PSYCHIATRIE

CENTRUM PSYCHIATRIE

ARTIKELS

ABSTRACT 1

Discontinuation of continuation or maintenance electroconvulsive therapy caused by the COVID-19 pandemic: a naturalistic study investigating relapse in patients with major depressive disorder

Van De Velde N, Geerts PJ, Tandt H, Titeca K, et al. The Journal of ECT, 2021, 37(4), 230-237

ABSTRACT Continuation or maintenance electroconvulsive therapy (C/M-ECT) is recommended to reduce relapse rates of patients with major depressive disorder. During the ongoing COVID-19 pandemic, ECT services have come under pressure or needed to close because of redirected resources and safety reasons.

We investigated the impact of C/M-ECT discontinuation on relapse in patients with unipolar depressive disorder in Flanders, Belgium. Between March 30 and June 18, 2020, all patients receiving C/M-ECT in 2 ECT centers were included.

Continuation or maintenance electroconvulsive therapy was discontinued in 33 patients and continued in 4 patients. Relapse was defined as the need to restart ECT or the need for hospitalization. Depressive symptoms were assessed every 3 weeks using the Patient Health Questionnaire, the Clinical Global Impression Scale, and 2 additional patientrated questions. Relapse in the discontinuation group was 60.6%. All 4 patients who continued ECT remained remitted. Kaplan-Meier survival analysis showed significantly shorter relapse rates for patients receiving bitemporal and/or frequent C/M-ECT (1- to 2-week intervals). Patients older than 60 years showed longer survival rates.

Our results confirm earlier prospective and retrospective data regarding the efficacy and importance of C/M-ECT as relapse prevention. After treatment discontinuation, close monitoring of early warning signs for relapse is crucial, especially in the first few months. With the COVID-19 pandemic continuing, our data provide an indication of the necessity to ensure adequate care and access to ECT not only for the acutely ill but also for the vulnerable patients who are depending on C/M-ECT. ABSTRACT 2

Euthanasia in adults with psychiatric conditions: a descriptive study of the experiences of Belgian psychiatrists

Verhofstadt M, Audenaert K, Van den Broeck K, Titeca K, et al. Science progress, 2021, 104(3), 1–23

ABSTRACT To investigate the experience of psychiatrists who completed assessment procedures of euthanasia requests from adults with psychiatric conditions (APC) over the last 12 months. Between November 2018 and April 2019 a cross-sectional survey was sent to a sample of 753 psychiatrists affiliated with Belgian organisations of psychiatrists to gather detailed information on their latest experience with a completed euthanasia assessment procedure, irrespective of its outcome (i.e.euthanasia being performed or not).

Information on 46 unique cases revealed that most APC suffered from comorbid psychiatric and/or somatic disorders, and had received different kinds of treatment for many years prior to their euthanasia request. Existential suffering was the main reason for the request. The entire procedure spanned an average of 14months, and an average of 13.5months in the 23 cases that culminated in the performance of euthanasia. In all cases, the entire procedure entailed multidisciplinary consultations, including with family and friends.

Psychiatrists reported fewer difficulties in assessing due care criteria related to the APC’s self-contemplation – for example, unbearable suffering on top of the due care criteria related to their medical condition; incurability due to lack of reasonable treatment perspectives. In a few cases in which euthanasia was the outcome, not all legal criteria were fulfilled in the reporting physicians’ opinions. Both positive and negative experiences of the assessment procedure were reported: for example, reduced suicide risk for the APC; an emotional burden and a feeling of being pressured for the psychiatrist.

This study confirms that euthanasia assessment in APC entails a lengthy process with diverse complexities, and psychiatrists require support in more than one respect if the assessments are to be handled adequately. Thorough evaluation of current guidelines is recommended: that is, to what extent the guidelines sufficiently address the complexities around (e.g.) assessing legal criteria

or involving relatives. We formulate various avenues for further research to build on this study’s insights and to fill remaining knowledge gaps.

PRESENTATIES/ CONGRESSEN

ABSTRACT 1

Euthanasie bij psychisch lijden ten gevolge van een psychiatrische aandoening – psychiaters de lat mag hoog: streven naar een deskundige aanpak.

Titeca K

februari 2021, 10e Vlaams Geestelijke Gezondheidscongres, Antwerpen (online)

ABSTRACT In België kunnen patiënten hun leven beëindigen via euthanasie. Jaarlijks zien we een toename in het aantal uitgevoerde euthanasiecasussen. Ook het aantal uitgevoerde euthanasiecasussen op basis van een psychiatrische aandoening is gestegen: van 5 casussen tussen 2003-2007 over 72 casussen tussen 2008-2012 tot 181 casussen tussen 2013-2017. Al is er sinds 2017 een lichte daling te zien in het aantal uitgevoerde psychiatrische euthanasiecasussen, toch gaan er steeds meer stemmen op om de huidige euthanasiewet terug te schroeven of te verstrengen voor deze specifieke groep patiënten die hoofdzakelijk lijden aan een psychiatrische aandoening (anders dan dementie), temeer daar enkele psychiatrische euthanasiecasussen recent onderworpen werden aan juridische toetsing.

Nederlands onderzoek wees uit dat psychiaters een eerder terughoudende houding aannemen en zelden euthanasieverzoeken van deze patiëntengroep honoreren. Maar hoe staan Belgische psychiaters tegenover de euthanasiewet en -praktijk bij psychiatrische patiënten? Welke concrete ervaringen hebben zij reeds achter de kiezen? Zijn ze eventueel (nog) bereid om een concrete rol in dergelijke euthanasieprocedures te vervullen? Zo ja, voelen zij zich voldoende geruggesteund door de wettelijke bepalingen en/of recent gepubliceerde adviesteksten of is er nog ruimte voor verbetering?

Dit symposium maakt de eerste onderzoeksresultaten uit zowel Vlaams- als Franstalig België bekend over de houding en ervaringen van psychiaters rond dit topic. Ook zoomen we in op een belangrijk kerncriterium in euthanasie-assessment: de wilsbekwaamheid. Uit Nederlands onderzoek bleek namelijk dat artsen soms gebruik maken van verschillende beoordelingscriteria alsook al eens tot tegengestelde conclusies kwamen inzake wilsbekwaamheid. We pluizen uit hoe Belgische psychiaters dit criterium beoordelen.

ABSTRACT 2

Euthanasie bij psychisch lijden ten gevolge van een psychiatrische aandoeningGerichtheid op de doodswens en het leven.

Titeca K

februari 2021, 10e Vlaamse Geestelijke Gezondheidscongres, Antwerpen (online)

ABSTRACT Sinds de euthanasiewet in werking trad, nam het aantal psychiatrische patiënten dat via euthanasie is overleden gestaag toe. Hoewel zij slechts een kleine minderheid van het totale aantal sterfgevallen via euthanasie vertegenwoordigen, beroeren zij de samenleving het meest. Tijdens de laatste jaren heeft dit namelijk geleid tot talrijke verhitte discussies geleid tussen voor-, midden- en tegenstanders van de euthanasiewet bij ‘ondraaglijk psychisch lijden door een psychiatrisch ziektebeeld.’

Tijdens dit symposium zoomen we in op de patiënt die de vraag naar euthanasie stelt en diens naasten. Wat noopt een patiënt om de vraag naar euthanasie te stellen? Wat maakt hun lijden zo ondraaglijk dat zij de weg naar euthanasie willen bewandelen? Onderzoek leert ons dat de hele euthanasieprocedure soms als een vorm van extra lijden wordt gepercipieerd.

Anderzijds leert onderzoek ons ook dat het patiënten een vorm van geruststelling kan bieden, het gevoel van ernstig genomen te worden, en zelfs een hernieuwde kracht kan geven om therapie en dientengevolge het leven een nieuwe kans te geven. We zien in de praktijk dat patiënten hun euthanasieverzoek soms op eigen verzoek intrekken. Mede vanuit deze ervaringen heeft de Vlaamse Vereniging voor Psychiatrie het 2-sporenbeleid geïntroduceerd om met elke patiënt zowel het spoor richting de uitklaring van de euthanasievraag alsook het spoor van alternatieve levenspaden te bewandelen, liefst geflankeerd door de naasten van de patiënt. De laatste jaren heeft de krachtgerichte herstelbeweging het levenspad mee geplaveid. Dit symposium zal tevens het eerste Inloophuis alsook een nieuw ontworpen informatiebrochure voor patiënten en naasten lanceren.