Bob Marley werd geboren in Jamaica in een klein dorpje zonder elektriciteit en stromend water. Zijn jeugd bracht hij door in het getto van Kingston, waar hij op zijn zeventiende zijn eerste nummers opnam. Hij klom op tot wereldfaam, werd de bekendste politieke entertainer ter wereld en voor velen een symbool van vrijheid en hoop.
Dit fotoboek neemt de lezer mee naar de jaren zeventig en de hoogtijdagen van Bob Marley & The Wailers. BABYLON BY BUS is een onmisbaar boek voor iedere liefhebber van Bob Marley en reggae.
9 789082 265040
Hanekroot_omslag_NL.indd 1
BABYLON BY BUS BOB MARLEY & THE WAILERS in Nederland
In het voorjaar van 1976 brachten Marley en The Wailers de reggae-revolutie naar het Europese vasteland. De band kwam naar Amsterdam, waar ze enthousiast werd ontvangen door fans en de pers. Tussen 1977 en 1980 volgden uitverkochte concerten in Den Haag, Rotterdam (twee keer) en Geleen.
MARTIJN HUISMAN & GIJSBERT HANEKROOT
I
n BABYLON BY BUS: Bob Marley & The Wailers in Nederland beleven we opnieuw het gouden tijdperk van reggae in de jaren zeventig, toen Bob Marley Nederland bezocht en reggaemuziek haar grootste triomfen vierde. BABYLON BY BUS beschrijft in detail de concerten van Marley in Nederland en brengt die verhalen tot leven met de unieke foto’s van popfotograaf Gijsbert Hanekroot. De zwart-wit en full colour foto’s vangen Marley op zijn best.
BABYLON BY BUS BOB MARLEY & THE WAILERS In Nederland
MARTIJN HUISMAN & GIJSBERT HANEKROOT
10-07-18 14:42
INHOUD Introductie 1975 | Live in London! De strijd van een pionier: Dave van Dijk 1976 | De Rastaman in Amsterdam Avonturen van een platenbaas: Evert Wilbrink 1977 | Met de bus naar Den Haag Oog voor fotografie: Gijsbert Hanekroot 1978 | De reggaeparty van het jaar in Rotterdam Man achter de schermen: Leon Ramakers 1978 | In de ijshal van Geleen Marley in zijn eigen woorden 1980 | Afscheid in Rotterdam Passie en toewijding: Mike van der Linde Nawoord De platen Bronnen Dankwoord Over de auteurs
11 | babylon by bus
1975 LIVE IN LONDON! D
e geschiedenis van reggae in Nederland begint rond 1970. Een klein groepje en thousiastelingen draait de muziek op de radio en probeert het te introduceren bij het Nederlandse publiek. Er zijn enkele num mers doorgekomen die dan onder de noemer reggae worden geschaard. Zo heeft Desmond Dekker in 1969 een nummer één notering met ‘Israelites’, gevolgd door successen van Dave & Ansil Collins, Greyhound, en The Pioneers in 1971. Pas vanaf 1972 komt de in ternationale carrière van de reggae van de grond, als Chris Blackwell namens Island Records The Wailers – waartoe naast Bob Marley ook Bunny Livingston, Peter Tosh en de gebroeders Barrett behoren – contracteert. Het resulteert in het eerste echte reggae album Catch A Fire in 1973, dat hetzelfde jaar nog wordt gevolgd door Burnin’. De tweepla ten bestaan vooral uit nummers die Marley en zijn band al eerder hebben gemaakt op Jamaica en die voor Island Records opnieuw zijn opgenomen voor een internationale release. Blackwell voegt elektrische gitaren en keyboards toe aan de opnames om de mu ziek meer ‘rock-’n-roll’ en dus toegankelijker voor een Westers publiek te maken.
Laat in 1973, voor hun grote internationale doorbraak, scoren Bob Marley & The Wailers een bescheiden hit in Nederland met het nummer ‘Get Up Stand Up’ van het album Burnin’. Het nummer wordt in november de alarmschijf bij Radio Veronica als het radio station op zoek is naar nummers om de ach terban mee te mobiliseren. Veronica is op dat moment namelijk een zogenaamde ‘zee zender’ of piratenzender en dreigt door de Nederlandse overheid te worden gesloten. Volgens Evert Wilbrink, toentertijd platen baas voor Island Records in de Benelux bij bmg-Ariola, ontwikkelde de populariteit van reggae in Nederland zich echter zeer lang zaam. Een van de redenen hiervoor was de onbekendheid bij het Nederlandse publiek van de Jamaicaanse film The Harder They Come. De lowbudgetfilm van regisseur Perry Henzell, met een glansrol voor reggae-artiest Jimmy Cliff, was in 1973 uitgekomen en brak na een aarzelend begin internationaal door als een culthit. In de film maakt de kijker niet alleen kennis met de charismatische Cliff, maar ook met de muziekindustrie, het dage lijkse leven en de criminaliteit in en rondom
Reggae music is a music created by Rasta people, and it carry earth force, people rhythm‌ it is a rhythm of working people, movement, a music of the masses, seen? BOB MARLEY
babylon by bus | 16
Twee legendarische concerten op 17 en 18 juli 1975 in de Londense Lyceum Ballroom zetten Marley & The Wailers definitief op het pad naar wereldwijde faam. Island Records- eigenaar Chris Blackwell noemt de optredens sensationeel en een keerpunt in de carrière van Marley. Jaren later schrijft Island Records in een persbericht over deze twee concerten dat: [they] fully established Marley as the most evocative and potent performer of the Seventies. ‘It was reggae’s finest hour,’ commented the Melody Maker, whose front- page headline simple stated: ‘marley, king of reggae!’ Those concerts sub sequently provided the band with a stunning live album and their first-ever British pop hit, ‘No Woman, No Cry’. Bob Marley, one of the great street poets of our time, had brought reggae into the mainstream of popular music. Gedurende de twee memorabele en tumul tueuze avonden in Londen bouwen Marley en zijn band onder het oog van de internationale muziekpers een geweldige podiumreputatie op. Op uitnodiging van Island Records zijn ook enkele Nederlandse journalisten naar Londen afgereisd om de concerten bij te wonen en Marley te interviewen. In het nog internetloze tijdperk is het de schrijvende pers die reggae en Bob Marley groot kan maken. Volgens Anton Witkamp, destijds directeur van platenmaatschappij bmg- Ariola Benelux, is de doorbraak van Marley vooral te danken aan deze groep journalisten. ‘In het midden van de jaren zeventig was de popjournalistiek bijzonder machtig. Muziek krant Oor kon groepen maken of breken’, herinnert Witkamp zich in gesprek met Jan van der Plas.
babylon by bus | 24
25 | babylon by bus
DE STRIJD VAN EEN PIONIER DAVE VAN DIJK ‘De grote massa van de pop-consumenten wordt door het holle geleuter van de smaakbedervers op Hilversum III op een dwaalspoor gebracht’
Naar aanleiding van de berichtgeving over de concerten in Londen neemt in de aanloop naar het eerste bezoek van Marley aan Neder land de aandacht van media en publiek snel toe. In de Haagsche Post (tegenwoordig HP/De Tijd) verschijnen kort na elkaar twee uitgebrei de artikelen van de hand van Dave van Dijk. Van Dijk is een van de eerste Nederlanders die Marley ontmoet. Bei den bivakkeren in de winter van 1968 in de Zweedse hoofdstad Stock holm. De dan nog vrijwel onbekende Jamaicaan verblijft enkele maanden in Zweden om samen met de Amerikaanse zanger Johnny Nash nummers te schrijven voor een film soundtrack. Van Dijk: ‘Hij [Johnny Nash] heeft een uiterst zwijgzame Jamaicaan bij zich met een groen-geel-rood gebreid mutsje op. De paar woorden die ik met de man probeer te wisselen verzanden in wederzijds onbegrip. Johnny Nash geeft hoog op van zijn muzikale kwaliteiten. Ik kan Nash niet uitstaan en vergeet het voorval. Pas jaren later zal ik me realiseren met Bob Marley van doen gehad te hebben.’ Van Dijk begint zich vanaf 1974 in reggae te verdiepen. Voor hem is reggae een nieuw en interessant geluid, met songteksten bovendien die echt ergens over gaan. ‘Bob Marley’s stem klinkt wat klaaglijk, eerder verdrietig dan verontwaardigd. De muziek is ontspannen, heeft niets van het agressieve geschetter dat zoveel Europese zoge naamd revolutionaire muziek kenmerkt.’ In de jaren erna probeert Van Dijk hartstochtelijk het Nederlandse publiek te interesseren voor de muziek van Jamaica. In 1978 is het bijvoorbeeld op zijn instigatie dat er geluidsopnamen worden gemaakt van het concert van Marley in de Rotterdamse Ahoy. De schrijver en programmamaker van
83 | babylon by bus
1978 DE REGGAEPARTY VAN HET JAAR IN ROTTERDAM N
a een afwezigheid van dik tien maan den, begint het muzikale jaar voor Mar ley & The Wailers in april 1978 met een optreden op het One Love Peace-concert in Kingston. Het is de eerste keer sinds de aan slag op zijn leven in december 1976 dat Marley weer in Jamaica optreedt. Net als het Smile Jamaica-concert anderhalf jaar eerder, is ook het One Love Peace-concert bedoeld om de politieke spanningen op Jamaica te vermin deren door de twee rivaliserende politieke facties en hun aanhangers nader bij elkaar te brengen. Ruim dertigduizend Jamaicanen zijn die avond in april getuige van een bijzon der moment als Marley tijdens zijn optreden onverwachts de twee leiders van de twee poli tieke partijen op het podium vraagt. Terwijl hij een geïmproviseerde versie van het num mer ‘Jamming’ ten gehore brengt, verenigt
Marley de handen van de twee mannen bo ven zijn hoofd. Een uniek moment in de ge schiedenis van Jamaica en in het leven van Marley, waarin hij op symbolische wijze de twee leiders, hun partijen en de Jamaicaanse bevolking tracht te verzoenen. Later dat jaar krijgt hij voor deze nobele daad zelfs de Third World Peace Medal uitgereikt door de Verenigde Naties. Ondanks deze gebeurtenissen is de internati onale muziekpers steeds kritischer over Mar ley, in het bijzonder vanwege het nieuwe al bum Kaya dat in maart 1978 verschijnt. Na de aanslag op zijn leven is Marley volgens velen afgestapt van de sociale kritieken in zijn songteksten en zich meer gaan richten op ro mantische en commerciële reggae. Het nieu we album bestaat vooral uit softere nummers
Bob Marley werd geboren in Jamaica in een klein dorpje zonder elektriciteit en stromend water. Zijn jeugd bracht hij door in het getto van Kingston, waar hij op zijn zeventiende zijn eerste nummers opnam. Hij klom op tot wereldfaam, werd de bekendste politieke entertainer ter wereld en voor velen een symbool van vrijheid en hoop.
Dit fotoboek neemt de lezer mee naar de jaren zeventig en de hoogtijdagen van Bob Marley & The Wailers. BABYLON BY BUS is een onmisbaar boek voor iedere liefhebber van Bob Marley en reggae.
9 789082 265040
Hanekroot_omslag_NL.indd 1
BABYLON BY BUS BOB MARLEY & THE WAILERS in Nederland
In het voorjaar van 1976 brachten Marley en The Wailers de reggae-revolutie naar het Europese vasteland. De band kwam naar Amsterdam, waar ze enthousiast werd ontvangen door fans en de pers. Tussen 1977 en 1980 volgden uitverkochte concerten in Den Haag, Rotterdam (twee keer) en Geleen.
MARTIJN HUISMAN & GIJSBERT HANEKROOT
I
n BABYLON BY BUS: Bob Marley & The Wailers in Nederland beleven we opnieuw het gouden tijdperk van reggae in de jaren zeventig, toen Bob Marley Nederland bezocht en reggaemuziek haar grootste triomfen vierde. BABYLON BY BUS beschrijft in detail de concerten van Marley in Nederland en brengt die verhalen tot leven met de unieke foto’s van popfotograaf Gijsbert Hanekroot. De zwart-wit en full colour foto’s vangen Marley op zijn best.
BABYLON BY BUS BOB MARLEY & THE WAILERS In Nederland
MARTIJN HUISMAN & GIJSBERT HANEKROOT
10-07-18 14:42