλάει πλέον για έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ» ο ίδιος έχει αποδυναμώσει το προεκλογικό επιχείρημα των εκλογών του 2012, όταν προσπαθούσε να ταυτίσει το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης με την έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη. Κατά συνέπεια, πλέον ο... προεκλογικός «μπαμπούλας» διά... πάσαν χρήση είναι η «αποσταθεροποίηση». «Τώρα η Ελλάδα αρχίζει να στέκεται στα πόδια της κι αλίμονο αν αφήναμε τώρα τον τόπο να γλι-

Τα ορόσημα του 2014 Παράλληλα, ο πρωθυπουργός επιχειρεί να «εμπλουτίσει» τη δημόσια συζήτηση με άλλα θέματα, πλην του Μνημονίου, της τρόικας και των δανείων. Άλλωστε, εντός του 2014 η «μνημονιακή» ατζέντα θα είναι πλούσια: σε 15 ημέρες οι «τροϊκανοί» θα επιστρέψουν στην Αθήνα και θα ξεκινήσουν συζητήσεις για την κάλυψη του δημοσιονομικού κενού και για τις παρεμβάσεις στο ασφαλιστικό, ενώ αμέσως μετά τις ευρωεκλογές θα ξεκινήσουν οι διεργασίες για τη ρύθμιση του ελληνικού χρέους. Έτσι, ο Αντ. Σαμαράς επιχειρεί να στήσει κι άλλα πεδία σύγκρουσης με τον ΣΥΡΙΖΑ και ένα απ’ αυτά είναι και η συνταγματική αναθεώρηση. Ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε προχθές ότι θα εκκινήσει τη σχετική διαδικασία, προκειμένου να ανοίξει «μεταρρυθμιστική» και «θεσμική» ατζέντα, δρομολογώντας παρεμβάσεις για το πολιτικό σύστημα, τον εκλογικό νόμο και τη «συνταγματοποίηση» της λιτότητας («χρυσός κανόνας» χρέους και ελλειμμάτων). Σ’ αυτά τα πεδία, όπως και σε άλλες παρεμβάσεις στο Σύνταγμα (όπως το περίφημο άρθρο 16), η Ν.Δ. θα επιχειρήσει να δημιουργήσει συνθήκες ευρείας σύγκρουσης και πολιτικής αντιπαράθεσης με τον ΣΥΡΙΖΑ, με τον Αντ. Σαμαρά να προσπαθεί να προσάψει στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης τις «ταμπέλες» της αποσταθεροποίησης, της οπισθοδρόμησης και του «παλαιοκομματισμού».

Η ΑΥΓΗ • ΤΕΤΑΡΤΗ 1 IANOYAΡΙΟΥ 2014

5

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΥΧΕΣ ΤΟΥ ΑΛΕΞΗ ΤΣΙΠΡΑ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΠΟΛΙΤΕΣ

Το 2014, χρονιά αντίστροφης μέτρησης ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΝΙΚΟΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

Ως χρονιά που οι πολίτες θα πάρουν, ξανά, τις τύχες στα χέρια τους, ως τη χρονιά - αφετηρία της αντίστροφης μέτρησης, περιέγραψε το 2014 στη δήλωσή του ο Αλέξης Τσίπρας, μετά τα παραδοσιακά κάλαντα που άκουσε από παιδιά και χορευτικά συγκροτήματα. «Πέρα από τις ευχές στον καθένα και την καθεμία ξεχωριστά για καλή χρονιά, υγεία και δύναμη, θα ήθελα να απευθύνω και ένα μήνυμα ενότητας, αισιοδοξίας και ελπίδας», είπε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ. Και αυτό «γιατί το 2014 η ελπίδα θα είναι, ξανά, στα δικά μας χέρια, στα χέρια του λαού, τα χέρια του καθενός και της καθεμιάς. Από ευχές χορτάσαμε, τώρα είναι η ώρα να κάνουμε τη βούλησή μας πράξη. Να αφήσουμε πίσω μας το παρηκμασμένο πολιτικό κατεστημένο που μας οδήγησε στη χρεωκοπία, το κατεστημένο της διαπλοκής, της διαφθοράς, και να ανοίξουμε νέους δρόμους», κάλεσε ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης τους πολίτες. Και πρόσθεσε: «Το 2014 αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση για να αφήσουμε πίσω μας το γηρασμένο πολιτικό σκηνικό τα Μνημόνια της καταστροφής και να ξεκινήσουμε τη νέα μεγάλη συλλογική προσπάθεια, να ξαναφέρουμε τη δικαιοσύνη, την προκοπή και την ελπίδα σε αυτόν τον τόπο. Είμαι αισιόδοξος ότι αυτή τη χρονιά θα γίνουν πράξη οι επιθυμίες

ενός ταλαιπωρημένου λαού, που εδώ και τρία χρόνια ζει πρωτόγνωρες καταστάσεις μέσα στην ανθρωπιστική κρίση. Χρειάζεται αισιοδοξία, αλληλεγγύη, να συμπαρασταθούμε στους διπλανούς μας που το έχουν μεγαλύτερη ανάγκη, να σφίξουμε τα δόντια και να πάμε συλλογικά μπροστά γυρίζοντας σελίδα», ήταν η κατάληξη της δήλωσης, με κοινωνικό μήνυμα και αποδέκτες όλους μας. Νωρίτερα, τα κάλαντα είχαν ψάλει στον πρόεδρο και τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ τα παιδιά του Ιδρύματος Χατζηκώνστα και το χορευτικό συγκρότημα από τα Καλύβια, του Δήμου Σαρωνικού, παρόντος και του δημάρχου Πέτρου Φιλίππου.

Πού θα ρίξει το βάρος του ο ΣΥΡΙΖΑ

Τα μέτωπα του ΣΥΡΙΖΑ Πάντως, αμέσως μόλις περάσει η περίοδος των γιορτών, ο ΣΥΡΙΖΑ θα ρίξει όλες τις δυνάμεις του στην πολυμέτωπη μάχη που έχει μπροστά του: Η επίσκεψη των δύο συνεισηγητών της εξεταστικής επιτροπής που το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει συγκροτήσει για τη διερεύνηση των επιπτώσεων των μνημονιακών πολιτικών στην Ελλάδα, αλλά και στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπου εφαρμόστηκαν, είναι το πρώτο, χρονικά, μέτωπο. Ας σημειωθεί ότι οι

δύο ευρωβουλευτές θα επισκεφθούν, κατόπιν πρότασης του Αλ. Τσίπρα στην πρόσφατη συνάντηση που είχε μαζί τους στο Στρασβούργο, και δομές αλληλεγγύης. Την ίδια ώρα εκ-

κρεμεί η απάντηση του Προέδρου της Βουλής Ευάγγελου Μεϊμαράκη στην επιστολή του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης, να συναντηθούν οι ευρωβουλευτές με τις

αρμόδιες επιτροπές του Κοινοβουλίου σε πλήρη σύνθεση (και όχι δηλαδή απλώς με τους προέδρους τους). Με το που θα ανοίξει η Βουλή εξάλλου, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης θα εντείνει την πίεσή του στο θέμα των αμυντικών εξοπλισμών, θα φέρει την πολύκροτη υπόθεση στο Κοινοβούλιο, ζητώντας τη σύγκληση των Επιτροπών Εξοπλισμών και Θεσμών και Διαφάνειας, και με πρόσκληση προς τον υπουργό Εθνικής Άμυνας Δημήτρη Αβραμόπουλο να δώσει απαντήσεις για το τι ισχύει σήμερα. Από εκεί και πέρα, ολοκληρώνεται εντός των ημερών η οριστικοποίηση των υποψηφιοτήτων στις περιφέρειες και τους μεγάλους δήμους της χώρας: για τον λόγο αυτό θα συνεδριάσει μέσα στον Ιανουάριο η Πολιτική Γραμματεία, ενώ τις τελικές αποφάσεις θα πάρει αμέσως μετά η Κεντρική Επιτροπή. Χρονιά - σταυροδρόμι το 2014 και λόγω της μάχης των ευρωεκλογών και των καθαρών μηνυμάτων που αυτή θα στείλει, για έναν πρόσθετο λόγο εξάλλου, αυτόν της υποψηφιότητας του Αλέξη Τσίπρα για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Καθώς, τέλος, στον ΣΥΡΙΖΑ θεωρούν ιδιαίτερα πιθανή την πρόωρη προσφυγή στις εθνικές κάλπες, πριν τον Μάιο δηλαδή, εντείνεται η επικαιροποίηση, εμβάθυνση και εξειδίκευση πτυχών του κυβερνητικού προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ, υπό τις κατευθύνσεις του Γιάννη Δραγασάκη.

ΣΚΑΝΔΑΛΟ ΕΞΟΠΛΙΣΤΙΚΩΝ

Προθεσμία για την Παρασκευή πήρε ο Δ. Παπαχρήστος Προθεσμία για να απολογηθεί την Παρασκευή ζήτησε χθες και πήρε ο εκπρόσωπος της γερμανικής εταιρείας όπλων Wegmann Δημήτρης Παπαχρήστος, ο οποίος αντιμετωπίζει κατηγορίες σε βαθμό κακουργήματος για δωροδοκία και νομιμοποίηση εσόδων από παράνομη δραστηριότητα (ξέπλυμα). Ο Παπαχρήστος, που κατονομάστηκε από τον πρώην αναπληρωτή διευθυντή εξοπλισμών του υπουργείου Εθνικής Άμυνας Αντώνη Κάντα στην απολογία του, ως ένα από τα πρόσωπα που χρύσωναν με μίζες Έλληνες αξιωματούχους για να κλείνουν δουλειές, είναι ο πρώτος από τα δεκάδες πρόσωπα που ανέφερε ο Κάντας που συνελήφθη και οδηγείται στη δικαιοσύνη, ενώ οι ανακριτές σύμφωνα με πληροφορίες έχουν έτοιμα κι άλλα εντάλματα σύλληψης για όσους είχαν εμπλοκή με τα εκατομμύρια των «ωφέλιμων πληρωμών» των εξοπλιστι-

Αυξημένη κίνηση «μιζαδόρων» τις επόμενες ημέρες στην Ευελπίδων κών προγραμμάτων. Ο Δ. Παπαχρήστος ήταν αυτός που -σύμφωνα με την απολογία του Αντ. Κάντα- προσέφερε το 2000 στον πρώην αναπληρωτή διευθυντή του ΥΠΕΘΑ ποσοστό 0,5% επί της σύμβασης που ήταν ύψους περίπου 150.000 ευρώ για την προμήθεια 24 αυτοκινούμενων πυροβόλων της εταιρείας. Το συνολικό ποσό που τελικά εδόθη στον Κάντα ήταν 750.000

ευρώ, εκ των οποίων οι 100.000 σε μετρητά, ενώ τα υπόλοιπα κατατέθηκαν σε λογαριασμούς στην Ελβετία. Ο εκπρόσωπος της γερμανικής εταιρείας, επίσης, πριν κατονομαστεί από τον Κάντα, είχε ελεγχθεί και από το ΣΔΟΕ μετά από καταγγελία συνεταίρου του (ονόματι Δαλαμάγκας, όπως ανέφερε ο Αντ. Κάντας), καθώς τσακώθηκαν στην μοιρασιά των χρημάτων... Τις επόμενες ημέρες η κίνηση στα δικαστήρια της πρώην Σχολής Ευελπίδων αναμένεται να πυκνώσει, καθώς οι ανακριτές που χειρίζονται τις περίπου δέκα δικογραφίες που σχετίζονται με τα εξοπλιστικά μελε-

τούν εξονυχιστικά τα στοιχεία που έχουν στη διάθεσή τους, τα οποία διασταυρώνονται με όσα ομολόγησε ο Κάντας απολογούμενος. Πυκνές είναι και επαφές που έχει η εισαγγελέας Διαφθοράς Ελένη Ράικου με τη Γερμανίδα ομόλογό της, καθώς πλήθος είναι τα στοιχεία που έχει ήδη συλλέξει και η γερμανική δικαιοσύνη. Τα εξοπλιστικά προγράμματα του ΥΠΕΘΑ, πάντως, επιβεβαιώνεται ότι αποτέλεσαν τη χρυσοτόκο κότα για πλήθος αξιωματούχων και υπηρεσιακών παραγόντων που τα χειρίστηκαν. Είναι χαρακτηριστικό ότι

μόνο ο Κάντας, που ήταν τρίτος τη τάξει στο υπουργείο, μόνο από την υπογραφή της σύμβασης για τους αντιαρματικούς πυραύλους Kornet παραδέχτηκε ότι έλαβε ως μίζα τρία εκατομμύρια δολάρια, εκ των οποίων οι 700.000 ήταν μετρητά! Επί μία εικοσαετία, εξάλλου, ο πρώην αναπληρωτής διευθυντής λάμβανε ως «δωράκι» από τους εκπροσώπους των εταιρειών όπλων ποσά που ζαλίζουν. Ενδεικτικά αναφέρονται η προμήθεια 1,7 εκατομμυρίων δολαρίων που πήρε από το αντιαεροπορικό σύστημα μικρού βεληνεκούς OSA AMK, 1,5 εκατομμύρια ευρώ από το σύστημα κατεύθυνσης και ελέγχου του αντιαεροπορικού βλήματος Stinger Asrad, ενώ για την προμήθεια του συστήματος Mirage 20005 «ανταμείφθηκε» με 800.000 ευρώ... ΕΙΡ. ΛΑΖ.

Η ΑΥΓΗ • ΤΕΤΑΡΤΗ 1 IANOYAΡΙΟΥ 2014

6

ΕΡΓΑΣΙΑ Αυτό που δεν ομολογείται είναι ότι, παρά τις θυσίες των συνταξιούχων και τα δραματικά μέτρα, το ασφαλιστικό σύστημα οδηγήθηκε με σχέδιο σε πλήρη οικονομική κατάρρευση

Ο: Κ Ι Τ Σ Ι Λ Α ΑΣΦ Ένας χρόνος πριν από το έτος μηδέν...

τος. Ωστόσο θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι το 2013 είναι ο τελευταίος χρόνος που ισχύει η εξαγορά πλασματικού χρόνου για συνταξιοδότηση με τους όρους του 2010.

ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΥ

Έτος μηδέν για την κοινωνική ασφάλιση μπορεί να χαρακτηριστεί το 2014, καθώς οι αλλαγές - ανατροπές που προβλέπονται από τον νέο χρόνο στα όρια ηλικίας, τις επικουρικές συντάξεις και τις εφάπαξ παροχές ολοκληρώνουν τον κύκλο των διαδοχικών ανατροπών και ανοίγουν ταυτόχρονα ένα νέο, τελικό κύκλο, που οδηγεί στην πλήρη αλλαγή της δομής και της φυσιογνωμίας του ασφαλιστικού. Μέσα στον επόμενο χρόνο θα μπουν στο τελικό στάδιο προκειμένου να εφαρμοστούν από το 2015 οι προβλέψεις του αρχικού Μνημονίου 3863/2010 (νόμος Λοβέρδου) που προβλέπει την ενοποίηση όλων των ασφαλιστικών ταμείων (στα πρότυπα του ΕΟΠΥΥ) την καθιέρωση της εθνικής σύνταξης για όλους στα 360 ευρώ και την είσοδο των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιριών στο νέο κεφαλαιοποιητικό σύστημα. «Το μοντέλο της κοινωνικής ασφάλισης» έκλεισε τον κύκλο του, υποστήριξαν πρόσφατα ο υπουργός Εργασίας Γ. Βρούτσης, αλλά και ο διοικητής του ΙΚΑ Ρ. Σπυρόπουλος. Η «επιτροπή σοφών» πιάνει δουλειά μέσα στο 2014 προκειμένου να διαμορφώσει το νέο σύστημα των τριών πυλώνων, όπου στον 1ο θα ανήκει η κύρια και επικουρική ασφάλιση (ουσιαστικά η επικουρική καταργείται για τη μεγάλη πλειοψηφία μέσω της ενσωμάτωσής της στην κύρια) και θα υπάρχει κρατική συμμετοχή, στον 2ο η επαγγελματική ασφάλιση με τη συνύπαρξη ιδιωτών και στον 3ο η αμιγώς ιδιωτική ασφάλιση.

Κατάρρευση προ των πυλών Οι αλλαγές που σχεδιάζει το υπουργείο Εργασίας οδηγούν επί της ουσίας σε μετατροπή των συντάξεων σε επιδόματα. Αυτό που δεν ομολογείται είναι ότι, παρά τις θυσίες των συνταξιούχων και τα δραματικά μέτρα που έχουν επιβληθεί την τελευταία τετραετία και τα οποία αντιστοιχούν σε απώλειες παροχών προς τους συνταξιούχους ύψους 4,2 δισ. ευρώ, το ασφαλιστικό σύστημα οδηγήθηκε με σχέδιο σε πλήρη οικονομική κατάρρευση. Σύμφωνα με το ΙΝΕ/ΓΣΕΕ, το α-

Μείωση εισφορών και μείωση συντάξεων

Οι ανατροπές που φέρνει το 2014 σφαλιστικό έχει μόνο ένα χρόνο διατήρησης της ισορροπίας του και από το 2016 αρχίζει η κατάρρευσή του. Την περίοδο 2013-2014 οι περικοπές κύριων και επικουρικών συντάξεων, εφάπαξ και κοινωνικών επιδομάτων αντιστοιχούν στο 43% του συνολικού ποσού δημοσιονομικής λιτότητας και φθάνουν τα 5,5 δισ. ευρώ σε σύνολο 11,6 δισ. ευρώ. Οι συνθήκες κατάρρευσης του ασφαλιστικού (πέρα από την καταλήστευση των αποθεματικών του τις δύο προηγούμενες δεκαετίες) διαμορφώνονται εξαιτίας των δραματικών απωλειών στα έσοδα, καθώς 8,5 δισ. ευρώ χάνονται από την εισφοροδιαφυγή, την αδήλωτη εργασία και τις ευέλικτες μορφές απασχόλησης και στα 12 δισ. ευρώ υπολογίζονται οι οφειλές του κράτους προς τα ταμεία, πέρα από τη διαρκώς επιδεινούμενη θέση των ταμείων λόγω της μείωσης της ενίσχυσης από 24,1% του ΑΕΠ το 2015 σε 17,4% του ΑΕΠ το 2060. Και βέβαια η κατάσταση προδιαγράφεται ακόμα πιο ζοφερή στο μέλλον από την αναμενόμενη αύξηση του πληθυσμού που θα συνταξιοδοτηθεί κατά 70% λόγω του δημογραφικού κατά το ίδιο διάστημα.

«Εξαερώνονται» επικουρικές και εφάπαξ, εκτός ΕΚΑΣ οι κάτω των 65 Τουλάχιστον 600.000 ασφαλισμένοι και συνταξιούχοι θα επηραστούν

το 2014 από τις αλλαγές που δρομολογούνται και οι οποίες προβλέπονται από μια σειρά νόμων (3865/2010, 3996/2011 και 4093/2012), που έχουν ήδη ψηφιστεί και υλοποιούνται σε δόσεις.

1. Μειώνονται οι επικουρικές συντάξεις σε όλα τα ταμεία περίπου 30% κατά μέσο όρο, λόγω της εφαρμογής της ρήτρας του μηδενικού ελλείμματος στα επικουρικά ταμεία. Οι επικουρικές που θα έχουν ατομικό χαρακτήρα για κάθε ασφαλισμένο θα χορηγούνται με βάση μελέτες που θα πραγματοποιούνται ανά τρίμηνο και θα δείχνουν τη βιωσιμότητα του φορέα.

2. Στην ίδια λογική θα υπάρξει νέος τρόπος υπολογισμού του εφάπαξ βοηθήματος και το τελικό ποσό θα καθορίζεται από μια σειρά παράγοντες, όπως είναι η περιουσία του ταμείου, τα έσοδα από εισφορές, ακόμα και το κύμα φυγής τη συγκεκριμένη χρονιά.

3. Διακόπτεται η καταβολή του ΕΚΑΣ στους συνταξιούχους κάτω των 65 ετών, με αποτέλεσμα από τον νέο χρόνο τουλάχιστον 60.000 χαμηλοσυνταξιούχοι να μείνουν χωρίς το βασικό προνοιακό επίδομα λόγω ορίου ηλικίας. Ταυτόχρονα σχεδιάζεται και περικοπή μια σειράς άλλων επιδομάτων, ακόμα και των αναπηρικών, καθώς θα χορηγούνται με βάση τη θέσπιση νέων εισοδηματικών κριτηρίων.

Η αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης 4. Αυξάνονται τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης. Με βάση τον νόμο Λοβέρδου (ν. 3863/2010) οι γυναίκες παλαιές ασφαλισμένες του ΙΚΑ (πριν από 1.1.93) κατοχυρώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα το 2014 εάν έχουν 10.000 ένσημα και είναι 60 ετών και 6 μηνών, δηλαδή ένα εξάμηνο παραπάνω σε σχέση με το 2013. o Επίσης, για εργαζόμενους με βαρέα και ανθυγιεινά ένσημα απαιτούνται για συνταξιοδότηση 10.500 ένσημα, από τα οποία τα 7.500 πρέπει να είναι ΒΑΕ. Το όριο ηλικίας αυξάνεται κατά ένα έτος για μειωμένη σύνταξη στο 59ο και 6 μήνες και για πλήρη στο 61ο και 9 μήνες. o Για τους ένστολους, προβλέπεται αύξηση του χρόνου ασφάλισης για συνταξιοδότηση χωρίς όριο ηλικίας. Με βάση τις αλλαγές του ν.

3865/2010, τα μέλη των σωμάτων ασφαλείας και των ενόπλων δυνάμεων μπορούν από την 1η Ιανουαρίου 2014 να αποχωρήσουν χωρίς όριο ηλικίας με τη συμπλήρωση 30 ετών και 6 μηνών συντάξιμου χρόνου ασφάλισης (μέχρι το τέλος της φετινής χρονιάς αρκούν 29 έτη). o Αυξάνεται σε 7 έτη το 2014, από 6 που είναι για το 2013, το ανώτατο όριο των πλασματικών ετών που μπορούν να αξιοποιηθούν για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώμα-

5. Με τον νέο χρόνο οι ασφαλιστικές εισφορές σε ΔΕΚΟ και τράπεζες προβλέπεται από το Μνημόνιο ότι θα μειωθούν στα επίπεδα του ΙΚΑ, δηλαδή στο 20%, όταν είναι σχεδόν διπλάσιες, με αποτέλεσμα να αναμένονται τουλάχιστον ανάλογες μειώσεις και στις συντάξιμες αποδοχές.Το μέτρο επηρεάζει ασφαλισμένους και συνταξιούχους που προέρχονται από τον ΗΣΑΠ, τον ΟΣΕ, τα ΕΛΤΑ, τον ΟΤΕ, την ΕΤΕ, την Τράπεζα της Ελλάδος, την Εθνική Ασφαλιστική και την πρώην ΕΤΒΑ. Ακόμα περιορίζεται το ποσοστό προσαύξησης της σύνταξης στο 2% για κάθε επιπλέον έτος για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2014. Η συγκεκριμένη ρύθμιση επηρεάζει κυρίως τους ελεύθερους επαγγελματίες, που καλύπτονται από τον ΟΑΕΕ και τους μισθωτούς που ασφαλίζονται στους φορείς των ΔΕΚΟ και των τραπεζών.

6. Στον ΟΓΑ προβλέπεται μείωση κατά 4% του ποσού της βασικής σύνταξης, αλλά και αύξηση κατά 2,5% της εισφοράς για τον Κλάδο Υγείας. Η περικοπή -που είναι 4% τον χρόνοξεκίνησε το 2003 και πρόκειται να ολοκληρωθεί το 2026. Εκείνοι επομένως που συνταξιοδοτήθηκαν το 2014 θα λάβουν μειωμένη βασική σύνταξη κατά 48%. Ωστόσο πρέπει να επισημανθεί πως η βασική σύνταξη του ΟΓΑ αναπληρώνεται από την κύρια σύνταξη και δεν επέρχεται ουσιαστική μείωση στο τελικό ποσό.

7. Το 2014 θα συνεχιστεί με βάση τη μνημονιακή πρόβλεψη η μείωση των εργοδοτικών εισφορών κατά 3,9 μονάδες, που σχεδιάζεται να ολοκληρωθεί σταδιακά μέχρι το 2016. Ήδη οι ασφαλιστικές εισφορές των εργοδοτών έχουν μειωθεί κατά 1,1% με την κατάργηση του ΟΕΚ και του ΟΕΕ. Η τρόικα πιέζει να υλοποιηθεί άμεσα το μέτρο, που θα επιφέρει συνολικές απώλειες εσόδων στα ασφαλιστικά ταμεία ύψους 1 δισ. ευρώ.

Η ΑΥΓΗ • ΤΕΤΑΡΤΗ 1 IANOYAΡΙΟΥ 2014

7

ΠΟΛΙΤΙΚΗ Οι οικονομολόγοι που αποδομούν το... «succes story» του 2014 ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΑΓΟΥΡΙΔΗ

Την ώρα που η κυβέρνηση... πλάθει τη συνέχιση του success story και το 2014, πολλοί διεθνείς οίκοι δείχνουν να διατηρούν εντελώς αντίθετη γνώμη για την πορεία της ελληνικής οικονομίας! Οι βασικές «βλέψεις» της δικομματικής είναι να υπάρξει πρωτογενές πλεόνασμα για το 2013, κάτι το οποίο θα οριστικοποιηθεί την ερχόμενη άνοιξη, η επίτευξη ρυθμού ανάπτυξης της τάξης του 0,6%, αλλά και ο τρόπος κάλυψης τόσο του χρηματοδοτικού όσο και του δημοσιονομικού κενού. Βέβαια, είναι πολλοί οι οικονομολόγοι και οι οίκοι, οι οποίοι δεν συμμερίζονται τα ανωτέρω σχετικά με την επιστροφή της οικονομίας μας σε θετική τροχιά.

Οι εκτιμήσεις

Η ΤΡΟΙΚΑ ΞΑΝΑΡΧΕΤΑΙ...

... Με προαπαιτούμενα για τη δόση και νέο Μνημόνιο ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΘΑΝΟΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ

Από το δεύτερο δεκαήμερο του νέου έτους ξεκινά ουσιαστικά η διαδικασία για την κατάρτιση του νέου Μνημονίου, εις πείσμα των κυβερνητικών διαβεβαιώσεων πως δεν θα υπάρξουν άλλα «Μνημόνια», αφού ως τέτοια εννοούνται τα νέα προαπαιτούμενα, η κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού, η αναπλήρωση των απωλειών εσόδων από «μονομερείς» κινήσεις (ΕΝΦΙΑ, ΦΠΑ εστίασης), ο προσδιορισμός του δημοσιονομικού κενού ή οι ρυθμίσεις για συντάξεις, ομαδικές απολύσεις, κ.λπ. Η αναμενόμενη -αν κάτι δεν αλλάξει- για τις 13 Ιανουαρίου άφιξη στην Αθήνα των επικεφαλής ελεγκτών της τρόικας (και ενώ στόχος της κυβέρνησης είναι να επιτευχθεί συμφωνία για τα εκκρεμή ζητήματα της διαπραγμάτευσης έως το Eurogroup της 27ης Ιανουαρίου και να εγκριθεί η εκταμίευση της δόσης των 3,1 δισ. ευρώ από την Ευρωζώνη και ακολούθως των 3,6 δισ. ευρώ από το ΔΝΤ) σηματοδοτεί και την έναρξη των διαδικασιών για τον προσδιορισμό: 1. Των ισοδύναμων μέτρων που θα ληφθούν μετά τις ρυθμίσεις για τους πλειστηριασμούς και από τη διατήρηση του χαμηλού συντελεστή ΦΠΑ στην εστίαση. Την θέσπιση τέτοιων μέτρων έχει ήδη παραδεχθεί ο υπουργός Οικονομικών και αυτά θα αποτυπωθούν στο νέο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα 2014 -2017, με τη μεν κυβέρνηση να δείχνει πως επιδιώκει ενδεικτική αποτύπωση, τη δε τρόικα να ζητεί και αναλυτικά τα μέτρα για το 2015 από τώρα.

2. Του πακέτου νέων προαπαιτούμενων αφενός για πολιτική συμφωνία στο Eurogroup του Ιανουαρίου, αφετέρου για την τμηματική καταβολή της νέας δόσης των 4,9 δισ. ευρώ.

3. Του δημοσιονομικού κενού, που η ελληνική κυβέρνηση το υπολογίζει περίπου στο 1 δισ. ευρώ (σημειώνεται ότι πριν την

Η κυβέρνηση καλείται να παρουσιάσει την πηγή των κεφαλαίων που θα απαιτηθούν για να αποφευχθεί νέα τρύπα στα έσοδα των ασφαλιστικών ταμείων, με την τρόικα να πιέζει, για νέες περικοπές...

αποχώρηση της τρόικας από την Αθήνα το προσδιόριζε στο 1,2 δισ. ευρώ, από τα οποία, σύμφωνα με τους δανειστές, περίπου τα 600 εκατ. ευρώ προκαλούνται από τις αποφάσεις της κυβέρνησης για τον ενιαίο φόρο ακινήτων, εκ των οποίων τα 315 εκατ. ευρώ από τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων και 300 εκατ. ευρώ από τον ΦΠΑ στην εστίαση). Το υπουργείο Οικονομικών σε ό,τι αφορά τον ΕΝΦΙΑ δεν φέρεται να συμφωνεί με τις εκτιμήσεις της τρόικας, θεωρώντας ότι δεν υφίσταται τέτοιο κενό, ενώ για τον ΦΠΑ θα προκύψει κενό 107 εκατ. ευρώ εντός του 2014, με τον υπουργό Οικονομικών να κάνει λόγο για προτάσεις από την πλευρά των εσόδων και για μέτρα «εφάπαξ»... Απαιτείται επίσης η επίλυση της εκκρεμότητας της κάλυψης του χρηματοδοτικού

κενού του ελληνικού προγράμματος, ύψους 4,5 με 5,5 δισ. ευρώ. Η κάλυψη του εν λόγω κενού αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση προκειμένου να συνεχίσει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο τη χρηματοδότηση του ελληνικού προγράμματος. Υπενθυμίζεται ότι το μερίδιο του ΔΝΤ στη δόση του Δεκεμβρίου, ύψους 4,9 δισ. ευρώ, αντιστοιχεί σε 1,8 δισ. ευρώ, ενώ η συμβολή του στη δόση του πρώτου τριμήνου 2014, ύψους 9,2 δισ. ευρώ, είναι ύψους 3,6 δισ. ευρώ. Στο επίκεντρο των διαπραγματεύσεων πρόκειται να βρεθούν ακόμη τα μέτρα που ζητούν οι δανειστές σε εργασιακά και σε Δημόσιο καθώς επιμένουν και σε περικοπές δαπανών αλλά και σε μεγάλη συρρίκνωση του Δημοσίου. Οι τροϊκανοί φέρονται να επιμένουν για τη λήψη «διαρθρωτικών» μέτρων με δημοσιονομικό αποτέλεσμα στοχοποιώντας ΔΕΚΟ και φορείς Δημοσίου, αλλά και μείωση των συντάξεων των λεγόμενων «ευγενών ταμείων». Η τρόικα επιμένει ότι θα πρέπει να προχωρήσει το μέτρο της μείωσης των εργοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών. Έχει συμφωνηθεί να μειωθεί συνολικά 3,9% από το 2014 έως και το 2016, κάτι που θα κοστίσει συνολικά 850 εκατ. ευρώ. Η κυβέρνηση καλείται να παρουσιάσει την πηγή των κεφαλαίων που θα απαιτηθούν για να αποφευχθεί νέα τρύπα στα έσοδα των ασφαλιστικών ταμείων, με την τρόικα να πιέζει, εκτός από νέες περικοπές σε υψηλές συντάξεις, να μειωθεί ο αριθμός των δικαιούχων του ΕΚΑΣ. Επίσης, ζητεί αλλαγές στο καθεστώς των ομαδικών απολύσεων, αλλά και πρόοδο στη λίστα με τους επιπλέον 12.500 δημοσίους υπαλλήλους που θα έπρεπε να τεθούν σε διαθεσιμότητα έως χθες (31.12.2013), ενώ επιζητεί απτά αποτελέσματα στην αναδιάρθρωση των αμυντικών βιομηχανιών, αλλά και νομοθετικές ρυθμίσεις για απελευθέρωση των αγορών με βάση τη λίστα του ΟΟΣΑ (π.χ. ψωμί, φάρμακα, γάλα).

Πρώτα από όλα, το δυσμενές σενάριο, βάσει του οποίου θα γίνουν τα τεστ αντοχής των ελληνικών τραπεζών, από τα οποία θα προκύψει το κεφαλαιακό «άνοιγμά» τους, περιλαμβάνει εκτίμηση για συνέχιση της ύφεσης έως και το 2015 (!) και επιστροφή σε θετικό πρόσημο από το... μακρινό 2016. Η πιο απαισιόδοξη είναι η Citi, η οποία εκτιμά ύφεση 3,3% το 2013 για την Ελλάδα. Ωστόσο, για το 2014 και το 2015, η Citi προβλέπει ύφεση 1,9% και 0,5% αντίστοιχα. Η Citi εκτιμά επίσης ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα βρεθεί στο 1,7% του ΑΕΠ το 2014 και στο 1,6% του ΑΕΠ το 2015. Σύμφωνα με τη Μοοdy΄s, το 2014 η ελληνική οικονομία θα συρρικνωθεί κατά 0,5%, ενώ το 2015 θα εμφανίσει ρυθμό ανάπτυξης 1%, με τις εξαγωγές και τον τουρισμό να παραμένουν οι κύριες πηγές εσόδων. Η Morgan Stanley προβλέπει ύφεση 4% φέτος, μηδενικούς ρυθμούς ανάπτυξης το 2014 και αύξηση 0,4% του ΑΕΠ το 2015. Παράλληλα, αναμένει αναδιάρθρωση των χρεών προς τον επίσημο τομέα κατά το πρώτο εξάμηνο του 2014. Η ελληνική οικονομία μοιάζει να σταθεροποιείται και πάλι, επισημαίνει η JP Morgan και περιμένει επιστροφή στην ανάπτυξη, αλλά στο δεύτερο μισό του 2014. Συρρίκνωση του ελληνικού ΑΕΠ και μάλιστα κατά 1,3% προβλέπει το Συμβούλιο των Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων (ΣΟΕ) της Γερμανίδας καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ. Η απόκλιση μεταξύ των προβλέψεων των Γερμανών και της τρόικας φτάνει κοντά στις 2 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ ή κοντά στα 3,5 δισ. ευρώ. Αλλά και ο ΟΟΣΑ στην πρόσφατη έκθεσή του προβλέπει συρρίκνωση του ΑΕΠ σε ποσοστό 0,4% για το 2014.

Το χρηματοδοτικό κενό Αναφορικά με το ζήτημα του χρηματοδοτικού κενού, η Credit Suisse αναμένει ότι η Ελλάδα θα λάβει επιπρόσθετη χρηματοδότηση για να το καλύψει κατά τη διετία 2014-2015, τονίζοντας πως το συνολικό ποσό που θα απαιτηθεί είναι μικρό συγκριτικά με τα ποσά που έχει ήδη λάβει. Η Bank of America Merrill Lynch υπολογίζει πάντως το χρηματοδοτικό κενό στα 10,9 δισ. ευρώ (4,4 δισ. το 2014 και 6,5 δισ. ευρώ το 2015). Θεωρεί όμως πως υπάρχουν κίνητρα και για τις δυο πλευρές να συμφωνήσουν για κάλυψή του. Κοντά βρίσκονται και οι εκτιμήσεις της JP Morgan, που υπολογίζει ότι η κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού απαιτεί κεφάλαια ύψους 11 δισ. ευρώ.

Η ΑΥΓΗ • ΤΕΤΑΡΤΗ 1 IANOYAΡΙΟΥ 2014

8

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

ΠΟΙΟΙ ΦΟΡΟΙ ΕΡΧΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΣΗΜΕΡΑ ΓΙΑ ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΠΟΛΙΤΕΣ

Χρόνια πολλά και... φορολογικά! ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΓΟΥΡΙΔΗΣ

Εξοντωτική θα είναι και φέτος η φορολογία για εκατομμύρια Έλληνες πολίτες, αφού η κυβέρνηση έχει... φροντίσει να νομοθετήσει κατ’ εντολήν της τρόικας μέτρα τα οποία είναι δυσβάσταχτα και θα αποφέρουν στα δημόσια ταμεία περί τα 17 δισ. ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα φορολογικά έσοδα φέτος θα είναι αυξημένα κατά 2,4 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2013. Η φορολαίλαπα του 2014 μόλις ήρθε, καθώς πλήθος φόρων αναμένεται να πλήξει τα εισοδήματα των περισσοτέρων με οριζόντιο τρόπο. Ενιαίος φόρος ιδιοκτησίας ακινήτων, φόρος υπεραξίας ακινήτων, αυτοτελής φορολόγηση για κάθε πηγή εισοδήματος, φόρος υπεραξίας μετοχών και αλλαγές στο μέτρο των αποδείξεων είναι μερικές από τις αλλαγές που θα επηρεάσουν τα εισοδήματα των πολιτών τον επόμενο χρόνο.

Φόρος υπεραξίας ακινήτων Όσοι πουλήσουν ακίνητο θα επιβαρυνθούν με φόρο υπεραξίας που υπολογίζεται με συντελεστή 15% επί της διαφοράς «τιμή πώλησης μείον τιμή αγοράς». Η τιμή πώλησης είναι αυτή που αναγράφει το συμβόλαιο. Η τιμή κτήσης είναι το τίμημα που αναγράφεται στο συμβόλαιο.

Κατάργηση αφορολόγητου Οι ελεύθεροι επαγγελματίες, εξαιτίας των φορολογικών ανατροπών, θα κληθούν να πληρώσουν μεγάλα ποσά φόρου για τα εισοδήματα του 2013 λόγω της κατάργησης του αφορολόγητου ορίου των 5.000 ευρώ, των φοροαπαλλαγών και της επιβολής φόρου 26% από το πρώτο ευρώ του ετησίου εισοδήματος. Εάν το ει-

σόδημα υπερβαίνει τις 50.000 ευρώ, τότε το τμήμα του εισοδήματος μέχρι το επίπεδο των 50.000 ευρώ θα φορολογείται με 26% και το τμήμα του εισοδήματος πάνω από το επίπεδο των 50.000 ευρώ θα φορολογείται με 33%.

Μισθοί-συντάξεις Αντιμέτωποι με πρόσθετους φόρους θα βρεθούν το 2014 εκατοντάδες χιλιάδες μισθωτοί και συνταξιούχοι με μεσαία εισοδήματα και οικογένειες με παιδιά. Το ετήσιο εισόδημα των μισθωτών - συνταξιούχων φορολογείται με κλίμακα τριών συντελεστών φόρου: 22% για τα πρώτα 25.000 ευρώ, 32% για τα επόμενα 17.000 ευρώ, από τις 25.001 έως τις 42.000 ευρώ, και 42% για το επιπλέον ποσό πέραν των 42.000 ευρώ. Το ποσό φόρου που προκύπτει από την κλίμακα αυτή θα μειώνεται κατά 2.100 ευρώ, εφόσον το ετήσιο εισόδημα είναι μέχρι 21.000 ευρώ. Για εισοδήματα πάνω από 21.000 ευρώ, η έκπτωση φόρου των 2.100 ευρώ μειώνεται κατά 100 ευρώ για κάθε επιπλέον 1.000 ευρώ εισοδήματος και μέχρι το επίπεδο εισοδήματος των 42.000 ευρώ, στο οποίο η έκπτωση θα μηδενίζεται.

Φοροαπαλλαγές Καταργούνται για τα εισοδήματα του 2014 οι εκπτώσεις φόρου (ισχύουν για τα φετινά εισοδήματα) που αφορούν δαπάνες σε: o Δωρεές ασθενοφόρων, ιατρικών μηχανημάτων σε κρατικά και δημοτικά νοσοκομεία καθώς και τροφίμων στην τράπεζα τροφίμων. o Το ποσό μέχρι 1.500 ευρώ της διατροφής που καταβάλλεται από τον έναν σύζυγο στον άλλο.

ΥΓΕΙΑ Ενοίκια Για τα ενοίκια που θα εισπράξουν οι φορολογούμενοι το 2014 θα φορολογούνται με συντελεστή 11% για τα πρώτα 12.000 ευρώ του συνολικού ετήσιου ποσού των ενοικίων και με φόρο 33% για τυχόν επιπλέον εισπραχθέντα ποσά ενοικίων πέραν του ετησίου ορίου των 12.000 ευρώ.

Αγρότες Όποιος φορολογούμενος είναι κατ’ επάγγελμα αγρότης και αποκτά εισόδημα από γεωργική δραστηριότητα θα φορολογείται για το εισόδημα αυτό με συντελεστή 13% από το πρώτο ευρώ. Οι αγρότες υποχρεώνονται να τηρούν βιβλία εσόδων και εξόδων και να εκδίδουν παραστατικά πώλησης των προϊόντων αλλά και να λαμβάνουν τιμολόγια για τις αγορές τους.

Τεκμήρια Από σήμερα θα θεωρούνται ως τεκμήρια εισοδήματος και τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται για: o Αγορές ακινήτων ή ανέγερση οικοδομών. Οποιαδήποτε δαπάνη θα πραγματοποιεί ο φορολογούμενος για να αποκτήσει ακίνητο θα λαμβάνεται υπόψη ως τεκμήριο προσδιορισμού του εισοδήματός του. o Αγορές επιχειρήσεων ή σύσταση ή αύξηση κεφαλαίου επιχειρήσεων (ατομικών, ομορρύθμων ή ετερορρύθμων εταιρειών, ανωνύμων εταιρειών, εταιρειών περιορισμένης ευθύνης, ιδιωτικών κεφαλαιουχικών εταιρειών ή κοινωνιών ή κοινοπραξιών ή αστικών εταιρειών). o Αγορές εταιρικών μερίδων και χρεογράφων γενικώς.

ΕΞΩΔΙΚΟ ΑΝΟΙΧΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΣΤΟ ΤΑΙΠΕΔ

Αντισυνταγματική και επιβλαβής η εκχώρηση των 28 ακινήτων Εξώδικο προς το ΤΑΙΠΕΔ και τις εταιρείες ακινήτων Εθνική Πανγαία και Eurobank Properties κατέθεσαν πέντε μέλη της Ανοιχτής Πόλης, με επικεφαλής τη δημοτική σύμβουλο Ελ. Πορτάλιου, χαρακτηρίζοντας την παραχώρηση 28 δημοσίων κτηρίων από το ΤΑΙΠΕΔ στις συγκεκριμένες εταιρείες ως «παράνομη, αντισυνταγματική, αδιαφανή και επιβλαβή για την εθνική οικονομία». Τα πέντε μέλη της Ανοιχτής Πόλης υπογραμμίζουν ότι «οι οικονομικοί όροι της συναλλαγής είναι εξαιρετικά ασύμφοροι για το Ελληνικό Δημόσιο» κι ότι τα 28 ακίνητα, α-

πό τα οποία τα 8 βρίσκονται εντός των ορίων του δήμου Αθηναίων, «είναι ιδιόχρηστα, ανήκουν στη δημόσια κτήση και όχι στην ιδιωτική περιουσία του κράτους και ως εκ τούτου είναι αναπαλλοτρίωτα, αμεταβίβαστα κι εκτός συναλλαγής». Παράλληλα, σημειώνουν ότι η συναλλαγή είναι «σκανδαλώδης, επισείουσα τις σχετικές ευθύνες», καθώς θυγατρικές εταιρείες της Εθνικής Τράπεζας και της Eurobank ορίζουν τους όρους πώλησης των 28 ακινήτων που αγοράζουν άλλες θυγατρικές τους. Τα μέλη της Ανοιχτής Πόλης τονί-

ζουν ακόμα ότι τα συγκεκριμένα 28 ακίνητα, μεταξύ των οποίων 5 υπουργεία και 13 ΔΟΥ, αποτελούν «ζωτικές υποδομές για τη στέγαση δημοσίων και κοινωνικών υπηρεσιών» και, κατά συνέπεια, η πώλησή τους με τους όρους που αυτή πραγματοποιείται αποτελεί «υφαρπαγή από το κοινωνικό σύνολο σημαντικών πόρων οικονομικής και κοινωνικής ανασυγκρότησης της χώρας». Το εξώδικο συνυπογράφουν εκτός από την Ελ. Πορτάλιου και η δημοτική σύμβουλος Λ. Καζαντζάκη, καθώς και οι Τ. Κατερίνη, Κ. Βαΐου και Μ. Καραμεσίνη.

Δραστική στις δημόσ

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ

Τρεις θα είναι οι πλέον σημαντικές αλλαγές στον χώρο του δημοσίου συστήματος Υγείας, τις οποίες φέρνει το 2014, μία εκ των οποίων αρχίζει ήδη να εφαρμόζεται από... σήμερα: Η καθολική υποχρέωση για καταβολή «εισιτηρίου» ύψους 25 ευρώ για νοσηλεία στο ΕΣΥ, ακόμη κι εάν πρόκειται για νοσηλεία ενός εικοσιτετραώρου για προληπτικούς λόγους! Η δεύτερη αλλαγή την οποία φέρνει άμεσα το 2014 είναι η μεταφορά της αρμοδιότητας για 1.200 περίπου φαρμακευτικά σκευάσματα στο υπουργείο Ανάπτυξης, προκειμένου αυτά να πωλούνται και από τα σούπερ μάρκετ όλης της χώρας, και μάλιστα με παράλληλη πλήρη απελευθέρωση των τιμών τους, δηλαδή, με άλλα λόγια, με παράλληλη εκτίναξη των τιμών τους στα ύψη! Η τρίτη σημαντική αλλαγή η οποία έρχεται από τις αρχές του 2014 είναι η διάλυση του πολύπαθου Εθνικού Οργανισμού Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ) και η δημιουργία ενός νέου, ενιαίου ασφαλιστικού Οργανισμού, ο οποίος θα είναι αποκλειστικά αγοραστής υπηρεσιών από το δημόσιο σύστημα Υγείας και τον ιδιωτικό τομέα Υγείας.

Η «τιμωρία» των φτωχών και της βραχείας νοσηλείας... Αντιστρόφως προοδευτική και, συνεπώς, υπέρμετρα επιβαρυντική για τους ασφαλισμένους με χαμηλά και πολύ χαμηλά εισοδήματα είναι η υποχρέωση για την καταβολή 25 ευρώ για νοσηλεία στα νοσοκομεία του ΕΣΥ όλης της χώρας! Είναι καταφανές ότι με αυτόν τον λογιστικό, αλλά άκρως κοινωνικά ανάλγητο τρόπο επιχειρείται αρρήτως η «τιμωρία» των ασφαλισμένων στις περιπτώσεις εκείνες στις οποίες υπάρχει ανάγκη για μια σύντομη και βραχεία νοσηλεία σε νοσοκομείο του ΕΣΥ, ενώ ο αδιαφοροποίητος χαρακτήρας του «εισιτηρίου» επιβαρύνει υπερπολλαπλάσια το εισόδημα των πολύ χαμηλών εισοδηματικών κατηγοριών ασφαλισμένων! Παρά το γεγονός ότι ο ίδιος ο υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης έχει αναγνωρίσει πρόσφατα ότι το συγκεκριμένο μέτρο χρήζει διευκρινίσεων σε αρκετά σημεία, το γεγονός το οποίο παραμένει είναι ότι με την υποχρέωση για καταβολή «εισιτηρίου» 25 ευρώ θα επιβαρύνονται ακόμη και ασφαλισμένοι και ασθενείς οι οποίοι υποχρεώνονται α-

κουσίως σε νοσηλεία στο ΕΣΥ, έστω και για... ένα εικοσιτετράωρο! Οι περιπτώσεις είναι πολλές, αφορούν πολύ ευαίσθητες κοινωνικώς καταστάσεις, αλλά η γραφειοκρατική ψυχρότητα του μέτρου είναι τέτοια που δεν έχει καταστεί ακόμη δυνατόν να προσδιορισθούν νομοθετικά ούτε καν οι αυτονόητες και πιο επείγουσες εξαιρέσεις από αυτό... Του μέτρου εξαιρούνται γενικώς μόνον οι χρονίως πάσχοντες, οι οποίοι εισάγονται συχνά ή τακτικά για νοσηλεία σε νοσοκομείο του ΕΣΥ. Πάλι καλά... Επίσης, με την υποχρέωση για καταβολή 1 ευρώ υπέρ ΕΟΠΥΥ ανά εκτελούμενη συνταγή επιβαρύνονται από αύριο, Πέμπτη 2 Ιανουαρίου 2014, όλοι οι ασφαλισμένοι του Οργανισμού, ενώ κάθε συνταγή, υπενθυμίζεται, δεν μπορεί να περιλαμβάνει περισσότερα των τριών φαρμακευτικών σκευασμάτων...

Σε νέα ύψη οι τιμές 1.200 ΜΥΣΥΦΑ! Την ίδια στιγμή, χωρίς νέα τιμολόγηση για το επικείμενο Δελτίο Τιμών Φαρμάκων παρέμειναν 1.200 περίπου φαρμακευτικά σκευάσματα, καθώς ο Άδωνις Γεωργιάδης αποδέχθηκε τελικά την Παρασκευή 27 Δεκεμβρίου και τυπικώς το αίτημα της φαρμακοβιομηχανίας, αλλά και του υπουργού Ανάπτυξης Κωστή Χατζηδάκη, η αρμοδιότητα για τα συγκεκριμένα φαρμακευτικά σκευάσματα να «περάσει» στο υπουργείο Ανάπτυξης, προκειμένου αυτά να τεθούν υπό το καθεστώς της πλήρους απελευθέρωσης των τιμών τους, αλλά και των δικτύων διανομής τους. Πρόκειται για όλα τα μη υποχρεωτικώς συνταγογραφούμενα φάρμακα (ΜΥΣΥΦΑ), καθώς και όλα τα τιμολογημένα και αδειοδοτημένα, αλλά μη αποζημιούμενα από τα ασφαλιστικά ταμεία φαρμακευτικά σκευάσματα. Το γεγονός ότι η μεταφορά της αρμοδιότητας για τα συγκεκριμένα 1.200 περίπου φαρμακευτικά σκευάσματα στο υπουργείο Ανάπτυξης αποτελεί αίτημα της φαρμακοβιομηχανίας, συνοδευόμενο από την πλήρη απελευθέρωση των τιμών τους, αλλά και το γεγονός ότι τα συγκεκριμένα φαρμακευτικά σκευάσματα ήταν τα μόνα τα οποία δεν έλαβαν την Παρασκευή 27 Δεκεμβρίου μειώσεις στις τιμές τους, συνιστούν πολύ βάσιμες ενδείξεις ότι οι προθέσεις της κυβέρνησης συνάδουν απολύτως με την επιθυμία της φαρμακοβιομηχανίας για δραματικές αυξήσεις στις τιμές των συγκε-

Η ΑΥΓΗ • ΤΕΤΑΡΤΗ 1 IANOYAΡΙΟΥ 2014

9

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

συρρίκνωση ιες παροχές κριμένων φαρμακευτικών σκευασμάτων, τα οποία θα πωλούνται στο εξής ακόμη και από τα σούπερ μάρκετ όλης της χώρας.

ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΟΥ ΕΟΠΥΥ

Μόνον «βασικές» υπηρεσίες πρωτοβάθμιας φροντίδας...

ΠΑΝΑΚΡΙΒΑ ΜΥΣΥΦΑ

Τέλος, στη «γραμμή» την οποία έχει χαράξει η Task Force Greece και επιβεβαίωσε πανηγυρικά ο ίδιος ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς, κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στο πρόσφατο διεθνές συνέδριο «Health in Action», μόνον «βασικές» υπηρεσίες Υγείας θα παρέχει στο εξής η δημόσια πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας της χώρας μας, με την οριστική κατάργηση του ΕΟΠΥΥ... Ο νέος, ενιαίος ασφαλιστικός Οργανισμός ο οποίος θα δημιουργηθεί στο αμέσως προσεχές χρονικό διάστημα θα αποτελεί αποκλειστικά και μόνον αγοραστή υπηρεσιών Υγείας από το δημόσιο σύστημα Υγείας και

ΒΑΡΥ «ΧΑΡΑΤΣΙ» ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΙΑ ΣΤΟ ΕΣΥ τον ιδιωτικό τομέα Υγείας, με την ελληνική κυβέρνηση να είναι υποχρεωμένη να παρουσιάσει εντός του Ιανουαρίου στην Κομισιόν και την τρόικα τη «δέσμη» των «βασικών» υπηρεσιών Υγείας οι οποίες θα παρέχονται από τη δημόσια πρωτοβάθ-

μια φροντίδα υγείας σε όλους ανεξαιρέτως τους κατοίκους της χώρας. Εν κατακλείδι, αξίζει να υπενθυμίσουμε εκείνο το οποίο επεσήμανε μεταξύ άλλων με έμφαση, σε συνέντευξή του στην «Αυγή» της περασμένης Κυριακής, ο επιστημονικός

συνεργάτης του τομέα Οικονομικών της Υγείας της Εθνικής Σχολής Δημοσίας Υγείας (ΕΣΔΥ) Κώστας Αθανασάκης: «Η ‘μεταρρύθμιση’ του ΕΟΠΥΥ θα σημάνει περαιτέρω συρρίκνωση του δημοσίου συστήματος Υγείας στη

χώρα μας. Οι απο-ασφαλισμένοι ασφαλισμένοι του ΕΟΠΥΥ αποτελούν σήμερα τα πρώτα σημάδια της προδιαγεγραμμένης πορείας προς την αποκλειστική κυριαρχία της ιδιωτικής ασφάλισης υγείας, τύπου Ολλανδίας, στην Ελλάδα»...

Η χρονιά των μαζικών απολύσεων στο Δημόσιο ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΝΙΚΟΣ ΜΟΡΦΟΝΙΟΣ

Πογκρόμ απολύσεων στο Δημόσιο επιφυλάσσει η κυβέρνηση το νέο έτος εκπληρώνοντας τη μνημονιακή συμφωνία για 11.000 απολύσεις μέσα στο 2014 και συνολικά 15.000 τη διετία 2013-2014. Τους πρώτους μήνες της νέας χρονιάς αναμένεται και η ολοκλήρωση του δεύτερου κύματος διαθεσιμότητας 12.500 υπαλλήλων, συμπληρώνοντας τον μνημονιακό στόχο των συνολικά 25.000 διαθέσιμων. Ο στόχος των 4.000 απολύσεων για το 2013 βρίσκεται ένα βήμα πριν την ολοκλήρωσή του, καθώς εκκρεμεί για τις πρώτες μέρες του 2014 η κατάθεση του νομοσχεδίου για το πρώτο κύμα λουκέτων σε Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου και η «αναδιάρθρωση» των αμυντικών βιομηχανιών, ενέργειες απο τις οποίες θα προκύψουν οι απολύσεις που θα συμπληρώσουν τον συμφωνημένο αριθμό. Σύμφωνα με τις πρόσφατες δηλώσεις του υπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης Κυρ. Μητσοτάκη, η μικρή χρονική μετατόπιση για τις αρχές του νέου έτους δεν δημιουργεί ιδιαίτερο πρόβλημα στην τρόικα. Ήδη, να θυμίσουμε, το μεγαλύτερο ποσοστό των απολύσεων έχουν αντληθεί από τον αιφνίδιο θάνατο της ΕΡΤ (2000), τους υπαλλήλους που απομακρύνθηκαν για λόγους υγείας (400) καθώς και τους πειθαρχικά ελεγχόμενους υπαλλήλους (300).

Από κόσκινο όλα τα Νομικά Πρόσωπα του Δημοσίου Σχετικά με τις 11.000 απολύσεις, όπως έχει περιγράψει ο αρμόδιος υπουργός, θα προέλθουν από την κατάργηση και τον περιορισμό «μικρών, μεσαίων και μεγάλων» Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου, στο πλαίσιο της αξιολόγησης όλων των Νομικών Προσώπων και των Ανώνυμων Εταιρειών του Δημοσίου. Επίσης, απολύσεις θα προκύψουν και από ένα απροσδιόριστο, ακόμη, ποσοστό των υπαλλήλων σε διαθεσιμότητα, που δεν θα τοποθετηθούν σε νέες θέσεις, ενώ η ηγεσία του ΥΔΜΗΔ ποντάρει για την επίτευξη του στόχου και στην επιτάχυνση απονομής της πειθαρχικής δικαιοσύνης. Αξίζει να σημειώσουμε ότι, πέρα από οργανισμούς που έχουν ήδη στοχοποιηθεί ως τμήμα των πρώτων καταργήσεων φορέων, όπως το Ταμείο Εθνικής Οδοποιίας με 129 εργαζόμενους, από κόσκινο θα περάσουν και μεγάλα Νομικά Πρόσωπα και ΔΕΚΟ, όπως οι συγκοινωνιακοί φορείς, προκειμένου να εντοπιστεί «περιττό» προσωπικό και να απομακρυνθεί. Το πρόσχημα, που επικαλείται το ΥΔΜΗΔ, είναι ότι τέτοιοι οργανισμοί «επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό και τον Έλληνα φορολογούμενο», κατά συνέπεια πρέπει να ψαλιδιστούν. Σημειωτέον, το λεγόμενο «περιττό» προσωπικό στα ΝΠΙΔ θα απολύεται, ενώ στα Νομικά Πρόσω-

πα Δημοσίου Δικαίου θα οδηγείται σε διαθεσιμότητα. Από τους διαθέσιμους υπαλλήλους, οι πρώτοι υποψήφιοι προς απόλυση προέρχονται από τις κατηγορίες των σχολικών φυλάκων και των καθηγητών τεχνικής εκπαίδευσης, των οποίων η 8μηνη διάρκεια της διαθεσιμότητας λήγει τον Μάρτιο. Και αν για τους 1.900 εκπαιδευτικούς των τεχνικών λυκείων έχουν ήδη προκηρυχθεί 1.308 θέσεις για να μετακινηθούν-αφήνοντας πάντως εκτός περί τους 600-, για τους 2.200 σχολικούς φύλακες δεν υπάρχουν παρά μόνο αόριστες υποσχέσεις. Συγκεκριμένα, η ηγεσία του ΥΔΜΗΔ στις συναντήσεις που είχε με τους εκπροσώπους των σχολικών φυλάκων έκανε λόγο για τη μεταφορά 300 εργαζομένων σε θέσεις τραυματιοφορέων, καθώς και 100 με 150 ακόμη κατόχων πτυχίων ξένων γλωσσών σε θέσεις φυλάκων μουσείων και αρχαιολογικών χώρων. Επίσης, έχει αφήσει να διαρρεύσει ότι εξετάζεται το ενδεχόμενο παροχής δυνατότητας εξαγοράς πλασματικών χρόνων για όσους βρίσκονται κοντά στη σύνταξη, ωστόσο μέχρι στιγμής τίποτα απ’ όλα τα παραπάνω δεν έχει αποτυπωθεί σε θεσμικό κείμενο. Πάντως, όπως έχει δηλώσει και στο παρελθόν ο κ. Μητσοτάκης, το μεγαλύτερο ποσοστό των φυλάκων θα δει την έξοδο από το Δημόσιο λόγω χαμηλών προσόντων και διαδικασιών πρόσληψης εκτός των διαγωνισμών του ΑΣΕΠ.

12.500 διαθεσιμότητες ώς τον Μάρτιο Για το δεύτερο κύμα διαθεσιμότητας 12.500 ακόμη υπαλλήλων, η τρόικα, σύμφωνα με το ΥΔΜΗΔ, έχει δώσει άτυπη παράταση μέχρι τον Μάρτιο. Ήδη, πάντως, έχει αρχίσει να υλοποιείται ο σχεδιασμός για την άντληση του μεγαλύτερου τμήματος εξ αυτών από το υπουργείο Υγείας, μέσω της μετατροπής του ΕΟΠΥΥ από φορέα παροχής υπηρεσιών σε αγοραστή υπηρεσιών, καθώς και από το υπουργείο Εσωτερικών, μέσω της ενδοδημοτικής κινητικότητας. Σύμφωνα με τις δηλώσεις του υπουργού υγείας Αδ. Γεωργιάδη, οι εργαζόμενοι που θα τεθούν σε διαθεσιμότητα θα φθάσουν περί τους 8.500, ενώ στους δήμους, με βάση τους υπολογισμούς του υπ. Εσωτερικών, θα αγγίξουν τους 4.000. Ανεξάρτητα από τις μνημονιακές δεσμεύσεις, δηλωμένος στόχος του ΥΔΜΗΔ είναι η δημιουργία ενός μόνιμου μηχανισμού κινητικότητας, ο οποίος όμως, όπως υποστηρίζεται, δεν θα συνδέεται με απολύσεις. Ωστόσο, όπως αποκαλύφθηκε μετά τις πρόσφατες συναντήσεις με τους επικεφαλής της τρόικας, οι τελευταίοι έθεσαν το ζήτημα της επέκτασης του μηχανισμού διαθεσιμότητας-απολύσεων τη διετία 20152016, αίτημα στο οποίο, σύμφωνα με τον κ. Μητσοτάκη, δόθηκε αρνητική απάντηση από την πλευρά του υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθ-

μισης. Ωστόσο, τον κ. Μητσοτάκη διέψευσε η υφιστάμενή του Ε. Χριστοφιλοπούλου, που, παρ’ ότι και εκείνη ισχυρίστηκε ότι η ηγεσία του ΥΔΜΗΔ απάντησε αρνητικά στην επέκταση, την ίδια στιγμή αποκάλυψε ότι η συζήτηση συνεχίζεται, εντάσσοντας με σαφήνεια την παραπάνω απαίτηση στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης των όρων μιας «νέας συμφωνίας», που θα συνοδεύει την αναγκαία «αφαίρεση χρέους».

48% μείωση των δομών των υπουργείων Αξίζει, τέλος, να σημειώσουμε πως το μαχαίρι στις επιτελικές δομές του Δημοσίου θα φθάσει στο 48%(!), σύμφωνα με την ομιλία του κ. Μητσοτάκη κατά τη συζήτηση του προϋπολογισμού στις αρχές Δεκεμβρίου. Όπως υπογράμμισε, «εντός του επόμενου τετραμήνου πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί όλα τα Προεδρικά Διατάγματα, τα οποία θα αποτυπώνουν τα καινούρια οργανογράμματα των υπουργείων... Από την άσκηση της αξιολόγησης, η οποία και θα αποτυπωθεί τελικά σε αυτά τα Προεδρικά Διατάγματα, έχει προκύψει σημαντικότατη μείωση των επιτελικών δομών του κράτους. Κατά περίπτωση, 48% προτείνεται να μειωθούν οι γενικές διευθύνσεις, οι διευθύνσεις και τα τμήματα και αυτές είναι οι αποφάσεις που έχουν εγκριθεί από το Κυβερνητικό Συμβούλιο Μεταρρύθμισης»...

Η ΑΥΓΗ • ΤΕΤΑΡΤΗ 1 IANOYAΡΙΟΥ 2014

10

ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΝΝΑΣ ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΥ

Φτωχότερη, αποδυναμωμένη και απαξιωμένη βρίσκει το 2014 την Τοπική Αυτοδιοίκηση, τον θεσμό που ως πιο κοντά στον πολίτη έχει προσπαθήσει να λειτουργήσει ως «ανάχωμα» για την προστασία των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων από τις συνέπειες της κρίσης. Πέντε μήνες πριν από τις εκλογές του Μαΐου, οι προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει είναι μεγάλες και τώρα θα φανεί ποιοι άνθρωποι της Αυτοδιοίκησης και πώς θα μπορέσουν να υπερασπιστούν το συνταγματικά κατοχυρωμένο της ρόλο και να βρεθούν στο πλευρό μιας κοινωνίας που δοκιμάζεται αλλά αντιστέκεται. Το 2014 βρίσκει την Τ.Α. φτωχότερη σε πόρους, αφού οι άνευ προηγουμένου περικοπές στα οικονομικά της έχουν ξεπεράσει το 60% και έχουν οδηγήσει τους δήμους σε αδιέξοδο. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ το προβλεπόμενο κόστος λειτουργίας των δήμων της χώρας υπολογίζεται σε περίπου 2,6 δισ. ευρώ ετησίως, κατανέμονται -και πάντα με μεγάλη καθυστέρηση- στην Αυτοδιοίκηση μόλις 1,3 δισ. ευρώ. Τα ταμεία έτσι «στεγνώνουν» μόνο με τις ανελαστικές λειτουργικές δαπάνες και οι αιρετοί σε όλη τη χώρα καλούνται να διαχειριστούν τη... φτώχεια τους, την ώρα που οι ανάγκες των πολιτών για στήριξη είναι μεγάλες. Είναι φανερό ότι στο στόχαστρο της κυβέρνησης μπαίνει με τον τρόπο αυτό το κοινωνικό πρόσωπο της Αυτοδιοίκησης, δηλαδή οι δομές κοινωνικής πολιτικής, αθλητισμού και πολιτισμού, οι οποίες έχουν αρχίσει να αντιμετωπίζονται σαν πολυτέλεια. Αποδυναμωμένη υποδέχεται το νέο έτος η Αυτοδιοίκηση από πολύτιμο προσωπικό, καθώς αποτελεί τη βασική δεξαμενή της διαθεσιμότητας - απολύσεων εργαζομένων για να καλυφθούν οι μνημονιακές υποχρεώ-

ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ Στο στόχαστρο των ιδιωτών η διαχείριση απορριμμάτων, η ενέργεια και οι κοινωνικές δομές

ΣΠ. ΤΖΟΚΑΣ:

Μέτωπο ανατροπής μνημονιακών πολιτικών «Καλλικράτη»

Ξεπέρασαν το 60% οι περικοπές οικονομικών πόρων Μετά τους σχολικούς φύλακες και τους δημοτικούς αστυνομικούς, άλλοι 4.000 παίρνουν σειρά με το νέο έτος

ΥΠΟ ΕΠΙΤΗΡΗΣΗ, ΧΩΡΙΣ ΠΟΡΟΥΣ ΚΑΙ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ

Υποβιβάζουν την Αυτοδιοίκηση σε φοροεισπράκτορα σεις. Ήδη μέσα σε μια νύχτα καταργήθηκαν ολόκληροι τομείς της, όπως η Δημοτική Αστυνομία και οι σχολικοί φύλακες, ενώ τώρα μπαίνει σε εφαρμογή από την κυβέρνηση η λεγόμενη «εθελοντική διαδημοτική κινητικότητα» που έχει ως μόνο στόχο να βρεθούν άμεσα περίπου 4.000 «διαθέσιμοι». Αν μάλιστα δεν εντοπιστούν αρκετοί υποψήφιοι προς απόλυση, παραμένει πάντα ο «μπαμπούλας» των οριζόντιων περικοπών. Και, τέλος, απαξιωμένη για άλλη μια χρονιά βρίσκεται η Αυτοδιοίκηση από την κυβέρνηση, η οποία, με συνεχείς επιθέσεις σε βάρος της και θέτοντάς τη υπό «επιτήρηση» με το «Παρατηρητήριο», -που προβλέπει υ-

ποχρεωτικό πρόγραμμα «εξυγίανσης» με υποχρεωτική αύξηση δημοτικών τελών και φόρων στους δήμους με αποκλίσεις άνω του 10% στην υλοποίηση των προϋπολογισμών τους για δύο συνεχόμενα τρίμηνα- πλήττει τη συνταγματικά κατοχυρωμένη αυτοτέλεια του θεσμού. Προφανής σκοπός είναι ο υποβιβασμός της Αυτοδιοίκησης σε απλή διοίκηση και σε έναν ακόμη φοροεισπρακτικό μηχανισμό και κυρίως η μετατροπή της σε διαχειριστή των χρημάτων του κρατικού προϋπολογισμού που θα εισπράττει και θα αποδίδει στους ιδιώτες, στους οποίους σπρώχνεται να εκχωρήσει βασικές της αρμοδιότητες, όπως η διαχείριση των απορριμμά-

των, η ενέργεια, οι κοινωνικές δομές. Θα έλεγε κανείς πως όλα αυτά θα έπρεπε να έχουν ξεσηκώσει τους αιρετούς, να έχουν προκαλέσει παραιτήσεις και «λουκέτα» στους δήμους. Όμως το ανώτατο συλλογικό όργανο των δημάρχων, η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας -η διοίκηση της οποίας πρόσκειται στο ΠΑΣΟΚ και η μείζων αντιπολίτευση στη Ν.Δ.- παρακολουθεί αμήχανα τις εξελίξεις, δεν θέτει «κόκκινες γραμμές» και εν τέλει προσφέρει με την αμυντική της στάση παθητική συναίνεση. Πάντως, «κοντή γιορτή» είναι η Κυριακή του Μαΐου των δημοτικών εκλογών. Και στην κάλπη οι πολίτες θα μιλήσουν.

Η Αυτοδιοίκηση οικονομικά, θεσμικά, ως λαϊκός θεσμός καταρρέει. Δεν είναι μια καχεκτική Αυτοδιοίκηση, αλλά μια Αυτοδιοίκηση κλινικά νεκρή, που υποστηρίζεται μηχανικά. Επομένως ο αγώνας μας θα πρέπει να είναι για την επιβίωσή της. Η ΚΕΔΕ παρακολουθεί αμήχανα τις εξελίξεις, αν δεν συναινεί με τις μνημονιακές πολιτικές. Συναίνεσε ουσιαστικά στην κατάργηση της αυτονομίας της Αυτοδιοίκησης με τη θέσπιση του Παρατηρητηρίου, στην ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων, στις δραματικές περικοπές στα οικονομικά των ΟΤΑ και τώρα στην «κινητικότητα»- διαθεσιμότητααπολύσεις εργαζομένων. Έχει βασική ευθύνη για την κατάρρευση της Αυτοδιοίκησης και για το σκοτεινό της μέλλον. Απέναντι σε όλα αυτά, εμείς έχουμε επανειλημμένως προτείνει ένα μέτωπο ανατροπής των μνημονιακών πολιτικών και του «Καλλικράτη» από τους εργαζόμενους, τους αιρετούς και την κοινωνία. * Ο Σπ. Τζόκας είναι μέλος του Δ.Σ. της ΚΕΔΕ, συντονιστής του Τμήματος Αυτοδιοίκησης ΣΥΡΙΖΑ

Κ. ΠΟΥΛΑΚΗΣ:

Π. ΦΙΛΙΠΠΟΥ:

Χρονιά ριζικής ανατροπής το 2014

Να αγωνιστούμε για να ξανασταθεί η κοινωνία στα πόδια της

Η εφαρμογή του «Καλλικράτη» και των Μνημονίων υπήρξε για την Αυτοδιοίκηση ισοπεδωτική, με ευθύνη και της πλειοψηφίας των αιρετών και των οργάνων της, ΚΕΔΕ - ΕΝΠΕ, που υποστήριξαν ή ανέχθηκαν τις συγκεκριμένες πολιτικές με αποτέλεσμα την αποδυνάμωση του θεσμού. Αντίθετα, πιστεύουμε ότι το 2014, με αφορμή τις επικείμενες εκλογές, θα αποδειχθεί χρονιά ριζικής ανατροπής, αφού οι πολίτες θα απορρίψουν την κυρίαρχη πολιτική σε κεντρικό και τοπικό επίπεδο. Στην κατεύθυνση αυτή, άλλωστε, καταθέτουμε την εναλλακτική πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για ένα νέο ριζοσπαστικό θεσμικό πλαίσιο, με πραγματικά δημοκρατική διάρθρωση και λειτουργία, ώστε η Αυτοδιοίκηση να αναδειχθεί κινητήριος μοχλός της προσπάθειας μιας κυβέρνησης της Αριστεράς για την κοινωνική και παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας.

Η υπεράσπιση της Αυτοδιοίκησης συνδέεται με την υπεράσπιση της ίδιας της κοινωνίας και της δημοκρατίας, γι’ αυτό και πρέπει οι πολιτικές δυνάμεις και οι αιρετοί να αναλάβουν την ευθύνη που τους αναλογεί. Αλλά πάνω απ’ όλα είναι κρίσιμο να πάρουν οι ίδιες οι τοπικές κοινωνίες τις τύχες τους στα χέρια τους, προσδίδοντας στην Αυτοδιοίκηση το ουσιαστικό της περιεχόμενο. Από το αποτέλεσμα των αυτοδιοικητικών εκλογών του Μαΐου θα εξαρτηθεί το αν θα αναδειχθεί σε θεσμό δημοκρατικής λαϊκής εξουσίας. Γι’ αυτό θα δώσουμε τη μάχη με στόχο την ανατροπή του αυτοδιοικητικού χάρτη. * Ο Κώστας Πουλάκης είναι μέλος της Π.Γ. του ΣΥΡΙΖΑ και υπεύθυνος για την Τ.Α.

Το τέλος του 2013 βρίσκει τον θεσμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να έχει χτυπηθεί περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο τόσο από την οικονομική κρίση όσο και από την ίδια την κυβέρνηση. Ο «Καλλικράτης» στο σύνολό του απέτυχε να αποδώσει καρπούς όχι μόνο στην Αυτοδιοίκηση αλλά και στην κοινωνία. Η μείωση των πόρων προς την Τ.Α. ήταν η μεγαλύτερη που έγινε συγκριτικά με όλους τους άλλους φορείς του Δημόσιου. Η λειτουργία του Οικονομικού Παρατηρητηρίου «στραγγάλισε» την αυτοδυναμία της και τη δυνατότητά της για προγραμματισμό έργων και δραστηριοτήτων προς όφελος της κοινωνίας. Η τεράστια γραφειοκρατία, που απλώθηκε σε όλες τις λειτουργίες της, δυσκόλεψε στο έπακρο κάθε δραστηριότητα σε βάρος των παρεχόμενων προς τους πολίτες υπηρεσιών. Επιπλέον, οι καταργήσεις υπηρεσιών (Δημοτική Αστυνομία, σχολικοί φύλακες) αλλά και οι απολύσεις αναγκαίου (μόνιμου

και έκτακτου) προσωπικού, στο πλαίσιο της υλοποίησης των επιταγών της τρόικας, οδηγούν την Αυτοδιοίκηση σε πλήρη διοικητική κατάρρευση. Η Αυτοδιοίκηση είναι ο μοναδικός θεσμός που στέκεται δίπλα στον πολίτη στην καθημερινότητα και στα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα που αντιμετωπίζει και θα πρέπει με συντονισμένες και προγραμματισμένες πολιτικές να αποκτήσει και πάλι την εμπιστοσύνη των πολιτών. Το μήνυμα για το 2014 είναι ότι πρέπει να αγωνιστούμε για να σταθεί η κοινωνία ξανά στα πόδια της και η Αυτοδιοίκηση ανεξάρτητη να μπορέσει να δώσει πάλι τον τόνο της ελπίδας και της αισιοδοξίας σε όλες τις πληττόμενες κοινωνικές ομάδες. * Π. Φιλίππου είναι Δήμαρχος Σαρωνικού

Η ΑΥΓΗ • ΤΕΤΑΡΤΗ 1 IANOYAΡΙΟΥ 2014

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ

11

ΣΤΡΑΤΟΣ ΓΕΩΡΓΟΥΛΑΣ, ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΛΕΣΒΟΥ ΜΕ ΤΟΝ «ΑΛΛΟ ΔΡΟΜΟ»

«Υπάρχει εναλλακτική στην Αυτοδιοίκηση με άμεση δημοκρατία» Μια νέα δημοτική κίνηση, που στοχεύει στην ανατροπή και θέλει να κάνει την αυτοδιοίκηση δύναμη λαϊκής εξουσίας, πόλο αντίστασης και αντιφασισμού, πηγή αλληλεγγύης και κοινωνικής ανασυγκρότησης μέσα από τη λαϊκή συμμετοχή, δημιουργήθηκε στη Λέσβο. Είναι ο «Άλλος Δρόμος», με επικεφαλής

τον Στράτο Γεωργούλα. Ο 41χρονος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αιγαίου μιλά σήμερα στην «Α» για τα χαρακτηριστικά και τις βασικές αρχές της παράταξης, εξηγεί τα προβλήματα του μεγαλύτερου σε έκταση δήμου της χώρας, ενώ τονίζει ότι οι εκλογές του Μαΐου είναι μια πολιτική μάχη. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗ ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΥ

Ένας πανεπιστημιακός -αλλά και νέος άνθρωπος- στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Ποιον «άλλο δρόμο» φιλοδοξεί να χαράξει; Η επιλογή του ονόματος της δημοτικής μας κίνησης δείχνει και την πολιτική κατεύθυνση που θέλουμε να ακολουθήσουμε. Οι εκλογές στην Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι σαφέστατα μια πολιτική μάχη. Το «άλλος» υποδηλώνει μια αντίθεση σ’ αυτό που προβάλλεται από νεοφιλελεύθερους θεωρητικούς, αλλά και εν τέλει πολιτικούς εφαρμοστές αυτής της ιδεολογίας ότι δεν υπάρχει εναλλακτική. Εμείς θέλουμε να δείξουμε ότι υπάρχει εναλλακτική, υπάρχει άλλος δρόμος, ο οποίος θα είναι μακριά από αυτές τις μνημονιακές πολιτικές, τις καπιταλιστικές πρακτικές. Πρακτικές οι οποίες έχουν οδηγήσει σε φτώχεια που έχει να ζήσει ο τόπος μας εδώ και πολλές δεκαετίες. Ο άλλος δρόμος δεν μπορεί παρά να είναι ένας δρόμος που προέρχεται από τα κάτω. Και αυτό είναι το «κλειδί» για την παράταξή μας, η άμεση δημοκρατία. Έτσι θα διαμορφώσουμε το πρόγραμμά μας, μέσα από ανοιχτές συνελεύσεις, όπου καλούμε όλους τους συνδημότες μας, πολιτικά κόμματα, φορείς, συνδικαλιστικούς φορείς, κινήματα. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχουμε τεχνογνωσία για να φτιάξουμε το πρόγραμμά μας. Αλλά δεν είμαστε προφήτες για να επιβάλουμε τις ιδέες μας. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της νέας δημοτικής κίνησης, στην οποία είστε επικεφαλής; Η συγκεκριμένη παράταξη ξεκίνησε όχι μέσα από διαδικασίες σε πολιτικά γραφεία, αλλά μέσα από κινηματικές δράσεις. Με τα περισσότερα άτομα που συνυπογράφουμε το πλαίσιο της διακήρυξής μας όλο τον προηγούμενο καιρό βρισκόμασταν σε πλατείες, πορείες, διαδηλώσεις, γνωριζόμαστε. Και γι’ αυτό τα άτομα αυτά προέρχονται από διάφορους πολιτικούς χώρους, πιθανόν να έχουν διαφορετικές κομματικές ταυτότητες, έχουν συμμετάσχει σε αυτοδιοικητικές εκλογές με διαφορετικά ψηφοδέλτια. Παρόλα αυτά, όλοι μας έχουμε μια κοινή πεποίθηση ότι «Φτάνει. Μέχρι εδώ. Θα

πρέπει να το αλλάξουμε. Ξέρουμε πώς θα το αλλάξουμε». Από τα 105 πρώτα ονόματα που έχουν υπογράψει τη διακήρυξη, υπάρχει ένα κομμάτι 30 ατόμων που είναι μέλη του ΣΥΡΙΖΑ. Οπότε καταλαβαίνετε ότι υπάρχει ένα υπερδιπλάσιο κομμάτι, που ανήκει σε άλλους κομματικούς χώρους. Η πολιτική, ιδεολογική τους κατεύθυνση είναι ενάντια στον νεοφιλελευθερισμό, ενάντια στις καπιταλιστικές πρακτικές, ενάντια στο Μνημόνιο και ενάντια στον «Καλλικράτη». Ο Δήμος Λέσβου είναι ο μεγαλύτερος σε έκταση δήμος της ελληνικής επικράτειας. Ποια είναι τα ειδικά προβλήματα που αντιμετωπίζει; Η πλειοψηφία του κόσμου έχει θέσει την αντίθεσή της στον «Καλλικράτη» σε δύο κομμάτια. Πρώτον, στο χωροταξικό. Πραγματικά είναι ο μεγαλύτερος δήμος της Ελλά-

δας. Φαντάζεστε ότι με τα νέα μέτρα που μαζεύονται όλες οι υπηρεσίες στη Μυτιλήνη θα πρέπει ο κάτοικος του Σιγρίου να κάνει ένα ταξίδι 1,5 ώρα να έρθει και 1,5 ώρα να γυρίσει για μια διοικητική δουλειά; Το δεύτερο κομμάτι είναι αυτό των αρμοδιοτήτων. Ο «Καλλικράτης» έχει δώσει πάνω από 200 αρμοδιότητες και στους νησιωτικούς ακόμη περισσότερες, χωρίς να δίνει πόρους και προσωπικό και μάλιστα υπάρχει πρόβλημα με τη διαθεσιμότητα των υπαλλήλων. Ο δήμος ακούγεται ότι βρίσκεται, όπως και οι περισσότεροι, σε μια άσχημη οικονομική κατάσταση και κινδυνεύει να μπει σε μηχανισμό επιτήρησης, στο Παρατηρητήριο. Καταλαβαίνετε, δηλαδή, ο δημότης της Λέσβου να υπόκειται στα προβλήματα του ευρύτερου Μνημονίου και να έχει και δεύτερο Μνημόνιο μέσα στην πόλη του; Γενικότερα τα προβλήματα του δήμου είναι τρομακτικά και τα βιώνου-

με αποκλεισμένα από τους υπόλοιπους δήμους λόγω και της συγκοινωνίας. Από τη στιγμή που υπάρχει η συνεργασία Ολυμπιακής και Aegean μειώθηκαν τα δρομολόγια και το γεγονός ότι υπάρχει κατά κύριο λόγο μονοπώλιο στις ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες οδήγησε στο κόψιμο του καθημερινού πλοίου. Πώς βλέπετε ενδεχόμενο «σπάσιμο» του Δήμου Λέσβου; Σαφέστατα είμαστε υπέρ, αλλά δεν κοροϊδευόμαστε από το επικοινωνιακό παιχνίδι του ΠΑΣΟΚ και της Ν.Δ. Μας κοροϊδεύουν γιατί αυτοί ψήφισαν τον «Καποδίστρια», που δημιούργησε τις πρώτες συνενώσεις και τα πρώτα προβλήματα, αυτοί ψήφισαν τον «Καλλικράτη» και τώρα έρχονται να πουν ότι «θέλουμε να τον αλλάξουμε, αλλά δεν μπορούμε λίγο από πριν τις εκλογές». Δεν τους πιστεύουμε.

Συμμετοχικός προϋπολογισμός και κοινωνική λογοδοσία Είπατε νωρίτερα ότι το πρόγραμμα του «Άλλου Δρόμου» θα διαμορφωθεί από κάτω. Ποιες είναι όμως οι βασικές αρχές της δημοτικής κίνησης; Τις έχουμε θέσει στο πρώτο μας κείμενο, ένα κείμενο - πρόσκλησης. Δεν μπορούμε παρά να ασχοληθούμε με ανατροπή και δημιουργία στο αγροτικό. Βασικό ρόλο εκεί θα παίξουν η ελιά, τα κτηνοτροφικά, η αγροτική οδοποιία. Ένα δεύτερο είναι ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση θα πρέπει να γίνει δύναμη λαϊκής εξουσίας, πόλος αντίστασης. Αυτό σημαίνει ότι οι ανοιχτές συνελεύσεις, η από τα κάτω δημιουργία προγράμματος που ξεκινάμε, θα είναι και πρακτική διακυβέρνησης μετά. Συμμετοχικός προϋπολογισμός. Κοινωνική λογοδοσία. Πλήρης διαφάνεια. Δεν θέλουμε τα ίδια πρόσωπα της διαπλοκής, δεν θέλουμε διαχείριση, δεν θέλουμε τους λερωμένους. Γι’ αυτό εξάλλου τα περισσότερα πρόσωπα που συμμετέχουν στην παράταξη και στις πρώτες υπογραφές είναι νέα πρόσωπα. Η εργασία είναι ένα κομμάτι στο οποίο θα δώσουμε βάρος, καθώς ιδιαίτερα στους νέους είναι τρομακτική η αύξηση της ανεργίας που τους οδηγεί σε μετανάστευση. Πολύ σημαντικό για μας είναι και το αντιφασιστικό, η προστασία των δι-

καιωμάτων των ανθρώπων, η ισότητα των δύο φύλων. Αρκετά άτομα της παράταξής μας συμμετέχουν σε αντιρατσιστικά παρατηρητήρια, σε κινητοποιήσεις ενάντια στο έκτρωμα που είχαμε ζήσει της Παγανής, το χειρότερο, όπως έχει καταγραφεί, κέντρο κράτησης μεταναστών. Μέσα από τις κινητοποιήσεις μας είμασταν ενάντια και είχαμε διαμορφώσει δομές ανοιχτής φιλοξενίας των μεταναστών, με διαχείριση από τα κάτω, με εθελοντισμό. Αυτό θέλουμε και όχι τα κλειστά κέντρα κράτησης, τις φυλακές που παραβιάζουν τα δικαιώματα των ανθρώπων που καθημερινά έρχονται απέναντι με κίνδυνο της ζωής τους. Τέλος, βασικό για το πρόγραμμά μας θα είναι αυτό που ονομάζουμε κοινωνική προστασία - μέριμνα, με δημιουργία κοινωνικών δομών αλληλεγγύης. Έχουμε βάλει στόχο ότι κανένα σπίτι της Λέσβου δεν θα μείνει χωρίς ρεύμα, χωρίς νερό. Καμία έξωση δεν θα επιτρέψουμε. Και ταυτόχρονα θα δημιουργήσουμε το «δίχτυ ασφαλείας» εκείνο με κοινωνικά παντοπωλεία, μαθήματα αλληλεγγύης σαν φροντιστήρια, δομές που τις έχουμε ήδη συνδημιουργήσει σε μικροεπίπεδο και μπορούμε να τις δημιουργήσουμε και σε επίπεδο δήμου.

Ο άλλος δρόμος δεν μπορεί παρά να είναι ένας δρόμος που προέρχεται από τα κάτω. Και αυτό είναι το «κλειδί» για την παράταξή μας: η άμεση δημοκρατία Με τα περισσότερα άτομα που συνυπογράφουμε το πλαίσιο της διακήρυξής μας όλο τον προηγούμενο καιρό βρισκόμασταν σε πλατείες, πορείες, διαδηλώσεις, γνωριζόμαστε Η Τοπική Αυτοδιοίκηση θα πρέπει να γίνει δύναμη λαϊκής εξουσίας, πόλος αντίστασης. Αυτό σημαίνει ότι οι ανοιχτές συνελεύσεις, η από τα κάτω δημιουργία προγράμματος που ξεκινάμε, θα είναι και πρακτική διακυβέρνησης μετά Αρκετά άτομα της παράταξής μας συμμετέχουν σε αντιρατσιστικά παρατηρητήρια, σε κινητοποιήσεις ενάντια στο έκτρωμα που είχαμε ζήσει, αυτό της Παγανής, το χειρότερο, όπως έχει καταγραφεί, κέντρο κράτησης μεταναστών

12 Ταξιδιώτης ή τουρίστας; ΤΗΣ ΕΥΓΕΝΙΑΣ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ

Από μικρή ηλικία είχα μια σχέση αγάπης και στοργής με τα ταξίδια. Σε χρόνο ρεκόρ συγκέντρωνα δύο ρούχα και ήμουν στην πόρτα έτοιμη να δω, να γνωρίσω και κυρίως να ανακαλύψω καινούργιους τόπους και καινούργιες καταστάσεις. Με την ελπίδα πως θα ζήσω από κοντά λίγα από τα θαύματα, θα γευτώ την ιδιαίτερη κουζίνα και φυσικά θα ακούσω καινούργιες μελωδίες. Θα επισκεφθώ αρχαιολογικούς χώρους και θα «πάρω» λίγα μυστικά. Δεν διακατέχομαι από την αγωνία να αγοράσω και να συμπληρώσω με καινούργιες γκαρνταρόμπες τα ήδη φορτωμένα ντουλάπια μου. Αν θα προκύψει, καλώς, ειδάλλως τα ψώνια δεν αποτέλεσαν ποτέ το κίνητρό μου για να επισκεφθώ μια ξένη χώρα. Από τα 17 μου, ο πατέρας μου μου επέτρεψε να κάνω πολυήμερα ταξίδια και στα 20 μου πήγα τρεις εβδομάδες στη Δρέσδη. Ταξίδεψα με το τρένο μόνη μου και μάλιστα έκοψα και δύο ημέρες στη Λειψία. Στα 23 πρωτοείδα την Ελλάδα και στα 25 πλέον είχα αλωνίσει όλη τη Ρουμανία. Στα 27 μου πήγα πρώτη φορά στο Παρίσι και από τότε και μέχρι σήμερα παραμένει η αγαπημένη μου πόλη και την επισκέπτομαι τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο. Σιγά-σιγά μεγάλωσα και φυσικά μεγάλωσαν και οι αποστάσεις που έπαιρνα από την Ελλάδα για τα ταξίδια μου. Το αποτέλεσμα είναι ότι στην Ευρώπη έχουν μείνει τρεις - τέσσερις χώρες που δεν έχω επισκεφθεί και έχω φθάσει σε σχεδόν όλες τις ηπείρους στον κόσμο. Ακόμη διψάω να γνωρίσω καινούργιους πολιτισμούς και να δω καινούργιους λαούς με την παράδοση και την ιστορία τους. Ταξιδιώτης ή τουρίστας; Τι είναι πιο σωστό για κάποιον που έχει την περιπέτεια στο αίμα του; Όλοι κάνουν ταξίδια. Εντός ή εκτός μιας επικράτειας. Με ή χωρίς αποσκευές. Με ή χωρίς συγκεκριμένο σκοπό. Οι ταξιδιώτες πριν ξεκινήσουν ψάχνονται, φθάνοντας επιλέγουν και κυρίως ακολουθούν κάποιες αόρατες γραμμές «ψυχαγωγίας» στους προορισμούς τους. Φεύγοντας παίρνουν μαζί τους αξέχαστες αναμνήσεις. Αυτή είναι η ομορφιά ενός ταξιδιού! Πολιτισμός, ιστορία, οικονομικούς και κυρίως σωματικούς κόπους που καταβάλλουν στα ταξίδια τους. Δίπλα τους υπάρχουν οι τουρίστες. Αυτοί κάνουν μόνο τουρισμό. Ο τουρισμός είναι ένας πολύ διαδεδομένος τρόπος ψυχαγωγίας, ειδικά στον δυτικό κόσμο, ενώ παράλληλα αποτελεί πολύ μεγάλη βιομηχανία και σημαντικότατη πηγή εσόδων για παραδοσιακά τουριστικές χώρες, όπως η Γαλλία, η Ισπανία, η Ιταλία και η Ελλάδα. Πρόσφατα, χάρη στη μεγάλη μείωση του κόστους ταξιδιού και της πτώσης του τείχους, υπάρχουν ανερχόμενοι τουριστικοί προορισμοί, όπως η Τσεχία, η Ουγγαρία, η Κροατία, η Τουρκία, η Αίγυπτος, που προσελκύουν κάθε χρόνο και περισσότερο τουρισμό [θρησκευτικό, παραδοσιακό, ιστορικό, θεραπευτικό (ιαματικό)] με όπλο τις χαμηλές τιμές και την καλή εξυπηρέτηση. Ήρθαν, είδαν και απήλθαν χωρίς να συγκρατήσουν στο μυαλό τους κάτι από τον τόπο, αλλά μόνο για τον σκοπό. Αυτοί που συμπληρώνουν στον προσωπικό τους χάρτη την καινούργια «κατάκτησή» τους, αλλά σε λίγες ημέρες δεν θυμούνται παρά μόνο αυτά που απέκτησαν (αγόρασαν) και σχεδόν τίποτε από αυτά που είδαν την ιστορία και την παράδοση, το χρώμα και τη μουσική της χώρας που επισκέφτηκαν. Αυτά σκέφτομαι όταν βλέπω στο facebook πολλές φωτογραφίες χωρίς σχόλιο. Όταν θυμάμαι ότι πάντα στις παρέες των ομαδικών ταξιδιών μερικοί αναλώνονται με φωτογραφίες συνέχεια, δίχως να χαρούν αυτά που βλέπαμε. Ούτε να ακούσουν, ούτε να νιώσουν την ιδιαίτερη μυρωδιά των ταξιδιών. Μετά, στα σπίτια τους, θα βλέπουν χωρίς να θυμηθούν τι έκαναν εκείνη τη στιγμή και πώς γνώρισαν την καινούργια χώρα. Φωτογραφίες μπορείς να δεις και στο σπίτι σου, χωρίς να κουνηθείς από το σκαμνί σου, αλλά πότε θα νιώσεις τη μαγεία του πραγματικού ταξιδιού;

Η ΑΥΓΗ • ΤΕΤΑΡΤΗ 1 IANOYAΡΙΟΥ 2014

ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ΑΝΤ. ΣΑΜΑΡΑΣ

ΑΔ. ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ

Κ. ΠΟΥΛΑΚΗΣ

«Όσο η Ελλάδα προχωρεί, κάποιοι προσπαθούν να ανακόψουν την πορεία»

«Στην Ευρώπη δεν ζεσταίνουν τα σπίτια τους με τζάκια. Κάποτε θα πρέπει να γίνουμε σαν τους υπόλοιπους φυσιολογικούς ανθρώπους»

«Ακούσαμε το τελευταίο πρωτοχρονιάτικο μήνυμα του Σαμαρά. Του χρόνου ο Τσίπρας. Καλή χρονιά»

-Πάντως, ο τελευταίος που ταύτιζε τον ίδιο και την κυβέρνησή του με τη χώρα λεγόταν Λουδοβίκος.

-Είπαμε, το 2014 θα είναι χρονιά ανατροπής.

- Επίσης, στην Ευρώπη δεν πεθαίνουν από μαγκάλια.

«Φωτογραφικός» διαγωνισμός

Το πρωθυπουργικό ζεύγος ενόσω απολαμβάνει τις τελευταίες χριστουγεννιάτικες γιορτές στο Μέγαρο Μαξίμου…

Αντιρατσιστικό νομοσχέδιο: Αναζητείται... Στον νομοθετικό καταιγισμό του Δεκεμβρόυ η κυβερνητική πλειοψηφία χώρεσε αρκετά κρίσιμα μνημονιακά νομοσχέδια που συζητούνταν ακόμα και λίγες μέρες πριν τα Χριστούγεννα. Ένα νομοσχέδιο όμως δεν κρίθηκε ως αρκετά επείγον: Το αντιρατσιστικό νομοσχέδιο, που είχε «διαφημίσει» πολλάκις ο υπουργός Δικαιοσύνης, Χαρ. Αθανασίου. Η δεύτερη ανάγνωση του νομοσχεδίου σε επίπεδο επιτροπής εκκρεμεί ακόμα έχοντας αναβληθεί κάμποσες φορές. Κι αυτό παρά τις θριαμβολογίες του ΠΑΣΟΚ που μίλησε για ξεκίνημα της εφαρμογής της προγραμματικής συμφωνίας της δικομματικής συγκυβέρνησης. Με αυτήν την κωλυσιεργία φαίνεται να δικαι-

ώνεται για ακόμα μια φορά η πολιτική γραμμή της Ν.Δ., η οποία από την αρχή είχε υποστηρίξει ότι δεν υπάρχει ανάγκη για αντιρατσιστικό νομοσχέδιο κι ότι ο ισχύων νόμος 927/1979 που είχε ψηφιστεί από την κυβέρνηση Κ. Καραμανλή είναι επαρκής, καθώς ήταν... πολύ μπροστά από την εποχή του (αν είχε εφαρμοστεί κιόλας, τα πράγματα θα ήταν καλύτερα για όλους και κυρίως για τους δολοφονημένους μετανάστες). Αυτό το πολιτικό αδιέξοδο δείχνει το πραγματικό πολιτικό βάρος του ΠΑΣΟΚ μέσα στην (συγ)κυβέρνηση, αλλά μπορεί να δώσει κι απαντήσεις στο ερώτημα των ημερών για τις σχέσεις της Κεντροαριστεράς με το ΠΑΣΟΚ... Κ.Π.

Η «τριανδρία» της Εθνικής σε... κρίση Σε αρκετές... αστοχίες υπέπεσε τη χρονιά που πέρασε η διοίκηση της Εθνικής Τράπεζας. Και όταν μιλάμε για διοίκηση αναφερόμαστε στη... διορισμένη από την κυβέρνηση τριανδρία Τουρκολιά-Χριστοδούλου-Ζανιά. Τα πρώτα... δείγματα «αποτυχημένης» διοίκησης φάνηκαν όταν την προηγούμενη άνοιξη «χάλασε» το deal μεταξύ της Εθνικής και της Eurobank, κατ’ εντολήν της τρόικας, με τους διοικούντες όμως να μη δείχνουν αντανακλαστικά. Μέσα στην πάροδο του χρόνου και μετά την ανακεφαλαιοποίηση, φάνηκε ότι χρειάζονται επιπλέον κεφάλαια, με την ΕΤΕ να χρειάζεται να προχωρήσει σε πωλήσεις περι-

ουσιακών στοιχείων. Ακόμη και οι αποφάσεις στις οποίες ενεπλάκη, όπως η πώληση του Αστέρα Βουλιαγμένης αλλά και της Πανγαία, σήκωναν πολύ «νερό», αφού υπήρχαν διάφορα...περίεργα που συνέβησαν και για στα οποία η «Αυγή» αναφέρθηκε διεξοδικά... Ακόμη και ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας της τράπεζας κινείται στα όρια του επιτρεπτού 9% και μάλιστα με τη χρήση της «δημιουργικής» λογιστικής, σύμφωνα με έμπειρους παράγοντες της αγοράς, οι οποίοι προσθέτουν ότι η νυν διοίκηση βρίσκεται υπό συνεχή κρίση... Γ.Α.

Μια ενδιαφέρουσα καταγγελία για «φωτογραφικό» διαγωνισμό ήρθε σε γνώση της «Αυγής» από αναγνώστη της. Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη πηγή, που εργαζόταν στα «Μουσικά Σύνολα» της ΕΡΤ και απολύθηκε μετά το πραξικόπημα Σαμαρά, το Ωδείο Ηλιούπολης έχει προκηρύξει διαγωνισμό για την πρόσληψη μουσικού. Η απόφαση ελήφθη στις 23 Δεκεμβρίου -δηλαδή προπαραμονή Χριστουγέννωνκαι δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα του Ωδείου μία ημέρα αργότερα, την παραμονή Χριστουγέννων, ενώ η προθεσμία για την υποβολή των δικαιολογητικών λήγει στις 8 Ιανουαρίου. Μ’ άλλα λόγια, οι ενδιαφερόμενοι έχουν μερικές μόλις εργάσιμες για να συγκεντρώσουν τα πολλά δικαιολογητικά που ζητούνται από το Ωδείο, σε μια συγκυρία που οι Εφορίες έχουν «πήξει» λόγω τελών κυκλοφορίας, έκδοσης κλειδάριθμων κ.ά. Προφανώς, κάποιος ή κάποιοι μουσικοί είχαν «ειδοποιηθεί» και έχουν ήδη συγκεντρωμένα τα χαρτιά...

Κάλαντα με... νόημα Ένα μήνυμα-παραλλαγή των πρωτοχρονιάτικων καλάντων έστειλε σε φίλους και γνωστούς ο Γιάννης Σχίζας. «Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά/στο διάολο τα Μνημόνια/κι η τρο/η τρόικα αν ψοφήσει/δε θα μας/δε θα μας κακοκαρδίσει/Γρήγορα φεύγει ο Σαμαράς/ο πιο μεγάλος δράκουλας/αυτός, αυτός που τους σερβίρει/αίμα/αίμα Έλληνα μπατίρη», ήταν οι ευχές του Γ. Σχίζα, που αν μη τι άλλο, διεκδικεί την πρωτιά της εφευρετικότητας φέτος τις γιορτές.

Η ΑΥΓΗ • ΤΕΤΑΡΤΗ 1 IANOYAΡΙΟΥ 2014

ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ

13 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΕΛΙΓΓΩΝΗΣ

ΣΤΟΝ ΑΦΡΟ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΑΝΑΝΔΡΑΝΙΣΤΑΚΗ

Λευκή είναι η νύχτα στα βουνά

Του BAΓΓΕΛΗ ΧΕΡΟΥΒΕΙΜ

Συνάξεις με βουλευτές λόγω... Βύρωνα

Ποιος πρωτεργάτης των «58», που έχει τον... τρόπο του να συνεχίζει την προσωπική πολιτική του καριέρα, εμφανίζεται... «βενιζελικότερος» των ΠΑΣΟΚων, προκειμένου να έχει «στέγη» αν το εγχείρημα αποτύχει;

Ποιο στέλεχος της ΔΗΜ.ΑΡ. πέρασε προ ημερών μια ημέρα... ταλαιπωρίας στην Εφορία Παλλήνης και τότε κατάλαβε γιατί όλοι... βρίζουν όταν ακούνε τη λέξη «κλειδάριθμος»;

Ποιος τραπεζίτης, που έχει άμεση σχέση με την κυβέρνηση, «διαφημίζει» ότι κυκλοφορεί με ταξί και όχι με λιμουζίνα και για ποιον λόγο;

Συναντήσεις με βουλευτές της Ν.Δ. σχεδιάζει να ξεκινήσει τις επόμενες ημέρες ο Αντ. Σαμαράς. Το κλίμα στο κυβερνητικό στρατόπεδο είναι βαρύ, η μείωση της κυβερνητικής πλειοψηφίας σε 153 έδρες, αλλά και οι αποτυχημένες ώς τώρα προσπάθειες του Μαξίμου να βρει κοινοβουλευτικά «μαξιλαράκια» στα πρόσωπα ανεξάρτητων βουλευτών, έχουν βαρύνει πολύ το κλίμα στην κυβέρνηση. Εξάλλου, η τρόικα έρχεται, μέτρα θα ζητήσει και ο Αντ. Σαμαράς θέλει να διασφαλίσει -όσο μπορεί- ότι δεν θα προκύψει κάποιο άλλο κοινοβουλευτικό «ατύχημα» σε κάποια «δύσκολη» ψηφοφορία. Έτσι, σχεδιάζει «χαλαρές» συναντήσεις με ομάδες βουλευτών, σε ταβέρνες, στις οποίες

θα τους ενημερώνει για όλες τις πρωτοβουλίες και τις σκέψεις της κυβέρνησης. Φυσικά, ο Αντ. Σαμαράς έχει έναν λόγο παραπάνω να προσπαθεί να «ηρεμήσει» τους βουλευτές του - και δη τους «λαϊκοδεξιούς». Ο λόγος, φυσικά, για το κόμμα που προανήγγειλε ότι ετοιμάζει ο Βυρ. Πολύδωρας, το οποίο αναμένεται ότι θα έχει αντιμνημονιακά και «λαϊκοδεξιά» χαρακτηριστικά. Είναι γνωστό ότι ο πρώην υπουργός έχει εξαιρετικές σχέσεις με πολλούς βουλευτές της Ν.Δ. και ο Αντ. Σαμαράς θέλει να διασφαλίσει πως αν ο Βύρων προχωρήσει στις εξαγγελίες του, δεν θα βρεθούν άλλοι «γαλάζιοι» βουλευτές να πλαισιώσουν το εγχείρημά του...

Επιτυχίες και στον αθλητισμό! Με το τέλος του 2013 να σας κάνουμε γνωστή και μια σημαντική αθλητική είδηση της οικογένειας της «Αυγής». Επειδή και τον αθλητισμό δεν θέλουμε να τον παρακολουθούμε από τον… καναπέ, αλλά θεωρούμε ότι είναι ένας από τους κοινωνικούς τομείς, που θα πρέπει να δώσει μεγάλη προσοχή μια κυβέρνηση της Αριστεράς το 2014, τα παιδιά του αθλητικού μας συντάκτη, Νίκου Πανταζίδη, οι Αλέξανδρος και Αυγουστίνος, όχι μόνο ασχολούνται καθημερινά με τον αθλητισμό, αλλά έχουν και επιτυχίες σε πολύ υψηλό επί-

πεδο. Ο 19χρονος Αλέξης Πανταζίδης (φωτο) αναδείχθηκε πρώτος Πανελληνιονίκης στο πρόσφατο Πρωτάθλημα Ανδρών του Μοντέρνου Πεντάθλου, συγκεντρώνοντας 5188 βαθμούς, ενώ ο 22χρονος Αυγουστίνος πήρε την 3η θέση με 4.392 βαθμούς. Την δεύτερη θέση κατέλαβε ο συναθλητής τους στον Πανελλήνιο Γ.Σ. και επί πολλά χρόνια κορυφαίος του αθλήματος Αντρέας ‘Ιντρα με 4652 βαθμούς. Τους ευχόμαστε «καλούς αγώνες» σε όλους τους τομείς! «Α»

Φέτος, παππού, πέρασα τα καλύτερα Χριστούγεννα της ζωής μου. Τι ατμόσφαιρα ήταν αυτή, τι μαυρίλα, τι καταχνιά, παίζαμε μέρα- νύχτα κρυφτό παντού, χωρίς να ψάχνουμε για γωνιές και δέντρα να κρυφτούμε. Μεγάλο βάσανο οι γωνιές και τα δέντρα, παππού, σ’ το λέω να το ξέρεις. Και μετά φτύναμε μέσα σε κάτι κυπελλάκια και τα πηγαίναμε στο Γενικό Χημείο του Κράτους, για να δούμε ποιανού το σάλιο είναι πιο μολυσμένο. Τους έσκισα, παππού, στα 342 μικρογραμμάρια είχε φτάσει η αιθάλη στο σάλιο μου, ανέπνεα και ψοφάγανε οι μύγες σε περίμετρο δέκα μέτρων. Το πιο ωραίο παιχνίδι όμως, παππού, είναι το «Βρες το ζαντολάστιχο». Κάθεσαι έξω από τη μονοκατοικία και προσπαθείς να βρεις από τη μυρωδιά τι μάρκα είναι τα λάστιχα που καίει στο τζάκι ο ιδιοκτήτης. Πιρέλι, λέει ο ένας, Γκουντγίερ, λέει ο άλλος, Κοντινένταλ, φωνάζει ο τρίτος, ώσπου κάποια στιγμή σου έρχεται στο κεφάλι το λάστιχο μαζί με τη ζάντα και το παιχνίδι τελειώνει απότομα. Φέτος τα Χριστούγεννα, παππού, γνώρισα πολύ κόσμο, χιλιάδες ανθρώπους στις ουρές των εφοριών, των τραπεζών, της τροχαίας, που με έσερνε ο μπαμπάς μου. Καλός κόσμος, παππού, θρησκευόμενοι άνθρωποι, με τον Χριστό και την Παναγία στο στόμα ήταν όση ώρα περίμεναν στην ουρά. Κι όταν τελείωναν με τον Κύριό μας και τη μαμά του, πιάνανε τους αγίους, τον Σουλπίκιο, τον Αββακούμ, τον Γαμαλιήλ. Πόσους αγίους έχουμε, μπαμπά; Δεν ξέρω παιδί μου, αλλά αν μείνει κι άλλο στο υπουργείο ο Στουρνάρας, θα χρειαστούμε νέο εορτολόγιο. Αυτός ο κ. Στουρνάρας είχε την τιμητική του στις ουρές, «που να καίγεται αιωνίως στις θερμαινόμενες πισίνες της κόλασης», άκουγες να λένε γι’ αυτόν οι θρησκευόμενοι. Τι είναι, μπαμπά, οι θερμαινόμενες πισίνες; Είναι σούπες με πλουσίους, παιδί μου. Αυτό που φχαριστήθηκα περισσότερο, παππού, ήταν η Λευκή Νύχτα, αν και δεν κατάλαβα πώς γίνεται να είναι λευκές οι νύχτες, όταν οι μέρες είναι κατάμαυρες. Τέλος πάντων, το βράδυ του Σαββάτου φορέσαμε τα ρούχα που είχαμε κλέψει το προηγούμενο βράδυ από τα δέντρα του Καμίνη -εγώ η ψωνάρα βούτηξα το μπολερό μιας λεύκας, μπας και με κάνει τραγούδι ο Μικρούτσικος-, πήραμε κάστανα και μαλλί της γριάς και ξεχυθήκαμε στην Ερμού. Κοίτα, ρε, τους δημόσιους υπάλληλους στα μαγαζιά, δουλεύουν μέχρι τις έντεκα οι κηφήνες, καλά να πάθουν, να γίνουν επιτέλους άνθρωποι, φώναζε ο μπαμπάς μου. Μα δεν είναι δημόσιοι υπάλληλοι, μπαμπά. Όποιος έχει δουλειά τη σήμερον ημέρα είναι δημόσιος υπάλληλος, τελεία και παύλα. Εσύ, μπαμπά, τι δουλειά κάνεις; Εγώ, παιδί μου, είμαι ΠΑΣΟΚ. Μετά αγκαλιαστήκαμε όλοι μαζί, παππού, και ψάλαμε αδερφωμένοι την «Άγια Νύχτα»: Άγια Νύχτα σε προσμένουν / με Καρά οι χριστιανοί / και με Μπίστη ανυμνούμε / τον Θεό δοξολογούμε / μ’ ένα πτώμα μια φωνή / ναι, με μια φωνή» Καλή χρονιά.

Η ΑΥΓΗ • ΤΕΤΑΡΤΗ 1 IANOYAΡΙΟΥ 2014

14

ΘΕΜΑΤΑ

ΣΚΟΥΡΙΕΣ

«Πειραματικό εργαστήρι κρατικής τρομοκρατίας» Κατέρρευσε κάθε κατηγορία κατά των κατοίκων Oι βαρύτερες καταδίκες ώς τώρα αφορούν «διατάραξη κοινής ειρήνης» και «αντίσταση αρχής» ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΜΑΡΟΥΛΑ ΠΛΗΚΑ

Στο μικρό «Γαλατικό χωριό», την Ιερισσό, και γενικότερα στα χωριά της Β.Α. Χαλκιδικής, οι κάτοικοι υπόσχονται ότι θα συνεχίσουν τον ανένδοτο αγώνα τους ενάντια στην καταστροφική για το περιβάλλον, την υγεία τους και την τοπική τους οικονομία ανοικτή εξόρυξη χρυσού στις Σκουριές. Γνωρίζουν επίσης ότι όσο τα ηνία της χώρας έχει η κυβέρνηση Σαμαρά, στην περιοχή τους θα διαφεντεύουν οι σύγχρονοι χρυσοθήρες στους οποίους ξεπουλήσανε δάσος, νερά και αέρα, υποτίθεται στο όνομα μερικών εκατοντάδων θέσεων εργασίας… Εδώ και περισσότερο από έναν χρόνο στην περιοχή της Β.Α. Χαλκιδικής το ελληνικό Σύνταγμα, αλλά και τα ανθρώπινα δικαιώματα, έχουν γίνει κουρελόχαρτο. Μετά τον προβοκατόρικο εμπρησμό στις εγκαταστάσεις της Ελληνικός Χρυσός και από την ώρα που ο υπουργός Δημόσιας Τάξης Νίκος Δένδιας, κατ’ εντολή Αντώνη Σαμαρά, δήλωσε ότι η «επένδυση» της Eldorado Gold «θα γίνει με κάθε κόστος», η κυβέρνηση προχώρησε την επιχείρηση της ποινικοποίησης και της δυσφήμισης του αγώνα των κατοίκων. Τους κατέταξε στα «άκρα», όταν στο ένα έβαζε τη δράση της νεοναζιστικής Χρυσής Αυγής (!), έσυρε νοικοκυραίους ανθρώπους στις φυλακές βαπτίζοντάς τους «τρομοκράτες», προχώρησε σε ένα πρωτοφανές πογκρόμ διώξεων, από το οποίο δεν γλίτωσαν ούτε ανήλικα παιδιά, μόνο και μόνο επειδή συμμετείχαν, μαζί με τους γονείς τους, σε διαδηλώσεις τις οποίες τα ΜΑΤ διέλυσαν βιαίως. Ένα δεν υπολόγισε η κυβέρνηση και ο κ. Δένδιας: Τη μεγάλη απήχηση του Κινήματος Ενάντια στο Χρυσό και την αποφασιστικότητα των κατοίκων της Χαλκιδικής να σώσουν τον τόπο τους από βέβαιη περιβαλλοντική καταστροφή, διασφαλίζοντας το μέλλον των παιδιών τους.

Όταν οι λέξεις χάνουν τη σημασία τους... Η λέξη «τρομοκράτης» για τους κα-

τοίκους της Ιερισσού, της Μεγάλης Παναγιάς και των Νέων Ρόδων, αν η κυβέρνηση συνεχίσει στον ίδιο δρόμο της καταστολής, θα απενοχοποιηθεί εντελώς. Διότι αν «τρομοκράτες» είναι ο Γιάννης και ο Δημήτρης που μπήκαν στη φυλακή επειδή είναι ενεργά μέλη του κινήματος, τότε κανείς δεν έχει να φοβηθεί τους τρομοκράτες και αν για την κυβέρνηση, «τρομοκρατία» είναι να διεκδικείς το δίκιο σου, τότε, όπως συνηθίζουν να λένε οι κάτοικοι «ναι είμαστε όλοι τρομοκράτες...». Και είναι χαρακτηριστική η σπουδή που δείχνουν οι διωκτικές αρχές να ποινικοποιήσουν ένα λαϊκό κίνημα, με τα κατηγορητήρια που στήνονται να μην αντέχουν στις δικαστικές αίθουσες. Το «πουλόβερ» της θεωρίας των δύο άκρων, που προσπαθεί να εξομοιώσει αγώνες σαν αυτόν που δίνουν οι κάτοικοι της Χαλκιδικής ενάντια στην εξόρυξη χρυσού στις Σκουριές και τη δολοφονική δράση φασιστών, ξηλώνεται κάθε φορά που στο εδώλιο κάθονται κάτοικοι της Β.Α. Χαλκιδικής με διάφορες ανυπόστατες κατηγορίες και με χαλκευμένα στοιχεία. Η χειρότερη καταδίκη μέχρι σήμερα αφορά τις κατηγορίες «διατάραξη κοινής ειρήνης» και «αντίσταση αρχής»... προς μεγάλη λύπη της κυβέρνησης και του «εθνικού μας εργολάβου», του οποίου τα συμφέροντα διαφυλάττει.

Εκεί που ξεκινά ο Πολύγυρος σταματά ο νομικός μας πολιτισμός Ο δικηγόρος Γιώργος Κυρίτσης, που βρίσκεται στο πλευρό των διωκόμενων αγωνιστών της Β.Α. Χαλκιδικής, μιλώντας σε μια εκδήλωση που έγινε για την υπόθεση των Σκουριών πριν λίγες ημέρες ήταν σαφής: «Όποιος περνάει τον Πολύγυρο ξεχνάει το Σύνταγμα, τον ποινικό κώδικα και κάθε έννοια δικαιώματος». «Η βάρβαρη καπιταλιστική δραστηριότητα επένδυσης χρυσού ‘με κάθε κόστος’ δεν θα μπορούσε να ‘βαδίσει’ μόνη της, χωρίς τη βάρβαρη κρατική καταστολή, την επιβολή ολοκληρωτικών μεθόδων και την καθυπόταξη συνειδήσεων» τόνισε χαρακτηριστικά. Τόσο ο ίδιος όσο και άλλοι νομικοί τονίζουν ότι στην Ιερισσό τα δύο τελευταία χρόνια υπάρχει πλήρης αναστολή των δικαιωμάτων των κατοίκων. Υποστηρίζουν ότι η περιοχή είναι πλέον ένα «πειραματικό εργαστήρι κρατικής τρομο-

κρατίας» και καταγγέλλουν αλλοίωση του δημοκρατικού πολιτεύματος. Για του λόγου τους το αληθές αρκεί να υπενθυμίσουμε ότι μέχρι σήμερα έχουν σχηματιστεί 15 δικογραφίες εναντίον 350 (!) κατοίκων, εκ των οποίων οι τέσσερις σε βαθμό κακουργήματος. Μέσα από αυτές εμφανίζονται να δρουν στο αρχέγονο δάσος του Κακκάβου τρεις εγκληματικές τρομοκρατικές οργανώσεις από τον Σεπτέμβριο του 2012. «Αυτό δεν έχει ξαναγίνει πουθενά…» τονίζει ο κ. Κυρίτσης. Παράλληλα, στις δεκάδες προσαγωγές που έχουν γίνει μέχρι σήμερα μέλη του κινήματος εξαναγκάστηκαν να δώσουν γενετικό υλικό χωρίς καν να είναι κατηγορούμενοι. Επίσης, όποιος περνάει τον Πολύγυρο καλά θα κάνει να προσέχει τι λέει στο κινητό του τηλέφωνο, αφού ακόμη και η φράση «τι να σας ετοιμάσω για να πάρετε στο βουνό;» μιας μάνας προς τους γιους της απέκτησε «συνωμοτικά» χαρακτηριστικά για τις διωκτικές αρχές, οι οποίες, αντί για την προε-

Αν για την κυβέρνηση «τρομοκρατία» είναι να διεκδικείς το δίκιο σου, τότε, όπως συνηθίζουν να λένε οι κάτοικοι, «ναι είμαστε όλοι τρομοκράτες...»

τοιμασία φαγητών, θεώρησαν πιο λογικό η μάνα να ετοιμάζει εκρηκτικά και μολότοφ! Αξιόποινη πράξη μόλις περάσει κάποιος τον Πολύγυρο είναι και το σερφάρισμα σε ιστοσελίδες που δεν θεωρούνται «φιλικές» για την Ελληνικός Χρυσός, όπως και συναντήσεις με δικηγόρους του κινήματος. Και αυτές για τις διωκτικές αρχές είναι εν δυνάμει «παράνομες», αφού εκλαμβάνονται στις δικογραφίες ως «συνωμοτικές».

Απαραίτητη προϋπόθεση η ανατροπή της κυβέρνησης Ο πρώην πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης Μανόλης Λαμτζίδης, στην ίδια εκδήλωση, τόνισε ότι «η τύχη της επένδυσης της Ελληνικός Χρυσός στη Β.Α. Χαλκιδική είναι συνδεδεμένη με την τύχη της κυβέρνησης Σαμαρά - Βενιζέλου και αντίστροφα. Ανατροπή της κυβέρνησης συνεπάγεται ματαίωση της επένδυσης. Ματαίωση της επένδυσης συνεπάγεται ισχυρό κλονισμό της κυβέρνησης» και καταχειροκροτήθηκε. Η μεγάλη μερίδα των κατοίκων της Β.Α. Χαλκιδικής ελπίζει ότι ο πολιτικός χρόνος της συγκυβέρνησης Ν.Δ. - ΠΑΣΟΚ τελειώνει, ενώ σε κάθε περίπτωση το κίνημα SOS Χαλκιδική, που εναντιώνεται στην εξόρυξη χρυσού στις Σκουριές, υπόσχεται στους σημερινούς κυβερνώντες ότι θα «δουλέψει» για το δεύτερο, δηλαδή ότι δεν θα επιτρέψει να υλοποιηθεί η συγκεκριμένη επένδυση. Προς στιγμή η καταστροφή του αρχέγονου δάσους συνεχίζεται από την Ελληνικός Χρυσός, ενώ οι παρανομίες της (που, όπως αποδεικνύεται, δεν είναι λίγες) εντοπίζονται και αναδεικνύονται αποκλειστικά από τους κατοίκους. Μετά τον Πολύγυρο, οι νόμοι του ελληνικού κράτους δεν ισχύουν για τους σύγχρονους χρυσοθήρες...

Η ΑΥΓΗ • ΤΕΤΑΡΤΗ 1 IANOYAΡΙΟΥ 2014

15

ΠΑΙΔΕΙΑ ΕΡΧΟΝΤΑΙ ΝΕΕΣ ΑΠΟΛΥΣΕΙΣ, ΚΑΤΑΡΓΗΣΕΙΣ ΣΧΟΛΕΙΩΝ, ΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΙΣΘΩΝ

Πόλεμος στην εκπαίδευση χωρίς ημερομηνία λήξης ΤΗΣ ΠΙΚΙΑΣ ΣΤΕΦΑΝΑΚΟΥ

Έναν πόλεμο χωρίς ημερομηνία λήξης έχουν κηρύξει κυβέρνηση και τρόικα στην εκπαίδευση. Ο προϋπολογισμός που ψηφίστηκε αποτελεί τον χειρότερο της Ευρώπης, καθώς κηρύσσει νέες ημέρες άγριας λιτότητας για την Παιδεία. Σύμφωνα με την επεξεργασία του προέδρου της ΟΛΜΕ Θ. Κοτσυφάκη, οι δαπάνες για την Παιδεία τη νέα χρονιά, μειώνονται κατά 5,8% σε σχέση με τις δαπάνες του 2013. Σε απόλυτους αριθμούς, στα ταμεία της εκπαίδευσης προβλέπεται να μπουν 266 εκατομμύρια ευρώ λιγότερα. Συνολικά, οι δαπάνες για την Παιδεία (τακτικός προϋπολογισμός και Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων) από το 2009 μέχρι το 2014 έχουν μειωθεί κατά 35,5% (2,5 δισ. ευρώ λιγότερα). Όμως, το ξέφρενο πάρτι των περικοπών δεν σταματάει εδώ. Οι μνημονιακές συμφωνίες ορίζουν ότι μέχρι το 2016 οι δαπάνες για την Παιδεία θα έχουν μειωθεί κατά 47%! Σχολεία και πανεπιστήμια μετρούν ήδη απίστευτες απώλειες.

Καταρρέουν τα πανεπιστήμια Το τελευταίο χτύπημα της χρονιάς το δέχτηκαν τα πανεπιστήμια, τα οποία κλήθηκαν να παραδώσουν στη φωτιά των περικοπών 1.349 εργαζόμενους από τις διοικητικές και υποστηρικτικές τους υπηρεσίες. Από τις διαθεσιμότητες καταρρέουν οι κορωνίδες της ανώτατης εκπαίδευσης στη χώρα μας. Ορισμένα παραδείγματα: Από το ΕΜΠ απομακρύνεται το 45% του υποστηρικτικού προσωπικού και το 70% του διοικητικού. Επτά στους δέκα υπαλλήλους από τις γραμματείες των τμημάτων θα απολυθούν. Πλήρη αποδιάρθρωση θα υποστούν οι γραμματείες έξι σχολών. Καταργούνται ολόκληρα τμήματα με καθοριστικό ρόλο, όπως το Τμήμα Μεταπτυχιακών Σπουδών. Το ίδρυμα δεν θα δύναται να οργανώνει πλέον μεταπτυχιακές σπουδές, δεν θα υποστηρίζει ξένες γλώσσες, δεν θα είναι σε θέση να οργανώνει πρακτική άσκηση. Μόνο κατ’ οικονομίαν θα διεξάγει τις προπτυχιακές σπουδές. Αποδιαρθρώνεται η Γραμματεία Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Έρευνας, που αποτελεί αιχμή του δόρατος για το ίδρυμα, με την απόλυση του 60% του προσωπικού της. Αποδυναμώνεται η γραμματεία του Τεχνολογικού Πάρκου Λαυρίου κατά 75%, η οποία αποτελεί τον μοχλό ανάπτυξης και καινοτομίας του ΕΜΠ. Το Τμήμα Προστασίας Εγκαταστάσεων σχεδόν καταργείται, ενώ το Τμήμα Φοιτητικής Μέριμνας θα στελεχώνεται πλέον από τρία άτομα, με αποτέλεσμα το ίδρυμα να μην ανταποκρίνεται στις παροχές που οφείλει

Από το 2009 οι δαπάνες για την Παιδεία μειώθηκαν κατά 35,5% (2,5 δισ. ευρώ) και ώς το 2016, σύμφωνα με τις μνημονιακές συμφωνίες, πρέπει να έχουν μειωθεί κατά 47%

στους χιλιάδες φοιτητές του. Σε λειτουργική απαγόρευση έχει οδηγηθεί και το ΕΚΠΑ, το οποίο διαπιστώνει πλήρη αδυναμία παροχής οποιασδήποτε διοικητικής υποστήριξης στους φοιτητές του και στα μέλη ΔΕΠ. Πολυπληθή τμήματα, όπως το Χημικό και της Πληροφορικής, μένουν χωρίς κανέναν υπάλληλο. Με έναν (!) υπάλληλο θα βρεθούν οι γραμματείες των Τμημάτων Γαλλικής Φιλολογίας και Φαρμακευτικής. Αποδεκατισμένες είναι οι γραμματείες των Τμημάτων Ιατρικής, Νομικής και Εκπαίδευσης στην Προσχολική Ηλικία. Θα υπάρξουν σοβαρότατα προβλήματα στην έκδοση αποτελεσμάτων, πτυχίων και πιστοποιητικών, καθώς η μηχανογράφηση έχασε το 40% του προσωπικού της. Οι ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες θα μειώσουν ή θα διακόψουν πολλές υπηρεσίες, ενώ υπονομεύεται πλήρως η λειτουργία των πανεπιστημιακών κλινικών και νοσοκομείων. Τέλος, το ίδρυμα μένει χωρίς φύλαξη.

Απανωτά χτυπήματα στο δημόσιο σχολείο Αντίστοιχα χτυπήματα δέχτηκαν τόσο η πρωτοβάθμια όσο και η δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Θυμίζουμε τα πιο βασικά: o Το βούλιαγμα του ολοήμερου σχολείου και των τμημάτων παιδιών με

ειδικές ανάγκες.

o Η αύξηση των μαθητών στους 30

ανά τμήμα. o Τα λουκέτα στα σχολεία, οι συγχωνεύσεις και οι συμπτύξεις τμημάτων. Από το 2011, έχουν κλείσει πάνω από 1.200 σχολεία στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση και 102 επαγγελματικές σχολές. Χιλιάδες μαθητές διανύουν καθημερινά μεγάλες αποστάσεις είτε επειδή το σχολείο τους έκλεισε, είτε επειδή δεν «χωράνε» μετά τις συμπτύξεις τμημάτων. o Αποψίλωση του εκπαιδευτικού προσωπικού. Στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (από τον Ιούνιο του 2010) υπηρετούν 30.000 εκπαιδευτικοί λιγότεροι. Η μείωση του εκπαιδευτικού προσωπικού φτάνει πλέον το 30%. Έτσι, από 102.360 εκπαιδευτικούς το 2010, φτάσαμε στους 72.428 το 2013. o Απολύθηκαν 10.000 αναπληρωτές από την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Φέτος, στα γυμνάσια και τα λύκεια της χώρας, προσλήφθηκαν μόλις 390 αναπληρωτές, έναντι 3.757 το προηγούμενο σχολικό έτος 2012-13 (90% μείωση) και 5.527 το 2011-12 (93% μείωση). o Τέθηκαν σε 8μηνη διαθεσιμότητα και με τον κίνδυνο της απόλυσης 1.992 εκπαιδευτικοί της επαγγελμα-

τικής εκπαίδευσης και 395 σε υποχρεωτική μετάταξη σε διοικητικές θέσεις, με αποτέλεσμα την κατάργηση των τριών πιο δημοφιλών τομέων στα δημόσια επαγγελματικά λύκεια και στις επαγγελματικές σχολές (Υγείας - Πρόνοιας, Εφαρμοσμένων Τεχνών, Αισθητικής - Κομμωτικής). Περισσότεροι από 10.000 μαθητές έμειναν χωρίς την ειδικότητα που είχαν επιλέξει για να σπουδάσουν, ενώ άλλοι τόσοι, αυτοί που εμπίπτουν στο μεταβατικό καθεστώς και συνεχίζουν στην τελευταία τάξη για να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους στην ειδικότητά τους, στην πλειονότητά τους δεν κάνουν μαθήματα μέχρι σήμερα, γιατί οι καθηγητές τους έχουν τεθεί σε διαθεσιμότητα. o Η ομηρεία χιλιάδων καθηγητών που κρίνονται υπεράριθμοι, μέσω της αύξησης του διδακτικού ωραρίου κατά δύο ώρες. Η άμεση επίπτωση του μέτρου ήταν η υποχρεωτική μετάταξη 5.000 εκπαιδευτικών στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και σε διοικητικές θέσεις. Η φάμπρικα που έστησαν με τους «υπεράριθμους», μόλις τώρα ξεκίνησε να δουλεύει. Τα προϊόντα της, δηλαδή υποχρεωτικές μετακινήσεις ανά την Ελλάδα και απολύσεις, αναμένεται να βγουν στην... αγορά από φέτος. Τον δρόμο των απολύσεων θα πλατύνει και το

νέο σύστημα αξιολόγησης του εκπαιδευτικού, που βασίζεται και στις επιδόσεις των μαθητών σε εθνικής κλίμακας εξετάσεις. Τα κακά αποτελέσματα θα χρεώνονται στους «κακούς» εκπαιδευτικούς που δεν ξέρουν να κάνουν τη δουλειά τους και σε πρώτη φάση θα τιμωρούνται με μισθολογική και βαθμολογική καθήλωση και σε δεύτερη φάση με απομάκρυνση. o Επιβολή απαράδεκτων συνθηκών εργασίας με καθιέρωση, μεταξύ άλλων, του θεσμού του εκπαιδευτικού «delivery», όπου ένας εκπαιδευτικός υποχρεώνεται να καλύπτει μέχρι και πέντε σχολεία της περιφέρειάς του, προκειμένου να συμπληρώσει το ωράριο. Το μέτρο αυτό, πέρα από την εργασιακή εξόντωση των εκπαιδευτικών, διαλύει και την παιδαγωγική διαδικασία στα σχολεία, καθιερώνοντας απρόσωπες σχέσεις μεταξύ καθηγητών και μαθητών.

Μαύρος προγραμματισμός Όπως προκύπτει από τον προγραμματισμό του υπουργείου Παιδείας, η επίθεση στην εκπαίδευση θα ενταθεί, με κύρια μέτρα τα εξής: o 1.676 νέες καταργήσεις - συγχωνεύσεις σχολείων. o Το Π.Δ. για τις υποχρεωτικές μεταθέσεις των εκπαιδευτικών. o Τη μείωση του αριθμού των αναπληρωτών - ωρομισθίων. o Τον «εξορθολογισμό» του μισθολογικού κόστους για τους εκπαιδευτικούς, δηλαδή τη μείωση μισθών αλλά και του αριθμού των μονίμων εκπαιδευτικών. Οι αποδοχές των εκπαιδευτικών, ανάλογα με τα έτη υπηρεσίας, έχουν ήδη υποστεί τεράστια μείωση, που κυμαίνεται από 22%-45%. Ο εισαγωγικός μισθός έχει πλέον διαμορφωθεί στα 640 ευρώ (από 1.070) και ο καταληκτικός στα 1.400 ευρώ (από 1.600). o Την προώθηση και ολοκλήρωση των αντιεκπαιδευτικών αλλαγών που προβλέπονται με τον νόμο για το νέο Γενικό και Τεχνολογικό Λύκειο και την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου.

Ο πιο άγριος αυταρχισμός Το μαύρο τοπίο στην εκπαίδευση συμπληρώνεται από έναν άγριο αυταρχισμό προκειμένου να καμφθεί η αντίσταση του κόσμου της εκπαίδευσης, ενάντια στα μέτρα που διαλύουν το δημόσιο σχολείο και πανεπιστήμιο, αποψιλώνουν το εκπαιδευτικό σύστημα όλων των βαθμίδων από πολύτιμο δυναμικό και καθιερώνουν εργασιακές σχέσεις γαλέρας. Η κυβέρνηση, για να επιβάλει την πολιτική της, δεν δίστασε να κάνει ακόμα και προληπτική επιστράτευση των καθηγητών, πέρυσι τον Μάιο. Τα πανεπιστήμια απέφυγαν την επιστράτευση, επειδή η κυβέρνηση φοβήθηκε

μια γενικότερη κοινωνική ανάφλεξη, αλλά βίωσαν, και ακόμα βιώνουν, στιγμές απίστευτης καταστολής, ώστε να περάσει η διαθεσιμότητα και να χτυπηθεί η μεγαλειώδης απεργιακή κινητοποίηση των εργαζομένων στα ιδρύματα. Συκοφαντίες, ωμοί εκβιασμοί, πειθαρχικές διώξεις, ποινικοποίηση της απεργίας στο ΕΚΠΑ και το ΕΜΠ, εισαγγελικές παρεμβάσεις, όλα χρησιμοποιήθηκαν, όπως ο ίδιος ο υπουργός Παιδείας ομολόγησε, για να επιβληθεί η μαύρη πολιτική της διαθεσιμότητας. Τις τελευταίες εβδομάδες, το παζλ του αυταρχισμού

συμπληρώθηκε με την πρωτοφανή παραπομπή του πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών στο πειθαρχικό, με κλήσεις για απολογία στον εισαγγελέα των μελών του προεδρείου της Γενικής Συνέλευσης των διοικητικών, με την εντολή της αστυνομίας να της αποσταλούν τα ονόματα των συγκλητικών και ο αριθμός ταυτότητάς τους, με την κλήση του Θ. Πελεγρίνη στον εισαγγελέα. Οι εργαζόμενοι, αλλά και το σύνολο της πανεπιστημιακής κοινότητας, αντιστάθηκαν ηρωικά και είναι η πρώτη φορά που η κυβέρνηση υποχρεώθηκε σε διαπραγμάτευση.

Η ΑΥΓΗ • ΤΕΤΑΡΤΗ 1 IANOYAΡΙΟΥ 2014

16

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΔΙΚΤΥΩΝΕΤΑΙ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΑ ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ

Χωρίς Μεσάζοντες με στόχο τη συμβολαιακή γεωργία Βιοχημικοί έλεγχοι διασφαλίζουν την ποιότητα των προϊόντων ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΛΑΖΟΥ

Με αυτοοργάνωση απάντησε η κοινωνία στις δυσβάστακτες συνέπειες της κρίση σε βιοτικό και κοινωνικό επίπεδο. Το 2012 γεννήθηκε το Κίνημα της Πατάτας με σκοπό να φτάνουν τα αγροτικά προϊόντα απ’ ευθείας στους καταναλωτές, χωρίς τη μεσολάβηση εμπόρων, ώστε να ελεγχθεί η ενδιάμεση κερδοσκοπία και να πέσουν οι τιμές. Αρχικά το κράτος αντιμετώπισε το κίνημα αμήχανα πιστεύοντας ότι θα εκτονωθεί. Ωστόσο αυτή τη φορά οι πολίτες φάνηκαν ιδιαιτέρως αποφασισμένοι. Ηγέτιδα δύναμη αναδείχθηκε η Πιερία, που με κόπο και αντιξοότητες οργάνωσε τη μετεξέλιξη του Κινήματος της Πατάτας σε κίνημα Χωρίς Μεσάζοντες. Η βεντάλια των προϊόντων άνοιξε, οι καταναλωτές πλήθαιναν, υποστηρικτές βρέθηκαν σε ολόκληρη τη χώρα, με αποτέλεσμα να έρθει και η κρατική καταστολή. Ας πάρουμε όμως τα πράγμάτα από την αρχή. Το δίκτυο δημιουργήθηκε στην Κατερίνη, όπου μια χούφτα άνθρωποι ήρθαν σε επαφή με δεκάδες αγρότες, βρήκαν καταναλωτές που ήθελαν να αγοράσουν τα αγαθά απευθείας από τους παραγωγούς και αμέσως μετά απευθύνθηκαν στους δήμους. Σήμερα το δίκτυο εκτείνεται στον Βόλο, στη Λάρισα, στην Πτολεμαΐδα, στην Κέρκυρα και στην Αλεξανδρούπολη, ενώ εκτιμάται ότι σύντομα θα επεκταθεί σε ολόκληρη τη χώρα. Ο Ηλίας Τσολακίδης, από τους πρωτεργάτες αυτής της προσπάθειας, περιγράφει στην «Α» τον τρόπο λειτουργίας του κινήματος και δηλώνει πως ο επόμενος στόχος είναι η Συμβολαιακή Γεωργία, όρος που καταδεικνύει τις σοβαρές και καθ’ όλα νόμιμες διαστάσεις που θα λάβει το κίνημα πανελλαδικά. «Είμαστε μια κλειστή αγορά, που λειτουργεί στο πλαίσιο της νομιμότητας», υπογραμμίζει ο κ. Τσολακίδης. Η ομάδα των εθελοντών έρχεται σε επαφή με τους παραγωγούς, δίνει ονομαστικές παραγγελίες και τα προϊόντα διατίθενται σε χώρους όπου έχει δοθεί άδεια από τον εκάστοτε δήμο. Κανένα προϊόν δεν διατίθεται χωρίς απόδειξη, αλλά και κανένας καταναλωτής δεν

μπορεί να αγοράσει εάν δεν είναι γραμμένος στη λίστα παραγγελιών. Όλα τα προϊόντα υπόκεινται σε βιοχημικούς ελέγχους με ευθύνη των εθελοντικών ομάδων ώστε να υπάρχει απόλυτη ασφάλεια πριν φτάσει στο πιάτο των καταναλωτών. Παρά το γεγονός ότι κανείς δεν έχει το δικαίωμα να απαγορεύσει στους πολίτες τις καθ’ όλα νόμιμες ομαδικές παραγγελίες «Χωρίς Μεσάζοντες», για την προμήθεια ποιοτικής τροφής σε συμφέρουσα τιμή για καταναλωτές και παραγωγούς, οι μεγαλέμποροι και οι Αρχές αναζητούν τρόπους να φρενάρουν ή αν είναι δυνατόν να εξαφανίσουν το επιζήμιο για την τσέπη τους κίνημα.

Αστυνομικές επιδρομές και συνεχείς έλεγχοι Το πόσο ενοχλημένοι είναι ορισμένοι εγκάθετοι μεσάζοντες προκύπτει και από το διάβημα επιτροπών κατοίκων προς το Δημοτικό Συμβούλιο Θεσσαλονίκης, όπου εκφράστηκε η αγανάκτησή τους από τη συνεχιζόμενη καταστολή των συγκεκριμένων αγορών. Αξίζει να σημειωθεί ότι είχε προηγηθεί σφοδρή επίθεση σε όλες αυτές τις πρωτοβουλίες από τον πρόεδρο του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Μιχάλη Ζορμπίδη, που αναφέρθηκε με υποτιμητικό τρόπο στις επιτροπές κατοίκων και τους παραγωγούς που συμμετέχουν στις αγορές. Μάλιστα έφτασε σε σημείο να υποδεικνύει τον τρόπο που θα πρέπει να λειτουργήσει η αστυνομία, ζη-

τώντας όσοι εμπλέκονται να πηγαίνουν στον εισαγγελέα και μετά στη φυλακή. Ο κ. Ζορμπίδης δεν είχε καμία αναστολή να παραδεχτεί πως τα ΜΑΤ πήγαν στην πλατεία Αριστοτέλους αλλά και σε άλλα σημεία όπου λειτουργούσαν λαϊκές αγορές Χωρίς Μεσάζοντες μετά από δικό του τηλεφώνημα. Η καταστολή δεν σταματά εκεί. Ο Σάββας Μαυρομάτης, παραγωγός απορρυπαντικών, έβλεπε την επιχείρηση του να πεθαίνει ελέω κρίσης. Αποφάσισε να απευθυνθεί στο κίνημα Χωρίς Μεσάζοντες προτείνοντας να διαθέσει δοκιμαστικά τα προϊόντα του. Σήμερα, όχι μόνο έσωσε τη δουλειά του, αλλά κατάφερε να πουλά 200 τόνους απορρυπαντικών σε ολόκληρη την Ελλάδα, να αγοράσει δική του νταλίκα για να διανέμει τα προϊόντα του ενώ ακόμα και η Lidl τού έκανε πρόταση εξαγοράς της επιχείρησής του. Η επιτυχία του μέσω του κινήματος όχλησε το κατεστημένο, με αποτέλεσμα μέσα σε ένα χρόνο να έχουν πραγματοποιηθεί από το Σύνδεσμο Βιομηχάνων 5 έλεγχοι χωρίς να έχει βρεθεί κάτι μεμπτό στη λειτουργία της επιχείρησής του. Οι επιθέσεις που δέχτηκαν οι πρωτοβουλίες πολιτών από συγκεκριμένους επιχειρηματικούς κύκλους, με τη βοήθεια της Ελληνικής Αστυνομίας και των ΜΑΤ, κυρίως στη Θεσσαλονίκη, έχουν ως στόχο να σταματήσουν τις δράσεις αλληλεγγύης που δεν μπορούν να ελέγξουν, δηλώνει ο Ηλ. Τσολακίδης και προσθέτει: Η πα-

Παρά το γεγονός ότι κανείς δεν έχει το δικαίωμα να απαγορεύσει τις καθ’ όλα νόμιμες ομαδικές παραγγελίες «Χωρίς Μεσάζοντες», οι μεγαλέμποροι και οι Αρχές αναζητούν τρόπους να φρενάρουν ή αν είναι δυνατόν να εξαφανίσουν το επιζήμιο για την τσέπη τους κίνημα ράκαμψη των μεσαζόντων μέσα από κοινές δράσεις, και ταυτόχρονα η καθολική στήριξη του κινήματος Χωρίς Μεσάζοντες από την κοινωνία, οδήγησαν τους «νταβαντζήδες» της αγοράς στις γνωστές προσπάθειες τρομοκράτησης των πολιτών.

Ανακουφισμένοι οι αγρότες-παραγωγοί Οι παραγωγοί που συμμετέχουν σε αυτή την προσπάθεια τονίζουν ότι η όλη διαδικασία λειτουργεί υπέρ των αγροτών καθώς διαθέτουν τα προϊόντα τους άμεσα στους καταναλωτές, στις τιμές που ορίζουν οι ίδιοι και εισπράττουν άμεσα τα χρήματα για να μπορέσουν να προχωρήσουν τη δουλειά τους. Καταφέρνουν με αυτό τον τρόπο να αγοράσουν τους σπόρους τους, να προστατεύσουν τα χωράφια τους και δεν εξαρτώνται από το πότε θα δεήσουν οι μεσάζοντες να εξοφλήσουν τα οφειλόμενα. Παράλληλα, οι αγρότες νιώθουν ανακουφισμένοι καθώς δεν έχουν το πιστόλι στον κρόταφο και δεν αναζητούν τραπεζικά δάνεια για να δουλέψουν. Πολύτεκνες οικογένειες, συνταξιούχοι και ευάλωτοι οικονομικά πολίτες βρίσκουν ανακούφιση στο κίνημα. «Δεν μπορούμε να αγοράσουμε με άλλο τρόπο» μας λένε οι συνταξιούχοι που καλούνται να αντεπεξέλθουν με 400 ευρώ. «Για μας είναι ο τρόπος να φάμε το μεσημέρι», λένε με τρεμάμενη φωνή οικογενειάρχες που είδαν τη ζωή τους να καταστρέφεται μέσα σε λίγα χρόνια. «Με λίγα χρή-

ματα μπορούμε να βάλουμε την κατσαρόλα το μεσημέρι», λένε.

Τα κόμματα για το Κίνημα Κάθε προσπάθεια που αποκτά κοινωνικό έρεισμα ακριβώς επειδή γεννιέται από την ανάγκη της αλληλεγγύης αγκαλιάζεται τόσο όσο η δυναμική που αποκτά. Υπό αυτήν την έννοια και η συγκεκριμένη πρωτοβουλία αγκαλιάστηκε από την Τοπική Αυτοδιοίκηση ενδεχομένως γιατί «μυρίστηκαν» ψήφους. Ακόμα και το υπουργείο Ανάπτυξης παρά το αρχικό μούδιασμα υποσχέθηκε την υποστήριξη του κινήματος, μέσω ενός κρατικού διαδυκτυακού τόπου, όπου θα γίνονται προσφορές και ζητήσεις αγροτικών και άλλων προϊόντων. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ αλλά και η ΔΗΜ.ΑΡ. επιδοκίμασαν συνολικά την προσπάθεια, όχι όμως και το ΚΚΕ. Ο Περισσός εξέδωσε μάλιστα και ανακοίνωση στην οποία έκανε λόγο για ανήθικη εκστρατεία προπαγάνδας με πρωταγωνιστές τα ΜΜΕ των μεγαλοεπιχειρηματιών και την ενθάρρυνση της συγκυβέρνησης για την εξαπάτηση του λαού με τον κωδικό «κίνημα της πατάτας». Και ενώ τα κόμματα παρακολουθούν, κρίνουν ή επικρίνουν, το Κίνημα της Πατάτας, το οποίο μετεξελίχθηκε σε Κίνημα Χωρίς Μεσάζοντες, τονίζει ότι δημιουργήθηκε από την ανάγκη για αλληλοϋποστήριξη των παραγωγών και των καταναλωτών, λόγω της οικονομικής δυσπραγίας που προέκυπτε από την εκμετάλλευση και των δύο από τους μεσάζοντες. Μέσω της οργάνωσης της απ’ ευθείας συναλλαγής μεταξύ παραγωγών και καταναλωτών και των μαζικών παραγγελιών, επιτεύχθηκε αρκετά χαμηλή τιμή για τους καταναλωτές σε σχέση με αυτή που συναντούσε κανείς στην αγορά, συμφέρουσα τιμή για τους παραγωγούς σε σχέση με τις τιμές πώλησης στο χονδρεμπόριο και πλήρης απορρόφηση της προσφερόμενης παραγωγής. Μέσα από το κίνημα συνειδητοποιείται η δυνατότητα αυτοοργάνωσης και αυτοεξυπηρέτησης των πολιτών, από την οποία προκύπτει η επίγνωση της δυνατότητας απεγκλωβισμού από τον έλεγχο των δυνάμεων του πλουτισμού.

Η ΑΥΓΗ • ΤΕΤΑΡΤΗ 1 IANOYAΡΙΟΥ 2014

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

17

Η Κίττυ Αρσένη, το ΠΑΜ και το ενιαίο ΚΚΕ στις παραμονές της διάσπασης ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ ΜΑΝΩΛΑΚΟΥ

Αγαπητοί φίλοι και φίλες Θα αναφερθώ στην Κίττυ της αντιδικτατορικής αντίστασης. Kαι αναγκαστικά στο εσωτερικό περιβάλλον του αντιδικτατορικού αγώνα στο κόμμα και στο ΠΑΜ. Γνώρισα την Κίττυ Αρσένη τον Μάη του ‘67 και συνεργαστήκαμε πάνω από 3 μήνες ώς τη σύλληψή της τον Αύγουστο του ίδιου χρόνου. Μας είχε φέρει σε επαφή ο Περικλής Κοροβέσης, στην εναγώνια προσπάθεια να επικοινωνήσουμε με τον «άλλο» κόσμο μέσω ανθρώπων που δεν είχαν φάκελο στην Ασφάλεια. Φίλοι και συνεργάτες, ο Περικλής και η Κίττυ, από το θέατρο, είχαν αρχίσει να αναπτύσσουν αντιστασιακή δράση στο φιλικό και επαγγελματικό περιβάλλον τους. Για παράδειγμα, η Κίττυ μαζί με την τότε σύζυγο του Περικλή, την Καίτη Πατρώνη, ανώτερη υπάλληλο αργότερα στην Ε.Ε., και την αείμνηστη Μαίρη Αντωνοπούλου διακινούσαν τις πρώτες προκηρύξεις του Πατριωτικού Μετώπου (Π.Μ.). Την Κίττυ και τη Μαίρη συνέδεσε με το Π.Μ. ο Γιώργος ο Βότσης, ένας από τους συμμετέχοντες στην, από τον Μίκη αποκαλούμενη, πενταμελή «Επιτροπή του Πάσχα», μέσω του αλησμόνητου Φίλιππου Βλάχου. Δυστυχώς, ο Γιώργος λείπει αυτές τις μέρες στο εξωτερικό και δεν γίνεται να καταθέσει τη δική του μαρτυρία για την πολύπλευρη αντιστασιακή δράση της Κίττυς. Από τότε πέρασε μισός σχεδόν αιώνας και μεσολάβησαν συγκλονιστικά γεγονότα. Η σταδιακή επέλαση των νεοφιλελεύθερων πολιτικών, η κατάρρευση του υπαρκτού, η ήττα του εργατικού κινήματος, η παγκοσμιοποίηση των αγορών, η πτώχευση της χώρας και η ανθρωπιστική κρίση που ζούμε σήμερα. Χρόνια διαβρωτικά παλαιών συνθηκών και συνηθειών. Ήμασταν νέοι και τώρα βρισκόμαστε εν αποδρομή. Πολλοί από τους παλιούς φίλους και συναγωνιστές εκείνης της εποχής -κι ανάμεσά του η Κίττυ- έχουν φύγει και όσοι ακόμη μένουμε άλλα θυμόμαστε, άλλα έχουμε λησμονήσει και άλλα έχουμε

φροντίσει να απωθήσουμε από τη μνήμη μας λες και τώρα ακόμα θέλουμε να περιφρουρήσουμε πρόσωπα και διαδρομές της παράνομης αντιδικτατορικής δράσης. Η Κίττυ Αρσένη άφησε μόνο ένα γραπτό κείμενο: τη μαρτυρία της στο Συμβούλιο της Ευρώπης για τα βασανιστήρια στην Ασφάλεια της Μπουμπουλίνας. Δεν ξέρω αν στον στενό κύκλο της αφηγήθηκε αργότερα περιστατικά από την αντιστασιακή της δράση. Ο Βικέντιος βεβαιώνει ότι δεν βρέθηκε ούτε μια σχετική σημείωση στα πράγματά της. Σ’ αυτή τη μαρτυρία της μπορώ να αναγνωρίσω, κάτω από ψευδώνυμα που η ίδια κατασκεύασε για να προφυλάξει συναγωνιστές της, τον Αλέξη, τον Δημήτρη, τη Δάφνη, την Αγγελική1. Κι όταν αργότερα συναντηθήκαμε σε δημόσιες εκδηλώσεις δεν θέλησα να μάθω ποια πρόσωπα έκρυβε με τα ψευδώνυμα του Πέτρου, του Ορέστη, του Ίωνα ή για τους συγκρατούμενούς της ή τις συγκρατούμενές της στην Ασφάλεια και στη φυλακή, αφού η ίδια απέφευγε να μιλάει για ‘κείνα τα χρόνια. Περιορίστηκε μόνο στη μαρτυρία της για να αποκαλύψει μέσα από τη δική της περίπτωση κάθε πτυχή των βασανιστηρίων, από την ψυχολογική βία ώς τις εικονικές εκτελέσεις στα νταμάρια και ως την εξοντωτική σωματική βία στην ταράτσα της Μπουμπουλίνας μέχρι τον προθάλαμο του θανάτου. Μετά την πτώση της δικτατορίας δεν έδειχνε να την απασχολεί η μεταπολιτευτική αγωνιστική ρητορική για την χουντική επταετία. Στρατευμένη πια οργανικά στο κίνημα της Αριστεράς2, είχε πολλά να κάνει κυρίως μέσα από την εκπλήρωση των πρωταρχικών της ενδιαφερόντων το θέατρο- χωρίς να πάψει και την άλλη κομματική της δράση. Ίσως, μ’ αυτήν της τη σιωπή να στέρησε στοιχεία και πηγές για τις μεταπτυχιακές εργασίες και τις διδακτορικές διατριβές των νεότερων ιστορικών, αλλά αυτή ήταν η Κίττυ: πρόσωπο προ-

σφοράς και ανιδιοτέλειας. Και αυτό έχει απείρως μεγαλύτερο βάρος από την τοποθέτηση του καθενός μας στο μεταπολιτευτικό πολιτικό σκηνικό. Εκτείνεται στον χώρο των αξιών της Αριστεράς για έναν ανθρώπινο κόσμο, όπως κι αν θέλει να τον ονοματίσει κανένας. Η Κίττυ προσχώρησε στην οργανωμένη Αριστερά από εσωτερική ανάγκη να συμμετάσχει στον αγώνα για την ανατροπή της δικτατορίας. Από τα εφηβικά της χρόνια, όπως μαρτυρούν οι παλιές συμμαθήτριες και φίλες της από το γυμνάσιο, έπαιρνε πρωτοβουλίες για συμπαράσταση και βοήθεια σε οικογένειες εξορίστων και φυλακισμένων του Εμφυλίου. Δεν είχε, όπως είπαμε, φάκελο στην Ασφάλεια, γιατί δεν είχε τύχει να πάρει μέρος σε κομματικές οργανώσεις της ΕΔΑ. Η όποια πολιτική δράση της εκδηλωνόταν στον χώρο του θεάτρου και στο φιλικό της περιβάλλον. Αυτό εξασφάλισε ώστε η πολύπλευρη δράση της για τη συγκρότηση του Εθνικού Συμβουλίου του ΠΑΜ να έχει μόνο θετικά αποτελέσματα. Η Κίττυ βίωνε τις δυσκολίες του αντιδικτατορικού αγώνα, αλλά δεν της δόθηκε η δυνατότητα να συμμεριστεί τις εσωτερικές κομματικές διεργασίες ούτε και τα προβλήματα εκείνα που έθεταν όρια στην ανάπτυξη του ΠΑΜ και εν τέλει το περιόρισαν στον χώρο της ιστορικής Αριστεράς. Αν είχε τουλάχιστον ενημερωθεί, θα

Αυτή ήταν η Κίττυ: πρόσωπο προσφοράς και ανιδιοτέλειας. Και αυτό έχει απείρως μεγαλύτερο βάρος από την τοποθέτηση του καθενός μας στο μεταπολιτευτικό πολιτικό σκηνικό. Εκτείνεται στον χώρο των αξιών της Αριστεράς για έναν ανθρώπινο κόσμο, όπως κι αν θέλει να τον ονοματίσει κανένας

μπορούσε με μια άλλη διατύπωση να γράψει στον πρόλογο της τυπωμένης μαρτυρίας της: «είναι μισοτελειωμένο ακόμα, γιατί η μαρτυρία βασικά σταματάει στην απομόνωση. Δεν είχα το κουράγιο να καταγράψω μια άλλη εμπειρία που με σημάδεψε. Στο τέταρτο πάτωμα και στη φυλακή με τις άλλες συγκρατούμενες. Εκεί που οι νόμοι των ανθρώπινων σχέσεων μεταβάλλονται, οι συγκρούσεις πολλαπλασιάζονται και σε άλλα επίπεδα, η μνήμη γίνεται πιο οδυνηρή και η κρίση δεν είναι τόσο καθαρή». Οφείλουμε, έστω και των υστέρων, να αναγνωρίσουμε ότι αν δεν κυριαρχούσε μια απλουστευτική αντίληψη «συνωμοτικών κανόνων» ή κι ακόμα μια γενικότερη αντίληψη που έκλεινε σαν επτασφράγιστα μυστικά ενός περιορισμένου κύκλου στελεχών, κρίσιμες πολιτικές και κομματικές διεργασίες και είχε συμμεριστεί και η Κίττυ τους προβληματισμούς για το κόμμα και το ΠΑΜ -παρ’ όλο που η ίδια ποτέ δεν παραπονέθηκε αργότερα εξ όσων γνωρίζω-, τίποτε δεν θα άλλαζε στην αγωνιστική της συμπεριφορά. Αντίθετα μάλιστα θα είχε πλουτίσει τις εμπειρίες της και δεν θα ήταν τόσο τραυματικές οι συνθήκες στη φυλακή με τις άλλες συγκρατούμενές της. Ίσως μάλιστα, όπως προκύπτει από συγκεκριμένη αναφορά στη μαρτυρία της, να μην είχε καν συλληφθεί τότε, αφού η αποστολή της δεν ήταν να φυγαδεύει κασέτες και άλλο υλικό στο εξωτερικό - άλλοι είχαν αναλάβει αυτόν τον ρόλο. Κι αργότερα, με την ορθοφροσύνη που διέθετε θα μπορούσε να ε-

πεξεργαστεί βαθύτερα τη συνολική πια εμπειρία της από εκείνα τα χρόνια. Η γνώση, λένε είναι δύναμη. Η ίδια, στη μαρτυρία της, δεν αναφέρει παρά μόνο μια συζήτηση που είχε με τον Αλέξη και περιοριζόταν στο πώς θα αντιμετωπίσουν την Ασφάλεια όταν θα συλλαμβάνονταν. Ας μου επιτραπεί να καταγράψω κάποια, γνωστά σε μένα, κρίσιμα γεγονότα που αφορούν το εσωτερικό περιβάλλον μέσα στο οποίο η Κίττυ ανέπτυξε την αντιστασιακή της δράση. Της το οφείλουμε όσοι κομματικοί τότε συνεργαστήκαμε μαζί της. Το ΠΑΜ, τουλάχιστον σε ένα κομμάτι του, στο αρχικό Π.Μ., ξεκίνησε με μια ομοφωνία που βασιζόταν στο όσο το δυνατόν μεγαλύτερο πολιτικό και κοινωνικό εύρος του. Αλλά και με μια διαφωνία. Αυτό προηγήθηκε της συνεργασίας μας με την Κίττυ. Στην «Επιτροπή του Πάσχα»3 ο Μίκης πρότεινε να απευθυνθούμε στη σοβιετική πρεσβεία για να πάρουμε από το ΚΚΣΕ το χρίσμα της ηγεσίας, με το επιχείρημα ότι η ηγεσία της ΕΔΑ, στην οποία και ο ίδιος μετείχε, όπως και η ηγεσία του ΚΚΕ, είχαν χρεωκοπήσει. Αποσοβήσαμε τότε αυτό το μετέωρο για μας και ολέθριο για τον αντιστασιακό αγώνα βήμα. Ήταν μια σύγκρουση που άγγιζε τον πυρήνα του κομματικού προβλήματος, που ήδη είχε ανοίξει από το ‘644, αλλά και του γενικότερου προσανατολισμού της αντίστασης. Κι αν αυτό ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 18

Η ΑΥΓΗ • ΤΕΤΑΡΤΗ 1 IANOYAΡΙΟΥ 2014

18 ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 17

προηγήθηκε, τι να πει κανείς για άλλα εξίσου σημαντικά, που άμεσα σχετίζονταν με τη δράση της Κίττυς; Θα αναφέρω κάποια στοιχεία: Θυμάμαι την εκτίμηση μέλους τού υπό συγκρότηση Εθνικού Συμβουλίου του ΠΑΜ, παλαιού στελέχους της Αριστεράς και άμεσου συνεργάτη της, που δρούσε στη νομιμότητα, ότι ήταν λάθος καθοριστικό η υποκατάσταση της ΕΔΑ (και της ΔΝΛ) από το ΚΚΕ. Απόφαση που καθόριζε όχι μόνο το παρόν του αντιδικτατορικού αγώνα αλλά και τις μελλοντικές εξελίξεις. Θυμίζω ότι το κλιμάκιο της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ είχε αποδεχθεί τη σχετική απόφαση της ηγεσίας του ΚΚΕ, που βρίσκονταν στο εξωτερικό, όπως είχε και παλιότερα κάνει με την απόφαση του ‘65 για τη δημιουργία «κομματικών στηριγμάτων» στα όργανα της ΕΔΑ και των Λαμπράκηδων5, θέτοντας τότε ως άμεσο πολιτικό στόχο την de facto νομιμοποίηση του ΚΚΕ με την εμφάνιση ξεχωριστής από την ΕΔΑ κοινοβουλευτικής ομάδας, μετά τις εκλογές που είχαν προκηρυχθεί και πρόλαβε η δικτατορία. Με την επικράτηση του πραξικοπήματος των συνταγματαρχών σχεδόν όλοι από όσους δεν είχαμε συλληφθεί προσχωρήσαμε, χωρίς περίσκεψη, σε αυτήν την απόφαση, υιοθετώντας το επιχείρημα ότι έτσι κι αλλιώς και τα δύο κόμματα ήταν εκτός νόμου, χωρίς να συνυπολογιστούν ούτε οι διαφορές ούτε οι συνέπειες. Ήταν σε άλλες συνθήκες και από διαφορετική αφετηρία η εκδοχή της πρότασης του Μίκη, ο οποίος είχε ήδη ενσωματωθεί στο παράνομο ηγετικό κλιμάκιο του ΚΚΕ, που συνέχιζε την εξάρτηση από τη Σοβιετική Ένωση. Αργότερα, όταν η Κίττυ είχε συλληφθεί, είχε περάσει του κόσμου τα βασανιστήρια, τον Φλεβάρη του ‘68, η κολιγιαννική ηγεσία αξιοποίησε την «ευκαιρία» της δικτατορίας και στηριγμένη στους συμβιβασμούς της κομμουνιστικής πτέρυγας της ΕΔΑ προχώρησε στη διάσπαση με άμεση συνέπεια την αφυδάτωση του αντιδικτατορικού αγώνα. Πώς να κατανοήσει τότε κανείς και να μιλήσει στην Κίττυ για τη διαφωνία ως προς τον κομματικό φορέα και για τη γονιδιακή ανωμαλία του σταλινικού υποδείγματος -ουδείς αναμάρτητοςμε όλες τις συνέπειες σε συλλογικό και προσωπικό επίπεδο; Πώς τα καταφέραμε εμείς, οι τότε νεότεροι, να αποδεχθούμε αυτή τη λογική που ήταν σε σύγκρουση με τις ίδιες μας τις εμπειρίες από την εποχή της ύστερης ΕΠΟΝ, της ΕΔΑ και των Λαμπράκηδων, ένα σταλινικό υπόδειγμα που είχαμε αρνηθεί στην πράξη και που έθετε την προτεραιότητα του κόμματος πάνω από τις ανάγκες του κινήματος και μετέφραζε την ηγεμονία σε γραφειοκρατική καθοδήγηση για να εκπέσει στον ασφυκτικό έλεγχο του κινήματος; Αυτή τη νεότερη γενιά της μετεμ-

ΠΟΛΙΤΙΚΗ φυλιακής Αριστεράς εξέφρασε -όπως καταγράφεται στη μαρτυρία της- η Κίττυ όταν πια η Ασφάλεια κλείνει τον φάκελό της και της ανακοινώνει ότι θα παραπεμφθεί στο στρατοδικείο. Ο διάλογος που ακολουθεί είναι στο γραφείο του αξιωματικού της Ασφάλειας Γιαννακάκου: «- Θα περάσεις από έκτακτο στρατοδικείο. Θα πάρεις... περίπου 20 χρόνια - Ναι, το κατάλαβα... δεν παίζουνε μαζί τους. Τους πολεμάνε.

- Δεν σου φτάνανε τα λεφτά που έπαιρνες από το θέατρο; - Το πιστεύετε από πού λέτε, τον ρωτάω. Φαίνεται πως αγρίεψα κάπως γιατί βλέπω να τα χάνει.

- Δεν λέω..., καλό είναι να ‘χεις μια ιδέα, αλλά η δική σου ιδέα είναι στραβή.

- Γιατί είναι στραβή; - Γιατί αυτό που θέλεις είναι κομμουνισμός.

- Και πού ξέρετε εσείς τι θέλω; - Ξέρω, θέλεις να φύγουνε οι Αμερικάνοι και να ‘ρθουνε οι Ρώσοι. Δεν διαλέγω αφέντες, μα πάνω απ’ όλα δεν θέλω τους συνταγματάρχες σας. Μας πήγανε 20 χρόνια πίσω. Ό,τι φτιάξαμε σαν τα μυρμήγκια χρόνια τώρα, μας τα γκρέμισαν, μας ποδοπάτησαν» Η Κίττυ με τον Χριστόφορο Αργυρόπουλο είχαν προετοιμάσει σύσκεψη με μια ομάδα τού υπό συγκρότηση Εθνικού Συμβουλίου του ΠΑΜ Σάκης Καράγιωργας, Νίκος Ξανθάκης, Ευάγγελος Δεβλέτογλου υπουργός Οικονομικών στην πρώτη μεταδιδακτορική κυβέρνηση Καραμανλή, Μάνος Δελούκας και κάποιοι ακόμη- για να μετάσχουν στην επεξεργασία του Σχεδίου Απόφασης του ΠΑΜ που είχε συντάξει το κομματικό γραφείο. Οι περισσότεροι εργάζονταν στην Επιτροπή Μελετών της ΤτΕ. Από αυτή την ομάδα, όπως αργότερα έμαθα, διοχετεύονταν στη «Φωνή της Αλήθειας» στοιχεία για την οικονομική πορεία της χώρας ε-

Η Κίττυ Αρσένη στην πορεία ειρήνης το 1965

Αφίσα της ΕΔΑ (Πάσχα 1969)

Η Κίττυ βίωνε τις δυσκολίες του αντιδικτατορικού αγώνα, αλλά δεν της δόθηκε η δυνατότητα να συμμεριστεί τις εσωτερικές κομματικές διεργασίες ούτε και τα προβλήματα εκείνα που έθεταν όρια στην ανάπτυξη του ΠΑΜ και εν τέλει το περιόρισαν στον χώρο της ιστορικής Αριστεράς.

κείνο τον καιρό. Στη συνεδρίαση έγιναν ουσιαστικές παρατηρήσεις στο Σχέδιο, όπως μεταξύ άλλων η αναδιατύπωση στο κείμενο για τον ρόλο του βασιλιά, καθώς μια διαφαινόμενη από τότε δυσαρέσκεια σε μερίδα εν ενεργεία αξιωματικών μπορούσε να προκαλέσει ρήγμα στην καταναγκαστική πειθαρχία της παπαδοπουλικής χούντας στις Ένοπλες Δυνάμεις! Αργότερα επίσης έμαθα ότι και στελέχη του κλιμακίου της Κ.Ε. του ΚΚΕ, στις επαφές που είχαν με συντοπίτες τους πολιτικούς παράγοντες της Δεξιάς, μετέφεραν πληροφορίες για διιστάμενους προσανατολισμούς στο ίδιο το στελεχικό δυναμικό της χούντας6. Όλες οι παρατηρήσεις από εκείνη τη σύσκεψη μεταφέρθηκαν μαζί με την πρόταση να προετοιμαστεί συνάντηση εκπροσώπων και από άλ-

λες ομάδες του Εθνικού Συμβουλίου -άγνωστων άλλωστε μεταξύ τους-, ώστε να καταλήξει στην οριστική διατύπωση του κειμένου και να αποκτήσει ουσιαστική υπόσταση το Εθνικό Συμβούλιο. Το αρχικό κείμενο έμεινε αναλλοίωτο, πήρε τη μορφή της απόφασης και η πρόταση απορρίφθηκε με το επιχείρημα ότι στις συνθήκες της δικτατορίας θα πολλαπλασιάζονταν οι κίνδυνοι να χτυπηθεί και στον πυρήνα του το ΠΑΜ. Το τεχνικο-οργανωτικό πρόβλημα ήταν πράγματι υπαρκτό, αλλά μπορούσε να αντιμετωπισθεί. Το πολιτικό, όμως δίλημμα που ανέκυπτε αφορούσε τη σχέση κόμματος και κινήματος, καθοδήγησης και ασφυκτικού ελέγχου του ΠΑΜ. Ε, λύθηκε προς τη δεύτερη κατεύθυνση. Δεν ξέρω αν θα είχαν πάρει άλλη τροπή τα πράγματα, αν τουλάχιστον ένας ευρύτερος κύκλος στελεχών, μεταξύ των οποίων η Κίττυ, είχαν μετάσχει στον προβληματισμό για το σχέδιο και για εκείνη την πρόταση. Όμως σταδιακά, πριν ακόμα γίνουν οι πρώτες ομαδικές συλλήψεις τον Αύγουστο του ‘67, οι περισσότεροι από εκείνη τη σύσκεψη στο διαμέρισμα του Νίκου Ξανθάκη απομακρύνθηκαν, καθώς, στον πολιτικό χώρο από τον οποίο προέρχονταν, επικράτησαν τα κεντρώα στελέχη, προχώρησαν στην ίδρυση της Δημοκρατικής Άμυνας και μετά την πτώση της δικτατορίας αποτέλεσαν το κρίσιμο αντιστασιακό μέγεθος, το οποίο είχε ανάγκη ο Ανδρέας Παπανδρέου για να δημιουργήσει το ΠΑΣΟΚ. Σ’ αυτή τη διαδοχική σειρά γεγονότων και αποφάσεων είναι πάντα ζωντανή η μνήμη της Κίττυς, που με την άοκνη δραστηριότητά της συνέβαλε αποφασιστικά στο εύρος του ΠΑΜ της πρώτης περιόδου του αντιδικτατορικού αγώνα. Εκτός όσων προανέφερα, η Κίττυ είχε στενή σύνδεση με στελέχη που

Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ

Σύνταξη: Κώστας Βούλγαρης, Κώστας Γαβρόγλου, Γιώργος Μερτίκας, Άλκης Ρήγος, Πέτρος-Ιωσήφ Στανγκανέλλης, Kώστας Χριστόπουλος ΤΕΥΧΟΣ 578

ΚΡΙΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΥ, ΤΕΧΝΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

1 IANOYAΡΙΟΥ 2014

www.avgi-anagnoseis.blogspot.com

ΔΙΗΓΗΜΑ

Χθες βράδυ, παραμονή Πρωτοχρονιάς Στην άκρη του κάδου, κάτω από τον μεταλλικό κύλινδρο, πρόβαλλε το βαρύ κομμάτι από ατόφιο σίδερο. Παλιό εξάρτημα μηχανής; Υπόλειμμα χειροκίνητου τόρνου που κάποτε συνέθλιβε σίδερα, κατάπινε ατσάλια, συμπίεζε λαμαρίνες; Βαρύς στρόφαλος παρατημένος από παρακείμενο σαράβαλο; Ό,τι και να ‘ταν, στα σκραπατζίδικα εύκολα έπιανε δέκα, μπορεί και δώδεκα ευρώ. Ο Ιμάν το είδε. Δηλαδή όχι ακριβώς το είδε, αφού ο δρόμος ήταν μισοφωτισμένος, αλλά το ένιωσε. Πάντα το ένιωθε: όπου υπήρχε σίδερο, εκείνος το μυριζόταν όπως το σκυ-

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΞΕΝΑΡΙΟΥ

λί το θήραμα. Ο Ιμάν είχε γίνει ανθρώπινος μαγνήτης που είλκυε και τα ελάχιστα ρινίσματα σιδήρου, όπου κι αν βρίσκονταν, αυτά ή εκείνος. Την ένιωσε λοιπόν ο Ιμάν την παρουσία του πολύτιμου υλικού. Κομμάτι χρυσού που έστιλβε ξεχασμένο κάτω από τον κάδο, περίμενε τον νέο του κάτοχο. Με βήματα ήσυχα, σταθερά μετακίνησε το ισχνό κορμί του μέχρι τη λεία του. Σκιά σκιάς μέσα στο γαλακτερό ημίφως, ο Ιμάν πλησίαζε, ολοένα πλησίαζε το περιπόθητο αντικείμενο. Γλιστρούσε απαλά μέσα στο μισοσκόταδο. Το ψιλόβροχο του Δεκέμβρη ύγραινε τις κινήσεις του. Αν και τις δυσχέραινε, οι σταγόνες της βροχής στο άσπρο φως της λάμπας του δήμου προσέδιδαν μια επισημότητα στις κινήσεις του, σχεδόν τραγική. Ο Ιμάν τώρα ήταν σε απόσταση βολής από τη λεία του. Γονάτισε πάνω στο βρεγμένο οδόστρωμα. Πλάι του ασήμιζαν οι νερόλακκοι της ασφάλτου. Με επισημότητα, με κίνηση σχεδόν ιερατική, έσκυψε αργά και, με

Εικόνες ημερολογίου Οι εικόνες του τεύχους είναι από το Ημερολόγιο 2014, έκδοση Γ. Κωστόπουλος, Γραφικές τέχνες, και προέρχονται από το λεύκωμα του γάλλου αρχιτέκτονα Julien David Le Roy (1728-1803), με τον τίτλο: Ruines des plus beaux monuments de la Grèce (Ερείπια των ωραιότερων μνημείων της Ελλάδας) Παρίσι, 1758.

τα δυο του χέρια, πήρε -πήγε να πάρει- το βαρύτιμο σίδερο. Ωστόσο η κίνηση δεν ολοκληρώθηκε, γιατί την ίδια στιγμή που ο Ιμάν σχεδόν άγγιζε τον απαρχαιωμένο στρόφαλο -ή ό,τι άλλο ήταν τέλος πάντων εκείνο το πράγμα- ένα άλλο χέρι άρπαξε τον καρπό του. Λαβή τερατώδης που, κατά σειρά, έσφιξε, μούδιασε, παρέλυσε το λιπόσαρκο μαυριδερό χέρι του Ιμάν. Άσ’ το κάτω, γαμημένε, εγώ το είδα πρώτος. Το χέρι έσφιγγε, αμείλικτο, τον Ιμάν. Τώρα όμως είχε εγκαταλείψει τον καρπό του, έπιανε τον λαιμό του. Οι σιδερένιοι καρποί, υγραμένοι από το ψιλόβροχο, γλιστρούσαν πάνω στο λαρύγγι του Ιμάν, κάνοντας τη λαβή ακόμη πιο επώδυνη για τον σιδεροσυλλέκτη. Θα φτύσεις της μάνας σου το γάλα, καριόλη. Εγώ το είδα πρώτος. Όσο η υγρή λαβή συνεχιζόταν, ισχυρή, αμείλικτη, τόσο ο Ιμάν απομακρυνόταν από τον κόσμο. Το πρώτο που είδε ήταν τα πρόβατα που έβοσκε στα βουνά του Παμίρ, να ροβολάνε κατά το ποτάμι. Το δεύτερο ήταν η πεθαμένη μάνα του, να στέκει και να του γνέ-

φει από μακριά. Το τρίτο και τελευταίο ήταν το προσωπάκι της κόρης του, αφημένης κάπου στα περίχωρα της Λαχώρης, να του χαμογελά. Εκεί σταμάτησε. Εκεί το λιγοστό οξυγόνο που τροφοδοτούσε ακόμη τον εγκέφαλό του τού επέτρεψε να αντιδράσει: ο Ιμάν, σιγά σιγά αλλά σταθερά, μπόρεσε να κατεβάσει το χέρι ως την κάλτσα, ως τον σουγιά που πάντα είχε κρυμμένο εκεί. Αν και η λαβή του Μανώλη παρέμενε αμείωτη σε ένταση ενώ το ψιλόβροχο συνεχιζόταν, αν και το άσπρο φως του στύλου δεν επέτρεπε σε κανέναν από τους δυο να δει καλά, το χέρι του Ιμάν έφτασε στον σουγιά. Μια, δυο, τρεις, πολλές μαχαιριές στο σώμα του Μανώλη, από το οποίο είχε καταφέρει να απαγκιστρωθεί. Ξώφαλτσες άλλες, γεμάτες άλλες και αποτελεσματικές. Το κορμί του Μανώλη κλυδωνίστηκε μετά από τη σύντομη πάλη. Λίγο πριν σωριαστεί στην υγρή άσφαλτο, στα ελάχιστα εκείνα κρίσιμα δευτερόλεπτα όπου ο χρόνος παγώνει, το ολονέν μειούμενο οξυγόνο τού επέτρεψε

να δει: κατσίκια που έβοσκε μικρός στον Ομαλό να τρεχοβολάνε προς το φαράγγι. Ύστερα είδε τη μάνα του, μαυροντυμένη, να στέκει και αδιόρατα να του χαμογελά. Είδε μια σύριγγα καρφωμένη στο μπράτσο του να τον ποτίζει ευτυχία και -αυτήν την είδε στο τέλος τέλος- την κοπέλα του, την πρώτη και τελευταία κοπέλα του, που είχε μείνει στην Κρήτη, να στέκει κι αυτή όρθια και να τον πλησιάζει απλώνοντάς του το χέρι. Ο Μανώλης σωριάστηκε πάνω στο τραχύ οδόστρωμα. Το ίδιο κι ο Ιμάν, ασφυκτιώντας, δεν μπορούσε ν’ ανασάνει. Πλάι στα δυο ακίνητα κορμιά ο πράσινος μεταλλικός κάδος με το σκουπιδομάνι. Λίγα εκατοστά πιο πέρα, ένα μεγάλο κομμάτι ατόφιο σίδερο - αρχαίος στρόφαλος ή ό,τι άλλο. Τώρα η ψιλή βροχή είχε σταματήσει. Η άσφαλτος παρέμενε βρεγμένη, ασήμιζαν οι μικροί νερόλακκοι πάνω της. Ο ουρανός είχε ανοίξει - διάφανος, διαυγής, έναστρος. Χιλιάδες αστέρια λαμπύριζαν στον θόλο του, σαν τα χριστουγεννιάτικα λαμπιόνια που τρεμόπαιζαν στα παράθυρα των σπιτιών.

Η ΑΥΓΗ • 1 IANOYAΡΙΟΥ 2014

20

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ

2

Μικρός χαρτοπαικτικός οδηγός

Ο ΚΑΛΟΣ ΠΑΙΚΤΗΣ δεν παίζει με τα χαρτιά (τη μπίλια, τα πούλια, τα ζάρια, τα άλογα, τους αριθμούς) αλλά μόνον με τα χρήματα. Ο καλός παίκτης μένει παγερά ασυγκίνητος μπροστά σ’ έναν εντυπωσιακό συνδυασμό χαρτιών ή γενικά μπροστά σε μια ευνοϊκή συγκυρία κατά τη διεξαγωγή του παιχνιδιού∙ εκείνο που πρέπει να τον ενδιαφέρει είναι το κέρδος που προσδοκά να αποκομίσει διακυβεύοντας το ποσό που του ζητούν. Δεν συμμετέχουμε π.χ. σε ένα κόλπο πόκας, όσο καλό χαρτί κι αν έχουμε, αν δούμε ότι οι παίκτες που διαθέτουν μπροστά τους αρκετά χρήμαΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΒΑΡΒΕΡΗ

τα βρίσκονται έξω απ’ το κόλπο. Αν παρά ταύτα αποφασίσουμε να συμμετάσχουμε, πρέπει να ξέρουμε ότι σε περίπτωση κέρδους αυτό θα είναι ασήμαντο, ενώ σε περίπτωση που το κόλπο χαθεί θα έχουμε αστόχαστα ισχυροποιήσει έναν πρώην αδύναμο αντίπαλο. Η ΦΥΣΙΚΗ κατάσταση του παίκτη επηρεάζει σημαντικά την απόδοσή του. Χορτάτος από ύπνο, μετά από ελαφρότατο γεύμα, φρέσκος, ξυρισμένος, αρωματισμένος, ο καλός παίκτης μεγιστοποιεί τη διαφορά του απ’ τους αντιπάλους του. Το παιχνίδι θα σε υπολογίσει εφ’ όσον το υπολογίσεις κι εσύ. Μην το υποτιμάς, οφείλεις να προσέρχεσαι σ’ αυτό με «σεβασμό». Μ’ αυτά δεν εννοώ αναγκαστικά κάτι μεταφυσικό, που έτσι κι αλλιώς δεν γνωρίζω αν μετέχει ή όχι της όλης υπόθεσης. Εννοώ ότι οι δυνατότητες του παίκτη οφείλουν να συνοδεύονται από άριστες φυσικές προϋποθέσεις ώστε να αποδίδουν στον ανώτατο δυνατό βαθμό. ΜΗΝ ΕΠΙΔΕΙΚΝΥΕΤΕ τις χαρτοπαικτικές σας γνώσεις και ικανότητες χωρίς λόγο. Το πιθανότερο είναι οι άλλοι είτε να μην καταλάβουν είτε να σας φοβηθούν. Το δεύτερο είναι το χειρότερο. ΤΥΧΑΙΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ: «Ο παίκτης» του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, η «Ντάμα Πίκα» του Αλεξάντρ Πούσκιν, ο «Χαρτοπαίκτης» του Μιχαήλ Χουρμούζη, «Ο χορός των ρόδων» του Αντώνη Σουρούνη, ο «Χαρτοπαίκτης»

(The Cincinati Kid), η γνωστή ταινία με τον Στηβ Μακ Κουήν, η «Χαρτοπαίχτρα» του Δημήτρη Ψαθά, «Το δόλωμα» του Αλέκου Σακελλάριου: Χαρείτε την περιπτωσιολογία της λογοτεχνίας ή του θεάματος αλλά μη διδάσκεστε ποτέ απ’ αυτήν. Όλες οι παραπάνω περιπτώσεις περιέχουν, λίγο ώς πολύ, υπερβολές ή απιθανότητες. Χαρτοπαικτική παιδεία διδάσκει μόνον και αυστηρά η -με χρηματικό στοίχημα- χαρτοπαικτική πράξη. ΑΠΟΦΕΥΓΕΤΕ, κατά το δυνατόν, τις χαρτοπαιξίες των εορτών: α) εκεί παίζουν «για το καλό» ενώ εσείς όχι, β) συχνά σ’ αυτές τις συνάξεις μπορεί να χάσετε χρήματα από περιστασιακούς εορταστές (τους λεγόμενους «αλεξιπτωτιστές»), χρήματα τα οποία δεν θα ξαναδείτε ποτέ. ΟΙ ΑΝΔΡΕΣ παίκτες καλά θα κάνουν να αποφεύγουν ως συμπαίκτριες τις γυναίκες, ι-

Σαν πυροτέχνημα στα έκθαμβα μάτια παιδιού... Εκεί πάνω στην αλλαγή του χρόνου, που οι ουρανοί αγάλλονται και χαίρει η Φύση όλη, σκάει πολύχρωμα χαρμόσυνο σαν πυροτέχνημα το γιορτινό τρίπτυχο του Δωδεκαημέρου (Χριστούγεννα - Πρωτοχρονιά - Φώτα), σημαδεύοντας την κατάληξη του ημερολογιακού έτους και την αφετηρία του συνάμα - περίοδος πυκνά φορτωμένη με έθιμα πανάρχαια που ριζοβολούν στο παγανιστικό παρελθόν κι άλλα χριστιανικά, ανάκατα, σε αγαστή συνύπαρξη. Σ’ αυτό το γιορταστικό τρίπτυχο δεσπόζει καθοριστικά το χριστουγεννιάτικο σκηνικό -εμβληΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΠΟΥΛΩΤΗ

ματικό για ολόκληρο το Δωδεκαήμερο- που η παράδοση επίμονα το θέλει χιονισμένο, να πέφτουν οι νιφάδες με βαμβακένια σιωπή, η φωτιά να τριζοβολάει γλυκά στο τζάκι, τα δώρα στοιβαγμένα κάτω από το χριστουγεννιάτικο δέντρο να προκαλούν την ανυπομονησία των παιδιών, που μελωδούν, μικροί καλαντιστές αυτά, το ύψιστο θρησκευτικό γεγονός της θείας Γέννησης, κι ύστερα τον ερχομό του Aϊ-Βασίλη και τη βάφτιση στον Ιορδάνη ποταμό. Και οι ευχές κάθε λογής, στερεότυπες το πιο πολύ, δίνουν και παίρνουν, εξυφαίνοντας ένα προστατευτικό αόρατο δίχτυ για να αποτρέπει το κακό, αγρεύοντας ταυτόχρονα ό,τι καλό θα φέρει την εκπλήρωση επιθυμιών και

δίως δε τις νέες. Η παρεμβολή, έστω και εντελώς επιφανειακή, του ερωτικού στοιχείου, αποβαίνει σχεδόν πάντα υπέρ των γυναικών και κατά του καλού παίκτη. ΠΑΛΙΑ, η χαρτοπαιξία και οι όροι που χρησιμοποιούσε είχαν γαλλική την προέλευση. Αυτό παράλληλα σήμαινε και πολιτισμική τάξη άλλου είδους: άνεση χρόνου διεξαγωγής, τήρηση αυστηρών τύπων και, ιδίως, συγκροτημένο κοινωνικό προφίλ της χαρτοπαιξίας, μέσα στο οποίο ο καλός παίκτης μπορούσε έως και να θαυματουργήσει. Περίπου μετά το 1975, στην Ελλάδα τουλάχιστον, ο ευγενής γαλλικός θυρεός υποχώρησε προ της αμερικανικής λαίλαπας. Έτσι, δεν αντικαταστάθηκαν μόνον οι γαλλικοί όροι σχεδόν στο σύνολό τους από αγγλικούς, αλλά μεταβλήθηκε και η όλη αντίληψη περί τα παίγνια. Αναπτύχθηκαν ταχύτεροι ρυθμοί διεξα-

Δωδεκαήμερο προσδοκιών. Χριστούγεννα κι από κοντά η Πρωτοχρονιά, πέρα από το όποιο θρησκευτικό τους περίβλημα και τους βαθύτερους συμβολισμούς τους, είναι οι κατ’ εξοχήν χαρμόσυνες γιορτές του χριστιανικού εορτολογίου που τα παιδιά δικαιωματικά τις θεωρούν δικές τους, λες και θεσπίστηκαν ειδικά για εκείνα. Γι’ αυτό ό,τι βιώνεται γιορτινά και άπληστα στη χλωρή παιδοσύνη στίζει την υπόλοιπη ζωή, στοιχειώνει τη μνήμη, έτσι που οι επιστροφές στα χρόνια της χαμένης αθωότητας παίρνουν συχνά τον χαρακτήρα νοσταλγικού προσκυνήματος. Μικροί, είναι αλήθεια, ζήσαμε τα πιο μεγάλα, που δεν γίνεται να τα ξαναβιώσουμε ενήλικες παρά μόνον εκ διαθλάσεως πια, απονευρωμένα - και η διαπίστωση αυτή κουβαλά πινελιές μιας θλίψης διάφανης· η μελαγχολία των γιορτών, όπως και να το κάνουμε, είναι «προνόμιο» των μεγάλων. Αν όμως οι γιορτινές μέρες είναι ο τόπος όπου ευδοκιμούν το όνειρο και το παραμύθι, άλλο τόσο το χαρμόσυνο πνεύμα τους λειτουργεί σαν μεγεθυντικός φακός συναισθημάτων, καταστάσεων και προπαντός κοινωνικής ανισότητας. Μέσα από συγκρίσεις, αναστοχασμούς κι αποτιμήσεις, ποτέ ίσως άλλοτε μες στον ημερολογιακό κύκλο ο φτωχός δεν αισθάνεται φτωχότερος, ο μοναχικός δεν νιώθει τη μοναξιά τόσο αβά-

γωγής και ανάλογα αλλοιώθηκαν η φύση και ο χαρακτήρας τους σε ολοένα και «τυχερότερους». Η μαζικότερη κοινωνία των μετρίων αντιστάθηκε σθεναρά και αποτελεσματικά στους λίγους ικανούς του παρελθόντος, αφαιρώντας τους τα παλαιά προνόμια και τις αβάντες της τεχνικής. Μέσα στο πλαίσιο της γενικευμένης αυτής ανατροπής η χαρτοπαιξία (άρα και η εν δυνάμει «πελατεία» των καλών παικτών) πέρασε ως καθαρή επιχείρηση στα χέρια πιο ισχυρών και πιο επιτήδειων, όπως το Κράτος και οι ποικίλες μορφές τζόγου που αυτό εφηύρε για τους κάθε λογής ανυπόμονους ονειροπόλους. Το βιβλίο του Γιάννη Βαρβέρη, Κόψε. Μικρός χαρτοπαικτικός οδηγός, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ερατώ

σταχτη, ο προδομένος την προδοσία έτσι κοφτερή κι ο αποτυχημένος την αποτυχία του σαν κουρέλι λερωμένο. Μπορεί οι συμπαθείς Καλικάντζαροι να ληθαργούν στις μέρες μας μέσα στις λαϊκές δοξασίες που τους εξέθρεψαν, οι μαγνητοφωνημένες πλέον κωδωνοκρουσίες μπορεί να ανάγκασαν τις πραγματικές καμπάνες να σιγήσουν στις μεγαλουπόλεις· και το θρησκευτικό μήνυμα της φάτνης μπορεί να πνίγεται στα καταιγιστικά μηνύματα του καταναλωτισμού. Ωστόσο, δεν έχασαν οι γιορτινές μέρες τη μυθολογία τους, αν και μετατοπισμένη πια, με τα παιδιά να τις βιώνουν σαν λαμπρό ρούχο, κομμένο και ραμμένο στα μέτρα τους, και τους μεγάλους, απ’ την άλλη, πιο πολύ να τις νοσταλγούν. Πάντα το τρίγωνο σε παιδικά χέρια θα ηχεί χαρμόσυνα από πόρτα σε πόρτα. Φιλάνθρωπα αισθήματα και κοινωνικές ευαισθησίες θα δοκιμάζονται ανάμεσα στην ουσία και την επίφαση σε μια πραγματική σκηνή όπου το κοριτσάκι με τα σπίρτα διασταυρώνεται, χρονιάρες μέρες, με τους σημερινούς άστεγους και κάθε είδους ενδεείς. Όλο και κάποιος συγγραφέας θα βρίσκει ερεθίσματα και αφορμή ν’ αφήσει το χνάρι του πάνω στη γιορτινή θεματική. Κι η Σκιάθος, ως λογοτεχνικός τόπος έστω, θα εξακολουθεί να προσελκύει προσκυνητές που επιμένουν στη γιορτινή κατάνυξη και την παράδοση. Από τον τόμο Χριστούγεννα και χιονιάς, που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Νάρκισσος

Η ΑΥΓΗ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

Κείμενα των: Τζερόμ Ρους, Πάπα Φραγκίσκου, Έμμας Γκρην, Μπίνοϋ Κάμπμαρκ, Κωνσταντίνου Χατζηνικολάου ΑΡ. ΦΥΛΛΟΥ 767

ΤΕΤΑΡΤΗ 1 IANOYAΡΙΟΥ 2014

ΓΝΩΜΕΣ & ΙΔΕΕΣ - ΛΟΓΟΣ & ΤΕΧΝΕΣ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΠΟΥΡΝΑΖΟΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: ΜΑΝΟΣ ΑΥΓΕΡΙΔΗΣ, ΜΑΡΙΑ ΚΑΛΑΝΤΖΟΠΟΥΛΟΥ, ΙΩΑΝΝΑ ΜΕΪΤΑΝΗ, ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΠΟΥΡΝΑΖΟΣ

Καλά και κακά νέα: ένα μανιφέστο ΤΟ ROAR MAGAZINE (roarmag.org), ένα ριζοσπαστικό και κριτικό —διαδικτυακό— περιοδικό, με τον χαρακτηριστικό υπότιτλο «Reflections on Revolution», αυτοπροσδιορίζεται ως «διεθνής κολεκτίβα απαρτιζόμενη από μέλη που επιδίδονται στη δημοσιογραφία των πολιτών, που δρουν ως διανοούμενοι-ακτιβιστές και ως ανεξάρτητοι κινηματογραφιστές». Ξεκίνησε την εποχή της Αραβικής Άνοιξης, του Occupy Wall Street, των Αγανακτισμένων. Έκτοτε, με εμψυχωτή το Jerome Roos, επεκτείνει την ύλη, τους συνεργάτες, τα πεδία και τις χώρες που καλύπτει. Κεντρικές του μέριμνες, όπως τις ξεχωρίζουμε από την αρθρογραφία, είναι η προβολή και ο συντονισμός κινημάτων και αντιστάσεων σε όλο τον κόσμο (με την επαφή μεταξύ τους και με την αξιοποίηση της τεχνολογίας), καθώς και η ριζική κριτική στον κυρίαρχο λόγο και η άρθρωση συγκροτημένου λόγου (ή, μάλλον, λόγων) της αντίστασης. Το 2014 το ROAR ξεκινάει μια προσπάθεια αναβάθμισης, στην λογική της δημιουργίας ανεξάρτητων μέσων που θα υπηρετούν την πραγματική δημοκρατία. Δημοσιεύουμε αποσπάσματα από το άρθρο του Tζερόμ Ρους (28.12.2013), που μας εισάγει στο πνεύμα της προσπάθειας, στην οποία θα επανέλθουμε. ΤΟΥ ΤΖΕΡΟΜ ΡΟΥΣ

Ζούμε σε καιρούς εξαιρετικούς. Τα πάντα γύρω μας, όλος ο παλιός κόσμος καταρρέει, ενώ ο νέος πασχίζει να γεννηθεί. Κρίσεις και καταστροφές αναστατώνουν τον πλανήτη μας όπως ποτέ μέχρι σήμερα. Οι εξεγέρσεις και οι επαναστάσεις ταρακουνούν το σύστημα μέχρι το μεδούλι του. Και όμως, ενώ τα παλιρροϊκά κύματα της Ιστορίας συνεχίζουν να σκάνε στις ακτές της συλλογικής φαντασίας μας, οι φρουροί του 1% μας λένε σταθερά να μην ανησυχούμε, «Δεν υπάρχει τίποτα να δείτε εδώ, λαοί», ενώ εκδότες, διαφημιστές και τηλεπαρουσιαστές μας λένε με απαλή παρακλητική φωνή: «Μην ταράζεστε, συνεχίστε την πορεία σας». Τα κακά νέα. Με τον παγκόσμιο ανταγωνισμό να επιταχύνεται φτάνοντας σε έναν παροξυσμό αυτοκαταστροφικής υπερδραστηριότητας, η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει σήμερα μια ανείπωτη πρόκληση. Ας αρχίσουμε με τα κακά νέα. Η αξιοπρέπεια και η δημοκρατία δέχονται επίθεση πανταχόθεν. Και ενώ οι άνθρωποι ξεσηκώνονται —είτε μέσα από μαζικές λαϊκές εξεγέρσεις είτε με μικρές πράξεις καθημερινής αντίστασης— οι εξουσιαστές εξακολουθούν να μας λένε να ασχοληθούμε με άλλα: με τα στεγαστικά μας δάνεια, τις πιστωτικές μας κάρτες, τα σπουδαστικά μας δάνεια, τις όλο και πιο μίζερες και κακοπληρωμένες δουλειές και, πάνω απ’ όλα, «αυτούς»: τις μεγάλες εταιρείες και τους ισχυρούς πολιτικούς, μεγάλες εικόνες στο εικονοστάσι του φονταμενταλισμού της αγοράς, πιστούς υπηρέτες της μίας και μοναδικής θεότητας: του Μαμμωνά. Του Θεού του Χρήματος.

Τα κακά νέα είναι ότι το 1% και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης μας έχουν παγιδεύσει στο δίχτυ του ιδεολογικού τους ελέγχου. Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχει ακόμα διέξοδος Και έτσι, μολονότι κοσμοϊστορικά γεγονότα συνταράσσουν συθέμελα τον πλανήτη, η πραγματική είδηση συνεχίζει να πνίγεται μες στην εκκωφαντική σιωπή της επιχειρηματικής ατζέντας των μέσων ενημέρωσης. Το κίνητρο του κέρδους κυριαρχεί ως τελικός κριτής της αξίας. Η αχαλίνωτη διάχυση του κυρίαρχου λόγου από τα media, ο εντυπωσιασμός του θεάματος που προωθούν και η συνεχής δοξολόγηση της κουλτούρας του καταναλωτή είτε παραλύουν είτε κάνουν αδιάφορους τους περισσότερους από εμάς — είτε και τα δύο μαζί. Έχουν περάσει πάνω από δύο δεκαετίες από όταν ο Ε. Σ. Χέρμαν και ο Νόαμ Tσόμσκυ έγραψαν το πρωτοποριακό βιβλίο Κατασκευάζοντας τη συναίνεση, και η τεράστια ιδεολογική δύναμη των κυρίαρχων μέσων μαζικής ενημέρωσης παραμένει ένας από τους θεμελιώδεις άξονες γύρω από τους οποίους περιστρέφεται η καθημερινή αναπαραγωγή της παγκόσμιας καταστροφής. «Όλα καλά», ιδού το δόγμα της εποχής μας, στην οποία τα κατορθώματα των πολυεκατομμυριούχων χαϊδεμένων παιδιών της διασημότητας, όπως η Μάιλι Σάιρους και η Τζάστιν Μπίμπερ, μετρούν περισσότερο από τους ατελείωτους αγώνες εκατομμυρίων ανθρώπων που διακινδυνεύουν τη ζωή τους στις ιστορικές επαναστάσεις και την καθημερινή διεκδίκηση για ψωμί, ελευθερία και κοινωνική δικαιοσύνη.

Φρανς Μασερεέλ, «Ο κόκορας», 1952

Για να ανατρέψουμε την κατάσταση αυτή, όπου η κυρίαρχη ελίτ ασκεί έλεγχο στο μυαλό του καθενός και στη συλλογική φαντασία μας, πρέπει, πρώτα απ’ όλα, να ξεφύγουμε από το πληροφοριακό και ιδεολογικό δίχτυ που έχει ρίξει γύρω μας. Με τα λόγια των ισπανών Indignados: «Κλείστε την τηλεόραση και ανοίξτε το μυαλό σας!». Μόνο αν ξεφύγουμε από τον βόμβο που συνεχίζει να μολύνει τις σκέψεις και να θολώνει τη ματιά μας, και μόνο αν στη θέση αυτού του ατέρμονου καταιγισμού ανοησίας που μουδιάζει τον νου βάλουμε τα δικά μας εναλλακτικά κανάλια αντιπληροφόρησης, θα μπορέσουμε να παρακάμψουμε τους νευρώνες της υπακοής που η προπαγάνδα των ελίτ έχει εγκαταστήσει στο μυαλό μας. Συνειδητοποιούμε πια ότι είναι στο χέρι μας να καθορίσουμε και να στοχαστούμε τις επαναστατικές αλλαγές που λαμβάνουν χώρα στον κόσμο μας· είναι σαφές ότι το 1% δεν θα το κάνει για λογαριασμό μας Τα καλά νέα. Τα καλά νέα είναι ότι διαθέτουμε ήδη τα εργαλεία για κάτι τέτοιο. Ζούμε σε μια εποχή όχι μόνο σοβαρής πολιτικής και οικονομικής κρίσης, αλλά και ραγδαίων κοινωνικών και τεχνολογικών αλλαγών. Δεν χρειάζεται κανείς να ασπάζεται έναν παρωχημένο τεχνολογικό ντετερμινισμό για να δει πώς τα εργαλεία που χρησιμοποιούμε μεταβάλλουν τους τρόπους που αλληλεπιδρούμε με τον κόσμο. Μπορεί να μοιάζει κλισέ τώρα, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι, στις παλιές ημέρες της τυπογραφίας, το να εκδίδεις δεν ήταν υπόθεση του καθενός. Λίγοι είχαν την οικονομική επιφάνεια να κάνουν την αρχική επένδυση ώστε να αποκτήσουν τα δικά τους μέσα — μόνο οι καπιταλιστές, τα κόμματα και ίσως μερικές από τις μεγαλύτερες συνδικαλιστικές οργανώσεις. Το ίδιο ισχύει και για την εποχή της τηλεόρασης και, σε μικρότερο βαθμό, για το ραδιόφωνο (όπου πειρατικοί σταθμοί μερικές φορές λειτούργησαν ανατρεπτικά). Σήμερα, η κατάσταση διαφέρει ριζικά. Μια από τις μεγάλες αντιφάσεις του ύστερου καπιταλισμού είναι ότι οι ίδιες τεχνολογίες της πληροφορίας (φορητοί υπολογιστές, smart phones, ψηφιακές κάμερες), που επέτρεψαν στο σύστημα να αναπαράγει τον εαυτό του, ξεφεύγοντας από την παρακμή του φορντικού μοντέλου στη Δύση, τώρα διευκολύνουν τους αντιφρονούντες να δημιουργήσουν τα δικά τους media, με τα οποία θα αμφισβητήσουν την καθεστηκυία τάξη. Φυσικά, αυτές οι νέες τεχνολογίες δεν κάνουν επαναστάσεις —οι άνθρωποι κάνουν τις επαναστάσεις―, αλλά μας βοηθούν αποφασιστικά να τις περιγράψουμε και να στοχαστούμε γι’ αυτές, με έναν πιο δυναμικό και δημοκρατικό τρόπο. Καθένας με έναν φορητό υπολογιστή και σύνδεση στο διαδίκτυο είναι πλέον ένας δυνητικός εκδότης· καθένας με μια κάμερα και ένα ελάχιστο μπάτζετ είναι ένας δυνητικός αντι-κινηματογραφιστής. Το κρίσιμο στις μέρες μας δεν είναι τόσο να παράγουμε ανεξάρτητο περιεχόμενο, αλλά να το κάνουμε με τον σωστό τρόπο. Να συγκεντρώνουμε το σωστό είδος των πληροφοριών. Να εξασφαλίζουμε εις βάθος ανάλυση και υψηλής ποιότητας περιεχόμενο. Και, πάνω από όλα, να διατυπώσουμε μια εμπεριστατωμένη κριτική του status quo και να προσφέρουμε αξιόπιστες εναλλακτικές λύσεις για την κρίση που ζούμε. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΑΓΑΠΙΟΣ ΛΑΝΔΟΣ

Η ΑΥΓΗ • TETAΡΤΗ 1 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

22

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

ΠΑΠΑΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ, ΕΝΑΣ ΑΝΤΙ Ο ΚΑΡΔΙΝΑΛΙΟΣ ΧΟΡΧΕ ΜΑΡΙΟ ΜΠΕΡΓΚΟΛΙΟ όταν, τον Μάρτιο του 2013, ανέβηκε στον παπικό uρόνο αντιμετωπίστηκε, από την Αριστερά και τον προοδευτικό κόσμο, διεθνώς, μάλλον με επιφύλαξη: τόσο ως συντηρητικός σε θεολογικά ζητήματα, όσο και, κυρίως, λόγω των πληροφοριών για τη σιωπή και εφεκτική του στάση έναντι της χούντας του Βιντέλα. Ωστόσο, τους επόμενους μήνες και μέχρι σήμερα μια σειρά κινήσεις και δηλώσεις του Πάπα Φραγκίσκου έχουν προξενήσει αίσθηση, αλλάζοντας την αρχική εικόνα: από την άρνησή του να καταδικάσει την ομοφυλοφιλία και τις μετριοπαθείς δηλώσεις του περί αθεΐας (προέχει αν είναι κανείς τίμιος και ηθικός, παρά αν είναι άθεος· επίσης: η αθεΐα και η πίστη αποτελούν συνειδησιακό ζήτημα), μέχρι την επίσκεψή του στη Λαμπετούζα και την έκκλησή του για αλληλεγγύη στους μετανάστες ή την πρόσφατη εγκύκλιο όπου κατέκρινε τη «νέα τυραννία» των αγορών. Ειδικά για τις τελευταίες δηλώσεις του, ο Πάπας καταγγέλθηκε ως «μαρξιστής» από αμερικανούς υπερσυντηρητικούς — χαρακτηρισμό, βέβαια, που αρνήθηκε. Παραθέτουμε αποσπάσματα από την εγκύκλιο, καθώς και από δύο σχετικά σχόλια, αποκλίνοντα στην άποψη, που ωστόσο συμφωνούν στη σημασία της. Το πρώτο είναι της αμερικανίδας δημοσιογράφου Emma Green, αρχισυντάκτριας του περιοδικού The Atlantic (δημοσιεύθηκε στο The Atlantic, 26.11.2013). Το δεύτερο είναι του Binoy Kampmark που διδάσκει σύγχρονη ιστορία, διεθνείς σχέσεις και διπλωματία στο RMIT University της Μελβούρνης (δημοσιεύθηκε στο ηλεκτρονικό περιοδικό CounterPunch, στις 17.12.2013).

Το ταξίδι του Βατικανού από τον αντικομμουνισμό στον αντικαπιταλισμό

Εvangelii Gaudium: Αποστολική Παραίνεση της Αυτού Αγιότητος του Πάπα Φραγκίσκου Πώς είναι δυνατόν να μην αποτελεί είδηση ότι ένας ηλικιωμένος άστεγος πεθαίνει από το κρύο, αλλά να είναι είδηση η απώλεια δύο μονάδων στο Χρηματιστήριο; Ιδού ένα απτό παράδειγμα αποκλεισμού. Μπορούμε να συνεχίσουμε να στέκουμε απαθείς όταν πετιέται φαγητό στα σκουπίδια, τη στιγμή που άνθρωποι λιμοκτονούν; Ιδού ένα απτό παράδειγμα ανισότητας. Σήμερα, τα πάντα υπακούουν στον νόμο του ανταγωνισμού και της επιβίωσης του ισχυρότερου, και οι δυνατοί τρέφονται από τους αδύναμους. Η συνέπεια είναι ότι μεγάλες μάζες ανθρώπων βρίσκονται αποκλεισμένοι και περιθωριοποιημένοι: χωρίς εργασία, χωρίς δυνατότητες, χωρίς κανένα μέσο διαφυγής από την κατάσταση αυτή. Τα ανθρώπινα όντα θεωρούνται τα ίδια καταναλωτικά προϊόντα προς χρήση και κατόπιν προς απόρριψη. Έχουμε δημιουργήσει μια «αναλώσιμη» κουλτούρα, η οποία τώρα εξαπλώνεται. Δεν πρόκειται πλέον απλώς για εκμετάλλευση και καταπίεση, αλλά για κάτι νέο: ο αποκλεισμός σχετίζεται απευθείας με την έννοια του μέλους της κοινωνίας στην οποία ζούμε· οι αποκλεισμένοι δεν είναι πια το μαλακό υπογάστριο της κοινωνίας, το περιθώριό της ή οι αποδιοπομπαίοι της — πλέον, δεν αποτελούν καν μέρος της κοινωνίας. Οι αποκλεισμένοι δεν είναι «αυτοί που υφίστανται την εκμετάλλευση», αλλά οι απόκληροι, τα «υπολείμματα». Σε αυτό το πλαίσιο, κάποιοι άνθρωποι συνεχίζουν να υπε-

συμβαίνει και με το χάσμα που χωρίζει την πλειονότητα από την αφθονία που αυτή η ευτυχισμένη μειοψηφία απολαμβάνει... Κατά συνέπεια, οι ευνοημένοι απορρίπτουν το δικαίωμα των κρατών, που έχουν επιφορτιστεί με την προάσπιση του κοινού καλού, να ασκούν έλεγχο οποιασδήποτε μορφής. Έτσι γεννιέται μια νέα τυραννία, αόρατη αλλά συχνά πραγματική, η οποία μονομερώς

ΤΗΣ ΕΜΜΑ ΓΚΡΗΝ

Ιδωμένη μέσα από το πρίσμα της μακρόχρονης αμοιβαίας εχθρότητας μεταξύ της Εκκλησίας και του κομμουνισμού, η επιθετική αντικαπιταλιστική στάση του Πάπα Φραγκίσκου μοιάζει ακόμα πιο αξιοσημείωτη. Ο επίσκοπος της Ρώμης δεν καταδίκασε απλώς το συγκεκριμένο, αποτυχημένο κατά την άποψή του, μοντέλο ελεύθερης αγοράς· καταδίκασε την ηθική και την ιδεολογία που διέπουν γενικά τις οικονομίες της ελεύθερης αγοράς. «Η κουλτούρα της αφθονίας μας απονεκρώνει· ενθουσιαζόμαστε όταν η αγορά μας προσφέρει κάτι καινούριο να αγοράσουμε», γράφει. «Εντωμεταξύ, όλες εκείνες οι ζωές που κρατούνται αιχμάλωτες από την απουσία ευκαιριών μοιάζουν απλώς με θέαμα· ένα θέαμα που αποτυγχάνει να μας συγκινήσει». Πρόκειται για κάτι πολύ περισσότερο από μια απλή διάλεξη ηθικής· είναι μια τοποθέτηση για το ποιοι θα έπρεπε να ελέγχουν τις χρηματοοικονομικές αγορές. Τουλάχιστον αυτή τη στιγμή, λέει ο Φραγκίσκος, η παγκόσμια οικονομία χρειάζεται περισσότερο κρατικό έλεγχο — κι αυτό είναι ένα επιχείρημα που τα τελευταία πενήντα χρόνια ήταν αδιανόητο να διατυπωθεί από τον Πάπα. Γράφει: «Είναι ζωτικής σημασίας οι ηγέτες των κυβερνήσεων και οι ηγέτες των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων να διευρύνουν τους ορίζοντές τους και να προσέξουν ιδιαίτερα ώστε να διασφαλίσουν σε όλους τους πολίτες αξιοπρεπή εργασία, παιδεία και υγειονομική περίθαλψη. Ενώ τα κέρδη μιας μειοψηφίας αυξάνονται εκθετικά, το ίδιο

Φράνσις Μπέικον, «Σπουδή στον Κόκκινο Πάπα», 1962

ρασπίζονται τις θεωρίες του «trickle-down»,1 κατά τις οποίες υποτίθεται ότι η οικονομική ανάπτυξη, που επιτυγχάνεται χάρη στις συνθήκες της ελεύθερης αγοράς, θα επιφέρει αναπόφευκτα μεγαλύτερη δικαιοσύνη στον κόσμο, συμπεριλαμβάνοντας στα οφέλη της όλο και περισσότερους. Αυτή η άποψη, η οποία ποτέ δεν έχει επιβεβαιωθεί από τα γεγονότα, εκφράζει μια χονδροειδή και αφελή πίστη στην καλοσύνη όσων ασκούν οικονομική εξουσία και στις καθαγιασμένες λειτουργίες του κυρίαρχου οικονομικού συστήματος. Εν τω μεταξύ, οι αποκλεισμένοι ακόμη περιμένουν. Προκειμένου να διατηρηθεί ένας τρόπος ζωής που αποκλείει άλλους ανθρώπους ή προκειμένου να ικανοποιηθεί ο ενθουσιασμός γι’ αυτό το εγωιστικό ιδανικό, έχει αναπτυχθεί μια παγκοσμιοποίηση της αδιαφορίας. Σχεδόν χωρίς να το συνειδητοποιούμε, καταλήγουμε ανίκανοι να αισθανθούμε συμπόνια για τους φτωχούς, να κλάψουμε για τον πόνο των άλλων, να αισθανθούμε την ανάγκη να τους βοηθήσουμε — σαν όλα αυτά να ήταν ευθύνη κάποιου άλλου, και όχι δική μας. Η κουλτούρα της αφθονίας μας απονεκρώνει· ενθουσιαζόμαστε όταν η αγορά μας προσφέρει κάτι καινούριο να αγοράσουμε. Και, εντωμεταξύ, όλες εκείνες οι ζωές που κρατούνται αιχμάλωτες από την απουσία ευκαιριών μοιάζουν απλώς με θέαμα· ένα θέαμα που αποτυγχάνει να μας συγκινήσει. ΠΑΠΑΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ

και αδίστακτα επιβάλλει τους δικούς της νόμους και κανόνες. «Μια νέα τυραννία», πράγματι. Είναι ξεκάθαρο ότι ο κομμουνισμός δεν αντιπροσωπεύει πια για τον Φραγκίσκο μια σημαντική ιδεολογική απειλή. Ο Πάπας βλέπει μεγαλύτερη απειλή στην πολιτική και την οικονομία διαφορετικών περιοχών του κόσμου: των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρώπης. Με όρους «εκκλησιαστικής στρατηγικής», αν μπορούμε να το πούμε έτσι, οι συγκεκριμένοι ρητορικοί στόχοι μοιάζουν εξαιρετικά αξιοσημείωτοι. Την τελευταία δεκαετία, οι ρωμαιοκαθολικοί ηγέτες στις ΗΠΑ αντιμετώπισαν τη μία κρίση μετά την άλλη, μεταξύ αυτών και πολυάριθμες κατηγορίες για παιδοφιλία. Στις κοινότητες των Καθολικών στην Ευρώπη, τόσο η προσέλευση στη θεία λειτουργία όσο και το ενδιαφέρον για να γίνει κανείς ιερέας βαίνουν μειούμενα, ειδικά μετά τις πρόσφατες αποκαλύψεις στην Ιρλανδία για την κακομεταχείριση παιδιών σε εκκλησιαστικά σχολεία και ορφανοτροφεία. Απ’ την άλλη, οι δεσμοί με την Εκκλησία φαίνεται να ισχυροποιούνται σε περιοχές του Νότου, τη Λατινική Αμερική και την Αφρική. Έχει σημασία πως εκεί βρίσκονται αναπτυσσόμενες οικονομίες που χτυπήθηκαν εξαιρετικά σκληρά από την παγκόσμια οικονομική κρίση των τελευταίων πέντε ετών. Ίσως αυτή η τάση αποτελεί εν μέρει και το κίνητρο του Πάπα. Τα μέρη όπου το σώμα της Εκκλησίας μεγαλώνει πιο γρήγορα είναι τα μέρη όπου ζουν οι φτωχότεροι άνθρωποι του πλανήτη — άνθρωποι που είναι θύματα του καπιταλισμού της ελεύθερης αγοράς, όπως λέει ο Φραγκίσκος. Παραθέτω ξανά τα λόγια του: «Η προϊούσα οικονομική κρίση μπορεί να μας κάνει να παραβλέψουμε το γεγονός ότι αυτή πηγάζει από μια βαθύτερη κρίση: την άρνηση της πρωταρχικότητας του ανθρώπινου προσώπου! Δημιουργήσαμε νέα είδωλα. Η λατρεία του αρχαίου χρυσού μόσχου (πρβ. Έξοδος 32: 1-35) επέστρεψε, σε μια νέα και ανελέητη εκδοχή, ως ειδωλολατρία του χρήματος και ως δικτατορία μιας οικονομίας απρόσωπης που δεν έχει κανέναν πραγματικά ανθρώπινο σκοπό. Η παγκόσμια κρίση που επηρεάζει τον χρηματοπιστωτικό το-

LE

MONDE

EΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Η ΑΥΓΗ ΤΕΤΑΡΤΗ 1 IANOYAΡΙΟΥ 2014 TEYXOΣ 50

diplomatique

Των Gérard Duménil και Dominique Lévy*

Η

παράταση της κρίσης που ξεκίνησε το 2008 έφερε στο προσκήνιο του δημόσιου διαλόγου μια νέα θεματολογία: την αποβιομηχάνιση των χωρών του «κέντρου» του παγκόσμιου συστήματος (των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρώπης). Ο Αμερικανός πρόεδρος, Μπάρακ Ομπάμα, μάλιστα, χρησιμοποίησε το συγκεκριμένο ζήτημα σε κομβική θέση στην προεκλογική του εκστρατεία (μαζί με το ζήτημα των ανισοτήτων και τον αγώνα ενάντια στον χρηματοοικονομικό τομέα, ο οποίος θεωρείται υπεύθυνος για το πρώτο επεισόδιο της κρίσης).1 Μάλιστα, μια νέα λέξη έκανε την εμφάνισή της: το «insourcing»,2 το ακριβώς αντίθετο της λέξης «outsourcing» (υπεργολαβία). Το ζητούμενο είναι η επιστροφή της βιομηχανικής παραγωγής εντός των ορίων της επικράτειας μιας χώρας. Στη Γαλλία, η τάση αυτή ονομάστηκε «επανατοπικοποίηση» (relocalisation).3 Δύσκολα θα μπορούσε να αμφισβητήσει κανείς την αναγκαιότητα της επιστροφής της βιομηχανικής παραγωγής από την περιφέρεια. Αναγνωρίζεται ως μέσο το οποίο θα επιτρέψει τη μείωση της ανεργίας και την επιβράδυνση της -σχετικής- παρακμής των οικονομιών του «κέντρου», αλλά και ως προσπάθεια για τον περιορισμό των ανισορροπιών στο εξωτερικό εμπόριο. Μάλιστα, αυτές ακριβώς οι ανισορροπίες αποκτούν μεγάλη σημασία μέσα στη σημερινή συγκυρία της κρίσης του δημόσιου χρέους, δεδομένου ότι οι διεθνείς χρηματοοικονομικοί θεσμοί (οι «αγορές», όπως συνηθίζεται να αποκαλού* Οι Gérard Duménil και Dominique Lévy είναι οικονομολόγοι και διευθυντές έρευνας του γαλλικού Εθνικού Κέντρου Επιστημονικής Έρευνας (CNRS).

Οι παγίδες της θεωρίας για την «επανατοπικοποίηση» της παραγωγής ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ νται) τιμωρούν προπάντων τη συσσώρευση δύο ελλειμμάτων: του δημοσιονομικού ελλείμματος και του ελλείμματος του εξωτερικού εμπορίου. Πρέπει, καταρχάς, να υπενθυμίσουμε ότι η αποβιομηχάνιση είναι διαδικασία ευρύτερη και παλαιότερη από τη μεταφορά της παραγωγικής δραστηριότητας σε χώρες της περιφέρειας. Όσον αφορά τις οικονομίες του «κέντρου», το πέρασμα στον νεοφιλελευθερισμό, το οποίο πραγματοποιήθηκε κατά τη δεκαετία του 1980, δεν προκάλεσε κάποια ριζοσπαστική ρήξη. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η βιομηχανική παραγωγή, η οποία αντιπροσώπευε το 26% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος τη δεκαετία του 1960, μειώθηκε στο 19% τη δεκαετία του 1980 και στο 11% το 2007, τις παραμονές της κρίσης. Στη Γαλλία καταγράφηκαν παραπλήσια ποσοστά και στη Γερμανία ακόμα υψηλότερα, αλλά παρόμοιας εμβέλειας.4 Γνωρίζουμε ότι παρόμοιες τάσεις αποτελούν την αντανάκλαση μιας μα-

κροπρόθεσμης αλλαγής της δομής της κατανάλωσης προς όφελος των υπηρεσιών.5 Παρ’ όλα αυτά, η μεταφορά της παραγωγής σε άλλες περιοχές του κόσμου αποτελεί ένα από τα κυριότερα χαρακτηριστικά της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης. Κατά τη διάρκεια όλων αυτών των δεκαετιών, αποφασιστικό ρόλο διαδραμάτισε η βιομηχανική στρατηγική που υιοθέτησαν οι

Όσον αφορά τις οικονομίες του «κέντρου», το πέρασμα στον νεοφιλελευθερισμό, το οποίο πραγματοποιήθηκε κατά τη δεκαετία του 1980, δεν προκάλεσε κάποια ριζοσπαστική ρήξη

μεγάλες εταιρείες, οι οποίες μετατράπηκαν σε υπερεθνικές εταιρείες. Η αμερικανική πραγματικότητα αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα του πλέον προφανούς τρόπου με τον οποίο υλοποιήθηκε η συγκεκριμένη στρατηγική: με την άμεση επένδυση στο εξωτερικό, δηλαδή με την αγορά επιχειρήσεων ή με τη δημιουργία θυγατρικών σε άλλες χώρες. Τη δεκαετία του 1970, δηλαδή τις παραμονές της έλευσης της νεοφιλελεύθερης εποχής, οι άμεσες επενδύσεις που πραγματοποίησαν στο εξωτερικό οι αμερικανικές εταιρείες που δεν ανήκαν στον χρηματοοικονομικό τομέα αντιστοιχούσαν στο 23% των καθαρών επενδύσεών τους σε κτήρια και σε εξοπλισμό στις ΗΠΑ. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας που προηγήθηκε της κρίσης (1998-2007), το ποσοστό ανήλθε στο 81%, αποτελώντας αδιαμφισβήτητη ένδειξη της συνειδητής επιθυμίας να παράγονται αγαθά εκτός της επικράτειας ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 4

LE

MONDE

EΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

diplomatique

MAΛΑΙΣΙΑ

Η κυβέρνηση χάνει έδαφος Έξι μήνες μετά τις βουλευτικές εκλογές, στη Μαλαισία παραμένουν τα προβλήματα που επέτρεψαν στο κόμμα που την κυβερνάει από την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της, το 1957, να διατηρηθεί στην εξουσία. Τα εθνοτικά κριτήρια που χρησιμοποίησε για μεγάλο χρονικό διάστημα η εξουσία, διαιρώντας τη χώρα σε Μαλαίσιους, Κινέζους, Ινδούς κ.λπ., δεν έχουν πλέον τόσο μεγάλη απήχηση στον πληθυσμό. Όποια κι αν είναι η καταγωγή τους, οι κάτοικοι ζητάνε δημοκρατικές αλλαγές. Του Charles Dannaud* «Για τους Κινέζους, το δίλημμα που τίθεται συνίσταται στο εάν θα καταλάβουν και την πολιτική εξουσία, τη στιγμή που ήδη κατέχουν την οικονομική, ή αν θα αποδεχθούν τη θεωρία της κατανομής της εξουσίας, χάρη στην οποία η χώρα έχει γίνει αυτό που είναι σήμερα»: Η δήλωση του Μαχαθίρ Μοχάμαντ, πρώην πρωθυπουργού της Μαλαισίας την περίοδο 1981-2003, η οποία δημοσιεύτηκε τον Ιούλιο του 2013, αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα των στερεότυπων που επικρατούν εδώ και πολλά χρόνια στους ηγετικούς κύκλους αυτής της χώρας της Νοτιοανατολικής Ασίας, όπου οι Κινέζοι αποτελούν το 25% του πληθυσμού, σύμφωνα με τις εθνοτικές στατιστικές που πραγματοποιούνται (βλέπε «Σύντομες πληροφορίες για τη χώρα»). Αναφερόμενος στο σιωπηρό κοινωνικό συμβόλαιο που είχε συναφθεί κατά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας (στους Μαλαίσιους η πολιτική εξουσία, στους Κινέζους η οικονομική), ο πρώην ισχυρός άνδρας της Εθνικής Οργάνωσης των Ενωμένων Μαλαίσιων (UMNO) επιμένει σε ένα πολωτικό όραμα για την κοινωνία που προέκυψε μετά τις αιματηρές ταραχές του 1969, των οποίων οι συνέπειες εξακολουθούν ακόμα και σήμερα να σημαδεύουν τη χώρα. Εκείνη τη χρονιά, οι πανηγυρισμοί των Κινέζων, που γιόρταζαν την καλή εκλογική επίδοση ενός κόμματος της αντιπολίτευσης, κατέληξαν σε συγκρούσεις με τους Μαλαίσιους, οι οποίες κράτησαν δύο μήνες και, σύμφωνα με τον επίσημο απολογι-

* Ο Charles Dannaud είναι δημοσιογράφος.

LE

MONDE

EΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

diplomatique

σμό των αρχών, προκάλεσαν 196 θανάτους. Τότε, η κυβέρνηση είχε δικαιολογήσει τις βιαιοπραγίες επικαλούμενη την πικρία που ένιωθαν οι Μαλαίσιοι, οι οποίοι κατηγορούν τους Κινέζους ότι μονοπωλούν τον πλούτο της χώρας. Στην πραγματικότητα, η μαλαίσια, η κινεζική και η ινδική αστική τάξη, οι οποίες με εξαιρετική σύμπνοια ασκούσαν την εξουσία στη χώρα, δεν είχαν συνειδητοποιήσει την τεράστια έκταση της φτώχειας που επικρατούσε στην κοινωνία, στην οποία το επίπεδο των ανισοτήτων ήταν ένα από τα υψηλότερα σε ολόκληρη την Ασία. Ταυτόχρονα, η καταστολή του κομμουνιστικού αντάρτικου καθιστούσε ύποπτη οποιαδήποτε κοινωνική διεκδίκηση. Η κυβέρνηση απάντησε σε αυτήν την κατάσταση υιοθετώντας τη Νέα Οικονομική Πολιτική (ΝΟΠ), με την οποία αναγνωρίστηκε από τον νόμο η διάκριση ανάμεσα στους Μπουμιπούτρας (τους «γιους του εδάφους», δηλαδή τους Μαλαίσιους και τους ιθαγενείς λαούς) και τους υπόλοιπους. Η πρώτη κατηγορία είχε προτεραιότητα στην απολαβή της αναδιανομής του πλούτου. Εντούτοις, η θεωρία του φτωχού Μαλαίσιου και του πλούσιου Κινέζου δεν ήταν τίποτε άλλο από μια πολιτική κατασκευή. Ωστόσο, η οικονομολόγος Έλσα Λαφέ ντε Μισό αποδεικνύει ότι το υψηλότερο ποσοστό της σχετικής φτώχειας των Μαλαίσιων οφειλόταν κατά κύριο λόγο αφενός στην έντονη αντίθεση που παρατηρούνταν στη χώρα ανάμεσα σε μια γεωργία που αποσκοπούσε απλά και μόνο στην παραγωγή των τροφίμων που είναι αναγκαία για την επιβίωση της αγροτικής οικογένειας και στις οικονομικές δραστηριότητες για έσοδα και πλούτο, και αφετέρου στον καταμερισμό της εργασίας, ο οποίος γινόταν με εθνοτικά κριτήρια, καθώς και στα διαφορετικά επίπεδα πρόσβασης στην εκπαίδευση.

Στην πραγματικότητα, οι ταξικές ανισότητες ήταν έντονες στο εσωτερικό κάθε κοινότητας, «ενώ απλούστατα παραγνωριζόταν το γεγονός ότι το 98% των Κινέζων ήταν εργάτες ή μικροκαλλιεργητές». Στις βουλευτικές εκλογές που διεξήχθησαν στις 5 Μαΐου του 2013, ο Μαχαθίρ συμμετείχε στην προεκλογική εκστρατεία προβάλλοντας το ίδιο θέμα, εκμεταλλευόμενος τον φόβο των Μαλαίσιων ότι η κυριαρχία τους θα χαθεί προς όφελος της μειοψηφίας των Κινέζων. Η στρατηγική αποδείχθηκε νικηφόρα, έστω κι αν η νίκη υπήρξε οριακή. Η Εθνική Οργάνωση των Ενωμένων Μαλαίσιων και ο συνασπισμός Barisan Nasional (Εθνικό Μέτωπο) που έχει συγκροτήσει, στον οποίο περιλαμβάνεται και μια κινεζική και μια ινδική συνιστώσα [αντίστοιχα Malaysian Chinese Association (MCA) και

Malaysian Indian Congress (MIC)], διατηρήθηκαν στην εξουσία, αλλά με τη χειρότερη εκλογική επίδοση της ιστορίας τους. Συγκέντρωσαν λιγότερες ψήφους απ’ ό,τι η αντιπολίτευση που είχε συσπειρωθεί στον συνασπισμό Pakatan Rakyat («Σύμφωνο του Λαού»). Μάλιστα, σύμφωνα με την πολιτική επιστήμονα Μπρίτζετ Γουέλς, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Μάνατζμεντ της Σιγκαπούρης, η ψηφοφορία, η οποία αμαυρώθηκε από πλήθος παρατυπιών, διεξήχθη κάτω από «άνισες συνθήκες: αναδιάρθρωση των εκλογικών περιφερειών, μεταδημοτεύσεις που δεν είναι δυνατόν να εξηγηθούν, μεροληπτική στάση των μέσων ενημέρωσης και κραυγαλέα χρήση των κρατικών οικονομικών πόρων για την προεκλογική εκστρατεία του κυβερνώντος κόμματος και για την εξαγορά ψήφων».

Μια κληρονομιά της βρετανικής αποικιοκρατίας Η Μαλαισία -η οποία αποτελείται από τη μαλαισιανή χερσόνησο και από το βόρειο τμήμα της νήσου Βόρνεο- έχει πληθυσμό περίπου τριάντα εκατομμύρια κατοίκους. Η χώρα γνώρισε αρκετά κύματα μετανάστευσης: κινεζικής, από το νοτιότερο τμήμα της Αυτοκρατορίας του Μέσου μετά τις αρχές του 19ου αιώνα και ινδικής -κυρίως Ταμίλ- στα τέλη του ίδιου αιώνα. Κατά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της, όλοι οι μετανάστες και οι απόγονοί τους απέκτησαν τη μαλαισιανή υπηκοότητα. Στην ταυτότητα κάθε Μαλαισιανού αναγράφεται η εθνοτική του καταγωγή και το θρήσκευμά του. Όπως εξηγεί η οικονομολόγος Έλσα Λαφέ ντε Μισό, «πρόκειται για αυθαίρετες και σε μεγάλο βαθμό κατασκευασμένες- κατηγοριοποιήσεις», οι οποίες ήταν κάτι το ξένο για τον κόσμο της Μαλαισίας. Για να διευκολύνουν τη διοίκηση της περιοχής, οι Βρετανοί αποικιοκράτες κατέταξαν τον πληθυσμό σε κατηγορίες με βάση τις φυλετικές θεωρίες που ίσχυαν στα τέλη του 19ου αιώνα. Η σημασία που είχαν αποκτήσει τα φυλετικά κριτήρια μέσα στην αποικιοκρατική οργάνωση συνεχίστηκε και εδραιώθηκε μέσα στη μαλαισιανή κοινωνία.

Υπεύθυνη έκδοσης: Βάλια Καϊμάκη Συντακτική ομάδα: Κορίνα Βασιλοπούλου, Θανάσης Κούτσης, Χάρης Λογοθέτης, Βασίλης Παπακριβόπουλος Επικοινωνία: info@monde-diplomatique.gr Αρχείο κειμένων: www.monde-diplomatique.gr Facebook: www.facebook.com/monde.diplomatique.gr

3/25

Η ΑΥΓΗ

ΤΕΤΑΡΤΗ 1 IANOYAΡΙΟΥ 2014

Οι νέοι λιγότερο ρατσιστές σε σχέση με τους μεγαλύτερους

Αντιδρώντας σε αυτήν τη νίκη στα σημεία, ο Νατζίμπ Ραζάκ, ο εν ενεργεία πρωθυπουργός, ο οποίος ωστόσο θεωρείται μετριοπαθής, υιοθέτησε ρατσιστικό λόγο θεωρώντας ως υπεύθυνους για την κάκιστη εκλογική επίδοση του Barisan Nasional τους Κινέζους ψηφοφόρους, οι οποίοι εγκατέλειψαν μαζικά το MCA, καθώς το θεωρούν αρτηριοσκληρωτικό και εντελώς υποταγμένο στην Εθνική Οργάνωση των Ενωμένων Μαλαίσιων. Μιλώντας για «κινεζικό τσουνάμι», ο πρωθυπουργός προσπάθησε να αρνηθεί την πραγματικότητα και το γεγονός ότι ακόμα κι ένα μέρος των Μαλαίσιων στράφηκε προς την αντιπολίτευση. Αυτή η αντίδραση αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της δυσκολίας της ηγεσίας της Εθνικής Οργάνωσης των Ενωμένων Μαλαίσιων να παραδεχθεί ότι η εθνοτική διαίρεση της χώρας έχει αρχίσει να αντικαθίσταται από μια κοινωνιολογική και γεωγραφική διαίρεση. Εναλλάσσοντας την ένταση και τους χαμηλούς τόνους, ο Νατζίμπ -ο οποίος εξάλλου είναι ο εμπνευστής του προγράμματος «I Malaysia», το οποίο αποσκοπεί στην προώθηση της «αρμονίας» ανάμεσα στους λαούς της χώρας- απηύθυνε στη συνέχεια έκκληση για «συμφιλίωση». Ο πολιτικός επιστήμονας Αχμάντ Φαούζι, του Πανεπιστημίου των Επιστημών της Μαλαισίας, δεν θεωρεί αυτό το διάβημα ιδιαίτερα αξιόπιστο: «Πρόκειται για τη συνηθισμένη τακτική του Barisan Nasional: να πυροδοτεί εντάσεις και στη συνέχεια να μιλάει για συμφιλίωση, εμφανιζόμενο στον ρόλο του ειρηνοποιού». Μόνο που αυτά τα τεχνάσματα δεν λειτουργούν πλέον τόσο καλά όσο στο παρελθόν, κυρίως στις αστικές ζώνες, των οποίων οι κάτοικοι -σύμφωνα με τον προαναφερθέντα Μαλαισιανό ερευνητή«επηρεάζονται περισσότερο από τα εναλλακτικά μέσα ενημέρωσης, τις ενημερωτικές ιστοσελίδες και τα μπλογκ, και λιγότερο από τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης που ελέγχει η κυβέρνηση». Σε μια χώρα όπου το 56% του πληθυσμού έχει ηλικία μικρότερη των 30 ετών, η στρατηγική της Εθνικής Οργάνωσης των Ενωμένων Μαλαίσιων φαντάζει αδέξια. Όπως παρατηρεί η Γουέλς, «η νέα γενιά δίνει μεγαλύτερη έμφαση στη μαλαισιανή ταυτότητα και λιγότερο στη Μαλαίσια, στην κινεζική ή στην ινδική, ενώ χαρακτηρίζεται από πολύ λιγότερο ρατσισμό σε σχέση με τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας», τη στιγμή που το Barisan Nasional αποτελεί συνασπισμό κομμάτων που εκφράζουν τον κοινοτισμό. Εξάλλου, με το να περιορίζεται σε μια πατερναλιστική στάση απέναντι στους νέους -να αρκείται στο να τους προσφέρει δώρα ή να οργανώνει συναντήσεις με σταρ του κινηματογράφου ή της τηλεόρασης-, η ηγεσία του Barisan Nasional δεν συνειδητοποιεί τον βαθμό της απόρριψης της παραδοσιακού τύπου πολιτικής η οποία συμβολίζεται από τον αυταρχισμό του Μαχαθίρ. Αυτή η νεολαία δεν γνώρισε την απογείωση της χώρας τη δεκαετία του 1980 και δεν αισθάνεται ότι οφείλει το παραμικρό στο γηραλέο εθνικιστικό κόμμα. Όπως παρατηρεί ο Φαούζι, «πρόκειται για το παράδοξο του UMNO: καθοδήγησε την οικονομική ανάπτυξη της χώρας και επέτρεψε τη χειραφέτηση των Μαλαισιανών, οι οποίοι τώρα ψηφίζουν εναντίον του». Σύμφωνα με τη Λαφέ ντε Μισό,

Σύντομες πληροφορίες για τη χώρα Ανακήρυξη της ανεξαρτησίας: 31 Αυγούστου 1957. Το 1965 η Σιγκαπούρη εγκαταλείπει τη Μαλαισιανή Ομοσπονδία και γίνεται ανεξάρτητο κράτος. Διοικητική διαίρεση: Ομοσπονδία δεκατριών πολιτειών και τριών ομοσπονδιακών εδαφών (Κουάλα Λουμπούρ, Πουτρατζάγια και Λαμπουάν). Η χώρα αποτελείται από δύο μεγάλες διοικητικές περιφέρειες: τη μαλαισιανή χερσόνησο (11 πολιτείες και 2 ομοσπονδιακά εδάφη) και την Ανατολική Μαλαισία, δηλαδή το βόρειο τμήμα της νήσου Βόρνεο (2 πολιτείες και 1 ομοσπονδιακό έδαφος). Πληθυσμός: 29.241.000 κάτοικοι. Πολίτευμα: Συνταγματική μοναρχία, με Κοινοβούλιο που αποτελείται από Βουλή και Γερουσία. Γλώσσα: Μαλαισιανή. Αρχηγός του κράτους (βασιλιάς): Αμπντούλ Χαλίμ Μουατζάμ Σαχ (από το 2011), ο οποίος εκλέγεται για πέντε χρόνια μεταξύ των εννέα σουλτάνων. Αρχηγός της κυβέρνησης: Νατζίμπ Ραζάκ (από το 2009). Εθνοτική σύνθεση: 60% Μαλαίσιοι, 25% Κινέζοι, 10% Ινδοί, 5% «αυτόχθονες». Θρήσκευμα: Το Ισλάμ αποτελεί κρατική θρησκεία. Ωστόσο είναι εγγυημένη η ελευθερία της θρησκευτικής λατρείας. «η ασιατική κρίση (1997) άνοιξε το κουτί της Πανδώρας. Οι Μαλαισιανοί ανέχονταν μια αυταρχική κοινωνία επειδή από την οικονομική μεγέθυνση επωφελούνταν όλοι. Ωστόσο, συνειδητοποίησαν ότι πλήρωναν πολύ υψηλό τίμημα ελευθερίας για κάτι που είχε πλέον πάψει να υφίσταται». Σήμερα, ο «ασιατικός τίγρης» παρουσιάζει καλούς μακροοικονομικούς δείκτες: σύμφωνα με τις επίσημες στατιστικές, η οικονομική μεγέθυνση του ΑΕΠ ανέρχεται στο 5,6%, ο πληθωρισμός είναι συγκρατημένος (1,7% το 2012), ενώ τον Απρίλιο του 2013 η ανεργία έφτανε το 3,3%. Ακολουθώντας την παράδοση των προκατόχων του, ο Νατζίμπ δρομολόγησε τον Σεπτέμβριο του 2010 ένα Πρόγραμμα Οικονομικής Αλλαγής, το οποίο αποσκοπεί στη μετατροπή μέχρι το 2020 της Μαλαισίας σε χώρα υψηλών εισοδημάτων. Το σχέδιο, για το οποίο έχει προβλεφθεί προϋπολογισμός 300 δισεκατομμυρίων ευρώ, είναι ένα μείγμα κρατικού παρεμβατισμού (μέσω των επιχειρήσεων που συνδέονται με το κράτος, κυρίως του ενεργειακού τομέα) και ενθάρρυνσης της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και των ξένων επενδύσεων. Το Χρηματιστήριο της Μαλαισίας έχει μετατραπεί σε μια σημαντική αγορά, η οποία δεν περιορίζεται μονάχα στον ισλαμικό χρηματοοικονομικό τομέα. Εξάλλου, οι χρηματαγορές υποδέχθηκαν θετικά την αναγγελία της επανεκλογής του πρωθυπουργού. Από κοινωνική άποψη, ο Νατζίμπ δηλώνει ότι επιθυμεί την ανάπτυξη της εσωτερικής αγοράς, τόσο για να μειώσει την εξάρτηση της χώρας από τις εξαγωγές, όσο και για να επιτύχει την αύξηση των εισοδημάτων του πληθυσμού μέχρι το 2020. Τον Μάιο του 2012 προχώρησε στην καθιέρωση βασικού μισθού (περίπου 200 ευρώ), ο οποίος ωστόσο είναι χαμηλός για το κόστος ζωής στα αστικά κέντρα. Εάν κρίνουμε από το αποτέλεσμα των εκλογών, το Πρόγραμμα Οικονομικής Αλλαγής -παρά τον μεγαλεπήβολο χαρακτήρα τουδεν πείθει ιδιαίτερα: οι Μαλαισιανοί ανησυχούν για τη στασιμότητα της αγοραστικής τους δύναμης και ζητούν τη βελτίωση των δημόσιων υπηρεσιών, των υποδομών και της ανώτατης εκπαίδευσης. Όμως, η κριτική τους επικεντρώνεται στη θετική διάκριση προς όφελος των Μαλαίσιων, η οποία θεσπίστηκε από τη ΝΟΠ το 1969, παρά το γεγονός ότι η συ-

γκεκριμένη πολιτική είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση των ανισοτήτων ανάμεσα στις εθνότητες της χώρας αλλά και στο εσωτερικό κάθε κοινότητας. Η αναδιανεμητική πολιτική με εθνοτικά κριτήρια εξακολουθεί να εφαρμόζεται, με διαφορετική μορφή. Όπως εκτιμά η Λαφέ ντε Μισό, «έχει φθάσει πλέον στα όρια της λογικής της». Από πολιτική άποψη, η επιλογή του εθνοτικού κριτηρίου ενέτεινε τις διαιρέσεις μέσα στην κοινωνία, εγκλωβίζοντας τα μέλη της κινεζικής και της ινδικής μειονότητας σε μια θέση πολίτη δεύτερης κατηγορίας: πράγματι, είναι δύσκολη η πρόσβασή τους στις θέσεις του δημόσιου τομέα, στο πανεπιστήμιο, στην ιδιοκτησία και στη συμμετοχή στους μεγάλους δημόσιους ομίλους που δημιουργήθηκαν από τη ΝΟΠ. Εξάλλου, το σύστημα πολιτικής πατρωνίας έχει επιδεινώσει τη διαφθορά στους τομείς των δημόσιων προμηθειών και της εκχώρησης της εκμετάλλευσης ιδιαίτερα προσοδοφόρων τομέων (πηγές πρώτων υλών, τουριστικών αξιοθέατων κ.λπ.). Το κύμα των ιδιωτικοποιήσεων που δρομολογήθηκε το 1986 ευνόησε την ανάπτυξη του νεποτισμού. Σύμφωνα με τη Λαφέ ντε Μισό, «το 20% των πλουσιότερων κατοίκων της χώρας κατέχει περισσότερο από το 50% του πλούτου της». Έχει δημιουργηθεί μια ιδιαίτερα ευημερούσα ολιγαρχία, η οποία διατηρεί στενές σχέσεις με το UMNO και μονοπωλεί όλα τα πλεονεκτήματα της πολιτικής θετικών διακρίσεων, από την οποία δεν επωφελούνται πλέον οι φτωχοί Μαλαίσιοι, ούτε και οι ιθαγενείς λαοί της νήσου Βόρνεο, της οποίας το υπέδαφος αποτελεί αντικείμενο εκμετάλλευσης σε μεγάλη κλίμακα. Κάθε τόσο ξεσπάνε οικονομικά σκάνδαλα, τα οποία αποκαλύπτονται από τον εναλλακτικό Τύπο. Ακόμα κι ο ίδιος ο Νατζίμπ έχει αναμειχθεί σε μια υπόθεση διαφθοράς (αγορά γαλλικών υποβρυχίων όταν ήταν υπουργός Άμυνας). Μετά από τη μήνυση που κατέθεσε στη Γαλλία μια μαλαισιανή οργάνωση, η υπόθεση ανατέθηκε σε δύο Γάλλους ανακριτές. Η προεκλογική εκστρατεία του αντιπολιτευόμενου συνασπισμού Pakatan Rakyat επικεντρώθηκε στην απαίτηση για διαφάνεια. Ωστόσο, η εκλογική του επιτυχία οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην πρόταση για ένα εναλλακτικό μοντέλο κοινωνίας. Ο συνασπισμός αποτελείται από κόμματα τα οποία

υπερβαίνουν τις διαχωριστικές γραμμές του κοινοτισμού και προτείνουν πολιτικές για την αναδιανομή του πλούτου σύμφωνα με κριτήρια τα οποία δεν είναι πλέον εθνοτικά αλλά κοινωνικά. Κι όπως αναλύει η Λαφέ ντε Μισό, «κατόρθωσε να δημιουργήσει την αντίληψη ότι προέχει η ιδιότητα του πολίτη της χώρας και όχι τόσο του μέλους μιας επιμέρους κοινότητας». Το διακύβευμα της ταυτότητας των πολιτών της χώρας είναι τόσο σημαντικό, ώστε ο Ανβάρ Ιμπραχίμ, ο ηγέτης του Pakatan Rakyat, να θεωρείται ο «πατέρας της πολυπολιτισμικής ταυτότητας της Μαλαισίας». Ο Ανβάρ υπήρξε υπουργός Οικονομικών του Μαχαθίρ και για μεγάλο χρονικό διάστημα θεωρείτο ότι θα είναι ο διάδοχός του. Όμως, το 1998 έπεσε σε δυσμένεια και βρέθηκε στη φυλακή κατηγορούμενος για διαφθορά και «σοδομία», έτσι ώστε να εμποδιστεί η κάθοδός του στις εκλογές. Η Δικαιοσύνη, ωστόσο, τον απάλλαξε από αυτές τις κατηγορίες. Η εκλογική του επιτυχία ευνοήθηκε από τη σύμπτωση δύο παραγόντων: Αφενός από την ανάπτυξη πρωτοβουλιών μέσα στην κοινωνία, οι οποίες αντλούν την έμπνευσή τους από τις εξεγέρσεις της Αραβικής Άνοιξης και ζητούν πολιτική αλλαγή, με κυριότερη τις διαδηλώσεις που οργάνωσε το κίνημα Bersih, το οποίο απαιτεί τη μεταρρύθμιση του εκλογικού συστήματος. Και αφετέρου από τον πολλαπλασιασμό των εναλλακτικών μέσων ενημέρωσης και κυρίως των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διάδοση αυτών των πρωτοβουλιών, σε μια χώρα όπου ένας κάτοικος στους δύο διαθέτει λογαριασμό στο Facebook. Με τις εκλογές της 5ης Μαΐου και την κινητοποίηση της αντιπολίτευσης, η οποία αμφισβητούσε το αποτέλεσμα των εκλογών, η πολιτική αντιπαράθεση πέρασε σε νέα φάση. Δεκάδες χιλιάδες άτομα διαδήλωσαν ειρηνικά μέσα σε στάδια σε ολόκληρη τη Μαλαισία, ζητώντας την παραίτηση της εκλογικής επιτροπής. Η κυβέρνηση του Νατζίμπ αντέδρασε με την απαγγελία κατηγοριών σε βουλευτές, φοιτητές, μπλόγκερ και μέλη της αντιπολίτευσης. Η Γουέλς επισημαίνει ότι πλέον «η κοινωνία των πολιτών έχει μεγαλώσει και η στράτευση στον αγώνα για τα δικαιώματα θα ενταθεί ακόμα περισσότερο τώρα που ο φόβος έχει εξαφανιστεί». Παρά τον μεγάλο αριθμό των ενστάσεων που έχουν υποβληθεί, είναι ελάχιστα πιθανό το ενδεχόμενο να αναθεωρήσει η εκλογική επιτροπή το αποτέλεσμα των εκλογών, δεδομένου ότι εξαρτάται από το πρωθυπουργικό γραφείο. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Φαούζι, «η αλλαγή θα έρθει, είναι αναπόφευκτη, ακόμα και για καθαρά δημογραφικούς λόγους. Στο UMNO θα κάνει καλό η απώλεια της εξουσίας: θα μπορέσει με αυτόν τον τρόπο να ξεριζώσει τα διεφθαρμένα του στοιχεία και να επιστρέψει με μια νέα ταυτότητα, μιμούμενο το παράδειγμα γηραιών εθνικιστικών κομμάτων, όπως το Κόμμα του Κογκρέσου στην Ινδία ή το Κουόμιτανγκ στην Ταϊβάν». Και ο ορίζοντας του 2020, που έθεσε ο Μαχαθίρ για να ενταχθεί η Μαλαισία στη λέσχη των χωρών με τα υψηλά εισοδήματα, θα μπορούσε ωραιότατα να συμπέσει με τη γένεση ενός δημοκρατικού έθνους, ικανού να δημιουργήσει την ταυτότητά του και να συνειδητοποιήσει τον πλούτο που αποτελεί η πολυπολιτισμικότητα. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΚΡΙΒΟΠΟΥΛΟΣ

LE

MONDE

4/26

Η ΑΥΓΗ

diplomatique

ΤΕΤΑΡΤΗ 1 IANOYAΡΙΟΥ 2014

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 1

της χώρας. Συνεπώς, μήπως η αξίωση του Ομπάμα να εγκαταλείψουν οι υπερεθνικές εταιρείες αυτήν τη στρατηγική αποτελεί μια κατά μέτωπον επίθεση εναντίον τους; Είναι αλήθεια ότι σήμερα, σε πολλές χώρες της περιφέρειας, το μισθολογικό κόστος ανά παραγόμενη μονάδα προϊόντος αυξάνεται με ταχύ ρυθμό και τείνει να φθάσει στο επίπεδο του αμερικανικού. Αυτή η σύγκλιση αναγνωρίζεται από τον Αμερικανό πρόεδρο, ο οποίος την αποδίδει στη ραγδαία αύξηση του ωρομισθίου στην Κίνα (άνοδος της τάξης του 13% ετησίως, σε σταθερές τιμές, σύμφωνα με τα επίσημα δεδομένα που είναι διαθέσιμα για τις μεγάλες πόλεις). Σε αυτήν την εξέλιξη συνέβαλε και η ανατίμηση του κινεζικού νομίσματος. Μεταξύ 2005 και 2012, το γιουάν ανατιμήθηκε κατά 30% σε σχέση με το δολάριο. Αν λάβουμε δε υπόψη και την αύξηση των τιμών στην Κίνα, η οποία ακολουθεί ταχύτερο ρυθμό απ’ ό,τι στις ΗΠΑ, τότε η ανατίμηση του γιουάν πλησιάζει το 40%. Ταυτόχρονα, παρατηρείται μείωση του μισθολογικού κόστους στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η εξέλιξη αυτή οδήγησε ορισμένες αμερικανικές επιχειρήσεις να επαναπατρίσουν την παραγωγική τους δραστηριότητα σε συγκεκριμένες πολιτείες των ΗΠΑ (Νότια Καρολίνα, Αλαμπάμα, ή ακόμα στο Τενεσί).6 Η κρίση απλώς επιτάχυνε αυτήν την τάση, η οποία υπογραμμίζει την επιτυχία της νεοφιλελεύθερης στρατηγικής που αποσκοπούσε στο να πυροδοτηθεί ο ανταγωνισμός ανάμεσα στους εργαζόμενους του «κέντρου» και των χωρών της περιφέρειας. Η «επανατοπικοποίηση», στην οποία ο Αμερικανός πρόεδρος σκοπεύει να συμβάλει, δικαιολογείται ήδη προ πολλού από τη σκοπιά της κερδοφορίας. Συνεπώς, είναι πολύ πιθανόν ότι οι υπερεθνικές επιχειρήσεις δεν θα χρειαστεί να καταβάλουν καμία προσπάθεια για να συμβάλουν στην προώθηση του στόχου (εκτός ίσως από εκείνη που απαιτείται για να συνειδητοποιήσουν τη νέα πραγματικότητα!). Πόσο μάλλον που η κυβέρνηση θα κάνει το «καθήκον» της για να ενθαρρύνει τη συγκεκριμένη τάση, κυρίως με τη μείωση της φορολογίας των επιχειρήσεων που θα επενδύσουν στη χώρα... Τον περασμένο Ιανουάριο, στον λόγο του για την κατάσταση της Ένωσης, ο Ομπάμα παρουσίασε το σχέδιό του για «μια Αμερική φτιαγμένη έτσι ώστε να αντέξει στον χρόνο», ανακοινώνοντας την «επιστροφή της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας». Πράγματι, αν θεωρήσουμε ότι η παραγωγή του κλάδου το 2007, δηλαδή την παραμονή της κρίσης, αντιστοιχεί σε μια βάση εκφρασμένη με τον αριθμό 100, θα διαπιστώσουμε ότι τον Ιούνιο του 2009 είχε πέσει στο 48: επρόκειτο για πραγματική πανωλεθρία και ορισμένοι υποστήριζαν ότι υπήρχε ο κίνδυνος να μην κατορθώσει να συνέλθει ποτέ ο κλάδος. Τον Δεκέμβριο του 2011, μετά τη μαζική αναχρηματοδότησή του από την κυβέρνηση, ο αριθμός είχε φθάσει στο 84. Σήμερα, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο κλάδος έχει διασωθεί, ωστόσο είναι ακόμα πολύ νωρίς για πανηγυρισμούς. Ορισμένοι κλάδοι βρίσκονται σε ακόμα χειρότερη θέση, ενώ κάποιοι άλλοι, όπως ο κλάδος των ηλεκτρονικών προϊόντων, τα καταφέρνουν καλύτερα. Για το σύνολο του βιομηχανικού τομέα, στην κλίμακα καταγράφεται

Σε πολλές χώρες της περιφέρειας, το μισθολογικό κόστος ανά παραγόμενη μονάδα προϊόντος αυξάνεται με ταχύ ρυθμό και τείνει να φθάσει στο επίπεδο του αμερικανικού

πτώση στο 80 τον Ιούνιο του 2009 και επιστροφή στο 93 τον Δεκέμβριο του 2011. Σίγουρα πρόκειται για βελτίωση, όχι όμως για θαύμα. Οι φωνές που πανηγυρίζουν για την ανάκαμψη της αυτοκινητοβιομηχανίας στις Ηνωμένες Πολιτείες -οι οποίες σίγουρα υποκρύπτουν σκοπιμότητα, δεδομένου ότι βρισκόμαστε σε προεκλογική περίοδο- ενδέχεται να αποδειχθούν πρόωρες, αν όχι και υπερβολικά αισιόδοξες. Ιδωμένες από την πλευρά της Ευρώπης, αυτές οι φωνές παραπέμπουν στη σύγκριση των επιδόσεων των οικονομιών της Γαλλίας και της Γερμανίας. Δεν παύουν να μας λένε ότι η Γερμανία αποτελεί την απόδειξη του βιώσιμου χαρακτήρα της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, παρά τον ανταγωνισμό των χωρών της περιφέρειας. Αντίστοιχα, υποστηρίζεται ότι η Γαλλία μετατρέπεται σε ουραγό. Ωστόσο, δεν θα μπορούσαμε να κρίνουμε τις βιομηχανικές επιδόσεις της Γερμανίας χωρίς να προβούμε και σε αξιολόγηση του τιμήματος που απαιτήθηκε γι’ αυτές. Πρέπει, άραγε, να ακολουθήσει και η Γαλλία τον ίδιο δρόμο; Το 2003 σημειώθηκε μια τομή. Νωρίτερα, και για μια περίοδο η οποία ξεκίνησε τη δεκαετία του 1960, η βιομηχανική παραγωγή στη Γαλλία και στη Γερμανία ακολουθούσε παράλληλη τροχιά. Μετά το 2003, άρχισε να διευρύνεται η απόκλιση στον ρυθμό της αύξησης της βιομηχανικής παραγωγής. Από το 2003 ώς το 2007, οπότε και ξέσπασε η κρίση, είχε αυξηθεί μονάχα κατά 4% στη Γαλλία, έναντι 20% στη Γερμανία. Βέβαια, σε αυτό το σημείο πρέπει να τονίσουμε ότι αναφερόμαστε στον ρυθμό αύξησης της δραστηριότητας μόνο του βιομηχανικού τομέα. Παρά τα όσα ισχυρίζονται μετ’ επιτάσεως τα Μέσα ενημέρωσης, στη γερμανική οικονομία δεν παρατηρείται μεγαλύτερος ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης σε σχέση με τη Γαλλία, καθώς κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου σημειώθηκε σχεδόν ίδια αύξηση του ΑΕΠ τους. Εξάλλου, το παράδειγμα της Ιαπωνίας, της οποίας η στρατηγική θυμίζει εκείνη της Γερμανίας, αφήνει να διαφανεί ότι η έντονη αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής (18% για την ίδια ακριβώς περίοδο, από το 2003 ώς το 2007) δεν εμποδίζει πάντα την οικονομία να ακολουθήσει μακροχρόνια πορεία μέσα στη στασιμότητα. Ας επανέλθουμε, λοιπόν, στο μισθολογι-

κό ζήτημα. Ένας μηχανισμός που έπαιξε κρίσιμο ρόλο στην αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής υπήρξε η πίεση που ασκήθηκε στο μισθολογικό κόστος (μισθοί και εισφορές στην κοινωνική ασφάλιση) της Γερμανίας: ήταν ιδιαίτερα έντονη και επικεντρώθηκε στους χαμηλούς μισθούς. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1990, το μερίδιο των Γερμανών εργαζόμενων που χαρακτηρίζονται «χαμηλόμισθοι» δεν έπαψε να αυξάνεται, σηματοδοτώντας μια ολοένα εντεινόμενη πολυδιάσπαση του σώματος των μισθωτών.7 Μάλιστα, η θεαματική αύξηση των «ανεξάρτητων» εργαζόμενων στη Γερμανία αποτελεί άλλη μια μορφή αυτής της πολυδιάσπασης και της εντεινόμενης ανασφάλειας. Την παραμονή της κρίσης, οι εισφορές προς τους φορείς της κοινωνικής ασφάλισης μειώθηκαν σημαντικά. Βέβαια, και στη Γαλλία παρατηρήθηκε επιβράδυνση της αύξησης της μισθολογικής δαπάνης, αλλά σε μικρότερο βαθμό. Την περίοδο 2003-2007, το μέσο πραγματικό μισθολογικό κόστος (το οποίο έχει διορθωθεί με τον δείκτη της τιμής του ΑΕΠ) αυξήθηκε κατά 3,5%, τη στιγμή που στη Γερμανία μειώθηκε κατά 1,5%. Στη Γερμανία, η πρακτική αυτή συνδυάστηκε με τη διάδοση της ανάθεσης υπεργολαβιών σε ξένες επιχειρήσεις, κυρίως της Κεντρικής Ευρώπης. Αντίθετα, στη Γαλλία, από την αρχή της δεκαετίας του 1990, οι μεγάλες εταιρείες υιοθέτησαν τις επιλογές των Αμερικανών ομολόγων τους, τις άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό. Θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς ότι το αποτέλεσμα είναι το ίδιο, ωστόσο τα αποτελέσματα της γερμανικής βιομηχανίας αποδεικνύουν ότι δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Απ’ ό,τι φαίνεται, η στρατηγική της διαφύλαξε την παραμονή της καρδιάς της παραγωγικής δραστηριότητας στο εθνικό έδαφος. Σε κάθε περίπτωση, η στρατηγική αυτή είναι στενά συνδεδεμένη με την αύξηση του πλεονάσματος του εξωτερικού εμπορίου. Από το 2003, όταν έγινε εμφανής η απόκλιση που υπήρχε στις πορείες των δύο οικονομιών, το γερμανικό πλεόνασμα αυξήθηκε έντονα (έως και 7% του ΑΕΠ το 2007), τη στιγμή που αυξανόταν το γαλλικό έλλειμμα (2% του ΑΕΠ την ίδια χρονιά). Η διαφορά καθίσταται ακόμα πιο εντυπωσιακή από το γεγονός ότι, κατά τη δεκαετία του 1990, το γαλλικό πλεόνασμα του εξωτερικού εμπορίου ήταν κατά μέσο όρο ανώτερο (ως ποσοστό του ΑΕΠ) από εκείνο της Γερμανίας (αντίστοιχα 1,2% και 0,5%). Όποιες κι αν είναι οι διαφορές στην πραγματικότητα καθεμιάς χώρας, οι διαδικασίες της αποβιομηχάνισης και της επανεκβιομηχάνισης πρέπει να ιδωθούν ως γρανάζια των νεοφιλελεύθερων μηχανισμών. Η αποβιομηχάνιση, δηλαδή η μεταφορά της παραγωγικής δραστηριότητας σε χώρες της περιφέρειας, υπήρξε ξεκάθαρα προϊόν της συγκεκριμένης κοινωνικής τάξης πραγμάτων. Επρόκειτο για την έκφραση μιας μορφής διαζυγίου ανάμεσα στα συμφέροντα, αφενός των ανώτερων τάξεων κάθε χώρας, οι οποίες καρπώνονταν τα κέρδη που αποκόμιζαν οι υπερεθνικές επιχειρήσεις, αφετέρου των εθνικών οικονομιών. Για τις ανώτερες τάξεις, το σημαντικό είναι το μέγεθος των κερδών και όχι ο τόπος όπου πραγματοποιείται η παραγωγική δραστηριότητα και δημιουργούνται εισοδήματα. Από αυτήν την άποψη, στη Γερμανία παρατηρήθηκε καλύτερη διαχείριση της κατάστασης. Όμως, εκεί, ακριβώς όπως

και στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι εργαζόμενοι κλήθηκαν να πληρώσουν σοβαρότατο τίμημα, με εξαίρεση βέβαια τα επιτελεία των στελεχών που διοικούν τις επιχειρήσεις, καθώς η συμμαχία τους με τους ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων αποτελεί ένα από τα θεμέλια του νεοφιλελευθερισμού. Όσο αυτό που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε «καταστολή του χρηματοοικονομικού τομέα»8 δεν θα αμφισβητεί όλες τις συνιστώσες του γενικότερου νεοφιλελεύθερου πλαισίου (ηγεμονία των καπιταλιστικών τάξεων και των χρηματοοικονομικών θεσμών, συμμαχία των υψηλόβαθμων στελεχών που διοικούν τις επιχειρήσεις και τη δημόσια διοίκηση με τους καπιταλιστές, κυριαρχία του χρηματοπιστωτικού τομέα στην οικονομία, παγκοσμιοποίηση),9 τότε όλες οι απόπειρες αντιμετώπισης της διαδικασίας της αποβιομηχάνισης θα οδηγούν -ανεξάρτητα από την έκβασή τους και την τυχόν επιτυχία τους- στην οπισθοδρόμηση και θα τη διαιωνίζουν. Θα υπονομεύουν ό,τι έχει απομείνει από τις λαϊκές κατακτήσεις των προηγούμενων δεκαετιών, χωρίς να συμβάλλουν σοβαρά στην αποκατάσταση της οικονομικής μεγέθυνσης και των επιπέδων της απασχόλησης.

«Remarks by the President on the economy», Λευκός Οίκος, Ουάσιγκτον, 4 Ιανουαρίου 2012, www.whitehouse.gov.

2 «Remarks by the President on insourcing American jobs», Λευκός Οίκος, Ουάσιγκτον, 11 Ιανουαρίου 2012. Μερικές φορές χρησιμοποιείται επίσης ο όρος «reshoring».

3 ΣτΜ: Ως αντίθετο του όρου «délocalisation», ο οποίος υιοθετήθηκε στη γαλλική γλώσσα για να υποδηλώσει τη μεταφορά της παραγωγικής δραστηριότητας σε χώρες με χαμηλό εργατικό κόστος και ανύπαρκτο νομοθετικό πλαίσιο για κοινωνικά και περιβαλλοντικά ζητήματα.

4 Από το 36% (1960), μονάχα για τη Δυτική Γερμανία, στο 23%.

5 Βλέπε Laurent Carroué, «Retour à l’usine.

Industrie, socle de la puissance», Le Monde diplomatique, Μάρτιος 2010.

6 «Made in America again: Why manufacturing will return to the US», The Boston Consulting Group, Αύγουστος 2011.

7 Thorsten Kalina και Claudia Weinkopf, «The increase of low-wage work in Germany. An erosion of internal labour markets?», International Working Party on Labor Market Segmentation, Εξαν-Προβάνς, Γαλλία, 5-7 Ιουλίου 2007. Βλέπε επίσης Anne Dufresne, «Le consensus de Berlin», Le Monde diplomatique, Φεβρουάριος 2012.

8 (ΣτΜ) Έκφραση που κυριάρχησε στις Ηνωμένες Πολιτείες μετά την κρίση του 1929. Επειδή ο χρηματοοικονομικός τομέας ήταν ο κύριος ένοχος για το ξέσπασμά της, το ζητούμενο ήταν η καθιέρωση ενός αυστηρότατου νομοθετικού πλαισίου για τον έλεγχο των δραστηριοτήτων του και την παρεμπόδιση τυχόν μελλοντικών παρεκτροπών του.

9 Βλέπε The Crisis of Neoliberalism, Harvard University Press, 2011.

1

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΚΡΙΒΟΠΟΥΛΟΣ

Η ΑΥΓΗ • TETAΡΤΗ 1 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

27

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΗΣ ΤΟΥ 21ου ΑΙΩΝΑ; μέα και την οικονομία ξεγυμνώνει τις ανισορροπίες τους και, πάνω από όλα, την έλλειψη οποιασδήποτε αληθινής φροντίδας για τους ανθρώπους που τις χαρακτηρίζει· ο άνθρωπος συρρικνώνεται αναγόμενος σε μία μόνο από τις ανάγκες του: την κατανάλωση». Ο Πάπας, εκτός των άλλων, ίσως να εκφράζει τη γενικευμένη ματαίωση που αισθάνεται το ποίμνιό του. Η ανεργία των νέων φτάνει στο 40% στην Ιταλία και στο 56% στην Ισπανία — δύο από τις μεγαλύτερες Καθολικές χώρες στην Ευρώπη. Και παρότι η Ελλάδα δεν είναι μια χώρα που κυριαρχεί ο Ρωμαιοκαθολικισμός, συνεχίζει να αποτελεί σύμβολο μιας γενικευμένης ανησυχίας για τις ακολουθούμενες οικονομικές πολιτικές στην Ευρώπη, όπως η λιτότητα. Τα σκληρά λόγια του Φραγκίσκου μοιάζουν να πιάνουν αυτό το πνεύμα διαμαρτυρίας εναντίον της κυρίαρχης οικονομικής τάξης πραγμάτων. Εκτός όμως από αυτό, τα λόγια του επίσης υποδεικνύουν κάτι σημαντικό, στο πεδίο της γεωπολιτικής: την απόσταση ανάμεσα στον αμερικανικό και τον ευρωπαϊκό καπιταλισμό. Οι δηλώσεις του Πάπα σημειώνουν μια τολμηρή ιδεολογική ανασύνταξη της Εκκλησίας η οποία είχε ιστορικά τη φυσική, πνευματική και ιδεολογική βάση της στη Ρώμη. Αντιτάσσοντας την Εκκλησία στην ελεύθερη αγορά, ο Πάπας προσέδωσε σημαντικό ειδικό βάρος και νομιμοποίηση στις προοδευτικές αριστερές ομάδες που υποστηρίζουν τον αυξημένο κρατικό έλεγχο στις αγορές. Εάν δεν ήταν ήδη ξεκάθαρο, οι δηλώσεις αυτές επιβεβαιώνουν ότι τα φαντάσματα που έβλεπε η Εκκλησία κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα έχουν πια ξεθωριάσει — τουλάχιστον σε ό,τι αφορά το Βατικανό. Ο Πάπας ανακήρυξε επισήμως έναν νέο εχθρό. Ο Πάπας ευλογεί μετανάστες. Από την επίσκεψη του Φραγκίσκου Α΄ στη Λαμπετούζα.

Ο Πάπας για τον καπιταλισμό: περισσότερο παραδοσιακός παρά ριζοσπάστης ΤΟΥ ΜΠΙΝΟΫ ΚΑΜΠΜΑΡΚ

Ο Πάπας Φραγκίσκος Α΄ δεν είναι κανένας ιδεολογικός γελωτοποιός. Δεν θα έπρεπε να το πιστεύει κανείς πια, άλλωστε δεν το επιδιώκει κιόλας. Είναι μια μορφή αξιοθαύμαστη και έχει πολύ καλή αίσθηση των εχθρών του εντός της Εκκλησίας. Ξέρει επίσης καλά τους διάφορους υφάλους προς τους οποίους κατευθύνεται ο πρώτος παγκόσμιος οργανισμός της Ιστορίας. Πήρε τα πρώτα του μαθήματα στο θερμοκήπιο του ολοκληρωτισμού που αποτελούσε η δικτατορία της Αργεντινής, δείχνοντας σε όλους πως μπορούσε να κολυμπήσει στα λασπόνερα της πιο σκοτεινής πολιτικής. Αν χρειαζόταν να ασκήσει το έργο του Θεού σε μια δικτατορία, θα το έκανε. Με μια έννοια, ο Πάπας Φραγκίσκος Α΄ είναι ένας πραγματικός πολιτικός ηγέτης — ξέρει καλά ποιοι απ’ τους δικούς του είναι χαρισματικοί και ποιοι αντιδραστικοί, ξέρει πότε να τους γλυκάνει και πότε να τους μαλώσει. Σε όλα αυτά η παπική εγκύκλιος του Νοεμβρίου είναι πολύ ταιριαστή. Ο Πάπας νωρίζει καλά πως η Εκκλησία χρειάζεται νέους προσήλυτους και, στη Νότια Αμερική και την Αφρική, όπου τα θύματα της ελεύθερης αγοράς στενάζουν, έχει μόνο να κερδίσει. Η «αποστολική παραίνεσή» του στο Evangelii Gaudium (Η Χαρά του Ευαγγελίου) του Νοεμβρίου έβαλε στο στόχαστρο τον σύγχρονο καπιταλισμό με αιχμηρή αυστηρότητα. «Κάποιοι άνθρωποι συνεχίζουν να υπερασπίζονται τις θεωρίες “trickle-down”, κα-

τά τις οποίες υποτίθεται ότι η οικονομική ανάπτυξη, όπως επιτυγχάνεται σε συνθήκες ελεύθερης αγοράς, αναπόφευκτα θα επιφέρει μεγαλύτερη δικαιοσύνη στον κόσμο, συμπεριλαμβάνοντας στα οφέλη της όλο και περισσότερους». Όπως ακριβώς και η επιστήμη της Επίπεδης Γης,2 τέτοιες θεωρίες δεν έχουν καμία επαφή με την πραγματικότητα. Το αναδιανεμητικό μοντέλο του καπιταλισμού, η μέριμνα το χρήμα να διαχυθεί όσο το δυνατόν περισσότερο στην κοινωνία, ήταν μια ανοησία. «Αυτή η άποψη, η οποία ποτέ δεν έχει επιβεβαιωθεί από τα γεγονότα, εκφράζει μια χονδροειδή και αφελή πίστη στην καλοσύνη όσων ασκούν οικονομική εξουσία και στις καθαγιασμένες λειτουργίες του κυρίαρχου οικονομικού συστήματος». Τεχνοκράτες, καπιταλιστές, κομμουνιστές, πλουτοκράτες: η πιθανότητα τέτοια άτομα να πράξουν το λάθος ήταν πάντοτε μεγαλύτερη από την πιθανότητα να ακολουθήσουν τον δρόμο της αρετής. Γι’ αυτό τον λόγο, οφείλει κανείς να αναφωνήσει: «Όχι στην ειδωλολατρία του χρήματος». Πολλοί σχολιαστές ερμηνεύουν λανθασμένα την κίνηση αυτή του Ποντίφικα ως ριζοσπαστική, συγχέοντας μια αιχμηρή μεν, αλλά προφανή ανάλυση με ιδεολογική μεταβολή. Το Δεύτερο Συμβούλιο του Βατικανού θεωρείται σημείο καμπής της πολιτικής της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Το Pacem in Terris (1963) του Πάπα Ιωάννη ΙΓ΄ έμοιαζε να ποντάρει, αν και κάπως διστακτικά, στις δυτικές δημοκρατικές κυβερνήσεις, ενώ το Ecclesiam Suam (1964) του Πάπα Παύλου Δ΄ έλεγε καθαρά: «Είμαστε αναγκασμένοι να αποκηρύξουμε τις ιδεολογίες εκείνες που αρνούνται τον Θεό και καταπιέζουν την Εκκλησία». Ωστόσο η Εκκλησία δεν έβλεπε ανέκαθεν τα μαρξιστικά δόγματα ως ολότελα εχθρικά, παρότι η αντικατάσταση της θέλησης του Θεού από αυτή της ανθρωπότητας φάνταζε προφανώς επικίνδυνη. Κάποια στοιχεία πάντως αφομοιώθηκαν. [...] Τα γκολπόστ δεν μετακινήθηκαν τόσο δραστικά στη σκέψη της Εκκλησίας. Αυτό είναι ξεκάθαρο στα λόγια του Πάπα Φραγκίσκου πάνω στο θέμα — δεν ομιλεί «ως τεχνικός, αλλά σύμφωνα με το κοινωνικό δόγμα της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας». Ο Πάπας, ακόμα, στην εγκύκλιο, εκφράζει ανησυχίες για την εξάπλωση του σεκουλαρισμού ως της συνθήκης εκείνης που

«τείνει να περιορίσει την πίστη και την Εκκλησία στη σφαίρα του ιδιωτικού και του προσωπικού». Διαβλέπει την ανάγκη να «διαδοθεί το Ευαγγέλιο στους διάφορους πολιτισμούς, ώστε να εμπλουτιστεί με τη σειρά του από αυτούς». Προειδοποιεί για τους κινδύνους από τη διάλυση της οικογένειας και τη μαλθακής άποψης που αντιμετωπίζει τον γάμο ως «απλή συναισθηματική ικανοποίηση, η οποία μπορεί να οικοδομείται με οποιοδήποτε τρόπο και να μεταβάλλεται κατά το δοκούν». Ο αχαλίνωτος καπιταλισμός δεν ήταν ποτέ φίλος της Εκκλησίας, ούτε καν όταν ο κομμουνισμός κατείχε τον ρόλο του πρωταρχικού εχθρού της. Στην πραγματικότητα, ο τρόπος που εννοιολόγησε ο Τζόζεφ Σουμπέτερ την κεφαλαιοκρατική διαδικασία —η δημιουργική καταστροφή— υπονομεύει, εκτός όλων των άλλων, και τους κοινωνικούς δεσμούς, μπαίνοντας σφήνα ανάμεσα στην παθολογία της συσσώρευσης και στην αίσθηση της κοινότητας. Η διάβρωση των δεσμών εντάσσεται εύκολα σε ιδέες περί πνεύματος, όσο φανταστικές κι αν είναι αυτές. Ο Πάπας παραμένει, με αυτή την έννοια, περισσότερο παραδοσιακός παρά ριζοσπάστης. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΙΩΑΝΝΟΥ

1 Στην κυριολεξία, «ενστάλλαξη προς τα κάτω». Χρησιμοποιείται, συνήθως ειρωνικά, για να περιγράψει τη ρητορική όσων υπερασπίζονται ή προωθούν φοροαπαλλαγές για τις επιχειρήσεις και τα ανώτατα εισοδηματικά στρώματα, με το επιχείρημα ότι ο αυξημένος πλούτος που θα εξασφαλιστεί έτσι στην κορυφή της κοινωνικής-εισοδηματικής πυραμίδας θα «κυλήσει» αναπόφευκτα και προς τα «κάτω» (υπό μορφή επενδύσεων ή κατανάλωσης), ευνοώντας τελικά το σύνολο της κοινωνίας. (Σ.τ.Μ.)

2 Πιθανή αναφορά στη Flat Earth Society που ίδρυσε ο Βρετανός Sa-

muel Shenton το 1956 και συνέχισε ο Αμερικανός Charles Johnson μέχρι τον θάνατό του το 2001. Ο αγώνας του Shenton (μοναχικός αρχικά, αλλά στα μέσα της δεκαετίας του 1990 η Κοινότητα του Johnson αριθμούσε 3.000 μέλη) ήταν να αποδείξει ότι η Γη είναι επίπεδη, ότι οι αποδείξεις περί του αντιθέτου δεν είναι επαρκείς και ότι η άποψη πως η Γη είναι σφαιρική είναι αποτέλεσμα συνωμοσίας. (Σ.τ.Μ.).

Η ΑΥΓΗ

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

1 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

ΤΟ BLOG ΤΩΝ «ΕΝΘΕΜΑΤΩΝ»: enthemata.wordpress.com e-mail: enthemata@gmail.com

Δύο είδαν μια αλεπού ΔΙΗΓΗΜΑ ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ

Δύο βλέπουν μια αλεπού. Ο ένας θέλει να την ακολουθήσει, ο άλλος προσπαθεί ν’ αποτρέψει τον φίλο του. Το δάσος είναι πυκνό και αυτοί δεν είναι κυνηγοί, ούτε πάνε συχνά σε δάση. Κανένας από τους δύο δεν έχει δει ποτέ του αλεπού, αν και δεν είναι δύσκολο ν’ αναγνωρίσεις μια αλεπού, ακόμη κι αν ζεις στην πόλη, όπως αυτοί. «Δεν ξέρουμε αν είναι επικίνδυνη», λέει ο ένας ενώ ο άλλος βιάζεται να την προλάβει γιατί η αλεπού βαδίζει ναι μεν αργά αλλά με μια ελαφράδα σαν να μην έχει κόκαλα. Ο ένας δειλιάζει λοιπόν, όμως τελικά πείθεται και ακολουθεί τον φίλο του. Ο καιρός είναι καλός, ο αέρας όσο χρειάζεται κρύος για να είναι αναζωογονητικός και η κοκκινωπή αλεπού είναι τόσο όμορφη και διακριτική μέσα στην πρασινάδα του δάσους. Οι δύο φίλοι έχουν πάψει να μιλάνε (προηγουμένως συζητούσαν έντονα, με αποτέλεσμα να ξεχαστούν και ο χωματόδρομος να τους βγάλει στο δάσος). Προχωρούν αθόρυβα πίσω από την αλεπού, όπως κάνουν οι κυνηγοί, μόνο που οι δυο τους το κάνουν από καθαρή περιέργεια. Ο ένας είναι ψηλός, με μούσι και γυαλιά, και ο άλλος, ο φοβισμένος, είναι κοντός και παχύς, με αραιά μαλλιά, και δείχνει κάπως ταλαιπωρημένος στην όψη. Ακολουθούν την αλεπού και όταν πατάνε ένα κλαδί —το κλαδί σπάει— η αλεπού δεν γυρίζει να τους κοιτάξει. Η αλεπού ξέρει πού πάει, έχει μια αποφασιστικότητα που όλο και δυναμώνει το βήμα της. Από την πλευρά τους οι δύο φίλοι έχουν αρχίσει να κουράζονται και γίνονται ακόμη πιο απρόσεχτοι όσο την πλησιάζουν. Τώρα την έχουν πλησιάσει τόσο πολύ που ένας έμπειρος κυνηγός θα μπορούσε να την πιάσει με τα ίδια του τα χέρια. Τότε είναι που η αλεπού γυρίζει και τους κοιτάζει. Οι δυο τους κοντοστέκονται και πειθαρχούν στο βλέμμα της που είναι το βαθύ βλέμμα ενός ζώου που έχει δει το χιόνι, που το έχει δει να λιώνει, που έχει αποφύγει το μολύβι των διωκτών, που έχει ζήσει πεινώντας. «Τι ζητάτε από μένα άνθρωποι;» τους ρωτάΟ Κωνσταντίνος Χατζηνικολάου είναι κινηματογραφιστής. Η Αναστασία Δούκα είναι γλύπτρια.

ση μου να το διακρίνω». Ο ψηλός έχει πιάσει το πόδι του και σιγοκλαίει. Ο παχύς στέκεται δίπλα του ασάλευτος. «Έλα, κουβάλα εσύ τον φίλο σου πριν δαγκώσω κι εσένα και ακολουθήστε με αφού θέλετε τόσο πολύ να δείτε πού πάω», λέει η αλεπού. Τώρα έχει νυχτώσει για τα καλά και ο παχύς ιδρώνει κάτω από το βάρος του ψηλού, ο οποίος, από τον πόνο, έχει σχεδόν λιποθυμήσει πάνω στους ώμους του παχύ. Σ’ εκείνο το σημείο το δάσος είναι τόσο σκοτεινό που μόνο το λαμπερό σμάλτο απ’ τα αλεπουδίσια δόντια μπορεί να φωτίσει το πέρασμα μέσα απ’ τα δέντρα. Ένας τσουχτερός άνεμος έρχεται από την πιο ψηλή κορυφή του βουνού και παγώνει τους δυο φίλους. Η αλεπού σταματάει. «Εδώ είμαστε», λέει και δείχνει μια κουφάλα στον κορμό ενός δέντρου που μόλις και τη χωρά. «Εδώ μένω με την οικογένειά μου, τη σύντροφό μου και τα παιδιά μου» και λέγοντας αυτά χώνεται μέσα στην κουφάλα και εξαφανίζεται. Ο αέρας ξανακατεβαίνει απ’ το βουνό και χτυπά το πρόσωπο του ψηλού και ο ψηλός ξυπνά. Τώρα δεν πονάει πια, η πληγή απ’ το δάγκωμα έχει επουλωθεί και ο ψηλός μπορεί να περπατήσει. Ωστόσο δεν το λέει στον φίλο του τον παχύ που μέσα στη νύχτα αναγκάζεται να τον κουβαλήσει βαριανασαίνοντας μέχρι την άκρη του δάσους και από κει μέχρι τα πρώτα σπίτια του χωριού.

KYKΛΟΦΟΡΕΙ Αναστασία Δούκα, «PETRIS», 2013

ει. «Γιατί με ακολουθείτε;» «Θέλαμε μόνο να δούμε πού πας, να πατήσουμε πάνω στα χνάρια που αφήνεις στο υγρό χώμα, να μαγευτούμε από το τρίχωμά σου», λέει ο ψηλός. «Το ξέρετε ότι είσαστε ήδη βαθιά μέσα στο δάσος και πως σε λίγο νυχτώνει;» τους ρωτάει η αλεπού. «Εγώ είμαι κοντά στο σπίτι μου και σύντομα θα είμαι ασφαλής. Εσείς τι θα κάνετε όμως; Δεν φαίνεται να είστε κυνηγοί. Μήπως είσαστε;» «Όχι, δεν κουβαλάμε όπλα», λέει ο παχύς. «Υπάρχουν κίνδυνοι στο δάσος κι ένας απ’ τους κινδύνους είμαι κι εγώ, γιατί, ακόμη κι αν σας συμπονώ, δεν παύω να είμαι ζώο και να πεινάω. Βρίσκω δύσκολα τροφή στο δάσος. Έχετε δει τα δόντια μου;» «Όχι», απαντά τρομαγμένος ο παχύς. «Είναι μυτερά και είναι ακό-

μη πιο μυτερά ειδικά για εσάς», λέει η αλεπού και δαγκώνει τον αστράγαλο του ψηλού. Ο ψηλός πέφτει κάτω σφαδάζοντας. Το αίμα λερώνει το παντελόνι του. «Δεν θέλουμε το κακό σου», λέει ο παχύς που μέσα στην αγωνία του έχει βρει την αυτοκυριαρχία του. «Αυτό πώς μπορώ να το ξέρω;» τον ρωτάει η αλεπού που τα δόντια της γυαλίζουν από το σάλιο και το αίμα. «Εγώ είμαι απλά μια αλεπού και αντιδρώ μ’ έναν πολύ συγκεκριμένο τρόπο, ανάλογα με την περίσταση βέβαια. Τώρα που εσείς είσαστε εδώ, μυρίζω το κρέας σας και δεν μπορώ ν’ αντισταθώ. Φαίνεστε καλοί άνθρωποι, φιλήσυχοι και μορφωμένοι αλλά αυτό δεν μπορώ πάρα να το αγνοήσω καθώς δεν έχω καν το δικαίωμα από τη φύ-

Η ΑΥΓΗ • 1 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ

29

3

ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΤΙΚΟ ΔΙΗΓΗΜΑ

Ιστορία ενός ύμνου Ο διάδοχος γεννήθηκε τη νύχτα που άλλαζε ο χρόνος. Ήταν το 1944, ο πόλεμος τελείωνε και ανέτειλε ο νέος ήλιος, φωτίζοντας έναν νέο κόσμο, με καινούργια σύνορα, καινούργιους φίλους και παλαιούς εχθρούς. Η βασίλισσα μόλις πρόλαβε να δει το πρόσωπο του παιδιού της και ξεψύχησε, αφήνοντας το γιο της να συνεχίσει μόνος την πορεία προς τη νέα του ζωή. Εξάλλου, τί θα μπορούσε να του προσφέρει; Νέα βασίλεια δεν χτίζονταν και τα παλιά γκρεμίστηκαν, μαζί και το δικό τους, απ’ όπου τους έδιωξαν κακήν-κακώς οι επαναστάτες. Ο νεογέννητος διάδοχος έμεινε ορφανός: ο πατέρας του, ο έκπτωτος βασιλιάς, πέθανε από τα τραύματα, υπερασπίζοντας μια ξένη χώρα, πριν καν μάθει ότι η δική του μακρινή πατρίδα απέκτησε διάδοχο. Κάτω από την καταρρακτώδη βροχή και υπό τους ήχους του προεπαναστατικού ύμνου της πατρίδας της, Σώσον Κύριε τον βασιλιά, η λιμουζίνα με την σωρό της πρώην βασίλισσας εγκατέλειπε για πάντα την αυλή της μεσαιωνικής έπαυλης, ΤΗΣ ΕΥΓΕΝΙΑΣ ΚΡΙΤΣΕΦΣΚΑΓΙΑ

όπου ζούσε το βασιλικό ζεύγος από τότε που εγκατέλειψε τη χώρα του, και όπου από σήμερα θα ζούσε, με τη νταντά και τον Παιδαγωγό του, ο ορφανός διάδοχος. Την ώρα που γεννήθηκε ο διάδοχος και άλλαζε ο χρόνος, η μακρινή του πατρίδα απέκτησε επιτέλους έναν νέο ύμνο. Για έναν ολόκληρο αιώνα, την ευθύνη για τη σωτηρία του λαού και του βασιλιά την είχε ο Κύριος. Να λοιπόν που ήρθε η ώρα να ξεκουραστεί, όπως έκανε κάποτε την έβδομη ημέρα της Δημιουργίας, και το έργο του να αναλάβει ένας θνητός, τον οποίον εκατομμύρια κόσμος προσφωνούσε όπως και τον Κύριο: Πατέρα. Ο στρατός της εμπόλεμης πατρίδας είχε επιτακτική την ανάγκη εμψύχωσης, και τι άλλο θα μπορούσε να ανεβάσει το ηθικό των ταλαιπωρημένων στρατιωτών, αν όχι το όνομα Εκείνου; Το τραγούδι, που έμοιαζε περισσότερο με εμβατήριο, μιλούσε για το ρόλο του στρατού στον ηρωικό αγώνα κατά των ξένων κατακτητών, και έλεγαν μάλιστα ότι αυτό το κουπλέ το πρόσθεσε στο κείμενο του ύμνου ο ίδιος Πατέρας - του λαού και του στρατού. Όταν ο διάδοχος έκλεισε τα 12, ο Παιδαγωγός αποφάσισε ότι ήρθε η ώρα να γνωρίσει το λαό του. Έστω και ένα ελάχιστο μέρος του, αλλά πάντως το καλύτερο και το ενδοξότερο. Υποχρεώθηκαν να κάνουν ένα μεγάλο ταξίδι πέρα από τον ωκεανό, εκεί που, όπως πίστευε ο διάδοχος όταν ήταν μικρός, οι άνθρωποι περπατούν με τα κεφάλια κάτω και με τα πόδια πάνω, και όπου είναι καλοκαίρι, όταν ο υπόλοιπος γνωστός του κόσμος έχει χειμώνα. Ήταν αφελής όσον αφορά το πρώτο, αλλά σωστός σχετικά με το δεύτερο. Καθισμένος δίπλα στον πιστό του Παιδαγωγό, στις κερκίδες του πελώριου Σταδίου, πανηγύριζε τη νίκη της ποδοσφαιρικής ομάδας της πατρίδας του και ήταν έτοιμος ακόμα και να σηκωθεί μόλις ακούστηκαν τα πρώτα ακόρντα του νέου ύμνου της πατρίδας. Δεν τον ένοιαζε τί θα έλεγε ο Παιδαγωγός, όταν θα τον έβλεπε όρθιο να τραγουδά, όχι για τον Κύριο, που σώζει τον βασιλιά, αλλά για τον Πατέρα, που οδήγησε τον λαό του στη νίκη. Στο κάτω-κάτω, ο Κύριος δεν έσωσε τον δικό του πατέρα, αλλά ο άλλος, ο Πατέρας με το «Π» κεφαλαίο, γλίτωσε την πατρίδα του από τη λαίλαπα. Την κοινή τους πατρίδα. Ο Παιδαγωγός πρόσεξε την κίνησή του και σήκωσε το χέρι για να τον συγκρατήσει, αλλά δεν χρειάστηκε τελικά: ο ύμνος παίχτηκε χωρίς λόγια, παρόλο που τα περισσότερα χρυσά μετάλλια τα κέρδισαν οι αθλητές της πατρίδας του. Τότε ο διάδοχος έμαθε, ότι δεν υπάρχει πια Πατέρας, και ότι «γενικά είμαστε σε καλό δρόμο». Στο δρόμο για την επιστροφή, ο Παιδαγωγός, τρίβοντας τε χέρια του, μονολογούσε: «Πόσο θ’ αντέξει ένας λαός, που για ύμνο του έχει ένα τραγούδι χωρίς λόγια;». Τίποτα όμως δεν άλλαξε, ούτε μετά είκοσι χρόνια, όταν ο ύμνος της πατρίδας του, γεννημένος την ίδια ώρα με τον διάδοχο, απέκτησε ξανά τη μιλιά του. Μόνο που από το κείμενό του έλειπαν πλέον ο Πατέρας, ο στρατός και το λάβαρο της νίκης. Όμως, λόγω τεράστιων γεωπολιτικών αλλαγών, προστέ-

θηκαν οι αναφορές για το μεγάλο και ελπιδοφόρο Κίνημα, που αντικατέστησε στο τιμόνι της πατρίδας τον Πατέρα. Για πρώτη φορά ο διάδοχος άκουσε τον καινούργιο ύμνο τής πατρίδας του στο πάρτι για τα 34α του γενέθλια και την υποδοχή του καινούργιου χρόνου. Ο Παιδαγωγός είχε τελικά άδικο, η πατρίδα του βγήκε από τη βουβαμάρα και εμπιστεύτηκε την τύχη της σε έναν Κίνημα, χωρίς βασιλιάδες και χωρίς Πατεράδες. Μεγάλωνε και άνθιζε χωρίς να προσμένει στην επιστροφή τού σωτήρα. «Είμαστε σε καλό δρόμο»..., δεν έχανε την αισιοδοξία του ο Παδαγωγός, που γερνούσε με την ελπίδα να φιλήσει κάποτε το χώμα της πατρίδας του. «Δεν θ’ αντέξουν για πολύ, θα δεις. Χωρίς βασιλιά, χωρίς Πατέρα, αυτός ο λαός δεν μπορεί να ζήσει». Αλλά χωρίς βασιλιάδες και χωρίς Πατέρες ζούσαν χρόνο με το χρόνο όλο και περισσότερες χώρες. Κάθε νέο έτος δεν άλλαζαν μόνο οι στίχοι των εθνικών ύμνων, αλλά τα σύνορα, οι ιδέες, οι συνασπισμοί. Όταν ο διάδοχος έκλεισε τα 47, πέθανε ο Παιδαγωγός, παραδίδοντας την ψυχή του στον Κύριο την ίδια ώρα που πέθαινε κάποτε και η βασίλισσά του, αφήνοντας στα δικά του τα χέρια και τη δική του ευθύνη τον νεογέννητο διάδοχο, και μαζί του το μέλλον της πονεμένης τους πατρίδας. Κάτω από την καταρρακτώδη βροχή, και υπό τους ήχους τού προεπαναστατικού ύμνου της πατρίδας, Σώσον Κύριε τον βασιλιά, κηδεύτηκε ο τελευταίος θεματοφύλακας: ο ύμνος της παλιάς τους πατρίδας ήταν ο τελευταίος φόρος τιμής που απέδωσε ο διάδοχος στον πιστό φίλο της οικογένειάς του. Ο Παιδαγωγός πέθανε χωρίς να μάθει, ότι ο ύμνος της πατρίδας του πάλι έχασε τα λόγια του, και η ίδια η πατρίδα το ένα τρίτο της έκτασής της. Αν ζούσε, θα έλεγε ότι βρίσκονται σε καλό δρόμο, και ότι τώρα, που τη χώρα δεν την κυβερνά ούτε ο βασιλιάς ούτε ο Πατέρας, αλλά ούτε και το Κίνημα, ανοίγει ο δρόμος για τη θριαμβευτική επιστροφή του διαδόχου. Αλλά ο ίδιος ο διάδοχος δεν ήθελε να επιστρέψει ως θριαμβευτής. Είχε πάρει την απόφασή του. Όχι τώρα, αλλά από παλιά, όταν κρυφά απ’ τον Παιδαγωγό διαδήλωνε στην Άνοιξη, μαστουρωνόταν στο Γούντστοκ και γκρέμιζε με τη βαριο-

πούλα το Τείχος του Βερολίνου. Έχει ασπαστεί πολλούς ύμνους στη ζωή του, μόνο που κανένας τους δεν έμοιαζε με τους ύμνους της πατρίδας του: ούτε με κείνον όπου ο Κύριος έσωζε τον Βασιλιά, ούτε με αυτόν όπου ο Πατέρας οδηγούσε τον λαό και το στρατό στη νίκη, ούτε με τον άλλο, όπου το Κίνημα έδειχνε το δρόμο για το φωτεινό μέλλον. Στην αλλαγή της χιλιετίας, όταν έγινε ένα χρόνο μεγαλύτερος απ’ τον πατέρα του, που πέθανε υπερασπιζόμενος μια ξένη χώρα, ο διάδοχος άκουσε τον νέο ύμνο της πατρίδας του: οι αθλητές της ετοιμάζονταν να πάρουν μέρος σε μια μοναδική παγκόσμια διοργάνωση και είχαν επιτακτική την ανάγκη εμψύχωσης. Τί άλλο θα μπορούσε να ανεβάσει το ηθικό των αθλητών, αν όχι το όνομα του Κυρίου; Το τραγούδι, που έμοιαζε περισσότερο με εμβατήριο, μιλούσε για τον Θεό, για τη σοφία των προγόνων, και έλεγαν ότι αυτό το κουπλέ το πρόσθεσε στο κείμενο του ύμνου ο ίδιος ο Πρόεδρος, της ελεύθερης πια από κάθε προκατάληψη πατρίδας. Ο Παιδαγωγός, αν ζούσε, θα του έλεγε, ότι αυτός ο ύμνος είναι εκείνη η ιερή σάλπιγγα που τον καλεί να επιστρέψει, ότι πάντα υπήρχε κάτι το μοιραίο, κάτι το μυστήριο, στο γεγονός ότι η πατρίδα κάθε φορά αντικαθιστούσε τον ύμνο της στα γενέθλιά του. Ο καινούργιος ύμνος της πατρίδας εκτελέστηκε το έτος μηδέν της νέας χιλιετίας, στην τελετή της ορκωμοσίας του νέου της Προέδρου, η οποία μεταδόθηκε απ’ όλες τις τηλεοράσεις του κόσμου. Η τελετή έγινε στην αίθουσα του θρόνου του παλιού βασιλικού παλατιού, με τις παλιές βασιλικές τρίχρωμες σημαίες να κυματίζουν. Ο μικρόσωμος Πρόεδρος περπατούσε στο κόκκινο βασιλικό χαλί, προχωρώντας ανάμεσα στα πορτραίτα των προγόνων τού διαδόχου, κάτω από το απαστράπτον φως των βαριών μπρούτζινων πολυελαίων, τα οποία ο προπάππους του παρήγγειλε κάποτε στα εργαστήρια των Βερσαλλιών. «Δοξάσου, πατρίδα μου γλυκιά! Ζήσε με τη σοφία των προγόνων Και την αγάπη του Κυρίου!»

Η ΑΥΓΗ 1 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

30

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ

4

ΔΙΗΓΗΜΑ

Βαστιανή Χαλκοκονδύλη Ήταν ξημέρωμα της Πρωτοχρονιάς του 1965/1815. Ήρθε ξανά το όνειρο που κάθε ξημέρωμα Πρωτοχρονιάς το έβλεπε από την πρώτη χρονιά που κατάλαβε τη συνέχεια κάθε τέλους και της κάθε αρχής. Τι συνέβη κι από πού ερχόταν αυτό το όνειρο κάθε πρώτη μέρα τής κάθε καινούργιας χρονιάς; Της είχε γίνει εμμονή; Το κρυόχιονο γινόταν ένα με το τζάμι του δωματίου όπου η Βαστιανή, μιας και έλειπε στη Βενετία ο αδελφός της ο μικρός Μικέλης, τυλιγμένη στη χοντρή μπέρτα του σπιτιού, μια την έπαιρνε μια την άφηνε ο ύπνος. Πρωτοχρονιά, από βραδύς διάβασε η οικογένεια, με προεξάρχοντα τον πατέρα της, τον Δημογέροντα Παναγή Χαλκοκονδύλη, γύρω από το αναμμένο καντήλι και μπροστά από την εικόνα του Αγίου ΒαΤΗΣ ΡΟΥΛΑΣ ΑΛΑΒΕΡΑ

σιλείου, σε ήχο Β΄ στιχ. Στόμα δικαίου μελετήσει σοφίαν. «Των όντων εκμελετήσας την φύσιν και πάντων περισκοπήσας το άστατον, μόνον εύρες ακίνητον τον υπερουσίως όντα δημιουργόν του παντός. Ώ και μάλλον προσθέμενος, των ουκ όντων τον πόθον απέρριψας. Πρέσβευε και ημάς, του θείου πόθου τυχείν, ιεροφάντα Βασίλειε.» Κι έπειτα έκοβε την πίττα με το φλουρί, ένα Σταυράτο, αργυρό νόμισμα του 1367, που είχε εισαχθεί από τον Ιωάννη Ε’ Παλαιολόγο, μέχρι την άλωση. Το είχε η οικογένεια από τον Λαόνικο Χαλκοκονδύλη (μνεία 1447). Κάθε πρωτοχρονιά το ίδιο παλιό φθαρμένο ασημένιο νόμισμα, ποτέ γρόσι.

μίμους, και να γίνονται οι άφραγκοι Έλληνες, έλεγε, πιο φραγκοφορεμένοι απ’ τους Φράγκους. Ο Χρηστομάνος, στο «Δένδρο των Χαλκοκονδυλών», υποστήριζε ότι ο Παναγής είχε και μία άλλη κόρη, τη Χριστίνα, της οποίας ο σύζυγος, ο γενναίος οπλαρχηγός Νικόλαος Δανίλης, πέθανε μαρτυρικά με ανασκολοπισμό στα τέλη του Αγώνα.

222 Πρωτοχρονιά, μόλις μπήκε το 1965, κατεβαίνουμε τη Χαλκοκονδύλη, απόγευμα. Νέκρα. Με πιάνει ένα περίεργο τρέμουλο. Πώς βρέθηκε να πορεύεται κάθε Πρωτοχρονιά η Βαστιανή Χαλκοκονδύλη μαζί μου; Η Βαστιανή, μπροστά μου, ντυμένη στα σκούρα καφέ, με την 824 δικαστική απόφαση του 1836 (κώδικες του Πρωτοδικείου Αθηνών), στο χέρι. Όλα μοιάζουν απόμακρα, είναι χθες και είναι και αύριο. Είναι χθες 1965; Είναι, και σήμερα;

222

222 Ο Δημογέρων Παναγής έβαζε την ευλογημένη -πανέξυπνη χωρίς να το επιδεικνύει- θυγατέρα του Βαστιανή, να μελετά τους Νόμους του Μεγάλου Βασιλείου. Δεν έβγαινε να παίξει, ερχόταν ο δάσκαλος στο σπίτι, της μάθαναν πατέρας και δάσκαλος την άλφα βήτα κι όλα τα καλά γράμματα από τους Νόμους. Πάντα της αυστηρή και σοβαρή, με μαύρα ατίθασα σγουρά μαλλιά, τα έκρυβε με υφάντινο μαντίλι, και κάθε Πρωτοχρονιά με μαντήλι από μπροκάρ, και ζιπούνι βυσσινί από βελούδο, πάντα της προστατευτική με τον Μικέλη-Μιχαήλ, τον μικρό της αδελφό. Ήταν ψηλός, ωραίος, μέχρι το τέλος της ζωής του, το 1892, φορούσε την εθνική περιβολή. Έζησε μόνος στο σπίτι της οδού Αδριανού, ο τελευταίος Αθηναίος Άρχοντας, όπως χαρακτηρίστηκε. Κρατούσε αποστάσεις από τον κάθε ένα που αποδέχτηκε να μυξιάζει με τους φρακοφορεμένους

Ο ζωγράφος του Ιανουαρίου είναι ο Ζαχαρίας Πολυχρονάκης. Γεννήθηκε στην Αθήνα, όπου ζει και εργάζεται σήμερα. Φοίτησε στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (19982001), στον τομέα των καλλιτεχνικών εφαρμογών, με ειδίκευση στην κεραμική και στην αγγειοπλαστική. Σπούδασε στο Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του ΠαΤΗΣ ΛΗΔΑΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ

νεπιστημίου Μακεδονίας (2008-2013), ζωγραφική, με δάσκαλο το Γιάννη Καστρίτση. Παράλληλα έκανε μαθήματα μοντέλου νυκτός, χαρακτικής, καθώς και εγκαυστικής και φορητής εικόνας, με δασκάλους το Μανώλη Πολυμέρη, το Θεόδωρο Ζυρπιάδη και το Δημοσθένη Αβραμίδη αντίστοιχα. Παρακολούθησε στις Πρέσπες τα σεμινάρια «φύση-όρια-υλικά, διερεύνηση των υλικών της φύσης» (2011) και «ανακυκλώνοντας καλλιτεχνικά» (2012). Έχει λάβει μέρος σε ομαδικές εκθέσεις, όπως η έκθεση του Τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, στη Δημοτική Αγορά της Κυψέλης (2009), η εικαστική πορεία προς τις Πρέσπες «Πέρα από τα σύνορα περιπατητές στα σύνορα του στοχασμού» (2012), το 2ο

Ο ζωγράφος του μήνα Φεστιβάλ Σερίφου (2013). Συμμετείχε επί τρεις εβδομάδες στο εθελοντικό πρόγραμμα Exilio (2004) για τη δημιουργική απασχόληση ανηλίκων μεταναστών, στο Λίνταου της Γερμανίας. Συνεργάστηκε με την Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών (2012), μέσω του διευρυμένου προγράμματος πρακτικής άσκησης του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, στον τομέα πολι-

Ο Παναγής Χαλκοκονδύλης όφειλε ένα ποσό, κατά την Δημογεροντία, στους Τούρκους. Το 1823 ο Παναγής δεν ζούσε πια και το χρέος έφθασε στη Βαστιανή, παντρεμένη μόλις με τον ευπαίδευτο οπλαρχηγό Ιωάννη Καρόρη, και τα πράγματα έφθασαν σε δίκη. Τα πράγματα που γνώριζε σε βάθος η Βαστιανή και ήξερε πώς να διαχειριστεί. Είχε κληρονομήσει από τον άνδρα της (σήμερα βέβαια θα τον ονοματίζαμε σύντροφο, τέλος πάντων) την ιστορική κατοικία στην οδό Αδριανού, στην οποία πρέπει να πήγε οπωσδήποτε ο Χρηστομάνος. Άτεκνη η Βαστιανή, την κληροδότησε στον αδελφό της Μικέλη, που πάντα της σα μεγαλύτερη νοιαζόταν γι’ αυτόν, κι εκείνος με τη σειρά του την άφησε στον ανεψιό του Σπυρίδωνα Ιωάννου Χαλκοκονδύλη.

1965/1985/ σήμερα ξημέρωμα Πρωτοχρονιά 2014/ αύριο; Πάλι πάντα τα ίδια.

222 Η Βαστιανή έβλεπε σαν από μακριά, προχωρούσαμε, μαζί μας κατηφόριζε. Μας βίαζε, πάντα αργοπορημένοι, μια επίσκεψή μας σε συγγενή, έναν φραγκοφορεμένο διπλωμάτη, εδώ και πολλές γενιές, βαρετό ακόμα, προτού καν φθάσουμε στο ωραίο πλούσιο σπίτι των νέων Αθηνών. Κάθε Πρωτοχρονιά δεχόταν επισκέψεις και ευχές. Την επομένη έψαξα να βρω, να προσκυνήσω, την οικογενειακή εκκλησία των Χαλκοκονδηλών, την Παναγία Χρυσαλιώτισσα. Δεν την βρήκα. Υπάρχει έμαθα μια Παναγιά Χρυσαλινιώτισσα στη Λευκωσία, βυζαντινή, χτισμένη από την Ελένη Παλαιολόγου - κατά πως λέγει ο θρύλος, με προσγειώνει ως συνήθως η Δήμητρα Π. Γείωση, προσγείωση, ωστόσο με τη Βαστιανή Χαλκοκονδύλη τα λέμε κάθε ξημέρωμα Πρωτοχρονιάς. Μάλλον προσεύχομαι σ’ αυτήν κι έρχεται κοντά μου, δεν ξέρω καλά, της φιλώ το χέρι, πάντα το τραβά πίσω, πρέπει να υπάρχει μια αδιάσπαστη συνέχεια να μην τη χάνω στα σύννεφα μιας μνήμης που δεν βίωσα, αλλά όμως έζησα και κάθε Πρωτοχρονιά με θάλπει, άυλη, ζωντανή και τίμια, ίσως και σε μια κάπα δική της, βεβαιωμένα δική της, από δαμάσκο, που βρέθηκε στα χέρια μου. «Δεν ήμουν τυχερή να καλογεράσω με τον σύζυγό μου και η θηλυγονία χτύπησε την αρρενογονία, ο Ιωάννης και ο Φαίδων ήσαν άγαμοι, ο Αλέξανδρος δεν απέκτησε παιδιά και ο τελευταίος, ο Κίμων, πέθανε άτεκνος το 1925. Βλέπεις οι παλιοί ήσαν περισσότερο πολεμιστές και λόγιοι, φτωχοί, πολιτικοί σε έναν μικρό τόπο. Κοίτα μη χαθείς».

τιστικής εκπαίδευσης μαθητών του δημοτικού από την Ελλάδα, την Αλβανία και την Π.Γ.Δ.Μ. Ο Πολυχρονάκης ζωγραφίζει με την αμεσότητα των μικρών παιδιών. Έτσι όπως αυτή διατυπώθηκε από την εξπρεσιονιστική ομάδα «Ο Γαλάζιος Καβαλάρης», στις αρχές του 20ού αιώνα. Οι αφηρημένες, επίπεδες και ρυθμικές συνθέσεις του, τα διάφανα, σαν υδατογραφίες, απλωμένα λάδια του τον φέρνουν κοντά στα πρώιμα έργα του Βασίλυ Καντίνσκυ και του Άουγκουστ Μάκε. Η αφελής γλώσσα του, που συνδέει τις γραφικές τέχνες και τα σημεία και τα θραύσματα της γραφής με μια συνειρμική πινελιά, φανερώνει προπάντων όμως έντονες επιδράσεις από το προεξέχον μέλος της Πωλ Κλέε. Μεταμορφώνει αφηρημένα σχήματα με μια κουκίδα ή μια κηλίδα σε πλάσματα ζωντανά, προσδίδει στα ζωόμορφα όντα του με μια ανεπαίσθητη κίνηση ανθρώπινη έκφραση. Διεισδύει με την πυκνή γραφή του Σαΐμ Σουτίν στον ψυχισμό των προσώπων του και αποτυπώνει με λίγες γραμμές την τραγικότητά τους. Προσπαθεί με τα εργαλεία που αποκάλυψαν οι σκαπανείς του μοντέρνου να «φέρουν τα πράγματα στο επέκεινα», καθώς έλεγε ο Κλέε και να δείξουν μέσα από εικόνες ποιητικές τον κόσμο ως ένα σώμα ενιαίο όπου τα σύμβολα και οι μορφές γίνονται στοιχεία της φύσης.

Η ΑΥΓΗ • ΤΕΤΑΡΤΗ 1 IANOYAΡΙΟΥ 2014

31

ΠΟΛΙΤΙΚΗ προέρχονταν από το φοιτητικό κίνημα του 1-1-4 και του 15%, από το Κέντρο ώς τη Δεξιά, όπου και στον αντιδικτατορικό αγώνα ήταν ιδιαίτερα σημαντικός ο ρόλος του αξέχαστου Απόστολου Μπέση, νεαρού δικηγόρου, πρώτου αντιπροέδρου της ΕΦΕΕ του ‘63-’64, προερχόμενου από το κόμμα των προοδευτικών του Σπύρου Μαρκεζίνη. Κι αν δεν ήταν κατηγορηματική η άρνηση του Παναγιώτη Κανελλόπουλου «μη μπλέκετε με τους κομμουνιστές», σήμερα θα μπορούσαμε να μιλήσουμε ακόμα και για στελέχη της νεολαίας της ΕΡΕ, σαφώς τοποθετημένα εναντίον της χούντας, που εξεδήλωσαν την πρόθεση να ενταχθούν στο ΠΑΜ. Η Κίττυ, στην πρακτική αντιδικτατορική δράση της, είχε επαφή, αν δεν με απατά η μνήμη, και με τα παιδιά του Πολυτεχνείου που ξεδίπλωσαν στο κέντρο της Αθήνας τα πρώτα πανώ με συνθήματα και έστησαν μεγάφωνα εναντίον της δικτατορίας. Την καθοδήγηση αυτής της δράσης ανέλαβε στη συνέχεια ο Ανδρέας Λεντάκης και μετά τη σύλληψή του η ηγετική ομάδα του νεότευκτου «Ρήγα Φεραίου». Σταθερά αναπτυσσόταν τότε, με τη συμβολή όλων όσοι δεν είχαν συλληφθεί, ένα δίκτυο του ΠΑΜ στους διανοούμενους, στους καλλιτέχνες, στους εργαζόμενους στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, στις γειτονιές της Αθήνας, του Πειραιά και άλλων πόλεων7. Η συμμετοχή στην αντίσταση άρχισε να εκδηλώνεται και στον χώρο των δικαστικών. Ένα παράδειγμα: Ο Σπύρος Πλασκοβίτης, πάρεδρος τότε του ΣτΕ, βουλευτής αργότερα του ΠΑΣΟΚ, με ανυπόγραφο φυσικά κείμενό του που δημοσιεύθηκε στην παράνομη εφημερίδα του ΠΑΜ, αποκάλυψε τις ρυθμίσεις του παπαδοπουλικού συντάγματος, που προετοίμαζε ο τότε συνάδελφός του χουντικός, επίσης πάρεδρος του ΣτΕ, Σπύρος Νικολάου. Ελπίζω να συγχωρήσετε την πολυλογία μου -δυστυχώς, όσο κι αν προσπαθούμε να το ξορκίσουμε «ου γαρ έρχεται μόνον»-, αλλά για την αποτίμηση της αντιστασιακής δράσης της Κίττυς λίγα ακόμα. Και αυτό αποτελεί οφειλή και στον Βικέντιο. Όταν η Ασφάλεια έμαθε για τη συμμετοχή της Κίττυς στο ΠΑΜ, την αναζήτησαν στο θέατρο και εν συνεχεία στο σπίτι της, όπου σ’ έναν καλόγερο είχε κρεμάσει τα στρατιωτικά του ρούχα ο Βικέντιος. Υπηρετούσε τότε τη θητεία του στο Γραφείο Μεταθέσεων -στο 4ο επιτελικό γραφείο του στρατού- στο Πεντάγωνο. Τον συνέλαβαν. Αλλά αρκετά νωρίτερα είχε προλάβει να διοχετεύσει, μέσω της Κίττυς, την πρώτη λίστα χουντικών αξιωματικών που μετατέθηκαν στην Κύπρο. Υπήρχαν, έτσι, και οι αποδείξεις που στοιχειοθετούσαν την πολιτική εκτίμηση, διατυπωμένη στην πρώτη απόφαση του ΠΑΜ, για την προετοιμαζόμενη προδοσία της Κύπρου. Η αντιστασιακή δράση της Κίττυς είναι ταυτισμένη με ένα μεγάλο μέρος

4 Τότε είχε συγκροτηθεί κλιμάκιο του ΚΚΕ και στο Προεδρείο της Νεολαίας της ΕΔΑ κατά τη διαδικασία μετάβασης προς την Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη. Σύμφωνα με σχετικά πρόσφατη μαρτυρία του Τάκη Μπενά, στο κλιμάκιο μετείχαν ο Τάκης, μέλος της Ε.Ε. της ΕΔΑ και γραμματέας της Νεολαίας, και οι Στέφανος Στεφάνου, Γρηγόρης Γιάνναρος, Ανδρέας Λεντάκης και ο προαλειφόμενος ως νέος γραμματέας Γ. Χριστοφιλόπουλος.

5 Αρκετά στελέχη διαφώνησαν και δεν μετείχαν. Τον Νοέμβριο του ‘66 σε συνεδρίαση του Προεδρείου των Λαμπράκηδων εμφανίστηκε, εκτός ημερήσιας διάταξης, επιστολή, ως προερχόμενη από την Οργάνωση των Τρικάλων, που πρότεινε τη συγκρότηση τριάδων σε όλα τα όργανα της Νεολαίας, χωρίς όμως να ληφθεί απόφαση. Στην τελευταία Σύνοδο της Δ.Ε. της ΕΔΑ, εν όψει εκλογών το ‘67, η κρίση ήταν φανερή. Η σύντομη παρέμβαση που έκανε ο Αντώνης Μπριλλάκης, ο οποίος είχε και την επαφή με τη Σοβιετική Πρεσβεία, αφορούσε αποκλειστικά στην προβολή του αιτήματος για τη νομιμοποίηση του ΚΚΕ. Λίγο αργότερα ο Λεωνίδας Κύρκος, με εμφανή ανησυχία για τις εξελίξεις, μου είπε ότι είχε αναλάβει να καταθέσει στη μετεκλογική Βουλή δήλωση ως κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος ομάδας του ΚΚΕ. Είναι προφανές ότι η κολιγιαννική ηγεσία από τότε μέσα στη δικτατορία λειτουργούσε εν γνώσει ή/και με παρότρυνση του ΚΚΣΕ.

Αφίσα του ΠΑΜ

της δράσης, των στόχων και πολλών επιμέρους επιδιώξεων του Κλιμακίου Εσωτερικού της Κ.Ε. του ενιαίου ΚΚΕ. Όσοι την γνωρίσαμε και συνεργαστήκαμε μαζί της στα χρόνια της παρανομίας μπορούμε να μιλήσουμε χωρίς δισταγμό για το ήθος της, τη συνέπειά της και την ανιδιοτελή προσφορά της στον αγώνα εναντίον της δικτατορίας. Από τη μεταπολίτευση και μετά άρχισε άλλος κύκλος, για να περάσουμε από τον Καραμανλή στον Παπανδρέου και στους ώς σήμερα επιγόνους τους, και να φθάσουμε στην πτώχευση της χώρας και στην ανθρωπιστική κρίση. Μια κρίση που ενδεχομένως θα είχαμε αποφύγει, αν είχαμε καταφέρει να υπερβούμε παλιότερα και μέσα στη δικτατορία «προπατορικά αμαρτήματα», ώστε σήμερα, στην εποχή του ΣΥΡΙΖΑ, να μην καλείται η νέα γενιά να σηκώσει όλο το βάρος των εξελίξεων. Καθώς έγραφα, μου ήρθαν στο νου οι στίχοι του Καβάφη: Εμείς οι Αλεξανδρείς, οι Αντιοχείς, οι Σελευκείς, κι οι πολυάριθμοι επίλοιποι Έλληνες Αιγύπτου και Συρίας, κι οι εν Μηδία, κι οι εν Περσίδι, κι όσοι άλλοι με τες εκτεταμένες επικράτειες με την ποικίλη δράση των στοχαστικών προσαρμογών και την Κοινήν Ελληνική Λαλιά ώς μέσα στην Βακτριανήν την πήγαμε, ώς τους Ινδούς. Για Λακεδαιμονίους θα μιλούμε τώρα! Με τόση συγκεντρωμένη συλλογι-

κή πείρα και γνώση, για τον μεγάλο κόσμο και για τούτο το «αλωνάκι», «τον μικρό και μέγα» κόσμο της Αριστεράς, μπορούμε, ελπίζω, να διακρίνουμε από πόσες ατραπούς, μέσα από χαοτικούς ταξικούς αγώνες και πολιτικές συγκρούσεις και από πόσες ποικίλες και σε πολλά επίπεδα διαφωνίες και αναμετρήσεις των δρώντων προσώπων μέσα στις συλλογικότητες βαδίζει τη μακριά πορεία του το κίνημα της Αριστεράς, για τη Βακτριανή και πέρα ώς τους Ινδούς, για έναν άλλο κόσμο ανθρωπιάς και δημιουργίας, με συνεχή καλλιέργεια και ενημέρωση και την ποικίλη δράση των στοχαστικών προσαρμογών. Γι’ αυτόν τον κόσμο που και η Κίττυ αγωνίστηκε.

6 Αυτό το διαπίστωσα και προσωπικά κατά την κράτησή μου στο στρατόπεδο Διονύσου από τα λόγια του χουντικού ταγματάρχη Μανουσακάκη, ο οποίος εξέφρασε «μπααθικού τύπου» απόψεις της ομάδας Στιακάκη. Το κλίμα αυτό αξιοποίησε στην περίοδο του ΠΑΚ ο Ανδρέας Παπανδρέου και αργότερα, το ‘81, μερίδα αυτών των χουντικών αξιωματικών προπαγάνδιζαν στο περιβάλλον τους υπέρ της «Αλλαγής».

7

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα

1 Ο αδελφός της Βικέντιος, η Αμερικανίδα, τότε σύζυγός του, Λώρα, η Μαίρη Αντωνοπούλου, ηθοποιός, που συνελήφθη αρκετά αργότερα.

2 Στο ΚΚΕ Εσωτερικού, στην ΕΑΡ, στον ΣΥΝ και τελευταία μέλος της Κ.Ε. της ΔΗΜ.ΑΡ.

3 Μίκης, Γιώργος Βότσης, Αριστείδης Μανωλάκος, Χρόνης Μίσσιος, Θέμης Μπανούσης. Λόγω των συνθηκών δεν κατάφεραν να φτάσουν οι Μπάμπης Θεοδωρίδης, Ανδρέας Λεντάκης και Άννα Μεταξωτού, καθηγήτρια Παιδιατρικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών μετά την πτώση της δικτατορίας. Η Επιτροπή συνεδρίασε σε διαμέρισμα στην Κυψέλη του Παναγιώτη Δελημήτσου, αραγότερα βουλευτή Αιτωλοακαρνανίας και υφυπουργού στην κυβέρνηση Κ. Μητσοτάκη του ‘91-’93.

Αντιδικτατορική αφίσα του «Ρήγα Φεραίου»

αποτελεί, συμμετοχή στο ΠΑΜ του νεαρού τότε γιατρού Γιάννη Βολανάκη, ο οποίος όχι μόνον είχε συγκροτήσει αντιστασιακή ομάδα στον «Ευαγγελισμό», αλλά είχε διαθέσει το διαμερισματάκι του στα Πατήσια για να συνεδριάζουν στελέχη του ΠΑΜ και στο εξοχικό του στα Μεσόγεια είχε εγκατασταθεί ο παράνομος πολύγραφος που λίγο πριν τη δικτατορία είχαν φροντίσει να προμηθευτούν ο Τάκης Μπενάς με τον Δήμο Μαυρομάτη. Ο Βολανάκης διέφυγε τη σύλληψη και κατάφερε να μεταβεί στις ΗΠΑ, όπου διακρίθηκε παγκοσμίως ως καθηγητής Ανοσολογίας στο Πανεπιστήμιο της Αλαμπάμα. Επέστρεψε για λίγο στην Ελλάδα με πρόσκληση του Ανδρέα Παπανδρέου και ίδρυσε το Ερευνητικό Κέντρο στο νοσοκομείο Αμαλία Φλέμινγκ. Σ’ εκείνον τον πολύγραφο στο εξοχικό του Γιάννη Βολανάκη τυπώθηκε το κείμενο της απόφασης του ΠΑΜ, που μας παρέδωσε πριν συλληφθεί ο Κώστας Φιλίνης, στο οποίο εν αγνοία του Κλιμακίου προσθέσαμε με τον Γιώργο Βότση και την Ντόρα Κωνσταντίνου, γιατρό σήμερα στον ΕΔΟΕΑΠ, την παράγραφο με την οποία το ΠΑΜ εξέφραζε την «πικρία» του για τη στάση της Σοβιετικής Ένωσης απέναντι στη δικτατορία. Το κείμενο διοχετεύσαμε στη Monde γιατί εν τω μεταξύ υπήρξε αντίδραση από το Κλιμάκιο, με το επιχείρημα ότι αυτά τα θέματα συζητούνται στις επαφές μεταξύ «αδελφών κομμάτων». Την απόφαση αυτή, μεταξύ άλλων, επικαλέστηκε ο Κ. Κολιγιάννης εναντίον του Δ. Παρτσαλίδη για τη διάσπαση του ΚΚΕ.

Το κείμενο εκφωνήθηκε σε συγκέντρωση στη μνήμη της Κίττυς Αρσένη στην Ανοιχτή Πόλη στις 16 Δεκεμβρίου. Ο υπομνηματισμός έγινε από τον ομιλητή για τη δημοσίευση του κειμένου στην «Αυγή»

Η ΑΥΓΗ • ΤΕΤΑΡΤΗ 1 IANOYAΡΙΟΥ 2014

32

OIKONOMIA

Η ΕΥΡΩΠΗ, Η ΜΕΡΚΕΛ ΚΑΙ ΟΙ ΥΠΝΟΒΑΤΕΣ...

«Οι κίνδυνοι του έτους 2014» Τι κοινό έχουν το 1914 και το 2014; Δυστυχώς πολλά. Η σημερινή κατάσταση της ευρωκρίσης θυμίζει σχεδόν μοιραία τους μήνες πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Άνγκελα Μέρκελ το έχει αντιληφθεί - αλλά παρ’ όλα αυτά δρα λάθος. ΤΟΥ ΒΟΛΦΓΚΑΝΓΚ ΜΙΝΧΑΟΥ*

Είστε στ’ ανοιχτά του πελάγους και μαίνεται η καταιγίδα. Τα καταφέρνετε, επιβιώνετε, η καταιγίδα κοπάζει. Βγάζετε ομπρέλα για τον ήλιο. Ή ανοίγετε ένα μπουκάλι. Λίγες ώρες αργότερα συνειδητοποιείτε ότι η ηρεμία είναι απατηλή. Η καταιγίδα δεν πέρασε. Απλώς βρεθήκατε για λίγο στο μάτι της. Έτσι βλέπω την οικονομία στο τέλος του 2014. Αυτό που με εξέπληξε ωστόσο ήταν ότι έτσι τη βλέπει και η Άνγκελα Μέρκελ. Σύμφωνα με ρεπορτάζ της γαλλικής Le Monde, η Μέρκελ εξερράγη στο δείπνο της τελευταίας συνόδου κορυφής της Ε.Ε. Το ευρώ θα τιναχθεί στον αέρα, είπε η καγκελάριος, εάν τα κράτη-μέλη δεν αρχίσουν να μεταρρυθμίζουν τις οικονομίες τους. Και μετά αναφέρθηκε σε ένα βιβλίο, που διάβασε πρόσφατα: «Οι υπνοβάτες - πώς η Ευρώπη οδηγήθηκε στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο», του Κρίστοφερ Κλαρκ, μια από τις καλύτερες αναλύσεις για την προϊστορία αυτού του πολέμου. Οι αναλογίες που ήθελε να αναδείξει η Μέρκελ είναι προφανείς: Βρισκόμαστε σε μια επικίνδυνη εποχή, από άποψη οικονομικής πολιτικής. Κι αν δεν κάνουμε κάτι, οδεύουμε ολοταχώς σε... ατύχημα, με ανυπολόγιστες συνέπειες. Η καγκελάριος έμοιαζε πράγματι νευρική. Μπακάλικα, υπάρχουν δύο αναλύσεις της κρίσης, μια συντηρητική - διαρθρωτική και μια ευρω-ομοσπονδιακή. Είναι εντελώς διαφορετικές, αλλά κάποια στιγμή φτάνουν στο ίδιο συμπέρασμα. Σύμφωνα με τη συντηρητική ανάλυση -αυτήν της Μέρκελ-, πρέπει κανείς να σφίξει τη νομισματική και τη δημοσιονομική πολιτική, να υποταχθεί σε αυστηρούς κανόνες και να σταθεροποιήσει με τέτοιον τρόπο τις αγορές ώστε όλα τα σοκ να τα διαχειριστεί η πραγματική οικονομία. Η ευρω-ομοσπονδιακή ανάλυση παρατηρεί πρώτα απ’ όλα ότι όλες οι νομισματικές ενώσεις του παρελθόντος κατέρρευσαν όταν δεν μετεξελίχθηκαν σε πολιτική ένωση. Γι’ αυτό η αντιμετώπιση της ευρωκρίσης απαιτεί

τη δημιουργία μιας κρατικής οντότητας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η οποία να διαθέτει ένα μίνιμουμ σε οικονομικοπολιτική κυριαρχία - μεταξύ άλλων το δικαίωμα να βάζει φόρους και να δανείζεται. Και οι δύο πλευρές έχουν λόγο να είναι απαισιόδοξες. Η συντηρητική καγκελάριος βλέπει με τρόμο ότι η Γαλλία, η Ισπανία και η Ιταλία δεν έχουν καμία διάθεση να μοιάσουν στη Γερμανία. Οι ευρω-ομοσπονδιακοί, όπως εγώ, είμαστε βαθιά απογοητευμένοι που η Ευρωζώνη δεν θα αποκτήσει ούτε πραγματική νομισματική ένωση ούτε πραγματική τραπεζική ένωση. Οι αποφάσεις της τελευταίας εβδομάδας για τις τράπεζες είναι μόνο ένα κακό αστείο. Κάθε χώρα θα παραμείνει υπεύθυνη για τον τραπεζικό της τομέα. Ο βασικός στόχος να διαχωριστούν τα ρίσκα των τραπεζών από αυτά των κρατών δεν επιτεύχθηκε. Αντίθετα, η τραπεζική ένωση είναι μια ακόμη πολύπλοκη διαχειριστική διαδικασία. Δεν αντιμετωπίζουμε, δηλαδή, την ευρωκρίση ούτε με την πολιτική ολοκλήρωση ούτε με μηχανισμούς συμμόρφωσης στις αγορές. Και οι δυο πλευρές βγαίνουν χαμένες. Η

Οι ευρωομοσπονδιακοί, όπως εγώ, είμαστε βαθιά απογοητευμένοι που η Ευρωζώνη δεν θα αποκτήσει ούτε πραγματική νομισματική ένωση ούτε πραγματική τραπεζική ένωση

Σύμφωνα με τη συντηρητική ανάλυση -αυτή της Μέρκελ-, πρέπει κανείς να σφίξει τη νομισματική και τη δημοσιονομική πολιτική, να υποταχθεί σε αυστηρούς κανόνες και να σταθεροποιήσει με τέτοιον τρόπο τις αγορές, ώστε όλα τα σοκ να τα διαχειριστεί η πραγματική οικονομία Το κόνσεπτ της καγκελαρίου είναι αθέλητα ηγεμονικό. Η Γερμανία επιβάλλει σε όλους το σύστημά της, αλλά δεν είναι πρόθυμη να αναλάβει τις ευθύνες του ηγεμόνα κρίση παραμένει αήττητη. Στο μεταξύ, η ευρωπαϊκή οικονομία υποφέρει εγκλωβισμένη σε μια επικίνδυνη αλυσιδωτή αντίδραση: Οι τράπεζες μειώνουν το ρίσκο τους, δανείζοντας λιγότερο τις επιχειρήσεις, γεγονός που οδηγεί σε επιπλέον έλλειψη ρευστότητας στην ευρωπαϊκή περιφέρεια. Μέσω του αποπληθωρισμού αυξάνει η πραγματική αξία των χρεών. Ένα κούρεμα του χρέους στην Ελλάδα -αλλά όχι μόνο εκεί- είναι μόνο θέμα χρόνου. Επειδή όμως δεν υπάρχει το θεσμικό πλαίσιο για κάτι τέτοιο ούτε οι νομικές προϋποθέσεις, πόσο μάλλον η πολιτική βούληση, όλοι προσπαθούν να καθυστερήσουν την ώρα της αλήθειας - κι όταν έρθει να την ελαχιστοποιήσουν. Δεν θα έπρεπε να εκπλαγούν εάν αυτή η πολιτική οδηγήσει στο τέλος σε έκρηξη. Ο δρόμος που επιλέγει η καγκελάριος Μέρκελ θα μπορούσε να λειτουργήσει για κάποιες χώρες, αλλά όχι για όλες. Πιστεύω την Μέρκελ όταν λέει ότι θέλει να ενισχύσει τη νομισματική ένωση. Χώρες με ανάλογη οικονομική διάρθρωση, όπως η Γερμανία, π.χ., η Αυστρία ή η Ολλανδία, δεν θα είχαν πρόβλημα να αποδεχθούν μια νομισματική ένωση με γερμανική κυριαρχία. Σ’ αυτές τις χώρες τα σοκ μπορούν να απορροφηθούν από την πραγματική οικονομία, με διολισθήσεις των τιμών

των αγαθών και των μισθών. Αλλά μπορεί να λειτουργήσει κάτι τέτοιο στην Ιταλία; Η Ιταλία δεν κατάφερε ούτε καν τη σύγκλιση του Βορρά της με τον Νότο της. Πώς θα λειτουργούσε η σύγκλιση μιας τόσο μεγάλης χώρας με τη Γερμανία; Πιστεύει κανείς ότι θα αποδεχτεί η Ι-

Ένα κούρεμα του χρέους στην Ελλάδα -αλλά όχι μόνο εκεί- είναι μόνο θέμα χρόνου. Επειδή όμως δεν υπάρχει το θεσμικό πλαίσιο για κάτι τέτοιο, όλοι προσπαθούν να καθυστερήσουν την ώρα της αλήθειας - κι όταν έρθει, να την ελαχιστοποιήσουν

ταλία την απόλυτη φιλελευθεροποίηση της αγοράς εργασίας; Ότι θα βγάλει τις κρατικές συμμετοχές στο σφυρί; Από την άλλη μεριά, πιστεύει κανείς ότι θα φορολογηθούν οι πλούσιοι της χώρας με τέτοιον τρόπο ώστε να συνεισφέρουν ένα δίκαιο μερίδιο για τη μείωση του δημόσιου χρέους; Ενδεχομένως να κάνει η Ιταλία ορισμένες πολιτικά ζυγισμένες μεταρρυθμίσεις, σίγουρα όχι αυτές που περιμένει η Γερμανία. Αλλά και ο Ισπανός πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι δεν έχει καμία διάθεση να θέσει σε κίνδυνο την επανεκλογή του ακολουθώντας τις επιταγές της Μέρκελ. Το κόνσεπτ της καγκελαρίου είναι αθέλητα ηγεμονικό. Η Γερμανία επιβάλλει σε όλους το σύστημά της, αλλά δεν είναι πρόθυμη να αναλάβει τις ευθύνες του ηγεμόνα. Κι έτσι όλοι μπλοκάρουν όλους και δεν συμβαίνει τίποτε. Το καράβι κλυδωνίζεται. Και κάποια στιγμή θα βγει από το μάτι του κυκλώνα, η καταιγίδα θα το ξαναχτυπήσει. Το τι θα συμβεί τότε είναι δύσκολο να προβλεφτεί. Χωρίς να το παρακάνουμε με τις ιστορικές συγκρίσεις, πράγματι υπάρχουν πολλές αναλογίες με την εποχή του 1913-14.

* O B. Mινχάου είναι αναλυτής στο Spiegel on line

Η ΑΥΓΗ • ΤΕΤΑΡΤΗ 1 IANOYAΡΙΟΥ 2014

33

KOΣΜΟΣ ΟΜΠΑΜΑ

ΡΟΥΧΑΝΙ

Οι προσωπικότητες της χρονιάς για τη Μέση Ανατολή ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ, ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ: ΠΑΝΟΣ ΧΑΡΙΤΟΣ

Υπό φυσιολογικές συνθήκες, το 2013 για την περιοχή της Μέσης Ανατολής θα μπορούσε να περάσει στην Ιστορία ως η χρονιά της Συρίας και της Αιγύπτου. Η κορύφωση των εχθροπραξιών ενός εμφυλίου πολέμου που διανύει το τρίτο έτος, η απώλεια ελέγχου ενός μεγάλου κομματιού στην επαρχία της Συρίας από τις δυνάμεις του Άσαντ και η ανάκτησή τους ξανά τους τελευταίους δυο μήνες, η συμφωνία για καταστροφή του χημικού οπλοστασίου και η κορύφωση του δράματος των προσφύγων αρκούν για να κρατήσουν στην πρώτη θέση του βάθρου της παγκόσμιας ειδησεογραφίας έναν πόλεμο του οποίου τα χαρακτηριστικά είναι καθαρά θρησκευτικά. Η Αίγυπτος για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά παραμένει στο διεθνές ειδησεογραφικό στερέωμα χάριν ενός πραξικοπήματος που ουδείς κατονόμασε από το εξωτερικό και που, όπως όλα δείχνουν, θα αποτελέσει τη διάδοχη στη μετά Μουμπάρακ εποχή, οδηγώντας τη χώρα μακριά από τα ζητούμενα της Αραβικής Άνοιξης και της εξέγερσης του 2011. Ψηλά στη λίστα με τις χώρες που μονοπώλησαν το ενδιαφέρον και κυριάρχησαν στις εξελίξεις θα μπορούσαν να βρίσκονται επίσης η Υεμένη, λόγω της κλιμάκωσης της αντιπαράθεσης με την Αλ Κάιντα και των αυτονομιστικών τάσεων του Νότου, η Λιβύη, για το απόλυτο χάος το οποίο χαρακτηρίζει την καθημερινότητα σε όλα τα επίπεδα, το Νότιο Σουδάν για την προέλαση των ανταρτών, και βεβαίως το Ιράκ, όπου, δέκα χρόνια μετά την επιχείρηση «απελευθέρωσης του Ιράκ» από τις αμερικανικές δυνάμεις, σουνίτες, σιίτες και Αλ Κάιντα μάχονται αλλήλους στο πλέον αδιέξοδο εμφυλιακό σκηνικό. Αυτά βεβαίως αν δεν υπήρχαν δύο δυνάμεις που κατάφεραν με την επαναπροσέγγισή τους να θέσουν στο περιθώριο ή τουλάχιστον σε δεύτερη μοίρα οτιδήποτε άλλο θεωρήθηκε είδηση βαρύνουσας σημασίας για τη χρονιά αυτή. Ο λόγος βεβαίως για την προσέγγιση Ουάσιγκτον - Τεχεράνης. Μια ενέργεια η οποία σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στην απόφαση του Αμερι-

κανού προέδρου Ομπάμα να προχωρήσει στην επαναχάραξη της πολιτικής των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή. Η λεπτή κόκκινη γραμμή που είχε θέσει για τη Συρία ο Λευκός Οίκος και η υπέρβαση της οποίας θα οδηγούσε σε εμπλοκή των ΗΠΑ έφερε σαφέστατα σε δύσκολη θέση τον Ομπάμα και οι ενέργειές του ερμηνεύθηκαν αρχικά ως αδυναμία λήψης σημαντικών αποφάσεων. Ωστόσο, ο Αμερικανός πρόεδρος απέδειξε ότι οι πολιτικές επιβολής μέσα από τη χρήση στρατιωτικών μέσων ανήκουν στο παρελθόν, εστιάζοντας σε πιο σύνθετες κινήσεις, οι οποίες αξίζει να σημειωθεί πως εφόσον δεν είχαν επιφέρει τα προσδοκώμενα, θα τραυμάτιζαν σοβαρά το κύρος του. Στην πραγματικότητα, ο Μπάρακ Ομπάμα χρησιμοποίησε ως όχημα ένα χτύπημα από πλευράς των αμερικανικών δυνάμεων κατά του καθεστώτος της Δαμασκού ώστε να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο στην προσέγγιση και τις σχέσεις με τη Μόσχα και την Τεχεράνη. Ασχέτως των εντυπώσεων που άφησε η συνεργασία μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας στο θέμα της Συρίας, δεν αναμένεται κάποια εντυπωσιακή αλλαγή στις σχέσεις των δυο χωρών. Η ανταγωνιστικότητα παραμένει το κυρίαρχο στοιχείο μεταξύ τους. Το Κρεμλίνο επιθυμεί να διαφυλάξει τα συμφέροντά του στην περιοχή και θα το πράξει ακόμα κι αν χρειαστεί να θυσιάσει τον Άσαντ προς χάριν μιας διάδοχης κατάστασης αποδεκτής, αν όχι από το εσωτερικό της Συρίας, τουλάχιστον από τη διεθνή κοινότητα. Ο Μπάρακ Ομπάμα μέσα από το παζάρι του στρατιωτικού χτυπήματος στη Συρία επέλεξε επίσης να στείλει ένα σαφές μήνυμα στο κατεστημένο του Λευκού Οίκου, το οποίο διαχρονικά επηρεάζει τις όποιες αποφάσεις των Αμερικανών προέδρων αναφορικά με την εμπλοκή και τον τρόπο διαχείρισης διεθνών κρίσεων. Η εκτίμηση που κυριαρχεί ως προς τα αποτελέσματα της αποφυγής του χτυπήματος είναι πως υπάρχει έντονη δυσαρέσκεια σε στελέχη από το περιβάλλον Ομπάμα αλλά κυρίως σε μια μερίδα γερουσια-

Ο Μπάρακ Ομπάμα χρησιμοποίησε ως όχημα ένα χτύπημα από πλευράς των αμερικανικών δυνάμεων κατά του καθεστώτος της Δαμασκού ώστε να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο στην προσέγγιση και τις σχέσεις με τη Μόσχα και την Τεχεράνη

στών. Η δυσαρέσκεια αυτή μπορεί να μην εκφράζεται για την ώρα, ωστόσο αναμένεται να αποτυπωθεί εφόσον ο Αμερικανός πρόεδρος επιχειρήσει βαθύτερη προσέγγιση με την Τεχεράνη. Ο πρόεδρος Ρουχανί είχει καταστήσει σαφές ότι επιθυμεί την επαναφορά της κανονικότητας στις σχέσεις με την Ουάσιγκτον και στο πλαίσιο είχε προχωρήσει σε μια σειρά από ενέργειες ήδη από την ανάληψη των καθηκόντων του. Η σημαντικότερη, που σηματοδο-

Ο πρόεδρος Ρουχανί είχει καταστήσει σαφές ότι επιθυμεί την επαναφορά της κανονικότητας στις σχέσεις με την Ουάσιγκτον και στο πλαίσιο αυτό είχε προχωρήσει σε μια σειρά από ενέργειες ήδη από την ανάληψη των καθηκόντων του

τούσε και τη διάθεση συνεργασίας αναφορικά με το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης με αντάλλαγμα την άρση των εμπορικών και οικονομικών κυρώσεων, ήταν (όπως αποδεικνύεται από σημερινές αποκαλύψεις) το πάγωμα των σχέσεων με την τουρκική Halkbank. Πρόκειται για την τουρκική τράπεζα που συνολικά τα τελευταία 3 χρόνια από τη συνεργασία και τις δραστηριότητες -μεταξύ Τούρκων πολιτικών κι επιχειρηματιών με στελέχη του περιβάλλοντος Αχμαντινετζάντ- στο εμπόριο φυσικού αερίου και πετρελαίου και τις πληρωμές σε χρυσό ξέπλυνε 87 δισεκατομμύρια ευρώ. Όταν τον περασμένο Ιούνιο ο Ρουχανί διέκοπτε το πρόγραμμα ξεπλύματος μέσω της Halkbank, έστελνε ένα σαφές μήνυμα προς την Ουάσιγκτον. Σε μια ενέργεια διευκόλυνσης του Ιρανού προέδρου, ο οποίος θα βρισκόταν στη δύσκολη θέση να εξηγήσει στους γνωρίζοντες για το πρόγραμμα στο εσωτερικό της χώρας του, ΗΠΑ και Ε.Ε. ζητούν από την Τουρκία να σταματήσει το ιρανικό ξέπλυμα χρήματος με αγορές χρυσού από την εν λόγω τράπεζα. Το αίτημα από τους Δυτικούς, που, αξίζει να σημειωθεί, γνώριζαν για το πρόγραμμα, ήρθε ένα μήνα μετά τη διακοπή των σχέσεων της Τεχεράνης με τους Τούρκους πολιτικούς και επιχειρηματίες που εμπλέκονταν σε αυτό. Η επαναπροσέγγιση ΗΠΑ - Ιράν δεν θα μπορούσε να μην επηρεάσει διαμορφωμένες ισορροπίες και σχέσεις στην ευρύτερη περιοχή. Η πολιτική κρίση στην Τουρκία, ως επακόλουθο των πρόσφατων αποκαλύψεων που σχετίζονται με τις εξυπηρετήσεις προς τον προκάτοχο του Ρουχανί, είναι η μια πλευρά του νομίσματος. Η κρίση στις σχέσεις ΗΠΑ - Ισραήλ αποτελεί μια ακόμα παράμετρο, η οποία και εκφράζει τη δυσαρέσκεια της κυβέρνησης Νετανιάχου για τους χειρισμούς του Αμερικανού προέδρου. Για τον Ισραηλινό πρωθυπουργό όμως η έκφραση της δυσαρέσκειας ως προς την προσέγγιση Ομπάμα -

Ρουχανί αποτελεί και μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για την αποφυγή ουσιαστικών διαπραγματεύσεων στο παλαιστινιακό, θέμα για το οποίο πιέζει ο Λευκός Οίκος. Μια απροσδόκητη εξέλιξη -αποτέλεσμα της προσέγγισης με την Τεχεράνη- ήταν και η ταύτιση απόψεων Ισραήλ και Σαουδικής Αραβίας και η κριτική που άσκησαν οι δύο αυτές χώρες στο πρόσωπο του Αμερικανού προέδρου. Η ταύτιση ήταν τέτοια που ο Τύπος του Ισραήλ χαρακτήρισε δίχως αναστολές τη Σαουδική Αραβία ως τον νέο σύμμαχο του Τελ Αβίβ. Τέλος, μια ακόμα παράμετρος της νέας σελίδας στις σχέσεις Αμερικής - Ιράν είναι η διατήρηση στο παλάτι της Δαμασκού του Μπασάρ Αλ Άσαντ. Η αποφυγή του χτυπήματος στη Συρία από πλευράς Ομπάμα και οι πιέσεις που δέχθηκε ο Άσαντ ώστε να αποδεχθεί την παράδοση και καταστροφή του χημικού οπλοστασίου του έδωσαν πίστωση χρόνου σε μια προσωπικότητα που οφείλει την παραμονή της στην εξουσία κυρίως στο γεγονός της ανικανότητας των ανταρτών να υπάρξουν ως ένα σώμα αλλά και της αδυναμίας τους να επιβληθούν σε ξενόφερτους ακραίους ισλαμιστές που κυριαρχούν στο εμφυλιακό πεδίο. Για την ώρα, ίσως να μην είναι απόλυτα διακριτό, ίσως να χρειάζεται ακόμα περισσότερος χρόνος για να κάτσει η σκόνη και να φανεί το πώς διαμορφώνεται το νέο τοπίο στην ευρύτερη περιοχή της Μεσης Αντολής. Ωστόσο αυτό που δεν χωρά αμφισβήτηση είναι το γεγονός πως μετά από πολλές δεκαετίες ένας Αμερικανός πρόεδρος τολμά να πάει κόντρα στο εσωτερικό κατεστημένο και να δυσαρεστήσει ακόμα και παραδοσιακούς συμμάχους με ισχυρή επιρροή στις αποφάσεις του Λευκού Οίκου. Έτσι ή αλλιώς πάντως, ο Ομπάμα έχει κερδίσει στη Μέση Ανατολή, για το έτος που διανύουμε, μια θέση στο πάνθεον με τις προσωπικότητες που εξέπληξαν με τις επιλογές τους και μάλιστα ευχάριστα. Έστω κι αν αυτό του απέφερε λιγότερους «παραδοσιακούς» φίλους.

Η ΑΥΓΗ • ΤΕΤΑΡΤΗ 1 IANOYAΡΙΟΥ 2014

34

KOΣΜΟΣ

Το 2013 δεν ήταν καλή χρονιά για τον Ερντογάν Ίσως το αποκορύφωμα της εξουσίας του Τούρκου πρωθυπουργού Ταγίπ Ερντογάν, από όταν ανέλαβε το Κόμμα της Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης το 2002, να ήταν η συνάντησή του με τον Αμερικανό πρόεδρο Ομπάμα στον Λευκό Οίκο στις 16 Μαΐου. Την επόμενη ημέρα, τα τουρκικά ΜΜΕ μετέδιδαν πως συναντήθηκε με τον Ομπάμα τρεις φορές σε μία μέρα. Άλλωστε, ήταν ο ηγέτης που έπεισε τον Ομπάμα να τραβήξει το αυτί του Ισραηλινού πρωθυπουργού, Βενιαμίν Νετανιάχου, και να τον κάνει να ζητήσει συγγνώμη από την Τουρκία για τον θάνατο εννιά πολιτών, το 2010, που επέβαιναν σε πλοίο προς τη Γάζα. Ήταν εκείνος που ανέλαβε την παράτολμη πρωτοβουλία να βρει πολιτική λύση στο χρόνιο Κουρδικό ζήτημα. (...) Η οικονομία πήγαινε σχετικά καλά, ειδικά αν την συγκρίνουμε με τους Ευρωπαίους γείτονες, όπως την Ελλάδα, την Κύπρο και την Βουλγαρία. (...) Οι ΗΠΑ, η Γαλλία και οι άλλες δυτικές συμμαχίες προειδοποιούσαν για τα εξτρεμιστικά στοιχεία που συνδέονται με την Αλ Κάιντα και ηγούνται της αντιπολίτευσης των Αδελφών Μουσουλμάνων ενάντια στον Άσαντ, αλλά ο Ερντογάν επικεντρωνόταν στο να πείσει τις ΗΠΑ να επέμβουν στρατιωτικά. Ο Ερντογάν μάλλον βασιζόταν στους Αδελφούς Μουσουλμάνους υπό τον Μόρσι στην Αίγυπτο. Η διάθεση του να «επανασχεδιάσει την περιοχή» μετατρεπόταν σε μια λογική «ικανού για όλα» σε ό,τι αφορά την εσωτερική του πολιτική. Ο ενθουσιασμός με τον οποίο επενέβαινε ο στρατός στην πολιτική κάμφθηκε από μια σειρά δικαστικών υποθέσεων όπου η γραφειοκρατία και το δικαστικό σύστημα «καθαρίστηκαν» από τα κοσμικά στοιχεία με την υποστήριξη των συμπαθούντων του μετριοπαθούς ισλαμιστή Φετχουλάχ Γκιουλέν που κατείχαν θέσεις - «κλειδιά». Ίσως να ήταν αυτή η διάθεση που έκανε τον Ερντογάν να το παρακάνει στην αντίδρασή του όταν ομάδα ΜΚΟ με περιβαλλοντικές ανησυχίες ήθελαν να διαδηλώσουν ενάντια στο σχέδιό του να αντικαταστήσει το πάρκο Γκεζί, το μόνο πράσινο σημείο στην Κωνσταντινούπολη, με ένα εμπορικό κέντρο, μόλις δέκα μέρες μετά τη συνάντηση με τον Ομπάμα. Όταν διέταξε την αστυνομία να τους συντρίψει, μετατράπηκαν στο πιο αποτελεσματικό κύμα διαδηλώσεων σε όλη τη χώρα για τρεις εβδομάδες. (...)

To Γκεζί άλλαξε πολλά στην τουρκική πολιτική ατμόσφαιρα. Ο Ερντογάν κατάφερε να εδραιώσει τη θεοσεβούμενη βάση του λέγοντάς τους πως αν δεν θέλουν η Τουρκία να διοικείται από κοσμικούς, δεν έχουν άλλη επιλογή παρά να τον υποστηρίζουν. (...) Όχι μόνο οι ΗΠΑ, αλλά και η ηγεσία της Ε.Ε. επέκρινε έντονα τη στάση του κατά των διαδηλωτών (εκ των οποίων έξι σκοτώθηκαν), προκαλώντας μια γρήγορη διάβρωση της δημοκρατικής ρεφορμιστικής εικόνας που είχε προσπαθήσει να οικοδομήσει την προηγούμενη δεκαετία. Ως αριστοτέχνης της αλλαγής ατζέντας, ο Ερντογάν έστρεψε το βλέμα στο εξωτερικό, στη Συρία και την Αίγυπτο συγκεκριμένα. (...) Κατηγόρησε τις ΗΠΑ και τις ευρωπαϊκές χώρες πως αδιαφόρησαν για το πραξικόπημα και κατά συνέπεια το ενθάρρυναν. (...) Οι κατηγορίες του πως το Ισραήλ ήταν πίσω από το πραξικόπημα τον απομάκρυναν κι άλλο από τον Ομπάμα (...) Αργότερα, όταν τάχθηκε ανοιχτά κατά της κυβέρνησης του Καΐρου, η Αίγυπτος απέπεμψε τον Τούρκο πρέσβη. Η άλλοτε «χωρίς κανένα πρόβλημα με τους γείτονες» Τουρκία του Ερντογάν δεν έχει πρεσβευτές σε Αίγυπτο, Συρία και Ισραήλ εκτός από Κύπρο και Αρμενία. (...) Όταν ο Ερντογάν ξανακαταπιάστηκε με τα εσωτερικά τον Σεπτέμβριο και ανακοίνωσε σχέδια να βάλει λουκέτο στα ιδιωτικά σχολεία, αντιμετώπισε μια αναπάντεχα δυναμική αντίσταση από την ομάδα Γκιουλέν που ελέγχει τον τομέα. Η ένταση ανάμεσα στις δύο πλευρές κλιμακώθηκε από μια τεράστια έρευνα διαφθοράς (εκπονημένη από γκιουλενιστές εισαγγελείς και αστυνομικούς, όπως ισχυρίζεται ο Ερντογάν) που κόστισε στον Ερντογάν 4 υπουργούς. Δύο πάλαι ποτέ στενοί σύμμαχοι χρησιμοποιούν πλέον γλώσσα που κανείς δεν θα περίμενε μερικές βδομάδες πριν. Η μάχη, ακόμη κι αν διακοπεί απότομα σήμερα, θα αφήσει σημάδια και θα έχει συνέπειες στην κυβέρνηση Ερντογάν. Ναι, ίσως το αποκορύφωμα για τον Ερντογάν να ήταν η συνάντηση στο Οβάλ Γραφείο με τον Ομπάμα αλλά μετά το αποκορύφωμα η καμπύλη μοιάζει να παίρνει την κατιούσα. ΤΟΥ ΜΟΥΡΑΤ ΓΙΕΤΚΙΝ

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΓΙΑΜΑΛΗ

«ΓΙΑΤΙ ΑΠΟΤΥΓΧΑΝΟΥΝ ΤΑ ΕΘΝΗ»:

Μια αμφιλεγόμενη απάντηση σε ένα σωστό ερώτημα ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΤΣΕΡΕΖΟΛΕ

Διεθνές μπεστ σέλερ, το βιβλίο των Αμερικανών οικονομολόγων Ντάρον Ατζέμογλου και Τζέιμς Ρόμπενσον, καθηγητών στο Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης και στο Χάρβαρντ, αντιστοίχως, με τίτλο «Γιατί αποτυγχάνουν τα έθνη» (στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Λιβάνη, σε μετάφραση Άγγελου Φιλιππάτου), ασχολείται με ένα άκρως επίκαιρο, ειδικά σε καιρούς κρίσης όπως οι σημερινοί, θέμα. Τα «αίτια της φτώχειας και του πλούτου των κρατών». Οι δύο καθηγητές ευθύς εξαρχής, στηριζόμενοι στο παράδειγμα μίας πόλης χωρισμένης στα δύο, της πόλης Νογκάλες, που ανήκει στην Πολιτεία της Αριζόνα των ΗΠΑ και στο Μεξικό, διατυπώνουν τη θέση τους. Πως δηλαδή για το γεγονός ότι κάποια κράτη, όπως οι ΗΠΑ, η Μ. Βρετανία, η Ιαπωνία, κ.ά., είναι πλούσια και ισχυρά, σε αντίθεση με σειρά άλλων στην αφρικανική, ασιατική και λατινο-αμερικανική ήπειρο, δεν ευθύνεται η γεωγραφία, το κλίμα, οι παραδόσεις, ο πολιτισμός, η εθνική ιδιοσυγκρασία. Αλλά το γεγονός της ύπαρξης ή μη οικονομικών και πολιτικών θεσμών «ανοικτών», «συμμετοχικών», που δημιουργούν τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη των ταλέντων, των επιχειρήσεων, των αγορών σε συνάρτηση με τις οικονομικές και πολιτικές ελευθερίες. Έτσι, η αμερικανική Νογκάλες δεν έχει καμία σχέση με εκείνη του Μεξικού…

Από τις ελίτ στην «ανάπτυξη διαρκείας» «Χώρες όπως η Μεγάλη Βρετανία και οι ΗΠΑ έγιναν πλούσιες γιατί οι πολίτες τους ανέτρεψαν τις ελίτ που ήλεγχαν την εξουσία και δημιούργησαν κοινωνίες με μεγάλη διάδοση των πολιτικών δικαιωμάτων, όπου οι κυβερνήσεις δεν ήσαν ανεξέλεγκτες και λογοδοτούσαν στους πολίτες και όπου η μεγάλη μάζα

του λαού μπορούσε να ωφεληθεί από τις οικονομικές ευκαιρίες» (σελ. 4 στην αμερικανική έκδοση). Πρόκειται για μια σαφή υποστήριξη της «Συναίνεσης της Ουάσινγκτον», σε οικονομικό επίπεδο, μέσα από μια λεπτομερειακή ιστορική συνηγορία, κατά την οποία όλα τα γεγονότα αναλύονται υπό το πρίσμα της ενίσχυσης της βασικής τους θέσης: της οικοδόμησης νεοφιλελεύθερων θεσμών προκειμένου να υπάρξει τεχνολογική ανανέωση και άρα ανάπτυξη διαρκείας. Κεντρικό τους ερμηνευτικό υπόδειγμα, η περίπτωση της Βρετανίας και της Ένδοξης Επανάστασης του 1688 που άνοιξε τον δρόμο για τη Βιομηχανική Επανάσταση. Οι συγγραφείς δεν αρνούνται την ανάπτυξη στο πλαίσιο «καταπιεστικών», κλειστών θεσμών, σημειώνουν ωστόσο ότι αυτή δεν διαρκεί και σύντομα σημειώνεται οπισθοδρόμηση. Τα σχετικά ιστορικά παραδείγματα που δίνουν είναι πολλά και ποικίλα, από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, τη μεσαιωνική Βενετία ώς την κομμουνιστική Ρωσία ή την καταλεηλατημένη αφρικανική ήπειρο (μέσα από το δουλεμπόριο) και τη νοτιοανατολική Ασία - στις δύο τελευταίες περιπτώσεις περιγράφεται παραστατικά ο ανασταλτικός ρόλος των ευρωπαϊκών αποικιοκρατικών δυνάμεων στην ανάπτυξη των «ανοικτών» θεσμών.

Η περίπτωση της Κίνας Η περίπτωση της αλματώδους ανάπτυξης της σύγχρονης Κίνας, που όμως διατηρεί «κλειστούς», υπό τον ασφυκτικό έλεγχο του ΚΚΚ και του Πεκίνου, τους πολιτικούς και οικονομικούς θεσμούς της, τους απασχολεί ιδιαίτερα. Η προσέγγισή τους είναι αμφίσημη: ενώ από τη μία, προδιαγράφουν το τέλος της κινεζικής ανάπτυξης, «μόλις η Κίνα φθάσει στις προδιαγραφές του επιπέδου ζωής μιας χώρας μεσαίου εισοδήματος», από την άλλη δεν αποκλείουν και τη μη κατάρρευση αν η χώρα περά-

σει στους «σωστούς», συμμετοχικούς θεσμούς «πριν η ανάπτυξή της υπό το καθεστώς κλειστών θεσμών φθάσει στα όριά της» (σελ. 442)… Παρά τη γλαφυρότητα και τα πολλά ανεκδοτολογικά στοιχεία, που καθιστούν ενδιαφέρουσα την ανάγνωση, η προσέγγιση των Ατζέμογλου και Ρόμπενσον έχει δύο αδύνατα σημεία. Το πρώτο, ήδη αναφερθέν, έχει να κάνει την υιοθέτηση ενός σαφώς ιδεολογικά φορτισμένου πλαισίου ως προϋπόθεση για την ανάπτυξη διάρκειας των κρατών - γεγονός που υπονοεί τους λαούς ως συμπαγή, αταξικά σύνολα που «επωφελούνται» των κατάλληλων συνθηκών για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητάς τους, εξ ου και ο αγώνας τους κατά των «ελίτ της εξουσίας». Πρόκειται για σαφή προσπάθεια να ταυτιστεί, εξιδανικευόμενος (π.χ. στις πλούσιες χώρες οι «κυβερνήσεις παρέχουν υπηρεσίες εκπαίδευσης, υγείας», σελ. 41), ο χρηματοπιστωτικός καπιταλισμός με τη δημοκρατία - ειδικά σε μία περίοδο που στην Ε.Ε. η σκληρή λιτότητα στο όνομα του πρώτου μεταφράζεται σε υποχώρηση της δεύτερης... Δεύτερον, απόρροια του πρώτου, το ότι αυθαιρέτως όλα τα γεγονότα συγκλίνουν στην υποστήριξη της θεωρίας. Για παράδειγμα, η πτώση της Βενετίας οφείλεται στο «κλείσιμο», «La Serrata» τον 13ο αι., των θεσμών της στους ανερχόμενους νέους εμπόρους προς όφελος της κληρονομικής αριστοκρατίας, όπως υποστηρίζουν οι συγγραφείς, ή στο γεγονός ότι οι εμπορικές οδοί στράφηκαν από τη Μεσόγειο στον Ατλαντικό Ωκεανό; Τέλος, σε ό,τι αφορά την «υπεροχή» της αμερικανικής Νογκάλες έναντι της μεξικανικής, τα δεδομένα χρήζουν σχετικοποίησης: με την ανεργία να αγγίζει το 20%, τη σύλληψη το 2010 του τότε δημάρχου για διαφθορά και τη συμμετοχή στις εκλογές να είναι από τις χαμηλότερες στις ΗΠΑ, η πόλη δύσκολα διεκδικεί πρωτεία προτύπου...

Η ΑΥΓΗ • ΤΕΤΑΡΤΗ 1 IANOYAΡΙΟΥ 2014

35

KΟΣΜΟΣ

ΙΣΡΑΗΛ:

Πρωτοχρονιάτικη απελευθέρωση 26 Παλαιστίνιων κρατούμενων Σε μια απρόσμενη χειρονομία «καλής θέλησης» προχώρησε χθες η κυβέρνηση του Νετανιάχου στο Ισραήλ απελευθερώνοντας τα ξημερώματα 26 Παλαιστίνιους κρατούμενους. Την ίδια ώρα ωστόσο, εμμένει ανυποχώρητα στην επέκταση του εβραϊκού εποικισμού στη Δυτική Όχθη με την ανοικοδόμηση 1.400 νέων κατοικιών. Η απελευθέρωση περιορισμένου αριθμού Παλαιστίνιων κρατουμέ-

νων από τις ισραηλινές Αρχές τείνει να γίνει πρωτοχρονιάτικο «έθιμο» από την πλευρά των Ισραηλινών. Από το πρωί εκατοντάδες συγγενείς των κρατουμένων αναμένοντας την άφιξή τους είχαν οργανώσει μια μεγάλη γιορτή, τραγουδώντας και κυματίζοντας παλαιστινιακές σημαίες. Στις 12.00 (02.00 ώρα Ελλάδος) 18 κρατούμενοι διέσχισαν τη Δυτική Όχθη φθάνοντας στη Ραμάλα, από όπου οδηγήθηκαν στην έδρα

του προέδρου Μαχμούντ Αμπάς για την επίσημη τελετή υποδοχής. Τρεις κρατούμενοι πέρασαν στη Γάζα, ενώ 5 ακόμα αφέθηκαν ελεύθεροι από μια στρατιωτική βάση στα σύνορα της ανατολικής Ιερουσαλήμ, σύμφωνα με το Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων. Νωρίτερα, εκατοντάδες Ισραηλινοί, μεταξύ αυτών και συγγενείς θυμάτων του πολέμου, πραγματοποίησαν διαδήλωση στην Ιερουσαλήμ

παρουσία ισχυρών αστυνομικών δυνάμεων. Οι διαδηλωτές φώναζαν συνθήματα όπως «Όχι στην απελευθέρωση των δολοφόνων» και «Θάνατος στους τρομοκράτες». Παρ’ ότι οι ΗΠΑ χαρακτήρισαν την απελευθέρωση των κρατουμένων ως «θετικό βήμα» και ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι είναι προγραμματισμένο να συναντηθεί αυτή την εβδομάδα με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου και τον Παλαιστίνιο πρόεδρο Μαχμούντ Αμπάς, λάδι στη φωτιά ρίχνει η επιδίωξη των Ισραηλινών να επεκτείνουν τον εβραϊκό εποικισμό στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη. Την προηγούμενη εβδομάδα, με την ανακοίνωση της απελευθέρωσης των Παλαιστίνιων κρατουμένων, οι ισραηλινές Αρχές ανακοίνωσαν ότι θα κατασκευάσουν 1.400 κατοικίες στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη, εκ των οποίων οι 600 στον Ραμάτ Σλόμο, οικισμό κυρίως υπερορθόδοξων Εβραίων, και άλλες 800 στην ευρύτερη περιοχή. Υπενθυμίζεται ότι ο οικισμός Ραμάτ Σλόμο βρίσκεται σε περιοχή της Δυτικής Όχθης την οποία προσάρτησε το Ισραήλ στην Ιερουσαλήμ και δεν είναι αναγνωρισμένη από τη διεθνή κοινότητα.

ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΕΝΑΝΤΙ ΠΟΛΕΜΟΥ

Το μεγάλο στοίχημα του Ομπάμα «Δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια προσωρινή διευθέτηση ώστε να κερδηθεί χρόνος. Δεν υπάρχουν εγγυήσεις ότι θα πετύχει - και αν δεν πετύχει, ο κίνδυνος μιας νέας σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή θα γίνει ακόμη μεγαλύτερος. Κι όμως, είναι η πρώτη φορά από την επίσκεψη του Ρίτσαρντ Νίξον στην Κίνα, το 1972, που γεννιούνται τόσες ελπίδες από μια προσωρινή συμφωνία. Και, συγκεκριμένα, τη συμφωνία για το πάγωμα του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, την πρώτη επίσημη συμφωνία ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ιράν εδώ και τρεισήμισι δεκαετίες. Και είναι η πιο κατηγορηματική δήλωση προτίμησης του Μπάρακ Ομπάμα για τη διπλωματία έναντι της ωμής ισχύος». Η νέα προσέγγιση, γράφει ο Αμερικανός σχολιαστής Ρούπερτ Κόρνγουελ στη βρετανική εφημερίδα Independent, ήταν εμφανής από τις πρώτες ημέρες της διακυβέρνησης Ομπάμα, όταν ο νέος πρόεδρος μίλησε για συνομιλίες χωρίς όρους με την Τεχεράνη, ώστε να δοθεί τέλος στους πολέμους του προκατόχου του στο Ιράκ και το Αφγανιστάν και να αποκατασταθούν οι σχέσεις της Ουάσινγκτον με τον ισλαμικό κόσμο. Η πρόθεση αυτή ήταν αρκετή για να κερδίσει ομολογουμένως πρόωρα- ο Ομπάμα το Νομπέλ Ειρήνης...

Βήματα μπρος και πίσω Η πολιτική αυτή δεν έμεινε στα χαρτιά. Φέτος, ο Ομπάμα αρνήθηκε να οδηγήσει την Αμερική σε έναν πόλεμο κατά της Συρίας του Άσαντ. Υπήρξαν φυσικά στην πορεία και μερικές στιγμές που δεν μπορεί να χαρακτηριστούν ακριβώς ένδοξες. Όπως, για παράδειγμα, η αμήχανη αμερικανική απάντηση στην Αραβική Άνοιξη, η αμφιλεγόμενη στάση απέναντι στις εξελίξεις στην

Αίγυπτο, αλλά και η ξαφνική αλλαγή γραμμής απέναντι στη Συρία. Αφού δίστασε για δύο χρόνια να εφοδιάσει με όπλα τους αντάρτες, ο Ομπάμα κατέστησε σαφές ότι η χρησιμοποίηση χημικών όπλων από το καθεστώς του Άσαντ συνιστούσε παραβίαση της «κόκκινης γραμμής». Στη συνέχεια όμως έκανε στροφή και δέχθηκε τη ρωσική πρόταση για την καταστροφή του συριακού χημικού οπλοστασίου. Πολλοί τον κατηγόρησαν γι’ αυτή τη στροφή. Το περιοδικό Forbes αποφάσισε ότι ισχυρότερος άνθρωπος του κόσμου είναι πλέον ο πρόεδρος της Ρωσίας και όχι των Ηνωμένων Πολιτειών. Και μια δημοσκόπηση του Ρew Research Center έδειξε ότι οι Αμερικανοί αμφιβάλλουν περισσότερο από ποτέ για την επιρροή που ασκεί η χώρα τους στον κόσμο. Την ίδια στιγμή, όμως, το 52% των Αμερικανών δηλώνει ότι η χώρα τους πρέπει να κοιτάζει τη δουλειά της και να ασχολείται με τα δικά της προβλήματα... Οι λόγοι είναι προφανείς: το τεράστιο κόστος των πολέμων στο Ιράκ και το Αφγανιστάν σε συνδυασμό με την αποτυχία τους να φέρουν τη σταθερότητα, οι παλινδρομήσεις της Αραβικής Άνοιξης και το κραχ του 2008-2009. Στην πραγματικότητα, σημειώνει ο Αμερικανός αρθρογράφος, η στροφή στο θέμα της Συρίας δεν οδήγησε την κυβέρνηση σε γενικότερη αλλαγή πορείας. Ο υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι εξακολουθεί να υποστηρίζει τις προσπάθειες για μια συμφωνία των Ισραηλινών με τους Παλαιστινίους. Η κηδεία του Νέλσον Μαντέλα πρόσφερε ένα ακόμη απροσδόκητο «θέαμα», τη χειραψία του Αμερικανού προέδρου με τον Κουβανό πρόεδρο Ραούλ Κάστρο. Η χειραψία αυτή δεν ήταν προγραμματισμένη. Και μπορεί μια μέρα να αποδειχθεί ότι ήταν η αρχή του τέλους μιας εχθρότητας δεκαετιών ανάμεσα

στην Ουάσιγκτον και την Αβάνα.

Ευκαιρίες και παγίδες Καμιά από τις εξελίξεις αυτές δεν μπορεί πάντως να συγκριθεί με την προσωρινή συμφωνία για το ιρανικό πρόγραμμα. Όπως αποδείχθηκε, είχαν προηγηθεί μυστικές διμερείς συνομιλίες που κατέστησαν δυνατή αυτή τη συμφωνία. Και οι επιπτώσεις είναι ώς τώρα σοβαρότερες σε δύο παραδοσιακούς συμμάχους των ΗΠΑ: το Ισραήλ, που θεωρεί το πυρηνικό Ιράν «θανάσιμη απειλή» για την ύπαρξή του, και τη Σαουδική Αραβία, που ανταγωνίζεται το Ιράν για την κυριαρχία στον Περσικό Κόλπο. Οι ΗΠΑ έχουν καταστήσει σαφές ότι δεν θα εξαρτούν πλέον την πολιτική τους από τα ισραηλινά συμφέροντα. Και χάρη στη σχιστολιθική εξόρυξη υδρογονανθράκων (fracking) και την ανακάλυψη μαζικών κοιτασμάτων φυσικού αερίου στις ΗΠΑ, η εξάρτηση της Ουάσινγκτον από τη Σαουδική Αραβία δεν είναι πια αυτή που ήταν κάποτε. Το κατά πόσον η στρατηγική Ομπάμα θα επιτύχει μένει να αποδειχθεί. Το διακύβευμα είναι τεράστιο. Τυχόν μόνιμη συμφωνία με το Ιράν θα συμβάλει στη σταθερότητα στο Ιράκ και στη Συρία και θα μειώσει τον κίνδυνο μιας γενικότερης ανάφλεξης μεταξύ σιιτών και σουνιτών. Μεγάλοι όμως είναι και οι κίνδυνοι. Το Ιράν ενδεχομένως να υποκρίνεται. Το αμερικανικό Κογκρέσο μπορεί να εκτροχιάσει μια συμφωνία. Η Αλ Κάιντα είναι ακόμη ισχυρή. Και οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να εμπλακούν, ακόμη και χωρίς τη θέλησή τους, σε έναν νέο πόλεμο σε αραβικό ή ισλαμικό έδαφος.

ΠΟΥΤΙΝ:

Θα πολεμήσουμε την τρομοκρατία στα όρια του νόμου Προσεκτική και συγκροτημένη είναι μέχρι στιγμής η αντίδραση του Βλαντίμιρ Πούτιν στα πολύνεκρα τρομοκρατικά χτυπήματα στο ιστορικό Βόλγκογκραντ. Ο Πούτιν δεσμεύεται έναντι του ΟΗΕ πως η Ρωσία θα κινηθεί εντός του πλαισίου του νόμου για να οδηγήσει ενώπιον της Δικαιοσύνης τους δράστες των επιθέσεων αυτοκτονίας. Και τα 15 μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ καταδίκασαν χθες απερίφραστα τις δύο αλλεπάλληλες σφαγές στο Βόλγκογκραντ, που σημειώνονται μόλις 40 ημέρες πριν την έναρξη των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων στο Σότσι. Το Κρεμλίνο έχει αναγάγει την οργάνωση των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων σε εθνική προτεραιότητα και έχει επενδύσει δισεκατομμύρια δολάρια στην κατασκευή υποδομών στην περιοχή που βρίσκεται πολύ κοντά στον ταραγμένο Καύκασο. Ο ηγέτης της ισλαμιστών ανταρτών της περιοχής, Ντόκου Ουμάροφ, είχε καλέσει τον Ιούλιο με βιντεοσκοπημένο μήνυμα σε επιθέσεις για την παρεμπόδιση «με όλα τα μέσα» της διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων.

Νέος απολογισμός Ο Ρώσος πρόεδρος «δήλωσε ότι η διεθνής κοινότητα πρέπει να εργαστεί συντονισμένα στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας και να αναγνωρίσει τον σημαντικό ρόλο του ΟΗΕ στον συντονισμό των προσπαθειών για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας». Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Μπαν Κι Μουν εξέφρασε, από την πλευρά του, τα συλλυπητήριά του για τα θύματα των επιθέσεων, οι οποίες προκάλεσαν συνολικά τον θάνατο 33 ανθρώπων. Το Συμβούλιο Ασφάλειας κάλεσε όλες τις κυβερνήσεις «να συνεργαστούν ενεργά» με τις ρωσικές αρχές για να οδηγηθούν ενώπιον της Δικαιοσύνης οι δράστες. Στο μεταξύ, δύο από τους τραυματίες των επιθέσεων υπέκυψαν χθες στα τραύματά τους ανεβάζοντας σε 33 τον αριθμό των νεκρών. Σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Εκτάκτων Καταστάσεων που μετέδωσε το πρακτορείο ειδήσεων Interfax, οι νεκροί από την επίθεση στον σιδηροδρομικό σταθμό έφτασαν τους 18, ενώ οι νεκροί από την επίθεση στο τρόλεϊ αυξήθηκαν στους 15.

Η ΑΥΓΗ • ΤΕΤΑΡΤΗ 1 IANOYAΡΙΟΥ 2014

36

KΟΣΜΟΣ

2013

Χρονιά κοινωνικής καταστροφής για τον Νότο της Ευρώπης

Ιανουάριος

Ο Ραχόι «κουρεύει» 700.000 μικροομολογιούχους που είχαν πάρει κρατικά ομόλογα, ενώ χάρισε 40 δισ. στις τράπεζες. Η ανεργία στην Ισπανία φθάνει στο 26,6%. Τριακόσιοι Δεξιοί και «σοσιαλιστές» πολιτικοί στο στόχαστρο των δικαστικών αρχών.

Φεβρουάριος Οι βουλευτικές εκλογές στην Ιταλία αναδεικνύουν το φαινόμενο Μπέπε Γκρίλο και προδικάζουν την αποχώρηση του Μπερλουσκόνι από την πολιτική. Για πρώτη φορά υπάρχει μια μεγάλη πλειοψηφία που δεν θα «συγχωρήσει» τις ανομίες του «Μεγάλου Αδελφού». Μετά από λίγες εβδομάδες, αμέσως μετά την επανεκλογή του Ναπολιτάνο στην προεδρία της Ιταλικής Δημοκρατίας, το Δημοκρατικό Κόμμα θα εγκαταλείψει την «Αριστερά, Οικολογία, Ελευθερία» του Βέντολα και την προοπτική συμβιβασμού με τον Γκρίλο και θα επιλέξει την «οικουμενική» λύση συνεργασίας με τον Μπερλουσκόνι και τον Μόντι.

Μάρτιος Oι «Παλίρροιες» της Υγείας και της Παιδείας πλημμυρίζουν τις ισπανικές πλατείες και δρόμους. Νέα εβδομάδα κινητοποιήσεων στην Πορτογαλία.

Απρίλιος Ο Αλ. Τσίπρας διακηρύττει στη διαδήλωση για την επέτειο της Επανάστασης των Γαρυφάλλων στη Λισσαβώνα: «Ξεκινάει η άνοιξη των λαών του ευρωπαϊκού Νότου». «Οι λαοί μας θα ανατρέψουν την πολιτική της λιτότητας» δηλώνει στην «Αυγή» ο σοσιαλιστής πρώην πρόεδρος και πρωθυπουργός της Πορτογαλίας Μάριο Σοάρες. «Ανατροπή των Μνημονίων με κοινούς αγώνες», θα συμπληρώσει από τις σελίδες της εφημερίδας ο Αρμένιο Κάρλος, επικεφαλής του μεγαλύτερου πορτογαλικού συνδικάτου CGTP.

Μάιος Η «πράσινη παλίρροια» της Παιδείας καταλαμβάνει τους δρόμους της Ισπανίας. Μήνυμα ανατροπής των Μνημονίων από τη Μαδρίτη, του Αλ. Τσίπρα. Έφυγαν η Φράνκα Ράμε και ο Ντον Γκάλο. Στην Ιταλία δημιουργείται η Bastard

Το 2013 σηματοδότησε την επιτάχυνση των πολι- ο ευρωπαϊκός Νότος θα πρέπει να ακολουθήσει μια τικών των Μνημονίων και του κατακερματισμού ενωτική «απελευθερωτική» πορεία για να απαλλατων κοινωνιών των χωρών του ευρωπαϊκού Νό- γεί από τα δεσμά αυτών των πολιτικών. Σε Λισσατου. Ωστόσο, την ίδια στιγμή μεγάλα τμήματα αυ- βώνα, Μαδρίτη, Ρώμη και Αθήνα ο «εχθρός» είναι κοινός και η αντιμετώπισή του θα τών των «πληγωμένων» κοιΤΟΥ ΑΡΓΥΡΗ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ πρέπει να είναι ενιαία. Ίσως γι’ αυτό νωνιών ανέπτυξαν μια πρωτοφανή δυναμική έναντια στις πολιτικές της λιτότη- το 2014 να έρχεται με το αισιόδοξο μήνυμα της ενότας και την κρίση που προκαλούν. Ο χρόνος που τητας της ριζοσπαστικής Αριστεράς του ευρωπαϊέφυγε σήμανε αναμφισβήτητα για ένα μεγάλο μέ- κού Νότου και όχι μόνο με σημαία την υποψηφιόρος του λαϊκού κινήματος, τη συνειδητοποίηση ότι τητα του Αλ. Τσίπρα για την προεδρία της Κομισιόν. & Poor s, o πρώτος οίκος αξιολόγησης... αφεντικών. Συνολικές περικοπές 6,5 δισ. από την μνημονιακή κυβέρνηση του Πάσος Κοέλιο στην Πορτογαλία.

Ιούνιος Η Πορτογαλία παγώνει από τη γενική απεργία. Καθολική η απαίτηση ανατροπής της κυβέρνησης, εκλογών και εξόδου από το μνημόνιο. «Η Πορτογαλία δεν μπορεί να πληρώσει το χρέος», υπογραμμίζει στην «Αυγή» η συντονίστρια του Μπλόκου της Αριστεράς Καταρίνα Μαρτίνς. Συμμετοχή 90% στην απεργία των εκπαιδευτικών στην Πορτογαλία και μάλιστα χωρίς... επιστράτευση. «Θα μείνω μια πενταετία», λέει ο νέος «οικουμενικός» Ιταλός πρωθυπουργός Λέτα.

Ιούλιος Η «λευκή παλίρροια» παρέλυσε τα νοσοκομεία στην Ισπανία, με τη συμμετοχή των γιατρών και του προσωπικού στην απεργία να φθάνει στο 90%, ενώ με ευφάνταστα δρώμενα οι διαδηλωτές ζητούν έξω από τα γραφεία του Λαϊκού Κόμματος την παραίτηση του Ραχόι μετά το σκάνδαλο για τα μαύρα ταμεία και το βρώμικο χρήμα στα υψηλόβαθμα στελέχη του κυβερνώντος κόμματος...

Αύγουστος Το πορτογαλικό Συνταγματικό Δικαστήριο απορρίπτει για τρίτη φορά περικοπές στο Δημόσιο. Η κυβέρνηση του Πάσος Κοέλιο αποφασίζει 50.000 απολύσεις την επόμενη διετία, ενώ ο Λέτα αποφασίζει τη «σφαγή» 200.000 υπαλλήλων που ξεπερνούν τα 57. Στην Ισπανία, τα στοιχεία του πρώτου τριμήνου για τις κατασχέσεις σπιτιών και τις εξώσεις δείχνουν ότι 251 οικογένειες την ημέρα έχαναν την κα-

τοικία τους. Από την έναρξη της κρίσης το 2008 στην Ισπανία καταγράφονται τουλάχιστον 10.000 εξώσεις και κατασχέσεις κατοικιών το τρίμηνο, ενώ την περίοδο 2008-2012 έφθασαν τις 247.188, σύμφωνα με τις δικαστικές αποφάσεις και ξεπερνούν τις 400.000 εάν υπολογιστούν και οι συναινετικές αποφάσεις για την εγκατάλειψη των κατοικιών ανάμεσα στις τράπεζες και τους δανειολήπτες, σύμφωνα με την Πλατφόρμα εναντίον των εξώσεων και κατασχέσεων - ΡΑΗ. Δεκάδες άτομα αυτοκτονούν κάθε χρόνο στην Ισπανία εξαιτίας των κατασχέσεων και τω εξώσεων. Στην Ιταλία ορισμένοι επιχειρηματίες χρησιμοποίησαν το Δεκαπενταύγουστο για να μεταφέρουν τις εγκαταστάσεις τους στο... εξωτερικό.

Σεπτέμβριος Στην Ισπανία ο Ραχόι θεωρεί επιτυχία την απόλυση 300.000 δημοσίων υπαλλήλων και την εκτίναξη του χρέους στο 1 τρισ. ευρώ, ενώ προχωρεί σε περικοπές συντάξεων κατά 33 δισ. ευρώ. Ο Θαπατέρο και ο Ραχόι «έκλεψαν» από τους μισθωτούς πάνω από 80 δισ. ευρώ. Οι απολύσεις δημοσιογράφων στη Μαδρίτη φθάνουν τις 5.000, στην Ισπανία ξεπερνούν τις 10.000.

Οκτώβριος Ο «λαός της Αριστεράς» γεμίζει τους δρόμους της Ρώμης για το Σύνταγμα και τη δημοκρατία. «Είχαμε 365 φέρετρα. Δεν θέλουμε να μετατραπούμε σε νεκροταφείο της Μεσογείου», θα δηλώσει στην «Αυγή» η δήμαρχος της Λαμπεντούζα Τζουζεπίνα Νικολίνι, ζητώντας

μια νέα ιταλική και ευρωπαϊκή πολιτική για το μεταναστευτικό μετά τη μεγαλύτερη τραγωδία του μεταναστευτικού κύματος. «Η υποκρισία των μεσογειακών χωρών ευθύνεται γα τις τραγωδίες» θα συμπληρώσει στην «Αυγή» η Αναλίζ Μπαλταντσίνι, η υπεύθυνη της Διεθνούς Αμνηστίας για τους μετανάστες στις Βρυξέλλες. Στη Ρώμη οι αντιφασίστες και διασωθέντες από στρατόπεδα συγκέντρωσης εξαναγκάζουν τις αρχές να απαγορεύει τη ταφή του δήμιου των Ες Ες Πρίεμπκε στην Ιταλία. Τα ισπανικά συνδικάτα «Εργατικές Επιτροπές» και UGT περικυκλώνουν με ανθρώπινες αλυσίδες τους δήμους στέλνοντας μήνυμα εναντίον της διάλυσής τους. Στις 24/10 η κυβέρνηση Ραχόι υποδέχθηκε με πλαστικές σφαίρες τις κινητοποιήσεις 3 εκατομμυρίων μαθητών. Στην Πορτογαλία το κίνημα «Γαμήστε την τρόικα» διοργανώνει συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας σε 15 πόλεις, ενώ στο Πόρτο η ηλεκτρική εταιρεία EDP θα κόψει το ρεύμα σε μια ολόκληρη συνοικία γιατί δεν πλήρωνε τους λογαριασμούς! Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή «αθώωσε» τον Μανουέλ Μπαρόζο για τις μίζες για τα γερμανικά υποβρύχια που είχε αγοράσει όταν ήταν πρωθυπουργός της Πορτογαλίας...

Λισσαβώνα, αποφεύγοντας τις απαγορεύσεις της κυβέρνησης. «Στην Πορτογαλία και την Ελλάδα αγωνιζόμαστε για να ανατρέψουμε τα μνημονιακές κυβερνήσεις», θα δηλώσει στην «Αυγή» ο γενικός γραμματέας του συνδικάτου και μέλος της Κ.Ε. του Κ.Κ. της Πορτογαλίας Αρμένιο Κάρλος. Στη Σεβίλλη, η τοπική κυβέρνηση με την ισχυρή πίεση της Ενωμένης Αριστεράς συνεχίζει την κοινωνική της πολιτική προσφέροντας ρεύμα και νερό στα φτωχά νοικοκυριά και κοινωνική εργασία για αποπληρωμή στέγης κοινωνικής προστασίας. Προηγουμένως, με νομοθετική ρύθμιση είχε διασφαλίσει στην Ανδαλουσία την προστασία των οικογενειών από εξώσεις και κατασχέσεις «απαλλοτριώνοντας» από τις τράπεζες τη χρήση των κατοικιών που κατάσχουν από ληξιπρόθεσμα στεγαστικά δάνεια.

Δεκέμβριος Νέο τσουνάμι λιτότητας Νέο τσουνάμι λιτότητας πλήττει τον ευρωπαϊκό Νότο, με την ψήφιση των νέων περικοπών του κοινωνικού κράτους και την επιτάχυνση των αντιμεταρρυθμίσεων στη Λισσαβώνα, τη Μαδρίτη και τη Ρώμη. Στη Βαλένθια, η τοπική κυβέρνηση του Λαϊκού Κόμματος έκλεισε σε απευθείας μετάδοση τον περιφερειακό δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο RTVV. «Ζήσαμε μια άλλη ΕΡΤ», δήλωσε στην «Αυγή» η Μάργκα Σανθ, η συντονίστρια και κοινοβουλευτική εκπρόσωπος της Ενωμένης Αριστεράς της Βαλένθια. Στην Πορτογαλία, το Συνταγματικό Δικαστήριο ομόφωνα απέρριψε τις περικοπές των συντάξεων κατά 10%, εξαναγκάζοντας την κυβέρνηση του Πάσος Κοέλιο και την τρόικα να αναζητούν ισοδύναμα μέτρα διαμέσου νέων φοροεπιδρομών.

Νοέμβριος

ΚΕΑ και Ιταλία «βλέπουν» Τσίπρα και ΣΥΡΙΖΑ

Διαδηλώσεις στη Λισσαβώνα και «άνοιξη στη Σεβίλλη». Η κυβέρνηση του Πάσος Κοέλιο παρουσιάζει το νέο προϋπολογισμό με περικοπές στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων από 2,5% έως 12% και των συντάξεων κατά 10%. Η μεγαλύτερη πορτογαλική συνδικαλιστική συνομοσπονδία CGΤP διοργανώνει μια σειρά μεγάλων κινητοποιήσεων, περνώντας με εκατοντάδες πούλμαν τη γέφυρα της Επανάστασης της 25ης Απριλίου στη

Το συνέδριο του ΚΕΑ, που ολοκληρώθηκε στις 15/12 στη Μαδρίτη, ανέδειξε τον Αλέξη Τσίπρα υποψήφιο της ευρωπαϊκής ριζοσπαστικής Αριστεράς για τη θέση του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η Μπάρμπαρα Σπινέλι, κόρη του «πατέρα» της ενωμένης Ευρώπης Αλτιέρο, πρότεινε στις 22/12 από τις σελίδες της «Αυγής» στον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ να ηγηθεί ενός ενωτικού και πλατιού ψηφοδελτίου στην Ιταλία, τη μεγαλύτερη χώρα του πολύπαθου ευρωπαϊκού Νότου.

Η ΑΥΓΗ • ΤΕΤΑΡΤΗ 1 IANOYAΡΙΟΥ 2014

ΓΡΑΜΜΑΤΑ&ΤΕΧΝΕΣ ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ

37

Η βασιλόπιτα στην Ελλάδα και στον κόσμο Η Πρωτοχρονιά και οι ημέρες που την περιβάλλουν στην Ελλάδα είναι μια εποχή που χαρακτηρίζεται από καλές και κακές ενέργειες που θεωρούνταν οι αιτίες για την καλή ή κακή χρονιά που θα ακολουθήσει. Ανάμεσα σε πολλές τέτοιες ενέργειες ανήκει η δοξασία ότι η πρώτη πράξη που κάνουμε την Πρωτοχρονιά θα μας ακολουθεί καθ’ όλη τη διάρκεια της επόμενης χρονιάς, καθώς και το ποδαρικό, δηλαδή η συνάντηση ή υποδοχή του προσώπου που θα μπει πρώτο στο σπίτι και θα φέρει καλοτυχία. Ίσως όμως η πιο διαδεδομένη παράδοση που ακολουθείται πανελλαδικά είναι η, γνωστή σε όλους, βασιλόπιτα. Η βασιλόπιτα άρχισε πιθανόν από τους αρχαίους χρόνους, όταν εορταστικοί άρτοι (ευετηρική προσφορά ή απαρχή) παρασκευάζονταν κατά τις αρχαίες ελληνικές γιορτές, όπως και τα μειλίγματα (οι εξευμενιστικές προσφορές) προς τους νεκρούς και τα επίφοβα πνεύματα. Ο σκοπός της ήταν και είναι το καλό της χρονιάς, η καλή τύχη του σπιτιού και η ευλογία του Αγίου Βασιλείου. Παλαιότερα η βασιλόπιτα δεν εμπεριείχε πάντα το λεγόμενο φλουρί, αφού ο εορταστικός άρτος και η μαντική πίτα φτιαχνόντουσαν χωριστά. Φυσικά, πολλές φορές συνδύαζαν τα δύο. Στην περίπτωση αυτή στις αγροτικές περιοχές, όπως στη Θεσσαλία για παράδειγμα, έβαζαν μέσα ένα κέρμα, κλήμα, τριφύλλι, καλαμπόκι, σιτάρι, φασόλι και άχυρο, σύμβολα της κύριας ασχολίας των μελών της οικογένειας. Ο αμπελουργός έβαζε μικρό κομμάτι από κλίμα, ο γεωργός σιτάρι ή άχυρο, δηλαδή ο καθένας ανάλογα με την ασχολία του. Στα αστικά κέντρα η βασιλόπιτα είναι συνήθως γλύκισμα και εμπεριέχει το γνωστό φλουρί, δηλαδή ένα κέρμα

ΤΗΣ ΝΙΚΟΛΕΜΜΑΣ-ΠΟΛΥΞΕΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

που θεωρείται ότι θα φέρει καλή τύχη στο άτομο που θα του/της τύχει. Ανάλογες δοξασίες βρίσκονται σε πολλά άλλα μέρη του κόσμου. Τα πιο κοντινά στα ελληνικά έθιμα είναι στην περιοχή των Βαλκανίων, όπως στη Βουλγαρία. Στη Βουλγαρία η βασιλόπιτα ονομάζεται Μπάνιτσα και περιέχει τυρί και φύλλο. Όπως και στην Ελλάδα, εμπεριέχει γούρια, όπως ένα νόμισμα ή ένα μικρό κλαδί από κρανιά, ενώ πιο πρόσφατα ο λαός γράφει μικρές ευχές σε χαρτί που το τυλίγουν σε αλουμινόχαρτο. Φυσικά, αυτή η παράδοση δεν περιορίζεται στον βαλκανικό χώρο, αφού τη συναντάμε και στη δυτική Ευρώπη. Πιο συγκεκριμένα, στην Ισπανία και τη Λατινική Αμερική την ημέρα των Φώτων τρώνε τη Rosca de reyes, δηλαδή βασιλόπιτα. Η διαφορά έγκειται στο γεγονός ότι δεν χρησιμοποιούν φλουρί, αλλά μια μινιατούρα φιγούρα του Χριστού. Όποιος βρει τη φιγούρα είναι ευλογημένος και πρέπει να πάει τη φιγούρα στην εκκλησία την επόμενη ημέρα της Υπαπαντής. Στο Μεξικό, το τυχερό ά-

τομο πρέπει να κάνει πάρτι. Στην Ισπανία τοποθετείται, πέρα από τη φιγούρα του χριστού, και ένα φασόλι φάβας. Όποιος βρει την φιγούρα στέφεται ο «βασιλιάς» ή η «βασίλισσα» της ημέρας ενώ αυτός/αυτή που θα του τύχει το φασόλι θα πρέπει να πληρώσει την επόμενη βασιλόπιτα. Στην Πορτογαλία λέγεται Bolo Rei, που επίσης σημαίνει βασιλόπιτα, και περιέχει ένα φασόλι φάβας που, όπως στην ισπανική παράδοση, σημαίνει ότι ο «άτυχος» θα πληρώσει την επόμενη Bolo Rei. Ακόμα και στη Νέα Ορλεάνη συναντάμε την παράδοση. Σύμφωνα με τα δικά τους έθιμα, όποιος/όποια βρει τη φιγούρα του Χριστού είναι υπεύθυνος για την αγορά του King Cake του επόμενου χρόνου. Είναι φανερό ότι η παράδοση της βασιλόπιτας είναι ευρέως διαδεδομένη σε πολλές χώρες του κόσμου. Ο λόγος που την κάνει τόσο δημοφιλή είναι η έμφυτη ανάγκη του ανθρώπου, σε μια εποχή που έχει προσδιορίσει ως μεταβατική, δηλαδή η αλλαγή του χρόνου στην περίπτωση αυτή, να δώσει ελπίδα στον εαυτό του για καλύτερη τύχη και ευημερία στο μέλλον. Καλό παράδειγμα εξήγησης αυτής της ερμηνείας αποτελεί το Barmbrack στην Ιρλανδία. Το κέικ περιείχε: ένα μπιζέλι, ένα ραβδί, ένα κομμάτι ύφασμα, ένα μικρό κέρμα και ένα δαχτυλίδι. Κάθε αντικείμενο συμβόλιζε και κάτι διαφορετικό για τον χρόνο που θα ακολουθούσε. Όμως το Barmbrack υπήρχε για τη γιορτή του Hallowe’en (31 Οκτωβρίου-1 Νοεμβρίου) και όχι για την 1η Ιανουαρίου, γεγονός που εκ πρώτης όψεως φαίνεται ασυνήθιστο. Όχι όμως αν θυμηθούμε ότι το Hallowe’en ήταν η μετάβαση στον χειμώνα για τους αγρότες. Με άλλα λόγια, ήταν η αρχή του έτους, όπως είναι η Πρωτοχρονιά για εμάς. Γίνεται, λοιπόν, φανερό ότι όλοι οι λαοί στον κόσμο βρίσκουν διαφορετικούς τρόπους και μέσα για να εκφράσουν την αγωνία τους για τον μέλλον, που την κρύβουν πίσω από το προσωπείο των εθίμων και των παραδόσεων σχετικά με την τύχη. Το γεγονός αυτό δεν αλλάζει σε καμία θρησκεία, εποχή και πολιτισμό. Η ανθρώπινη ψυχοσύνθεση πάντα αναζητούσε και αναζητά τρόπους να δώσει εξηγήσεις για το ανεξήγητο, το άγνωστο και το μέλλον, είτε με μάντεις, με Πυθίες ή χαρτιά ταρό. Το Barmbrack, το King cake, το Bolo Rei, το Rosca de Reyes, η Μπάνιτσα και η δική μας βασιλόπιτα πολύ απλά αποτελούν σύγχρονα παραδείγματα μιας αρχαιότατης ανθρώπινης αναζήτησης για το άγνωστο και το μέλλον.

Η ΑΥΓΗ • ΤΕΤΑΡΤΗ 1 IANOYAΡΙΟΥ 2014

38

ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ

ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 2ου ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗΣ

Το αληθινό πρόσωπο του δασκάλου «ζωντανεύει» στο σανίδι ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΜΑΝΩΛΗΣ ΓΑΣΠΑΡΑΚΗΣ

Το άλλο σχολείο, αυτό με θέα στον άνθρωπο, στη ζωή και στο μέλλον, μακριά από το Μνημόνιο που περνάει σαν οδοστρωτήρας από την εκπαίδευση ισοπεδώνοντάς την, ζωντάνεψε στη θεατρική παράσταση «Χρόνια πολλά, δάσκαλε» που ανέβασε το 2ο Γυμνάσιο Ηλιούπολης. Η παράσταση ήταν αφιερωμένη στον δάσκαλο - παιδαγωγό, αυτόν που τιμά το λειτούργημά του, που αγωνιά και παλεύει κόντρα στους πονηρούς καιρούς και στα τετριμμένα, που με τη στάση του, τη γνώση και το πάθος, διδάσκει αλλά και διδάσκεται. «Ο δάσκαλος που θα επιθυμούσαμε να υπάρχει σε κάθε σχολείο, ο δημοκρατικός άνθρωπος, ο απαιτητικός με τη δουλειά του, που αγαπάει τα παιδιά, που τους ανοίγει απλόχερα τη γνώση, που καταστρατηγεί και καταργεί την έννοια της αυθεντίας. Ο δάσκαλος που θέλει ένα σχολείο ελεύθερο, με παιδιά με ανοιχτά μυαλά, ο άνθρωπος που βλέπει το σχολείο σαν ένα εκκολαπτήριο απελευθερωμένων ανθρώπων», λέει στην «Α» η εκπαιδευτικός Ευγενία Σιούτη, που βρίσκεται πίσω από το έργο.

Ο δάσκαλος που τα αλλάζει όλα

λάζει όλα», σημειώνει η κ. Σιούτη. Η θεατρική παράσταση εντάσσεται στο πρόγραμμα «γράμματα - σπουδάματα», με αφορμή την «αποδόμηση του δημόσιου σχολείου. Πραγματεύεται το σχολείο και τους δασκάλους που θέλουμε αλλά και τη γνώση που θέλουμε να περάσουμε στους μαθητές», προσθέτει.

έρθει πιο κοντά από κάθε άλλο στον δάσκαλο, να τον προσκαλεί σπίτι του τα Χριστούγεννα για να μη μείνει μόνος. «Είμαστε φτωχοί, χωρίς χώρο στο τραπέζι, μόνο με ξεροτήγανα, κότες και μακαρούνες, αλλά η μάνα είπε ‘όλοι οι καλοί χωράμε στο τραπέζι’», του λέει ο μικρός, λίγο πριν πέσει η αυλαία στην παράσταση.

Από την Παλαιστίνη έως τους Απάτσι της Αμερικής

«Δείξαμε πώς θέλουμε να είναι ο καθηγητής μας»

Η ύλη ξεφεύγει από τα αυστηρά πλαίσια του βιβλίου και ταξιδεύει τους μαθητές από την Παλαιστίνη έως την Αμερική των Ινδιάνων, παραδίδοντας μαθήματα ζωής. Το παλαιστινιακό λαϊκό παραμύθι «Η γριά και ο διάβολος» για τη δύναμη της συγχώρησης, που επιστρατεύει ο δάσκαλος για να μονιάσει δύο τσακωμένους μαθητές, και ο πολιτισμός των Ινδιάνων της Αμερικής, που ζωντανεύει μέσω της αφήγησης του εκπαιδευτικού, μετά και τον θάνατο του αδερφού του, με θέμα τα χνάρια που αφήνει ο άνθρωπος με τη ζωή του φεύγοντας. Η προσωπική τραγωδία και ο πόνος που βιώνει ο δάσκαλος μετατρέπονται σε μάθημα ζωής για τα παιδιά. Οι μαθητές αγκαλιάζουν τον δάσκαλο, με τον Μιχαλιό, τον μαθητή που είχε

Παρά τις πολύωρες πρόβες, πάντα εκτός σχολικού ωραρίου, ακόμα και σαββατοκύριακα, συνολικά 26 μαθητές συμμετείχαν στο θεατρικό έργο, μεταξύ των οποίων και μαθητές του λυκείου που επέστρεψαν στα παλιά τους λημέρια για να βιώσουν τη χαρά της συμμετοχής. «Δημιουργήθηκε μια υπέροχη σχέση μεταξύ μας. Αυτό που κάνουμε εδώ πέρα είναι πάρα πολύ ωραίο, είναι κάτι που σπάνια συναντάς αλλού. Είμαστε τυχεροί που είμαστε σε αυτό το σχολείο» μας λέει με ενθουσιασμό η Βιβή, μαθήτρια της τρίτης γυμνασίου. «Η ενότητα μεταξύ μας, το γέλιο και το ωραίο κλίμα ανάμεσα στις πρόβες, είναι αυτά που δεν πρόκειται να ξεχάσω», συμπληρώνει η Ναταλία. Παρά τις ατελείωτες και εξαντλητικές πρόβες, το αποτέ-

Κεντρικό πρόσωπο του έργου είναι ο δάσκαλος Γιώργος Νούσης, ορεσείβιος, με καταγωγή από το Νεστόριο Καστοριάς, που φτάνει στο Παντέλι Λέρου τον Νοέμβριο του 1954 μετά από δυσμενή μετάθεση λόγω ιδεολογικών πεποιθήσεων. Ένας πρώην ΕΑΜίτης που πληρώνει ακριβά το μάρμαρο. Το έργο επικεντρώνεται στις σχέσεις του με τους μαθητές, την κοινωνία του νησιού και τον ρόλο του ως παιδαγωγού. «Συγκρούονται πολιτιστικά δύο διαφορετικοί κόσμοι. Από τη μία ο κόσμος του βουνού και από την άλλη ο κόσμος της θάλασσας. Ο δάσκαλος πηγαίνει σε ένα σχολείο πολύ συντηρητικό, ένα σχολείο που είχε έναν πολύ αυστηρό και αυταρχικό εκπαιδευτικό, και τα αλ-

λεσμα αποζημίωσε τους μαθητές. Το θέατρο του δημαρχιακού μεγάρου γέμισε από εκατοντάδες ανθρώπους, ενώ πάρα πολλοί παρακολούθησαν την παράσταση όρθιοι. «Ήρθαν ακόμα και παλιοί μαθητές στο σχολείο. Μας πλησίαζαν και μας έλεγαν «μπράβο, συγχαρητήρια». Τους άκουγα και τους έβλεπα όλη την ώρα. Ήταν κάτι πολύ όμορφο...», μας λέει ο Κωνσταντίνος. «Δείξαμε στους ανθρώπους πώς θέλουμε να είναι ο καθηγητής μας», λέει από την πλευρά της η Αθηνά και προσθέτει: «Από αυτό που κάνουμε με την κ. Σιούτη αγάπησα περισσότερο το γυμνάσιο. Είναι κάτι που θα το θυμάμαι για πάντα!». «Αυτά που κρατάω είναι η ζωντάνια, η δραστηριότητα και το μεράκι ανάμεσα στα παιδιά της ομάδας. Τις φοβερές κουβέντες που λένε 12χρονα και 14χρονα παιδιά, το πνεύμα αλληλεγγύης και αγωνιστικότητας που διαμορφώνεται και τον οργασμό της δουλειάς. Αυτή η φοβερή σχέση με τα παιδιά», λέει η Ευγενία Σιούτη. Όπως σημειώνει, ο στόχος της ομάδας δεν είναι να γίνουν τα παιδιά θεατρίνοι με την επαγγελματική έννοια, αλλά να δουλεύουν όλοι μαζί ως ερασιτέχνες, για τη χαρά της δημιουργίας. «Αυτό που δεν θα ξεχάσω είναι η στάση του δασκάλου προς τους μαθητές. Πώς ένας άνθρωπος έρχεται και κάνει τη διαφορά. Ένας δάσκαλος που δε βασίζεται μόνο στο βιβλίο αλλά χτίζει μια προσωπική σχέση με τους μαθητές. Αυτούς τους καθηγητές θέλουμε», υπογραμμίζει η Βιβή.

Η ΑΤΖΕΝΤΑ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ ΤΕΤΑΡΤΗ

Ο Καρυοθραύστης Καθημερινά, μέχρι την Κυριακή, στις 8.30 μ.μ., στο Θέατρο Βadminton το Latvian National Opera Ballet (LNΟB), παρουσιάζει τον «Καρυοθραύστη» του Πιοτρ Ιλιτς Τσαϊκόφσκι. Ο Α. Δουμάς διασκεύασε το παραμύθι του Χόφμαν «Ο Καρυοθραύστης και ο Βασιλιάς των Ποντικών» το 1816, μετατρέποντας την ιστορία του σ’ ένα τρυφερό παιδικό παραμύθι που έχει φανατικούς θαυμαστές μέχρι σήμερα. Ο Μαριούς Πετιπά το 1891 αποφάσισε να χορογραφήσει τη διασκευή αυτή και παρήγγειλε τη σύνθεση της μουσικής στον Τσαϊκόφσκι.

Μελοποιημένος Καββαδίας Ο Γιάννης Κούτρας, ο ερμηνευτής που ταύτισε τη φωνή του με τον «Σταυρό του Νότου»,

Swingin’ jazz Το Half Note Jazz Club (Τριβωνιανού 7, Μετς) γιορτάζει τον καινούργιο χρόνο με swingin’ jazz, φιλοξενώντας τους Jump ‘n’ Jive, μία από τις καλύτερες και πιο ζωντανές jump bands της Ευρώπης. Οι Ολλανδοί Jump ‘n’ Jive, ακολουθώντας τα βήματα του Louis Jordan και των άλλων κλασικών του jump swing και του R&B, που κατέκλυσε την Αμερική αμέσως μετά τον πόλεμο και εξαπλώθηκε στα πέρατα του κόσμου ως ροκ εν ρολ, αναβιώνουν επί σκηνής όλο το κλίμα που καταγράφεται στη μουσική κλασικών μορφών του R&B, όπως οι Andrews Sisters, ο Fats Domino, ο Ray Charles κ.ά. Ωρα έναρξης: 9.30 μ.μ. Τιμές εισιτηρίων: 20 ευρώ (μπαρ), 25 ευρώ (σε τραπέζι, Β ζώνη), 29 ευρώ (σε τραπέζι, Α ζώνη). Πληροφορίες - κρατήσεις στο τηλ.

210 9213310. συναντάει τον Απόστολο Ρίζο, έναν από τους ιδιαίτερους τραγουδοποιούς της νεότερης γενιάς, για να σαλπάρουν ξανά με τον ποιητή της θάλασσας, τον Νίκο Καββαδία, για ένα μελωδικό ταξίδι σε μουσική Θάνου Μικρούτσικου αλλά και μελοποιήσεις των Δημήτρη Ζερβουδάκη, Χάρη και Πάνου Κατσιμίχα, Μαρίζας Κωχ, Γιάννη Σπανού, Αρλέτας, Λάκη Παπαδόπουλου, Αργύ-

ρη Μπακιρτζή και του συγκροτήματος «Ξέμπαρκοι», σήμερα Πρωτοχρονιά, στο Anodos Live Stage (Πειραιώς 183), στις 10.30 μ.μ.

ΠΕΜΠΤΗ

Ο Τουνελοδράκος «Εκδηλώσεις για να χαλαρώσεις», στο

πλαίσιο της έκθεσης εικαστικών δημιουργιών «Από τη Φρουτοπία στο Νησί των Πυροτεχνημάτων», εμπνευσμένων από το έργο του Ευγένιου Τριβιζά. Σήμερα η Χάρις Αλεξίου διαβάζει το παραμύθι ενός δράκου με πελώριο στόμα που παριστάνει το τούνελ και τρώει τρένα σαν να ήτανε σουβλάκια, ακόμα και ένα τρενάκι που γιορτάζει τα γενέθλιά του, από το βιβλίο «Ο λαίμαργος Τουνελοδράκος» (Κέδρος), στο Μουσείο Γ. Γουναρόπουλου (Γουναροπούλου 6, Άνω Ιλίσια), στις 12 το μεσημέρι.

Αίσωπος για παιδιά «Αισώπου Κόμιξ!» είναι ο τίτλος της μουσικής, διαδραστικής παιδικής παράστασης που παρουσιάζει από σήμερα και για λίγες ημέρες στο Στούντιο Κινητήρας η θεατρική ομάδα «Μικρός Νότος» (Ερεχθείου 22, Ακρόπολη).

Η ΑΥΓΗ • ΤΕΤΑΡΤΗ 1 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ

39

ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΜΙΛΑ ΣΤΗΝ «Α»

20 χρόνια Υπόγεια Ρεύματα Στις 4 Ιανουαρίου ξεκινά στο Βυρσοδεψείο επετειακό έτος με συναυλίες και παραστάσεις σε όλη την Ελλάδα ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΚΩΣΤΑ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ

Ένα οδοιπορικό στο παρελθόν, έχοντας όμως ως κύριο χαρακτηριστικό τη δημιουργία κι όχι τη νοσταλγία θα είναι οι συναυλίες-παραστάσεις που δίνουν όλη τη χρονιά τα Υπόγεια Ρεύματα, ξεκινώντας από το Βυρσοδεψείο (Ορφέως 174, Αθήνα) το Σάββατο στις 9 μ.μ (ώρα προσέλευσης 8.14). Συμπληρώνοντας 20 χρόνια από το παρθενικό τους άλμπουμ «Ο μάγος κοιτάζει την πόλη», αφήνουν στην άκρη τις παλιές τους παρτιτούρες και δημιουργούν από την αρχή αγαπημένα τραγούδια όπως: «Ασημένια σφήκα», «Μ’ αρέσει να μην λέω πολλά», «Θέλω να χάσω τον εαυτό μου». Η συναυλία στο Βυρσοδεψείο, ένα παλιό βιομηχανικό εργοστάσιο που έχει μετατραπεί σε αχτίδα πολιτισμού, θ’ αποτελέσει την αρχή του επετειακού έτους για την ιστορική μπάντα και μία από τις ελάχιστες που δεν διαλύθηκε, όπως τόσα και τόσα άλλα σχήματα της ελληνικής ροκ σκηνής, από τα Ξύλινα Σπαθιά και τις Τρύπες μέχρι τους Ενδελέχεια και τα Διάφανα Κρίνα.

Ένα «εργοτάξιο» σε κάθε πόλη Σε κάθε πόλη, θα γίνεται μια μεγάλη γιορτή. Ένα «εργοτάξιο», στο οποίο θα σκάβουν για λόγια και νότες οι Γρηγόρης Κλιούμης (κιθάρα - τραγούδι), Μάριος Τσάγκαρης (πλήκτρα - τραγούδι), Νίκος Γιούσεφ (ηλεκτρικό μπάσο, μουσικό πριόνι) και Τάσος Πέππας (τύμπανα), παρέα βέβαια με τον κόσμο. «Είναι ένα εξελισσόμενο πρότζεκτ. Θα είναι μια έκπληξη για τους ακροατές μας», δηλώνουν στην «Αυγή» τα Υπόγεια Ρεύματα και λίγες ώρες πριν μια ακόμα μεγάλη πρόκληση σκαλίζουμε το παρελθόν.

Οι πρώτες πρόβες σ’ έναν παλιό στάβλο Από το πρώτο τζαμάρισμα, 20 χρόνια πορείας γεμάτα δίσκους, live και σπουδαίες συνεργασίες, απέχουν όσο μια πρόβα. «Είμαστε πάλι στο δωματιάκι μας», λέει ο Γ. Κλιούμης. Τρεις με τέσσερις φορές τη βδομάδα η μπάντα προβάρει στο φτιαγμένο με μεράκι στούντιο, που βρίσκεται στο διαμέρισμα του Τάσου Πέππα. «Είναι και το πιο ζεστό σημείο του σπιτιού», λένε και γελάνε.

Πριν τους ανακαλύψει ο μάνατζερ Δημήτρης Χατζόπουλος, από μια κασέτα «που κάπως έφτασε στα χέρια του», έπαιζαν σ’ ένα παλιό στάβλο στην Καλλιθέα. «Δίπλα σε μια πολυκατοικία. Όποτε μετακινούσαν κάτι, έπεφταν σοβάδες πάνω μας». Όταν μεγάλωσαν λιγάκι, βρήκαν καταφύγιο «σ’ ένα δωματιάκι-ερείπιο στου Ψυρρή. Με τα λεφτά απ’ τις δουλειές που κάναμε βγάζαμε το νοίκι».

«Οι νέοι ζουν σαν 40άρηδες» Τα πρώτα 3-4 χρόνια κυλούσαν στο δωματιάκι. «Παίζαμε δικά μας κομμάτια, χωρίς φιλοδοξίες για την… καταξίωση». Την ίδια λογική πρέπει να έχουν για τον Τ. Πέππα και οι νεότεροι. «Καλύτερα να δημιουργούν, παρά να ξεπατικώνουν. Να ‘εκπαιδευτεί’ ο κόσμος σε νέα ακούσματα». Ενώ προσθέτει: «Οι νέοι ακροατές ζουν σαν 40άρηδες. Αν και υπάρχει εξέλιξη σε τεχνικό επίπεδο για τους νέους μουσικούς, λείπει η τόλμη!».

«Βαφτίσια» από ανάγκη Παρ’ ότι δεν κυνήγησαν τη δόξα, το ‘94 τα Υπόγεια Ρεύματα τρύπωσαν στα ραδιόφωνα, ο κόσμος αγάπησε τον παρθενικό τους δίσκο και ταυτίστηκε με κομμάτια όπως το «Μ’ αρέσει να μην λέω πολλά», το «Σαν φως» κ.ά. Ακολούθησαν άλλα 7 πετυχημένα άλμπουμ. Το πρώτο τους live έγινε στο Μετρό. Ο κόσμος γέμισε τον μεγάλο χώ-

«Μόνο η αριστερή σκέψη θα μπορούσε ν’ αλλάξει τα πράγματα» «Αν μπορέσει να επικρατήσει ποτέ, τότε θ’ αντιμετωπιστεί η βαρβαρότητα. Μόνο ένας πολιτισμός που χαρακτηρίζεται από ανθρωπιά μπορεί να φέρει την αλλαγή. Οφείλουμε να ονειρευόμαστε και να προσπαθούμε για ένα κόσμο καλύτερο, ακόμη κι αν γνωρίζουμε βαθιά μέσα μας ότι ‘ο κόσμος αυτός δεν θα αλλάξει ποτέ’». ρο του Γκύζη κι ήρθε σ’ επαφή μ’ ένα τολμηρό σχήμα, που δεν φοβόταν να πειραματιστεί με τον ήχο του, παίρνοντας απόσταση συχνά από το αποτέλεσμα του στούντιο. Σύντομα έφτιαξαν το δικό τους κοινό. Η δυναμική τους επί σκηνής έδενε ιδανικά με τ’ όνομα. «Κανείς δεν θυμάται πώς προέκυψε. Κατά καιρούς έ-

χουν γραφτεί διάφορες ιστορίες, αλλά δεν ξέρουμε ποια είναι η αληθινή!». Τα βαφτίσια της μπάντας έγιναν λόγω… ανάγκης, καθώς «δεν ήταν δυνατόν να βγάλουμε δίσκο χωρίς να έχουμε όνομα».

«Φάγαμε πολλές σφαλιάρες» Δεν ήταν όμως όλα ρόδινα.»Φάγαμε πολλές σφαλιάρες ως συγκρότημα. Από θανάτους μέχρι μεγάλες οικονομικές δυσκολίες. Το σχήμα που έγραφε ένα δίσκο δεν τον έπαιζε ποτέ στην πραγματικότητα, γιατί πάντα κάτι συνέβαινε», λέει ο Γ. Κλιούμης. Απ’ την άλλη, τα Υπόγεια Ρεύματα συνεχίζουν ακόμα την πορεία τους. «Δεν βγήκε ποτέ κάποιος άνθρωπος να παίζει σόλο όπως συνέβη με άλλες μπάντες. Πάντα ήταν μια παρέα που δημιουργούσε για να ξεφεύγει από το σύστημα κι όχι με στόχο το χιτ. Δεν φτιάξαμε ένα ψέμα. Και το σημαντικότερο είναι ότι παραμείναμε ομάδα. Το σύστημα μπορεί να πουλήσει πιο εύκολα πρόσωπα. Εμείς δεν καταφέραμε να βγάλουμε frontman ούτε χιλιάδες ευρώ σε μια νύχτα», εξηγούν οι Νίκος Γι-

ούσεφ και Μάριος Τσάγκαρης.

Ο δεσμός με τους ποιητές Κάθε δίσκος τους ήταν ένα εύστοχο σχόλιο για την εκάστοτε εποχή. «Πολιτεύεσαι», «Ύμνος 414», «Παραστάσεις», «Θέλω να χάσω τον εαυτό μου», είναι μερικά από τα κομμάτια με ξεκάθαρες κοινωνικές και πολιτικές αιχμές. Ιδιαίτερη όμως είναι κι η σχέση τους με τους ποιητές. Όλοι τους οι δίσκοι έχουν μελοποιήσεις με ποιήματα του Καρυωτάκη, του Παλαμά, του Μπόρχες και του Γρυπάρη, ενώ τα πρώτα τους τραγούδια, που δεν ακούσαμε ποτέ ωστόσο, στηρίχθηκαν στην «Οργή λαού» του Κώστα Βάρναλη. Όλοι τους οι δίσκοι κουβαλούν όσα ένιωθε και σκεφτόταν κάθε φορά η παρέα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι «Τσαλακωμένες μέρες» που κυκλοφόρησαν το ‘98. Η μπάντα είχε σημαδευτεί από τον θάνατο του Βασίλη Κούση (ντράμερ) που έχασε τη ζωή του σε τροχαίο λίγες μέρες πριν κυκλοφορήσει το μεγάλο live του συγκροτήματος στο Θέατρο Βράχων μαζί με τρία νέα τραγούδια (1996). «Οργή, στεναχώρια και μαυρίλα», είναι οι λέξεις που έρχονται πρώτες στο μυαλό του Γ. Κλιούμη από τότε.

«Η νοσταλγία είναι νοσηρό συναίσθημα» Αν υπήρχε χρονομηχανή, εκείνοι θα την αγνοούσαν. Όταν τους ρωτήσαμε σε ποιο live θα έπαιζαν ξανά ή για ποιο κομμάτι θα ήθελαν να ζήσουν πάλι το πρώτο τζαμάρισμα, απάντησαν: «Δεν θέλουμε να γυρίσουμε πουθενά. Σκεφτόμαστε αυτό που ξεκινά. Η νοσταλγία είναι νοσηρό συναίσθημα». Για το νέο τους πρότζεκτ τονίζουν ότι «πρόκειται για μια εξελισσόμενη διαδικασία που θα κρατήσει όλη τη χρονιά και περιλαμβάνει ζωντανές εμφανίσεις, δισκογραφικές και ιντερνετικές κυκλοφορίες. Το κωδικό του όνομα το κρατάμε κρυφό ακόμα».

40

Η ΑΥΓΗ • ΤΕΤΑΡΤΗ 1 IANOYAΡΙΟΥ 2014

ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ

H πρωτοχρονιάτική μου ιστορία

“Είπαμε να ανοίξουμε λίγο το παράθυρο της έντυπης ενημέρωσης και ν' αφήσουμε να μπει ο αέρας του δρόμου...” λέγαμε και στο χριστουγεννιάτικο φύλλο μας, και αντί του προφανούς ζητήσαμε από γνωστούς μπλόγκερς να γράψουν μια χριστουγεννιάτικη ιστορία με ισχύ και για την Πρωτοχρονιά. Οι ιστορίες που δεν χώρεσαν στον περιορισμένο χώρο του φύλλου των Χριστουγέννων δημοσιεύονται σήμερα. Μαζί με τις ευχές μας για καλή χρονιά.

Να πρατιγάρεις στο Κάρντιφ Δεν θ’ αργούσε να φανεί το λιμάνι του Κάρντιφ. Είχαν κόψει μίλια για να πέσουν δίπλα και να πρατιγάρουν, κι είχε πέσει στη βάρδια του, τρίτος καπετάνιος βλέπεις. Βγήκε από την τιμονιέρα στην κόντρα γέφυρα. Ομίχλη πυκνή, αδιαπέραστη, νερά σκοτεινά. Ραντάρ ξεραντάρ τα μάτια σου δεκατέσσερα, του είχε παραγγείλει ο καπετάνιος. Άναψε τσιγάρο κι όπως έκανε να πιάσει τον αναπτήρα, άγγιξε τη φωτογραφία. Δεν χρειαζόταν να τη δει, την είχε τυπωμένη στον νου του. Το χριστουγεννιάτικο δέντρο, η Ματίνα η γυναίκα του, η μεγάλη του η Ρόζα κι ο μικρός ο Γιάννης. Μια εικόνα ζεστασιάς, με χαμόγελα σπιτίσια, αγαπημένα. Κάτι τέτοια σε κάνουν να νιώθεις πιο πυκνή την ομίχλη, πιο ξυραφιασμένη την παγωνιά. Κοίταξε τους δείκτες του ρολογιού με το φώσφορο. Κόντευαν μεσάνυχτα. Άξαφνα, φωτοβολίδες και πυροτεχνήματα τρύπησαν την ομίχλη, όπως έπλεαν με τις μηχανές κράτει. Άκουγες σε δευτερόλεπτα τη βροντή τους. Το Κάρντιφ υποδεχόταν τη νέα χρονιά. Σκέφτηκε τα αγιοβασιλιάτικα βαποράκια στο νησί, τα χαμόγελα των κοριτσιών, τη μυρωδιά ζεστού σπιτιού και βασιλόπιτας. Πέταξε το τσιγάρο στα μαύρα τα νερά και ξαναμπήκε στην τιμονιέρα… Ο ναύτης στο τιμόνι τον κοίταξε παράξενα. «Διαβολόκρυο, ρε Λάζαρε» του είπε αμήχανα «κάνει τα μάτια σου να τρέχουν». «Και του χρόνου σπίτια μας, καπτάν Κώστα» απάντησε ο ναύτης που κατάλαβε και συνέχισε να κοιτάει πορεία και πυξίδα. Το ιστολόγιο του Ερυθρού Καγκουρώ, http://redkangaroo.wordpress.com/

Δίπλα στο τζάκι Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένα παραμύθι. Ίσως το κοριτσάκι με τα σπίρτα, ο μολυβένιος στρατιώτης ή ο ευτυχισμένος πρίγκηπας. Καθόταν σε ένα σκαμνί δίπλα στο τζάκι, από το οποίο κρέμονταν οι κάλτσες μας ένα βράδυ πρωτοχρονιάς του ’80. Φαινόταν ήρεμο, ήρεμα φαίνονται πάντα τα παραμύθια. Και μου χαμογέλασε με ένα μυστήριο χαμόγελο όταν τις πρώτες ώρες της καινούργιας χρονιάς μπήκαμε στο σπίτι και τρέξαμε να δούμε τι έφερε ο Άγιος Βασίλης. Τα χρόνια πέρασαν, τα παραμύθια μεγάλωσαν, έγιναν μυθιστορήματα, έχασαν την ηρεμία τους και το χαμόγελό τους, ώς και αυτό το τέλος που συνήθως έχουν φαινόταν πια τώρα να είναι αμφίβολο. Οι κάλτσες μας μεγάλωσαν κι αυτές, μαζί με αυτές κι εμείς θέλω να πω. Κι έγινα βιβλιοθηκάριος, όχι για να οργανώνω τη γνώση εδώ που τα λέμε, αλλά για να μπορώ να ψάχνω στα ορυχεία της φαντασίας τα σπίρτα που θα ζεστάνουν ένα όνειρο, τον στρατιώτη που θα αγαπήσει μια μπαλαρίνα, το άγαλμα που θα γιατρέψει τους απελπισμένους. Χρόνια τώρα σκάβω τις σελίδες των βιβλίων, όμως είναι φτωχά τα κοιτάσματα που βρίσκω. Κι έτσι κάθομαι (ανήσυχος κάπως) δίπλα στο τζάκι και αφηγούμαι στα παιδιά μου ιστορίες που θα τελειώσουν κάποτε με ένα «κι εμείς καλύτερα». Ο Βιβλιοθηκάριος, http://www.vivliothekarios.blogspot.gr/

Εκεί που κρέμεται η κλωστή Ανοίγει τις κούτες με τα στολίδια, πρέπει να τα μάζεψε πολύ βιαστικά πέρυσι, γιατί τα δύο πρώτα που πιάνει στα χέρια της έχουν σπάσει στην άκρη, εκεί που κρέμεται η κλωστή. Στολίζει και φέτος βιαστικά, πρώτα στήνει το ψεύτικο δέντρο κι ύστερα προσθέτει τις μπάλες, πάντα στην άκρη των κλαδιών, να αιωρείται το γιορτινό βάρος εκεί που τεντώνεται η κλωστή. Ξεσκονίζει στα γρήγορα ένα αστέρι και το βάζει στην κορυφή, περνάει τα φώτα κυκλικά κρύβοντας τα καμένα λαμπάκια, δωροδοκεί το φως με δυο αναμμένα κεριά και τα σκεπάζει με μια στρογγυλή γυάλα, η φλόγα πρέπει να παραμείνει μικρή για να σωθεί ό,τι μπορεί, εκεί που καίγεται η κλωστή. Ξεγελά τον καιρό με λίγο ψεύτικο χιόνι και μετά στήνει την ξύλινη φάτνη, βάζει μέσα της ένα ξεσκέπαστο μωρό και μια πλαστική γυναικεία φιγούρα, αφήνει έναν άγγελο απέξω, στο πάτωμα, εκεί που δεν φτάνει η κλωστή. Σκέφτεται ότι η ουσία των γιορτών κρύβεται στην αλλαγή του χρόνου, είναι αυτή η καμπή στο ημερολόγιο που ξεγελά τη μνήμη αφήνοντάς την να ξεκουραστεί, και θα είναι πάντα αυτή η αλλαγή που συγκρατεί την ομορφιά, λίγο πριν σπάσει η κλωστή. Χαμένο Επεισόδιο, http://taxamenaepeisodia.wordpress.com/

Σκορπισμένοι Το ξημέρωμα μιας ράθυμης Πρωτοχρονιάς μας βρίσκει όλους κολλημένους στο λεωφορείο 732 Άγιος Φανούριος - Ακαδημία - Ζωοδόχος Πηγή. Δηλαδή εμένα, μια ηλικιωμένη κυρία με πλαστικές παντόφλες που όλο βήχει, έναν μελαμψό εργάτη με σκουφάκι του Ολυμπιακού, ένα νεαρό με αθλητική φόρμα και καχύποπτο βλέμμα και δυο χοντρές Ρωσίδες με κατακόκκινα μάγουλα που τρέχουν να μας προλάβουν και μετά λένε “ευκαριστώ, ευκαριστώ”. Με τη μούρη κολλημένη στο τζάμι αποχαιρετώ την Αθήνα, δυο αδέσποτα κοιμούνται κουλουριασμένα σε μια χριστουγεννιάτικη φάτνη, στη στάση Ροσινιόλ φτωχοί άνθρωποι καπνίζουν έξω απ’ τα σπίτια τους, σε κάποιο ισόγειο διαμέρισμα ένα κορίτσι έχει ακουμπήσει το λάπτοπ του στο περβάζι κι έτσι μισοκρεμασμένο έξω απ’ το παράθυρο θυμίζει τη Μοσχολιού στην τελευταία σκηνή από τη “Λόλα”. Στην πλατεία Αττικής οι επιβάτες κατεβαίνουμε από το λεωφορείο για να προλάβουμε το μετρό και, καθώς διασχίζουμε τις ράγες του τρένου στην Κωνσταντινουπόλεως, μαζευόμαστε κοντά ο ένας στον άλλο για να μη μας πατήσουν τα αυτοκίνητα που έρχονται βιαστικά κατά πάνω μας. Γινόμαστε ένα φιλήσυχο κοπάδι που κυλάει πάνω στις ράγες αργά και ειρηνικά, σαν προσκοπάκια ή σαν νηπιάκια που τα βγάζει βόλτα η δασκάλα, και, στα ελάχιστα δευτερόλεπτα αυτής μας της συνύπαρξης, διαλύεται προσωρινά η αθέλητη μοναξιά της μεγαλούπολης γιατί για λίγο έχουμε ανάγκη ο ένας τον άλλο. Μόλις περάσουμε τις ράγες, ο καθένας τραβάει για τη δουλειά του και το κοπάδι μας σκορπίζει ξανά σε μικρά κομματάκια μέσα στον απέραντο λαβύρινθο των αθηναϊκών δρόμων. Έχει πια ξημερώσει για τα καλά.

Silentcrossing, http://silentcrossing.wordpress.com/

Χριστουγεννιάτικη (;) αλληλεγγύη! Γυρνούσε στον δρόμο. Είχε να φάει 2-3 μέρες. Να κοιμηθεί σε ζεστό μέρος, ούτε που θυμόταν. Όσο πλησίαζαν οι γιορτές, από φαγητό τουλάχιστον, κάτι θα γινόταν. Βλέπεις, ο κόσμος αυτές τις μέρες γίνεται πιο συμπονετικός. Ίσως για να εξιλεωθεί μέσα του για την αδιαφορία τον υπόλοιπο χρόνο. Μπα, κεσάτια σήμερα. Βρήκε ένα σημείο που δεν έμπαζε πολύ, άνοιξε τον υπνόσακό του και κοιμήθηκε.

---------Ένιωσε ένα σκούντημα. Έ, αδερφέ, θα παγώσεις εδώ πέρα. Χμμ, εε; Έλα, μαζέψου, υπάρχει εδώ δίπλα ένα διαμέρισμα κενό. Τους κοίταξε απορημένος. Δυο νεαρά παιδιά, ένας κοντούλης και ένας ψηλός – με δυο σκύλους, σαν τον Δον Κιχώτη και τον Σάντσο του φάνηκαν προς στιγμή!

- Βρε είστε σίγουροι; - Μα μέσα στο κρύο θα κοιμάσαι; Το διαμέρισμα υπάρχει και κάθεται αδειανό.

-Πώς σε λένε; -Σωτήρη.

- Εμάς Γιώργο και Κωστή. Άνοιξαν την πόρτα μιας πολυκατοικίας, πήγαν σε ένα διαμέρισμα στον πρώτο.

-Μείνε εδώ όσο χρειαστείς, θα τα πούμε το πρωί. Για φαγητό, στην από κάτω γωνία υπάρχει ένα μαγαζί, τα παιδιά δίνουν πάντα φαγητό, πήγαινε. Γεια τώρα. Είχε μείνει εμβρόντητος. Περίμενε βοήθεια τέτοιες μέρες, αλλά όχι και τέτοιο πράγμα! Εκείνη την ώρα άκουσε ένα ράδιο από το διπλανό διαμέρισμα. «Καλησπέρα σας, σήμερα, 25 Γενάρη...» Αντιδρασέξ, http://antidrasex.blogspot.gr/

Μπεν μαρί Έβαλε το ποτήρι του κονιάκ σε ένα κατσαρολάκι με νερό. Θα το ζέσταινε σε μπεν μαρί. Ήταν καλή ιδέα. Είχε σκεφτεί πως μάλλον έτσι θα τα ζεσταίνουν στα μαγαζιά. Έλα όμως που το ποτήρι βυθιζόταν στο νερό, γυρνούσε κάθετα και η βάση του ακουμπούσε στην κατσαρόλα. Αν το άφηνε λίγο παραπάνω, το ποτήρι θα έσπαγε. Τελικά δεν ήταν τόσο καλή η ιδέα. Βγήκε στο μπαλκόνι να κάνει ένα τσιγάρο. Μύριζε τζάκι μαζί με κάτι άλλο. Στο απέναντι διαμέρισμα ετοίμαζαν τραπέζι. Ήταν κι αυτός καλεσμένος σε δυο τραπέζια, αλλά σε όλους είχε απαντήσει το ίδιο, «Θα πάω να φάω με το σόι». Είχε να φάει με το σόι πάνω από πέντε χρόνια, αλλά δεν είχε καμία σημασία. Δεν είχε όρεξη για κανέναν. Δεν είχε όρεξη ούτε να τον λυπηθούν, ούτε να προσπαθήσουν να του φτιάξουν το κέφι. Είπε τα ψέματά του και έμεινε σπίτι. Θα έπινε ένα ζεστό ποτήρι κονιάκ και θα διάβαζε τίποτα στο ίντερνετ. Μόνο που δεν είχε βρει τον τρόπο να ζεστάνει το ποτήρι και το ίντερνετ του το είχαν κόψει κάνα μήνα τώρα. Αυτά τα Χριστούγεννα θα έμενε σπίτι, χωρίς ζεστό ποτήρι και ίντερνετ. Αυτά τα Χριστούγεννα ίσως να ήταν τα τελευταία σε αυτό το σπίτι. Μπανάνα, http://mpananas.wordpress.com/

Η ΑΥΓΗ • ΤΕΤΑΡΤΗ 1 IANOYAΡΙΟΥ 2014

41

ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ Χριστουγεννιάτικη Μουσική Μόλις ἔστριψε στὴν Σταδίου χτύπησε τὰ αὐτιά του ἐκκωφαντικὴ μουσική. Ὅσο προχωροῦσε, τόσο πιὸ ἀπειλητικὴ ἀκουγόταν. Ἀναζήτησε μάταια τὴν πηγή της κοιτάζοντας δεξιὰ καὶ ἀριστερά, μὲ σκοπὸ νὰ τρέξει στὴν ἀντίθετη κατεύθυνση καὶ νὰ ξεφύγει, ἀλλὰ καθὼς ἡ πηγὴ δὲν μποροῦσε νὰ ἀνιχνευθεῖ, ἡ δραπέτευση ἀπὸ τὸν καταναγκαστικὸ ἑορτασμὸ φαινόταν ἀδύνατη, σὰν ξαφνικὰ ὅλη ἡ πόλη νὰ εἶχε μεταμορφωθεῖ σὲ ἐφιάλτη κίβδηλης εὐφορίας. Μπῆκε στὸ λεωφορεῖο χωρὶς ἐλπίδα διαφυγῆς. Καὶ πράγματι: ἡ ἴδια δυνατή, χαρούμενη μουσικὴ ἀκουγόταν καὶ μέσα στὸ λεωφορεῖο, σὲ ὅλη τὴ διάρκεια τῆς μακρᾶς διαδρομῆς ὣς τὸ ἄθλιο προάστιο ὅπου μεγάλωσε, τὸ ἄθλιο προάστιο ἀπὸ τὸ ὁποῖο μὲ ἄγρια χαρὰ εἶχε δραπετεύσει πρὶν εἴκοσι πέντε χρόνια. «Χρόνια πολλά, παιδί μου» τοῦ εἶπε ἡ μάνα του, «σὲ εὐχαριστῶ ποὺ ἦρθες, δὲν εἶναι εὐχάριστες οἱ γιορτὲς ὅταν εἶναι μόνος κανείς». «Δὲν εἶναι ἀπὸ ἀγάπη, οὔτε κἂν ἀπὸ οἶκτο, μαμά, δὲν εἶχα ποῦ νὰ πάω, δὲν ἔχω ἄλλη λύση, ἀπεχθάνομαι ἄλλωστε τὴν ἀτμόσφαιρα τῶν ἑορτῶν» τῆς ἀπάντησε, ἀλλὰ εἶναι ἀμφίβολο ἂν τὸν ἄκουσε, εἶχε τὴν τηλεόραση ἀναμμένη κι ἔπαιζε στὴ διαπασῶν χριστουγεννιάτικα τραγούδια ἀπὸ ὅλον τὸν κόσμο. «Κακὸ πράγμα ἡ μοναξιά, παιδάκι μου, κι ἐγὼ τώρα τὸ καταλαβαίνω, ἐσὺ ἴσως προφταίνεις ἀκόμη νὰ γλιτώσεις» τοῦ εἶπε καὶ χαμογέλασε σαρδόνια δυναμώνοντας τὴν ἔνταση τῆς τηλεόρασης.

George Le Nonce, http://georgelenonce.com/

Τα Πάνω-Κάτω Ο γέροντας είχε ζητήσει να στολίσει εκείνος το δέντρο φέτος. Ένα τεράστιο έλατο. Από την προηγούμενη είχε κλειστεί στο σαλόνι με σκάλα, καλώδια, τανάλιες, κατσαβίδια, μπάλες, χρυσόχαρτα, κόλλες και ψαλίδια, και δεν άφηνε κανέναν να μπει. Ζήτημα να είχε βγει μίαδυο φορές κατά τη διάρκεια του 24ώρου, κι αυτό όταν κοιμόντουσαν οι άλλοι. Παραμονή Χριστουγέννων η πόρτα άνοιξε για τη γιορτή. Ψηλά, εκεί που ήταν ο μεγάλος πολυέλαιος, βρίσκονταν οι ρίζες του δέντρου, και μία σειρά φωτάκια κατέβαιναν γύρω-γύρω τα κλαδιά μέχρι το έδαφος. Κόκκινες μπάλες στα κλαδιά. Στην κορυφή του δέντρου, που άγγιζε σχεδόν το πάτωμα, ένα τεράστιο φωτισμένο αστέρι και αστεράκια διαφόρων σχημάτων και μεγεθών σκορπισμένα ολόγυρα επάνω στο χαλί. Τα σύνεργά του σε μια γωνιά τακτοποιημένα, και ο ίδιος καθιστός πλάι στο αγαπημένο του όργανο. Στα επιφωνήματα της κοινότητας όταν αντίκρισαν το θέαμα απάντησε με νότες. Το τραγούδι του μιλούσε για τη νύχτα αυτή που τα αστέρια πέφτουν στη γη, και γίνονται παιδάκια που τα επισκέπτονται μάγοι στα όνειρά τους, και τ’ αγγελούδια του ουρανού σαστίζουνε όπως ακριβώς και οι άνθρωποι όταν βλέπουν να έρχονται τα πάνω-κάτω. www.purplepassionflower.blogspot.com

Δεν ξέρει ο κόσμος να ζει, κατέβα να πάμε πεζοί Περιμένω μια φίλη μου να βγει από το σπίτι της και έχω παρκάρει λίγο πιο κάτω. Στα αριστερά μου είναι ένα σπίτι με πεσμένους σοβάδες, φαίνεται εγκαταλελειμμένο. Λίγο κάτω από το ύψος του δρόμου είναι ένας άντρας με μαύρα ρούχα και πάει πέρα δώθε. Μπροστά από το αυτοκίνητό μου είναι όρθιος ένας πιτσιρικάς, όχι μεγαλύτερος από 5 χρόνων. Τους κοιτάω και αρχίζω να σκέφτομαι, μάλλον αυτός ήρθε εδώ να πάρει τη δόση του, μοιάζει περίεργος, μα καλά μέσα στον δρόμο, το παιδί τι το θέλει μαζί του, είναι δυνατόν, τελικά η σκέψη μου πηδάει από το ένα θέμα στο άλλο, καταλήγω να σκέφτομαι κάτι παλιά Χριστούγεννα, όταν ζούσε ο παππούς και εγώ με την Άλκηστη ξαπλώναμε στη μοκέτα και κάναμε κωλοτούμπες δίπλα στο δέντρο. Ξαναγυρίζω στην πραγματικότητα όταν ο πιτσιρικάς φωνάζει: μπαμπά τι κάνεις εκεί; και ο μπαμπάς του απαντάει με χαμόγελο: ντοματίνια! και τον φωνάζει να δει. Ο άνθρωπος είχε φτιάξει σ' ένα παρτέρι το δικό του μικρό μποστάνι, και είχε πάει να τα ποτίσει. Άρχισα να με βρίζω από μέσα μου, μα είναι δυνατόν να τον πέρασα για πρεζάκι τον άνθρωπο κ.λπ. Γίναμε καχύποπτοι. Χαλάσαμε. Φέτος εύχομαι να μην είμαστε τόσο καχύποπτοι με τους ανθρώπους γύρω μας. Όλα αγριεύουν ναι, αλλά πρέπει και να ζήσουμε σαν άνθρωποι. Το καραντί, http://tokaranti.wordpress.com/

Το εκκρεμές Κίνησε προς την πόρτα. Κοντοστάθηκε. Κάτι τον απασχολούσε. Έκανε άλλο ένα βήμα. Κοίταξε πίσω του σαν κάτι να θυμήθηκε. Έπιασε την τραγιάσκα που του 'χε αφήσει ο πατέρας και την έσφιξε πάνω του. Δεν ήταν αυτό. Σήκωσε τα μάτια κι οι κόρες του ξέφυγαν πάνω κι αριστερά στην προσπάθειά του να θυμηθεί. Σκόνταψε πάλι στις σκέψεις του. Δεν τον κρατούσε τίποτε εκεί μέσα. Η γυναίκα τον είχε αφήσει μήνες τώρα, παίρνοντας μαζί και το παιδί. Από συνήθεια όμως ήθελε να δώσει λόγο. Όπως έκανε όταν ήταν μαζί. Δεν μετρούσε τις φορές που έκλεινε το συνεργείο και πεταγόταν μέχρι το καφενείο για έναν γύρο μόνο. Ένα ακόμη βήμα, πιο αποφασισμένο. Γύρισε ξανά μετανιώνοντας. Το είχε υποσχεθεί στη μάνα του από τότες που έφυγαν. Σταμάτησε για άλλη μια στιγμή. Έξυσε το κεφάλι του πάνω από το καπέλο. Αυτή τη φορά είχε λόγο. Του φαινόταν πολύ σοβαρός. Και ήθελε σε κάποιον να το πει. Κοίταξε τη φωτογραφία της μάνας που 'μοιαζε να τον κοιτάζει βλοσυρά. Συνήθως δεν έπαιζαν Πρωτοχρονιάτικα γιατί δεν ήθελαν να σημαδευτεί η χρονιά του χαμένου. Αυτή τη φορά όμως θα έπαιζαν στη μνήμη του φίλου τους. Που τον έφαγε το μεροκάματο στη λαχαναγορά. Το μεροκάματο που ακουμπούσε κάθε Σάββατο βράδυ στο καφενείο. Μόνο και μόνο γι' αυτό θα πήγαινε. Μια τελευταία φορά μόνο... στη μνήμη. roubinakim, www.rubycloud.blogspot.gr

Προσμονή

Γιορτές; Όχι δα Όντας πιο ρεαλιστής από τους γύρω σου, βλέπεις τη μαύρη πραγματικότητα κατά πρόσωπο και δεν μπορείς, όσο κι αν θέλεις, να την αγνοήσεις. Διαβάζεις πως άνθρωποι βασανίζονται άγρια από τις δυνάμεις καταστολής, που κάνουν εξάσκηση για τους εσωτερικούς εχθρούς. Άλλοι ναυάγησαν ή συνεχίζουν να θαλασσοπνίγονται με βάρκες-πορθμεία του Χάροντα ή αυτοπυρπολούνται προσπαθώντας να ξεφύγουν από την κόλαση. Μαθαίνεις καθημερινά για συναδέλφους που διώκονται γιατί έκαναν το αυτονόητο: προσπάθησαν να διαφυλάξουν τα εργασιακά δικαιώματα όλων, να διεκδικήσουν καλύτερα σχολεία, γιατί δεν συμμορφώθηκαν με τις υποδείξεις κι αντί για διεκπεραιωτές επιμένουν να 'ναι παιδαγωγοί. Σκέφτεσαι πως είναι θέμα χρόνου να 'ρθει η σειρά σου να βρεθείς σε διαθεσιμότητα, αργία ή απόλυση. Άνθρωπος όχι πια, αλλά νούμερο σε λίστα, ένα κουτάκι σε υπολογιστικό φύλλο. Κουτάκια κι οι μαθητές σου που προσπαθείς να διατηρήσεις τη φλόγα στα μάτια τους και τα όνειρά τους ζωντανά. Γι' αυτούς ακριβώς πεισμώνεις και δεν σταματάς σε τέτοιους καιρούς να ονειρεύεσαι, αλλά αντιστέκεσαι όσο κι αν σκοτάδι παλεύει να σε πνίξει. Για το βλέμμα τους. Κι οι άνθρωποι που αγαπάς; Προσπαθούν να σε κρατήσουν υγιή πνευματικά, αφού χάρη σ' αυτούς αντέχεις όταν μοιράζεσαι τα μαύρα αλλά και τα ευχάριστα της κάθε μέρας. Αναγεννημένη, http://anagennimeni.wordpress.com/

Tο κορίτσι είναι μικρό. Παραμονή Χριστουγέννων κι έχει μείνει μόνη. Οι γονείς τής απέσπασαν την υπόσχεση να καθίσει ήσυχη. Βγήκαν για τα τελευταία ψώνια. Έχει παρατάξει κουκλιά, ζώα, κύβους στο πάτωμα. Λικνίζεται σε μια σιδερένια κούνια, που σύντομα δεν θα τη χωράει και λέει στα παιχνίδια να ησυχάσουν. Έχει σβήσει το φως. Τα μάτια συνήθισαν στο σκοτάδι. Ελέγχει τον χώρο σαν γάτα. Δεν φοβάται. Μουρμουράει ένα αγγλικό τραγούδι. Δεν καταλαβαίνει τους στίχους. Εφευρίσκει λόγια δικά της. Στ’ αυτιά της ακούγονται σωστά. Δεν διδάχτηκε το νόημα της θρησκευτικής γιορτής. Για κάποιο λόγο, περιμένει το φως. Γι' αυτό έσβησε τις λάμπες. Να του κάνει χώρο. «Σε λίγο», λέει στα παιχνίδια, «θα ορμήσουν τα Χριστούγεννα στο δωμάτιο. Θα σας γυρίσουν ανάποδα. Θα σας ζεστάνουν ξαφνικά. Μερικά μπορεί να καείτε, αλλά δεν θα πονέσετε». Συμφωνούν; Φυσικά. Τα μικρά κορίτσια έχουν πάντα δίκιο. Το νιώθουν άλλωστε πως κάτι έρχεται. Τρέμει ο αέρας. Τα κομμάτια του γίνονται άστρα. Λίγο πριν την έκρηξη, ακούγεται το κλειδί να γυρνάει στην πόρτα. Το φως αποσύρεται. Η μικρή ταραγμένη ανάβει τη λάμπα και κάνει πως παίζει. Πολύ καιρό μετά, κρατάει μια γωνιά στο μυαλό ολοσκότεινη. Περιμένει κάθε μεσάνυχτα Παραμονής το φως να την αναποδογυρίσει. Να την κάψει.

Nefosis, rubycloud.blogspot.gr

Η ΑΥΓΗ • ΤΕΤΑΡΤΗ 1 IANOYAΡΙΟΥ 2014

42 Παρακαλούνται οι αναγνώστες να ενημερώνονται για τυχόν αλλαγές από τα παρακάτω τηλέφωνα Α ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΑΑΒΟΡΑ Ιπποκράτους 180, Νεάπολη, 2106423271-2106462253 Η τέλεια ομορφιά 18:00 Oh Boy 20:30, 22:15 ΑΒΑΝΑ Κηφισίας 234 και Λυκούργου 3, 2106756546 Ο λύκος της Wall Street 18:15 ΑΕΛΛΩ CINEMAX 5+1 CYTA Πατησίων 140, 2108259975 - 2108215327, cinemax1@otenet.gr, www.cinemax.gr Αίθουσα 1 Last Vegas 15:45 Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι 17:45, 20:00 Αίθουσα 2 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 17:30 Αίθουσα 3 Ο λύκος της Wall Street 17:45 Justin Bieber’s Believe 16:00 Αίθουσα 4 Μικρά Αγγλία 18:30 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 16:20 ΑΘΗΝΑΙΟΝ Βασιλίσσης Σοφίας 124, Αμπελόκηποι, 2107782122-2112112222, www.athinaioncinemas.com Αίθουσα 1 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 17:00 3D, 20:00 3D Αίθουσα 2 47 Ronin 19:50 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 17:40 ΑΘΗΝΑΙΟΝ CINEPOLIS Ζησιμοπούλου 7 & Ιωάννου Μεταξά, Γλυφάδα, 2108983238-2112112222, www.athinaioncinemas.com Αίθουσα 1 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 17:30 Ο λύκος της Wall Street 19:30 Αίθουσα 2 Μικρά Αγγλία 17:00, 20:00 Αίθουσα 3 Αη Βασίλης τζούνιορ (μεταγλ.) 18:00 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 15:50 47 Ronin 19:50 Αίθουσα 4 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 19:00 3D Last Vegas 17:00 ΑΙΓΛΗ Λεωφόρος Πεντέλης 98, Χαλάνδρι, 2106841010 Αίθουσα 1 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 16:45 Ο λύκος της Wall Street 19:00, 22:15 Αίθουσα 2 Μικρά Αγγλία 17:00, 20:00, 22:45 ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ EUROPA CINEMAS Λεωφόρος Αλεξάνδρας και Πατησίων 77-79, σταθμός ΗΣΑΠ «Βικτώρια», 2108219298 12 χρόνια σκλάβος 17:20, 20:00, 22:40 ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ NEW STAR ART CINEMA Κρέμου 141, Καλλιθέα, 2109512624 -2109512604 Αίθουσα 1 Arthur Christmas: Ο γιος του Αϊ Βασίλη (μεταγλ.) 13:00 Gravity 23:00 Μικρά Αγγλία 17:00, 20:00 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 11:00, 15:00 Αίθουσα 2 Πώς δενότανε τ’ ατσάλι 19:00 Το άλογο της

ΘΕΑΜΑΤΑ ΕΠΙΛΟΓΕΣ «Μικρά Αγγλία» του Παντελή Βούλγαρη. Στην Άνδρο της δεκαετίας του ‘30, με τους άντρες να θαλασσοπνίγονται και τις γυναίκες να μένουν πίσω, καταπιεσμένα ανθρώπινα πάθη ταράζουν τα σωθικά της ανθρώπινης ύπαρξης, σχέσεις εξουσίας δοκιμάζονται μέχρι τα όριά τους. Ταινία βασισμένη στο ομότιτλο μυθιστόρημα της Ιωάννας Καρυστιάνη.

«12 χρόνια σκλάβος» του Στιβ Μακ Κουίν. Στην Αμερική πριν τον Εμφύλιο, ένας Αφροαμερικανός, που ζει ελεύθερος στον Βορρά με την οικογένειά του, πέφτει θύμα απαγωγής και μετατρέπεται σε σκλάβο στις φυτείες του Νότου. Ταινία «φαβορί» από τώρα για τα Όσκαρ. «Ο λύκος της Γουόλ Στριτ» του Μάρτιν Σκορσέζε. Η ιστορία ενός επιτήδειου χρηματιστή που έγινε γρήγορα εκατομμυριούχος και εξίσου γρήγορα βρέθηκε τελικά στη φυλακή. Με τον Λεονάρντο Ντι Κάπριο στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Γουίνκι 12:45 Βαμπίρ 20:30 Μια ιστορία για τον Άγιο Βασίλη 11:00, 15:30 Ο μεγάλος Δικτάτωρ 17:00 Η ζωή της Αντέλ (Κεφάλαια 1 & 2) 22:00 ΑΝΟΙΞΗ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ 2+1 Αγωνιστών στρατοπέδου 49, Χαϊδάρι, 2105813470-2105813450 Αίθουσα 1 Μικρά Αγγλία 20:00 Last Vegas 18:00, 23:00 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 16:00 Αίθουσα 2 ART CINEMA Η ζωή της Αντέλ (Κεφάλαια 1 & 2) 21:30 Μικρά Αγγλία 18:30 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 17:00 ΑΣΤΕΡΑΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΝΕΑΣ ΙΩΝΙΑΣ Ασκληπιού 4, Νέα Ιωνία, 2102712640-2155302920 Κλειστό ΑΣΤΥ Κοραή 4, Αθήνα, 2103221925 Γελαστός πρίγκιπας 18:10, 20:15, 22:20 ΑΤΛΑΝΤΙΣ 3D DIGITAL Λεωφόρος Βουλιαγμένης 245, Πλατεία Καλογήρων, Δάφνη, 2109711511 Αίθουσα 1 12 χρόνια σκλάβος 18:15, 21:00 Αίθουσα 2 12 χρόνια

«12 χρόνια σκλάβος» του Στιβ Μακ Κουίν

σκλάβος 19:20, 22:00 ΑΤΤΑΛΟΣ Κοτιαίου & Ελευθερίου Βενιζέλου Νέα Σμύρνη, 2109331280 Η τέλεια ομορφιά 20:00, 22:30 Μικρά Αγγλία 17:00 ΒΑΡΚΙΖΑ Θάσου 22, 2108973926 Αίθουσα 1 3D Digital Εγώ, ο Απαισιότατος 2 (μεταγλ.) 18:20 3D Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 16:30 3D 47 Ronin 20:15 3D, 22:30 3D Αίθουσα 2 Αη Βασίλης τζούνιορ (μεταγλ.) 16:30 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 18:10 3D Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι 20:15, 22:30 CAPITOL 3D CINEMA Ιουλιανού 33-35 & Γ’ Σεπτεμβρίου 74-78, Capitol Mall (Σταθμός Βικτώρια), 2108210038, www.facebook.com/CineCapitol Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 16:00 3D, 18:00 3D 47 Ronin 20:00 CINERAMA DIGITAL CINEMA Αγίας Κυριακής 30, Παλαιό Φάληρο, 2109403593-2109403595 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 16:15 Ο λύκος της Wall Street 18:15

VILLAGE 15 CINEMAS @ THE MALL Ανδρέα Παπανδρέου 35 (παράπλευρος Αττική οδού) θέση ψαλίδι, Μαρούσι, Τηλ.14 848 (Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www.villagecinemas.gr Αίθουσα 1 Free Birds (μεταγλ.) 13:30, 15:40 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 17:40 Αίθουσα 2 Αη Βασίλης τζούνιορ (μεταγλ.) 12:20 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 14:10 3D, 17:30 3D Αίθουσα 3 Βρέχει κεφτέδες 2 (μεταγλ.)

13:20, 15:20, 17:20 Αίθουσα 4 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 12:00, 15:10 Αίθουσα 5 - Cinema Europa Εγώ, ο Απαισιότατος 2 (μεταγλ.) 12:40, 14:50 47 Ronin 17:00 Αίθουσα 6 - Cinema Europa Last Vegas 12:50, 18:00 Ο μπάτλερ του Λη Ντάνιελς 15:00 Αίθουσα 7 - max screen Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.)

13:40 3D, 16:20 3D Αίθουσα 8 Justin Bieber’s Believe 15:50, 17:50 Αίθουσα 9 Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι 14:00, 16:30, 18:50 Αίθουσα 10 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 14:40, 17:00 Αίθουσα 11

Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 13:10, 15:40, 18:00 Αίθουσα 12 Εγώ, ο Απαισιότατος 2 (μεταγλ.) 13:50, 16:00, 18:10 Αίθουσα 13 - gold class Κλειστό Αίθουσα 14 gold class Κλειστό VILLAGE 5 CINEMAS PAGRATI Υμηττού 110 & Χρεμωνίδου, Εμπορικό κέντρο Millennium, Παγκράτι, 210 7566240 - 14 848 (Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www.villagecinemas.gr Αίθουσα 1 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 16:10, 18:20 Αίθουσα 2 Βρέχει κεφτέδες 2 (μεταγλ.) 16:30 47 Ronin 18:30 Αίθουσα 3 Εγώ, ο Απαισιότατος 2 (μεταγλ.) 15:00, 17:00 Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι 19:00 Αίθουσα 4 Ο λύκος της Wall Street 19:20 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 15:00 3D, 17:10 3D Αίθουσα 5 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 18:10 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 15:30 VILLAGE 9 CINEMAS @ FALIRO Παλαιά Λεωφόρος Ποσειδώνος 1 & Μωραϊτινη 3 Δέλτα Παλαιού Φαλήρου, Τηλ.14 848

ΘΕΑΤΡΑ ΑΒΑΤΟΝ (Ευπατριδών 3, Γκάζι, 210-34.12.689) Τε-Πε: Μαζί ποτέ, Π. Ηλιόπουλου. Πα-Κ: Το διάφανο κελί, Π. Τραυλού (έως 28/2). Κ: Η δίψα, Ο’ Νηλ. Δ-Τρ: Loop, Γ. Σάββα. ΑΓΓΕΛΩΝ ΒΗΜΑ (Σατωβριάνδου 36, Oμόνοια, 21052.42.211-3) Σ-Κ: Mikrasia (ομάδα Γέφυρα). Oscar Wilde: το φιλί του Ιούδα, D. Hare. Τε, Σ-Κ: Αυτός που θα έσωζε τον κόσμο, Χ. Ρώμα. Δ-Τρ: Το σκαθάρι και τα μάτια σας, M. St. Germain. Τε-Πε: Καμίλ Κλοντέλ: Mudness, Γ. Λασπιά (έως 16/1). ΑΘΗΝΩΝ (Βουκουρεστίου 10, 210-33.12.343) Πουπουλένιος, M. McDonagh. Δ-Τε: Εγώ, η Γωγώ, Ε. Γκασούκα. ΑΚΑΔΗΜΟΣ (Ιπποκράτους 17, 210- 36.25.119) La Nonna, R. Cossa. ΑΚΡΟΠΟΛ (Ιπποκράτους 9-11, 210-36.43.700) Ο έμπορος της Βενετίας (Σπ. Ευαγγελάτος). Όλα για τη μητέρα μου, Π. Αλμοδόβαρ. ΑΛΙΚΗ (Αμερικής 4, 210-32.10.021) Ψύλλοι στ’ αυτιά, Ζ. Φεϋντώ. ΑΛΚΜΗΝΗ (Αλκμήνης 8, Γκάζι, 210-34.28.650) Πα-Σ: Η γραμμή, Ι. Χόροβιτς, Κ: Ισμήνη και Καλυψώ, Ε. Μεράβογλου. Σ-Κ: Το δηλητήριο, Ρ. Σιρέρα. Δ-Τρ: Ο μέγας ιεροεξεταστής (Κ. Κωνσταντόπουλος). Δ-Τρ: The Man from Earth, J. Bixby (έως 15/4). ΑΛΜΑ (Ακομινάτου 15-17, 210-5220.100) Σ-Κ: Το αμάρτημα της μητρός μου (σκην. Η. Λογοθέτης). Β’ ΣΚΗΝΗ: Δ-Τρ: Mein komplex (ομάδα Έκρηξη) ALTERA PARS (Μ. Αλεξάνδρου 123, 210.34.10.011) Δ-Τρ: Himmelweg, J. Mayorga. Σ-Κ: Χαλασοχώρηδες, Α. Παπαδιαμάντη. ΑΛΦΑ (Πατησίων 37, τηλ. 210-5238742) Πα-Κ: Ένας εχθρός του λαού, Ίψεν. ΑΜΙΡΑΛ (Αμερικής 10, 210-36.39.385) Η μαμά είπε μη, Γ. Βάλαρη. Τε, Σ-Κ: Σέρλοκ Χολμς. Ο σκύλος των Μπάσκερβιλ, Στ. Κάνι - Τζ. Νίκολσον. ΑΝΑΔΥΣΗ (Σφακτηρίας 23, Κεραμεικός, 6986155563) Πα-Κ: Interview (σκην. Χρ. Θάνος). ΑΝΕΣΙΣ (Κηφισίας 14, 210-74.88.881-2) Κάθε Πέμπτη, κ. Γκρην (Τζ. Μπάρον).

ΑΠΟ ΜΗΧΑΝΗΣ (Ακαδήμου 13, Κεραμεικός, 21052.31.131) Δ-Τε: Μπάρτλεμπυ, ο γραφιάς, Χ. Μέλβιλ (έως 22/1). Πα-Κ: Ο κροκόδειλος, Φ. Ντοστογέφσκι. Δ-Τρ: Είμαι ένας άλλος, Μ. Αζάρ (έως 15/1). ΑΠΟΘΗΚΗ (Σαρρή 40, 210-32.53.153) Κουρδιστό πορτοκάλι, Α. Μπέρτζες. ΑΡΓΩ (Ελευσινίων 15, Μεταξουργείο, 210-52.01.684)Δ-Τρ: Η ζωή μου - Ισιδώρα Ντάνκαν (σκην. Θ. Θεολόγης). Πα: ΚΤΕΛ Πελοποννήσου, Δ. Λυντζέρη. Σ-Κ: Παράδοσης εγκώμιον (Αιμ. Υψηλάντη).

ARROYO NUEVO (Μ. Αλεξάνδρου 128, 210-34.69.575) Πα-Κ: Δις Τζούλια (ομάδα χορού Arroyo Nuevo) (έως 2/2). ΑΣΚΤ (Πειραιώς 256, Ρέντη, 6932300600) Δ-Τρ: Έλα να παίξουμε, Κ. Σαμαρά (έως 14/1). ΑΤΤΙΣ (Λεωνίδου 7, 210-52.26.260) Τε-Κ: Amor (σκην. Θ. Τερζόπουλος) ΝΕΟΣ ΧΩΡΟΣ: Πα-Κ: Βόυτσεκ, Μπύχνερ (Ομάδα Σημείο Μηδέν).

BADMINTON (Άλσος Στρατού, 210-88.40.600) Θα σε πάρω να φύγουμε (επιθεώρηση). LOFT: Δ: (δε) σε θέλω, Μ. Θεοχάρη. Τρ: Ο Αλέκος βγήκε απ’ τον Παράδεισο, Δ. Μαλισσόβα. ΒΑΦΕΙΟ (Α. Όρους 16 - Κωνσταντινουπόλεως 115, 21034.25.637) Σ-Κ: Θύμισέ μου γιατί ήρθαμε εδώ, Β. Τσιγκριστάρη. Δ-Τρ: Η πανσιόν (ομάδα «Μώμω»). Πε: Φως... φανάρι, Κ. Χάσκα. ΒETON 7 (Πύδνας 7, Βοτανικός, 210-75.12.625) Σ-Κ: Το μέντιουμ, Τζ. Κ. Μενότι (έως 12/1). Πα-Σ: Μια χώρα χωρίς λέξεις, Ντ. Λόχερ (έως 25/1). Κ: Μπετόν, Τ Μπέρνχαρντ (έως 26/1). ΒΙΚΤΩΡΙΑ (Μαγνησίας 5 & Γ’ Σεπτεμβρίου, 210-82.33.125) Πε-Κ: Ο φίλος μου ο Λευτεράκης, Α. Σακελλάριου. Δ-Τρ: Δεν είμαι αυτός που γερνάει μαζί μου, Α. Χούντα.

BIOS (Πειραιώς 84, 210-34.25.335) MAIN: Δ-Τρ: Κάπου περνούσε μια φωνή, Ν. Λαπαθιώτη (έως 21/1). Πε-Κ: Μινιόν, μια χριστουγεννιάτικη ιστορία (έως 12/1) BASEMENT: CINEMATHEQUE: ΒΡΕΤΑΝΙΑ (Πανεπιστημίου 7, 210-32.21.579) Sorry... I’m Greek, Λ. Λαζόπουλου. ΓΚΛΟΡΙΑ (Ιπποκράτους 7, 210-36.09.400) Το σπίτι του

Φρανκενστάιν, Μ. Ντάουνινγκ. ΔΕΡΒΕΝΙΩΝ 54 (Δερβενίων 54, 6972.730557) Δ-Τρ: Εκτοπλάσματα (Nova Melancholia). ΔΗΛΟΣ (Ελευσινίων 11α, 6977661087) Πα-Σ: Το μπουλούκι (Δ. Χατούπη) ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΠΕΙΡΑΙΑ (Ηρ. Πολυτεχνείου 32, 21041.43.310) Η κόρη της καταιγίδος (έως 6/1). ΔΙΑ ΔΥΟ (Σπ. Πάτση 99 , Βοτανικός, 210-34.66.048) Πα-Κ: Οι πιο δυνατές, Α. Στρίντμπεργκ. Δ-Τρ: Στη Ν. Υόρκη, κάποτε, Ν. Μίχα. ΔΙΑΝΑ (Ιπποκράτους 7, 210-36.26.596) Κατάδικός μου (Ελ. Ράντου). ΔΙΑΧΡΟΝΟ (Πυθέου 52, Ν. Κόσμος, 210-72.33.229) ΠαΚ: Η κυρία με τας καμελίας vs Τραβιάτα, Μ. Βιδάλη. Δ-Τρ: Η τρέλα σύνορα δεν έχει, Λ. Τσίπη. Τε-Πε: Οι δανειστές, Στρίντμπεργκ. ΔΙΕΛΕΥΣΙΣ (Λέσβου 15, Κυψέλη, 210-86.13.739) Τρ: Έρως, η ενθύμησις ενός διαλόγου, Χρ. Κορνηλίου. ΕΘΝΙΚΟ (Αγ. Κωνσταντίνου 22-24, 213.03.24.848, 21033.05.074) ΚΕΝΤΡΙΚΗ: Φιλάργυρος, Μολιέρου. ΝΕΑ ΣΚΗΝΗ: Φλαντρώ, Π. Χορν. ΚΟΤΟΠΟΥΛΗ (ΡΕΞ): Η γειτονιά των αγγέλων, Ι. Καμπανέλλη (έως 26/1). ΝΕΑΝΙΚΗ (ΡΕΞ): Ένα καπέλο γεμάτο βροχή, Μ. Γκάτσο (έως 13/4). ΕΙΛΙΣΣΟΣ (Αγλαονίκης 3 & Βουλιαγμένης, 210-92.14.248) Τρ, Κ: Ενοχή - Αναζήτηση, Μ. Χάκκα. Πε-Πα: www.μάθη/υμα.ionesco (σκην. Μ. Παπαδημητρίου).

104 (Eυμολπιδών 41, Γκάζι, 210-3455.020) ΚΕΝΤΡΙΚΗ: Πα-Κ: Ο Θεός της σφαγής, Γ. Ρεζά. Τε-Πε, Σ-Κ: Ρωμαίος και Ιουλιέτα για 2 (Κ. Γάκης). BLACK BOX: Τε: Διαδρομές υψηλού κινδύνου, Ι. Γκαρσία (έως 8/1). Πε-Πα: Βρες τον, Α. Μιχαλοπούλου. Σ-Κ: Rien ne va plus, Μ. Καραπάνου (έως 5/1). ΕΚΣΤΑΝ (Πατησίων και Καυταντζόγλου 5, 6985646895) Πα-Σ: Μάντεψε, Στρ. Μπέη. ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΚΦΡΑΣΗ (Λέσβου 8 & Απειράνθου, 21086.45.400) Άντε ψυχούλα μου, σκότωσέ με!, Α. Νεσίν. ΔΤρ: Ξανθίππη η γυναίκα του Σωκράτη, Γ. Χριστοδούλου.

ELIART (Κωνσταντινουπόλεως 127, 210-34.77.677) Πε, Κ: Bedtime Stories, Γ. Ηλιόπουλου. Τε: Φύλλο σιγής, Μ.

Ανθή (έως 1/1). Πα-Σ: Τα ραδίκια ανάποδα, Γ. Γαλίτη. Σ: Περί υποταγής (σκην. Μ. Νατιώτη) (έως 1/2). ΕΛΠΙΔΑΣ (Αριστοτέλους 53 & Σμύρνης, πλ. Βικτωρίας, 211-22.11.373) Πα-Σ: Ομφάλιος λώρος, Γ. Χριστοδούλου. ΕΛΥΖΕ (Νυμφαίου 12, Ιλίσια, 6985011691) Ο Καρλ Γιουνγκ και τα χάπια (ομάδα Πεταλούδα στο Τελευταίο Θρανίο). ΕΜΠΟΡΙΚΟΝ (Σαρρή 11, 210-32.11.750) Η εκδοχή του Μπράουνινγκ, Τ. Ράτιγκαν. ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ (Ιάκχου 19, Γκάζι, 210-34.25.170) Δ: Το θέαμα, Τζ. Κλάνσι. Τε-Πε: Sex Revolution, Χ. Ρώμα. Πα-Σ: Ακόμα πιο δύσκολα τα πράγματα (Γ. Χατζηπαύλου). Κ: Πέρσες, Αισχύλου. ΕΝ ΑΡΧΗ (Μ. Βόδα 13, Στ. Λαρίσης, 210-88.10.496) Σ-Κ: Το στρίψιμο της βίδας (Χ. Τζέημς). ΕΞ ΑΡΧΗΣ (Εμμ. Μπενάκη και Δερβενίων 46, 21038.22.661) Σ-Κ: Καρέκλες, Ιονέσκο. ΕΞΑΡΧΕΙΩΝ (Θεμιστοκλέους 69, 210-33.00.879) Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα (σκην. Ε. Φεζολάρι). ΕΠΙ ΚΟΛΩΝΩ (Ναυπλίου 12 & Λένορμαν, 210-51.38.067) Πα-Κ: 2013/Melina M., Κ. Ασπιώτη (έως 19/1). Τε-Κ: Αλεπούδες, D. King (έως 13/4). Τε-Πε: Ήταν κάποτε... (ομάδα Χ-αίρεται) (έως 30/1). Δ-Τρ: Rebeeecca (σκην. Γρ. Χατζάκη) (έως 28/1). ΕΣΩΘΕΑΤΡΟ (Ακταίου 3, Θησείο, 210-34.10.224) Πα-Κ: Μπόμποκ, Ντοστογιέφσκι. ΖΙΝΑ (Λ. Αλεξάνδρας 74, 210-64.24.414) Τε, Πα-Κ: Κάτω από τη σκάλα (Αντωνόπουλος - Καφετζόπουλος). Δ-Τρ: Δις Μαργαρίτα, Ρ. Ατάιντε. ΗΜΕΡΑΣ (Γεννηματά 20, Αμπελόκηποι, 210-69.29.090) ΜΠΛΕ ΣΚΗΝΗ: Πα-Σ: Το φως που (πάντα) καίει (Β. Κολοβός) (έως 1/2). Δ-Τρ: Συγχαρητήρια, προσλαμβάνεσθε!, Α. Τσιπιανίτη (έως 21/1). ΚΟΚΚΙΝΗ: Δ: Κλέβε Minds, Κ. Παπαγεωργίου (έως 6/1). Πα-Σ: Strap (έως 25/1). ΦΟΥΑΓΙΕ: Δ-Τρ: «Γρόσια θέλει...» (Μ. Χουρμούζη) (έως 6/1). ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΣΚΗΝΗ (Νάξου 84, 210-22.36.890) Αυγά μαύρα, Δ. Χαριτόπουλου. ΘΕΑΤΡΟΝ (Κέντρο Πολιτισμού «Ελλ. Κόσμος», Πειραιώς 254, 212-254.03.00) Annie (μιούζικαλ). ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ: ΠαΚ: Από τι ζουν οι άνθρωποι, Λ. Τολστόι.

Η ΑΥΓΗ • ΤΕΤΑΡΤΗ 1 IANOYAΡΙΟΥ 2014

43

ΘΕΑΜΑΤΑ (Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www.villagecinemas.gr Αίθουσα 1 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 12:20 3D, 14:40 3D, 17:00 3D Αίθουσα 2 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 13:00, 15:20, 17:50 Αίθουσα 3 47 Ronin 12:10, 14:50 Last Vegas 17:20 Αίθουσα 4 Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι 12:40, 15:20, 18:00 Αίθουσα 5 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 13:10, 16:50 Αίθουσα 6 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 15:00 3D, 18:10 3D Αίθουσα 7 - VMAX Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 13:40, 16:00 Αίθουσα 8 - Gold Class Κλειστό Αίθουσα 9 - gold class Κλειστό VILLAGE CINEMAS ATHENS METRO MALL ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Λεωφόρος Βουλιαγμένης 276, Άγιος Δημήτριος, 210 6104100 - 14 848 ( Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www.villagecinemas.gr Αίθουσα 1 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 18:00 3D Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 13:30 3D Justin Bieber’s Believe 15:45 Αίθουσα 2 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 12:30, 16:00 Αίθουσα 3 Εγώ, ο Απαισιότατος 2 (μεταγλ.) 12:00, 14:00, 16:00 Μικρά Αγγλία 18:10 Αίθουσα 4 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 11:45, 14:00, 16:15 Αίθουσα 5 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 13:00, 15:15, 17:30 3D VILLAGE SHOPPING AND MORE Θηβών 228 & Παρνασσού, Άγιος Ιωάννης Ρέντης, 210 4215100 - 14 848 (Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www.villagecinemas.gr Αίθουσα 1 Comfort Κλειστό Αίθουσα 2 - Comfort Κλειστό Αίθουσα 3 Αεροπλάνα (μεταγλ.)

13:00, 15:20, 17:20 Αίθουσα 4 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 14:15 3D, 17:30 3D Αίθουσα 5 Εγώ, ο Απαισιότατος 2 (μεταγλ.) 12:40, 14:50, 17:10 Αίθουσα 6 47 Ronin 12:50, 15:20, 17:40 Αίθουσα 7 Αη Βασίλης τζούνιορ (μεταγλ.) 13:10 Justin Bieber’s Believe 15:00, 17:00 Αίθουσα 8 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.)

14:20 3D, 16:50 3D Αη Βασίλης τζούνιορ (μεταγλ.) 12:20 Αίθουσα 9 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 12:45, 16:00 Αίθουσα 10 Free Birds (μεταγλ.) 12:10, 14:30, 16:40 Αίθουσα 11 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 14:30, 18:00 Αίθουσα 12 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 15:15 Αίθουσα 13 Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι 13:20, 15:40, 18:20 Αίθουσα 14 Last Vegas 12:00, 14:15, 16:30, 19:00 Αίθουσα 15 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 12:40, 15:10, 17:40 Αίθουσα 16 Βρέχει κεφτέδες 2 (μεταγλ.) 12:30, 14:50, 17:10 Αίθουσα

17 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 13:30, 15:50, 18:10 Αίθουσα 18 Μικρά Αγγλία 14:40, 17:50 Αίθουσα 19 The Hunger Games: Φωτιά 13:50, 16:50 Αίθουσα 20 47 Ronin 13:20, 16:00, 18:30 ΓΑΛΑΞΙΑΣ 3D DIGITAL Μεσογείων 6, Αμπελόκηποι, 2107773319-2107700491 Αίθουσα 1 Ο λύκος της Wall Street 18:00, 21:30 Αίθουσα 2 Ο μπάτλερ του Λη Ντάνιελς 17:30, 20:00, 22:30 GAZARTE Βουτάδων 34, Γκάζι, 2103452277-2103460347, www.gazarte.gr Ο λύκος της Wall Street 16:00, 19:15 ΓΛΥΦΑΔΑ ODEON Ζέππου 14 & Ξενοφώντος 31, Γλυφάδα, 2109650318, www.odeon.gr, www: i-ticket.gr Αίθουσα 1 Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι 19:00 Αίθουσα 2 12 χρόνια σκλάβος 19:30 ΔΑΝΑΟΣ Λεωφόρος Κηφισίας 109 & Πανόρμου, Αμπελόκηποι, 2106922655, www.danaoscinema.gr Αίθουσα 1 12 χρόνια σκλάβος 17:00, 19:45 Αίθουσα 2 Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι 17:40, 20:00 ΔΙΑΝΑ Περικλέους 14,Μαρούσι, 2108028587 Η τέλεια ομορφιά 18:20 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 16:20 Ο λύκος της Wall Street 21:00 ΕΛΛΗ Ακαδημίας 64, Αθήνα, 2103632789 Μικρά Αγγλία 15:10, 18:20 ΕΜΠΑΣΣΥ NOVA ODEON Πατριάρχου Ιωακείμ 5 και Ηροδότου, Κολωνάκι, Αθήνα, 2107215944, www.i-ticket.gr Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι 17:50, 20:10 ΙΛΙΟΝ DIGITAL CINEMA Τροίας 34 & Πατησίων 113, 2108810602-6955466939 Μικρά Αγγλία 18:00, 20:45 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 16:00 ΙΝΤΕΑΛ Πανεπιστημίου 46, Αθήνα, 2103826720 Ο λύκος της Wall Street 18:00, 21:30 ΚΗΦΙΣΙΑ CINEMAX CYTA Λεωφόρος Κηφισίας 245, (Ζηρίνειο), Κηφισιά, 2106233567-2106232808, cinemax1@otenet.gr, www.cinemax.gr Αίθουσα 1 Ο λύκος της Wall Street 18:00 Αίθουσα 2 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.)

16:15, 18:30 Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι 20:40 ΚΗΦΙΣΙΑ CINEMAX CLASS CYTA Δροσίνη 6 (απέναντι από Βάρσο ), Κηφισιά, 2106231601-2106231933, cinemax1@otenet.gr, www.cinemax.gr Μικρά Αγγλία 15:40, 18:50 ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟΣ FILMCENTER Λεωφόρος Συγγρού 106, 2109215305 Oh Boy 21:00, 22:30 Η ζωή της Αντέλ (Κεφάλαια

ΘΗΣΕΙΟΝ (Τουρναβίτου 7, Θησείο, 210.32.55.444) Τρ-Τε, Σ-Κ: Mistero Buffo, Ντ. Φο (έως 5/1). Πε-Κ: Η Αφροδίτη με τη γούνα, Ντ. Άιβς. Πε-Πα: Peer Gynt, no man’s land (The 3rd person theatre group) (έως 3/1). ΙΔΡΥΜΑ Μ. ΚΑΚΟΓΙΑΝΝΗΣ (Πειραιώς 206, 21034.18.550) ΘΕΑΤΡΟ: Τρ: Το αμάρτημα της μητρός μου (σκην. Δ. Αβδελιώδης) (έως 2/1) Πε-Σ: Όταν έχω εσένα, Στ. Κραουνάκη. BLACK BOX: Δ-Τρ: Μεταξύ σοβαρού και αστείου, Γ. Μανιώτη (έως 25/2). ΓΚΑΡΑΖ: Πολιτισμός: μία κοσμική τραγωδία, Δ. Δημητριάδη (bijoux de kant). ΙΛΙΣΙΑ (Παπαδιαμαντοπούλου 4, 210-72.10.045) Κ-Τε: Τίρζα, Α. Γκρούνμπεργκ. Δείπνο με φίλους, Ντ. Μάργκιουλις. ΙΛΙΣΙΑ ΒΟΛΑΝΑΚΗΣ (Παπαδιαμαντοπούλου 4, 21072.23.010) Τε-Κ: Δυο γυναίκες χορεύουν, Ζ. Ζουρνέτ. ΠαΚ: Ορλάντο, Β. Γουλφ. Δ-Τρ: I will survive (σκην. Γ. Σαρακατσάνης). ΚΑΠΠΑ (Κυψέλης 2, 210-88.31.068) Η κωμωδία του τυχαίου θάνατου ενός αναρχικού, Ντ. Φο (έως 6/1). ΚΑΡΕΖΗ (Ακαδημίας 3, 210-36.36.144) Τε-Κ: Η ανάκριση, Π. Βάις. Κ-Δ: Όταν ο ήλιος (Ζ. Σαρή) (έως 6/1). ΚΑΤΩ ΑΠ’ ΤΗ ΓΕΦΥΡΑ (ΗΣΑΠ Ν. Φαλήρου, 21048.16.200) Δ-Τρ: Ακάλεστος, Στ. Κακαβούλη. Σ-Κ: Ερωτικά γράμματα (A. R. Gurney). ΠΙΣΩ ΧΩΡΟΣ: Σ-Κ: Ανοιχτό ζευγάρι (Ντ. Φο). ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΗΛΕΟΡΑΣΕΩΝ (Κύπρου 91Α, Κυψέλη, 213-004.04.96) Πα-Κ: Βρώμικες λέξεις (ομάδα Difunta Correa) (έως 26/1). ΚΙΒΩΤΟΣ (Πειραιώς 115, 210-34.27.426) ΚΤΕΛ, Ν. Μουτσινά - Τζ. Διαγούπη.

CORONET (Φρύνης 11 & Υμηττού, 210-70.12.123) Πα-Κ: Caveman, R. Becker. ΚΟΡΥΒΑΝΤΕΣ (Μυλλέρου 78, 215-54.04.045) Πα-Σ: Ο διάβολος (σκην. Α. Θεοχάρης). ΛΑΜΠΕΤΗ (Λ. Αλεξάνδρας 106, 210-64.63.685) Άντρες έτοιμοι για όλα, Sinclair - McCarten. ΛΥΧΝΟΣ (Χαλκιδικής 83, Γκάζι, 211-01.21.686) Τε-Πε: Η παρεξήγηση, Α. Καμύ. Σ-Κ: Η κούκλα της βιτρίνας (ομάδα W.T.F-ACT). Κ: Όταν συνάντησα τον Στέλιο, Θ. Σκρουμπέλου

1 & 2) 18:00 ΝΑΝΑ CINEMAX CYTA Λεωφόρος Βουλιαγμένης 179 Δάφνη, (στάση μετρό Αγ. Ιωάννης), 2109703158-2109706865, cinemax1@otenet.gr, www.cinemax.gr Αίθουσα 1 Εγώ, ο Απαισιότατος 2 (μεταγλ.)

16:00 Μικρά Αγγλία 18:00 Αίθουσα 2 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 20:00 Αίθουσα 3 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.)

16:30, 18:45 47 Ronin 20:45 Αίθουσα 4 Last Vegas 17:45 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 15:45 3D Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι 20:15 Αίθουσα 5 Ο λύκος της Wall Street 18:15 Justin Bieber’s Believe 16:30 Αίθουσα 6 Free Birds (μεταγλ.) 16:15 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 18:30 ΝΙΡΒΑΝΑ CINEMAX CYTA Λεωφόρος Αλεξάνδρας 192, Αμπελόκηποι, 2106469398-2106445221, cinemax1@otenet.gr, www.cinemax.gr Μικρά Αγγλία 15:10, 18:20, 21:30 ODEON KΟSMOPOLIS ΜΑΡΟΥΣΙ Λεωφόρος Κηφισίας .73 & Πουρνάρα (Κόμβος Αττικής οδού), 14560 (από σταθερό 0,49 ευρώ ανά λεπτό και 0,98 ευρώ από κινητό ανά λεπτό), www.odeon.gr, www.i-ticket.gr Αίθουσα 1 Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι 17:10, 19:40 Αίθουσα 2 12 χρόνια σκλάβος 16:40, 20:20 Αίθουσα 3 Μικρά Αγγλία 19:30 Απρόσκλητος επισκέπτης 17:20 Αίθουσα 4 Free Birds (μεταγλ.)

17:40 Last Vegas 20:10 Αίθουσα 5 Βρέχει κεφτέδες 2 (μεταγλωττισμένο) 16:50 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 19:00 3D Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 15:50 3D, 18:20 3D Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι 20:35 / Τετ 20:35, 22:50 Αίθουσα 7 Εγώ, ο Απαισιότατος 2 (μεταγλ.) 16:30 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 18:30 Αίθουσα 8 Justin Bieber’s Believe 20:20 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 17:50 Αίθουσα 9 Αη Βασίλης τζούνιορ (μεταγλ.) 16:10 47 Ronin 18:10, 20:40 Αίθουσα 10 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 16:20, 19:30 Αίθουσα 11 Justin Bieber’s Believe 16:00, 18:00 Αίθουσα 12 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 17:00, 19:20 ODEON ΟΠΕΡΑ Ακαδημίας 57, Αθήνα, 2103622683, www.odeon.gr , www.iticket.gr Αίθουσα 1 12 χρόνια σκλάβος 19:00 Αίθουσα 2 Κλειστό ΟDEON STARCITY Λεωφόρος Συγγρού 111 & Λεοντίου, Νέος Κόσμος, 14560 (από σταθερό 0,49� ανά λεπτό και 0,98� από κινητό ανά λεπτό), www.odeon.gr , www.iticket.gr Αίθουσα 1 Justin Bieber’s Believe 16:00, 18:00 Ο μπάτλερ του Λη

(έως 13/4). Σ: Γυμνή αλήθεια (σκην. Τ. Μπαγλατζής). ΜΕΤΑΞΟΥΡΓΕΙΟ (Ακάδημου 14, 210-52.34.382) Η ζωή μπροστά σου, Ρ. Γκαρί. ΑΙΘΡΙΟ: Δ-Τρ: Καλοκαίρι στα σώματα, Σ. Δημητρίου. ΜΙΚΡΟ ΠΑΛΛΑΣ (Αμερικής 2, 210-32.10.025) Πα-Κ: Η κατάρα της Ίρμα Βεπ, Ch. Ludlam. ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ (Ιουλιανού 35, 69.95.798.660) Πα-Κ: Καλώς ήρθατε, ντετέκτιβ Πουαρό (ομάδα Naan). ΜΟΥΣΟΥΡΗ (πλ. Καρύτση 7, 210-33.10.936) Φον Δημητράκης, Δ. Ψαθά. ΝΕΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ (Σπ. Τρικούπη 34, 21082.53.489) Μαντζουράνα στο κατώφλι, γάιδαρος στα κεραμίδια, Γ. Αρμένη (έως 6/1). ΝΕOΥ ΚOΣΜOΥ (Αντισθένους 7 - Θαρύπου, Φιξ, 21092.12.900) ΠΑΝΩ ΧΩΡΟΣ: Τε-Κ: Αστερισμοί, Ν. Πέιν. ΔΤρ: Γιοι και κόρες (ομάδα Sforaris). Σ-Κ: Ο Μουνής, Λ. Κιτσοπούλου (έως 26/1). Σ: Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας (εφήβικό). Κ: Ο Γιαννάκης (παιδ.) ΚΑΤΩ ΧΩΡΟΣ: Τε-Κ: Δανειστές, Στριντμπεργκ. Δ-Τρ: Μεσοπέλαγα, Σλ. Μρόζεκ. ΔΩΜΑ: Πα-Κ: Ο διάδρομος, Ευσταθία Τε-Πε: Εκτός εαυτού, Μ. Γιαγιάνου (έως 9/1). Δ-Τρ: Ντόροθυ, Λ. Καμπούρη. ΟΔΟΥ ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ (Κεφαλληνίας 16, 210-88.38.727) Βρικόλακες, Ίψεν. Β’ ΣΚΗΝΗ: Ζητείται κλόουν ηλικιωμένος, Μ. Βίσνιεκ. ΟΛΥΜΠΙΑ (Ακαδημίας 59-61, 210-36.12.461, 21036.43.725) Καρυοθραύστης (έως 5/1). Προσοχή! Ο πρίγκιπας λερώνει, Ν. Κυπουργού - Θ. Μοσχόπουλου (έως 29/3).

OLVIO (Φαλαισίας 7, Γκάζι, 210-34.14.118) Σ-Κ: Κάποιος μιλάει μόνος του κρατώντας ένα ποτήρι γάλα, Ε. Φιλίππου. Κ-Τρ: Μια κανονική μέρα (Ρ. Σχίζα). Τε-Πα: 10 cm Updated (Patari Project). Τε-Πε: Μετά από όνειρο (ομάδα Σοίστρο). Πα-Σ: Λευτεριά στη Μήδεια, Χ. Μπόσινα. ΟΡΦΕΑΣ (Πανεπιστημίου 38, 210-36.04.618) Τε: Το παγκάκι (Σπ. Μπιμπίλας). ΠΑΛΛΑΣ (Βουκουρεστίου 5, 210-32.13.100) Sugar. Μερικοί το προτιμούν καυτό (σκην. Στ. Φασουλής) (έως 12/1). ΠΑΡΑΜΥΘΙΑΣ (Παραμυθίας 27, 210-34.57.904) Τε, Κ: Έλα... όπως είσαι (σκην. Χ. Χριστοφή) (έως 27/4). Τε, Πα: Ρακοσυλλέκτες (σκην. Μ. Βασιλλέλη) (έως 31/1).

Ντάνιελς 20:40, 23:00 Αίθουσα 2 Last Vegas 21:00 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.)

16:20, 18:45 Αίθουσα 3 Εγώ, ο Απαισιότατος 2 (μεταγλ.) 16:40 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 19:30 Αίθουσα 4 12 χρόνια σκλάβος 17:30, 20:10 Αίθουσα 5 47 Ronin 17:20, 19:50 Αίθουσα 6 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 18:10 3D Αίθουσα 7 Βρέχει κεφτέδες 2 (μεταγλ.) 16:50 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 19:00 Αίθουσα 8 Μικρά Αγγλία 19:20 Απρόσκλητος επισκέπτης 17:10 Αίθουσα 9 Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι 17:10, 19:40 Αίθουσα 10 Free Birds (μεταγλ.) 16:30 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 18:30 ΟΣΚΑΡ DIGITAL Αχαρνών 330, Κάτω Πατήσια, 2102281563 Μικρά Αγγλία 19:00, 21:50 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.)

15:00, 17:00 ΠΑΛΑΣ Υμηττού 109, Παγκράτι, 2107511868 Ολα χάθηκαν 23:00 Μικρά Αγγλία 17:00, 20:00 ΣΙΝΕ ΧΟΛΑΡΓΟΣ (ΠΡΩΗΝ ΑΛΟΜΑ) Μεσογείων 232 & Βεντούρη, Χολαργός, 2106525122 Ο λύκος της Wall Street 18:10 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 16:00 ΣΟΦΙΑ Ευσταθιάδου 2, Πλατεία Αγίας Τριάδος, Αργυρούπολη, 21099274472109917094 Μικρά Αγγλία 19:00, 22:00 ΣΠΟΡΤΙΓΚ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ Κωνσταντίνου Παλαιολόγου 18, Νέα Σμύρνη, 2109313360 Αίθουσα 1 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 16:15 Ο λύκος της Wall Street 18:15 Αίθουσα 2 Last Vegas 19:15 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 17:15 STER CINEMAS Λεωφ.Δημοκρατίας 67α, εμπορικό κέντρο ESCAPE, Ιλιον, 801 801 7837 -210 8092690, www.stercinemas.gr Αίθουσα 1 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.)

13:30 3D, 15:40 3D Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 18:00 3D Αίθουσα 2 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 12:30, 14:40 Justin Bieber’s Believe 17:20 Αίθουσα 3 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 13:50, 16:00, 18:10 Αίθουσα 4 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 12:50, 15:00, 17:10 Αίθουσα 5 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 13:20 3D, 16:30 3D Αίθουσα 6 Εγώ, ο Απαισιότατος 2 (μεταγλ.) 12:00, 14:20, 16:20, 16:20 Αίθουσα 7 Μικρά Αγγλία 16:40 Ο μπάτλερ του Λη Ντάνιελς 14:00 ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ - ΛΑΪΣ Ιερά Οδός 48 & Μεγάλου Αλεξάνδρου 134-136, 2103609695-2103612046, contact@tainiothiki.gr, www.tainiothiki.gr Αίθουσα 1 Κλειστό Αίθουσα 2 Κλειστό ΤΙΤΑΝΙΑ CINEMAX Πανεπιστημίου &

ΠΑΣΑΓΙΟ 8 (Θεραπειών 8, Κολωνός, 211-40.83.191) Σ-Κ: 2 Οριζοντίως, J. Mayer. ΠΕΙΡΑΙΩΣ 131 (Πειραιώς 131, 210-34.50.922) Οι Φόνισσες της Παπαδιαμάντη, των Α. Ρήγα - Δ. Αποστόλου. ΠΟΛΗ (Φωκαίας 4, πλ. Βικτωρίας, 211-18.28.900) Δ-Τρ: Αέρας, Β. Χατζηγιαννίδη. ΠΟΡΕΙΑ (Τρικόρφων 3, 210-82.10.991) Ευρυδίκη (S. Ruhl). Παραλλαγές θανάτου, Γ. Φόσε. Κ: Τζέλα, Λέλα, Κόρνας και ο Κλεομένης, V. Ludwig. ΠΡΟΒΑ (Ηπείρου 39, 210-88.18.326) Σ-Κ: Ρόζα, Π. Μέντη. Δ-Τρ: Πλύση εγκεφάλου, J. Wainwright. ΠΡΟΣΩΡΙΝΟΣ (Δεινοκράτους 103, 6932500545) Τε, Κ: Ταξίδι στην άκρη της νύχτας, Φ. Σελίν. ΣΗΜΕΙΟ (Χ. Τρικούπη 4, όπισθεν Παντείου, 210-92.29.579) Πα-Κ: Ήλιος στην πέτρα, Σ. Αδαμίδου. Δ-Τρ: Το δέντρο, Μ. Λαϊνά (έως 7/1).

SKROW (Αρχελάου 5, Παγκράτι, 210-72.35.842) Πα-Κ: Μια ξεχωριστή μέρα, Ε. Σκόλα (Κ. Γέρου, Ν. Νίκας) (έως 12/1). Δ-Τρ: Η αίρεση (σκην. Γ. Αγγελόπουλου). ΣΤΕΓΗ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ & ΤΕΧΝΩΝ (Λ. Συγγρού 107109, 210-900.5.800) ΚΕΝΤΡΙΚΗ: Το τρένο, Λ. Χρηστίδη ΜΙΚΡΗ ΣΚΗΝΗ: Room service (Έκτ. Λυγίζος) (έως 5/1).

STUDIO ΚΥΨΕΛΗΣ (Κυψέλης και Σπετσοπούλας 9, 21088.19.571) Πα-Κ: Καμπαρέ... Ελλάς, Τ. Μπούτου - Μ. Δεστούνη. Πε-Κ: Leonardo’s Ring, R. Elice.

STUDIO ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗ (Μαυρομιχάλη 134, 21064.53.330) Σ-Κ: Ζεϊμπέκικο, Λ. Βιτάλη. Δ-Τρ: Η προίκα, Μπ. Μαγρίζου. ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΘΕΑΤΡΟ (Ευμολπιδών 45, Γκάζι, 21034.64.380) Πε-Κ: Δαιμονισμένοι, Ντοστογιέφσκι. ΣΦΕΝΔΟΝΗ (Μακρή 4, Μακρυγιάννη, 215-51.58.968) Πα, Κ: Λα Πουπέ, Β. Χατζηγιαννίδη. Σ, Δ: Μορφές από το έργο του Βιζυηνού (Α. Κοκκίνου).

4 ΕΠΟΧΕΣ (Κυψέλης 15, 210-88.12.289) Πε-Κ: Γιαννούλης Χαλεπάς, η Κοιμωμένη μου, Γ. Χριστοδούλου. Δ-Τε: Η αληθινή απολογία του Σωκράτη, Κ. Βάρναλη. ΤΕΧΝΗΣ ΚΟΥΝ (Φρυνίχου 14, Πλάκα, 210-32.22.464) Πε-Κ: Ευτυχισμένες μέρες, Σ. Μπέκετ (έως 12/1). Δ-Τρ: La Moscheta (Ρουτζάντε).

Θεμιστοκλέους 5, Αθήνα, 2103811147, cinemax1@otenet.gr, www.cinemax.gr Ο μεγάλος Δικτάτωρ 19:45 Πώς δενότανε τ’ ατσάλι 18:00 Βαμπίρ 22:00 ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ 3D DIGITAL Λεωφόρος Ηρακλείου 386, Νέο Ηράκλειο, 2102826873-2102825607, www.triaasteria.gr Αίθουσα 1 47 Ronin 22:45 3D Μικρά Αγγλία 18:45 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 16:45 Αίθουσα 2 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 22:30 47 Ronin 18:00, 20:15 ΤΡΙΑΝΟΝ FILMCENTER Κοδριγκτώνος 21 & Πατησίων 101, 21082227022108215469 Η τέλεια ομορφιά 17:30, 20:00 ΦΟΙΒΟΣ DIGITAL CINEMA Εθνικής Αντιστάσεως 1, στάση ΜΕΤΡΟ Περιστέρι, 2105711105 Μικρά Αγγλία 20:00, 22:05 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 16:00, 18:05 ΠΡΟΑΣΤΙΩΝ ΑΛΙΚΗ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΝΕΑΣ ΜΑΚΡΗΣ Λεωφόρος Μαραθώνος 196, 22940-69871, kedmarahon@yahoo.gr Κλειστό ΑΡΤΕΜΙΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ Γιαννάκη 2, Μαρκόπουλο, 22990-23924 Μικρά Αγγλία 18:00, 21:00 ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΑΓ. ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ ΟΝΑΡ (Πρώην ΜΑΡΙΑ ΕΛΕΝΑ) Αγίας Παρασκευής 40, Ανάκασα - Αγ. Ανάργυροι, 2102690317 Η ζωή της Αντέλ (Κεφάλαια 1 & 2) 19:30 Μικρά Αγγλία 16:30 ΜΑΓΙΑ Αβάντων 83 & Ιατρίδου, Χαλκίδα, 22210-25625, www.odeon.gr, www.iticket.gr Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 22:10 3D Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.)

17:30 3D Justin Bieber’s Believe 20:00 ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΟΝΕΙΡΟ Πειραιώς & Χρυσοστόμου Σμύρνης 84 (απέναντι από FACTORY OUTLET), 2104830330 Οι Ομπρέλες του Χερβούργου 21:00 ΣΙΝΕ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ Αγίου Γεωργίου & Ζάππα 4, Κορυδαλλός, 2104960955 Κλειστό ΣΙΝΕΑΚ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ Πλατεία Δημαρχείου, 2104225653 Μικρά Αγγλία 18:00

ΤΕΧΝΗΣ ΥΠΟΓΕΙΟ (Πεσμαζόγλου 5, 210-32.28.706) ΤεΚ: Ο δρόμος περνά από μέσα, Ι. Καμπανέλλη. Δ-Τρ: Τον άυλο εσένα, Β. Χατζηγιαννίδη. Ασκήσεις για γερά γόνατα, Α. Φλουράκη (έως 28/1). ΤΟΠΟΣ ΑΛΛΟΥ (Κεφαλληνίας 17 & Κυκλάδων, 21086.56.004) Πε-Κ: Md. Jojo, Ν. Καμτσή. ΤΡΕΝΟ ΣΤΟ ΡΟΥΦ (Σ.Σ. Ρουφ, Κωνσταντινουπόλεως, 210-52.98.922) ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΒΑΓΟΝΙ: Τε-Σ: Το τρένο των νεφών, Ε. Φακίνου. ΤΡΙΑΝΟΝ (Κοδριγκτώνος 21, Κυψέλη,: 210-82.15.469) ΣΚ: Η πόρτα, Στ. Τσιώλη. Τε-Πα: Years of the Rabbits, Κ. Δημουλέα.

FABRICA (Μ. Αλεξάνδρου 125, 6937994627) Δ-Τρ: 4.48 ένα τραγούδι (ομάδα MAG) (έως 11/3).

FAUST (Καλαμιώτου 11 & Αθηναΐδος, 210-32.34.095) Τώρα που γυρίζει, Ντ. Μάμετ. Δ-Τρ: Ταπεινά ελατήρια, Α. Κοντόπουλου (έως 7/1). Δ: Yuppi Du! Α. Πέρη. ΦΟΥΡΝΟΣ (Μαυρομιχάλη 168, 210-64.60.748) Σ-Κ: Αναφορά (ομάδα Roswitha). Πα: Blue Devils of Tennessee (σκην. Μ. Σαρρής). ΧΑΛΑΡΑ (Εμμ. Μπενάκη 24, εντός στοάς, 6972 310 415) Σ-Κ: Blackout (μια μικρή διαμαρτυρία) (Χρ. Σαπουντζής) (21/12 έως 5/1). ΧΟΡΝ (Αμερικής 10, 210-3612.500) Μπόρκμαν, Ίψεν (έως 19/1). ΧΥΤΗΡΙΟ (Ιερά Οδός 44, 210-34.12.313) Τε-Πε: Πατριδογνωσία ή τίποτα πια δεν είναι για συγγνώμη (Γ. Γεννατάς). Κ-Δ: Ψυχολογία Συριανού συζύγου, Ροΐδη. ΧΩΡΑ (Αμοργού 20, Κυψέλη, 210-86.73.945) Τα μούτρα, J. Godber. ΧΩΡΟΣ ΤΕΧΝΗΣ ΑΣΩΜΑΤΩΝ (Ασωμάτων 6, 21180.09.838) Σ-Κ: Μνήμες, Στ. Μπουζιάνη. Δ-Τρ: Dreamville, Ε. Μεράβογλου.

VAULT (Μελενίκου 26, Βοτανικός, 210-33.02.348) Κ-Τρ: Γέρμα, Λόρκα (έως 31/12). Πα-Κ: Πνιγμονή, Δ. Καρατζιά. Πα-Κ: Elizadeth, Χ. Ρώμα (έως 12/1).

Η ΑΥΓΗ • ΤΕΤΑΡΤΗ 1 IANOYAΡΙΟΥ 2014

44

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ «ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΔΕΝ ΓΙΝΕΤΑΙ» MEGA, 23.00

Αμερικανική δραματική κομεντί παραγωγής 1997 σε σκηνοθεσία Τζέιμς Μπρουκς, με πρωταγωνιστές δύο κορυφαίους ηθοποιούς, τον Τζακ Νίκολσον και την Έλεν Χαντ. Η ιστορία ακολουθεί έναν κυνικό και μανιακό με την καθαριότητα μισάνθρωπο συγγραφέα και τη σχέση που αναπτύσσει με μια σερβιτόρα και τον ασθματικό γιο της. Η ταινία κέρδισε 7 υποψηφιότητες για Όσκαρ, αλλά επισκιάστηκε από την ταινία-φαινόμενο εκείνης της χρονιάς, τον «Τιτανικό». Ωστόσο και οι δύο πρωταγωνιστές, ο Τζακ Νίκολσον και η Έλεν Χαντ, απέσπασαν τελικά τα βραβεία Α’ ανδρικού και Α’ γυναικείου ρόλου αντίστοιχα.

«ΤΟ ΠΟΛΙΚΟ ΕΞΠΡΕΣ» STAR, 16.45

Ο Ρόμπερτ Ζεμέκις πριμαδοτεί τον μύθο του Αϊ-Βασίλη σε αυτό το ιδιότυπο animation, με ήρωα ένα αγόρι που δεν πιστεύει πια στον μύθο... Ο Τομ Χανκς, χάρη σε μια ειδική κινηματογραφική τεχνική, «δανείζει» τη μορφή του για τον βασικό ρόλο, σε μια ταινία όπου ένα τρένο-εξπρές θα οδηγήσει τα παιδιά στο χωριό του Αϊ-Βασίλη...

«ΤΡΙΣΤΑΝΟΣ ΚΑΙ ΙΖΟΛΔΗ» ΔΤ, 10.45 μ.μ.

Διεθνής συμπαραγωγή του 2006 που βασίζεται στη γνωστή όπερα του Βάγκνερ. Σκηνοθετεί ο Κέβιν Ρέινολντς, πρωταγωνιστούν ο Τζέιμς Φράνκο και η Σοφία Μάιλς.

ΤΕΤΑΡΤΗ

ΠΕΜΠΤΗ

MEGA

ΤΗΛ.: 210-69.03.000

07.00 O Γκάρφιλντ στον διαγωνισμό ταλέντων. Κινούμενα σχέδια 08.30 Ποντικο-μικρούλης 2. Κωμωδία 10.00 Πρωινό mou (Ε) 13.10 H νταντά (Ε) 14.00 Eιδήσεις 14.50 Δύο ξένοι (Ε) 16.30 Ειδήσεις 16.40 Η πολυκατοικία (Ε) 17.50 Είσαι το ταίρι μου (Ε) 18.50 Κρυμμένες αλήθειες 20.00 Ειδήσεις 21.15 Βρέχει κεφτέδες. Κινούμενα σχέδια 23.00 Καλύτερα δεν γίνεται. Κομεντί 00.50 Ειδήσεις 01.00 Καλύτερα δεν γίνεται (Συνέχεια)

06.45 Koινωνία ώρα Mega 10.00 Πρωινό mou (Ε) 13.10 H νταντά (Ε) 14.00 Eιδήσεις 15.00 Δύο ξένοι (Ε) 16.30 Ειδήσεις 16.40 Η πολυκατοικία (Ε) 17.50 Είσαι το ταίρι μου (Ε) 18.50 Κρυμμένες αλήθειες (Ε) 20.00 Ειδήσεις 21.15 Ο Άρθουρ 3: Ο πόλεμος των δύο κόσμων. Κινούμενα σχέδια 23.30 Εννιά. Μιούζικαλ 00.30 Ειδήσεις 01.00 Εννιά (Συνέχεια) 02.00 Being Jazques Chirac 04.00 Antony Bourdain: Νo reservations (Ε) 03.00 Οι σουρικάτες. Ντοκιμαντέρ

06.00 Και οι παντρεμένοι έχουν ψυχή (Ε) 07.00 Πρωινό ΑΝΤ1 10.00 Το πρωινό 12.50 Με αγάπη 13.00 Ειδήσεις 13.30 TV Quiz (Ε) 13.40 Άκρως οικογενειακόν 14.50 TV Quiz 15.00 Κωνσταντίνου και Ελένης (Ε) 16.00 TV Quiz 16.10 Το καφέ της Χαράς (Ε) 17.50 Βαλς με 12 θεούς 18.50 Mπρούσκο 20.00 Ειδήσεις 21.15 Πλάκα κάνεις - Hotel edition (E) 22.15 Συνέβη φέτος τα Χριστούγεννα. Κωμωδία 00.10 Επανάληψη ελληνικού προγράμματος 01.10 Army wives

ΣΚΑΪ

ΤΗΛ.: 210-48.00.170-4

06.00 Καλημέρα - Best of 11.00 Mαγειρέματα (Ε) 12.00 Lonely planet 13.00 F word 14.00 Γεύσεις στη φύση (Ε) 15.00 Γυρίσματα (Ε) 16.00 Traction (E) 16.45 Mαγειρεύω οικονομικά (Ε) 17.30 Joy Xmas 18.45 Chef στον αέρα (Ε) 19.45 Γλυκές αλχημείες (Ε) 20.45 Το μεζεδοπωλείο (Ε) 21.00 Ειδήσεις 22.00 Ringer 23.00 Boardwalk empire (E) 01.00 Blue bloods (E)

ΒΟΥΛΗ

ΤΗΛ. 210-36.73.366

STAR

06.15 Σιγά τον πολυέλαιο (Ε) 07.15 Παιδικό πρόγραμμα 08.15 ΦΜ live (Ε) 10.00 Live U 13.00 Mελέτησέ το 16.45 ΦΜ live (Ε) 16.30 Ειδήσεις στη νοηματική γλώσσα 16.45 Mίλα 18.40 Η προδοσία 19.45 Ειδήσεις 20.55 Κλήρωση Τζόκερ 21.00 Green Lantern. Περιπέτεια 23.30 Driven. Περιπέτεια 02.00 Επαγγελματίες καρδιοκατακτητής. Κομεντί

12.00 Μέρες μουσικής στο BBC: 2007. Η τελευταία παράσταση 14.00 Μέρες μουσικής στο BBC: Η Ρενέ Φλέμινγκ σε άριες του Στράους 16.00 Ο κουρέας της Σεβίλης. Όπερα 18.50 Η νυχτερίδα. Μπαλέτο 20.30 Το ημέρωμα της στρίγκλας. Του Ουίλιαμ Σαίξπηρ 22.40 Η εύθυμη χήρα. Όπερα 00.50 Γκαλά Μπετόβεν για την Πρωτοχρονιά

8

9

3

1

4

6

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

7

7

9

3

7

5

6

4

1

8

2

6

4

1

2

8

7

3

9

5

1

9

6

3

5

2

7

4

8

3

7

2

4

1

8

6

5

9

5

8

4

6

7

9

2

1

3

4

7

2

5

1

9

6

8

3

4

9

8

1

9

7

4

3

5

2

6

4

6

3

8

2

5

9

7

1

Η λύση του χθεσινού προβλήματος

ALPHA

ΤΗΛ.: 212-21.24.000

06.50 Μου το κρατάς μανιάτικο (Ε) 07.45 Θυρίδα τη-

SU DO KU 5

STAR

ΤΗΛ.: 210-34.21.201-4

06.15 Παιδικό πρόγραμμα 13.30 Ο Σκούμπι Ντου και οι εξωγήινοι εισβολείς. Ταινία κινουμένων σχεδίων 15.00 Χριστούγεννα στα τέσσερα. Κωμωδία 16.45 Το πολικό εξπρές: Ταινία κινουμένων σχεδίων 18.40 Η προδοσία 19.45 Ειδήσεις 20.55 Κλήρωση ΛΟΤΤΟ 21.00 Ο Τζακ και η φασολιά. Περιπέτεια 00.45 Χαμένες αγάπες. Δράμα 03.15 Mad city. Δράμα

2

ΑΝΤ1

ΤΗΛ.: 210-68.86.100

07.15 Εκείνες κι εγώ (Ε) 08.15 Wallace & Gromit: Στον τεράστιο λαχανόκηπο. Ταινία κινουμένων σχεδίων 10.00 Το πρωινό 12.50 Με αγάπη 13.00 Ειδήσεις 13.30 TV Quiz (Ε) 13.40 Άκρως οικογενειακόν 14.50 TV Quiz 15.00 Κωνσταντίνου και Ελένης (Ε) 16.00 TV Quiz 16.10 Το καφέ της Χαράς (Ε) 17.50 Βαλς με 12 θεούς 18.50 Mπρούσκο 20.00 Ειδήσεις 21.15 Σρεκ ο τρίτος. Ταινία κινουμένων σχεδίων 23.00 Τα καρντάσιανς 00.30 Γκάζι: Γιώργος Μαζωνάκης 01.30 Τελευταία νύχτα στην Αρένα: Αντώνης Ρέμος

ΤΗΛ.: 210-34.21.201-4

MEGA

ΤΗΛ.: 210-69.03.000

06.50 Μου το κρατάς μανιάτικο (Ε) 07.45 Θυρίδα τηλεπώλησης 08.00 Άκατα μάκατα με τα Ζουζούνια 09.45 Θυρίδα τηλεπώλησης 10.00 Πες μου ναι (Ε) 10.45 Θυρίδα τηλεπώλησης 11.00 Avenida Brasil (E) 12.00 Ειδήσεις 13.00 Ελένη (Βest of) 16.00 Δέστε τους! 17.25 Ειδήσεις. Δελτίο στη Νοηματική 17.30 Οικογενειακές ιστορίες (E) 18.30 Ειδήσεις 20.00 Κάτι ψήνεται (E) 21.00 Mην αρχίζεις τη μουρμούρα (Ε) 21.45 Γοργόνες και μάγκες. Κωμωδία 23.45 Μουσικό πρόγραμμα 02.45 Strong medicine. Δραματική σειρά

ΑΝΤ1

ΤΗΛ.: 210-68.86.100

ALPHA

ΤΗΛ.: 212-21.24.000

3

6 3

1

8

5

2

3

8

7

1

4

9 1

8

2 3

2

7 9

5

Δύσκολο

ΧΡΗΣΤΙΚΑ • ΕΚΑΒ 166 • ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ 11850 • ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ 14944 • ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΗ 199 • ΠΛΟΙΑ 1440 • KΤΕΛ 1440 • ΤΡΕΝΑ 1440 - τηλ. κράτησης 110 • ΛΙΜΕΝΑΡΧΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ 210-4511310-7 • «ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ» 210-3530000 • ΟΤΕ - ΒΛΑΒΕΣ 124 • ΔΕΗ 1253 • ΕΥΔΑΠ - ΒΛΑΒΕΣ 1022 • ΛΙΜΕΝΙΚΟ 108 • ΚΤΕΟ 1425 • ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ 171 • ΟΤΕ - ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΥ 11888

λεπώλησης 08.00 Μη μαδάς την Μαργαρίτα (Ε) 08.30 Εντιμότατοι κερατάδες (Ε) 09.30 Θυρίδα τηλεπώλησης 09.45 Frasier 10.45 Θυρίδα τηλεπώλησης 11.00 Avenida Brasil (E) 12.00 Ειδήσεις 13.00 Ελένη 16.00 Δέστε τους! 17.25 Ειδήσεις. Δελτίο στη Νοηματική 17.30 Οικογενειακές ιστορίες (Ε) 18.30 Ειδήσεις 20.00 Κάτι ψήνεται (Ε) 21.00 Πάμε πακέτο (Ε) 23.00 Μην αρχίζεις τη μουρμούρα (Ε) 23.45 Mr Bean 00.45 Xωρίς ίχνος

ΣΚΑΪ

ΤΗΛ.: 210-48.00.170-4

06.00 Ευθέως 07.00 Οι Έλληνες του πνεύματος και της Τέχνης (Ε) 08.00 Μαγειρέματα (Ε) 09.00 Δεινόσαυροι: Η μεγάλη μετανάστευση 10.00 Planet Earth 11.00 Lonely planet 12.00 Joy Xmas (E) 13.00 Tαξίδι στις πιο παράξενες γεύσεις 14.00 Γεύσεις στη φύση (Ε) 15.00 Γυρίσματα (Ε) 16.00 Traction (E) 16.45 Μαγειρεύω οικονομικά 17.30 Chef στον αέρα 18.45 Γλυκές αλχημείες (Ε) 19.45 Joy Xmas 21.00 Ειδήσεις 22.15 CIS Νέα Υόρκη 23.00 Οι επιζήσαντες 24.00 Blue bloods (E) 02.00 Joy Xmas (E)

ΒΟΥΛΗ

ΤΗΛ. 210-36.73.366

09.30 Xριστούγεννα ελληνικά - Χριστούγεννα αγάπης 13.00 Κίρι τε Κανάουα - Κοντσέρτο για τα Χριστούγεννα 14.00 Ένα έργο γεννιέται... Ρεμπράντ 15.00 Συναυλία αδελφοσύνης - Ραβένα 2012 16.30 Ο Πέτρος και ο Λύκος 17.00 Αλίκη 18.10 «Το αεροπλανάκι που μου χάρισε ο μπαμπάς μου». Κοινωνική ταινία 19.45 Ο μαγικός κόσμος του Σλάβα Πολούνιν. Άνθρωποι και χιμπατζήδες: Ομοιότητες 20.45 Αναζητώντας τον πολιτισμό μας. Από την Τουρκία στη Γερμανία 21.00 Η λίμνη των κύκνων 23.00 «Καλά Χριστούγεννα»: Κοινωνική ταινία 01.00 Αφιέρωμα στον Τζερόμ Ρόμπινς και την Opus Jazz

ΡΑΔΙΟ «ΣΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ» 105.5

ΤΗΛ.: 210-32.17.777

ΤΕΤΑΡΤΗ

ΠΕΜΠΤΗ

05:00-06:00 ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΑΖΑΡΑΚΗΣ «Σοφόν το σαφές», 06:00-07:00 ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΧΡΙΣΤΑΚΑΚΗ «Πρωινός Ιχνηλάτης», 07:00-09:50 ΚΩΣΤΑΣ ΑΡΒΑΝΙΤΗΣ «Η φυλή των φίλων», 10:05-10:10 ΗΛΙΑΣ ΜΑΜΑΛΑΚΗΣ «Ο Ηλίας Μαμαλάκης ακουμπάει κόκκινο», 10:10-11:00 ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΥΡΙΤΣΗΣ - ΑΓΓΕΛΟΣ ΤΣΕΚΕΡΗΣ «Νέα κατάσταση, νέα καθήκοντα», 11:00-12:00 ΚΩΣΤΑΣ ΒΑΞΕΒΑΝΗΣ «Hot Doc», 12:05-12:15 ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΚΡΑΟΥΝΑΚΗΣ «Το κόκκινο μοτοσακό», 12:15-13:00 ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΝΑΝΔΡΑΝΙΣΤΑΚΗΣ - ΝΙΚΟΣ ΦΙΛΗΣ «Με θέση και υπογραφή», 13:00-14:00 ΕΥΓΕΝΙΑ ΛΟΥΠΑΚΗ - ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΛΟΥΚΑΣ «Allegro... μα με τρόπο», 14:00-15:00 ΜΠΑΜΠΗΣ ΑΓΡΟΛΑΜΠΟΣ «Μαγκαζίνο», 15:00-15:30 ΣΤΑΘΗΣ ΣΧΙΝΑΣ «Η οικονομία στο κόκκινο», 15:30-16:00 ΑΛΕΚΑ ΖΟΥΜΗ «Σκορ στο Κόκκινο», 16:0016:55 ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΝΔΡΟΥΛΙΔΑΚΗΣ - ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΟΣ «Δυο γάιδαροι μαλώνανε», 16:55-17:00 ΕΝΘΕΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ, 17:00-18:30 ΜΑΚΗΣ ΜΗΛΑΤΟΣ «Η πόλη στο κόκκινο», 18:30-19:00 ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΡΑΠΤΟΠΟΥΛΟΣ «Και λίγα λέω», 19:00-20:00 ΦΩΤΕΙΝΗ ΛΑΜΠΡΙΔΗ «Avanti», 20:00-21:00 ΚΩΣΤΑΣ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ «Μαγκαζίνο», 21:00-22:00 ΓΙΩΡΓΟΣ ΞΥΛΟΥΡΗΣ «Ο αόρατος θίασος», 22:00-23:00 ΑΛΕΞΗΣ ΒΑΚΗΣ «Εδώδιμα και αποικιακά», 23:00-00:00 ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΗΝΑΣ «Inner city blues», 00:0001:00 ΝΙΚΟΣ ΠΕΤΡΟΥΛΑΚΗΣ «25η ώρα», 01:00-03:00 ΗΛΙΑΣ ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣ «Άνθη του κακού»

05:00-06:00 ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΑΖΑΡΑΚΗΣ «Σοφόν το σαφές», 06:00-07:00 ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΧΡΙΣΤΑΚΑΚΗ «Πρωινός Ιχνηλάτης», 07:00-09:50 ΚΩΣΤΑΣ ΑΡΒΑΝΙΤΗΣ «Η φυλή των φίλων», 10:05-10:10 ΗΛΙΑΣ ΜΑΜΑΛΑΚΗΣ «Ο Ηλίας Μαμαλάκης ακουμπάει κόκκινο», 10:10-11:00 ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΥΡΙΤΣΗΣ - ΑΓΓΕΛΟΣ ΤΣΕΚΕΡΗΣ «Νέα κατάσταση, νέα καθήκοντα», 11:00-12:00 ΚΩΣΤΑΣ ΒΑΞΕΒΑΝΗΣ «Hot Doc», 12:05-12:15 ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΚΡΑΟΥΝΑΚΗΣ «Το κόκκινο μοτοσακό», 12:15-13:00 ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΝΑΝΔΡΑΝΙΣΤΑΚΗΣ - ΝΙΚΟΣ ΦΙΛΗΣ «Με θέση και υπογραφή», 13:00-14:00 ΕΥΓΕΝΙΑ ΛΟΥΠΑΚΗ - ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΛΟΥΚΑΣ «Allegro... μα με τρόπο», 14:00-15:00 ΜΠΑΜΠΗΣ ΑΓΡΟΛΑΜΠΟΣ «Μαγκαζίνο», 15:00-15:30 ΣΤΑΘΗΣ ΣΧΙΝΑΣ «Η οικονομία στο κόκκινο», 15:30-16:00 ΑΛΕΚΑ ΖΟΥΜΗ «Σκορ στο Κόκκινο», 16:0016:55 ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΝΔΡΟΥΛΙΔΑΚΗΣ- ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΟΣ «Δυο γάιδαροι μαλώνανε», 16:55-17:00 ΕΝΘΕΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ, 17:00-18:30 ΜΑΚΗΣ ΜΗΛΑΤΟΣ «Η πόλη στο κόκκινο», 18:30-19:00 ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΡΑΠΤΟΠΟΥΛΟΣ «Και λίγα λέω», 19:00-20:00 ΦΩΤΕΙΝΗ ΛΑΜΠΡΙΔΗ «Avanti», 20:00-21:00 ΚΩΣΤΑΣ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ «Μαγκαζίνο», 21:00-22:00 ΓΙΩΡΓΟΣ ΞΥΛΟΥΡΗΣ «Ο αόρατος θίασος», 22:00-23:00 ΑΛΕΞΗΣ ΒΑΚΗΣ «Εδώδιμα και αποικιακά», 23:00-00:00 ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΗΝΑΣ «Inner city blues», 00:0001:00 ΝΙΚΟΣ ΠΕΤΡΟΥΛΑΚΗΣ «25η ώρα», 01:00-03:00 ΗΛΙΑΣ ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣ «Άνθη του κακού»

Η ΑΥΓΗ • ΤΕΤΑΡΤΗ 1 IANOYAΡΙΟΥ 2014

ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΙΚΟΣ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ

45 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΙΚΟΣ ΠΑΝΤΑΖΙΔΗΣ

EYΡΩΛΙΓΚΑ - ΦΑΣΗ ΤΩΝ «16»

Προτάσεις Βασιλειάδη για διαβούλευση...

Με Ούκιτς κόντρα στο Μιλάνο

Προτάσεις για εναλλακτικές μεθόδους χρηματοδότησης των αθλητικών Ομοσπονδιών, καθώς και για την εξοικονόμηση δαπανών, εισηγείται ο πρόεδρος της ΕΓΟ και β’ αντιπρόεδρος της ΕΟΕ Θανάσης Βασιλειάδης, ώστε ο ερασιτεχνικός αθλητισμός να παραμείνει «ζωντανός» μετά τη νέα δραματική μείωση των κρατικών επιχορηγήσεων. Ο αθλητικός παράγοντας στο εισηγητικό σημείωμά του αναφέρει ότι η μείωση της επιχορήγησης του ερασιτεχνικού αθλητισμού τα τελευταία πέντε χρόνια πλησιάζει το 90%, υπογραμμίζει ότι «ο αθλητισμός είναι κοινωνικό αγαθό» και επισημαίνει: «Εκτός από 1,5 εκατομμύριο ανέργους, έχουμε σήμερα στην Ελλάδα και 1,5 εκατομμύριο παιδιά και νέους που αθλούνται, είτε εγγεγραμμένοι σε σωματεία είτε όχι. Ποιος θα τολμήσει να τους στερήσει το δικαίωμα στην αγωνιστική δραστηριότητα, στη χαρά του αθλητισμού;» Οι «λύσεις» που προτείνονται δεν διαφοροποιούνται από την πολιτική της κυβέρνησης Σαμαρά - Βενιζέλου. Το μόνο που δεν κάνει ο κ. Βασιλειάδης είναι να ζητήσει αύξηση των κονδυλίων για τον αθλητισμό, να φέρει έστω και την παραμικρή αντίσταση στη μνημονιακή κυβέρνηση, αν και τα οικονομικά δεδομένα για την ομοσπονδία του προβλέπονται δραματικά. Σύμφωνα με το οικονομικό «σχέδιο» Στουρνάρα - Ανδριανού, η ΕΓΟ θα πάρει το 2014 επιχορήγηση 550.000 ευρώ, όταν η μισθοδοσία των διοικητικών υπαλλήλων αγγίζει τις 470.000 ευρώ και οι λειτουργικές δαπάνες (ενοίκιο γραφείων στο ΟΑΚΑ, ενοίκιο αθλητικών εγκαταστάσεων Αγίου Κοσμά και Μίκρας κ.λπ.) είναι άλλες 40.000 ευρώ! Θα απομείνουν δηλαδή μόλις 40.000 ευρώ για την τέλεση των Πανελλήνιων Πρωταθλημάτων, τις αμοιβές των ομοσπονδιακών προπονητών, τα οδοιπορικά αθλητών κ.λπ.! Ο Θανάσης Βασιλειάδης καταθέτει προτάσεις που δεν «ενοχλούν» -ουσιαστικά- την κυβέρνηση ως αντικείμενο διαβούλευσης: o Παραχώρηση του ΟΑΚΑ και άλλων εγκαταστάσεων στις Ομοσπονδίες, προκειμένου να δημιουργήσουν έσοδα οι ίδιες οι Ομοσπονδίες και παράλληλα να εξοικονομήσουν πόρους μέσα από κοινές δράσεις, τη συστέγασή τους και τη λειτουργία ενός ενιαίου γραφείου σχεδιασμού. o Να παραχωρηθούν στις Ομοσπονδίες και άλλες αθλητικές εγκαταστάσεις για την καλύτερη αξιοποίησή τους (π.χ. στο Εθνικό Γυμναστήριο Μίκρας, στη Θεσσαλονίκη, υπάρχουν το «Σπίτι της Γυμναστικής», το αθλητικό ξενοδοχείο, αλλά και το εγκαταλειμμένο κλειστό της πάλης που ρημάζει). o Η επίσημη φορολογία του κράτους στα τυχερά παιχνίδια έχει εκτοξευτεί σε ποσοστό 30% επί του τζίρου. Αν η πολιτεία αποφασίσει ότι μια φορά τον χρόνο, σε μια ειδική κλήρωση του λαχείου, οι μισοί φόροι θα δοθούν υπέρ του ερασιτεχνικού αθλητισμού, οι Ομοσπονδίες θα ενισχυθούν αυτόματα με επιπλέον 1214 εκατ. ευρώ. o Η τελευταία νομοθετική ρύθμιση προβλέπει φορολογική απαλλαγή για τις χορηγίες προς πολιτιστικά σωματεία, αλλά δεν ισχύει το ίδιο και για τα αθλητικά σωματεία. Δεν γίνεται η πολιτεία να εμποδίζει την προσέλκυση χορηγιών από ιδιώτες στον αθλητισμό, την ίδια ώρα που κλείνει τη στρόφιγγα της κρατικής επιχορήγησης. o Βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας, δεν επιτρέπεται σε ΝΠΔΔ να δίνουν χορηγίες σε ΝΠΙΔ. Αυτό όμως έχει ως συνέπεια να αδυνατεί η Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή, ως ΝΠΔΔ, να μεταβιβάσει στις Ομοσπονδίες τη χορηγία ύψους 1,5 εκατ. δολαρίων, η οποία έχει κατατεθεί από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή ως ετήσια ενίσχυση για ολυμπιακή προετοιμασία. * Το υπουργείο Οικονομικών θα πρέπει να μελετήσει μια ακόμη νομοθετική ρύθμιση, που θα δίνει σε όλες τις κερδοφόρες Α.Ε. τη δυνατότητα να αναλάβουν την ευθύνη ενός ανταποδοτικού τέλους απέναντι στην κοινωνία και τον αθλητισμό, με ένα μικρό ποσοστό των κερδών τους, από 0,1% έως 0,5%. Κάτι τέτοιο ισχύει άλλωστε σε όλες τις χώρες, όπου ο αθλητισμός δεν τυγχάνει αποκλειστικής χρηματοδότησης από το κράτος.

Ο Παναθηναϊκός κάνει πρεμιέρα για το 2014 αύριο (9.30 μ.μ.) στο ΟΑΚΑ...

ΓΑΜΟΙ Ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΗΣ του Σοφοκλή και της Τασίας το γένος Γρίβα, που γεννήθηκε στην Αθήνα και κατοικεί στον Διόνυσο, και η ΕΛΕΝΗ ΤΡΑΓΕΑ του Χρήστου και της Καλλιόπης το γένος Χατζηγιακουμή, που γεννήθηκε στην Αθήνα και κατοικεί στον Διόνυσο, θα παντρευτούν και ο γάμος θα γίνει στον Διόνυσο.

Η πρώτη αγωνιστική δραστηριότητα για το 2014 θα γίνει αύριο στο κλειστό του ΟΑΚΑ, όπου ο Παναθηναϊκός υποδέχεται (9.30 μ.μ., NOVA) στην πρεμιέρα της φάσης των «16» της Ευρωλίγκα την ιταλική Εμπόριο Αρμάνι Μιλάνο. Οι «πράσινοι» με ανεβασμένη ψυχολογία μετά τη νίκη επί του Ολυμπιακού στον ημιτελικό του Κυπέλλου, αλλά και από το «στραβοπάτημα» του «αιώνιου αντιπάλου» στη Δράμα, θέλουν να ξεκινήσουν με νίκη τον «μαραθώνιο» της δεύτερης φάσης, όπου -λογικά- «απαγορεύονται» οι εντός έδρας ήττες, αν θέλει κάποιος να τερματίσει στις δύο πρώτες θέσεις του ομίλου. Σε αντίθεση με τα δύο τελευταία ματς, κόντρα σε Ολυμπιακό και ΠΑΟΚ, ο Παναθηναϊκός θα παραταχτεί πλήρης στο αυριανό ματς, καθώς ο Ρόκο Λένι Ούκιτς πήρε κανονικά μέρος στην προπόνηση της Δευτέρας. Πλέον και με την επιστροφή του Ούκιτς ο Αργύρης Πεδουλάκης δεν αντιμετωπίζει κανένα πρόβλημα. Οι «πράσινοι» βρέθηκαν κανονικά στο γήπεδο για προπόνηση και χθες, τελευταία ημέρα του χρόνου. Η Εμπόριο Αρμάνι Μιλάνο βρίσκεται σε αγωνιστική άνοδο και αυτό το επιβεβαιώνουν τόσο η πρόκρισή της στο «Toπ-16» της Ευρωλίγκα (έκανε 5 νίκες - 5 ήττες, όπως και ο Παναθηναϊκός), όσο και οι συνεχόμενες νίκες της στο ιταλικό πρωτάθλημα, όπου πλέον βρίσκεται μόλις μία νίκη μακριά από την κορυφή.

«Θα πάμε στο ΟΑΚΑ για να δώσουμε μια μεγάλη μάχη με όλες μας τις δυνάμεις, χωρίς να σκεφτόμαστε τίποτε άλλο», δήλωσε ο προπονητής της ιταλικής ομάδας, Λούκα Μπάνκι, που αναφέρθηκε και στο νέο απόκτημα της ομάδας του, τον Ντάνιελ Χάκετ από τη Σιένα: «Η διαδικασία της προσαρμογής του κυλά αρκετά καλά. Είναι ένας πολύ ποιοτικός παίκτης και προσπαθεί να μπει γρήγορα στο κλίμα της ομάδας». Ο Χάκετ ήταν ένας από τους καλύτερους παίκτες της Ευρωλίγκα στην πρώ-

ΜΠΑΣΚΕΤ - ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ

Σε αναζήτηση αντικαταστάτη του Λο! Σήμερα η τελευταία μέρα για πιθανή αλλαγή στην Ευρωλίγκα... Σε αναζήτηση περιφερειακού παίκτη που θα αντικαταστήσει τον τραυματία Έισι Λο βρίσκεται ο Ολυμπιακός! Ο Αμερικανός άσος, MVP του τελικού του «φάιναλ φορ» της Ευρωλίγκα στο Λονδίνο, πονάει στο γόνατο, γεγονός που έχει προκαλέσει μεγάλο προβληματισμό στις τάξεις των Πρωταθλητών Ευρώπης. Μάλιστα ο Λο, στο παιχνίδι με τον ΚΑΟΔ την Κυριακή, δοκίμασε να αγωνιστεί για λίγα λεπτά, αλλά οι πόνοι ήταν έντονοι στο γόνατο και ζήτησε από τον Μπαρτζώκα να μην τον ξαναχρησιμποιήσει. Δεν πήρε μέρος στην προπόνηση της Δευτέρας και χθες θα έκανε νέες εξετάσεις για να διαπιστωθεί το μέγεθος του τραυματισμού. Το πρόβλημα αυτό του Λο έχει αναγκάσει τους ανθρώπους του Ολυμπιακού να κάνουν «έρευνα αγοράς» για την ανεύρεση του αντικαταστάτη του, αφού η νέα μάχη στην Ευρωλίγκα αρχίζει και οι «ερυθρόλευκοι» θα πρέπει να βιαστούν αν αποφασίσουν την αλλαγή, αφού η διορία της διοργανώτριας αρχής για οποιαδήποτε αλλαγή στο δυναμικό των ομάδων λήγει σήμερα, Πρωτοχρονιά.

Πιθανόν να... χαιρετίσει ο Έισι Λο!

Έτσι, στον κρίσιμο αγώνα της Παρασκευής με τη Φενέρμπαχτσε του Ζέλικο Ομπράντοβιτς, ο Γιώργος Μπαρτζώκας θα έχει μεν στη διάθεσή του τον Βασίλη Σπανούλη, που λόγω γαστρεντερίτιδας δεν αγωνίστηκε στη Δράμα, αλλά είναι απίθανο να αγωνιστεί ο Λο ή ο όποιος αντικαταστάτης του. Επιπλέον, προβλήματα τραυματισμού στη μέση αντιμετωπίζει κι ο Μπρεντ Πέτγουεϊ, που κι αυτός δεν αγωνίστηκε στη Δράμα.

τη φάση, έχοντας την τρίτη καλύτερη αξιολόγηση (19,4) μεταξύ όλων των παικτών της διοργάνωσης, με 13,3 πόντους μ.ο., 5,8 ασίστ και 4,2 ριμπάουντ. Αντίθετα, «παρελθόν» για το Μιλάνο είναι ο Μαρκίς Χέινς, που μάλλον θα αντικαταστήσει τον Χάκετ στη Σιένα. Για τον 5ο όμιλο της Ευρωλίγκα θα γίνουν αύριο Πέμπτη και οι αγώνες Μάλαγα - Λαμποράλ Κούτσα και Μπαρτσελόνα - Αναντολού Εφές, ενώ ο Ολυμπιακός υποδέχεται την Παρασκευή τη Φενέρμπαχτσε.

ΑΘΛΗΤΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ

Παράταση της αδειοδότησης... Την τελευταία στίγμη βρέθηκε, έστω και προσωρινή, λύση για τις αθλητικές εγκαταστάσεις, που η μία μετά την άλλη βγαίνουν «παράνομες». Με Κοινή Υπουργική Απόφαση, που συνυπέγραψαν οι υπουργοί Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας, Εσωτερικών Γιάννης Μιχελάκης, Δημοσίας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη Νίκος Δένδιας και ο υφυπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Γιάννης Ανδριανός, παρατείνονται οι υφιστάμενες άδειες λειτουργίας των αθλητικών εγκαταστάσεων μέχρι την 30ή Ιουνίου 2014. Με το τέλος της αγωνιστικής περίοδου και προκειμένου να δοθούν ξανά προς χρήση οι αγωνιστικοί χώροι που δεν έχουν τις προδιαγραφές, θα πρέπει οι αρμόδιες επιτροπές να συντάξουν τις σχετικές εκθέσεις βάσει των όσων ορίζει ο νόμος στο άρθρο 22 ν. 4049/2012.

46

Η ΑΥΓΗ • ΤΕΤΑΡΤΗ 1 IANOYAΡΙΟΥ 2014

ΑΡΘΡΑ

Η μετάλλαξη του νεοφιλελευθερισμού ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΚΑΠΑΚΟΥ

Ο Αντώνης Σαμαράς δείχνει πραγματικά μια συνέπεια στην υποστήριξη της μνημονιακής πολιτικής, παρά τις αντίθετες απόψεις που εξέφραζε πριν γίνει πρωθυπουργός. Θεωρεί πλέον «φυσιολογική χώρα» την Ελλάδα παρ’ ότι το κοινωνικό σώμα βιώνει τις δραματικές επιπτώσεις ως τραγωδία. Έκρηξη της ανεργίας πέρα από κάθε ιστορικό προηγούμενο για δυτική χώρα, μειώσεις αποδοχών επίσης άνευ προηγουμένου, εργασιακές σχέσεις λάστιχο, περικοπές στο κοινωνικό κράτος με δραματικές συνέπειες στα φτωχότερα κοινωνικά στρώματα και ιδιωτικοποιήσεις δημοσίων επιχειρήσεων, μερικές από τις οποίες είναι στρατηγικού χαρακτήρα. Πώς γίνεται ο σημερινός πολιτικός εκφραστής των νεοφιλελεύθερων αντιλήψεων να πανηγυρίζει βαφτίζοντας επιτυχία την καταστροφή; Δεν νομίζω πως η εμμονή σε μια νεοφιλελεύθερη λογική είναι επαρκής για να εξηγήσει τη στάση της σημερινής ηγεσίας της ελληνικής Δεξιάς. Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι ο νεοφιλελευθερισμός, ως οικονομικό πρόταγμα της Δεξιάς, ήταν η απάντηση του παραγωγικού καπιταλισμού στην κρίση του παραγωγικού καπιταλισμού, δηλαδή στον στασιμοπληθωρισμό, την κρίση που διαδέχθηκε τη μεταπολεμική αποκαλούμενη «χρυσή» περίοδο στις δυτικές χώρες. Ακόμη και ο νεοφιλελευθερισμός του Μίλτον Φρίντμαν: «Ελεύθερος να διαλέξεις» για τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης δεν περιελάμβανε τέτοιου είδους καταστροφή και μάλιστα ως προαπαιτούμενο για την ανάκαμψη. Με άλλα

Ο Σαμαράς υποστηρίζει ότι οι ιδιωτικοποιήσεις φέρνουν επενδύσεις, οι οποίες μεγεθύνουν την οικονομία και το ΑΕΠ. Δεν νοιάζεται αν αυτή η μεγέθυνση συνεπάγεται ή όχι παραγωγική ανάπτυξη, ούτε αν η χώρα χάνει έναν μοχλό της παραγωγικής της ανασυγκρότησης, ούτε αν αυτό συνεπάγεται απώλεια ενός κοινωνικού αγαθού. Η μεγέθυνση είναι αυτοσκοπός λόγια ακόμη και ο Φρίντμαν, συγκρινόμενος με τη σημερινή πολιτική της επεκτατικής λιτότητας, θα φάνταζε... παναγία. Για παράδειγμα η οικονομική πολιτική του Ρίγκαν, του πιο νεοφιλελεύθερου προέδρου των ΗΠΑ, η λεγόμενη «ριγκανόμικς», σε μια πενταετία αύξησε το δημόσιο έλλειμμα από τα 60 δισ. δολάρια στα 200 δισ. (από 2% σε 5% του ΑΕΠ). Τι σημαίνει αυτό; Ότι ο Ρίγκαν, για να επιτύχει τη μεγέθυνση της αμερικανικής οικονομίας, αύξησε το δημόσιο έλλειμμα παρ’ ότι νεοφιλελεύθερος.

Οι νεοφιλελεύθεροι της δεκαετίας του ‘70 δεν διανοήθηκαν να καταστρέψουν σε τέτοιο βαθμό μια δυτική χώρα (σ.σ.: άλλο πράγμα τι έκαναν και με το παραπάνω στις λεγόμενες τρίτες χώρες), προκειμένου να την καταστήσουν «φυσιολογική». Δεν ήταν πολιτικά δυνατόν να ισχυριστούν κάτι τέτοιο τη δεκαετία του ‘70 και του ‘80 και κατέφυγαν σε περιφερειακές χώρες, όπως η Χιλή, για να εφαρμόσουν λογικές σοκ. Τι συμβαίνει, επομένως, και οι επίγονοι των πραγματικών νεοφιλελεύθερων πανηγυρίζουν; Σήμερα έχουμε μετάλλαξη εκείνης της νεοφιλελεύθερης στρατηγικής, όπως άλλωστε συνέβη πολύ νωρίτερα με τον κλασικό φιλελευθερισμό του Λοκ ή την «ανοικτή κοινωνία» του Πόπερ και τη μετάλλαξη των πρώτων νεοφιλελεύθερων. Οι ιδεολογικές αναθεωρήσεις της Δεξιάς την οδηγούν όλο και περισσότερο σε συντηρητικές μετατοπίσεις και κατά συνέπεια περιορίζουν τη λαϊκότητά της. Ο αρπακτικός νεοφιλελευθερισμός προκρίνει το άμεσο και υψηλό κέρδος, την οικονομική μεγέθυνση και όχι το λογικό κέρδος και την παραγωγική ανάπτυξη. Ο Σαμαράς υποστηρίζει ότι οι ιδιωτικοποιήσεις φέρνουν επενδύσεις, οι οποίες μεγεθύνουν την οικονομία και το ΑΕΠ. Δεν νοιάζεται αν αυτή η μεγέθυνση συνεπάγεται ή όχι παραγωγική ανάπτυξη, ούτε αν η χώρα χάνει έναν μοχλό της παραγωγικής της ανασυγκρότησης, ούτε αν αυτό συνεπάγεται απώλεια ενός κοινωνικού αγαθού. Δεν νοιάζεται, επίσης, αν οι εταιρείες που διεκδικούν τα ελληνικά «φιλέτα» είναι στην πραγματικότητα μεγάλες δημόσιες εταιρείες άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Τι σημαίνει, για παράδειγμα, η αδιαφορία της κυβέρνησης για την εγχώρια φαρμακοβιο-

Η οικονομική πολιτική του Ρίγκαν, του πιο νεοφιλελεύθερου προέδρου των ΗΠΑ, η λεγόμενη «ριγκανόμικς», σε μια πενταετία αύξησε το δημόσιο έλλειμμα από τα 60 δισ. δολάρια στα 200 δισ.! Σήμερα η πολιτική της Δεξιάς μεταλλάσσεται από τη νεοφιλελεύθερη στρατηγική του Φρίντμαν στον αρπακτικό καπιταλισμό. Όπως είχε αναθεωρηθεί ο κλασικός φιλελευθερισμός του Λοκ από τους νεοκλασικούς αρχικά, την ιέρεια του νεοφιλελευθερισμού Έιν Ραντ αργότερα, ή «η ανοικτή κοινωνία» του Πόπερ από τη σχολή του Σικάγου στη συνέχεια. Οι συνεχείς ιδεολογικές αναθεωρήσεις της Δεξιάς την οδηγούν σε όλο και πιο συντηρητικές μετατοπίσεις και προκαλούν μείωση της λαϊκότητάς της

μηχανία προς όφελος μεγάλου πολυεθνικού κολοσσού με πρόσχημα κάποιες μειώσεις της τιμής ορισμένων φαρμάκων; Σημαίνει στοχοπροσήλωση στην οικονομική μεγέθυνση, αδιαφορία για την παραγωγική ανάπτυξη με όρους και κανόνες, που σε συνδυασμό με μεγάλες παρεμβάσεις του Δημοσίου μπορούν να αυξήσουν την παραγωγή και την απασχόληση. Είναι ποτέ δυνατόν στη σημερινή εποχή οποιαδήποτε παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας να μην έχει στο επίκεντρο την απασχόληση; Και όμως είναι για τους μεταλλαγμένους νεοφιλελεύθερους. Ο προσφορότερος δρόμος για να επιβληθεί η εσωτερική υποτίμηση είναι η μαζική ανεργία... Η ενίσχυση της παραγωγής και της απασχόλησης δεν συνιστά προτεραιότητα του Σαμαρά. Η σημερινή ηγεσία της Δεξιάς φαίνεται να πιστεύει ότι μπορεί να πάρει μπροστά η οικονομία αρκούμενη στις εξαγωγές, χωρίς την ενίσχυση της εσωτερικής ζήτησης και τη στοχευμένη αύξηση της κατανάλωσης σε προϊόντα και υπηρεσίες με υψηλή εσωτερική προστιθέμενη αξία. Είναι πλάνη αν δεν πρόκειται, το πιθανότερο, για ηθελημένη πολιτική επιλογή αναδιανομής του πλούτου υπέρ των πλουσιότερων στρωμάτων. Όπως δείχνουν οι έρευνες, τα τέσσερα τελευταία χρόνια, το εισόδημα του 10% των φτωχότερων στρωμάτων μειώθηκε στο μισό! Δηλαδή οι φτωχοί έγιναν ακόμη φτωχότεροι.

Η ΑΥΓΗ • ΤΕΤΑΡΤΗ 1 IANOYAΡΙΟΥ 2014

47

ΑΡΘΡΑ

Μοιραία η Χρυσή Αυγή τρίτο κόμμα; ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΚΑΡΗ

Ξεκινάει μία από τις πιο περίπλοκες χρονιές για τη χώρα μας. Περίπλοκη με αυτά που ξέρουμε και προβλέπουμε. Στο τέλος, σε έναν χρόνο θα ελέγξουμε όσα λέμε. Αν και αυτή η διαδικασία αξιολόγησης ή αυτοκριτικής -υπάρχει και αυτός ο ξεχασμένος όρος- δεν συνηθίζεται, δεν ζητείται, δεν εκτιμάται... Τον κεντρικό ρόλο θα έχουν οι εκλογικές διαδικασίες. Θα επηρεάσουν πολλά, οι νέοι συσχετισμοί θα δώσουν ώθηση είτε θα μπλοκάρουν εν εξελίξει διεργασίες. Θα έχουμε χρόνο να τα ζυγίσουμε. Για κείνο που δεν έχουμε χρόνο και πρέπει εγκαίρως να ληφθούν σημαντικές αποφάσεις είναι η απειλή της Χρυσής Αυγής. Μάλλον το 2014 θα είναι η καθοριστική χρονιά για το μέλλον της. Οι δικαστικές έρευνες προχωρούν με τον ρυθμό τους, αποκαλύπτοντας σε βάθος τον χαρακτήρα και τη δράση της εγκληματικής οργάνωσης. Υπάρχει προσώρας μια νηνεμία, αλλά δεν θα κρατήσει. Υπάρχουν δύο μείζονα θέματα:

Αν και φαίνεται να είμαστε μακρυά από την ημέρα που θα αρχίσει το δικαστήριο για τον Μιχαλολιάκο, τον Κασιδιάρη και τους ομοίους τους, όσα έχουν αποκαλυφθεί δημιουργούν σοβαρό ερώτημα αν η Χρυσή Αυγή μπορεί να χρησιμοποιήσει τη διαδικασία του Άρειου Πάγου για να συμμετάσχει στις εκλογές. Στα δικαστήρια οι τύποι αυτοί θα οδηγούνται ως εχθροί της δημοκρατίας και το ανώτατο δικαστήριο θα τους δέχεται ως κόμμα που σέβεται το σύνταγμα; Εδώ έχουμε γεγονότα, στοιχεία που δείχνουν ότι η δήλωση σεβασμού του συντάγματος είναι ψευδής. Το δεύτερο, που σχετίζεται με το πρώτο, αλλά είναι πολύ ευρύτερο, είναι προοπτική η Χρυσή Αυγή να είναι στις ευρωεκλογές -ή στις εθνικές- τρίτο κόμμα, ή έστω να παραμένει στις δημοσκοπήσεις τρίτη. Το κύριο είναι η δική της επιρροή, αλλά υπάρχει και η δυσκολία -επί του παρόντος, έστω- του ΚΚΕ να ανέβει στην τρίτη θέση και οι διαφωνίες στον χώρο της Κεντροαριστεράς που δεν της επιτρέπουν -επί του παρόντος, έστω- να

Το 2014, καθοριστική χρονιά για το μέλλον της εγκληματικής οργάνωσης. Τρίτο κόμμα σημαίνει στροφή επί τα ακροδεξιά και παρεμπόδιση αλλαγής των οικονομικών και κοινωνικών πολιτικών

συνενωθεί ή να συσπειρωθεί. Ερχόμαστε, επομένως, στα λόγια εκείνων που επισημαίνουν ότι η προέχουσα σύγκρουση με τη Χ.Α. πρέπει να είναι πολιτική. Μόνον που δεν διευκρινίζουν. Τι εννοούν πολιτική αντιμετώπιση; Δηλώσεις και έκδοση ανακοινώσεων; Μα αυτά γίνονται. Πολιτική μάχη σημαίνει πρωτίστως μάχη συσχετισμών. Προτείνουν, υπάρχει η δυνατότητα κοινών πρωτοβουλιών των άλλων κομμάτων -έστω ορισμένων- που να τροποποιήσει τους συσχετισμούς σε βάρος της Χ.Α., να εμποδίσει τη διάβρωση των κρατικών υπηρεσιών; Η βάσιμη εντύπωση που έχει δημιουργηθεί είναι ότι τα κόμματα παρακολουθούν κάπως μοιραία την πορεία της Χ.Α. προς την τρίτη θέση. Αυτή η εξέλιξη μόνον αρνητική θα είναι και επικίνδυνη. Και θα προκαλέσει πολύ μεγάλη ένταση. Θα προκαλέσει εμπόδια στη δικαστική διερεύνηση, ενώ θα δώσει νέα ώθηση στην προπαγάνδα των εχθρών της δημοκρατίας και στην οργανωτική τους ανάπτυξη. Σί-

γουρα θα στρίψει τον άξονα, τους πολιτικούς συσχετισμούς δεξιότερα. Ας μην παραπλανούνται τα κομματικά επιτελεία από την αντιμνημονιακή ρητορεία. Θα προκαλέσει προσκόμματα σε κάθε απόπειρα αλλαγής των οικονομικών και κοινωνικών πολιτικών. Η οργάνωση αυτή ζει, τροφοδοτείται από κάθε εμφυλιοπολεμική αντιπαράθεση και θα την προκαλέσει στη βάση της διαίρεσης δεξιά/αριστερά. Δεν υπάρχει τρόπος να γυρίσουμε στην προ κρίσης «κανονικότητα» για να ηττηθεί ως διά μαγείας η Χ.Α. Τώρα, μέσα στην κρίση, εγκαίρως πριν σηκώσει πάλι κεφάλι, πρέπει να υποχωρήσει. Τώρα είναι η απειλή. Αναμφίβολα θέλει κόπο και χρόνο κάθε προσπάθεια πολιτικής συνεννόησης των κομμάτων. Το βασικό, αρχικό ερώτημα είναι: είναι σίγουροι, ξέρουν πώς θα διαχειριστούν τις πολιτικές εξελίξεις με τη Χ.Α. τρίτο κόμμα; Αν ναι, καλά βαδίζουν. Αν όχι, θα πρέπει να διερευνήσουν νέες επιλογές δράσης και συντονισμού.

Πάσο με φλος στον άσο! ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΧΡΗΣΤΟΥ

Η αποκάλυψη της Monde, ότι η Μέρkελ στην τελευταία σύνοδο κορυφής είπε ότι «αν η Ελλάδα έπρεπε να εγκαταλείψει την Ευρωζώνη, τότε η έξοδός της θα έφερνε και την έξοδο όλων μας», είναι συγκλονιστική. Τότε γύρω από την Ελλάδα δεν υπήρχε χρόνος να δημιουργηθεί... υγειονομική ζώνη. Οι αγορές θα αναζητούσαν το επόμενο θύμα και στο τέλος θα διαλυόταν η Ευρωζώνη. Ένα κρίσιμο κομμάτι του παζλ προστίθεται στο «σχέδιο Εφιάλτης» με τη συμμετοχή των κυβερνητικών δυνάμεων, του ΠΑΣΟΚ, της Ν.Δ., και τους αφελείς συνοδοιπόρους της ΔΗΜ.ΑΡ. ΞΕΚΙΝΑΜΕ από τη νίκη του ΠΑΣΟΚ τον Οκτώβριο του 2009, όπου ο Γ. Παπανδρέου αναλαμβάνει την πρωθυπουργία με πλειοψηφία 160 βουλευτών και με βασικό προεκλογικό σλόγκαν «Λεφτά υπάρχουν. Εκατομμύρια, τρισεκατομμύρια.» Δεν ήξερε την πραγματικότητα; Ασφαλώς την ήξερε. Άλλωστε, ουσιαστικά, ο Κ. Καραμανλής τού παρέδωσε την εξουσία γνωρίζοντας το τι πρόκειται να γίνει. Λίγο μετά, ο ΓΑΠ άρχισε να καλλιεργεί την ιδέα για είσοδο και συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα «σωτηρίας» της ελληνικής οικονομίας. Όταν τον ρωτούσαν για τις αναφορές και τις επαφές που είχε με το

ΔΝΤ, απαντούσε πως δεν πρόκειται να ζητήσει τη συμμετοχή του Ταμείου στο πρόγραμμα, απλώς είναι χρήσιμες οι τεχνικές γνώσεις του. ΕΝΑ μήνα μετά τον εκλογικό του θρίαμβο, ο ΓΑΠ συναντάται με τον Στρος Καν, διευθυντή του ΔΝΤ, και συζητάει τη συμμετοχή του Ταμείου στο πρόγραμμα διάσωσης. Όπως αποκάλυψε ο Γάλλος αξιωματούχος στο «Canal +», ο Παπανδρέου πίεζε αφόρητα για τη συμμετοχή του ΔΝΤ. Όταν σε παρατήρησή του ο Στρος Καν ανέφερε ότι αυτό είναι σχεδόν αδύνατον διότι θα αντιδράσουν ο Σαρκοζί και η Μέρκελ, η απάντηση που έλαβε από τον ΓΑΠ ήταν «αυτό άσ’ το σε μένα»! Με λίγα λόγια, ο Παπανδρέου ήταν ενήμερος του σχεδίου που ετοιμαζόταν με τη συγκατάθεση της Μέρκελ και του Σαρκοζί και αμερικανικών νεοφιλελεύθερων κέντρων, ενώ ο Στρος Καν δεν ήταν! ΛΙΓΟΥΣ μήνες μετά, στις 23 Απριλίου του 2010, έχουμε το περιβόητο μήνυμα του ΓΑΠ, από το Καστελόριζο για την επίσημη είσοδο στο πείραμα με την πρωτοφανή για τα δεδομένα της Ευρωζώνης συμμετοχή του ΔΝΤ! Το πείραμα αρχίζει και ο αφελής ΓΑΠ, βλέποντας ότι το κυβερνητικό μιούζικαλ που φανταζόταν πάει για ταινία τρόμου με βαμπίρ, κάνει την ύστατη προσπάθεια να σωθεί, ανακοινώνοντας δημοψήφισμα για την έγκριση του Μνημονίου από τον ελληνικό

Ενώ ο Γ. Παπανδρέου είχε στο τραπέζι, όπως παραδέχεται η Μέρκελ, το καλύτερο... φύλλο για να διαπραγματευτεί με επιτυχία, πήγε πάσο. Σαμαράς και Βενιζέλος έκαναν το κορόιδο για να τους ανατεθεί η εξουσία

λαό. Αμέσως καλείται σε απολογία από τους πανικόβλητους Σαρκοζί και Μέρκελ (!!) και τη νύχτα της 2ας Νοεμβρίου του 2011, στις Κάννες, με προσβλητικό τρόπο διατάσσεται να αλλάξει το διακύβευμα του δημοψηφίσματος και να ρωτήσει τον ελληνικό λαό αν

θέλει να μείνει ή να βγει από το ευρώ. Με λίγα λόγια, ενώ είχε στο τραπέζι, όπως παραδέχεται η Μέρκελ, φλος στον άσο, όχι μόνο πήγε πάσο, αλλά του πήραν και τα σώβρακα απολύοντάς τον! Ο αντιμνημονιακός τότε Σαμαράς έκανε το κορόιδο για να βουτήξει την εξουσία και ο ατσογλάνιστος Βενιζέλος λιγουρευόταν το όλον ΠΑΣΟΚ. ΑΛΛΩΣΤΕ η επίσημη παραδοχή από το ΔΝΤ των εγκλημάτων που συντελέστηκαν από την τρόικα στην Ελλάδα δεν αφήνει αμφιβολίες. Η διαρροή της έκθεσης του ΔΝΤ (10.10.2013) στη WSJ με χαρακτηρισμό, άκρως απόρρητη κατηγορούσε για ανεπάρκεια την Ε.Ε. Κατηγορούσε επίσης και τη διευθύντριά του, Κριστίν Λαγκάρντ, μαζί με αρκετούς τεχνοκράτες για συστηματική παραβίαση του καταστατικού του Ταμείου στην ελληνική περιπέτεια. Όπως ομολογήθηκε, το μεγαλύτερο όφελος από το πακέτο βοηθείας του 2010 δεν το καρπώθηκε η Ελλάδα όσο ευρύτερα η Ευρωζώνη, που αγόρασε χρόνο για να χτίσει ένα τείχος προστασίας των ευάλωτων κρατών - μελών της, ενώ οι μεγάλες τράπεζες ξεφορτώνονταν τα πακέτα των ελληνικών ομολόγων που επρόκειτο να κουρευτούν. Και όλα αυτά για την πατρίδα, όπως μας λένε Σαμαράς, Βενιζέλος και λοιπές κεντροαριστερές δυνάμεις. dchristou52@gmail.com

TETAΡΤΗ 1 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2013

Η ΑΥΓΗ

ΡΗΣΕΙΣ&

ΑΝΤΙΡΡΗΣΕΙΣ Το μαύρο στην ΕΡΤ και η ΔΤ

Μίκης: Δεν θα λύσω το πρόβλημα Βενιζέλου «Πώς είναι δυνατόν να με εμπλέκουν στα παιχνίδια τους οι παντός είδους εκπρόσωποι του προσωπικού της υποτέλειας και μάλιστα ως παράγοντα λύσης στο πρόβλημά τους;». Με αυτή τη φράση ο Μίκης Θεοδωράκης απέρριπτε αιχμηρά χθες την επικοινωνιακού τύπου πρόταση που του απηύθυνε δημόσια ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ να είναι υποψήφιος Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Παρ’ ότι γνώριζε ότι ο μεγάλος μουσικοσυνθέτης δεν ενδιαφέρεται για κάτι τέτοιο, αφού το είχε διευκρινίσει και με αφορμή πρόταση που του είχε κάνει παλαιότερα ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, ο Ευ. Βενιζέλος, από τηλεοπτική συνέντευξή του και έπειτα από τη συνεδρίαση της ΚΠΕ, είπε ότι ο νέος Πρόεδρος θα μπορούσε να είναι κάποιος του μεγέθους του Μ. Θεοδωράκη. Η απάντηση του Μ. Θεοδωράκη ήρθε χθες, σε έντονα αυστηρό ύφος κατά του Ευ. Βενιζέλου. Σε δήλωσή του ανέφερε πως όλοι γνωρίζουν ότι ο ίδιος είναι από εκείνους που, παρά τις προσπάθειες του «προσωπικού της υποτέλειας» να τους «καταδικάσει σε σιγή», συνεχίζουν να σκέφτονται και να μάχονται αντιμνημονιακά και αντισυστημικά. «Πώς είναι λοιπόν δυνατόν να με εμπλέκουν στα παιχνίδια τους οι παντός είδους εκπρόσωποι του προσωπικού της υποτέλειας και μάλιστα ως παράγοντα λύσης στο πρόβλημά τους;» αναρωτιέται και καταλήγει: Μπροστά στον στόχο για την κατάκτηση της Εθνικής μας Ανεξαρτησίας, «ας μου επιτραπεί να θεωρώ τα πολιτικά παιχνίδια που απασχολούν το υπάρχον πολιτικό δυναμικό σαν ένα τμήμα της βαθειάς κρίσης ενός πολιτικού χώρου ο οποίος εγκατέλειψε προ πολλού τον ελληνικό λαό τυφλωμένος από πολιτικές φιλοδοξίες και απέναντι στον οποίο η δική μου θέση είναι η κάθετη αντίθεση και η ανθρώπινη θλίψη».

Εκτός του κυρίου Λιάπη και των βουλευτών που κάνουν το σκ.. τους παξιμάδι για να ζήσουν -όπως μας αποκάλυψε πρόσφατα ο κ. Τζαμτζής-, η κρίση έχει χτυπήσει και άλλους συμπολίτες μας. Μόνο που δεν χτύπησε την αξιοπρέπειά τους. Αντιθέτως, την ατσάλωσε γιατί δεν ήταν πλαστή σαν τις πινακίδες του Μισέλ

Δύο δρόμοι για την Ευρώπη

Ας υποθέσουμε ότι περνάει της Μέρκελ και οι ευρωπαϊκές χώρες μοιάζουν στη Γερμανία. Μπορεί κανείς να διαβεβαιώσει τους πολίτες όλων των χωρών ότι αν τα πράγματα εξελιχθούν με αυτόν τον τρόπο, αυτό θα είναι προς το καλύτερο για ολόκληρη της Ευρώπη; Νομίζω πως όχι. Πρώτον γιατί αν όλες οι ευρωπαϊκές χώρες μοιάσουν της Γερμανίας, ποιος θα είναι ελλειμματικός; Η Κίνα και οι αναπτυσσόμενες χώρες ή μόνο οι ΗΠΑ; Συνήθως οι πιο απλοϊκές απόψεις, όπως αυτή της Μέρκελ, ότι δηλαδή πρέπει να μοιάσουμε της Γερμανίας και να γίνουμε πλεονασματικοί, είναι οι μεγαλύτερες ανοησίες ή οι μεγαλύτερες πλάνες. Μια στοιχειώδης προσέγγιση του προβλήματος στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα αρκούσε για να πεισθεί και ο πιο δύσπιστος προτεστάντης ότι οι ευρωπαϊκές χώρες δεν μπορούν ταυτόχρονα να είναι πλεονασματικές και μάλιστα στον ίδιο βαθμό με τη Γερμανία. Αυτό δεν γίνεται, για τον απλούστατο λόγο ότι τα ευρωπαϊκά πλεονάσματα θα ήταν διεθνή ελλείμματα. Ποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι μια Ευρωπαϊκή Ένωση τόσο πλεονασματική δεν θα είναι αιτία πολέμου διεθνώς; Κανείς, είναι θέμα κοινής λογικής, η οποία φαίνεται ότι λείπει από τους ιθύνοντες του Βερολίνου ή, το πιθανότερο, έχουν άλλες στοχεύσεις. Τα πλεονάσματα του ενός είναι ελλείμματα του άλλου. Οι χώρες της Ευρωζώνης έχουν εκχωρήσει τη νομισματική τους κυριαρχία, κι όμως αυτός ο τομέας εξε-

λίσσεται σε αχίλλειο πτέρνα της ένωσης. Η Ε.Ε. δεν έχει πραγματική Κεντρική Τράπεζα και όταν αυτή, υπό την πίεση των γεγονότων, αναγκάζεται να παρέμβει χορηγώντας ρευστότητα, όπως έγινε με την Ιταλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία και την Ελλάδα, το Βερολίνο διαμαρτύρεται. Αν όμως η ΕΚΤ δεν προχωρούσε, κατά παρέκκλιση, το ευρώ θα είχε ήδη πέσει. Τα πραγματικά προβλήματα της Ευρωζώνης, ως σύνολο, δεν είναι ανυπέρβλητα και σε κάθε περίπτωση είναι υποδεέστερα άλλων χωρών, με εξαίρεση ίσως το συνταξιοδοτικό λόγω της γήρανσης του πληθυσμού της. Όσο η Μέρκελ επιμένει στη γραμμή της σκληρής λιτότητας και των γερμανικών πλεονασμάτων, τα προβλήματα της Ευρωζώνης θα οξύνονται. Η Ευρωζώνη χρειάζεται αλλαγή στρατηγικής με πολιτική ευρωπαϊκής απομείωσης του χρέους, ανακύκλωση πλεονασμάτων και μεταφορά αναπτυξιακών πόρων, όπως ένα νέο σχέδιο Μάρσαλ, και βεβαίως αλλαγή αρχιτεκτονικής, που θα της επιτρέψει να απεγκλωβιστεί από τις νεοφιλελεύθερες αγκυλώσεις. Η Μέρκελ επιμένει στην πολιτική Χούβερ, ενώ έχουμε το προηγούμενο Ρούσβελτ ως προς τον τρόπο υπέρβασης της κρίσης. Η πρώτη γραμμή είναι καταστροφική, η δεύτερη ανοίγει δρόμους χωρίς να αποτρέπει την προοπτική βαθύτερων μετασχηματισμών. ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΠΑΚΟΣ

Ν. ΛΙΟΝ.

Τι μας περιμένει το 2014; Οι περισσότεροι Έλληνες αισθάνονται και δηλώνουν πως μας περιμένει το χειρότερο. Οι αντοχές τελείωσαν, οι ανοχές τελειώνουν, οι ενοχές που καλλιεργήθηκαν ξέφτισαν - ας είναι καλά κι ο Λιάπης με τον Κάντα. Η νέα χρονιά προβάλλει σαν θολό τοπίο στην ομίχλη. Βλέπεις τι προσδοκούν οι Έλληνες για το αύριο στις δημοσκοπήσεις και τρομάζεις. Ακόμα και η ελπίδα, που λένε ότι πεθαίνει τελευταία, δεν δείχνει τόσο καλά στην υγεία της. Ευτυχώς, μαζί με όλα τ’ άλλα τελειώνουν και τα ψέματα, οι απάτες, οι αυταπάτες, τα προπαγανδιστικά prozac και οι πολιτικές αμφεταμίνες. Η συγκυβέρνηση που τα εκπροσωπεί βουλιάζει στον ίδιο τον πολιτικό της βάλτο, φορτωμένη όλα τα ΝΑΙ στους δανειστές και τα ΟΧΙ στον λαό. Τινάζεται βέβαια να ξεφύγει, πιάνεται από τα μαλλιά της δραχμής, από τα χάδια των εταίρων, από τις συνενοχές των συνεταίρων - αλλά είναι τελειωμένη, όσο κι αν κορδακίζεται πρωτοχρονιάτικα επί της ρημαγμένης χώρας. Πάει ο παλιός ο χρόνος με ό-

ΤΗΣ ΩΡΑΣ ΤΟΥ ΘΑΝΑΣΗ ΚΑΡΤΕΡΟΥ

2014 - έτος κατά του φόβου λη αυτή την παλιατσαρία λοιπόν. Αυτό είναι βέβαιο. Τι έρχεται όμως; Η πολιτική ανατροπή, η Αριστερά, η ώρα της αλήθειας, θα πει ο αισιόδοξος. Και θα έχει δίκιο - αυτό έρχεται. Μόνο που την αισιοδοξία του δεν τη συμμερίζονται όλοι - ούτε καν οι περισσότεροι. Ο φόβος ότι ένα νέο ψέμα θα αντικαταστήσει το παλιό ψέμα τρώει τα σωθικά της κοινωνίας. Φόβος έμφυτος, βολεμένος, καλλιεργημένος, υποδαυλισμένος, φροντισμένος, φανατισμένος - αλλά πα-

νταχού παρών. Κι εσείς τι νέο θα φέρετε; Σε τι διαφέρετε; Τι έχετε να προσφέρετε; Και γιατί συμφέρετε; Αυτός ο φόβος είναι ο μεγάλος αντίπαλος της Αριστεράς σήμερα και πιο πολύ αύριο. Γιατί η Αριστερά (υποτίθεται ότι) δεν είναι συμβούλιο εντεταλμένων σωτήρων, ούτε ανακτοβούλιο σοφών - ψηφίστε μας να σας λύσουμε τα προβλήματα. Είναι επένδυση στη δύναμη της λαϊκής μαχητικότητας, πρωτοβουλίας, παρέμβασης. Καμιά σημαντική αλλαγή, πολύ περισσότερο ανατροπή, δεν είναι δυνατή χωρίς αυτή, και με μια κοινωνία παράλυτη από τον φόβο τού σήμερα και την προκαταβολική απογοήτευση του αύριο. Συνεπώς και κάπως ρητορικά: Με τον λόγο, τις προτάσεις, τη στάση, το παράδειγμα, τη σωφροσύνη, την αποφασιστικότητα, την αυτοπεποίθηση, την απαγόρευση της γκρίνιας, το 2014 να νικηθεί ο φόβος. Και «έξω», στους υποψήφιους αρχόμενους, αλλά και «μέσα», στους επίδοξους άρχοντες....

Το 2013 η Ελλάδα κατάφερε μια παγκόσμια πρωτοτυπία. Να κλείσει την κρατική τηλεόραση και να διατηρήσει επί μήνες το μαύρο στη συγκεκριμένη συχνότητα των τηλεοπτικών δεκτών. Μοναδικό πραγματικά. Δεν συνέβη πουθενά αλλού. Η είδηση έγινε πρωτοσέλιδο διεθνώς και κατοχυρώθηκε στα «επιτεύγματα» της σημερινής κυβέρνησης και βεβαίως στα μεγάλα γεγονότα της χρονιάς που πέρασε. Μετά από μήνες απουσίας το σήμα επανήλθε με έναν μεταβατικό φορέα που ως στόχο είχε να καλύψει την απουσία της δημόσιας τηλεόρασης για το «μικρό» διάστημα που θα απαιτηθεί έως ότου βγει στον αέρα η ναυαρχίδα της ελληνικής ενημέρωσης, η ΝΕΡΙΤ. Προσωπικά, θα χαιρόμουν πραγματικά να έβλεπα μια δημόσια τηλεόραση που θα λειτουργεί όχι ως κρατική. Θα χαιρόμουν ακόμα περισσότερο να το έβλεπα αυτό σε «ζωντανή μετάδοση» και χωρίς καμία ενδιάμεση μαύρη ή γκρίζα σκιά... Όμως τα φαινόμενα και το στήσιμο της ΔΤ μέχρις στιγμής δεν προδιαθέτουν για κάτι φωτεινό. Η ΕΡΤ έκλεισε, σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, γιατί αποτελούσε παράδειγμα ανομίας. Σωστό. Μόνο που όσοι κινούσαν τα νήματα της ανομίας δεν διώχθηκαν ποτέ. Απολύθηκαν κάποιες χιλιάδες υπαλλήλων, αλλά αυτοί δεν εμπλέκονταν ούτε σε αναθέσεις ούτε σε κοστολόγια. Ο τρόπος επίσης με τον οποίο γίνονται σήμερα οι αναθέσεις και εγκρίνονται οι παραγωγές δεν πείθει στο ελάχιστο ως προς την αιτιολόγηση κλεισίματος της ΕΡΤ. Όταν θες να πολεμήσεις την ανομία (από όπου κι αν αυτή προέρχεται), δεν ψηφίζεις τροπολογίες που νομιμοποιούν τον ειδικό διαχειριστή για το κλείσιμο της ΕΡΤ να παρανομεί. Επίσης όταν κλείνεις έναν δημόσιο φορέα και ανοίγεις έναν άλλο, φροντίζεις να αποζημιώσεις τους απολυμένους, να εξοφλήσεις τις όποιες υποχρεώσεις της εταιρείας στην Ελλάδα και το εξωτερικό συνολικά και όχι με επιλεκτικά κριτήρια. Φροντίζεις κυρίως να περισώσεις κάτι από αξιοπρέπεια που απώλεσες και αφαίρεσες. Φροντίζεις το καινούργιο να έχει κάτι νέο. Διαφορετικό, άφθαρτο και φωτεινό. Όταν όμως το χτίζεις ξεσκονίζοντας χθεσινά εγχειρίδια, τότε το νέο δεν δικαιολογεί την απόρριψη του παλαιού. ΠΑΝΟΣ ΧΑΡΙΤΟΣ

52 9 771108 990135