Remembering Radio Maldives

‫ރޑިއޯ‬ ‫ރއްޖޭގެ ޭ‬ ‫ވހި ާ‬ ‫ދި ެ‬ ‫‪1962‬‬

‫‪2011‬‬

‫އަޅުގަ ނޑުގެ ބައެއް ހަނދާންތައް‬

‫ބަދުރުއްނަޞރު‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪1‬‬

‫‪a‬‬ ‫މއ‪ .‬ވިލުވެލި‬ ‫މާލެ‬

‫އައްސަލާމް ޢަލައިކުމް!‬ ‫އަޅުގަނޑު މިލިޔުން ހަދިޔާ މިކުރަނ‪ ،‬އަޅުގަނޑާއެކު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯ ބްރޯޑްކާސްޓިންގގެ ދާއިރާއިން‪ ،‬ގައުމަށާއި‬ ‫ރައްޔިތުންނަށް ޚިދުމަތް ކުރައްވަން ހިތްވަރާއެކު މަސައްކަތް ކުރެއްވި އަޅުގަނޑުގެ ހުރިހާ އެކުވެރިންނަށާއި އަދި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯ‬ ‫ފޫހިކަމެއްނެތި‪ ،‬ލޯތްބާއި އިތުބާރާއެކު‪ ،‬އަޑުއައްސަވަމުން ގެންދެވި‪ ،‬ހުރިހާ އެހުންތެރިންނަށެވެ‪.‬‬

‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ" އޮތް ޙާލާއި‪،‬‬ ‫ބލިކް ސާރވސް ް‬ ‫މިއަދު ދިވެހިރާއްޖޭގައި "ރައްޔިތުންގެ ރޭޑިއޯ" ނުވަތަ "ޕަ ް‬ ‫އެއަށް އަޅާނުލެވޭ މިންވަރުފެނުމުން‪ ،‬ވަރަށް ދެރަވެއެވެ‪ .‬ދުވަސްކޮޅަކުން‪ ،‬މި ދިވެހިޖައްވުން ރައްޔިތުންގެ ރޭޑިއޯގެ ސިގްނަލު‬ ‫ތށް ކުރެވޭ ކަމަކަށް ވެގެން‪،‬‬ ‫ނޏެއްގެ ދަށުން‪ ،‬ފައިދާ ހޯދާގޮ ަ‬ ‫މުޅިން ނެތިގެން ދިއުމަކވެސް އެކަށގެންވާ ކަމެކެވެ‪ .‬ކުންފު ް‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ނުހިންގޭނެއެވެ‪ .‬އެކަމަކ‪ ،‬ރައްޔިތުންގެ ފައިސާއިން ރައްޔިތުންނަށް ދައުލަތުން ދޭންޖެހޭ އަސާސ‬ ‫ރައްޔިތުންގެ ް‬ ‫ޚިދުމަތެކެވެ‪.‬‬ ‫ޕސިފިކް ބްރޯޑްކާސްޓިންގ ޔުނިއަން‬ ‫‪ 2016‬ވަނަ އަހަރު ދުނިޔޭގެ ރޭޑިއޯ ދުވަސް ފާހަގަ ކުރުމުގެގޮތުން އޭސިއާ‪ެ -‬‬ ‫ޕގެ ކުރިއަރާފައިވާ ޤައުމުތަކުން ކުރެވުނު ސާރވޭއަކުން އެގިގެންދިޔައ‪،‬‬ ‫(އޭ‪.‬ބ‪.‬ޔޫ‪ ).‬އިން ނެރެފައިވާ ރިޕޯރޓުން ދައްކާގޮތުގައި‪ ،‬ޔޫރަ ް‬ ‫ދުނިޔޭގައި އަދިވެސް ރަސްކަންކުރަނ ރޭޑިއޯކަމެވެ‪ .‬ރައްޔިތުންނާ އެންމެގާތުން‪ ،‬އެންމެ ފަސޭހައިން ލިބިގަނެވޭ ވަޞލަތަކ ހަމަ‬ ‫ރޭޑިއޯކަމެވެ‪.‬‬

‫ބރުކުރާ ވަރަށްވުރެ‪،‬‬ ‫ހންގެ ސަރުކާރަށް އިތު ާ‬ ‫ބއެއްޤައުމުތަކުގައި އެމ ު‬ ‫އޭ‪.‬ބ‪.‬ޔޫ‪.‬ގެ ސާރވޭ ދައްކާ ގޮތުން‪ަ ،‬‬ ‫ބޑެވެ‪.‬‬ ‫ބތް ޮ‬ ‫ބރު ކުރާ މހުންގެ ނިސް ަ‬ ‫ރޭޑިއޯއަށް އިތު ާ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪2‬‬

‫ށ‬ ‫ބލް ލގް ސދާ ލޮލުން ދެކިލަން‪ 2.5 ،‬މިލިއަން މހުންދަނޑަ ް‬ ‫ހަފްތާއެއްގެ ތެރޭގައި‪ ،‬ޔޫރަޕިއަން ފުޓް ޯ‬ ‫އރައެވެ‪.‬‬ ‫ވސް އެ މެޗްތައް ރޭޑިއޯއިން އަޑުއަހާ މހުން ‪ 420‬މިލިއަނަށް ަ‬ ‫ވަންނަކަމަށް ދައްކައެވެ‪ .‬ނަމަ ެ‬

‫އކަނ‪04 ،‬‬ ‫ބކްގައި ހޭދަކުރާކަމަށް ދަ ް‬ ‫ޔޫރަޕްގެ ޢާންމު ރައްޔިތަކު‪ ،‬އޭނާގެ މުޅި ޙަޔާތުގައިވެސް ފޭސް ު‬ ‫މަސްދުވަހެވެ‪ .‬އެހެންނަމަވެސް‪ ،‬ރޭޑިއޯ އަޑުއެހުމުގައި އޭނާގެ ޢުމުރުން ‪ 09‬އަހަރު ހޭދަކުރާކަމަށް ސާރވޭއިން ދައްކައެވެ‪.‬‬ ‫މިއ މިއަދުވެސް ދުނިޔޭގެ އެންމެ ކުރިއަރައިފައިވާ‪ ،,‬ޔޫރަޕްގެ ޤައުމުތަކުގައި ރޭޑިއޯއަށް ރައްޔިތުންގެ‬ ‫ބބަކ‪،‬‬ ‫ބޑު އެއް ސަ ަ‬ ‫ބތަކެއް ހުރެގެންނެވެ‪ .‬އެންމެ ޮ‬ ‫ބ ު‬ ‫ބޑުކަން ދައްކުވައިދޭ މިންވަރެވެ‪ .‬ސަ ަ‬ ‫ތެރޭގައިހުރި ޝައުޤުވެރިކަމުގެ ޮ‬ ‫ބރެވެ‪.‬‬ ‫ރޭޑިއޯއަށް ކުރެވޭ އިތު ާ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪3‬‬ ‫ނވިއްޖެނަމަ‪،‬‬ ‫ގ ެ‬ ‫އ ރަނގަޅަށް ދެނެ ަ‬ ‫ބނުންތަ ް‬ ‫ބއްރުގައި‪ ،‬ރަނގަޅު ދިރާސާއެއްކުރެވި‪ ،‬ރައްޔިތުންގެ ޭ‬ ‫އޭޝިޔާ ަ‬ ‫ބޑުތަން ގިނަކަމަށެވެ‪.‬‬ ‫ނތެރިން ޔޫރަޕަށްވުރެވެސް އޭޝިޔާގައި މާ ޮ‬ ‫ނަތޖާ ދައްކާނ‪ ،‬ރޭޑިއޯގެ އެހު ް‬ ‫މިއ އަޅުގަނޑުމެންގެ ސަރުކާރުތަކުގައި ތިއްބެވި ޢިއްޒަތްތެރި ޕޮލިސމޭކަރުންނާ އަދި އެހެނިހެން ސިޔާސ‬ ‫ފަރާތްތަކުން‪ ،‬އަދި ޤައުމު ހިންގަވަންތިއްބެވި ވެރިން‪ ،‬އަދި ޚާއްޞަކޮށް ބްރޯޑްކާސްޓިންގ ދާއިރާގައި މަސައްކަތް ކުރައްވާ‬ ‫ބޭފުޅުން‪ ،‬ފިސާރި ރަގަޅަށް ވިސްނަވައި ޚިޔާލުކުރައްވަން ވެއްޖެކަމެކެވެ‪.‬‬ ‫ހލުންތެރިކުރުވައި‪ ،‬ރައްޔިތުންގެ ދިރިއުޅުމުގެ‬ ‫ރައްޔިތުންނަށް ރަނގަޅު‪ ،‬ސައްޙަ މެސެޖްތަކެއްދ‪ ،‬ރައްޔިތުން ޭ‬ ‫ފެންވަރާއި‬

‫ތަޢުލމ‬

‫މތިކުރަން‬ ‫ފެންވަރު ަ‬

‫މިއަދުވެސް‬

‫ރޭޑިއޯއަކ‪،‬‬

‫މުހިންމު‬

‫ނ‬ ‫ކ ް‬ ‫ވަޞލަތެއް ަ‬

‫ބލުކުރެވި‪،‬‬ ‫ޤަ ޫ‬

‫ށ‬ ‫އެކަންކަމަ ް‬

‫ބބަކ‪ ،‬ރޭޑިއޯއަކ‪ ،‬ކޮންމެ ކަމެއް ކުރަން އުޅެމުންވެސް‪ ،‬އަޑު އެހޭނެ އެއްޗަކަށްވެފައި‪ ،‬އަދި‬ ‫ބޖެހެއެވެ‪ .‬ސަ ަ‬ ‫މަގުފަހިކޮށްދެއްވަން އެ ަ‬ ‫އެއިން ފޮނުވައިދޭ މެސެޖް ސދާ އެހުންތެރިޔާގެ ސިކުޑިއަށް ފޯރުކޮށްދޭތއެވެ‪ .‬އަދި މޑިއާ އަކ‪ ،‬އިންސާނ ތަރައްޤގެ މައިގަނޑު‬ ‫ބލެވޭތއެވެ‪.‬‬ ‫ބރުކަމުގައި ެ‬ ‫ބކަމަށްވެފައި‪ ،‬ޑިމޮކްރަސއެއްގައި އެއ‪ ،‬ހަރަރުވަނަ ާ‬ ‫އެއް ތަނ ު‬ ‫ކުދިކުދި ރަށްތަކެއްގެ މައްޗަށް އެކުލެވިގެންވާ‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖެފަދަ‬

‫ގައުމަކަށް އެންމެ އެކަށގެންވަނ‪AM ،‬‬

‫ނނެވެ‪.‬‬ ‫ބ ް‬ ‫ބ ު‬ ‫ބދަތަކެއް‪ ،‬މާ އުސް ޢިމާރާތްތަކެއް ނެތުމުގެ ސަ ަ‬ ‫ގން ރޭޑިއޯ ސިގްނަލް ފޮނުވުމެވެ‪ .‬ފަރު ަ‬ ‫ބނުންކޮށް ެ‬ ‫ޓްރާންސްމޓަރ ޭ‬ ‫ބހޭ މާހިރުން‪ ،‬އެތަކެއް‬ ‫ބނުންކުރާ ވަޞލަތަކަށްވެސް ވާތއެވެ‪ .‬މިއ ކަމާ ެ‬ ‫ރޭޑިއޯ އަކ‪ ،‬އެންމެން އެކުގައި އަޑުއެހުމަށް ޭ‬ ‫ބސްވުމެކެވެ‪.‬‬ ‫ދިރާސާތަކެއް ކުރުމަށްފަހު ވެފައިވާ އެއް ަ‬ ‫އ‬ ‫ތރި ކަމެކެވެ‪ .‬އެއ‪ ،‬މިހާރުގެ ސްމާރޓް ފޯނުތަކުންވެސް ރޭޑިއޯގެ ޗެނެލްތަ ް‬ ‫ބނުން ެ‬ ‫ސްޓްރމް ކުރުމަކވެސް ޭ‬ ‫ބން ދަތި ވަޞލަތެކެވެ‪.‬‬ ‫ބޑު އަދި ލި ު‬ ‫ބފައިވާތއެވެ‪ .‬އެހެނަސް‪ ،‬އަދި އެއ ރާއްޖޭގައި ޚަރަދު ޮ‬ ‫އަޑުއަހާލުމުގެ ފަސޭހަކަންވެސް ލި ި‬ ‫އސަލައެވެ‪ .‬އަދި އެހުންތެރިން‬ ‫ރ އެއްކަމަކ‪ ،‬ސިގްނަލުގެ މަ ް‬ ‫އންމެ ދެ ަ‬ ‫ސްޓްރމް ކޮށްގެން ރޭޑިއޯސިގްނަލް ފޮނުވުމުގެ ެ‬ ‫އިންތިހާއަށް މަދުވެގެން ދާކަމެވެ‪.‬‬ ‫ބލިކް‬ ‫ޕަ ް‬

‫ސާރވސް‬

‫ބރޯޑްކާސްޓަރަކ‪،‬‬ ‫ް‬

‫ރައްޔިތުންގެފައިސާއިން‬

‫ޚަރަދުކޮށްގެން‪،‬‬

‫އ‬ ‫ރައްޔިތުންނަށްޓަކަ ި‬

‫ބޖެހެއެވެ‪ .‬ޑިމޮކްރަސއެއްގައި ރައްޔިތުންނަށް ހުރިހާ ފަރާތެއްގެ ފިކުރާއި ޚިޔާލު‪ ،‬އަޑު‬ ‫އުފައްދާފައިވާ އެއްޗެއްކަމުގައި ވާންއެ ަ‬ ‫ބޖެހެއެވެ‪ .‬ރައްޔިތުންގެ ޚިޔާލާއި ވިސްނުން‪ ،‬ސަރުކާރުގެ‬ ‫ބންއެ ަ‬ ‫އިވެންޖެހެއެވެ‪ .‬ހުރިހާކަމެއްގައިވެސް ރައްޔިތުންގެ ހިއްސާ ލި ެ‬ ‫ދއިދޭން ޖެހެއެވެ‪ .‬ހަމަހަމަކަމާއި‬ ‫ބނެވޭނެ‪ ،‬ވަޞލަތެއް ހޯ ަ‬ ‫ބސް ު‬ ‫ވެރިންނާއި ހަމައަށް ގެނެސް‪ ،‬ރައްޔިތުންނަށް މިނިވަންކަމާއެކު ަ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓަރެވެ‪ .‬ވަކި ފަރާތަކަށް‬ ‫ބލިކްސާރވސް ް‬ ‫އިންޞާފުވެރިކަމާއެކުގައެވެ‪ .‬އެކަންކުރަން އޮތް ހަމައެކަނި ވަޞލަތަކ‪ ،‬ޕަ ް‬ ‫ބރަނުވެ އޮންނަ މޑިއާއެކެވެ‪ .‬އެކަން ފުރިހަމަނުވާކަމަށްވަންޏާ‪ ،‬އެއ ފުރިހަމަ ޑިމޮކްރަސއަކަށް ނުވެއެވެ‪ .‬މިއަދު ރާއްޖޭގައި‬ ‫ު‬ ‫ބކަށް ގެންދިއުމުގެ ވިސްނުމުގައި މަސައްކަތްތަކެއް‬ ‫ރމަތ ހިސާ ަ‬ ‫ބން ނަގާ‪ ،‬މިއަށްވު ެ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ‪ ،‬މިއޮތް ހިސާ ު‬ ‫ރޭޑިއޯ ް‬ ‫ކުރަންޖެހެއެވެ‪.‬‬ ‫މިކަންކުރެވޭނ‪ ،‬ހަމަހަމަކަމާއި އިންޞާފާއެކު‪ ،‬ވަކި ކުލައަކަށް ބުރަނުވެ‪ ،‬ހުރިހާކުލައެއްގެ ރައްޔިތުންނަށް‬ ‫ޚިދުމަތްކޮށްދޭނެބަޔަކު‪ ،‬ބްރޯޑްކާސްޓިންގ ގެ ހިންގުމާ ހަވާލުވެ‪ ،‬ސަރުކާރުގެ ފަރާތުން ހެޔޮހިތުން‪ ،‬އެމހުނަށް މަގުތައް ކޮށައިދ‪،‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪4‬‬ ‫ބާރުތައް ދގެންނެވެ‪ .‬މިކަންކުރުމަށް މަގުފަހި ކޮށްދޭން ޖެހޭނ ދައުލަތުންނެވެ‪ .‬ސަރުކާރު ބަދަލުވިއަކަސް‪ ،‬ދައުލަތް ބަދަލެއް‬ ‫ނުވާނެއެވެ‪.‬‬ ‫ބރާއި ނުފޫޒު‪،‬‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރުމަކ ކޮން ކަމެއްކަމާއި‪ ،‬ރޭޑިއޯގެ ާ‬ ‫އަދި ކުރިން ދެންނެވިފަދައިން‪ ،‬ރޭޑިއޯ ް‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގއާއި ޙަވާލު ވެގެންނެވެ‪.‬‬ ‫ބޔަކު‪ް ،‬‬ ‫ބލިއްޔަތު ހުރި ަ‬ ‫މިއަދުވެސް ދުނިޔޭގައި އޮތް މިންވަރު ދިރާސާ ކުރުމުގެ ޤާ ި‬ ‫ނށް‬ ‫ހ‪ ،‬ދިވެހިން ަ‬ ‫ބޑު ޕްރޮގްރާމްތައް ކޮޕކުރުން ހުއްޓާލުމަށްފަ ު‬ ‫ނވާ ޚަރަދު ޮ‬ ‫ދުނިޔޭގެ މަޝްހޫރު ޓވ ސްޓޭޝަންތަކުން ފޮ ު‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓަރު‬ ‫އފެއްދިގެންނެވެ‪ .‬އަދި ސިޔާސ ނުފޫޒުތަކުން ް‬ ‫އން‪ ،‬ދިވެހި އުފެއްދުންތަކެއް ު‬ ‫ފައިދާކުރާނެ‪ ،‬ދިވެހިންގެ ތެރެ ި‬ ‫މިނިވަން ވެގެންނެވެ‪.‬‬ ‫ބގައި މަސައްކަތް ކުރަންއުޅުނު‪،‬‬ ‫ރާއްޖޭގައި ރޭޑިއޯ ފެށިގެންދިޔަ ހިސާ ު‬

‫ޅގަޑު ކަހަލަ‪،‬‬ ‫ތބި) އަ ު‬ ‫(ދުނިޔޭގައި ި‬

‫ބނުންތައް އަޑުއަހަން ދުރުގައެވެ‪.‬‬ ‫ބނާ ު‬ ‫ބރުގައެވެ‪ .‬ކުރާ ކަންތައްތަކާ ު‬ ‫ގިނަ މހުން މިތިބ‪ ،‬މަޤާމުން ރިޓަޔަރ ކޮށް‪ ،‬މަސައްކަތުން ޭ‬ ‫މިއަދު އަޅުގަނޑުމެނަށް ދެވޭނ ލަފައެކެވެ‪.‬‬ ‫އރައިފައެވެ‪.‬‬ ‫ބޑަށް ތަރައްޤވެ‪ ،‬ކުރި ަ‬ ‫ބއެކެވެ‪ .‬ދުނިޔެމިވަނ މާ ޮ‬ ‫ތެދުފުޅެކެވެ‪ .‬އަޅުގަޑުމެނަކ‪ ،‬މާކުރގެ ަ‬ ‫ބހުރިކަމެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑުމެންނަކ އިންސާނުންނެވެ‪ .‬އެމނުން އެދޭ‬ ‫ދލުނުވާ ކަންތައްތަކެއް ވެސް އެ ަ‬ ‫ބ ަ‬ ‫ނަމަވެސް‪ ،‬ވިސްނައިލަންވ ަ‬ ‫ލ ކުރަންޖެހެއެވެ‪ .‬އަދި އެކަން‬ ‫ބ ު‬ ‫ނ‪ ،‬ގަ ޫ‬ ‫ކަންތައްތައް ތަފާތުވ ކަމުގައި ވިއަސް‪ ،‬ހަމަގައިމުވެސް‪ ،‬ކަންތައްތަކަކަށް އެދޭނެކަ ް‬ ‫ބދަލަލެއް ނުވާނެއެވެ‪.‬‬ ‫ަ‬ ‫އ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ގެ ރޫޙާއިއެއްގޮތަށް‪ ،‬ރޭޑިއޯ އާއި ޓެލެވިޒަނުން‪ ،‬ރައްޔިތުންނަށާ ި‬ ‫ބލިކް ސާރވސް ް‬ ‫ޕަ ް‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ އާއި އަދި ޚާއްޞަ ކޮށް‪ ،‬ރޭޑިއޯ‬ ‫ބލިކް ސާރވިސް ް‬ ‫މއަދުގެ ޒުވާނުންނެވެ‪ .‬ޕަ ް‬ ‫ގައުމަށް ޚިދުމަތްކުރަން ތިބ‪ި ،‬‬ ‫ބޖެހެއެވެ‪.‬‬ ‫ބޖެހެއެވެ‪ .‬ދަސްކޮށްދޭން އެ ަ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ނަކ ކޮން އެއްޗެއްކަން‪ ،‬މިއަދު އެކަމުގައި އުޅޭ ޒުވާނުން ދަސްކުރަން އެ ަ‬ ‫ް‬ ‫ގ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ރާއްޖޭގައި ފެށުނު ދުވަސްވަރު އެމަސައްކަތުގައި އުޅުނު މހެއް ެ‬ ‫އަޅުގަޑު މިލިޔަނ‪ ،‬ރޭޑިއޯ ް‬ ‫ބފައިހުރި‬ ‫އރާއިން ކިޔެވިފައިހުރި އެއްޗަކާއި އަދި އަޅުގަނޑަށް ލި ި‬ ‫ޙައިސިއްޔަތުން‪ ،‬އަޅުގަނޑަށް ފެނިފައި ހުރި ތަންތަނާއި‪ ،‬މިދާ ި‬ ‫އ ހަނދާނުން ފުހެވިގެން ދިޔަ‬ ‫ބޔަކު ކޮށްފައިވާ ޤައުމ ޚިދުމަތްތަކެ ް‬ ‫ރއްކާކުރުމުގެ ނިޔަތުގައާއި‪ަ ،‬‬ ‫ބއެއްގެ އަލގައި‪ ،‬ފަހަށް ަ‬ ‫ތަޖުރި ާ‬ ‫ނުދިނުމަށްޓަކައި ލިޔާލިޔުމެކެވެ‪ .‬އެ ދުވަސްވަރަކ މި ދިވެހިރާއްޖެ ޑިމޮކްރަޓިކް ސިސްޓަމެއްގެ ނަންވެސް އަޑުއަހާފައި ނެތް‬ ‫ދުވަސްވަރެކެވެ‪.‬‬ ‫ކށްދެވިދާނެ‪،‬‬ ‫ށ ތަފާތު ގިނަ ޚިދުމަތް ތަކެއް ޮ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ އަކ‪ ،‬އަދިވެސް ދިވެހިގައުމަށް ނިހާޔަތަ ް‬ ‫ރޭޑިއޯ ް‬ ‫ބލު ކުރެވޭތއެވެ‪ .‬އެ ދާއިރާގައި މިހާރު މަސައްކަތް ކުރައްވާ‬ ‫ބރުގަދަ ކޮމިޔުނިކޭޝަން ވަޞލަތެއް ކަމުގައި ހިތުގެ އަޑިން ގަ ޫ‬ ‫ާ‬ ‫ކރުމާއި‪ ،‬ގައުމު އާރާސްތު ކުރުމުގައި ރޭޑިއޯގެ ދައުރު ހަނިވެގެން‬ ‫ބނާ ު‬ ‫ށއި‪ ،‬ރަނގަޅު މުޖުތަމަޢެއް ި‬ ‫ހތްވަރެއް ދިނުމަ ާ‬ ‫ބފުޅުންނަށް ި‬ ‫ޭ‬ ‫ދިޔަ ނުދިނުން އެދޭ ޙާލުގައެވެ‪.‬‬ ‫ނ‬ ‫ބއިވެރިކުރުވާ‪ ،‬ސަރުކާރުންކުރާ ހުރިހާ މަސައްކަތެއް ރައްޔިތުން ާ‬ ‫ގައުމުގެ ތަރައްޤގައި ހުރިހާ ރައްޔިތުން ަ‬ ‫ގ އިންތިޒާރުގައި ހުރި މހެއްގެ ހައިސިއްޔަތުންނެވެ‪.‬‬ ‫ހިއްސާކުރުމަށްއެދޭ‪ ،‬ވަޞިލަތެއް ެ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪5‬‬ ‫ބޔަކުވގުރުބާނ‪،‬‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ގެނެސްދިނުމަށް ަ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ފެށިގެން މިއަދާއިހަމައަށް ް‬ ‫ރާއްޖޭގައި ް‬ ‫ބރުގަދަ‪،‬‬ ‫އ ހިފައިފިނަމަ‪ ،‬ކިހާ ާ‬ ‫ބނުން ފުރިހަމަގޮތުގަ ި‬ ‫ބނުމުގައެވެ‪ .‬އަދި ރޭޑިއޯއަކ އޭގެ ޭ‬ ‫ކޮންމެވެސް ވަރަކަށް ކިޔައިދިނުމުގެ ޭ‬ ‫ނގައިދެވޭތޯ މަސައްކަތް ކުރުމުގެ ނިޔަތުގައެވެ‪.‬‬ ‫ލތެއްކަން އަ ް‬ ‫ބނުންތެރި‪ ،‬ވަޞ ަ‬ ‫މިއަދުވެސް ދިވެހިރާއްޖެއަށް ކިހާ ޭ‬ ‫ނ ސްޓްރމް‬ ‫ނންކޮށްގެ ް‬ ‫ބ ު‬ ‫މިހާރުވެސް ޒަމާނ ޓެކްނޮލޮޖގެ އެހގައި‪ ،‬ރޭޑިއޯގެ ސިގްނަލް އިންޓަރނެޓް ޭ‬ ‫ބން‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓަރ ގެ ޒިންމާ އެހިސާ ު‬ ‫ބލިކް ސަރވސް ް‬ ‫ކުރެވިދާނެއެވެ‪ .‬އަދި ކުރަމުން ގެންދޭވެސް މެއެވެ‪ .‬ނަމަވެސް‪ ،‬ޕަ ް‬ ‫ކށްތޯ‪ ،‬އެކަމަށް އެހުންތެރިޔާ ކިހާޚަރަދެއް ކުރަންޖެހޭތޯ ވެސް‬ ‫ބ ަ‬ ‫ނިމުނއެއްނޫނެވެ‪ .‬ސްޓްރމްކުރާ ސިގްނަލް ލިބެނ ކިހާހިސާ ަ‬ ‫ބލަން ޖެހެއެވެ‪ .‬އަދި އެންމެ‬ ‫ބލަން ޖެހެއެވެ‪ .‬އަދި ސްޓްރމްކުރުމަށް ސްޓޭޝަނުން ކިހާފައިސާއެއް ޚަރަދުކުރަން ޖެހޭތޯވެސް ަ‬ ‫ަ‬ ‫ބއިތޯވެސް ދެނެގަތުމެވެ‪.‬‬ ‫ބތަކ ކޮ ަ‬ ‫ރންގެ ނިސް ަ‬ ‫ބ އެހުންތެ ި‬ ‫މުހިންމު ކަމަކ‪ ،‬އަނެއްކޮޅުގައި ތި ި‬ ‫ހިތާމައަކ‪،‬‬

‫މިއިން‬

‫ސކަމަކަށް‬ ‫އެއްވެ ް‬

‫ވިސްނުމެއްނެތި‬

‫ބލިކްސާވސް‬ ‫ޕަ ް‬

‫ބރޯޑްކާސްޓަރަކ‪،‬‬ ‫ް‬

‫ވިޔަފާރި‬

‫ޔތުންނަށް ދެވޭ ޚިދުމަތަށްވުރެ‪،‬‬ ‫ކށް‪ ،‬ރައް ި‬ ‫ބދަލު ޮ‬ ‫ނ ަ‬ ‫ގގޮތަށް ގާނޫ ު‬ ‫ތނެއް ެ‬ ‫ދމުގެ މަގުޞަދުގައިހިންގާ ަ‬ ‫ދތަކެއް ހޯ ު‬ ‫ކުންފުންޏަކުން‪ ،‬ފައި ާ‬ ‫ނ‬ ‫ގ ް‬ ‫ބލައި ެ‬ ‫ށ ަ‬ ‫ބޑުމިނަ ް‬ ‫ބތުގެ ޮ‬ ‫ބ އެއްޗަކާއި‪ ،‬އެ ވަގުތަކުއޮތް ސަރުކާރެއްގެ ޕްރޮޕަރގެންޑާ ހިންގޭ ނިސް ަ‬ ‫ޙަގގަތުގައި މާލގޮތުންލި ޭ‬ ‫އވެ‪.‬‬ ‫ދން ނެތޭތ ެ‬ ‫މިކަން ކުރެވޭތއެވެ‪ .‬ދިވެހި ރައްޔިތުންގެމަތިން ހަނ ާ‬ ‫ބންޖެހެއެވެ‪.‬‬ ‫ބލިކްސާރވސްގެ ސިގްނަލް ލި ެ‬ ‫ދރިއުޅޭ މހާއާއި ހަމައަށްވެސް ޕަ ް‬ ‫އެންމެނިކަމެތި‪ ،‬އެންމެދުރުގައި ި‬ ‫ބޖެޓުން ޚަރަދުކޮށްގެން‪،‬‬ ‫ބލިކް ސާރވސް" އަކ‪ ،‬އާންމު ޚިދުމަތެކެވެ‪ .‬އާދެ އެއ‪ ،‬ޑިމޮކްރަސއެއްގައި‪ ،‬ދައުލަތުގެ ަ‬ ‫"ޕަ ް‬ ‫ރައްޔިތުންނަށް ދޭންޖެހޭ އެންމެ އަސާސ ޚިދުމަތެވެ‪.‬‬ ‫މހިންމު އަދި‬ ‫ނތެރި‪ު ،‬‬ ‫ބނު ް‬ ‫މާތް ﷲ ގެ ވާގިފުޅާއެކު‪ ،‬ކޮންމެވެސް ދުވަހަކުން‪ ،‬ރޭޑިއޯއަކ ދިވެހިރާއްޖެއަށް ޭ‬ ‫މށާއި ރައްޔިތުންނަށް ހޯދައިދޭން‬ ‫ދ ޤައު ަ‬ ‫އޖެނަމަ‪ ،‬އަދި އޭގެ ފައި ާ‬ ‫ބޔަކަށް ވަޒަން ކުރެވި ް‬ ‫ތއްކަން ަ‬ ‫ޚަރަދުކުޑަ މުއާޞަލާތ ވަޞލަ ެ‬ ‫ނ ލިޔުމުގައި އަޅުގަޑުގެ މަޤުޞަދު ޙާޞިލު ވއެވެ‪.‬‬ ‫ވިސްނަން ފަށައިފިނަމަ‪ ،‬މިލިޔު ް‬ ‫ހންނަ ވޑިއޯ‬ ‫ބހެއްޓިފައި ު‬ ‫މިއަދު އަޅުގަނޑުމެންގެ ގިނަ ރޭޑިއޯސްޓޭޝަންތަކުގެ ކޮންޓިނިޔުޓ ސްޓޫޑިއޯތަކުގައި ެ‬ ‫ބލުކުރަމެވެ‪.‬‬ ‫ބކެމްތަކަކ‪ ،‬ރޭޑިއޯގެ މުޅި ވިސްނުން ހަލާކުކޮށްލާ އެއްޗެއްކަމަށް‪ ،‬އަޅުގަޑު ހިތުގެ އަޑިން ގަ ޫ‬ ‫ކެމެރާތަކަކ‪ ،‬ނުވަތަ ވެ ް‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ހަލާކުކޮށްލުމަށް‬ ‫އެއ ހަމައެކަނި‪ ،‬ޚަރަދުކުޑަކުރުމާއި މުއައްޒަފުން މަދުކުރުމަށް‪ ،‬ވިޒުއަލްރޭޑިއޯގެ ނަމުގައި ރޭޑިއޯ ް‬ ‫ބޑު ޖަރމާއެކެވެ‪ .‬ޙަޤޤަތުގައި އެއ‪ ،‬ރޭޑިއޯ ހަލާކުކޮށްލުމަށް އެޅުނު ފުރަތަމަ ފިޔަވަޅެވެ‪.‬‬ ‫ހިންގޭ ޮ‬ ‫ނ ހިފައިގެން‪ ،‬ސިނކުޑިއާހަމައަށް‬ ‫ބނު ް‬ ‫ތ ދެ ޙިއްސެއްގެ ޭ‬ ‫އންސާނާގެ ތަފާ ު‬ ‫ރޭޑިއޯ އާއި ޓެލެވިޒަންއަކ‪ި ،‬‬ ‫ކނި‬ ‫ބން ހަމައެ ަ‬ ‫ބ ު‬ ‫ލ ރޭޑިއޯގެ ސަ ަ‬ ‫ލތަކެވެ‪ .‬ވިޒުއަ ް‬ ‫ފތު ދެ ވަޞ ަ‬ ‫އ އުފައްދައިފައިވާ‪ ،‬މުޅިން ތަ ާ‬ ‫މެސެޖެއް ފޮނުވައިދިނުމަށްޓަކަ ި‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ނައްތައިލެވެނއެވެ‪ .‬އެއާއެކު‪ ،‬ޓެލެވިޒަން ކުރިއެރުވުމަށް އިސްކަން ދެވެނއެވެ‪ .‬ވިޒުވަލް ރޭޑިއޯ‬ ‫ވާކަމަކ‪ ،‬ރޭޑިއޯ ް‬ ‫ތ‬ ‫ތ ރޭޑިއޯސްޓޭޝަންތަކުގެ ހި ި‬ ‫ފ ު‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓްކުރުން ހުއްޓާލުންވެސް މާރަނގަޅުކަން‪ ،‬ދުނިޔޭގެ ތަ ާ‬ ‫ހިންގަން އުޅުމަށްވުރެ‪ ،‬ރޭޑިއޯ ް‬ ‫ނނެވެ‪.‬‬ ‫ބތުވަމު ް‬ ‫ނމުން‪ ،‬ސާ ި‬ ‫ބތަކުން މިކަންދަނ ފެން ަ‬ ‫ތަޖުރި ާ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪6‬‬ ‫ބރުގަދަކަމާއި‪ ،‬އޭގެ ފަސޭހަކަން އަދި ޚަރަދު ކުޑަކަމާއި‪ ،‬އެއިންކުރުވާ އަސަރު‬ ‫ރޭޑިއޯ ސިގްނަލްގެ ާ‬ ‫ބވާ ވެރިންނަށް‪ ،‬ރޭޑިއޯގެ‬ ‫ބޖެހެއެވެ‪ .‬ސިޔާސ މަޤާމުތަކުގައި ތިއް ަ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓަރުން ދަސްކުރަންއެ ަ‬ ‫ބޑުކަން‪ ،‬އަޅުގަޑުމެން ރޭޑިއޯ ް‬ ‫މާ ޮ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިނގ‬ ‫މއަދު ތިއްބެވ‪ް ،‬‬ ‫ބޖެހެއެވެ‪ .‬ޑިޒިޝަން މޭކިންގ ލެވެލްގައި ި‬ ‫ވސްނައިދޭން އެ ަ‬ ‫ނ‪ި ،‬‬ ‫ބނުންތެރިކަ ް‬ ‫ފައިދާއާއި ޭ‬ ‫ރ‬ ‫ތން ހޭލުންތެ ި‬ ‫އ ނޫނެވެ‪ .‬ސިޔާސ ޙަރަކާތްތެރިންނެވެ‪ .‬އެހެންކަމުން‪ ،‬އެފަރާތްތައް ފަންނގޮ ު‬ ‫ބފުޅުންނެ ް‬ ‫ދާއިރާގެ ފަންނ ޭ‬ ‫ބއެކެވެ‪ .‬ހެކިތަކާއި ދަލލުތަކާއެކު ދައްކައިގެންނެވެ!‬ ‫ބޑު ަ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓަރގެ މަސައްކަތުގެ ޮ‬ ‫ކުރުވުމަކ‪ ،‬ރޭޑިއޯ ް‬ ‫ބލި ދުނިޔޭގައި‪ ،‬ގިނަ‬ ‫ބޑަށް އަޅުގަނޑުމެން ހަނދާންކުރަންވ ކަމަކ‪ ،‬މިއަދުގެ މިހަލަ ޮ‬ ‫މިއަށްވުރެ ވެސް ޮ‬ ‫ބއެއްކަމެވެ‪ .‬އެއްތަނެއްގައި‬ ‫އވާ ަ‬ ‫ޖހިފަ ި‬ ‫ބދުހެންމެ‪ ،‬ހަރަކާތްތެރިވާން ެ‬ ‫ދިވެހިންނަކވެސް‪ ،‬ކޮންމެވެސް މަސައްކަތެއްގެ ތެރޭގައި އަ ަ‬ ‫ބލި ކަމުގެ‬ ‫ބރުތައް ކިޔައިލާހަދާނެ ވަގުތު ވަރަށް ނުލިބޭ‪ ،‬ދިރުއުޅުމުގެ ހަލަ ޮ‬ ‫ނން ޚަ ަ‬ ‫ބލައިލާ‪ ،‬ފޯ ު‬ ‫އިށނދެލައިގެން އިނދެ‪ ،‬ޓވ ަ‬ ‫ބއެކެވެ‪.‬‬ ‫ތެރޭގައި އުޅެން ޖެހިފައިވާ ަ‬ ‫ރޭޑިއޯއަކ މިހުރިހާކަމެއްގެ ޙައްލެވެ‪ .‬ކޮންމެ ކަމެއް ކުރަންއުޅެމުންވެސް‪ ،‬އަދި ކޮންމެ ވަގުތަކުވެސް‪،‬‬ ‫އަޑުއަހައިލެވިދާނެ ވަޞލަތަކ ރޭޑިއޯއެވެ‪ .‬ރަނގަޅު މެސެޖްތަކެއްދ‪ ،‬އަޑުއަހާ ހިތްވާކަހަލަ ޕްރޮގްރާމްތަކެއް ފޮނުވިއްޖެނަމަ‪،‬‬ ‫އރާސްތު ކުރުމުގެ އެންމެ ފަސޭހަ‪ ،‬އެންމެ ޚަރަދުކުޑަ އަދި ދިވެހިރާއްޖެއަށް އެންމެ އެކަށގެންވާ‬ ‫ބނާކޮށް‪ ،‬ޤައުމު ާ‬ ‫ރައްޔިތުން ި‬ ‫މުއާޞަލާތ ވަޞލަތެވެ‪.‬‬ ‫ރޭޑިއޯއަކ‪،‬‬

‫މަސައްކަތްތެރިންގެ‬

‫އެކުވެރިޔާއެވެ‪.‬‬

‫އެކަނިވެރިންގެ‬

‫ބއިވެރިޔާއެވެ‪.‬‬ ‫ަ‬

‫ދުރު‬

‫ގާތަކޮށްދޭ‬

‫ރަޙުމަތްތެރިޔާއެވެ‪.‬‬ ‫ރޭޑިއޯއަކ އަހާއެއްޗެއް ނޫނެވެ‪ .‬އިވޭ އެއްޗެކެވެ‪ .‬ރޭޑިއޯއަކ ޚަރަދެއް ނޫނެވެ‪ .‬ފައިދާއެކެވެ‪.‬‬ ‫އ‬ ‫އަޅުގަޑުގެ ދުޢާއަކ‪ ،‬ރައްޔިތުންގެ ރޭޑިއޯކަމުގައިވާ‪" ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑު" އެއ ހުރިހާ ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށާ ި‬ ‫ބރަކާއި‬ ‫ބޑު އިތު ާ‬ ‫ބދުވެސް ދިވެހިންގެ އެންމެ ޮ‬ ‫މުޅި ދިވެހިޤައުމަށް‪ ،‬ތެދުވެރިކަމާއެކު ޚިދުމަތްކުރާނެ ރޭޑިއޯއެއް ކަމުގައިވުމެވެ‪ .‬އަ ަ‬ ‫ބދުވެސް އެގޮތުގައި އޮވެ‪ ،‬ރައްޔިތުންނަށް އެންމެ ތެދުވެރި ކަމާއެކު‪،‬‬ ‫ތ ރައްޔިތުންގެ ރޭޑިއޯ‪ ،‬އަ ަ‬ ‫ބފައިވާ‪ ،‬ދައުލަ ާ‬ ‫ޔަގންކަމެއް ލި ި‬ ‫މގައި ވުންވެސް މެއެވެ‪.‬‬ ‫ޚިދުމަތް ކޮށްދޭނެ ވަޞލަތް ކަ ު‬ ‫ސރުކާރެއްގެ ސިޔާސަތުތައް ފަތުރާ "ޕްރޮޕަރގެންޑާ މެޝިން" އަކަށް ވުމުގެ‬ ‫ަ‬ ‫ހަމައެކަނި އެއިރަކު އޮންނަ‬ ‫ފޚުރެއްކަމުގައި ދެކޭނެ ޖލެއް‪،‬‬ ‫ބހަކ ދިވެހިންގެ ަ‬ ‫ދވެހި ސަޤާފަތު ދެމެހެއްޓުމާއެކު‪ ،‬ދިވެހި ަ‬ ‫ބދަލުގައި‪ ،‬އިސްލާމުދނާއި ި‬ ‫ަ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓަރ) މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކުރާތަން ދެއްކެވުމެވެ‪.‬‬ ‫ބލިކްސާރވސް ް‬ ‫އުފެއްދުމުގައި ރައްޔިތުންގެ މޑިއާ (ޕަ ް‬ ‫ތެދުވެރިކަމާ‬

‫ވަފާތެރިކަން‪،‬‬

‫އިޚްލާސްތެރިކަމާއި‬

‫ނަޒާހަތްތެރިކަން‬

‫ނެތިގެން‬

‫މށް‬ ‫ދިޔަނުދިނު ަ‬

‫ރޭޑިއޯ‬

‫ލބި‪ ،‬އެއ އަދިވެސް ހޯދިދާނެ‬ ‫ށދޭން ވެއްޖެއެވެ‪ .‬އިހުތިރާމާއި ޯ‬ ‫އެހތެރިވާނެއެވެ‪ .‬ގަދަރު ކުރާނ‪ ،‬ގަދަރު ކޮށްގެންކަން ދަސްކޮ ް‬ ‫ލން ޖެހިއްޖެއެވެ‪ .‬ޝުކުރިއްޔާ!‬ ‫ބރުން ފޮހެ ަ‬ ‫ބލި‪ ،‬އެތެރެއިންނާއި ޭ‬ ‫ބއި ަ‬ ‫ޖއެވެ‪ .‬ކަރަޕްޝަންގެ ނު ަ‬ ‫ނދޭންވެއް ެ‬ ‫ބ ެ‬ ‫ކަންތައްތަކެއްކަން ު‬ ‫__________________‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪7‬‬

‫އވެ‪ .‬އޭރުގެ‬ ‫ބތަކެއް ވެ ެ‬ ‫ބ ު‬ ‫ގނަ މުހިންމު ސަ ަ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރަން ފެއްޓުމުގައި ވަރަށް ި‬ ‫ރާއްޖޭގައި ރޭޑިއޯ ް‬ ‫ބރާހމް ރަޝދު (ކަރަންކާގެ) ވިދާޅުވާ ގޮތުން‪ ،‬އެދުވަސްވަރު ސަރުކާރުގެ‬ ‫ބއްސަޢާދާ އަލްފާޟިލް އި ު‬ ‫ވަޒރުއްދާޚިލިއްޔާ ޞާޙި ު‬ ‫އ ހުރިކަމަށް ވަޒރުލް އަޢުޒަމު‬ ‫ނތަކާއި‪ ،‬އަދި ކޮންމެހެން ރައްޔިތުންނަށް އެނގެންޖެހޭ ކަންތައްތަކެ ް‬ ‫ބއެއް ނިންމު ް‬ ‫މުހިންމު ަ‬ ‫ބރާހމް ނާޞިރު ދެކިވަޑައިގެންނެވިއެވެ‪ .‬އަދި ރައްޔިތުންނާ ހަމައަށް ސަރުކާރުގެ މުހިންމު‬ ‫ބއްދައުލާ ސުމުއްވުލް އަމރު އި ު‬ ‫ޞާޙި ު‬ ‫ބޑުވެ‪ ،‬އެކަމަށް މަގެއް ފަހިކުރަންވަނ ޖެހިފައެވެ‪.‬‬ ‫ދމުގެ މުހިންމުކަން‪ ،‬ނިހާޔަތަށް ޮ‬ ‫ނވޭނެގޮތެއް ހޯ ު‬ ‫ނިންމުންތައް ފޮ ު‬ ‫ވސް މުހިންމު‬ ‫ބރުންވެސް‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖެއަށް ސިޔާސ ގޮތުންނާއި އިޖުތިމާޢ ގޮތުން ެ‬ ‫ދުވަސްވަރަކ‪ ،‬އެތެރެއާއި ޭ‬ ‫ނ އަންނަނ‪،‬‬ ‫ބރުން ހިނގަމު ް‬ ‫ޖހުންތަކެވެ‪ޭ .‬‬ ‫އތެރޭގައި އުޅެނ‪ ،‬އައްޑުއަތޮޅުގައި ހިނގަމުންދާ ހަމަނު ެ‬ ‫ބލި ދުވަސްވަރެކެވެ‪ެ .‬‬ ‫އަދި ހަލަ ޮ‬ ‫ދިވެހިރާއްޖެ އިނގިރޭސި ސަރުކާރުގެ ދަށުން ވަކިވެ‪ ،‬މިނިވަން ވުމުގެ މަސައްކަތެވެ‪ .‬އެހެންކަމުން‪ ،‬ރައްޔިތުންނަށް އެއްވެސް‬ ‫ބއްދައުލާ‬ ‫ބރެއް ދެވޭނެ ގޮތެއް‪ ،‬އެއްޗެއް އަންގާލެވޭނެ ގޮތެއް ނެތުން އެއ‪ ،‬ވެގެންވާނޭ ކަމެއްނޫންކަމަށް ފެނިވަޑައިގެން‪ ،‬ޞާޙި ު‬ ‫ޚަ ަ‬ ‫ބރާހިމް ރަޝދު‬ ‫ބއްސަޢާދާ އަލްފާޟިލް އި ް‬ ‫ޞރުގެ އިޒުނަފުޅާއެކު‪ ،‬ވަޒރުއްދާޚިލިއްޔާ ޞާޙި ު‬ ‫ބރާހިމް ނާ ި‬ ‫އަލްފާޟިލް އި ު‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރުމުގެ‬ ‫ނ‪ ،‬އެއ ް‬ ‫ށފެށު ް‬ ‫މސެޖުތަކެއް ފޮނުވަން ފެ ި‬ ‫ކތުން‪ ،‬މާލޭރޭޑިއޯގެ ނަމުގައި ެ‬ ‫(ކަރަންކާގެ) ފެއްޓެވި މަސައް ަ‬ ‫ބލު ކުރެވެއެވެ‪.‬‬ ‫ފެށުމެއްގެކަމަށް ގަ ޫ‬ ‫ވުޒާރަތުއްދާޚިލިއްޔާގެ ވަޔަރލެސް ސެޓުން‪ ،‬އަތޮޅުތަކާއި ގުޅާ ގުޅުން ފިޔަވައި‪ ،‬މާލެއާއި ރާއްޖެތެރެ އޮންނަނ‬ ‫ބރެއް‬ ‫ވަކިވެފައެވެ‪ .‬ސަރުކާރުން ގުޅާ ގުޅުމުގައިވެސް‪ ،‬ގުޅޭނ‪ ،‬ރަށެއްގެ ރަށުއޮފހާއެވެ‪ .‬ޢާންމު ރައްޔިތުންނަށް ހަމަ ޚަ ަ‬ ‫ބރެއްވެސް ކުރެވޭނެ ގޮތެއް ނޯވެއެވެ‪ .‬ރައްޔިތުންނާހަމައަށް އެއްފަހަރާ އެއްޗެއް އަންގާލެވޭނެ ހަމައެއްވެސް ގޮތެއް ނެތެވެ‪.‬‬ ‫ދަ ަ‬ ‫ސ‬ ‫ހށްވެ ް‬ ‫ގންދެވޭނ‪ ،‬އެންމެ އަވަ ަ‬ ‫ހއްވެސް‪ ،‬އަތޮޅެއްގެ އަތޮޅުވެރިކަންކުރާ ރަށަކާ ހަމައަށްވެސް ެ‬ ‫މާލޭގައި ޗާޕުކޮށްގެން ނެރޭ ނޫ ެ‬ ‫ތން ދުވަސް ފަހުންނެވެ‪.‬‬ ‫ނޫސް ނިކުންނަތާ ދެ ި‬ ‫ބއްދައުލާ‬ ‫ޞޙި ު‬ ‫ާ‬ ‫‪1960‬ގެ އަހަރުތަކުގައި‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ ވަޒރުލްއަޢުޒަމް ކަމުގެ މަޤާމުގައިހުންނެވ‪،‬‬ ‫ދ‬ ‫ބވަޑައިގެންހުންނެވި‪ ،‬އަ ި‬ ‫ބކްގުރައުންޑެއް ލި ި‬ ‫ފނަކ‪ ،‬ޓެކްނިކަލް ެ‬ ‫ބރާހިމް ނާޞިރެވެ‪ .‬އެ މަނިކު ާ‬ ‫ސުމުއްވުލްއަމރު އަލްފާޟިލް އި ް‬ ‫ބފުޅަކަށްވކަން އެއ‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގައި‬ ‫ބޑު ޭ‬ ‫ކއް ކުރެއްވުމުގެ ޝައުޤުވެރިކަންވެސް ނިހާޔަތަށް ޮ‬ ‫ބތަ ެ‬ ‫އެދާއިރާއިން އިތުރު ތަޖުރި ާ‬ ‫ށކަށް ނުވާނެއެވެ‪.‬‬ ‫ބ ދެންނެވުން ކު ަ‬ ‫ބ ޭ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓްކުރަން ފެށުމަށް ދިމާވި ސަ ަ‬ ‫ރޭޑިއޯ ް‬ ‫ނ‬ ‫ބރާހިމް ނާޞިރު ދިރިއުޅުއްވަމުން ގެންދެވ އަތިރމާފަން ު‬ ‫ބއްދައުލާ ސުމުއްވުލް އަމރު އަލްފާޟިލް އި ް‬ ‫ޞާޙި ު‬ ‫ގޭގައެވެ‪ .‬އަދިއެތަނުގައި‪ ،‬ވަޒރުލް އައުޒަމުގެ އޮފހުގެ އިތުރަށް‪ ،‬ޓެކްނިކަލް މަސައްކަތްތައް ކުރެއްވުމަށް‪ ،‬ފުދޭވަރެއްގެ ރަނގަޅު‬ ‫މސައްކަތްޕުޅަކ‪ ،‬އެވާރކްޝޮޕް ތެރޭގައި ވަގުތު ހޭދަކުރެއްވުމެވެ‪.‬‬ ‫ވާރކްޝޮޕްއެއް ހުއްޓެވެ‪ .‬ހުސްގަޑިގަޑިގައި އެމަނިކުފާނުންގެ ަ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރުމުގެ‬ ‫ފޅެއް ކަމުގައިވާ‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގައި ރޭޑިއޯ ް‬ ‫ފން ު‬ ‫އެއ އެމަނިކުފާނުން ދެކެވަޑައިގަންނަވަމުން ގެންދެވި‪ ،‬ހުވަ ެ‬ ‫ޚިދުމަތް ފެއްޓެވުމުގެ މަސައްކަތްޕުޅެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪8‬‬

‫ސުމުއްވުލްއަމރު އިބްރާހިމް ނާޞިރު ރަންނަބަނޑޭރި ކިލެގެފާނު‬ ‫(ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގެ ބާނ)‬

‫ބރާހިމް ނާޞިރު މި މަސައްކަތް ކުރައްވަމުން ގެންދެވިއިރު‪ ،‬އެންމެ އަރިހުގައި‬ ‫ސުމުއްވުލްއަމރު އި ު‬ ‫ގތުގައި އޭރު‬ ‫ބއްގެ ޮ‬ ‫ރގެ ކާތި ެ‬ ‫މ ނާޞި ު‬ ‫ބރާހި ް‬ ‫ގއާއި‪ ،‬އަދި އި ް‬ ‫ގ ގޮތު ަ‬ ‫ބއް ެ‬ ‫މަސައްކަތްކުރެއްވ‪ ،‬ވަޒރުލްއައުޒަމް އޮފހުގެ ކާތި ެ‬ ‫މަސައްކަތް ކުރެއްވި‪ ،‬އަލްފާޟިލް މައިޒާން އަޙުމަދު މަނިކެވެ‪ .‬އަދި އޭގެ އިތުރުން‪ ،‬އަލްފާޟިލް ނ‪.‬ތ‪.‬އަޙުމަދު ދދ އާއި‪،‬‬ ‫ބލިޔޫ‪.‬އޭ‪ .‬ވިކްރަމަސިންހާ ކިޔާ އިންޖިނޭރަކު ހުއްޓެވެ‪.‬‬ ‫ސްރލަންކާ އިން ގެންނަވައިފައި ހުރި‪ ،‬މިސްޓަރ‪ .‬ކިޔޫ‪.‬ޑަ ް‬ ‫ބއިސްކޯފް ދެއްކުމުގެ ކަންތައްތަކާ ޙަވާލުވެ‬ ‫އަލްފާޟިލް ނ‪.‬ތ‪ .‬އަހުމަދު ދދ އަކ އޭރު ސިނަމާ ކުންފުނގެ ަ‬ ‫ބންޑްގެ ޓްރާންސްމޓަރ ތަކެއް‬ ‫ބޑު މަސައްކަތަކ‪ ،‬ޝޯރޓްވޭވް ޭ‬ ‫ބފުޅެކެވެ‪ .‬ވާރކްޝޮޕްގައި ކުރެވުނު އެންމެ ޮ‬ ‫ކނިކަލް ޭ‬ ‫ހުންނެވި‪ ،‬ޓެ ް‬ ‫ގ މަސައްކަތެވެ‪.‬‬ ‫ނވާ އެހެން އާލާތްތައް އުފެއްދުމު ެ‬ ‫ބނު ް‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރުމަށް ޭ‬ ‫އުފެއްދުމުގެ މަސައްކަތްތަކާއި އަދި ް‬ ‫‪ 1960‬ގެ އަހަރުތަކުގެ ކުރކޮޅެވެ‪ .‬އަތިރމާފަންނުގޭ ވާރކްޝޮޕްގައި ކުރެވެމުންދާ މަސައްކަތްތައް ކުރަމުން‬ ‫ގެންދަވައެވެ‪ .‬އަދި ސަރުކާރުގެ ތެރޭގައިވެސް ރައްޔިތުންނާ ސަރުކާރާ ދޭތެރޭގެ ގުޅުން ކައިރިކޮށް‪ ،‬ރަނގަޅު ކުރެވޭތޯ‬ ‫މަސައްކަތްތަކެއްކޮށް‪ ،‬ފިކުރުތަކެއް ކުރެވެމުން ދެއެވެ‪.‬‬

‫އެ ދުވަސްވަރު‪ ،‬މާލެ އާއި އަތޮޅުތެރޭގެ ރަށްތަކާއި ގުޅުން ހިންގަން‬

‫ނވެސް ފެނުމަކ‪ ،‬އޭރު ނާދިރު‬ ‫ނ ް‬ ‫ވރިކޮށެވެ‪ .‬މިއަދު އަޅުގަނޑުމެން މިދެކޭ ޓެކްނޮލޮޖ‪ ،‬ހުވަފެ ު‬ ‫ފން މެދު ެ‬ ‫ޖެހެނ‪ ،‬ރޭޑިއޯ ޓެލެ ޯ‬ ‫ބޑު އެއްކަމަކ‪،‬‬ ‫ކަމެކެވެ‪ .‬ކޮންމެ ދުވަހަކުވެސް ވަކި ގަޑިތަކެއްގައި ވުޒާރަތުއް ދާޚިލިއްޔާގެ މުއައްޒަފުންގެ މަސައްކަތުގެ އެންމެ ޮ‬ ‫ރންޖެހޭ ކަންތައްތައް ސަރުކާރުގެ‬ ‫ބލުމާއި‪ ،‬އަތޮޅުތަކުގައި ކު ަ‬ ‫ގތް ެ‬ ‫ތކުގެ މަސައްކަތް ހިނގާނުހިގާ ޮ‬ ‫އަތޮޅުތެރެއާ ގުޅައިގެން‪ ،‬އަތޮޅު ަ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪9‬‬ ‫ބހޭ ވުޒާރާތަކަށް ފޯރުކޮށްދިނުމެވެ‪ .‬އަދި ސަރުކާރުން އަތޮޅުތަކަށް އަންގަވާ އެންގެވުންތައް ރޭޑިއޯޓެލެފޯން މެދުވެރިކޮށް‬ ‫ކަމާއި ެ‬ ‫އަންގަމުން ގެންދިއުމެވެ‪.‬‬ ‫ތކާއި ގުޅުން‬ ‫ކޮންމެ އަތޮޅެއްގެ އަތޮޅުވެރިކަން ކުރާރަށެއްގައި ހުންނަ ރޭޑިއޯ ޓެލެފޯން ފިޔަވާ‪ ،‬އަތޮޅުގެ ރަށް ަ‬ ‫ރ‬ ‫ވސްވަރަކު ނެތެވެ‪ .‬ދަތުރުފަތު ު‬ ‫އ އެދު ަ‬ ‫ނ އެއްވެސް ކޮމިޔުނިކޭޝަން ވަޞލަތެ ް‬ ‫ހިންގަންޖެހެނ‪ ،‬ވޯކ ޓޯކގެ ޒަރޢާއިންނެވެ‪ .‬އެހެ ް‬ ‫ނ‬ ‫ސ ޢާންމު ރައްޔިތަކަށް ފެނު ް‬ ‫ކުރުމަކ‪ ،‬އެދުވަސްވަރު ނިހާޔަތަށް ދަތި އުދަނގޫ ކަމެކެވެ‪ .‬އިންޖނުލ އުޅަނދެއްގެ ހުވަފެންވެ ް‬ ‫އެއ‪ ،‬ވުމަށްވުރެ ނުވުން ގާތްކަމެއްކަމަށް ހކުރެވެމުން އައި ދުވަސްވަރެކެވެ‪.‬‬ ‫ބދުވެސް‬ ‫ށފަހު‪ ،‬އިތުރު އިޞްލާޙުތަކާއި ތަރައްޤތަކާއެކު‪ ،‬އަ ަ‬ ‫ކޮންމެ ކަމަކވެސް އެކަމެއް ކުރުމަށް ފަށއިގަތުމަ ް‬ ‫ށފަހު‪،‬‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގއަކ ވެސް‪ ،‬އެކަންކުރަން ފެއްޓުމަ ް‬ ‫ރޑިއޯ ް‬ ‫ކވެ‪ .‬އެގޮތުން‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޭ‬ ‫ނދާނެ ކަމެ ެ‬ ‫ބދަލުވަމު ް‬ ‫އާވަމުން‪ަ ،‬‬ ‫މ ރޯލެއް އަދާކޮށްދޭ މުއާޞަލާތ‬ ‫ހން ު‬ ‫ލތަކަކާއެކު‪ ،‬ކުރިއަށްދާ‪ ،‬ރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުންގެ ދިރިއުޅުމަށް ނުލާހިކު މު ި‬ ‫ބދަ ު‬ ‫ބއިވަރު ަ‬ ‫އެތައް ަ‬ ‫ތށެވެ‪.‬‬ ‫ވސް ހަމަމިދެންނެވި ގޮ ަ‬ ‫ނ ކުރިއަށް ގެންދެވިފައި ވަނ ެ‬ ‫ކސްޓިންގ ރާއްޖޭގައި ފަށައިގެ ް‬ ‫ބރޯޑް ާ‬ ‫ވަޞލަތެކެވެ‪ .‬ރޭޑިއޯ ް‬ ‫ނވިފައެވެ‪.‬‬ ‫ބދަލުތަކެއް ގެނެވި‪ ،‬ތަފާތު ކުރިއެރުންތައް ވަނ ގެ ެ‬ ‫އެގޮތުން‪ ،‬މަދު ދުވަސްކޮޅެއްގެ ތެރޭގައި‪ ،‬ގިނަ ަ‬ ‫ބދަލުތަކެއް‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރަން ފުރަތަމަ ފަށައިގަތް ދުވަސްކޮޅު‪ ،‬ސްޓޭޝަންގެ ނަމަށްވެސް ގިނަ ަ‬ ‫ރޭޑިއޯ ް‬ ‫ދލުވަމުންނެވެ‪.‬‬ ‫ބ ަ‬ ‫ލތަކާއެކު‪ ،‬މެނޭޖްމަންޓުވެސް ދިޔައ ަ‬ ‫ބދަ ު‬ ‫ގެނެވުނެވެ‪ .‬އަދި އެ ަ‬

‫ލ‬ ‫ސަރުކާރުގެ ނަމުގައި ފެއްޓުމަށްފަހު‪ ،‬އަމިއް ަ‬

‫ބލުމުގެ ދަށަށް ގެނެވި‪ ،‬ތަފާތު‬ ‫ބރި ސަރުކާރުގެ ެ‬ ‫ކވެސް އެނ ު‬ ‫އނެއް ާ‬ ‫ބދަލު ވިއެވެ‪ަ .‬‬ ‫ވިޔަފާރިކުންފުންޏަކުން ހިންގާ ގޮތަށް ަ‬ ‫އިޞްލާޙުތައް ރޭޑިއޯއަށް ގެނެވުނެވެ‪.‬‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ފެއްޓ "މާލޭ ރޭޑިއޯ" ގެ ނަމުގައެވެ‪ް .‬‬ ‫ސަރުކާރުން ފުރަތަމަ ރޭޑިއޯ ް‬ ‫ހަމައަކަށްއެޅި‪ ،‬ރަނގަޅަށް ހިނގައިގަތ‪،‬‬

‫ބރުއަރ ‪ 1969‬ވަނައަހަރު‪ ،‬ސްޓޭޝަންގެ ނަން "ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސް" ގެ‬ ‫‪ 16‬ފެ ް‬

‫ބދަލުވެ‪ ،‬އޯނަރޝިޕަށްވެސް‬ ‫ނ ަ‬ ‫ބށް އައ‪ ،‬ދެތިންފަހަރަކަށް ސްޓޭޝަންގެ ނަ ް‬ ‫ބންނެވެ‪ .‬އެ ހިސާ ަ‬ ‫ބދަލުވ ހިސާ ު‬ ‫ނަމަށް ަ‬ ‫ބހާލާނަމެވެ‪.‬‬ ‫ބޔަކަށް ަ‬ ‫ބދަލުތަކެއް އައުމަށް ފަހުގައެވެ‪ .‬އެ ދުވަސްތައް އަޅުގަނޑު ތިން ަ‬ ‫ަ‬ ‫‪ .1‬ޓެސްޓްކުރަމުންދިޔަ ދުވަސްވަރު‬ ‫•‬

‫މާލޭރޭޑިއޯ‬

‫•‬

‫ސިނެކޯ ރޭޑިއޯ‬

‫‪ .2‬ސަރުކާރުގެ ދަށަށް ބަދަލުވުން‬ ‫•‬

‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ސަރވިސް)‬ ‫އެމް‪.‬އައި‪.‬ބ‪.‬އެސް‪( .‬މޯލްޑިވް އައިލޭންޑްސް ް‬

‫•‬

‫ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސް‬

‫•‬

‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑު‬

‫‪ .3‬ކުންފުންޏަކުން ހިންގުން‬ ‫•‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑު‬

‫‪10‬‬

‫(‪)1‬‬

‫ޓެސްޓްކުރަމުންދިޔަ ދުވަސްވަރު‬ ‫❖ މާލޭރޭޑިއޯ‬ ‫ބރާހމް ރަޝދެވެ‪( .‬ކަރަންކާ ރަޝދެވެ‪).‬‬ ‫ބއްސަޢާދާ އަލްފާޟިލް އި ު‬ ‫ވުޒާރަތުލް ދާޚިލިއްޔާގެ ވަޒރަކ‪ ،‬ޞާޙި ު‬ ‫ވަކލުގެ މަޤާމުގައި ހުންނެވ‪ ،‬އަލްއުސްތާޒު ނ‪.‬ތ‪ .‬ޙަސަންދދއެވެ‪.‬‬

‫ރާއްޖެތެރޭގެ އަތޮޅުތަކާއި މާލެއާ ގުޅުއްވުމުގައި‪ ،‬ވުޒާރަތުއް‬

‫ލ‬ ‫ބއްގެ ވަޒފައިގާ އުޅުއްވި‪ ،‬އަލްފާޟި ް‬ ‫އރު ދާޚިލިއްޔާގެ ކާތި ެ‬ ‫ބފުޅަކ‪ޭ ،‬‬ ‫ދާޚިލިއްޔާގައި‪ ،‬އެދުވަސްވަރު އެންމެ ސނިއަރު އެއް ޭ‬ ‫ނންގެވުމަކވެސް‪ ،‬އަލްފާޟިލް ސައިކުރާ‬ ‫ބރު ެ‬ ‫އތޮޅުގެ ރަށްތަކާއި ގުޅުއްވުމާއި‪ ،‬އެ ރަށްރަށުން ޚަ ަ‬ ‫ބރާހިމް ނަޢމެވެ‪ަ .‬‬ ‫ސައިކުރާ އި ް‬ ‫ބއެކެވެ‪.‬‬ ‫ބރާހމް ނަޢމުގެ މަސައްކަތުގެ ަ‬ ‫އި ް‬ ‫ނ‬ ‫ބނު ް‬ ‫މިގޮތަށް މިމަސައްކަތް ކުރައްވަން އުޅުއްވި އުޅުއްވުމުގައި އެއްދުވަހަކު‪ ،‬ރޭޑިއޯ ޓެލެފޯންސެޓެއް ޭ‬ ‫ތކެއް ފޮނުވިއެވެ‪ .‬ފުރަތަމަ ޓެސްޓް ސިގްނަލް ފޮނުވުނ‪1961 ،‬‬ ‫ކުރައްވައިގެން‪" ،‬މާލޭރޭޑިއޯ" ގެ ނަމުގައި ޓެސްޓް ސިގްނަލް ަ‬ ‫ވަނަ އަހަރުގެ އޮކްޓޫބަރ ‪ 04‬ވަނަ ދުވަހުއެވެ‪ .‬އެދުވަހުގެރޭ‪ 8.00 ،‬ގައި މާލޭރޭޑިއޯގެ ޓެސްޓް ސިގްނަލުގައި ކިޔަމުންދިޔައ‪،‬‬ ‫"މިރޭގެ މިޓެސްޓްގެއަޑު އިވުނު ކޮންމެ މހަކު‪ ،‬އެ އަޑު އިވުނު މޓަރަކާއި ގޮވި އެއްޗެއް‪ ،‬މާދަމާ ވުޒާރަތުއްދާޚިލިއްޔާއަށް‬ ‫ލިޔުމަކުން އެންގުންއެދެމެވެ‪".‬‬ ‫ބނުސިޓތަކުން އެނގުނ‪ ،‬ޓެސްޓް ސިގްނަލް އަޑުއިވުނު މހުނަށް އިވިފައިވަނ‪،‬‬ ‫އަނެއްދުވަހު ދާޚިލިއްޔާއަށް ލި ު‬ ‫ސ‬ ‫‪ 60‬މޓަރާ ‪ 120‬މޓަރާ ދެމެދުންކަމަށެވެ‪ .‬އެރޭ އެއިވުނުއަޑާއެކު‪ ،‬މާލޭގެ އެންމެނަށްވެސް ކުރެވެންފެށ‪ ،‬މާލޭގައިވެ ް‬ ‫ރޭޑިއޯސްޓޭޝަނެއް ހުޅުވިދާނެކަމުގެ ފޮނި އުންމދެވެ‪.‬‬ ‫މިކަމަކ‪ ،‬ކުރިންވެސް އަޅުގަނޑު ފާހަގަކުރި ފަދައިން‪ ،‬ރައްޔިތުންނާ ސަރުކާރާ ދެމެދުގައިއޮތް ދުރުމިން‬ ‫ނައްތާލެއްވުމަށް‪ ،‬އޭރުގެ ސަރުކާރުން ކުރައްވަމުން ގެންދެވި މަސައްކަތުގެ ތެރެއިން ފުރަތަމަ މަސައްކަތެވެ‪.‬‬ ‫ބއްދައުލާ‬ ‫ބޑުވަޒރު ޞާޙި ު‬ ‫މި މަސައްކަތުގައި އެންމެ އިސް ދައުރެއް އަދާކުރެއްވ‪ ،‬މި މަސައްކަތުގެ ބާނ‪ޮ ،‬‬ ‫ބރާހމް ރަޝދު‬ ‫ބއްސަޢާދާ އަލްފާޞިލު ކަރަންކާގޭ އި ް‬ ‫ބރާހިމު ނާޞިރުއެވެ‪ .‬އަރިހުގައި ތިއްބެވ‪ ،‬ވަޒރުއްދާޚިލިއްޔާ ސާޙި ު‬ ‫އި ު‬ ‫ނ‬ ‫އ ސެޓު ް‬ ‫އލްފާޟިލް ނ‪ .‬ތ‪ .‬ޙަސަން ދދއެވެ‪ .‬އަދި‪ ،‬އެންމެ ފުރަތަމަ ެ‬ ‫މޤާމުގައި ހުންނެވި ަ‬ ‫އާއި‪ ،‬އެ ވުޒާރާގެ ވަކލެއްގެ ަ‬ ‫ބއްގެ މަޤާމުގައި ހުންނެވި‪ ،‬އަލްފާޟިލް‬ ‫"މާލޭރޭޑިއޯ" ގެ ނަމުގައި އެނައުންސް ކުރައްވަމުން ގެންދެވ‪ ،‬ދާޚިލިއްޔާގެ އޭރުގެ ކާތި ެ‬ ‫ބފުޅުންގެ ތެރޭގައި އަލްފާޟިލް މައިޒާން އަޙުމަދު މަނިކާ‬ ‫ބވި ޭ‬ ‫ބރާހމް ނަޢމެވެ‪ .‬ޓެކްނިކަލް ދާއިރާގައި ތިއް ެ‬ ‫ސައިކުރާ އި ު‬ ‫އަލްފާޟިލް ނ‪.‬ތ‪ .‬އަހުމަދު ދދ ހިމެނިވަޑައިގަނެއެވެ‪ .‬އެދުވަސްވަރު ފެށިގެންއައ‪ ،‬އެނައުންސަރުން‪ ،‬ޕްރޮޑިއުސަރުން‪،‬‬ ‫މށް ވަނނަމަ އެނިމުނއެވެ‪.‬‬ ‫ބނެލަދޭން އެނގޭކަ ަ‬ ‫ނނެވެ‪ .‬ހަމައެކަނި‪ ،‬ލިޔެފައިދޭ އެއްޗެއް މައިކުން ު‬ ‫ބގެންނެއް ޫ‬ ‫އެޑިޓަރުން ތި ެ‬ ‫އަޅުގަނޑަށް އެނގިފައިވާ ގޮތުގައި‪ ،‬ދިވެހިރޭޑިއޯގެ ފުރަތަމަ އެނައުންސަރަކ‪ ،‬މ‪ .‬ޔާގޫތުގޭ ޙަފްސާ މޫސާއެވެ‪.‬‬ ‫ލން ލައިލާ ޢަލގެ މަންމާފުޅެވެ‪ .‬ހަފްޞާ ދިވެހިރޭޑިއޯއަށް ކޮށްދެއްވާފައިވާ‬ ‫ބ ު‬ ‫ބކަ ަ‬ ‫އާދެ‪ ،‬ރައސް މުޙަންމަދު ނަޝދުގެ އަނ ި‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪11‬‬ ‫ވމުގައި އަލްފާޟިލް ސައިކުރާ‬ ‫ބރު ކިޔުއްވުމުގައާއި އަދި މުހިންމު އެނައުންސްމަންޓްތައް ދެއް ު‬ ‫ޚިދުމަތްތަކަށް ޝުކުރުވެރިވަމެވެ‪ .‬ޚަ ަ‬ ‫ބރާހމް ނަޢމު އުޅުއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫އި ު‬ ‫ނންކުރެވުނު ރޭޑިއޯ ޓެލެފޯން ސެޓް‪" ،‬ޑޮލްފިން ސެޓް" މިއ‪ ،‬އެދުވަސްވަރު‬ ‫ބ ު‬ ‫މިމަސައްކަތުގައި ފުރަތަމަ ޭ‬ ‫ވފައިވާ ރޭޑިއޯ ޓެލެފޯން ސެޓްތަކުގެ ތެރެއިން އެއްސެޓްކަމަށް‬ ‫ބނުންކުރެއްވުމަށް ގެނެ ި‬ ‫ސަރުކާރުގެ މުހިންމު މަސައްކަތެއްގައި ޭ‬ ‫ބނުއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫އަލްފާޟިލް މައިޒާން އަޙުމަދު މަނިކު ު‬ ‫ސ ފަހުން‪،‬‬ ‫ތ ގާތްގަނޑަކަށް އަހަރު ދުވަ ް‬ ‫ދުވަސްތައް މާޒވަމުންގޮސް‪ ،‬ރޭޑިއޯސެޓު ފުރަތަމަ ޓެސްޓްކުރި ާ‬ ‫‪ 1962‬ވަނައަހަރުގެ ޑިސެމްބަރ މަހުގެ ‪ 29‬ވަނަދުވަހު މެންދުރުފަހުގެ ‪ 2.00‬ގައި‪ ،‬ރަސްމކޮށް މާލޭ ރޭޑިއޯގެ ނަމުގައި‬ ‫ބލިގެން‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރަން ފެއްޓި ދުވަސް ކަމަށް ެ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓްކުރަން ފަށައިފިއެވެ‪ .‬އަދި އެ ދުވަހަކ‪ ،‬ރާއްޖޭގައި ރޭޑިއޯ ް‬ ‫ް‬ ‫ބލުމެކެވެ‪.‬‬ ‫ބލިފައިވާ ެ‬ ‫މިއަދާއި ހަމައަށް އެއައި އައުމަކ‪ ،‬އެގޮތުން ެ‬ ‫ރޑްކާސްޓިންގ‬ ‫ބ ޯ‬ ‫ބނުން ކުރި‪ ،‬ރޭޑިއޯ ޓެލެފޯންސެޓަކ‪ ،‬ޙަޤގަތުގައި ް‬ ‫އެ ދުވަހު‪ ،‬ޓްރާންސްމޓަރެއްގެ ގޮތުގައި ޭ‬ ‫އިކްވިޕްމަންޓެއް ނޫން ކަމުގައާއި‪ ،‬އަދި އަނެއްކަމަކ‪،‬‬

‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރެވުނު ‪ 2182‬ފްރިކްއެންސ އަކވެސް ރޭޑިއޯ‬ ‫އެދުވަހު ް‬

‫ލ‬ ‫ޝނަ ް‬ ‫ނންކުރާ ފްރިކްއެންސއެއް ނޫންކަމެވެ‪ .‬އެ ފްރިކްއެންސ އަކ‪ ،‬އައި‪.‬ޓ‪.‬ޔޫ‪( .‬އިންޓަރނޭ ަ‬ ‫ބ ު‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރުމަށް ޭ‬ ‫ް‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ‬ ‫ޓެލެކޮމިޔުނިކޭޝަން ޔުނިއަން) އިން ކަނޑައަޅައިފައިވާ‪ ،‬މެރިޓައިމް ޑިސްޓްރެސް ފްރިކްއެންސ އެކެވެ‪ް .‬‬ ‫ފްރިކްއެންސއެއް ނޫނެވެ‪.‬‬ ‫ނ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރަ ް‬ ‫ބލާނަމަ‪ ،‬އެދުވަހަކ‪ް ،‬‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ މިންގަނޑަކުން ަ‬ ‫އެހެންކަމުން‪ ،‬ޙަޤޤަތުގައި‪ް ،‬‬ ‫ބނެވިދާނެއެވެ‪.‬‬ ‫ފެއްޓި ދުވަސް ނޫން ކަމަށްވެސް ު‬ ‫ނަމަވެސް‪ ،‬އެ ދުވަހުގެ އެއަޑު އަޅުގަޑުމެން ދިވެހިންނަށް އެއަޑުއިވުނ‪ ،‬ރޭޑިއޯ އަކުން ކަމަށްވެފައި‪،‬‬ ‫އެނައުންސަރު ވާހަކަދެއްކި ދެއްކުމުގައި ވެސް މިއ ރޭޑިއޯ ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރަނ ކަމަށް ބުނުމުން‪ ،‬އެއޮތ އެދުވަހު ރާއްޖޭގައި‬ ‫ރޭޑިއޯ ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރަން ފެއްޓިފައެވެ‪.‬‬ ‫ކޮންމެއަކަސް‬

‫‪1962‬‬

‫ބރު މަހުގެ ‪ 29‬ވަނަދުވަހު‪،‬‬ ‫ވަނައަހަރުގެ ޑިސެމް ަ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް‬ ‫"މާލޭރޭޑިއޯ" ގެ ނަމުގައި ފުރަތަމަ ް‬ ‫ކުރިއަށް ގެންދިޔައ‪ 4 ،‬މިނިޓް ‪ 10‬ސިކުންތުގެ‬ ‫ދރު ފަހުގެ ‪2.00‬‬ ‫ދިގުމިނުގައެވެ‪ .‬އެދުވަހުގެ މެން ު‬ ‫ގައި‬

‫ޓްރާންސްމިޝަން‬

‫ފެއްޓ‪،‬‬

‫ރ‬ ‫ބރުދުންމާ ި‬ ‫ެ‬

‫ތާޅަފިލގެ އަޑުންނެވެ‪ .‬ޕްރޮގްރާމް ތައްޔާރުކުރެއްވ‪،‬‬ ‫އަލްއުސްތާޒް ނ‪.‬ތ‪ .‬ހަސަންދދ އެވެ‪.‬‬ ‫ރޭޑިއޯއިން‬

‫އަލްފާޟިލް ސައިކުރާ އިބުރާހިމް ނަޢމް‬

‫ގެނެސްދިނ‪،‬‬

‫މއިލއެވެ‪ .‬އެދުވަހު އެނައުންސް‬ ‫ބނެފައި ނިން ަ‬ ‫ބރާއި ސަރުކާރުގެ ދެ އިއުލާނެކެވެ‪ .‬މާދަމާވެސް‪ ،‬އެގަޑގައި ފަށާނެކަމަށް ު‬ ‫ތިންޚަ ަ‬ ‫ޞ‬ ‫ލ ހަފް ާ‬ ‫ބފުލަކ‪ ،‬އަލްފާޟި ާ‬ ‫ބރާހމް ނަޢމެވެ‪ .‬އެދުވަސްވަރު އެނައުންސަރަކަށް އުޅުއްވި ޭ‬ ‫ރ އި ު‬ ‫ކުރެއްވ‪ ،‬އަލްފާޟިލް ސައިކު ާ‬ ‫މޫސާ މ‪ .‬ޔާގޫތުގެ‪ .‬އެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪12‬‬ ‫ހށް ދިޔައ‪ ،‬ތަރައްޤ‬ ‫އއްދުވަހުން އަނެއް ދުވަ ަ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގގެ ޚިދުމަތް ެ‬ ‫ގ ް‬ ‫މިކަހަލަ ގޮތަކަށް ފެށުނު ރާއްޖޭ ެ‬ ‫ނ‬ ‫މ ް‬ ‫ބއް އަންނަ ު‬ ‫ވސް އިންޤިލާ ެ‬ ‫ނމެދުވަހަކ ވެސް‪ ،‬ސްޓޭޝަނަށް ނުވަތަ ޕްރޮގްރާމްތަކަށް ކޮންމެ ެ‬ ‫ވަމުން‪ ،‬ކުރި އަރަމުންނެވެ‪ .‬ކޮ ް‬ ‫ދިޔަ ދުވަހެކެވެ‪.‬‬

‫❖ ސިނެކޯރޭޑިއޯ‬ ‫ހން މޯލްޑިވްސް‬ ‫"މާލޭރޭޑިއޯ"ގެ ނަމުގައި ވުޒާރަތުލް ދާޚިލިއްޔާއިން ޓެސްޓް ކުރަމުން ގެންދިޔަ ގެންދިއުން‪ ،‬ފަ ު‬ ‫ސިނަމާ ކުންފުނިން ކުރިއަށް ގެންދިއުމަށް ހަމަޖެހުމާގުޅިގެން‪ 12 ،‬މާރޗް ‪ 1964‬ގައި‪ ،‬ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަންގެ ނަން‬ ‫ޓ‬ ‫ބރޯޑްކާސް ް‬ ‫ރކްއެންސ އަކުން‪ް ،‬‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ފް ި‬ ‫ނން ކޮށްގެން‪ް ،‬‬ ‫ބ ު‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް އިކްވިޕްމަންޓް ޭ‬ ‫ބދަލުވެ‪ް ،‬‬ ‫"ސިނެކޯރޭޑިއޯ" އަށް ަ‬ ‫ކުރަން ފެއްޓިއެވެ‪.‬‬ ‫ސިނެކޯރޭޑިއޯ‬

‫ސްޓޭޝަނުގައި‬

‫ބނުންކުރި‬ ‫ޭ‬

‫ޓްރާންސްމޓަރތަކަކ‪ ،‬މިސްޓަރ ވިކްރަމަސިންހަގެ އިންޖިނޭރު‬ ‫ވަޒރުލްއައުޒަމް‬

‫ކަމުގާ‪،‬‬

‫ބއްދައުލާ‬ ‫ޞާޙި ު‬

‫ސުމުއްވުލްއަމރު‬

‫ބރާހމް ނާޞިރުގެ ލަފާފުޅާއި އިރުޝާދުގެ ދަށުން‪ ،‬ކުރެވެމުން‬ ‫އި ް‬ ‫ދިޔަ މަސައްކަތުން‪ ،‬ރާއްޖޭގައި އުފެއްދުނު ތަކެއްޗެވެ‪.‬‬ ‫"ސިނެކޯރޭޑިއޯ"‬

‫ގެ‬

‫ފުރަތަމަ‬

‫އަންހެން‬

‫އެނައުންސަރަކ‪ ،‬މ‪ .‬ހަޒާރުމާގޭ އަލްފާޟިލާ އުމްނިއްޔާނަޞރެވެ‪.‬‬ ‫އަލްފާޟިލާ‬

‫އުމްނިއްޔާ‬

‫ނަޞރު‬

‫ވިދާޅުވިގޮތުން‪،‬‬

‫ސައިކުރާ‬

‫ބރާހިމް ނަޢމަކވެސް "ސިނެކޯރޭޑިއޯ"ގެ އެނައުންސަރެކެވެ‪.‬‬ ‫އި ް‬ ‫ނަޢމު‬

‫ކިއުއްވާނ‪،‬‬

‫ބރެވެ‪.‬‬ ‫ޚަ ަ‬

‫މާގިނަ‬

‫އެނައުންސަރުންނެއް‬

‫ނޫޅެއެވެ‪.‬‬

‫ސިނެކޯ ރޭޑިއޯގެ ފުރަތަމަ އެނައުންސަރ އުމްނިއްޔާ ނަޞރު‪:‬‬ ‫މި ފޮޓޯއަކ‪،‬އެހެން މުނާސަބާއެއްގައި ނެގިފައިވާ ފޮޓޯއެކެވެ‪.‬‬

‫ބރާހިމް ނާޞިރަށް‬ ‫ބޑުވާ ކަމަށް އި ް‬ ‫ބރަ ޮ‬ ‫އެންމެ އަންހެން ކުއްޖަކު އެނައުންސް ކުރަން ހުރުމުން ތަންކޮޅެއް ު‬ ‫ފެނިވަޑައިގެން‪ ،‬ދެވަނަ ކުއްޖަކު ހޯއްދެވުމަށް ނާޞިރު އެދިވަޑައިގަތް ކަމަށް އުމްނިއްޔާ ވިދާޅުވިއެވެ‪ .‬އަދި އެމަޤާމަށް ދެން‬ ‫ގެނެވުނ‪ ،‬މ‪ .‬ހަޒާރުމާގޭ މިންނާ ވަޖހެވެ‪.‬‬ ‫ނ‬ ‫ބފުޅުންވެސް‪ ،‬ސިނެކޯރޭޑިއޯގެ ދުވަސްވަރު‪ ،‬ވަޒފާއިން ވަކިވެވަޑައިގަތެވެ‪ .‬ފަހު ް‬ ‫މިންނާއާއި‪ ،‬އުމްނިއްޔާއާ ދެ ޭ‬ ‫މިންނާވަޖހު އަނެއްކާވެސް ރޭޑިއޯއާ ގުޅިވަޑައިގަތް ނަމަވެސް‪ ،‬އުމްނިއްޔާ ނަޞރު ގުޅިވަޑައެއް ނުގަނެއެވެ‪.‬‬ ‫ދ‬ ‫އެދުވަސްވަރު‪ ،‬ސިނަމާކުންފުނގެ ސެކްރެޓަރ ކަމުގައި ހުންނެވި‪ ،‬އަލްފާޟިލް ވައިޖެހޭގޭ އަޙުމަދު ރަޝ ު‬ ‫ބސް ސިނަމާ‬ ‫ބރާހމެވެ‪ .‬އައް ާ‬ ‫ބސް އި ު‬ ‫ދރިމާގޭ އަލްފާޟިލް ޢައް ާ‬ ‫އެމަޤާމުން ވަކިވެވަޑައިގަތުމުން‪ ،‬އެމަޤާމަށް ދެންގެންނެވ‪ ،‬އެން ެ‬ ‫ބފުޅުންވެސް ސިނެކޯރޭޑިއޯގެ މަސައްކަތާ ގުޅިވަޑައިގަތއެވެ‪.‬‬ ‫ބސް އާއި ނަޢމްއާ ދެ ޭ‬ ‫ބން ޢައް ާ‬ ‫ހސާ ު‬ ‫ކުންފުންޏަށް ގެންނެވުމުން‪ ،‬އެ ި‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪13‬‬ ‫މިންނާ ވަޖހުވެސް ރޭޑިއޯއާއި ވަކިވެ ވަޑައިގަތެވެ‪ .‬ނަމަވެސް ފަހުން ގުޅިވަޑައިގަތ‪ ،‬އަޅުގަނޑު ރޭޑިއޯއާއި‬ ‫ގުޅުނުފަހުންނެވެ‪.‬‬

‫މައިޒާން އަޙުމަދު މަނިކު‪ ،‬މިންނާ ވަޖހު‪ ،‬ބަދުރު ނަޞރު‬

‫ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސްގައި އަޅުގަނޑާއެކު މިންނާ ވަޖހު މަސައްކަތްކުރެއްވި ހުރިހާ ދުވަހަކުވެސް‪ ،‬މިންނާ ހުންނެވ‬ ‫ބފުޅެއްގެ ގޮތުގައެވެ‪ .‬އަލަށް ވަޒފާއަށް އަންނަ އެނައުންސަރުން ތަމްރނު ކުރެއްވުމުގެ‬ ‫ޕްރޮގްރާމް ސެކްޝަންގެ އެންމެއިސް ޭ‬ ‫މަސައްކަތުގައެވެ‪.‬‬

‫މުޙަންމަދު ޒާހިރު ޙުސެއިން‪ ،‬ފަހުމ ރަޝާދު އަދި މިންނާ ވަޖހް‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫މިންނާ ވަޖހް ޕްރޮގްރާމެއް ވަގުތުންގެނެސްދެއްވަނ‬

‫‪14‬‬

‫ރޭޑިއޯގައި މަސައްކަތް ކުރެއްވި ބައެއް ބޭފުޅުން‬

‫އަލްފާޟިލާ ޒަކިއްޔާ ޙަސަން‬

‫މަރުޙޫމާ ޒާހިދާ އިބްރާހމް‬

‫މަރުޙޫމް ޝަބްނަމގޭ އިސްމާއލް ދދ‬

‫ސްޓޫޑިއޯ މިކްސަރ އޮޕަރޭޓް ކުރުން‬

‫އަދި މައިޒާން އަޙުމަދު މަނިކު‬

‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރަމުން ގެންދިޔައ ހިންދ‬ ‫"ސިނެކޯރޭޑިއޯ" ވެސް ފަށައިގަތުމުގައި‪ ،‬ޢާންމު ގޮތެއްގައި ް‬ ‫ލަވައާއި އިގިރޭސި ލަވައެވެ‪ .‬ގަޑގެކަށި މަތިން ތިރިއަށް އަންނައިރު ހުންނާނ ހިންދ ލަވަ ޖަހާފައެވެ‪ .‬ކަށި‪ ،‬ތިރިން މައްޗަށް‬ ‫ގޅޭ ޕްރޮގްރާމެވެ‪ .‬އަދި އެއާއެކު‪،‬‬ ‫ބއާއި ު‬ ‫މނާސަ ާ‬ ‫ބއެއް ު‬ ‫ބރެވެ‪ .‬މުހިންމު ަ‬ ‫ގރޭސި ލަވައެވެ‪ .‬ދެން ޚަ ަ‬ ‫ނނާނ އިނ ި‬ ‫ދާއިރު ޖަހާފައި ހު ް‬ ‫މގެ ސައުންޑް ޓްރެކް ވެސް‬ ‫ފލް ް‬ ‫އޓަރގައި ދައްކަމުންގެންދާ ި‬ ‫"ސިނަމާ ހަވރު" ގެ ނަމުގައި‪ ،‬އެ ވަގުތަކު އޮލިމްޕަސް ތި ޭ‬ ‫ރޭޑިއޯއިން ފޮނުވަމުން ގެންދިޔައެވެ‪ .‬އަދި ރޭޑިއޯގެ ފުރަތަމަ ޕްރޮގްރާމް ތަކުގެ ތެރޭގައި‪ ،‬ރިކްއެސްޓް ޕްރޮގްރާމް ފޮނުވުނެވެ‪.‬‬ ‫ބއިވެރިވެވަޑައިގަންނަވަމުން‬ ‫ބއެއް ވަޒރުންވެސް‪ ،‬ވަރަށް ޝައުޤުވެރިކަމާއެކު‪ަ ،‬‬ ‫ހިންދ ލަވައިގެ ރިކްއެސްޓް ޕްރޮގްރާމަކ‪ ،‬އޭރުގެ ަ‬ ‫ބއްސަޢާދާ އަލްފާޟިލް އާދަމް ނަޞރު މަނިކު‪،‬‬ ‫ބއްޕާފުޅު‪ ،‬ޞާޙި ު‬ ‫ގެންދެވި ޕްރޮގްރާމެކެވެ‪ .‬އަލްފާޟިލް ޢުމަރު ޒާހިރުގެ ަ‬ ‫ނއެވެ‪.‬‬ ‫ގއި ރިކްއެސްޓް ޕްރޮގްރާމްގައި ލަވައެއް ނާންނަ ދުވަހެއް މަދުވާ ެ‬ ‫ބބެ) ގެ ނަމު ަ‬ ‫ބޑު ޭ‬ ‫(އަޅުގަނޑުގެ ޮ‬ ‫‪----------------------------------------‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪15‬‬

‫( ‪)2‬‬

‫ސަރުކާރުގެ ދަށަށް ބަދަލުވުން‬ ‫❖ މޯލްޑިވް އައިލެންޑްސް ބްރޯޑްކާސްޓިންގ ސާރވިސް ‪MIBS‬‬ ‫ރމަށްފަހު‪،‬‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކު ު‬ ‫ސިނެކޯރޭޑިއޯގެ ނަމުގައި ގާތްގަނޑަކަށް ‪ 3‬އަހަރާ ދުވަސްކޮޅެއް ވަންދެން ރޭޑިއޯ ް‬ ‫ބރުއަރ މަހުގެ ‪ 19‬ވަނަ ދުވަހަކ‪ ،‬އަނެއްކާވެސް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަނަށް މުހިންމު‬ ‫‪ 1967‬ވަނަ އަހަރުގެ ފެ ް‬ ‫ށ‬ ‫ބލެނިވެރިކަމުގެ ދަށަ ް‬ ‫ވރި ކަމުގެދަށުން‪ ،‬ސދާ ސަރުކާރުގެ ެ‬ ‫ބލެނި ެ‬ ‫ބދަލެއް އައި ދުވަހެކެވެ‪ .‬ޕްރައިވެޓް ކުންފުންޏެއްގެ ެ‬ ‫ަ‬ ‫އވެ‪.‬‬ ‫ބދަލުވ ދުވަހު ެ‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަންގެ ހުރިހާކަމެއް ަ‬ ‫އެދުވަހު‪،‬‬

‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ‬

‫ރޭޑިއޯސްޓޭޝަން‪،‬‬

‫ނފުނގެ‬ ‫މާލޭސިނަމާކު ް‬

‫ދަށުންވަކިވެ‪،‬‬

‫ރތުލްމާލިއްޔާ‬ ‫ވުޒާ ަ‬

‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ސާރވިސް" )‪(MIBS‬‬ ‫ޖހި‪ ،‬އަދި ސްޓޭޝަންގެނަން "މޯލްޑިވް އައިލެންޑްސް ް‬ ‫ގތަށްހަމަ ެ‬ ‫ށން‪ ،‬ހިންގަވާ ޮ‬ ‫(ބ)ގެދަ ު‬ ‫ނ‬ ‫ގ ް‬ ‫ބދަލު ތަކަކ‪ ،‬ވަގުތާއި ޙާލަތު ނިޔާކުރިކުރުމުގައި‪ ،‬އެޑްމިނިސްޓްރޭޓިވް ގޮތުން ގެންނަވަންޖެހި ެ‬ ‫ބދަލުވއެވެ‪ .‬މި ަ‬ ‫އަށް ަ‬ ‫ފހަގަ ކުރެވެއެވެ‪.‬‬ ‫ބދަލެއްކަން ާ‬ ‫ގެންނަވާ ަ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރުމަށްފަހު‪ 26 ،‬ޖޫން‬ ‫އެމް‪.‬އައި‪.‬ބ‪.‬އެސް‪ .‬ނަމުގައި ގާތްގަނޑަކަށް އަހަރެއްހާ ދުވަހު ރޭޑިއޯ ް‬ ‫ބދަލުވެ‪ ،‬މުޅިންއާ‬ ‫‪ 1968‬ގައި ހެންވޭރުގައި ހަދަމުން ގެންދާ އިމާރާތަށް ރޭޑިއޯސްޓޭޝަންގެ ހުރިހާ ތަކެއްޗަކާއި މުއައްޒަފުން ަ‬ ‫އިކްވެޕްމެންޓް ތަކާ‪ ،‬އިތުރު މުއައްޒަފުންނާ އެކު‪ ،‬ސަރުކާރުގެ ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަން ހިގައިގެންފިއެވެ‪.‬‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރަން ފެއްޓުނ‪ ،‬ވަރަށް އާދައިގެ ގޮތަކަށްނަމަވެސް‪ ،‬ދުވަހުން ދުވަހަށް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގައި ރޭޑިއޯ ް‬ ‫ނނަމުގައި ކުރިއަށް ގެންދިއުމުގެ މަސައްކަތް ކުރެވެމުން ދިޔައެވެ‪.‬‬ ‫ރޭޑިއޯގައި ތަފާތު ކުލަޖެހެމުން‪ ،‬ތަފާތު ނަ ް‬

‫ބގެ އޮފސް‬ ‫ބންޑާރަ ނައި ު‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރުމާ‪ ،‬ފުރަތަމަ ގުޅުނ‪ 1967 ،‬ވަނައަހަރު‪ ،‬ކުރގެ ަ‬ ‫ރޭޑިއޯ ް‬ ‫ދވަސްވަރުއެވެ‪ .‬އަޅުގަޑުގެ ވަޒފާގެ ކުރކޮޅު ކުރަންޖެހޭ މަސައްކަތް އަޅުގަޑަށް ދަސްކޮށްދެއްވ‪،‬‬ ‫ހުރިތަނުގައި‪ ،‬ރޭޑިއޯ ހިންގި ު‬ ‫ބދުލް ޣަފޫރު އާދަމް‬ ‫ބވި އޮޕަރޭޓަރުންނެވެ‪ .‬އެއ އަލްފާޞިލް ސިމްލާ މުޙަންމަދު ދދި އާ އަލްފާޞިލް އަ ު‬ ‫އޭރު އެވަޒފާގައި ތިއް ެ‬ ‫ގއި‪ ،‬އެދުވަސްވަރު އުޅެނ‪ ،‬އަޅުގަޑުމެން ތިންމހުން އެކަންޏެވެ‪.‬‬ ‫ބރު އޮޕަރޭޓަރުންގެ ގޮތު ަ‬ ‫އެވެ‪ .‬އަޅުގަޑު ހަނދާންވާގޮތުން‪ ،‬ދެނަން ަ‬ ‫ބކަށް "ކުނި" ޖެހި އަދި ވަޒފާއާއި ދުރުގައި ހުންނަންވެސް ޖެހިފައި‬ ‫އަޅުގަޑުގެ ވަޒފާގެ ކުރކޮޅު ހިސާ ަ‬ ‫ބނުންވ‬ ‫މއަވަހަށް ކުރިއަށްދާން ޭ‬ ‫ބހުއްޓެވެ‪ .‬އާކަމެއްގެ ތެރެއަށް ރަގަޅަށް ނުފެތި މަސައްކަތް ފަށައިގަނެވުނ ކަމެއް‪ ،‬ނޫނ ާ‬ ‫އެ ަ‬ ‫ކަމެއް ދަންނަވާކަށް ނޭގެއެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪16‬‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރަންވާނ‪،‬‬ ‫ބހޭ އެއްވެސް އެއްޗެއް އަޅުގަނޑަށް ނޭގުނު ނަމަވެސް‪ ،‬ރޭޑިއޯއިން ް‬ ‫ރޭޑިއޯއާއި ެ‬ ‫ލވައާއި މިޔުޒިކް އަދި މައުލޫމާތުކަމަށް އަޅުގަނޑަށް އޭރުވެސް‬ ‫ބނުންވާ ކަހަލަ ަ‬ ‫އަޑުއަހާމހުން‪ ،‬އަޑު އަހާހިތްވާ‪ ،‬އަޑުއަހަން ޭ‬ ‫ދ‬ ‫އ ި‬ ‫ނ ހޯދުމަށްކަމަށް ވާތއެވެ‪ަ .‬‬ ‫ފނުވަނ‪ ،‬އެހުންތެރިންގެ ޝައުޤުވެރިކަ ް‬ ‫ޅގަނޑުމެން މިތަކެތި މި ޮ‬ ‫ބބަކ‪ ،‬އަ ު‬ ‫ބލުކުރެވެއެވެ‪ .‬ސަ ަ‬ ‫ގަ ޫ‬ ‫ބޔަކު‪ ،‬އެ ސްޓޭޝަނެއްގެ އަޑުއެހުންކަން‪،‬‬ ‫މކަށްވާނ‪ ،‬ވހާގިނަ ަ‬ ‫ބނު ަ‬ ‫ޝންގެ ވެރިން) ގެ އެންމެ މުހިންމު ޭ‬ ‫ފޮނުވާމހުން (ސްޓޭ ަ‬ ‫އެދުވަސްވަރުވެސް އަޅުގަޑަށް އެނގެއެވެ‪.‬‬ ‫ބއެއް‬ ‫ހން ޕްރޮގްރާމް ހަދައިފައި ފޮނުވައިފައި އޮންނަ ގޮތާއި ޚިލާފަށްވެސް ަ‬ ‫ބއެއްފަހަރު އޮފ ު‬ ‫އެހެންކަމުން‪ަ ،‬‬ ‫ބދަލުކުރެވެއެވެ‪ .‬ޚާއްޞަކޮށް‪ ،‬އަޅުގަނޑުގެ ޑިޔުޓގައި‪ ،‬އެ ދުވަސްދުވަހު ޕްރޮގްރާމްގައި ހުންނަލަވަތަކުގެ އޯޑަރު‬ ‫ކަންތައްތައް ަ‬ ‫ޓށް ގެންނަމެވެ‪.‬‬ ‫ބދަލު‪ ،‬ލަވަލިސް ަ‬ ‫ބއެއް ަ‬ ‫ނށް ކަމުދާނެކަމަށް އަޅުގަނޑަށް ލަފާކުރެވޭ ަ‬ ‫ހންތެރިން ަ‬ ‫ބދަލުކޮށްލާ‪ ،‬އެ ު‬ ‫ަ‬ ‫ބއިން ޕްރޮގްރާމް ތައްޔާރު ކުރަނ‪ ،‬ރޭޑިއޯ ޕްރޮގްރާމެއް ހެދުމުގެ‬ ‫ބންނާ ކާތި ާ‬ ‫ބ ކާތި ު‬ ‫އޮފހުގައި ތި ޭ‬ ‫ވހޮޅިތަޢް ރަޖިސްޓްރ ކޮށްފައި‬ ‫ވސް ހުރެގެންނެއް ނޫނެވެ‪ .‬ލަ ަ‬ ‫ބއެއް އަދި ވައްޓަފާޅިއެއް ެ‬ ‫ތޖުރި ާ‬ ‫އެއްވެސްކަހަލަ މައުލޫމާތެއް‪ަ ،‬‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރުމަށް ސްޓޭޝަނަށް ފޮނުވަނއެވެ‪.‬‬ ‫ހދާފައި ް‬ ‫ބން‪ ،‬ލިސްޓެއް ަ‬ ‫ހުންނަ ތަރުތ ު‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ‬ ‫ް‬

‫ނ‬ ‫ކޮ ް‬

‫އަކ‪،‬‬

‫ސ‬ ‫ތއްކުރަން ދަންނަ އެއްވެ ް‬ ‫އެއްޗެއްކަން އެނގިގެން ކަން ަ‬ ‫މހަކު‬

‫ރޭޑިއޯ‬

‫ސްޓޭޝަންގައިވެސް‪،‬‬

‫ނޫޅެއެވެ‪.‬‬

‫ބރުގެ‬ ‫ޭ‬

‫ރޭޑިއޯތަކުން އިވޭ އަޑުތަކުން ދަސްވިއެއްޗެއް ދަސްވއެވެ‪.‬‬ ‫އަޅުގަނޑުވެސް‬

‫ސިލޯންގެ‬

‫ރޭޑިއޯ‬

‫ބއެއް‬ ‫ަ‬

‫ޕްރޮގްރާމް‬

‫އަޑުއެހުމުގެ އާދަ ހިފިފައި ހުރތ‪ ،‬ރޭޑިއޯއަށް ޚާއްޞަ‬ ‫ޝައުޤުވެރިކަމެއް ދެވެނއެވެ‪ .‬އަދި ހިންދ ލަވައަކ‪ ،‬އެންމެ‬ ‫ތުއްތު‬

‫އިރުއްސުރެ‬

‫އަޑުއިވެމުން‬

‫އަންނަ‬

‫ށ‬ ‫އެއްޗަކަ ް‬

‫އށް ޚާއްޞަ ޝައުޤުވެރިކަމެއް‬ ‫ވެފައިވާތ‪ ،‬ހިންދ ލަވަ ަ‬ ‫ދެވިފައި ވެއެވެ‪ .‬އޭގައި ކިޔާ އެއްޗެއް އެނގޭތއެއް ނޫނެވެ‪.‬‬ ‫ނ‬ ‫މިގޮތަށް ޕްރޮގްރާމަށް ގޮތްގޮތް ހަދަމު ް‬ ‫ރ‬ ‫އޝްތިހާ ު‬ ‫ި‬ ‫ފނުވާފައިހުންނަ‬ ‫ޮ‬ ‫ކުރިއަށްދިއުމުގެ ތެރޭގައި‪،‬‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް‬ ‫ް‬

‫ނުކުރެވުނު‬

‫މައްސަލައެއްގައި‬

‫ޖެހުނު‬

‫ބން‪ ،‬ދުވަސްކޮޅަކަށް އަޅުގަނޑު ވަޒފާއިން‬ ‫ބ ު‬ ‫ކުންޏެއްގެ ސަ ަ‬ ‫ސަސްޕެންޑް‬

‫ވެސް‬

‫ކުރެއްވިއެވެ‪.‬‬

‫އެވާހަކަ‬

‫ފަހުން‬

‫ދަންނަވައިލާނަމެވެ‪.‬‬ ‫ކޮޅަށް‪ :‬މައިނާ އަޙުމަދު ރަޝދު‪ ،‬މުޙަންމަދު ޒާހިރު ޢަލ‪ ،‬މުޙަންމަދު ސަމރު‬

‫ބރޯޑްކާސްޓްކުރަން ފެއްޓުމާ‪،‬‬ ‫ރާއްޖޭގައި ް‬ ‫އ‬ ‫އަޅުގަޑުގެ ޙަޔާތުގެ މުހިންމު ދުވަސްތަކާ ހުރި ގުޅުންތަ ް‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫އިށދެގެން‪ :‬އަޅުގަޑު (ބަދުރުއްނަޞރު)‬

‫‪17‬‬ ‫ނދިޔަ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގއަށް އަންނަމު ް‬ ‫އދި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯ ް‬ ‫ކުޑަކުޑަކޮށް ނަމަވެސް ހާމަކޮށްލެވޭތޯ މަސައްކަތް ކުރާނަމެވެ‪ަ .‬‬ ‫ށ‬ ‫ބނާކޮ ް‬ ‫ބފައިހުރި މަޢުލޫމާތުގެ މައްޗަށް ި‬ ‫ލ ި‬ ‫މންދިޔަ ކުރިއެރުންތައް އަޅުގަޑަށް ފެނިފައިހުރި ތަންތަނާއި‪ި ،‬‬ ‫ބ ު‬ ‫ބދަލުތަކާއި ލި ެ‬ ‫ަ‬ ‫ބލާނަމެވެ‪.‬‬ ‫ވވަރަކުން ތަފްޞލް ކުރެވޭތޯ ަ‬ ‫ބޔަކު މިންނެތް މަސައްކަތްތަކެއް‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓްކުރުން މިއަދުގެ ޖލާ ހަމައަށް އައިސްފައިވަނ‪ަ ،‬‬ ‫ރާއްޖޭގައި ް‬ ‫ވސް ދައްކައިގެންނެވެ‪.‬‬ ‫ގންނެވެ‪ .‬ވިސްނުންތަކެއް ވިސްނާ‪ ،‬ކެތްތެރިކަމުގެ ނަމޫނާތަކެއް ެ‬ ‫ކޮށްގެންނެވެ‪ .‬ދާތަކެއް އޮހަރައި ެ‬ ‫ބނުމަކ‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯ މިއަދާހަމައަށް ގެނެސްދެވިފައި މިވަނ‪ ،‬ކިހާ‬ ‫ބޑު އެއް ޭ‬ ‫އަޅުގަޑު ލިޔުމުގެ އެންމެ ޮ‬ ‫ބލައިލުމެވެ‪ .‬ރޭޑިއޯގެ ޙަޔާތުގެ ވަރަށް ކުރކޮޅުއްސުރެ ރޭޑިއޯގައި‬ ‫މަސައްކަތަކާއި ކިހާ ވަގުތަކާއި‪ ،‬ކިހާ ޚަރަދެއް ކޮށްގެންކަން ަ‬ ‫ބލަހައްޓަމުންއައި މހަކަށްވެފައި‪ ،‬އެ‬ ‫މަސައްކަތް ކުރަމުން އައި މހެއްގެ ޙައިސިއްޔަތުން ނެވެ‪ .‬އަދި ޕްރޮގްރާމް ސެކްޝަން ަ‬ ‫ބރަ އަދި އަގުނުކުރެވޭ ޚިދުމަތް ގާތުން ދެކެފައިހުރިމހަކަށްވާތއެވެ‪.‬‬ ‫ސެކްޝަންގެ މުއައްޒަފުން ކުރަމުންގެންދިޔަ ު‬ ‫ވގުތެކެވެ‪ .‬އަޅުގަޑުގެ ގޭގައި އަޅާފައޮންނަ‬ ‫އެއ ‪ 1962‬ވަނަ އަހަރެވެ‪ .‬އެއްދުވަހެއްގެ މެންދުރުގެ ަ‬ ‫ނ ކޯޓްގެ ދާގަޑުގެ‬ ‫ބޑްމިންޓަ ް‬ ‫ޓން ކުޅެން އަޅުގަޑުގެ އެކުވެރިން އައިސްއުޅެއެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑުހުރ‪ެ ،‬‬ ‫ނ ަ‬ ‫ބޑްމި ް‬ ‫ކޓްގައި ެ‬ ‫ބޑްމިންޓަން ޯ‬ ‫ެ‬ ‫ކޮންމެވެސް ކަމެއްކުރަން ކޯޓުގައެވެ‪.‬‬ ‫އ ޖަހާއިރު‪،‬‬ ‫ސ ވަން ކޮންމެވެސް ކުއްޖަކު ބުނ‪ ،‬މިއަދު މެންދުރުފަހު ދޭ ް‬ ‫ބރުން ގެއަށް އައި ް‬ ‫އެވަގުތު ޭ‬ ‫ބ ދައްކާކަމަށެވެ‪.‬‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގައި‪ ،‬ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަނެއް ފައްޓާނެ ވާހަކަ "އޯކިޑް ކެފޭ" ތެރޭގައި އެ ަ‬ ‫އެޒަމާނަކ‪ ،‬މާގިނަ ގޭގޭގައި ރޭޑއޯ ގެންގުޅޭ ދުވަސްވަރެއް ނޫނެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑުމެންގެ ގޭގައިވެސް ރޭޑިއޯއެއް‬ ‫ނ‬ ‫ބޑު ލަގްޒަރއެކެވެ‪ .‬އަދި ރޭޑިއޯއެއް ހުންނަ ގެއެއްގައިވެސް އަޑުއަހާނ‪ ،‬އޯލްއިންޑިޔާ ރޭޑިއޯ އި ް‬ ‫ނުހުރެއެވެ‪ .‬ރޭޑިއޯއަކ‪ ،‬އަގު ޮ‬ ‫ތ‬ ‫ޔޒިކެވެ‪ .‬މިހެން ކަންތައް އޮ ް‬ ‫ބރުގެ ސްޓޭޝަނެއްގެ މި ު‬ ‫ކންމެވެސް ޭ‬ ‫ފޮނުވާ އާކާޝްވާނގެ ޕްރޮގްރާމް ތަކެވެ‪ .‬ނޫނ‪ޮ ،‬‬ ‫ބރެކެވެ‪.‬‬ ‫ބރަކ‪ ،‬އަޅުގަޑަށް ވަރަށްމުހިންމުވ ޚަ ަ‬ ‫ބހުން‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގައި ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަނެއް ފަށަންއުޅޭޚަ ަ‬ ‫ދުވަސްވަރެއްގައި ދިވެހި ަ‬ ‫ބރެކެވެ‪.‬‬ ‫އަދި އެހާ އުފާވެސްވ ޚަ ަ‬ ‫ބ ދެތިން ކުދިން ތިބ "އޯކިޑް‬ ‫ބޑްމިންޓަން ކުޅެންތި ި‬ ‫އެދުވަހުގެ މެންދުރުފަހު ‪ 2‬ޖެހިއިރު‪ ،‬އަޅުގަޑާ އަދި ެ‬ ‫އތެރެއަށް‬ ‫ބރު ފާރު ކައިރގައި ލެނގިލައިގެން އެތެރޭގައި ހުރި ރޭޑިއޯއިން އަންނަ އެއްޗެއްގެ އަޑު އަހާށެވެ‪ .‬ހޮޓަލުގެ ެ‬ ‫ކެފޭ" ގެ ޭ‬ ‫ފނިލައްވައިފާނެތ‪ ،‬މަގުމަތގައި ހުންނަންވެސް އަޅުގަނޑު އެހާޖެހިލުން ވިއެވެ‪" .‬އޯކިޑް ކެފޭ"‬ ‫ބއްޕައަށް ެ‬ ‫ވެދެވޭކަށް ނެތެވެ‪ަ .‬‬ ‫ޓ ދުރުގައި‬ ‫ށ‪ ،‬ފަންސާހަކަށް ފޫ ް‬ ‫ބރޯޒްގެ" (މިހާރު މ‪ .‬މުލގެ) އާއި ގާތްގަޑަކަށް ސާޅހަކަ ް‬ ‫ނ "ތި ު‬ ‫އަކ‪ ،‬އަޅުގަޑުނގެ ގެ‪ ،‬މާފަން ު‬ ‫ހަމަ އެމަގު (އޯކިޑްމަގު) ގައި‪ ،‬މ‪ .‬މައިމަގުމަތގޭގައި ހުންނަ ސައިހޮޓަލެކެވެ‪.‬‬ ‫ގަޑިޖެހެން ކައިރިވަމުން އައިއައިހެން އަޅުގަޑުމެންގެ ސަމާލުކަން ރޭޑިއޯއަށް އަމާޒުވާން ފެށިއެވެ‪ .‬ހ ސަމާސާ‬ ‫ކުރުމާއި‪ ،‬ސަކަރާތްގަތުން މަޑުވާން ފަށައިފިއެވެ‪.‬‬ ‫ޅފިލ" ގެ އަޑެވެ‪ .‬މިއަޑަކ އަޅުގަޑުމެނަށް‬ ‫ބރުދުންމާރިތާ ަ‬ ‫ގަޑިން ‪ 2‬ޖެހުމާއެކު‪ ،‬ރޭޑިއޯ އިން‪ ،‬އިވެންފެށ " ެ‬ ‫ގ‬ ‫ގ ފަހުދިހައިގެ ރޭތަކުގައި އަންނަ‪ ،‬ހަތަރު ހިތި ވިލޭރޭ‪ ،‬މާލޭ ެ‬ ‫އާއަޑެއް ނޫނެވެ‪ .‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރަދުން‪ ،‬ކޮންމެ ރަމަޟާންމަހެއް ެ‬ ‫ހަތަރު އަވަށުގެ ކޮންމެވެސް މުހިންމު ތަނަކަށް ޒިޔާރަތް ކުރައްވާނެއެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪18‬‬ ‫ދންމާރިތާޅަފިލި"ގައި ރާގެއް ކުޅެމުންދާނެއެވެ‪.‬‬ ‫ބރު ު‬ ‫އެގޮތަށް ރަސްމ ޢިއްޒަތުގައި ރަދުން ވަޑައިގަންނަވާއިރު‪ެ " ،‬‬ ‫ބންޑަކުން ކުޅެމުންގެންދިޔަ މިޔުޒިކެކެވެ‪.‬‬ ‫ރ‪ ،‬ރަދުންގެ ޚާއްޞަ ޭ‬ ‫އެއ‪ ،‬ރަދުން ރަސްމ ޢިއްޒަތުގައި ތަންތަނަށް ވަޑައިގަންނަވާއި ު‬ ‫ބކަލުންގެ‬ ‫ބރާއި‪ ،‬ދުންމާރިއާއި ތާޅަފިލ ގައެވެ‪ .‬މާގިނަ އިތުރު މިޔުޒިކަލް އިންސްޓްރޫމެންޓެއް އެ ޭ‬ ‫އެމހުން އެމިޔުޒިކު ކުޅޭނ‪ެ ،‬‬ ‫ބނުން ނުވަނ ކަމަށްވެސް ވެދާނެއެވެ‪.‬‬ ‫އަތްޕުޅުގައި އޭރަކު ނުހުންނަނ ކަންނޭގެއެވެ‪ .‬ނޫނ‪ޭ ،‬‬ ‫މިއަދު އެމުހިންމު ތާރޚ އަޑު އިވެން މިފެށ‪ ،‬ރޭޑިއޯގެ ތެރެއިންނެވެ‪ .‬އެއަޑަށްފަހު ދެން އިވިގެން ދިޔައ‪،‬‬ ‫ބހިގަނޑެއް ނެގިހެނެވެ‪.‬‬ ‫ބނި އަޑެވެ‪ .‬ގައިން ހވ ހ ި‬ ‫ބހުން ދިވެއްސަކު "މ މާލޭ ރޭޑިއޯ" އޭ ު‬ ‫ދިވެހި ަ‬ ‫ދވެއްސަކު‪،‬‬ ‫ބހުން ި‬ ‫ދުވަހަކުވެސް އިވޭނެކަމަށް ހނުކުރާ އަޑެއް މިއޮއް އިވެނއެވެ‪ .‬ރޭޑިއޯގެ ތެރެއިން ދިވެހި ަ‬ ‫އޑެއްނޫން އަޑެއްނުއިވޭނެ ކަމަށް‪،‬‬ ‫ބހުންއިވޭ ަ‬ ‫ހން ނޫނ އިގިރޭސި ަ‬ ‫ބ ު‬ ‫ބދުވެސް‪ ،‬ހިންދ ަ‬ ‫ވާހަކަ ދައްކާއަޑު އިވެނއެވެ‪ .‬ރޭޑިއޯއިން އަ ަ‬ ‫މގެކުރިން ހވެފައިއޮތް ޒަމާން މާޒވއެވެ‪.‬‬ ‫ދިވެހިންނަށްވެސް ރޭޑިއޯއިން ތަފާތު ޕްރޮގްރާމް ތަކާއި އަދި އެހެން ސްޓޭޝަން ތަކުން އެފޮނުވާ ރތި‬ ‫ބ އެހެން އެންމެންވެސް ފަޚުރުވެރި ކަމާއެކު‪ ،‬އެކަކު އަނެކަކުގެ މޫނަށް‬ ‫ލަވަތައް ފޮނުވުމުގެ ދޮރު ހުޅުވުނއެވެ‪ .‬އަޑު އަހަންތި ި‬ ‫ބޑި ތަޅައިގަނެވުނެވެ‪.‬‬ ‫ލ ަ‬ ‫ޓރޯލު ނުކުރެވިގެން‪ ،‬އަތްތި ަ‬ ‫ބދަލުކޮށްލިއެވެ‪ .‬އަދި ކޮން ް‬ ‫ވމެއް ަ‬ ‫ބލައިލާ އުފާވެރިކަމުގެ ހިނިތުން ު‬ ‫ަ‬ ‫ބރު‬ ‫އހަރުގެ ޑިސެން ަ‬ ‫އާދެ‪ ،‬ދުވަހަކ‪ 1962 ،‬ވަނަ ަ‬

‫ށ ވުރެވެސް‬ ‫ނ ް‬ ‫ބއިޤަރު ަ‬ ‫ގ ަ‬ ‫ނ ދުވަހެވެ‪ .‬އާދެ‪ ،‬މ ެ‬ ‫‪ 29‬ވަ ަ‬

‫ކުރިއެވެ‪.‬‬ ‫ބ ކޮންމެ ކުއްޖެއްގެ‬ ‫މާލޭގައި ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަނެއް ހުޅުވުނއެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑާއެކު އެތަނުގައި އެވަގުތު ތި ި‬ ‫ބޑު އުންމދަކ‪ ،‬ރޭޑިއޯގައި މަސައްކަތް ކުރާނެ ވަޒފާއަކާ ކުރިމަތިލުން ކަން އަޅުގަނޑަށް ހަމަޔަޤނެވެ‪.‬‬ ‫ހިތުގައިވެސް އޮތް އެންމެ ޮ‬ ‫ނ‬ ‫ތރެއަށް ކޮންމެވެސް ގޮތަކު ް‬ ‫ހަމަގައިމުވެސް އަޅުގަނޑު ހަމަ އެވަގުތު ވެސް ނިންމ އަލަށް މިފެއްޓުނު މަސައްކަތުގެ ެ‬ ‫ވަންނާށެވެ‪.‬‬ ‫ބރެއް ކިޔައިލުމަށްފަހު މާދަމާ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް މާދިގެއް ނޫނެވެ‪ .‬ފިރިހެނެއްގެ އަޑުން ދެޚަ ަ‬ ‫ފުރަތަމަ ދުވަހުގެ ް‬ ‫ފހު ނިމިއްޖެއެވެ‪.‬‬ ‫ވެސް މިގަޑގައި މާލޭ ރޭޑިއޯ ފައްޓާނެކަން އިޢުލާން ކުރުމަށް ަ‬ ‫ދޔައ‪ ،‬ވހާއަވަހަކަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯ‬ ‫ބޑު ނިންމުމަކަށް ވެގެން ި‬ ‫އެ ޚާއްޞަދުވަހު އަޅުގަނޑުގެ އެންމެ ޮ‬ ‫ސްޓޭޝަނުން ވަޒފާއެއް ހޯދުމެވެ‪.‬‬

‫ބދުވެސް އޮންނަ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރަން ފެށުމާއެކު‪ ،‬އަޅުގަނޑުގެ ހިތުގައި އަ ަ‬ ‫ކުރިން ދެންނެވިހެން‪ ،‬ރާއްޖޭގައި ް‬ ‫އުންމދަކ‪ ،‬ރޭޑިއޯ އާއި ގުޅުންހުރި ދާއިރާއަކުން ވަޒފާއެއް ހޯދުމުގެ އުންމދެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑުގެ އެންމެއެކުވެރި އެއްއަޚެއް‬ ‫ބން‪ ،‬އޭނާއަށް ރޭޑިއޯ‬ ‫ބ ު‬ ‫ށވުރެ ކުރިން ސްކޫލުން ވަކިވުމުގެ ސަ ަ‬ ‫ބޑު މައިނާ)‪ ،‬އަޅުގަޑަ ް‬ ‫ކަމުގައިވާ‪ ،‬މަރުޙޫމް އަޙުމަދު ރަޝދު ( ޮ‬ ‫ބގެން‪ ،‬އޭނާއުޅެނ އެ ވަޒފާގައެވެ‪.‬‬ ‫މޯލްޑިވްސްގެ އޮޕަރޭޓަރެއްގެ ވަޒފާ ލި ި‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪19‬‬ ‫ނންވެގެން އުޅުއްވާކަން‪ ،‬އަޅުގަނޑުގެ‬ ‫ބ ު‬ ‫މާގިނަ ދުވަސްތަކެއް ނުވަނސް‪ ،‬ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަނަށް އޮޕަރޭޓަރުން ޭ‬ ‫އެކުވެރި މައިނާ އަޙުމަދު ރަޝދުގެ ފަރާތުން އަޅުގަނޑަށް އެނގިއްޖެއެވެ‪ .‬އަވަސްއަވަހަށް‪ ،‬އެކަމަށް ކުރިމަތިލުމުގައި ކަންތައްތައް‬ ‫ބ‬ ‫ތ "މައިނާ"ގެ އެހގައި‪ ،‬އޮޅުންފިލުވމެވެ‪ .‬މާގިނަ ދުވަހެއްނުވެ‪ ،‬އޮޕަރޭޓަރަކަށް ސިޓލައިފމެވެ‪ .‬ނަޞ ު‬ ‫ކުރަންޖެހެނ ކިހިނެއް ޯ‬ ‫ބއްޖެއެވެ‪.‬‬ ‫ބޑު ވާދަވެރިކަމެއް ނޯންނާތ‪ ،‬އަޅުގަނޑަށް ވަޒފާ ލި ި‬ ‫ރަނގަޅުކަމުންނާ‪ ،‬އެދުވަސްވަރު ވަޒފާ ތަކަށްވެސް މާ ޮ‬ ‫ފއަކ‪ ،‬ވުޒާރަތުލް މާލިއްޔާ (ބ) ގެ "‪ 2‬ނަމްބަރ އޮޕަރޭޓަރ" އެއްގެ‬ ‫ބނު ފުރަތަމަވަޒ ާ‬ ‫އަޅުގަނޑަށްލި ު‬ ‫ހންގާ އެމް‪.‬އައި‪.‬ބ‪.‬އެސް އޭކިޔާރޭޑިއޯ‬ ‫ވަޒފާއެވެ‪ .‬ޓެކްނިކަލް ދާއިރާއިންނެވެ‪ .‬މަސައްކަތް ކުރަންޖެހެނ‪ ،‬އެއޮފހުގެދަށުން ި‬ ‫ނގެން އުޅޭތާ އޭރު ގާތްގަޑަކަށް‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓްކުރަން ފަށައިގަ ެ‬ ‫ސްޓޭޝަންގައެވެ‪ .‬ވަޒފާ ލިބުނ ‪ 1967‬ވަނަ އަހަރުއެވެ‪ .‬ރާއްޖޭގައި ް‬ ‫ގާތްގަނޑަކަށް ‪ 5‬އަހަރު ވެއްޖެއެވެ‪ .‬މި ދުވަސްތަކުގެ ތެރޭގައި ދިވެހިރޭޑިއޯ ތަފާތު މަރުޙަލާތައް ކަޑައްތު ކުރަމުން‪ ،‬ތަފާތު‬ ‫ފއިވެއެވެ‪.‬‬ ‫ބދަލުވަމުން އައިސް ަ‬ ‫ނަންނަމަށް ަ‬ ‫ގއި ކުރަންޖެހޭ މަސައްކަތަކ‪،‬‬ ‫ބދަލުވ ފަހުންނެވެ‪ .‬ވަޒފާ ަ‬ ‫ށށް ަ‬ ‫ކުރިން ދެންނެވިހެން‪ ،‬އަޅުގަޑަށް ވަޒފާ ލިބުނ‪ ،‬ސަރުކާރުގެދަ ަ‬ ‫ކޮންޓިނިޔުޓ ސްޓޫޑިއޯގެ އޮޕަރޭޓަރެއްގެ ވަޒފާއެވެ‪ .‬އޭގެ މާނައަކ‪ ،‬ރޭޑިއޯއިން ފޮނުވާ ހުރިހާއެއްޗަކާއި އެނައުންސަރުގެ އަޑު‪،‬‬ ‫އެއްވަރުކޮށް‪ ،‬ކޮންޓްރޯލްކުރުމާއެކު‪ ،‬އޮންއެއަރ ކުރުމެވެ‪.‬‬ ‫އެދުވަސްވަރު ވަޒފާތައް ރޭޑިއޯގައި ހުރިގޮތުން ޓެކްނިކަލް ވަޒފާތަކުގައި އުޅެނ ‪ 2‬ކެޓަގަރއެއްގެ‬ ‫ބރު އޮޕަރޭޓަރުން" ވަޒފާ‬ ‫ބރު އޮޕަރޭޓަރުން" ނެވެ‪ 1" .‬ނަން ަ‬ ‫ބރު އޮޕަރޭޓަރުން" ނާއި "‪ 2‬ނަމް ަ‬ ‫އޮޕަރޭޓަރުންނެވެ‪ 1" .‬ނަމް ަ‬ ‫ނގައި ކުރަންޖެހޭ ޓެކްނިކަލް ހުރިހާ މަސައްކަތެއްވެސް ކުރައްވާ‬ ‫ބލެހެއްޓުމުގައެވެ‪ .‬މިއ ތަ ު‬ ‫އ ެ‬ ‫އަދާކުރާނ‪ ،‬ޓްރާންސްމޓަރތަ ް‬ ‫އކެވެ‪ .‬އެމހުން ވަޒފާއަދާކުރާނ‪ ،‬ކޮންޓިނިޔުޓ ސްޓޫޑިއޯގައެވެ‪.‬‬ ‫ބ ެ‬ ‫ޕރޭޓަރުން" ނަކ‪ ،‬ޖޫނިއަރ ަ‬ ‫ބރު އޮ ަ‬ ‫ނން ަ‬ ‫ބފުޅުންނެވެ‪ަ 2" .‬‬ ‫ޭ‬ ‫ބއެއް ނޫނެވެ‪ .‬ކުރިން ދެންނެވިފަދައިން‪ ،‬ލަވަޖަހަން އެނގުނމާ ނިމުނއެވެ‪.‬‬ ‫ބޑު ހުނަރުތަކެއް ހުންނަ ަ‬ ‫މިމހުންނަކ‪ ،‬ޓެކްނިކަލ މާ ޮ‬ ‫ގތަށް ކަންތައްކުރާށެވެ‪.‬‬ ‫ދެން ޖެހޭނ‪ ،‬ދަސްކޮށްދފައިވާ ޮ‬

‫ކ‬ ‫މނި ު‬ ‫ތއްތު ަ‬ ‫އަލްފާޟިލް ސޭބޫ ު‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫ކ‬ ‫މދު މަނި ު‬ ‫އޙު ަ‬ ‫އޒާން ަ‬ ‫އަލްފާޟިލް މަ ި‬

‫‪20‬‬ ‫އެނައުންސަރުންގެ ވެސް ދެގިންތއެއް އޮވެއެވެ‪ .‬އެއ‪" ،‬ދިވެހި އެނައުންސަރުން" ނާއި "އިގިރޭސި‬ ‫އެނައުންސަރުން" ނެވެ‪.‬‬ ‫ބ ގެ އޮފސް ހިނގަމުންއައި އިމާރާތުގައެވެ‪ .‬އެ‬ ‫ބންޑާރަނައި ު‬ ‫ވަޒފާ އަދާކުރަންޖެހޭތަން ހުންނަނ‪ ،‬އޭރުގެ ަ‬ ‫ހރެފައި އެތެރޭގައި ދެ ކޮޓަރިއެއް ހުރެއެވެ‪.‬‬ ‫އިމާރާތުގައި ދިގު ފެންޑާއެއް ު‬

‫އެއްކޮޓަރި އެއ‪ ،‬އޮންއެއަރ ސްޓޫޑިއޯއެވެ‪ .‬އަނެއް‬

‫ބރަރއެވެ‪ .‬ފެންޑާ އެއ‪ ،‬ނިވްސްރޫމް އެވެ‪.‬‬ ‫ކޮޓަރިއަކ‪ ،‬ރެކޯރޑްސް ލައި ް‬ ‫މިދެންނެވި ސްޓޫޑިއޯ ހުންނަނ‪ ،‬މ‪ .‬އަތިރމާފަންނުގެ (މިހާރުގެ ސްޕްރމްކޯޓް) ގައި ހުންނަ ޓްރާންސްމޓަރު‬ ‫ތަކަކާ ގުޅިފައެވެ‪.‬‬

‫ރޭޑިއޯ މޯލްޑިވްސްގެ އެންމެ ކުރގެ އެނައުންސރުންގެ ތެރެއިން‬ ‫ދިވެހި އެނައުންސަރ ގ‪ .‬ރެޑިއަމްގޭ މަރުޙޫމާ ޒުލްފާ މުޙަންމަދު‬

‫ބރު އޮޕަރޭޓަރު ދާނ‪،‬‬ ‫ކށް ދެ އޮޕަރޭޓަރުންނެވެ‪ .‬އެއްނަން ަ‬ ‫ސްޓޭޝަންގެ ޑިޔުޓ އަށް ނިކުންނާނ‪ ،‬ޝިފްޓަ ަ‬ ‫ބރުއޮޕަރޭޓަރ ނިކުންނާނ‪ ،‬ސްޓޫޑިއޯ ޑިޔުޓއަށެވެ‪ .‬އެ‬ ‫ދނަން ަ‬ ‫ޓްރާންސް މޓަރތަކުގެ ޑިޔުޓއަށް‪ ،‬އަތިރމާފަންނުގެއަށެވެ‪ެ .‬‬ ‫ބ އޮޕަރޭޓަރުން މަސައްކަތު ނިކުންނަން ޖެހެނ‪ ،‬ރޭޑިއޯގެ‬ ‫ދެތަނުގައި ޑިޔުޓކުރާ މުއައްޒަފު ފިޔަވާ ދެންތި ި‬ ‫ފަރދ ސިނަމާ ހިންގި ތަނެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑުގެ ވަޒފާގެ ފުރަތަމަ ދުވަހު ނިކުންނަންޖެހުނ‪ ،‬ވާރކްޝޮޕްއަށެވެ‪.‬‬

‫އިނގިރޭސި އެނައުންސަރ އަލްފާޟިލާ ނަސ މުހަންމަދު‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫ވާރކްޝޮޕަށެވެ‪ .‬އެއ‪،‬‬

‫‪21‬‬ ‫އހުމަދު މަނިކެވެ‪ .‬އެތަނުގައި‪ ،‬މިސްޓަރ‬ ‫ބއްދަލުވ އަލްފާޟިލް މައިޒާން ަ‬ ‫ވާރކްޝޮޕުން އަޅުގަޑާއި ަ‬ ‫ބވިއެވެ‪ .‬އޮޕަރޭޓަރުންގެ ތެރޭގައި‬ ‫ބއެއް ސނިއަރ އޮޕަރޭޓަރުން ތިއް ެ‬ ‫ވިކްރަމަސިންހާ އާއި އަދި އަލްފާޟިލް ކޮނޑޭ ޢަލިމަނިކާއި‪ަ ،‬‬ ‫ބޗާ މުޙަންމަދު‬ ‫ދ އަލްފާޟިލް ު‬ ‫ބވިއެވެ‪ .‬އަ ި‬ ‫ބ ތުއްތުމަނިކު‪ ،‬ތިއް ެ‬ ‫ބދުއްރަޝދާއި އަލްފާޟިލް ސޭ ޫ‬ ‫އަލްފާޞިލް ސައިކުރާ އަ ު‬ ‫ރ އޮޕަރޭޓަރުންނެވެ‪ .‬ރޭޑިއޯގެ‬ ‫ބ ު‬ ‫ބފުޅުންނަކ‪ 1 ،‬ނަން ަ‬ ‫އޙުމަދު ރަޝިދުވެސް ހުންނެވިއެވެ‪ .‬މި ޭ‬ ‫މަނިކާއި‪ ،‬އަލްފާޟިލް މައިނާ ަ‬ ‫ބނެވެ‪.‬‬ ‫ބފުޅުންގެ އެހތެރިކަން‪ ،‬އަޅުގަޑަށް ނިހާޔަތަށް ލި ު‬ ‫ތަފާތު މަސައްކަތްތަކުގައި މި ދެ ޭ‬ ‫ދށުން ވާރކްޝޮޕްގައެވެ‪.‬‬ ‫ބފުޅުންގެ ަ‬ ‫ދންނެވި ޭ‬ ‫ބންފެށ‪ ،‬މި ެ‬ ‫ކނިކަލްތަމްރން ލި ެ‬ ‫ފުރަތަމަ އަޅުގަނޑުމެނަށް ޓެ ް‬ ‫ރޭޑިއޯސްޓޭޝަންގެ ދެސްޓޫޑިއޯއެއް ހުރެއެވެ‪ .‬ދެސްޓޫޑިއޯ ހުންނަނ‪ ،‬މާލޭގެ ދެ ސަރަޙައްދެއްގައެވެ‪ .‬އެއްސްޓޫޑިއޯ ހުންނަނ‪،‬‬ ‫ތނެއްގައެވެ‪ .‬އެތަނަކ‪ ،‬ރޭޑިއޯ‬ ‫ގ ގޯތިތެރޭގައި ހަދައިފައިހުރި ަ‬ ‫ހން ާ‬ ‫ބގެއޮފސް ި‬ ‫ބންޑާރަ ނާއި ު‬ ‫ފަރދ މަގުގައި‪ ،‬އެދުވަސްވަރު ަ‬ ‫ވރު ވުޒާރަތުލް ދާޚިލިއްޔާގެ (ބ)‬ ‫ނވާ ގޮތުން‪ ،‬އެތަނަކ‪ ،‬އެދުވަސް ަ‬ ‫ދ ް‬ ‫ސްޓޫޑިއޯ އަދި‪ ،‬ނިވްސްރޫމްވެސް ހިންގާ ތަނެވެ‪ .‬މިހާރު ހަނ ާ‬ ‫ހިންގެވި އިމާރާތެކެވެ‪.‬‬ ‫ބހައްޓާ ކޮޓަރި) އާއި‪،‬‬ ‫ބރަރ (ލަވަ ހޮޅިއާއި ޓޭޕްތައް ަ‬ ‫އިމާރާތުގެ އެތެރޭގައި ހުންނަނ‪ ،‬ރެކޯރޑް ލައި ް‬ ‫ބރު ތައްޔާރުކުރާ ތަނެވެ‪ .‬ނިވްސްރޫމެވެ‪ .‬އެ ތަނުގައި‬ ‫ސްޓޫޑިއޯ އާއި އެނައުންސިންގ ކޮޓަރިއެވެ‪ .‬އެޢިމާރާތުގެ ފެންޑާ އެއ ޚަ ަ‬ ‫ބރާހމް‬ ‫ބސް އި ް‬ ‫ނދެރިމާގޭ އައް ާ‬ ‫ބރު ތައްޔާރުކުރުމުގެ މަސައްކަތުގައި އިސްކޮށް ކުރައްވަނ‪ ،‬އަލްފާޞިލް އެ ް‬ ‫ބރު ހޯދުމާއި‪ ،‬ޚަ ަ‬ ‫ޚަ ަ‬ ‫ބރާހމް ނަޢމް އެވެ‪.‬‬ ‫އާއި‪ ،‬އަލްފާޞިލް ސައިކުރާ އި ް‬ ‫ނ ސްޓޫޑިއޯ‬ ‫މި ސްޓޫޑިއޯއިން ފޮނުވާނ‪ ،‬ޝޯރޓްވޭވް ފްރިކްއެންސ ތަކުން ފޮނުވާ ޕްރޮގްރާމްތަކެވެ‪ .‬ދެވަ ަ‬ ‫ށ ހައްދަވައި ދެއްވާފައިވާ ފިހާރަފަތގެ ތެރެއިން‪ .‬ސ‪ .‬އަތޮޅު‬ ‫ހުންނަނ‪ ،‬މާފަންނުކޮޅު އަތިރިމަތގައި‪ ،‬ސަރުކާރުން އަތޮޅުތަކަ ް‬ ‫ނޔުޓ ސްޓޫޑިއޯއެވެ‪.‬‬ ‫ވވްގެ ޓްރާންސްމޓަރަކާއި ކޮންޓި ި‬ ‫ފިހާރައިގައެވެ‪ .‬އެތަނުގައި އޮޕަރޭޓް ކުރަމުން ގެންދަނ‪ ،‬މޑިއަމް ޭ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރާނ‪ ،‬ހަމައެކަނި މޑިއަމް ވޭވް އިން ފޮނުވާ ޕްރޮގްރާމްތަކެވެ‪.‬‬ ‫މި ސްޓޫޑިއޯއިން ް‬

‫އަޅުގަޑަށް ޖެހުނު ކުނި‬ ‫ބރާހިމް ނާޞިރު އެހާ ގާތުން‪ ،‬އަމިއްލަފުޅު ހޮބއެއްގެގޮތުން ފެއްޓެވި އެމަސައްކަތް‪ ،‬ސަރުކާރުން ހިންގަވާ‬ ‫އި ް‬ ‫ނވެ‪ .‬ކޮންމެ ނަމެއްގައި‪ ،‬ކޮންމެ‬ ‫ބއްލަވަމުން ެ‬ ‫ބދަލު ކުރައްވައިފައިވެސް‪ ،‬އެމަނިކުފާނު ގެންދެވ ވަރަށް ގާތުން ކަންކަން ަ‬ ‫ގޮތަށް ަ‬ ‫ބއްލަވާ އެއްމުއައްސަސާއަކ‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯ ހިންގާ‬ ‫ތަނަކުން ކުރިކަމުގައިވިއަސް‪ ،‬ވަޒރުލްއައުޒަމު އެންމެގާތުން ަ‬ ‫މުއައްސަސާއެވެ‪.‬‬ ‫މވެ‪ .‬ޙާދިސާ‬ ‫ނ ފަށައިފ ެ‬ ‫ޑޔުޓއަށް ނިކުންނަ ް‬ ‫ދން ި‬ ‫އަޅުގަނޑު އޮޕަރޭޓްކުރަން ދަސްކޮށް ނިމިގެން‪ ،‬ގަވާއި ު‬ ‫ދިމާވި ދުވަހަކ‪ ،‬އަޅުގަޑުގެ ހެނދުނު ޑިޔުޓގެ ދުވަހެކެވެ‪ .‬ޑިޔުޓ ފެއްޓެނ‪ ،‬ފަތިހު ‪ 5.00‬ގައެވެ‪ .‬ނިމެނ‪ ،‬ހެނދުނު ‪8.00‬‬ ‫ބހައްޓާފައި‬ ‫ބރަރން ހަމަކޮށްގެން ގެނެސް ަ‬ ‫ބފައިވާ ޕްރޮގްރާމުގައި ހުރިލަވަތައް‪ ،‬ރެކޯރޑް ލައި ް‬ ‫ގައެވެ‪ .‬އެދުވަހު އަޅުގަޑަށް ލި ި‬ ‫ބދުވެސް އޮންނަ‬ ‫ވތައް ހުރ އަ ަ‬ ‫ބލައިލިއިރު ލަ ަ‬ ‫ހުއްޓެވެ‪ .‬މިކަންކުރާނ ކުރރޭ‪ ،‬ޑިޔުޓ ނިންމާ އޮޕަރޭޓަރެވެ‪ .‬ލަވަތަކަށް ަ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪22‬‬ ‫"ތައްގަޑު" ގޮތަށެވެ‪ .‬މިއަދުގެ ޕްރޮގްރާމްގައި ހުރ‪ ،‬ކުރދުވަހު ފޮނުވި ލަވަހޮޅިގަޑުގެ އަނެއް ފުށުގައިހުރި ލަވަތަކެވެ‪ .‬ކޮންމެހެން‪،‬‬ ‫ބލައިގެން‪،‬‬ ‫ގތަކ‪ ،‬ރަޖިސްޓްރ ަ‬ ‫ބއިން ލިޔާ ޮ‬ ‫ޕރޮގްރާމް ލިޔާ ކާތި ާ‬ ‫ބލައިފައެއް ނެތެވެ‪ .‬އޮފހުން ް‬ ‫ފހެއް ކުރިއެއް ަ‬ ‫ރތި ހުތުރެއް‪ަ ،‬‬ ‫ށވެ‪ .‬އޭރު އަޅުގަޑުމެން ގިނައިން‬ ‫ތ ެ‬ ‫އނެއްފުށް‪ ،‬މާދަމާގެ ޕްރޮގްރާމްގައި ހިމަނައިގެން އަތުރައިލާ ގޮ ަ‬ ‫މިއަދު ނަގާ ލަވަ ހޮޅިތަކުގެ ަ‬ ‫ބރަރގައި‬ ‫ގ ލަވަ ހޮޅިއެވެ‪ 33rpm .‬ގެ އެލް‪ .‬ޕ އާއި‪ 45rpm ،‬ގެ އ‪.‬ޕ ހޮޅިވެސް ލައި ް‬ ‫ކުޅެމުންގެންދަނ‪ެ 78rpm ،‬‬ ‫ހުރެއެވެ‪.‬‬ ‫ބދަލުކޮށްލަނއެވެ‪ .‬އެދުވަސްވަރު‬ ‫ގ އޯޑަރ ަ‬ ‫އަޅުގަނޑު ހަދާގޮތަކ‪ ،‬އޮފހުން ފޮނުވާފައިއޮތް ލަވަލިސްޓް ެ‬ ‫މާލޭގައި މަޝްހޫރުކަމަށް ކިޔާ ހިންދލަވައެއް ލިސްޓްގައި އޮތްކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬އެ ލަވައެއް ޕްރޮގްރާމްގެ ކުރިއަށް ޖައްސައިލައި‪،‬‬ ‫އަދި އިތުރު ލަވަވެސް ޕްރޮގްރާމްގައި ހިމަނަނއެވެ‪ .‬މިކަން ކުރާކަށް އަޅުގަނޑަކަށް އުނދަގުލެއް ނޫނެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑު އިންނަ‬ ‫ބރަރ އެވެ‪.‬‬ ‫ނއްކޮޓަރިއަކ‪ ،‬ރެކޯރޑް ލައި ް‬ ‫ސްޓޫޑިއޯއާއި ޖެހިގެންހުންނަ އަ ެ‬ ‫ށދާން ނިކުންނަގަޑގައި ރތި ހިންދލަވަ‬ ‫ހ ް‬ ‫މިކަން އަޅުގަނޑު ކުރަނ‪ ،‬ހެނދުނު ހުރިހާއެންމެން އޮފ ަ‬ ‫ރޭޑިއޯއިންފޮނުވުން އެއ ގޯހަކަށް ނުވާނެކަމަށް ލަފާކޮށްފައެވެ‪ .‬އެހެންކަމުން‪ ،‬އަޅުގަނޑު އަތުގައިއޮތް ލަވަލިސްޓު އަޅުގަނޑު‬ ‫ށލަނއެވެ‪.‬‬ ‫ބ ކޮ ް‬ ‫ތށް ތަރުތ ު‬ ‫ބނުންވާ ގޮ ަ‬ ‫ޭ‬ ‫ބއެއްދޭތެރެ‬ ‫އަދި އާދަވެގެން‪ ،‬ކޮންމެ ދެލަވައެއްގެ ދޭތެރޭގައި ފޮނުވަމުންގެންދާ ‪ 3‬އިޝްތިހާރުވެސް ަ‬ ‫ނ‬ ‫ރވައިލަނއެވެ‪ .‬މިކަންކުރަނ އެވަގުތު އިންނަ އެނައުންސަރާވެސް ވާހަކަދައްކައިގެން ދެމހު ް‬ ‫ގތަށް ާ‬ ‫ދޭތެރެއިން ނުފޮނުވާ ޮ‬ ‫ބރާތް‪" ،‬ދެން އިވިވަޑައިގަންނަވާނ‪ ".........‬ގެ‬ ‫ބސް ވެގެންނެވެ‪ .‬އަދި އެނައުންސަރ އާދަކޮށް ކިޔަމުންއަންނަ ޢި ާ‬ ‫އެއް ަ‬ ‫ބދަލު ކޮށްލަނއެވެ‪.‬‬ ‫ތއް ަ‬ ‫ދލަވަ ދޭތެރޭގެ އެނައުންސްމަންޓް ަ‬ ‫ބރާތުން‪ެ ،‬‬ ‫"ތައްގަޑުގޮތް" ކަނޑުވައިލައި‪ ،‬އަޅުގަނޑު އަމިއްލަ ޢި ާ‬ ‫ބޑު ސްޓޯރ (އޭރުގެ އެސް‪.‬ޓ‪.‬އޯ) އިން ފޮނުވައިފައި ހުންނަ‪،‬‬ ‫ތހާރަކ‪ޮ ،‬‬ ‫ދެލަވަ ދޭތެރެއިން ފޮނުވާއިޝް ި‬ ‫ތހާރު އެއކއްކުރަން‬ ‫ކން‪ ،‬އިޝް ި‬ ‫ތހާރު ކުރަނ ކިހިނެއްކަމާ‪ ،‬އެއިންކުރަނ ކޮންކަހަލަ އަސަރެއް ަ‬ ‫ޝ ި‬ ‫މުދަލުގެ އިޝްތިހާރެވެ‪ .‬އި ް‬ ‫ފޮނުވާ އެއްޗެއްކަމާއި އެއިން ވާފައިދާއެއް އަޅުގަނޑަކަށް ހަމަގައިމުވެސް‪ ،‬ނޭގެއެވެ‪.‬‬ ‫ވސްކޮޅެއް‬ ‫ދނުގެ ގަޑި ފުރަމުން ގެންދާތާ ދު ަ‬ ‫ކޮންމެއަކަސް‪ ،‬މިގޮތަށް އަޅުގަޑުއަމިއްލަ ގޮތްތަކެއްހަދައިގެން ހެނ ު‬ ‫ވެއްޖެއެވެ‪ .‬އަޅުގަޑުގެ ހެނދުނު ޑިޔުޓކުރާ ހަފްތާގެ ނިމުމަކާ ހަމައަށް ހިނގައްޖެއެވެ‪.‬‬ ‫ގމަތިން އަޅުގަނޑާ އެނައުންސަރާ މަޝްވަރާ‬ ‫ބރާސްފަތި ދުވަހެވެ‪ .‬އާދައި ެ‬ ‫ނނ ު‬ ‫ބދަ ޫ‬ ‫ތން އެއ ު‬ ‫ހަނދާންވާ ގޮ ު‬ ‫ށލައިފމެވެ‪ .‬އަދި އެނައުންސްމަންޓްތައް ވެސް‪،‬‬ ‫ބއްޓަންކޮ ް‬ ‫ކޮށްލައިގެން‪ ،‬އެދުވަހުގެ ޕްރޮގްރާމްވެސް‪ ،‬އަޅުގަނޑުމެނަށް ރތިވާގޮތަށް ަ‬ ‫އަޅުގަނޑު‬

‫ބރާތްކޮށްފައި‬ ‫އި ާ‬

‫އެނައުންސަރުލައްވާ‬

‫ކިޔުއްވަމުން‪،‬‬

‫އަޅުގަނޑު‬

‫ނ‬ ‫މ ް‬ ‫ލަވަޖަހަ ު‬

‫ގެންދިޔައއެވެ‪.‬‬

‫އެދުވަހުގެ‬

‫ބ ފާތާނިކެއެވެ‪.‬‬ ‫މދެވެ‪ .‬ފ ޯ‬ ‫ފތުމަތު މުޙަން ަ‬ ‫ބ ާ‬ ‫އލްފާޟިލާ ފ ޯ‬ ‫ލން‪ަ ،‬‬ ‫ބ ު‬ ‫ބކަނ ަ‬ ‫އެނައުންސަރަކ‪ ،‬މަރުޙޫމް އަލ މޫސާދދގެ އަނ ި‬ ‫ހޅުވާލާފައި‬ ‫އަޅުގަޑުމެން އެދުވަސްވަރު މަސައްކަތް ކުރަމުންގެންދިޔަ އޮފސް ހުންނަގޮތުން‪ ،‬ސްޓޫޑިއޯ ދޮރު ު‬ ‫އދި ނިވްސްރޫމް ވެސް މެއެވެ‪.‬‬ ‫މއައްޒަފުން ވެސް އުޅޭ ތަނެވެ‪ަ .‬‬ ‫ހ ު‬ ‫ފންޑާމައްޗަށެވެ‪ .‬އެއ‪ ،‬ހުރިހާކަމެއް ކުރާ‪ ،‬ހުރި ާ‬ ‫ނިކުމެވޭނ‪ެ ،‬‬ ‫އއް ނޫނެވެ‪.‬‬ ‫މޒެއްގެ މަތގައެވެ‪ .‬އެ ގަޑިއަކ އަދި އޮފހަށް މހުން އަންނަ ގަޑި ެ‬ ‫އތަނުގެ ޭ‬ ‫ފޯނުވެސް ހުންނާނ‪ެ ،‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪23‬‬ ‫ފއެވެ‪ .‬ފޯނު‬ ‫އ ި‬ ‫ބރުން ފޯނު ރިންގު ވާންފަށަ ި‬ ‫އަޅުގަޑު ސްޓޫޑިއޯތެރޭގެ މަސައްކަތުގައި އުޅެނިކޮށް‪ ،‬ކުއްލިއަކަށް ޭ‬ ‫ނއުންސަރު ވެސް ފޯނުނެގުން‬ ‫ތނުގައި ޑިޔުޓގައިހުން އޮޕަރޭޓަރަށެވެ‪ .‬އެ ަ‬ ‫އކަނި‪ ،‬އެވަގުތު އެ ަ‬ ‫ނަގަން ހުއްދަ އޮންނަނ ހަމަ ެ‬ ‫މަނާވާނެއެވެ‪.‬‬

‫ލވަ ތައްޔާރުކޮށް‪ 8.00 ،‬ގައި‬ ‫އަޅުގަޑު އެވަގުތު އުޅެނ އެނައުންސްމަންޓް ނިމެންވާއިރަށް ދެން ޖެހިގެން އޮތް ަ‬

‫ފޮނުވަންޖެހޭ ޕްރޮގްރާމް ތައްޔާރު ކުރުމަށް ޓަކައެވެ‪ .‬އެ ގަޑިއަކ‪ ،‬މިކްސަރ އޮޕަރޭޓަރ (އެދުވަހު އަޅުގަނޑު) ވަރަށް އަވަދިނެތި‬ ‫ބރު‪ ،‬ރޭޑިއޯއަކުން‬ ‫އުޅެންޖެހޭ ވަގުތު ކޮޅެކެވެ‪ .‬ހެނދުނު ‪ 8.00‬ގައި ފޮނުވަން ޖެހެނ‪ ،‬ޗައެނާ ރޭޑިއޯއިން އެގަޑގައި ފޮނުވާ ޚަ ަ‬ ‫ޓިޔުންކޮށްގެންނެވެ‪.‬‬ ‫ބށް‬ ‫ޗައެނާރޭޑިއޯގެ ސިގްނަލު ހޯދަންހަދާގޮތަކ‪ ،‬ރިސވަރުގެ އަކުރުބަރގައި ކުރިން ފާހަގަކޮށްފައިހުންނަ‪ ،‬ހިސާ ަ‬ ‫ށ‬ ‫ނނަކަ ް‬ ‫ބނަންދެން‪ ،‬އަޅުގަނޑުމެ ް‬ ‫އއަންނަ އެއްޗެއް‪ ،‬މިކްސަރާ ގުޅަނއެވެ‪ .‬އިނގިރޭސިން އެއްޗެކޭ ު‬ ‫އތަނުން ެ‬ ‫ކަށި ގެންދެވުނމާ‪ެ ،‬‬ ‫ބރުވެރި މަސައްކަތަކ އެއއެވެ‪ .‬އެހެން ސްޓޭޝަނަކަށް ޓިޔުން‬ ‫އެއ‪ ،‬ކޮންސްޓޭޝަނެއް ކަމެއްވެސް ނޭގެއެވެ‪ .‬އެންމެ ި‬ ‫ކުރެވިއްޖިއްޔާ‪ ،‬މުޅިން ގޯސްވއެވެ‪.‬‬ ‫ހސްކަމެވެ‪.‬‬ ‫ބރުން ފޯނު ރިންގްވާން ފެށމާ‪ ،‬އެއ އަނެއް ާ‬ ‫ކޮންމެއަކަސް‪ ،‬މިކަހަލަ ހާސްކަމެއްގައި އުޅެނިކޮށް ޭ‬ ‫ވ‬ ‫ހންއޮތްލަ ަ‬ ‫ބރަށް ތައްޔާރުކޮށް‪ ،‬ދެން ޖަ ަ‬ ‫ޚ ަ‬ ‫ނއުންސްމަންޓް ނިމި‪ ،‬ޗައެނާ ަ‬ ‫ޖަހަމުންއައި ލަވަ ނިމި‪ ،‬އެ ަ‬ ‫ބނެއެވެ‪.‬‬ ‫ބދޭން އަޅުގަޑަށް ‪ 2‬މިނިޓްވަރު ލި ޭ‬ ‫ޖވާ ު‬ ‫ބދޭން ނިކުމެއްޖައމެވެ‪ .‬ފޯނަށް ަ‬ ‫ފައްޓާފައި އަޅުގަޑު ފޯނަށް ޖަވާ ު‬ ‫ބރު އޮޕަރޭޓަރ‪ ،‬މައިނާ އަހުމަދު ރަޝދު‪ ،‬ފޯނު ނަގައިގެން‪ ،‬ފާޑަކަށް‬ ‫ބރަށް ނިކުތްއިރު‪ ،‬އެއްނަން ަ‬ ‫އަޅުގަޑު ޭ‬ ‫ހިނިއައިސްފައި އިނދެގެން މހަކާ ވާހަކަ ދައްކަނއެވެ‪ .‬އޭނާ ޓްރާންސްމޓަރ ޑިއުޓއަށް‪ ،‬އަތިރމާފަންނުގެ (ތމުގެ‪/‬ސްޕްރމްކޯޓް‬ ‫ނގްވާން ފެއްޓިވަގުތާ ދިމާވމާ‪،‬‬ ‫ފނު ރި ް‬ ‫އޅުގަޑު މިއޮފހުގައި އިނމާ ގޮވައިލަން ވަތް ވަގުތާ‪ޯ ،‬‬ ‫މން‪ަ ،‬‬ ‫ހިންގާ ޢިމާރާތް) އަށްދަ ު‬ ‫ބލެހެއްޓުމެވެ‪.‬‬ ‫ބރު އޮޕަރޭޓަރުންގެ ވަޒިފާއަކ‪ ،‬ޓްރާންސްމޓަރުތައް ެ‬ ‫ކމަށް ވެދާނެއެވެ‪ .‬އެއްނަން ަ‬ ‫ދން ގަޞްދުކުރ ަ‬ ‫ބ ޭ‬ ‫ފޯނަށް ޖަވާ ު‬ ‫އތިރމާފަންނުގެ‪ ،‬މިހާރުގެ ސްޕްރމްކޯޓްގެ ފެންޑާއެއްގައެވެ‪.‬‬ ‫ޓްރާންސްމޓަރތައް ހުންނަނ‪ަ ،‬‬ ‫އަހުމަދު ރަޝދު (މައިނާ) އާ‪ ،‬އަޅުގަނޑާ ދެމހުންނަކ ވަރަށް އެކުގައިއުޅޭ ދެ ރަޙުމަތްތެރިންނެވެ‪ .‬މައިނާ‬ ‫ލ‬ ‫ބރޯޒުގެއިން ނެވެ‪ .‬ސްކޫ ް‬ ‫ވސް ގިނަފަހަރު އަޅުގަނޑުމެންގެ ތި ު‬ ‫ބއި ހެދުން ެ‬ ‫ގިނައިން އުޅޭނވެސް އަޅުގަނޑުމެން ގޭގައެވެ‪ .‬ކައި ޮ‬ ‫ދައުރު ނިމިގެން‪ ،‬ވަޒފާއަށް ނިކުތވެސް ދެމހުން ގާތްގަޑަކަށް އެކުގައެވެ‪ .‬ދެމހުންވެސް ވަޒފާ ހޯދ‪ ،‬ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަނުންނެވެ‪.‬‬ ‫ނނަ ފޯނަށް ޖަވާބުދހެދުމުގެ އަމުރު އޮންނަނ‪،‬‬ ‫ނވިފަދައިން‪ ،‬އެތަނުގައިހު ް‬ ‫ވ؟ ކުރިންދެން ެ‬ ‫ދަންނަވަންތޯއެ ެ‬ ‫ތނުގެ ޑިޔުޓ އޮޕަރޭޓަރަށެވެ‪ .‬މިއަދު އެއ‪ ،‬އަޅުގަޑެވެ‪.‬‬ ‫ހަމައެކަނި އެވަގުތަކު ހުންނަ އެ ަ‬ ‫އަޅުގަނޑު މައިނާ އަތުން ފޯނު އަތުލައިފމެވެ‪.‬‬ ‫ތ؟" އަޅުގަޑު އަހައިލމެވެ‪.‬‬ ‫ބފުޅެއް ޯ‬ ‫"ހެލޯ! ކޮން ޭ‬ ‫"ދެންމެ އެ ވާހަކަދެއްކ ކާކު؟" އަނެއްކޮޅުން އަޑުއައެވެ‪.‬‬ ‫"އެއ‪ ،‬މައިނާ!" އަޅުގަޑު ބުނމެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪24‬‬ ‫އަޅުގަނޑު ނިކުތްއިރު މައިނާ ފޯނުނަގައިގެން ހެވިފައި އިން ގޮތުން‪ ،‬އަޅުގަނޑު ޔަގންކުރ‪ ،‬އޭނާ މިވާހަކަ‬ ‫ނގެވެސް‪ ،‬ރައްޓެއްސަކާ ކަމަށެވެ‪ .‬އެހެންކަމުން‪ ،‬އަޅުގަޑުވެސް އެހާ ސރިއަސްއެއް ނުވަމެވެ‪.‬‬ ‫ދައްކަނ‪ ،‬އަޅުގަނޑުމެން ދެމހު ް‬ ‫އޑުގައި އެއްގޮތަކަށްވެސް ސަމާސާ ގޮތެއް‬ ‫"މައިނާއޭ؟ މައިނާކިޔާމހަކު ތިޔަތަނަކު ނޫޅޭނެ!" ފޯނުންއައި ަ‬ ‫ނެތެވެ‪.‬‬ ‫"އަޙުމަދު ރަޝދު (މައިނާ)" އަޅުގަޑު ތަފުޞލުކޮށްދިނމެވެ‪.‬‬ ‫"އެއ ތިޔަތަނުގެ ކާކު؟ މިވަގުތު އޭނާ ތިޔަތަނުގަ ކއްކުރަނ؟"‬ ‫ބރު އޮޕަރޭޓަރެއް‪ .‬ވަޒފާއަށް ދަމުން‪ ،‬އަޅުގަޑު މިތާ އިނމާ ވަދެލ!"‬ ‫"އޭނާ އެއ‪ ،‬އެއްނަން ަ‬ ‫ނށްވެސް ނެގޭތަ؟ އެއ މަނާކަމެއް ނޫންތަ؟"‬ ‫ވންނަ އެންމެ ަ‬ ‫ފނު‪ ،‬ތިޔަތަނަށް ަ‬ ‫ނނަ ޯ‬ ‫ބލަ! ތިޔަ ތަނުގައި ހު ް‬ ‫" ަ‬ ‫ބނާނެއެއްޗެއް ނޭގުނެވެ‪ .‬ޙަޤގަތުގައި އެއ މަނާކަމެކެވެ‪.‬‬ ‫އަޅުގަނޑަށް ު‬ ‫ބފުޅަކު‪ ،‬އެއްޗެކޭ ވިދާޅުނުވެ މަޑުކޮށްލެއްވުމަށްފަހު ވިދާޅުވިއެވެ‪.‬‬ ‫ފޯނުގެ އަނެއްކޮޅުން ވާހަކަދައްކަވާ ޭ‬ ‫ވ؟"‬ ‫"މިއަދުގެ ޕްރޮގްރާމުގައި އެއްވެސް އިޝްތިހާރެއް ނުފޮނުވަނ ކއް ެ‬ ‫ބދިފައި ހުރމެވެ‪ .‬ފާޑަކަށް ރަކިވެސް ވެފައެވެ‪.‬‬ ‫އަޅުގަނޑު އަނގަ ެ‬ ‫"ކޮންމެ ލަވައެއްގެ ފަހަތުން‪ 3 ،‬އިޝްތިހާރު ފޮނުވާކަށް ދަސްކޮށެއްނުދޭތަ؟" ފޯނުގެ އަނެއްކޮޅުން‬ ‫އހުރި މހެއްކަން‪ ،‬އަޅުގަޑަށް އެނގިއްޖެއެވެ‪ .‬ނަމަވެސް އެއ‬ ‫ބފަ ި‬ ‫ބހޭ ވަރަށް ގިނަ މައުލޫމާތު ލި ި‬ ‫ވާހަކަދައްކާ މހަކ‪ ،‬މިކަމާ ެ‬ ‫ބރާހމް ނައމެއްވެސް ނޫންކަން ޔަޤނެވެ‪.‬‬ ‫ބރާހމް އެއް އަދި ސައިކުރާ އި ު‬ ‫ބސް އި ު‬ ‫އައް ާ‬ ‫"ކޮންމެހެން‬

‫‪3‬‬

‫ރ‬ ‫އިޝްތިހާ ު‬

‫ފޮނުވަން‬

‫ޖެހޭނެކަމަށް‬

‫ބނެއެއްނުދޭ‪"!.....‬‬ ‫ު‬

‫ހާސްކަމާ‪،‬‬

‫ލަދުވެތިކަމާ‪،‬‬

‫ބ ދިނމެވެ‪.‬‬ ‫ބޑުވުމާއެކު އަޅުގަޑު ޖަވާ ު‬ ‫ކަން ޮ‬ ‫ތކަށް ވާހަކަ‬ ‫ގ ަ‬ ‫ބނުން ޮ‬ ‫ގތަކަށް ލަވަޖަހަމުން‪ޭ ،‬‬ ‫ބނުން ޮ‬ ‫"މިހަފްތާ އެއްކޮށް‪ ،‬މިގަޑގެ ޕްރޮގްރާމް ތިޔަގެންދަނ‪ޭ ،‬‬ ‫ހރު ފޮނުވުމަށް ކިހާފައިސާއެއް‬ ‫ތ ާ‬ ‫އނަޞރަށް އެނގޭތަ އިޝް ި‬ ‫ބދުރު ް‬ ‫ދައްކަމުން‪ ،‬އެއްވެސް އިޝްތިހާރެއްވެސް ނުފޮނުވާ! ަ‬ ‫ނ؟"‬ ‫ބޑުއިސްޓޯރުން ތިޔަތަނަށް ދޭކަ ް‬ ‫ޮ‬ ‫ބނާނެ ހަމަ އެކައްޗެއްވެސް ހިތަކަށް ނުވަނެވެ‪ .‬އަޅުގަޑަކަށް ނޭގެއެވެ‪.‬‬ ‫އަޅުގަޑު ު‬ ‫ބޑުއިސްޓޯރުން ތިޔަތަނަށް ދައްކާނެ‪ ،‬ކޮންމެ ލަވައެއްގެ ފަހަތުން‪،‬‬ ‫"މަހަކު ‪1000/-‬ރ‪( .‬އެއްހާސް ރުފިޔާ) ޮ‬ ‫ބފުޅަކު ވިދާޅުވިއެވެ‪.‬‬ ‫ނ ޖެހޭނެ!" އެ ޭ‬ ‫އެތަނުގެ ‪ 3‬އިޝްތިހާރު ފޮނުވަ ް‬ ‫ބނާނެ އެކައްޗެއްވެސް ނޭގި‪ ،‬ތަލިންކުޅު ހިކިފައި ހުރމެވެ‪.‬‬ ‫ހިމޭންވަގުތުކޮޅެކެވެ‪ .‬އަޅުގަޑަށް ު‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪25‬‬ ‫ބދުރު ގެއަށްދޭ! ގޮސް ގޭގައި މަޑުކޮށްލާ!" ފޯނުގެ އަނެއްކޮޅުން އަޑުއައެވެ‪.‬‬ ‫"ދެން އަންނަ އޮޕަރޭޓަރ އައިމަ ަ‬ ‫"މ ނާސިރު!"‬ ‫މިހެން ވިދާޅުވެފައި ފޯނު ކަނޑުއްވައިލެއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫ބރާހިމް ނާޞިރުކަން‬ ‫ލ ސުމުއްވުލް އަމރު އި ް‬ ‫ބއްދައު ާ‬ ‫އަޅުގަނޑު ތުރުތުރު އަޅައިގަތެވެ‪ .‬ފޯނުމިކުރެއްވ ޞާޙި ު‬ ‫ބފުޅެކެވެ‪ .‬އަދި އަމުދުން ވާހަކަދެއްކެވި އަޑެއްވެސް‬ ‫ބން ހވ‪ ،‬މޭގަޑު އަގަޔަށް އައިހެނެވެ‪ .‬ދުވަހަކުވެސް ދިމާނުވާ ޭ‬ ‫އެނގުނު ހިސާ ު‬ ‫ސ ނާރައެވެ‪ .‬ކޮންމެއަކަސް‪ ،‬އަޅުގަނޑަށް އެޖެހުނު ކުންޏަކ‬ ‫އިވިފައެއް ނެތެވެ‪ .‬އެއަޑު‪ ،‬ފޯނުން އިވޭނެކަމަށް ހިތަށްވެ ް‬ ‫މިދެންނެވއެވެ‪.‬‬ ‫ޑިޔުޓ ނިމުނމާ އަޅުގަނޑު ގެއަށްގޮސް ގޭގައި ހުރއެވެ‪.‬‬ ‫______________________________________‬

‫ރޭޑިއޯ ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރުމުގެ ކުރކޮޅުގެ‬ ‫އިތުރު ބައެއް ހަނދާންތައް‬

‫ރާއްޖޭގައި‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް‬ ‫ް‬

‫ކުރަމުން‬

‫ފްރިކްއެންސ‬

‫ތަކެއް‬

‫ފުރަތަމަ‬

‫ރޭޑިއޯ‬

‫ގެންދިޔައ‬

‫އެތައް‬ ‫ކޮށްގެނެވެ‪.‬‬

‫ބނުން‬ ‫ޭ‬

‫އ‬ ‫އންސ ތަކުންނާ ި‬ ‫ބންޑްގެ ފްރިކް ެ‬ ‫ޝޯރޓްވޭވް ޭ‬ ‫އަދި މޑިއަމްވޭވްގެ ފްރިކްއެންސތަކުންނެވެ‪ .‬އޭގެ‬ ‫ބޑު‬ ‫އެންމެ ޮ‬

‫ބބަކ‪،‬‬ ‫އެއްސަ ަ‬

‫ކޮމިޔުނިކޭޝަން‬

‫އެ‬

‫ދުވަސްވަރުގެ‬

‫ޓެކްނޮލޮޖ‬

‫ރާއްޖެއަށް‬

‫ތަޢާރަފުވެފައިވާ‬

‫މިންވަރުން‪،‬‬

‫އެއް‬

‫ފްރިކްއެންސއެއް‬

‫ށގެން‪،‬‬ ‫ބނުންކޮ ް‬ ‫ޭ‬

‫މުޅި‬

‫މހުންއުޅޭ‬

‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ‬ ‫ރޭޑިއޯގެ‬

‫ސިގްނަލް‬

‫ނެތުމެވެ‪.‬‬

‫ތަފާތު‬

‫ބކަށް‬ ‫ހުރިހާހިސާ ަ‬

‫ފޯރުވުމުގެ‬

‫ބލްކަން‬ ‫ގާ ި‬

‫ފްރިކްއެންސތައް‬

‫ރާއްޖޭގެ‬

‫ނމެނުވ‪ ،‬މާލެއިން‬ ‫ގ ް‬ ‫ތަފާތު އޭރިއާތަކަށް ބމްކޮށް ެ‬ ‫ކުރާ‬ ‫އަލްފާޟިލް މައިޒާން އަޙުމަދު މަނިކު‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫ބރޯޑްކާސްޓްގެ‬ ‫ް‬

‫ބނެއެވެ‪.‬‬ ‫ނުލި ޭ‬

‫ސިގްނަލް‬

‫ސ‬ ‫އެގޮތުންވެ ް‬

‫ބތަކަށް އެކިގަޑގައެވެ‪.‬‬ ‫ހިސާ ު‬

‫ށ‬ ‫އެންމެނަކަ ް‬ ‫ލިބޭނ‪،‬‬

‫އެކި‬

‫‪26‬‬ ‫މިގޮތަށް‬

‫ތަފާތު‬

‫ފްރިކްއެންސ‬

‫ތަކުން‪،‬‬

‫ރާއްޖޭގެ‬

‫ތަފާތު‬

‫ބތަކަށް‬ ‫ހިސާ ު‬

‫ތ‬ ‫ތަފާ ު‬

‫ގަޑިތަކުގައި‬

‫ބނެއެވެ‪.‬‬ ‫ލ ޭ‬ ‫ބރެއް‪ ،‬އެންމެނަކަށް ނު ި‬ ‫ނންވާ ޚަ ަ‬ ‫ބ ު‬ ‫ނވާ މެސެޖް ނުވަތަ އިއްވަން ޭ‬ ‫ބނު ް‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓްކުރުމުން‪ ،‬ދޭން ޭ‬ ‫ް‬ ‫ބޑު އެއް މައްސަލައެވެ‪ .‬އިނގިރޭސި ސިފައިން‪ ،‬އައްޑުއަތޮޅު ދޫކޮށް‬ ‫މިއ‪ ،‬ފަށައިގަތުމުގައި ދިމާވި އެންމެ ޮ‬ ‫ބނުންވެސް‬ ‫ނސް އިކްވިޕްމަންޓްތައް މާލެގެންނަވާ‪ ،‬އެ ތަކެތގެ ޭ‬ ‫ދިއުމުން‪ ،‬ސ‪ .‬ގަމުގައި އެމހުން ގެންގުޅުނު ކޮމިޔުނިކޭޝަ ް‬ ‫ބދުވެސް ގެންދެވ‪،‬‬ ‫ނނަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގެ އަޑުއިއްވޭތޯ އަ ަ‬ ‫ކޮންމެވެސްވަރަކަށް ކުރަމުން ގެންދެވުނެވެ‪ .‬ވހާގިނަ ރައްޔިތު ް‬ ‫މަސައްކަތް ކުރައްވަމުންނެވެ‪.‬‬ ‫ބންޑް‬ ‫ގން ‪ 60‬މޓަރ ޭ‬ ‫މި މަސައްކަތުގެ އިތުރުން‪ ،‬ސްރލަންކާ‪ ،‬އިންޑިޔާ އަދި ޕާކިސްތާނަށް އަމާޒު ކޮށް ެ‬ ‫ބރުން ގެންނަވައިފައި ހުރި‪ ،‬ކްރިސްޓިއަން ދނުގެ ޕްރޮގްރާމް‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރައްވަމުން ގެންދެވިއެވެ‪ .‬ރާއްޖެއިން ޭ‬ ‫އުފައްދަވައި ް‬ ‫ބރުއަރ ‪ 1967‬ގައެވެ‪.‬‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓްކުރަން ފެއްޓ‪ 19 ،‬ފެ ް‬ ‫ތަކެކެވެ‪ .‬މި ޕްރޮގްރާމްތައް ސިނެކޯރޭޑިއޯއިން ް‬ ‫އެ ޕްރޮގްރާމްތައް ފޮނުވާ ފްރިކްއެންސއަކ‪ ،‬މިދެންނެވި ގައުމުތަކަށް އަމާޒުކޮށް ފޮނުވާ ޕްރޮގްރާމް‬ ‫ވ‬ ‫ބނުން ވަނ‪ ،‬މިދެންނެ ި‬ ‫ބނެ ކަމަކަށް ނުވެއެވެ‪ .‬ޕްރޮގްރާމްތައް ފޮނުވާ ފަރާތުން ޭ‬ ‫ތަކެއްކަމުގައިވާތ‪ ،‬ރާއްޖޭގެ ސަރަޙައްދަކަށް ލި ޭ‬ ‫ޤައުމުތަކަށް ޕްރޮގްރާމްތަކުގެ އަޑުއިއްވާށެވެ‪.‬‬

‫ދ‬ ‫ފޮޓޯގެ ވައަތްފަރާތުގައި އިށދެގެން‪ :‬އަލްފާޟިލް ސައިކުރާ ޢަބުދުއްރަޝ ު‬ ‫ފ ޙުސެން މަނިކު‪ ،‬އަލްފާޟިލް ގައްދޫ‬ ‫ތ ާ‬ ‫ފަހަތުގައި ކޮޅަށް‪ :‬ކ‪-‬ވ‪ )......( :‬އަލްފާޟިލް ކޮނޑޭ ޢަލިމަނިކު‪ ،‬އަލްފާޟިލް އިސް ަ‬ ‫މުޙަންމަދު ޒާހިރު‪ ،‬މިސްޓަރ ވިކްރަމަ ސިންހަ (ކޮންޑުކެނޑި ލައިގެން)‬

‫ބންޑް ފިޔަވާ‪ 41 ،‬މޓަރ‪ 31 ،‬މޓަރ ‪ 100‬މޓަރ ‪ 49‬މޓަރ އަދި ‪ 90‬މޓަރކވެސް‪،‬‬ ‫‪ 60‬މޓަރ ޭ‬ ‫ބންޑުންނެވެ‪.‬‬ ‫ޕްރޮގްރާމް ފޮނުވަމުންގެންދިޔަ މޓަރތަކެވެ‪ .‬ތަފާތު ގަޑިގަޑގައި ތަފާތު ފްރިކްއެންސއިން‪ ،‬ތަފާތު މޓަރ ޭ‬ ‫ށގެން ވެއެވެ‪.‬‬ ‫ބންވެސް އެކަ ި‬ ‫އެހެންވމާ‪ ،‬މިހާރު ވިސްނައިލާއިރު‪ ،‬ދެ ސަރަޙައްދަކަށް އެއް ޕްރޮގްރާމްތަކެއް ނުލި ު‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪27‬‬ ‫ބފުޅުންނަކ‪ ،‬އަލްފާޟިލް މައިޒާން އަޙުމަދު‬ ‫ބރަކޮށް އުޅުއްވި ޭ‬ ‫ޓްރާންސްމޓަރތައް އުފެއްދުމުގައި އެންމެ ު‬ ‫ބނުއްވިގޮތުން‪،‬‬ ‫ބނަމގޭ އިސްމާއލް ދދ އެވެ‪ .‬އަލިމަނިކު ު‬ ‫ޝ ު‬ ‫ަ‬ ‫ލ ކޮނޑޭ އަލިމަނިކު އަދި މަރުޙޫމް‬ ‫މަނިކާއި‪ ،‬އަލްފާޟި ް‬ ‫ބރުގައި‪ ،‬ކޯހެއް ފުރިހަމަ ކުރައްވާށެވެ‪ .‬ކޯސް ނިންމަވާފައި ރާއްޖެ‬ ‫މަސައްކަތް ފެއްޓި ދުވަސްވަރު އޭނާ ހުންނެވ ރާއްޖެއިން ޭ‬ ‫ވަޑައިގެން‪ ،‬މަސައްކަތާ ގުޅިވަޑައިގަތއެވެ‪.‬‬ ‫ނ ސެޓްތައް މަރާމާތު‬ ‫ވިކްރަމަސިންހާ އަކ‪ ،‬ރާއްޖޭގެ ވަޔަރލެސް އޮފހުގައިހުންނަ ރޭޑިއޯ ޓެލެފޯ ް‬

‫ކުރުމަށް‪،‬‬

‫ކވެ‪ .‬އޭނާއަކ‪ ،‬ރޭޑިއޯ ސިލޯނުގެ އިންޖިނޭރެއްގެ ގޮތުގައިވެސް‬ ‫ލންކާއިން ފޮނުއްވެވި އިންޖިނޭރެ ެ‬ ‫އަލްފާޟިލް ކޮލި ޢަލިމަނިކު ަ‬ ‫ބޓްފަހަރުގެ ސބ‪ .‬ސެޓްތައް‬ ‫ދ ރާއްޖޭގެ އެމް‪.‬އެން‪.‬ޓ‪.‬ސ ގެ ޯ‬ ‫މަސައްކަތް ކޮށްފައިހުރި އިލެކްޓްރޯނިކް އިންޖިނޭރެކެވެ‪ .‬އަ ި‬ ‫ޓން އުޅޭ މހެއްކަމުގައި އެނގިފައިވެއެވެ‪.‬‬ ‫ބލަހައް ަ‬ ‫މަރާމާތުކޮށް ަ‬ ‫ނސެއް ނެތި‬ ‫ނޓަރފިއަރެ ް‬ ‫ސ ކަހަލަ އިތުރު އި ް‬ ‫ދިވެހި ރާއްޖޭގެ ސަރަޙައްދަށް‪ ،‬ސާފުކޮށް ރތިކޮށް އަދި އެއްވެ ް‬ ‫ބނެގޮތް ހެއްދެވުމަށްޓަކައި ކުރެވެމުންދިޔަ މަސައްކަތްދިޔައ ކެނޑިނޭޅި ކުރެވެމުންނެވެ‪.‬‬ ‫ރޭޑިއޯގެ އަޑު ލި ޭ‬ ‫ރޭޑިއޯ މޯލްޑިވްސްގެ ތަރައްޤގެ މަގުގައި ކުރިއަށް ދިއުމަށް ކުރި މަސައްކަތުގެ ތެރެއިން‪ ،‬މޑިއަމްވޭވް އިން‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރެވޭނެ ޗެނެލެއް އުފެދިއްޖެއެވެ‪ .‬މޑިއަމްވޭވްއަކ‪ ،‬ރޭޑިއޯވޭވް ދަތުރު ކުރާގޮތުން‪ ،‬ރާއްޖެ ކަހަލަ ތިރި ޤައުމަކަށް‬ ‫ް‬ ‫ބއެވެ‪ .‬އަދި މޑިއަމް‬ ‫ބ ސަރަޙައްދުތަކަށް މޑިއަމްވޭވްއިން ލި ެ‬ ‫އެންމެ އެކަށގެންވާ ފްރިކްއެއްންސ އެވެ‪ .‬ޝޯރޓްވޭވްއިން ނުލި ޭ‬ ‫ނ‬ ‫ބންޑު ް‬ ‫ވޭވްގެ ސިގުނަލް ރަނގަޅުވެފައި‪ ،‬އަޑު ސާފުވެފައި ގަދައެވެ‪ .‬މޑިއަމް ވޭވްގެ ‪ 1448‬ކިލޯހާރޓްޒް ‪ 200‬މޓަރ ޭ‬ ‫ދ‬ ‫ބން ފަށައިފިއެވެ‪ .‬އަ ި‬ ‫ބތަކަކަށް ރޭޑިއޯގެ އަޑު ލި ެ‬ ‫ށ ގިނަ ހިސާ ު‬ ‫ރޭޑިއޯގެ ސިގްނަލް ތައް ފޮނުވަން ފެށުމާ އެކު‪ ،‬ރާއްޖޭގެ ވަރަ ް‬ ‫އވާލެވުނެވެ‪.‬‬ ‫ބންޑްތައް ު‬ ‫މން ގެންދިޔަ ތަފާތު ޭ‬ ‫އެއާއެކު‪ ،‬ޝޯރޓްވޭވުން ފޮނުވަ ު‬ ‫ފޔަވާ ދެންހުރި‪ ،‬ހުރިހާ ޓްރާންސްމޓަރތައް‬ ‫އެދުވަސްވަރު ރޭޑިއޯގެ ‪ 200‬މޓަރުން ފޮނުވާ ޓްރާންމޓަރ ި‬ ‫ފންނުގޭ ފެންޑާގައެވެ‪ .‬މޑިއަމް ވޭވްގެ ‪ 200‬މޓަރ ޓްރާންސްމޓަރ ހުންނަނ‪ ،‬މާލޭގެ ހިއްކި‬ ‫ބހައްޓާފައި ހުންނަނ‪ ،‬އަތިރމާ ަ‬ ‫ަ‬ ‫ހރަތަކުގެ ތެރެއިން‪ ،‬ސ‪ .‬އަތޮޅު ފިހާރައިގައެވެ‪.‬‬ ‫ބގައި ހަދާފައިހުރި އަތޮޅުފި ާ‬ ‫ހިސާ ު‬ ‫ބ ކުރަމުން‬ ‫ދުވަހަކަށްފަހު ދުވަހެއް ތަރައްޤގެ މަގުގައި ދިވެހިރޭޑިއޯ ކުރިއަރަމުން‪ ،‬އާ ކަންތައްތައް ތަޖްރި ާ‬ ‫ދ‬ ‫ބދަލު ވެއްޖެއެވެ‪ .‬އަ ި‬ ‫ބއިސްކޯފް ދެއްކި ސިނެމާއެއް ކަމަށްވާ "ފަރދސިނެމާ" ހުރިގޯއްޗަށް ވާރކްޝޮޕް ަ‬ ‫ދިޔައެވެ‪ .‬މާލޭގައި ަ‬ ‫ބދުއްރަޝދާއި އަލްފާޟިލް‬ ‫ބއިސްކޯފް ދެއްކުމަށް އުޅުއްވި ދެ އޮޕަރޭޓަރުން ކަމުގައިވާ އަލްފާޟިލް ސައިކުރާ ޢަ ު‬ ‫ސިނެމާގައި ަ‬ ‫ބފުޅުންވެސް މިސްޓަރ‬ ‫ބރު އޮޕަރޭޓަރުންގެ ގޮތުގައި ހަމަޖައްސަވާ‪ ،‬އެ ދެ ޭ‬ ‫ބ ތުއްތުމަނިކު‪" ،‬ސިނެކޯރޭޑިއޯ"ގެ ‪ 1‬ނަން ަ‬ ‫ސޭ ޫ‬ ‫ވިކްރަމަސިންހަ ކައިރިއަށް ވާރކްޝޮޕަށް ފޮނުއްވައިފިއެވެ‪.‬‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ‬ ‫ބރު އޮޕަރޭޓަރުންވެސް ް‬ ‫އަޅުގަޑުމެން‪ ،‬ކޮންޓިނިޔުޓ ސްޓޫޑިއޯގައި މަސައްކަތް ކުރާ ‪ 2‬ނަން ަ‬ ‫ނގައި މިސްޓަރ ވިކްރަމަސިންހަ މަސައްކަތުގައި އުޅުއްވާނެއެވެ‪.‬‬ ‫ނޖެހެނ‪ ،‬ވާރކްޝޮޕަށެވެ‪ .‬އެތަ ު‬ ‫ޑިޔުޓ ނިމުމަށްފަހު‪ ،‬ދެން ދާ ް‬ ‫މސައްކަތް ކުރައްވައެވެ‪ .‬އެތަނުން‬ ‫މނިކު ަ‬ ‫އލްފާޟިލް ކޮނޑޭ ޢަލި ަ‬ ‫ޟލް މައިޒާން އަހުމަދު މަނިކާއި ަ‬ ‫އަދި އޭނާ އާއިއެކުގައި އަލްފާ ި‬ ‫އަޅުގަޑުމެނަށް ވެސް ޓެކްނިކަލް މަސައްކަތްތައް ދަސް ކުރުމުގެ ފުރުޞަތު ފަހިވެގެން ދިޔައެވެ‪.‬‬ ‫ބހައްޓަވައެވެ‪ .‬އެއްދުވަހަކު‪ ،‬އަލްފާޟިލް މައިޒާން އަޙުމަދު‬ ‫މާގިނަދުވަހަކު އަޅުގަޑު ސަސްޕެންޑް ކޮށްފައި ނު ަ‬ ‫ބއްދަލުކުރައްވާފައި ވިދާޅުވ‪ ،‬އަނެއްކާ އަޅުގަޑު އޮފހަށް ނުކުތުމަށް އެންގުމަށް ނާޞިރު ވިދާޅުވެއްޖެ ކަމަށެވެ‪.‬‬ ‫މަނިކު‪ ،‬އަޅުގަޑާ ަ‬ ‫ށއިފމެވެ‪.‬‬ ‫ފ ަ‬ ‫އަނެއްކާވެސް އަޅުގަޑު އާދައިގެމަތިން ޑިޔުޓއަށް ނިކުންނަން ަ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪28‬‬

‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރަން‬ ‫ސިނެކޯ ރޭޑިއޯއިން އޭރު ފޮނުވަމުން ގެންދިޔަ ދިވެހި ލަވަތައް‪ ،‬ރެކޯރޑްކޮށް ރޭޑިއޯއިން ް‬ ‫ކުރި މަސައްކަތްތައް ވެސް އެއ‪ ،‬ފާހަގަ ކޮށްލަންޖެހޭ ކަމެކެވެ‪ .‬އެންމެ ފުރަތަމަ މިކަން ކުރެއްވ‪ ،‬އަޅުގަޑަށް އެގިފައިވާގޮތުން‪،‬‬ ‫ގ‬ ‫ނނަ ޕިންގޕޮންގ ކުޅޭ ހޯލް ެ‬ ‫މ ނަޢމެވެ‪ .‬އޭނާ މިމަސައްކަތް ކުރެއްވ‪ ،‬ގ‪ .‬މާޖެހިގޭގައި ހު ް‬ ‫ބރާހި ް‬ ‫އަލްފާޟިލް ސައިކުރާ އި ު‬ ‫ބނުއްވިއެވެ‪ .‬ރެކޯރޑް ކުރައްވަން ގެންގުޅުއްވ‪" ،‬އަލްބާ" ރެކޯރޑަރެއް ކަމާއި‪ ،‬އެއިން‬ ‫ތެރޭގައި ކަމަށް ނަޢމް އަޅުގަޑުގާތު ު‬ ‫ނއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫ބ ު‬ ‫ރެކޯރޑް ކުރަނ އެންމެ މައިކްރޯފޯނަކުން ކަމަށްވެސް ނައމު ު‬ ‫ފތުރިފައެވެ‪.‬‬ ‫ބރޯލްގަހުގެ ގޮފިތައް ެ‬ ‫ލގެ ފުރާޅުމައްޗަށް އޮންނަނ‪ ،‬އެގޭ ޖަނ ު‬ ‫ގ‪ .‬މާޖެހިގޭ ޕިންގޕޮންގ ހޯ ް‬ ‫ބރޯލެއް ވެއްޓޭ ކޮންމެ ފަހަރަކު ޖެހޭނ‪ ،‬ރެކޯރޑްކުރުން ހުއްޓާލާށެވެ‪ .‬އަދި އަލުން ސުމަކުން ފަށަނކަމަށް‬ ‫ފުރާޅުމައްޗަށް ޖަނ ު‬ ‫ބނުއއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫ނަޢމް ު‬ ‫މާޖެހިގޭގައި ރެކޯރޑްކުރި ލަވަތަކަކ‪" ،‬މާލޭ ޒަމާނ މިޔުޒިކް ކްލަބް" ގެ ފަރާތުން ހަދިޔާކުރި ލަވައެވެ‪ .‬މި‬ ‫ގްރޫޕަކ‪ ،‬ރާއްޖެއަށް އެދުވަސްވަރު އެންމެ މަޝްހޫރުވި‪ ،‬ލަވަކިޔުންތެރިން ހިމެނޭ "މަސްއޮޑި ޢާއިލާ" ގެ ގްރޫޕެވެ‪ .‬އެ ގްރޫޕްގައި‬ ‫ބރާހިމް ޚަލލު‪ ،‬މަސްއޮޑި ހަސަން ޚަލލު‪ ،‬މަސްއޮޑި އަޙުމަދު‬ ‫މަސްއޮޑި ކުޑަ މުޙަންމަދު ފުޅު (މުޙަންމަދު ޚަލލު) މަސްއޮޑި އި ް‬ ‫ޚަލލު‪ ،‬މަސްއޮޑި ޢސާ ޚަލލު ފަދަ އޭރުގެ މަޝްހޫރު ލަވަކިޔުންތެރިން ހިމެނެއެވެ‪ .‬އަދި ފަހުން މުޙަންމަދު ޚަލލު (މަސްއޮޑި‬ ‫ކމުގައިވާ‪ ،‬މުޙަންމަދު ރައޫފު‪،‬‬ ‫ނ ަ‬ ‫ބރާހިމް ޚަލލުގެ ދަރި ް‬ ‫ބރާހމް ޙަމްދ‪ ،‬މަސްއޮޑި އި ް‬ ‫ފޅު އި ް‬ ‫ކުޑަ މުޙަންމަދުފުޅު) ގެ ދަރި ު‬ ‫ބ ވެސް ހިމެނިގެން ދިޔައެވެ‪ .‬މިޔުޒިކް‬ ‫ފއި‪ ،‬މަސްއޮޑި އަޙުމަދު ޚަލލުގެ ދަރިފު މަހަމޫދާ ޝަކ ު‬ ‫ބދުއްރައޫފާއި‪ ،‬ފާތުމަތު ރައޫ ާ‬ ‫އަ ު‬ ‫ފަރިތަކުރަނ‪ ،‬ގ‪ .‬މާޖެހިގޭގަގައެވެ‪ .‬މިއ‪ ،‬އަޅުގަޑު ރޭޑިއޯއާ ގުޅުމުގެ ތަންކޮޅެއް ކުރިއެވެ‪.‬‬ ‫އަޅުގަނޑު ރޭޑިއޯއާއި ގުޅުނުއިރު‪ ،‬ރެކޯރޑް ކުރަނ ފަރދސިނެމާގެ ގޯތި ތެރޭގައެވެ‪ .‬އޭރުވެސް ސްޓޯޑިއޯއެއް‬ ‫ބރު‪/‬މަޑުމިނުގެ‬ ‫ނުހުރެއެވެ‪ .‬ރެކޯރޑްކުރާއިރު އަޑުތައް އެއްވަރު ކުރަނ‪ ،‬ގްރޫޕްގެ މހުން‪ ،‬އެމހުން ކުޅޭ އެއްޗެއްގެ އަޑުގެ ާ‬ ‫ކ އެންމެ ކައިރގަ އެވެ‪ .‬އެންމެ‬ ‫ޖހެނ‪ ،‬މައި ާ‬ ‫ބއިންދަން ެ‬ ‫މޑު އިންސްޓްރޫމަންޓް ކުޅޭމިޔުޒޝަން ަ‬ ‫ބތުން ނެވެ‪ .‬އެންމެ އަޑު ަ‬ ‫ނިސް ަ‬ ‫މން‬ ‫ށ ގޯތިތެރޭގައި ހުރިހާ އެން ެ‬ ‫ތ ް‬ ‫ނ ޖެހެނ އެންމެ ދުރުގައެވެ‪ .‬މިގޮ ަ‬ ‫ބއިންދަ ް‬ ‫އަޑުގަދަ އިންސްޓްރޫމަންޓް ކުޅޭ މިޔުޒޝަން ަ‬ ‫ދ‬ ‫އެތުރުމަކވެސް ކުޑަ ކަމެއްނޫނެވެ‪ .‬ރެކޯރޑިންގ އޮޕަރޭޓަރ‪ ،‬އަޑުތައް ހެޔޮވަރު ކުރަން ހެޑްފޯނު އަޅައިގެން އިންނާނެއެވެ‪ .‬އަ ި‬ ‫އޭނާގެ އިޝާރާތަށް‪ ،‬މިޔުޒިކް ކުޅޭ މހުންތައް އެތުރޭނެއެވެ‪ .‬އެދުވަސްވަރު ރެކޯރޑް ކުރެއްވުމުގެ މަސައްކަތް ކުރައްވަން އުޅުއްވ‬ ‫މައިޒާން އަޙުމަދުމަނިކެވެ‪.‬‬ ‫ބށް ދެވޭނ‬ ‫ސ ަ‬ ‫މިޔުޒިކް ރެކޯރޑްކުރުމަކ‪ ،‬މާފަސޭހަ ކަމެއް ނޫނެވެ‪ .‬އަލަށް ވަޒފާއަށް ވަންނަ ކުދިންނަށް މިހި ާ‬ ‫ބ ތަކެއް ކުރުމަށްފަހުއެވެ‪ .‬އެހެން ކަމުން‪ ،‬އެކަމަކ ކޮންމެ ކޮންމެ‬ ‫ވަރަށް ގިނަ މަސައްކަތް ވާރކްޝޮޕްގައި ކޮށް‪ ،‬ގިނަ ތަޖްރި ާ‬ ‫ނޅެއެވެ‪ .‬ދިޔަކަމުގައި ވިއަސް‪،‬‬ ‫މހަކަށް ވާނެކަމެއް ނޫންކަމަށް ދެކިގެން އަޅުގަޑުމެން ޖޫނިއަރ ކުދިންވެސް އެތަނަކަށް ގޮހެއް ޫ‬ ‫ބއެއް ނުކުޅެމެވެ‪.‬‬ ‫ރެކޯރޑް ކުރުމުގެ މަސައްކަތުގައި އޮޕަރޭޓަރެއްގެ ަ‬ ‫އަޅުގަނޑު ހަނދާންވާގޮތުން‪ ،‬އެދުވަސްވަރު އޮޕަރޭޓިންގ ވަޒފާގައި އުޅުއްވަނއަލްފާޟިލް މުޙަންމަދު ސަމރު‬ ‫ބހާރު) ދެން އަޅުގަނޑެވެ‪.‬‬ ‫ބޣް ަ‬ ‫(ގ‪ .‬ވައިޓްރޯސް) އަދި‪ ،‬އަލްފާޟިލް މޫސާ ރުޝްދ (ހ‪ާ .‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪29‬‬ ‫އަޅުގަނޑުމެންގެ‬

‫ތެރެއިންވެސް‪،‬‬

‫އެކި‬

‫ކުދިންގެ‬

‫ޝައުޤުވެރިކަން‬

‫އެކި‬

‫ދިމަދިމާއަށް‬

‫ހުންނަފަދައިން‪،‬‬

‫ވ‬ ‫ގތުން ވަރަށް އުހުގައި އުޅުއް ި‬ ‫އަޅުގަޑުމެންގެ އެއްއޮޕަރޭޓަރ ކަމުގައިވާ‪ ،‬ގ‪ .‬ވައިޓްރޯސް މުޙަންމަދު ސަމރަކ‪ ،‬ޓެކްނިކަލް ޮ‬ ‫ބކަލެކެވެ‪.‬‬ ‫ޭ‬ ‫އަމިއްލައަށް އެއްޗެތި ރެކޯރޑް ކުރެއްވުމާއި‪ ،‬ލަވަ އަޑުއެއްސެވުމުގެ ތެރެއިން ޚާއްޞަކޮށް‪ ،‬ހިންދ ލަވައިގެ‬ ‫ޑ ޝައުޤުވެރި ކަމެއް އުފެދިފައި‬ ‫ބ ު‬ ‫މިޔުޒިކް ރެކޯރޑް ކޮށްފައި ހުންނަގޮތުގެ އަމިއްލަ ދިރާސާ ކުރައްވާ‪ ،‬އެކަމުގެ ތެރެއަށް ވަރަށް ޮ‬ ‫ނމަދޭއަށް އެގިލެއްވުމުން‪ ،‬ފަރދ‬ ‫ނ އަހަ ް‬ ‫ހންނަ ދަރަޖަ‪ ،‬މައިޒާ ް‬ ‫ބކަލެކެވެ‪ .‬ސަމރުގެ ޝައުޤުވެރިކަން މިޔުޒިކަށް ު‬ ‫ހުންނެވި ޭ‬ ‫ސިނެމާގައި މިޔުޒިކް ރެކޯރޑްކުރާ ރޭރޭ‪ ،‬ސަމރު އެތަނަށް ދިއުމަށް އަންގަވައިފއެވެ‪.‬‬

‫މުޙަންމަދު ސަމރު‪ ،‬އޭނާގެ ސްޓޫޑިއޯގައި މަސައްކަތުގެ ތެރޭގައި‬

‫ކރުމުގެ ހުނަރުތައް ސަމރު ދަސްކުރައްވައިފިއެވެ‪ .‬އަދި މިޔުޒިކް ރެކޯރޑް‬ ‫މާގިނަދުވަހެއްނުވެ‪ ،‬ރެކޯރޑް ު‬ ‫ބލެއްވއެވެ‪.‬‬ ‫ކންތައްތަކާ އުޅުއްވުމުގެ ފުރުޞަތު ލި ި‬ ‫ކުރުމުގެ ކޮންޓްރޯލް ސަމރާއި ޙަވާލުވެ‪ ،‬އަހަންމަދޭއަށް އެހެން ަ‬ ‫ބޑު އެހއާއި އެކު‪،‬‬ ‫މިޔުޒިކް ކުޅެން އަންނަ ގްރޫޕްތަކުގެ ފަންނ މހުނާއި ގުޅިގެން‪ ،‬އެމހުންގެ ވެސް ވަރަށް ޮ‬ ‫ވ‬ ‫ބނުން ާ‬ ‫ހރެގެން އެކަން ކުރަން ޭ‬ ‫ސަމރު އަމިއްލައަށް އެކަން ކުރައްވަން ފެއްޓެވިއެވެ‪ .‬ސަމރުގެ އިތުރުންވެސް‪ ،‬ޝައުޤުވެރިކަން ު‬ ‫ކުދިންނަށް އެދޮރު ވަނ ހުޅުވައިލެވުނެވެ‪ .‬ފަހުން އަޅުގަނޑާ ރުޝްދ ވެސް ސަމރާއެކު އެމަސައްކަތުގައި ކޮންމެވެސް ވަރަކަށް‬ ‫ބފައިހުންނަނ‪ ،‬ދެޗެނެލްގެ ސްޕޫލް ޓޭޕްރެކޯރޑަރަކެވެ‪.‬‬ ‫އުޅުނމެވެ‪ .‬އެދުވަސްވަރު މިޔުޒިކް ރެކޯރޑްކުރަން ލި ި‬ ‫ޓރޫމަންޓްއަކ‪،‬‬ ‫އެންމެ އަޑުގަދަ ދެ އިންސް ް‬

‫މންޓް ކުޅޭ‬ ‫ބންގޯއެވެ‪ .‬މި ދެ އިންސްޓްރޫ ަ‬ ‫ބލާ އާއި ޮ‬ ‫ތ ު‬ ‫ަ‬

‫ހނެވެ‪" .‬މާލޭޒަމާނ މިޔުޒިކް ގްރޫޕް" ގައި މިދެ އިންސްޓްރޫމަންޓް‬ ‫ބންޖެހޭ ދެމ ު‬ ‫ބއިތިއް ަ‬ ‫ރގައި ަ‬ ‫މ ދު ު‬ ‫ދެމހުންނަކ‪ ،‬މައިކާ އެން ެ‬ ‫ބކަލުންގެ‬ ‫ބކަލުން އެ ޭ‬ ‫ބންގޯ ނަޞރެވެ‪ .‬މި ދެ ޭ‬ ‫ބއާއި ޮ‬ ‫އޭރު ކުޅުއްވަން އުޅުއްވި ދެ މިޔުޒޝަނުންނަކ‪ ،‬މަޝްހޫރު ހޮކކަޅު ެ‬ ‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪30‬‬ ‫ވސް ގެންގޮސްލާންޖެހެނ‪ ،‬ފަރދ ސިނަމާގެ ގޯތި ތެރޭގައި މިޔުޒިކްގްރޫޕް އަތުރާފައި‪ ،‬މިދެ‬ ‫ބދު ެ‬ ‫އިންސްޓްރުމެންޓާއެކު‪ ،‬އަ ަ‬ ‫ބކަލުންނާ މާ ދުރަށެވެ‪.‬‬ ‫ށވެ‪ .‬ގްރޫޕްގެ އެހެން ޭ‬ ‫ބއްދަށަ ެ‬ ‫ގއި ހުންނަ ފެންވަޅެއްގެ ި‬ ‫ބކަލުންވަކިން ގޯތގެ އެއްކަނެއް ަ‬ ‫ޭ‬ ‫ނ‬ ‫މން‪ ،‬މިޔުޒިކް ގްރޫޕްތައް ވެސް ގިނަވާންފަށައިފިއެވެ‪ .‬އެގޮތު ް‬ ‫ރޭޑިއޯއިން ދިވެހިންގެ ލަވަތައް އަންނަން ފެށު ު‬ ‫ބ"‪،‬‬ ‫ބއެއް ގްރޫޕްތަކަކ‪" ،‬މާލޭ ޒަމާނ މިޔުޒިކް ކްލަ ް‬ ‫އޭރުގެ މަޝްހޫރު މިއުޒިކުގްރޫޕްތަކުގެ ތެރެއިން އަޅުގަޑު މިއަދު ހަދާންވާ ަ‬

‫ބރު މިޔުޒިކާއި ބަނޑިޔާ ލަވަވެސް‪ ،‬ފަރދ‬ ‫ބޑު ެ‬ ‫ބ" އެވެ‪ .‬މގެ އިތުރުން ވެސް‪ޮ ،‬‬ ‫ބރިއްޔާ ކްލަ ް‬ ‫ބ" އަދި "ޢަން ަ‬ ‫"މާލޭ ރާނ ކްލަ ް‬ ‫ސިނެމާގެ ގޯތިތެރޭގައި ރެކޯރޑް ކުރެވުނެވެ‪.‬‬ ‫ބތުތަކަށް އަތޮޅު ތަކުން ސަޤާފ މިޔުޒިކް ނުވަތަ އެހެންވެސް މިޔުޒިކް ކުޅޭ‬ ‫ބއްވާ ޚާއްޞަ މުނާސަ ަ‬ ‫މާލޭގައި ާ‬ ‫ބޔަކު މާލެ ގެންނަވައިފިނަމަ‪ ،‬އެ ގްރޫޕް ތައްވެސް‪ ،‬ފަރދ ސިނަމާއަށް ގެނެސް‪ ،‬ލަވަތައް ރެކޯރޑް ކުރެވެއެވެ‪ .‬ފަރދ‬ ‫ަ‬ ‫ށ އުފެދުނު ސްޓޫޑިއޯ އެކެވެ‪.‬‬ ‫ތ ް‬ ‫ހމައެކަނި‪ ،‬ވާހަކަ ދައްކާލެވޭގޮ ަ‬ ‫ސިނެމާގެ ސްޓޫޑިއޯއަކ އެތަނުގެ ކޮޓަރިއެއްގެ ތަންކޮޅެއްގައި‪ަ ،‬‬ ‫މިޔުޒިކާއިލަވަ ރެކޯރޑްކުރަނ‪ ،‬ގޯތިތެރޭގައެވެ‪ .‬މިޔުޒިކް ރެކޯރޑްކުރާނެ އެއްވެސް ތަނެއް ގޯތިތެރެ ފިޔަވާ‪ ،‬އޭރަކު ނުހުރެއެވެ‪.‬‬

‫އަޅުގަޑުގެ ބައިވެރިވި ފުރަތަމަ ރޭޑިއޯ ޑްރާމާ‬ ‫ބރާހމް ނަޢމް‬ ‫އަޅުގަޑު ރޭޑިއޯ ޑްރާމާ އެއްގައި އެންމެ ފުރަތަމަ މަސައްކަތް ކުރ‪ ،‬އަލްފާޟިލް ސައިކުރާ އި ް‬

‫ރޭޑިއޯ ޑްރާމާ "ޙަޔާތުގެ ރާސްތާ" ރިހާރސަލްގެ ތެރެއިން‬ ‫ތ ޙަލމް އެނައުންސަރު މިންނާ ވަޖހު‬ ‫ތމަ ު‬ ‫ފ ި‬ ‫ފޮޓޯގެ ކ‪-‬ވ އަށް‪ :‬ސެކްރެޓަރ ނިޢުމާ ނަޞރު‪ .‬ސެކްރެޓަރ ާ‬ ‫އެނައުންސަރ ޒުހޭރާ ޢުމަރު އަދި އޮޕަރޭޓަރ އަޅުގަޑު (ބަދުރުއްނަޞރު)‬ ‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪31‬‬ ‫ތައްޔާރު ކުރެއްވި "ޙަޔާތުގެ ރާސްތާ" ކިޔާ ޑްރާމާއެއް ގައެވެ‪ .‬ޑްރާމާ ރެކޯރޑްކުރ‪ ،‬ފަރދސިނެމާ ގައެވެ‪ .‬ޑްރާމާގެ އެއް‬ ‫ހންނާނެ އަޑުތައް ރެކޯރޑްކުރަން‪،‬‬ ‫މތަނުގައި ު‬ ‫ގންނަން ޖެހެއެވެ‪ި .‬‬ ‫އތެރޭގައި ހިނގާ ހާދިސާއެއް ެ‬ ‫މަންޒަރެއްގައި‪ ،‬ކާނިވަލެއްގެ ެ‬ ‫ނަޢމު އެދިލެއްވ ފަރދސިނަމާގެ ގޯތިތެރޭގައި ކާނިވަލެއްގެ ސްޓޯލްތަކެއް ހަދާށެވެ‪ .‬ސްޓޯލްތަކެއް ހަދައިގެން‪ ،‬އެސްޓޯލް ތަކުގައި‬ ‫ބޑު މަޖާ ގަޑަކަށެވެ‪.‬‬ ‫ގ އިޝާރާތަށް މަސައްކަތް ކުރަމުން ގެންދިއުންވ ޮ‬ ‫ގން‪ ،‬ނައމް ެ‬ ‫ބއި ެ‬ ‫ބއިތިއް ަ‬ ‫މހުން ަ‬ ‫ބނާށެވެ‪.‬‬ ‫ބއިގާ‪ ،‬އަޅުގަޑަށް ފުރަތަމަ ޖެހެނ ފޯނުން އެއްޗެއް ު‬ ‫އެ ޑްރާމާ "ޙަޔާތުގެ ރާސްތާ" ގައި އަޅުގަޑުގެ ަ‬ ‫ހންވޭރުގައި ހުރި އަޑުގެ އާ އިމާރާތަށެވެ‪ .‬ރެކޯރޑް‬ ‫ފަރދ ސިނަމާގައި އިތުރުފޯނެއް ނެތެވެ‪ .‬މިކަން ކުރަން އަޅުގަޑު ދާންޖެހުނ‪ެ ،‬‬ ‫ގއަޑުގައި ހުރި ފޯނަކުން ފަރދ‬ ‫ކުރުމުގެ ކަންތައް ކުރިއަށްދަނ‪ ،‬ގަލޮޅު ފަރދސިނެމާ ގައެވެ‪ .‬ހެންވޭރުގައި ހުރި ދިވެހިރާއްޖޭ ެ‬ ‫ބހުއްޓެވެ‪.‬‬ ‫އދުވެސް ހަނދާން އެ ަ‬ ‫ބނަން ޖެހުނު ތަންކޮޅު މި ަ‬ ‫ބނުއްވމާ އަޅުގަޑު ު‬ ‫ބރަށް ގުޅުމަށްފަހު‪ ،‬ނައމް ފަށާށޭ ު‬ ‫ސިނެމާގެ ނަން ަ‬ ‫ބނެލުމަށްފަހު‪ ،‬އެ ނިމުނ އެވެ‪.‬‬ ‫"ހެލޯ! ޝ!" މިއެވެ‪ .‬މިހެން ު‬ ‫ބނެވުނ‬ ‫ބރާފައި ފަރދ ސިނެމާ އަށް އައއެވެ‪ .‬އަޅުގަޑަށް ު‬ ‫ބރަށް އަނ ު‬ ‫ރފައި ާ‬ ‫ބއިސްކަލަށް އަ ާ‬ ‫އަނެއްކާވެސް‪ަ ،‬‬ ‫ބނުއްވ ވަރަށްރަގަޅު ކަމުގައެވެ‪.‬‬ ‫ރަނގަޅަށްކަމެއް‪ ،‬ގޯސްކޮށް ކަމެއްވެސް އެނގުނ އައިފަހުން ނެވެ‪ .‬ނައމު ު‬

‫• އިންސްޓެންޓް އިންގްލިޝް‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ފިޔަވަޅަކަށްފަހު ފިޔަވަޅެއް ކުރިއަށް އަޅަމުން އާދެއެވެ‪ .‬ޓެކްނިކަލް ގޮތުން‬ ‫ރާއްޖޭގައި ރޭޑިއޯ ް‬ ‫ކުރިއަރަމުން އިންސާނ ވަޞލަތްތައް ވެސް މަޑުމަޑުން ކުރިއަރަމުން ދެއެވެ‪ .‬އަދި ޕްރޮގްރާމްތައްވެސް އިތުރުވަމުން އާދެއެވެ‪.‬‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރ "އިންސްޓަންޓް އިންގްލިޝް"‬ ‫އެޑަލްޓް އެޑިޔުކޭޝަން ގެ ދާއިރާއިން‪ ،‬ރޭޑިއޯއިން ފުރަތަމަ ް‬ ‫ކިޔާ‪ ،‬ރޭޑިއޯއިން އިނގިރޭސި ކިޔަވައިދޭ ޕްރޮގްރާމެކެވެ‪ .‬މި ޕްރޮގްރާމް ފެއްޓ‪ 21 ،‬ޖޫން ‪ 1966‬ގައެވެ‪ .‬އޭރު އަޅުގަނޑު އަދި‬ ‫ރޭޑިއޯއަކާއި ނުގުޅެމެވެ‪.‬‬ ‫ރޭޑިއޯއިން އިނގިރޭސި ކިޔަވައިދިނުމުގެ ޕްރޮގްރާއް އަލްފާޟިލް މުޙަންމަދު ޒާހިރު ނަޞރު ކުރިއަށް‬ ‫ބސް ކިޔަވައިދިނުމުގެ ގޮތުން ފޮނުވުނު‬ ‫ގެންގޮސްދެއްވިއެވެ‪ .‬މި ޕްރޮގްރާމް‪" ،‬އިންސްޓެންޓް އިންގްލިޝް" އަކ‪ ،‬އިނގިރޭސި ަ‬ ‫ވސްނަންފެއްޓި ޕްރޮގްރާމެކެވެ‪.‬‬ ‫ި‬ ‫ޒވާނުން ރޭޑިއޯއާއި ދޭތެރޭ‬ ‫ު‬ ‫ޕަރޮގްރާމެކެވެ‪ .‬އެ ޕްރޮގްރާމަކވެސް‪ ،‬ދިވެހި ވަރަށްގިނަ‬ ‫ބއިވެރިން ޖެހެނ‪،‬‬ ‫ބއިވެރިވުމަށް ނަންނޯޓް ކުރުމަށްފަހު‪ ،‬އެދުވަހު ފޮނުވާ ޕްރޮގްރާމްގައި ހިމެނޭ ސުވާލުތަކަށް ަ‬ ‫މިޕްރޮގްރާމްގައި ަ‬ ‫ޕރޮގްރާމްގެ ފަރާތުން ތައްޔާރު ކޮށްފައިވާ ކަރުދާހެއްގައެވެ‪ .‬އެ‬ ‫ބ ލިޔަން ޖެހެނ‪ ،‬އެކަމަށް ް‬ ‫ވ ު‬ ‫ބ ލިޔެފައި ފޮނުވާށެވެ‪ .‬ޖަ ާ‬ ‫ޖަވާ ު‬ ‫އވެ‪.‬‬ ‫ތށް ވަނ ހަމަޖެހިފަ ެ‬ ‫ބގޮ ަ‬ ‫ކަރުދާސް ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަނުން ހިލޭ ލި ޭ‬ ‫"އިންސްޓެންޓް‬

‫ލޝް"‬ ‫އިންގް ި‬

‫ޕްރޮގްރާމަކ‪،‬‬

‫ރޭޑިއޯއިން‬

‫ކިޔަވައިދިން ފުރަތަމަ ޕްރޮގްރާމެވެ‪.‬‬ ‫‪-------------------------‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫ހިންގައިފައިވާ‬

‫ށ‬ ‫ހނަ ް‬ ‫ބޑަތިމ ު‬ ‫ޮ‬

‫އިނގިރޭސި‬

‫‪32‬‬

‫ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސް‬ ‫ބދަލުވެއްޖެއެވެ‪.‬‬ ‫ބރުއަރ ‪1969‬ގައި ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަންގެ ނަން "ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސް" ގެ ނަމަށް ަ‬ ‫‪ 16‬ފެ ް‬ ‫ބދަލެއް ނާދެއެވެ‪ .‬މަޤުޞަދަކ‪،‬‬ ‫ބދަލަކާއެކު‪ ،‬ސްޓޭޝަންގެ މަޤުޞަދާއި އަމާޒަކަށް އެއްވެސް ަ‬ ‫ރޭޑިއޯއަށް މިއަންނަމުންދާ އެއްވެސް ަ‬ ‫ދައުލަތުގެ މޑިއާއިން ޤައުމަށާއި ރައްޔިތުންނަށް ޚިދުމަތް ކުރުމެވެ‪.‬‬ ‫އާދެ އެއ‪:‬‬ ‫‪.1‬‬

‫ހޭލުންތެރި ކުރުވުމާއި‬

‫‪ .2‬ކިޔަވައިދިނުމާއި‬ ‫‪ .3‬މުނިފޫހި ފިލުވައިދިނުމެވެ‪.‬‬ ‫ބޔަކު‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ މިއ‪ ،‬ކޮން އެއްޗެއްކަންވެސް ދަންނަ ަ‬ ‫ބލިކް ސާރވިސް ް‬ ‫އެ ދުވަސްވަރަކ‪ ،‬ޕަ ް‬ ‫ސްޓޭޝަންގައި އުޅުނު ދުވަސްވަރެއް ނޫނެވެ‪ .‬ނަމަވެސް ފަހުން އަޅުގަޑަށް އެނގުނ‪ ،‬އޭރުވެސް ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަން‪ ،‬ސަރުކާރުން‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓަރވެސް ކުރާކަންތައްކަމެވެ‪.‬‬ ‫ބލިކް ސާރވސް ް‬ ‫ހިންގި ކަމުގައި ވިއަސް‪ ،‬ސްޓޭޝަނުން ކުރިކަމަކ‪ ،‬މިއަދުގެ ޕަ ް‬

‫ކުރިމަތިބަރި ‪:‬ކ‪-‬ވ‪ :‬ޢ‪.‬ދ‪ .‬އަޙުމަދު ފުޅު‪(،‬އަޙުމަދު ފުޅު ކާފަބެ)‪ ،‬މޫސާ ޙަސަން‪ ،‬މޫސާ ރުޝްދ‪ ،‬މޫސާ އިބްރާހމް(ކުޑޭ)‪ ،‬މުޙަންމަދު ޒާހިރު ޢަލ‪ ،‬ވަޙދު އަޙުމަދު‪،‬‬ ‫ތ‪ ،‬ސައިކުރާ ޢަބުދުއްރަޝދު‪ ).....(،‬ޢަލ ޢަބުދުﷲ‪ ،‬މައިނާ އަޙުމަދު ރަޝދު‪ ،‬އިސްމާއލް ފުޅު‪ ،‬އިދުރސް‬ ‫ޕޔާނާ ޅަހުއް ު‬

‫ގޮނޑގައި އިށދެގެން‪ :‬ކ‪-‬ވ ‪ :‬މުޙަންމަދު ވަޙދުއްދން‪ ،‬ބަދުރުއްނަޞރު‪ ،‬ކޮނޑޭ ޢަލި މަނިކު‪ ،‬އުމަރު ޒާހިރު‪ ،‬ހަސަން ޙަލމު‪ ،‬މުޙަންމަދު ޒާހިރު ‪ ،22‬މަޑުލު‬ ‫މުޙަންމަދު ވަޙދު‪).....( ،‬‬ ‫ތފާ‪،‬‬ ‫ތ މަނިކު‪ ،‬މުޙަންމަދު ސަމރު‪ ،‬ޕިންކް އަހުމަދު ރަޝދު‪ ،‬މުޙަންމަދު ޙަނފު‪ ،‬ހުސެންމަނިކު އިސް ަ‬ ‫ތއް ު‬ ‫ކޮޅަށް ފުރަތަމަ ބަރި‪ :‬މާދޫގޭ އާދަމް މަނިކު‪ ،‬ސޭބޫ ު‬ ‫ތ ވަޙދާ‪ ،‬އަންވަރ އަޙުމަދު‪ ،‬ނަޖުމާ ޙުސޭން‪ ،‬ޒުހައިރާ ޢުމަރު‪ ،‬އިނާޔާ‪ ،‬ހަފޒާ އިބުރާހމް‪ ،‬މުޙންމަދު ރަޝދު (ވިލުފުށ) (‪ )........‬ހަސަން އިދުރސް‪ ،‬ޢަބުދުލް‬ ‫އާއިޝަ ު‬ ‫ވައްހާބު‬ ‫ތ މުހަންމަދު މަނިކު‪.‬ފބޯ‪ ).....( ،‬ޒާހިދާ‬ ‫ތމަ ު‬ ‫ތ ވަޙދާ‪.‬ގްރން ޒެސްޓް‪ ،‬ފާ ު‬ ‫ތމަ ު‬ ‫ފުރަގަހުގައި ކޮޅަށް‪ ).......( :‬މުޙަންމަދު ޒާހިރު (ގައްދޫ) (‪ ).......( ).......‬ފާ ު‬ ‫އިބުރާހމް‪ ،‬ޢާރިފާ އަޙުމަދު‪ ،‬މޫމިނާ އިބުރާހމް‪ ،‬ޒަކިއްޔާ ޙަސަން‪ ،‬ރަޝދާ ނައމް‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪33‬‬ ‫މ އަދި ހޭލުންތެރި ކުރުމެވެ‪ .‬މިއ‪ ،‬ކިހިނެއް ކުރާ ކަންތައްތަކެއްކަން‪،‬‬ ‫ދނު ާ‬ ‫މުނިފޫހިފިލުވުމާ އުނގަނައި ި‬ ‫ބއިތަކަކަށް‬ ‫ބޔަކވެސް ަ‬ ‫އން ކޮންމެ ަ‬ ‫މތަކެއް އޮންނަކަން‪ ،‬އަދި މި ި‬ ‫މިކަންތައްތައް ރޭޑިއޯއިން ކުރުމުގައި‪ ،‬ވަކި އުޞޫލު ތަކަކާ ހަ ަ‬ ‫ށ ރޭޑިއޯއިން ފޮނުވަންޖެހޭ އެއްޗެތިކަން‪ ،‬އެކަކަށްވެސް ނޭނގެއެވެ‪.‬‬ ‫ބހާލެވިގެން‪ ،‬ވަކި ކަހަލަ ގޮތަކަ ް‬ ‫ަ‬ ‫ނ‬ ‫ބދަލުތަކަކާއި‪ ،‬ކުރިއެރުންތަކެއް ހޯދައިދި ް‬ ‫ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސްއަކ‪ ،‬ޙަގގަތުގައި ރޭޑިއޯގެ ހަޔާތަށް މުހިންމު ަ‬ ‫މުއައްސަސާއެކެވެ‪ .‬ސިނެކޯރޭޑިއޯ ދިވެހިޖައްވުގައި ފިޔަޖެހި މަދުދުވަސްކޮޅަށްފަހު‪ ،‬ޙަޤޤ ރޭޑިއޯސްޓޭޝަނެއްގެ ގޮތުގައި‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރަން ފެއްޓުނ‪ ،‬ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސްގެ ފެށުމާއި ހަމައިންނެވެ‪ .‬ރޭޑިއޯ މޯލްޑިވްސް ވެގެން ދިޔައ‪ ،‬އެ‬ ‫ް‬ ‫ނ‬ ‫ށދިން ރޭޑިއޯސްޓޭޝަނަކަށެވެ‪ .‬އަދި ސަރުކާރާއި ރައްޔިތުން ާ‬ ‫ޢއަށް ގިނަގުނަފައިދާ ތަކެއްކޮ ް‬ ‫ސްޓޭޝަންގެފަރާތުން މުޖުތަމަ ު‬ ‫ގުޅުވައިދިން ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަންއަކަށްވެސް މެއެވެ‪.‬‬

‫ކުރިމަތގައި‪ :‬ކ‪-‬ވ‪ :‬އިސްމާޢލް ޙަލމް‪ ،‬މުޙަންމަދު ޒާހިރު ޢަލ‪ ،‬މޫސާ ރުޝްދ‪ ،‬ޢަލ ޢަބުދުﷲ‪ ،‬ޚާލިދު އިބުރާހމް‪ ،‬ޕިންކް އަޙުމަދު ރަޝދު‪ ،‬މުޙަންމަދު ޙަމދު‪،‬‬ ‫ވަޙދު އަޙުމަދު‪.‬‬ ‫ތ ވަހދާ‪ ،‬އަޒުރާ އަބުދުއްރަޝދު‪ ،‬އަބުދުލް‬ ‫އިށދެގެން‪ :‬ކ‪-‬ވ ރަޝދާ ނަޢމް‪ ،‬ބަދުރުއްނަޞރު‪ ،‬ކޮނޑޭ އަލިމަނިކު‪ ،‬އައްބާސް އިބްރާހމް‪(،‬ޑިރެކްޓަރ) އާއިޝަ ު‬ ‫އަޒޒު‪.‬‬ ‫ތމަނިކު‪ ،‬ނަޝދާ‪ ، .......‬މަދޙާ އަހުމަދު‪ ،‬މޫމިނާ އިބުރާހމް‪ ،‬ހަފްޒާ އަލ‪ ،‬ޒާހިދާ އިބުރާހމް‪ ،‬ޒުނޭރާ އަހުމަދު‪ ،‬ނަޖުމާ ޙުސޭން‪،‬‬ ‫ތއް ު‬ ‫ކޮޅަށް‪ :‬ކ‪-‬ވ‪ .‬ސޭބޫ ު‬ ‫ތއްތޭ‪ ،‬ޝަހމާ‪ ).......( ،‬ޒަރނާ‪ ،‬ރަޙމާ‪،‬ވަޙދާ‬ ‫ށ ދެވަނަ ބަރި‪ .‬ކ‪-‬ވ‪ު :‬‬ ‫ތފާ) ކޮޅަ ް‬ ‫ތފް) ޒުހޭރާ ޢުމަރު‪ ،‬ހުސެން މުޙަންމަދު މަނިކު (އިސް ަ‬ ‫ތފް (އެކްސްރޭ އާ ި‬ ‫އަހުމަދު ޢާ ި‬ ‫ތގައި ކ‪ -‬ވ‪ :‬މޫސާ ޙަސަން‪ ،‬ލުތުފ‪ ،‬ނަޞމު‪ ،‬އ‪.‬ދ‪ .‬އަޙުމަދު ފުޅު‪ ).......()........().......( ،‬މުޙަންމަދު‬ ‫ށ އެންމެ ފަހަ ު‬ ‫މޫސާ‪ ،‬އިސްމާއލް ޢަބުދުﷲ ( ވަޑި)‪ ،‬ކޮޅަ ް‬ ‫ވަޙދު‬

‫ދޔަނަމަވެސް‪ ،‬މިހާރު ރޭޑިއޯ ކޮޅަށް ތެދުވެ‪،‬‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގައި ރޭޑިއޯ އުފަންވެ‪ ،‬ހަޔާތުގެ ކުރކޮޅު ފިރުކެމުން ި‬ ‫ނނެވެ‪.‬‬ ‫މދުން ނަމަވެސްދަނ‪ ،‬އިތުރުވަމު ް‬ ‫ހިނގަންފެށއެވެ‪ .‬ރޭޑިއޯއަކި ކޮންއެއްޗެއްކަން އެނގޭމހުން‪ ،‬މަދު ަ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪34‬‬

‫މިވެސް ދުވަސްވަރެކެވެ‪ .‬އެދުވަސްވަރު ރޭޑިއޯމޯލްޑިވެސްގެ ޑިރެކްޓަރަކ އަލްފާޟިލް މައިޒާން ޢަލި މަނިކެވެ‪.‬‬

‫ބރޯޑްކާސްޓިންގގެ ދާއިރާއިން އަޅުގަނޑަށް‬ ‫އަޅުގަނޑު ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސްގައި ހޭދަކުރި ‪ 11‬އަހަރަކ‪ް ،‬‬ ‫ލތުގެ ރޭޑިއޯސްޓޭޝަން ތަރައްޤގެ ރޮނގުން ގިނަ ކުރިއެރުން‬ ‫ބނު އަހަރުތަކެކެވެ‪ .‬އަދި ދައު ަ‬ ‫ލ ު‬ ‫ނތަކެއް ި‬ ‫ފަންނިގޮތުން ކުރިއެރު ް‬ ‫ބރުގަދަ ކޮމިޔުނިކޭޝަން ވަޞލަތެއްކަން އަޅުގަނޑުމެންނަށް‬ ‫ތަކެއްވެސް ހޯދިއަހަރުތަކެކެވެ‪ .‬ހަމައެއާއެކު ރޭޑިއޯއަކ ކިހާ ާ‬ ‫ބ ކުރެވުނު އަހަރުތަކެކެވެ‪ .‬ރާއްޖެފަދަ ކުދިކުދި ރަށްތަކެއްގެ މައްޗަށް އެކުލެވިގެންވާ ގައުމަކަށް ރޭޑިއޯގެ‬ ‫ފަށްފަށުން ތަޖުރި ާ‬ ‫ނ ވިންސުނުނު އަހަރުތަކެއްވެސް މެއެވެ‪.‬‬ ‫އދާތަކުގެ އިމެއް‪ ،‬މިނެއް ނެތްކަ ް‬ ‫ފަރާތުން ވެދެވޭނެ އެހތަކާއި ފަ ި‬ ‫ކއް ޤައުމަށް‬ ‫ބފުޅުންތަ ެ‬ ‫ގއި ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސްގެ ވެރިންގެ ގޮތުގައި ވަރަށްގިނަ ޭ‬ ‫މިދެންނެވި ‪ 11‬އަހަރުގެ ތެރޭ ަ‬ ‫ޔ‬ ‫ބފުޅަކވެސް ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސްއިން ގައުމަށް ދެމުންގެންދި ަ‬ ‫ޚިދުމަތް ކުރެއްވުމުގައި ހިމެނެއެވެ‪ .‬އޭގެ ތެރެއިން ހަމަ ކޮންމެ ޭ‬ ‫ބފުޅުންގެ ތެރެއިން މިއަދު‬ ‫ބ ޭ‬ ‫ބފުޅެކެވެ‪ .‬މި ޭ‬ ‫ށ ފުޅާކުރެއްވުމަށް މަސައްކަތްތަކެއް ކުރެއްވި ޭ‬ ‫ގިނަގުނަ ޚިދުމަތްތައް‪ ،‬އިތުރަ ް‬ ‫ކށް މާތް ﷲ ސުވަރުގޭގެ ދާއިމ‬ ‫ބފުޅުންގެ ފުރާނަފުޅުތަ ަ‬ ‫ބ ޭ‬ ‫އަޅުގަނޑުމެނާ ވަކިވެ ދެމިއޮތުމުގެ ޢާލަމަށް ދަތުރުކުރައްވާފައިވާ ޭ‬ ‫ރަޙުމަތް ލައްވާށިއެވެ! އާމން‪...‬‬

‫ވތޯ މަސައްތަކް‬ ‫ނ ޭ‬ ‫ވސް ހަނދާ ް‬ ‫ޅތައް ެ‬ ‫ނންފު ު‬ ‫ގ ަ‬ ‫ނ ެ‬ ‫ބފުޅު ް‬ ‫ހރިހާ ޭ‬ ‫ވ ު‬ ‫އބެ ި‬ ‫ގއި ތި ް‬ ‫ފޮޓޯތަކު ަ‬ ‫ވނެވެ‪.‬‬ ‫ނ ު‬ ‫ގ ެ‬ ‫ނ ެ‬ ‫ދނަކަށް ު‬ ‫ތއް ހަނ ާ‬ ‫ނފުޅު ަ‬ ‫ގ ނަ ް‬ ‫ނ ެ‬ ‫ބފުޅު ް‬ ‫އއް ޭ‬ ‫ބ ެ‬ ‫ވސް‪ަ ،‬‬ ‫ކުރމެވެ‪ .‬ނަމަ ެ‬ ‫ބޑަށް މަޢާފަށް އެދެމެވެ‪.‬‬ ‫ވރަށް ޮ‬ ‫މިކަމަށް ަ‬

‫______________________________‬ ‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪35‬‬

‫އަޅުގަނޑަށް ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސްގެ ފަރާތުން ދެއްވި ސްކޯލަރޝިޕެއްގައި‪ ،‬ސިންގަޕޫރުގެ ‪( RTS‬ރޭޑިއޯ‬ ‫ވހުއެވެ‪ .‬އޭރު ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސް‬ ‫ނ ދު ަ‬ ‫ޑސެމްބަރ މަހުގެ ‪ 1‬ވަ ަ‬ ‫ދޔައ‪1971 ،‬ވަނަ އަހަރުގެ ި‬ ‫ޓެލެވިޒަން ސިންގަޕޯރ) އަށް ި‬ ‫ހިންގެވުމާއި ޙަވާލުވެ ހުންނެވ‪ ،‬އަލްއުސްތާޒް ނ‪.‬ތ‪ .‬ހަސަންދދ އެވެ‪.‬‬

‫ދން ވާގޮތުން‬ ‫ހނ ާ‬ ‫ބޓެއްގައެވެ‪ަ .‬‬ ‫ކއަށެވެ‪" .‬މޯލްޑިވް އެކްސްޕޯޓަރ" ކިޔާ ކަނޑު ޯ‬ ‫އަޅުގަޑު މާލެއިން ދިޔައ ލަން ާ‬ ‫ހދަކޮށްފައެވެ‪.‬‬ ‫ތިންރޭތިންދުވާ ކަނޑުމަތގައި ޭ‬ ‫އެދުވަސްވަރު‪ ،‬ލަންކާ އެމްބަސގެ ފަރސްޓް ސެކްރެޓަރއަކަށް ހުންނެވ‪ ،‬އަލްފާޟިލް މުޙަންމަދު އިސްމާއިލް‬ ‫މަނިކު (ކުޑަ ސިއްކަ) އެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑު ސިންގަޕޫރަށް ފޮނުވަން‪ ،‬ދިވެހި އެމްބަސގެ ފަރާތުން ކުރަންޖެހޭ ހުރިހާކަމެއް ކޮށްދެއްވ‬ ‫ހއްދަވައިދެއްވިއެވެ‪ .‬އެދުވަސްވަރު‬ ‫ބޓާއި އިސްޓާކނު ޯ‬ ‫ބޒާރަށް ދުރުވެ‪ ،‬ކޯޓަކާއި ފަޓުލޫނާއި ޫ‬ ‫އޭނާއެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑު ގޮވައިގެން ާ‬ ‫ނނަ‪ ،‬ދިވެހި އެމްބަސން ނެވެ‪.‬‬ ‫ހ ް‬ ‫ދވެހި ސަރުކާރުން ދެއްވައެވެ‪ .‬މިކަން ކޮށްދެއްވަނ‪ ،‬ލަންކާގައި ު‬ ‫ކޯހަށްދާ ކުދިންނަށް‪ ،‬އެތަކެތި ި‬ ‫ބއްދައުލާ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ދާއިރާއިން އަޅުގަނޑަށް ކިޔެވުމުގެ ފުރުޞަތު ތަނަވަސް ކޮށްދެއްވ ޞާޙި ު‬ ‫ް‬ ‫ބޑޭރި ކިލެގެފާނެވެ‪ .‬އަޅުގަޑަކ ދެފަހަރުމަތިން‪ ،‬އެމަނިކުފާނުން ކޯފާ އިސްކުރައްވާ‪،‬‬ ‫ބރާހިމް ނާޞިރު ރަންނަ ަ‬ ‫ސުމުއްވުލް އަމރު އި ް‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ދާއިރާއިން‬ ‫ޑ ް‬ ‫ވަޒފާއިން ސަސްޕެންޑް ކުރައްވާފައިހުރި މހެކެވެ‪ .‬ނަމަވެސް‪ ،‬މި ފުރުޞަތު މިދެއްވ‪ ،‬އަޅުގަ ު‬ ‫ނވެ‪.‬‬ ‫ބއްލަވާފައިކަން ހަމަ ޔަޤ ެ‬ ‫ކުރިއަށްދާން ޝައުޤުވެރި ވާތކަމަށް‪ަ ،‬‬ ‫ނ ދެވުނުހާ‬ ‫ގ ް‬ ‫ތ ﷲ ގެ ވާގިފުޅާއެކު‪ ،‬މިރޮނ ު‬ ‫މ ް‬ ‫ނ ފުރުޞަތުގައި‪ާ ،‬‬ ‫ބ ު‬ ‫އެދުވަހު އަޅުގަނޑު ޢަޒުމުކަނޑައެޅ‪ ،‬މިލި ު‬ ‫އ‬ ‫ނށް‪ ،‬ރޭޑިއޯ މެދުވެރިކޮށް އަޅުގަނޑަށް ކޮށްދެވުނު ޚިދުމަތެ ް‬ ‫ކުރިއަކަށް ދިއުމަށެވެ‪ .‬ދިވެހި ދައުލަތަށާއި ދިވެހި ރައްޔިތުން ަ‬ ‫ށ‬ ‫ބހެއްޓެވި ޔަޤންކަން‪ ،‬އަޅުގަނޑަ ް‬ ‫ބރާއި އަޅުގަނޑުގެ މައްޗަށް ެ‬ ‫ތ ާ‬ ‫ރން‪ ،‬އަޅުގަނޑަށް ކުރެއްވި އި ު‬ ‫ކޮށްދިނުމަށެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑުގެ ވެ ި‬ ‫ވެވުނުވަރަކުން ދެމެހެއްޓުމަށެވެ‪.‬‬ ‫ކޮންމެއަކަސް‪ ،‬ލަންކާގައި ހަފްތާއެއްހާ ދުވަސް ހޭދަކުރުމަށްފަހު‪ ،‬އަޅުގަޑު ސިންގަޕޫރަށް ހިގައްޖައމެވެ‪.‬‬ ‫ސިންގަޕޫރުގެ ރޭޑިއޯސްޓޭޝަންގައި އަޅުގަޑު ‪ 6‬މަސްދުވަސް ހޭދަކުރމެވެ‪ .‬އެ ހަމަސްދުވަހުގެ ތެރޭގައި‪ ،‬ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަނެއްގައި‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪36‬‬ ‫ބ ކުރެވިފައިވާ ގޮތް‪ ،‬އަދި ރޭޑިއޯ ޕްރޮގްރާމްތައް އުފެއްދުމަށް މަސައްކަތް‬ ‫ގތާއި‪ ،‬މުއައްޒަފުން ތަރުތ ު‬ ‫ކަންތައްތައް ހުންނާނެ ޮ‬ ‫ބނެވެ‪" .‬ރޭޑިއޯ ޓެލެވިޒަން ސިންގަޕޯރ" (އާރ‪.‬ޓ‪.‬އެސް) ގައި‬ ‫ތން‪ ،‬އަޅުގަޑަށް މައުލޫމާތު ލި ު‬ ‫ބހޭގޮ ު‬ ‫ކުރަން ޖެހޭނެ ގޮތާއި ެ‬ ‫ގ‬ ‫ރން ހިމަނައިގެން‪ ،‬ކޯރސް ހިން ާ‬ ‫ބއިވެ ި‬ ‫މގޮތެއްގައި ކޯސްތައް ރާވައިގެން‪ ،‬ތަފާތު ޤައުމުތަކުގެ ަ‬ ‫އަޅުގަޑަށް ތަމްރންދެއްވ‪ ،‬އާން ު‬ ‫ގޮތަކަށް ނޫނެވެ‪.‬‬ ‫ބއްދަލު ކުރައްވާފައި ވިދާޅުވ‪ ،‬އަޅުގަޑުގެ‬ ‫ބފުޅަކު ަ‬ ‫އަޅުގަޑު ދިޔަ ފުރަތަމަ ދުވަހު‪ ،‬ސިންގަޕޯރ ރޭޑިއޯގެ ޭ‬ ‫ކޯހަކ ‪ 6‬މަސްދުވަހުގެ ކޯހެއް ކަމާއި‪ ،‬ޢާންމުގޮތެއްގައި އެ ‪ 6‬މަސްދުވަސް ހޭދަކުރަން ހަމަޖެހިފައިވަނ‪ ،‬ސްޓޭޝަންގެ އެކިއެކި‬ ‫ގ‬ ‫ބއިވެރިވާނ‪ ،‬ސްރލަންކާ ެ‬ ‫ކހުގައި ަ‬ ‫ސެކްޝަންތަކުގައި މަސައްކަތް ކުރާ ގޮތަށްކަމަށެވެ‪ .‬އަޅުގަޑުގެ އިތުރަށް ދެން މި ޯ‬ ‫ޕްރޮޑިއުސަރެއް ކަމަށާއި އޭނާވެސް މަސައްކަތް ކުރާނ ހަމަމިގޮތަށް ކަމަށެވެ‪.‬‬ ‫ގނޑު މަސައްކަތް ކުރަންޖެހުނ‪ ،‬ޕްރޮގްރާމް‬ ‫ބރަކޮށް އަޅު ަ‬ ‫ށދިޔައިރު އެންމެ ު‬ ‫އެގޮތުގެމަތިން ކޯރސް ކުރިއަ ް‬ ‫ބއެއްފަހަރު‪،‬‬ ‫ސެކްޝަންގައެވެ‪ .‬އެތަނުގައި އެކިއެކި ޕްރޮޑިއުސަރުން ތައްޔާރުކުރާ ޕްރޮގްރާމްތަކުގައި އެމހުނާ އެހތެރިވުމުގައެވެ‪ަ .‬‬ ‫ވތަކުގެ‬ ‫ޔ ތަކާއި‪ ،‬ތަފާތު ޝޯ ް‬ ‫ކށް ދާއިރު‪ ،‬އަޅުގަޑުދާންޖެހެއެވެ‪ .‬މުހިންމު އިންޓަރވި ު‬ ‫ޕްރޮޑިއުސަރުން އެކިއެކި އެޕޮއިންޓްމަންޓްތަ ަ‬ ‫ލައިވް ގެނެސްދިނުމަށް ތައްޔާރު ވަމުންދާއިރު‪ ،‬އެމަސައްކަތުގައި ހަމަ އެތަނުގެ ޕްރޮޑިއުސަރެއް ގޮތަށް ޙަރަކާތްތެރިވާން ޖެހެއެވެ‪.‬‬ ‫އދައާ ޚިލާފު ތަމްރން ތަކެކެވެ‪.‬‬ ‫ބކަހަލަ‪ާ ،‬‬ ‫އވެސް ކޯހަކުން ނުލި ޭ‬ ‫ބނު ތަމްރން ތަކަކ‪ ،‬އެހެން އެ ް‬ ‫އަޅުގަޑަށް ސިންގަޕޫރުން ލި ު‬ ‫ލެކްޗަރ ދިނުމާ‪ ،‬ކިޔަވައިދިނުމެއް ނޯވެއެވެ‪ .‬އަޅުގަޑަށް ޖެހެނ‪ ،‬އަމިއްލައަށް ހޯދައިގެން ދަސްކުރާށެވެ‪.‬‬ ‫ބއެއްފަހަރު ވަރަށް ދެރަވެސް ވެއެވެ‪ .‬އެއ‪ ،‬އަޅުގަޑަކ މި ދާއިރާއަށް މުޅިން‬ ‫މިގޮތަށް ގެންދިއުމުން އަޅުގަޑު ަ‬ ‫ބއެއްފަހަރު ނޭގޭތއެވެ‪.‬‬ ‫އައު މހަކަށްވާތ‪ ،‬ކުރާނެ ސުވާލެއް‪ ،‬ހޯދާނެ އެއްޗެއް‪ ،‬އަދި ދަސްކުރަންވ ކޮންއެއްޗެއްކަން ވެސް ަ‬ ‫ނަމަވެސް‪ ،‬ސްޓޭޝަންގެ އެނައުންސަރުންނާއި ޕްރޮޑިއުސަރުންނާ ގުޅުންއުފެދި‪ ،‬ރައްޓެހިވމާ‪ ،‬އެމސްމހުންގެ ފަރާތުން‬ ‫ފށިއެވެ‪.‬‬ ‫ތއްތަކެއްކަން އެނގެން ެ‬ ‫ކން ަ‬ ‫ކން ކަހަލަ ަ‬ ‫ރންޖެހެނ ކޮން ޮ‬ ‫ފތު މައުލޫމާތު ލިބި‪ ،‬ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަނެއްގައި ކު ަ‬ ‫ވަރަށްގިނަ ތަ ާ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރަނ ކއްކުރަންކަން ކޮންމެވެސް ވަރަކަށް ވިސްނައިލަން‬ ‫އަދި ރޭޑިއޯ މިއ‪ ،‬ކޮންއެއްޗެއް ކަމާ‪ ،‬ރޭޑިއޯ ް‬ ‫ދަސްވިއެވެ‪.‬‬

‫ރޭޑިއޯގެ ބާރާއި‪ ،‬ނުފޫޒަކ މުޖުތަމަޢެއްގެ ދިރިއުޅުން ބަދަލުކުރުމަށް އަދި މސްތަކުންގެ ފިކުރާ‬ ‫ކުޅެލުމަށް ލިބިފައިވާ ވަރުގަދަ ތޫނު ހަތިޔާރެކެވެ‪ .‬ރަނގަޅަށް ރޭޑިއޯގެ ބޭނުން ހިފިއްޖެނަމަ‪ ،‬އެއަށްވުރެ‬ ‫ބާރުގަދަ އެހެން ވަޞލަތެއް ނުވާނެކަން އޭރުވެސް އަޅުގަނޑަށް ދަސްވިއެވެ‪ .‬އެއ ‪ 1970‬ގެ އަހަރުތަކެވެ‪.‬‬ ‫މިއަދު މިއ ‪ 2000‬ގެ އަހަރުތަކެވެ‪ .‬އަދިވެސް އެކަމަށް ހަމަ ކުޑަވެސް ބަދަލެއް ނާދެއެވެ‪ .‬ރޭޑިއޯގެ ބާރު‬ ‫ވިއްޔާ ވ ގަދައެވެ‪ .‬ރޭޑިއޯ އަޑުއަހާ މހުން‪ ،‬ވިއްޔާވ އިތުރެވެ‪.‬‬ ‫ބރި މާލެއައ ‪ 31‬މޭ ‪ 1972‬ގައެވެ‪ .‬މާލެ އައިސް ވަޒފާގައި މާގިނަ‬ ‫ކޯސްނިމިގެން އަޅުގަޑު އެނ ު‬ ‫ދުވަސްތަކެއް ނުވެ ހަމަ އެއަހަރު‪ ،‬އަޅުގަނޑަށް ޕްރޮމޯޝަންއެއް ދެއްވައިފިއެވެ‪.‬‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ގެ "ޕްރޮގްރާމް‬ ‫ޝން އެންޑް ް‬ ‫ބދަލުކުރެއްވ‪ ،‬ޑިޕާރޓްމަންޓް އޮފް އިންފޮރމޭ ަ‬ ‫އަޅުގަނޑު ަ‬ ‫ގ‬ ‫ބނާފަދައިން‪ ،‬ރޭޑިއޯ ެ‬ ‫ރާވާ" ކިޔާ މަގާމެއް އުފައްދަވާފައި އެ މަޤާމަށެވެ‪ .‬މަޤާމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތަކ‪ ،‬ހަމަ ނަމުގައި އެ ު‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪37‬‬ ‫ޕްރޮގްރާމްތައް ރާވާ ހިންގާ ހެދުމެވެ‪ .‬މިމަޤާމު އަޅުގަނޑަށް ދެއްވ‪ 1972 ،‬ވަނަ އަހަރުއެވެ‪ 1974 .‬ވަނަ އަހަރު‪،‬‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިން އުވި‪ ،‬ފަހުން އެ މަޤާމަކ‪ ،‬ރޭޑިއޯ މޯލްޑިވްސްގެ މަޤާމެއްގެ ގޮތުގައި‬ ‫ޑިޕާރޓްމަންޓް އޮފް އިންފޮރމޭޝަން އެންޑް ް‬ ‫ހަމަޖެހުނެވެ‪.‬‬

‫ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސް ގެ ‪ 11‬އަހަރުގެ‬ ‫ގެތެރެއިން‪...‬‬ ‫ޕްރޮގްރާމް ސެކްޝަނަށް ބަދަލުވުން‬ ‫ބރު އޮޕަރޭޓަރެއްގެ ވަޒފައިގައި‬ ‫އަޅުގަނޑު ސިންގަޕޫރަށް ކިޔަވަން ފޮނުއްވ‪ ،‬ރޭޑިއޯ މޯލްޑިވްސްގެ ‪ 2‬ނަން ަ‬ ‫ހުއްޓައެވެ‪ .‬ކިޔަވަން ދިޔައ‪ ،‬ރޭޑިއޯ ޕްރޮގްރާމިންގ އެންޑް ނިވްސް އެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑު ކިޔެވި ގޮތާއި‪،‬‬

‫ރޭޑިއޯ ޓެލެވިޒަން‬

‫ނ‬ ‫ބޔާ ް‬ ‫ބހޭގޮތުން ކުރިންވާނ ކޮންމެވެސް ވަރަކަށް ަ‬ ‫ސިންގަޕޯރ )‪ (RTS‬ގައި އަޅުގަނޑު ކުރި މަސައްކަތާއި‪ ،‬ދަސްވިއެއްޗަކާ ެ‬ ‫އޅުގަނޑު ރިޕޯރޓެއް ތައްޔާރު ކޮށްފައި‪ ،‬އަޅުގަނޑުމެންގެ ޑިރެކްޓަރަކަށް ހުންނެވި މަރުޙޫމް އަލް‬ ‫ބހޭގޮތުން ަ‬ ‫ކުރެވިފައެވެ‪ .‬މިކަމާ ެ‬ ‫އުސްތާޒް ނ‪.‬ތ‪ .‬ޙަސަންދދ އަތްޕުޅަށް އެރުވމެވެ‪.‬‬ ‫ބފުޅެކެވެ‪ .‬އަދި‬ ‫މަރުޙޫމް ނ‪ .‬ތ‪ .‬ޙަސަންދދ އަކ‪ ،‬ވަރަށް ހިތްޕުޅު މަޑުމައިތިރި‪ ،‬ސަމާސާ މިޒާޖެއްގެ ޭ‬ ‫ބފުޅެކެވެ‪ .‬އުސްތާޒް ހަސަންދދ‬ ‫ނންފުޅުވާ ޭ‬ ‫ބ ު‬ ‫ޚާއްޞަގޮތެއްގައި މުއައްޒަފުންނާ އެކުވެރި މާޙައުލެއްގައި މަސައްކަތް ކުރައްވަން ޭ‬ ‫ބފުޅެކެވެ‪ .‬އަދި ސދާ ރައސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާ‬ ‫ބޑަތި ވަޒފާތަކެއް ފުރުއްވަމުން ގެންދެވި ޭ‬ ‫އަކ‪ ،‬އޭރުގެ ސަރުކާރުގެ ވަރަށް ޮ‬ ‫ބރާހިމް ނާޞިރުގެ ޕްރައިވެޓް ސެކްރެޓަރ ވެސްމެއެވެ‪.‬‬ ‫ބއްދައުލާ އަލްމަރުޙޫމް އި ް‬ ‫ޞާޙި ު‬

‫ނ‪.‬ތ‪ .‬ހަސަންދދ މެދުގައި‪ ،‬ހަސަންދދގެ ވައަތްފަރާތުގައި ކޮނޑޭ ޢަލިމަނިކު‪ ،‬ކަނާއަތް ފަރާތުގައި އަޅުގަނޑު‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪38‬‬ ‫ނ‪.‬ތ‪.‬‬

‫ޙަސަންދދގެ‬

‫ޚިދުމަތުގެ‬

‫ތެރެއިން‪،‬‬

‫މާލޭ‬

‫ރޭޑިއޯގެ‬

‫‪100‬‬

‫ވަނަ‬

‫ޕްރޮގްރާމް‬

‫ބރޯޑްކާސްޓް‬ ‫ް‬

‫ބގައި ނަމަވެސް ފާހަގަކޮށްލާނަމެވެ‪.‬‬ ‫ކުރުމަށްޓަކައި‪ ،‬އަދާކުރެއްވި މުހިންމު ދައުރުގެ ވާހަކަ މިހިސާ ު‬ ‫ށ‬ ‫ތ ް‬ ‫ވނެ ގޮ ަ‬ ‫ބނުން ާ‬ ‫އނުވާވަރުގެ ގިނަ ވަގުތު ޭ‬ ‫ބށް އަދި ފޮނުވާފަ ި‬ ‫ރޭޑިއޯގެ ‪ 100‬ވަނަ ޕްރޮގްރާމަކ‪ ،‬އެހިސާ ަ‬ ‫ޓ‬ ‫ބޓެރ މާގިނައިރު ދެމެހެއް ޭ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރަން އޭރު ގެންގުޅުނު ރޭޑިއޯ ޓެލެފޯނަކ އޭގެ ެ‬ ‫ރޭވިފައިވާ ދިގު ޕްރޮގްރާމެކެވެ‪ް .‬‬ ‫ކ ކަނޑާލާށެވެ! އަނެއްކޮޅުން ވާހަކަދައްކަން ފުރުޞަތު ދޭށެވެ‪.‬‬ ‫ބނުމަށްފަހު ޖެހޭނ މައި ް‬ ‫ބނަންވާއެއްޗެއް ު‬ ‫އެއްޗެއް ނޫނެވެ‪ު .‬‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރ‪،‬‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ އިކުއިޕްމަންޓެއް ނޫނެވެ‪ .‬ނަމަވެސް އެދުވަހުގެ ޚާއްޞަ ޕްރޮގްރާމްވެސް ް‬ ‫ޙަޤޤަތުގައި އެއ‪ް ،‬‬ ‫ގންނެވެ‪.‬‬ ‫ބނުންކޮށް ެ‬ ‫ރޭޑިއޯ ޓެލެފޯންސެޓް ޭ‬ ‫‪ 100‬ވަނަ ރޭޑިއޯ ޕްރޮގްރާމުގައި ޑްރާމާ ކޮޅަކާ‪ ،‬ތަޤްރރަކާ އަދި ލަވަވެސް ހިމެނިފައިވާކަމަށް‪،‬‬ ‫ނ‬ ‫މނިޓަކު ް‬ ‫ވސް މިދިޔަ ދުވަސްކޮޅު ފޮނުވިހެން ‪ 2‬މިނިޓް ‪ި 3‬‬ ‫ފނުވުމަށް‪ ،‬ހަމަގައިމު ެ‬ ‫ރެކޯރޑްތަކުން ދައްކައެވެ‪ .‬މިކޮންޓެންޓް ޮ‬ ‫ވނެއެވެ‪.‬‬ ‫ބނުން ާ‬ ‫ކރަންޓް ޭ‬ ‫ބޓެރ ަ‬ ‫ނުފުދޭނެއެވެ‪ .‬މާގިނައިރު ެ‬ ‫ހސަންދދ އެވެ‪ .‬އޭރު އެމަނިކުފާނު ހުންނެވ‪،‬‬ ‫މި މައްސަލަ ޙައްލު ކުރެއްވިކަމަށްވަނ‪ ،‬އަލްއުސްތާޒް ނ‪.‬ތ‪ަ .‬‬ ‫ބދަލުގައިވެސް މެއެވެ‪.‬‬ ‫ބގެ ަ‬ ‫ވުޒރުއްދާޚިލިއްޔާގެ ނާއި ު‬ ‫ޓވައިގެން‪ ،‬އެދުވަހުގެ ޕްރޮގްރާމްތައް ފޮނުވާ‬ ‫ބހައް ަ‬ ‫ބޓެރ މޭޒުދަށުގައި ަ‬ ‫ޗާރޖުކޮށްފައިހުރި އެކްސައިޑް ‪ެ 03‬‬ ‫ނިމެންދެން‪،‬‬

‫ބޓެރތައް‬ ‫ެ‬

‫ގުޅުއްވަމުން‬

‫ވަކިކުރައްވަމުން‬

‫ގެންދެވ‬

‫އަލްފާޟިލް‬

‫ނ‪.‬ތ‪.‬‬

‫ހސަންދދ‬ ‫ަ‬

‫އެވެ‪.‬‬

‫ރާއްޖޭގައި‬

‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓްކުރުމުގެ މަސައްކަތް ފެއްޓުމުގެ ގޮތުން ހަސަންދދގެ ޙިއްޞާ ވަނ މިނޫންވެސް އެތައްގޮތަކުން ް‬ ‫ް‬ ‫ބފައެވެ‪.‬‬ ‫އަށް ލި ި‬ ‫______________________________‬

‫މން ދިޔައެވެ‪ .‬ހަމަ ކޮންމެ ވެރިއަކވެސް‪،‬‬ ‫ބދަލުވަ ު‬ ‫ރޭޑިއޯ މޯލްޑިވްސްގެ ހަޔާތުގައި ވަރަށްގިނަ ވެރިން ަ‬ ‫ނ ކޮޅެކެވެ‪.‬‬ ‫ބފުޅު ް‬ ‫ސްޓޭޝަނަށާއި މުއައްޒަފުންނަށް ޚިދުމަތްތަކެއް ކޮށްދެއްވި ޭ‬ ‫ސއްކަތް ހަވާލުކުރައްވާފައި‪ ،‬އެ މަސައްކަތެއް އެނގޭ މހަކުލައްވާ މަސައްކަތް‬ ‫ނނަވާނަމަ‪ ،‬މަ ަ‬ ‫ތެދު ތެދަށް ދަ ް‬ ‫ޑއޯ މޯލްޑިވްސްގެ ހުންގާނުގައި‬ ‫ލ ޢުމަރު ޒާހިރަކ‪ ،‬ލާމަސލު ވެރިއެކެވެ‪ .‬އެ މަނިކުފާނު ރޭ ި‬ ‫ޟ ް‬ ‫ކުރެއްވުމުގެގޮތުން‪ ،‬އަލްފާ ި‬ ‫ބގެންދިޔައެވެ‪.‬‬ ‫ހުންނެވި ދުވަސްވަރު‪ ،‬ވަރަށް ގިނަ މަސައްކަތް ކުރެވި‪ ،‬ސްޓޭޝަނަށް އިތުރު އެތަކެއް ކުރިއެރުން ލި ި‬ ‫ލ އައިސް‪ ،‬ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސްގައި މަސައްކަތް‬ ‫އަޅުގަނޑު ކިޔަވައިގެން ‪ 1972‬ވަނަ އަހަރުގެ ކުރކޮޅު މާ ެ‬ ‫ބއެއް ކަންތައްތައް‪،‬‬ ‫ވފައިހުރި‪ަ ،‬‬ ‫ބ ކުރެ ި‬ ‫ބނުމާއި ފައިދާ ތަޖުރި ާ‬ ‫ކުރަން ފެށުމާއެކު‪ ،‬އަޅުގަޑަށް ސިންގަޕޫރުން ފެނި‪ ،‬އޭގެ ޭ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪39‬‬ ‫ގ‬ ‫ބލު ކުރެވިގެން އަލްފާޞިލް ޢުމަރު ޒާހިރަށް ދަންނަވައިލުމުން އެކަންތައް ތަކު ެ‬ ‫ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސްއަށް ގެނެވިދާނެ ކަމުގައި ގަ ޫ‬ ‫ތެރެއިން‬

‫ވަރަށްގިނަ‬

‫ނ‬ ‫ކަންކަ ް‬

‫ކޮށްދެއްވުމަށް‬

‫މަސައްކަތް‬

‫ކޮށްދެއްވައިފައި‬

‫އޭގެ‬

‫ބހުއްޓެވެ‪.‬‬ ‫އެ ަ‬

‫ތެރެއިން‬

‫އެއްކަމަކ‪،‬‬

‫ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސްގެ ރެކޯރޑިންގ ސްޓޫޑިއޯއެއް ފަރދ ސިނެމާގައި ހެދުމެވެ‪.‬‬ ‫ޔޒިކާއި އަދި‬ ‫އަޅުގަޑުގެ ފިކުރުގައި އޮތ‪ ،‬އެންމެ މޮޅަށް ސްޓޫޑިއޯ ތައްޔާރު ކުރުމެއްނޫނެވެ‪ .‬ލަވައާއި މި ު‬ ‫ކމުދާފެންވަރަކަށް ސްޓޫޑިއޯއެއް‬ ‫ބއެއް ޕްރޮގްރާމް ލައިވްކޮށް ސިދާ ސްޓޫޑިއޯއިން ގެނެސްދެވޭކަހަލަ ގޮތަކަށް‪ ،‬އެތަނުގައި ަ‬ ‫ަ‬ ‫ތައްޔާރު ކުރުމެވެ‪.‬‬ ‫ރ ޒާހިރަށް‬ ‫އަޅުގަޑުގެ ޚިޔާލު‪ ،‬ޕްރޮޕޯސަލެއްގެ ގޮތުގައި ތައްޔާރުކޮށް‪ ،‬ޑިރެކްޓަރ އަލްފާޟިލް ޢުމަ ު‬ ‫ބހޭގޮތުން ސުވާލުކުރެއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫އަރުވައިފމެވެ‪ .‬މާގިނަދުވަހެއްނުވެ‪ ،‬އަރިހަށް ގެންދަވާ‪ ،‬އެއްކަލަ ޕްރޮޕޯސަލްއާއި ޭ‬ ‫ތއް ރެކޯޑް‬ ‫ބނުންވާ ގޮތަށް އަޑު ަ‬ ‫ފާރުގެ ވަށައިގެން ގޯނިޖަހައިގެން‪ ،‬ސްޓޫޑިއޯ އެއް ތައްޔާރު ކުރމާ‪ ،‬އަޅުގަޑު ޭ‬ ‫ބތު ތައް‪ ،‬ސޯފްޓް‬ ‫ކުރެވޭނެކަމުގެ ކިހާވަރެއްގެ ޔަޤންކަމެއް އޮތްތޯ ސުވާލު ކުރެއްވިއެވެ‪ .‬އަދި‪ ،‬މިޔުޒޝަނުންގެ ރެކޯރޑިންގ ޫ‬ ‫ބހެއްޓމާ‪ ،‬ކަތުރުފަނި ނާޅާނެކަމުގެ ޔަޤންކަން އޮތްތޯ ސުވާލު‬ ‫ބޯރޑުން ތައްޔާރުކޮށް‪ ،‬އެއަރ ކޮންޑިޝަންގެ ތެރޭގައި‪ ،‬ފިނގައި ެ‬ ‫ކުރެއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫ސ ކަމެއްގެ ޔަޤންކަމެއް އަޅުގަޑަކަށް ނުދެވުނެވެ‪" .‬އިރާދަފުޅު ކުރެއްވިއްޔާ‬ ‫ޙަޤޤަތުގައި‪ ،‬މިއިން އެއްވެ ް‬ ‫ނވެ‪ .‬ކޮންމެއަކަސް‪،‬‬ ‫ބނެވު ެ‬ ‫ނ އެއްޗެއް އަޅުގަޑަކަށް ނު ު‬ ‫އެކަހަލަ ކަމެއް ނުވާނެ!" މިނޫ ް‬

‫އެދުވަސް‬

‫ހަނދާނަށް‬

‫ގެނައިމާ‪،‬‬

‫އވާ ކަންތަކުގެ މަތިން ހަދާންވެއެވެ‪.‬‬ ‫ބއެއް ކަހަލަ ހެ ް‬ ‫ހިނގާފައިހުރި ަ‬ ‫ބންޑެއް ރެކޯރޑްކުރުމަށް ރާވާލާއިރު‪ ،‬ވޯކަލިސްޓް (ލަވަކިޔާމހާ) އާއި‬ ‫ސްޓޫޑިއޯގެ އެތެރޭގައި މިޔުޒިކް ޭ‬ ‫ދ އާރޓިސްޓުން ނަށް ޚާއްޞަ‬ ‫ބރުޖަހާ މހާ) ގެއަޑު ވަކިން މިކްސަރުން ކޮންޓްރޯލް ކުރެވޭނެގޮތް ހެދުމަށްޓަކައި‪ ،‬އެ ެ‬ ‫ޑްރަމަރ ( ެ‬ ‫ބއްގައި ހުންނަން ޖެހެނ‪،‬‬ ‫ހސާ ެ‬ ‫ބތުގައިވެސް މޫނުމަތގެ ވަކި ި‬ ‫އޔާރު ކުރަން ޖެހެއެވެ‪ .‬މި ދެ ޫ‬ ‫ބތް‪ ،‬ސޯފްޓް ބޯރޑުން ތަ ް‬ ‫ދެ ޫ‬ ‫އތެރޭގައެވެ‪.‬‬ ‫ބއްލޫރި ލައްވާފައެވެ‪ .‬މައިކްރޯފޯންތައް ހުންނާނ‪ ،‬ކޮށިގަނޑުގެ ެ‬ ‫ި‬ ‫މިތަކެތގެ މިންތައް ދިނ އަޅުގަޑެވެ‪ .‬އަޅުގަޑު ސިންގަޕޫރުގައި ކިޔަވަމުންދިޔަ ދުވަސްވަރު‪ ،‬އެތަނުގެ‬ ‫ޓެކްނިކަލް މހުންލައްވާ ކުރައްސާފާއޮތް ކުރެހުމެއް އަޅުގަޑުގެ އަތުގައި އޮތެވެ‪ .‬އަޅުގަޑު އެ ކުރެހުމާއެކު‪ ،‬އަޅުގަޑު ޚިޔާލުކުރާގޮތް‬ ‫ނ‬ ‫އމަސައްކަތް‪ ،‬ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސްގެ ފިނޭންސް ޑިޕާރޓްމެންޓު ް‬ ‫ބގެން‪ެ ،‬‬ ‫އނުވެ‪ ،‬އެޕްރޫވަލް ލި ި‬ ‫ލިޔުމުން ހުށައެޅމެވެ‪ .‬މާލަހެ ް‬ ‫ކާރޕެންޓްރއަކާ ޙަވާލު ކުރައްވައިފިއެވެ‪.‬‬ ‫ދުވަސްކޮޅެއްގެ‬

‫ތެރޭގައި‪،‬‬

‫އަޅުގަޑުމެން‬

‫ފަރދ‬

‫ސިނަމާގައި‬

‫ގޯނިން‬

‫ތައްޔާރުކުރަމުންދިޔަ‬

‫ސްޓޫޑިއޯ‬

‫ނިމިއްޖެއެވެ‪ .‬ސްޓޫޑިއޯގެ ވަޔަރިންގ މަސައްކަތްކުރ‪ ،‬އަޅުގަޑުމެން އޮޕަރޭޓަރުންނެވެ‪ .‬ޑިރެކްޓަރ އުމަރުޒާހިރު‪ ،‬މަސައްކަތްކުރާ‬ ‫ހަމަ ހުރިހާ ވަގުތެއްގައި‪ ،‬ސްޓޫޑިއޯގައި އުޅުއްވައެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪40‬‬ ‫ބތުތައް)‪ ،‬ނުނިމޭތ އަދި އެތަކެތި ސްޓޫޑިއޯއަކަށް ނުގެނެއެވެ‪.‬‬ ‫ސްޓޫޑިއޯގެ އެތެރެއަށް ވައްދަންޖެހޭ ކޮށިތައް ( ޫ‬ ‫ނަމަވެސް‪" ،‬ގޯނި ސްޓޫޑިއޯ" ގެ މަސައްކަތްނިމި‪ ،‬އެތަނުގައި މިޔުޒިކް ރެކޯރޑްކުރުން ފިޔަވާ އެހެނިހެން ރެކޯރޑިންގެ‬ ‫މަސައްކަތް ކުރަން ފެށިއްޖެއެވެ‪.‬‬ ‫ބޑަށް ސާފުވެފައި‬ ‫ގޯނި ޖަހާފައި ހުރި ކަމުގައިވ ނަމަވެސް‪ ،‬ރެކޯރޑްކުރާ ތަކެތގެ އަޑުތައް ކުރިއަށްވުރެ މާ ޮ‬ ‫ގ‬ ‫ބރުގޮނު ެ‬ ‫މަސައްކަތް އިންތިހާއަށް ފަސޭހަވެއްޖެއެވެ‪ .‬ކުރގައި ގޯތިތެރޭގައި ރެކޯރޑްކުރަމުން ގެންދިޔައިރު‪ ،‬މަގުމަތިން ކާރެއްގެ ަ‬ ‫ބން ނިމުމަކަށް އައއެވެ‪ .‬އަދި‬ ‫އަޑުއިވޭ ކޮންމެ ފަހަރަކު‪ ،‬ރެކޯރޑިންގ ހުއްޓާލާފައި‪ ،‬އަލުން ސުމަކުން ފައްޓާ ފެއްޓުން މިހިސާ ު‬ ‫ވަށާހުރި ފާރުތަކުގައި އަޑު ޖެހިފައި‪ ،‬އެކޯ ވުން‪ ،‬މުޅިންހެން ކެނޑިއްޖެއެވެ‪ .‬މިއ ވަރަށް ހިތްހަމަޖެހުނު ކަމެކެވެ‪.‬‬ ‫ރެކޯރޑިންގ އޮޕަރޭޓަރަކ ހަމަ މުޙަންމަދު ސަމރެވެ‪ .‬އޭނާ ރެކޯރޑްކުރާ ލަވަތަކުގެ ކޮލިޓ ރަނގަޅުކުރުމަށް‬ ‫ނ ގެނައިމާ‪،‬‬ ‫ތތައް ނިމިގެ ް‬ ‫ބ ު‬ ‫ކލަ ޫ‬ ‫ގންދިޔައ‪ ،‬އެއް ަ‬ ‫ބދު މަސައްކަތް ކުރާނެއެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑުވެސް އޭނާއަށް ޔަގންކަން ދެމުން ެ‬ ‫އަ ަ‬ ‫ބނުންވާ ގޮތަށް‪ ،‬ރެކޯރޑުކުރުމުގެ ކަންތައްތައް ކޮންޓްރޯލް ކުރެވޭނެ ކަމުގައެވެ‪.‬‬ ‫އަދި އަޑުތައް މާފުރިހަމަ ވާނެކަމުގައެވެ‪ .‬ސަމރު ޭ‬ ‫އެހެންނަމަވެސް‪ ،‬ކަންތައްދިމާވ ވަރަށް ދެރަ ގޮތަކަށެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑު ސިންގަޕޫރުން ކުރަހައިގެން ގެނައި‬ ‫ބހައްޓައިގެން މިޔުޒިކް ރެކޯރޑްކުރިއެވެ‪ .‬ނަމަވެސް‪ ،‬އަޑުތައް‬ ‫ހއިގެންގެނެސް‪ ،‬ސްޓޫޑިއޯގައި ަ‬ ‫ބތުތައް ކާރޕެންޓްރއަކުން ޖަ ަ‬ ‫ޫ‬ ‫ނކުންނައަޑެއް ހުންނަ ގޮތަށެވެ‪.‬‬ ‫ކޮންޓްރޯލު ކުރެވޭގޮތެއް ނުވިއެވެ‪ .‬ރެކޯރޑްކޮށްގެން ފަހުން އަޑުއަހާލިއިރު‪ ،‬ހުންނަނ‪ ،‬ދަޅަކުން ި‬ ‫އަޅުގަޑު ވަރަށް ދެރަވެ‪ ،‬އަދި ލަދުވެސް ގަތެވެ‪.‬‬ ‫ތރޭގައި‬ ‫އަނެއްދުވަހު‪ ،‬އަޅުގަޑު ސްޓޫޑިއޯއަށް ދިޔައ‪ ،‬އަޅުގަޑުގެ އަތުގައި އޮތް ކުރެހުން ހިފައިގެންނެވެ‪ .‬އެ ެ‬ ‫ބޑަށް ވެސް‬ ‫ބތެއް އެތައްއިންޗިއަކުން ތަފާތެވެ‪ .‬ސައިޒުތައް މާ ޮ‬ ‫ބލައިލިއިރު‪ ،‬ކޮންމެ ޫ‬ ‫ބތުތަކުގެ މިންތައް ރަނގަޅަށް ަ‬ ‫ހުރި ޫ‬ ‫ބއެވެ‪.‬‬ ‫ބތެއްގެ އެތެރެއަކުން ނުލި ެ‬ ‫މނެއް އެއްވެސް ޫ‬ ‫ބނުންވާ ފުން ި‬ ‫ބން ޭ‬ ‫ލ ެ‬ ‫ހަނިވެފައި‪ި ،‬‬ ‫ބ ޖެހޭ ދޮގެއްތޯއެވެ؟‬ ‫އެވާހަކަ ޑިރެކްޓަރއަށް ދަންނަވައިފމެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑުގެ ސަލާމަތް ހޯދަންއެ ަ‬ ‫ބދަލުގެނެސް‪،‬‬ ‫ބކުން‪ ،‬ކުރެހުމަށް ަ‬ ‫ފަހުން އަޅުގަނޑުމެނަށް އެގުނު ގޮތުގައި‪ ،‬ޕްރޮޖެކްޓްގެ ކޮންމެވެސް ހިސާ ަ‬ ‫ބއެވެ‪.‬‬ ‫ނމެއަކަސް މިއވެސް ވަޒފާގެ ތަޖުރި ާ‬ ‫ބދަލުގެނެސްފައެވެ‪ .‬ކޮ ް‬ ‫ށ ވަނ‪ަ ،‬‬ ‫ތތަކަ ް‬ ‫ބ ު‬ ‫ގތަށް އެ ޫ‬ ‫ބޖެޓަށް ފެތޭ ޮ‬ ‫ަ‬

‫"ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސް"ގެ ހަޔާތުގެ ފުރަތަމަ ކޮޅު‪ ،‬ފާހަގަ ކޮށްލެވޭ އެއްކަމަކ‪ ،‬ޕްރޮގްރާމް ތަކަށް ގެނެވުނު ހެޔޮ‬ ‫ބދަލުތަކެވެ‪ .‬ފާއިތުވތަނުގައި‪ ،‬ރޭޑިއޯއިން ފޮނުވާ އެއްޗެތގައި މާގިނަ ތަފާތު ތަކެއް ނެތުމާއި‪ ،‬އަދި އަމުދުން ރޭޑިއޯއާއި ރާއްޖޭގެ‬ ‫ަ‬ ‫ޞލާޙެއް‬ ‫ރވި‪ ،‬އެކަންތަކަށް އި ް‬ ‫ނ ވަރަށް ހނަރު ކަމަށް ފާހަގަކު ެ‬ ‫ނ ގުޅު ް‬ ‫އެކި ކަންކޮޅު ތަކުގައި ދިރިއުޅެމުންދާ ރައްޔިތުންނާ އޮން ަ‬ ‫ގެނައުމުގެ މަސައްކަތް ފެށިއްޖެއެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪41‬‬ ‫ބއެއްގެވެސް‪ ،‬މާލޙާލަތަކ‪ ،‬މިކަހަލަ ކޮންމެ ކަމަކަށް ވެސް އެޅޭ ހުރަހަކަށް ވާތ‪ ،‬ރޭޑިއޯއިންވެސް‬ ‫ކޮންމެ ަ‬ ‫ހއްލެއް ނުގެނެވުނެވެ‪.‬‬ ‫އެންމެ އެދެވޭގޮތަކަށް މިކަމަށް ަ‬ ‫އއްޗަކުން ފުއްދައިލާށެވެ‪".‬‬ ‫ބނު ެ‬ ‫ބގެން‪" ،‬ލި ު‬ ‫ބރު ވެފައިވަނ‪ ،‬މާލޭގައި ތި ެ‬ ‫އަޅުގަޑުމެނަށް މަޖު ޫ‬ ‫ގ ތެރޭގައި‬ ‫އފައްދަން ފެއްޓމެވެ‪ .‬މުޖުތަމަޢު ެ‬ ‫ބއެއް އަމިއްލަ ޕްރޮގްރާމް ު‬ ‫މިކަހަލަ ޙާލެއްގައި އުޅެމުންވެސް ަ‬ ‫ކށް އަމާޒުކޮށް ޕްރޮގްރާމް އުފައްދާ ކުރިއަށް ގެންދަންފެށމެވެ‪ .‬އެގޮތުން ސިއްޙ ދުޅަހެޔޮކަން‪ ،‬ކުޑަކުދިން‪،‬‬ ‫ހުންނަ ގިނަކަންތައްތަ ަ‬ ‫ގޭތެރޭގެ‬

‫ދިރިއުޅުންފަދަ‬

‫މައުޟޫޢުތަކަށް‬

‫ޕްރޮގްރާމްތައް‬

‫ތއްޔާރުކުރަން‬ ‫ަ‬

‫ފަށައިފމެވެ‪.‬‬

‫އަދި‬

‫ދިވެހި‬

‫ސަގާފ‬

‫މިޔުޒިކާ‬

‫ލ ކޮންޓެންޓް ހިމަނައިގެން‪ ،‬ސަގާފ ޕްރޮގްރާމް ތަކެއްވެސް‬ ‫ބރު‪ ،‬ބަނދި މިކަހަ ަ‬ ‫ބޑު ެ‬ ‫ލަވައިގެތެރެއިން ވެސް‪ ،‬ރައިވަރު‪ޮ ،‬‬ ‫ބއްޓަންކުރމެވެ‪.‬‬ ‫ަ‬ ‫ހަމައެދުވަސްވަރު "މަގުމަތިން" ކިޔާ ޕްރޮގްރާމެއް އުފެއްދމެވެ‪ .‬މިޕްރޮގްރާމަކ‪ ،‬އަތޮޅު ތެރެއިން މާލެ‬ ‫ބފުޅުންގެ ދިރުއުޅުއްވުމުގެ‬ ‫ގ ޙާލަތު އޮޅުންފިލުވައިލުމާއި‪ ،‬އެ ޭ‬ ‫ބއްދަލުކޮށް‪ ،‬އެ ރަށްރަށު ެ‬ ‫ބފުޅުންނާ ަ‬ ‫ވަޑައިގެން އުޅުއްވާ ޭ‬ ‫ބފުޅުންނާ ގާތް‬ ‫ބވި ޢާއިލާގެ ޭ‬ ‫މން ގެންދަވާ ގޮތް އޮޅުން ފިލުވާލުމެވެ‪ .‬އަދި ރަށުގައި ތިއް ެ‬ ‫ބއްޓަން ކުރައްވަ ު‬ ‫ކަންތައްތައް ަ‬ ‫ބނުންފުޅުވާ މެސެޖެއް އޮތް ނަމަ‪ ،‬އެމެސެޖެއް ރޭޑިއޯ މެދުވެރިކޮށް ފޮނުވައި ދިނުމެވެ‪.‬‬ ‫ވން ޭ‬ ‫ބފުޅުންނަށް ދެއް ަ‬ ‫ރަޙުމަތްތެރި ޭ‬ ‫ބ ޙިއްސާ ކުރުމެވެ‪ .‬ރާއްޖޭގެ‬ ‫މި ޕްރޮގްރާމް އުފެއްދުމުގައި ދެ މަޤުޞަދެއް ވެއެވެ‪ .‬އެއް މަޤުޞަދަކ ތަޖުރި ާ‬ ‫ބން‪ ،‬ރާއްޖޭގެ‬ ‫ބ ު‬ ‫ބ ތަކުގެ ސަ ަ‬ ‫ރ ާ‬ ‫އ މުޅި ރާއްޖެއާ ޙިއްސާ ކޮށްލުމުން‪ ،‬އެތަޖު ި‬ ‫ބތަ ް‬ ‫ބފުޅެއްގެ ތަފާތު ތަޖުރި ާ‬ ‫އެއްކޮޅުގައި ދިރިއުޅުއްވާ ޭ‬ ‫ބފުޅެއްގެ ޚިޔާލު މުއްސަދި ވެގެންދިއުމެވެ‪.‬‬ ‫ބތަކުގައި ދިރިއުޅުއްވާ ޭ‬ ‫އެހެން ހިސާ ު‬ ‫ޖހޭ ޙާލާއި‬ ‫އން އެކިއެކި ކަންކަމުގައި ރައްޔިތުން‪ ،‬މާލެއަށް ދަތުރުކުރަން ެ‬ ‫އަނެއްމަޤުޞަދަކ‪ ،‬އަތޮޅުތެރެ ި‬ ‫ގ‬ ‫ބހޭ ދާއިރާތަކު ެ‬ ‫ބފުޅުން ކުރައްވަން ޖެހޭ ޚަރަދުތައް‪ ،‬އަދި މާލޭގައި ހޭދަވާ ދުވަސްތަކުގެ ވާހަކަތައް‪ ،‬ސަރުކާރުގެ ކަމާ ެ‬ ‫އެ ޭ‬ ‫މށް‬ ‫އޤގެ މަޝްރޫޢުތައް ރާއްވަވާ އަދި އެކަންކަން ހިންގެވު ަ‬ ‫ގ ތަރަ ް‬ ‫ބލު ެ‬ ‫ށދިނުމެވެ‪ .‬މުސްތަގު ަ‬ ‫ކ ް‬ ‫ށ ވާޞިލު ޮ‬ ‫ބފުޅުންނާހަމައަ ް‬ ‫ޭ‬ ‫ކންކަން އިޞްލާޙުކޮށް ތަރައްޤ‬ ‫އށް ގެނެސް ދިނުމެވެ‪ .‬ގައުމުގެ ަ‬ ‫ފޅުންގެ ކަންފަތްޕުޅު ތަކާއި ހަމަ ަ‬ ‫ބ ު‬ ‫ބވި އިސް ޭ‬ ‫ސަރުކާރުގައި ތިއް ެ‬ ‫ދން‬ ‫ޖތަމައުއަށް އޭގެފައިދާ ކޮށް ި‬ ‫ގ ޔަޤންކަމާ އެކުގައެވެ‪ .‬މިޕްރޮގްރާމަކވެސް ތަފާތު ގޮތަކަށް މު ު‬ ‫ކުރުމުގައި‪ ،‬އެހއަކަށް ވާނެކަމު ެ‬ ‫ޕްރޮގްރާމެވެ‪.‬‬ ‫މި ދުވަސްވަރު ޕްރޮގްރާމް އުފެއްދުމުގައި ހަމަމުޅިންހެން އެކަނި‪ ،‬ހޭދަކުރެވުނު ކޮންމެ ސިކުންތަކ‪ ،‬އަދި‬ ‫އ‬ ‫ބރޯޑްކަސްޓިންގ އަކ ކޮން އެއްޗެއްކަމާ‪ ،‬އެކަމުގައިހުރި އުނދަގޫތަކާ ި‬ ‫ޑއަކވެސް‪ ،‬ރޭޑިއޯ ް‬ ‫ކޮންމެ މިނިޓަކާއި ކޮންމެ ގަ ި‬ ‫އޅުގަނޑަށް ދަސްވަމުންދިޔަ މިނިޓްތަކަކާއި ގަޑިތަކެކެވެ‪.‬‬ ‫ބގެ އަލގައި ަ‬ ‫ބއިކަން‪ ،‬ތަޖުރި ާ‬ ‫އެކަންކަން ޙައްލުކުރާނެ ގޮތަކ ކޮ ަ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރާއިރު‪ ،‬އެދެއްކެނ‬ ‫ކދައްކައިގެން ކުރެވޭ އިންޓަރވިޔުއެއް ް‬ ‫މަގުމަތިން ދިމާވާމހުނާއި ވާހަ ަ‬ ‫ނނަށް ކުރާނެ އަސަރަކާއި‪ ،‬އަދި ޖުމުލަކޮށް މިކުރެވޭ ކަމެއްގައި‬ ‫ނތެރި ް‬ ‫ބން އެހު ް‬ ‫ބ ު‬ ‫ވހަކައެއްގެ ސަ ަ‬ ‫ކޮންކަހަލަ ވާހަކައެއްކަމާއި‪ ،‬އެ ާ‬ ‫ކން‬ ‫ބޖެހޭ ަ‬ ‫ށފާނެ އަސަރަކާ ދޭތެރޭ ފިސާރި ފުންކޮށް ވިސްނަން އެ ަ‬ ‫ނުވަތަ މިކުރެވޭ ސުވާލަކުން އަނެކާގެ ޢިއްޒަތާ ކަރާމަތަށް ކޮ ް‬ ‫ދަސްވިއެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪42‬‬ ‫ބޑަތި‬ ‫ބއެއްގެ ދިރިއުޅުމަށް ޮ‬ ‫ބކުން‪ަ ،‬‬ ‫ބ ޖަވާ ަ‬ ‫އަޅުގަޑަށް ކޮށްލެވޭ ސުވާލަކުން‪ ،‬ނުވަތަ އެފަރާތުން ލި ޭ‬ ‫ބޑަށް ފަރުވާތެރިވާން ޖެހޭނެކަން‬ ‫ދރާލާ ވިސްނަން ދަސްވިއެވެ‪ .‬ސުވާލެއް ކުރާއިރު މިކަމަށް ވަރަށް ޮ‬ ‫ބދަލުތަކެއް އަތުވެދާނެކަމުގައި ު‬ ‫ަ‬ ‫ޅކަށްވެސް ފޮހެވިގެން ނުވާނެކަން ވިސްނުނެވެ‪.‬‬ ‫ހަނދާނުން ހަމަ ކުޑަ ހިނދު ކޮ ަ‬ ‫ތ‬ ‫ތރާމް ލިބޭނ‪ ،‬ވހާސާފު‪ ،‬ތެދު މައުލޫމާ ު‬ ‫ބއި އިހު ި‬ ‫ބރާއި ޔަގންކަން‪ ،‬އެމހުންގެ ލޯތް ާ‬ ‫އެހުންތެރިންގެ އިތު ާ‬ ‫އެހުންތެރިނާ ޙިއްޞާ ކުރިވަރަކުންނެވެ‪.‬‬ ‫ރޭޑިއޯއަކ އެންމެނަށް ފޮނުވާ އެއްޗަކަށްވެފައި‪ ،‬ހަމައެކަނި މާލޭގައި ދިރިއުޅޭ މހުންގެ ފަރާތުން‪ ،‬މާލޭގައި‬ ‫ކުރިމަތިވާ މައްސަލަތަކާ ދޭތެރޭ އެކަނި ވާހަކަ ދައްކާ‬

‫ނށް‬ ‫ބފުޅުން ަ‬ ‫ހސްކޮށް‪ ،‬ޙައްލުހޯދައިދޭ އަޑު‪ ،‬އަތޮޅު ތެރޭގެ ގިނަ ޭ‬ ‫ބ ު‬ ‫ަ‬

‫ބފުޅުންނަކަށް ނުކުރެވެއެވެ‪.‬‬ ‫ބފުޅުންނަކ‪ ،‬ރޭޑިއޯގެ އަހުލުވެރިން ކަމުގެ އިޙްޞާސެއް އެ ޭ‬ ‫އިވުމުން‪ ،‬އެ ޭ‬ ‫އާދެ‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯ ވެފައިއޮންނަނ‪ ،‬މާލޭގައި ދިރިއުޅޭމހުންނަށް އެކަނި ފޮނުވާއެއްޗަކަށެވެ‪ .‬މާލޭގައި‬ ‫ބޑު‬ ‫ބން‪ ،‬އަތޮޅު ތެރޭގައި ރޭޑިއޯއަކަށް މާ ޮ‬ ‫ބ ު‬ ‫ބއްޓަން ކުރެވިފައިވާ ޕްރޮގްރާމް ތަކެއްގެ ސަ ަ‬ ‫ދިރިއުޅޭ މހުނަށް ޚާއްޞަ ކުރެވިގެން ަ‬ ‫ނ‬ ‫ބ ު‬ ‫ސަމާލުކަމެއް ދެވިފައެއް ނުވެއެވެ‪ .‬މިގޮތަށް މިކަން ދިމާވަނ‪ ،‬އަޅުގަނޑުމެން ޕްރޮގްރާމްތައް އުފައްދަންޖެހެނ‪ ،‬މާލެއިން ލި ު‬ ‫ތތައް ފަހިވެފައި‬ ‫ބނެގޮ ް‬ ‫ބނުން ކޮށްގެން ކަމުގައިވާތއެވެ‪ .‬އަތޮޅުތެރެއަށް ދަތުރުކޮށް‪ ،‬ރާއްޖެތެރޭގެ މައުލޫމާތެއް ލި ޭ‬ ‫މެޓރިއަލްއެއް ޭ‬ ‫ނުވާތއެވެ‪.‬‬ ‫ދއިރާތަކުގައި‪،‬‬ ‫ބޑު އެއް ޙިއްސާދާރުކަން ދަންނަމހުން‪ ،‬މުހިންމު ާ‬ ‫ރޭޑިއޯއަކ‪ ،‬ޤައުމުގެ ތަރައްޤގެ އެންމެ ޮ‬ ‫ބވެ‪ .‬ރޭޑިއޯއަކ‪ ،‬މައުލޫމާތު ތަކެއްގެ އަލގައި‬ ‫ބ ެ‬ ‫ބޑު އެއްސަ ަ‬ ‫ނުފޫޒުގަދަ ވަޒފާ ތަކުގައިނެތުން ނުވަތަ މަދުވުން‪ ،‬މިއ އެންމެ ޮ‬ ‫ބފައިވާ އެއްޗެއްކަން ދަންނަ‬ ‫ބރާއި ނުފޫޒު ލި ި‬ ‫ބދަލު ކޮށްލުމުގެ ާ‬ ‫ބޑު ޕަރސެންޓެއްގެ ވިސްނުމާއި އާދަކާދަ ަ‬ ‫މުޖުތަމަޢުގެ ތެރެއިން ޮ‬ ‫ހން ދެކެމުންއައ‪ ،‬ރޭޑިއޯއަކ ލަވަފޮއްޓެއްގެ ސިފައިގައެވެ‪ .‬ރތި‬ ‫ލގައި މަދު ކަމުންނެވެ‪ .‬ގިނަ މ ު‬ ‫މހުން‪ ،‬ޑިޒޝަންމޭކިންގ ލެވެ ް‬ ‫ލަވަތަކާއި މަޖާ ވާހަކަތަކުން ގަޑިފުރާލާ އެއްޗެއްގެ ގޮތުގައެވެ‪ .‬އެހެންކަމުން ރޭޑިއޯއިން ޤައުމަށް ކިހާވަރެއްގެ ޚިދުމަތެއް‬ ‫ބޔަކު ދެކޭގޮތުގައި‪ ،‬ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސްއަށް ކުރާ ޚަރަދަކ‪ ،‬ދައުލަތުގެ‬ ‫ބނުމެއް ނުވެއެވެ‪ .‬އެއް ަ‬ ‫ބލައިލާކަށް ވެސް ޭ‬ ‫ކޮށްދެވިދާނެތޯ ަ‬ ‫ބކާރު ޚަރަދު ތަކެކެވެ‪.‬‬ ‫ޚަޒާނާއިން ކުރާ ޭ‬ ‫ބޖެޓް ވެގެންދަނ‪ ،‬ހަމަ ކިރިޔަ ކިރިޔާ ހިންގުމުގެ ޚަރަދުތައް ފުއްދައި ލެވޭވަރުގެ‬ ‫ބ ަ‬ ‫ރޭޑިއޯ ހިންގުމަށް ލި ޭ‬ ‫ބޖެޓް ކުރެވިފައިވަނ‪ ،‬ވަރަށް ނިކަމެތި ގޮތަކަށެވެ‪ .‬ޤައުމުގެ ތަރައްޤގައި ރޭޑިއޯއިން ކުރަން‬ ‫ބޖެޓަކަށެވެ‪ .‬ޕްރޮގްރާމްތަކަށް ަ‬ ‫ަ‬ ‫އން އެންމެ މުހިންމު އެއްކަމަކ‪،‬‬ ‫ބން އޮންނަނ ނުވެފައެވެ‪ .‬އޭގެތެރެ ި‬ ‫ބ ު‬ ‫ބޖެޓްގެ ތާށިކަމުގެ ސަ ަ‬ ‫ގނަ ކަންތައްތައް‪ަ ،‬‬ ‫ބނުންވާ ވަރަށް ި‬ ‫ޭ‬ ‫ބއިވެރިވުމާއެކު‪ ،‬ޕްރޮގްރާމް ތަކެއް އުފެއްދުމެވެ‪ .‬ރައްޔިތުންނޭ އަޅުގަޑު މިދެންނެވ‪ ،‬މުޅި ރާއްޖެ ހިމެނޭ‬ ‫ރައްޔިތުންގެ ަ‬ ‫ފއިސާގެ ދަތިކަމާހެދި‪ ،‬މުއައްޒަފުންގެ ތަމްރން ވެސް އެދެވޭ ވަރަކަށް ގެންދެވިފައެއް ނުވެއެވެ‪.‬‬ ‫ގޮތުންނެވެ‪ .‬އަދި ހަމައެގޮތަށް ަ‬ ‫ދރިއުޅުމުގެ‬ ‫ބއްދަލުކޮށް‪ ،‬އެމހުންގެ ި‬ ‫ކކާއި ަ‬ ‫ބށް ދަތުރުކޮށް‪ ،‬ގިނަ ރައްޔިތުން ތަ ަ‬ ‫ބ ހިސާ ަ‬ ‫ރާއްޖޭގެ ތަފާތުހިސާ ު‬ ‫ބރަ މަސައްކަތް އެއްގޮތަކަށްވެސް‪ ،‬އަޅުގަނޑުމެނަކަށް‬ ‫ބތް‪ ،‬އަދި ދިރިއުޅުމަށް ކުރަމުންގެންދާ ު‬ ‫ހާލަތާ އުފެއްދުންތެރިކަމުގެ ނިސް ަ‬ ‫ނޭގެއެވެ‪ .‬އަދި އަމުދުން މިދާއިރާއިން ރޭޑިއޯގައި‪ ،‬އެއްވެސް ޕްރޮގްރާމެއް އުފެއްދިފައެއް ނެތެވެ‪ .‬އަދި އުފައްދާކަށް މަސައްކަތް‬ ‫ބޑު‬ ‫ކުރެވިފައެއް ވެސް ނެތެވެ‪ .‬އަތޮޅު ތެރެއަށް ރޭޑިއޯގެމހަކު ދިޔަކަމަށް ވާނަމަ‪ ،‬ދެވިފައިވަނ ސަރުކާރުގެ ކޮންމެވެސް އެހެން ޮ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪43‬‬ ‫ބޖެޓްގެ ތެރެއިންނެވެ‪ .‬މިއވެސް ދެރަގޮތެއް‬ ‫މަޝްރޫޢެއްގެ ތެރެއިން‪ ،‬އެމަޝްރޫޢާއިގުޅޭ އޮފހެއް ނުވަތަ މިނިސްޓްރއެއްގެ ަ‬ ‫ވތަ‪ ،‬ހިމެނިފައިވާ ޢަދަދު ކުޑަކަމުން‬ ‫ބއި ހިމެނިފައި ނުވާތއެވެ‪ .‬ނު ަ‬ ‫ބޖެޓްގައި ދަތުރުފަތުރުގެ ަ‬ ‫ބފައިވާ ަ‬ ‫ނޫނެވެ‪ .‬ރޭޑިއޯއަށް ލި ި‬ ‫ގންވެއެވެ‪.‬‬ ‫ނތައްތައް ގިނައކަމަށްވުން އެކަށ ެ‬ ‫އެކަމަށްވުރެ މުހިންމު އެހެން ކަ ް‬ ‫ރައްޔިތުންގެ ޝުއޫރުތަކާއި އިހުސާސްތައް‪ ،‬ވެރިންނާހަމައަށް ގެނެސްދެވިފައެއް ނެތެވެ‪ .‬މިއ ދައުލަތެއް‬ ‫މ އެއްޗެއްކަން ވިސްނިފައެއް ނެތެވެ‪.‬‬ ‫ހިންގުމުގެ ނިޒާމުގައި ކިހާމުހިން ު‬ ‫އގައި "އެއް‬ ‫ބ ދަތުރެ ް‬ ‫ލ ޭ‬ ‫ޅގަޑަށެވެ‪ .‬އެގޮތަށް ި‬ ‫ތރު މިގޮތަށް ކުރެވިފައިވަނ އަ ު‬ ‫އޮފސްތަކުގެ އެހގައި‪ ،‬ގިނަ ދަ ު‬ ‫ބޅި" ޖަހަމެވެ‪ .‬އެއ‪ ،‬އަޅުގަޑަށް ޚަރަދު ކުރައްވައިގެން ގެންދަވާ މިނިސްޓްރ ނުވަތަ އޮފހުގެ ފަރާތުން‬ ‫ދޮނުގައި ދެ ު‬ ‫ބނުންވާ‪ ،‬މަސައްކަތް‬ ‫އެދިވަޑައިގަންނަވާ ކަންތައް ތަކާއި‪ ،‬އަދި އަޅުގަޑު ރޭޑިއޯގެ ޕްރޮޑިއުސަރެއްގެ ޙައިސިއްޔަތުން ކުރަން ޭ‬ ‫ތަކެވެ‪ .‬އެ މަސައްކަތް ތަކަކ‪ ،‬ކުރިންދެންނެވި ފަދައިން‪ ،‬ރޭޑިއޯ ރައްޔިތުންގެ ތެރެއަށް ނެރުމެވެ‪.‬‬ ‫އދި މުނިފޫހި‬ ‫ބރުތަކާއި ވާހަކަ ަ‬ ‫ސއްކަތުގެ ޚަ ަ‬ ‫ށ ނިކުމެ‪ ،‬އެމސްމހުންގެ މަ ަ‬ ‫ވވަރަކުން ޢާންމުންގެ ތެރެއަ ް‬ ‫ފިލުވުމުގެ ހަރަކާތްތައް ރެކޯރޑް ކޮށްގެން މާލެއަށް ގެނެސް‪ ،‬ރޭޑިއޯގައި ރާއްޖެތެރޭގެ ރައްޔިތުންގެ ހިއްސާ އިތުރު ކުރުމަށްޓަކައި‬ ‫ނތައް އެދުވަސްވަރު ހަމަޖެހިފައިވާ ގޮތުން‪ ،‬މާލެ ފިޔަވާ އެހެން‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރުމެވެ‪ .‬ވަގުތުން ލައިވް ކުރުމުގެ ކަ ް‬ ‫އެތަކެތި ް‬ ‫މންދާ ވަގުތު ގެނެސް ދިނުމަކ‪ ،‬ކުރެވޭނެ ކަމެއްނޫނެވެ‪ .‬މިގޮތަށް ރައއްޔިތުންގެ ހިއްސާ‬ ‫ތަނަކުން‪ ،‬ޕްރޮގްރާމެއް ހިނގަ ު‬ ‫ނ‬ ‫ބނު ް‬ ‫ބނާ ު‬ ‫ލގެ ރޭޑިއޯ" އެކޭ ު‬ ‫ތޔައ މާލޭ މހުނަށް ފޮނުވާ މާ ޭ‬ ‫ނނެވިފަދައިން‪ި " ،‬‬ ‫ރޭޑިއޯގައިވެސް އެކުލެވިގެންމެނުވ‪ ،‬ކުރިން ދެ ް‬ ‫ވާނ އިތުރެވެ‪.‬‬

‫ފުރަތަމަ ނޯވެހިކަލް ޑޭ ލައިވް ކުރުން‬ ‫އެނައުންސަރު މިންނާ‪ -‬ޓެކްނިކަލް ހުރިހާ ސާމާނު ހިނގާލުމުގައި‪ .‬މިކްސަރ‪ ،‬އެންޓެނާ‪ ،‬އަދި ބެޓެރވެސް‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪44‬‬

‫އަޅުގަނޑު ހިނގާލުން ލޑްކުރަނ‬

‫މަތގައިއެވާ‬

‫ފުރަތަމަ‬

‫އިބުރާހިމް މަނިކު އަދި ނަޖްމާ ތަފާތު ދިމަދިމާލުން މހުންގެ އިންޓަރވިޔު ނަންގަވަނ‬

‫ފޮޓޯއަކވެސް‪،‬‬

‫ރޭޑިއޯގެ‬

‫މުއައްޒަފުންކޮށްފައިވާ‬

‫އަގުނުކުރެވޭފަދަ‬

‫ޚިދުމަތެއްގެ‬

‫ހަނދާންތައް އާކޮށްދޭ ފޮޓޯއެކެވެ‪ .‬އެއ‪ ،‬މާލޭގައި ހިނގާފައި އުޅުމުގެ ދުވަހެއް ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ފާހަގަކުރި މުހިންމު ދުވަހެވެ‪.‬‬ ‫ބރުލުމާއެކުގައެވެ‪.‬‬ ‫ބޑު އެއް ާ‬ ‫އެދުވަހުގެ ކަންތައް ރޭވިގެންދިޔައ ރޭޑިއޯގެ ވަރަށް ޮ‬ ‫އެނައުންސަރު‬

‫ވަގުތުން‬

‫ބ ރިލޭކުރަމުންގެންދިޔައ‪،‬‬ ‫އެމުނާސަ ާ‬

‫ހިނގަމުންދިޔަ‬

‫މހުންގަނޑުގެ‬

‫ތެރޭގައި‬

‫ބހައްޓައިގެންނެވެ‪.‬‬ ‫ބނުންވާނެ ހުރިހާސާމާނެއް ކައިރގައި ަ‬ ‫ށ ޭ‬ ‫ހުރެގެންނެވެ‪ .‬އެދުވަސްވަރުގެ ޓެކްނޮލޮޖ ހުރިގޮތުން‪ ،‬އެކަމަ ް‬ ‫ނ‬ ‫އ ގުޅާފައިހުރި މިކްސަރުވެސް އެހެރ އެނައުންސަރު ކައިރގައެވެ‪ .‬އެނައުންސަރަކ‪ ،‬މިން ާ‬ ‫ބޓެރ އަދި މައިކް ާ‬ ‫އެންޓެނާ‪ެ ،‬‬ ‫ވަޖހެވެ‪.‬‬

‫ބއެއް‬ ‫ތރުގެ ަ‬ ‫ދވާފައި އެންގެވ‪ ،‬ރާއްޖޭގެ އު ު‬ ‫‪ 1979‬ގެ ފަހުކޮޅެވެ‪ .‬އެއްދުވަހަކު އަޅުގަޑު އޮފހަށް ގެން ަ‬ ‫ބނުން ކަމުގައެވެ‪ .‬އަދި އަޅުގަޑު ދާއިރު‪ ،‬ރެކޯރޑް‬ ‫ބކަލުން ކުރައްވާ ދަތުރެއްގައި އަޅުގަނޑު ފޮނުއްވަން ޭ‬ ‫ރަށްރަށް‪ ،‬ސިފައިންގެ ޭ‬ ‫ތޒާމު ކޮށްގެން ދާންއެންގެވިއެވެ‪.‬‬ ‫ކުރެވޭނެގޮތަށް ހުރިހާކަމެއް އިން ި‬ ‫މިދަތުރަކ‪،‬‬

‫ކޮންކަހަލަ‬

‫ރއްކަމެއް‬ ‫ދަތު ެ‬

‫އަޅުގަނޑަކަށް‬

‫ނޭނގެއެވެ‪.‬‬

‫އެހެންނަމަވެސް‪،‬‬

‫ރާއްޖެތެރެއަށް‬

‫ބނުންވާ ހުރިހާ މެޓރިއަލްއެއް ހުރ ރާއްޖެތެރޭގައެވެ‪.‬‬ ‫ދާންޖެހޭކަމަށް ވަންޏާ އަޅުގަޑުގެ މައްސަލައެއް ނެތެވެ‪ .‬ރޭޑިއޯއަށް ޭ‬ ‫ނ‬ ‫ހަމަ އެދުވަހު މެންދުރުފަހުގެ ވަގުތެއްގައި ފުރަންޖެހޭތ‪ ،‬އަވަސްއަވަހަށް ގެއަށްގޮސް ތައްޔާރު ވެލައިގެ ް‬ ‫ސ‬ ‫ފޟިލް މޫސާ ރުޝްދ ވެ ް‬ ‫ބހާރު އަލް ާ‬ ‫ބޣް ަ‬ ‫އަތުވެއްޖައމެވެ‪ .‬އޭރު އަޅުގަނޑާއެކުގައި ދިއުމަށް ހަމަޖެހިފައިވާ އޮޕަރޭޓަރ ހ‪ާ .‬‬ ‫ތައްޔާރަށް ހުންނެވިއެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑުމެނަށް އަންގަވާފައިއޮތ‪" ،‬ޖަމާހިރިއްޔާ" ކިޔާ ލޯންޗަކަށް ދިއުމަށެވެ‪.‬‬ ‫ބރާހމް‪ ،‬މަރުޙޫމް ސާރޖެންޓް ފިއްލަދޫ‬ ‫ބސް އި ު‬ ‫އެދަތުރުގައި ސިފައިންގެއިން ވަޑައިގަތ‪ ،‬ކެޕްޓަން ކަރޯ ޢައް ާ‬ ‫ދ ޕްރައިވެޓެކެވެ‪ .‬ޖަމާހިރިއްޔާގެ އިންޖިނޭރެއްގެ‬ ‫ގ އިތުރުން އަދި ެ‬ ‫މނިކު ެ‬ ‫ޙުސެންމަނިކު‪ ،‬މަރުޙޫމް ސާރޖެންޓް ރަންވިއްކާ އާދަމް ަ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪45‬‬ ‫ގޮތުގައި ހުންނެވ‪ ،‬އަލްފާޟިލް މަނާގޭ އަލ ފާއިޒްއެވެ‪ .‬ހަނދާންވާގޮތުން ޖަމާހިރިއްޔާގެ މާލިމއަކ‪ ،‬ހދ‪ .‬ކުޅުދުއްފުށ މަރުޙޫމް‬ ‫ބވެ‪.‬‬ ‫އުމަރު ކަތ ެ‬ ‫ބކުން އަޅުގަނޑާ ރުޝްދ ކުރަންޖެހެނ‪ ،‬ކޮންކަމެއްކަންވެސް ސާފުވެއްޖެއެވެ‪ .‬އާދެ އެއ‪،‬‬ ‫ދަތުރުގެ ވަކި ހިސާ ަ‬ ‫ނ‬ ‫ބލަންވެގެން ސިފައި ް‬ ‫އއަޑެއް ަ‬ ‫ބރު އަޑެއް އިވޭތ‪ެ ،‬‬ ‫ގ އަޑިން‪ާ ،‬‬ ‫ބގެ ކަނޑު ެ‬ ‫ބ ހިސާ ު‬ ‫ބއެއް ހިސާ ު‬ ‫މި ދަތުރަކ‪ ،‬ރާއްޖޭގެ އުތުރުގެ ަ‬ ‫ބ މހުނާ‬ ‫ބލުމެވެ‪ .‬އަދި އެއަޑެއް އިވިފައިތި ި‬ ‫ކުރާދަތުރެކެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑުމެންގެ މަސައްކަތަކ‪ ،‬އެ އަޑު ރެކޯރޑް ކުރެވޭތޯ ެ‬ ‫އިންޓަރވިޔު ކޮށް‪ ،‬އެމހުނަށް އެއަޑެއް އިވުނު ގޮތެއްގެ ވހާގިނަ ތަފުޞލެއް ހޯދުމެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑަށް އަންގަވާފައިވަނ‪،‬‬ ‫ބފުޅުންނާ ގުޅިގެން މަސައްކަތް ކުރިއަށް ގެންދިއުމަށެވެ‪.‬‬ ‫ސިފައިންގެ ޭ‬ ‫ތއް ކަމުގައި‬ ‫ށ މަސައްކަތް ކުރަމުން‪ ،‬އަޅުގަޑުގެ ދެން އެންމެއިސް މަސައްކަ ެ‬ ‫މި ދަތުރުގެ މައިގަނޑު އަމާޒަ ް‬ ‫އ ހޯދުމެވެ‪.‬‬ ‫ބނުންވާނެ ވހާ ގިނަ މެޓރިއަލެ ް‬ ‫ހެދ‪ ،‬ރޭޑިއޯ މޯލްޑިވްސް އަށް ޭ‬ ‫މިދަތުރުގައި‪ ،‬ހއ‪ .‬އަތޮޅުގެ މހުންއުޅޭ ހުރިހާ ރަށަކަށްވެސް ދަތުރުކޮށް‪ ،‬މަޢުލޫމާތު ހޯދމެވެ‪ .‬އަދި މާލެއަށް‬ ‫މޑުކުރާއިރު‪ ،‬ރޭކުރާގޮތަށް މަޑުކުރެވިއްޖެނަމަ‪ ،‬އެތަނަކުންވެސް‪،‬‬ ‫ބއެއް އެހެން އަތޮޅުއަތޮޅަށް ަ‬ ‫ބރާ އައި ދަތުރުމަތގައި‪ަ ،‬‬ ‫އަނ ު‬ ‫ނނަ މެޓރިއަލް އެއްކުރމެވެ‪.‬‬ ‫ބނުންވާނެކަމަށް ފެ ް‬ ‫ރޭޑިއޯއަށް ޭ‬

‫ޓގެ ޚާއްޞަ‬ ‫ވސް ފައްޓާއިރު ފޮނުވާ ‪ 5‬މިނި ް‬ ‫ސިގްނޭޗަރ ޓިޔުން އަކ‪ ،‬ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަން ކޮންމެ ދުވަހަކު ެ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރަމުން ގެންދާނެއެވެ‪ .‬ރޭޑިއޯ‬ ‫މ މިޔުޒިކްކޮޅު ް‬ ‫މިޔުޒިކް ކޮޅެކެވެ‪ .‬ސދާ ގަޑިޖެހުމުގެ ‪ 5‬މިނިޓް ކުރިން ި‬ ‫ނށް ޓިޔުންކުރަން ފަސޭހަ ކޮށްދިނުމަށްޓަކައި‪،‬‬ ‫ސްޓޭޝަނެއްގެ ސިގްނޭޗަރ ޓިޔުންއަކ އެހުންތެރިން‪ ،‬ސްޓޭޝަ ަ‬

‫އ‬ ‫ހުރިހާ ރޭޑި ޯ‬

‫ބހޭ ގޮތުން‪ ،‬ދުނިޔޭގެ ފެންވަރުގައި‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ އާއި ެ‬ ‫ގންދާ އެއްޗެކެވެ‪ .‬މިއ‪ ،‬ރޭޑިއޯ ް‬ ‫ސްޓޭޝަނަކުންވެސް ފޮނުވަމުން ެ‬ ‫ބނުމަކ‪ ،‬މ ކޮންރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަނެއްކަން‪ ،‬އެހުންތެރިޔާއަށް‬ ‫ބސްވުމެއްގެ ދަށުންވެސް‪ ،‬ކުރަންޖެހޭ ކަމެކެވެ‪ޭ .‬‬ ‫ވެވިފައިވާ އެއް ަ‬ ‫އަންގައިދިނުމެވެ‪.‬‬ ‫ސގްނޭޗަރ‬ ‫ި‬ ‫ބނުންކުރާ‪،‬‬ ‫އގެ ގޮތުން ދުނިޔޭގެ ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަންތަކުގައި ޭ‬ ‫ސްޓޭޝަން އައިޑެންޓިފިކޭޝަނެ ް‬ ‫ބރަރގައި އޮންނާނެއެވެ‪.‬‬ ‫ޓިޔުންތައް ރެކޯރޑްކޮށްފައިވާ ސޑއެއްވެސް ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސްގެ ލައި ް‬ ‫ދނެގަނެވޭފަދަ‬ ‫ސިގްނޭޗަރ ޓިޔުންއަކ‪ ،‬އޭގެ އަޑުއިވޭއިރަށް އެއ މިވެނި ސްޓޭޝަނެއްކަން އެހުންތެރިޔާއަށް ެ‬ ‫ނށްވެސް އެއ ކޮން އަޑެއްކަން އެނގޭނެ‬ ‫ނނަ‪ ،‬އެ އަޑަކުން އެންމެ ަ‬ ‫ދ ް‬ ‫ބގަނޑެއްގެ ގިނަމހުން ަ‬ ‫ހސާ ު‬ ‫ރތި‪ ،‬އެ ގައުމެއް ނުވަތަ އެ ި‬ ‫ގ‬ ‫މނަށްއެނ ޭ‬ ‫ކަހަލަ އަޑުކޮޅަކުން ތައްޔާރު ކޮށްފައިވާ ރާގު ކޮޅެކެވެ‪ .‬އެއ މިޔުޒިކްކޮޅަކަށްވެސް ވެދާނެއެވެ‪ .‬ނޫނ‪ ،‬އެން ެ‬ ‫އެހެންކަހަލަ އަޑުކޮޅަކަށްވެސް ވެދާނެއެވެ‪.‬‬ ‫ތސްވެގެން އަންނައިރު‪ ،‬ރާއްޖޭގެ ރަށްތަކުން‬ ‫ފ ި‬ ‫ރޭޑިއޯ މޯލްޑިވްސް ކޮންމެ ދުވަހަކުވެސް ފަށާނ ފަތިހުއެވެ‪ަ .‬‬ ‫އެންމެ އާދައިގެ އަޑެއްގެ ގޮތުގައި އިވޭނ‪ ،‬ހައު ގޮވާ އަޑާއި ކޮވަލި ގޮވާ އަޑެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪46‬‬ ‫ނ‬ ‫ބނުންކުރަމު ް‬ ‫ތށް ޭ‬ ‫ލ ރޭޑިއޯގެ ނަމުގައި ސްޓޭޝަން ހިންގިއިރު މިދެންނެވި ގޮ ަ‬ ‫ނަމަވެސް‪ ،‬އެންމެ ފުރަތަމަ މާ ޭ‬ ‫ބރުދުންމާރި ތާޅަފިލގެ އަޑެވެ‪.‬‬ ‫ގެންގޮސްފައިވަނ‪ެ ،‬‬ ‫ބދަލު‬ ‫ބދަލުވެ‪ ،‬އެމް‪.‬އައި‪.‬ބ‪.‬އެސް‪ .‬ގެ ދައުރުން ފެޢްޓިގެން‪ ،‬ސިގްނޭޗަރ ޓިޔުން ވަނ ަ‬ ‫ސަރުކާރުގެ ދަށަށް ަ‬ ‫ވ‬ ‫އލްމަރުޙޫމް އުސްތާޒް ނ‪.‬ތ‪ .‬ޙަސަންދދ ޓޭޕަކަށް އަޅުއްވައިގެން ސްރލަންކާއިން ގެންނަވާފައި ާ‬ ‫ބދަލު ކުރެވުނ‪ަ ،‬‬ ‫ކުރެވިފައެވެ‪ަ .‬‬ ‫ހައު ގޮވާ އަޑަކަށެވެ‪ .‬އެ ޓިޔުންވެސް ގޯހެއްނޫނެވެ‪ .‬ނަމަވެސް އޭގައިވެސް ދިވެހިވަންތަކަން ކުޑަވެފައި‪ ،‬ކޮވަލގެ އަޑުގައިވެސް‬ ‫ބއެއް އަޑުއަޑުވެސް އެ‬ ‫ބލު ކުރެވެއެވެ‪ .‬އަދި ރާއްޖެއިން ނުއިވޭ ަ‬ ‫ނނަކަމަށް އަޅުގަނޑުމެނަށް ގަ ޫ‬ ‫ތަންކޮޅެއް ބރައްޓެހިގޮތެއް ހު ް‬ ‫ޓޭޕުން އިވެއެވެ‪ .‬ނަމަވެސް އެއަށްވުރެ ރަނގަޅު އެހެން އެއްޗެއް ނެތމާ އަޅާނުލާ ތިބއެވެ‪.‬‬ ‫ގސްދުކުރ‪،‬‬ ‫ބނު ދަތުރުގައި‪ ،‬އަޅުގަނޑު ަ‬ ‫ލ ު‬ ‫ނ އޮތުމާއެކު‪ ،‬ސިފައިންނާއެކުގައި ކުރަން މި ި‬ ‫މިކަންތައް މިހެ ް‬ ‫ނ ކޮވެއްޔާއި ހާލުގެ އަޑު ރާއްޖޭގެ ރަށަކުން ރެކޯރޑް ކުރާށެވެ‪ .‬މި ފުރުޞަތު އަޅުގަނޑާއި ރުޝްދ ވަރަށްގިނަ‬ ‫ފަތިހު ތެދުވެގެ ް‬ ‫ލށެވެ‪.‬‬ ‫ފތިހު ތެދުވެގެން‪ ،‬ޓޭޕްރިކޯރޑަރ ހިފައިގެން ވަންނަނ ވަ ަ‬ ‫ށ‪ ،‬އުތމު ކަހަލަ ރަށްރަށުގައި ަ‬ ‫ބރަ ް‬ ‫ރަށްރަށުން ހޯދމެވެ‪ .‬ހއ‪ާ .‬‬ ‫ސ‬ ‫ބޑު އެހތެރިކަމެއްވެ ް‬ ‫ވރަށް ޮ‬ ‫ބދުއްރަޙުމާން ހއ‪ .‬އުތމު (އުތމު އާދަމްބެ) ގެ ަ‬ ‫މ ޢަ ު‬ ‫މިކަމުގައި‪ ،‬އަލްފާޟިލް އާދަ ް‬ ‫ބނުމަކ‪ ،‬ކޮވަލގެ އަޑު ހޯދުމެވެ‪ .‬ކުކުޅު ހައު‪ ،‬ގޭތެރޭގައި‬ ‫ބޑު ޭ‬ ‫ތރެއިން ރެކޯރޑް ކުރުމުގެ އެންމެ ޮ‬ ‫ލ ެ‬ ‫ބނެވެ‪ .‬ވަ ު‬ ‫އަޅުގަނޑުމެނަށް ލި ު‬ ‫ގެންގުޅުނަސް‪ ،‬ކޮވަލި އުޅޭނ ގަސްގަހުގައެވެ‪ .‬ދެއަޑު އެކުގައި ރެކޯރޑް ކުރެވޭނެ އެންމެ ފަސޭހަގޮތަކ‪ ،‬ފަތިސްވަމުން‬ ‫އަންނައިރު‪ ،‬އެއިވޭ އަޑުތައް ވަގުތުން ރެކޯރޑް ކުރުމެވެ‪ .‬ހަމަގައިމުވެސް‪ ،‬އޭރުން އެއަޑުތަކުން އިވޭނ‪ ،‬ރާއްޖޭގައި އުޅޭ ދޫނި‬ ‫ސޫފާ ސޫތްޕާއިއެކު‪ ،‬ކުކުޅު ހައުލުގެ އަޑެވެ‪.‬‬ ‫މއެކު‪ ،‬އަޅުގަޑުމެން ދެމހުން ސްޓޫޑިއޯ ތެރޭގައި ސިގްނޭޗަރޓިޔުން ތައްޔާރު‬ ‫ދަތުރު ނިންމާފައި މާލެ އާދެވު ާ‬ ‫ކޮށްފައި‪ ،‬ޑިރެކްޓަރ ޙަސަންދދ އަށް އިއްވާލމެވެ‪ .‬ޙަސަންދދ ވަރަށް ހިތްޕުޅު ހަމަޖެހުނެވެ‪.‬‬ ‫އ ކުރިއަށް‬ ‫މއަށްވެސް‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ ދައުލަތުގެ ރޭޑިއޯ‪( ،‬ކޮންމެ ނަމެއްގަ ި‬ ‫ނ މިއަދާއި ހަ ަ‬ ‫އެދުވަހުންފެށިގެ ް‬ ‫ދިޔަކަމުގައި ވިއަސް) ސްޓޭޝަން ފައްޓާނ‪ ،‬މިދެންނެވި ސިގްނޭޗަރޓިޔުނުންނެވެ‪.‬‬ ‫ބއިވެރިކޮށްދެއްވި ކަމަށްޓަކައި‬ ‫ބރުތަކުގެ ފަރާތުން ކުރި އެދަތުރުގައި ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސް ަ‬ ‫ރާއްޖޭގެ ސަލާމަތ ާ‬ ‫ބސް އަށާއި‪ ،‬ސާރޖެންޓް މަރުޙޫމް ރަންވިއްކާ އާދަމް‬ ‫ނިހާޔަތަށް ޝުކުރުވެރި ވަމެވެ‪ .‬އަދި ޚާއްޞަކޮށް ކެޕްޓަން ކަރޯ ޢައް ާ‬ ‫މވެ‪.‬‬ ‫މަނިކަށް އަދި ސާރޖެންޓް މަރުޙުމް ފިއްލަދޫ ޙުސެންމަނިކަށް ހިތުގެ ފުންމިނުން ޝުކުރުދަންނަވަ ެ‬

‫ކވެ‪ .‬ފިއްލަދޫގައި އަޅުގަނޑުގެ ސްކޫލްގެ އެކުވެރިއެއް ހުންނަވައެވެ‪ .‬އެއ‪،‬‬ ‫ހއ‪ .‬ފިއްލަދޫއަށް ކުރި ދަތުރެ ެ‬ ‫ސ‪ ،‬ލިޔުއްވާ ލިޔުންތަކުންވެސް‪،‬‬ ‫ޤާސިމް މުޙަންމަދެވެ‪ .‬މަޖދިއްޔާ ސްކޫލްގެ އަޅުގަނޑުމެން ކްލާހުގެ ފަރާތުން ނެރޭ މަޖައްލާގައިވެ ް‬ ‫ޤާސިމަކ ކުޅަދާނަ ލިޔުންތެރިއެއްކަން އަޅުގަނޑަށް އެނގެއެވެ‪ .‬އަދި ހަމަގައިމުވެސް އަޅުގަނޑުމެން އެހެން ކުދިންނަށްވުރެ ދުލާއި‬ ‫ގަލަމަށްވެސް މާކުޅަދާނަކަން އެނގެއެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪47‬‬ ‫ބނުމަކ‪ ،‬ރޭޑިއޯ މުއްސަނދި ވާނެކަހަލަ‬ ‫ޑ ޭ‬ ‫ބ ު‬ ‫އަޅުގަނޑު ރާއްޖެތެރޭގެ ރަށްރަށަށް ދަތުރުކުރުމުގެ އެންމެ ޮ‬ ‫ތ‬ ‫ލ ު‬ ‫އކައިގެން‪ ،‬ރަށުގެ ޢާންމު ޙާ ަ‬ ‫މެޓރިއަލް ހޯދަން މަސައްކަތްކުރުމެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑަށް ދެވޭ ހަމަ ކޮންމެ ރަށަކުން‪ ،‬މހުނާ ވާހަކަދަ ް‬ ‫ބލަމެވެ‪ .‬ދިވެހިންގެ ޒަމާންވ އާދަކާދައާ‬ ‫ބތޯވެސް ަ‬ ‫ބންޖެއް ފަރިއްސެއް ލި ޭ‬ ‫ބލަމެވެ‪ .‬އަދި ލަވައެއް‪ ،‬ރައިވަރެއް‪ަ ،‬‬ ‫ދެނެގަނެވޭތޯ ަ‬ ‫ނ‬ ‫މިޔުޒިކާ ގުޅިފައިހުރި ގުޅުން އޮޅުން ފިލުވުމަށެވެ‪ .‬އަދި ހަމައެއާއެކު‪ ،‬ދިވެހިތާރޚްގެ ތެރެއިން ތުންތުންމަތިން ދެކެވެމުން އަން ަ‬ ‫ވަރަށްގިނަ ވާހަކަވެސް‪ ،‬އަޅުގަޑުމެން ހޯދަން މަސައްކަތް ކުރމެވެ‪.‬‬ ‫ދންނަވާ‪ ،‬އެކަމަށް‬ ‫ބނުން ކަމުގައި ަ‬ ‫ހ މުސްކުޅިލަވަ ހޯދަން ޭ‬ ‫ބއްދަލުކޮށް ދިވެ ި‬ ‫ހއ‪ .‬ފިއްލަދޫއަށްގޮސް‪ ،‬ޤާސިމާ ަ‬ ‫މަސައްކަތް ކޮށްދެއްވުމަށް އެދުނމެވެ‪.‬‬

‫ބނުއްވ ތިކަމާހާސްނުވާށެވެ‪ .‬ހޯދަންވެގެން ތިޔަ އުޅެނ ކޮންކޮން ލަވަ ލަވައެއްތޯ‬ ‫ގާސިމް ު‬

‫ބއެއް ރަށްރަށުން‬ ‫ނ ކަމުގައެވެ‪ަ .‬‬ ‫ބނު ް‬ ‫ބލަން ދާން‪ "...‬މިލަވަ ޭ‬ ‫އައްސަވާލެއްވިއެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑު ދެންނެވ‪" ،‬ޖެހި މި ތާރައިގެ ކުޅި ަ‬ ‫އކުގައި ލަވަ ފުރިހަމަ ކުރަން‬ ‫އލަވަ ކިޔުއްވި ވާހަކަވެސް ދެންނެވމެވެ‪ .‬ނަމަވެސް‪ ،‬އެމހުންނަށްވެސް ެ‬ ‫ދަންނަމހުންލައްވާ ެ‬ ‫ސ‬ ‫ބއިކަމުގައި ދެންނެވމެވެ‪ .‬މިއުޅެނ ފުރިހަމައަށް އެލަވަ އެކުގައި ހޯދޭތޯ ކަމުގައިވެ ް‬ ‫ނޭގޭތ‪ ،‬ރެކޯރޑް ކުރެވިފައިވަނ‪ ،‬އެއް ަ‬

‫ބއިތުތައް ހުރ‬ ‫ތ އޭނާއަށްވެސް އެނގިލައްވާ ކަމުގައެވެ‪ .‬އެ ަ‬ ‫ބއި ު‬ ‫ބނުއްވ‪ ،‬ވަރަށްގިނަ ަ‬ ‫ސމް ު‬ ‫ޤާސިމަށް ދެންނެވމެވެ‪ .‬ޤާ ި‬ ‫ބންކަމެއް މާރަނގަޅަކަށް ސާފެއް ނުވެއެވެ‪.‬‬ ‫ތަރުތ ު‬ ‫ކޮންމެއަކަސް އެރޭ އެލަވައާއި އަދި އިތުރު އެހެން ލަވަވެސް‪ ،‬އަޅުގނޑުމެނަށް ކިއުއްވައިދެއްވ‪ ،‬ޤާސިމެވެ‪.‬‬

‫ދަންނަވަންތޯއެވެ؟ އެރޭގެ ކުރިއަކުން ޤާސިމްގެ ގިނަ ހުނަރުތަކުގެ ތެރޭގައި‪ ،‬ލަވަކިޔުމާއި މިޔުޒިކް‪ ،‬ހުންނަކަމެއް އަޅުގަނޑު‬ ‫ބކެވެ‪ .‬ޝާޢިރެކެވެ‪ .‬އަދި އަތުލިޔުން ރތި‪ ،‬ކުޅަދާނަ‬ ‫ނުދެނަހުރމެވެ‪ .‬މަޖދިއްޔާގައި އުޅުއްވިއިރު‪ ،‬އޭނާއަކ މޮޅު އަދ ެ‬ ‫ބކަލެއްކަމެއް އޭރަކު އަޅުގަނޑަކަށް ނޭގެއެވެ‪.‬‬ ‫ލިއުއްވުންތެރިއެއްވެސް މެއެވެ‪ .‬ނަމަވެސް‪ ،‬މނާއަކ‪ ،‬މިހާރއްޗަށް ލަވަކިޔުއްވާ ޭ‬ ‫ބޔަކަށް ޤާސިމްގެ‬ ‫މި ލަވަ ހިފައިގެން މާލެއައިސް ރޭޑިއޯއިން ފުރަތަމަ ފޮނުވާލި ދުވަހުވެސް‪ ،‬ގިނަ ަ‬ ‫ބނެވެ‪.‬‬ ‫ބއް ލި ު‬ ‫ބޑު ތަރުޙ ެ‬ ‫ކިޔުއްވުމާއި‪ ،‬ކިޔުއްވުމުގެ ފަށުވި ކަމުގެ މައްޗަށް ޮ‬

‫މިއ އެހެން ދަތުރެކެވެ‪ .‬މ‪ .‬މުއްޔަށް އަޅުގަނޑު ކުރި ދަތުރެކެވެ‪ .‬މ‪ .‬އަތޮޅު މުލި މިއ‪ ،‬އަޅުގަނޑުގެ‬ ‫ބދުﷲ ދދ އާއި‬ ‫ބއިން ކަމަށްވާ އަލްމަރުޙޫމް ޢަ ު‬ ‫ބޑު ގުޅުމެއް އޮންނަ ރަށެކެވެ‪ .‬އެރަށު އިރުމަތގޭ ދެ ެ‬ ‫ޢާއިލާއާ ވެސް ވަރަށް ޮ‬ ‫ބއެކެވެ‪ .‬އެގޮތުން މުއްޔަށް މި ކުރި ދަތުރަކ‪ ،‬ޢާއިލ ދަތުރެއް‬ ‫ބދުލް ހާދ އަކ‪ ،‬އަޅުގަނޑުމެންގެ ވަރަށް ގާތް ަ‬ ‫އަލްފާޟިލް ޢަ ު‬ ‫ނަމަވެސް‪ ،‬އަޅުގަނޑު ދިޔައ‪ ،‬ރެކޯރޑް ކުރެވޭ ގޮތަށް ތައްޔާރުވެގެންނެވެ‪.‬‬ ‫އެރަށުގެ މަޝްހޫރު ކެޔޮޅެއް ކަމުގައިވާ‪ ،‬ވާރުގޭ އާދަންފުޅުގެ ގެއަށް ދިޔައ‪ ،‬ކޮންމެވެސް ކަހަލަ ވާހަކައެއް‬ ‫ލށެވެ! ރާއްޖެތެރެއިން ރަށަކަށް ދެވިއްޖިއްޔާ އަޅުގަނޑުގެ އާދައިގެ މަތިންނެވެ‪ .‬ކޮންމެވެސް މހެއްގެ‬ ‫ބ ާ‬ ‫ބތޯ ަ‬ ‫ނުވަތަ ލަވައެއް ލި ޭ‬ ‫އކަން އެނގިގެންނެވެ‪.‬‬ ‫ބލެ ް‬ ‫ބކަނ ަ‬ ‫ބލުން ޝާފިއަތު އަކ‪ ،‬ވަރަށް ރއްޗަށް ލަވަ ކިއުއްވާ ޭ‬ ‫ބކަ ަ‬ ‫ފަރާތުން‪ ،‬އާދަންފުޅުގެ އަނ ި‬ ‫އަޅުގަނޑު މިހާރު މިއުޅެނ ޝާފިއަތު ކިޔައިދެއްވި ލަވަތަކުގެ ވާހަކަ ދައްކާކަށް ނޫނެވެ‪ .‬ޝާފިއަތުގެ‬ ‫ފިރިކަލުން މަރުޙޫމް އާދަންފުޅު ރޭޑިއޯ މޯލްޑިވްސްއަށް ކުރެއްވި އާދައާ ޚިލާފު ހަދިޔާއެއްގެ ވާހަކަ ދަންނަވާށެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪48‬‬ ‫ލ‬ ‫އަޅުގަނޑު އާދަންފުޅު އަރިހުން އެދުނ‪ ،‬މަސްވެރިއެއްގެ ޙަޔާތުން ދުވަހެއް އަޅުގަނޑަށް ތަފްޞ ް‬ ‫ބށެވެ‪.‬‬ ‫ބނާ ނަމަވެސް ރަށަށް އާދެވޭ ހިސާ ަ‬ ‫ބނައިގެން ނުވަތަ ނު ާ‬ ‫ގން މަހަށްގޮސް‪ ،‬މަސް ާ‬ ‫ކޮށްދެއްވުމަށެވެ‪ .‬ފަތިހު ފުރައި ެ‬ ‫ގ އެކުވެރިއެއް ކަމަށްވާ‬ ‫ޝފިއަތު އަދި އެމހުން ެ‬ ‫ާ‬ ‫ނ‬ ‫ނހެނު ް‬ ‫އދަންފުޅާ އޭނާގެ އަ ް‬ ‫މ‪ .‬މުލ ވާރުގޭ އަލްމަރުޙޫމް ާ‬ ‫ގ ޑްރެމަޓައިޒްޑް ވާރސަން އެކެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑަށް‬ ‫އަޙުމަދުފުޅު‪ ،‬ރޭޑިއޯ މޯލްޑިވްސްއަށް ދިނ‪ ،‬މަސްވެރިއެއްގެ ޙަޔާތުން ދުވަހެއް ެ‬ ‫ދށެވެ‪.‬‬ ‫ބނެ ޭ‬ ‫ނކަލް ކަންތައްތައް ު‬ ‫ބއެއް ޓެކް ި‬ ‫ޖެހުނ‪ ،‬ހަމައެކަނި‪ަ ،‬‬ ‫ބނެދިނމެވެ‪ .‬ޑްރާމާގެ‬ ‫ނ އަޅުގަނޑު އުޅޭތ‪ ،‬އަޑުތައް ސެޓްކުރަންޖެހޭނެ ގޮތް ު‬ ‫އެންމެ މައިކްރޯފޯނެއް ހިފައިގެ ް‬ ‫ހުރިހާ ޑަޔަލޯގް އަކާއި ސައުންޑް އިފެކްޓްސްއެއް‪ ،‬މި ތިންމހުން ހަމަޖެއްސިއެވެ‪.‬‬ ‫ބން‪ ،‬ފިރިމހާ‬ ‫ނ ފިރިމހާއަށް ގޮވާ ހިސާ ު‬ ‫ނހެނު ް‬ ‫ހށްދާން އަ ް‬ ‫ދަންނަވަންތޯއެވެ؟ މަސްވެރިޔާ ފަތިހު މަ ަ‬ ‫ބން‪ ،‬ކަނޑުމަތގައި‬ ‫އޗެއް ހިފައިގެން‪ ،‬އެއްދޯނިން މަހަށްދާއެކުވެރިޔާ ގޮވައިގެން މަހަށް ފުރާހިސާ ު‬ ‫ހޭލައިގެން އަންހެނުންދިން ކާއެ ް‬ ‫ށ‬ ‫ބނާ ގޮތް‪ ،‬ވަރަ ް‬ ‫ނތައްތަކާ‪ ،‬އައިނަށް އަރާ އެންއުކާގޮތާ މަސް ާ‬ ‫ބއެއް ޙާދިސާއާ މަސްއައިން ފެނިގެން ދެން ކުރާ ކަ ް‬ ‫ދިމާވާ ަ‬ ‫ރއްޗަށް ފޯރިއާއެކު އާދަންފުޅާ އަހުމްދުފުޅު ތަމްސލް ކޮށްދިނެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑަށް ޖެހުނުހާވެސް މަސައްކަތަކ‪ ،‬ރެކޯރޑަރުގެ ސްވިޗް‬ ‫ބހައިގެން‪،‬‬ ‫ގން ރަށަށްއައިސް މަސް ަ‬ ‫ބނާ ނިމި ެ‬ ‫ހގެ މަސްވެރިކަންވެސް ވަރަށް ރަނގަޅެވެ‪ .‬މަސް ާ‬ ‫އޮންކޮށް އޮފްކޮށްލުމެވެ‪ .‬އެދުވަ ު‬ ‫ގއަށް އައިސް އަންހެނުންނާ ޙަވާލުކުރެއެވެ‪.‬‬ ‫ބއި ހިފައިގެން ެ‬ ‫އާދަންފުޅަށްވ ަ‬ ‫ބއިވެރިވެއްޖެއެވެ‪ .‬މަސް‬ ‫ބން ޑްރާމާގައި ަ‬ ‫ހސާ ު‬ ‫ބއެވެ‪ .‬ޝާފިޔަތު ގޭ ދޮރާއްޓާ ި‬ ‫ނންގެ ަ‬ ‫ދެން އެޖެހުނ‪ ،‬އަންހެ ު‬ ‫ކެނޑުމާ މަސް ކެއްކުމަށް ދަންދެން ޝާފިޔަތުގެ ކުޅަދާނަކަން އިވިގެންދެއެވެ‪ .‬ޑްރާމާ ނިމެނ‪ ،‬ދެމަފިރިން ކައިގެން އޮށޯންނަ‬ ‫ބންނެވެ‪.‬‬ ‫ހިސާ ު‬ ‫ތން ހުރިކަމުގައިވ ނަމަވެސް‪،‬‬ ‫ބއެއް ތަން ަ‬ ‫ހ ަ‬ ‫އާދެ މިއ‪ ،‬ހަމަ އާދަޔާ ޚިލާފު އުފެއްދުމެކެވެ‪ .‬އެޑިޓް ކޮށްލަންޖެ ޭ‬ ‫ޖުމްލަކޮށް ރަނގަޅެވެ‪ .‬މާލެއައިސް ޑްރާމާ އެޑިޓްކޮށް ނިމިގެން އަޑުއަހާލމެވެ‪ .‬އެ ދުވަސްވަރު ރޭޑިއޯ މޯލްޑިވްސްގެ ޙާލަތާއި‪،‬‬ ‫ނން އެހެން އެއްވެސް ގޯހެއް ނެތެވެ‪.‬‬ ‫ރެކޯރޑް ކުރަން ގެންގުޅުނު އިކްވިޕްމަންޓްގެ ގޮތުން ދިމާވިކަމެއް ޫ‬ ‫ވ‬ ‫އޭގެ އަހަރުތަކެއް ފަހުން‪ ،‬އަޅުގަނޑު ހޮލެންޑްގައި ޑްރާމާ ކިޔަވަމުން ދިޔަ ދުވަސްވަރު‪ ،‬އަޅުގަނޑުމެން ލައް ާ‬ ‫މިވައްތަރުގެ ޑްރާމާއެއް ކުޅުވިއެވެ‪ .‬އެމހުން ދަސްކޮށްދިންގޮތުން‪ ،‬ސްޕޮންޓޭނިއަސް ޑްރާމާ ނުވަތަ ވަގުތުން ކުޅޭ ޑްރާމާއަކ‪،‬‬ ‫ބޑު އެއް‬ ‫ބޑަށް ފަރިތަކޮށްގެން މެނުވ‪ ،‬ކުރަން ހެޔޮވާވަރުގެ ކަމެއް ނޫނެވެ‪ .‬އެންމެ ޮ‬ ‫ވަރަށް މޮޅު ރޭވުމެއްގެ ދަށުން‪ ،‬ވަރަށް ޮ‬ ‫ބބަކ‪ ،‬ޕްރޮޑިޔުސަރުގެ އަތުން މުޅި ޑްރާމާގެ ކޮންޓްރޯލް ގެއްލިގެން ދިއުމެވެ‪.‬‬ ‫ސަ ަ‬ ‫ފޅު ރެކޯރޑް‬ ‫ދ އެމހުންގެ އެކުވެރި އަޙުމަދު ު‬ ‫އތު އަ ި‬ ‫ނން ޝާފި ަ‬ ‫އނާގެ އަންހެ ު‬ ‫މ‪ .‬މުލ ވާރުގޭ އާދަންފުޅާއި ޭ‬ ‫ކޮށްދިން ޑްރާމާގައި‪ ،‬ޕްރޮޑިޔުސަރުއަތުގައި ކޮންޓްރޯލް އޮތް އެންމެ ހިނދުކޮޅެއްވެސް އައިހެނެއް ހއެއް ނުވެއެވެ‪ .‬ޕްރޮޑިޔުސަރު‬ ‫އަތުގައި އޮތ‪ ،‬ޓޭޕް ރެކޯރޑަރާއި މައިކްރޯފޯންއެވެ‪ .‬ޕްރޮޑިޔުސަރު ހުރ ޙައިރާންވެގެން އަންތަރސްވެފައެވެ‪ .‬މި ތިންމހުނަށް‬ ‫ދންވ އެއްވެސް‬ ‫އވާ ހަމަ އެންމެ އަކުރެއްވެސް ނެތި‪ ،‬އަދި ހަ ަ‬ ‫ލއް ފުރިހަމަކަމުންނެވެ‪ .‬ލިޔެފަ ި‬ ‫އެމހުންގެ މަސައްކަތް އެނގޭ ެ‬ ‫ގޑިއިރުގެ ރޭޑިއޯ ޑްރާމާއެއް ކުޅެލއެވެ‪ .‬އަޅުގަޑު ކުރިހާވެސް ކަމަކ‪ ،‬އެ ޑްރާމާ ރެކޯރޑްކުރުމެވެ‪.‬‬ ‫ބއި ަ‬ ‫ނލާ‪ަ ،‬‬ ‫ބނެދިނުމަކާ ު‬ ‫ގޮތެއް ު‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪49‬‬ ‫މިއަދުވެސް‪ ،‬އަޅުގަނޑުގެ ހިފޭއްޓުމެއްނެތް ޝުކުރު‪ ،‬މ‪ .‬މުލ ވާރުގޭ އަލްމަރުޙުމް އާދަންފުޅާއި އޭނާގެ‬ ‫ދ‬ ‫ބފުޅުންގެ ތެރެއިން‪ ،‬މިއަ ު‬ ‫ތ އަދި އެމހުންގެ ރަޙުމަތްތެރިޔާ އަހުމަދު ފުޅަށް ފޮނުވަމެވެ‪ .‬އެ ޭ‬ ‫އަންހެނުން މަރުޙޫމާ ޝާފިޔަ ު‬ ‫ނށް މާތް ﷲ ސުވަރުގޭގެ ނިޢުމަތް މިންވަރު ކުރައްވާށިއެވެ! އާމން‪....‬‬ ‫ބފުޅުން ަ‬ ‫ދުނިޔޭގައި ނެން ޭ‬ ‫މި‬

‫މައުޞޫޢުއިން‬

‫ދުރަށް‬

‫ދވޭނ‪،‬‬ ‫ެ‬

‫ޝާފިޔަތު‬

‫ނ‬ ‫ކިޔައިދި ް‬

‫ލަވައިގެ‬

‫ވާހަކަވެސް‬

‫ނނަވައިލާފައެވެ‪.‬‬ ‫ދަ ް‬

‫ބލަން ދާން‪ "...‬ފުރަތަމަ ރޭޑިއޯ މޯލްޑިވްސްއަށް ކިޔައިދިނ ޝާފިއަތުއެވެ‪ .‬ނަމަވެސް އެލަވައިގެ ހުރިހާ‬ ‫"ޖެހިމިތާރައިގެ ކުޅި ަ‬ ‫ބން އެލަވަ އެއްކޮށް ފުރިހަމައެއް ނުވެއެވެ‪ .‬ނަމަވެސް އަޅުގަނޑު އެލަވަ ރޭޑިއޯ މޯލްޑިވްސްގެ‬ ‫ބ ު‬ ‫ބއިތުތައް ހަނދާން ނުވުމުގެ ސަ ަ‬ ‫ަ‬ ‫ބނުން ކުރމެވެ‪.‬‬ ‫ޕްރޮގްރާމްތަކުގައި ޭ‬ ‫ބފުޅުންވެސް ވަޑައިގަތެވެ‪ .‬އެ‬ ‫ބއެއް ޭ‬ ‫ފަހުން އަޅުގަނޑު މުއްޔަށް ކުރި ރަސްމދަތުރެއްގައި ޓވ މޯލްޑިވްސްގެ ަ‬ ‫ފަހަރު ޝާފިޔަތު ޓވ އަށްވެސް އެ ލަވަ ކިޔުއްވައިދެއްވިއެވެ‪.‬‬

‫ގން ކުރި ދަތުރެކެވެ‪.‬‬ ‫ބ ެ‬ ‫ދށް ދަޢުވަތު ލި ި‬ ‫ބޑުމައުލޫ ަ‬ ‫ބއްވި ޮ‬ ‫ރ‪ .‬އަތޮޅު ކަނދޮޅުދޫގައި އެންމެފަހުން ޭ‬ ‫ބދުﷲ ވަޙދެވެ‪ .‬އަޅުގަޑުމެން ދަތުރުކުރ‪ ،‬އެމައުލޫދަށް ދަޢުވަތު‬ ‫އަތޮޅުވެރިކަމުގައި ހުންނެވ‪ ،‬އަލްފާޟިލް މަރުޙޫމް މަންދޫ ޢަ ު‬ ‫ބފުޅެއްގެ ގޮތުގައި ވަޑައިގަތ‪ ،‬ފަޟލަތުއް‬ ‫ބފުޅުންނާ އެކުގައެވެ‪ .‬މާލެއިން އެންމެ އިސް ޭ‬ ‫އެރުވިގެން މާލެއިން ވަޑައިގެން ޭ‬ ‫ޝައިޚު އަލްމަރުޙުމް މުޙަންމަދު ޖަމލުދދ އެވެ‪.‬‬ ‫މައުލޫދުގެ ކަންތައްތަކުގެ ތެރޭގައި‪ ،‬މާގިނަ ރެކޯރޑިންގ އަޅުގަޑަށް އެއް ނުކުރެވުނަސް‪ ،‬އެދަތުރުގައި‬ ‫ރެކޯރޑްކޮށް ރޭޑިއޯއިން ފޮނުވަންފެށި ލަވައެއް‪ ،‬ޗާރޓްގެ އެއްވަނައިގާ ދުވަސްގަނޑެއްވަންދެއް އޮތެވެ‪ .‬އެ ލަވައަކ‪ ،‬އެރަށު ތިން‬ ‫ބރަށް ދާން‪ "....‬މިލަވައެވެ‪.‬‬ ‫ބ ދޫންޏާ‪ ،‬ހިނގާށެ ޭ‬ ‫ބ ޭ‬ ‫އަންހެން ކުދިން ކިޔައިދފައިވާ‪" ،‬ކެޔޮޅާ ޭ‬

‫އަޅުގަނޑު ރޭޑިއޯއާއި ގުޅުނު އިރުވެސް ކޮންމެ ރަމަޟާން މަހެއްގައި‪ ،‬ރޭޑިއޯއިން ކރިތި ރަސޫލާގެ ސރަތު‬ ‫ފޮނުވަމުން ގެންދެއެވެ‪ .‬އެދުވަސްވަރު ސރަތު ފޮނުވަމުން ގެންދިޔައ‪ ،‬ސދާ ލައިވްކޮށެވެ‪.‬‬ ‫އަޅުގަނޑަށް އެނގިފައިވާ ގޮތުގައި‪ ،‬އެންމެފުރަތަމަ ރޭޑިއޯއިން ސރަތު ވިދާޅުވެދެއްވ‪ ،‬މ‪ .‬އެންދެރިމާގޭ‬ ‫ބއިގަޑިއިރު ވަންދެން ލައިވްކޮށް މިކަހަލަ‬ ‫ބރާހމާއި ގ‪ .‬ރެޑިއަމްގޭ އަލްފާޟިލް ވަޙދު އަޙުމަދުއެވެ‪ަ .‬‬ ‫ބސް އި ު‬ ‫އަލްފާޟިލް ޢައް ާ‬ ‫ނ‬ ‫ށ އެކަން ކުރެވެ ް‬ ‫އނޫން ގޮތަކަ ް‬ ‫ވތަ ފަސޭހަވެގެންނެއް ނޫނެވެ‪ެ .‬‬ ‫ޕްރޮގްރާމެއް އޭރު ގެންގޮސްފައިވަނ‪ ،‬އެކަން ރަނގަޅުވެގެން ނު ަ‬ ‫ނެތުމުންނެވެ‪ .‬ރެކޯރޑް ކުރާނެ ސްޓޫޑިއޯއެއް‪ ،‬ރެކޯރޑްކުރާނެ އޯޑިއޯ ޓޭޕެއް އަދި އެކަމަށް ޚާއްޞަކުރާނެ އިކްވިޕްމަންޓްވެސް‬ ‫ނނެވެ‪.‬‬ ‫ބ ް‬ ‫ބ ު‬ ‫ނެތުމުގެ ސަ ަ‬ ‫ލ އެއްޗެއް ކިޔަމުން ގެންދިއުމަކ‪ ،‬ފަސޭހަކަމެއް ނޫނެވެ‪ .‬އަނެއްކޮޅުގައި‬ ‫ބއިގަޑިއިރުވަންދެން ހުއްޓާނު ާ‬ ‫ަ‬ ‫ބއްސެއް‬ ‫ނމެ ކަމެއްވެސް‪ ،‬ދިމާވެދާނެއެވެ‪ .‬ހަމަ ކުއްލިއަކަށް ކިނ ި‬ ‫ތ ް‬ ‫ބ އެހުންތެރިންނަށް އުދަނގޫވެދާނެ ކި ަ‬ ‫ރޭޑިއޯއިން އަޑުއަހަންތި ޭ‬ ‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪50‬‬ ‫އަޅަން ޖެހިދާނެއެވެ‪ .‬ކެއްސައިގަނެފާނެއެވެ‪ .‬އަދި އެނޫނަސް އިތުރު އެތައް އެތައް ކަމެއް ކުރިމަތި ވެދާނެއެވެ‪ .‬މިގޮތަށް ނޭނގި‬ ‫ގތު އޮޕަރޭޓް ކުރަން އިންނަ އޮޕަރޭޓަރަށްވެސް ޙައްލު ކުރެވޭނެ ކަންތައްތަކެއް ނޫނެވެ‪.‬‬ ‫ދިމާވެދާނެ ކަންތައްތަކަކ‪ ،‬އެވަ ު‬ ‫ނ‬ ‫ކން ކޮށްދި ް‬ ‫މި ހުރިހާ އުދނގޫ ތަކަކާއި އެކުވެސް‪ ،‬ލައިވްކޮށް ސިޔަރަތު ރޭޑިއޯއިން ފޮނުވިކަން އެއ‪ ،‬އެ ަ‬ ‫ތ‬ ‫އދި ޚާއްޞަ ގޮތެއްގައި ކރި ި‬ ‫ގއިމެނުވ ފާހަގަ ނުކުރެވެއެވެ‪ަ .‬‬ ‫ބޑު ހެޔޮކަމެއްގެ ގޮތު ަ‬ ‫ނ ވަރަށް ޮ‬ ‫ށ ކޮށްދި ް‬ ‫މހުން‪ ،‬ރައްޔިތުންނަ ް‬ ‫އލްފާޟިލް ވަޙދު އަޙުމަދަށް‬ ‫ބރާހމާއި ަ‬ ‫އ ު‬ ‫ބސް ި‬ ‫ރޑިއޯއިން ކިޔުއްވައިދެއްވި‪ ،‬އަލްފާޟިލް ޢައް ާ‬ ‫ރަސުލާގެ ސރަތު ލައިވްކޮށް ޭ‬ ‫ބފުޅުން އެކަން ކޮށްދެއްވ‪ ،‬އެކަމަށް އެއްވެސް އުޖޫރައެއް‬ ‫އިޚްލާޞްތެރިކަމާއެކު‪ ،‬މިއަދުވެސް ޝުކުރު ދަންނަވަން ޖެހެއެވެ‪ .‬އެ ޭ‬ ‫ލިބޭތއެއް ނޫނެވެ‪ .‬ހަމަ އެކަން ކޮށްދެއްވާ ހިތްޕުޅުންނެވެ‪.‬‬ ‫ކކެވެ‪ .‬އަދި‬ ‫ބފުޅުން ތަ ެ‬ ‫ދެވަނަފަހަރަށް ރޭޑިއޯއިން ސރަތު ފޮނުވިއިރު ސރަތު ކިޔައިދެއްވ މުޅިން އެހެން ޭ‬ ‫މުޅިން އެހެން ގޮތަކަށެވެ‪.‬‬

‫ރޭޑިއޯ މޯލްޑިވްސްގެ ޙަޔާތުގެ ވަރަށްކުރކޮޅު‪ ،‬އަޅުގަނޑުގެ ފުރަތަމަ މަސައްކަތްތަކުގެ ތެރޭގައި‪ ،‬ކރިތި‬ ‫ރތަމަ ކުރިކަމަކ‪ ،‬ސރަތު ކިޔައިދެއްވާނެ‬ ‫ތށް ޚިޔާލު ކުރެވުނެވެ‪ .‬އެގޮތުން ފު ަ‬ ‫ރަސޫލާގެ ސރަތު‪ ،‬ރެކޯރޑްކޮށްގެން‪ ،‬ފޮނުވާގޮ ަ‬ ‫ބފުޅުން ހޯދުމެވެ‪.‬‬ ‫ޭ‬ ‫ބވާނ‪ ،‬ކޮންމެވެސް މައުލޫދު ގުރޫޕެއްގައި‬ ‫ތއް ަ‬ ‫ބފުޅުން ި‬ ‫އެދުވަސްވަރު މާލޭގައި އަޑު ރތިކަމަށް މަޝަހޫރު ޭ‬ ‫ގރޫޕަކ‪" ،‬މިސްކިއްޔާ" މައުލޫދު‬ ‫ނުވަތަ ކޮންމެވެސް މިޔުޒިކު ގުރޫޕެއްގައެވެ‪ .‬މާލޭގައި މައުލޫދު ކިޔުމަށް އެންމެ މަޝްހޫރު ދެ ް‬ ‫ބރިއްޔާ" މައުލޫދު ގްރޫޕެވެ‪.‬‬ ‫ގްރޫޕާއި "ޢަން ަ‬ ‫ބފުޅުން ހޮވުމަށް އަޅުގަނޑު މަޝްވަރާ ކުރ‪ ،‬އައްޝޭއިޚް‬ ‫ކރިތި ރަސޫލާގެ ސރަތު ރެކޯރޑްކުރުމަށް ޭ‬ ‫ށ‬ ‫ބފުޅުން ހޮވައިގެން ކުރިއަ ް‬ ‫ތން ޭ‬ ‫މުޙަންމަދު ޖަމލުދދ އާއެވެ‪ .‬އެމަނިކުފާނުން ލަފާދެއްވ‪ ،‬އަޑު ރަނގަޅުކަމަށް ފާހަގަކުރެވޭ ދެ ި‬ ‫އޕަ އަލްމަރުޙޫމް އަލ ނަޞރު ލައްވާ އެކަން ކުރުވުމަށެވެ‪.‬‬ ‫ބ ް‬ ‫ދިއުމަށެވެ‪ .‬ޝެޢިޅްޖަމލް ދދ ލަފާދެއްވ‪ ،‬އަޅުގަނޑުގެ ަ‬ ‫ބއްޕަ‬ ‫ބއްޕަ ވެފައި‪ ،‬އަޅުގަނޑު އެވަގުތު ރޭޑިއޯގައި އަދާކުރަމުންގެންދާ މަގާމުގެ ގޮތުން‪ ،‬ހަމައެކަނި ަ‬ ‫ނަމަވެސް‪ ،‬އަޅުގަނޑުގެ ަ‬ ‫ހމައެއް ނުޖެހުނެވެ‪ .‬އެހެންކަމުން‪ ،‬އަޅުގަނޑުމެން (ޖަމލު ދދ އާ އަޅުގަނޑު) ހޮވި ޓމަކ‬ ‫ލައްވާ އެކަން ކުރުވާކަށް ހިތް ަ‬ ‫ތިރގައި އެވަނއެވެ‪.‬‬ ‫‪ .1‬އަލްފާޟިލް މަރުޙޫމް ޢަލ ނަޞރު‬ ‫‪ .2‬އަލްފާޟިލް މަރުޙޫމް މުޙަންމަދު ތައުފޤް (ހާޖަރާގެ)‬ ‫‪ .3‬އަލްފާޟިލް ވަޙދު އަޙުމަދު (ރެޑިއަމް ވަޙދު) އެވެ‪.‬‬ ‫ވަޙދު އަޙުމަދަކ އަޅުގަނޑުމެންގެ މުއައްޒަފެކެވެ‪ .‬އޭނާއަކ‪ ،‬ރތި އަޑެއްގެ ވެރިއެކެވެ‪ .‬އެހެންކަމުން ވަޙދު‬ ‫އަޅުގަނޑުމެން ހޮވ‪ ،‬އޭނާވެސް އެކަމަށް އެދިވަޑައިގަތުމާއެކުގައެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪51‬‬ ‫ށ‬ ‫ބގައި އަންނަ ޙާދިސާތަކާއި ގުޅޭގޮތަ ް‬ ‫ބހިސާ ު‬ ‫ބ ކުރުމުގެ ގޮތުން‪ ،‬ސިޔަރަތުގެ އެކި ހިސާ ު‬ ‫އާދެ މިފަހަރު ތަޖުރި ާ‬ ‫މަދަޙަ ތައްޔާރުކޮށް‪ ،‬ސިޔަރަތުގެ ތެރޭގައި މަދަޙަ ފޮނުވުނެވެ‪ .‬މިކަމަކ‪ ،‬ވަރަށް އުނދަގޫ‪ ،‬އަދި އެހާމެ އާކަމަކަށް ވިއެވެ‪ .‬ފުރަތަމަ‬ ‫ބފުޅަކުގެ އަޑު ރެކޯރޑް ކުރުމުގައި އެރި‬ ‫ބއިގެން‪ 15 ،‬މިނިޓަކުން ޭ‬ ‫ބއިތިއް ަ‬ ‫ބފުޅުން އެއްކޮށް ަ‬ ‫ކަމަކަށް މެދުވެރިވ‪ ،‬ތިން ޭ‬ ‫ބފުޅަކު ކިޔުއްވާފައިވެސް‬ ‫އފަހަރު އެރެކޯރޑިން ހެދުނެވެ‪ .‬ފަހުންފަހުން އައިސް‪ ،‬ހަމައެކަނި އެއް ޭ‬ ‫ދަތިތަކެވެ‪ .‬އެހެން ނަމަވެސް‪ެ ،‬‬ ‫ބފުޅަކު ލައްވާވެސް އެއް ދިގުމިނެއްގެ ކިޔުންތަކެއް ރެކޯރޑް‬ ‫ބކުން‪ ،‬ކޮންމެ ޭ‬ ‫ހުންނާނެއެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑު މަސައްކަތް ކުރ‪ ،‬ތަރުތ ަ‬ ‫ކުރާށެވެ‪.‬‬ ‫ނ‬ ‫ސިޔަރަތު ކިޔަމުންދާއިރު ދޭތެރެ ދޭތެރެއިން މަދަޙަ ފޮނުވުމަކ އެދެވޭ ކަމެއްކަމަށް ނުފެންނާތ‪ ،‬ދެވަ ަ‬

‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރ މަދަޙަ ނުހިމަނައެވެ‪ .‬އަދި އެއަހަރު ސިޔަރަތު ވިދާޅުވެދެއްވ‪ ،‬ހަމައެކަނި‪،‬‬ ‫އަހަރުގެ ރަމަޟާންމަހު‪ ،‬ސިޔަރަތު ް‬ ‫ބފުޅެއްގެ އަޑުންނެވެ‪ .‬އެއ‪ ،‬އަލްމަރުޙޫމް ހާޖަރާ މުޙަންމަދު ތައުފޤެވެ‪.‬‬ ‫އެއް ޭ‬

‫ކރިތި ޤުރުއާންގެ ތަރުޖަމާއަކ‪ ،‬ދެފަހަރު މަތިން ރެކޯރޑް ކުރެވުނު އެއްޗެކެވެ‪ .‬ފުރަތަމަ ތަރުޖަމާ ކިޔައިދެއްވ‪ ،‬ދެތިން‬ ‫ބފުޅެކެވެ‪ .‬އެއ‪:‬‬ ‫ޭ‬ ‫ބގެ މެދުސދި)‬ ‫ބޑިއަލި ޭ‬ ‫ބރާހމް ޙަލމް ( ަ‬ ‫އަލްމަރުޙޫމް އި ް‬ ‫އަލްމަރުޙޫމް މުޙަންމަދު ޖަމލު ދދ‬ ‫އަލްމަރުޙޫމް ފަތުހުﷲ ޖަމލް އެވެ‪.‬‬ ‫ބފުޅަކު‬ ‫ނ ޭ‬ ‫ދތި ް‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓްކުރި ތަރުޖަމާއަކ‪ ،‬ރައސް އޮފހުން ހަވާލުކުރައްވައިގެން‪ެ ،‬‬ ‫އެފަހަރު ރޭޑިއޯއިން ް‬ ‫ބރާހމް ޙިލްމ ދދ (ގ‪ .‬އާކަކާގެ) އަދި‬ ‫ބފުޅަކ‪ ،‬އަލްމަރުޙޫމް އި ް‬ ‫ތަރުޖަމާ ކުރައްވާފައިވާ‪ ،‬ތަރުޖަމާއެކެވެ‪ .‬އޭގެ ތެރޭއިން އެއް ޭ‬ ‫ބފުޅަކ‪ ،‬އަލް މަރުޙޫމު ފަތުޙުﷲ ޖަމލްއެވެ‪.‬‬ ‫ބފުޅަކ‪ ،‬މަރުޙޫމް މުޙަންމަދު ޖަމލު ދދ އަދި އަނެއް ޭ‬ ‫އަނެއް ޭ‬ ‫ބފުޅުން ލައްވާ ރެކޯރޑް ކުރުވަން މަސައްކަތް‬ ‫ބއެއްކަހަލަ މައްސަލަ ހުރުމާއި އަދި ގިނަ ޭ‬ ‫މިތަރުޖަމާގައިވެސް ަ‬ ‫ބން ލަސްވާންފެށުމާއި‪ ،‬މިކަހަލަ ކަންތައްތަކަކާހެދި‪ ،‬ފަހުން ހަމައެކަނި އަލް މަރުޙޫމް ޝެއިޚް މުޙަންމަދު ޖަމލު‬ ‫ބ ު‬ ‫ކުރުމުގެ ސަ ަ‬ ‫ނ ރެކޯރޑް‬ ‫ދދގެ އަޑުފުޅުން ރެކޯރޑް ކުރުވއެވެ‪ .‬މިހާރުވެސް‪ ،‬އަޅުގަނޑަށް ހވާގޮތުން‪ ،‬ހެނދުނު އެ އިވެނ‪ ،‬އެމަނިކުފާނު ް‬ ‫ކޮށްދެއްވައިފައިވާ ތަރުޖަމާގެ އަޑެވެ‪.‬‬ ‫މިމަސައްކަތުގައި‬

‫އުޅުއްވި‬

‫އޮޕަރޭޓަރުންނަކ‪،‬‬

‫އަލްފާޟިލް‬

‫މުޙަންމަދު‬

‫ސަމރާއި‬

‫އަލްފާޟިލް‬

‫ބރަށް ފުރާވަޑައިގަތުމާ ގުޅިގެން‪ ،‬މިކަމުގައި މުޅިންހެން އުޅުއްވ‪ ،‬ރުޝްދއެވެ‪.‬‬ ‫ރުޝްދއެވެ‪ .‬ފަހުން ސަމރު ރާއްޖެއިން ޭ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫މޫސާ‬

‫‪52‬‬

‫ޚިޔާލ ފޮލާ‬ ‫ޕްރޮގްރާމަކ‪،‬‬

‫މި‬

‫އަލްފާޟިލް‬

‫ހނާ‬

‫ބރާހިމް‬ ‫އި ް‬

‫ދ މުނިފޫހި‬ ‫ޅގަނޑާ ދެމހުންވެގެން އުފެއް ި‬ ‫އިސްމާއިލް (ހނާބެ) އާއި އަ ު‬ ‫ފިލުވުމުގެ ޕްރޮގްރާމެކެވެ‪ .‬މާ އަރުލާ އޮއްޓަރުހުރި އެއްޗެއް ގެނެސްދިނުމުގެ‬ ‫މަޤުޞަދުގައި‬ ‫ތަރުޖަމާގެ‬

‫އުފެއްދި‬ ‫މައްޗަށް‬

‫ޕްރޮގްރާމެއް‬

‫ލިޔެފައިވާ‬

‫ނޫނެވެ‪.‬‬

‫ވާހަކައެއް‬

‫ހިންދ‬

‫ކިޔައިދެނއެވެ‪.‬‬

‫ފލްމލަވައިގެ‬ ‫ި‬ ‫ހިންދލަވަ‬

‫ބއެވެ‪ .‬ވާހަކަ ލިޔަނ އަޅުގަނޑެވެ‪.‬‬ ‫ތަރުޖަމާ ކޮށްދެއްވަނ‪ ،‬ހނާ ެ‬ ‫ބން ލަވަވެސް ހިމަނައިގެންނެވެ‪.‬‬ ‫ބ ހިސާ ު‬ ‫ވާހަކައިގެ ހިސާ ު‬ ‫ރ ޢުމަރާއި‬ ‫މި ޕްރޮގްރާމްގައި އެނައުންސް ކޮށްދެއްވ‪ ،‬އަލްފާޟިލާ ޒުހައި ާ‬

‫މަރުޙޫމް އިބްރާހމް އިސްމާއލް (ހނާބެ)‬

‫ބފުޅުންގެ އަޑުފުޅުން މި ޕްރޮގްރާމް‬ ‫އަލްފާޟިލާ މިންނާ ވަޖހުއެވެ‪ .‬އެ ދެ ޭ‬ ‫ބދުރު" އަކ‪ ،‬އެ‬ ‫ބއްޖެއެވެ‪ .‬އަދި "ހނާއާއި ަ‬ ‫ލ ި‬ ‫ބލުކަން ި‬ ‫ޤ ޫ‬ ‫ނތެރިންގެ ތެރޭގައި ވަރަށް މަ ު‬ ‫ގެނެސްދޭން ފެށުމާއެކު‪ ،‬އެހު ް‬ ‫ދުވަސްވަރުގެ "ހިޓް" އަކަށްވެސް ވެއްޖެއެވެ‪.‬‬ ‫ހއް ކަމުގައިވާ "އާފަތިސް" ގެ ކުޑަކުދިންގެ‬ ‫ފތާ ނޫ ެ‬ ‫ރ ރާއްޖޭގައި ނިކުތް ހަ ް‬ ‫ބން‪ ،‬އެދުވަސްވަ ު‬ ‫ބ ު‬ ‫މިކަމުގެ ސަ ަ‬ ‫ބދުރު" ގެ ނަމުން ހިނގަން ފެށިއެވެ‪.‬‬ ‫ކޮލަމްވެސް "ހނާއާއި ަ‬ ‫ބރާހމް ނަޢމުގެ އެޑިޓަރ ކަމުގެ ދަށުން ހެންވޭރު‬ ‫"އާފަތިސް" އަކ‪ ،‬އަލްމަރުޙޫމް ސައިކުރާ އި ް‬ ‫ނކުތް ނޫހެކެވެ‪ .‬މި ނޫހާއިއެކު‪ ،‬ސަރުކާރުން ނެރުއްވަމުންގެންދަވާ‪" ،‬ވިޔަފާރި މިއަދު" ކިޔާ‬ ‫ވެލާނާގޭތެރެއިން އުފަންވެގެން ި‬ ‫ދުވަހުނޫހެއްވެސް އެދުވަސްވަރު މާލޭގައި ނެރުނެވެ‬

‫_______________‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪53‬‬

‫އަތޮޅު ތެރެއަށް ރޭޑިއޯ ފުޅާވާން ފެށުން‬ ‫ރވިފައިވާނ‪،‬‬ ‫ތރެއިން އެންމެގިނަ ދަތުރު ކު ެ‬ ‫ރޭޑިއޯގެ ޕްރޮޑިއުސަރަކު އަތޮޅު ތެރެއަށް ކުރި ދަތުރުތަކުގެ ެ‬ ‫ބނު ދަތުރުތަކެވެ‪.‬‬ ‫މިނިސްޓްރ އޮފް ފިޝަރޒް އެންޑް އެގްރިކަލްޗަރާއި އެޑިޔުކޭޝަން މިނިސްޓްރގެ އެހފުޅާއެކު‪ ،‬ލި ު‬ ‫އެޑިޔުކޭޝަން‬

‫މިނިސްޓްރއާ‬

‫ޔޫ‪.‬އެން‪.‬ޑ‪.‬ޕ‪.‬‬

‫ގެފަރާތުން‪،‬‬

‫އަތޮޅުތަކުގައި‬

‫ބނާކުރަމުން‬ ‫ި‬

‫ނދިޔަ‬ ‫ގެ ް‬

‫ކޮމިޔުނިޓ‬

‫ސްކޫލްތައް‬

‫ބއިވެރިވުމުގެ ފުރުޞަތު‬ ‫ހ ދަތުރުތަކެއްގައިވެސް‪ ،‬އަޅުގަނޑަށް ަ‬ ‫ބފުޅުންގެ ހުރި ާ‬ ‫ބން‪ ،‬އެ ޭ‬ ‫ކއި ހިސާ ު‬ ‫ބންގާއެޅުމަށް ކުރެވުނު ދަތުރުތަ ާ‬ ‫ި‬ ‫ބނެވެ‪.‬‬ ‫ލި ު‬

‫އަދި ފިޝަރޒް‬

‫މނިސްޓްރގެ ފަރާތުން‬ ‫ި‬

‫ބއްވާ‪ ،‬މަސްވެރިންގެ ދުވަސްތަކަކ‪ ،‬ހަމަކޮންމެހެންވެސް‬ ‫ާ‬

‫ރޭޑިއޯ‬

‫ބތު ތަކުގައި އަތޮޅުތެރެއަށް މިނިސްޓްރގެ‬ ‫ބ ތަކެކެވެ‪ .‬އަދި މި ދެމިނިސްޓްރގެ އެކިއެކި މުނާސަ ަ‬ ‫ބއިވެރިވާންޖެހޭ މުނާސަ ާ‬ ‫ަ‬ ‫ބއެވެ‪ .‬ޙާލަތު ނިޔާކުރި ގޮތުން‪ ،‬ގިނަ ދަތުރުތައް ކުރެވިފައިހުރ‬ ‫ވަފުދެއް‪ ،‬ދާންރޭވޭ ހަމަކޮންމެ ފަހަރަކުހެން ރޭޑިއޯއަށް ޗާންސް ލި ެ‬ ‫ބބަކ‪ ،‬އެ ދުވަސްވަރު‪ ،‬ޕްރޮގްރާމިންގ ގެ ދާއިރާގައި މުއައްޒަފުން މަދުކަމެވެ‪.‬‬ ‫އަޅުގަޑަށެވެ‪ .‬ސަ ަ‬

‫ހއ‪.‬އިހަވަންފޫ‪ -‬އަޅުގަނޑު‪ ،‬މައިޒާން ހަސަން މަނިކު‪،‬‬ ‫އިހަވަންދޫގެ އޭރުގެ ކަތބު ޢަދުނާން‬

‫ބޑު ރަޙުމަތްތެރިއެއް ކަމަށްވާ‪ ،‬މަރުޙޫމް އަޚް‬ ‫ރޭޑިއޯގެ ޚާއްޞަ އެކުވެރިއެއްކަމަށްވާ‪ ،‬އަދި އަޅުގަޑުގެ ވަރަށް ޮ‬ ‫މައިޒާން ހަސަންމަނިކު އަކ‪ ،‬ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސްއިން ފޮނުވަމުން ގެންދިޔަ މަސްވެރިކަމުގެ ޕްރޮގްރާމް ތަކުގެ މޭސްތިރިޔާއޭ ވެސް‬ ‫ސ ދެމިއޮތެވެ‪.‬‬ ‫ތން ހަސަނާ އަޅުގަޑާ ދޭތެރޭ އުފެދުނު ގުޅުން‪ ،‬ހަސަން ނިޔާވަންދެން ވެ ް‬ ‫ދެންނެވިދާނެއެވެ‪ .‬މިގޮ ު‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪54‬‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓަރަކަށް ނުވިނަމަވެސް‪ ،‬އަޅުގަޑާ އަދި ރޭޑިއޯގައި ހިމެނޭ‬ ‫މައިޒާން ހަސަން މަނިކު އެއ‪ް ،‬‬ ‫ބފުޅެކެވެ‪ .‬އޭނާގެ‬ ‫އ ނެތް ޭ‬ ‫ގ ރޮނގުގައި އެފަދަ ދެވަނައެ ް‬ ‫ފތު މަޢުލޫމާތު ހިއްޞާ ކުރެއްވުމު ެ‬ ‫ނށް ތަ ާ‬ ‫ވަރަށްގިނަ ކުދިން ަ‬ ‫ސދެވިފައި ވާނެއެވެ‪ .‬މައިޒާން‬ ‫ރޑިއޯގެ ތަފާތު ޕްރޮގްރާމްތަކުގައި‪ ،‬ތަފާތު ގަޑިގަޑގައި ގެނެ ް‬ ‫މަޢުލޫމާތުތައް އަޅުގަޑުމެން ޭ‬ ‫ވސް މަސްވެރިކަމުގެ ދާއިރާއިން އަރާހުންނެވި ޕްރޮފެސަރެކޭ ދެންނެވިދާނެއެވެ‪ .‬ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސް‬ ‫ޤތުގައި ެ‬ ‫ހަސަންމަނިކަކ‪ ،‬ހަޤ ަ‬ ‫ދުވަހަކުވެސް ހަދާން ނުނެތޭނެ‪ ،‬ރޭޑިއޯގެ ރިސޯސް ޕަރސަން އެކެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑުގެ ގާތް އެކުވެރިއެކެވެ‪.‬‬ ‫ގންދިޔަ މިނިސްޓްރތަކުގެ‬ ‫ބ ެ‬ ‫ފރުޞަތުތައް ލި ި‬ ‫ރޭޑިއޯގެ ޕްރޮގްރާމްތަކުގައި އަތޮޅުތެރެހިމެނުމަށްޓަކައި އަޅުގަޑަށް ު‬ ‫އން ފިޝަރޒް މިނިސްޓްރއާއި‪ ،‬އެޑިޔުކޭޝަން މިނިސްޓްރއާއި އެޓޮލްސް މިނިސްޓްރއާއި‬ ‫ނނެވިފަދަ ި‬ ‫ތެރެއިން‪ ،‬ކުރިންދެ ް‬ ‫މިނިސްޓްރ އޮފް ހެލްތް‪ ،‬ވަރަށް ގާތުން ފާހަގަ ކޮށްލަން ޖެހެއެވެ‪ .‬މި މިނިސްޓްރ ތަކަކ‪ ،‬ރޭޑިއޯ މޯލްޑިވްސްއާއި ވަރަށް ގާތުން‬ ‫މަސައްކަތް ކުރައްވަމުން ގެންދެވި ދެތިން މިނިސްޓްރއެވެ‪.‬‬ ‫ކުރިން އަޅުގަޑު ފާހަގަކުރި މިނިސްޓްރތަކުގެ ތަފާތު ދަތުރުތަކުގައި‪ ،‬ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސް އިން ފޮނުވާ‬ ‫ބއެވެ‪.‬‬ ‫ފޅުންގެ ޚިޔާލު ހޯދައިލުމަށް އަޅުގަޑަށް ފުރުޞަތު ލި ެ‬ ‫ބ ު‬ ‫ބހޭގޮތުން‪ ،‬ރައްޔިތުންނާ ވާހަކަ ދައްކައިލާ‪ ،‬އެ ޭ‬ ‫ޕްރޮގްރާމްތަކާ ެ‬

‫ބއްދަލުކޮށް‪ ،‬ރޭޑިއޯއިން‬ ‫އެގޮތުން ޅ‪ .‬ނައިފަރުގައި އަޅުގަޑާއި މައިޒާން ހަސަންމަނިކު‪ ،‬މަސްވެރިންނާ ަ‬ ‫މސައްކަތްތަކެއް ކުރމެވެ‪.‬‬ ‫ނ ކަންތައްތަކެއްތޯ އޮޅުފިލުވަން ަ‬ ‫އެމހުންނަށް ކޮށްދެވޭނ ކޮންކޮ ް‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪55‬‬ ‫އަދި މަސްވެރިންގެ ޝުޢޫރުތަކާއި ތަފާތު ޚިޔާލުތައް‪ ،‬އެމހުން މަސްވެރިކަމުގައި އުޅޭވަގުތު ތަކުގައި‪ ،‬ރޭޑިއޯ‬ ‫ށ‬ ‫ބދަލުކޮށްލާ ވާހަކަ ދައްކާލުމަ ް‬ ‫ވސް ވަރަށް ތަފުޞލުކޮށް ޚިޔާލު ަ‬ ‫ތން ެ‬ ‫ބހޭގޮ ު‬ ‫ބނުންވާ އެއްޗަކާ ެ‬ ‫މެދުވެރިކޮށް އަޑުއަހާލަން އެންމެ ޭ‬ ‫ފުރުޞަތު ފަހިވެގެންދެއެވެ‪.‬‬ ‫އަދި ޚާއްޞަކޮށް ޅ‪ .‬ނައިފަރަކ‪ ،‬މަސްވެރިކަމުގެ މަޢުލޫމާތެއް ހޯދަން އެވަރުގެ ދެވަނައެއް ނުވާވަރުގެ‬ ‫ބޑުކަމުންނެވެ‪.‬‬ ‫ރަށެކެވެ‪ .‬މަސްވެރިންގެ މައުލޫމާތު މުއްސަދިކަމާއި‪ ،‬މަސްވެރިކަމުގައި އެމހުންގެ ޝައުޤުވެރިކަން ހުރި ޮ‬ ‫ހަމަ‬

‫މިނިސްޓްރ‬

‫މިގޮތަށް‬

‫އޮފް‬

‫އެޑިޔުކޭޝަނުން‬

‫ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސްއަށް‬

‫ބފައިހުރި‬ ‫ލި ި‬

‫ފރުޞަތުތައް‬ ‫ު‬

‫ބނާ ކުރެވެމުން ދިޔައިރު‪ ،‬މިނިސްޓްރގެ‬ ‫މަދެއްނޫނެވެ‪ 1978 .‬ވަނައަހަރު ކޮމިޔުނިޓ ސްކޫލްތައް ރޭއްޖޭގެ އެކިއެކި ރަށްތަކުގައި ި‬ ‫ފަރާތްޕުޅުން ދަތުރު ކުރެއްވި ހަމަކޮންމެ ރަށަކަށްވެސް‪ ،‬ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސް އަށް ދެވުނެވެ‪ .‬އަތޮޅުތަކާއި‪ ،‬ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސްއާއި‬

‫ހދ‪.‬އަތޮޅު ތައުލމ މަރުކަޒު ހުޅުވުމަށްކުރި ދަތުރުގެ ބައިވެރިން (ހދ‪ .‬ކުޅުދުއްފުށި)‬

‫ތރެއިން ޕްރޮގްރާމްތައް އުފެއްދޭނެ ފުރުޞަތު ތަނަވަސްވެގެން ދިޔަނަމަވެސް‪ ،‬ޓެކްނިކަލް ގޮތުން‪،‬‬ ‫ގުޅުން އުފެދިގެން‪ ،‬އެމހުންގެ ެ‬ ‫ރޭޑިއޯ މޯލްޑިވްސް އެއިރު އޮތ މުޅިރާއްޖެއަށް ސިގްނަލް ފޮނުވޭހާ ފެންވަރެއްގައެއް ނޫނެވެ‪.‬‬ ‫ނ‬ ‫ހންތެރިން ާ‬ ‫އެހެންނަމަވެސް‪ ،‬އެ މުހިންމު މުނާސަބާ‪ ،‬ރޭޑިއޯ މޯލްޑިވްސްގެ ޒަރޢާއިން‪ ،‬ލައިވްކޮށް އެ ު‬ ‫ބން‪ ،‬ރަސްމ ޖަލްސާ ނިމެންދެންނެވެ‪.‬‬ ‫ފއްޓި ހިސާ ު‬ ‫ނން ކުލުދުއްފުޓަށް ވަޑައިގަންނަވަން ެ‬ ‫ބށް ފޮނުވމެވެ‪ .‬މެހެމާ ު‬ ‫ހިސާ ަ‬ ‫ބގައި‬ ‫ނނަ ހިސާ ު‬ ‫ލން ފެ ް‬ ‫ގ މަސައްކަތުން‪ ،‬ފާ ަ‬ ‫ބފުޅުން ެ‬ ‫ކުޅުދުއްފުށިން އަޅުގަނޑުމެންގެ ޓމަށް އެހތެރިވެދެއްވި ޭ‬ ‫ކުޑަވަރެއްގެ ސްޓޭޖެއް ހައްދަވައިދެއްވުމުން‪ ،‬އެ ސްޓޭޖްމައްޗަށް އަރާހުރެ‪ ،‬މެހެމާނުން ވަޑައިގަތުމުގެ ރަސްމިއްޔާތު ލައިވްކުރަމުން‬ ‫ގެންދިޔައ‪ ،‬އަޅުގަނޑެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪56‬‬

‫ކުޅުދުއްފުށ އަމރް އަމން ސްކޫލުގެ އަތިރިމައްޗާ ދިމާ ފާރުކައިރިން‬ ‫މުނާސަބާ ރިލޭ ކުރަނ‪( ،‬އަޅުގަނޑު)‬

‫އިށދެގެން‪ :‬އަޙުމަދު ސަލމް(ގަދަގޭ) މަސްޢޫދު ޢިމާދު‪ ،‬ޙުސެން މުޙަންމަދު‪ ،‬ހަސަން ޢަފފު‪ ،‬ބަދުރުއްނަޞރު‪ ،‬މުސްތަފާ ލުތުފ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪57‬‬ ‫ކށް އެދިއެދި‬ ‫ނ ކުރުމުގެ ފުރުޞަތަ ަ‬ ‫ބނު ް‬ ‫ސިންގަޕޫރުން އަޅުގަޑަށް ދަސްވިއެއްޗެއް އަޅުގަޑުގެ މަސައްކަތުގައި ޭ‬ ‫ބ‬ ‫ހރު އަޅުގަޑަށް އެފުރުޞަތު ދެއްވައިފިއެވެ‪ .‬އިތުރު ޕްރޮގްރާމް ތަކެއް ޑިޒައިންކޮށް‪ ،‬އޭރުތި ި‬ ‫ޟލް ޢުމަރުޒާ ި‬ ‫ހުއްޓާ‪ ،‬އަލްފާ ި‬ ‫ތ މަސައްކަތް ކުރމެވެ‪.‬‬ ‫އެނައުންސަރުންނާއެކު‪ ،‬އުފެއްދޭ ޯ‬ ‫ބރާއި‬ ‫އެގޮތުން ފުރަތަމަ އަޅުގަޑު މަސައްކަތްކުރ‪ ،‬ޕްރޮޑިއުސަރުންނަށް ރޭޑިއޯ މިއ ކޮންއެއްޗެއް ކަމާއި‪ ،‬އޭގެ ާ‬ ‫ދވިދާނެ އަގުނުކުރެވޭ ޚިދުމަތް‪،‬‬ ‫ނުފޫޒާއި ރޭޑިއޯއިން ދިވެހިރާއްޖެ ކަހަލަ ޖަޒރާ ގައުމެއްގައި ދިރިއުޅެމުންދާ މުޖުތަމަޢު އަކަށް ކޮށް ެ‬ ‫ބޑު ޓްރޭނިންގ‬ ‫އަޅުގަޑަށް އެވަގުތު ދަސްވެފައިހުރި މިންވަރަށް އެހެން މހުނަށް ދަސް ކޮށްދޭން މަސައްކަތް ކުރުމެވެ‪ .‬މާ ޮ‬ ‫ށ‬ ‫ބ ގައި އެކަން ކުރަމުން‪ ،‬ޕްރޮގްރާމް ޕްރޮޑަކްޝަން އަކ ކޮންއެއްޗެއް ކަމާއި ތަފާތު ފޯރމެޓްއަ ް‬ ‫ޖ ް‬ ‫ބއްވާ‪ ،‬އޮންދަ ޮ‬ ‫ކްލާސްތަކެއް ނު ާ‬ ‫ބ ކުދިންނާ‬ ‫ބހޭ މައުލޫމާތު‪ ،‬ޕްރޮގްރާމް ދާއިރާގައި އަޅުގަޑާއިއެކު މަސައްކަތް ކުރަންތި ި‬ ‫ތައްޔާރު ކޮށްފައިވާ ޕްރޮގްރާމާއި ެ‬ ‫ބއެއް ޕްރޮގްރާމްވެސް‬ ‫ޙިއްސާކުރއެވެ‪ .‬އެމަސައްކަތުގެ ތެރެއިން އިތުރު ަ‬

‫އުފެއްދމެވެ‪ .‬ރާއްޖޭގެ މާޙައުލާގުޅޭ ގޮތުންނާއި‪،‬‬

‫ކށް ވިސްނުމާއެކު ގައެވެ‪.‬‬ ‫ބނުންތަ ަ‬ ‫ރައްޔިތުންގެ ޭ‬ ‫ނޓްރޮޑަކްޓަރ‬ ‫މނިޓްގެ އި ް‬ ‫ކރުމުގެގޮތުން‪ި 15 ،‬‬ ‫ރއްޖެ ހުޅުވައިލާ‪ ،‬އިޝްތިހާރު ު‬ ‫ބރަށް‪ ،‬ދިވެހި ާ‬ ‫އަދި ރާއްޖެއިން ޭ‬ ‫ބއްޓަންކުރެވި‪ ،‬މި ޕްރޮގްރާމްތައް ވެސް ފޮނުވަން ފެއްޓުނެވެ‪.‬‬ ‫ޕްރޮގްރާމްތަކެއް ަ‬ ‫މި ޕްރޮގްރާމް އުފައްދަވައިދެއްވ‪ ،‬އަލްފާޟިލް މުޙަންމަދު ވަޙދުއްދން އެވެ‪ .‬އަދި އެނައުންސަރުންގެ‬ ‫ބހުން އެނައުންސް‬ ‫ބފުޅުންލައްވާ‪ ،‬އެ ޕްރޮގްރާމްތަކުގައި އިނގިރޭސި ަ‬ ‫އޙުމަދާއި ޒުހޭރާ ޢުމަރާއި ދެ ޭ‬ ‫އންވަރ ަ‬ ‫ތެރެއިން އަލްފާޟިލާ ަ‬

‫އައްނަބލް މުޙަންމަދު ވަޙދުއްދން އަދި އަޅުގަނޑު‬

‫އވެ‪.‬‬ ‫ކުރުމުގައިވެސް މުޙަންމަދު ވަޙދުއްދން ޓްރޭނިންގ ތަކެއްދެއްވި ެ‬ ‫ލޑިވްސްގެ އިނގިރޭސި ސެކްރެޓަރއެވެ‪ .‬ރޭޑިއޯއަށްހުރި ޝައުޤުވެރި ކަމެއްގެ‬ ‫އޭރު އެމަނިކުފާނަކ‪ ،‬ރޭޑިއޯމޯ ް‬ ‫ބން‪ ،‬އަޅުގަޑާއެކު‪ ،‬ޕްރޮގްރާމް އުފެއްދުމުގައި ވެސް ވަޙދުއްދން މަސައްކަތް ކޮށްދެއްވ އެވެ‪.‬‬ ‫ބ ު‬ ‫ސަ ަ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪58‬‬ ‫ބއިވެރިވެ‬ ‫ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސްއިން ފުރަތަމަ ފޮނުވި ކުޑަކުދިންގެ ޕްރޮގްރާމްގައި ވަޙދުއްދން އަޅުގަޑާއެކު ަ‬ ‫ބޑުބެ" އެވެ‪.‬‬ ‫ވަޑައިގަތެވެ‪ .‬އެ ސިލްސިލާ ޕްރޮގްރާމްތަކުގައި ކުޑަކުދިންނަށް ޕްރޮގްރާމް ހުށަހަޅައިދެނ‪" ،‬ކުޑަބެ" އާއި " ޮ‬ ‫ބ އަކ‪ ،‬ވަޙދުއްދންއެވެ‪.‬‬ ‫ބޑު ެ‬ ‫ބއަކ‪ ،‬އަޅުގަޑެވެ‪ޮ .‬‬ ‫ކުޑަ ެ‬ ‫ބ‬ ‫ކުޑަކުދިންނަށްޓަކައި އަޅުގަޑުމެން ކުރިއަށް ގެންދިޔަ ޕްރޮގްރާމަކ‪ ،‬ކުޑަކުދިންގެ ހިތްތަކުގައި ދނލޯ ި‬ ‫ރ ދޭތެރެއިން ފަރދ ސިނެމާގެ‬ ‫ނ ސިކުޑިތައް ހުޅުވާލުމެވެ‪ .‬ދޭތެ ެ‬ ‫ދންގެ ޒުވާ ް‬ ‫ފތުގެ ތެރެއަށް އެކު ި‬ ‫އިތުރުކުރުވުމާއި‪ ،‬ދިވެހި ސަޤާ ަ‬ ‫ބފުޅެއްލައްވާ‪ ،‬އެކުދިންނަށް ލަވައާއި ވާހަކަ‬ ‫ސްޓޫޑިއޯއަށް ކުޑަކުދިން ގެނެސްގެން‪ ،‬ރާއްޖޭގެ ކޮންމެވެސް މަޝްހޫރު ޭ‬ ‫ބނި އިސްމާއލްފުޅު ކިޔައިދެއްވާ ހެއްވާ‬ ‫ކިޔައިދިނުމާއެކު‪ ،‬މަޖާ ލައިވް ޕްރޮގްރާމްތައް ވެސް ހިންގމެވެ‪ .‬އެގޮތުން‪ ،‬މަޝްހޫރު ސައި ޯ‬ ‫ގ‬ ‫ބއްވާ ޕްރޮގްރާމްތަކަކ‪ ،‬ފާހަ ަ‬ ‫ގން ާ‬ ‫ބން‪ ،‬އިސްމާލުފުޅަށް ދަޢުވަތު ދ ެ‬ ‫ބ ު‬ ‫ރގަދަ ޝޯވްތަކުގެ ސަ ަ‬ ‫މަޖާ ވާހަކަތަކާއި ދައްކަވާ ފޯ ި‬ ‫ބނި އިސްމާޢލް ފުޅަކވެސް‪ ،‬ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސްގެ ކުޑަކުދިންގެ ބަގޗާގެ ޚާއްޞަ‬ ‫ކޮށްލެވޭ ޕްރޮގްރާމް ތަކެކެވެ‪ .‬މަރުޙޫމް ސައި ޯ‬ ‫ރަޙްމަތްތެރިޔެކެވެ‪.‬‬ ‫ބނި އިސްމާޢލް ފުޅަށް ސުވަރުގޭގެ މާތް ރަޙްމަތް‪ ،‬ﷲ މިވަރުކުރައްވާދޭވެ! އާމން‪...‬‬ ‫އަލްމަރުޙޫމް ސައި ޯ‬ ‫ބއެއް" އަޅުގަޑުމެން ތަޢާރަފު ކުރމުއެވެ‪ .‬އެއ‪ ،‬އަލްފާޟިލް އިސްމާއލް‬ ‫ބ ެ‬ ‫ކުޑަކުދިންގެ ޕްރޮގްރާމަށް އިތުރު" ޭ‬ ‫ބފުޅެއްކަމުން‪ ،‬އަޅުގަޑުމެން އޭނާ‪" ،‬މެދުބެ"ގެ ނަންދފައި އެޕްރޮގްރާމަށް‬ ‫މާހިރެވެ‪ .‬މާހިރު އެއ ވަރަށް ސަކަމިޒާޖެއްގެ ޭ‬ ‫ތައާރަފުކުރއެވެ‪" .‬މެދުބެ" އަކވެސް ޕްރޮގްރާމްގައި‪ ،‬ކުޑަކުދިން ވަރަށްގަޔާވި ކެރެކްޓަރެކެވެ‪.‬‬ ‫ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސްގެ ޙަޔާތުގެ އެންމެ އުފާވެރި ކަމަކ‪ ،‬މުޅި ސްޓޭޝަންގައި އުޅޭއެންމެންވެސް އެމހުންނަކ‪،‬‬ ‫ޕްރޮގްރާމް ސެކްޝަންގެ މހުންކަމުގައި ދެކިގެން މަސައްކަތް ކުރަމުން ގެންދިޔަ ގެންދިއުމެވެ‪ .‬ތައްޔާރު ކުރަމުންގެންދާ ޕްރޮގްރާމް‬ ‫ބނުންވާ ކޮންމެ ޙާލަތެއްގައި‪ ،‬ކޮންމެ މުއައްޒަފަކު ވެސް ހުންނަނ ޕްރޮގްރާމް ތަކަށް އެހތެރިވެދިނުމަށް އަތުކުރި‬ ‫ތަކަށް އެހއަށް ޭ‬ ‫އޮޅާލައިގެންނެވެ‪.‬‬

‫ކ‪-‬ވ‪ :‬އަލްފާޟިލާ މިންނާ ވަޖހު‪ ،‬އަލްފާޟިލް ޢަބުދުﷲ ޞާދިގު‪ ،‬އަޅުގަނޑު‪ ،‬އަލްފާޟިލް އިބުރާހިމް ޢުމަރު މަނިކު‬ ‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪59‬‬ ‫އެދުވަސްވަރު ސްޓޭޝަނުންތައްޔާރު ކުރާ ކޮންމެ ޑްރާމާ އެއްގައި‪ ،‬ކޮންމެވެސް ސިފައެއްގައި‪ ،‬އޮފހުގެ‬ ‫ބއިވެރިވާނެއެވެ‪ .‬އެއ ހަމައެކަނި ޕްރޮގްރާމް ސެކްޝަންގެ މުއައްޒަފުންނަށް ޚާއްޞަކުރެވިފައިވާ‬ ‫ވަރަށްގިނަ މުއައްޒަފުން ަ‬ ‫ބރަ ނަމަވެސް ފައިދާ ކުރުވަނިވި ކަމެކެވެ‪.‬‬ ‫ބއިވެރިވެގެން ޑްރާމާތައް ރެކޯރޑް ކުރުމަކ‪ު ،‬‬ ‫ނ ަ‬ ‫ށ އެންމެ ް‬ ‫ކަމެއްނޫނެވެ‪ .‬މިގޮތަ ް‬ ‫ބއިވަރު މހުންނެއް މި ކަމުގެ ތެރެއިންވެސް ނިކުތެވެ‪.‬‬ ‫ހވެސް ނުކުރާހާ ކުޅަދާނަ އެތައް ަ‬

‫ހ‪.‬އ‪ .‬ބާރަށުގައި‬

‫ބފުޅުންގެ ތެރޭގައި‪ ،‬އަލްމަރުޙޫމް‬ ‫ބވި ޭ‬ ‫އެދުވަސްވަރު‪ ،‬ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސްގެ ސެކްރެޓަރންކަމުގެ މަޤާމުގައި ތިއް ެ‬ ‫ބގޭ ޙަސަންޙަލމު‪ ،‬އަލްފާޟިލް މުޙަންމަދު ޒާހިރު (ޓޫޓޫ ޒާހިރު)‪ ،‬އަލްފާޟިލް މުޙަންމަދު ވަޙދުއްދން‪ ،‬އަލްފާޟިލް މިދުޙަތު‬ ‫ނައި ު‬ ‫ބފުޅަކވެސް ކޮންމެވެސް‬ ‫ނމެ ޭ‬ ‫ބފުޅުން މަސައްކަތް ކުރެއްވިއެވެ‪ .‬އެއިން ކޮ ް‬ ‫ބ ޭ‬ ‫ޙިލްމ‪ ،‬އަލްފާޟިލް ހަސަން މާހިރު ފަދަ ޭ‬ ‫ބފުޅެކެވެ‪.‬‬ ‫ބއެއް އަދާކުރެއްވި ޭ‬ ‫ސިފައެއްގައި ރޭޑިއޯގެ ޕްރޮގްރާމެއްގެ ަ‬

‫ކުޑަކުދިންގެ ދުވަހުގެ ޕްރޮގްރާމް ހއ‪ .‬ބާރަށުން ލައިވްކުރި ޓމް‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪60‬‬

‫ސަރުކާރުގެ ރޭޑިއޯ‪ ،‬ދައުލަތުގެ ރޭޑިއޯއަކަށް ބަދަލުވާންފެށުން‬ ‫ރޭޑިއޯހަވރުގެ ޕްރޮގްރާމްތައް‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގއަށް ޒަމާނާ އެއްގޮތަށް ކުރިއަށްދިއުމުގެ ފުރުޞަތެއް ހުޅުވިގެންދިޔައ‪1978 ،‬‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ް‬ ‫ވަނަ އަހަރު މިނިސްޓްރ އޮފް އެޑިޔުކޭޝަންގެ‪ ،‬އެޑިޔުކޭޝަނަލް ޕްރޮޖެކްޓް އޮފސް މެދުވެރިވެގެން‪ ،‬ޔުނެސްކޯގެ އެޑްވައިޒަރ‪،‬‬ ‫ނ ދޮރު ހުޅުވުމުންނެވެ‪ .‬އޭނާއަކ‬ ‫ބ ެ‬ ‫އޮސްޓްރޭލިޔާގެ ރައްޔިތެއް ކަމުގައިވާ މިސްޓަރ ކތް ޖެކްޝަން ގެ އެހތެރިކަން ރޭޑިއޯއަށް ލި ޭ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ކޯޕަރޭޝަން) ގެ މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރވެސް މެއެވެ‪.‬‬ ‫ފަހުން އޭބސ (އޮސްޓްރޭލިއަން ް‬ ‫މިސްޓަރ ކތް ޖެކްސަން ރޭޑިއޯ މޯލްޑިވްސްއަށް ވަޑައިގަތުމަށްފަހު‪ ،‬ފުރަތަމަ ކަމަކަށްވެސް ހެއްދެވ‪ ،‬އޭރު‬ ‫ބއްސަވާލެއްވުމެވެ‪ .‬އަދި ހަމަ އެއާއެކު‪" ،‬ރޭޑިއޯ ހަވރު" ގެ ނަމުގައި‪،‬‬ ‫ބއިތަކަކަށް ަ‬ ‫އުފައްދަމުން ގެންދިޔަ ޕްރޮގްރާމްތައް ަ‬ ‫ތކަށް އަމާޒުކުރެވިގެން ސިލްސިލާ ޕްރޮގްރާމްތަކެއް ގޮތުގައި‬ ‫ގންތ ަ‬ ‫ބއިތަކަށާއި‪ ،‬މުޖުތަމަޢުގެ ތަފާތު ި‬ ‫ދިރިއުޅުމުގެ ތަފާތު ަ‬ ‫ލ‬ ‫ދށުންނެވެ‪ .‬އެޑިޔުކޭޝަނަލް ޕްރޮގްރާމާއި ނޮން‪-‬އެޑިޔުކޭޝަނަ ް‬ ‫ބއެއްގެ ަ‬ ‫ޕްރޮގްރާމްތަކެއް އުފައްދަން ފެއްޓުނެވެ‪ .‬މައިގަޑު ދެ ަ‬ ‫ޕްރޮގްރާމެވެ‪.‬‬

‫އަޅުގަނޑު‪ ،‬މިސްޓަރ ކތް ޖެކްސަން‪ ،‬ކތްގެ ދަރިފުޅު (އޮސްޓްރޭލިޔާގައި)‬

‫އެޑިޔުކޭޝަން މިނިސްޓްރއާއި ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސްގެ ގުޅުމުގެ ތެރެއިން‪ ،‬ރޭޑިއޯގެ ގިނަޕްރޮގްރާމް ތަކަކަށް‬ ‫ޔއެވެ‪ .‬އެގޮތުން‪ ،‬ރޭޑިއޯހަވރުގެ‬ ‫ބމުން ދި ަ‬ ‫ބޑަށް ލި ެ‬ ‫އޑސ (އެޑިޔުކޭޝަން ޑިވަލޮޕްމަންޑް ސެންޓަރ) ގެ އެހތެރިކަން ވަރަށް ޮ‬ ‫ޕްރޮގްރާމްތަކުގެ ތެރެއިން އެޑިޔުކޭޝަނަލް ޕްރޮގްރާމްތައް‪ ،‬އުފެއްދުމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތު ހަވާލުކުރެއްވ‪ ،‬އޑސގެ މުއައްޒަފުންގެ‬ ‫ތޢުލމ ޕްރޮގްރާމެއް އުފެއްދުމުގައި‪،‬‬ ‫ނށް‪ ،‬ރޭޑިއޯގެ އަސާސްތައް ދަސްކޮށް ދެއްވައިގެންނެވެ‪ަ .‬‬ ‫ބއެއް މުއައްޒަފުން ަ‬ ‫ތެރެއިން ަ‬ ‫ވ ގޮތަށެވެ‪ .‬ނޮން‪-‬ފޯރމަލް އެޑިޔުކޭޝަނަލް ޕަރޮގްރާމްތަކެއް އުފެއްދުމަށެވެ‪.‬‬ ‫އެކަންކުރަން އެންމެ އެކަށގެން ާ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪61‬‬ ‫ގއި އ‪.‬ޑ‪.‬ސ‪.‬ގެ ޕްރޮޑިއުސަރެއްގެ ގޮތުން‪،‬‬ ‫ބއެއް ޕްރޮގްރާމް އުފެއްދުމު ަ‬ ‫ނ ަ‬ ‫ރޭޑިއޯ ހަވރުގެ ތެރޭގައި ހިމެ ޭ‬ ‫ކރެއްވިއެވެ‪ .‬އޭނާ ގިނަ ޕްރޮގްރާމްތަކެއް އުފައްދަވައި‪ ،‬ރޭޑިއޯއިން‬ ‫އަލްފާޟިލް ޙުސެން މުޙަންމަދު ވަރަށް މުހިންމު ދައުރެއް އަދާ ު‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރެވުނެވެ‪.‬‬ ‫ް‬ ‫ތކުގެ ތެރޭގައި‪ ،‬މަސްވެރިކަން‪ ،‬ދަނޑުވެރިކަން‪ ،‬ޢާންމު ޞިއްޙަތު‪ ،‬ތާރޚާއި‬ ‫ބއި ަ‬ ‫ބހާލެވުނު ަ‬ ‫ޕްރޮގްރާމްތައް ަ‬ ‫މނިގެން ދިޔައެވެ‪ .‬މި ޕްރޮގްރާމަތައް‪ 5 ،‬ޕްރޮޑިޔުސަރުންނާއި ޙަވާލު ކުރެވިގެން‬ ‫މތު‪ ،‬ދަތުރުފަތުރު‪ ،‬ހި ެ‬ ‫ބރާއި މަޢުލޫ ާ‬ ‫ސަޤާފަތު‪ ،‬ޚަ ަ‬ ‫ބއްލެވުމުގެ ދަށުން‪ ،‬އޭނާ ހިންގެވި ޓްރޭނިންގ‬ ‫ކުރިއަށް ގެންދެވުނެވެ‪ .‬މިކަން ކުރަމުން ގެންދިޔައ‪ ،‬މިސްޓަރ ކތް ޖެކްސަންގެ ެ‬ ‫ޕްރޮގްރާމެއްގެ ގޮތުގައެވެ‪.‬‬ ‫ބނާ ކުރުމުގެ ގޮތުން‪ ،‬ރޭޑިއޯހަވރުގެ ޕްރޮގްރާމްތައް އުފެއްދުމުގައި މަސައްކަތް‬ ‫ހަމަ އެއާއި އެކު‪ ،‬މހުން ި‬ ‫ކުރަމުންގެންދިޔަ ‪ 5‬ޕްރޮޑިއުސަރަކަށް މިދާއިރާގެ ތަމްރނު ހޯދުމަށް އިގިރޭސި ވިލާތަށް ދިއުމުގެ ފުރުޞަތު‪ ،‬މިސްޓަރ ކތް‬ ‫ޖެކްސަން ހޯއްދަވައިދެއްވިކަން ފާހަގަކުރެވެއެވެ‪.‬‬ ‫ބލިކް ސާރވސް‬ ‫"ރޭޑިއޯ ހަވރު" ސިލްސިލާގެ ޕްރޮގްރާމް ތަކަކ‪ ،‬ރާއްޖޭގައި ފުރަތަމަފަހަރަށް ޕަ ް‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގގެ ކޮންސެޕްޓްގެ ތެރެއިން އުފެދިގެންއައި ޕްރޮގްރާމް ތަކެކެވެ‪.‬‬ ‫ް‬

‫ސިލްސިލާގެ ކޮންމެ ޕްރޮގްރާމެއްގެ ދިގުމިނަކ‪،‬‬

‫ބއިތަކެއްގެ މައްޗަށް އަމާޒު ކުރެވިގެން އުފެއްދި ޕްރޮގްރާމް ތަކެކެވެ‪.‬‬ ‫‪ 15‬މިނިޓްއެވެ‪ .‬ދިވެހިންގެ ދިރިއުޅުމުގެ މައިގަޑު ހުރިހާ ަ‬ ‫ނމާއި އަދި މުނިފޫހި ފިލުވައިދިނުމެވެ‪ .‬މިސްޓަރ ކތްޖެކްސަންގެ‬ ‫މައިގަޑުމަޤުޞަދަކ‪ ،‬ރައްޔިތުން ހޭލުންތެރިކުރުވުމާއި‪ ،‬އުގަނައިދި ު‬

‫މިސްޓަރ ކތް ޖެކްސަން‬

‫ށން‪ ،‬އަޅުގަޑުމެންގެ ޕްރޮޑިއުސަރުންގެ ޓމަކުން ރާވާ‪ ،‬އުފެއްދި‪ ،‬ސިލްސިލާ ޕްރޮގްރާމް ތަކެކެވެ‪ .‬މޭސްތިރިއެއްގެ‬ ‫ބއްލެވުމުގެ ދަ ު‬ ‫ެ‬ ‫ނވައިގެން‪ ،‬ހުރިހާކަމެއް ކުރ އަޅުގަޑުމެން ‪ 5‬ޕްރޮޑިޔުސަރުންނެވެ‪ .‬ކތުޖެކްސަންގެ އިރުޝާދުގެ‬ ‫ގޮތުގައި ކތު ޖެކްސަން ހުން ަ‬ ‫ދަށުންނެވެ‪.‬‬ ‫ބނާކުރުމެވެ‪ .‬ރޭޑިއޯއަކ ކޮންއެއްޗެއް ކަމާއި‪،‬‬ ‫ބނުމ‪ ،‬މހުން ި‬ ‫ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސްއަށް އެވަގުތަށް އެންމެ ޭ‬ ‫ބޔަކު އުފެއްދުމެވެ‪.‬‬ ‫ނ ދަންނަ ަ‬ ‫ހމަ ގޮތުގައި ހިފޭނ ކިހިނެއްކަ ް‬ ‫ބނުން އެންމެ ފުރި ަ‬ ‫ރޭޑިއޯގެ ފައިދާތަކާއި ގެއްލުން‪ ،‬އަދި އޭގެ ޭ‬ ‫ކންކުރަން އުޅެގެންނެވެ‪.‬‬ ‫ބޔަކު‪ ،‬އެ ަ‬ ‫ބރާއި ނުފޫޒު ދަނެގަނެވޭ ަ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ އަކ‪ ،‬ކޮންއެއްޗެއް ކަމާ‪ ،‬ރޭޑިއޯގެ ާ‬ ‫ރޭޑިއޯ ް‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪62‬‬ ‫އ‬ ‫ނފޮރމޭޝަންއާ ި‬ ‫އޑިޔުކޭޝަނަލް ޕްރޮޖެކްޓް އޮފހާއި ޑިޕާރޓްމަންޓް އޮފް އި ް‬ ‫ކތްޖެކްސަންގެ މަސައްކަތުން‪ެ ،‬‬ ‫ގުޅިގެން‪ ،‬ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސްއާ އ‪.‬ޑ‪.‬ސ‪ .‬ގައި މަސައްކަތްކުރާ ‪ 5‬ޕްރޮޑިޔުސަރަކު‪ ،‬ރޭޑިއޯ ޕްރޮޑަކްޝަން ދަސްކުރުމަށް‪،‬‬ ‫އިގިރޭސިވިލާތަށް ފޮނުވުނެވެ‪ .‬އެ ‪ 5‬ޕްރޮޑިޔުސަރުންނަކ‪:‬‬ ‫‪ .1‬އަލްފާޟިލް މުޙަންމަދު ވަޙދު (މަޑުލު)‬ ‫‪ .2‬އަލްފާޟިލް ޙުސެން މުޙަންމަދު‬ ‫‪ .3‬އަލްފާޟިލާ ވަސމާ މުޙަންމަދު (ކެރަފާ)‬ ‫ބލޫ) އަދި‬ ‫ބރާހިމް މަނިކު (ސަމަރު ު‬ ‫‪ .4‬އަލްފާޟިލް އި ް‬ ‫ބދުރުއްނަޞރެވެ‪.‬‬ ‫‪ .5‬އަޅުގަޑު ަ‬ ‫ދ ދިވެހި‬ ‫ބނު ތަމްރނުގެ ފައިދާ‪ ،‬ސްޓޭޝަނަށާއި އަ ި‬ ‫ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސްގެ ޙަޔާތުގައި މި މުއައްޒަފުންނަށް ލި ު‬ ‫ބއްޓަން ކުރުމުގައެވެ‪ .‬އެހުންތެރިންނާ‪،‬‬ ‫ބގެންދިޔައެވެ‪ .‬ޕްރޮގްރާމްތައް ރޭޑިއޯއާއި ގުޅޭގޮތަށް ަ‬ ‫ޤައުމަށްވެސް ވަރަށް ފުރިހަމައަށް ލި ި‬ ‫ބނާ‬ ‫ބދަހި ކުރުމުގައެވެ‪ .‬އިތުރު ސްޓާފުންނަށް ރޭޑިއޯގެ ތަފާތު ދާއިރާތަކުން ތަމްރނުދ މހުން ި‬ ‫ރޭޑިއޯއާއި އިތުރަށް ގުޅުން ަ‬ ‫ކުރުމުގައެވެ‪.‬‬ ‫އޮސްޓްރޭލިޔާގައި ކިޔަވަންއުޅުނުއިރުގެ ބައެއް ހަނދާންތައް‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪63‬‬ ‫ބރަވެހުރެ ދަންނަވާނަމަ‪ ،‬މިސްޓަރ ކތް ޖެކްސަންގެ ފަރާތުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯ‬ ‫ޙަޤޤަތުގެ މައްޗަށް ު‬ ‫މލްޑިވްސް‪ ،‬ރާއްޖޭގައި ފާހަގަ‬ ‫ބން ރޭޑިއޯ ޯ‬ ‫ބ ު‬ ‫ބނު އެހތެރިކަމާއި‪ ،‬އެކަމުގެ ސަ ަ‬ ‫ބނާކުރުމަށް ލި ު‬ ‫ތަރައްޤ ކުރުމަށާއި‪ ،‬މހުން ި‬ ‫ކުރެވިގެންދިޔަ ދިއުން އެއ‪ ،‬ހަމަގައިމުވެސް ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސްގެ މުއައްޒަފެއްގެ ހައިސިއްޔަތުން އަޅުގަޑު‪ ،‬މިސްޓަރ ކތް‬ ‫ޖެކްސަންއަށް ހާސްފަށުން ޝުކުރުވެރި ވާނެކަމެކެވެ‪.‬‬

‫_________________________________‬

‫ޚިދުމަތުގެ ތެރޭން ކުރަންޖެހުނު ބިރުވެރި ތަޖުރިބާއެއް‬

‫ސިލްވަރބމް ގެ ތާރޚ ދަތުރު‬ ‫އތޮޅުތެރެއަށް ކުރި ދަތުރެކެވެ‪ .‬ދަތުރުގައި‬ ‫މިނިސްޓްރ އޮފް އެޑިޔުކޭޝަނުން އިންތިޒާމު ކުރެވިގެން‪ަ ،‬‬ ‫ބއެއް‬ ‫ބއިވެރިންނަކ‪ ،‬އެޑިޔުކޭޝަން މިނިސްޓަރ އަލްއުސްތާޒު މުޙަންމަދު ޒާހިރު ޙުސޭންއާއި އެ މިނިސްޓްރގެ އިތުރު ަ‬ ‫ަ‬ ‫ބރުގެ ކޮންސަލްޓެންޓުންގެ ތެރެއިން‪،‬‬ ‫މުއައްޒަފުންނެވެ‪ .‬އޭގެ އިތުރަށް އެޑިޔުކޭޝަނަލް ޕްރޮޖެކްޓް އޮފހުގައި މަސައްކަތް ކުރައްވާ ޭ‬ ‫މިސްޓަރ ކތް ޖެކްސަނާއި އަދި ޔޫ‪.‬އެން‪.‬ޑ‪.‬ޕގެ ފަރާތުން ރާއްޖޭގައި އޭރުހުންނެވި ރެޒިޑެންޓް ރެޕްރެޒެންޓެޓިވް ޑޮކްޓަރ‬ ‫ޟލް ޙުސެން‬ ‫ބއިވެރިވެ ލެއްވިއެވެ‪ .‬އަދި ހަމަ އެއާއެކު‪ ،‬އޑސގެ ފަރާތުން‪ ،‬އަލްފާ ި‬ ‫ރގައި ަ‬ ‫ޓން ވެސް މި ދަތު ު‬ ‫ހަންޓިންގ ަ‬ ‫މުޙަންމަދު ވަޑައިގަތެވެ‪.‬‬ ‫ބނެވެ‪.‬‬ ‫ބވެސް ލި ު‬ ‫ބއިވެރިވުމުގެ ނަޞ ު‬ ‫ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސްގެ ފަރާތުން އަޅުގަޑަށް މިދަތުރުގައި ަ‬ ‫ބފުޅުންނާއި ޙިއްސާކޮށްނުލާ ކުރިއަށް ނުދެވޭ‬ ‫ކ ހަމަ ކޮންމެހެން ވެސް ތިޔަ ޭ‬ ‫މި ދަތުރަކ‪ ،‬މިދަތުރުގެ ވާހަ ަ‬ ‫ވަރުގެ ދަތުރެކެވެ‪ .‬ފަހަރެއްގައި މިވާހަކަ ތަންކޮޅެއް ދިގުވުންވެސް‪ ،‬އެކަށގެންވެއެވެ‪.‬‬ ‫ވތަ ‪ 1978‬ގެ ކުރކޮޅެވެ‪ .‬ދިވެހި ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ރައސްއަކ‪ ،‬ސުމުއްވުލް‬ ‫އެއ ‪ 1977‬ގެ ފަހުކޮޅު ނު ަ‬ ‫ބޑޭރި ކިލެގެފާނެވެ‪.‬‬ ‫ބރާހިމް ނާޞިރު ރަންނަ ަ‬ ‫އަމރު އި ް‬ ‫ނ ގެންދަވާ‬ ‫ބނާކުރައްވަމު ް‬ ‫މި ދަތުރުގެ މައިގަޑު މަޤުޞަދަކ‪ ،‬ޔޫ‪.‬އެން‪.‬ޑ‪.‬ޕ ގެ ފަރާތުން އަތޮޅު ތެރޭގައި ި‬ ‫ބހޭ ދަތުރެކެވެ‪ .‬މި ދަތުރުގައި‬ ‫ތން‪ ،‬ދެކުނުގެ ގިނަ ރަށްތަކެއް ގައި ކުރައްވާ ދިރާސާ ތަކަކާއި ެ‬ ‫ބހޭގޮ ު‬ ‫ކޮމިޔުނިޓ ސްކޫލުތަކާއި ެ‬ ‫ރޭޑިއޯއަށް ފުރުޞަތު މި ލިބުނ‪ ،‬އޭރު ސަރުކާރުން ހިންގަވާ ތަރައްޤގެ ގިނަ މަޝްރޫޢުތައް ހިންގެވުމުގައި ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސް‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪64‬‬ ‫އަށް‬

‫ހުރިހާ‬

‫ދާއިރާއަކުންވެސް‬

‫ބޑު‬ ‫ވަރަށް ޮ‬

‫އިސްކަމެއް‬

‫ދެއްވައިގެން‪،‬‬

‫ގެންގުޅުއްވާތއެވެ‪.‬‬

‫ޚާއްޞަކޮށް‬

‫މިނިސްޓްރއޮފް‬

‫އެޑިޔުކޭޝަން‪ ،‬މިނިސްޓްރ އޮފް ފިޝަރޒް އެންޑް އެގްރިކަލްޗަރ‪ ،‬މިނިސްޓްރ އޮފް ހެލްތް ފަދަ މިނިސްޓްރތައް ފާހަގަ‬ ‫ކޮށްލެވެއެވެ‪.‬‬ ‫އެޑިޔުކޭޝަން މިނިސްޓަރ އަލްއުސްތާޒް މުޙަންމަދު ޒާހިރު ޙުސޭން އާއި އަދި އެޑިޔުކޭޝަންގެ ޓމާއެކު‪،‬‬ ‫ބށް ރޭވިފައިވާ މި‬ ‫ބއެއް އަތޮޅުތަކަށެވެ‪ .‬އައްޑުއަތޮޅާއި ހިސާ ަ‬ ‫ސިލްވަރބމްގައި މާލެއިން ފުރައިގެން ދަތުރުކުރ ދެކުނުގެ ަ‬ ‫ބރަރ މުއްސަދިކޮށް‪ ،‬ޕްރޮގްރާމް ތަކުގައި‬ ‫ބނު ފުރުޞަތަކ‪ ،‬ރޭޑިއޯ މޯލްޑިވްސްގެ ލައި ް‬ ‫ބއިވެރިވާންލި ު‬ ‫ދަތުރުގައި އަޅުގަޑަށް ަ‬ ‫ވސް މެއެވެ‪.‬‬ ‫ބނު ރަނުގެ ފުރުޞަތެއް ެ‬ ‫ލން ލި ު‬ ‫އަތޮޅުތަކުގެ މައުލޫމާތު ހިމަނައި ަ‬ ‫ރާއްޖެތެރޭގެ ރަށްރަށަށް ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސްގެ ފަރާތުން ދަތުރުކުރާއިރު ގެންގުޅޭ ޓޫލްސް ފޮއްޓެއް ހުރެއެވެ‪.‬‬ ‫ލަކުޑިން ހަދާފައިވާ އެ ފޮށގައި ނުހުންނައެއްޗެއް ރޭޑިއޯ މޯލްޑިވްސްގެ ވާރކްޝޮޕް ތެރެއިން ނުވަތަ ސްޓޫޑިއޯ އަކުންވެސް‬ ‫އ ހުންނާނެއެވެ‪ .‬ޓޭޕް ރެކޯރޑަރ‪ ،‬މައިކްރޯފޯން‪ ،‬ރޭޑިއޯސެޓް‪،‬‬ ‫ބނުންކުރާ ހުރިހާ ސާމާނެ ް‬ ‫ނުނެރެވޭނެއެވެ‪ .‬ރެކޯރޑްކުރަން ޭ‬ ‫އވެ‪ .‬އަދި އެ ދުވަސްވަރު ކުރި‬ ‫ނނެ ެ‬ ‫ލވެލިވެސް އެ ފޮށގައި ހުން ާ‬ ‫ކޓްރިކް އަދި އިލެކްޓްރޮނިކް ވާވެ ާ‬ ‫ކަރަންޓް ބޯރޑްތަކައި އަދި އިލެ ް‬ ‫ދަތުރުތަކުގައި‪ 5 ،‬ކިލޯގެ ކުޑަ ޖެނެރޭޓަރެއްވެސް ގެންދިޔައމެވެ‪.‬‬ ‫މި ހުރިހާސާމާނެއް ހިފައިގެން ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސްއިން ދިޔައ އަޅުގަޑު އެކަންޏެވެވެ‪ .‬އަޅުގަޑާއެކު ދެން‬ ‫ފނުވާ ޕްރޮގްރާމްތަކުގެ ޕްރޮޑިއުސަރ‬ ‫އކުވެރިއެއްގެ ގޮތުގައިވެސް ހުންނެވ އޑސ ގެ ފަރާތުން ޮ‬ ‫އެހތެރިއެއްގެ ގޮތުގައިވެސް‪ެ ،‬‬ ‫ހުސެން މުޙަންމަދެވެ‪.‬‬ ‫އަޅުގަޑުމެން މާލެއިން ފުރައިގެން ހުވަދުއަތޮޅާއިހަމައަށް‬

‫ކުރުކުރުކޮށް ދަންނަވާލާނަމަވެ‪.‬‬

‫ދެކުނުގެ‬

‫ތ‬ ‫ގވާ ޕްރޮޖެކްޓްތަކުގެ މަޢުލޫމާ ު‬ ‫ހން ަ‬ ‫ރކުރަމުން‪ ،‬އެރަށްރަށުގައި އެޑިޔުކޭޝަން މިނިސްޓްރއިން ި‬ ‫ށ ބަނދަ ު‬ ‫ވަރަށްގިނަ ރަށްރަށަ ް‬ ‫ބއްދަލުކުރަމުން‬ ‫ހޯއްދަވަމުން‪ ،‬ސްކޫލުތަކުގެ ވެރިންނާއި ސްކޫލު ކުދިންނާއި އަދި ރަށްތަށުގެ ވެރިންނާއި ރައްޔިތުންނާވެސް ަ‬ ‫ބއިވަރު‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ މެޓރިއަލްސްވެސް ވަރަށް ަ‬ ‫ބ އަދި ް‬ ‫ކުރިއަށްދިޔަ ދަތުރެކެވެ‪ .‬އަޅުގަޑަށްވެސް ވަރަށްގިނަ މަޢުލޫމާތު ލި ި‬ ‫ބނު ދަތުރެކެވެ‪.‬‬ ‫ރެކޯރޑް ކުރުމުގެ ފުރުޞަތު ލި ު‬ ‫ބން މޫސުން ގޯސްވެގެން މަޑުކުރަން‬ ‫އަޅުގަޑުމެން ދަތުރު ކުރަމުންގޮސް ގއ‪ .‬ކޮލަމާފުއްޓާއި ހިސާ ު‬ ‫ޖެހިއްޖެއެވެ‪ .‬އަޅުގަޑުމެން ދަތުރުކުރި އުޅަނދު "ސިލްވަރބމް" އަކ އެދުވަސްވަރު މާލޭގައި ގެންގުޅުނު ރަގަޅުފެންވަރެއްގެ‬ ‫މއި ކެއުމާއި އަދި ކޮޓަރގައި‬ ‫ބނުންކުރައްވާ ލޯންޗެކެވެ‪ .‬ނިދު ާ‬ ‫ލޯންޗެކެވެ‪ .‬މިއ ސަރުކާރުގެ ރަސްމ އެކިއެކި ދަތުރުތަކުގައި ޭ‬ ‫ބއިވެރިންނަށް އެލޯންޗްގައި ނިދުމުގެ‬ ‫އޭސވެސް ހަރުކޮށްފައި ހުރި ދެކޮޓަރިއެއް ހުރެއެވެ‪ .‬ނަމަވެސް އަޅުގަޑުމެން ދަތުރުގެ ހުރިހާ ަ‬ ‫ބ ގްރޫޕްގައި އަޅުގަޑާއި ޙުސެން މުޙަންމަދު‬ ‫ފ ި‬ ‫އޓަށެވެ‪ .‬ރަށަށް ޭ‬ ‫ބޔަކު ފޭބ‪ ،‬ކޮލަމާފު ް‬ ‫ގން އެއް ަ‬ ‫އިންތިޒާމް ހަމަޖެއްސެން ނެތި ެ‬ ‫ހިމެނެއެވެ‪.‬‬ ‫ބރި މާލެއަށް ދާންވއެވެ‪.‬‬ ‫އވެ‪ .‬ދެން އެނ ު‬ ‫ބން ނިމުނ ެ‬ ‫ދަތުރުވެސް މިހިސާ ު‬ ‫ބފުޅެއް‬ ‫ބވި ކުޅަދާނަ މާލލިމންގެ ތެރެއިން އެއް ޭ‬ ‫"ސިލްވަރ ބމް" ގެ މާލިމއަކ‪ ،‬އެދުވަސްވަރު މާލޭގައި ތިއް ެ‬ ‫ކަމަށްވާ އަލްމަރުޙޫމު ޕާކަރު މުޙަންމަދު މަނިކެވެ‪ .‬އާދެ‪ ،‬ޕާކަރު މާލިމއެވެ‪ .‬އިންޖިނޭރަކ‪ ،‬ހ‪ .‬ސގަލް އިސްމާއލް‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪65‬‬ ‫ބރާހިމްއެވެ‪ .‬އާދެ‪،‬‬ ‫އި ު‬

‫ބދޫ ހުސޭން އަދި‬ ‫ބރާހިމް ފުޅާއި އަދި ކިނ ި‬ ‫އިސްމާއިލް މަނިކު އެވެ‪ .‬ފަޅުވެރިންގެ ތެރޭގައި އުގުލު އި ް‬

‫ބފުޅެއްކަމަށްވާ‪ ،‬މުޙަންމަދު ޖަމލު ވެސް އަޅުގަޑުގެ ހަނދާނަށް މިހާރުވެސް އާދެއެވެ‪.‬‬ ‫ގދ‪ .‬ގައްދޫ ޭ‬ ‫އންމެފަހުން‬ ‫ހނެވެ‪ެ .‬‬ ‫ރ ‪ 5‬ދުވާ ހޭދަކުރަންޖެ ު‬ ‫ކލަމާފުށގައި ގާތްގަޑަކަށް ‪ޭ 5‬‬ ‫ވިއްސާރައިގާ ޖެހިގެން‪ ،‬ގއ‪ޮ .‬‬ ‫ނއްދުވަހު ފުރަން ހަމަޖެހިއްޖެއެވެ‪.‬‬ ‫ބނުއްވުމުން‪ ،‬އަ ެ‬ ‫ދތުރުކުރެވޭނެކަމަށް މާލިމ ު‬ ‫ބން‪ ،‬މިހާރު ަ‬ ‫ވިއްސާރަ ކުޑަކޮށް މައިތިރިވހިސާ ު‬ ‫ބން‪،‬‬ ‫ބ ު‬ ‫ބރަށް ކުރައްވަން ހަމަޖެހިފައި އޮތުމުގެ ސަ ަ‬ ‫ޅއް ރާއްޖެއިން ޭ‬ ‫ނަމަވެސް މިނިސްޓަރ ޒާހިރު ޙުސޭން‪ ،‬މުހިންމު އެހެންދަތުރުފު ެ‬ ‫ބއްލެވުމަށެވެ‪.‬‬ ‫ގތެއް އޮތްތޯ ެ‬ ‫ކށް މާލެއަށް ވަޑައިގެންނެވޭނެ އެހެން ޮ‬ ‫ބނުންފުޅުވ‪ ،‬ވހާ އަވަހަ ަ‬ ‫ޭ‬ ‫ބޓެއް‪ ،‬ގއ‪.‬‬ ‫އެދުވަސްވަރު ދެކުނު އަތޮޅުތަކުން މަސްގަތުމުގެ މަސައްކަތް ކުރަމުންގެންދިޔަ ކޮރެއާގެ މަސް ޯ‬ ‫ބރު އަޅުގަޑުމެނަށް އަތޮޅުއޮފހުން ދެއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫ނ ފުރާކަމުގެ ޚަ ަ‬ ‫ބޓް މާދަމާ މާލެދާ ް‬ ‫ށއި‪ ،‬އެ ޯ‬ ‫ވިލިގިލ ބަނދަރުގައި އޮތްކަމަ ާ‬ ‫ނސްޓަރ ޒާހިރު ޙުސޭންއާއި އަދި ޔޫ‪.‬އެން‪.‬ޑ‪.‬ޕގެ ރެސިޑެންޓް ރެޕްރެޒެންޓެޓިވް މިސްޓަރ‬ ‫ނ މި ި‬ ‫ބޓު ް‬ ‫އ ޯ‬ ‫އެހެންކަމުން‪ެ ،‬‬ ‫ޓން އާއި އަދި މިސްޓަރ ކތް ޖެކްސަން މާލެއަށް ވަޑައިގަންނަވާ ގޮތަށް ހަމަޖެހިއްޖެއެވެ‪ .‬އެއާއެކު މިނިސްޓަރ‬ ‫ހަންޓިންގ ަ‬ ‫ބޓުން މާލެވަޑައިގަންނަވަން ގަސްދު ކުރައްވައިފިއެވެ‪ .‬އޭގެ ތެރޭގައި‪،‬‬ ‫ބފުޅުންވެސް އެ ޯ‬ ‫ޒާހިރުގެ އަރިހުގައި ވަޑައިގެން ހުރިހާ ޭ‬ ‫އަޅުގަޑުގެ އެކުވެރި ޙުސެން މުޙަންމަދު ވެސް ހިމެނެއެވެ‪.‬‬ ‫މިނިސްޓަރ ޒާހިރު ޙުސޭން އަޅުގަޑުގާތު މާލެ ނުދާނަންތޯ އެއްސެވުމުން އަޅުގަޑު ދެންނެވ‪ ،‬އަޅުގަޑު‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ މެޓރިއަލްސް‬ ‫ރ މަޑުކުރާ ރަށްރަށުން އަދިވެސް ް‬ ‫ދަތުރުކުރާނ ސިލްވަރބމްގައި ކަމަށެވެ‪ .‬އެ ލޯންޗް ދަތުރުކުރާއި ު‬ ‫ނ‬ ‫ބ ު‬ ‫ބނުންކަމުގައި ދެންނެވމެވެ‪ .‬ރާއްޖެތެރެއަށް ދަތުރެއް ކޮށްލަން މިލިބެނ މަދު ފަހަރަކުއެވެ‪ .‬އެހެންކަމުން މިލި ު‬ ‫ހޯދަން އަޅުގަޑު ޭ‬ ‫ތ‬ ‫ބޑެވެ‪ .‬އަދި އަމުދުން‪ ،‬ދަތުރުގެ ރަސްމގޮ ް‬ ‫ފސާރި ފުރިހަމައަށް ހިފޭނެކަމުގެ އުންމދު ވަރަށް ޮ‬ ‫ނން ި‬ ‫ބ ު‬ ‫ރަނުގެ ފުރުޞަތުގެ ޭ‬ ‫ކުޑަވމާ އަޅުގަޑު މަސައްކަތަށް ފަސޭހަތަކެއް ވެގެންދާނެކަމުގެ އުންމދުގައިވެސް މެއެވެ‪.‬‬ ‫ބއްލަވަން ހަވާލުކުރެއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫ބލު ކުރައްވާ‪ ،‬މާލިމއާއި އަޅުގަޑު ަ‬ ‫މިނިސްޓަރ ޒާހިރު ޙުސޭން މިގޮތް ގަ ޫ‬ ‫ބޓް "ސޫގޮންގ ‪ "303‬މާލެއަށް ފުރުމަށް ހަމަޖެހިފައި އޮތ‬ ‫ބރުގައިއޮތް ކޮރެއާގެ މަސް ޯ‬ ‫ގއ‪ .‬ވިލިގިލ ޭ‬ ‫ށން ފުރައިގެން ވިލިގިއްޔަން‬ ‫އގައި ކަމުން‪ ،‬އެރޭ އަޅުގަޑުމެން ސިލްވަރބމްގައި ކޮލަމާފު ި‬ ‫އަނެއްދުވަހުގެ ފަތިހުގެ ވަގުތެ ް‬ ‫ދަތުރުކޮށް‪،‬‬

‫މާލެ‬

‫ނވަން‬ ‫ވަޑައިގަން ަ‬

‫ބނުންފުޅުވާ‬ ‫ޭ‬

‫ހުރިހާ‬

‫ބފުޅުން‬ ‫ޭ‬

‫ވިލިގިއްޔަށް‬

‫ބއިވަޑައިގަތއެވެ‪.‬‬ ‫ފައި ަ‬

‫އަދި‬

‫އަޅުގަޑު‬

‫އޅުގަޑުމެންވެސް ފުރަންޖެހޭތ‪،‬‬ ‫ބރާ ކޮލަމާފުއްޓަށް ދިޔައއެވެ‪ .‬ކޮލަމާފުއްޓަށް ދިޔައ‪ ،‬މާދަމާ ފަތިހު ަ‬ ‫ސިލްވަރބމްގައި އަނ ު‬ ‫ބނުއްވުމުންނެވެ‪.‬‬ ‫ނކަމަށް މާލިމ ު‬ ‫މ ކައިރިވާނ‪ ،‬ކޮލަމާފުށ ކަނޑު ް‬ ‫ނން އެން ެ‬ ‫ހުވަދޫކަނޑަށް ނިކުން ަ‬ ‫ބޖެހެއެވެ‪ .‬އަޅުގަޑުމެންގެ ލޯންޗްގައި‬ ‫ބނައެވެ‪ .‬ނަމަވެސް ދަތުރު ކުރަން އެ ަ‬ ‫ވަރަށް ވިއްސާރައެވެ‪ .‬އުޑުމަތި ަ‬ ‫ލ ދިއުމަށް ކަނޑައެޅިފައި އޮތުމާއެކު‪ ،‬އެރޭގެ‬ ‫ށ މަދުވެފައެވެ‪ .‬އަނެއްކޮޅުން‪ ،‬ވހާ އަވަހަކަށް މާ ެ‬ ‫ރ ް‬ ‫ބތަކެތިވެސް ހުރ ވަ ަ‬ ‫ހުރި ކާ ޯ‬ ‫ނވެ‪.‬‬ ‫ފށިން ފުރައިފމެވެ‪ .‬ހުވަދޫ ކަނޑަށް ނުކުތ‪ ،‬ކޮލަމާފުށ ކަނޑުން ެ‬ ‫ފަތިހު ސިލްވަރ ބމްގައި ކޮލަމާ ު‬ ‫ސިލްވަރ ބމްގައި އެ ލޯންޗްގެ ކްރޫންގެ އިތުރަށް ހުރ ހަމައަޅުގަޑު އެކަނިމާއެކަންޏެވެ‪ .‬ލޯންޗް ކަނޑުން‬ ‫ނމެވެސްކަހަލަ މައްސަލައެއް ދިމާވެއްޖެއެވެ‪ .‬އިރުގަޑެއް ވަންދެން‬ ‫ކ ް‬ ‫ނުކުމެގެން ދުއްވާފައިދަނިކޮށް‪ ،‬ލޯންޗެގެ އެއް އިންޖނަށް ޮ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪66‬‬ ‫އިންޖނަށް ދިމާވި ކަންތައް ޙައްލުކުރެވޭތޯ މަސައްކަތް ކުރުމަށްފަހު‪ ،‬އިންޖިނޭރު ވިދާޅުވ‪ ،‬އިންޖނު ރަގަޅު ނުކުރެވުނު ކަމަށެވެ‪.‬‬ ‫އެހެންކަމުން އެއް އިންޖނުގައި ދެން ސިލްވަރބމް ދުއްވަމުން ގެންދިޔައ‪ ،‬އާދައިގެ ދުވެއްޔެއްގައެވެ‪ .‬އިންޖިނޭރު އިސްމާއލް‬ ‫ފއި ހުރުމާ‪ ،‬އެއް އިންޖނުގައި ދުއްވަންޖެހޭތ‪ ،‬ފުލްސްޕޑްގައި ނުދުއްވަނ ކަމަށެވެ‪ .‬ނަމަވެސް‬ ‫ބނުއްވ‪ ،‬ތެޔޮ މަދުވެ ަ‬ ‫މަނިކު ު‬ ‫މގައެވެ‪ .‬ހިތަދޫއަށް ދެވުނމާ‪ ،‬އިންޖނު ރިޕެއަރކޮށް‪ ،‬ޓޭންކް‬ ‫ވނެ ކަ ު‬ ‫މެންދުރު ‪ 2.00‬ޖަހާއިރު ލ‪ .‬ހިތަދޫކަނޑުން ވަދެ ޭ‬ ‫މށެވެ‪.‬‬ ‫ފށާނ ކަ ަ‬ ‫ފުލްކޮށްލައިގެން ދަތުރު ަ‬ ‫ބންނާއި‪ ،‬ވެފައިހުރި‬ ‫ބ ު‬ ‫ނނިދާ ހުރުމުގެ ސަ ަ‬ ‫ު‬ ‫ޑވެސް ކުރރޭ ގިނަވަގުތު‬ ‫ދަތުރަށް ފެއްޓުމާއެކު އަޅުގަ ު‬ ‫ނ‬ ‫ތރަށް އެތަނުގައި އިތުރު އެހެ ް‬ ‫ބންކް އެނދުގެ އި ު‬ ‫ބންކްގައި ޖައްސާލައިފމެވެ‪ .‬އަޅުގަޑުގެ ަ‬ ‫ގޑުގެ ަ‬ ‫މށް‪ ،‬އަޅު ަ‬ ‫ބލިކަން ފިލުވާލު ަ‬ ‫ވަރު ަ‬ ‫ބންކުގެ މަތ އެނދުއެއ‬ ‫ނކުންނަ ދޮރާއި އެންމެ ކައިރގައެވެ‪ .‬އެ ަ‬ ‫ބރަށް ި‬ ‫ބންކް އެނދެއް ހުރެއެވެ‪ .‬އަޅުގަޑުގެ އެނދު ހުންނަނ‪ޭ ،‬‬ ‫ަ‬ ‫ބދޫ ހުސޭން އަޅުގަޑަށް‬ ‫ބންކެވެ‪ .‬އިރުކޮޅެއް ނުވަނސް‪ ،‬ލޯންޗްގައި ކެއްކުމުގެ މަސައްކަތުގައި އުޅޭ ތ‪ .‬ކިނ ި‬ ‫އަޅުގަޑުގެ ަ‬ ‫ބޓެއްގައިނަމަ‪،‬‬ ‫ދ ޯ‬ ‫މވޭނ‪ ،‬މަތިން ާ‬ ‫ބރަށް ނިކު ެ‬ ‫ނކުތއެވެ‪ .‬އެތަނުން ޭ‬ ‫ބރަށް ު‬ ‫ގން ޭ‬ ‫ށލުމުން‪ ،‬އެ ހިފައި ެ‬ ‫ގޮވާލާފައި ސައިތައްޓެއް ދިއްކޮ ް‬ ‫ކޮކްޕިޓް ތެރެއަށެވެ‪ .‬ވލްހައުސްގެ އެއްފަރާތުގައި ހުންގާނާއި މާލިމއެވެ‪ .‬އަނެއްފަރާތުގައި އިންޖިނޭރުގެ ގޮނޑިއާއި އޭނާގެ‬ ‫ޕެނަލްބޯރޑެވެ‪.‬‬ ‫ހަމަ އެތަނުގައި ސޯފާ ޖަހާފައި ވަށައިގެން އިށދެވޭނެގޮތަށް ވަނ ހަދާފައެވެ‪ .‬އެއ މެސްރޫމްގެ ގޮތުގައިވެސް‬ ‫ތން‬ ‫ލގައި އިތުރު ސޯފާއެއް ހުރެއެވެ‪ .‬އެ ސޯފާގެ ކަނާއަތްފަރާ ު‬ ‫ލވެ ް‬ ‫ކޅެއް ފަހަތުގައި ހަމަ އެ ެ‬ ‫ތނެވެ‪ .‬އަދި ތަން ޮ‬ ‫ބނުންކުރާ ަ‬ ‫ޭ‬ ‫ކޓަރި ހުރެއެވެ‪ .‬އެއ ސިލްވަރ‬ ‫ބލޮކްއަކަށެވެ‪ .‬އެތަނުގައި ދެ ޮ‬ ‫ހުންނަ ދޮރަކުން ވަދެގެން ދެވޭނ އަނެއްކާވެސް އެކޮމޮޑޭޝަން ް‬ ‫ބމްގެ ފަހަތުކޮޓަރިތަކެވެ‪.‬‬ ‫އަޅުގަޑު މިހާ ތަފުޞލުކޮށް ސިލްވަރ ބމް ގެ ހަދާންތައް މިހާ ފަހުންވެސް މި އާވެގެންއަންނަނ‪ ،‬އަޅުގަޑާއި‬ ‫ބންނެވެ‪.‬‬ ‫ބ ު‬ ‫ވރިކަމުގެ ސަ ަ‬ ‫ބރު ެ‬ ‫ނނެވެ‪ .‬އަދި ދަތުރުގެ ި‬ ‫ބ ް‬ ‫ބ ު‬ ‫އެ ލޯންޗާއި ހުރި ގުޅުމެއްގެ ސަ ަ‬ ‫އ ކުރިއަށް‬ ‫ނކުމެ‪ ،‬ލޯންޗްގެ އަރިމަތިންހިގާފަ ި‬ ‫ބރަށް ި‬ ‫ސޯފާ ޖަހާފައި ހުރި ސިޓިންގރޫމް‪-‬ކަމް‪-‬ވލްހައުސް އިން ޭ‬ ‫ޑޝަނަކަށެވެ‪ .‬އަޅުގަޑު ގެންގުޅޭ‬ ‫އކާވެސް ދެތިންމހުންގެ އެކަމޮ ޭ‬ ‫ގޮސް‪ ،‬ލޯންޗްގެ ކުރކޮޅުގައި ހުންނަ ގޮޅިއަކުން ފޭބޭނ އަނެ ް‬ ‫ނނާނ‬ ‫ބހައްޓާފައި ހު ް‬ ‫ވސް ަ‬ ‫ނއްނެތެވެ‪ .‬ނަމަވެސް އެ ފޮށި ެ‬ ‫ށ ބޭލ ކިހިނެއްކަމެއް ހަނދާ ެ‬ ‫އތެރެއަ ް‬ ‫ޓޫލްސްފޮށި އެތަނުގެ ެ‬ ‫އެތަނުގައެވެ‪.‬‬ ‫މދު ޖަމލުވެސް ސައިތައްޓެއް ހިފައިގެން‪،‬‬ ‫ބރަށް ނިކުތްއިރު‪ ،‬މުހަން ަ‬ ‫ހުސޭނު ދިން ސައިތަށި ހިފައިގެން ޭ‬ ‫ސޯފާއެއްގައި ޖައްސާލައިގެން އިނެވެ‪ .‬އަޅުގަޑު ނިކުމެ ޖަމލުކައިރގައި އިށދެއްޖައމެވެ‪ .‬އަދިވެސް މޫސުން މާރަގަޅެއް ނޫނެވެ‪.‬‬ ‫ޓވަރެއް ނޫނެވެ‪.‬‬ ‫ބހެއް ޭ‬ ‫ސައިތަށިވެސް ތަނެއްގައި ެ‬ ‫ނޖިނޭރުވެސް‬ ‫ނގާނާ ހަވާލުވުމުން‪ ،‬މާލިމއާ އި ް‬ ‫ހ ް‬ ‫ބނެފައި‪ު ،‬‬ ‫ބއްލަވާށޭ ު‬ ‫ބއިނިމިގެން‪ ،‬މާލިމ ސައި ަ‬ ‫ޖަމލު ސައި ޮ‬ ‫ދތުރުގެ‬ ‫ބ މހަކަށްވެފައި‪ަ ،‬‬ ‫ހސާ ު‬ ‫ބއްލަވަން‪ ،‬އަޅުގަޑު ކައިރ ސޯފާގައި އިށިންނަވައިފިއެވެ‪ .‬ހވާގޮތުން ޖަމލަކ‪ ،‬މި ި‬ ‫ސައި ަ‬ ‫ނ‬ ‫އ ހުރިލެއް ރަނގަޅުކަމުން‪ ،‬ގިނަ ވާހަކަ ދައްކަނ‪ ،‬ޖަމލެވެ‪ .‬އިރުކޮޅަކުން‪ ،‬ލ‪ .‬އަށް ވެދެވޭ ެ‬ ‫ނދޮރު ފިލާފަ ި‬ ‫ގިނަކަންތަކުގެ ތަ ް‬ ‫ވާހަކައާ‪ ،‬މޫސުމުގެ ވާހަކައެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪67‬‬ ‫ބނަކަމުންނެވެ‪ .‬ކިހާއިރަކުން ލ‪ .‬އަތޮޅަށް‬ ‫ބރަޖެހުމަކާ ގާތްވެދާނެއެވެ‪ .‬އިރުފެންނާކަށް ނެތެވެ‪ަ .‬‬ ‫ގަޑިން އޭރު ާ‬ ‫ބނުއްވ ‪2‬‬ ‫އވެ‪ .‬މާލިމވެސް ު‬ ‫ނނާނެކަމުގަ ެ‬ ‫އސާހިތު ހިތަދޫ ފެ ް‬ ‫ބދިނ ޖަމލެވެ‪ .‬އޭނާ ބުނ ި‬ ‫ވ ު‬ ‫ދެވޭނެތޯ އަހައިލުމުން ޖަ ާ‬ ‫ލ ފެންނާނެކަމަށް ލަފާކުރާ ކަމަށެވެ‪.‬‬ ‫ޖަހާކަންހާއިރު‪ ،‬ލ‪ .‬ހިތަދޫގެ މަ ަ‬ ‫ހުންގާނު ފިޔަވާ ލޯންޗްގައި ނެވިގޭޝަނަލް އެއްވެސް އިކްވިޕމަންޓެއް ނެތެވެ‪ .‬ދެން ހުރި ކޮމިޔުނިކޭޝަން‬ ‫އިކްވިޕްމަންޓްއެކެވެ‪ .‬އެއ‪ ،‬މާލެއާއި އަތޮޅުތަކާ ގުޅަންގެންގުޅޭ ވައްތަރުގެ ކުޑަ ސބ ސެޓެކެވެ‪ .‬ސަމުގާއެއް ކއްކުރަންތޯއެވެ‪،‬‬ ‫ބވެސް ނެތެވެ!‬ ‫ރޭޑިއޯގަޑެއްހާ ހިސާ ު‬ ‫ބންކްގައި ޖައްސާލައިފމެވެ‪ .‬ހުސޭނު ކައްކަންއުޅެއެވެ‪ .‬އޭނާކައިރގައި‬ ‫އަނެއްކާވެސް އެތެރެއަށްވަދެ އަޅުގަޑުގެ ަ‬ ‫ދފައި ގޮވމައެވެ‪.‬‬ ‫ކުޑައިރުކޮޅަކު އިދެލުމަށްފަހު އަޅުގަޑަށް ހވަނ‪ ،‬އަޅުގަޑަށް ނިދުނހެނެވެ‪ .‬ހޭލެވުނ ހުސޭނު ކާންހަ ާ‬ ‫ނނެވ ކާމޭޒުކައިރގައެވެ‪ .‬އިސްމާއިލްވެސް‬ ‫އ ހުރ ޖަމލެވެ‪ .‬މާލިމ އި ް‬ ‫ހންގާނުގަ ި‬ ‫ބރަށް ނިކުތްއިރު ު‬ ‫ޭ‬ ‫ބރުގައި މަޑުކޮށްލއެވެ‪ .‬މިހާރު ގަޑިން ‪ 2‬ގަޑި‬ ‫އިންނެވިއެވެ‪ .‬އަޅުގަޑުވެސް ގޮސް އެމހުނާއެކު ކައިގެން‪ ،‬އަނެއްކާވެސް ޭ‬ ‫ބޑުވެއްޖެއެވެ‪ .‬އަޅުގަޑު ތެދުވެ ވަށައިގެން ހޯދާލިއިރު އެއްވެސް ތަނެއް ފެންނަން ނެތމާ‪ ،‬މާލިމ ގާތުން އަހާލމެވެ‪.‬‬ ‫ބޔަށްވުރެ ޮ‬ ‫ަ‬ ‫ތން ލޯންޗްގެ މިވަގުތުގެ ކެޕްޓަނަކ‪ ،‬ޖަމލެވެ‪.‬‬ ‫މާލިމ‪ ،‬ޖަމލުކައިރގައި އަދިވެސް ނުފެނޭތޯ އެއްސެވިއެވެ‪ .‬ހވާގޮ ު‬ ‫ބނުއްވުމުން އަޅުގަޑުވެސް ހިތްހަމަޖެހިއްޖެއެވެ‪ .‬ނަމަވެސް‬ ‫ނނާނެކަމަށް ޖަމލު ު‬ ‫ދެންމާގިނައިރެއްނުވެ ހިތަދޫ ފެ ް‬ ‫ލއްވަނއެވެ‪ .‬އޭނާއާ އިސްމާއިލް‬ ‫މާލިމގެ މޫނުމަތިން ފެންނަނ ހާސްކަމެވެ‪ .‬މިހާރު ފެންނަންޖެހޭނެކަމަށް މާލިމއަށް ފެނި ަ‬ ‫ށ‬ ‫ބ ް‬ ‫މލިމ ސުވާލުކުރެއްވ ލޯންޗް މިދުއްވަނ ރަގަޅު މިޞްރާ ަ‬ ‫އކާލުމަށްފަހު‪ ،‬ޖަމލުކައިރިން ާ‬ ‫(އިންޖިނޭރު) އާއި ވާހަކަ ދަ ް‬ ‫ހެއްޔޭއެވެ؟‬ ‫އއި ގަދަކަމުން އަދި ނުފެނިގެން އުޅެނކަމަށް‬ ‫ބރަށް ނުދުވާ ކަމަށާއި‪ ،‬ވަޔާއި ޮ‬ ‫ލޯންޗްގެ ސްޕޑް ދަށްކަމުން މާ ާ‬ ‫ބ ހުރ ލ‪ .‬އަތޮޅާ ދިމާއަށް ކަމުގެ ޔަގންކަން އޭނާ ދިނެވެ‪.‬‬ ‫ނޗްގެ މިޞްރާ ު‬ ‫ބންޏެވެ‪ .‬ނަމަވެސް ލޯ ް‬ ‫ޖަމލު ު‬ ‫އަޅުގަޑުވެސް ދެން އެތެރެއަކަށް ނުވަންނަމެވެ‪ .‬ލ‪ .‬އަތޮޅު ފެންނާނެކަމުގެ އުންމދުގައި ވލްހައުސް ތެރޭގައި‬ ‫ބވެ‪.‬‬ ‫ހުރއެވެ‪ .‬އޭރު އެތަނުގައި ލޯންޗްގެ އެންމެން ތިއް ެ‬ ‫މިނިޓަކަށްފަހު‬

‫ނޓެއް‬ ‫މި ި‬

‫ފާއިތުވަމުންގޮސް‪،‬‬

‫‪3.30‬‬

‫ހިގައިފިއެވެ‪.‬‬

‫މަޑުމަޑުން‬

‫އެކަކު‬

‫އަނެކަކާ‬

‫ބށް ހެއްޔެވެ؟"‬ ‫ޗ މިދުއްވަނ ރަނގަޅު މިޞްރާ ަ‬ ‫ސުވާލުކުރަންފަށައިފިއެވެ‪" .‬މިހާރު ފެންނަން ޖެހޭނެއެވެ‪" ".‬ލޯން ް‬ ‫އަޅުގަނޑު ހާސްވާންފަށައިފިއެވެ‪ .‬އިރުވެސް އޮއްސެން ކައިރިވަނއެވެ‪.‬‬ ‫ނކެވެ‪ .‬އޭނާ‬ ‫މޫސުންވެސް ރަނގަޅެއްނޫނެވެ‪ .‬މިހާރު ހުންގާނުގައި ހުންނެވ‪ ،‬މާލިމ މުހަންމަދު މަ ި‬ ‫ބގައި ހެއްޔެވެ؟‬ ‫ޖަމލުކައިރިން އަނެއްކާވެސް އެއްސެވ‪ ،‬މިލޯންޗް މިހުރ ރަނގަޅު މިސްރާ ު‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪68‬‬ ‫ބނުއްވ "ތިޔެއް އެގޭނ ކަލެއަށެވެ‪.‬‬ ‫ބން އަޅުގަޑު ވަރަށް ދެރަވިއެވެ‪ .‬ޖަމލު ު‬ ‫ދެން ޖަމލު ދެއްވި ޖަވާ ު‬ ‫މާލިމއަކ ކަލޭ ނޫން ހެއްޔެވެ؟"‬ ‫އ‬ ‫ހންގާނުގަ ި‬ ‫ތެދެކެވެ‪ .‬ލޯންޗްގެ މާލިމއަކ ޕާކަރު މުޙަންމަދު މަނިކެވެ‪ .‬ނަމަވެސް ހުރިހާވަގުތެއްގައި ު‬ ‫މ‬ ‫ވލު ކޮށްލުން އެއ‪ ،‬ހަމަ ކޮން ެ‬ ‫ހންގާނު ހަ ާ‬ ‫ނނަ މހަކާ ު‬ ‫ބރު ކުރެވޭ‪ ،‬ތަންދޮރުދަ ް‬ ‫އނާއެއް ނޫނެވެ‪ .‬އިތު ާ‬ ‫ހުންނަވާނ ޭ‬ ‫ބކަށެވެ‪.‬‬ ‫މާލިމއަކުވެސް ދިގު ދަތުރު ކުރެއްވުމުގައި ގެންގުޅުއްވާ އުޞޫލެކެވެ‪ .‬ނަމަވެސް އޮޑި ދުއްވާނ‪ ،‬މާލިމ ދެއްވާ މިޞްރާ ަ‬ ‫ބފުޅުންވެގެން ކަންކަން ނިންމެވިތަން އަޅުގަޑު ދުށމެވެ‪ .‬އެހެންކަމުން މިކަހަލަ‬ ‫މިދަތުރުގައި ގިނަފަހަރު މާލިމއާ ޖަމލާ ދެ ޭ‬ ‫ބ އަޅުގަޑަކަށް ކަމަކު ނުދެއެވެ‪.‬‬ ‫ވަގުތެއްގައި ޖަމލު އެދެއްވި ޖަވާ ު‬ ‫ބނމާ‪ ،‬މާލިމގެ އިހުސާސްތައް މާލިމގެ ލޮލުން ފިސާރި ރަގަޅަށް‬ ‫ބ ޖަމލުގެ ފަރާތުން ލި ު‬ ‫އެ ޖަވާ ު‬ ‫ފާޅުވެގެންދިޔައެވެ‪.‬‬ ‫ށ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރަމުންގެންދާ ޗެނެލަކަ ް‬ ‫ތން‪ ،‬އޭ‪.‬އެމް‪ .‬ފްރިކްއެންސއަކުން ް‬ ‫އަޅުގަނޑަށް އިވިފައިއޮންނަ ގޮ ު‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް‬ ‫ލބޭނ އެ ޗެނެލެއް ް‬ ‫ބރަށް ި‬ ‫މން‪ ،‬ރޭޑިއޯގެ އަޑު އެންމެ ސާފުކޮށް‪ާ ،‬‬ ‫ބރާލު ު‬ ‫ރޭޑިއޯ ޓިޔުންކޮށްފައި‪ ،‬ރޭޑިއޯ ގޮތްގޮތަށް އަ ު‬ ‫ލން‬ ‫ބލައި ަ‬ ‫މލަކަށް ސދާ ވމައެވެ‪ .‬އެހެންވމާ އަޅުގަޑުމެން މި ދަތުރުކުރަނ މާލެއާ ދިމާއަށްތޯ ަ‬ ‫ނނަ ދި ާ‬ ‫ކުރަމުންދާ އެންޓެނާ ހު ް‬ ‫ނ‬ ‫ކ ް‬ ‫ފވާނެކަމަށް ކޮންމެވެސް ގޮތަ ު‬ ‫ރޭޑިއޯއަކުން‪ ،‬އަޅުގަޑުމެންގެ ސްޓޭޝަން‪" ،‬ރޭޑިއޯ މޯލްޑިވްސް" ގެ އަޑު ހޯދަނިކޮށް އެކަން ސާ ު‬ ‫ބނުއްވ އެއ ރަނގަޅު ވާހަކައެއް ކަމަށެވެ‪.‬‬ ‫އަޅުގަޑަށް ވަނ އެގިފައެވެ‪ .‬މިވާހަކަ މާލިމއަށް ނަންގެނެފމެވެ‪ .‬މާލިމވެސް ު‬ ‫ނަމަވެސް މި ލޯންޗްގައި ރޭޑިއޯއެއް ނެތެވެ‪.‬‬ ‫ބކްސްގެ‬ ‫ލ ޮ‬ ‫ބއްވާފައި އޮތ އަޅުގަޑުގެ ޓޫ ް‬ ‫އަޅުގަޑު ގެންގުޅޭ ރޭޑިއޯ އޮންނާނެއެވެ‪ .‬ނަމަވެސް‪ ،‬އެ ރޭޑިއޯ ާ‬ ‫ނށް‬ ‫ކމޮޑޭޝަން އަށެވެ‪ .‬އެތަ ަ‬ ‫މގެ ކުރގައި ހުންނަ‪ ،‬ކްރޫ އެ ަ‬ ‫ބކްސް މިހާރު ތިރިކޮށްފައި ހުރ‪ ،‬ސިލްވަރބ ް‬ ‫ތެރޭގައެވެ‪ .‬އެ ޮ‬ ‫ޓއިގެން‪ ،‬ވަރަށް ހާލުންނެވެ‪.‬‬ ‫ބރުކައިރިފަށުން ލޯންޗްގެ އަރިމަތގައި އަޅާފައިއޮންނަ ދަނގަޑެއްގައި ހިފާއް ަ‬ ‫ލންޗްގެ ޭ‬ ‫ދާންޖެހޭނ‪ޯ ،‬‬ ‫ގ ތެރޭގައި‬ ‫ބޔަވެފައި‪ ،‬އެ ރާޅުތަކު ެ‬ ‫ރޅުތައް ި‬ ‫މފަސޭހައެއް ނޫނެވެ‪ .‬ކަނޑުގެ ާ‬ ‫އން ާ‬ ‫ބށް މިވަގުތު ދި ު‬ ‫އެހިސާ ަ‬ ‫ސިލްވަރ ބމް ފުރޮޅާ ވަރުންނެވެ‪.‬‬ ‫ލވާ މހަކަށް‬ ‫ލފެ ި‬ ‫ހން ވެއްޓިފައެވެ‪ .‬ހަމައެކަނި ހެ ި‬ ‫ދ ގެއްލި އެކިތަނަށް އެކިމ ު‬ ‫ލޯންޗްގެ ކްރޫން ތިބ‪ ،‬އުންމ ު‬ ‫ދ ޙުސޭނެވެ‪.‬‬ ‫ބ ޫ‬ ‫ބދިގޭގައި އުޅޭ ކިނ ި‬ ‫އުޅެނ‪ަ ،‬‬ ‫ބދުރަށް ވާނެހޭ މާލިމ އެއްސެވިއެވެ‪ .‬އަޅުގަޑު އާދޭހޭ‬ ‫ަ‬ ‫ހިތްވަރުކޮށްފައި އަޅުގަޑު ހިގައިގެންފމެވެ‪.‬‬ ‫ދަންނަވާފައި މަޑުމަޑުން ލޯންޗްގެ އަރިމަތގައި އަޅާފައިއޮތް ހޮޅގައި ހިފަހައްޓައިގެން‪ ،‬ހިގާފައިގޮސް ލޯންޗްގެ ކުރިއަށް‬ ‫ބއިފމެވެ‪.‬‬ ‫އަރައިފމެވެ‪ .‬އަދި މަތގައިހުރި ހަތަރެސްކަން ދޮރު ހުޅުވައިގެން އަޑިއަށް ފައި ަ‬ ‫ހޅުވައިގެން‬ ‫ބހުއްޓެވެ‪ .‬ފޮށި ު‬ ‫ބއިވަރު ސާމާނު ހުއްޓެވެ‪ .‬އަޅުގަޑު ގެންގުޅޭ ފޮށިވެސް އެ ަ‬ ‫އެތަނުގެ އެތެރޭގައި ަ‬ ‫ބޓެރއެއް ނެތެވެ‪.‬‬ ‫ބލައިލިއިރު ރޭޑިއޯގައި ެ‬ ‫ރޭޑިއޯ ނަގައިފމެވެ‪ަ .‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪69‬‬ ‫ނަމަވެސް ފޮށިގަޑު ތެރޭގައި އަޅުގަޑުމެން ރެކޯރޑް ކުރާއިރު‪ ،‬ކަރަންޓް ނަގަން ގެންގުޅޭ ‪ 5‬ވޮޓްގެ ކުޑަ‬ ‫ޖެނެރޭޓަރާއި އެއާގުޅޭ ކަރަންޓް ބޯރޑްތައް ހުއްޓެވެ‪.‬‬ ‫ހރި ތަނުގައި‬ ‫ތރިކަމެއްތޯ ނުވަތަ ނޫންތޯވެސް ވިސްނައިނުލައި‪ ،‬ޖެނެރޭޓަރ ު‬ ‫މިކުރެވެނ ކިހާވަރެއްގެ ރައްކާ ެ‬ ‫ބރެވެ‪.‬‬ ‫ބރާ ަ‬ ‫ބލައިލމެވެ‪ަ .‬‬ ‫ބތޯ ަ‬ ‫ބޑްތައް ގުޅާ‪ ،‬ރޭޑިއޯއަށް ކަރަންޓް ލި ޭ‬ ‫ބހައްޓާފައި ސްޓާރޓް ކޮށްލައިފމެވެ‪ .‬އަދި ޯ‬ ‫ަ‬ ‫ނ‬ ‫ބޑާއި ރޭޑިއޯ ހިފައިގެ ް‬ ‫ބރާ ވލްހައުސްއަށް ދަތުރުކުރުމެވެ‪ .‬ކަރަންޓް ޯ‬ ‫ނ އަ ު‬ ‫ދެންއޮތ‪ ،‬އަނެއްކާ އައިމަގު ް‬ ‫ނގޮސް ވލްހައުސް ތެރެއަށް ލއެވެ‪ .‬ދެން ރޭޑިއޯ ހިފައިގެން ދިޔައ‪ ،‬އެއްކަލަ ހަތަރެސްކަން ދޮރު‬ ‫މައްޗަށްއަރާ ފުރަތަމަ ވާގަޑު ގެ ް‬ ‫އން ޕެޓްރޯލްވަސްގަޑު ދުވާވަރުންނެވެ‪.‬‬ ‫ބހައްޓާފައެވެ‪ .‬އެތެރެ ި‬ ‫ހުޅުވާފައި ަ‬ ‫އ‬ ‫ބރާލާ ި‬ ‫ށ އަ ު‬ ‫ހޅުވާލައިފމެވެ‪ .‬އަދި ގޮތްގޮތަ ް‬ ‫ބހައްޓާފައި ު‬ ‫ރޭޑިއޯ ހިފައިގެންގޮސް ވލްހައުސްގެ ތެރޭގައި ަ‬ ‫ބ ދިމާއަށް ރޭޑިއޯ ސދާކޮށްލމެވެ‪.‬‬ ‫ބރަށް އަދި އެންމެ އަޑުގަދަކޮށް ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސްގެ ސިގްނަލް ލި ޭ‬ ‫އެންމެ ާ‬ ‫ބ ދިމާއަށެވެ! އަޅުގަނޑު ވަރަށް އުފާވިއެވެ‪.‬‬ ‫ބރަށް އަޑުލި ޭ‬ ‫ސިލްވަރ ބމްގެ ކުރި ހުރ‪ ،‬ރޭޑިއޯއިން އެންމެ ާ‬ ‫ބނުއްވ ލޯންޗް ދަތުރުކުރަމުން މިދަނ‪ ،‬މާލެއާއި ދިމާއަށް ކަމަށެވެ‪ .‬ނަމަވެސް ހުވަދޫކަނޑުގައި އެވަގުތު އޮތް އޮޔާއި‬ ‫މާލިމ ު‬ ‫ބއްގައިކަން އެނގޭނެގޮތެއް ނެތެވެ‪.‬‬ ‫ބން‪ ،‬ލޯންޗް މިހުރ ކޮންހިސާ ެ‬ ‫ބ ު‬ ‫ބރު ވައިގެ ސަ ަ‬ ‫ޖެހެމުންދާ ާ‬ ‫ށވެ‪ .‬ވެގެން‬ ‫ދން ނިންމެވ މާލެއާ ގުޅުއްވާ ެ‬ ‫ބން މާލިމ ެ‬ ‫ވއްޖެއެވެ‪ .‬މިހިސާ ު‬ ‫ބޑު ެ‬ ‫ގަޑިން މިހާރު ‪ 4‬ޖަހާ ޮ‬ ‫ށ‬ ‫ބހޭ ފަރާތްފަރާތަ ް‬ ‫ނނެވި އޮޕަރޭޓަރަށް ކިޔައިދެއްވިއެވެ‪ .‬އަދި ކަމާ ެ‬ ‫އުޅޭގޮތް މާލޭގެ ޓެލެކޮމިޔުނިކޭޝަން އޮފހުގައި އެވަގުތު އި ް‬ ‫ބނުއްވ މާލެއިން ދެކުނުގެ ހުރިހާ އަތޮޅެއްގެ ރޭޑިއޯ ޓެލެފޯން‬ ‫ބނުއްވިއެވެ‪ .‬ގުޅުއްވުމަށްފަހު‪ު ،‬‬ ‫އެންގުމަށްވެސް މާލިމ ު‬ ‫އޮޕަރޭޓަރުން‪ ،‬ސިލްވަރބމަށް ވާގޮތެއް އޮޅުންފިލުވަން މަސައްކަތް ކުރުމަށް މާލެއިން އަންގަވައިފި ކަމުގައެވެ‪.‬‬ ‫ނ‬ ‫މލޭގައި ޓސޑގައި އެވަގުތު އިންނެވި އޮޕަރޭޓަރަކ‪ ،‬ޕާކަރު މާލިމގެ އަންހެ ް‬ ‫ކަންތައްތައް ދިމާކުރި ގޮތުން‪ާ ،‬‬ ‫ސ‬ ‫ބފުޅެކެވެ‪ .‬އެންމެ ހިނދުކޮޅަކަށްވެ ް‬ ‫ބދުއްނާޞިރު ކިޔާ ޭ‬ ‫ނ ހުންނެވި‪ ،‬ތ‪ .‬ތިމަރަފުށ ޢަ ު‬ ‫ބފުޅަކާ ކައިވެނި ކުރައްވައިގެ ް‬ ‫ޭ‬ ‫އަޅުގަނޑުމެނާ އޭނާ ގުޅުންކަނޑައެއް ނުލައްވައެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑުމެނާއި ގުޅުއްވަމުން އަދި މާލެއިން ދެއްވާ އިރުޝާދާއި އެއްގޮތަށް‬ ‫ކައިރ އެހެން އަތޮޅުތަކަށް އެންގެވުން އަންގަވަމުން ގެންދަވައެވެ‪.‬‬ ‫އަޅުގަޑު ހަދާނެގޮތް ހުސްވެއްޖެއެވެ‪ .‬ރޭޑިއޯ ނިއްވާލާފައި އަނެއްކާ އެއްކަލަ ދަތުރުކޮށް‪ ،‬ކުރގައިހުރި‬ ‫އ‬ ‫ލއިފމެވެ‪ .‬ކަމެއް ކުރަމުންދާއިރު މާގިނަ އެހެން ފިކުރުތަކެ ް‬ ‫ފށި ތަޅު ަ‬ ‫ވތައް ފޮއްޓަށް އަޅާ ޮ‬ ‫ޖެނެރޭޓަރ ވެސް ނިއްވާލާ‪ާ ،‬‬ ‫އ‬ ‫ބވެ‪ .‬މާލިމ ހުންނެވ މާލެއާ ި‬ ‫ބރި ވލްހައުސްއަށް އައިއިރު‪ ،‬އެތަނުގައި ހުރިހާއެންމެން ތިއް ެ‬ ‫ނުހުރެއެވެ‪ .‬މިކަންކޮށްފައި އެނ ު‬ ‫ގުޅުއްވައިގެންނެވެ‪.‬‬ ‫ބޔަ ރާޅުތަކުގެ ތެރޭގައި ސިލްވަރ ބމް ހވަނ‬ ‫އއްވެސް ތަނެއް ނުފެނެއެވެ‪ި .‬‬ ‫އިރު އޮއްސެނއެވެ‪ .‬ވަށައިގެން ެ‬ ‫ދ‬ ‫އ އޮތް ހުދުކުލައިގެ ލޯންޗެކެވެ‪ .‬ވލްހައުސްގެ ފަހަތުގައި‪ ،‬ހު ު‬ ‫ބރުން ބަނދެފަ ި‬ ‫ކަރުދާސްކޮޅެއް ހެނެވެ‪ .‬ސިލްވަރބމް އަކ‪ ،‬ފައި ަ‬ ‫ބޑަށް އޭގައި ވައި‬ ‫އ ނޫނެވެ‪ޮ .‬‬ ‫ބނެހެން ހވަނ އެހތެރިކަމެ ް‬ ‫ބންވެސް ލި ޭ‬ ‫ބ ު‬ ‫ސަތަރިއެއް ދަމާފައި އޮވެއެވެ‪ .‬އެ ސަތަރގެ ސަ ަ‬ ‫އަޅާނއެވެ‪ .‬ލޯންޗްގައި ކުރިއަށް ދުއްވާ ސްޕޑް ރަނގަޅަށް ދެވިފައި ނެތިއްޔާ‪ ،‬ލޯންޗް ވަޔާ ގެންދިއުން މާގާތެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪70‬‬ ‫ސބ ސެޓުން އެއްއަޑަކަށް އިވެނ‪" ،‬ސިލްވަރ ބމް! ސިލްވަރ ބމް! ސިލްވަރ ބމް!" އޭ ކިޔާފައި‬ ‫ބހުއްޓެވެ‪ ).‬މާލިމ ހަމަ‬ ‫އަތޮޅުތަކުން ގުޅަންއުޅޭ އަޑެވެ‪( .‬މިހާރުވެސް އަޅުގަނޑުގެ ކަންފަތުގައި އެ ރާގާއި އެ އަޑު ހަރުލާފައި އެ ަ‬ ‫މ‬ ‫ކން ެ‬ ‫ތ އޮޅުންފިލުވައި ދެއްވަމުން ގެންދަވައެވެ‪ .‬ކޮންމެ އަތޮޅަކުން‪ޮ ،‬‬ ‫ކޮންމެ އޮޕަރޭޓަރަކާ ވާހަކަދައްކަވަމުން‪ ،‬ވެގެން އުޅެގޮ ް‬ ‫ބއްގައި ހެއްޔެވެ؟" އަޅުގަޑުމެން‬ ‫އޮޕަރޭޓަރެއްވެސް ފުރަތަމަ ކުރާ ސުވާލަކ‪" ،‬ސިލްވަރބމް މިހާރު ހުރ ކޮން ހިސާ ެ‬ ‫ނދޭން ނޭގޭ އެއްޗެކެވެ‪ .‬އެކަން އެނގޭނެ އެއްވެސް އިކްވިޕްމަންޓެއް ލޯންޗްގައި ނެތެވެ‪.‬‬ ‫ބ ެ‬ ‫ބ އެކަކަށްވެސް ު‬ ‫ލޯންޗްގައިތި ި‬ ‫މާލޭގެ ޓސޑ ގައި އިންނެވި އޮޕަރޭޓަރ ގުޅުއްވައިފިއެވެ‪ .‬މާލެއިން އެންގ މިރޭ ‪ 7.00‬ގައި‪ ،‬ލ‪ .‬އަތޮޅުގައި‬ ‫ބޓަކުން މައްޗަށް ފްލެއަރއެއް ފޮނުވާނެ ކަމަށެވެ‪ .‬އެ ފްލެއަރ އަކ ވަރަށް މައްޗަށް އަރާ އައްޔެކެވެ‪ .‬ލޯންޗްގެ ހުރިހާ‬ ‫އޮތް ޯ‬ ‫ގށެވެ!‬ ‫ބށެވެ‪ .‬އަދި ފްލެއަރގެ އަލި ފެނުނު ދިމާލެއް އަން ާ‬ ‫ބލަންތި ޭ‬ ‫ދރެސް ަ‬ ‫އެންމެންވެގެން‪ ،‬ރަނގަޅަށް އު ަ‬ ‫ހަތެއްޖަހަން‬

‫މާގިނައިރެއް‬

‫ނތެވެ‪.‬‬ ‫ެ‬

‫އެންމެން‬

‫އ‬ ‫ތަންތަނުގަ ި‬

‫ހިފަހައްޓައިގެން‬

‫ގ‬ ‫ލޯންޗް ެ‬

‫ވަށައިގެން‬

‫ނ ވާހަކަ ދައްކަވާށެވެ‪ .‬މާލެއިން‬ ‫އެތުރިލައިފިއެވެ‪ .‬އަޅުގަޑުވެސް މާލިމ ކައިރގައި ހުރމެވެ‪ .‬މާލިމ ހުންނެވ‪ ،‬ސބ ސެޓު ް‬ ‫ބޓުން ފޮނުވައިލާ އަލި‪ ،‬ގާތަގަޑަކަށް ‪ 5‬މިނިޓްވަންދެން ދިއްލިފައި ހުންނާނެއެވެ‪5 .‬‬ ‫އެންގިގޮތުން ލ‪ .‬އަތޮޅުގައި އޮތް ޯ‬ ‫މިނިޓްއަކ‪ ،‬އެހާ މައްޗަށް އަރާއައްޔެއް ހޯދައިލުމަށް މަދު ވަގުތުކޮޅެއް ނޫނެވެ‪.‬‬ ‫ބޓާހުރ ގުޅިފައެވެ‪ .‬ވަގުތު ޖެހެން ކައިރިވުމުން ސބ ސެޓުން ގޮވަމުން‬ ‫ޓ‪.‬ސ‪.‬ޑ އާއި ލ‪ .‬އަތޮޅުގައި އޮތް ޯ‬ ‫ގޮސް‪ ،‬އެންމެފަހުގެ ކައުންޓް ޑައުން ފެށިއްޖެއެވެ‪....00..........01..........02..........03...........04.............05 .‬‬ ‫ހުރިހާ އެންމެން ވަށައިގެން ހޯދަން ފަށައިފމެވެ‪ .‬އުދަރެސް ކައިރިން އެއްވެސްކަހަލަ އަލިކަމެއް މައްޗަށް‬ ‫އަރާތަން‬

‫ތ‬ ‫ފެނޭ ޯ‬

‫އަޅުގަނޑުވެސް‬

‫ފަރާތްފަރާތް‬

‫މން‬ ‫ބލަ ު‬ ‫ަ‬

‫ގެންދިޔައމެވެ‪.‬‬

‫ހުރިހާ‬

‫ފަޅުވެރިންވެސް‬

‫ލޯންޗްގެ‬

‫އ‬ ‫ބރުގަ ި‬ ‫ޭ‬

‫ހދަމުން ގެންދިޔައެވެ‪.‬‬ ‫ތބެ‪ ،‬ވަށައިގެން ޯ‬ ‫ހިފާއްޓައިގެން ި‬ ‫ގާތްގަޑަކަށް މިނިޓެއްހާއިރު ވއިރުވެސް އެއްވެސް އައްޔެއް ނުފެނެއެވެ‪....‬‬ ‫އދަރެސްކައިރިން އައްޔެއް ފެނޭތޯ ހޯދަނއެވެ‪.‬‬ ‫އވެ‪ .‬އަދިވެސް ހަމަ އެންމެން ު‬ ‫ނޓަށް ވެއްޖެ ެ‬ ‫އެއް މިނިޓް ދެމި ި‬ ‫ބނައެވެ‪ .‬އާންމުކޮށް ރާއްޖޭގެ އިރުއޮއްސޭމަންޒަރުގެ އެއްވެސް އަސަރެއް ނެތެވެ‪ .‬ވަށައިގެން ވަނ‪ ،‬ވިލާތަކުން‬ ‫އުޑުމަތި ހަމަ ަ‬ ‫އލައިފިނަމަ‪ ،‬ވަރަށް ރއްޗަށް‬ ‫ރން އައްޔެއް މައްޗަށް ފޮނުވަ ި‬ ‫އތް ޖައްވެއްގެ ތެރެއަށް ކައި ި‬ ‫ބދިފައެވެ‪ .‬އެހެން ޮ‬ ‫އުދަރެސް ެ‬ ‫ބޓުން މައްޗަށް ފޮނުވި ފްލެއަރގެ އަލި އަޅުގަނޑުމެންގެ ލޯންޗް‬ ‫ފެންނާނެކަމަށް ލަފާ ކުރެވެއެވެ‪ .‬ނަމަވެސް‪ ،‬ލ‪ .‬އަތޮޅުގައި އޮތް ޯ‬ ‫ސިލްވަރބމްގެ އެއްވެސް ފަޅުވެރިއަކަށްވެސް އަދި މާލިމއާއި އަޅުގަޑަކަށްވެސް ނުފެނުނެވެ‪.‬‬ ‫ވންދުވެސް އަޅުގަޑުމެންގެ‬ ‫ލންނެވެ‪ .‬އޭނާގެ ި‬ ‫މާލޭގައި އޮޕަރޭޓަރަކަށް އިންނެވ‪ ،‬އަޅުގަޑުމެންގެ މާލިމގެ ދަރިކަ ު‬ ‫ޓ‬ ‫ނ ް‬ ‫ބ ‪ 5‬މި ި‬ ‫ތ ެ‬ ‫ބލަން ި‬ ‫ވލި އަލި‪ ،‬ފެނޭތޯ ަ‬ ‫ލވަމުންދާކަން‪ ،‬ދައްކަވާ ވާހަކައިން ދޭހަވެއެވެ‪ .‬ލ‪ .‬އަތޮޅުން ފޮނު ާ‬ ‫ބދަ ު‬ ‫ހާލަތާއި އެކު ަ‬ ‫ވމާ‪ ،‬މާލިމ ސެޓުން އެންގެވ އެއްވެސް އައްޔެއް ނުފެނުނު ކަމުގައެވެ‪.‬‬ ‫ބއްޕަމެންގެ ލޯންޗް ތިވަނ ވަރަށްދުރަށް ސޮއްސައިލައިފައޭއެވެ‪ .‬ދިޔައ‬ ‫ހުސް ވަގުތު ކޮޅެކެވެ‪....‬މާލެއިން ބުނ ަ‬ ‫ނ އައްޔެއްކަމުގައި ޓސޑއިން‬ ‫ކޮންދިމާއަކަށް ކަމެއް ނޭގެއެވެ‪ .‬ލ‪ .‬އަތޮޅުން ފޮނުވާލި ފްލެއާރަކ‪ 50 ،‬މޭލު ދުރަށް ފެންނަންވާ ެ‬ ‫އަޅުގަޑުމެނަށް މައުލޫމާތު ދެއްވިއެވެ‪.....‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪71‬‬ ‫އަޅުގަޑުގެ ޙާލު ދަންނަވާކަށް ނޭގެއެވެ‪ .‬ސިކުޑގައި އެކައްޗެއްވެސް ހުރިހެނެއް ހއެއް ނުވެއެވެ‪ .‬މިއ‪،‬‬ ‫ބޔަކަށް އަޅުގަޑުމެން‬ ‫ބހުނ ކޮންދިމާއަކަށް ކަމެއް‪ަ ،‬‬ ‫ބހުނއެވެ! ެ‬ ‫ކއް ނޫނެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑުމެން ެ‬ ‫އަޅުގަނޑަށް އެނގޭ ކަންތައްތަ ެ‬ ‫ބއްގައި ކަމެއްވެސް އަޅުގަނޑަކަށް އެގެނއެއް ނޫނެވެ‪.‬‬ ‫ތނެއް އޮތ ކޮން ހިސާ ެ‬ ‫ފެންނާނެކަމެއް‪ ،‬ހިކިފަސް ަ‬ ‫ގފައި ތިބއެވެ‪.‬‬ ‫ދންހަދާނެގޮތެއް ނޭ ި‬ ‫އެންމެން އެތެރެއަށް ވަދެ‪ ،‬ސބ ސެޓަށް ކަންފަތް ދިއްކޮށްގެން ެ‬ ‫ލޯންޗްގައި ތެލެއް ނެތެވެ‪ .‬އެއް އިންޖނު މިހުރ ހަލާކުވެފައެވެ‪ .‬ކާއެއްޗެއްވެސް ހުރިކަމާދޭތެރޭ ޝައްކެވެ‪.‬‬ ‫ބފެން ހުސްވެފައެވެ‪ .‬އެންމެ‬ ‫ދަތުރު ނިންމައިލައިފައި މާލެދަނިކޮށް މިޙާދިސާ ދިމާވމާ‪ ،‬މުޅި އޮޑިން މިވަނ‪ ،‬ކޮއްތުދަރު ޯ‬ ‫ދމާވެފައިވާ ޙާލެވެ‪.‬‬ ‫ބޑުވާ ކަމަކ‪ ،‬އިންޖނަށް ި‬ ‫ކަން ޮ‬ ‫ޓ‬ ‫ބ ް‬ ‫މާލެއިން ވިދާޅުވ މިހާރު އަޅުގަޑުމެން ހޯދުމުގެ މަސައްކަތް ކުރައްވަމުން ގެންދަވާ ކަމުގައެވެ‪ .‬މަތިންދާ ޯ‬ ‫ކށް‬ ‫ބޓަ ަ‬ ‫ބޓަކ‪ ،‬ކުޑަ ޯ‬ ‫ތންދާ ޯ‬ ‫ބނެވެ‪ .‬ހަމައެއާއެކު‪ ،‬މަ ި‬ ‫ބރު ލި ު‬ ‫ފޮނުވާކަހަލަ ވާހަކައެއްވެސް ދެކެވެމުން ދާކަމުގައި މާލެއިން ޚަ ަ‬ ‫ވ‬ ‫ލފާކުރެ ޭ‬ ‫ބނެކަމަށް ަ‬ ‫މހާރު އަޅުގަނޑުމެން ތި ޭ‬ ‫ބޓެއް ނޫންކަމަށާއި‪ި ،‬‬ ‫ބޔަކު ހޯދަން ދަތުރުކުރެވޭނެ ޯ‬ ‫ވެފައި‪ ،‬ކަނޑުމަތގައި ަ‬ ‫ބށް‬ ‫ހިސާ ަ‬

‫އައިސްފާ‪،‬‬

‫ރދެވޭހާ‬ ‫ބ ާ‬ ‫އަނ ު‬

‫ތެލެއް‬

‫ބޓުގައި‬ ‫ޯ‬

‫ހންނާނެކަމަށް‬ ‫ނ ު‬ ‫ު‬

‫ވސް‬ ‫ވހަކަތަކެއް ެ‬ ‫ދެކެވޭ ާ‬

‫އިވެއެވެ‪.‬‬

‫ބޓް‬ ‫މަތިންދާ ޯ‬

‫ބރު‬ ‫ބއިމހުންގެ ފުރާނައާއި ގުޅިފައިވާ ކަމެއްކަމުގައި ޚަ ަ‬ ‫ވމަކ‪ ،‬ދެ ަ‬ ‫ބޓެއް) ފޮނު ު‬ ‫(އެދުވަސްވަރު ގެންގުޅުނު ސެނެކާ މަރުކާގެ ކުޑަ ޯ‬ ‫ބރުތައް މިހާ ތަފުޞލުކޮށް އަޅުގަނޑުމެނަށް ލިބެނ‪ ،‬އޮޕަރޭޓަރަށް އިންނެވ މާލިމގެ ދަރިފުޅަކަށް ވާތއެވެ‪.‬‬ ‫ބއެވެ‪ .‬މިޚަ ަ‬ ‫ލި ެ‬ ‫އަޅުގަނޑުގެ ހަށިގަނޑުން ވަރު ހުސްވެއްޖެއެވެ‪ .‬މަޑުމަޑުންގޮސް އެނދުގައި ޖައްސާލައިފމެވެ‪ .‬މާލިމ އާއި‬ ‫ބތަނަކަށް ތިރިވެއްޖެއެވެ‪ .‬މާލިމ ހުންނެވ‪ ،‬ހުންގާނުގައެވެ‪.‬‬ ‫އިންޖިނޭރު އިސްމާއލް މަނިކު ފިޔަވާ އެހެންމހުންވެސް‪ ،‬އެމހަކު ތި ި‬ ‫ސބ ސެޓްގެ މައިކް ހިއްޕަވައިގެންނެވެ‪ .‬އިސްމާއިލް މަނިކު އޭނާގެ ގޮޑގައި އިންނެވިއެވެ‪.‬‬ ‫ބދޫ ޙުސޭނު‪ ،‬ކަޅުސައިތައްޓެއް ހިފައިގެން އަޅުގަޑުކައިރިއަށް އަތުވެއްޖެއެވެ‪ .‬އޭނާ‬ ‫އަނެއްކާވެސް އެއްކަލަ ކިނ ި‬ ‫ޗ‬ ‫ބހެއްޓޭވަރެއް ނޫނެވެ‪ .‬ލޯން ް‬ ‫ސައިކައްކަނ‪ ،‬ސައިކުރާ އުނދުނާއި ދިމާގައި އަތުން ހިފާއްޓައިގެން ހުރެގެންނެވެ‪ .‬އުނދުންމަތ ެ‬ ‫ބންޏެވެ‪ .‬އެއްވެސް މހަކު ކާކަށް ނުވެސްއުޅެއެވެ‪.‬‬ ‫ފުރޮޅާވަރުންނެވެ‪ .‬މިރޭ ނުވެސް ކެއްކުނެވެ‪ .‬އޭނާ ު‬ ‫އަނެއްކާވެސް ސައިތަށި ހިފައިގެން އަޅުގަނޑު ވލްހައުސް ތެރެއަށް ނުކުމެއްޖައމެވެ‪.‬‬ ‫ތށްއެރައެވެ‪.‬‬ ‫ބރޭތ‪ ،‬މާލިމއާއި މަޝްވަރާކޮށްލާން ހި ަ‬ ‫އަޅުގަނޑުގެ ސިކުޑގައި ފާޑެއްގެ ޚިޔާލެއް އެނ ު‬ ‫އަޅުގަޑުގެ ވަޒފާގެ ގޮތުން‪ ،‬ރޭޑިއޯއިން ކިޔާ ކޮންމެ އެއްޗެއް ޗެކްކުރަންޖެހޭ މހަކ‪ ،‬އަޅުގަޑެވެ‪ .‬މިދަތުރު މާލެއިން ފުރިދުވަހުގެ‬ ‫ކުރދުވަހު‪ ،‬އަޅުގަޑު ޗެކްކުރަން ގެނައި ތަކެތގެ ތެރޭގައި އޮތް އިޢުލާނެއް އަޅުގަޑުގެ ސިކުޑިއަށް އުދަނގޫ ކުރަންފެށިއެވެ‪.‬‬ ‫ކން ހަނދާންވުމާއެކު‪ ،‬އަޅުގަޑުގެ‬ ‫އއި އެކަންކޮށްދޭ އަގުތަކެވެ‪ .‬މި ަ‬ ‫ބޓް ކުއްޔަށް ދަތުރުކޮށްދޭ ވާހަކަ ާ‬ ‫އެއިއުލާނުގައި އޮތ‪ ،‬ސެކެނާ ޯ‬ ‫ސ‬ ‫ބޓް ކުއްޔަށް ހިފޭނެކަމުގައެވެ‪ .‬ދެން ކުރަންވ އެއްވެސް ކަމެއް‪ ،‬ހަދަންޖެހޭނެ ގޮތެއްވެ ް‬ ‫ބރެންފެށ‪ ،‬ސެނެކާ ޯ‬ ‫ސިކުޑގައި އެ ު‬ ‫ހިތަކަށް ނާދެއެވެ‪.‬‬ ‫އަޅުގަނޑަށް‬

‫ޔަގންވ‪،‬‬

‫އނގުމުގެތެރެއަށް‬ ‫ނު ެ‬

‫ބޓްކަމެވެ‪.‬‬ ‫އައްސޭރިއަކަށް ގެންދެވޭނެ ހަމައެކަނި ވާފަށަކ‪ ،‬ސެނެކާ ޯ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫ދ‬ ‫ގެއްލެމުންމި ާ‬

‫އަޅުގަޑުމެންގެ‬

‫އ‬ ‫ފުރާނަތަ ް‬

‫ސަލަމާތުގެ‬

‫‪72‬‬ ‫ބނުއްވ ތިޔައވެސް މަސައްކަތް ކޮށްލުން ރަގަޅު‬ ‫އަޅުގަނޑު މިޚިޔާލު މާލިމއަށް ކިޔައިދފމެވެ‪ .‬މާލިމ ު‬ ‫ށ ދައްކަންޖެހޭ ކުލި ދައްކާނެ‬ ‫ޓ ް‬ ‫ބ ަ‬ ‫މަގެއްކަމުގައެވެ‪ .‬އެކަމަކު ދެން އަޅުގަނޑުމެނަށް ކުރިމަތިވި އަނެއް ގޮންޖެހުމަކ‪ޯ ،‬‬ ‫ގޮތަކާމެދުގައެވެ‪.‬‬ ‫އަޅުގަނޑު‬

‫މާލިމއަށް‬

‫ދެންނެވ‪،‬‬

‫އަޅުގަނޑުގެ‬

‫ގެ‬

‫ވިއްކައިލައިގެންނަމަވެސް‪،‬‬

‫އަޅުގަނޑުގެ‬

‫ފުރާނަ‬

‫ބނުންވާނެ ކަމުގައެވެ‪ .‬އެކަމުގެ އެއްވެސް ޝައްކެއް ނެތެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑަކ‪ ،‬އެއްވެސް ގެއެއް‬ ‫ސަލާމަތްކުރަން އަޅުގަޑުގެ ޢާއިލާއިން ޭ‬ ‫ދލުގައި ދޭން‪،‬‬ ‫ބ ަ‬ ‫ޑގެ ފުރާނައިގެ ަ‬ ‫ބރޯޒުގެ‪ ،‬އަޅުގަނ ު‬ ‫ތ ު‬ ‫ބއްޕަގެ ގޯތި މ‪ި .‬‬ ‫ނމަވެސް‪ ،‬އަޅުގަނޑުގެ ަ‬ ‫ގެދޮރެއް ހުރި މހެއްނޫނެވެ‪ަ .‬‬ ‫ނ އަޅުގަނޑަށް އޮތެވެ‪.‬‬ ‫ބނެކަމުގެ ފުރިހަމަ ޔަގންކަ ް‬ ‫އަޅުގަނޑުގެ ޢާއިލާއިން ތައްޔާރަށް ތި ޭ‬ ‫މާލެއަށް މެސެޖެއް ފޮނުވަން ތައްޔާރުކުރަން ފަށައިފމެވެ‪ .‬މެސެޖް ޑްރާފްޓްކުރ އަޅުގަޑެވެ‪ .‬މާލިމވެސް‬ ‫ވސް ވިއްކާލަން ޖެހިއްޖިއްޔާ ވިއްކާލަން ތައްޔާރަށް ހުންނެވި ކަމަށެވެ‪ .‬އަޅުގަޑު މެސެޖް ޑްރާފްޓް‬ ‫ބނުއްވ‪ ،‬ތިމަންނާގެ އަމިއްލަގެ ެ‬ ‫ު‬ ‫ގއިވނަމަވެސް‪ ،‬މެސެޖްގެ މައިގަޑު މަފްހޫމްއަކ‪:‬‬ ‫ކޮށްފމެވެ‪ .‬އަޅުގަޑުގެ މެސެޖް އަކުރުން އަކުރަށް ހަދާންނެތްކަމު ަ‬ ‫"އަޅުގަނޑުމެންގެ ފުރާނަ ސަލާމަތްކުރުމަށް‪ ،‬ސެނެކާ މަތިންދާ ބޯޓްގެ އެހތެރިކަން ހޯއްދަވައި ދެއްވާށެވެ!‬ ‫މިކަމަށް ޚަރަދެއް ދާކަމުގައިވާނަމަ‪ ،‬އަޅުގަޑުމެންގެ ގެދޮރު ވިއްކާފައިނަމަވެސް‪ ،‬އަގު އަދާކުރާނަމެވެ!"‬ ‫އެ މެސެޖް އަޅުގަޑުމެން ފޮނުވަން އެދުނ‪ 4 ،‬ފަރާތަކަށެވެ‪ .‬އެއ‪ ،‬މިދަތުރާއި އެންމެގާތުން މަސައްކަތްކުރައްވާ‬ ‫ބރާހިމް ނާޞިރު އަށެވެ‪.‬‬ ‫ބއްދައުލާ އި ު‬ ‫ދެ މިނިސްޓްރއަށާއި‪ ،‬ރޭޑިއޯ މޯލްޑިވްސް އަދި ރާއްޖޭގެ ރައސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާ ޞާޙި ު‬ ‫މެސެޖްފޮނުވި ތަންތަނަކ‪:‬‬ ‫ރ‬ ‫ބރާހިމް ނާޞި ު‬ ‫‪ .1‬ރައސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާ ޞ‪ .‬ދ‪ .‬އަލްފާޟިލް އި ް‬ ‫‪ .2‬މިނިސްޓްރ އޮފް އެޑިޔުކޭޝަން‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ‬ ‫‪ .3‬ޑިޕާރޓްމަންޓް އޮފް އިންފޮރމޭޝަން އެންޑް ް‬ ‫‪ .4‬ރޭޑިއޯ މޯލްޑިވްސް‬ ‫ބނުއްވިއެވެ‪ .‬އަދި މާލޭގެ‬ ‫އަޅުގަޑު މެސެޖް ޑްރާފްޓްކޮށްފައި މާލިމއަށް ދައްކައިލުމުން‪ ،‬ރަނގަޅުކަމުގައި ު‬ ‫ތރޭގައި އެއްވެސް ރޫޙެއްނެތެވެ‪.‬‬ ‫ފހު‪ ،‬ދެން ތިބއެވެ‪ .‬ލޯންޗްގެ ެ‬ ‫މލިމއެވެ‪ .‬މެސެޖްފޮނުވައިލުމަށް ަ‬ ‫އޮޕަރޭޓަރަށް މެސެޖް ފޮނުއްވ ާ‬ ‫ކޮންމެ މހަކުވެސް ގޮތްހުސްވެ‪ ،‬ވާނުވާނޭގޭ ޙާލެއްގައި މިނިޓްތައް ގުނަމުން ދަނއެވެ‪.‬‬ ‫ބރުންނެވެ‪ .‬އެވަރުގެ‬ ‫ބނު ޚަ ަ‬ ‫ނ މާލެއިން ލި ު‬ ‫ތ ް‬ ‫ބހޭގޮ ު‬ ‫ބޓާއި ެ‬ ‫ބޑަށް މާޔޫސްވާން ދިމާވ‪ ،‬މަތިންދުއްވާ ޯ‬ ‫އެންމެ ޮ‬ ‫ބޓެއްގައި‪،‬‬ ‫ޯ‬

‫ބއިމހުންގެ ފުރާނަވެސް ގެއްލިދާވަރުގެ ކަމެއްކަމަށް ވިދާޅުވުމާއި‬ ‫ދން ދަތުރުކުރުމަކ‪ ،‬ދެ ަ‬ ‫ސިލްވަރބމް ހޯ ަ‬

‫ގުޅިގެންނެވެ‪.‬‬ ‫އެރޭގެ ހަތަރުދަން ލޯންޗްގެ ތެރޭގައި އަޅުގަޑުމެން ހޭދަކުރިގޮތް ދަންނަވާކަށް ނުވެސް އެނގެއެވެ‪ .‬ކަނޑު‪،‬‬ ‫ސ‬ ‫ނ ވެ ް‬ ‫ބޔައެވެ‪ .‬ވައި އެހާ ގަދައެވެ‪ .‬ސިލްވަރބމް ރާޅުތަކާއިއެކުދަނ ކޮންދިމާއަކަށްކަ ް‬ ‫އެހާ ގަދައެވެ‪ .‬ރާޅު އެހާ ި‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪73‬‬ ‫ބ ރަނގަޅުކަމުން‪ ،‬ލޯންޗް އަދި‬ ‫ބހެނއެވެ‪ .‬ނަޞ ު‬ ‫ބހައްޓައިގެން‪ ،‬މަޑުމަޑުން ެ‬ ‫އެގެނއެއްނޫނެވެ‪ .‬މާލެއާއި ދިމާލަށް ލޯންޗްގެ ކުރި ަ‬ ‫ހުރ ފެންމަތގައެވެ‪.‬‬ ‫ވލައިގެން‬ ‫ބއް ާ‬ ‫ތ ާ‬ ‫ރމުގައި‪ ،‬ނިތްކުރިމަތ އަ ް‬ ‫ތން ހަދާންކު ު‬ ‫ބދަރިންގެ މަ ި‬ ‫ބ އަޅުގަނޑުގެ އަނ ި‬ ‫މާލޭގައި ތި ި‬ ‫ބހިގެންކަން އާއިލާއަށް އެގިއްޖެނަމަ‪،‬‬ ‫ބންކްގައި އޮތއެވެ‪ .‬އަޅުގަޑުމެން އުޅެނ‪ ،‬ވިއްސާރައިގާ ެ‬ ‫އަޅުގަނޑުވެސް އަޅުގަނޑުގެ ަ‬ ‫ވނެ ކަމެއްވެސް‬ ‫ބއްދަލު ާ‬ ‫ނ ދެން ަ‬ ‫ބދަރިން ާ‬ ‫އވެ‪ .‬އަޅުގަނޑުގެ އަނ ި‬ ‫ޑގެ ހިތަށް އަރުވަންވެސް ނޭގެ ެ‬ ‫އެމހުނަށް ވާނެގޮތެއް އަޅުގަނ ު‬ ‫ނނަހާ ހެޔޮއެއްޗެއް ކިޔާލަކިޔާލަ އޮތއެވެ‪.‬‬ ‫ނޭގެއެވެ! މާތް ﷲ އާއި ވަކލު ކޮށްލައިގެން‪ ،‬ދަ ް‬ ‫މނިސްޓަރ‬ ‫ދއިލެވޭނެގޮތްވެސް ނުވތާއެވެ! ި‬ ‫ނންވާނެ އެއްޗެއް ހޯ ަ‬ ‫ބ ު‬ ‫އިތުރު ރަށަކަށް މަޑުކޮށްލާ‪ ،‬ރޭޑިއޯއަށް ޭ‬ ‫އަރިހުގައި ދެވުނުނަމަ‪..........‬‬ ‫ބރެމުންދާ ޚިޔާލާއި ފިކުރުތަކުގެ ތެރޭގައި އަޅުގަޑަށް ނިދުނ ތާއެވެ! އަޅުގަޑަށް ހޭލެވުނ‪،‬‬ ‫ސިނކުޑގައި އެ ު‬ ‫އަނެއްކާވެސް ހުސޭނު ސައިތައްޓެއް ހިފައިގެންއައިސް ގޮވާލމައެވެ‪ .‬ހެނދުނު ވެއްޖެއެވެ‪ .‬ވާރޭއެއް ނުވެހެއެވެ‪ .‬ނަމަވެސް‬ ‫ބޔަ ރާޅުތަކުގެ ތެރޭގައި ލޯންޗް އޮތ ފުރޮޅަ ފުރޮޅައެވެ‪.‬‬ ‫ށނެވެ‪ި .‬‬ ‫ބނަކޮ ް‬ ‫ދުނިޔެމަތި އޮތ ަ‬ ‫ފންނާނެކަމުގެ‬ ‫ބރުގައި ޖައްސާލއެވެ‪ .‬ތަނެއް ެ‬ ‫އަނެއްކާވެސް ސައިތަށި ހިފައިގެން ނިކުމެ‪ ،‬މާލިމމެންކައިރގައި ޭ‬ ‫ބރު ހޯދާލމެވެ‪ .‬ހަތަރު އުދަރެސް ފެނުޖެހިފައި އޮތުމަކ‪ ،‬މިއ‬ ‫އެއްވެސް އުންމދެއްނެތެވެ‪ .‬ނަމަވެސް‪ ،‬ކޮޅަށް ތެދުވެ ވަށައިގެން ޭ‬ ‫ގ‬ ‫ބޔަ ރާޅުތަކު ެ‬ ‫ފލެމުންއަންނަ ި‬ ‫ނ އު ު‬ ‫އ ކަނޑާއި ވަކިވަނ‪ ،‬ކަނޑު ް‬ ‫ބނަވެފައެވެ‪ .‬އުދަރެހާ ި‬ ‫ގން އުދަރެސްވަނ‪ަ ،‬‬ ‫ބވައެވެ؟ ވަށައި ެ‬ ‫ާ‬ ‫ބންނެވެ‪ .‬އުދަރެސް މިވަނ‪ ،‬ފެނުޖެހިފައެވެ‪.‬‬ ‫ބ ު‬ ‫ސަ ަ‬ ‫ސބ ސެޓުވެސް ހިމޭން ވަގުތުކޮޅެކެވެ‪ .‬މާލިމ އާއި އިންޖިނޭރު އިސްމާއިލް މަނިކު މޭޒު ކައިރގައި‬ ‫ބދޫ‬ ‫ބރާހިމް ފުޅެވެ‪ .‬އަޅުގަޑާ އެކުގައިކަހަލަ ގޮތަކަށް ކިނ ި‬ ‫ވގުތު ހުންނެވ‪ ،‬އުނގުލު އި ް‬ ‫ބވިއެވެ‪ .‬ހުންގާނުގައި މި ަ‬ ‫ތިއް ެ‬ ‫ޖއެވެ‪.‬‬ ‫ހުސޭނުވެސް‪ ،‬އެތަނަށް އަތުވެއް ެ‬ ‫ނ‬ ‫އވެ‪ .‬ހުސޭ ު‬ ‫ޓ ދާނެތޯ ެ‬ ‫ބހޭ ސާމާނު ކިހާދުވަހަކަށް ހިފޭއް ި‬ ‫ހުސޭނު ކައިރގައި މާލިމ އެއްސެވ‪ ،‬ކެއުމާއި ެ‬ ‫ބުނ‪ ،‬ހަނޑޫކޮޅާއި ހަކުރުކޮޅުވެސް ހުރ ހުސްވުމަކާ ދާދި ގާތްވެފައި ކަމުގައެވެ‪ .‬ލައިގެންކާނެ އެކައްޗެއްވެސް ނެތްކަމުގައި‬ ‫ބންޏެވެ‪.‬‬ ‫ހުސޭނު ު‬ ‫ކުއްލިއަކަށް ސބ ސެޓުން ގޮވަން ފަށައިފިއެވެ‪" .‬ސިލްވަރ ބމް‪ ،‬ސިލްވަރ ބމް‪ ،‬ސިލްވަރ ބމް‪ ".‬ގެ‬ ‫ޓ‬ ‫ބ ް‬ ‫މޖެހިއްޖެ ކަމަށާއި‪ ،‬މިހާރު ޯ‬ ‫ބޓް ފޮނުވަން ހަ ަ‬ ‫މިޔުޒިކ އަޑެވެ‪ .‬މިގޮވަނ‪ ،‬ޓސޑންނެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑުމެން ހޯދަން ސެނެކާ ޯ‬ ‫ބރެވެ‪.‬‬ ‫ނައްޓާލަން ތައްޔާރު ވާކަމުގެ ޚަ ަ‬ ‫ދގެ ހުޅުކޮޅު‬ ‫މންދިޔަ އުންމ ު‬ ‫ނ ހެންނެވެ‪ .‬ނިވެ ު‬ ‫ދނިޔެއަށް އާދެވު ު‬ ‫އަޅުގަޑުމެން އެންމެނަށްވެސް ހވ‪ ،‬އަލުން ު‬ ‫ށއިފިއެވެ‪.‬‬ ‫އަލުން އުޖާލާކަމާއެކު ދިއްލެންފަ ަ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪74‬‬ ‫ބޓާ ވާހަކަ ދައްކާނ‪،‬‬ ‫ޓސޑ އިން އަދި އެހެން އެންގުމެއްވެސް އެންގެވިއެވެ‪ .‬ސބ ސެޓުން‪ ،‬މަތިންދާ ޯ‬ ‫ނ‬ ‫ކމުގައި ވިދާޅުވިއެވެ‪ .‬ކެޕްޓަ ް‬ ‫ބއްލާ ަ‬ ‫ނ އިންނާނ‪ ،‬ކެޕްޓަން ަ‬ ‫ބޓް ދުއްވަ ް‬ ‫ތންދާ ޯ‬ ‫ބބަކ‪ ،‬މަ ި‬ ‫ބދުރުކަމުގައި ވިދާޅުވެއްޖެއެވެ‪ .‬ސަ ަ‬ ‫ަ‬ ‫ބކަލެކެވެ‪.‬‬ ‫ބއްލާއަކ‪ ،‬ސްރލަންކާ ޭ‬ ‫ަ‬ ‫ނ މާލިމ‪ ،‬އަޅުގަޑާ ސބ ސެޓް‪ ،‬ހަވާލު ކުރައްވައިފިއެވެ‪ .‬ވާހަކަ ދައްކަންވމާ‬ ‫ކޮންމެއަކަސް އެވަގުތުން ފެށިގެ ް‬ ‫ބނުއްވައި ދެއްވައިފިއެވެ‪ .‬އަޅުގަޑަށް ނޭގޭނިތއެއް ނޫން‬ ‫ބނަންވާ އެއްޗެއްވެސް މާލިމ ު‬ ‫ހަދަންވާ ގޮތާއި‪ ،‬ވާހަކަ ދައްކާ ނިމުނމާ ު‬ ‫ބނުއްވިއެވެ‪ .‬ނަމަވެސް ޕްރޮސޖަރ ފުރިހަމަ ކޮށްލެއްވއެވެ‪ .‬ސބ ސެޓުން ގޮވާ އަޑު ފިޔަވާ އެހެން އަޑެއް އިވެނއެއް‬ ‫ކަމުގައި ު‬ ‫ނޫނެވެ‪ .‬އެހެންވމާ‪ ،‬އަޅުގަޑުވެސް އެކަމަށް ފިސާރި ފަރިތައެވެ‪.‬‬ ‫ބޓުން ބުނ‪ ،‬އަދި‬ ‫ބދެނ އަޅުގަޑެވެ‪ޯ .‬‬ ‫ނފަށައިފިއެވެ‪ .‬ސިލްވަރބމުން ޖަވާ ު‬ ‫ބޓުން ގޮވަ ް‬ ‫އިސާހިތު ސެނެކާ ޯ‬ ‫ބށް އާދެވޭނ‪ ،‬އިރުކޮޅަކުން ކަމަށާއި‪،‬‬ ‫ބކަމަށް ލަފާކުރާ ހިސާ ަ‬ ‫ބ ހިސާ ު‬ ‫ހުޅުލެއިން މި ފުރ ކަމުގައެވެ‪ .‬އަޅުގަޑުމެން ތި ި‬ ‫ބމަށެވެ‪.‬‬ ‫މިހާރުއްސުރެ ސަމާލުވެގެން ތި ު‬ ‫އަޅުގަޑުމެންގެ‬

‫ހިތްވަރު‬

‫ވަރަށްގަދަވެއްޖެއެވެ‪.‬‬

‫ދިވެހިސަރުކާރުން‬

‫އަޅުގަޑުމެންނާ‬

‫ދޭތެރޭ‬

‫ބހެއްޓެވި‬ ‫ެ‬

‫ބ‬ ‫ބއްލަވަމުން ގެންދަވާ ގެންދެވުމަށް‪ ،‬ސިލްވަރބމްގައި ތި ި‬ ‫ފނުއްވައިގެން އަޅުގަޑުމެން ފެނޭތޯ ަ‬ ‫ބޓް ޮ‬ ‫އޯގާތެރިކަމާއި‪ ،‬މަތިންދާ ޯ‬ ‫ބދިނެވެ‪.‬‬ ‫އެންމެން ޝުކުރުވެރިކަމާއެކު‪ ،‬އުފަލުން ތަރުޙ ު‬ ‫ބހުންނެވެ‪.‬‬ ‫ރޭޑިއޯސެޓުން އަނެއްކާވެސް ގޮވަންފަށައިފިއެވެ‪ .‬މިފަހަރު ގޮވަނ‪ ،‬އިގިރޭސި ަ‬ ‫އޅުގަޑު ސބ‬ ‫ބދިނުމަށް އެދިލެއްވުމުން ަ‬ ‫މާލިމ މުޙަންމަދު މަނިކު‪ ،‬އަޅުގަޑަށް އިޝާރާތް ކުރައްވާފައި ޖަވާ ު‬ ‫ސެޓާ ހަވާލުވެއްޖައމެވެ‪.‬‬ ‫ބޓް ދަތުރުކުރަމުން ދާވާހަކައާއި‪،‬‬ ‫އވެ‪ .‬އޭނާބުނ‪ ،‬މިހާރު ހުވަދޫކަނޑު މަތިން ޯ‬ ‫ބއްލާ ެ‬ ‫ބޓުން ގޮވަނ ކެޕްޓަން ަ‬ ‫ޯ‬ ‫ނނަންޖެހޭނެ ކަމަށެވެ‪.‬‬ ‫ބޓް ފެ ް‬ ‫ބރުކަމުން‪ ،‬އަޅުގަނޑުމެނަށް މިހާރު މަތިންދާ ޯ‬ ‫ބލެއް ާ‬ ‫އަޅުގަޑުގެ އަޑު ލި ޭ‬ ‫ބޓުގެ އަޑެއްވެސް‬ ‫ފނެއެވެ‪ .‬އަދި ޯ‬ ‫ބޓެއް ނު ެ‬ ‫ބ އެކަކަށްވެސް‪ޯ ،‬‬ ‫ބޓްގައި ތި ި‬ ‫ނަމަވެސް ހިތާމައަކ‪ ،‬އަޅުގަޑުމެން ޯ‬ ‫އޓައިގެންނެވެ‪.‬‬ ‫ބލަހަ ް‬ ‫ބޓްގެ ކުރިއާދިމާއަށް ަ‬ ‫ނުއިވެއެވެ‪ .‬އަޅުގަޑު ހުރ ހަމަސދާ ޯ‬ ‫ރން ސދާ‬ ‫ބޓް ފެނިއްޖެއެވެ‪ .‬އަންނަނ‪ ،‬ވަރަށް ތި ި‬ ‫ކުއްލިއަކަށް އަޅުގަޑަށް ދުރުން‪ ،‬ވަރަށް ކުޑަކޮށް ޯ‬ ‫ބޓްން އަށް ފިއްތާލާފައި "އައި ކޭން ސ! އައި ކޭން ސ!" އޭ‬ ‫އަޅުގަނޑުމެނާ ދިމާއަށެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑު އަތުގައިއޮތް މައިކްގެ ަ‬ ‫ބޓު ގެއްލިއްޖެއެވެ‪.‬‬ ‫ބލައިލިއިރު‪ޯ ،‬‬ ‫ލފައި‪ ،‬ދެން ކުރިމަށްޗަށް ަ‬ ‫ބލައި ާ‬ ‫ދެފަހަރަކު ގޮވާލައިފމެވެ‪ .‬އުފަލުން މާލިމއާދިމާލަށް ަ‬ ‫ބއްލާ‬ ‫ޓން ަ‬ ‫ބޓުން ކެޕް ަ‬ ‫ދ ޯ‬ ‫ބޓް އަޅުގަޑުމެނަށް ފެނުނ ކޮންދިމާއަކުންތޯ އާއި‪ ،‬ކިހާ އުސްމިނަކުންތޯ‪ ،‬މަތިން ާ‬ ‫ޯ‬ ‫ލން‬ ‫ބ ަ‬ ‫ތން އުދަރެހަށް ސަމާލުވެ ަ‬ ‫ބޓުގެ ކުރިމަ ި‬ ‫ސ އަޅުގަޑުމެންގެ ޯ‬ ‫ސުވާލު ކުރަންފަށައިފިއެވެ‪ .‬މަޑުކޮށްލާށޭ ކިޔާފައި‪ ،‬އަނެއްކާވެ ް‬ ‫ފަށައިފމެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪75‬‬ ‫އސައިގެންދިޔަ‬ ‫މލުން‪ ،‬ކަނޑުން ދޫންޏެއް އުދު ް‬ ‫ބޓް ފެނުނު ދި ާ‬ ‫ކުއްލިއަކަށް ފެނުނ‪ ،‬އަޅުގަޑަށް ކުރިން މަތިންދާ ޯ‬ ‫ކންވެސް‬ ‫ނންނާނެ ަ‬ ‫ޓ އެހާތިރިން ާ‬ ‫ބ ް‬ ‫ދ ޯ‬ ‫މތިން ާ‬ ‫ފނުނު ދޫނިކަމެވެ‪ަ .‬‬ ‫ބޓަކ‪ ،‬މި ެ‬ ‫ނ އެގުނ‪ ،‬ކުރިން އެފެނުނު ޯ‬ ‫ބ ް‬ ‫ތަނެވެ‪ .‬މިހިސާ ު‬ ‫އެނގުނ‪ ،‬ދެނެވެ‪.‬‬ ‫ނދިނމެވެ‪.‬‬ ‫ބ ެ‬ ‫ބއްލާއަށް ު‬ ‫"ސޮރ ސަރ! އިޓް ވޯޒް އަ ބާރޑް!" އަޅުގަޑު މައިކުން ކެޕްޓަން ަ‬ ‫ބންޏެވެ‪.‬‬ ‫ބއްލާ ވަރަށް އޯގާވެރިކޮށް ު‬ ‫ކެޕްޓަން ަ‬ ‫"އޯކޭ! ނެކްސްޓް ޓައިމް މޭކް ޝުއަރ އިޓް އިޒް ނޮޓް އަ ބާރޑް!"‬ ‫ޓން ގޮވާފައި‬ ‫ބ ު‬ ‫ބރުގައި އަޅުގަޑުމެނެއް ނުފެނުނެވެ‪ .‬އިރުކޮޅަކުން މަތިންދާ ޯ‬ ‫ބޓްގެ އެ ު‬ ‫ކޮންމެއަކަސް މަތިންދާ ޯ‬ ‫ބންޏެވެ‪.‬‬ ‫ބުނ‪ ،‬އެމހުން ތެޔޮ އަޅަން ސ‪ .‬ގަމަށް ދަނ ކަމުގައެވެ‪ .‬ތެޔޮ އަޅައިގެން އަންނާނަމޭވެސް ު‬ ‫ރ‬ ‫ބއިވެރިންނާއި އެޑިޔުކޭޝަން މިނިސްޓަރ މުޙަންމަދު ޒާހިރު ޙުސޭން‪ ،‬ދަތު ު‬ ‫އަޅުގަޑުގެ ދަތުރުގެ އަނެއް ަ‬ ‫ބޓް "ސޫގޮންގ ‪ "303‬ވެސް މިހާރު ސިލްވަރބމް ހޯދުމުގެ މަސައްކަތް ކުރަމުން އަންނަކަމެއް‬ ‫ކުރައްވަމުން ގެންދަވާ މަސް ޯ‬ ‫ބޓާ އެއްވެސް ގުޅުމެއް ނެތމައެވެ‪.‬‬ ‫އަޅުގަޑުމެނަކަށް ނޭނގެއެވެ‪ .‬އަޅުގަޑުމެންގެ ލޯންޗާ‪ ،‬އެ ޯ‬ ‫ގނު ގޮތުގައި‪ ،‬ސިލްވަރބމްގެ ސބސެޓްގެ އަޑު‬ ‫އަލްފާޟިލް ޙުސެން މުޙަންމަދު ގެފަރާތުން ފަހުން އެނ ު‬ ‫ބޓް ދަތުރުކުރަމުން އަންނަނ‪ ،‬ސދާ އަޅުގަނޑުމެނާ ދިމާއަށެވެ‪.‬‬ ‫ބއެވެ‪ .‬އެހެންކަމުން‪ ،‬މަސް ޯ‬ ‫ސާފުކޮށް "ސޫގޮންގޮ ‪ "303‬އަށް ލި ެ‬ ‫މިކަމެއް އަޅުގަނޑުމެނަކަށް ނޭގެއެވެ‪.‬‬ ‫ބރި‬ ‫ބ ޙާލަތަށް އެނ ު‬ ‫ބރާލުމުން އަނެއްކާވެސް‪ ،‬އަޅުގަޑުމެން ކުރިންތި ި‬ ‫ބޓް ތެޔޮ އަޅަން ގަމަށްދާން އަނ ު‬ ‫މަތިންދާ ޯ‬ ‫އައއެވެ‪ .‬އެކި މހުން އެކިތަނަށް ތިރިވެއްޖެއެވެ‪.‬‬ ‫އަޅުގަނޑުވެސް‪،‬‬

‫ސިލްވަރބމްގެ‬

‫ފަހަތުގައި‬

‫ރ‬ ‫ބހައްޓާފައިހު ި‬ ‫ަ‬

‫ގޮނޑގައި‬

‫ޖައްސާލއެވެ‪.‬‬

‫ސިނކުޑގައި‬

‫ބޓް އައިސްގެން ކަމުގައި ހިތަށް އަރަނއެވެ‪.‬‬ ‫ބޓެވެ! އަޅުގަނޑުމެންގެ ސަލާމަތް އޮތ‪ ،‬ހަމަ މި މަތިންދާ ޯ‬ ‫ދ ޯ‬ ‫ބރެނ‪ ،‬މަތިން ާ‬ ‫އެނ ު‬ ‫ބޓް ކަމަށް ހވި ހވުން‪ ،‬ހަދާންވމާ ކުޑަކޮށް ހިނިވެސް އާދެއެވެ‪ .‬ނަމަވެސް އަޅުގަނޑުވެސް‬ ‫ދ ޯ‬ ‫ތން ާ‬ ‫އަދި ދޫން ޏެއް ފެނިގެން މަ ި‬ ‫އވެ‪.‬‬ ‫ދނެ ގޮތެއް ނޭގި‪ ،‬ގޮތް ހުސްވެފަ ެ‬ ‫އ‪ ،‬ހަ ާ‬ ‫ކ އެއްފަދައިން‪ ،‬ހެދޭނެގޮތެ ް‬ ‫އިނ‪ ،‬ހަމަ އެހެން ފަޅުވެރިންނެ ޭ‬ ‫ބލައިލމެވެ‪ .‬އަޅިކުލައިގެ އުޑަކާ‪ ،‬ކައިރިން ނޫކުލަ މަޑުމަޑުން ދުރުން ކަޅުކުލައަށް‬ ‫ވަށައިގެން އުދަރެސް ަ‬ ‫ބޔަ ރާޅުތަށް ފިޔަވައި‪ ،‬ދެން އިވޭހާވެސް އަޑަކ‪،‬‬ ‫ބދަލުވެފައިވާ މާސިންގާ ކަނޑެވެ‪ .‬މިހާރު ދޫންޏެއްވެސް ނުފެނެއެވެ‪ .‬ކަނޑުގެ ި‬ ‫ަ‬ ‫ސިލްވަރބމްގެ ފައިބަރ ހަލް‪ ،‬ކަނޑުގެ ރާޅުތަކުގައި ކޭއްތެމުން މަޑުމަޑުން ކުރިއަށްދާ އަޑެވެ‪ .‬އިންޖނުގެ އަޑު މަޑުމަޑުން‬ ‫ށވެ‪.‬‬ ‫ބކްގްރައުންޑް އަ ެ‬ ‫ބން‪ ،‬އެ އަޑު ވެފައިވަނ‪ެ ،‬‬ ‫ބ ު‬ ‫ދުރުން އިވެއެވެ‪ .‬އެ އަޑަށް ހޭނިފައި ހުރުމުގެ ސަ ަ‬ ‫ތން‬ ‫އލާގެ މަ ި‬ ‫ބދަރިންނާ ޢާ ި‬ ‫އަނ ި‬

‫ބޓް ތެޔޮއަޅައިގެން‬ ‫ކށްލާ އިނއެވެ‪ .‬މަތިންދާ ޯ‬ ‫ހަދާންކޮށްލަ ޮ‬

‫ތޒާރުގައެވެ‪.‬‬ ‫ބޓްގެ އިން ި‬ ‫އލަ އަރުވައިލާ‪ ،‬އެ ޯ‬ ‫ބވައޭ ހިތަށް އަރުވަ ި‬ ‫ކިހާއިރަކުން ާ‬ ‫މވެ‪.‬‬ ‫ބލައިލ ެ‬ ‫ގޮނޑގައި އިނދެފައި‪ ،‬ލޯންޗްގެ ފަހަތަށް އަނެއްކާވެސް ަ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫އަންނާނ‬

‫‪76‬‬ ‫ބއް ކަހަލަ އެއްޗެއް ފެނުނުހެން ހވިއެވެ‪ .‬އެކަމަކު ދެރާޅު ދޭތެރެއިން ގެއްލިއްޖެއެވެ‪ .‬އެ‬ ‫ފަހަތުން‪ ،‬ކުނ ެ‬ ‫ބޓްކަމަށް‬ ‫ފެނުނު އެއްޗެއް އަޅުގަޑަށް ފެނުނ‪ ،‬ގާތްގަޑަކަން ކައިވަތެއްހާ އުސްމިނުގައެވެ‪ .‬އަނެއްކާ‪ ،‬ދޫންޏެއް ފެނިގެން މަތިންދާ ޯ‬ ‫ވއެވެ؟ އަޅުގަޑުމެން އެންމެންގެ ސިނކުޑިތައްވެސް މިވަގުތު މިވަނ‪ ،‬ވަރަށް ޕްރެޝަރ ގައެވެ‪.‬‬ ‫ބ ަ‬ ‫ހވި ގޮތަށް‪ ،‬އެއްޗެއް ފެނުނ ާ‬ ‫ބނާނ‪،‬‬ ‫ނ މހެއް ކައިރގައި ު‬ ‫ސިނކުޑިއަށް ވަރަށް ތަފާތު ގޮތްގޮތަށް އެއްޗިހި މިހާލަތުގައި ފެނިދާނެއެވެ! މިފަހަރު އެހެ ް‬ ‫ރަނަގަޅަށް ޔަޤންވމައެވެ‪.‬‬ ‫ބލަން އިނމެވެ‪ .‬އުޑުމަތި އޮތ‬ ‫ހދިމާއަށް ަ‬ ‫އަޅުގަޑު ހަމަ ކަޅި ޖަހާވެސްނުލާ‪ ،‬ލޯންޗްގެ ފަހަތުން އުދަރެ ާ‬ ‫މންދުރު ފަހުގެ ވަގުތެއް ކަމުން‪ ،‬ވަރަށް ދުރުން އުދަރެސް ފެނެއެވެ‪.‬‬ ‫ބނަކޮށްކަމުގައި ވ ނަމަވެސް‪ެ ،‬‬ ‫ަ‬ ‫ފހަރު ތަންކޮޅެއް‬ ‫ނ ފެނިއްޖެއެވެ‪ .‬މި ަ‬ ‫ޅ ފަހަތު ް‬ ‫އަނެއްކާވެސް‪ ،‬އެއްކަލަ ކުނބު‪ ،‬ކަމަށް އަޅުގަޑަށް ހވި ދަނޑިކޮ ު‬ ‫ބއްލަވާށެވެ‪ .‬އެ‬ ‫ބލައިލިއިރު‪ ،‬މާލިމވެސް ހުންނެވ‪ ،‬އެދިމާ ަ‬ ‫ބނެ‪ ،‬ލޯންޗްތެރެއަށް ަ‬ ‫އުސްހެން ހވިއެވެ‪ .‬އަޅުގަޑު އެއްޗެކޭ ނު ު‬ ‫ދ‬ ‫އ ި‬ ‫ބ ހެނެވެ‪ .‬އެކަމަކު ަ‬ ‫ބޓެއްގެ ކުނ ު‬ ‫ނއްވ ހވަނ‪ ،‬ކަނޑު ޯ‬ ‫ބ ު‬ ‫ފެންނަނ ކޮންއެއްޗެއްތޯ އަޅުގަޑު މާލިމއަށް ދަންނަވާލމާ‪ު ،‬‬ ‫ޔަގނެއް ނުވެއެވެ‪.‬‬ ‫އޅުގަޑު ވަރަށް ހިތްހަމަ ޖެހުނެވެ‪ .‬މިފަހަރު‬ ‫ކޮންމެއަކަސް‪ ،‬މާލިމ އަށްވެސް ހަމަ އެގޮތަށް ހވެލެއްވމާ‪ަ ،‬‬ ‫ޗއް ފެނުނތއެވެ‪.‬‬ ‫ދެމހުންނަށް އެއްގޮތަކަށް އެކައް ެ‬ ‫ބލަންފަށައިފިއެވެ‪ .‬އެންމެނަށްވެސް އެއަންނަނ‪،‬‬ ‫ލޯންޗްގެ ހުރިހާ ފަޅުވެރިންވެސް މިހާރު އެފެންނަ އެއްޗަކަށް ަ‬ ‫ބޓެއްކަން ޔަގންވާވަރަށް ސިފަ ފެންނަން ފަށައިފިއެވެ‪.‬‬ ‫ކަނޑު ޯ‬ ‫ބޓް އަންނަނ‪ ،‬ސދާ އަޅުގަނޑުމެންގެ ލޯންޗާ ދިމާއަށެވެ‪ .‬އެހެންނަމަވެސް‪ ،‬ލޯންޗް ކުޑަވމާ‪ ،‬ލޯންޗް‬ ‫އެ ޯ‬ ‫ބރު ހވުމާއެކު‪ ،‬އެމހެއްގެ އަތުގައި އޮތްއެއްޗެއް އެމހަކު ހޫރަން ފަށައިފިއެވެ‪.‬‬ ‫ހގައިދާނެކަމުގެ ި‬ ‫ބޓް‪ި ،‬‬ ‫ލންޗްކައިރިން ޯ‬ ‫ނުފެނި‪ޯ ،‬‬ ‫ބޓް އޮތ މާދުރުގައެވެ‪.‬‬ ‫ބށްވުރެ‪ޯ ،‬‬ ‫ބއެއްމހުން ހަޅޭއްވެސް ލަވައެވެ‪ .‬އެކަމަކު އެއަޑު އިވޭހިސާ ަ‬ ‫ަ‬ ‫ބޔަކަމުން‪،‬‬ ‫ބކަށް ކައިރިވެފައި މަޑުކޮށްލައިފިއެވެ‪ .‬ކަނޑުގެ ރާޅު ި‬ ‫ބޓް ލޯންޗާ ވަކިހިސާ ަ‬ ‫އައިގޮތަށް އައިސް ޯ‬ ‫ބޓްގެ ޑެކްމަތގައި‪،‬‬ ‫ބލައިލިއިރު‪ޯ ،‬‬ ‫ބކަށް ކައިރިއަށްއައިމާ‪ ،‬ރަނގަޅަށް ަ‬ ‫ލޯންޗާ ކައިރިކުރެވޭކަށް ނެތެވެ‪ .‬ނަމަވެސް‪ ،‬ވަކިހިސާ ަ‬ ‫ބވިއެވެ‪ .‬ތަންކޮޅެއް ދުރުގައި‪ ،‬ހުސެން‬ ‫ޓން‪ ،‬މިސްޓަރ ކތް ޖެކްސަން ތިއް ެ‬ ‫މިނިސްޓަރ ޒާހިރު ޙުސޭން‪ ،‬ޑޮކްޓަރ ހަންޓިންގ ަ‬ ‫ފނުނެވެ‪.‬‬ ‫މުޙަންމަދު ހުންނެވިތަން ެ‬ ‫އުފާވެރިކަމުގެ ފުން ނޭވާއަކާއި އެކު‪ ،‬އަޅުގަޑަށް ރޮވިއްޖެއެވެ‪ .‬މާތް ﷲ ގެ އިރާދަފުޅުން‪ ،‬އަޅުގަޑުމެން‬ ‫ބޓް "ސޫގޮންގް ‪ "303‬އެވެ‪ .‬މިނިސްޓަރގެ ޓމް މާލެ‬ ‫ބނއެވެ‪ .‬މިއ ކޮރެއާގެ މަސް ޯ‬ ‫ސަލާމަތްވކަމުގެ ޔަޤންކަން ލި ު‬ ‫ޓވެ‪.‬‬ ‫ބ ެ‬ ‫ބނަދަރުން ފުރާވަޑައިގެން ޯ‬ ‫ވަޑައިގަންނަވަން‪ ،‬ގއ‪ .‬ވިލިގިލ ަ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪77‬‬ ‫ބޓްގެ ކަފުގައި ސިލްވެރބމް‬ ‫ނ އޮޅާލާ‪ ،‬މަސް ޯ‬ ‫ވލެއް‪ ،‬ސިލްވެރބމް ވަށައއިގެ ް‬ ‫ޓން އެއްލި ފަލަ ަ‬ ‫ބ ު‬ ‫އިސާހިތު‪ޯ ،‬‬ ‫ށ‬ ‫ބޓްގެ ކަފުގައި‪ ،‬ތަޅުވަމުން ފޮޅުވަމުން ދުއްވާފައި‪ ،‬މާލޭގެ ބަނދަރަ ް‬ ‫ތ ތަނާ އެރޭގެ ހަތަރުދަމު ޯ‬ ‫ޖަހައިފިއެވެ‪ .‬އެދުވަހުގެ ބާކ އޮ ް‬ ‫އާދެވުނ‪ ،‬އަނެއްދުވަހު ހެނދުގެ ވަގުތެއްގައެވެ‪.‬‬ ‫ބނުއްވ‪،‬‬ ‫ލން ު‬ ‫ބކަ ު‬ ‫ބވިއެވެ‪ .‬އެ ޭ‬ ‫ބކަލުން ތިއް ެ‬ ‫ބއިރު‪ ،‬ސިފައިންގެ ދެ ޭ‬ ‫އަޅުގަޑާއި މާލިމ މާލޭގެ ތޮށިގަޑުމައްޗަށް ފޭ ި‬ ‫ރގެއަށް‪( ،‬އޭރުވެސް އަދި މިހާރުވެސް‪ ،‬ޑިފެންސް މިނިސްޓްރގެ އިމާރާތް) ދިއުމަށެވެ‪.‬‬ ‫ބކަލުންނާއެކު‪ ،‬ސދާ ބަނޑޭ ި‬ ‫އެ ޭ‬ ‫މަގުމަތގައި އެއްވެސް މހަކު ނެތެވެ‪ .‬ހވާގޮތުން‪ ،‬މަގުމަތިންވަނ މހުން ދުރުކޮށްފައެވެ‪ .‬ކުއްލިއަށް‬ ‫އަލްފާޟިލް ޢުމަރު ޒާހިރު‪،‬‬

‫ބއިސްކަލެއްގައި ދުރުވެ‪ ،‬އަޅުގަޑާއި ސަލާންކުރައްވައިފިއެވެ‪ .‬އަދި ދުރުގައި އަޅުގަޑުގެ ޢާއިލާ‬ ‫ަ‬

‫ބވެ‪ .‬އެމހުނަކަށް އަޅުގަޑާ‬ ‫ޅއް ދުރުގައި އަޅުގަޑުގެ އާއިލާ ތިއް ެ‬ ‫ބލައިލިއިރު‪ ،‬މަގުގެ ތަންކޮ ެ‬ ‫ބރު ދެއްވިއެވެ‪ަ .‬‬ ‫ބ ކަމުގެ ޚަ ަ‬ ‫ބތި ި‬ ‫އެ ަ‬ ‫ނދެވުނެވެ‪.‬‬ ‫ބއްދަލުކޮށް ސަލާންކޮއްލާކަށް ާ‬ ‫ަ‬ ‫ބކަލުންގެ އިޝާރާތަށް އުމަރުޒާހިރުވެސް‪ ،‬އަވަހަށް ދުރަށް‬ ‫ބވި ސިފައިގެ ޭ‬ ‫އަޅުގަޑުމެން ކައިރގައި ތިއް ެ‬ ‫ވަޑައިގެންފިއެވެ‪.‬‬ ‫ޑ ސުވާލުކުރެއްވ‪ ،‬އަޅުގަޑުގެ ކްލާސްމޭޓް‪،‬‬ ‫ބއި މާދިގުކޮށް ލިޔާނެކަމެއް ނެތެވެ‪ .‬ސިފައިންގެއިން އަޅުގަ ާ‬ ‫މި ަ‬ ‫ބރާހމް އެވެ‪.‬‬ ‫އޭރުގެ ސިފައިންގެ ކާރނަލް މަރުޙޫމް ޝައުކަތު އި ް‬ ‫ޓ ފޮނުވައިދޭން އެދި‪ ،‬އަޅުގަޑުމެން ފޮނުވި‬ ‫ބ ް‬ ‫ސުވާލުތަކުގެ އަމާޒަކ‪ ،‬ފުރާނަ ސަލާމަތް ކުރުމަށް މަތިންދާ ޯ‬ ‫މެސެޖްއެވެ‪ .‬ގެދޮރު ވިއްކާލާފައިވެސް އަގު އަދާކުރާނަމޭ މެސެޖްގައި ލިޔުނ ކއްވެގެންތޯ ސުވާލުކުރެއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫ބއެއްގެ ފުރާނަ ސަލާމަތް ކުރުމަށް ކުރާ މަސައްކަތަކަށް އަގެއް ނަގައިގެން ނުވާނެކަމަށް‪ ،‬ގާނޫނު‬ ‫" ަ‬ ‫ތންވުމެއް‪ ،‬ރައްޓެހިކަމެއް ނެތި‪،‬‬ ‫ށ ނޭގެނ ހެއްޔެވެ؟" ކާރނަލް ޝައުކަތު އެއްވެސްކަހަލަ ހިނި ު‬ ‫ބދުރަ ް‬ ‫އަސާސގައި އޮންނަކަން ަ‬ ‫ސުވާލުކުރެއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫"އަޅުގަނޑަކަށް ނޭގޭ" އަޅުގަނޑު ދެންނެވމެވެ‪.‬‬ ‫"ކޮންމެ ދިވެހިރައްޔިތަކަށްވެސް ގާނޫނު އަސާސ އެގެންޖެހޭނެއެވެ!" ޝައުކަތު ވިދާޅުވިއެވެ‪.‬‬ ‫އަޅުގަޑު ދަންނަވާނެ އެއްޗެއް ނެތެވެ‪ .‬ޝައުކަތު މިއ އަޅުގަޑުގެ ކްލާސްމޭޓެއް ނަމަވެސް މިހާރު އެއ‬ ‫ސިފައިންގެ އޮފިސަރެކެވެ‪ .‬އަޅުގަޑު މިއިނ‪ ،‬އޭނާގެ ކުރިމައްޗަށް ޙާޒިރު ކޮށްފައެވެ‪.‬‬ ‫ބންދުގައ ‪05‬‬ ‫ދށެވެ‪ .‬ގޭ ަ‬ ‫ބން ަ‬ ‫ގ ަ‬ ‫ދން މިޖެހުނ‪ޭ ،‬‬ ‫ނދެން ާ‬ ‫ބރުވެރި ދަތުރު ް‬ ‫އާދެ‪ ،‬އަޅުގަޑާއި މާލިމއާ ދެމހުން‪ ،‬މި ި‬ ‫ދުވަހު ތިބމެވެ‪.‬‬ ‫ބން‪،‬‬ ‫ބ ު‬ ‫ނ އަސާސ ހިތުދަސްވެފައި ނެތުމުގެ ސަ ަ‬ ‫އޗަކ‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫ ު‬ ‫އަޅުގަނޑަށް އެނގުނުހާވެސް އެ ް‬ ‫ކމަށެވެ‪.‬‬ ‫ބންދަށް ދާންޖެހުނ ަ‬ ‫އަޅުގަޑު ގޭ ަ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪78‬‬ ‫ހކު އަޅުގަނޑު ޑިފެންސް މިނިސްޓްރއަށް‬ ‫ފސްދުވަސްވ ފަހުން‪ ،‬އެއްދުވަ ަ‬ ‫ބންދުގައި ގާތްގަނޑަކަށް ަ‬ ‫ގޭ ަ‬ ‫ބދުލް ޙައްނާނު ޙަލމެވެ‪ .‬އޭނާ‬ ‫ބލް އަ ު‬ ‫ބ އޮނަރަ ަ‬ ‫ބއްދަލު ކުރެއްވ‪ ،‬ޑިފެންސް މިނިސަޓާރ ގެ ނާއި ު‬ ‫ގެންދަވައިފިއެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑާ ަ‬ ‫ލން ކަމުގައެވެ‪ .‬ދެންވެސް ކުރިން އުޅުނުގޮތަށް އުޅެން ދާށެވެ‪.‬‬ ‫ބންދުން ދޫކޮށް ަ‬ ‫ބދުރު މިގެނައ ގޭ ަ‬ ‫ހިނިފުޅު ވަޑުވާފައި ވިދާޅުވ‪ަ ،‬‬ ‫މ‬ ‫ހށް ނިކު ެ‬ ‫އދައިގެމަތިން އަނެއްދުވަހު‪ ،‬އޮފ ަ‬ ‫އށް އައއެވެ‪ާ .‬‬ ‫ބޑަށް ޝުކުރު އަދާކޮށްފައި‪ ،‬ނިކުމެގެން ގެ ަ‬ ‫ވަރަށް ޮ‬ ‫މަސައްކަތް ފަށައިގަތއެވެ‪.‬‬ ‫__________________________‬

‫ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށާއި ދިވެހި ޤައުމަށް ޚިދުމަތްކުރުމުގައި "ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސް" ގެ ނަމުގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ‬ ‫ރޭޑިއޯ‪،‬‬

‫‪ 11‬އަހަރު ހޭދަކުރިއެވެ‪ .‬އެދުވަސްތަކުގެ ތެރޭގައި‪ ،‬ތަފާތު ޕްރޮގްރާމްތަކުގެ އެހގައި‪ ،‬ދިރިއުޅުމުގެ ހުރިހާ ދާއިރާ‬

‫އަކުންހެން‪ ،‬ރައްޔިތުންނަށް ޚިދުމަތްދެމުން ގެންދެވުނެވެ‪ .‬ގައުމ ރޫޙެއްގައި ރައްޔިތުންނަށް ޚިދުމަތްކުރަމުން ގެންދިޔަ ރޭޑިއޯގެ‬ ‫ބއެއްގެ ސިކުޑިއަށް އެންމެ އަވަހަށް އަސަރު ކުރުވައިދޭ‬ ‫ބލު އެއްވައްތަރަކ‪ ،‬އަދި ަ‬ ‫ޕްރޮގްރާމް ތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ މަޤު ޫ‬ ‫ބދުވެސް އެންމެ‬ ‫ވހިންގެ ތެރޭގައިވެސް ރޭޑިއޯ ޑްރާމާއަކ‪ ،‬އަ ަ‬ ‫މެސެޖެއް ފޮނުވައިދެވެނ‪ ،‬ރޭޑިއޯ ޑްރާމާއިން ކަމަށްވާތ‪ ،‬ދި ެ‬ ‫ބނުންވާ‪ ،‬ރޭޑިއޯ ފޯރމެޓްކަމަށްވާތ‪ ،‬ރޭޑިއޯޑްރާމާ ދަސް ކުރުމަށާއި ދަސް ކޮށްދިނުމަށް ޚާއްޞަ‬ ‫ބޔަކު އަޑުއެހަން ޭ‬ ‫ގިނަ ަ‬ ‫އ‬ ‫ގންނާ ި‬ ‫ބރަށް ފޮނުވައި ެ‬ ‫އަހަންމިއްޔަތެއް ދެވިގެން‪ ،‬ރޭޑިއޯ ޕްރޮގްރާމް ޕްރޮޑިއުސަރުން ތަމްރނު ކުރެވެމުން ދިޔައެވެ‪ .‬ރާއްޖެއިން ޭ‬ ‫ބރުގެ އެކްސްޕާރޓުން ގެނެސްގެން އެކަން ކުރެވެމުން ދިޔައެވެ‪.‬‬ ‫އަދި ރާއްޖެއަށް ޭ‬

‫ޚާއްޞަ ކޮށްލެވޭ ދެ ރޭޑިއޯ ޑްރާމާއެއް‬ ‫ނމެވެ‪ .‬އެއް‬ ‫ބ ު‬ ‫ރޭޑިއޯއިން ފޮނުވުނު ޑްރާމާ ތަކުގެ ތެރެއިން ދެ ޑްރާމާއެއް އަޅުގަޑު ފާހަގަކޮށްލަން ޭ‬ ‫ވ "ގިތެޔޮ ގުޅި" އެވެ‪ .‬އަނެއް‬ ‫ނތަކާއި ގުޅިފައި ާ‬ ‫ޅންގެ ހަނދާ ް‬ ‫ބފު ު‬ ‫ބއެއް ޭ‬ ‫ޑްރާމާއަކި‪ ،‬އަޅުގަނޑުމެން ތެރޭގައި މިއަދުވެސް ަ‬ ‫ޓޓްނަސް" އޭ ކިޔާ‬ ‫ތއްޔާރު ކޮށްފައިވާ ޑްރާމާ‪" ،‬ނިއޯނޭޓަލް ެ‬ ‫ޑްރާމާއަކ‪ ،‬ސިއްޙ ދާއިރާގައި ކިޔަވަންއުޅުނު ކުދިންތަކެއް‪ަ ،‬‬ ‫ބއްޔާ" ގެ ނަމުންނެވެ‪.‬‬ ‫ޑްރާމާއެކެވެ‪ .‬އަޅުގަޑުމެންގެ ތެރެއަށް އެ ޑްރާމާ މަޝްހޫރުވެގެން ދިޔައ‪" ،‬އަލިފުތާ ެ‬

‫‪ .1‬ގިތެޔޮ ގުޅި‬ ‫ހގަ ކޮށްލެވޭ‬ ‫ފ ަ‬ ‫ބ ރޭޑިއޯ ޑްރާމާ ތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ ާ‬ ‫ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސް ގެ ހަޔާތުގައި އުފެއްދިފައިވާ ކާމިޔާ ު‬ ‫އެއް ޑްރާމާއަކ‪ ،‬އައްޝޭޚުލް އުސްތާޒު މުޙަންމަދު ޖަމލުދދ ލިއުއްވައި އަޅުގަޑު ޕްރޮޑިއުސްކުރި ރޭޑިއޯޑްރާމާ "ގިތެޔޮ ގުޅި"‬ ‫ބ‬ ‫ބސް މޮށުންތެރި ކަމާއި‪ ،‬އަދަ ު‬ ‫އެވެ‪ .‬އެ ޑްރާމާއަކ‪ ،‬ދިވެހިންގެ މާޒގެ ސަޤާފަތް ވަރަށް ރަނގަޅަށް ދައްކުވައިދޭ‪ ،‬އަދި ަ‬ ‫ށ ގެނެސްދފައިވާ‪ ،‬ޑްރާމާއެކެވެ‪ .‬ފޮރުވިފައިވާ ކޮންމެވެސް ޙަޤޤ ޙާދިސާއެއްގެ މައްޗަށް‪ ،‬ޝޭޚް‬ ‫އަޚުލާޤުވެސް ވަރަށް ފުރިހަމައަ ް‬ ‫ކފާނުންގެ އަމިއްލަފުޅު ޚިޔާލ ކަންތައް ތަކެއް ދައްކުވައިދޭ ޑްރާމާއެއް ކަމަށް އަޅުގަޑަށް‬ ‫ޖަމލު ލިއުއްވާފައިވާ‪ ،‬އެމަނި ު‬ ‫ލަފާކުރެވެއެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪79‬‬ ‫މސައްކަތް‬ ‫ބޑަށް ަ‬ ‫އަޅުގަޑު އެ ޑްރާމާގެ ޕްރޮޑިއުސަރެއްގެ ގޮތުން މަސައްކަތް ކުރަމުން ގެންދިޔައިރު އެންމެ ޮ‬ ‫މ އަދި އެ މަޖަލާއި ރުޅިވެރިކަން‬ ‫އ އަސަރާއި‪ ،‬އެ ހިތާ ަ‬ ‫ގތަށް‪ެ ،‬‬ ‫ކުރަމުން ގެންދިޔައ‪ ،‬ޝޭޚް ޖަމލު ލިއުއްވާފައިވާ ވާހަކައިގާ ވާ ޮ‬ ‫ނށް ގެނެސްދެވޭތޯ ކުރަމުން ގެންދިޔަ މަސައްކަތެވެ‪.‬‬ ‫އެހުންތެރިން ަ‬

‫ޝެއިޚް އަލްއުސްތާޒް މުޙަންމަދު ޖަމލް ދދ‬

‫ގއި‪ ،‬ޝޭޚް‬ ‫ނމެ އެކަށގެންވާ އަޑުތައް ހޮވުމު ަ‬ ‫ށ އެ ް‬ ‫ބއިތަކަ ް‬ ‫ޑްރާމާގެ ކާސްޓްގެ ގޮތުގައި‪ ،‬އެކި ކެރެކްޓަރުންގެ ަ‬ ‫ޖަމލު އަޅުގަޑާއެކު ސްޓޫޑިއޯގައި މަސައްކަތް ކުރެއްވިއެވެ‪ .‬އަދި ޑްރާމާ ރެކޯރޑް ކުރަމުން ދިޔައިރު‪ ،‬ހަމަ ކޮންމެ ރެއަކު‬ ‫އެމަނިކުފާނު އަޅުގަޑާއެކު ސްޓޫޑިއޯގައި އިންނަވައެވެ‪.‬‬ ‫ބއި ކުޅެފައިވަނ‪ ،‬އެދުވަސްވަރު‬ ‫ބއިތައް ކުޅެދިން ހަމަ ކޮންމެ މހަކުވެސް އެމހެއްގެ ަ‬ ‫ޑްރާމާ "ގިތެޔޮގުޅި" ގެ ަ‬ ‫ޕރޮޑިއުސަރުގެ ޙައިސިއްޔަރުން‬ ‫މ ރަނގަޅަށް ކަމަށް އަޅުގަޑު ް‬ ‫ނ އެން ެ‬ ‫އމހަކަށް އެކަން ކުރެވު ު‬ ‫ބފައިހުރި ތަމްރނަކާއެކު‪ެ ،‬‬ ‫ލި ި‬ ‫ބލު ކުރަމެވެ‪.‬‬ ‫ގަ ޫ‬ ‫ޚއްޞަކޮށް ކޮންމެ ރެއަކު‪ ،‬ސްޓޫޑިއޯއަށް‬ ‫ބފުޅުންނަށާއި‪ ،‬އަދި ާ‬ ‫އެކަމަށްޓަކައި‪ ،‬ޚާއްޞަ ޝުކުރެއް އެ ޭ‬ ‫ޢއިލާގެވެސް ރަޙުމަތްތެރި‪ ،‬އަދި‬ ‫ބއެއް އަދާކޮށްދެއްވތ‪ ،‬އަޅުގަޑުގެ ާ‬ ‫ބޑު ަ‬ ‫ވަޑައިގެން‪ ،‬އަޅުގަޑާއެކު‪ ،‬ޑްރާމާ ޕްރޮޑިއުސް ކުރުމުގެ ޮ‬ ‫އަޅުގަޑުގެ އުސްތާޒެއް ކަމުގައި ދެކޭ‪ ،‬އައްޝޭޚްލްއުސްތާޒު މަރުޙޫމް މުޙަންމަދު ޖަމލްދދިއަށް ޚާއްޞަ ޝުކުރެއް ދަންނަވަމެވެ‪.‬‬ ‫ވރު ކުރެއްވުމަށް އެދި ދުޢާކުރަމެވެ‪.‬‬ ‫އަދި އެމަނިކުފާނުގެ ފުރާނަފުޅަށް ﷲގެ ތަނަވަސް ނިޢުމަތް މިން ަ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪80‬‬

‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގައި ބޭއްވުނު މުނާސަބާއެއްގެ ތެރެއިންޝެއިޚް މުޙަންމަދު ޖަމލު ދދ އާއި‪ ،‬އަލްއުސްތާޒު އިބްރާހމް ޝިހާބު‬

‫ބފުޅުންނަށްވެސް ޝުކުރު‬ ‫ބއިތައް މިހާފުރިހަމައަށް ކުޅެދިން ޓމްގައި ހިމެނޭ ހަމަ ހުރިހާ ޭ‬ ‫ޑްރާމާގެ ަ‬ ‫މ‬ ‫ބރާހމް އަދި މަރުޙޫ ާ‬ ‫ނނާ ވަޖހު‪ ،‬މޫމިނާ އި ް‬ ‫ރހިމް މަނިކު‪ ،‬މި ް‬ ‫ބ ާ‬ ‫ބލޫ އި ް‬ ‫ޒހޭރާ ޢުމަރު‪ ،‬ސަމަރު ު‬ ‫ދަންނަވަމެވެ‪ .‬އޭގެ ތެރޭގައި‪ު ،‬‬ ‫ނނަށް‪ ،‬އަޅުގަޑު މިއަދު ދަރަނިވެރިވާ ވާހަކަވެސް ދަންނަވަމެވެ‪.‬‬ ‫ބފުޅު ް‬ ‫ބ ޭ‬ ‫ބރާހމް ފަދަ ޭ‬ ‫ޒާހިދާ އި ު‬ ‫ބޑަށް ފާހަގަ މިކޮށްލ‪ ،‬އެ ޑްރާމާއަކ‪ ،‬އަޅުގަޑުގެ ރޭޑިއޯ‬ ‫އާދެ‪ ،‬ރޭޑިއޯ ޑްރާމާ "ގިތޮޔޮގުޅި" އަޅުގަޑު މިހާ ޮ‬ ‫ބދަލުތަކެއް ގެނުވި ޑްރާމާއަކަށް ވތއެވެ‪.‬‬ ‫ޙަޔާތަށް ވެސް ަ‬ ‫ޝޭޚް މުޙަންމަދު ޖަމލުގެ ޑްރާމާ "ގިތެޔޮގުޅިންނެގި ލޯބި" މިލަވަ‪ ،‬ކމހުންގެ ތެރޭގައި އެކަކ‪ ،‬އަޅުގަނޑެވެ‪.‬‬ ‫ބއިވެރިވާން ޖެހޭނެކަމަ‪.‬‬ ‫އެއވެސް ހަމަކޮންމެހެންވެސް އަޅުގަނޑު އެލަވަ ކިޔުމުގައި ަ‬ ‫"ގިތެޔޮގުޅި" އެއ‪ ،‬ރޭޑިއޯ މޯލްޑިވްސްގެ ޑްރާމާ ސިލްސިލާގެ އެއް ޑްރާމާއެވެ‪ .‬އެކަހަލަ ކިތަންމެ ޑްރާމާއެއް‪،‬‬ ‫ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސް ދުނިޔޭގައި ހޭދަކުރި ‪ 13‬އަހަރު ދުވަހުގެ ތެރޭގައިވަނ އުފެއްދިފައެވެ‪.‬‬

‫‪ .2‬ނިއޯނޭޓަލް ޓެޓަނަސް (އަލިފުތާބެއްޔާ)‬ ‫ނ ޢާންމުގެ‬ ‫ބދަލު ގެނެވި‪ ،‬ސިއްޙގޮތު ް‬ ‫ޑ ަ‬ ‫ބ ު‬ ‫ރާއްޖޭގެ ސިއްޙ ނިޒާމަށް ‪ 1960‬ގެ ތެރޭގައި ވަރަށް ޮ‬ ‫ގނަ މަސައްކަތްތަކެއް ސަރުކާރުން ކުރައްވަން ފެއްޓެވިއެވެ‪ .‬ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ދިމާއަކުން ކަހަލަ‬ ‫ހޭލުންތެރިކަން އިތުރުކުރުމަށް ި‬ ‫ށ ސިއްޙ ޚިދުމަތް ދެއްވަންފެއްޓެވިއެވެ‪ .‬ވިހެއުމުގެ ތެރޭގައި‬ ‫ނ ތަމްރނު ކުރައްވާ‪ ،‬ރާއްޖެއަ ް‬ ‫ތ އެސިސްޓެންޓު ް‬ ‫ގޮތަކަށް ހެލް ު‬ ‫ޓނުކަންއެއ‪ ،‬ވިހެއުމުގެ ތެރޭގައި‬ ‫ދދު ރެކޯރޑް މިންވަރެއްގައި ހުއްޓާ‪ ،‬މި ޚިދުމަތް ރާއްޖޭގައި ފެއް ު‬ ‫މަރުވާ މައިންނާއި ދަރިންގެ ޢަ ަ‬ ‫ކުދިން މަރުވާ ރޭޓް ރެކޯރޑް އަދަދަކަށް ތިރިކޮށްލެވުނު ކަމެކެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪81‬‬ ‫ހަމަ‬

‫އެއާއެކު‪،‬‬

‫ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސް‬

‫ވެގެންދިޔައ‪،‬‬

‫ސިއްޙގޮތުންވެސް‬

‫މުޅި‬

‫ރާއްޖެއަށް‬

‫ހޭލުންތެރިކަން‬

‫ލތަށެވެ‪.‬‬ ‫ފޯރުކޮށްދިން ހަމައެކަނި‪ ،‬ވަޞ ަ‬ ‫އެލައިޑް ހެލްތް ސާރވސަސް ޓްރޭނިންގ ސެންޓަރގައި ‪ 1974‬ވަނައަހަރު ކިޔަވަމުންދިޔަ ދަރިވަރުންގެ‬ ‫ރ‬ ‫ބޑު އެއް އަމާޒަކަށްވެފައިއޮތ‪ ،‬ވިހެއުމުގެ ތެރޭގައި މި ދިމާވާ ހިތާމަވެރި ކަންތައްތައްތަކާމެދު‪ ،‬މުޖުތަމަޢު ހޭލުންތެ ި‬ ‫އެންމެ ޮ‬ ‫ބއްގައި ހެލްތް އެސިސްޓެންޓުން ޙަރަކާތްތެރިވުމުގެ އިތުރުން‪ ،‬ރޭޑިއޯއާއި އަދި ސްޓޭޖް‬ ‫ކުރުވުމެވެ‪ .‬އެގޮތުން ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ހިސާ ެ‬ ‫ބލި ޖެހޭ ގޮތާއި‪،‬‬ ‫ޓނަސް ނުވަތަ ތުއްތު ދަރިފުޅަށް ޖެހޭ އިދިފުށަށް ދަމާ ަ‬ ‫ރނެވެ‪ .‬ނިއޯނޭޓަލް ޓެ ަ‬ ‫ގން މަޢުލޫމާތު ފެތު ު‬ ‫ބނުންކޮށް ެ‬ ‫ޭ‬ ‫އެކަމުން ސަލާމަތް ވާނެގޮތުގެ އިރުޝާދުތައް ދެމުން ގެންދެވުނެވެ‪.‬‬ ‫މިނިސްޓްރ އޮފް ހެލްތްއާއި ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސް އާއި ގުޅިގެން‪ ،‬ސިއްޙ ދާއިރާއިން މުޖުތަމަޢު ހޭލުންތެރި‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރމެވެ‪ .‬ގައިން ގަޔަށް އަރާ ޒާތުގެ‬ ‫ކުރުވުމަށް ޓަކައި‪ ،‬ރޭޑިއޯ ޕްރޮގްރާމްތަކާއި އަދި ތަފާތު ޑްރާމާތައްވެސް ް‬ ‫ބލިތައް ފެތުރުނަ‬ ‫ނރައްކާތެރި ަ‬ ‫ބލިތަކާއި‪ ،‬އެކިވައްތަރުގެ ނުރައްކާ ރޯގާތައް ކޮންޓްރޯލް ކުރުމަށް އެހތެރިވުމުގެ ގޮތުންނާއި‪ު ،‬‬ ‫ަ‬ ‫އ‬ ‫ކރުމަށް ތަފާތު މަސައްކަތް ތަ ް‬ ‫ބއި އާދަކާދަ ތަކުން ދިވެހިން ސަލާމަތް ު‬ ‫ނ ަ‬ ‫ހށިގަޑަށް ގެއްލުންދޭކަހަލަ ު‬ ‫ނުދ ހިފޭއްޓުމަށާއި ަ‬ ‫ދެފަރާތް ގުޅިގެން‪ ،‬ރައްޔިތުންގެ ރައްކާތެރި ކަމަށްޓަކައި ކުރެވުނެވެ‪.‬‬ ‫ބއިން ދިވެހި މުޖުތަމައު ސަލާމަތްކުރުމަށް‪،‬‬ ‫ރާއްޖެއަށް ދިމާވި އެންމެނުރައްކާތެރި ރޯގާކަމަށްވާ‪ ،‬ޝިގެއްލާގެ ވަ ާ‬ ‫ދިވެހިސަރުކާރުން‬

‫ކުރެއްވި‬

‫މަސައްކަތުގައި‬

‫ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސް‬

‫ގަދައަށް‬

‫މަސައްކަތްކުރިއެވެ‪.‬‬

‫ރޯގާ‬

‫ފެތުރުން‬

‫ޑއޯމޯލްޑިވްސްގެ ޓމްތައްވެސް ޙަރަކާތްތެރިވަމުން ގެންދިޔައެވެ‪.‬‬ ‫ކ ހެލްތްގެ ޓމްތަކާއިއެކު‪ ،‬ރޭ ި‬ ‫ބލި ް‬ ‫ކޮންޓްރޯލްކުރުމަށްޓަކައި‪ ،‬ޕަ ް‬ ‫ގ އިރުޝާދު‪ ،‬ރޭޑިއޯ މެދުވެރިކޮށް‪ ،‬ރައްޔިތުންނަށް ފޮނުވުމާއި‪ ،‬އަދި ހެލްތްގެ ޓމްތަކާއިއެކު‪،‬‬ ‫ބނެގޮތު ެ‬ ‫ރޯގާއިން ސަލާމަތްވެތި ޭ‬ ‫އތައް ދިރާސާ ކުރެވުނެވެ‪.‬‬ ‫ރަށްރަށަށް ދަތުރުކޮށް‪ ،‬ރޭޑިއޯ މެދުވެރިކޮށް ކޮށްދެވެންހުރި ކަންތަ ް‬ ‫އެދުވަސްވަރު ރޭޑިއޯއިން ކުރެވިފައިހުރި ކަންތައްތައް ހަދާނަށް ގެންނައިރު‪ ،‬އަޅުގަޑު ކޮންމެހެންވެސް ފާހަގަ‬ ‫އ‬ ‫ރޑިއޯ މޯލްޑިވްސްއާއި އެލައިޑް ހެލްތް ސާރވިސަސް ޓްރޭނިންގ ސެންޓަރާ ގުޅިގެން ‪ 1974‬ގަ ި‬ ‫ބނުންވާ އެއްކަމަކ‪ޭ ،‬‬ ‫ކޮށްލުން ޭ‬ ‫ބއްޔާ" އެވެ‪.‬‬ ‫ޓނަސް" ނުވަތަ "އަލިފުތާ ެ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓްކުރި ޑްރާމާއެކެވެ‪ .‬ޑްރާމާގެ ނަމަކ‪" ،‬ނިއޯނޭޓަލް ޓެ ަ‬ ‫ރޭޑިއޯއިން ް‬ ‫ބރަތްތެރި‪،‬‬ ‫ޢ ު‬ ‫މ މޮޅުމހުން ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ ި‬ ‫މިއަދުވެސް އެ ޑްރާމާ އަޑުއަހާލައިފައި އެއ‪ ،‬އެކަމަށް ހަމައެން ެ‬ ‫ބލު‬ ‫ތއްޔާރު ކުރެވިފައިވާ ޑްރާމާއެއް ކަމުގައި އެންމެންވެސް ޤަ ޫ‬ ‫ބއްޓަންކުރެވިގެން ަ‬ ‫ތވާ ގޮތަށް ަ‬ ‫ބނާކުރުވަނިވި‪ ،‬އަދި އަޑުއަހާހި ް‬ ‫ި‬ ‫ކުރާނެއެވެ‪.‬‬ ‫ނ ކުރުމުގައި އެދުވަސްވަރު ރާއްޖޭގެ ޞިއްޙ ދާއިރާގައި މަސައްކަތް ކުރެއްވި‬ ‫މި ޑްރާމާ ދިވެހި ޖައްވަށް އުފަ ް‬ ‫ބނެވެ‪.‬‬ ‫ބރު ލެއްވުމާއި އެހތެރިކަން ލި ު‬ ‫ބފުޅުންގެ އެއް ާ‬ ‫ވަރަށް ގިނަ ޭ‬ ‫ބފުޅެއް ކަމުގައިވާ‬ ‫ބފުޅަކ‪ ،‬ގދ‪ .‬ތިނަދޫ ޭ‬ ‫ޚާއްޞަ ނަންތަކެއް މިއަދުވެސް އަޅުގަޑު ހަދާންވެއެވެ‪ .‬އެއް ޭ‬ ‫ބފުޅަކ‪ ،‬މަޝްހޫރު "ފުޅު" އެވެ‪ .‬މއ‪ .‬މާފުނަ އަލްފާޟިލް މުޙަންމަދު އިސްމާއލް‬ ‫ބދުﷲ ޙިލްމއެވެ‪ .‬އަނެއް ޭ‬ ‫އަލްފާޟިލް ޢަ ު‬ ‫ބފުޅުންނަކ‪،‬‬ ‫ބ ޭ‬ ‫ފުޅެވެ‪ .‬އެހެން ޭ‬

‫ނނެވެ‪ .‬އެ ޑްރާމާގެ ސްކްރިޕްޓް‬ ‫ބފުޅު ް‬ ‫ބވި ޭ‬ ‫އ ެ‬ ‫ޓންގެ ގޮތުގައި ތި ް‬ ‫އޭރުގެ ހެލްތް އެސިސްޓެން ު‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪82‬‬ ‫ބދުﷲ‬ ‫ބއި ކުޅުއްވ ގދ‪ .‬ތިނަދޫ ޢަ ު‬ ‫ބއްޔާގެ ަ‬ ‫ލިޔުއްވާފައިވަނ މުޙަންމަދު އިސްމާއލް ފުޅެވެ‪ .‬އަދި ޑްރާމާގެ ލޑް ރޯލު‪ ،‬އަލިފުތާ ެ‬ ‫ޙިލްމއެވެ‪.‬‬ ‫ބ ގެއްލިގެން ދިޔަ ނުދިނުމަށްޓަކައި‪ ،‬ސްކްރިޕްޓެއް އޮތެއް‬ ‫އަޅުގަޑަށް އެގިފައިވާ ގޮތުގައި‪ ،‬ޑްރާމާގެ މިޞްރާ ު‬ ‫ބއެއް ކުޅޭ ފަންނާނަކަށް ދޫކުރެވިފައެވެ‪.‬‬ ‫ކަމަކު‪ ،‬ހުރިހާ ޑަޔަލޯގެއް ވަނ އެ ަ‬ ‫ތށް ގެނެވުނެވެ‪.‬‬ ‫ބފުޅުން ފަރިތަވެފައިވާ މިންވަރު ހި ަ‬ ‫އ ޭ‬ ‫ބއިތަކަށް ެ‬ ‫ޑްރާމާ ރެކޯރޑް ކުރަމުން ދިޔައިރު‪ ،‬އެ ަ‬ ‫ސވަރު‪ ،‬މިވައްތަރުގެ ޑްރާމާ ކުޅެން ދަސްކޮށްދިނެވެ‪ .‬ނަމަވެސް‪،‬‬ ‫ބރުގައި އުޅުނު ދުވަ ް‬ ‫އަޅުގަޑުމެން ރޭޑިއޯ ޑްރާމާ ދަސްކުރަން ޭ‬ ‫ށލެވޭ‬ ‫މިކަހަލަ ޑްރާމާއަކ‪ ،‬ޕްރޮޑިއުސަރުގެ އަތުން ކޮންޓްރޯލް ގެއްލި‪ ،‬އާރޓިސްޓް ނުވަތަ އެކްޓަރު އަތަށް ކޮންޓްރޯލް ދޫކޮ ް‬ ‫ބލުކުރާ ވައްތަރެއް ނޫނެވެ‪.‬‬ ‫ބޑަށް ރޭޑިއޯ ޕްރޮޑިއުސަރުން ގަ ޫ‬ ‫ވައްތަރަކަށްވާތ‪ ،‬މިވައްތަރުގެ ޑްރާމާއަކ މާ ޮ‬ ‫ބޔަކު‪ ،‬އެއޮތ‬ ‫ބއްލަވާށެވެ! ރޭޑިއޯ ޑްރާމާ ނުވެސް ދަންނަ‪ ،‬ސިއްޙ ދާއިރާގައި މަސައްކަތްކުރާ ަ‬ ‫ނަމަވެސް ަ‬ ‫ބނުންވާ މެސެޖް ނުލާހިކު މޮޅަށް މުޖުތަމަޢުއަށް ފޯރުކޮށްދފައެވެ‪.‬‬ ‫ބރުގަންނަ ވައްތަރުގެ ޑްރާމާ ރޭޑިއޯއިންކުޅެ‪ޭ ،‬‬ ‫ޕްރޮޑިޔުސަރު ި‬ ‫ބން ރޭޑިއޯ އެހުންތެރިންގެ‬ ‫ބ ު‬ ‫އަދި އޭގެ ފައިދާވެސް ވަރަށް ހަލުވިކަމާއެކު ފެނިގެންދިޔައެވެ‪ .‬އަދި އެ ޑްރާމާގެ ކާމިޔާބގެ ސަ ަ‬ ‫ބލުކަން ހޯދިއެވެ‪.‬‬ ‫މަޤު ޫ‬ ‫ޔ‬ ‫އަޅުގަޑު ޑްރާމާ ޕްރޮޑިޔުސަރެއްގެ ޙައިސިއްޔަތުން ކޮށްދިންހާވެސް ކަމަކ‪ ،‬ރެކޯރޑް ކުރަމުން ގެންދި ަ‬ ‫ހފެހެއްޓިގެން‪ ،‬ދުރުގައި ހުރެގެން‬ ‫ޑްރާމާގެ ރެކޯރޑިންގ އަށް ވހާ އުނދަގުލެއް ކުރުންކަން މިއަދު ހަނދާންވެއެވެ‪ .‬އެއ‪ ،‬ހަމަ ނު ި‬ ‫ވސް ގަދަކަމުން ހިފަހައްޓައިގެން‬ ‫ނށް ފެނުނމާ‪ ،‬އެމހުން ެ‬ ‫ބ ފަންނާނުން ަ‬ ‫ހެވޭތއެވެ‪ .‬އަޅުގަޑަށް ވާގޮތް އެތެރޭގައި ޑްރާމާ އަޅަންތި ި‬ ‫ބ ހިނިގަނޑު‪ ،‬ފަޅައިގެން ދަނއެވެ‪ .‬އެކަހަލަ ކޮންމެ ހިނިގަޑަކާއެކު‪ ،‬ރެކޯރޑިން މެދުކަނޑާލަން ޖެހުމެވެ‪.‬‬ ‫ތި ޭ‬ ‫ބއްޔާ" އަކ‪ ،‬ކުރިން މިދެންނެވި އެލައިޑް ހެލްތް ސާރވސަސް ޓްރޭނިންގ ސެންޓަރގެ ފުރަތަމަ‬ ‫"އަލިފުތާ ެ‬ ‫ތ‬ ‫ވދާނެ‪ ،‬ކިތަންމެ ކިތަންމެ ތަފާ ު‬ ‫ޓްރޭނިން ގްރޫޕްގެ މޮޅު އުފެއްދުމެކެވެ‪ .‬މިއަދުވެސް އެ ޑްރާމާ މެދުވެރިކޮށް‪ ،‬ދިވެހި ޤައުމަށް ދެ ި‬ ‫ނ‬ ‫މެސެޖްތަކެއް ވެއެވެ‪ .‬ސިއްޙ ގޮތުންނެވެ‪ .‬ދިރިއުޅުމުގެ އާދަކައިދައިގެ ގޮތުންނެވެ‪ .‬ފުރިހަމަ ސިއްހަތެއްގައި ހުރުމަށް ކުރަންވާ ެ‬ ‫ތންނެވެ‪.‬‬ ‫ބހޭ ގޮ ު‬ ‫ކންތައްތަކާއި ެ‬ ‫ކަންތައްތަކާއި ކުރަން ނުވާނެ ަ‬ ‫ބއިތައް‬ ‫ދއްކިދާނެއެވެ‪ .‬އެ ޑްރާމާގައި އެކި ަ‬ ‫ބހޭގޮތުން ލައްކަ ވާހަކަ ެ‬ ‫ބއްޔާ" އާއި ެ‬ ‫ރޭޑިއޯ ޑްރާމާ "އަލިފުތާ ެ‬ ‫ނނަ ގޮތުންނާއި‪ ،‬އެމހުންގެ ވާހަކަދެއްކުމުގެ ހުނަރު ހުރިގޮތުން‪،‬‬ ‫ބ ކޮށްފައި ހު ް‬ ‫ކުޅޭ އެކިއެކި ފަންނާނުންގެ ޑަޔަލޯގްތައް ތަރުތ ު‬ ‫މުޅި ޑްރާމާއަކވެސް ހެއްވާ މަޖާ ޑްރާމާއެއްގެ ގޮތުގައި ސިފަކުރެވެއެވެ‪.‬‬ ‫ބކަމާއެކު‬ ‫މޔާ ު‬ ‫ވފައިވާ މެސެޖެއް ކާ ި‬ ‫ބނުން ެ‬ ‫ށ ޭ‬ ‫ބޑަ ް‬ ‫ށ ވަރަށް ޮ‬ ‫މޢައަށް އެވަގުތަ ް‬ ‫އެ ޑްރާމާއަކ‪ ،‬ދިވެހި މުޖުތަ ަ‬ ‫ދެވުނު ޑްރާމާއެކެވެ‪.‬‬ ‫ބކުންނޫނެވެ‪.‬‬ ‫ބ ަ‬ ‫ބޑު ކަންތައްގަޑަކަށް ވިއެވެ‪ .‬ޑްރާމާ ކުޅޭމހުންގެ ސަ ަ‬ ‫ބއްޔާ" ރެކޯރޑް ކުރުމަކވެސް ޮ‬ ‫"އަލިފުތާ ެ‬ ‫ބންނެވެ‪.‬‬ ‫ބ ު‬ ‫އަޅުގަޑުމެން ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސްގެ ރެކޯރޑިންގ ޓމްގެ ސަ ަ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪83‬‬ ‫ބއެއް ޑަޔަލޮގް‬ ‫ބއްޔާ" އަކ‪ ،‬މިއަދުވެސް އަޅުގަޑުގެ ހަނދާނުގައި އެޑްރާމާގެ ަ‬ ‫އާދެ! ރޭޑިއޯ ޑްރާމާ "އަލިފުތާ ެ‬ ‫ބންވަޅު ނެގިފައިވާ ޑްރާމާއެކެވެ‪.‬‬ ‫ި‬ ‫ބލްކަން ފިސާރިރަގަޅަށް‬ ‫ބއި ކުޅުއްވި‪ ،‬ޙިލްމގެ ހުނަރާ ޤާ ި‬ ‫ބއްޔާގެ ަ‬ ‫ޚާއްޞަ ގޮތެއްގައި ފަންޑިތަވެރިޔާ އަލުފުތާ ެ‬ ‫ބއްޔާ އެހާ މަޝްހޫރުވ ވެސް‪ ،‬ޙިލްމގެ ރޯލު އަދާކުރެއްވިލެއް މޮޅުކަމުންނެވެ‪.‬‬ ‫އެ ޑްރާމާއިން ފެނިގެން ދިޔައެވެ‪ .‬ޢަލިފުތާ ެ‬ ‫ފދަ ދެވަނަ‬ ‫އ ަ‬ ‫ބދުﷲ ޙިލްމގެ‪ެ ،‬‬ ‫ބއި ކުޅުއްވާފައިވާ ޢަ ު‬ ‫ބއްޔާގެ ަ‬ ‫އދެ އަލިފުތާ ެ‬ ‫ބއްޔާ"ގެ ލޑް ރޯލު ާ‬ ‫"އަލިފުތާ ެ‬ ‫ބނުން‪،‬‬ ‫ބއެކެވެ‪ .‬އެމހުންގެ ޭ‬ ‫ދ ަ‬ ‫ނނުންނަކ މަ ު‬ ‫ބވައޭ ހިތަށްއަރައެވެ‪ .‬މިކަހަލަ ފަން ާ‬ ‫ޑްރާމާއެއް ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުން ނުގެނެވޭނެ ާ‬ ‫ބއްޔެއް‪ ،‬ރޭޑިއޯއިން ފަސޭހަ ކުރެވިދާނެއެވެ‪.‬‬ ‫ރަގަޅު ގޮތުގައި ހިފައިގެން‪ ،‬މުޖުތަމައުގައި ހުރި ކިތަންމެ ަ‬ ‫ވސް އެފަދަ‬ ‫އަޅުގަޑު އެކަން ކުރެވޭތޯ ބެލމެވެ‪ .‬މި ކުޅަދާނަ ގްރޫޕް އެއްތަނަކަށް ގެނެސް‪ ،‬އަދި ެ‬ ‫ނ‬ ‫ބދުﷲ ޙިލްމއާއި ރަށު ް‬ ‫ލ ޢަ ު‬ ‫ރޑިއޯ މެދުވެރިކޮށް ޤައުމަށް ކޮށްދެވޭތޯ ބެލމެވެ‪ .‬އަލްފާޟި ް‬ ‫ބނާކުރުވަނިވި މަސައްކަތެއް ޭ‬ ‫ި‬ ‫ބފުޅުން އެއްތަނަކަށް އެއް‬ ‫ބއްދަލުވ ފަހަރަކު‪ ،‬މިޚިޔާލު ހުށައެޅުމުން‪ ،‬ޙިލްމ ހުންނެވ އެކަން ކޮށްދެއްވާށެވެ‪ .‬ނަމަވެސް‪ ،‬ހުރިހާ ޭ‬ ‫ަ‬ ‫ނުކުރެވިގެން‪ ،‬އެކަން ނުކުރެވުނއެވެ‪.‬‬

‫"ބާއްޖަވެރި ހެނދުނެއް"‬ ‫ފެށުން‬

‫އަޅުގަނޑާއި ސަމަރޭ‪ -‬ބާއްޖަވެރި ހެނދުނެއްގެ ތެރެއިން‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪84‬‬ ‫ބޅެއް އިތުވިއެވެ‪ .‬އެއ‪،‬‬ ‫ބކުން ޕްރޮގްރާމްތަކަށް އަނެއްކާވެސް އާ ޮ‬ ‫ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސްގެ އުމުރުން ވަކިހިސާ ަ‬ ‫ގ‬ ‫ހމްމަނިކު ފޮނުއްވުމުން‪ ،‬އޭނާ ެ‬ ‫ބރާ ި‬ ‫ބލޫ އި ް‬ ‫ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސްގެ އިނގިރޭސި ސެކްރެޓެރއެއްގެ މަގާމަށް އަލްފާޞިލް ސަމަރު ު‬ ‫ބން އަޅުގަނޑު ހިތަށްއެރ‪ ،‬ޕްރޮގްރާމް‬ ‫ބންނެވެ‪ .‬އެހިސާ ު‬ ‫ޝައުގުވެރިކަން ރޭޑިއޯ ޕްރޮގްރާމިންގ އަށް ހުރިކަން ފާޅުކުރެއްވި ހިސާ ު‬ ‫ބސިކް ކޮންމެވެސް ވަރަކަށް އެނގިލެއްވުމުން‪ ،‬ޕްރޮގްރާމެއް‬ ‫ހަދަން އަހުލުވެރި ކުރުވާށެވެ‪ .‬ޕްރޮގްރާމް ޕްރޮޑަކްޝަންގެ ޭ‬ ‫ރގްރާމެކެވެ‪ .‬ސިންގަޅަލަވައިގެ‬ ‫އުފެއްދެވުމުގެ ޚިޔާލު ސަމަރޭ ފާޅުކުރައްވައިފިއެވެ‪ .‬އެގޮތުން ފުރަތަމަ އުފެއްދެވ‪ ،‬ލަވަ ޕް ޮ‬ ‫ޅގަނޑު ފާހަގަމިކޮއްލ‪ ،‬މި ނަމާ‪،‬‬ ‫ލންކާގެ ޖައްވުން" ނެވެ‪ .‬މިތަންކޮޅު އަ ު‬ ‫ޕްރޮގްރާމެކެވެ‪ .‬އެ ޕްރޮގްރާމްގެ ނަމަކަށް އޭނާދެއްވ‪ަ " ،‬‬ ‫އޅުނު ކަމަކަށްވާތއެވެ‪.‬‬ ‫މި ޕްރޮގްރާމަކ‪ ،‬އަޅުގަނޑުމެން ދެމހުން ވަރަށް މަޖާކޮށް ހނ ު‬ ‫ބއްޖަވެރި‬ ‫ބގެންދިޔައެވެ‪ާ " .‬‬ ‫ސަމަރޭ ޕްރޮގްރާމްގެ ތެރެއަށް ދުރުވުމުން‪ ،‬ޕްރޮގްރާމްތަކަށް އިތުރުކުރިއެރުމެއް ލި ި‬ ‫ލދިނުމުގެ މަޤްޞަދުގައި ތައްޔާރުކުރި ޕްރޮގްރާމެކެވެ‪ .‬ރިވެތި‬ ‫ހެނދުނެއް" ޕްރޮގްރާމަކ‪ ،‬އައުދުވަހަކަށް އެހުންތެރިޔާ ހޭލައްވާ ަ‬ ‫އ‪،‬‬ ‫ގ މުހިންމު އެޕޮއިންޓްމެންޓްތަ ް‬ ‫ވހު ެ‬ ‫ނ ކުރުންރަގަޅު ގިނަކަންތައްތަކެއް ހަދާންކޮށްދިނުމާއި‪ ،‬އެ ދު ަ‬ ‫ދިރިއުޅުމުގެ ތެރެއިން ކޮންމެހެ ް‬ ‫ތން ހަމަކޮންމެ ދުވަހަކުވެސް ކުރާ‬ ‫އންނަގޮ ު‬ ‫ބއްޓަންކޮށްފައި ޮ‬ ‫ދންކޮށް ދިނުމަކ‪ ،‬ޕްރޮގްރާމް ަ‬ ‫ބލްތައް ދައްކަން ހަނ ާ‬ ‫އަދި ި‬ ‫ކަންތައްތަކެވެ‪ .‬އަދި އޭގެ އިތުރުން‪ ،‬ދިރިއުޅުމުގައި ދިމާވާ އެކިއެކި ކަންތައްތަކަށް އަލި އަޅުވާލަމެވެ‪ .‬މިސާލަކަށް‪ ،‬މަގުމައްޗަށް‬ ‫ނނަ ފެންހޮޅިތައް ރަނގަޅު ކޮށްލެއްވުމާއި‪ ،‬ދޮށ އުމުރުގެ މހުނަށް އިޙުތިރާމު ކުރަން ހަނދާން‬ ‫ބ ގޮތަށް ހު ް‬ ‫ފެން ފައި ާ‬ ‫އާކޮއްލަދެމެވެ‪.‬‬ ‫ޖުމުލަކޮށް‬

‫ރާއްޖޭގެ‬

‫ބއްގައި‬ ‫ހިސާ ެ‬

‫ހުރިހާ‬

‫ދިރިއުޅުއްވަމުން‬

‫ދ މައުލޫމާތު‪،‬‬ ‫ދަރިވަރުންނަށް އަމާޒު ކޮށްގެން ލަވައާއި‪ ،‬މަޖަލާ‪ ،‬ސަމާސާ އަ ި‬

‫ގެންދަވާ‬

‫ބފުޅުންނަށާއި‬ ‫ޭ‬

‫ސްކޫލްތަކުގެ‬

‫ހ‬ ‫ނ މިޕްރޮގްރާމް ގެނެސްދިނ‪ ،‬ދިވެ ި‬ ‫މނޭގޮތު ް‬ ‫ހި ެ‬

‫ސަޤާފަތުގެ ތަފާތު އަސަރުތަކާއިވެސް އެކުގައެވެ‪.‬‬ ‫ނ ޕްރޮގްރާމެއް ނަމަވެސް‪ ،‬އަޅުގަނޑުމެން‬ ‫ޓންކޮށްފައި އޮން ަ‬ ‫ބއް ަ‬ ‫ަ‬ ‫ޕްރޮގްރާމަކ‪ ،‬ލައިވްކޮށްގެންދާގޮތަށް‬ ‫ގތުން‪ ،‬ކުރރޭ އެ ޕްރޮގްރާމް ރެކޯރޑްކުރަނއެވެ‪ .‬ނަމަވެސް‪ ،‬އެއ ރެކޯރޑްކޮށްފައިއޮންނަ‬ ‫ހންނަ ޮ‬ ‫ދެމހުންގެވެސް ވަގުތު ު‬ ‫ހ‬ ‫ތކުގެ ގޮތުގައި‪ ،‬އެދުވަސްވަރު‪ ،‬ލޮނުޒިޔާރަތް ކޮޅަށް ފަތި ު‬ ‫ނތައް ަ‬ ‫ތން ހިގާކަ ް‬ ‫ޕްރޮގްރާމެއްކަން ނުދައްކަންވެގެން‪ ،‬ހަމަވަގު ު‬ ‫ސ ވަރަށް ދައްކަމެވެ‪.‬‬ ‫ދުވަންއަންނަ މހުންގެ ވާހަކަވެ ް‬ ‫މިޕްރޮގްރާމް‬

‫އުފެއްދުމުގައި‬

‫އަޅުގަޑުމެން‬

‫ބޑު‬ ‫އެންމެ ޮ‬

‫އަހަންމިއްޔަތެއް‬

‫ރޔާގެ‬ ‫ދިނ‪ ،‬އެހުންތެ ި‬

‫ގާތް‬

‫ތ‬ ‫ބލުމަށެވެ‪ .‬ޕްރެޒެންޓަރުން ވާހަކަދައްކާ ރާގާއި އަޑުންނެވެ‪ .‬ގެނެސްދޭ މަޢުލޫމާ ު‬ ‫ބއި‪ ،‬ޕްރޮގްރާމްގައި ގެނެވޭތޯ ެ‬ ‫އެކުވެރިއެއްގެ ަ‬ ‫ތަކުންނެވެ‪ .‬އަދި ހުށަހަޅައިދޭ ސަމާސާތަކުގެ ތެރެއިންވެސް މެއެވެ‪.‬‬ ‫ބޑު‬ ‫އެންމެ ޮ‬

‫އަޅުގަޑުމެންދެމުން‬

‫އިސްކަމެއް‬

‫ގެންދިޔައ‪،‬‬

‫ހކަދެއްކުމުގެ‬ ‫ވާ ަ‬

‫ރާގާއި‬

‫ބހުރުވަ‪،‬‬ ‫ަ‬

‫އެކުވެރި‬

‫ބހުރުވައިގެ ގޮތުގައި ގެންގުޅުމަށެވެ‪ .‬ޙަޤޤަތުގައި ރޭޑިއޯއަކ‪ ،‬އެހުންތެރިޔާގެ ރަޙުމަތްތެރި އެކެވެ‪.‬‬ ‫ރައްޓެއްސެއްގެ ރާގާއި ަ‬ ‫ބއްޖަވެރި ހެނދުނެއް" އެއ އަޅުގަޑާއި ސަމަރޭގެ ހަޔާތުގެވެސް ވަރަށް ގިނަ ކަންތައްތަކެއް ގުޅި‬ ‫" ާ‬ ‫ލާމެހިފައިވާ‬

‫ޕްރޮގްރާމެކެވެ‪.‬‬

‫ދެމހުންގެ‬

‫ފަރާތުން‪،‬‬

‫ޚިދުމަތްތަކެއް ކޮށްދެވޭތޯ އަޅުގަޑުމެން ބެލ‪،‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫ނނަށާއި‬ ‫ރައްޓެހި ް‬

‫އެކުވެރިންނަށް‪،‬‬

‫މކޮށް‬ ‫ޢާން ު‬

‫ދިވެހި‬

‫މުޖުތަމަޢުއަށް‬

‫އެ ޕްރޮގްރާމް މެދުވެރިކޮށްގެންނެވެ‪ .‬ޕްރޮގްރާމް ގައި ދައްކާ ވާހަކަ ތަކުގެ‬

‫‪85‬‬ ‫ތެރެއިންނެވެ‪ .‬ކުރާ ސަމާސާ ތަކުގެ ތެރެއިންނެވެ‪ .‬ޙިއްސާކުރާ މަޢުލޫމާތު ތަކުގެ އަލގައެވެ‪ .‬އަދި ޚާއްޞަކޮށް އަޅުގަޑުމެން‬ ‫ބންނެވެ‪.‬‬ ‫ބ ު‬ ‫ގެންގުޅޭ ރާގާއި މިޒާޖުގެ ސަ ަ‬ ‫މިއަދުވެސް‬

‫މިޕްރޮގްރާމް‬

‫ބއްޖަވެރި‬ ‫" ާ‬

‫ހެދުނެއް"‬

‫ރޭޑިއޯއިން‬

‫ކުރިއަށް‬

‫ބގެންދަވައެވެ‪.‬‬ ‫އެ ަ‬

‫މހުނާއި‬

‫ބދަލު އައި ނަމަވެސް‪ ،‬މަޤްޞަދަކ ހަމަ އެކައްޗެކެވެ‪ .‬އެކަމަށްޓަކައި‪ ،‬އެޕްރޮގްރާމް އުފެއްދުމުގައި ފުރަތަމަ‬ ‫މައުޟޫޢުއަށް ަ‬ ‫ހަރަކާތްތެރިވި މހެއްގެ ޙައިސިއްޔަތުން އަޅުގަޑު ދައުލަތުގެ ރޭޑިއޯ "ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑަށް" ޝުކުރުވެރިވަމެވެ‪.‬‬ ‫މ‬ ‫ބންނެވެ‪ .‬ދާއިރާއިން ތަޢުލ ް‬ ‫ރޭޑިއޯ ތަރައްޤގެ މަގުން ހަލުވި ކަމާއެކު ކުރިއަށް ދާންފެށ ‪ 1979‬އާއި ހިސާ ު‬ ‫ނން ފެށުމާއިއެކު‪ ،‬އޭގެ އެދެވޭ އަސަރު ރޭޑިއޯގެ ޕްރޮގްރާމް ތަކުންނާއި‪ ،‬ސްޓޭޝަނަށް ގެނެވޭ‬ ‫ޙާޞިލް ކޮށްގެން މހުން އަން ަ‬ ‫އގެން ފެށިއެވެ‪.‬‬ ‫ބން ެ‬ ‫ބ ު‬ ‫ބދަލު ތަކުގެ ސަ ަ‬ ‫ތަފާތު ަ‬ ‫ދުވަހަކަށްފަހު ދުވަހެއް މާޒވަމުން ދިޔައެވެ‪ .‬ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސް ގެ ނަމުގައި‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަން‬ ‫‪ 11‬އަހަރުގެ ދިގު މުއްދަތެއްގައި ދިވެހިންނަށް ޚިދުމަތް ކުރަމުން ގެންދިޔައ‪ ،‬ވަރަށް އިޚްލާޞްތެރި ކަމާއިއެކުގައެވެ‪ .‬ރާއްޖެއަށް‬ ‫ބޑު ކަމެއް ޙައްލު ކުރުމުގެ އެއްކޮޅުގައި ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސްގެ މުއައްޒަފުން ޙަރަކާތްތެރި ވަމުން ދިޔައ‪ ،‬ހިތާއި‬ ‫ދިމާވާ ކޮންމެ ޮ‬ ‫ރޫޙުންނެވެ‪.‬‬ ‫ލ‬ ‫ބ ު‬ ‫ބ އެއްޗަކަށްވުރެ‪ ،‬ތިމާގެ ފަރާތުން ދެވޭ އެއްޗެއްގެ އަގު މާމަތިވެރި ކަމުގައި ހިތުގެއަޑިން ގަ ޫ‬ ‫ތިމާއަށް ލި ޭ‬ ‫މކުރާކަމެއް‪ ،‬އެކަމުގައި އޮންނަ‬ ‫ކޮށްނެވެ‪ .‬ކެއްތެރިކަމާއެކު ދިމާވި ކޮންމެ ދައްޗަކާ ކުރިމަތިލަމުން ގެންދިޔައ‪ ،‬އުފަލުންނެވެ‪ .‬ތި ާ‬ ‫ބބަކ‪،‬‬ ‫ބޑު ސަ ަ‬ ‫ވމުގެ އެންމެ ޮ‬ ‫ޑއަޅައިގެންނެވެ‪ .‬އެހެން އެކަން ު‬ ‫ބލުންއެއ ޢަޒުމެއްކަމަށް ކަނ ަ‬ ‫އެންމެ ރަގަޅަކަށް ކުރެވޭތޯ ެ‬ ‫އެދުވަސްވަރު‪ ،‬ރޭޑިއޯ މޯލްޑިވްސް އަށާއި އަދި އެ ތަނުގައި މަސައްކަތް ކުރަމުން ގެންދާ މހުނަށް‪ ،‬ދިވެހިރައްޔިތުން ކުރައްވާ‬ ‫ބޑުކަމުންނެވެ‪ .‬އަދި ވެރިންނާ މުއައްޒަފުންގެ ހުރި ގުޅުމުގެ‬ ‫ބރެއްގެ ޮ‬ ‫މަތިވެރި އިޙުތިރާމަކާއި‪ ،‬ދެއްވަމުން ގެންދެވި އިތު ާ‬ ‫ބންނެވެ‪.‬‬ ‫ބ ު‬ ‫ސަ ަ‬ ‫ދލް‬ ‫ބ ު‬ ‫މން ޢަ ު‬ ‫ރކަންނިމި‪ ،‬އަލްއުސްތާޒު މައު ޫ‬ ‫ބރާހިމް ނާޞިރުގެ ވެ ި‬ ‫ބއްދައުލާ ސުމުއްވުލް އަމރު އި ް‬ ‫ސާހި ު‬ ‫ސވެވަޑައިތުމުންވެސް‪ ،‬ރޭޑިއޯ އަކ‪ ،‬މައުމޫންގެ ސަރުކާރުންވެސް‪،‬‬ ‫ޤައްޔޫމް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރައސުލް ޖުމްހއްޔާއެއްގެ މަޤާމަށް އި ް‬ ‫ނޖެހެއެވެ‪.‬‬ ‫ޓޝަނެއްގެ ގޮތުގައި ފާހަގަކޮށްލަ ް‬ ‫ލފައާއި އިރުޝާދު ދެއްވަމުން ގެންނެވި ސް ޭ‬ ‫ބއްލަވަމުން ަ‬ ‫ގާތުން ަ‬ ‫ރޭޑިއޯގެ‬

‫ތަރައްޤގެ‬

‫ބން‪،‬‬ ‫މިހިސާ ު‬

‫ސްޓޭޝަންގެ‬

‫އތެރޭގެ‬ ‫ެ‬

‫އޮނިގަޑަށް‬

‫ބކަށް‬ ‫ހިސާ ަ‬

‫ލގެނެވުނެވެ‪.‬‬ ‫ބދަ ު‬ ‫ަ‬

‫ދ‬ ‫ބޔަކަށެވެ‪ .‬އެއ‪ ،‬އެޑްމިނިސްޓްރޭޝަން އެންޑް ފައިނޭންސް‪ ،‬ޕްރޮގްރާމިންގ އަ ި‬ ‫ބއިކޮށްލެވުނ މައިގަޑު ތިން ަ‬ ‫ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސް ަ‬ ‫އިންޖިނިއަރިންގ އެވެ‪.‬‬ ‫ނ‬ ‫ބޑު މަސްއޫލިއްޔަތަކ އެހުންތެރިންނަށް ރޭޑިއޯ މެދުވެރިކޮށް މައިގަޑު ތި ް‬ ‫ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަނެއްގެ އެންމެ ޮ‬ ‫ކަމެއް ކޮށްދިނުމެވެ‪ .‬އެއ‪:‬‬ ‫ކިޔަވައިދިނުން‬ ‫ހޭލުންތެރި ކުރުވުން‬ ‫މުނިފޫހި ފިލުވައިދިނުން‪ .‬މި ތިން ކަންތަކެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪86‬‬ ‫އން ކޮންމެ‬ ‫ބހިގެންދާ ކަންތައްތައް ކަމަށްވާތ‪ ،‬މި ި‬ ‫ބއިތަކެއްގެ މައްޗަށް ެ‬ ‫މިއިން ކޮންމެ ކަމަކވެސް‪ ،‬އެތަކެއް ަ‬ ‫ނނެވުނު ތިން ޑިޕާރޓްމެންޓްގެ ތެރެއިން‬ ‫ކަމަކާ ގުޅިގެންވެސް‪ ،‬އެކަށގެންވާ ޕްރޮގްރާމް ތަކެއް ގެނެސްދިނުންކަމަށް ވާހިނދު‪ ،‬ދެ ް‬ ‫ބލެމުންއައ‪ ،‬ޕްރޮގްރާމް ޑިޕާރޓްމެންޓެވެ‪ .‬އަނެއް ދެޑިޕާރޓްމެންޓަކ‪ ،‬ޕްރޮގްރާމް‬ ‫މައިގަޑު ޑިޕާރޓްމެންޓެއްގެ ގޮތުގައި އޭރުއްސުރެ ެ‬ ‫ޑިޕާރޓްމެންޓަށް ސަޕޯރޓްދޭ‪ ،‬ދެ ޑިޕާރޓްމަންޓް ގޮތުގައި ޙަރަކާތްތެރި ވާންޖެހޭ ދެ ޑިޕާރޓްމެންޓެވެ‪.‬‬ ‫ގ‬ ‫ހންތެރިން ެ‬ ‫ބދަލާއި އިޞްލާހު ގެނެވެމުން‪ ،‬އާ ޕްރޮގްރާމްތައް އުފެއްދެމުން ދިޔައ‪ ،‬އެ ު‬ ‫ޕްރޮގްރާމްތަކަށް ތަފާތު ަ‬ ‫ފާޑުކިޔުންތަކަށާއި ލަފާތައް އަޑުއަހަމުންނެވެ‪.‬‬ ‫ދުވަހެއް ދުވަހަކަށް ރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯ ތަފާތު މަރުޙަލާ ތަކުގައި ދިޔައ ކުރިއަށެވެ‪ .‬ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަން‬ ‫ބހައިލެވި‪ ،‬ސިސްޓަމެޓިކް އުޞޫލް ތަކެއްގެ މަތިން ޕްރޮގްރާމްތައް އުފައްދަން ފެށުނެވެ‪ .‬ވަރަށް ކުރއްސުރެ‪.‬‬ ‫ބއިތަކަކަށް ަ‬ ‫ަ‬ ‫ގ ވަރަށް ގިނަ ޕްރޮގްރާމް ތަކެއް‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރަމުން ގެންދެވުނު ކްރިސްޓިއަން ދނު ެ‬ ‫ނޔަތުގައި ް‬ ‫ދައުލަތަށް އާމްދަނ ހޯދުމުގެ ި‬ ‫ލޤައްޔޫމް ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪ .‬އެ ޕްރޮގްރާމްތައް ހުއްޓައިލުމަކުން‬ ‫ދ ް‬ ‫ބ ު‬ ‫ހުއްޓައިލުމަށް‪ ،‬އޭރުގެ ރައސް އަލްއުސްތާޒު މައުމޫން ޢަ ު‬ ‫ބދަލެއް ނާދެއެވެ‪ .‬އެ‬ ‫ދ އެއްވެސް ޕްރޮގްރާމަކަށްވެސް އަދި ގަޑިއަކަށްވެސް‪ ،‬އެއްވެސް ަ‬ ‫ގން ާ‬ ‫ދިވެހިންނަށް‪ ،‬ފޮނުވަމުން ެ‬ ‫ދއިން ޝޯރޓްވޭވް މޓަރަކުން ކަމަށްވާތއެވެ‪.‬‬ ‫ވނު ފަ ަ‬ ‫ޕްރޮގްރާމްތައް ފޮނުވަމުން ގެންދަނ‪ ،‬ކުރިން ދަންނަވާލެ ު‬ ‫ނ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ސްޓޭޝަނަކު ް‬ ‫ރައސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އެ ނިންމެވި ނިންމެވުމަކ‪ ،‬މުސްލިމް ޤައުމެއްގެ ް‬ ‫ލ‬ ‫ބ ު‬ ‫ގޑުމެން އެންމެންވެސް ޤަ ޫ‬ ‫މވި ނިންމެވުމެއް ކަމަށް އަޅު ަ‬ ‫ނން ެ‬ ‫ި‬ ‫ނންކަމަށް ދެކިވަޑައިގަންނަވައިގެން‪،‬‬ ‫ކޮށްގެންވާނެކަމެއް ޫ‬ ‫ކުރަމެވެ‪.‬‬ ‫____________________‬

‫އަސާސ ތަޢުލމުގެ މަޝްރޫޢު‬ ‫ބލާފަ އެންމެ ކުލަގަދަކޮށް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ތާރޚްގައި އަދި ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސްގެ ތާރޚްގައިވެސް‪ ،‬އެދުވަސްވަރާއި ަ‬ ‫ބޑު އެއްމަސްރޫޢަކ‪ 1980 ،‬ވަނައަހަރުގެ ޖެނުއަރން ފުރަތަމަދުވަހު‪ ،‬ރާއްޖޭގެ‬ ‫ބކަމާއިއެކު ހިންގުނު އެންމެ ޮ‬ ‫އަދި އެންމެ ކާމިޔާ ު‬ ‫ބދުލްޤައްޔޫމު ޢިއުލާން ކުރެވި‪" ،‬އަސާސ ތަޢުލމުގެ މަޝްރޫޢު" އެވެ‪ .‬އާދެ‬ ‫ރައސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާ އަލްއުސްތާޒު މައުމޫނު ޢަ ު‬ ‫އ‬ ‫ދތުން އެއްކޮށް ފޮހެލެއްވުމަށް ޓަކައި‪ 6 ،‬އަހަރު ދުވަހުގެ މުއްދަތެ ް‬ ‫އެޕްރޮގްރާމަކ‪ ،‬މުޅި ދިވެހިރާއްޖެއިން‪ ،‬ލިޔަން ކިޔަން ނު ަ‬ ‫ކަނޑައަޅުއްވައިގެން ފެއްޓެވި މަޝްރޫޢެކެވެ‪.‬‬ ‫ބޑަށް ތައްޔާރު‬ ‫ލ‪ ،‬ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސް ދިޔައ ވަރަށް ޮ‬ ‫މި ޕްރޮގްރާމަށް ތައްޔާރުވުމުގެ ގޮތުން‪ ،‬ވަރަށް ދުރާ ާ‬ ‫ޕރޮޖެކްޓަށް އެހތެރިން ހޯދުމަށް‬ ‫ކރުވާ‪ ،‬ހޭލުންތެރި ކުރުވުމާއި‪ް ،‬‬ ‫ށ ދިވެހި މުޖުތަމަޢު އަހުލުވެރި ު‬ ‫ބޑު ޕްރޮޖެކްޓަ ް‬ ‫ވަމުންނެވެ‪ .‬މި ޮ‬ ‫ގ ގޮތުން ތަފާތު ޕްރޮޕަގެންޑާ‬ ‫ބރަށް ޙާޒިރުވުމަށް ރައްޔިތުންނަށް ހިތްވަރުދިނުމު ެ‬ ‫ބރާ ަ‬ ‫އިޝްތިހާރު ކުރުމާއި‪ ،‬ކްލާސްތަކަށް ަ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪87‬‬ ‫ނ‬ ‫ދޔައ‪ ،‬އަތާއިއަތް ގުޅަލައިގެ ް‬ ‫ޝން ގެން ި‬ ‫ފ އެޑިޔުކޭޝަންއާއި ޑިޕާރޓްމަންޓް އޮފް އިންފޮރމޭ ަ‬ ‫ހިންގުމުގައެވެ‪ .‬މިނިސްޓްރ އޮ ް‬ ‫މަސައްކަތް ކުރަމުންނެވެ‪.‬‬ ‫ބޔަ ވަރުގަދަ ޕްރޮޖެކްޓެއް މުޅިރާއްޖެއަށް ހިންގާއިރު‪ ،‬މޑިއާގެ މުހިންމުކަން‪ ،‬ވަރަށް ފުރިހަމައަށް‬ ‫މިކަހަލަ ި‬ ‫އރުގެ އެޑިޔުކޭޝަން މިނިސްޓަރ އުސްތާޒު މުހަންމަދު ޒާހިރު ޙުސޭން‪ ،‬މަސައްކަތް ކުރައްވަމުން‬ ‫އެގިވަޑައިގެން ހުންނަވައިގެން‪ޭ ،‬‬ ‫ތ‬ ‫ބއްވައިގެން‪ ،‬ޕްރޮޖެކްޓްގައި އެންމެގާ ް‬ ‫ބއްގައިވެސް ރޭޑިއޯ މޯލްޑިވްސްއާއި ގާތްގުޅުމެއް ާ‬ ‫ހ ހިސާ ެ‬ ‫ގެންދެވ‪ ،‬ޕްރޮޖެކްޓްގެ ހުރި ާ‬ ‫ބއިވެރި އަކ‪ ،‬ރޭޑިއޯ ކަމަށް ދެކިވަޑައިގެންނެވެ‪.‬‬ ‫ަ‬ ‫ތރިކަމާއެކު‪،‬‬ ‫ބފުޅުންގެ އެހ ެ‬ ‫ނނުގެ ޭ‬ ‫ބރުން ގެނެވޭ ތަފާތުފަ ް‬ ‫ރޭޑިއޯގައި މަސައްކަތްކުރާ މުއައްޒަފުންނާއި‪ ،‬އަދި ޭ‬ ‫ބލުމެއްނެތި މަސައްކަތްކުރަމުން ގެންދިޔައ‪ ،‬ސަރުކާރުގެ މި އަމާޒަށް ވާޞިލްވުމަށެވެ‪.‬‬ ‫ރެއެއް ދުވާލެއް‪ ،‬އަތްވަކަށް ވާރެއަކަށް ެ‬ ‫ދއިދިނުމުގެ ވަރުގަދަ އުންމދާއި‬ ‫ވސް‪ ،‬ފަރުދ ފޯރުންތެރިކަމެއް ހޯ ަ‬ ‫އަސާސ ތައުލމުގެ މި ޕްރޮޖެކްޓަކ‪ ،‬ހަމަ ކޮންމެ ދިވެއްސަކަށް ެ‬ ‫ނ މަޝްރޫޢެކެވެ‪.‬‬ ‫މަތިވެރި މަޤުޞަދު ގައި ހިންގު ު‬ ‫އަޅުގަޑުމެން ރޭޑިއޯގެ ވެރިންނާއި ޕްރޮޑިއުސަރުންނާއި އެނައުންސަރުން މަސައްކަތް ކުރަމުން ގެންދިޔައ‪،‬‬ ‫ތަޢުލމުގެ މުހިންމުކަމާއި‪ ،‬ތަޢުލމު ހާސިލްކޮށްގެން މެނުވ‪ ،‬އަމިއްލަ ފޯރުންތެރިކަމާއި‪ ،‬ފަރުދ މިނިވަންކަން ޙާޞިލް‬ ‫ބނެދ‪ ،‬އަސާސ ތަޢުލމުގެ މަޝްރޫޢު މުޅިރާއްޖޭގައި އިޝްތިހާރު‬ ‫ނުކުރެވޭނެކަން‪ ،‬ރައްޔިތުންނަށް‪ ،‬ތަފާތު ގޮތްގޮތުން ު‬ ‫ކުރަމުންނެވެ‪.‬‬ ‫އެދުވަސްވަރު ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސްގެ ޕްރޮގްރާމް ޑިޕާރޓްމަންޓްގައި މަސައްކަތްކުރި އިސްމހެއްގެ ހައިސިއްޔަތުން‪،‬‬ ‫ބފުޅުންނަކ‪،‬‬ ‫ބވެއެވެ‪ .‬އެ ދެ ޭ‬ ‫ބފުޅަކު އަޅުގަޑުގެ ހަނދާނުގައި މިހާރުވެސް އެ ަ‬ ‫ރޭޑިއޯގެ ފަރާތުން ޝުކުރު ދަންނަވަންޖެހޭ ޚާއްޞަ ދެ ޭ‬ ‫އ‬ ‫ވތަ ް‬ ‫ފނުވަމުން ގެންދިޔަ ލަ ަ‬ ‫ބރުލުމުގެ ތެރެއިން ޮ‬ ‫އަސާސ ތަޢުލމުގެ މަޝްރޫގައި ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސްއިން ދެމުންދިޔަ އެއް ާ‬ ‫ށ‬ ‫ހައްދަވައިދެއްވި‪ ،‬އަލް މަރުޙޫމް އަލްފާޟިލް ޔޫސުފު މުޙަންމަދުފުޅު (އެދުރުބޭ) އާއި‪ ،‬އެ ލަވަތައް އެހާ ފަށުއިކޮ ް‬ ‫ބދުﷲ) އެވެ‪.‬‬ ‫ބދުﷲ ޙަސަން (ހޮޅުދޫ ޢަ ު‬ ‫ކިޔުއްވައިދެއްވި މަޝްހޫރު ލަވަކިޔުންތެރިޔާ‪ ،‬އަލްފާޟިލް ޢަ ު‬

‫އަލްފާޟިލް ޔޫސުފް މުޙަންމަދު ފުޅު (އެދުރުބޭ)‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫އަލްފާޟިލް ޢަބުދުﷲ ޙަސަން (ހޮޅުދޫ ޢަބުދުﷲ)‬

‫‪88‬‬ ‫ނ‬ ‫ދކި އަތު ް‬ ‫ބފުޅުންގެ މަސައްކަތް "ލޮލުން ެ‬ ‫އ ޭ‬ ‫ބފުޅުން މި ފާހަގަކުރ‪ެ ،‬‬ ‫އަޅުގަޑު ޚާއްޞަ ގޮތެއްގައި މި ދެ ޭ‬ ‫ބފުޅުން މަސައްކަތް ކުރައްވާކަށް ވަކިވަގުތެއް‪ ،‬ވަކިތަނެއް ނޯވެއެވެ‪ .‬ހަމަ ކަމެއް ޖެހިގެން‬ ‫ހިފާފައި" ހުރިމހަކަށް ވާތއެވެ‪ .‬އެ ޭ‬ ‫ށ‬ ‫ބގެ ފުރާނަފުޅަ ް‬ ‫ނގެ ތެރެއިން‪ ،‬ދުނިޔެ ދޫކުރައްވާފައިވާ‪ ،‬އެދުރު ޭ‬ ‫ބފުޅު ް‬ ‫ބވާނ ތައްޔާރަށެވެ‪ .‬އެ ދެ ޭ‬ ‫ބފުޅުން ތިއް ަ‬ ‫ދެންނެވުމާއެކު އެ ޭ‬ ‫މާތް ﷲގެ ތަނަވަސް ނިޢުމަތް މިންވަރު ކުރައްވާށިއެވެ‪ .‬އަދި މިފޮތް ލިޔަމުން ގެންދާއިރު ދިގު އާލާސްކަންފުޅެއްގައި އޮންނެވި‪،‬‬ ‫ށއެދި ދުޢާކުރަމެވެ‪.‬‬ ‫ބދުﷲ އަށް ޝިފާ އަ ް‬ ‫ހޮޅުދޫ ޢަ ު‬

‫‪---------------------------‬‬

‫ބދަލެއް ރޭޑިއޯއަށް އައިތަނެވެ‪ .‬ޤައުމުގެ ހުންގާނުގައި ހުންނެވ‪،‬‬ ‫ދެންފެނިގެންދިޔައ‪ ،‬އަނެއްކާވެސް އިތުރު ަ‬ ‫ބދުލް ޤައްޔޫމެވެ‪.‬‬ ‫އަލްއުސްތާޒު މައުމޫން ޢަ ު‬ ‫އެއ ހިޖުރގޮތުން ރާއްޖޭގެ ފަޚުރުވެރި ގައުމދުވަހެވެ‪.‬‬

‫ބނު އެންމެ ފަޚުރުވެރި‬ ‫އެއަހަރު ދިވެހި ރޭޑިއޯއަށް ލި ު‬

‫ބމުގެ‬ ‫ލ ު‬ ‫މަޤާމަކ‪ ،‬މގެ ކުރިން އިގިރޭސި ނަންތަކެއްގައި ހިގަމުން އައި‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަނަށް‪ ،‬ދިވެހި ނަމެއް ި‬ ‫ބދުލް ޤައްޔޫމް‪ ،‬ދިވެހި ޤައުމާ‬ ‫ފަޚްރެވެ‪ .‬އެދުވަހުގެ އެ ރަސްމިއްޔާތުގައި‪ ،‬ރައސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާ އަލްއުސްތާޒް މައުމޫނު ޢަ ު‬ ‫ބކޮށް ދެއްކެވި ވާހަކަ ފުޅުގައި‪ ،‬ދިވެހި ރޭޑިއޯގެ ނަން "ރޭޑިއޯ މޯލްޑިވްސް" ގެ ނަމުން "ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު" މިނަމަށް‬ ‫މުޚާތަ ު‬ ‫ބދަލު ކުރެއްވިކަން އިޢުލާން ކުރެއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫ަ‬ ‫‪1980‬‬

‫ވހިރާއްޖޭގެއަޑަށް ތަފާތު‬ ‫ވަނަ އަހަރަކ‪ ،‬ދި ެ‬

‫ނދިޔަ އަހަރެކެވެ‪.‬‬ ‫ބމު ް‬ ‫ކުރިއެރުންތައް ލި ެ‬

‫އޭރު‬

‫ބދަލުގައި އިތުރު އާ އެންޓެނާ ސިސްޓަމްއަކާއި އިތުރު‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރަމުން ގެންދިޔަ ޓްރާންސްމޓަރާއި އެންޓެނާ ސިސްޓަމްގެ ަ‬ ‫ް‬ ‫‪ 2‬ޓްރާންސްމޓަރ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑަށް ހޯދުނެވެ‪.‬‬ ‫ށ‬ ‫އަދި އެފް‪.‬އެމް‪ .‬ޓްރާންސމޓަރެއް އަލްފާޟިލް މައިޒާން އަޙުމަދު މަނިކުގެ އަތްޕުޅުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑަ ް‬ ‫ށ‬ ‫ބންޑުން އަޙުމަދުމަނިކު އަމިއްލަފުޅަ ް‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ސެންޓަރ" ގެ ނަމުގައި‪ ،‬އެފް‪.‬އެމް‪ޭ .‬‬ ‫ހޯދުނެވެ‪ .‬އެއ "މޯލްޑިވްސް މިޔުޒިކް ް‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރައްވަމުން ގެންދެވި ޔަސްޓޭޝަނެކެވެ‪ .‬އާދެ މިކަން ހިގ‪ 1980 ،‬ވަނަ އަހަރުއެވެ‪.‬‬ ‫މިޔުޒިކް ް‬ ‫އޚްލާޞްތެރި‬ ‫ށ ި‬ ‫ގ އަޑުއަހާ‪ ،‬އެސްޓޭޝަނަ ް‬ ‫ބޔަކ‪ ،‬އެސްޓޭޝަން ެ‬ ‫މހިންމު ަ‬ ‫ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަނެއްގެ އެންމެ ު‬ ‫އެހުންތެރިންކަން‬

‫ބދުވެސް‬ ‫އަ ަ‬

‫ރޭޑިއޯ‬

‫ހން‬ ‫ހިންގަންތިބިމ ު‬

‫ދނެއެވެ‪.‬‬ ‫ަ‬

‫އެހެންކަމުން‬

‫މ‬ ‫އެން ެ‬

‫އިސްކަމެއްދގެން‬

‫ދެންވެސް‬

‫ނނާ ހަމައަށް ރޭޑިއޯގެ ސިގްނަލް ފޮނުވުމުގައިހުރި ނުރަނގަޅު ކަންތައްތަކެއް ރަގަޅުކުރުމުގެ‬ ‫ކުރަންފެއްޓިކަމަކ‪ ،‬އެހުންތެރި ް‬ ‫ގ މަސައްކަތްދިޔައ ކެނޑިނޭޅި‬ ‫ރޑިއޯގެ ސިގްނަލް ފޯރުކޮށްދިނުމު ެ‬ ‫ކށް ޭ‬ ‫ބ ަ‬ ‫މަސައްކަތެވެ‪ .‬ޚާއްޞަ ގޮތެއްގައި‪ ،‬ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ހިސާ ަ‬ ‫ކުރެވެމުންނެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪89‬‬ ‫"ވޮއިސް އޮފް މޯލްޑިވްސް އިންފްރާސްޓްރަކްޗަރ" ގެ ނަމުގައި ޚާއްޞަ ޕްރޮޖެކްޓެއް އުފެދި‪ ،‬އޮސްޓްރޭލިޔާ‬ ‫ބސްވުމެއްގެ ދަށުން‪ ،‬މޑިއަމް ވޭވް ‪ 5‬ކިލޯގެ ‪ 2‬ޓްރާންސްމޓަރާއި‪ ،‬އެންޓެނާ‬ ‫ސަރުކާރާއި ދިވެހި ސަރުކާރާއި ދެމެދު ވެވުނު އެއް ަ‬ ‫ބނެވެ‪ .‬މި ޕްރޮޖެކްޓްގެ މަސައްކަތްތައް ‪ 1980‬ވަނަ އަހަރުގެ ތެރޭގައި‬ ‫ސިސްޓަމްއާއި އަދި ސްޓޫޑިއޯ އިކްވިޕްމެންޓް ލި ު‬ ‫ވސް ތައްޔާރު ކުރެވުނެވެ‪.‬‬ ‫ބއެއް މަސައްކަތާއިއެކު‪ ،‬ޓްރޭނިންގ ރޫމެއް ެ‬ ‫ނފްރާސްޓްރަކްޗަރގެ ަ‬ ‫ފަށައިގަނެވި‪ ،‬ސްޓޭޝަންގެ އި ް‬ ‫ކުރިން ފާހަގަ ކުރެވުނު ޕްރޮޖެކްޓް ގެ މަސައްކަތްތައް ހަލުވިކަމާއެކު ކުރިއަށް ގޮސް‪1980 ،‬ގެ ތެރޭގައި‪،‬‬ ‫އިކްވިޕްމެންޓްތައް އިންސްޓޯލް ކުރެވި‪ ،‬ގާތްގަނޑަކަށް މުޅި ރާއްޖެއަށް ފުރަތަމަފަހަރަށް ދިވެހިޤައުމ ރޭޑިއޯ "ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑު"‪،‬‬ ‫ފޯރުކޮށްދެވެން ފަށައިފިއެވެ‪.‬‬ ‫ބދުލްޤައްޔޫމެވެ‪.‬‬ ‫މި ޚިދުމަތް ފައްޓަވައިދެއްވ‪ ،‬ރައސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އަލްއުސްތާޒު މައުމޫނު ޢަ ު‬

‫ނގަމުން ގެންދަނ‪ ،‬ހެންވޭރުގައި އިމާރާތް ކުރެވިފައިވާ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ‬ ‫ދައުލަތުގެ ރޭޑިއޯސްޓޭޝަން ހި ް‬ ‫ބއި ޚާއްޞަ ކުރެވިފައިހުރ‪،‬‬ ‫ރ ަ‬ ‫ށ ހު ި‬ ‫ބރިއަ ް‬ ‫މރާތުގެ މެދުގައި ދެ ު‬ ‫ބރިއަށް ހުރި ޢިމާރާތެކެވެ‪ .‬ޢި ާ‬ ‫ޢިމާރާތުގައެވެ‪ .‬އިމާރާތަކ އެއް ު‬ ‫އެޑްމިނިސްޓްރޭޝަންއަށެވެ‪ .‬އިމާރާތުގެ އެއްކޮޅުގައި ހުންނަނ ހުރިހާ ޓްރާންސްމޓަރ ތަކެވެ‪ .‬އަނެއް ކޮޅުގައި ހުންނަނ‪،‬‬ ‫ބރު ތައްޔާރުކުރަނ‪ ،‬ތަންކޮޅެއް އެތެރޭގައި ހުންނަ ކުޑަ ކޮޓަރިއެއްގައެވެ‪.‬‬ ‫ސްޓޫޑިއޯއާއި ޕްރޮގްރާމް ސެކްޝަނެވެ‪ .‬ޚަ ަ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪90‬‬

‫ބހޭ ދާއިރާތަކާއި‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު ހިންގުމަށް އިތުރު އިމާރާތެއް ހޯދުމުގެ މަސައްކަތް ސަރުކާރުގެ ކަމާއި ެ‬ ‫ބތޯ ކުރި މަސައްކަތުން‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ އާ‬ ‫ހސް ތަނެއް ލި ޭ‬ ‫ބން ު‬ ‫ބންހިއްކާ ހިސާ ު‬ ‫ގުޅިގެން ކުރިއަށް ދިޔައެވެ‪ .‬އޭރު މާލޭގެ ި‬ ‫ބމެއް ދެއްވިއެވެ‪ .‬މިހާރު ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑު އެހުރ އެތަނުގައެވެ‪.‬‬ ‫ބނާކުރުމަށް ސަރުކާރުން ި‬ ‫އިމާރާތެއް ި‬

‫ރައސް މައުމޫން ޤައުމާ މުޚާތަބު ކުރައްވަނ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪91‬‬

‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ މާފަންނު ޢިމާރާތުގެ ބިންގާ އެޅުއްވުން‬ ‫"ވޮއިސް‬

‫މޯލްޑިވްސް‬

‫އޮފް‬

‫ގ‬ ‫އިންފްރާސްޓްރަކްޗަރ" ޕްރޮޖެކްޓް ގެ ދެވަނަ ފިޔަވަހ ެ‬ ‫ދަށުން‬

‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ‬

‫ސްޓޫޑިއޯތަކާއި‬

‫އަޑުގެ‬

‫އޮފސް‬

‫މ‬ ‫ނ ު‬ ‫އ ވުމާއެކު‪ ،‬އެ މުހި ް‬ ‫ޢިމާރާތެއް އެޅުމަށް ހަމަޖެހިފަ ި‬ ‫މ‬ ‫މަސައްކަތް ‪ 1982‬ވަނަ އަހަރުގެ ތެރޭގައި ފެއްޓުނެވެ‪ި .‬‬ ‫ބންގާ އަޅުއްވައިދެއްވ‪ ،‬ރައސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ‬ ‫ޢިމާރާތުގެ ި‬ ‫ބދުލް ޤައްޔޫމް އެވެ‪.‬‬ ‫އަލްއުސްތާޒް މައުމޫނު ޢަ ު‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ‬

‫ނ‬ ‫މާފަން ު‬

‫އަޑުގެ‬

‫ފ‬ ‫ގ އަޅުއްވައިދެއްވިއިރު‪ ،‬ޑިޕާރޓްމަންޓް އޮ ް‬ ‫ބން ާ‬ ‫ޢިމާރާތުގެ ި‬ ‫ލ‬ ‫ޟ ް‬ ‫ވލުވެ ހުންނެވ‪ ،‬އަލްފާ ި‬ ‫އިންފޮރމޭޝަން ހިންގެވުމާ ހަ ާ‬ ‫ހަސަން‬

‫އަޙުމަދު‬

‫އަލްފާޟިލް‬

‫މަނިކެވެ‪.‬‬

‫ލ‬ ‫ކ ި‬ ‫ޮ‬

‫ޙަސަންމަނިކެވެ‪.‬‬ ‫ރޭޑިއޯ‬

‫ދިވެހިރާއްޖޭގައި‬

‫ބރޯޑްކާސްޓް‬ ‫ް‬

‫ށ އާދައިގެ ގޮތަކަށް ކުޑަކުޑަ‬ ‫ކުރަން ފަށައިގެންފައިވަނ‪ ،‬ވަރަ ް‬ ‫ކޮޓަރިއެއްގެ‬ ‫ސަރުކާރުންނާއި‬

‫ތެރެއިންނެވެ‪.‬‬ ‫އެހެނިހެން‬

‫އެހެންނަމަވެސް‪،‬‬ ‫ފަރާތްތަކުންވެސް‬

‫ށ‬ ‫އެކަމަ ް‬ ‫ދިން‬

‫ރައސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާ އަލްއުސްތާޒު މައުމޫން ޢަބުދުލްޤައްޔޫމު‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ އާ ޢިމާރާތުގެ ބިންގާ އަޅުއްވައިދެއްވަނ‬ ‫އަރިހުގައި ޑިޕާރޓްމަންޓް އޮފް އިންފޮރމޭޝަންގެ ޑިރެކްޓަރ އަލްފާޟިލް‬ ‫ޙަސަން އަޙުމަދު މަނިކު‬

‫ނވެ‪ .‬ރޭޑިއޯގެ އިމާރާތަށްވެސް‬ ‫ވހެއް ދުވަހަކަށް ރޭޑިއޯ ދިޔައ ތަރައްޤވަމުން‪ ،‬ފުޅާވަމުން ެ‬ ‫ބޑުކަމުން‪ ،‬ދު ަ‬ ‫އަހުމިއްޔަތުގެ ޮ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ސްޓޭޝަނެއް‪ ،‬ދިވެހިގައުމުގައި‬ ‫ފއިވާ‪ ،‬ރޭޑިއޯ ް‬ ‫ބމުންދިޔަ ތަރައްޤގެ ތެރެއިން‪ ،‬މިހާރު މިވަނ‪ ،‬ފުރިހަމަވެ ަ‬ ‫ލި ެ‬ ‫ނ‬ ‫ބފުޅުންނާއި‪ ،‬ރޭޑިއޯގައި އެވަގުތު މަސައްކަތްކުރަމު ް‬ ‫ގނަ އިސް ޭ‬ ‫ލތުގެ ވަރަށް ި‬ ‫ބގައި‪ ،‬ދައު ަ‬ ‫މނާސަ ާ‬ ‫ބނާކުރެވިފައެވެ‪ .‬މި އުފާވެރި ު‬ ‫ި‬ ‫ބއިވެރިވިއެވެ‪.‬‬ ‫ގެންދިޔަ ހުރިހާ މުއަށްޒަފުންވެސް ަ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪92‬‬

‫ބިންގާ އެޅުމުގެ ރަސްމިއްޔާތުގެ ތެރެއިން‬

‫ބން‪ ،‬ސަޢޫދ ސަރުކާރުން އިތުރު ފަންޑު ލިބި‪،‬‬ ‫ބ ު‬ ‫ޓ ފުޅާވެގެން ދިއުމުގެ ސަ ަ‬ ‫‪ 1984‬ވަނަ އަހަރު‪ ،‬ޕްރޮޖެކް ް‬ ‫އެފަންޑްގެ އެހގައި މަސައްކަތް ކުރިއަށް ގެންދެވުނެވެ‪.‬‬ ‫ލ ގެނެވެމުން‬ ‫ބދަ ު‬ ‫ތ ަ‬ ‫މި ކުރިއެރުން ތަކުގެ ތެރެއިން‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ޕްރޮގްރާމް ތަކަށްވެސް ތަފާ ު‬ ‫ގ ގޮތުން‪ ،‬ކޮންމެ ޕްރޮގްރާމެއް‬ ‫ބރު އެޅުމު ެ‬ ‫ދިޔައެވެ‪ .‬މގެ ތެރޭގައި އިސްލާމ ރތި އާދަކާދަތައް މުޖުތަމަޢުގައި އަށަގެންނެވުމަށް ާ‬ ‫ށ‬ ‫މޖެއްސުމާއި‪ ،‬ނަމާދު ވަގުތަ ް‬ ‫ބސްމި" ކިޔާ ގޮތަށް ހަ ަ‬ ‫އއްސަލާމް ޢަލައިކުމް" ކިޔުމުގެ ކުރިން " ި‬ ‫ފެއްޓުމުގައި ކިޔަމުން ގެންދާ " ަ‬ ‫ނ‬ ‫ގ ް‬ ‫އން ކިޔަވާ ގޮތަށް ހަމަޖެހި ެ‬ ‫ދން ކރިތި ޤުރު ާ‬ ‫އށް ފަހު ‪ 10‬މިނިޓް ވަން ެ‬ ‫ބންގި ދުޢާ ަ‬ ‫ގ އާއި ަ‬ ‫ބން ި‬ ‫މެދު ކަނޑާލުމުގެ ގޮތުން‪ަ ،‬‬ ‫ދިޔައެވެ‪.‬‬ ‫ބއްޔާއަށް ދިޔައ‪ ،‬އަޅުގަނޑެވެ‪.‬‬ ‫ރައސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ރަސްމ ސިޓފުޅެއް ހިފައިގެން‪ ،‬ސަޢޫދ ޢަރަ ި‬ ‫ފ‬ ‫އަޅުގަނޑު ދިޔައ‪ ،‬ރާއްޖޭގެ އެއާޕޯރޓަށް އެހހޯދުމަށް ފޮނުއްވި ވަފުދަކާއެކުގައެވެ‪ .‬އެ ވަދުގައި ހިމެނިވަޑައިގަންނަވަނ‪ ،‬ހެޑް އޮ ް‬ ‫ޑެލިގޭޝަންއެއްގެ ގޮތުން‪ ،‬މަރުޙޫމް ސިއްކަގޭ ހުސެން މަނިކުފާނެވެ‪ .‬ދެން އަލްފާޟިލް މުޙަންމަދު ސަޢދު ގ‪ .‬ރޯޒަރއެވެ‪ .‬ދެން‬ ‫އަޅުގަނޑެވެ‪.‬‬ ‫ސަޢޫދ‬

‫ސަރުކާރުން ހިލޭއެހގެ ގޮތުގައި ސްޓޫޑިއޯތަކާއި އޮފސްޢިމާރާތް ހެދުމަށް ދެއްވިފައިސާއިން‬

‫ނުފުދިގެން‪ ،‬އެކަން ނުކުރެވި މެދުކެނޑިފައި ‪ 13‬އަހަރު ހޭދަވިފަހުން‪ ،‬ދިވެހި ސަރުކާރުން ޚަރަދު ކުރައްވައިގެން ޢިމާރާތް‬ ‫ނިންމަވަން ހަމަޖެއްސެވިކަން ސަރުކާރުން ހާމަކުރެއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫ނ ޢިމާރާތް އިފްތިތާޙު ކޮށްދެއްވ‪ 2001 ،‬ވަނައަހަރުގެ ޑިސެމްބަރ މަހުގެ‬ ‫މި ޢިމާރާތް ނިމި‪ ،‬ރަސްމގޮތު ް‬ ‫ބދުލްޤައްޔޫމެވެ‪.‬‬ ‫‪ 29‬ވަނަ ދުވަހު‪ ،‬ރާއްޖޭގެ ރައސުލް ޖުމުހޫރިއްޔާ އަލް އުސްތާޒު މައުމޫން ޢަ ު‬ ‫ބދުލްޤައްޔޫމް‪ ،‬ޗައިނާއަށާއި‬ ‫‪ 1984‬ވަނައަހަރު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރައސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އަލްއުސްތާޒު މައުމޫނު ޢަ ު‬ ‫ބނެވެ‪ .‬އެ ދަތުރުފުޅަކ‪،‬‬ ‫ބއިވެރިވުމުގެ ފުރުޞަތު އަޅުގަނޑަށް ލި ު‬ ‫ސައުތު ކޮރެއާއަށް ކުރެއްވި ރަސްމ ދަތުރުފުޅެއްގައި ަ‬ ‫ބއިލެޓްރަލް ދަތުރުފުޅެކެވެ‪.‬‬ ‫ަ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪93‬‬

‫ނއަށާއި‬ ‫ޔގެ އަރިހުގައި ޗައި ާ‬ ‫މހޫރިއް ާ‬ ‫ޖ ް‬ ‫ނ އަހަރު‪ ،‬ރައސުލް ު‬ ‫‪ 1984‬ވަ ަ‬ ‫ނ‬ ‫ސައުތު ކޮރެއާއަށްކުރި ދަތުރުގެ ތެރެއި ް‬

‫****************************************************‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪94‬‬

‫ރޭޑިއޯ ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރާތާ ‪ 25‬އަހަރު ފުރުން‬ ‫ބލާކަމުގައިވާނަމަ‪ 1987 ،‬ވަނަ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓްކުރަން ފެއްޓުނު ތާރޚަށް ަ‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގައި ފުރަތަމަ ރޭޑިއޯ ް‬ ‫ބ‬ ‫އަހަރުގެ ޑިސެމްބަރ ‪ 29‬ވަނަ ދުވަހަކ‪ ،‬ރޭޑިއޯ މޯލްޑިވްސްގެ ޙަޔާތުން ‪ 25‬އަހަރު ފުރިހަމަވ އަހަރެވެ‪ .‬އެ މުނާސަ ާ‬ ‫ރޭޑިއޯއިން ވަރަށް ކުލަގަދަކޮށް ފާހަގަ ކުރިއެވެ‪.‬‬ ‫ބއްވުނ‪ ،‬ދާރުލްޢުލޫމް ހޯލްގައެވެ‪ .‬ޝަރަފުވެރި ކޮށްދެއްވ‪ ،‬ރާއްޖޭގެ ރައސުލް‬ ‫ބގެ ރަސްމ ޖަލްސާ ޭ‬ ‫އެމުނާސަ ާ‬ ‫ބދުލްޤައްޔޫމެވެ‪.‬‬ ‫ޖުމްހޫރިއްޔާ އަލްއުސްތާޒު މައުމޫން ޢަ ު‬

‫ރައސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ މައުމޫން އަބުދުލްޤައްޔޫމް‬ ‫އެމަނިކުފާނުގެ ވައަތް ފަރާތުގައި ސަމަރުބުލޫ އިބްރާހިމް މަނިކު‪ ،‬ވައަތް ފަރާތުގައި އަޅުގަނޑު‬

‫ބއްވުނެވެ‪.‬‬ ‫ބގައި‪ ،‬ދާރުލް ޢުލޫމުގެ ހޯލް (މަޖދިއްޔާ ސްކޫލް ހޯލް) ގައި ޚާއްޞަ ޖަލްސާއެއް ޭ‬ ‫މި މުނާސަ ާ‬ ‫އރުވިގެންނެވެ‪ .‬ރޭޑިއޯގެ އެންމެ‬ ‫ނށް ދަޢުވަތު ެ‬ ‫ބފުޅުން ަ‬ ‫ށ ގިނަ ޭ‬ ‫ޒރާތަކުގެ ކަމުވޮށިވެގެންވާ ވަރަ ް‬ ‫ދައުލަތުގެ އިސްވެރިންނާއި‪ ،‬ވު ާ‬ ‫ތކަކަށް ދަޢުވަތު އެރުވުނެވެ‪.‬‬ ‫ބފުޅުން ަ‬ ‫ބވި ގިނަ ޭ‬ ‫މލޭގައި ތިއް ެ‬ ‫ބއެއް ކަމުގައިވާ އެހުންތެރިންގެ ތެރެއިންވެސް‪ާ ،‬‬ ‫މުހިންމު އެއް ަ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪95‬‬

‫ރޭޑިއޯގެ އުމުރުން ‪ 25‬އަހަރު ފާހަގަ ކުރިއިރު ރޭޑިއޯގައި އުޅުނު މުއައްޒަފުން‬

‫___________________‬

‫ނޮވެމްބަރު ‪ 3‬ގެ ޢުދުވާނ ޙަމަލައިގާ އަޅުގަޑު‬ ‫ބލިވާ މަހެކެވެ‪ .‬އެއ‪،‬‬ ‫ކޮންމެ އަހަރެއްގެވެސް ނޮވެމްބަރ މަހަކ ޢާންމު ގޮތެއްގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު ހަލަ ޮ‬ ‫ބގެ ޚާއްޞަ ޕްރޮގްރާމްތައް ތައްޔާރު ކުރުމަށް ޕްރޮޑިއުސަރުންނާއި‬ ‫ސ ާ‬ ‫ހ ޖުމްހޫރ ދުވަހުގެ މުނާ ަ‬ ‫ވނަދުވަހު ދިވެ ި‬ ‫ބރު ‪ަ 11‬‬ ‫ނޮވެމް ަ‬ ‫ބފުޅުންނާއި ޚާއްޞަ ގޮތެއްގައި‬ ‫ޖއްސުމަށް އެޑްމިން ދާއިރާގެ ޭ‬ ‫އެނައުންސަރުންނާއި އެ ޕްރޮގަރާމްތަކުގެ އިދާރ ކަންތައްތައް ހަމަ ެ‬ ‫ފައިނޭންސް ޑިޕާރޓްމަންޓް ވެސް‪ ،‬ވަރަށް ކުރއްސުރެ ތައްޔާރު ވާން ފަށާނެތއެވެ‪.‬‬ ‫ބނާރާކަހަލަ‬ ‫ވަކިން ޚާއްޞަ ގޮތެއްގައި ޕްރޮގްރާމް ޑިޕާރޓްމެންޓްގެ ހަމަހުރިހާ އެންމެންހެން އުޅޭނ ހޭ ޯ‬ ‫ބލިވާނެއެވެ‪ .‬ޕްރޮގްރާމްތަކަށް‬ ‫ބލިވެއްޖެނަމަ‪ ،‬ދެން އަނެއް ދެ ޑިޕާރޓްމަންޓްވެސް ހަލަ ޮ‬ ‫ގޮތަކަށެވެ‪ .‬ޕްރޮގްރާމް ޑިޕާރޓްމަންޓް ހަލަ ޮ‬ ‫ގން ރެކޯރޑްކުރާ ޕްރޮގްރާމްތައް ރެކޯރޑް‬ ‫ރށް ޓމްތައް ފޮނުވައި ެ‬ ‫ބ ަ‬ ‫ކނިކަލް ޓމްތައް ރޭވުމާއި‪ޭ ،‬‬ ‫މެހެމާނުން ހަމަޖެއްސުމާއި‪ ،‬ޓެ ް‬ ‫ތޒާމް ހަމަޖެއްސުމާއި‪ ،‬މިކަހަލަ‬ ‫އން ި‬ ‫ޅންނަށް ސައިފޮދު އަރުވާ ި‬ ‫ބފު ު‬ ‫އ ޕްރޮގްރާމްތަކަށް ގެންނަ ޭ‬ ‫ގތުގަ ި‬ ‫ކުރުމާއި‪ ،‬މެހެމާނުންގެ ޮ‬ ‫އެތައް ކަމެއްގެ ތެރޭގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު އޮންނާނ ގުގުމާލައިފައެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪96‬‬ ‫ބ‬ ‫ހރާއްޖޭގެއަޑުގެ މިފަދަ މުހިންމު މުނާސަ ާ‬ ‫ވ ި‬ ‫ނންވަނ‪ ،‬ދި ެ‬ ‫ބ ު‬ ‫ޚާއްޞަގޮތެއްގައި އަޅުގަޑު ފާހަގަކޮށްލަން ޭ‬ ‫ތތައްވެސް ކުރަނ ހަމަ އަޑުގެ‬ ‫ބޑަތި މަސައްކަ ް‬ ‫ބކިން މުޅި އިމާރާތް ދިއްލުންފަދަ ޮ‬ ‫ތަކުގައި‪ ،‬އަޑުގެ ޢިމާރާތް ރތިކުރުމާއި‪ ،‬ކުލަ ޮ‬ ‫ރށް ހުރިހާކަމެއް ތައްޔާރުކޮށް‪ ،‬ނިންމާ ރަސްމ ހަފްލާއަށްވެސް‬ ‫ގން‪ ،‬ގަޑިޖެހެންވާއި ަ‬ ‫ބ ެ‬ ‫މުއައްޒަފުންކަމެވެ‪ .‬ރެއާއި ދުވާލު ހޭލާތި ެ‬ ‫އެންމެން ހާޒިރުވާނެއެވެ‪.‬‬ ‫ބޑަށް މުޅި‬ ‫ބރު ‪ 11‬ގެ ޚާއްޞަ ރަސްމ ޕްރޮގްރާމް ރައސްއޮފހުން ފޮނުއްވމާ އަދި ދެންމާ ޮ‬ ‫ނޮވެމް ަ‬ ‫ނށް ޓމްތައް ހަމަޖެއްސުމާއި‪ ،‬އެ‬ ‫ބލިވާނެއެވެ‪ .‬ދުވަހާ ގުޅޭ ޚާއްޞަ ރަސްމިއްޔާތުތައް އޮންނަ ތަންތަ ަ‬ ‫ސްޓޭޝަންތެރެ‪ ،‬ހަލަ ޮ‬ ‫ނ‬ ‫ޓމްތަކުގެ ޓެކްނިކަލް މހުނާއި ޕްރޮގްރާމިންގ ސްޓާފް އާއި ގުޅިގެން ހިންގަންޖެހޭ އެކިއެކި މުޢާމާލާތް ތަކުގެ ކަންތައްތައް ދެ ް‬ ‫އެފެށުނއެވެ‪.‬‬ ‫ގ‬ ‫މ އެއް ގުނަވަންކަމުގައި ވާހިނދު‪ ،‬އެތަނު ެ‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ނިވްސްރޫމަކ‪ ،‬ސްޓޭޝަންގެ އެންމެމުހިން ު‬ ‫ބރަވާނެއެވެ‪ .‬ޙަޤޤަތުގައި‪ ،‬ނިވްސްރޫމަކވެސް ޕްރޮގްރާމް ޑިޕާރޓްމަންޓްގެ ސެކްޝަނެކެވެ‪ .‬އެހެންނަމަވެސް‪،‬‬ ‫މުއައްޒަފުން އަދި މާ ު‬ ‫އޒަފުންތަކެއް ކަޑައެޅިގެން‪ ،‬ވަކި އެޑިޓަރުންތަކެއްގެ ޒިންމާގެ‬ ‫ވން ކޮށް‪ ،‬އެތަނަށް ވަކި މުއަ ް‬ ‫އެތަން ހިންގާނ‪ ،‬ވަރަށް މިނި ަ‬ ‫ދަށުންނެވެ‪.‬‬ ‫ކން އިތުރަށް ތައްޔާރުވެފައެވެ‪.‬‬ ‫ބ އަކަށް‪ ،‬ނިވްސްރޫމް ތިބޭނ އަދި ވަ ި‬ ‫މިކަހަލަ ޚާއްޞަ މުނާސަ ާ‬ ‫ބލް އަވަސްވާނެއެވެ‪ .‬އެކަހަލަ‬ ‫ކޮންމެއަކަސް‪ ،‬ނޮވެމްބަރ މަސް ފެށުމާއެކު‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ވިންދު ޑަ ަ‬ ‫މބަރ ‪ 2‬ވަނަ ދުވަހުގެ ރޭ‪ ،‬އަޅުގަޑުވެސް މަސައްކަތް ނިންމާލާފައި ގެއަށް‬ ‫ޙާލަތެއްގައި މަސައްކަތުގައި އުޅުމަށްފަހު‪ ،‬ނޮވެ ް‬ ‫ހިގައްޖައމެވެ‪.‬‬ ‫ބން ތިބޭތ‪،‬‬ ‫ލން ޖެހޭނ އަމިއްލަ ޒާތ ވާހަކައެކެވެ‪ .‬އެއ‪ ،‬އަޅުގަޑުގެ ދެ އަނ ި‬ ‫ބން ދެން ދަންނަވާ ަ‬ ‫މިހިސާ ު‬ ‫ބރޯޒުގެ އަށެވެ‪ .‬އެގޭގައި އިންނާނ‬ ‫ކއެވެ‪ .‬އެރޭ އަޅުގަޑު ދިޔައ‪ ،‬އަޅުގަޑުގެ އަމިއްލަގެ މއ‪ .‬ތި ު‬ ‫އަޅުގަޑު ދެގެއަށް ދާންޖެހޭ ވާހަ ަ‬ ‫އަޅުގަޑުގެ ދޮށ އަންހެނުން ގ‪ .‬ގްރޭވިލާ ފާތިމަތު ފާޒިރާ އާއި އެބަނޑުގެ ކުދިންނެވެ‪ .‬އަޅުގަޑުގެ ހަގު އަންހެނުން‪ ،‬މއ‪.‬‬ ‫ބލްޖިއަމްގެ ވަޙދާ މޫސާއާއި ކުދިން‪ ،‬ތިބޭނ އަޅުގަޑުގެ މަންމަ ކައިރގައި ގަލޮޅު ފިތުރޯނުވިލާގަ އެވެ‪.‬‬ ‫ެ‬ ‫ބޑި ޖަހާއަޑު‬ ‫ބކުން ަ‬ ‫ބރޯޒުގޭގައި ނިދައިފައި އޮއްވާ ފަތިހު‪ ،‬މާލޭގެ ކޮންމެވެސް ހިސާ ަ‬ ‫އެރޭ އަޅުގަޑު މއ‪ .‬ތި ު‬ ‫އިވޭހެން ހވެގެން އަޅުގަޑުމެންގޭ މހުން ހޭލާ އުޅޭ އަޑަށް އަޅުގަޑުވެސް ތެދުވމެވެ‪.‬‬ ‫ނ އުޅޭތ އަޅުގަޑުވެސް ނިކުމެއްޖައމެވެ‪ .‬މަގުމަތގައި އެއްވެސް ކަމެއް ހިގާތޯ‬ ‫ބޑުވެގެ ް‬ ‫ނ ޮ‬ ‫އެންމެން ހާސްވެ‪ ،‬ކަ ް‬ ‫ބލައިލުމުގެ ނިޔަތުގައި‪ ،‬އަޅުގަޑު މަގުމައްޗަށް ނިކުމެއްޖައމެވެ‪ .‬އަޅުގަޑުމެންގެ ގެ ހުންނަނ‪ ،‬މައްޗަންގޮޅު ސަހަރާ ކައިރގައެވެ‪.‬‬ ‫ަ‬ ‫މންޒަރެއް ނުފެނުނެވެ‪ .‬ތަންކޮޅެއް ދުރުން‪ ،‬މަޖދމަގާވ ފަޅިން‪،‬‬ ‫އެއ‪ ،‬މާލޭގެ އަނެއްފަޅިއެވެ‪ .‬އެހެން ކަމުން މަގުމަތިން މާތަފާތު ަ‬ ‫ނކޮޅެއް މހުން ގިނަކަމަށް ފެނެއެވެ‪ .‬އެނޫން އެހެން ކަމެއް އަޅުގަޑަކަށް ފާހަގައެއް ނުކުރެވުނެވެ‪.‬‬ ‫ތ ް‬ ‫ބލާފައި ަ‬ ‫ފަތިހުގެ އެ ވަގުތާ ަ‬ ‫ބފުޅުންނަށްވެސް އެ ރޭ ހފުޅުވެ‬ ‫ނ އެހެން ޭ‬ ‫ވެގެންއުޅޭ ގޮތްކަމަށް އަޅުގަޑަށް ސިފަކުރެވުނ‪ ،‬މާލޭގެ ވަރަށްގި ަ‬ ‫ވަޑައިގެން ގޮތަށެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪97‬‬ ‫ކުރިމަތިވަމުން އަންނަ ޖުމްހޫރ ދުވަހަށް ސިފައިން ކޮންމެވެސް ކަހަލަ އައިޓަމެއްގެ ތަމްރން ޕްރޮގްރާމެއް‬ ‫ބނާތ‪ ،‬ހުރެވުނ ފާޑެއްގެ ޝައްކެއްގައެވެ‪.‬‬ ‫ބޑިޖަހާ އަޑު އިވޭކަމަށް ު‬ ‫ހިންގަނ ކަމަށެވެ‪ .‬އެކަމަކުވެސް‪ަ ،‬‬ ‫ވާގޮތެއް އެނގޭތޯ‪ ،‬ރޭޑިއޯ އަޑު އަހާލުމުގެ ނިޔަތުގައި ރޭޑިއޯ ހުޅުވާލމެވެ‪.‬‬ ‫ރޭޑިއޯއިން ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ހިލަމެއްވެސް ނެތެވެ‪ .‬މިއ ވަރަށް އާދަޔާ ޚިލާފު ކަމެކެވެ‪ .‬ފަތިހު ‪5.30‬‬ ‫ގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު ޓްރާންސްމިޓް ކުރަން ފަށާނެއެވެ‪ .‬މައްސަލައެއް ދިމާވެގެން ފަހަރެއްގައި ޓްރާންސްމިޓް ކުރުން‬ ‫އވެ‪.‬‬ ‫ބނެދޭނެ ެ‬ ‫ލަސްވިނަމަވެސް‪ ،‬އަޅުގަޑާ ގުޅާނެއެވެ‪ .‬ވެގެން އުޅޭގޮތް ު‬ ‫ބރެއް ނުވެއެވެ‪ .‬އެކަމަކު ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ ހިލަމެއްވެސް ނެތެވެ‪.‬‬ ‫މިރޭ އެކަހަލަ އެއްވެސް ޚަ ަ‬ ‫ށވެސް‪ ،‬އެއްވެސް މހަކު ފޯނެއް ނުނެގިއެވެ‪.‬‬ ‫ޖގެ އަޑާއި ގުޅޭތޯ ޑަޔަލް ކޮށްކޮ ް‬ ‫ނ ދިވެހިރާއް ޭ‬ ‫ގޭގައި ހުރި ފޯނު ް‬ ‫ބން އަޅުގަޑަށް ޝައްކު ކުރެވެން ފެށިއެވެ‪ .‬ގަޑިން އޭރު ހަތެއްޖަހާ‬ ‫އާދައާއި ޚިލާފު ކަންތައްތަކެއް ދިމާވެއްޖެކަމަށް އެހިސާ ު‬ ‫ބޑުވަނއެވެ‪.‬‬ ‫ޮ‬ ‫ކުއްލިއަކަށް އަޅުގަޑު ކޮޓަރގައި ހުރި ފޯނު ރިންގްވާން ފެށިއެވެ‪ .‬އަޅުގަޑު ފޯނު ނަގައިފމެވެ‪.‬‬ ‫ފޯނުން ވާހަކަ ދެއްކި މހާ ބުނ‪ ،‬އަދިވެސް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު ނުހުޅުވާ ކަމަށާއި‪ ،‬ބަނޑޭރިގެއިން ތަޅުދަޑި‬ ‫ބރުފާރުން ކުޑަ‬ ‫ގެންނަނ ކޮން އޮޕަރޭޓަރެއް ކަންވެސް އޭނާއަށް ނޭގެ ކަމަށެވެ‪ .‬އޭނާ ގުޅައިގެން މިއުޅެނ‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ ޭ‬ ‫ނނަ އިމަރޖެންސ ފޯނުންކަމުގައެވެ‪.‬‬ ‫ބހައްޓާފައި ހު ް‬ ‫ގޮޅިއެއް ކަޑާފައި އެގޮޅި ތެރޭގައި ަ‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ ޑިރެކްޓަރަކ‪،‬‬

‫ބރާހިމް މަނިކެވެ‪ .‬އަޅުގަޑަކ އެސިސްޓެންޓް‬ ‫ބލޫ އި ް‬ ‫އަލްފާޟިލް ސަމަރު ު‬

‫ޑިރެކްޓަރ އެވެ‪ .‬ޑިރެކްޓަރަށް ދަންނަވައިފިންތޯ އަޅުގަޑު ސުވާލުކުރމެވެ‪.‬‬ ‫ދއްވާކަމުގައި‬ ‫ބއް ނު ެ‬ ‫ވ ެ‬ ‫ވސް މަސައްކަތް ކުރިކަމަށެވެ‪ .‬ނަމަވެސް ފޯނަށް ޖަ ާ‬ ‫އޭނާ ބުނ‪ ،‬ޑިރެކްޓަރާ ގުޅޭތޯ ެ‬ ‫ބޔަކު މަރާ‪ ،‬ސިފައިންގެ‬ ‫ބޔަކު އަރައިގެން އެތައް ަ‬ ‫ބރު ަ‬ ‫ބންޏެވެ‪ .‬އަދި އޭނާ އިތުރަށް ބުނ‪ ،‬މާލެއަށް ޭ‬ ‫ފޯނުން ވާހަކަ ދެއްކި މހާ ު‬ ‫ހެޑްކްއާޓަރުވެސް މިހާރު އެމހުން ހިފައިފި ކަމަށެވެ‪.‬‬ ‫ށ‬ ‫ބޔަކު މަރައިފި!‪...‬މ ކޮން ކަހަލަ ވާހަކައެއް ހެއްޔެވެ؟ ހިތަ ް‬ ‫ބޔަކު މާލެއަށް އަރާ އަދި އެތައް ަ‬ ‫ބރު ަ‬ ‫ޭ‬ ‫ބލު ކުރަންވެސް ދައްޗެވެ‪.‬‬ ‫އަރުވަންވެސް ނޭގެއެވެ‪ .‬ވެދާނެ ކަމެއްކަމަށް ގަ ޫ‬ ‫ނނެވެ‪.‬‬ ‫ބނަނ‪ ،‬އެހެ ް‬ ‫ނަމަވެސް އެ ު‬ ‫އއްޒަފުންގެ‬ ‫އތޯ އަޅުގަޑު އަހައިލމެވެ‪ .‬އޭނާ ބުނ އޮފހުގެ މު ަ‬ ‫ބއެ ް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު ކައިރގައި ތިބ ކޮން ަ‬ ‫އޖެ ކަމަށާއި‪ ،‬އޮފސް ނުހުޅުވިގެން މިއުޅެނ‪ ،‬އޮފސް ހުޅުވާ‬ ‫ހން އަތުވެ ް‬ ‫ތެރެއިން އެގަޑގެ ޑިޔުޓއަށް އަންނަންޖެހޭ ގިނަމ ު‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪98‬‬ ‫ބންޏެވެ‪.‬‬ ‫ބ ވާހަކަ ު‬ ‫ބއެއްވެސް އެތާ ތި ި‬ ‫ބގަޑުގެ ގިނަ ަ‬ ‫ބރެއް ނުވެގެން ކަމަށެވެ‪ .‬އަދި އެހިސާ ު‬ ‫އޮޕަރޭޓަރ އިސްމާއލް ޙަލމުގެ ޚަ ަ‬ ‫ނ‬ ‫ދ ް‬ ‫ބލައިލަން ާ‬ ‫ބރެއް ަ‬ ‫ބންޏެވެ‪ .‬އިސްމާޢލު ޙަލމުގެ ޚަ ަ‬ ‫ބއުޅުއްވައޭ އޭނާ ު‬ ‫ބފުޅުންވެސް އެ ަ‬ ‫ބދުﷲ ޙަމދުގެ ޭ‬ ‫އަދި މިނިސްޓަރ ޢަ ު‬ ‫ބންޏެވެ‪.‬‬ ‫ގއި އޭނާ ު‬ ‫ގ ކަންތައްތައް ހުރި ގޮތުން ކަމު ަ‬ ‫ނުކެރިގެން މިއުޅެނ‪ ،‬މާލެ ތެރޭ ެ‬ ‫ނ‬ ‫ބލާނަމޭ ކިޔާފައި‪ ،‬އިސްމާއިލް ހަލމު ވަޑައިގަތމާ އޮފސް ހުޅުވަ ް‬ ‫ބރާހިމް މަނިކާއި ގުޅޭތޯ އަޅުގަޑު ަ‬ ‫އި ް‬ ‫ބރަށް ގުޅައިފމެވެ‪ .‬ފޯނު ނެންގެވވެސް‬ ‫ބރާހިމް މަނިކުގެ ނަން ަ‬ ‫ބނެފައި އަޅުގަޑު ފޯނު ކަނޑާލއެވެ‪ .‬އަދި އި ު‬ ‫މަޑުކުރާށޭ ު‬ ‫ބރާހމާ‬ ‫ޔކު އަރާ ރައސް މައުމޫނާ‪ ،‬އަލްފާޟިލް އިލްޔާސް އި ް‬ ‫ބ ަ‬ ‫ބރުން ަ‬ ‫ވރަށް ހާސްވެފައެވެ‪ޭ .‬‬ ‫ބރާހިމް މަނިކެވެ‪ .‬ހުންނެވ ަ‬ ‫އި ު‬ ‫ބރާހިމް މަނިކުވެސް ވެދާނެ ކަމަށާއި ދެން ހައްދަވާނެ‬ ‫ހޯދަން އުޅޭކަމަށް ވިދާޅުވިއެވެ‪ .‬އަދި އެ ހޯދާމހުންގެ ތެރޭގައި އި ު‬ ‫ބދުރު ކުރިއަށް ގެންދާށޭއެވެ‪ .‬ދެން ތިމަންނައަކާވެސް ނުގުޅޭނެ ކަމަށް‬ ‫ގޮތެއްވެސް އަދި ނޭގޭ ކަމަށް ވިދާޅުވެފައި ވިދާޅުވ ަ‬ ‫ބން ފޯނު ކަޑުއްވާ ލައްވައިފިއެވެ‪.‬‬ ‫ވިދާޅުވިއެވެ‪ .‬އެހިސާ ު‬ ‫އަޅުގަޑުވެސް ވަރަށް ހާސްވެއްޖެއެވެ‪ .‬ހަދާނެ ގޮތެއްވެސް ނޭގިގެން މަގުމައްޗަށް ނިކުމެއްޖައމެވެ‪ .‬ވަކި މހަކު‬ ‫ފނުނ‪ ،‬ޑިފެންސް މިނިސްޓަރގެ‬ ‫ނގޮތެއް އެގޭނެ ކަމަކަށް ނޫނެވެ‪ .‬މަގުމައްޗަށް ނިކުތްތަނުން ެ‬ ‫ވތަ ހަދާ ެ‬ ‫ފެންނާނެކަމަކަށް ނު ަ‬ ‫އގެ ގަންޖުފަރާހެއް ލައްވައިގެން‪ ،‬މުންޑެއް އަންނަވައިގެން‪،‬‬ ‫ބދުއްސައްތާރު‪ ،‬ހުދު ކުލަ ި‬ ‫ޢންބަރ ޢަ ު‬ ‫ބ އަލްފާޟިލް ަ‬ ‫ނާއި ު‬ ‫ބއިސްކަލެއްގައި ދުރުވަނިކޮށެވެ‪ .‬އެއްޗެކޭ އަހާލެވޭ ވަރެއް ނުވިއެވެ‪ .‬ހުރަސް ކަޑުއްވާ އަނެއް މަގަށް‬ ‫އަޅުގަޑުމެންގޭ ދޮރުމަތިން ަ‬ ‫ބލައިފިއެވެ‪.‬‬ ‫ގޮސް އޮ ާ‬ ‫ކފާޑުގެ ވާހަކަ ދައްކައެވެ‪ .‬މަގުހިގާ މހުންގެ‬ ‫މން އެ ި‬ ‫ބ އެން ެ‬ ‫އަޅުގަޑު އެތެރެއަށް ވަދެއްޖައމެވެ‪ .‬ގޭތެރޭގައި ތި ި‬ ‫ތގޮތަށް ފެތުރެމުން ދެއެވެ‪.‬‬ ‫ބރުތައް ގޮ ް‬ ‫ބ ޚަ ަ‬ ‫ނގެ ފަރާތުން ލި ޭ‬ ‫ދށު އަވަށްޓެހި ް‬ ‫ފަރާތުންނާއި‪ ،‬ގޭ ޮ‬ ‫ބރުން މހަކު‬ ‫އަޅުގަޑަށް ދެން ކުރެވޭނ ކޮންކަމެއްކަންވެސް ނޭގިގެން‪ ،‬ގޭތެރޭގައި ފިކުރުކުރަން އިންދާ‪ޭ ،‬‬ ‫ބލައިލިއިރު‪ ،‬އަޑުގައި އުޅުއްވާ ޔޫސުފު ރިޔާޒް ދުރުވެ ހުންނެވިއެވެ‪.‬‬ ‫ބނުމުން ަ‬ ‫އައިސް ހުރިވާހަކަ އަޅުގަޑު ގާތުގައި ކުއްޖަކު ު‬ ‫ބރެއްވެގެން ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު ހުޅުވުނ ކަމުގައި ހކޮށް‪ ،‬ހުރިހާ އެންމެންގެ ތެރޭގައި‬ ‫އިސްމާއިލް ޙަލމުގެ ޚަ ަ‬ ‫ބރު އަހައިލައިފމެވެ‪.‬‬ ‫ޔޫސޭއާ ވާހަކަ ނުދައްކާންވެގެން‪ ،‬ޔޫސޭ ގޮވައިގެން އަޅުގަޑު ކޮޓަރިއަށް ވަދެ‪ ،‬ޚަ ަ‬ ‫ބރެއް ނުވާކަމަށާއި‪ ،‬އަދިވެސް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު ނުހުޅުވޭ ކަމަށެވެ‪ .‬އެކަމަކު‬ ‫ބނުއްވ‪ ،‬އިސްމާލްގެ ޚަ ަ‬ ‫ޔޫސޭ ު‬ ‫ބނުއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫ބވާހަކަ ު‬ ‫ބނެފިއްޔާ ފާރުމަތިން އަރައިގެން އެތަން ހުޅުވަން މހުން ތައްޔާރަށް ތި ި‬ ‫އަޅުގަޑު ު‬ ‫އިސްމާއިލް ޙަލމަކ‪ ،‬އެ ދުވަހު ޓްރާންސްމޓަރ އޮޕަރޭޓަރެވެ‪ .‬އިމާރާތް‬

‫ހުޅުވިއަކަސް ޓްރާންސްމޓަރެއް‬

‫ބރޯޑްކާސްޓް ނުކުރެވޭނެ ނޫންހޭ ޔޫސޭ ގާތު އަޅުގަޑު ބުނމެވެ‪.‬‬ ‫ނުދިއްލޭނެކަމާއި‪ ،‬އެއްވެސް އެއްޗެއް ް‬ ‫ނ ގޮވައިދޭން‬ ‫ވ ް‬ ‫ދވެހިރައްޔިތުން އެތަނަށް ޖަމާ ާ‬ ‫ވހިރާއްޖޭގެ އަޑު ހުޅުވައިގެން ހުރިހާ ި‬ ‫ބނުއްވ‪ ،‬ދި ެ‬ ‫ދެން ޔޫސޭ ު‬ ‫އ‬ ‫ވމަށް ކޮންމެވެސް ހަރަކާތެ ް‬ ‫ބއިން ދިފާޢު ު‬ ‫ބޔަކުގެ ކި ަ‬ ‫އއުޅޭ ަ‬ ‫ބޔަކު އެދޭވާހަކައެވެ‪ .‬އޭރުން މާލެ އަރާ ެ‬ ‫ބ ަ‬ ‫ތ ި‬ ‫އެތަނަށް އެއްވެ ި‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪99‬‬ ‫ނ އަރާ‪ ،‬އެތަން ހުޅުވުމުގެ ހުއްދައެއް އަޅުގަޑުއަތުން ހޯދަން‪،‬‬ ‫ބނެގެން‪ ،‬އަޑުގެ ފާރުމަތި ް‬ ‫ބޔަކު ު‬ ‫ރޭވިދާނެކަމަށް ޔޫސޭގާތު އެ ަ‬ ‫ބނުއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫ފޮނުވމާ ދުރުވކަމަށް ޔޫސޭ ު‬ ‫ބޔަކު ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު ކައިރިއަށް އަތުވެއްޖިއްޔާ ހެދޭނެ އެއްވެސް ގޮތެއް‬ ‫މާލެއަށް އަރައިގެން ތިޔަ އުޅޭ ަ‬ ‫ބނުއްވ‪ ،‬ކަލާފާނު‬ ‫ބޑި ހިފައިގެންނޭ ތިޔަ ބުނ ނޫންހޭ އަޅުގަޑު ބުނމެވެ‪ .‬ދެންވެސް‪ ،‬ޔޫސޭ ު‬ ‫ނންހޭ‪ ،‬އެމހުން އުޅެނ ަ‬ ‫ނޯންނާނެ ޫ‬ ‫ސްކޫލް އިމާރާތް ކުރަމުން ގެންދާ ޖަޕާން މހުނާ ގުޅައިގެން‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުކައިރިއަށް ދެވެން ހުރި މަގުތައްވެސް މިހާރު‬ ‫އވެ‪.‬‬ ‫ބންދު ކޮށްފާ ކަމުގަ ެ‬ ‫ތރައިގެން‪ަ ،‬‬ ‫ހުރ‪ ،‬ހުސް ފފާ އާއި‪ ،‬ފިލާ އަ ު‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ފާރު މަތިން އަރައިގެން ވެސް އަދި އެނޫން ގޮތަކަށް ވެސް އެތަން ހުޅުވުމުގެ ހުއްދަ‬ ‫ނ‬ ‫ބޑިހިފައިގެން މހުން މަރަމު ް‬ ‫ތށް އެރ‪ަ ،‬‬ ‫ނ ހި ަ‬ ‫ބނުމު ް‬ ‫ބންދުކުރި ވާހަކަ ު‬ ‫ގތައް ަ‬ ‫ދޭކަށް އަޅުގަޑުގެ ސިކުޑި ތަނެއް ނުދިނެވެ‪ .‬މަ ު‬ ‫ވއެވެ؟‬ ‫ބ ަ‬ ‫ބންދު ކުރެވިދާނެ ާ‬ ‫ބޔަކަށް‪ ،‬ހުސް ދެތިން ފފާއަކާއި ފިލާކޮޅެއްގެ އެހގައި މަގުތައް ހަމަ ަ‬ ‫އަންނަ ަ‬ ‫އަޅުގަޑު ޔޫސޭ ގާތު ބުނ‪ ،‬ޔޫސޭވެސް އަވަހަށް ދެން ގެއަށް ދުރުވުމަށެވެ‪ .‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑަށް ދެން‬ ‫ބފުޅަކު ވިދާޅުވެއްޖިއްޔާ‬ ‫ނ ތިން ޭ‬ ‫ގޑު މިއަދު ދިވެހިރާއްޖެގެއަޑު ހުޅުވަން ހުއްދަ ދޭނ‪ ،‬ހަމައެކަ ި‬ ‫ބރާ ނުދުރުވާށޭއެވެ! އަޅު ަ‬ ‫އަނ ު‬ ‫ވހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ ޑިރެކްޓަރ ޖެނެރަލް‬ ‫ބ ނުވަތަ ދި ެ‬ ‫އެވެ‪ .‬އެއ‪ ،‬ރައސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާ‪ ،‬ނުވަތަ ޑިފެންސް މިނިސްޓަރގެ ނާއި ު‬ ‫ބރާހިމް މަނިކެވެ‪.‬‬ ‫ބލޫ އި ް‬ ‫ސަމަރު ު‬ ‫ށ މަސައްކަތް‬ ‫ގއެވެ‪ .‬ޢާއިލާ މައިތިރި ކުރުމަ ް‬ ‫ޑށް ކުރެވުނ ކއްކަންވެސް ނޭ ެ‬ ‫ޔޫސޭ ދުރުވުމުން‪ ،‬ދެން އަޅުގަ ަ‬ ‫ކުރަމުންވެސް‪ ،‬ފޯނުން އިތުރަށް މހަކު ގުޅައިގެން ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑު ހުޅުވަން އުޅެފާނެތ‪ ،‬ފޯނު ކަނޑާލައިފމެވެ‪ .‬ފާރާއި ގުޅާފައި‬ ‫އވެ‪.‬‬ ‫ހުރިތަނުން‪ ،‬އެއްނަރު ވަކިކޮށްލ ެ‬ ‫ތކުގައި ގޭތެރޭގައި ހާސްކަން އިތުރުވަމުން ދެއެވެ‪ .‬އެކަކަށްވެސް ވެގެން މިއުޅޭ‬ ‫ތަފާތު ފިކުރު ތަކާއި ވިސްނުން ަ‬ ‫ދ ވާހަކަވެސް ދެކެވެއެވެ‪ .‬އަދި‬ ‫ބޑި ހިފައިގެން މހުން މަރަމުން ގެން ާ‬ ‫ބޔަކު ަ‬ ‫ގޮތެއްގެ ތަފުސލެއް ނޭގެއެވެ‪ .‬މަޖދ މަގުގައި ަ‬ ‫ވސް ދެކެވެއެވެ‪.‬‬ ‫އެތަނަށް މހުން އެއްވާ ވާހަކަ ެ‬ ‫ށ އެމހުން‬ ‫ބލުން‪ ،‬ދަމަމުން ކަހަލަ ގޮތަކަ ް‬ ‫ބކަ ަ‬ ‫ބ ޙުސޭން އާއި އޭނާގެ އަނ ި‬ ‫އަލްފާޟިލް އަޙުމަދު މުޖުތަ ާ‬ ‫ލ ނަޞރުވެސް ގެންދިޔަވާހަކަ ކޮންމެވެސް މހަކުގެ ފަރާތުން‬ ‫ފޟިލް އިސްމާޢ ް‬ ‫ބ އަލް ާ‬ ‫ބ ެ‬ ‫ބޑު ޭ‬ ‫ގެންދިޔަ ވާހަކައާއި‪ ،‬އަޅުގަޑުގެ ޮ‬ ‫އިވިގެން‪ ،‬ގޭތެރޭގައި ދެކެވެމުން ދެއެވެ‪.‬‬ ‫ބހާރު ގޯޅިއަށް ވަދެގެން ގޮސް‪ ،‬މައްޗަންގޮޅި‬ ‫ބރޯޒުގެ މި ހުންނަނ‪ ،‬މަޖދ މަގުންއައިސް މއ‪ .‬ދިލް ަ‬ ‫މއ‪ .‬ތި ު‬ ‫ބ ފެށޭތަނާ ވަރަށް ކައިރިއެވެ‪ .‬ގޭ ދޮރުމައްޗަށް ނުކުމެ ވައަތް ފަރާތަށް‬ ‫ސަހަރާގެ އަނެއް ކަންމަތގައެވެ‪ .‬އެއ‪ ،‬އަލަށް ހިއްކިހިސާ ު‬ ‫އ‬ ‫ބލައިލުމުގެ ނިޔަތުގަ ި‬ ‫މއް ފެނޭތޯ ަ‬ ‫ނނެއެވެ‪ .‬އަޅުގަޑުވެސް މަޖދ މަގުގައި ހިނގާ ކަ ެ‬ ‫ބލައިލމާ މަޖދ މަގު‪ ،‬ވަރަށް ދުރުން ފެން ާ‬ ‫ަ‬ ‫ކމެއްޖައމެވެ‪.‬‬ ‫އަނެއްކާވެސް‪ ،‬ދޮރޯށިދޮށަށް ނި ު‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪100‬‬ ‫ބއިސްކަލުގައި ދުއްވާމހުންތައް ވަރަށްގިނައެވެ‪ .‬ކޮންމެ މހެއްގެ މޫނުމަތގައިވެސް‬ ‫ކޮޅުކޮޅަށް ހިނގާ މހުނާއި ަ‬ ‫ނ އައިސް‬ ‫ބރާހމް ނަޞރު‪ ،‬އަތިރިމަތ މަގު ް‬ ‫ގޑުގެ ކޮއްކޮ އި ް‬ ‫ބޑުވުމެވެ‪ .‬ދޮރާށިދޮށުގައި ހުއްޓާ‪ ،‬އަޅު ަ‬ ‫ވަނ‪ ،‬ހާސްކަމާއި ކަން ޮ‬ ‫ގެއަށް ވަދެއްޖެއެވެ‪.‬‬ ‫ބޑަށް ހާސްވެ‪،‬‬ ‫ލއިގެން އުޅެނތަ؟ ގުޅާ ގުޅާ ނުގުޅިގެން މިއައ!" ވަރަށް ޮ‬ ‫ބ ފޯނު ކަނޑައި ަ‬ ‫ބދުރު ޭ‬ ‫"އޭ! ަ‬ ‫ބންޏެވެ‪.‬‬ ‫ބޑުވެފައި ހުރެގެން ކޮއްކޮ ު‬ ‫ކަން ޮ‬ ‫އަޅުގަޑު އޭނާ ގޮވައިގެން އެތެރެއަށްވަދެ‪ ،‬ވެގެން އުޅޭގޮތް ކިޔައިދފާ‪ ،‬ފޯނު ކަނޑާލ ކއްވެގެންކަން ވެސް‬ ‫ބނުން ނުވެއްޖިއްޔާ ވާހަކަ ނުދައްކާ!‬ ‫ބ ވާހަކަ ދައްކަން ޭ‬ ‫ބދުރު ޭ‬ ‫ބންޏެވެ‪ަ " .‬‬ ‫ބރާހިމް ނަޞރު ު‬ ‫ބނެފމެވެ‪" .‬ފޯނު ކަނޑާނުލާ!" އި ް‬ ‫ު‬ ‫އބުނވެސް ރަނގަޅު ވާހަކައެއްކަން އަޅުގަޑަށް ކުރިއަކުން ރޭކައެއް‬ ‫ބރާހމް ނަޞރު ެ‬ ‫ފނު ގުޅަން!" އި ް‬ ‫މަށަށް ފެންނަނ އަވަހަށް ޯ‬ ‫ނުލިއެވެ‪.‬‬ ‫ފޯނުގެ ވަކިކޮށްލާފައި ހުރި ނަރު ގުޅަންވެގެން ދެކޮޅު ޖައްސާލި އިރު‪ ،‬މިއޮއް ރިންގް ވަނއެވެ‪.‬‬ ‫އަޅުގަޑު ފޯނު ނަގމެވެ‪.‬‬ ‫ތރޯނުވިލާގައި‬ ‫ތވެއްޖެ!" ފޯނު މިކުރ‪ ،‬ގ‪ .‬ފި ު‬ ‫ބޔަކު އަ ު‬ ‫ބ ަ‬ ‫ނ ތި ި‬ ‫ބޑިހިފައިގެ ް‬ ‫އށް ަ‬ ‫ބދުރޫ! ކަލޭ ހޯދަން މިގެ ަ‬ ‫"އޭ! ަ‬ ‫ބނެ އުޅެނިކޮށް‪ ،‬އެހެން މހަކު އެ ފޯނު ވަޙދާ އަތުން‬ ‫އިން އަޅުގަޑުގެ އަންހެނުން ވަޙދާ މޫސާއެވެ‪ .‬އަޅުގަޑު ވަކިއެއްޗެއް ނު ު‬ ‫އަތުލައިފިއެވެ‪.‬‬ ‫ފހަރު ވާހަކަ‬ ‫ބ އުޅޭހޭ އަހައިފި!" މި ަ‬ ‫ބދުރު އެ ަ‬ ‫ބޔަކު އައިސް ަ‬ ‫ހފައިގެން އައި ަ‬ ‫ބޑި ި‬ ‫ށ ަ‬ ‫ބދުރު! ދެންމެ މިގެއަ ް‬ ‫" ަ‬ ‫ދެއްކ‪ ،‬އަޅުގަޑުގެ ކޮއްކޮ ފާތުމަތު ނަޞރުގެ ފިރިމހާ އަޙުމަދު ނަޖާޙެވެ‪" .‬އަޑުގައި އުޅުއްވާ އިސްމާއިލް ޙަލމުގެ ގަޔަށްވެސް‬ ‫އ‬ ‫ބ ގެންދެޔޯ! އަވަހަށް ތިޔަގެއިން އެހެން ތަނަކަށް ދޭ! ފާޒިރާ ާ‬ ‫ބޔަކު ހޯދައިގެން އެ ަ‬ ‫ބޑިޖަހާ މަރާލައިފިޔޯ! އެނޫންވެސް އެތައް ަ‬ ‫ަ‬ ‫ބންޏެވެ‪.‬‬ ‫ކުދިންނާ ގޮވައިގެން!" ނަޖާޙު ވަރަށް ހާސްވެގެންހުރެ ު‬ ‫ބއެއް؟" އަޅުގަޑު ނަޖާޙު ކައިރގައި އަހާލމެވެ‪.‬‬ ‫ބޑި ހިފައިގެން އައ ކޮން ަ‬ ‫" ަ‬ ‫ބއެއް ކަމެއްނޭގެ‪ .‬ހވަނ އެއ ދިވެހިންނެއް ނޫންހެން‪.‬‬ ‫ނ ަ‬ ‫އސެއް! ދެންތިބ ކޮ ް‬ ‫ބއިހޭ އެހދިވެ ް‬ ‫ބދުރު ކޮ ަ‬ ‫"ނޭގެ‪ަ .‬‬ ‫ބންޏެވެ‪.‬‬ ‫ތިންމހަކު ތިބި!" ނަޖާޙު ު‬ ‫ނ ފާޒިރާއާ‬ ‫ނހެނު ް‬ ‫ބރާހިމް ނަޞރާ‪ ،‬އަ ް‬ ‫އވައިފމެވެ‪ .‬އަޅުގަޑުގެ ކޮއްކޮ އި ް‬ ‫ބ ް‬ ‫ބން އަޅުގަޑު ފޯނު ާ‬ ‫އެހިސާ ު‬ ‫ތއް ކިޔައިދފމެވެ‪.‬‬ ‫ގެނެސް‪ ،‬އަލަށް މި ހިނގި ކަން ަ‬ ‫ބރާހިމް ނަޞރު ބުނ‪،‬‬ ‫ތނަކަށް ދާށެވެ! ކޮއްކޮ އި ު‬ ‫ބސް ވެވުނ‪ ،‬އަޅުގަޑު އެހެން ަ‬ ‫އެންމެނަށްވެސް އެއް ަ‬ ‫ބންޏެވެ‪.‬‬ ‫ނހޭ ު‬ ‫ބ ހޯދަން އެގެއަކަށް ނާންނޭނެ ނޫ ް‬ ‫ބދުރު ޭ‬ ‫އޭނާގެ ގެއަށް އަވަހަށް ހިގާށޭއެވެ‪ .‬އެއްވެސް މހަކު ަ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪101‬‬ ‫ބނެފމެވެ‪.‬‬ ‫ކދިން ގޮވައިގެން ފާޒިރާގެ ގެއަށް ގ‪ .‬ގްރޭވިލާ އަށް ދިއުމަށް ު‬ ‫އަންހެނުން ފާޒިރާ ގާތުގައި ު‬ ‫ބރާހމް ނަޞރާއިއެކު‪ ،‬އޭނާގެ ގެއަށް އަޅުގަޑު ދިޔައއެވެ‪.‬‬ ‫ފާޒިރާއާ ކުދިން ގެއިން ފޮނުވާލުމަށްފަހު‪ ،‬އި ް‬ ‫ނ‬ ‫ބރުން އަރައިގެ ް‬ ‫އެ ދުވަސް ނިމި‪ ،‬އެރޭވެސް ނިމި‪ ،‬އެރޭގެ ފަތިހު އިންޑިޔާ ސިފައިން މާލެ އައިސް‪ޭ ،‬‬ ‫ބމުން‪ ،‬އެރޭ ފަތިހު އަދި ރަނގަޅަށް އަލިވެސް ނުވަނސް‪ ،‬އަޅުގަޑާ‬ ‫ގއްޖެ ކަމުގެ މަޢުލޫމާތު ލި ު‬ ‫އުޅުނު މހުން މާލެ ދޫކޮށް ހި ަ‬ ‫ލއަށް ދިއުމަށް ނިކުމެއްޖައމެވެ‪.‬‬ ‫ނވި ާ‬ ‫ބއިސްކަލުގާ ގ‪ .‬ފިތުރޯ ު‬ ‫ބރާހިމް ނަޞރާއި އަދިވެސް އަޅުގަޑުމެންގެ ރައްޓެއްސަކާއެކު‪ަ ،‬‬ ‫އި ް‬ ‫އަޅުގަޑުމެން ދަތުރުކުރ ސިފައިންގެ ދޮށުން ދާށެވެ‪ .‬ނަމަވެސް އެތަނުގައި މަރުވެގެން ވެއްޓިފައި އޮތް މހަކު ފެނުމުން‪،‬‬ ‫ބރާލައިފމެވެ‪.‬‬ ‫ބަނޑޭރިގޭ ކުރިމަތިން ދިއުމަށް އަނ ު‬ ‫އިސްލާމ މަރުކަޒާއި އަރާހަމަވ ތަނާ‪ ،‬އައިނައި ތަނެއްވެސް ނޭގި އަޅުގަޑުމެންގެ ކުރިމައްޗަށް ހުއްޓުނ‪،‬‬ ‫ތންކޮޅެއް‬ ‫ބއިފމެވެ‪ .‬އެވަގުތު ަ‬ ‫އ ަ‬ ‫ބއިސްކަލުން ފަ ި‬ ‫ނ ތިންމހުން ަ‬ ‫ބރު ް‬ ‫ތގަތް ި‬ ‫ބއެކެވެ‪ .‬ގަ ް‬ ‫ބ ަ‬ ‫ބޑިހިފައިގެން‪ ،‬ޔުނފޯރމްގައި ތި ި‬ ‫ަ‬ ‫އ ކޮށްލުމުން‪ ،‬އަޅުގަޑުމެން ދާން‬ ‫ބކަލަކު އަނެއް މހުނަށް އިޝާރާތެ ް‬ ‫ފސަރެއް އަތުވެއްޖެއެވެ‪ .‬އެ ޭ‬ ‫ދުރުން ދިވެހި ސިފައިންގެ އޮ ި‬ ‫ބއްޖެއެވެ‪.‬‬ ‫ހުއްދަ ލި ި‬ ‫ބޑުވުން‬ ‫ތރޭގައިވެސް ވަރަށް ހާސްކަމާއި ކަން ޮ‬ ‫ކޮންމެއަކަސް އަޅުގަޑުމެން ގ‪ .‬ފިތުރޯނުވިލާއަށް ދިޔައިރު‪ ،‬އެގޭ ެ‬ ‫ށ‬ ‫އ ް‬ ‫ބރު އިންތިހާ ަ‬ ‫އޅެފާނެކަމުގެ ި‬ ‫ލގެ އެކިތަންތަނުގައި ފިލައިގެން ު‬ ‫އޮތެވެ‪ .‬އިންޑިއާ ސިފައިން އައުމާއެކު‪ ،‬ޓެރަރިސްޓުން މިހާރު މާ ޭ‬ ‫ބޑުވެފައެވެ‪.‬‬ ‫އޮތ ޮ‬ ‫ބލައިލުމަށްފަހު ދެން ދިޔައ ގ‪ .‬ގްރޭވިލާ އަށެވެ‪.‬‬ ‫ކށްފައި ހާލު އަޙުވާލު ަ‬ ‫ބއްދަލު ޮ‬ ‫އެގެއަށްވެދެ‪ ،‬މަންމައާ ަ‬ ‫އ‬ ‫ވހު އޮތ މުޅިންވެސް ވާހަކަ އޮޅުންފިލުވުމާއި‪ ،‬ވާހަކަ ދެއްކުމާއި ކަންތައްތައް ވެގެން މިއުޅޭގޮތެ ް‬ ‫ދން އެ ދު ަ‬ ‫ބން ެ‬ ‫އާދެ‪ ،‬އެހިސާ ު‬ ‫ބރު ހޯދުމެވެ‪.‬‬ ‫ސާފު ނުވެގެން ޚަ ަ‬ ‫އަޅުގަޑުގެ‬ ‫ރަޙުމަތްތެރިއެއް‪،‬‬

‫އޮފހުގެ‬

‫ޓެކްނޝަނެއްގެ‬

‫އ‬ ‫މަޤާމުގަ ި‬

‫ޓެރަރިސްޓުންގެ‬

‫ކުޑައިރުއްސުރެ‬ ‫އެކުވެރިއެއް‬

‫ވަރަށް‬

‫ކަމުގައިވާ‪،‬‬

‫ހުންނެވި‪،‬‬

‫ވަޒަނަކުން‪،‬‬

‫ގާތް‪،‬‬

‫އަޚް‬

‫ދ‬ ‫އަ ި‬

‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ‬

‫އިސްމާއލް‬

‫އަޅުގަޑުމެނާއި‬

‫ގ‬ ‫ޢާއިލާ ެ‬ ‫އަޑުގެ‬

‫ޙަލމުވެސް‪،‬‬ ‫ބދަށް‬ ‫އަ ަ‬

‫ބދުގެ‬ ‫އަ ަ‬

‫ބއްޖެއެވެ‪ .‬އިސްމާއލް އަށް ސުވަރުގޭގެ‬ ‫ވަކިވެވަޑައިގެންފިކަމުގެ ޔަގންކަންވެސް ލި ި‬ ‫ދާއިމ ނިއުމަތް މިންވަރު ކުރައްވާށިއެވެ‪ .‬އާމން!‬

‫ށ‬ ‫ގޑިއިރަށްފަހު‪ ،‬އަޅުގަޑު އޮފހަ ް‬ ‫ބރުވެރި ސައުވހަކަށް ަ‬ ‫އާދެ އެ ި‬ ‫ނިކުންނަން‬

‫ފށައިފމެވެ‪.‬‬ ‫ަ‬

‫ވެހިކަލެއްގައެވެ‪ .‬ގެއަށް‬

‫ނމަވެސް‬ ‫ަ‬ ‫އަންނަނވެސް‬

‫މިހާރު‬

‫ސިފައިންގެ ވެހިކަލެއްގައެވެ‪.‬‬

‫އެދުވަސްކޮޅަށް ދެއްވި ސެކިޔުރިޓއެއް ހެންނެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫އޮފހަށް‬

‫ދަނ‪،‬‬

‫ސިފައިންގެ‬ ‫އަޅުގަޑަށް ހވަނ‪،‬‬

‫އެއ‬

‫އަޅުގަޑަށް ދައުލަތުން‬

‫‪102‬‬

‫ކޮންމެއަކަސް‪،‬‬ ‫އަޅުގަޑަށް‬

‫ޙާދިސާ‬

‫ދިމާވި‬

‫‪3‬‬

‫މި‬

‫ބރުގައި‬ ‫ނޮވެމް ަ‬

‫ދަންނަވާލެވުނއެވެ‪.‬‬

‫ދ‬ ‫އ ި‬ ‫ޓެރަރިސްޓުން އަޅުގަޑު ހޯދަން އުޅެންޖެހުނު ގޮތާއި‪ަ ،‬‬ ‫އ‬ ‫ގތާ ި‬ ‫އެމހުނަށް އަޅުގަޑު އެދުވަހު ފެނުނުނަމަ ވާނެ ޮ‬ ‫ބނުމެއް ނޫނެވެ‪ .‬އެ ދުވަސް‬ ‫ދޭތެރޭ މިހާރު ވިސްނާކަށް ޭ‬ ‫މާޒވެ ދިޔައއެވެ‪.‬‬ ‫ކ‬ ‫މިއަދު އަޅުގަޑު މި ފޮތުގައި މިވާހަ ަ‬ ‫ލިޔުމުގެ‬

‫މިވާހަކަ‬

‫އިތުރަށް‬

‫ނ‬ ‫އެހެންގޮތަކު ް‬

‫ޝާއިއުކޮށްފައެއް ނުވާނެއެވެ‪ .‬އަދި އެއްވެސް އެހެން‬ ‫ފަރާތަކުން‪ ،‬އަޅުގަޑާ ސުވާލު ކޮށް‪ ،‬އެއްވެސް އެއްޗެއް‬ ‫އަހައިލައިފައެއްވެސް‬

‫އަދި‬

‫ނެތެވެ‪.‬‬

‫ގ‬ ‫ޓެރަރިސްޓުން ެ‬

‫ނ‬ ‫ކ ް‬ ‫ތަޙުޤޤުތައް ހިގަމުން ދިޔަ އިރު‪ ،‬މިވާހަކަ ދެކެވުނު ަ‬ ‫އެނގެއެވެ‪.‬‬ ‫ތ‬ ‫މއަދާއި ހަމައަށް އަޅުގަޑަށް ހުރެވުނތ މާ ް‬ ‫ﷲ ގެ އިރާދަފުޅުން އެއްވެސްކަހަލަ ނުރައްކަލަކާ ކުރިމަތިނުވެ‪ި ،‬‬ ‫ބފުޅަށް ޙަމްދާއި ޝުކުރު ކުރަމެވެ‪.‬‬ ‫ﷲ ގެ ކި ަ‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑު‪ ،‬ޖައްވުން ގެއްލިގެން އޭރު އަތޮޅުތެރޭގެ ރައްޔިތުންނާއި އަދި މާލޭގެވެސް ވަރަށް ގިނަ‬ ‫ބ ހާސްކަމުގައެވެ‪.‬‬ ‫ބރެއް ނުލި ި‬ ‫ބއިކަމެއް ނޭގި‪ ،‬އެއްވެސް ޚަ ަ‬ ‫ކމެއް‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ ވެރިން ކޮ ަ‬ ‫ބޔަކު ތިބ‪ ،‬މި ވަނ ކިހިނެއް ަ‬ ‫ަ‬ ‫ޔމު ދިވެހި‬ ‫ބދުލްޤައް ޫ‬ ‫ވހިރާއްޖޭގެ ރައސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާ އަލްއުސްތާޒު މައުމޫން ޢަ ު‬ ‫ޖެހިގެންއައި ދުވަހު‪ ،‬ދި ެ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރުމަށްފަހު‪ ،‬ރޭޑިއޯގެ އާދައިގެ ޕްރޮގްރާމް ތަކައިގެން ކުރިއަށް‬ ‫ބއް ރޭޑިއޯއިން ް‬ ‫ބ ކުރައްވާ ދެއްވި ޚިތާ ެ‬ ‫ގައުމާ މުޚާތަ ު‬ ‫ދާންފެށއެވެ‪.‬‬ ‫ބޔާނުގެ‬ ‫ބއިވެރިވި މހުންގެ ތަޙުޤޤުގައި އެމހުން ދފައިވާ ަ‬ ‫މިއ‪ ،‬ޢުދުވާނ ޙަމަލާއާ ގުޅިގެން‪ ،‬އެކަމުގައި ަ‬ ‫ބރު‬ ‫ސޮފުޙާއެކެވެ‪ .‬އަޅުގަޑުގެ ނަން ހިމެނިފައިވާތ މި ލިޔުން މުހިންމު ކަމަށް ފެނިގެން މިތަނުގައި ޝާއިޢު ކުރއެވެ‪ 3 .‬ނޮވެމް ަ‬ ‫‪ 1988‬އަޅުގަޑަށް ފެނުނުގޮތް މި ދަންނަވައިލއެވެ‪.‬‬ ‫_______________________________________‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪103‬‬

‫މޑިއާ ޕްރޮޑަކްޝަން ސެންޓަރ ތަކުގެ ފެށުން‬ ‫ނ މުޙަންމަދު‬ ‫އޑުގެ ފަރާތުން‪ ،‬އަޅުގަޑާއި އަދި ޓެކްނިކަލް ޑިޕާރޓްމެންޓު ް‬ ‫‪ 1993‬ގައި‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ ަ‬ ‫ޙާޝިމްއާއި ދެމހުން އައްޑު އަތޮޅުގައި‪ ،‬ޓްރޭނިންގ ޕްރޮގްރާމެއް ހިންގމެވެ‪ .‬އައްޑުއަތޮޅުގައިވަނ‪ ،‬މޑިއާ ޕްރޮޑކްޝަން‬ ‫އއްގައި ސެންޓަރެއް ގާއިމް ކޮށްފައެވެ‪ .‬އެތަނުގައި މަސައްކަތް‬ ‫ސެންޓަރގެ ނަމުގައި‪ ،‬ކުރގެ އަތޮޅުގެ ހުރި ޢިމާރާތުގެ ކޮޓަރި ެ‬ ‫ކުރަނ‪ ،‬ހަމަ އެންމެ މުއައްޒަފެކެވެ‪ .‬އަލްފާޟިލް ޢަލ ފާއިޒެވެ‪.‬‬ ‫މ ސ‪.‬އަތޮޅު މޑިއާ ސެންޓަރ ގެ މުއައްޒަފުންގެ‬ ‫ޑން ނިންމެވ‪ ،‬ފުރަތަ ަ‬ ‫އެހެންކަމުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަ ު‬ ‫ޔކު އެސެންޓަރުގައި އުފައްދަން‬ ‫ބ ަ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ އަކ ކޮންއެއްޗެއްކަން ދަންނަ ަ‬ ‫ގތުން ރޭޑިއޯ ް‬ ‫ތލެއްވުމަށެވެ‪ .‬އެ ޮ‬ ‫ދަތިކަން ނައް ާ‬ ‫ނކުދިން ހޯދއެވެ‪ .‬އަޅުގަޑު ރޭޑިއޯ ޕްރޮގްރާމިންގ އެންޑް‬ ‫ބއިވެރިވާ ެ‬ ‫ަ‬ ‫ޖެހެއެވެ‪ .‬މުޅިއަތޮޅަށް އިއުލާންކޮށްގެން ކޯހުގައި‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ގެ‬ ‫ޓރޭނިންގ ކުރިއަށް ގެންދިޔައިރު‪ ،‬ހާޝިމް ކުރިއަށް ގެންގޮސްދެއްވ‪ް ،‬‬ ‫ގތުން‪ް ،‬‬ ‫ބހޭ ޮ‬ ‫މެނޭޖްމަންޓާއި ެ‬ ‫ޓެކްނިކަލް ޓްރޭނިންގ އެވެ‪.‬‬ ‫އެއްމަސް ދުވަހުގެ އެ ޓްރޭނިންގ ގައި‪ ،‬ދެ ޖިންސުން ‪ 12‬ވަރަކަށް ޕްރޮޑިއުސަރުން ތައްޔާރު ކުރެވުނެވެ‪.‬‬ ‫ގެސްޓް ސްޕކަރެއްގެ ގޮތުގައި އަލްފާޟިލް ޙުސެން މުޙައްމަދު ވެސް އެއްދުވަހުގެ ސެޝަނެއް ނަންގަވައިދެއްވިއެވެ‪.‬‬

‫ކޯހުގެ ބައިވެރިންނާއެކު ރަރއސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާ‬

‫އދި ރޭޑިއޯ‬ ‫ލތެއްކަމާ‪ ،‬ރޭޑިއޯގެ ފައިދާއާއި ގެއްލުން ަ‬ ‫ކޯހުގެ މޮޑިޔުލްގެ ތެރޭގައި ރޭޑިއޯއަކ ކޮންކަހަލަ ވަޞ ަ‬ ‫ފޯރމެޓްސްއާއި ރޭޑިއޯ ޑްރާމާ ކިޔަވައިދެވުނެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪104‬‬ ‫ކޯހުގެ ކިޔަވައިދިނުން ނުނިމިގެން އުޅެނިކޮށް‪ ،‬ރައސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާ އައްޑުއަށް ކުރެއްވި ދަތުރުފުޅެއްގައި‪،‬‬ ‫އ‬ ‫ލއްވުމަށް ކޯސްހިންގާ ތަނަށް ޒިޔާރަތް ކުރެއްވިއެވެ‪ .‬އަދި އެކުދިންނާއެކު‪ ،‬ފޮޓޯސެޝަންއެއްގަ ި‬ ‫ބއްދަލު ކޮށް ެ‬ ‫ކޯހުގެ ކުދިންނާ ަ‬ ‫ބއިވެރިވެ ވަޑައިގަތެވެ‪.‬‬ ‫ަ‬ ‫ކރިއެރުމެއް‬ ‫ދވަސްތަކެއް ވަންދެން އިތުރު ު‬ ‫ބއްވި ޓްރޭނިންގ ނިމި‪ު ،‬‬ ‫އައްޑުއަތޮޅުގެ މޑިއާ ސެންޓަރުގައި ޭ‬ ‫ބއްލެވުމުގެ‬ ‫ޟލް ޢަލ ފާއިޒުގެ ެ‬ ‫ހނގަމުން ދިޔައެވެ‪ .‬ކުރިންވެސް އެ ސެންޓަރާއި ޙަވާލުވެ ހުންނެވި‪ ،‬އަލްފާ ި‬ ‫ބ އެތަން ި‬ ‫ނުލި ި‬ ‫ދަށުންނެވެ‪ .‬ޓްރޭން ކުރެވުނު އެއްވެސް ކުއްޖަކަށް އެތަނުންވެސް އަދި ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުންވެސް ވަޒފާއެއް ހަމަޖެހުނުކަމެއް‬ ‫ގއެވެ‪.‬‬ ‫އަޅުގަނޑަކަށް ދަންނަވާކަށް ނޭ ެ‬ ‫އނެއްކާވެސް‬ ‫އައްޑުއަތޮޅުގައި މޑިއާ ސެންޓަރ އަޕްގްރޭޑްކުރުމުގެ ވާހަކަ މެދުކެނޑިފައި އޮތުމަށްފަހު‪ަ ،‬‬ ‫ބއެއް އަތޮޅުތަކުގައި އެމަސައްކަތް ކުރިއަށް‬ ‫‪ 1995‬ގައި "އެޓޮލް މޑިއާ ޕްރޮޑަކްޝަން ސެންޓަރ" ގެ ނަމުގައި އިތުރު ަ‬ ‫ބރާއި މައުލޫމާތު‬ ‫ގެންދިއުމަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުން ނިންމެވިއެވެ‪ .‬އެ މޑިއާ ޕްރޮޑަކްޝަން ސެންޓަރުތަކަކ އަތޮޅުތަކުގެ ޚަ ަ‬ ‫ވހާވެސް ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ޕްރޮގްރާމުތަކުގައި ހިމަނައި‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑަކ ހުރިހާ ދިވެހިންގެ އަޑެއްގެ‬ ‫ސއްކަތެކެވެ‪.‬‬ ‫ގޮތުގައި ހެދުމަށް ފެށިފައިވާ މަ ަ‬

‫ޕްރޮގްރާމް ސެކްޝަން ހަކުރާ ފެއާގައި‬ ‫ބދަލު ކޮށްގެން‪،‬‬ ‫ހ‪ .‬ހަކުރާގެ (ފަހުން ހަކުރާ ފެއަރ) ތެރެއަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ރެކޯރޑިންގ ސްޓޫޑިއޯ ަ‬ ‫އެތަނުގައިވެސް އަޅުގަޑުމެން‪ ،‬ދުވަސްކޮޅަކު މަސައްކަތް ކުރމެވެ‪ .‬ރެކޯރޑް ކުރުމުގެ އިތުރަށް‪ ،‬އެޑްމިނިސްޓްރޭޓިވް މަސައްކަތް‬ ‫ތަކެއްވެސް އެތަނުގައި ހިންގެވިއެވެ‪.‬‬

‫ޕްރޮޑިއުސަރ ހަފްޒާ އަލ މެހެމާނަކާއެކު‬

‫ޕްރޮޑިޔުސަރ ނަޖްމާ ޙުސޭން އާއި ޙުސެން މުޙަންމަދު‬

‫ހަކުރާފެއަރ ގައި ތައްޔާރު ކުރެވުނު ސްޓޫޑިއޯ ތައްޔާރު ކުރެވިފައިހުރ‪ ،‬ސައުންޑް ޕްރޫފް ކުރަންވެގެން‬ ‫ބރުން ފަރުދާ ދަމައިގެންނެވެ‪ .‬ފުދޭވަރަކަށް ރަނގަޅެވެ‪ .‬ދުވަސްތަކެއް ވަންދެން‬ ‫އެތެރޭގައި ގޯނި ޖަހައި‪ ،‬އޭގެ ޭ‬ ‫ގެންގުޅެވުނެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫ނ‬ ‫އެތަ ް‬

‫‪105‬‬

‫‪ 25‬އަހަރުގެ ޚިދުމަތުގެ އިނާމު‬

‫______________________________‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪106‬‬

‫އަޅުގަޑު ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑާއި ވަކިވުން‬ ‫ބބަކ‪1995 ،‬‬ ‫ބދަލުކޮށްލާށެވެ‪ .‬ސަ ަ‬ ‫ބ ަ‬ ‫ބން އަޅުގަޑު ލިޔަމުން މިގެނައި ވާހަކަ ޖެހެނ މިޞްރާ ު‬ ‫މިހާހިސާ ު‬ ‫ބންނެވެ‪.‬‬ ‫ބ ު‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ދާއިރާއާވެސް ދުރަށްދިއުމުގެ ސަ ަ‬ ‫ް‬ ‫ވަނައަހަރު‪ ،‬އަޅުގަޑު ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑާއި ވަކިވެ‪ ،‬އަދި‬ ‫ބން‪ ،‬އަޅުގަޑު ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ ވަޒފާއިންވަކިވެ‪ ،‬މަސްވެރިކަން‬ ‫ބ ު‬ ‫މަސައްކަތުގެ މާހައުލުން ދިމާވި ކަންތައްތަކެއްގެ ސަ ަ‬ ‫ނލް ޕްރައިވެޓް‬ ‫ނ އިންޓަރނޭޝަ ަ‬ ‫ޏއް ކަމުގައިވާ "ޕޭން އޯޝަ ް‬ ‫ތަރައްޤކުރުމަށް މަސައްކަތް ކުރަމުންދިޔަ އަމިއްލަ ކުންފުން ެ‬ ‫ބދަލުވއެވެ‪.‬‬ ‫ބނުން ވުމުން‪ ،‬އެކުންފުނގެ އެވަޒފާއަކަށް ަ‬ ‫ލިމިޓެޑް" ކިޔާ ކުންފުންޏަކަށް‪ ،‬އަޅުގަޑުގެ ޚިދުމަތް ޭ‬ ‫ނވެ‪ .‬ނަމަވެސް އެދުވަސްވަރު ކަންތައްތައް‬ ‫އަޅުގަޑު ރޭޑިއޯއާއި ވަކިވ‪ ،‬އެއްގޮތަކަށްވެސް ވަކިވާ ހިތަކުންނޫ ެ‬ ‫ބރުވއެވެ‪.‬‬ ‫ޖ ޫ‬ ‫ތއް ނެތިގެން އެހެން ހަދަން މަ ު‬ ‫ދިމާވަމުން ދިޔަގޮތުން‪ ،‬އެނޫންގޮ ެ‬

‫ނ‬ ‫ބ ު‬ ‫ބއިނަލް އަޤުވާމ އިދާރާއަކުން އަޅުގަޑަށް ޚާއްޞަ ދަރަޖައެއްވެސް ލި ު‬ ‫އާދެ‪ 1995 ،‬ވަނަ އަހަރަކ‪ަ ،‬‬ ‫ބތަކާއި ދޭތެރޭ ލިޔާ މިކަހަލަ ފޮތެއްގައި‪،‬‬ ‫އަހަރެކެވެ‪ .‬އަޅުގަޑުގެ ރޭޑިއޯގެ ތަޖުރި ާ‬ ‫ވާނެކަމެއް ނޫންކަމަށް ފެންނާތ އެވާހަކަ ލިޔެލއެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫ނ‬ ‫އެކަން ފާހަގަކޮށްނުލައި ދިއުމަކ‪ ،‬ކޮށްގެ ް‬

‫‪107‬‬ ‫ބޔަގްރޮފިކަލް އިންސްޓިޓިޔުޓްގެ ފަރާތުން އަޅުގަޑަށް ފޮނުއްވާފައިވާ ސެޓްފިކެޓެއްގެ‬ ‫މިއ‪ ،‬އެމެރިކަން ަ‬ ‫އ‬ ‫ބރަކާއި‪ެ ،‬‬ ‫ވހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގެ އަހުލުވެރިން އަޅުގަޑަށް ކުރެއްވި އިތު ާ‬ ‫ފޮޓޯއެކެވެ‪ .‬މިފަދަ ސެޓްފިކެޓެއް އަޅުގަޑަށް މިލިބުނ‪ ،‬ދި ެ‬ ‫ބޑުކަމުން ކަން‪ ،‬މިއަދުވެސް އަޅުގަޑު ހަނދާން ކުރަމެވެ‪.‬‬ ‫ބއްގެ ޮ‬ ‫އަހުލުވެރިން އަޅުގަޑަށް ދެއްވި ތަރުޙ ެ‬ ‫ބދުއްރަޙުމާނު‪ ،‬އަޅުގަޑަށް‬ ‫އަޅުގަޑު ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑާއި ވަކިވުމުން‪ ،‬ހއ‪ .‬އުތމު‪ ،‬އަލްއަޚް އާދަމް ޢަ ު‬ ‫ވސް މިއަދު އެ ސިޓި އަޅުގަޑު‬ ‫ބއްވ ސިއްރުކޮށްފައެވެ‪ .‬ނަމަ ެ‬ ‫ސިޓއެއް ފޮނުއްވިއެވެ‪ .‬މިއަދާއި ހަމައަށްވެސް އެ ސިޓ އަޅުގަޑު ޭ‬ ‫ގ‬ ‫ބބަކ‪ ،‬އެމަނިކުފާނު ެ‬ ‫ބދުއްރަޙުމާނުގެ އަރިހުން މަޢާފަށް އެދެމުންނެވެ‪ .‬ސަ ަ‬ ‫މިތަނުގައި މި ޝާއިޢު ކުރަނ‪ ،‬އަލްފާޟިލް އާދަމް ޢަ ު‬ ‫އ‬ ‫ބ އަޅުގަޑާ ި‬ ‫ބއްވުނތއެވެ‪ .‬އާދަމް ެ‬ ‫އ ޭ‬ ‫މނޭތ‪ ،‬މިހާގިނަދުވަހު ފޮރުވާފަ ި‬ ‫ފަންނ މަސައްކަތެއް އަޅުގަޑުގެ އަމިއްލަ ކަންތައްތަކެއް ހި ެ‬ ‫މނުން ޝުކުރުވެރި ވަމެވެ‪.‬‬ ‫ދޭތެރޭ ތިޔަ ފާޅުކުރެއްވި ޝަޢޫރުތަކަށް ހިތުގެ އެންމެ ފުން ި‬

‫ޚަބަރު ލިބުމުން މިވާހަކަ ދެން‪ ،‬ޅެމެއް ލިޔެލަން ހިތަށް އެރިއޭ‬ ‫އަބަދު އެއަޑެއް އިވޭ އެ ބަދުރުގެ އަޑާ‪ ،‬އަޑުވަކިވި ވާހަކަޔޭ‬ ‫ކަނޑާ މަސްވެރިއަކާ ވަކިވުން‪ ،‬ދަނޑާ ދަނޑުވެރިއަކާ ވަކިވުން‬ ‫ޔ‬ ‫އަޑާ ބަދުރާއިވެސް ވަކިވުން ވަރަށް އެއްފަދަ ކަމަށް ބެލެ ޭ‬ ‫އ‬ ‫އަށާވސް އަހަރު މުއްދަތުގައި ކުރެއްވެވި ބުރަ މަސައްކަތްތަ ް‬ ‫ވަށައިގެންވާ ދިވެހި އުންމަތް ޝުކުރު ކުރަމުން ހަދާންކުރެޔޭ‬

‫ތަފާތު އެތައް ޕްރޮގްރާމެއް އުފައްދަވަމުން ކުޅުއްވަވަމުން‬ ‫ނަފާ ވާނޭގޮތުން ގެންދެވި ހަނދާން ހިތަކުން ނުވެސް ފިލަޔޭ‬ ‫"ޚިޔާލ ފޮނި ފޮލާ" ކައްކާ ދެމހުންކުރެ މަޖާ "ހނާ"‬ ‫ނިޔާއަށް ބޯލަނބާ ދިއުމުން ލިބުނު ފަޅުކަން ހަނދާންވެ ދެޔޭ‬ ‫ހިތަށް ފިނިކަން ލިބޭނޭހެން ގެނެސްދިން "ބާއްޖަވެރި ހެނދުނެއް"‬ ‫މިތަންވަޅު ހިތި ހިތާމައިގާ ރޮމުން އެކަނިން ކަރުނަ އަޅަޔޭ‬ ‫ކުޅުއްވާ ރޯލު ޤާބިލްކަން "މުހަންމާ ބޭގެ ޢަބުދު‬ ‫އުޅުއްވާ‬

‫ޢާފިޔާ އާއެކު‪ ،‬ޑްރާމާއިން‬

‫ވަކިން ހޮވެޔޭ‬

‫ރ‬ ‫ތ ާ‬ ‫އަޑުން އެކިއެކި މުނާސަބަތާ ގުޅޭހެން އަޑު ދުރަށް ފަ ު‬ ‫ދަނޑުން ކުޅިވަރު ރިލޭކޮށްދޭ އަޑެއް ތިޔަފަދަ ނުވެސް އިވެޔޭ‬ ‫މިއަދު ދުނިޔޭގެ ފެންވަރުގައި ލިޔާ ލިސްޓެއްގެ ނަންބަރުގައި‬ ‫މިއަދު ފަޚްރާއެކ ގުނަމުން ޔަގނުން ބަދުރު ނަން‬

‫ލިޔެޔޭ‬

‫ނުހަނު ގާތް ހޮޔޮ އަޚުންނާ އަދި އެހާ އެކުވެރިވި އުޚްތުންނާ‬ ‫ނުހަނު ކަޅު ދެއްޔަކުން މިބަދަލު ލިޔަން ޞަފުޙާ ތަކެއް އެދެޔޭ‬ ‫އަޑުގެ އަޑަކ ބަދުރު ކަމުގައި ޤަބޫލުކުރާ ދިވެހި ފަރުދުން‬ ‫އަޑުގެ މުސްތަޤުބަލާ މެދުގައި ޚިޔާލާ އަދި ފިކުރު‬

‫ކުރެޔޭ‬

‫"އަޑަށް" އަލިކުރި "ބަދުރު" ތިޔަ އޮއްސުނަސް އަތްތައް މިހިނދު އުފުލާ‬ ‫އަޑަށް އާ ހަނދުވަރެއް ބަދުރުގެ ލިބުން އެދެމުން ދުޢާ ކުރެޔޭ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪108‬‬ ‫އަޅުގަޑު ރޭޑިއޯއާ ދުވަހަކުވެސް ވަކިވާނެކަމަށް ހިތަށްވެސް ނާރައެވެ‪ .‬ނަމަވެސް‪" ،‬ތަދުބރުގެ ކުރިމަތގައި‬ ‫ތޤުދރުގައި ވާގޮތަށް‪ ،‬އަޅުގަޑު ރޭޑިއޯއާއި ވަކިވާން ޖެހުނއެވެ‪.‬‬ ‫ބނުމާ އެއްގޮތަށް‪ަ ،‬‬ ‫ބނާ ު‬ ‫ލއޭ" ު‬ ‫ތަޤުދރު ހުންނަނ ހނލަހނ ަ‬ ‫މނުވ‪ ،‬ދުނިޔޭގެ އެއްވެސް ކަމެއް‬ ‫ރނަމަވެސް‪ ،‬ތަޤުދރުގައި ކަނޑައެޅިފައިވާ ގޮތެއްގެ މަތިން ެ‬ ‫ކިތަންމެ ވަރަކަށް ތަދުބރު ކު ި‬ ‫ނުހިގާނެއެވެ‪.‬‬

‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަނޑު ގެ ތަޖުރިބާތައް ލިޔަމުންދާ ތަނެއްގައި‪ ،‬އެތަނާއި ދުރުގައި‬ ‫އުޅުނު ދުވަސްތަކުގެ ވާހަކަ ގެންނާކަށް ނުޖެހެއެވެ‪ .‬ނަމަވެސް‪ ،‬ޕްރައިވެޓް ސެކްޓަރގައި ދުވަސްކޮޅެއް ހޭދަ ކުރުމަށްފަހު‬ ‫އަނެއްކާވެސް‪ ،‬ރޭޑިއޯގެ ޚިދުމަތަށް އަންނަން ދިމާވިގޮތް ދަންނަވާލެވޭނ‪،‬‬ ‫އެވާހަކަވެސް ކުރުކޮށް ނަމަވެސް ދަންނަވާލައިގެންނެވެ‪.‬‬ ‫އ‬ ‫ނނާކަށް ނުޖެހުނެވެ‪ .‬އަޅުގަޑުގެ ރަޙުމަތްތެރިއެ ް‬ ‫ހށް ހު ް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުން ވަކިވެގެން މާގިނަދުވަހު ހު ަ‬ ‫ގ އަމިއްލަ އޮފހުން އަޅުގަޑަށް‬ ‫ތ ކުރައްވަމުން ގެންދެވި‪ ،‬އޭނާ ެ‬ ‫ކަމަށްވާ އަލްފާޟިލް މައިޒާން ހަސަންމަނިކު‪ ،‬އޭނާ މަސައްކަ ް‬ ‫ވަޒފާއެއް ހަމަޖައްސަވައި ދެއްވައިފިއެވެ‪.‬‬ ‫ޙަސަން އާއި އަޅުގަޑަކ‪ ،‬ވަރަށް އެކުގައި އުޅެމުންއައި ދެމހުންކަމުން‪ ،‬އަޅުގަޑު ރޭޑިއޯއާއި ވަކިވާން ދިމާވި‬ ‫ފޟިލް މައިޒާން ޙަސަން މަނިކެވެ‪ .‬ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑު މަސައްކަތް‬ ‫ބކަލަކ‪ ،‬އަލް ާ‬ ‫ބތައް އެންމެ ރަގަޅަށް އެނގިލައްވާނެ އެއް ޭ‬ ‫ބ ު‬ ‫ސަ ަ‬ ‫ބރުން އަޅުގަޑާއި އެންމެ ގާތްކޮށް މަސައްކަތް ކުރެއްވވެސް ޙަސަންއެވެ‪.‬‬ ‫ކުރިދުވަސްވަރު‪ ،‬ސެކްޓަރުން ޭ‬

‫ޕޭން‪-‬އޯޝަން އިންޓަރނޭޝަލް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑް‬ ‫މނިކުގެ އޮފހުގައި މަސައްކަތް ކުރަމުންދާތާ ދުވަސްކޮޅެއް ވތަނާ‪ ،‬އެއްދުވަހު‬ ‫އަލްފާޟިލް މައިޒާން ހަސަން ަ‬ ‫ށ އެދިލައްވާތ‪،‬‬ ‫އދަލު ކޮށްލެއްވުމަ ް‬ ‫ބ ް‬ ‫ބނުއްވ‪ ،‬އަލްފާޟިލް ސިއްކަ އަޙުމަދު އިސްމާޢލް މަނިކު އަޅުގަޑާއި ަ‬ ‫ހަސަން އަޅުގަޑުގާތު ު‬ ‫އވާނެ ކަމުގައެވެ‪.‬‬ ‫މިރޭ "އެސްޖެހި ގެލެރ" އަށް ދުރުވުމަށް ސިއްކައަށް ނަންގަނެފަ ި‬ ‫ށ ދެއްވަން‬ ‫ބދުރަ ް‬ ‫ބނުންވެލައްވަނ‪ ،‬ސިއްކަގެ ކުންފުނގެ ވަޒފާއެއް ަ‬ ‫ބއްދަލު ކުރައްވަން ޭ‬ ‫ބދުރާ ަ‬ ‫ސިއްކަ ަ‬ ‫އސެވިއެވެ‪ .‬އަޅުގަޑު ނަންގަތ‬ ‫ބނުންތޯ ހަސަން އެ ް‬ ‫ބނުންތޯއާއި އެވަޒފާ ޭ‬ ‫ބއްދަލުކުރަން އަޅުގަޑު ޭ‬ ‫ކަމަށާއި‪ ،‬ސިއްކައާއި ަ‬ ‫ނ‬ ‫އނގޭނ‪ ،‬ވަޒފާގައި ކުރަންޖެހޭ ެ‬ ‫މށާއި‪ ،‬ވަޒފާއަށް ދާން ެ‬ ‫ބޑު ގޯހެއް ނުވާނެކަ ަ‬ ‫ކން މާ ޮ‬ ‫ބއްދަލުކޮށް ވާހަކަ ދައްކާލުމަ ު‬ ‫ަ‬ ‫މަސައްކަތެއް އެގިގެން ކަމުގައެވެ‪.‬‬ ‫ށ‬ ‫ރއަށް އަލަ ް‬ ‫ނލް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑް އަކ‪ ،‬ވިޔަފާރގެ ތެ ެ‬ ‫ނ އިންޓަރނޭޝަ ަ‬ ‫އޭނާގެ ކުންފުނި‪ ،‬ޕޭން‪-‬އޯޝަ ް‬ ‫ނޏެކެވެ‪ .‬އަޅުގަޑު މިކަހަލަ ވިޔަފާރި ކުންފުންޏެއްގައި ކުރާނ ކޮންކަމެއްތޯ ޚުދު އަޅުގަޑުވެސް‬ ‫ފ ް‬ ‫ނިކުންނަމުންދާ ޒުވާން ކުން ު‬ ‫ހިތާހިތާ ސުވާލު އުފެދުނެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪109‬‬ ‫ބއްދަލުކުރެއްވ ސިއްކަ އަޙުމަދު އިސްމާޢލް‬ ‫އަޅުގަޑާއި ަ‬

‫އެރޭ‪ ،‬ހެންވޭރު "އެސްޖެހި ގެލެރ" ގައި‪،‬‬ ‫މަނިކެވެ‪.‬‬

‫ނން ގަޞްދުކުރަނ‪" ،‬މަލްޓި‪-‬ޑޭ ފިޝިންގ" ރާއްޖެއަށް ތަޢާރަފު ކުރުމާއެކު‪،‬‬ ‫ކންފު ި‬ ‫ބނުއްވ‪ ،‬އޭނާގެ ު‬ ‫އޭނާ ު‬ ‫މަސްވެރިކަމުގެ ތެރެއަށް ވަނުމަށެވެ‪.‬‬ ‫އ‬ ‫ކޮންމެއަކަސް އަނެއްދުވަހު ހެނދުނު އަޅުގަނޑު ޕޭން‪-‬އޯޝަންގައި މަސައްކަތް ކުރަން ފަށައިފމެވެ‪ .‬އެތަނުގަ ި‬ ‫ނ‬ ‫ބރާހމް މުޙަންމަދު ޞާލިޙު އެވެ‪ .‬އެމަނިކުފާނަކ‪ 2018 ،‬ވަ ަ‬ ‫މާގިނަ މުއައްޒަފުންނެއް ނޫޅެއެވެ‪ .‬މެނޭޖަރަކ‪ ،‬އަލްފާޟިލް އި ް‬ ‫ވހިރާއްޖޭގެ އިއްޒަތްތެރި ރައސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާ އެވެ‪ .‬ސެކްރެޓަރއެއްގެ ދައުރު‬ ‫ނ ފެށިގެން ދި ެ‬ ‫އ ް‬ ‫އަހަރުގެ ނޮވެންބަރ ‪ި 17‬‬ ‫ފޟިލް މުޙަންމަދު ޝަރފާއި‬ ‫ބލަހައްޓަވަނ‪ ،‬އަލް ާ‬ ‫ބއި ަ‬ ‫ބދުﷲ އަޚުތަރުއެވެ‪ .‬އަދި ފައިނޭންސް ަ‬ ‫ޢ ު‬ ‫އަދާކުރައްވަނ‪ ،‬އަލްފާޟިލް ަ‬ ‫އަލްފާޟިލް މުޙަންމަދު ރާމިޒް އެވެ‪ .‬މިހައިމަދު މުއައްޒަފުންކޮޅެކެވެ‪.‬‬ ‫އަޅުގަނޑުގެ މަސައްކަތަކ‪ ،‬ދިވެހި މަސްވެރިކަމަށް މުޅިން އާކަމެއް ކަމުގައިވާ މަލްޓިޑޭ ފިޝިންގ ރާއްޖެއަށް‬ ‫ބރު‬ ‫ބލް ޙަސަން ޞާ ި‬ ‫ތައާރަފު ކުރުމެވެ‪ .‬މިމަސައްކަތުގައި އަޅުގަޑު އުޅެނިކޮށް‪ ،‬އޭރުގެ މިނިސްޓަރ އޮފް ފިޝަރޒް އޮނަރަ ަ‬ ‫ށ‬ ‫ބދުރަ ް‬ ‫ތނުގައި ަ‬ ‫ބނުންނަމަ‪ ،‬އެ ަ‬ ‫ތރޭގައި ވިދާޅުވ‪ ،‬ސަރުކާރުގެ މަސްވެރިކުންފުނި މިފްކޯއަށް ދާން ޭ‬ ‫ފޯނުން ކުރެވުނު މުޢާމަލާތެއްގެ ެ‬ ‫ބވެ‪.‬‬ ‫ޖާގައެއް އޮތްވާހަކައެވެ‪ .‬އޭރު މިފްކޯގެ މެނޭޖަރަކ‪ ،‬އަލްފާޟިލް މުޙަމްމަދު ޝަކ ެ‬ ‫ޕޭން‪-‬އޯޝަންގެ‬

‫ބޑު‬ ‫މިހާ ޮ‬

‫ޕރޮޖެކްޓަކާއި‬ ‫ް‬

‫ހަވާލުވެހުރެފައި‬

‫ހަމަކުއްލިއަކަށް‬

‫އމަކ‬ ‫އެހެންދި ު‬

‫ރަގަޅު‬

‫ބދަލުވުމުގެ ޚިޔާލެއް ނުގެންގުޅޭ ކަމަށެވެ‪.‬‬ ‫ތކަށް ަ‬ ‫ކަމެއްނޫންކަމަށް ފެންނާތ‪ ،‬އަޅުގަޑުދެންނެވ އަދި މިވަގުތު އެހެން ާ‬ ‫ޓޑޭ ފިޝިންގ އުޅަނދު‪" ،‬ޕޭން ‪ "503‬އަކ‪ ،‬މހަކުއަތުން އޭގެ ހަލް‬ ‫ޕޭން‪-‬އޯޝަންގެ ފުރަތަމަ މަލް ި‬ ‫އ‬ ‫ދކެވެ‪ .‬އިންޓރިއަރ ޑިޒައިންގެ މަސައްކަތް ކުރިއަށް ގެންދިޔައ‪ ،‬ރ‪ .‬އަލިފުށގައެވެ‪ .‬އަލިފުށގަ ި‬ ‫ދފައިވާ އުޅަނ ެ‬ ‫ގަނެގެން‪ ،‬އުފައް ާ‬ ‫މި މަސައްކަތް ކުރަމުން ދިޔައިރު‪ ،‬ހަމަ އެރަށުގައި‪ ،‬ސަރުކާރުގެ ފަރާތުން‪" ،‬މޯލްޑިވްސް އިންޑަސްޓްރިއަލް ފިޝަރޒް ކޮމްޕެނ"‬ ‫ވއްކުމުގެ މަޝްރޫޢެއްވެސް ހިނގަމުންދެއެވެ‪ .‬އެތަނުގެ އިސް‬ ‫ފންވަރަށް މަސްދޯނި ބަނދެ‪ި ،‬‬ ‫މިފްކޯގެ ފަރާތުން‪ ،‬ޒަމާނ ެ‬ ‫އޙުމަދު ވަޖހެވެ‪.‬‬ ‫ނވަލް އާރކިޓެކްޓް އަލްފާޟިލް ަ‬ ‫މާވަޑިއަކަށް އުޅުއްވަނ‪ ،‬މާލޭގައި އެވަގުތު ހުންނެވި ހަމައެކަނި ޭ‬ ‫ޕޭން‪-‬އޯޝަންގެ މަސްދޯނި އެއ‪ ،‬ބަނދެ ނިންމާފައިވާ ހަލް އެކެވެ‪ .‬ރ‪ .‬އަތޮޅު ކޮންމެވެސް ރަށކުން‪ ،‬އެ ހަލް‬ ‫ބލެނިވެރިކަމުގެ ދަށަށެވެ‪.‬‬ ‫އވެ‪ .‬އަލްފާޟިލް އަޙުމަދު ވަޖހުގެ ެ‬ ‫ގނެގެން‪ ،‬ރ‪ .‬އަލިފުއްޓަށް ގެންދިޔައ ެ‬ ‫ބއްލަވައި ަ‬ ‫ޕޭން‪-‬އޯޝަނަށް ަ‬ ‫ރށް‬ ‫ފޝިންގ) އަށް ކަމުދާ ފެންވަ ަ‬ ‫ލޓި‪-‬ޑޭ ި‬ ‫ކށް‪ ،‬މަސްދޯނގެ އިންޓރިއަރ ޒަމާނ ފެންވަރަށް (މަ ް‬ ‫އަލިފުށގައި ދުވަސްތަކެއް ހޭދަ ޮ‬ ‫ބނުމުގެ ޚިޔާލު ކުންފުނިން‬ ‫ހެދުމަށްފަހު‪ ،‬ކެޔޮޅަކާ ޙަވާލުކޮށް‪ ،‬މަސްވެރިކަމަށް ދޫކޮށްލއެވެ‪ 2 .‬ވަނަ އަދި ‪ 3‬ވަނަ ދޯންޏެއް ަ‬ ‫ގެންގުޅުއްވިއެވެ‪ .‬ނަމަވެސް ‪ 2‬ވަނަ ދޯންޏާއި ‪ 3‬ވަނަ ދޯނި ފަރުމާކޮށް ބަނ ސްރލަންކާގެ "ނލް މެރިން" ގައެވެ‪.‬‬ ‫ނ މަހަށް ދުއްވަ ދުއްވާ ހުއްޓާ‪ ،‬ކުއްލިއަކަށް އަލްފާޞިލް ސިއްކަ އަޙުމަދު‬ ‫ތިން ދޯންޏަށް ފަޅުވެރިންލައިގެ ް‬ ‫ބޑު އާލާސްކަންފުޅެއްގައި ސްރ ލަންކާގައި ގިނަދުވަސްތަކެއް ހޭދަކުރަންވަން ޖެހިވަޑައިގަތެވެ‪ .‬އަދި‬ ‫އިސްމާއިލް މަނިކު ވަރަށް ޮ‬ ‫ފަރުވާ ހޯއްދެވުމަށް އިންޑިއާއަށް ވެސް ވަޑައިގަތެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪110‬‬ ‫ބށެވެ‪.‬‬ ‫ބ ަ‬ ‫ބޑު އެއްސަ ަ‬ ‫ނގެ މަސްވެރި ޕްރޮޖެކްޓް ހުއްޓާލަން މެދުވެރިވި އެންމެ ޮ‬ ‫މިކަން މެދުވެރިވ‪ ،‬ޕޭން‪-‬އޯޝަ ް‬ ‫ބނުއްވިއެވެ‪ .‬އަދި‬ ‫ށ ސިއްކަ އަޅުގަޑުގާތުގައި ު‬ ‫ކރިއަށް ނުގެންދެވޭނެކަމަ ް‬ ‫ބން ޕްރޮޖެކްޓް ު‬ ‫މިހާ ހިސާ ު‬ ‫ބޔަކަށް ވިއްކަވައިލެއްވ ކަމަށް ލަފާކުރެވެއެވެ‪.‬‬ ‫ބޑުކަންނެލގެ މަސްވެރިކަން ކުރާ ަ‬ ‫ޕްރޮޖެކްޓްގައި ގެންގުޅުނު ތިން އުޅަނދު‪ޮ ،‬‬ ‫ނވެގެން‪ ،‬ދުވަސްކޮޅަކުން ޕޭން‪-‬އޯޝަންއާއި‬ ‫ބން އަޅުގަޑުވެސް އިތުރަށް އެކުންފުނގައި ނުހުންނާ ް‬ ‫އެހިސާ ު‬ ‫ވަކިވއެވެ‪.‬‬ ‫ބފުޅުންގެ ތެރެއިން‪،‬‬ ‫މިއަދުވެސް‪ ،‬ޕޭން‪-‬އޯޝަންގައި އެންމެ އިސްކޮށް އަޅުގަޑުމެން ގޮވައިގެން އުޅުއްވި ޭ‬ ‫އަލްފާޟިލް‬

‫ސިއްކަ‬

‫ޝުކުރުވެރިވަމެވެ‪.‬‬

‫އަޙުމަދު‬ ‫އެއ‪،‬‬

‫އިސްމާއލް‬

‫ވިޔަފާރި‬

‫މަނިކަށާއި‪،‬‬

‫ކުންފުންޏަކުން‪،‬‬

‫އަލްފާޟިލް‬

‫ވހިރާއްޖެއަށް‬ ‫ދި ެ‬

‫ބރާހިމް‬ ‫އި ް‬ ‫މުޅިން‬

‫މދު‬ ‫މުޙަން ަ‬

‫އާ‪،‬‬

‫ޞާލިޙް‬

‫ހމަސްވެރިން‬ ‫ދިވެ ި‬

‫އަށް‬

‫އަޅުގަޑު‬

‫އެއްގޮތަކަށްވެސް‬

‫ވތެއްގެ މަސްވެރިކަމަކަށް އިންވެސްޓް ކުރައްވައިގެން‪ ،‬އަޅުގަޑުކަހަލަ މަސްވެރިކަމާ ބރައްޓެހި މހަކު‬ ‫ބ ަ‬ ‫ފަރިތަވެފައިނުވާ ާ‬ ‫ބ‬ ‫ބތަކެއް ލިބި‪ ،‬ރާއްޖޭގެ ހާދަ ހިސާ ު‬ ‫ބން‪ ،‬އަޅުގަޑަށް ގިނަ ތަޖުރި ާ‬ ‫ބ ު‬ ‫ގޮވައިގެން‪ ،‬މިމަސައްކަތް ކުރެއްވތއެވެ‪ .‬އެކަމުގެ ސަ ަ‬ ‫ބނެވެ‪.‬‬ ‫ލ ު‬ ‫ބ ި‬ ‫ބދަހިވުމުގެ ނަސ ު‬ ‫ވސް ގުޅުން ަ‬ ‫ރންނާ އަދި އެމހުންގެ ޢާއިލާތަކާ ެ‬ ‫ބކަށް ދަތުރުކޮށް‪ ،‬މަސްވެ ި‬ ‫ހިސާ ަ‬

‫މޯލްޑިވްސް އިންޑަސްޓްރިއަލް ފިޝަރޒް ކޯރޕަރޭޝަން (މިފްކޯ)‬ ‫ޕޭން‪-‬އޯޝަން ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑްގެ ވަޒފާއިން ވަކި ވުމަށްފަހު‪ ،‬އަޅުގަޑު ދިވެހިރާއްޖޭގެ މަޝްހޫރު މަސްވެރި‬ ‫ކުންފުނި ކަމަށްވާ‪ ،‬މޯލްޑިވްސް ފިޝަރޒް ކޯޕަރޭޝަނާއި ގުޅުނމެވެ‪ .‬އެ ކޯރޕަރޭޝަންގެ އެސިސްޓެންޓް މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރ‬ ‫އެއްގެ މަޤާމުގައި‪ ،‬ގއ‪ .‬ކޫއްޑޫ ފިޝަރޒް ކޮމްޕްލެކްސް ގައި ‪ 2004‬ވަނަ އަހަރުގެ ނިމުމަކާއި ހަމައަށް ހުރމެވެ‪.‬‬ ‫މިފްކޯގެ ވަޒފާއެއްގައި ރަސްމގޮތުން މަސައްކަތްކުރަން ފެއްޓ‪ ،‬މިފްކޯގެ އޭރުގެ ތިން ސައިޓް ކަމުގައިވާ‪،‬‬ ‫އ ކ‪ .‬ކަނޑުއޮތްގިރގައި ހުރި‬ ‫ދގައި ހުރި މަސްފިނިކުރާ ފެކްޓަރ އާ ި‬ ‫ނންގ ފެކްޓަރ އާއި ލ‪ .‬މާން ު‬ ‫ޅ‪.‬ފެލިވަރުގައި ހުންނަ ކޭ ި‬ ‫ގ‬ ‫ކާރުޚާނާގައި ތަމްރންތަކެއް ހޯދުމަށްފަހު‪ ،‬ގއ‪ .‬ކޫއްޑޫ ފިޝަރޒް ކޮމްޕްލެކްސްގައި ހުރި އެސިސްޓެންޓް ޖެނެރަލް މެނޭޖެރެއް ެ‬ ‫މަޤާމުގައެވެ‪.‬‬ ‫މާލަހެއްނުވެ އަޅުގަޑު ކޫއްޑޫއަށް ފޮނުއްވައިފިއެވެ‪ .‬ކޫއްޑޫގެ ޖެނެރަލް މެނޭޖަރެއް ކަމުގައި ހުންނެވ‪،‬‬ ‫ބފުޅެކެވެ‪.‬‬ ‫ބފުޅެކެވެ‪ .‬އާދެ މަޝްހޫރު މުޙަންމަދު "ދދ" އެވެ‪ .‬އެއ‪ ،‬އައްޑޫ ޭ‬ ‫ބކާރު އެއް ޭ‬ ‫ރ ާ‬ ‫މިފްކޯގައި ހުންނެވި އެންމެ ތަޖު ި‬ ‫ތކުގެ ފައިދާ‬ ‫ބ ަ‬ ‫ނ ތަޖުރި ާ‬ ‫ބ ު‬ ‫ނން އަޅުގަޑަށް ލި ު‬ ‫ކޫއްޑޫގައި އަޅުގަޑު މަސައްކަތް ކުރަމުން ދިޔައިރު‪ ،‬ޕޭން‪-‬އޯޝަ ު‬ ‫ބޑު‬ ‫ބރުމާއި އެހތެރިކަމަކ‪ ،‬ހަމަ އެއް ަ‬ ‫ބމުންދިޔަ އެއް ާ‬ ‫ބޑަށް ކުރެވުނެވެ‪ .‬ކޫއްޑޫގައި‪ ،‬ދދގެ ފަރާތްޕުޅުން އަޅުގަޑަށް ލި ެ‬ ‫ބރަށް ޮ‬ ‫ަ‬ ‫ބރުލުމެކެވެ‪.‬‬ ‫ބނެކަހަލަ އެކުވެރިކަމަކާއި‪ ،‬އެހތެރިކަމަކާއި އެއް ާ‬ ‫ތން ލި ޭ‬ ‫ބއެއްގެ ފަރާ ު‬ ‫ބ ެ‬ ‫ބފާ ޭ‬ ‫އެއް ަ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪111‬‬

‫ރައސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާ އަލްއުސްތާޒް މައުމޫން ޢަބުދުލްގައްޔޫމް ފެލިވަރު މަސްފެކްޓަރއަށް‬ ‫ކުރެއްވި ރަސްމ ޒިޔާރަތެއްގެ ތެރެއިން‬

‫އަޅުގަޑާއި ހަވާލު ކުރެއްވ‪ ،‬ކޫއްޑޫގެ ދެ ޑިޕާރޓްމަންޓްއެކެވެ‪ .‬އެއ‪ ،‬ހިޔުމަން ރިސޯސަސް ޑިޕާރޓްމަންޓާއި‪،‬‬ ‫ޑިޕާރޓްމަންޓް އޮފް ފައިނޭންސް އެވެ‪.‬‬ ‫އަޅުގަޑަކ‪ ،‬މި ދާއިރާއަށް މުޅިން އަލަށް އައިސްއުޅޭ މހަކަށް ވާތ‪ ،‬ދދގެ އަރިހުގައި‪ ،‬ދދި ވަޑައިގަންނަވާ‬ ‫އވެ‪ .‬ކޫއްޑޫގެ އެކިއެކި ޑިޕާރޓްމަންޓް ތަކާއި‪ ،‬އެ ޑިޕާރޓްމަންޓް‬ ‫ހަމަ ކޮންމެ ތަނަކަށް އަޅުގަޑު ގޮވައިގެންނޫނ‪ ،‬ވަޑައެއް ނުގަނެ ެ‬ ‫ބއިވެރި ކުރައްވައެވެ‪ .‬ރަސްމ މަސައްކަތެއްގައި‬ ‫ބދުވެސް ަ‬ ‫ބއްދަލު ކުރައްވާއިރު‪ ،‬އަޅުގަޑު އަ ަ‬ ‫ތަކުގެ މުއައްޒަފުންނާއި ަ‬ ‫އެހެންރަށަކަށް ވަޑައިގަންނަވަން ޖެހިވަޑައިގަތަސް އަޅުގަޑުނުލާ ދދ ވަޑައެއްނުގަންނަވާނެއެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪112‬‬ ‫އައު ވަޒފާއަށް ތައާރަފު ވުމަށް ދުވަސްކޮޅެއް ވިއެވެ‪ .‬ދެން އަޅުގަޑުގެ ވަޒފާގެމަސައްކަތަށް އަޅުގަޑު‬

‫ރޝަމް ޢަބުދުއްރަޝދާ ފާތުމަތު ޢަލި މަނިކު އަޅުގަނޑާއެކު މިފްކޯގައި‬

‫ބފުޅެއް) ގެ ގޮތުގައެވެ‪.‬‬ ‫ދޫކޮށްލައްވައިފިއެވެ‪ .‬ދެން ދދ ހުންނެވ އަޅުގަޑުގެ މެންޓޯރ (އިރުޝާދާއި ލަފާދެއްވާ ޭ‬ ‫ގއ‪ .‬ކޫއްޑޫގައި އަޅުގަޑު ވަޒފާ އަދާކުރިއިރު ގއ‪ .‬އަދި ގދ‪ .‬ގެ ވަރަށްގިނަ ރަށްރަށަށް ޒިޔާރަތްކޮށް‪،‬‬ ‫ބނެވެ‪.‬‬ ‫ބ ލި ު‬ ‫ހކަ ދައްކާލާ އުޅުމުގެ ނަޞ ު‬ ‫ބއްދަލުކޮށް ވާ ަ‬ ‫މަސްވެރިންނާ އަދި އެހެނިހެން ރައްޔިތުންނާވެސް ަ‬ ‫ބޓް" ގެ ޙާދިސާ ހިނގވެސް‬ ‫ބޑު ހިތާމަވެރި ޙާދިސާއެއް ކަމަށްވާ‪" ،‬އެނަމާ ޯ‬ ‫އެދުވަސްވަރު ހިނގި ވަރަށް ޮ‬ ‫ބރު ކޫއްޑޫއަށް ވަރަށް‬ ‫އަޅުގަޑު ކޫއްޑޫގެ އެސިސްޓެންޓް ޖެނެރަލް މެނޭޖަރަކަށް ހުއްޓައެވެ‪ .‬އެ ޙާދިސާ ހިނގައިގެން އުޅޭ ޚަ ަ‬ ‫ބށް އަޅުގަޑުމެން‬ ‫ގން އުޅޭ ހިސާ ަ‬ ‫ޔރުކޮށްގެން‪ ،‬އެހާދިސާ ހިނގައި ެ‬ ‫ބޓެއް ތައް ާ‬ ‫ބއްޖެއެވެ‪ .‬ހަމައެރޭ އެ ވަގުތުން‪ ،‬މަސް ޯ‬ ‫އަވަހަށް ލި ި‬ ‫ދިޔައމެވެ‪.‬‬ ‫ކޫއްޑޫގައި ވަޒފާ އަދާކުރަމުން ދިޔަ ދުވަސްކޮޅަކވެސް‪ ،‬ވަރަށް އުފާވެރި މަޖާ ދުވަސްކޮޅެކެވެ‪ .‬އެތަނުގެ‬ ‫މުއައްޒަފުންނާ ދޭތެރޭ އުފެދުނު ގުޅުމަކވެސް‪ ،‬ވަރަށް ހިތްހަމަޖެހޭ ގުޅުމެކެވެ‪.‬‬ ‫ބއެއް މުއައްޒަފުން‬ ‫ބއެވެ‪ަ .‬‬ ‫ކޫއްޑޫ ފިޝަރޒް ކޮމްޕްލެކްސްގައި ވަޒފާ އަދާކުރާ ވަރަށްގިނަ މުއައްޒަފުން ތި ެ‬ ‫އ‬ ‫ނގެ ރެކްރިއޭޝަން ކަންތައްތަ ް‬ ‫ތނުގައެވެ‪ .‬އެ މުއައްޒަފު ް‬ ‫ތބޭނ ަ‬ ‫ށ ދިޔަނަމަވެސް‪ ،‬ގިނަ މުއައްޒަފުން ި‬ ‫ބންދުގައި ރަށަ ް‬ ‫ހަފްތާގެ ަ‬ ‫ބލުގައެވެ‪.‬‬ ‫ބލަހައްޓާ މހެއްގެ ހައިސިއްޔަތުން‪ ،‬އެޅިފައިއޮންނަނ އަޅުގަޑުގެ ޮ‬ ‫ބލެހެއްޓުން‪ ،‬އެޑްމިން ދާއިރާ ަ‬ ‫ެ‬ ‫ބއެއް‬ ‫އރާގެ ަ‬ ‫އޒަފުންގެ މުނިފޫހިފިލުވުމުގެ ދާ ި‬ ‫ކޫއްޑުގައި ވަޒފާއަދާކުރަމުންގެންދާތާ މާގިނަދުވަހެއްނުވެ‪ ،‬މުއަ ް‬ ‫މައްސަލަތައް އަޅުގަޑަށް ފާހަގަ ކުރެވެންފަށައިފިއެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪113‬‬ ‫ބވަނ‪ ،‬ކޫއްޑޫގެ އެއްކޮޅުގައި ރަނގަޅުފެންވަރަކަށް ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ ކުދިކުދި‬ ‫ޑިޕާރޓްމަންޓްތަކުގެ ވެރިން ތިއް ަ‬ ‫ރއެވެ‪.‬‬ ‫ބަނގަލޯ ވައްތަރުގެ ‪ 3‬ކޮޓަރގެ ގެތަކެއްގައެވެ‪ .‬ކޮންމެ އެޗް‪.‬އޯ‪.‬ޑ އަކަށް މިކަހަލަ ބަނގަލޯއެއް ހު ެ‬

‫ޢަލ ޚާލިދު‪ ،‬އަޅުގަނޑު‪ ،‬އިސްމާއިލް އަދި​ި​ި ޙާމިދު‬

‫ތކެއްގައެވެ‪.‬‬ ‫ބލޮކް ަ‬ ‫ބއްގައި ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ އެކޮމޮޑޭޝަން ް‬ ‫ތބެނ‪ ،‬ރަށުގެ އެހެންހިސާ ެ‬ ‫ސްޓާފުންގެ ގިނަމހުން ި‬ ‫ޓއް އެޅުމުގެ ޚިޔާލު އަޅުގަޑުގެ‬ ‫ކ ެ‬ ‫ނޓަން ޯ‬ ‫ބޑްމި ް‬ ‫ބމުގައި‪ެ ،‬‬ ‫ތ ހުސް ި‬ ‫ކތަކުގެ މެދުގައި އޮ ް‬ ‫ބލޮ ް‬ ‫ސްޓާފުން ދިރިއުޅޭ އެކޮމޮޑޭޝަން ް‬ ‫ޖއެވެ‪ .‬އެ ހުއްދައިގެ ދަށުން‪،‬‬ ‫ބއް ެ‬ ‫ފށުމުން‪ ،‬ހެޑްއޮފހުގައި ދަންނަވައިގެން ކޯޓް އެޅުމުގެ ހުއްދަ ލި ި‬ ‫ބރެން ެ‬ ‫ބލުތެރޭގައި އެ ު‬ ‫ޮ‬ ‫ޓ‬ ‫ވސް މާލެއިން ގެނުވައިގެން ކޯ ް‬ ‫ބޅަ‪ ،‬އަދި ކޯޓްގެ ދާގަޑުތައް ެ‬ ‫އ ޯ‬ ‫ބނުންވާ ރެކެޓާ ި‬ ‫ޖެހިޖެހިގެން ދެކޯޓް އަޅައިފމެވެ‪ .‬އަދި ދެކޯޓަށް ޭ‬ ‫ނިންމާލައިފމެވެ‪.‬‬ ‫ބޑްމިންޓަން ކުޅެން ދެކޯޓް އަޅާ ފުރިހަމަ ކުރެވުމާއެކު‪ ،‬އަޅުގަޑުމެން ސނިއަރ‬ ‫ސްޓާފް ކޯޓަރގައި އެމހުން ެ‬ ‫ބރުން އެކުވެރި‬ ‫ނ މަސައްކަތުގެ ޭ‬ ‫ފ ް‬ ‫ސޓާފުންނާއި ސނިއަރ ސްޓާ ު‬ ‫ް‬ ‫ސްޓާފްވެސް އެ ކޯޓްތަކުގައި ކުޅެން ފަށައިފމެވެ‪ .‬ޖޫނިއަރ‬ ‫ބލު ކުރާތއެވެ‪.‬‬ ‫މާހައުލެއްގައި ވަގުތުކޮޅެއް ހޭދަ ކުރަންޖެހޭނެ ކަމަށް އަޅުގަޑު ގަ ޫ‬ ‫ބފުޅުންގެ‬ ‫ނވި އެޗް‪.‬އޯ‪.‬ޑ‪ .‬އިންނަށްޓަކައި‪ ،‬އެ ޭ‬ ‫މި ދެ ކޯޓް އެޅުމުގެ ކުރިން‪ ،‬ކޫއްޑޫގައި އޮންނަނ ކުރިން ދެން ެ‬ ‫އތަނަކަށް ނާދެވެއެވެ‪.‬‬ ‫ސަރަހައްދުގައި އަޅާފައިއޮންނަ އެންމެ ކޯޓެކެވެ‪ .‬ސްޓާފުންނަކަށް ެ‬ ‫ކޫއްޑޫ ފިޝަރޒް ކޮމްޕްލެކްސްގައި އަޅުގަޑުގެ ދިރިއުޅުން ކުރިއަށްދާ ދިއުމުގެ ތެރެއިން‪ ،‬ދޭތެރެ ދޭތެރެއިން‬ ‫އވެރިވުމަށް މާލެއަށް އާދެވެއެވެ‪.‬‬ ‫ބ ި‬ ‫ގވާ އެކިއެކި ކޯސްތަކުގައި ަ‬ ‫ނ ހިން ަ‬ ‫ލސާތަކަށާއި‪ ،‬ހެޑްއޮފހު ް‬ ‫ބއްވާ އެކިއެކި ޖަ ް‬ ‫މާލޭގައި ާ‬ ‫ބކާރުންގެ ލަފައާއި‬ ‫މިފްކޯގައި އަޅުގަނޑު މަސައްކަތް ކުރަމުން ގެންދިޔައިރު އެތަނުގައި މަސައްކަތް ކުރައްވަމުން ގެންދަވާ ތަޖުރި ާ‬ ‫ބފުޅަކ‪،‬‬ ‫ބނުމެވެ‪ .‬އެއް ޭ‬ ‫ނވެސް ޭ‬ ‫ކށްލަ ް‬ ‫ބފުޅުން ފާހަގަ ޮ‬ ‫ބއެއް ޭ‬ ‫ނ ަ‬ ‫ތ ް‬ ‫ބމުން ދިޔައެވެ‪ .‬މިގޮ ު‬ ‫ބޑަށް ލި ެ‬ ‫އިރުޝާދު އަޅުގަޑަށް ވަރަށް ޮ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪114‬‬ ‫މ‬ ‫ނ އާއި ރޝަ ް‬ ‫ދ އަދި ފާތު ް‬ ‫މިފްކޯގެ މެނޭޖިންގަ ޑިރެކްޓަރ އާތިފް ޝުކޫރެވެ‪ .‬ހަމައެފަދައިން‪ ،‬ޢާދިލް ސަލމް‪ ،‬ޢަލ ޚާލި ު‬ ‫ނނެވެ‪.‬‬ ‫ބފުޅު ް‬ ‫ބނު ޭ‬ ‫ތޕުޅުން ގިނަގުނަ ފިލާވަޅުތަކެއް ލި ު‬ ‫ބފުޅުންގެ ފަރާ ް‬ ‫ބފުޅުންކަމަށް ވެފައި‪ ،‬އެ ޭ‬ ‫އަކވެސް ވަރަށް ގާތް ޭ‬ ‫މިފްކޯގެ ވަޒފާއަށް އަޅުގަޑު ދިޔައ‪ 2002 ،‬ވަނައަހަރުއެވެ‪.‬‬

‫ބރު މަހު‪،‬‬ ‫‪ 2004‬ވަނައަހަރުގެ ސެޕްޓެމް ަ‬

‫ބއިވެރިވުމަށް މިފްކޯގެ ފަރާތުން ފޮނުއްވިއެވެ‪ .‬އެކޯހަކ‪" ،‬ހިޔުމަން ރިސޯސަސް‬ ‫އަޅުގަޑު ތައިލޭންޑްގައި އޮތް ކޯހެއްގައި ަ‬ ‫ޑިވަލޮޕްމަންޓް ސްކިލްސް ފޯރ ފަންކްޝަނިންގ މެނޭޖަރޒް" އަށް ސެޕްޓެމްބަރ ‪ 09‬ން ‪ 17‬އަށް ހިންގި ކޯހެކެވެ‪.‬‬

‫ތައިލޭންޑްގައި އޮތް ކޯހުގެ ބައިވެރިންނާއި އިންސްޓްރަކްޓަރުންނާއެކު‪ .‬ކޮޅަށް ކަނާއަތުން ‪ 3‬ވަނައަށް އަޅުގަނޑު‬

‫ގ މެއިލްއެއް‬ ‫ބރާހިމް ޢާތިފް ެ‬ ‫މނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރ އި ް‬ ‫މިކޯހުގައި ތައިލޭންޑްގައި އުޅެނިކޮށް‪ ،‬މިފްކޯގެ ެ‬ ‫އ އޮންނަނ‪-:‬‬ ‫ބނެވެ‪ .‬މެއިލްގަ ި‬ ‫އަޅުގަނޑަށް ލި ު‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪115‬‬

‫ނ‬ ‫އންފޮމޭޝަ ް‬ ‫ދން‪ި .‬‬ ‫ބރި ނުދިއުން އެ ެ‬ ‫ށ އެ ު‬ ‫ކށް‪ ،‬ކޫއްޑޫއަ ް‬ ‫ބއްދަލު ނު ޮ‬ ‫"ކޯސް ނިމިގެން މާލެއައިސް‪ަ ،‬‬ ‫ކވެ‪.‬‬ ‫ބރާތެ ެ‬ ‫ބދުރު ގެއްލެނ ހެން‪ ".‬މިކަހަލަ ޢި ާ‬ ‫ބ ހޯއްދަވާ‪ .‬ހވަނ‪ ،‬އަހަރުމެނަށް ަ‬ ‫ބދުރު އެ ަ‬ ‫މިނިސްޓަރ ަ‬ ‫ފ‬ ‫ނވެ‪ .‬ޢާތި ު‬ ‫މެއިލް ކިޔާލުމަށްފަހު‪ ،‬އަޅުގަޑުގެ ސިނކުޑިއަށް މި މެސެޖް‪ ،‬މާނަކުރާނެ އެއްވެސް ގޮތެއް ނޭގު ެ‬ ‫ބއްދަލުކުރމާ‪ ،‬މި ވެގެންއުޅޭ ގޮތެއް އެގޭނެތާއެވެ‪.‬‬ ‫ރއެވެ‪ .‬ކޯރސްވެސް ނިމެނއެވެ‪ .‬މާލެ ގޮސް ަ‬ ‫އަށް ފޯނު ކުރަންވެސް ހިތަށްއެ ި‬ ‫ކޯރސް ނިމިގެން މާގިންދުވަހެއްނުވެ‪ ،‬އަޅުގަޑު މާލެ އަތުވެއްޖައމެވެ‪ .‬އަދި އަނެއްދުވަހު‪ ،‬މިފްކޯގެ‬ ‫ބއްދަލުކުރމެވެ‪.‬‬ ‫ހެޑްއޮފހަށް ގޮސް‪ ،‬މެނޭޖިންގ ޑައިރެކްޓަރ ޢާތިފް ޝުކޫރާއި ަ‬ ‫ށ ފޮނުވުމަށް‬ ‫ބދުރު އިންފޮރމޭޝަން މިނިސްޓްރއަ ް‬ ‫ދނު ‪ 10.00‬ޖަހާއިރަށް ަ‬ ‫ބނުއްވ‪ ،‬މާދަމާ ހެނ ު‬ ‫ޢާތިފު ު‬ ‫ބއްދަލު ކުރާށޭއެވެ‪.‬‬ ‫ނސްޓަރާ ަ‬ ‫މ ި‬ ‫އންފޮރމޭޝަން އަށް ގޮސް‪ި ،‬‬ ‫އެތަނުން އެދިވަޑައިގެންފައި އޮތމާ‪ ،‬މާދަމާ މިނިސްޓްރ އޮފް ި‬ ‫އ‬ ‫ގތަކުން ކަމަށެވެ‪ .‬މިނިސްޓްރން ނިމިގެން އަންނަންވާނެ އިނގޭ ޭ‬ ‫އަދި ދެން ތިމަންނަމެން ކުރިއަށްދާނ‪ ،‬ތިޔަ މޓިންގއިން ނިމޭ ޮ‬ ‫ބނުއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫ު‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪116‬‬ ‫ލއްވާކަމުގެ ޝައްކެއް އަޅުގަޑަށް ވިއެވެ‪.‬‬ ‫ކޮންމެވެސް ވަރަކަށް ވެގެންމިއުޅެނ ކއްކަން ޢާތިފަށް އެގި ަ‬ ‫ނަމަވެސް އިތުރު ސުވާލެއް ނުކުރަމެވެ‪.‬‬ ‫އަނެއްދުވަހު ހެނދުނު ‪ 10.30‬ވއިރު އަޅުގަޑު ހުރ މިނިސްޓްރ އޮފް އިންފޮރމޭޝަން އެންޑް އާރޓްސް‬ ‫ގައެވެ‪ .‬މާލަހެއްނުވެ‪ ،‬މިނިސްޓަރގެ ކޮޓަރިކޮޅަށް އައުމަށް ސެކްރެޓަރއަކު އަޅުގަޑަށް އިޝާރާތް ކުރައްވައިފިއެވެ‪.‬‬ ‫ބދުﷲ އެވެ‪ .‬އަޅުގަޑު މިނިސްޓަރގެ ކޮޓަރިކޮޅަށް‬ ‫އިންފޮރމޭޝަން މިނިސްޓަރަކ އަލްފާޟިލް ޢަހުމަދު ޢަ ު‬ ‫ލ މައިޒާން އަޙުމަދު މަނިކުވެސް އިންނެވިއެވެ‪.‬‬ ‫ވަންއިރު‪ ،‬އެތަނުގައި އަލްފާޟި ް‬ ‫އޅުންފިލުވާލުމަށްފަހު‪ ،‬ސދާ ޕޮއިންޓަށް މިނިސްޓަރ ވަޑައިގެންފިއެވެ‪.‬‬ ‫ސަލާންގަލާންކޮށް‪ ،‬ޙާލުއަހުވާލު ޮ‬ ‫ބދުރަށް‬ ‫" ަ‬

‫މިދަންނަވާލ‪،‬‬

‫ނއްކާވެސް‬ ‫އަ ެ‬

‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑު‬

‫ބދުރާ‬ ‫ަ‬

‫ޙަވާލު‬

‫ކުރަންވެގެން‪،‬‬

‫އެވާހަކަ‬

‫ދައްކާލަންކަމަށް‪ ".‬މިނިސްޓަރ ވިދާޅުވިއެވެ‪.‬‬ ‫ބރާ "އަޑަށް" އަޅުގަޑު ދާއިރު އެތަން‬ ‫އ ު‬ ‫އވެސް ނޭގުނެވެ‪ .‬އަނެއްކާ ަ‬ ‫އަޅުގަޑަށް ދަންނަވާނެ އެއްޗެ ް‬ ‫ޝން މިނިސްޓަރ މިދައްކަވަނ‪،‬‬ ‫ހނެއްވެސް އަޅުގަޑަކަށް ނޭގެއެވެ‪ .‬އެހެންނަމަވެސް‪ ،‬އިންފޮރމޭ ަ‬ ‫އޮންނާނެގޮތެއްވެސް‪ ،‬އުޅޭނެ މ ު‬ ‫ބހޭ ވާހަކައެވެ‪ .‬އެއ‪ ،‬އަޅުގަޑުގެ މުޅި ހަޔާތުގެ މަސައްކަތެވެ‪ .‬ކުރަމުންއައި އުންމދު‬ ‫ބރާ ރޭޑިއޯގެ ޚިދުމަތަށް އައުމާ ެ‬ ‫އަޅުގަޑު އަނ ު‬ ‫ބލު ނުކުރާ ހަޤޤަތެވެ‪.‬‬ ‫ތަކެވެ‪ .‬ދުވަހަކުވެސް ވާނެކަމަށް ސިކުޑި ޤަ ޫ‬ ‫ހމަޖެހިފައި‬ ‫މަޤާމުން އަމިއްލައަށް އިސްތިޢުފާދފައިގޮސް‪ ،‬އެހެން މަޤާމެއްގައި ނުލާހިކު އުފަލުގައި ދިރިއުޅުން ަ‬ ‫އޖޭގެ އަޑުގައި ކުރިން އަޅުގަޑު އަދާކުރިމަޤާމު‪ ،‬ޑިރެކްޓަރ ޖެނެރަލެއްގެ މަޤާމާއި ހަވާލުވުމަށް‪،‬‬ ‫ބރާ ދިވެހިރާ ް‬ ‫ނ އަ ު‬ ‫ހުއްޓާ‪ ،‬އަލު ް‬ ‫ސަރުކާރުން އަޅުގަނޑު ގާތުގައި އެދިވަޑައިގަތއެވެ‪.‬‬ ‫ތޤުދރު ރާވާރޭވުންތަކުގެ ކުޑަވެސްހަޤޤަތެއް‪ ،‬ނޭގޭނެއެވެ‪.‬‬ ‫ގަނޑުވެފައި ކުޑައިރުކޮޅަކު އިދެވުނު ކަންނޭގެއެވެ‪ަ .‬‬ ‫އުފާވެސް ވިއެވެ‪ .‬ދެރަވެސް ވިއެވެ‪.‬‬ ‫އިރުކޮޅަކު އިނުމަށްފަހު‪ ،‬އަޅުގަނޑަށް ދެންނެވުނ‪" ،‬އަޅުގަނޑު އަނެއްކާ އަޑަށް ދާންވތޯއެވެ؟"‬ ‫ބރާހިމް މަނިކެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑުގެ‬ ‫ބލޫ އި ް‬ ‫މރު ު‬ ‫ލފާޟިލް ސަ ަ‬ ‫ބލަހައްޓަވަނ‪ ،‬އަ ް‬ ‫އަޑުގެ ހުރިހާކަމެއް އޭރު ަ‬ ‫ބއިވެރިޔާއެވެ‪.‬‬ ‫ބއްޖެވެރި ހެނދުނެއްގެ ަ‬ ‫އެކުވެރިޔާ އެވެ‪ާ .‬‬ ‫ބރާހިމް މަނިކު ގެ‬ ‫ބއިތޯއެވެ؟" މި ސުވާލު އަޅުގަނޑު ކުރާކަށްވެސް ނުޖެހެއެވެ‪ .‬އި ު‬ ‫ބރާހިމް މަނިކު ކޮ ަ‬ ‫"އި ް‬ ‫ބދުﷲ އެވެ‪.‬‬ ‫ފޟިލް އަޙުމަދު ޢަ ު‬ ‫ބދަލުގައި މިއަދު އެމަޤާމުގައި މި އިންނެވ‪ ،‬މިނިސްޓަރ އަލް ާ‬ ‫ަ‬ ‫ބޑަކަށް އެ މައުޟޫޢަކަށް‬ ‫ރއްވއެވެ!" މާ ޮ‬ ‫ބދަލު ކު ެ‬ ‫މނިސްޓްރ އަކަށް ަ‬ ‫ބރާހިމް މަނިކު އެހެން ި‬ ‫"އި ު‬ ‫ބނަނ‪ ،‬ކކޭ ހެއްޔެވެ؟" މިނިސްޓަރ އެއްސެވިއެވެ‪.‬‬ ‫އޅުމަށް ު‬ ‫ބދުރު މިހުށަ ެ‬ ‫ނުގެންދަވައެވެ‪ަ " .‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪117‬‬ ‫ބނުމެވެ!" އަޅުގަޑު ދެންނެވމެވެ‪.‬‬ ‫"އަޅުގަނޑު ވިސްނާލަން ވަގުތުކޮޅެއް ޭ‬ ‫ބއް ދޭންވާނެއެވެ!" މިނިސްޓަރ ވިދާޅުވިއެވެ‪.‬‬ ‫"މާ ލަސްނުކޮށް ޖަވާ ެ‬ ‫ގ‬ ‫މކަންތަކު ެ‬ ‫ބއިންނަވައެވެ‪ި .‬‬ ‫ބނުއްވާ އެ ަ‬ ‫އަޅުގަނޑު ކައިރގައި މައިޒާން އަޙުމަދު މަނިކު ހަމައެކައްޗެއްވެސް ނު ު‬ ‫އަޑގައި މައިޒާން އަހުމަދު މަނިކު ގެ އަތެއްވާނެކަން އަޅުގަޑަށް ޔަޤނެވެ‪.‬‬ ‫ބނެ! މާދަން‬ ‫ބ މުސާރަވެސް ލި ޭ‬ ‫ރހާކަމެއް ރަނގަޅުވާނެ! މިފްކޯއިން ލި ޭ‬ ‫ބލުކުރަންވާނެ އިނގޭ! ހު ި‬ ‫"ގަ ޫ‬ ‫ބނުއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫ބރަށް ނިކުތުމާއެކު‪ ،‬އަހަންމަދޭ ު‬ ‫ނިންމަންވާނެ އިނގޭ!" މިނިސްޓަރ ކޮޓަރިކޮޅުން ޭ‬ ‫އަޅުގަނޑުގެ ދެ ޢާއިލާ އޮންނާތ‪ ،‬އަވަހަށް ގޮސް އެމހުނާއި މަޝްވަރާކުރަން ފަށައިފމެވެ‪ .‬ދެއާއިލާއިންވެސް‬ ‫ބރުގައި ވަޒފާ އަދާކުރާކަށް އެއްވެސް‬ ‫ބސްވާ އެއްކަމެއް އަޅުގަޑަށް ފާހަގަކުރެވުނެވެ‪ .‬އެއ‪ ،‬އާއިލާއާދުރުގައި ރަށުން ޭ‬ ‫އެއް ަ‬ ‫ބނުމެއް ނޫންކަމެވެ‪.‬‬ ‫ޢާއިލާއަކުން ޭ‬ ‫ކޮންމެ‬

‫ޢާއިލާއަކުންވެސް‪ ،‬އުފަލާއެކު‬

‫ބުނ‪،‬‬

‫ބދުރު‬ ‫ަ‬

‫މ‬ ‫އެން ެ‬

‫ތނަށް‬ ‫ބނުންވާ ަ‬ ‫ޭ‬

‫ސ‬ ‫އަނެއްކާވެ ް‬

‫އާދެވެނ‬

‫ބލު ކުރާށޭއެވެ‪.‬‬ ‫ނޫންހެއްޔޭއެވެ‪ .‬ވަޒފާ ގަ ޫ‬ ‫ފ‬ ‫ބއްދަލުކުރާށެވެ‪ .‬ޢާތި ު‬ ‫ދެން އަޅުގަޑު ދިޔައ މިފްކޯއަށެވެ‪ .‬އަޅުގަޑުގެ އޮފހަށެވެ‪ .‬މެނޭޖިންގ ޑައިރެކްޓަރއާ ަ‬ ‫ބ ވިދާޅުވުމުން‪ ،‬ކުރިންވެސް ޢާތިފަށް މިކަން ކޮންމެވެސް ވަރަކަށް‬ ‫އޮފހުގައި އިންނެވިއެވެ‪ .‬އަޅުގަޑު ކޮޓަރިއަށް ގެންދަވާ މަރުހަ ާ‬ ‫ވއްޖެއެވެ‪.‬‬ ‫ބދަލު ެ‬ ‫އެގިފައިވާކަމަށް އަޅުގަޑަށް ކުރެވުނު ޝައްކު‪ ،‬ޔަޤނަކަށް ަ‬ ‫ނފޮރމޭޝަން‬ ‫އ ް‬ ‫ފހު‪ ،‬މާދަމާ ި‬ ‫ށ ދެންނެވުމަށް ަ‬ ‫ދއްކެވި ވާހަކަ އަޅުގަޑު ޢާތިފަ ް‬ ‫އިންފޮރމޭޝަން މިނިސްޓަރ ެ‬ ‫ށ‬ ‫އސިއްޔަތުން‪ ،‬މިކަމުގައި ޢާތިފަ ް‬ ‫ދ އަޅުގަޑަށް ހެޔޮއެދޭ މހެއްގެ ހަ ި‬ ‫ހކަމަށް ދެންނެވމެވެ‪ .‬އަ ި‬ ‫ދންޖެ ޭ‬ ‫ބއް ޭ‬ ‫މިނިސްޓަރަށް ޖަވާ ެ‬ ‫ފެނިލައްވާ ލަފައެއްވެސް ދެއްވުމަށް އަޅުގަޑު އެދުނމެވެ‪.‬‬ ‫ބދުރާ ގުޅެނ އަޑާއެވެ‪ .‬އެހެންވމާ މިނިސްޓަރގެ‬ ‫ބނުއްވ‪ ،‬އަޑުގެ ވަޒފާއަށް ދާން ފެންނަކަމުގައެވެ‪ަ .‬‬ ‫އާތިފު ު‬ ‫ހުށައެޅުއްވުމަށް‬

‫ބދޭށެވެ!‬ ‫އިޖާ ަ‬

‫ކޫއްޑޫގައިހުރި‬

‫އަޅުގަޑުގެ‬

‫ޕާރސަނަލް‬

‫ބއެއްސާމާނު‬ ‫ަ‬

‫ގެނައުމުގެއިންތިޒާމް‬

‫ނ‬ ‫ނ ާ‬ ‫ތިމަ ް‬

‫ބނުއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫ހަމަޖައްސަވާނަމެވެ‪ .‬އެކަމާ ހާސްނުވާށޭ ު‬ ‫ބއްޖެއެވެ‪.‬‬ ‫މޝަން މިނިސްޓަރގެ އެޕޮއިންޓްމެންޓެއް ވަރަށް ފަސޭހައިން ލި ި‬ ‫އަނެއްދުވަހު ހެނދުނު އިންފޮރ ޭ‬ ‫ބއްދަލުކޮށްފމެވެ‪.‬‬ ‫އަދި އަޅުގަޑު މިނިސްޓަރ އަރިހަށް ގޮސް‪ަ ،‬‬ ‫ބ ނިންމައިފިން ހެއްޔެވެ؟" މިނިސްޓަރ ސުވާލުކުރެއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫"ކޮ ާ‬ ‫ފން‪ .‬އެކަމަކު‪ ،‬އަޅުގަޑުވެސް‬ ‫ބލު ކޮށް ި‬ ‫އވި ހުށައެޅުއްވުން އަޅުގަޑު ގަ ޫ‬ ‫"އާދެ! މިނިސްޓަރ ހުށައެޅު ް‬ ‫އތެވެ‪ ".‬އަޅުގަޑު ދެންނެވމެވެ‪.‬‬ ‫ބ ޮ‬ ‫ބނުންކަމެއް އެ ަ‬ ‫ދަންނަވާލަން ޭ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪118‬‬ ‫"ކޮންކަމެއް ހެއްޔެވެ؟"‬ ‫ރއްޖޭގެ އަޑު‬ ‫ބލު ކުރާނ‪ ،‬ދިވެހި ާ‬ ‫"އެކަމަކ‪ ،‬އަޅުގަޑު ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ ޑިރެކްޓަރ ޖެނެރަލްގެ ވަޒފާ ގަ ޫ‬ ‫ގ‬ ‫ބ ެ‬ ‫މށްވާނަމައެވެ‪ .‬މިއ‪ ،‬ތަޖުރި ާ‬ ‫ހންނަ ކަ ަ‬ ‫ބފުޅަކު‪ ،‬ނު ު‬ ‫ހިންގުމުގައި‪ ،‬އަޅުގަޑުގެ މައްޗަށް‪ ،‬ސދާ މިނިސްޓަރ ފިޔަވާ އެހެން ޭ‬ ‫ދންނެވުމެކެވެ‪".‬‬ ‫ބރަވެހުރެ ދަންނަވާ ެ‬ ‫މައްޗަށް ު‬ ‫މޖެހޭނެއެވެ‪ .‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ އެންމެ‬ ‫މިނިސްޓަރ ވިދާޅުވ‪ ،‬މިހާރުން ފެށިގެންވެސް އެގޮތަށް ހަ ަ‬ ‫ބދުރެވެ‪.‬‬ ‫އިސްމހެއްގެ ގޮތުގައި ހުންނާނ‪ަ ،‬‬ ‫ބރާ އަޅުގަޑު ދިޔައއެވެ‪ .‬އިތުރު ޗެލެންޖް ތަކަކާއި‪،‬‬ ‫އޖޭގެ އަޑަށް އަނ ު‬ ‫ބން އަނެއްކާ ދިވެހިރާ ް‬ ‫އެހިސާ ު‬ ‫ބދަލުވެފައިވާ މާޙައުލަކަށެވެ‪.‬‬ ‫ަ‬

‫******************************‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪119‬‬

‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑަށް އެނބުރި އައުން‬ ‫އހަރުގެ ފަހުކޮޅެވެ‪.‬‬ ‫މލާދ ސަނަތުން ‪ 2004‬ވަނަ ަ‬ ‫ލޓި ޕާރޓ ސިސްޓަމަކަށް ތައްޔާރުވަމުން އައި‬ ‫ބދަލުވެފައެވެ‪ .‬މަ ް‬ ‫ބޑަށް ަ‬ ‫ޤައުމުގެ ސިޔާސ ޙާލަތުވަނ ވަރަށް ޮ‬ ‫މ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ އަކ‪ ،‬އެވަގުތު މުޅިރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުންގެ ކެތްމަދުވެފައިވާ ހިތްތަކާއި ސިކުޑިތައް‪ ،‬އެން ެ‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ް‬ ‫ޝައުޤުވެރިކަމާއެކު‪ ،‬އަމާޒުކުރެވިފައިވާ މުހިންމު ދިމާއެވެ‪ .‬ކޮންމެ ގަޑިއެއްގައި އާކަމެއް ރިޕޯރޓްކުރެވެއެވެ‪ .‬ޕާރޓތަކުގެ‬ ‫ބރުހިފޭ ގޮތެއްގައި ރައްޔިތުންނާއި‬ ‫ފިކުރުތަކާއި‪ ،‬ސަރުކާރުގެ ވިސްނުންހުރިގޮތް އެންމެ ގާތުން‪ ،‬އެންމެ ސާފުކޮށް އަދި އެންމެ އިތު ާ‬ ‫ހަމައަށް ފޮނުވައިދިނުމުގެ މުހިންމު ޒިންމާ އެޅިފައިވަނ‪ ،‬ދައުލަތުގެ މިޑިއާގެ ކޮނޑުގައެވެ‪ .‬އާދެ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑާއި ޓެލެވިޒަން‬ ‫މޯލްޑިވްސްގައެވެ‪.‬‬ ‫ޤައުމަށް ކުރިމަތިވެފައިވާ މި މުހިންމު ދުވަސްވަރާ ދިމާކޮށް‪ ،‬އަޅުގަޑު ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑު ހިންގުމާއި‬ ‫ބލުގައި މިއެޅެނ ހަމައެކަނި ސަރުކާރުން ދެއްވި ވަޒފާއެއްގެ ޒިންމާއެއް ނޫނެވެ‪ .‬ޕާރޓތަކުގެ ޙައްޤުތަކެވެ‪ .‬ތަފާތު‬ ‫ޙަވާލުވާއިރު‪ޮ ،‬‬ ‫ބރަނުވެ‬ ‫ޚިޔާލާއި ފިކުރު މިނިވަންކަމާއެކު‪ ،‬ރޭޑިއޯގެ އެހުންތެރިންނާއި ހަމައަށް ވާޞިލް ކޮށްދިނުމުގެ ޒިންމާއެވެ‪ .‬ވަކި ފަރާތަކަށް ު‬ ‫ހމަކޮށްދިނުމުގެ ޒިންމާއެވެ‪.‬‬ ‫ރައްޔިތުންނަށް‪ ،‬ތެދު ޙަޤޤަތް ާ‬ ‫ނ‬ ‫ޑއާގައެވެ‪ .‬މިއވެސް ވިސްނާލަން ޖެހޭ ެ‬ ‫އަޅުގަޑު މަސައްކަތްކުރަން ފަށަން މިއުޅެނ‪ ،‬ދައުލަތުގެ މ ި‬ ‫ނުކުތާއެކެވެ‪ .‬ދައުލަތުގެ މޑިއާއެވެ‪ .‬ސަރުކާރުގެ މޑިއާއެއް ނޫނެވެ‪.‬‬ ‫ބރާ ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑަށް އަޅުގަޑަށް‬ ‫ގާތްގަޑަކަށް ‪ 09‬އަހަރުގެ މެދުކެނޑުމަކަށްފަހު‪ ،‬އަނެއްކާވެސް އަ ު‬ ‫އާދެވުނއެވެ‪ .‬މިފަހަރު މިއާދެވުނ‪ ،‬ޑިމޮކްރަސގެ މިނިވަން ޚިޔާލުތަކާއެކު‪ ،‬ކެކި އުތުރިއަރަމުންދާ ކަނޑެއްގައި ދުއްވަމުންދާ‬ ‫އުޅަނދެއްގެ މާލިމއެއްގެ މަޤާމަކަށެވެ‪ .‬އިސް މަޤާމަކަށެވެ‪.‬‬

‫ހރި ވަރަށް‬ ‫ފންނުގައި ު‬ ‫ޖގެއަޑަކަށް ނޫނެވެ‪ .‬މާ ަ‬ ‫އސް މިވަނ‪ ،‬ކުރގެ ދިވެހިރާއް ޭ‬ ‫ބރި އަ ި‬ ‫މިއަދު އަޅުގަނޑު އެނ ު‬ ‫ހިތްގައިމު ޢިމާރާތެކެވެ‪ .‬ހުރިހާ ކަމެއް އެއްޢިމާރާތެއްގެ ތެރޭގައި ކުރެވޭގޮތަށް ޢިމާރާތް ކޮށްފައިވާ ރތިތަނެކެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪120‬‬

‫މާފަންނުގައި އިމާރާތްކުރި ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު‬

‫ނ ދުވަހުއެވެ‪.‬‬ ‫އހަރުގެ ޑިސެމްބަރ މަހުގެ ‪ 29‬ވަ ަ‬ ‫ހޅުވުނ‪ 2001 ،‬ވަނަ ަ‬ ‫މި އާޢިމާރާތް ރަސްމގޮތުން ު‬ ‫އިމާރާތްކުރަން ފެއްޓ‪ 1982 ،‬ވަނަ އަހަރުއެވެ‪ .‬އާދެ‪ ،‬އިމާރާތްކުރަން ފެށިތާ ‪ 19‬އަހަރު ފަހުން މިޢިމާރާތް ރަސްމކޮށް‬ ‫ބދުލްޤައްޔޫމެވެ‪.‬‬ ‫ހުޅުވައިދެއްވ‪ ،‬ރާއްޖޭގެ ރައސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އަލްއުސްތާޒު މައުމޫނު ޢަ ު‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪121‬‬ ‫މި އިމާރާތުގައި‪ 07 ،‬ރެކޯރޑިންގ ސްޓޫޑިއޯ އާއި‪ 250 ،‬މހުންގެ އޮޑިޓޯރިއަމަކާއި‪ ،‬ކޮންޓިނިޔުޓ ‪03‬‬ ‫ބރަރއެއް ވެސް ހުރެއެވެ‪.‬‬ ‫ބރަރއެއްގެ އިތުރަށް‪ ،‬ފޮތުގެ ލައި ް‬ ‫ސްޓޫޑިއޯ ހުރެއެވެ‪ .‬އަދި އޮފސްތަކާއި އަދި ރެކޯރޑްސް ލައި ް‬ ‫ބއިވަރު‬ ‫އކަ ަ‬ ‫ތނުގައި މަރާމާތު ކުރަންޖެހޭ ލަ ް‬ ‫ފރަތަމަ ވަދެވުނު ދުވަހުވެސް‪ަ ،‬‬ ‫ށ ު‬ ‫އާދެ މި ފުރިހަމަ ޢިމާރާތަ ް‬ ‫ބނެ ހުރިހާ ގެއްލުމެއްވެސްވަނ‪،‬‬ ‫ބން‪ ،‬ލި ޭ‬ ‫ބ ު‬ ‫ނ ނުނިމިހުރުމުގެ ސަ ަ‬ ‫ރވުނެވެ‪ .‬އެހާގިނަދުވަސް ވަންދެ ް‬ ‫ކަންތައްތައް ހުރިކަން ފާހަގަކު ެ‬ ‫ބތަކެއް ހުއްޓެވެ‪ .‬ނަމަވެސް‪ ،‬އަޅުގަޑު މި އުޅެނ‬ ‫ބ ު‬ ‫ބފައެވެ‪ .‬އިމާރާތް ނުނިމި ލަސްވާންޖެހުނު ކިތަންމެ ކިތަންމެ ސަ ަ‬ ‫ޢިމާރާތަށް ލި ި‬ ‫އެވާހަކަތައް ދައްކާކަށް ނޫނެވެ‪.‬‬ ‫ކންތައްތަކުގެ‬ ‫ވރިއަކު އައުމުން‪ ،‬ކުރގައިހުރި ވެރިމހާއަށް ނުކުރެވިފައިހުރި ަ‬ ‫އެއް ވެރިއަކަށްފަހު އަނެއް ެ‬ ‫ބއިވަރު‬ ‫ަ‬

‫ވާހަކަތައް‬

‫ނކަން‬ ‫ހންނާ ެ‬ ‫ު‬

‫ބލުކުރަމުން‪،‬‬ ‫ޤަ ޫ‬

‫ރއްޖޭގެއަޑުގެ‬ ‫ދިވެހި ާ‬

‫ސިނެކޯމާލަމްގައި‬

‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ‬

‫ހުރިހާ‬

‫ބދަލުގައި‪،‬‬ ‫ށ ވާހަކަދެއްކުމުގެ ަ‬ ‫ދނާމުކޮ ް‬ ‫ބ ު‬ ‫ތން ކުރގެ ވެރިމހާ ަ‬ ‫ބއްދަލުކުރމެވެ‪ .‬ނަމަވެސް މުއައްޒަފުންގެ ފަރާ ު‬ ‫މުއައްޒަފުންނާ ަ‬ ‫ބއިވަރު ކަންތައްތައް‬ ‫ބން ފަށައިގަނެގެން ކުރިއަށް ދާންޖެހޭވާހަކައެވެ‪ .‬ކުރަންވެފައި ަ‬ ‫މުޅިންވެސް ދެކެވުނ‪ ،‬މިހާރު ހުރިހިސާ ު‬ ‫ހުރިވާހަކައެވެ‪.‬‬ ‫ބލުގައި އަޅައިގެން‪،‬‬ ‫އދި ގިނަ ޒިންމާތަކެއް ޮ‬ ‫ބޑަތި‪ަ ،‬‬ ‫މިފަހަރު އަޅުގަޑު ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑަށް މިއައ‪ ،‬ވަރަށް ޮ‬ ‫ދައުލަތުގެ ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަނަށް ކުރިމަތިވާނެ އެންމެ މުހިންމު ވަގުތުގައެވެ‪ .‬މިފަހަރު މިއައ‪ ،‬ހަމައެކަނި ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ‬ ‫ޕްރޮގްރާމް ޑިޕާރޓްމަންޓްގެ ވެރިއެއްގެ ގޮތުން އެކަންޏެއް ނޫނެވެ‪ .‬މުޅި ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ ވެރިއެއްގެ ގޮތުންނެވެ‪ .‬މގެ ނުވަ‬ ‫ސކްޝަންތަކެއް އުފެދިފައިވެއެވެ‪.‬‬ ‫އަހަރުކުރިން‪ ،‬އަޅުގަޑު ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑާއި ވަކިވެގެންދިޔައިރު ނެތްގިނަ ޑިޕާރޓްމަންޓްތަކަކާއި ެ‬ ‫އަދި މުޅިން އާ މުއައްޒަފުންވެސް އަޅުގަޑުމެންގެ ރޭޑިއޯ ޢާއިލާއަށް އިތުރު ވެފައިވެއެވެ‪.‬‬ ‫ނ‬ ‫އށްވުރެ ގި ަ‬ ‫ބލުކުރެވުނ‪ ،‬ގާތްގަޑަކަށް ދުއިސައްތަ ަ‬ ‫ބޑު ޗެލެންޖެއްކަމުގައި ޤަ ޫ‬ ‫އަޅުގަނޑަށް ދިމާވާނެ އެންމެ ޮ‬ ‫ބރުލުމާއި އެކުވެރިކަން‪ ،‬ހުރިހާ މަރުހަލާއެއްގައިވެސް‬ ‫ގ އެއް ާ‬ ‫ތގައި އުޅެމުންދާއިރު‪ ،‬އެންމެން ެ‬ ‫މުއައްޒަފުން‪ ،‬ތަފާތު މަސައްކަ ު‬ ‫ބން އިތުރު ކުރިއެރުންތައް ހޯދޭނެ ގޮތްތަކެއް ރޭވުމެވެ‪.‬‬ ‫ބ ު‬ ‫ހޯދައިގެން މަސައްކަތް ކުރުމާއި‪ ،‬އެމަސައްކަތުގެ ސަ ަ‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑަށް‬

‫އަޅުގަޑު‬

‫ބރިއައި‬ ‫އެ ު‬

‫ފުރަތަމަދުވަހުވެސް‪،‬‬

‫އަޅުގަޑަށް‬

‫ހުރިހާ‬

‫މުއައްޒަފުންނާއި‬

‫ބޑު‪،‬‬ ‫ބއެއް ކިޔެވެ‪ .‬މި ރޫޙު ދެމެހެއްޓުމަށްޓަކައި‪ ،‬އަޅުގަޑުގެ ފަރާތުން ވަރަށް ޮ‬ ‫ޑިޕާރޓްމަންޓްތަކުގެ ވެރިންގެ ފަރާތުން ހޫނުމަރުޙަ ާ‬ ‫އަދި ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރަންޖެހޭނެކަން އަޅުގަޑަށް ޔަޤންވިއެވެ‪.‬‬ ‫ބދަލުވެއްޖެއެވެ‪ .‬މިނިސްޓަރ‬ ‫މިނިސްޓްރ އޮފް އިންފޮރމޭޝަން އެންޑް އާރޓްސްގެ މެނޭޖްމަންޓްވެސް ަ‬ ‫ބދަލު ކުރައްވައިފިއެވެ‪.‬‬ ‫ކށް ަ‬ ‫ބދުﷲ އެހެން ދިމާއަ ަ‬ ‫އަހުމަދު ޢަ ު‬ ‫އަލަށް މިނިސްޓްރގެ ހިންގުމާ ޙަވާލުވެވަޑައިގަތ‪ ،‬އަލް އުސްތާޒް މުޙަންމަދު ނަޝދު އެވެ‪.‬‬ ‫އަޅުގަޑުގެ ޢުމުރުން ‪ 60‬އަހަރުވދުވަހު‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ މުއައްޒަފުން އަޅުގަޑަށް ދެއްވި މެސެޖްއެއ‪،‬‬ ‫ޝރަފުވެރި މެސެޖެވެ‪.‬‬ ‫ަ‬ ‫ބނެ އެންމެ މަތިވެރި އެންމެ‬ ‫އަޅުގަޑުގެ މުޅިހަޔާތުގައިވެސް ލި ޭ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪122‬‬ ‫ބއަކު‪،‬‬ ‫ބ ެ‬ ‫އންމެދޮށ ޭ‬ ‫ހގަކޮށްދިނ‪ ،‬އާއިލާގެ ެ‬ ‫އަޅުގަޑުގެ ‪ 60‬ވަނަ އަހަރދުވަސް‪ ،‬އަޑުގެ މުއައްޒަފުން ފާ ަ‬ ‫ނ‬ ‫ބތް ފާހަގަކޮށްދޭ ެ‬ ‫ކއި ހުރިނިސް ަ‬ ‫ބއަށްޓަ ަ‬ ‫ބ ެ‬ ‫ބއި އިޙުތިރާމް އެ ޭ‬ ‫ބރިއައުމުންވެސް‪ ،‬އެ އާއިލާގެ ލޯތް ާ‬ ‫އާއިލާއާއި ވަކިންއުޅުމަށްފަހު އެ ު‬ ‫ޝުޢޫރު ތަކަކުންނެވެ‪.‬‬

‫ހ‬ ‫ފހަރުގެ ހުރި ާ‬ ‫ބއްދަލުވާ ފުރަތަމަ ަ‬ ‫އެކުވެރި ރަޙުމަތްތެރިއަކު އެތައްއަހަރެއް ވަންދެން ދުރުގައި އުޅުމަށްފަހު‪ަ ،‬‬ ‫ބފުޅުންނަށްވެސް ކުރިއެވެ‪.‬‬ ‫އިޙުސާސްތަކެއް‪ ،‬އަޅުގަޑަށްވެސް‪ ،‬އަދި އަޅުގަޑާއެކު "ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑު"ގައި އުޅުއްވި ހުރިހާ ޭ‬ ‫ކޮންމެއަކަސް ކުރިމަތގައިއޮތ މަސައްކަތެވެ‪ .‬ގިނަގުނަ މަސައްކަތެވެ‪ .‬މިހާރު މިއ ކުރގެ ދިވެހިރާއްޖެއެއް‬ ‫ވފައެވެ‪ .‬އެއް‬ ‫ބދަލު ެ‬ ‫ބލުކުރަންޖެހެއެވެ‪ .‬ޚިޔާލުތަކާއި ފިކުރުތައްވަނ‪ަ ،‬‬ ‫ނޫންކަމަށް އަޅުގަޑުވެސް ހިތާދެކޮޅަށް ނަމަވެސް ގަ ޫ‬ ‫ތައްގަޑަކަށް ‪ 30‬އަހަރު ކއްކުރަންތޯއެވެ! އޭގެ ކުރގެ ‪ 20‬އަހަރާއެކު ޖުމްލަ ‪ 50‬އަހަރު‪ ،‬ދިރިއުޅެމުންދިޔަ ދިވެހިރާއްޖޭގެ‬ ‫މ‬ ‫ށ ދުވަނ މިނިވަންކަމުގެ ވަހެވެ‪ .‬ގައު ު‬ ‫މނިވަންކަމެކެވެ‪ .‬އެމހުނަ ް‬ ‫ޖގެ އުދަރެހުން ކުރިން ނުދެކޭ ި‬ ‫ރައްޔިތުން މިއަދު ދެކެނ‪ ،‬ރާއް ޭ‬ ‫ހޅުކޮޅާދިމާއަށްކަން އެންމެހާ ރައްޔިތުންނަށް އެނގެއެވެ‪.‬‬ ‫ނ ފެންނަމުންދާ މިނިވަންކަމުގެ ު‬ ‫ތައްޔާރުވަމުން މިދަނ‪ ،‬އުދަރެހު ް‬ ‫ބޔަކު ކުރަނ ހިތާމައެވެ‪.‬‬ ‫ބޔަކު އެކަމާ އުފާކުރާއިރު އަނެއް ަ‬ ‫އެއް ަ‬ ‫ދިވެހިރާއްޖެ‬

‫ޑިމޮކްރަސއަކާދިމާއަށް‬

‫ހަލުވިކަމާއެކުގައި‬

‫ދަތުރުކުރަމުންދާއިރު‪،‬‬

‫ޢާންމު‬

‫ރައްޔިތުންތިބ‪،‬‬

‫ބޑެވެ‪ .‬ހޭލުންތެރި ކުރުވުމާއި ތަޢުލމު ދިނުމާއެކު‬ ‫ގ ޒިންމާ ހާދަ ޮ‬ ‫ބވައެވެ؟ ދައުލަތުގެ މޑިއާ ެ‬ ‫ޑިމޮކްރަޓިކް ވެއްޓަކަށް ތައްޔާރުވެގެން ާ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓަރުންނަކ‬ ‫ބލުކޮށްގެން ތިބި‪ް ،‬‬ ‫ދއުލަތުގެމޑިއާގެ މުހިންމު ރުކުންތަކެއް ކަމުގައި ގަ ޫ‬ ‫ނންއެއ‪ަ ،‬‬ ‫މުނިފޫހި ފިލުވައިދި ު‬ ‫އަޅުގަޑުމެނެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑުމެނަށް ވވަރަކުން‪ ،‬ދިވެހި މުޖުތަމަޢު‪ ،‬ޑިމޮކްރަސގެ ރުކުންތަކަށް ހޭލުންތެރިކުރުވަން ޖެހެއެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪123‬‬ ‫ސ‬ ‫ބޔަށްވެ ް‬ ‫ބވައެވެ؟ ރައްޔިތުންނާ ސަރުކާރާއި އަދި ސިޔާސ ފިކުރުތަކާއި މި ތިން ަ‬ ‫ބކުން ާ‬ ‫ސ ަ‬ ‫ނަމަވެސް‪ ،‬ފަށާނ ކިހާހި ާ‬ ‫ބކެވެ‪.‬‬ ‫ހަމަހަމަކަމާއި އިންޞާފާއިއެކު‪ ،‬ޚިދުމަތްދިނުމަކ‪ ،‬އަޅުގަޑުމެންގެ ވާޖި ެ‬ ‫ބރުގަދަ‪ ،‬އެންމެ ގިނަމހުން‬ ‫އަޅުގަޑު އަލަށް މިހަވާލުވ‪ ،‬ދައުލަތުގެ މޑިއާގެ ތެރެއިން އޭރުވެސް އެންމެ ާ‬ ‫ބފައިވާ މުއައްސަސާއެއް ކަމަށްވާ ރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަން‪،‬‬ ‫ބއި އެކުވެރިކަން ލި ި‬ ‫ބއެއްގެ ލޯތް ާ‬ ‫ނ ަ‬ ‫ބރުކުރާ އަދި އެންމެ ގި ަ‬ ‫އިތު ާ‬ ‫ނތަކެއްގައި ހިނގަމުންއައި‪ ،‬ރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަނާއެވެ‪.‬‬ ‫"ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑު" ހިންގުމާއެވެ! އާދެ‪ ،‬ތަފާތު ނަ ް‬ ‫އ‬ ‫މުއައްޒަފުންގެ ތެރޭގައިވެސް ތަފާތު ޚިޔާލާއި ފިކުރު ހުންނާނެއެވެ‪ .‬ނަމަވެސް ދައުލަތުގެ ރޭޑިއޯސްޓޭޝަންގަ ި‬ ‫ގ‬ ‫މކޮންމެ މުއައްޒަފަކުވެސް ޖެހޭނ‪ ،‬އަމިއްލައިހުސާސްތައް އެއްފަރާތް ކޮށްލުމަށްފަހު‪ ،‬މުޖުތަމަޢު ެ‬ ‫މަސައްކަތްކުރާ މހަކަށްވތ‪ ،‬ހަ ަ‬ ‫މަޞްލަހަތުގައި މަސައްކަތް ކުރާށެވެ!‬ ‫ކޮންމެ ރައްޔިތަކވެސް ދިވެއްސެކެވެ‪ .‬އޭނާގެ ކުލައަކުން‪ ،‬އިސްކޮޅަކުން އަދި ސިފައަކުން އަޅުގަޑުމެން‬ ‫ށ‬ ‫ބއްދަލުކޮ ް‬ ‫ކުރިންވެސް ތަފާތެއް ނުކުރަމުއެވެ‪ .‬ދެންވެސް ނުކުރާނަމެވެ‪ .‬މި ޝުޢޫރު މުއައްޒަފުންނާ ވަރަށް ގިނަފަހަރުމަތިން ަ‬ ‫ކން‪،‬‬ ‫ރއްޖޭގެއަޑު" ގެ މުއައްޒަފުން‪ ،‬މިހާރުވެސް‪ ،‬އޭރުވެސް އަދި ފަހުންވެސް ތިބޭނ އެގޮތުގައި ަ‬ ‫އޮޅުންފިލުވައިދިނމެވެ‪" .‬ދިވެހި ާ‬ ‫ބހާއި‬ ‫ނލާ ޖުމްލައަކުން ނޫނެވެ‪ަ .‬‬ ‫ބ ެ‬ ‫ގ އަޚުލާގުންނެވެ‪ .‬ހަމައެކަނި ު‬ ‫އަޅުގަނޑަށް އެމހުން ޔަޤން ކޮށްދިނ‪ ،‬އެމހުންގެ މަސައްކަތު ެ‬ ‫ޢަމަލުން‪ ،‬ހެއްކާއެކު ދައްކައިގެންނެވެ‪.‬‬ ‫ބވެގެން ދިޔަކަމުގައިވ ނަމަވެސް‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ މުއައްޒަފުންގެ އަޒުމަކަށް‬ ‫ސިޔާސވެށި ކިތަންމެ ކިލަނ ު‬ ‫ހ‬ ‫ތގައެވެ‪ .‬އިސްލާމްދނާއި ދިވެ ި‬ ‫ނތިބޭނ‪ ،‬ދިވެހިރައްޔިތުންގެ ޚިދުމަ ު‬ ‫ށ ޔަގންކޮށްދިނެވެ‪ .‬އެމހު ް‬ ‫ގުޑުމެއް ނާންނާނެކަން އަޅުގަޑަ ް‬ ‫ގައުމުގެ ޙައްގުގައެވެ‪.‬‬

‫ތށް‪:‬‬ ‫ތން ވައަ ަ‬ ‫ކަނާއަ ު‬ ‫މޫމިނާ އިބުރާހމް‪ ،‬އަޅުގަނޑު‪ ،‬ނަޖްމާ ޙުސެއިން‪ ،‬މަރުޙޫމާ ޒާހިދާ އިބުރާހމް‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪124‬‬ ‫ހ‬ ‫ބނުންވާ މަޤުޞަދު ޙާޞިލް ކުރެވޭނ‪ ،‬ހުރި ާ‬ ‫ބ ކަމާއެކު‪ ،‬އޭނާ ޙާޞިލްކުރަން ޭ‬ ‫އޮފހެއްގެ ވެރިއަކަށް ކާމިޔާ ު‬ ‫މުއައްޒަފުންވެސް‪،‬‬

‫އެކަން‬

‫ކށްދޭންތިބމައެވެ‪.‬‬ ‫ޮ‬

‫ބ‬ ‫ހތި ި‬ ‫މނުޖެ ި‬ ‫ހިތްހަ ަ‬

‫މުއައްޒަފުންތަކެއް‬

‫ވ‬ ‫ލައް ާ‬

‫ބރުން‬ ‫މަޖު ޫ‬

‫އެއްވެސްކަމެއް‬

‫ބރުލާނ މުއައްޒަފުންނެވެ‪".‬‬ ‫ބލެއް ނުކުރަމެވެ‪" .‬އަޅުގަޑަށް ހިއްޕޭނ ވަލުގައެވެ‪ާ .‬‬ ‫ކުރުވޭނެކަމަކަށް އަޅުގަޑު ގަ ޫ‬ ‫ށ‬ ‫އަޅުގަޑު އަވަސްވެގަތ މުއައްޒަފުންގެ މަސައްކަތުގެމާޙައުލު ރަނގަޅުކުރުމަށެވެ‪ .‬ވަކިވަކިން ޑިޕާރޓްމަންޓްތަކަ ް‬ ‫ނޓް‬ ‫ބޑުކޮށް އޮތް ޑިޕާރޓްމަންޓެއްގެ ގޮތުގައި އަޅުގަޑަށް ފާހަގަ ކުރެވުނ‪ ،‬ނިވްސް އެންޑް ކަރަ ް‬ ‫އންމެ ޙާލު ޮ‬ ‫ބލައިލިއިރު‪ެ ،‬‬ ‫ވަދެ ަ‬ ‫ބލުކުރާގޮތުގައި އެންމެފުރިހަމަވާންޖެހޭނެ ޑިޕާރޓްމަންޓެވެ‪.‬‬ ‫އެފެއާރޒް ޑިޕާރޓްމަންޓެވެ‪ .‬އަޅުގަޑު ގަ ޫ‬ ‫ބލުކުރެވޭ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ސްޓޭޝަނެއްގައި ހުންނަން ޖެހޭނެކަމަށް އަޅުގަޑަށް ގަ ޫ‬ ‫ދެހާހުގެ އަހަރުތަކުގައި‪ް ،‬‬ ‫ކން ނުފެނެއެވެ‪.‬‬ ‫ވަރަށްގިނަ ކަންތައްތަކެއް އެތަނަ ު‬ ‫ނމެ މައިގަޑު އެއް ޑިޕާރޓްމަންޓ ކަމަށްވާ‪،‬‬ ‫ހަމަ އެފަދަ ހާލެއްގައި ދެންފެނުނ‪ ،‬ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަނެއްގެ އެ ް‬ ‫ޕްރޮގްރާމްސް ޑިޕާރޓްމަންޓެވެ‪ .‬އެތަނުގައި މަސައްކަތްކުރާ ޕްރޮޑިއުސަރުންނާއި އެނައުންސަރުން‪ ،‬އަދިވެސް ޕްރޮގްރާމް ލިޔެ‬ ‫ލގަނޑު‪ ،‬ދެނ އެނައުންސަރު‬ ‫އުޅެނ‪ ،‬ކޮޕކަރުދާސް ލައްވައިގެން ‪ 2‬ކޮޕއާއި އެއް އަޞްލެވެ‪ .‬ލިޔަނ ގަލަމުންނެވެ‪ .‬އަޞް ު‬ ‫ކިޔާށެވެ‪ .‬އެއްގަނޑު ކޮޕ ދޭނ‪ ،‬ކޮންޓިނިޔުޓ އޮޕަރޭޓަރަށެވެ‪ .‬އަނެއްކޮޕ ދޭނ ޓްރާންސްމޓަރ އޮޕަރޭޓަރަށެވެ‪ .‬އެއ ‪ 3‬ވަނަ‬ ‫ކޮޕއެވެ‪ .‬ކުލަ މަޑުކަމުން‪ ،‬ގިނަފަހަރަށް‪ ،‬ކިޔަންވެސް ނޭގޭނެއެވެ‪.‬‬ ‫އ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރަން ފަށައިގެން އިރު ވެސް‪ ،‬ސްޓޭޝަންގަ ި‬ ‫މިއ‪ 1962 ،‬ގައި ދިވެހިރާއްޖޭގައި ރޭޑިއޯ ް‬ ‫ބރު މިހާރުވެސް‪ ،‬ތައްޔާރު ކޮށްގެން‬ ‫ޕްރޮގްރާމުތައް ލިޔަމުންގެންދިޔަ ގޮތެވެ‪ .‬ހަމަ މިގޮތަށް‪ ،‬ނިވްސްރޫމުން ތައްޔާރު ކުރާޚަ ަ‬ ‫އެނައުންސަރަށް ވެސް ގެންގޮސްދެނ‪ ،‬ދެކޮޕ ލައްވައިގެން އަތުން ލިޔެފައި އޮންނަ އަސްލެވެ‪ .‬ދެކޮޕ ދޭނ ދެ އޮޕަރޭޓަރުންނަށެވެ‪.‬‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓަރގެ ޙާލަތު މިއަށްވުރެ ރަގަޅުވާން‬ ‫މިހާރުމިއ‪ 2004 ،‬ވަނަ އަހަރެވެ‪ .‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސްޓޭޓް ް‬ ‫މ‬ ‫ި‬ ‫ލކުރެވޭތ‪ ،‬އަޅުގަޑު އެންމެ އިސްކަމެއްދގެން‪ ،‬ލިސްޓުގެ އެންމެ ކުރިއަށް ހިމަނާލ‪،‬‬ ‫ބ ު‬ ‫ޖެހޭނެކަމަށް އަޅުގަޑަށް ޤަ ޫ‬ ‫މވެ‪ .‬މިދެޑިޕާރޓްމަންޓްގައި މަސައްކަތްކުރާ ހަމަ ކޮންމެ މހަކ‪،‬‬ ‫ދެޑިޕާރޓްމަންޓް ގައި‪ ،‬ކޮޕ ލައްވައިގެން އަތުންލިޔުން ހުއްޓާލު ެ‬ ‫މިއަދުގެ ޑިޖިޓައިޒްޑް ދުނިޔޭގައި‪ ،‬ކުރިއަރާފައިވާ ޓެކްނޮލޮޖގެ އެހގައި‪ ،‬މިއަށްވުރެ ފަސޭހައިން‪ ،‬ރައްކާތެރި ކަމާއެކު‪ ،‬މަސައްކަތް‬ ‫ކުރަމުންގެންދާ މުއައްޒަފަކަށް ހެދުމެވެ‪.‬‬ ‫ރޭޑިއޯ ޕްރޮޑިއުސަރުން މަޢުލޫމާތު ހޯދަންޖެހޭނ‪ ،‬އިމާރާތުގެ އެންމެ މަތ ފަންގެފިލާގައި‪ ،‬މަދު ފޮތްކޮޅަކާއެކު‬ ‫ބރަރ އަކުން ނޫނެވެ‪.‬‬ ‫ހުރި ލައި ް‬ ‫ބ ގެ މާސިންގާ ޚަޒާނާއިންނެވެ‪.‬‬ ‫ޖހޭނ‪ ،‬ވާރލްޑް ވައިޑް ވެ ް‬ ‫ބން ެ‬ ‫މތު ލި ެ‬ ‫އެމހުންނަށް މަޢުލޫ ާ‬ ‫ނޔޭގެ ކޮންމެ ތަނެއްގައި ހިނގާ ކަމެއްވެސް‪،‬‬ ‫މިއަދު އަޅުގަޑުމެން އެންމެން މިއުޅެނ‪ ،‬އިންޓަރނެޓްގައެވެ‪ .‬ދު ި‬ ‫އދި އުގަނައިދ ހެދުމުގެ ޒިންމާ‬ ‫ލމާތުދ‪ ،‬މުނިފޫހި ފިލުވައިދ‪ަ ،‬‬ ‫ނޔެއެއްގައި‪ ،‬ރައްޔިތުންނަށް މަޢު ޫ‬ ‫ހަމަ ވަގުތުން އެނގެމުންދާ ދު ި‬ ‫ބލުކުރަމެވެ‪.‬‬ ‫ބޑަށްވެސް މުއްސަނދި ވެފައި ފުޅާވާން ޖެހޭނެކަމަށް އަޅުގަޑު ގަ ޫ‬ ‫އަދާކުރާ މހުންގެ‪ ،‬މައުލޫމާތުގެ ޚަޒާނާ މާ ޮ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪125‬‬ ‫ބއްދަލުކޮށް‪،‬‬ ‫ދވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ އައިޓ ޑިޕާރޓްމަންޓްގެ މުއައްޒަފުންނާ ަ‬ ‫އެހެންކަމުން‪ ،‬ފުރަތަމަވެސް‪ި ،‬‬ ‫ސނުމަށް އެދުނމެވެ‪ .‬ފައިނޭންސް‬ ‫ލ ގެނައުމާމެދު ވި ް‬ ‫ބދަ ު‬ ‫އަޅުގަޑުގެ ވިސްނުން ހުރިގޮތް ކިޔައިދފމެވެ‪ .‬އަދި މަޑުމަޑުން މި ަ‬ ‫ބދަލު ގެނައުމަށް އަތުކުރި އޮޅާލއެވެ‪.‬‬ ‫ގން މި ަ‬ ‫މށްފަހު‪ ،‬އެންމެންވެ ެ‬ ‫ބލު ަ‬ ‫ބންހުރި ގޮތެއް ެ‬ ‫ލ ެ‬ ‫ބޖެޓް ި‬ ‫ޑިޕާރޓްމަންޓާވެސް މަޝްވަރާކޮށް‪ަ ،‬‬ ‫ގ‬ ‫މާގިނަ ދުވަސްތަކެއްނުވެ‪ ،‬ޕްރޮގްރާމް ޑިޕާރޓްމަންޓާއި ނިވްސް އެންޑް ކަރަންޓް އެފެއާރޒް ޑިޕާރޓްމަންޓް ެ‬ ‫މޒުމައްޗަށް‪ ،‬ޕަރސަނަލް ކޮމްޕިޔުޓަރާއި ޕްރިންޓަރ ހޯދައިދ‪،‬‬ ‫ނމެ މުއައްޒަފަކަށް‪ ،‬އޭނާގެ ޭ‬ ‫ހުރިހާ މުއައްޒަފުންނަށް‪ ،‬ކޮ ް‬ ‫ހ މުއައްޒަފުންނަށްވެސް މިކަން‬ ‫މކޮށްދެވިއްޖެއެވެ‪ .‬މަޑުމަޑުން މިތަކެތި ހޯދަމުންގޮސް ހަމަ ހުރި ާ‬ ‫ޝން ގާއި ު‬ ‫އިންޓަރނެޓް ކަނެކް ަ‬ ‫ބރުއެޅުމެވެ‪.‬‬ ‫ބނުން ރަގަޅުގޮތުގައި ހިފުމަށް ވިސްނައިދ ާ‬ ‫ފުރިހަމަ ކޮށްދިނމެވެ‪ .‬ދެން އޮތ މުއައްޒަފުން‪ ،‬އެ ސާމާނުގެ ޭ‬ ‫ބނުން ކުރައްވަމުން ގެންދެވިއެވެ‪.‬‬ ‫މިކަމުގައި‪ ،‬އައި‪.‬ޓ‪ .‬ޑިޕާރޓްމަންޓްގެ ވެރިޔާ މުޙަންމަދު ޝާހު ތަފާތު ހުނަރުތައް ޭ‬

‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ ބައެއް ހަރަކާތްތަކުގެ ތެރެއިން‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪126‬‬

‫(‪ 1995‬ން ‪ 2004‬ށް)‬ ‫އަޅުގަނޑު ރޭޑިއޯއިން ވަކިވެގެން އުޅުނު ‪ 9‬އަހަރެއްހާދުވަހު‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑު ހިންގަވަމުން ގެންދެވ‪،‬‬ ‫ބރާހމް މަނިކެވެ‪ .‬އޭނާއަކ‪ ،‬މިނިސްޓަރ އޮފް އިންފޮރމޭޝަންވެސް މެއެވެ‪ .‬އިންފޮރމޭޝަން‬ ‫ބލޫ އި ު‬ ‫އަލްފާޟިލް ސަމަރު ް‬ ‫ޒން މޯލްޑްސްއާއި ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ އެންމެ އިސްވެރިޔާއެވެ‪.‬‬ ‫މިނިސްޓްރގެ ފިޔައިގެ ދަށުގައި ހުރި ހުރިހާތަނަކާއި އަދި ޓެލެވި ަ‬

‫އަލްފާޟިލް ސަމަރުބްލޫ އިބްރާހމް މަނިކު‬

‫ވހިރާއްޖޭގެއަޑުގައި ހާދަމަސައްކަތެއް ކުރެވި‪ ،‬ކުރިއެރުންތަކެއްވެސް‬ ‫ފނުން‪ ،‬ދި ެ‬ ‫ގން އެމަނިކު ާ‬ ‫‪ 1995‬އިން ފެށި ެ‬ ‫ނ‬ ‫ނ ޖެހެނ‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ލިޔެކިޔުންތަކުން ‪ް 1995‬‬ ‫ނނަވަ ް‬ ‫މވެސް‪ ،‬ހިތާމައާއިއެކު ދަ ް‬ ‫ނނަ ަ‬ ‫އޓެވެ‪ .‬އެހެ ް‬ ‫ބހު ް‬ ‫ހޯދިފައި އެ ަ‬ ‫ލޔުންތަކުގައި‪ ،‬ލިޔެފައިވާތއެވެ‪ .‬ކުރެވޭ ކަންތައްތައް ނޯޓްކޮށް‪،‬‬ ‫ފެށިގެން ‪ 2004‬އާއި ހަމައަށް އެއްޗެއް ފެންނަންނެތް ކަމަށް ި‬ ‫ވސް‪ ،‬ހަމަ ޔަޤނުންވެސް އެ‬ ‫ތާރޚަށްޓަކައި ރައްކާކުރާނެ ސެކްޝަނެއް ނުވަތަ މހަކު‪ ،‬ނެތުމުންކަމަށް ވެދާނެއެވެ‪ .‬ނަމަ ެ‬ ‫މ‬ ‫ބލައިލ ާ‬ ‫ބމުން ދިޔަކަން‪ ،‬ތަނަށްވަދެ ަ‬ ‫މުއްދަތުގައި ގިނަ ކުރިއެރުން ތަކެއް ޕްރޮގްރާމްތަކަށާއި‪ ،‬އެހެނިހެން ދާއިރާތަކަށްވެސް ލި ެ‬ ‫އެނގެއެވެ‪.‬‬ ‫ބރާހިމް މަނިކެވެ‪ .‬އޭނާއަކ‪،‬‬ ‫ބލޫ އި ް‬ ‫ފޟިލް ސަމަރު ު‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑު ހިންގެވުމާ ހަވާލުވެ ހުންނެވ އަލް ާ‬ ‫ނ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ހުރިހާ ގޮތަކުން ތަރައްޤކުރައްވަ ް‬ ‫ބވާ‪ ،‬ދިވެހި ރޭޑިއޯ ް‬ ‫ބލުކުރާ ގޮތުގައި‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުދެކެ ލޯ ި‬ ‫އަޅުގަޑު ގަ ޫ‬ ‫ބއްޖަވެރި ހެނދުނެއް" ގެ‬ ‫ބނުންވާނެ ވެރިއެކެވެ‪ .‬ސަމަރޭ އަކ‪ ،‬މިނިސްޓަރަކަށް ވުމުގެ ކުރިން ރޭޑިއޯ ޕްރޮޑިއުސަރެކެވެ‪ާ " .‬‬ ‫ޭ‬ ‫އަޅުގަޑުގެ އެކުވެރިޔާއެވެ‪" .‬ލަންކާގެ ޖައްވުން" ގެ ޕްރޮޑިޔުސަރެވެ‪.‬‬ ‫‪2001‬‬

‫ވަނަ‬

‫އަހަރު‬

‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑު‬

‫ބކާސްޓް‬ ‫ވެ ް‬

‫ކުރައްވަން‬

‫ފެއްޓެވވެސް‬

‫އޭނާއެވެ‪ .‬އެއާއެކު‪،‬‬

‫ކރެއްވުމުގެ ގޮތުންވެސް ގިނަ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓްކުރުމަށް އިތުރު ޗެނެލްތައް ތަޢާރަފު ކުރެއްވުމާއި‪ ،‬މުއައްޒަފުން ތަމުރނު ު‬ ‫ް‬ ‫ކަންތައްތަކެއް‬

‫ކުރެވިފައި‬

‫ހުރިކަން‬

‫އަޅުގަޑަށް‬

‫ލޯންޗްކުރެވުނވެސް ހަމަ އެއަހަރުގެ ތެރޭގައެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫ޔަޤންކުރެވުނެވެ‪.‬‬

‫ހަމަ‬

‫އެއާއެކު‪،‬‬

‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ‬

‫ބސައިޓެއް‬ ‫ވެ ް‬

‫‪127‬‬ ‫އޅުގަޑު ވަކިވުމުގެ ކުރިންވެސް މިނިސްޓަރ‬ ‫މިކަން އަޅުގަޑަށް ޔަޤން ކުރެވުނ‪ 1995 ،‬ވަނައަހަރު‪ަ ،‬‬ ‫ބން އެޓޮލް މޑއާ‬ ‫ބ ު‬ ‫ބޑަށް އޮތެވެ‪ .‬އޭގެ ސަ ަ‬ ‫ބރާހިމް މަނިކުގެ ވިސްނުމުގައި‪ ،‬އަތޮޅުތެރެއަށް ރޭޑިއޯ ފުޅާކުރުން ވަރަށް ޮ‬ ‫އި ް‬ ‫ޕްރޮޑަކްޝަން ސެންޓަރ ތަކެއް ހުރިހާ އަތޮޅެއްގައިވެސް ޤާއިމު ކުރެއްވުމަށް ޚިޔާލު ކުރައްވައިގެން ގިނަގުނަ މަސައްކަތްތަކެއް‬ ‫ކުރެއްވިކަން އަޅުގަޑު ދެނަހުރމެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑަކ އެކަމުގައި މަސައްކަތްތަކެއް ކުރި އެކެކެވެ‪ .‬އަދި ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ އިތުރު‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރަން‬ ‫އޓެވުމުގެ ގޮތުން‪" ،‬އަދުގެ އަޑު" ގެ ނަމުގައި އެފް‪.‬އެމް‪ .‬ޗެނެލަކުން ް‬ ‫ޗެނެލްތަކެއް އުފައްދަވަން ފެ ް‬ ‫ފެއްޓެވިވެސް މެއެވެ‪.‬‬ ‫ވސް ‪1985‬‬ ‫ބންޑުންނެވެ‪ .‬ނަމަ ެ‬ ‫ޑއަމް ވޭވް ޭ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރަމުން ގެންދަނ‪ ،‬މ ި‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުން ް‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރަން ފެއްޓުނެވެ‪.‬‬ ‫ބންޑުން "ރޭޑިއޯ ‪ "1‬ގެ ނަމުގައި ޕްރޮގްރާމްތަކެއް ް‬ ‫ފއެމް ޭ‬ ‫ބންޑުގެ އިތުރުން އެ ް‬ ‫ގައި‪ ،‬މި ޭ‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުން ކުރަމުންގެންދާ އެންމެ މުހިންމު އެއްކަމަކ‪ ،‬މުހިންމު ޖަލްސާތަކާއި ރަސްމިއްޔާތުތައް‬ ‫މ ތަނަކަށް‪ ،‬ޓެކްނިކަލް ޓމެއް‬ ‫ނނަ ކޮން ެ‬ ‫ބއެއް އޮ ް‬ ‫ނ ކުރަމުން އައިސްފައިވާ ގޮތަކ‪ ،‬މުނާސަ ާ‬ ‫ވަގުތުން ރިލޭ ކުރުމެވެ‪ .‬އެކަ ް‬ ‫ސާމާނާއިއެކު ގޮސް‪ ،‬އެތަނަކުން ވަގުތުން އެކަމެއް ރިލޭކުރުމަށް ތައްޔާރުކުރުމެވެ‪ .‬މިކަމުގައި‪ ،‬ވަރަށްގިނަ ވަގުތާއި މަސައްކަތް‬ ‫އަދި ޚަރަދުވެސް ހޭދަވެއެވެ‪ .‬އަދި ވަކި ރިލޭ ޓްރާންސްމޓަރެއް ގެންގުޅެން ޖެހެއެވެ‪.‬‬ ‫ބއެއް‬ ‫ނ ‪ 2000‬ވަނަ އަހަރުގެ ނިޔަލަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުން ހިންގާފައިވާ ަ‬ ‫‪ 1986‬ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެ ް‬ ‫މންދިޔަ ކުޑަ ޢދު ކުޅިވަރުތައް‬ ‫ބއްވަ ު‬ ‫ބޑުޢދު ކުޅިވަރުތަކާއި‪ ،‬މާލޭގައި ާ‬ ‫ބއްވި ޮ‬ ‫ބލާއިރު އަތޮޅުތަކުގައި ޭ‬ ‫އިތުރު ހަރަކާތްތަކަށް ަ‬ ‫ބރާތާއި‬ ‫ފާހަގަކޮށްލެވެއެވެ‪ .‬އަދި މގެ އިތުރުން ނައިފަރު ދޮހޮއްކޮ އެވޯޑުގެ ނަމުގައި އާއްމުކޮށް ހުޅުވައިލައިގެން ފެށި ލަވަ މު ާ‬ ‫ބރާތް ފާހަގަކޮށްލެވެއެވެ‪.‬‬ ‫އަތޮޅުތަކުގެ ސްކޫލް މަދަރުސާތަކަށް ހުޅުވައިލާގެން ފެށި އަތޮޅު މަދަރުސާތަކުގެ ލަވަ މު ާ‬ ‫ބރާހމް މަނިކު‬ ‫ގވި‪ ،‬ދިވެހި ފަންނާނުންގެ މިޔުޒިކ ޢދު ޕްރޮގްރާމަކ ވެސް އި ް‬ ‫ހަފްތާ ނިންމުމުގެ ގޮތުން ހިން ެ‬ ‫ގެ ވިސްނުންފުޅެކެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪128‬‬ ‫ގ ޒަރޢާއިން‬ ‫ބލް ެ‬ ‫ތ ‪ 8‬ސަރަޙައްދެއްގައި‪ ،‬ކޭ ަ‬ ‫ގ ތަފާ ު‬ ‫ބއްވާ މާލޭ ެ‬ ‫ޖލްސާތައް ާ‬ ‫މާލޭގައި އާންމުކޮށް ރަސްމ ަ‬ ‫އ‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ މާސްޓަރ ކޮންޓްރޯލް ރޫމްއާއި ގުޅާލެވި‪ ،‬ފަސޭހަ ކަމާއިއެކު‪ ،‬ވަގުތުން އެހުންތެރިންނާއި ހަމައަށް ެ‬ ‫ނ ކުރަން ފެއްޓުނެވެ‪ .‬މިއ ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ އޯބ (އައުޓްޑޯރ‬ ‫ނ ް‬ ‫ބ ު‬ ‫ބލް ތަކުގެ ޭ‬ ‫ރަސްމިއްޔާތެއް ގެނެސް ދިނުމަށް ޓަކައި‪ ،‬އެ ކޭ ަ‬ ‫މ‬ ‫ބބަކ‪ ،‬މާލޭގެ މުހިން ު‬ ‫ބޑު ކުރިއެރުމެއް ކަމުގައި ފާހަގަ ކުރެވުނެވެ‪ .‬ސަ ަ‬ ‫ބނު ވަރަށް ޮ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ) އޮޕަރޭޝަނަށް ލި ު‬ ‫ް‬ ‫ބން‪ ،‬ސަރުކާރުގެ އެކިއެކި ރަސްމ ޖަލްސާ ތަކާއި‪ ،‬ކޮންމެ ރަމްޟާން މަހަކު‬ ‫ބ ު‬ ‫ޢިމާރާތްތައް މި ނެޓްވާރކުން ގުޅާލެވުމުގެ ސަ ަ‬ ‫ބއްވަވަމުން ގެންދަވާ އިޙްޔާއު ކުރުމުގެ ޕްރޮގްރާމް ރޭޑިއޯ އިން ލައިވް ކުރުމުގައި ފަސޭހަވުމާއި‪،‬‬ ‫އި ސްލާމ މަރުކަޒުގައި ާ‬ ‫ބރާހިމްމަނިކޭ ދެންނެވުން އެއ‬ ‫ބލޫ އި ް‬ ‫ބނު ހަލުވިކަމެވެ‪ .‬މި ހުރިހާ ކަމެއްގެ މޭސްތިރިއަކ‪ ،‬އަލްފާޟިލް ސަމަރު ް‬ ‫މަސައްކަތަށް ލި ު‬ ‫ޟލް މައިޒާން އަޙުމަދު މަނިކެވެ‪.‬‬ ‫ހަމަގައިމުވެސް ދޮގަކަށް ނުވާނެއެވެ‪ .‬އޭނާގެ އެންމެ އަރިހުގައި ދެންވެސް ހުންނެވ‪ ،‬އަލްފާ ި‬ ‫ދވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުން ކޮށްފައިވާ އަހަރެކެވެ‪.‬‬ ‫‪ 1999‬ވަނަ އަހަރަކ‪ ،‬ފާހަގަ ކޮށްލެވޭފަދަ މަސައްކަތްތަކެއް ި‬ ‫ށ މަސައްކަތްތަކުގެ‬ ‫ބނާކުރަންފެ ި‬ ‫ބހެއްޓި‪ ،‬އަތޮޅުތެރޭގައި ި‬ ‫ބއެއް ސްޓޫޑިއޯތަކުގެ އިކްވިޕްމެންޓްސް ެ‬ ‫ދ ޢިމާރާތުގެ ަ‬ ‫އަލަށް ހަދަމުން ާ‬ ‫ތނުގައި އިކްވިޕްމެންޓްސްވެސް‬ ‫ދ ބ އަތޮޅު މޑިއާ ސެންޓަރތަކުގެ މަސައްކަތްނިމި އަދި އެތަން ަ‬ ‫ތެރެއިން‪ ،‬ހދ‪ ،‬ގދ‪ ،‬ޏ‪ ،‬އަ ި‬ ‫އިންސްޓޯލްކުރުމުގެ މަސައްކަތް ފެއްޓުނެވެ‪.‬‬ ‫މިނޫނަސް ގިނަގުނަ މަސައްކަތްތައް އެ މުއްދަތުގެ ތެރޭގައި ކުރެވިފައިވާނެކަން ހަމަޔަގނެވެ‪ .‬ނަމަވެސް‪،‬‬ ‫ނހުރެދާނެއެވެ‪.‬‬ ‫ލިޔެކިޔުންތަކުން ފެންނަން ު‬

‫*********************‪8‬‬

‫މަސައްކަތައިގެން ކުރިއަށް‬ ‫އަޅުގަޑު‬

‫‪2004‬‬

‫ވަނައަހަރު‬

‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑާއި‬

‫ބން‬ ‫ގުޅުނުހިސާ ު‬

‫މަސައްކަތްކުރ‪،‬‬

‫ކުރެވިފައި‬

‫ހުރި‬

‫ބއެއް‬ ‫ބދަލުކޮށްލި ަ‬ ‫ބލުމަށެވެ‪ .‬އެގޮތުން އަޅުގަޑު ަ‬ ‫ބލުމަށާއި އިތުރު ކުރިއެރުންތަކެއް ގެނެވޭތޯ ެ‬ ‫ކަންތައްތައް ތަރައްޤކުރެވޭތޯ ެ‬ ‫ލނަމެވެ‪.‬‬ ‫ކަންތައްތައް ދަންނަވައި ާ‬

‫ދނުގެ އަޑު‬ ‫އ ދިނުމުގެ‬ ‫ނ އޮޅުންފިލުވަ ި‬ ‫ށ ދިރުވުމާއި‪ ،‬ދ ް‬ ‫ހތްތަކުގައ އިސްލާމްދނުގެ ރޫޙު އާލާކޮ ް‬ ‫އެއްކަމަކ‪ ،‬ދިވެހިންގެ ި‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރަމުން ދަނިކޮށް‪ ،‬އެޗެނެލްގެ‬ ‫މަޤުޞަދުގައި‪" ،‬ދނުގެ އަޑު" ކިޔާ ޗެނެލެއް އެފް‪.‬އެމް‪ .‬ފްރިކްއެންސން‪ް ،‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪129‬‬ ‫އ ޗެނެލްގެ ޕްރޮގްރާމްތައް) އޭ‪.‬އެމް‬ ‫ކޮންޓެންޓް( ެ‬

‫އފް‪.‬އެމް ފްރިކްއެންސ އަކ‪ ،‬މާދުރަށް‬ ‫ދލު ކޮށްލުމެވެ‪ .‬އާދެ‪ެ ،‬‬ ‫ބ ަ‬ ‫ޗެނެލަށް ަ‬

‫ސިގުނަލް ފޮނުވޭ ގޮތަށް ޑިޒައިން ކޮށްފައިވާ ފްރިކްއެންސ އަކަށްނުވާތ‪ ،‬އެ ޗެނެލުން ފޮނުވާ އެއްޗެއްގެ އަޑު ލިބޭނ ވަރަށް‬ ‫ކައިރިއަށެވެ‪ .‬މާލެއިން ފޮނުވާ އެފްއެމް ޗެނެލްގެ ސިގުނަލް‪ ،‬ގިނަ ފަހަރަށް މާލެ އަތޮޅުގެ ހުރިހާ ރަށެއްވެސް ކަވަރު ނުކުރާނެއެވެ‪.‬‬ ‫ބނެއެވެ‪" .‬ދނުގެ އަޑު" ޗެނެލްއަކ‪ ،‬އެކަމަށްޓަކައި ވަކި‬ ‫އެއާ ޚިލާފަށް‪ ،‬އޭ‪.‬އެމް‪ .‬ޗެނެލްގެ ސިގުނަލް‪ ،‬މުޅި ރާއްޖެއަށް ލި ޭ‬ ‫ބއެއްޝޭޚުންގެ އެހތެރިކަމާއެކު‪ ،‬ކުރިއަށް ގެންދެވުނު ޕްރޮގްރާމެކެވެ‪ .‬މި‬ ‫ބވި ަ‬ ‫ސެކްޝަނެއް އުފައްދަވައިގެން‪ ،‬ރާއްޖޭގައި ތިއް ެ‬ ‫ޗެނެލްގެ ހުރިހާކަމެއް ހިނގަމުން ދިޔައ‪ ،‬އޮލިމްޕަސް ސިނެމާގެ ތެރޭގައެވެ‪ .‬ސްޓޫޑިއޯއާއި‪ ،‬އެ ޗެނެލްގެ މުއައްޒަފުންވެސް ތިބ‪،‬‬ ‫އޮލިމްޕަހުގައެވެ‪.‬‬ ‫ބދުލް ޢަޒޒު‬ ‫އންމެ އިސްކޮށް އުޅުއްވ‪ ،‬ޝޭޚް ޢަ ު‬ ‫ބފުޅުންގެ ގޮތުގައި ެ‬ ‫މި ޗެނެލް ހިންގުމުގައި ރިސޯރސް ޭ‬ ‫ބދުﷲ ޖަމލް އެވެ‪.‬‬ ‫ޙުސޭން އާއި‪ ،‬ޝޭޚް ޢަ ު‬

‫ޝޭޚް ޢަބުދުﷲ ޖަމލު‬

‫ޝޭޚް ޢަބުދުލް ޢަޒޒު ޙުސޭން‬

‫ބދަލުގައި‪ ،‬މުޅިރާއްޖޭގެ އާބާދއަށް‬ ‫ބޔަކަށް އިވުމުގެ ަ‬ ‫މިމުހިންމު ޕްރޮގްރާމްގެ އަޑު‪ ،‬ރާއްޖޭގެ އާބާދގެ މަދު ަ‬ ‫ބން މުހިންމުކަމަށް އަޅުގަޑަށް ވިސްނިގެން‪ ،‬އެ ޗެނެލްގެ ޕްރޮގްރާމްތައް‪،‬‬ ‫މިޕްރޮގްރާމްތައް އާދެ! "ދނުގެ އަޑު"‪ ،‬ލި ު‬ ‫ވން‬ ‫ބގޮތަށް ފޮނު ަ‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ ޕްރޮގްރާމްތަކުގެ ތެރޭގައި‪ ،‬އެއިން އެއްވެސް ޕްރޮގްރާމެއް މަދުނުކޮށް‪ ،‬މުޅިރާއްޖެއަށް ލި ޭ‬ ‫ފެށމެވެ‪.‬‬

‫__________________________‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪130‬‬

‫ކޮމިޔުނިޓ ބްރޯޑްކާސްޓިންގ‬ ‫މތޯއެވެ؟ ކޮމިނިއުޓ ރޭޑިޔޯއަކ ޖަމާއަތުގެ‬ ‫ބލައިލަ ާ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ އަކ‪ ،‬ކޮން އެއްޗެއްތޯ ަ‬ ‫ކޮމިޔުނިޓ ް‬ ‫ގ‬ ‫ތތަކުން ހިން ާ‬ ‫ބނުންވާ ފަރާ ް‬ ‫ތެރެއިން އުފަންވެގެން ޖަމާޢަތުގެ އެކިއެކި މައްސަލަތަކަށް އެޑްރެސް ކުރުމަށްޓަކައި ހަރަކާތްތެރިވާން ޭ‬ ‫ރޭޑިއޯއެވެ‪.‬‬ ‫ނވަރުގައާއި‬ ‫ފ ް‬ ‫ށ އަމާޒު ކުރެވިގެން ހިންގާއެއްޗެކެވެ‪ .‬އަތޮޅު ެ‬ ‫ކ ޖަމާޢަތްތަކަ ް‬ ‫ކޮމިޔުނިޓ ރޭޑިއޯ އަކ‪ ،‬ވަކިވަ ި‬ ‫އ ސްކޫލްތަކުގައިވެސް‪ ،‬ޖަމާޢަތުގެ‬ ‫ށ ފެންވަރުގައި ވެސް މިކަންކުރެވިދާނެއެވެ‪ .‬އަދި ކޮލެޖްތަކާ ި‬ ‫ރަށުފެންވަރުގައި އަދި އަވަ ު‬ ‫ބބަކ‪ ،‬ތަރައްޤއަށް މަސައްކަތްކުރާ‬ ‫ބޑަށް ހިފައެވެ‪ .‬ސަ ަ‬ ‫އ ވަރަށް ޮ‬ ‫ބރުޤައުމުތަކުގަ ި‬ ‫ބނުން‪ޭ ،‬‬ ‫ތަރައްޤއަށްޓަކައި‪ ،‬ކޮމިޔުނިޓ ރޭޑިއޯގެ ޭ‬ ‫ކޑަޚަރަދަކުން ފޮނުވޭގޮތްވުމެވެ‪.‬‬ ‫ބރާއެކު އެހާ ު‬ ‫ށ އަދި އެންމެއިތު ާ‬ ‫ހ ް‬ ‫އންމެ ފަސޭހައިން‪ ،‬އެންމެއަވަ ަ‬ ‫ބނުންވާ މެސެޖް ެ‬ ‫ބޔަކު‪ ،‬ދޭން ޭ‬ ‫ަ‬ ‫ރ‬ ‫ބނުންކު ާ‬ ‫ބނުމަށް ޭ‬ ‫އެންމެ މުހިންމު އެއްކަމެއްގެ ގޮތުގައި ކޮމިޔުނިޓ ފާހަގަ ކުރެވެނ‪ ،‬ކޮމިޔުނިޓ ރޭޑިއޯ އަކ‪ ،‬ސިޔާސ ޭ‬ ‫ބނުންކުރާ އެއްޗަކަށްވާކަމެވެ‪.‬‬ ‫ތރައްޤއަށްޓަކައި ޭ‬ ‫އެއްޗަކަށް ނުވާކަމެވެ‪ .‬މުޅި ކޮމިޔުނިޓއަށް‪ ،‬އެ ކޮމިޔުނިޓއެއްގެ ަ‬

‫• ކޮމިއުނިޓ ރޭޑިޔޯ ތައާރަފް ކުރުމުގެ މަޤްސަދު‬ ‫ޙލަތުތަކުގައި‬ ‫އންތިހާއަށް ދިމާވެއެވެ‪ .‬މިފަދަ ާ‬ ‫ކން ި‬ ‫ފތުރުގެ ދަތި ަ‬ ‫ގތުން ދަތުރު ަ‬ ‫ރާއްޖޭގެ ރަށްތައް އެތުރިފައިވާ ޮ‬ ‫އތުގައިހިމެނޭ މހުންގެ މަސައްކަތާ‪ ،‬ދިރިއުޅުމުގެ ފާޑުވެރިކަމާއި‪،‬‬ ‫ރޭޑިއޯއަކި‪ ،‬މިކަންކަން ޙައްލުކޮށްދޭ ވަޞލަތަކަށްވާހިނދު‪ ،‬ޖަމާ ަ‬ ‫ނ‬ ‫ބއިވަންތަކަ ް‬ ‫ވެށގެކުރިއެރުމާ މެދު‪ ،‬އެޖަމާއަތެއްގާ ހިމެނޭ މހުންގެ ވިސްނުން ޖަމާއަތުގެ މެދުގާ ހިއްސާކޮށް ޖަމާއަތުގެ އެއް ަ‬ ‫ވަރުގަދަ ކުރުމެވެ‪.‬‬

‫• ހާސިލް ކުރެވިދާނެ މައިގަނޑު ލަނޑު ދަނޑި ތައް‪:‬‬

‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬

‫ނ‬ ‫އކަކު އަނެކަކަށް އެނގި‪ ،‬އުފެއްދުންތެރި ގުޅުމަކަށް މަގުތަނަވަސް ކޮށްދިނު ް‬ ‫ޖަމާއަތުގާ ހިމެނޭ ދޭދޭ މހުން ެ‬ ‫ދިރިއުޅުމާއި‪ ،‬އާމްދަނ ހޯދުމަށް މހާގެ ޝައުގުވެރިކަން އިތުރުވުމަށް މަގުފަހިވުން‪.‬‬ ‫އެޖަމާއަތެއްގެ އާދަކާދަ ދިރުވައި ދެމެހެއްޓުން‪.‬‬ ‫ބހުރުވަ) ދިރުވުން‪.‬‬ ‫ބސް‪ /‬ރަށު ަ‬ ‫ބހުރުވަ (މޮށެއުޅޭ ަ‬ ‫ބޔަކު ވާހަކަ ދައްކާ އުޅޭ ަ‬ ‫އެޖަމާއަތެއްގެ ަ‬ ‫ޖަމާއަތުގައި ހިމެނޭ ޚިދުމަތްތެރިންގެ ޚިދުމަތުގެ އަގު ވަޒަންކުރުމާއި‪ ،‬ޖަމާއަތަށް ޚިދުމަތް ކުރުމުގެ ރޫހު‪،‬‬ ‫ދގައި އާލާކުރުން‪.‬‬ ‫ޖަމާއަތުގައި ހިމެނޭ މހުންގެ މެ ު‬ ‫ވަކި ވަކި ފަރުދުންގެ ފިކުރާއި ޚިޔާލު އެކަކު އަނެކަކާ ހިއްސާ ކުރުމުގެ ފުރުސަތު ދިނުން‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪131‬‬

‫•‬ ‫•‬

‫މއި‪ ،‬އެމހުންނަކ އުފެއްދުންތެރި‪ ،‬ޚިދުމަތް‬ ‫ނ ވިސްނާދިނު ާ‬ ‫ބއޮތް ކަ ް‬ ‫ރއް އެ ަ‬ ‫ނށް ދައު ެ‬ ‫މުޖުތަމައުގާ ޒުވާނުން ަ‬ ‫ބޔަކަށްވުމަށް ހިތްވަރު ދިނުން‪.‬‬ ‫ތެރި‪ ،‬ޖަމާއަތަށް ފައިދާ ހުރި‪ ،‬ކަންކަމުގާ އިސްނަގާ ަ‬ ‫މތު އިތުރުވުން‪.‬‬ ‫އެޖަމާއަތެއް ދިރިއުޅޭ ވެއްޓާމެދު ހޭލުން ތެރިވެ‪ ،‬އަމިއްލަ މަޢުލޫ ާ‬ ‫ބއިވަރު ސިގްނަލް ތަކެއްގެ‬ ‫ކޮމިޔުނިޓ ރޭޑިއޯއަކވެސް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އެއަރވޭވްސް ގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ އެތައް ަ‬

‫ބވާން ޖެހެއެވެ‪ .‬މިގޮތުން ހެދިފައިވާ‬ ‫ބޔަކަށް ވުމުން‪ ،‬ކޮމިޔުނިޓ ރޭޑިއޯވެސް ޤަވާޢިދު ތަކަކާއި އުޞޫލު ތަކަކަށް ތަ ާ‬ ‫ތެރެއިން ަ‬ ‫ނ ކަންތައްތަކެވެ‪.‬‬ ‫ބން ޖެހޭ ެ‬ ‫ލ ަ‬ ‫ބ ަ‬ ‫ޤާނޫން ތަކާއި ޤަވާޢިދު ތަކަކ‪ ،‬އެކަންކަން ތަކަށް ޯ‬ ‫އަޅުގަޑު "ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑު" ހިންގަން އުޅުނު ދުވަސްވަރު‪ ،‬އަޅުގަޑުމެން ޚިޔާލު ކުރ‪ 2007 ،‬ވަނަ އަހަރުގެ‬ ‫ބރުގެ‬ ‫ބޔަކު އުފެއްދުމަށް ޓަކައި‪ޭ ،‬‬ ‫ޖެނުއަރ މަހުގެ ތެރޭގައި ރާއްޖޭގައި ކޮމިޔުނިޓ ރޭޑިއޯ ތަޢާރަފު ކުރުމުގެގޮތުން‪ ،‬އެކަން ކުރާނެ ަ‬ ‫ނޓަރ‬ ‫މގޮތުން އޭރު‪ ،‬މޑިއާ ސެ ް‬ ‫ނ ކުރާށެވެ‪ި .‬‬ ‫ގ ގޮތުގައި ތަމްރ ް‬ ‫ބޔަކު‪ ،‬ލޑަރުން ެ‬ ‫ގ އަތޮޅުތަކުން ަ‬ ‫މާހިރުންގެ އެހއާއިއެކު‪ ،‬ރާއްޖޭ ެ‬ ‫އ ފިރިހެނަކު) ތައްޔާރު ކުރެވޭނެއެވެ‪ .‬އެމހުންގެ މަސައްކަތަކ‪،‬‬ ‫އންހެނަކާ ި‬ ‫އތޮޅަކުން ‪ 2‬ލޑަރުން ( ަ‬ ‫ކށްފައިވާ ކޮންމެ ަ‬ ‫ބނާ ޮ‬ ‫ތައް ި‬ ‫ލންތެރި ކުރުވުމެވެ‪.‬‬ ‫ކޮމިޔުނިޓ ރޭޑިއޯ އަކ ކޮން އެއްޗެއްކަން މުޖުތަމަޢުއަށް ތަޢާރަފް ކޮށްދ‪ ،‬އެކަމަށް މުޖުތަމަޢު ހޭ ު‬ ‫ރާއްޖޭގައި އަލަށް ކޮމިޔުނިޓ ރޭޑިއޯ ފަށައިގަތުމުގައި ހުރެދާނެ ދަތިތަކަކަށް ވިސްނުމަށްފަހު‪ ،‬މޑިއާ ސެންޓަރ‬ ‫ނމަށް ޚިޔާލު ކުރެވިފައިވެއެވެ‪ .‬ނަމަވެސް އޭރުން މިވަނ‪،‬‬ ‫ތަކުގެ އެހތެރިކަން ފޯރުކޮށްދި ު‬

‫ބދަލުގައި‬ ‫ކޮމިޔުނިޓ ރޭޑިއޯގެ ަ‬

‫ބލިކް ސާރވިސް ރޭޑިއޯ އަކަށޭވެސް ކިއިދާނެއެވެ‪.‬‬ ‫ބސްޑް ޕަ ް‬ ‫ކޮމިޔުނިޓ‪ޭ -‬‬ ‫އ‬ ‫ނގެ ގޮތުގަ ި‬ ‫ނންވަނ‪ ،‬ކުރިން އިޝާރާތް ކުރެވިފައިވާ ޓްރޭނަރުން ނުވަތަ ލޑަރު ް‬ ‫ބ ު‬ ‫މިހާރުން މިހާރަށް ޭ‬ ‫އ ޖަމާޢަތަކުން‪،‬‬ ‫ޙލެއްގައި ސަރުކާރުގެ މުއައްޒަފުންނެއް ނޫނެވެ‪ެ .‬‬ ‫ނނަކ‪ ،‬އެއްވެސް ާ‬ ‫ތން ހޯދޭމހު ް‬ ‫އުފައްދާނެ މހުންހޯދުމެވެ‪ .‬މިގޮ ު‬ ‫ވ‬ ‫ބތް ާ‬ ‫ކ ނިސް ަ‬ ‫ހއްޓާނ‪ ،‬އެ މހަ ު‬ ‫ބލަ ަ‬ ‫ނގެ ހުރިހާކަމަކާ ޒިންމާވެ‪ަ ،‬‬ ‫ބއެކެވެ‪ .‬އެމހު ް‬ ‫ށކުން ކަނޑައަޅާ ަ‬ ‫ނުވަތަ އެ އަތޮޅަކުން ނުވަތަ ރަ ަ‬ ‫މުޖުތަމަޢަ އަކުންނެވެ‪.‬‬ ‫ބވައެވެ؟‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ އަށް ތައްޔާރުވެފައި ާ‬ ‫ރާއްޖެ މިވަގުތު މިއޮތ ކޮމިޔުނިޓ ް‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ގެ ޕޮލިސ އުފެއްދުމުގައި އިސްދައުރެއް އަދާކުރަމުންއައި މހެއްގެ‬ ‫މި ސުވާލަކ‪ް ،‬‬ ‫ބދު ކުރެވެމުންދިޔަ ސުވާލެކެވެ‪.‬‬ ‫ހައިސިއްޔަތުން‪ ،‬އަޅުގަޑުގެ ހިތުގައި އަ ަ‬ ‫ރެއަކާއިދުވާލުން‬

‫ރާއްޖެއަށް‬

‫ގެނެސްފައިމިވާ‬

‫ޑިމޮކްރަސގައި‪،‬‬

‫މަލްޓި‪-‬ޕާރޓ‬

‫ސިސްޓަމަކަށް‬

‫ރާއްޖޭގެ‬

‫ރނގަޅަށް ތައްޔާރުނުވެ‪ ،‬މޑިއާ‬ ‫ބއިވަރު ސިޔާސ ފިކުރުތަކެއްގެ ތެރެއަށް‪ަ ،‬‬ ‫އެޑްމިނިސްޓްރޭޝަން ތައްޔާރުވަމުންދާއިރު‪ ،‬އެތައް ަ‬ ‫ބވައެވެ؟ ކުރގައި ދެންނެވި‬ ‫ބރުވެރިކަން‪ ،‬ފައިސާވެރިންނާއި ސިޔާސ ފަރާތްތަކުން ނުނަގާނެ ާ‬ ‫ދޫކޮށްލައިފިނަމަ ކޮމިޔުނިޓ ރޭޑިއޯގެ ާ‬ ‫ބވައެވެ؟‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ އަށް މަގުފަހިވާނެ ާ‬ ‫މަގުސަދުތައް ޙާޞިލް ކުރެވޭފަދަ‪ ،‬ޙަޤޤ ކޮމިޔުނިޓ ް‬ ‫ޑިމޮކްރަސއެއްގައި‬

‫އެންމެ‬

‫ބރުގަދަ‬ ‫ާ‬

‫އެކައްޗަކ‪،‬‬

‫މޑިއާކަން‪،‬‬

‫ހިތުގެއަޑިން‬

‫އަޅުގަޑު‬

‫ބލުކުރަމެވެ‪.‬‬ ‫ގަ ޫ‬

‫ޑއާ ހުޅުވައިލެވިގެންކަންވެސް އެނގެއެވެ‪ .‬ޒިންމާދާރު ކަމާއެކު‪،‬‬ ‫ބރުވެރި ކުރެވޭނވެސް މ ި‬ ‫ބ‪ ،‬ރައްޔިތުން ާ‬ ‫ލ ި‬ ‫ބރު ި‬ ‫ރައްޔިތުންނަށް ާ‬ ‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪132‬‬ ‫ބޔަކު‪( ،‬ރިޕޯރޓަރުންނާ‪،‬‬ ‫ވަކިފަރާތަކަށް ނުޖެހި‪ ،‬ރައްޔިތުންނާ ގައުމުގެ ޙައްގުތައް ރައްކާތެރި ކުރެވޭވަރުގެ ހަރުދަނާ ަ‬ ‫ޕްރޮޑިޔުސަރުން) ހައިސްޕޑްގައި‪ ،‬އުފެއްދުމަކ‪ ،‬އެކަށގެންވާ ކަމެއް ނޫންކަން ކިތަންމެހާވެސް ރަނގަޅަކަން އަޅުގަނޑަށް‬ ‫ޔަގންވެއެވެ‪.‬‬ ‫ހންމެވެ‪.‬‬ ‫ބން ވަރަށްމު ި‬ ‫ތއް ު‬ ‫ބ ި‬ ‫ބޔަކު ތައްޔާރުކޮށްފައި ޭ‬ ‫އށް ަ‬ ‫ބރޯޑްކާސޓިންގ ަ‬ ‫ކޮމިޔުނިޓ ް‬

‫ހންކަމުން‪،‬‬ ‫އެ ެ‬

‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ގެ ތަމްރން ޕްރޮގްރާމްތަކެއް‬ ‫‪ UNESCO‬އާއި ‪ IPDC‬އަދި ‪ UNFPA‬ގެ އެހތެރިކަމާއެކު‪ ،‬ކޮމިޔުނިޓ ް‬ ‫ޓސްގެ ފަރާތުން އެމިނިސްޓްރގެ‬ ‫ރޭވި‪ ،‬ހިންގުނެވެ‪ .‬މިޕްރޮގްރާމްތައް ހިންގެވ މިނިސްޓްރ އޮފް އިންފޮރމޭޝަން އެންޑް އާރ ް‬ ‫ސޓްރގެ ފަރާތުން މިކަމުގައި އުޅުއްވ‪ ،‬އަލްފާޟިލް އަޙުމަދު ޒަކ ނާފިޒް އާއި އަލްފާޟިލާ‬ ‫ނނެވެ‪ .‬މިނި ް‬ ‫ބއްލެވުމުގެ ދަށު ް‬ ‫ެ‬ ‫ޢާއިސަތު ފަޞޯޙާއެވެ‪.‬‬

‫އަލްފާޟިލް އަޙުމަދު ޒަކ ނާފިޒް‬

‫ތ ފަސޯހާ‬ ‫ޝ ު‬ ‫އަލްފާޟިލާ ޢާއި ަ‬

‫ބރޯޑްކާސްޓިންގގެ ކޯރސް‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުން ހިންގުމުގައި ޒަކ ނާފިޒް އާއި ފަސޯޙާގެ‬ ‫ކޮމިޔުނިޓ ް‬ ‫ސ ޑިޒައިން ކުރުމުން ފެށިގެން‪ ،‬ރާއްޖެތެރޭގައި ކޯސް ހިންގުމުގެ‬ ‫އންމެ ދާއިރާއަކުންނޫނެވެ‪ .‬ކޯރ ް‬ ‫އެހތެރިކަން ލިބުނހަމައެކަނި ެ‬ ‫ބމުން ދިޔައެވެ‪.‬‬ ‫ޔތަށް ލި ެ‬ ‫ބފުޅުންގެ އެހތެރިކަން ނިހާ ަ‬ ‫ހުރިހާ ކަމެއްގެ ތެރޭގައިވެސް‪ ،‬މި ދެ ޭ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް‬ ‫އމުތަކުގެ ތެރޭގައި ކޮމިޔުނިޓ ް‬ ‫ތގައި ތިއްބެވ‪ ،‬މި ރޖަންގެ ގަ ު‬ ‫ކޯހުގެ އިންސްޓްރަކްޓަރުންގެ ގޮ ު‬ ‫ބކާރުންނެވެ‪ .‬އިންޑިއާ‪ ،‬ފިލިޕންސް‪ ،‬ނޭޕާލް އަދި ސްރލަންކާގައި ކޮމިޔުނިޓ ރޭޑިއޯ ހިންގެވުމުގެ ގޮތުން ގިނަ‬ ‫ކުރެއްވުމުގެ ތަޖުރި ާ‬ ‫ބކާރުންނެވެ‪.‬‬ ‫ބފައިވާ‪ ،‬އެކަމުގެ ތަޖުރި ާ‬ ‫ބތަކެއް ލި ި‬ ‫ތަޖުރި ާ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪133‬‬

‫ކޮމިޔުނިޓ ރޭޑިއޯ އާބެހޭ ތަމްރނު ތަކުގެ ތެރެއިން‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪134‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪135‬‬

‫ބއްރަށް މިފަހަކަށްއައިސް ދިމާވި އެންމެ ހިތާމަވެރި އެއް ކާރިސާއަކ‪2004 ،‬‬ ‫ދިވެހިރާއްޖެއަށް އަދި އޭޝިއާ ަ‬ ‫ދ‬ ‫ބރުގަ ަ‬ ‫ނސިޔާގެ އައްސޭރިފަށުން އުފެދިގެން އައި‪ 9.1 ،‬ގެ ާ‬ ‫އންޑޮ ޭ‬ ‫ވަނަ އަހަރުގެ ޑިސެމްބަރ މަހުގެ ‪ 26‬ވަނަ ދުވަހު‪ި ،‬‬ ‫އ‬ ‫ބޑު ޕަރސެންޓެ ް‬ ‫އބާދގެ ވަރަށް ޮ‬ ‫އންޑިއަން އޯޝަންގެ ގިނަ ޤައުމުތަކެއްގެ ާ‬ ‫ބން‪ި ،‬‬ ‫ބ ު‬ ‫ބރުގަދަ ސްނާމގެ ސަ ަ‬ ‫ސްނާމއެވެ‪ .‬މި ާ‬ ‫އެކުގައިހެން ނައްތައިލިއެވެ‪.‬‬

‫ބއްވާ‬ ‫‪ 26‬ޑިސެމްބަރ ‪ 2004‬ވަނަ ދުވަހު ހެނދުނު އަޅުގަޑުވެސް އޮފހަށް އައިސް‪ 9.00 ،‬ގައި ާ‬ ‫ނ‬ ‫ބނުކަން ނިވްސްރޫމު ް‬ ‫ބރެއް ލި ު‬ ‫ޑިޕާރޓްމަންޓް‪-‬ހެޑްސް ގެ މޓިންގގައި ސެނެކޯމާލަމް ގައި އިންދާ‪ ،‬މެޓް އޮފހުގެ ކުއްލި ޚަ ަ‬ ‫ބރުވެރި އިންޒާރުއެވެ‪.‬‬ ‫ބއެއް ރަށްރަށަށް ސްނާމއެއް އަރާފާނެ ކަމުގެ ި‬ ‫އަޅުގަޑަށް އިޝާރާތެއް އަތުވެއްޖެއެވެ‪ .‬އެއ‪ ،‬ރާއްޖޭގެ ަ‬ ‫ބރަށް ތައްޔާރުވެފައެވެ‪ .‬އަޅުގަޑުމެން އަވަހަށް މޓިންގ‬ ‫ރޭޑިއޯގެ ނިވްސްރޫމް ވަނ‪ ،‬މިކަހަލަ ކުއްލި ޚަ ަ‬ ‫ރއަށް ނިކުމެއްޖައމެވެ‪.‬‬ ‫ފހު އޮފހުގެ ގޯތިތެ ެ‬ ‫ނިންމާލުމަށް ަ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪136‬‬

‫ގތު ރޭޑިއޯގެ‬ ‫މޓިއޮރޮލޮޖިކަލް ސެންޓަރާހުރ ގުޅިފައެވެ‪ .‬އެވަ ު‬ ‫ރޭޑިއޯގެ ނިވްސްރޫމާއި‪ ،‬ޑިޕާރޓްމަންޓް އޮފް ި‬ ‫ށ‬ ‫ކޮންޓިނިޔުޓ ސްޓޫޑިއޯގައިއިން އެނައުންސަރއާއި ނިވްސްރޫމާއި ވަނ ގުޅިފައެވެ‪ .‬އެހެންކަމުން‪ ،‬މެޓް އޮފހުން ރައްޔިތުންނަ ް‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ވަމުންނެވެ‪.‬‬ ‫ނ ް‬ ‫ބނުންވާ މެސެޖްތައްދިޔައ‪ ،‬ވަގުތުން ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑު ް‬ ‫އަންގަން ޭ‬ ‫އ‬ ‫ގފަރާތުން ރާޅުއަރަން ފަށައިފިއެވެ‪ .‬އެފަރާތުގަ ި‬ ‫އަޅުގަޑުމެން އަޑުގެ ގޯތިތެރެއަށް ނިކުތްއިރު‪ ،‬މާލެގެ ހުޅަނ ު‬ ‫ބއެއް ދޯނި ފަހަރުވެސް އުސްވަމުން އަންނަ ދިޔަވަރާއެކު އެއްގަމަށް އަރައިފިއެވެ‪.‬‬ ‫ހުރި ަ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪137‬‬

‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑު ޢިމާރާތްކޮށްފައި ހުރ ތަންކޮޅެއް އުހުގައި ކަމުން‪ ،‬ދޮރުން ވަދެގެންއައި ރާޅު‪ ،‬އިމާރާތުގެ‬ ‫ށ‬ ‫ބއެއް ގެތަކުގެ އެތެރެއަ ް‬ ‫ބކުން ހުއްޓިއްޖެއެވެ‪ .‬ނަމަވެސް‪ ،‬އެރާޅު މަގުތަކަށް ފެތުރެމުންގޮސް‪ަ ،‬‬ ‫އެތެރެއަށް ނުވަދެ‪ ،‬ވަކި ހިސާ ަ‬ ‫ވަންނަން ފަށައިފިއެވެ‪.‬‬ ‫ވރުގައިހުރި‬ ‫މާފަންނުގައި އިމާރާތްކޮށްފައި މިވާ އިމާރާތުގެ އެތެރެއަށް ފެންގަޑު ދެމިނުގަތަކަސް‪ ،‬ހެން ޭ‬ ‫ނށް ފެންގަޑު ވަނުން ވަރަށްގާތެވެ‪ .‬އަޑުގެ ޓމެއް ގޮވައިގެން‪ ،‬ޕިކަޕަކަށް އަރައިގެން‪ ،‬ހެންވޭރު އަޑާއި‬ ‫ޓްރާންންމޓިންގ ސްޓޭޝަ ަ‬ ‫ދިމާލަށް ދަތުރު ފަށައިފމެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪138‬‬ ‫ބޑުކޮށްލާފައެވެ‪ .‬އަދިވެސް ރާޅުދަނ އަރަމުންނެވެ‪.‬‬ ‫އަޅުގަނޑުމެނަށް ދެވުނު އިރުވެސް‪ ،‬އަޑޕާރކް އޮތ ދިޔަ ޮ‬ ‫ގ‬ ‫އންޓެނާ ެ‬ ‫ތރެއަށް ލޮނުވަދެ‪ެ ،‬‬ ‫ތށް ޙިމާޔަތް ކުރަން ރާނާފައިވާ ރޭނުންގަޑުގެ ެ‬ ‫އަޑ ޕާރކްގައި ޖަހާފައިވާ އެންޓެނާ ދަނޑި ަ‬ ‫ވަޔަރިންގ ވަނ ލޮނުގެއަޑގައެވެ‪.‬‬ ‫އސްކަމެއްގެ‬ ‫ކ އެންމެ ި‬ ‫ޟލް ކޮނޑޭ ޢަލިމަނި ު‬ ‫ލފާ ި‬ ‫ޝން‪ ،‬އަ ް‬ ‫ގ ޗފް ޓެކްނ ަ‬ ‫ހަމަ އެވަގުތުން ފެށިގެން އަޑު ެ‬ ‫ގޮތުގައި‪ ،‬އެންޓެނާ ފލްޑް ސަލާމަތް ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ފައްޓަވައިފިއެވެ‪.‬‬

‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑު އަތޮޅުތެރޭގައި‬ ‫ބރު‬ ‫ބތަކުގެ ޚަ ަ‬ ‫ބޑުވި އަތޮޅުތަކަށް ދަތުރުކޮށް‪ ،‬އެހިސާ ު‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ޓމެއް ސްނާމގައި އެންމެ ޙާލު ޮ‬ ‫ނ‬ ‫މންދާގޮތް‪ ،‬ރޭޑިއޯއިން ގެނެސްދިނުމުގެ މަޤުޞަދުގައި‪ ،‬ގި ަ‬ ‫ތަކާއި‪ ،‬އަދި ކާރިސާއިން އަރައިގަތުމުގައި ކަންތައް ހިނގަ ު‬ ‫ތންނެވެ‪.‬‬ ‫އަތޮޅުތަކަކަށް ދިޔައެވެ‪ .‬މިކަން އިންތިޒާމް ކޮށްދެއްވ‪ ،‬ޑިސާސްޓަރ މެނޭޖްމަންޓް ސެންޓަރ ގެފަރާ ު‬ ‫ބގެން ރޭޑިއޯއިން‬ ‫މި ދަތުރުތަކުގައި‪ ،‬އަޑުގެ ޓމް ކޮންމެދުވަހަކު އެއްކުރާ މަޢުލޫމާތު‪ ،‬އެރަށެއްގައި ތި ެ‬ ‫ތރުކުރި އުނޅަދުގައި‪ ،‬ޕްރޮގްރާމް‬ ‫ރވެފައެވެ‪ .‬އަދި އަޅުގަޑުމެން ދަ ު‬ ‫މން ވަނ‪ ،‬ތައްޔާ ު‬ ‫ވ ގޮތަށް‪ ،‬އަޑުގެ ޓެކްނިކަލް ޓ ު‬ ‫ވަގުތުން ފޮނު ޭ‬ ‫އުފައްދާ ސްޓޫޑިއޯއެއްގެ މަސައްކަތްވެސް ކުރެވޭގޮތަށް ވަނ‪ ،‬ތައްޔާރުވެފައެވެ‪.‬‬ ‫ބނުމަކ‪ ،‬ސްނާމގައި ޙާލުގައިޖެހިފައިވާ ފަރާތްތަކުގެ މަޢުލޫމާތު ދެނެގަތުމާއި‪ ،‬އެ‬ ‫ބޑު ޭ‬ ‫މިދަތުރުގެ އެންމެ ޮ‬ ‫ބރަ އަދި އަސަރުކުރުވަނިވި މަސައްކަތް‪ ،‬ރޭޑިއޯ މެދުވެރިކޮށް‪،‬‬ ‫ހިތްދަތިކަމުން އަރައިގަތުމަށް‪ ،‬ރައްޔިތުން ކުރަމުންގެންދިޔަ ު‬ ‫ގތުން ދައްކައިދިނުމެވެ‪.‬‬ ‫މުޅިރާއްޖެއަށް އަންގައިދިނުމެވެ‪ .‬އަދި ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑު ވަނ‪ ،‬އެމހުންނާއި އެކުގައިކަން‪ ،‬ޢަމަލ ޮ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪139‬‬

‫ބއިވެރިންވެސް މަސައްކަތްކުރަމުން ގެންދިޔައ‪ ،‬އެއްވެސް އަރާމެއްނެތިއެވެ‪.‬‬ ‫އަޅުގަޑުމެންގެ ދަތުރުގެ ހުރިހާ ަ‬ ‫ބރެވެ‪.‬‬ ‫ދަތުރުގެ ހަމަ ކޮންމެމިނިޓަކވެސް‪ ،‬ތަފާތު އިޙުސާސްތައް އަޅުގަޑުމެނަށް ވެރިކުރުވި މިނިޓްއެކެވެ‪ .‬އަސަރެވެ‪ .‬ހާސްކަމެވެ‪ި .‬‬ ‫އަދި ހިތާމައެވެ‪.‬‬ ‫ވާހަކަދައްކާލަން ކުރިމަތިވާ ކޮންމެ މހަކުވެސް ކިޔައިދެނ‪ ،‬އަސަރުންފުރިގެންވާ ވާހަކައެކެވެ‪ .‬ހިތާމައާއި‬ ‫ބ ތަކެކެވެ‪.‬‬ ‫ޖރި ާ‬ ‫ބރުވެރިކަން އެކުލެވިގެންވާ ތަ ު‬ ‫ި‬ ‫ތރުކުރިއަށް‬ ‫ބރަކަށް ނުދިޔައެވެ‪ .‬ދަތުރުމަތގައި ހޮޑުލެވޭ ކުދިންނާ‪ ،‬ދަ ު‬ ‫ބރާ ަ‬ ‫އަޅުގަޑުމެންގެ ދަތުރުވެސް މުޅިން ަ‬ ‫ބވެ‪ .‬ނަމަވެސް އެކުދިންވެސް‬ ‫ބއެއްރަށްރަށުގެ ހޮސްޕިޓަލުގައި ވަގުތގޮތުން އެޑްމިޓްކުރަންޖެހުނު ކުދިންވެސް ތިއް ެ‬ ‫ނުގެންދެވިގެން‪ަ ،‬‬ ‫ދވޭތޯ މަސައްކަތް ކުރުމުގައެވެ‪.‬‬ ‫ބރުތައް ވހާ ސާފެއްކޮށް ރައްޔިތުންނާހަމައަށް ގެނެސް ެ‬ ‫ހިތްވަރާއެކު މަސައްކަތްކުރ‪ ،‬ސްނާމގެ ޚަ ަ‬ ‫ނމުމަށްފަހު‪،‬‬ ‫ބއެއްރަށްރަށުގެ މަސައްކަތްނި ް‬ ‫ގ ަ‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ ޓމު މާލެއިން ފުރައިގެން ވ‪ .‬އަތޮޅު ެ‬ ‫ބންކަމެއް‪،‬‬ ‫ބ ު‬ ‫ނނު ތަންތަނުގެ ސަ ަ‬ ‫ށ ހޮޑުލެވޭގޮތް ވާންފެށިއެވެ‪ .‬ފެ ު‬ ‫ބއިކޮ ް‬ ‫ބއެއްކުދިން މޭނު ަ‬ ‫ބ ޖެހުމާއެކު‪ ،‬ޓމްގެ ަ‬ ‫މ‪.‬އަތޮޅަށް މިސްރާ ު‬ ‫ނނަވާކަށް ނޭގެއެވެ‪.‬‬ ‫ބންކަމެއް ދަ ް‬ ‫ބ ު‬ ‫ކަނޑުމަތގެ ސަ ަ‬

‫މޖެއްސުމަށްފަހު‪ ،‬އަނެއްކާވެސް ދަތުރައިގެން‬ ‫ގ އިންތިޒާމް ހަ ަ‬ ‫އށް ފޮނުވާލުމު ެ‬ ‫ބއެއްކުދިން މާލެ ަ‬ ‫ބޑުވި ަ‬ ‫ހާލު ޮ‬ ‫އަޅުގަޑުމެންދިޔައ ކުރިއަށެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪140‬‬

‫ބތުން ދިވެހިރާއްޖެއަށް ކޮށްފައިވާ‬ ‫ބލާއިރު‪ ،‬ނިސް ަ‬ ‫ބޑަށް ސްނާމގެ އަސަރުކުރި ގައުމުތަކާއަޅާ ަ‬ ‫އެންމެ ޮ‬ ‫މގެ ފުންހިތާމައިގެ އަސަރުތައް‬ ‫ކށް މިކަ ު‬ ‫އަސަރުކުޑަނަމަވެސް‪ ،‬އަޅުގަޑުމެންގެ މިކުޑަކުޑަ ރާއްޖޭގެ ވަރަށް ގިނަ ޢާއިލާތަކަ ަ‬ ‫ޔއެވެ‪.‬‬ ‫އެތައްދުވަހަކަށް ދިގުދެމިގެން ދި ަ‬ ‫‪------------------------‬‬

‫ސްނާމ ކާރިސާގެ ތަޖްރިބާއަށްފަހު‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑަށް ގެނެވުނު ބައެއް އިޞްލާޙް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑަށް‬

‫އަޅުގަޑުމެން‬

‫ބރިއައިސް‪،‬‬ ‫އެ ު‬

‫ސުނާމގެ‬

‫ބއަށް‬ ‫ތަޖުރި ާ‬

‫ވިސްނައިފައި‪،‬‬

‫ރޭޑިއޯއަކ‪،‬‬

‫ބލުކޮށް‪،‬‬ ‫ޤ ޫ‬ ‫ބންޖެހޭކަމަށް ަ‬ ‫ދވެސް ރައްޔިތުންނަށާއި ސަރުކާރަށް ލި ެ‬ ‫ބ ު‬ ‫ދިވެހިރާއްޖެއަށް ކިހާމުހިންމު ވަޞލަތެއްކަމާ‪ ،‬މިވަޞލަތް އަ ަ‬ ‫ޝނަކަށް ހެދމެވެ‪.‬‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑަކ ‪ 24‬ގަޑިއިރު‪ ،‬ހުޅުވިފައި ހުންނަ ސްޓޭ ަ‬ ‫ތ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓްކުރުން އޮޓޮމެޓިކުން ކުރިއަށް ދާގޮތަށް އޮ ް‬ ‫ބންދު ކޮށްފައި ް‬ ‫ބކުން އޮފސް ަ‬ ‫ރޭގަޑުގެ ވަކި ހިސާ ަ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރެއެވެ‪ .‬ނަމަވެސް‪ ،‬ރޭގަޑުގެ‬ ‫އވެ‪ .‬އާދެ‪ .‬އަޅުގަޑު ހަވާލުވއިރުވެސް ‪ 24‬ގަޑިއިރު ް‬ ‫ބޖެހެ ެ‬ ‫ށލަން އެ ަ‬ ‫ބދަލުކޮ ް‬ ‫އޮތުން‪ަ ،‬‬ ‫ބކުން‪ ،‬އެއްވެސް މހަކު ނެތި‪ ،‬އޮޓޯއިން ޕްރޮގްރާމްތައް ކުރިއަށް ދާގޮތަށެވެ‪.‬‬ ‫ވަކި ހިސާ ަ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪141‬‬ ‫ބއެއް ގައުމުތަކުގައި‪ ،‬މާ ކުދިކުދި ސްޓޭޝަންތަކުގައި‪ ،‬ކޮށްއުޅޭ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރުމަކ‪ ،‬ދުނިޔޭގެ ަ‬ ‫މިގޮތަށް ް‬ ‫ނ‬ ‫ބނުންކުރު ް‬ ‫ތކުން ޚަރަދުތައް ކުޑަ ކުރެވޭނެއެވެ‪ .‬ކަރަންޓް ޭ‬ ‫ބ ތަކެއްވެސް ނެތިއެއް ނޫނެވެ‪ .‬އެތައް ގޮ ަ‬ ‫ބ ު‬ ‫ކަމެކެވެ‪ .‬ސަ ަ‬ ‫ބއެއް ޚަރަދުތައް ކުޑަކުރުމަށްޓަކައި‪،‬‬ ‫މަދުވާނެއެވެ‪ .‬އިތުރުގަޑގެ ފައިސާ މުއައްޒަފުންނަށް ދޭކަށް ނުޖެހޭނެއެވެ‪ .‬އަދިވެސް މިކަހަލަ ަ‬ ‫ކން މިހެންހަދައެވެ‪.‬‬ ‫ބއެއް ސްޓޭޝަންތަ ު‬ ‫ބއެއް މިޔުޒިކް ސްޓޭޝަން ތަކާއި އަދިވެސް އަމިއްލަ ަ‬ ‫ކުރިން ދެންނެވިހެން‪ަ ،‬‬ ‫ނަމަވެސް‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑަކ‪ ،‬ދިވެހިންގެ އަޑެވެ‪ .‬މިއ ދައުލަތުގެ މޑިއާއެވެ‪ .‬އޮޓޯއިން ފޮނުވާފައި ހުންނަ‬ ‫ނ‬ ‫ޕްރޮގްރާމަކަށް‪ ،‬ކަރަންޓްގެ މައްސަލައަކުން ނަމަވެސް‪ ،‬ކަމެއްދިމާވެއްޖެނަމަ‪ ،‬އެކަން ރަނގަޅުކޮށް‪ ،‬އެހުންތެރިންގެ ފަރާތު ް‬ ‫ބލުކުރެވެއެވެ‪ .‬އަދި ޚާއްޞަކޮށް‪ ،‬ރޭގަޑު‬ ‫ނ ކަމަށް އަޅުގަޑަށް ގަ ޫ‬ ‫ވހިރާއްޖޭގެއަޑު ގައި ހުންނަންވާ ެ‬ ‫މަޢާފަށް އެދިލާނެ ފެންވަރު ދި ެ‬ ‫ނ‬ ‫ބދެވެ ް‬ ‫ކށް އިޖާ ަ‬ ‫ބނުންތަ ަ‬ ‫މވާ އިމަރޖެންސއެއްގައި އޭނާގެ ޭ‬ ‫އޮފސް ލައްޕާފައިހުންނަ ގަޑގައި‪ ،‬ޢާންމު ރައްޔިތަކަށް ދި ާ‬ ‫ބންދު ގަޑިއާ‬ ‫ޖެހޭނެއެވެ‪ .‬މިސާލަކަށް‪ ،‬މހަކު ދުނިޔެދޫކުރި ވާހަކައާއި‪ ،‬ޖަނާޒާގެ މައުލޫމާތު އަންގާލެވޭނެ ގޮތެއްވެސް‪ަ ،‬‬ ‫ދިމާވެއްޖެނަމަ ނޯންނާނެއެވެ‪.‬‬ ‫ބލެއް ނުކުރެވުނެވެ‪.‬‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުން އެހެން ވެގެންވާނެކަމަށް އަޅުގަޑަށް ގަ ޫ‬ ‫ބގެން‪،‬‬ ‫އެހެންކަމުން‪ 2005 ،‬ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑަކ‪ 24 ،‬ގަޑިއިރު މުއައްޒަފުން ތި ެ‬ ‫އވެ‪.‬‬ ‫ބޖެހެ ެ‬ ‫އ ަ‬ ‫ބދަލުކުރަން ެ‬ ‫ކށް އިޙުތިރާމު ކުރެވިގެން‪ ،‬ހިންގާ ސްޓޭޝަނަކަށް ަ‬ ‫ބނުންތަ ަ‬ ‫ރައްޔިތުންގެ ޭ‬ ‫ޓ ޑިޔުޓއަށް‬ ‫ރ ޚަރަދުތަކެއްވެސް ކުރާކަށް ނުޖެހެއެވެ‪ .‬މުއައްޒަފުން ޝިފް ް‬ ‫ބޑު އިތު ު‬ ‫މިކަން ކުރާކަށް މާ ޮ‬ ‫އކަން ޙައްލު ކުރެވިއްޖެއެވެ‪ .‬ހުރިހާ ޑިޕާރޓްމަންޓެއް އެކުގައި‬ ‫ޑނުވެ‪ެ ،‬‬ ‫ބ ު‬ ‫ބރު ޮ‬ ‫ނށްވެސް މާ ާ‬ ‫ނ ަ‬ ‫މން‪ ،‬މުއައްޒަފު ް‬ ‫ބދަލުކޮށްލު ު‬ ‫ަ‬ ‫ބސްވުމަކަށް އާދެވުނމާ އެކަން އެއޮތ ވެފައެވެ‪.‬‬ ‫މިކަމުގެ މުހިންމުކަމާމެދު ވިސްނާ ޚިޔާލުކޮށް އެއް ަ‬

‫މ‬ ‫އފްއެ ް‬ ‫ޖ ެ‬ ‫ރާއް ެ‬ ‫އބާދއަކ‪،‬‬ ‫ބޑު ާ‬ ‫ރާއްޖޭގެ ޒުވާނުންގެ އާބާދއަކ ރާއްޖޭގެ މުޅިޕޮޕިޔުލޭޝަންގެ ‪ 35‬އިންސައްތަ އެވެ‪ .‬މި ޮ‬ ‫ގ‬ ‫ބޔަކަށް ހެދުމަށް އެހތެރިވުމު ެ‬ ‫ބނާކުރުވަނިވި ަ‬ ‫ށދޭނެ ފަދަ ި‬ ‫ގައުމުގެ ކަންކަމާ ވިސްނާ ޚިޔާލުކޮށް‪ ،‬މައްސަލަތައް ޙައްލުކޮ ް‬ ‫ނށް ޚާއްޞަ ރޭޑިއޯ ޗެނެލެއް ހުޅުވމެވެ‪ .‬އެޗެނެލްގެ ހުރިހާ ކަމެއް ކުރާނ އެމހުންނެވެ‪ .‬އަޅުގަޑުމެން‬ ‫ނިޔަތުގައި‪ ،‬ޒުވާނުން ަ‬ ‫މށް‪ ،‬ދުރުގައެވެ‪ .‬މި އުޞޫލުގެ ދަށުން "ރާއްޖެއެފްއެމް" ގެ ނަމުގައި ޒުވާނުންނަށް އަމާޒުކޮށްގެން‬ ‫ތިބޭނ އެމހުން ގައިޑް ކޮށްދިނު ަ‬ ‫ބ އެންމެ ޒުވާން ޕްރޮޑިއުސަރުންނާއި އެނައުންސަރުންނަށެވެ‪.‬‬ ‫ފެށި ޗެނެލް‪ ،‬ހިންގުމާ ޙަވާލުކުރ‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގައި އެވަގުތުތި ި‬ ‫އއް ޚާއްޞަކުރުމާއެކު‪ ،‬ސޯޝަލް މޑިއާގައި‬ ‫ނނަށްޓަކައި އެފް‪.‬އެމް ޗެނެލް ެ‬ ‫ނ ް‬ ‫ޒުވާނުންގެ ތެރެއިން‪ ،‬ޒުވާ ު‬ ‫ނކުމެވޭނެ ގޮތްތަކެއް އާރ‪.‬އެފް‪.‬އެމް‪.‬ގެ ޒުވާން ޕްރޮޑިއުސަރުން‬ ‫ބޑަށް ި‬ ‫ޙަރަކާތްތެރި ވުން އިތުރުކޮށް‪ ،‬ޢާންމުންގެ ތެރެއަށް ޮ‬ ‫ޑސް"ގެ ނަމުގައި‪ ،‬ޒުވާނުންގެ ގްރޫޕެއް‪ ،‬ރާއްޖެ އެފް‪.‬އެމް‪.‬ގެ‬ ‫ޚިޔާލުކުރަން ފެށުމުގެ ނަތޖާއެއްގެ ގޮތުން‪" ،‬ލާމަސލު ފްރެން ް‬ ‫ލންދ‪ ،‬ރާއްޖެ އެފް‪.‬އެމް‪.‬ގެ މުއައްޒަފުންނާއެކު‪ ،‬މަސައްކަތް ކުރަންފެށއެވެ‪.‬‬ ‫ބރު ު‬ ‫ޝޯވްތަކަށް އެމހުންގެ އެއް ާ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪142‬‬

‫ރާއްޖެ އެފް‪.‬އެމް‪ ،‬ގެ ފުރަތަމަ އަހަރދުވަހު ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރ މަގުމަތިންނެވެ‪.‬‬

‫ރާއްޖެ އެފް‪.‬އެމް‪ .‬ގެ ޓމް – މެނޭޖަރ ޙަސަން ޙަލމާއެކު‬

‫ރާއްޖެއެފް‪.‬އެމް‪ .‬ގެ ހވާގި މުއައްޒަފުންނާއި ޓެކްނިކަލް ސްޓާފް ގުޅިގެން ފާހަގަކުރި‪ ،‬ރާއްޖެއެފް‪.‬އެމް‪ .‬ގެ ‪2‬‬ ‫ވަނަ އަހަރ ދުވަހަކވެސް ހަދާންނަށް އަންނަ ދުވަހެކެވެ‪.‬‬ ‫***************************‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪143‬‬

‫ރިފޯރމް އެޖެންޑާ‬ ‫‪2003‬‬

‫ވަނަ‬

‫އަހަރުގެ‬

‫ނޮވެމްބަރ‬

‫‪11‬‬

‫ވަނަދުވަހު‪،‬‬

‫ރައސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ‬

‫އަލްއުސްތާޒް‬

‫މައުމޫނު‬

‫ބދުލްޤައްޔޫމް "ނެޝަނަލް ގަވަރނަންސް ރިފޯރމް އެންޑް މޮޑަރނައިޒޭޝަން ޕްރޮގްރާމް" އެއް އިޢުލާނު ކުރެއްވިއެވެ‪ .‬ގައުމު‬ ‫ޢަ ު‬ ‫ބރުން ކުރިމަތިވަމުން އަންނަ ޕްރެޝަރަށް‬ ‫ބލި ދަތުރުގައި‪ ،‬އެތެރޭގެ ޕްރެޝަރާއި ޭ‬ ‫ޑިމޮކްރަސއަކާ ދިމާއަށް ކުރަމުންދާ ހަލަ ޮ‬ ‫އޔާރު ކުރެވޭނެކަމަށް ވަޢުދުވެ‬ ‫ކުޑަނަމަވެސް‪ ،‬ލުޔެއް ދެއްވުމުގެ ގޮތުންނެވެ‪ .‬ހަމަ އެއާއިއެކު‪ ،‬އާ ޤާނޫނު އަސާސއެއް ތަ ް‬ ‫ވަޑައިގަތުމާއި‪ ،‬ޔޫ‪.‬އެން‪.‬ގެ އުޞޫލުތަކާއި‪ ،‬ޕެރިސް ޕްރިންސިޕަލްތަކާއި ގުޅޭ ގޮތުން‪ ،‬ރާއްޖޭގެ ފުރަތަމަ "ހިޔުމަންރައިޓްސް‬ ‫ކޮމިޝަން" އުފެއްދެވިއެވެ‪.‬‬

‫ރާއްޖޭގެ ފުރަތަމަ ހިޔުމަން ރައިޓްސް ކޮމިޝަންގެ މެންބަރުން‬

‫އިށދެގެން‪ :‬އަލްފާޟިލާ ޢާއިޝަތު ޢަލ‪ .‬އޮނަރަބަލް އަޙުމަދު މުޖުތަބާ‪ ،‬ޑޮކްޓަރ ފާތިމަތު ޝަފްޤާ‬ ‫ކޮޅަށް‪ :‬އަލްފާޟިލް މަޑުލު މުޙަންމަދު ވަޙދު‪ ،‬އަލްއުސްތާޒް ހުސުނުއްސުޢޫދު‪ ،‬އައްނަބލު މުޙަންމަދު ވަޙދުއްދން‪ ،‬އަލްފާޟިލް އަޙުމަދު ސަލމު ނަންރތި‪ ،‬އަލްއުސްތާޒު‬ ‫އިބްރރާހމް ރަޝދު މޫސާ‪ ،‬އަލްއުސްތާޒު މުއުތަސިމް ޢަދުނާން‬

‫______________________‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪144‬‬ ‫ބނެޓަށް ގިނަ ޒުވާން‬ ‫ބދަލުތަކުގެ ތެރޭގައި‪ ،‬ރައސް މައުމޫންގެ ކެ ި‬ ‫ދައުލަތް ހިންގެވުމަށް ގެންނެވި މުހިންމު ަ‬ ‫ބފުޅަކު ހިމެނެއެވެ‪ .‬އެއ‪:‬‬ ‫މިނިސްޓަރުން ޢައްޔަން ކުރެއްވިއެވެ‪ .‬އޭގެ ތެރޭގައި ފާހަގަކޮށްލެވޭ ހަތަރު ޭ‬ ‫•‬

‫ދައުލަތުގެ ބަންޑާރަނާއިބު ކަމަށް‬

‫ޑޮކްޓަރ ހަސަން ސަޢދު‬

‫•‬

‫ޖަސްޓިސް މިނިސްޓަރ ކަމަށް‬

‫ދ‬ ‫އަލްއުސްތާޒް މުހަންމަދު ޖަމލު އަހުމަ ު‬

‫•‬

‫މިނިސްޓްރ އޮފް ލގަލް ރިފޯރމް އެންޑް އިންފޮރމޭޝަން ކަމަށް‬

‫އަލްއުސްތާޒް މުޙަންމަދު ނަޝދު‬

‫•‬

‫މިނިސްޓަރ އޮފް ފޮރިން އެފެއަރޒް ކަމަށް‬

‫ޑޮކްޓަރ އަޙުމަދު ޝަހދު އެވެ‪.‬‬

‫ފާހަގަކޮށްލެވެނ‪ 2005 ،‬ވަނަ އަހަރު‪ ،‬ސިޔާސ ޕާރޓތައް އުފެއްދުމަށް ސަރުކާރުން ހުއްދަ ދެއްވުމާއެކު‪،‬‬ ‫ބވައިގެން ސިޔާސ ޙަރަކާތެއް‬ ‫ބފުޅުން‪ ،‬ރައސް މައުމޫންގެ ސަރުކާރުގެ ތެރޭގައި ތިއް ަ‬ ‫"ނިއު މޯލްޑިވްސް" ގެ ނަމުގައި މި ހަތަރު ޭ‬ ‫އ‬ ‫ގންކަމެ ް‬ ‫ކުރިއަށް ގެންދެވި ގެންދެވުމެވެ‪ .‬ނަމަވެސް‪ ،‬އެ ޙަރަކާތް އުވިދިޔައ‪ ،‬އުފެއްދި މަޤުޞަދު ހާސިލް ވެގެންކަމެއް‪ ،‬ނުވެ ެ‬ ‫ނޭގެއެވެ‪.‬‬ ‫ބފުޅުންވެސް‪ ،‬މައުމޫންގެ‬ ‫ބވި ‪ޭ 3‬‬ ‫ތޒު މުޙަންމަދު ނަޝދު ފިޔަވާ ދެން ތިއް ެ‬ ‫ކޮންމެއަކަސް ފަހުން‪ ،‬އަލްއުސް ާ‬ ‫ގން‪ ،‬މަސައްކަތެއް އެދެވޭ ގޮތެއްގައި ނުކުރެވޭނެ ކަމަށް ވިދާޅުވެފައި‪ ،‬ސަރުކާރުން ވަކިވެވަޑައިގަތއެވެ‪.‬‬ ‫ބވައި ެ‬ ‫ބނެޓްގައި ތިއް ަ‬ ‫ކެ ި‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑު ހިންގުމާ އަޅުގަޑު ޙަވާލުވެގެން އައި ދުވަސްވަރަކ‪ ،‬ކުރިންވެސް ދަންނަވާލި ފަދައިން‪،‬‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ‬

‫ސިޔާސ‬

‫މާހައުލުގެ‬

‫ޕްރެޝަރ‬

‫ވަރަށް‬

‫މަތގައިހުރި‬

‫ދުވަސްކޮޅެކެވެ‪.‬‬

‫‪30‬‬

‫އަހަރުވެފައިވާ‬

‫ވެރިކަމެއް‪،‬‬

‫މންދިޔަ‬ ‫ކ ދާއިރާތަކުން ފެންނަ ު‬ ‫ޑިމޮކްރަސއަކާއި ދިމާއަށް ދަތުރުކުރަން ފެށިދާނެކަމުގެ އުންމދ ކުލަތައް‪ ،‬ރާއްޖޭގެ އެކި އެ ި‬ ‫ދުވަސްވަރެކެވެ‪.‬‬ ‫ޑިމޮކްރަސއަކ‪ ،‬އަދި މަލްޓި ޕާރޓ ވެރިކަމަކ‪ ،‬ކޮންކަހަލަ އެއްޗެއްކަމެއް ދަންނަ ދިވެހިން ވަރަށް މަދެވެ‪.‬‬ ‫ގ ރޭޑިއޯ އާއި ޓެލެވިޒަނުންވެސް‪ ،‬އެދެވޭވަރާ ގާތަކަށްވެސް‬ ‫ބނެދޭން‪ ،‬ރާއްޖޭ ެ‬ ‫ނއެއްޗެއްކަން ު‬ ‫އަދި ހަމަ އެއާއެކު‪ ،‬އެއ ކޮ ް‬ ‫ގ‬ ‫މަސައްކަތް ކުރެވިފައެއް ނެތެވެ‪ .‬އެހެން ނަމަވެސް‪ ،‬އެ ދުވަސްވަރަކ‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ ދުވަސްވ ވެރިކަމުން‪ ،‬ތަފާތެއް ދެކިލުމު ެ‬ ‫ބރާހިމް ނާޞިރުގެ ވެރިކަން‪ 20 ،‬އަހަރަށް‬ ‫ޔކު ދެކެމުންދިޔަ ދުވަސްވަރެކެވެ‪ .‬ރައސް އި ް‬ ‫ބ ަ‬ ‫އުންމދ ހުވަފެންތައް ގިނަ ަ‬ ‫ގ ވެރިކަން‬ ‫މން‪ ،‬ނާޞިރުގެ ދި ު‬ ‫ބވަޑައިގަތު ު‬ ‫ރއްޖޭގެ ވެރިކަން ލި ި‬ ‫ދިގުދެމިގެން ދިޔައެވެ‪ .‬އެދުވަސް މާޒވެ‪ ،‬ރައސް މައުމޫނަށް ާ‬ ‫ކުރުވެ‪ ،‬މައުމޫންގެ ވެރިކަން ދިގު ‪ 30‬އަހަރަށް ދެމިގެން ދިޔައެވެ‪ .‬ރައްޔިތުންގެ އިޙުސާސްތައް ހުރ‪ ،‬ކޮންމެ ގޮތަކުން‬ ‫ށމަށެވެ‪.‬‬ ‫ނަމަވެސް‪" ،‬މިނޫންދުވަހެއް" ދު ު‬ ‫ނނަވައިގެން‪ ،‬ރައސުލް‬ ‫ށ ދެނެވަޑައިގެން ހު ް‬ ‫ދ ރަނގަޅަ ް‬ ‫ރާއްޖޭގެ ސިޔާސ މަސްރަހުގައި ޖަހަމުންދާ ވިން ު‬ ‫ގ‬ ‫ނޑާގެ އެންމެ އިސްކަމެއްގެ ގޮތުގައި ނިންމެވ‪ ،‬ސަރުކާރު ެ‬ ‫ބދުލްޤައްޔޫމުގެ އެޖެ ް‬ ‫ޖުމްހޫރިއްޔާ އަލްއުސްތާޒު މައުމޫނު ޢަ ު‬ ‫ތވަމުން މިއަންނަ ގަދަ ކޮޅިގަޑާއި ކުރިމަތި ލެއްވުމަށެވެ‪.‬‬ ‫އ ގެންނަވައިގެން‪ ،‬އަލަށް ކުރިމަ ި‬ ‫ބދަލުތަކެ ް‬ ‫އޮނިގަޑަށް އިޞްލާޙ ަ‬ ‫ޤނޫނުތަކާއި‬ ‫މ އެޖެންޑާގެ ގިނަ ކަންތައްތަކެއް ރޭވި‪ ،‬އުޞޫލުތަކާއި ހަމަތައް‪ާ ،‬‬ ‫އެގޮތުން އެމަނިކުފާނުގެ ރިފޯރ ް‬ ‫ޤަވާޢިދުތައް ހަމަޖެހިގެންދިޔައ‪" ،‬މިނިސްޓްރ އޮފް ލގަލް ރިފޯރމް‪ ،‬އިންފޮރމޭޝަން އެންޑް އާރޓްސް" ކިޔާ މިނިސްޓްރއެއްގެ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪145‬‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ" ގެ ގޮތުގައި‬ ‫ދަށުންނެވެ‪ .‬އެ މިނިސްޓްރއަކ‪" ،‬މިނިސްޓްރ އޮފް އިންފޮރމޭޝަން އެންޑް ް‬

‫އ‬ ‫ހިގަމުން އަ ި‬

‫މިނިސްޓްރއެވެ‪.‬‬ ‫އރާ އިތުރުވެ‪ ،‬ރާއްޖޭގެ‬ ‫ލ ދާ ި‬ ‫ށށް އާރޓްސް އަދި ލގަ ް‬ ‫ގ ދަ ަ‬ ‫މ ތަޢާރަފުވި މިނިސްޓްރ ެ‬ ‫ލށް ި‬ ‫‪ 2005‬ވަނަ އަހަރު އަ ަ‬ ‫ތނަކުން‬ ‫ބތު އެތައް ަ‬ ‫ޤާނޫނ ދާއިރާ އިޞްލާޙުކުރުމުގެ އެޖެންޑާއެއް އިތުރުވުމުން‪ ،‬މިނިސްޓްރގެ ޙައިސިއްޔަތު ވަރުގަދަވެ‪ ،‬ހައި ަ‬ ‫ފުޅާވެއްޖެއެވެ‪.‬‬ ‫"މިނިސްޓްރ އޮފް ލގަލް ރިފޯރމް‪ ،‬އިންފޮރމޭޝަން އެންޑް އާރޓްސް" ގެ މިނިސްޓަރެއް ކަމުގައި‬ ‫ބފުޅެއް ކަމުގައިވާ‪ ،‬އަލްއުސްތާޒު މުޙަންމަދު‬ ‫ށ ގެންނެވި ޒުވާން މިނިސްޓަރުންގެ ތެރެއިން އެއް ޭ‬ ‫ބނެޓަ ް‬ ‫ހަމަޖެއްސެވ‪ ،‬އަލަށް ކެ ި‬ ‫ނަޝދުއެވެ‪.‬‬ ‫މ‬ ‫އަލްއުސްތާޒް މުޙަންމަދު ނަޝދަކ‪ ،‬ކުޅަދާނަ ލޯޔަރެކެވެ‪ .‬އަދި ރައްޔިތުންގެ މަޖުލިސްގެ އަމން ޢާން ު‬ ‫ބފުޅެކެވެ‪.‬‬ ‫ކަން‪ ،‬ދިގު މުއްދަތަކަށް ކުރައްވައިފައިވާ‪ ،‬ހވާގި އަދި ކެރޭ ޒުވާން ޭ‬ ‫އަޅުގަޑު ދެވަނަފަހަރަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑަށް އައިސް‪ ،‬މަސައްކަތްކުރަމުން ދިޔައިރު‪ ،‬އެންމެ ގިނަދުވަހު‬ ‫ބ ކުރެއްވި‬ ‫މަސައްކަތް ކުރެވިފައި ހުރ މިނިސްޓަރ ނަޝދު އަރިއަހުގައެވެ‪ .‬ކޯފާ ގަދަ‪ ،‬ނަމަވެސް ހަމައާއި އިންޞާފަށް ލޯ ި‬ ‫ބވާފާނެއެވެ‪.‬‬ ‫ބފުޅުންވެސް ތިއް ަ‬ ‫ވެރިއެއްގެ ގޮތުގައި އަޅުގަޑު މިނިސްޓަރ ނަޝދު ސިފަކޮށްފިނަމަ‪ ،‬ދެކޮޅު ހައްދަވާނެ ޭ‬ ‫ށވެ‪.‬‬ ‫ނަމަވެސް‪ ،‬އަޅުގަޑަށް މިނިސްޓަރ ނަޝދު ފެނިފައިވަނ‪ ،‬އެގޮތަ ެ‬

‫މިނިސްޓަރ އޮފް ލގަލް ރިފޯރމް‪ ،‬އިންފޮރމޭޝަން އެންޑް އާރޓްސް އަލް އުސްތާޒު މުޙަންމަދު ނަޝދު‬

‫ކރަމުން މިދާ‬ ‫ދލަކ‪ ،‬ޤައުމު މިހާރު ދަތުރު ު‬ ‫ބ ަ‬ ‫ބޑު ަ‬ ‫ސރުކާރުން މިގެންނެވި ޮ‬ ‫ަ‬ ‫އިންފޮރމޭޝަން ދާއިރާއަށް‬ ‫ޅ‬ ‫ބލުފު ު‬ ‫ބފުޅުންނަށް ގަ ޫ‬ ‫ބވި ޭ‬ ‫ބ ކަމުގައި‪ ،‬ޤައުމުގެ ހުންގާނުގައި ތިއް ެ‬ ‫ނ އެންމެ ރަނގަޅު މިޞްރާ ު‬ ‫ވން ފެން ަ‬ ‫ބން‪ ،‬ގެންނަ ަ‬ ‫މިޞްރާ ު‬ ‫އރު‪ ،‬އެކަން ކުރެވޭނެ ފެންވަރުގެ‬ ‫ދލަކަށް ތައްޔާރު ވަމުން އަންނަ ި‬ ‫ބ ަ‬ ‫ކމަށް ދެކެމެވެ‪ .‬ދިވެހިރާއްޖެ ަ‬ ‫ބދަލެއް ަ‬ ‫ކުރެއްވިގެން ގެންނެވި ަ‬ ‫ހނެއެވެ‪.‬‬ ‫ބންޖެ ޭ‬ ‫މހުން‪ ،‬މުހިންމު ދާއިރާތަކުގައި ތި ެ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪146‬‬ ‫އިންފޮރމޭޝަންގެ ދާއިރާއަކ‪ ،‬އެންމެ މުހިންމު އެއްދާއިރާއެވެ‪ .‬ޤައުމުގެ ހުރިހާ މޑިއާއެއްގެ ވެރިފަރާތެވެ‪.‬‬ ‫ފޮތަކަސް‪،‬‬

‫ރޭޑިއޯއަކަސް‪،‬‬

‫ޓވއަކަސް‬

‫އަދި‬

‫ފިލްމަކަސް‪،‬‬

‫ކޮންޓްރޯލްކޮށް‬

‫ހިންގުމުގެ‬

‫އެންމެ‬

‫އިސްދައުރެއް‬

‫އަދާކުރާ‬

‫އޓާ މިނިސްޓްރއެވެ‪.‬‬ ‫ބލަހަ ް‬ ‫ހތާއި‪ ،‬މޫނުމަތި ަ‬ ‫މިނިސްޓްރއެވެ‪ .‬އެހެން ގޮތަކަށް ދަންނަވާނަމަ‪ ،‬ޤައުމުގެ ި‬ ‫މިނިސްޓަރ ނަޝދުގެ އެންމެ ފުރަތަމަ ކަމަކަށްވެސް ހެއްދެވ‪ ،‬ދުލާއި ގަލަމުގެ މިނިވަންކަމަށް އެދެވޭ‬ ‫ރ ނޫސް މަޖައްލާ ތަކަށް އެ‬ ‫ބފައިހު ި‬ ‫ބދަލެއް ގެންނެވުމެވެ‪ .‬ކުރިން ދިވެހި ގައުމުގައި ޗާޕްކޮށްގެން ނެރުމުގެ ހުއްދަ ނުލި ި‬ ‫ަ‬ ‫މިނިވަންކަން ދެއްވާ‪ ،‬އެ ތަކެތި ޗާޕްކޮށް ޝާއިޢު ކުރުމަށް ދޫދެއްވއެވެ‪ .‬ޑިމޮކްރަސއެއްގެ އެންމެ އަސާސ އެއް ސިފަ‬ ‫ގެނެވުނއެވެ‪.‬‬ ‫އިންފޮރމޭޝަން މިނިސްޓްރގެ ދަށުގައި ހުރި ދައުލަތުގެ މޑިއާ ކަމުގައިވާ‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑާއި ޓެލެވިޒަން‬ ‫ބރުތައް ހޯދުމާއި‬ ‫މޯލްޑިވްސްއަށް ތަފާތު އިޞްލާޙުތައް‪ ،‬އެކިދިމަދިމާއިން ގެންނަވަން ފައްޓަވައިފިއެވެ‪ .‬މިނިވަންކަމާއެކު‪ ،‬ޚަ ަ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓްކުރުން‪ ،‬އުޞޫލު ތަކަކާއި މިންގަނޑު ތަކަކާއި އެކު ހަމަޖެހެން ފަށައިފިއެވެ‪.‬‬ ‫ް‬ ‫ބލު ކުރެވިގެން‪،‬‬ ‫ބދަލުވާންވެއްޖެކަން ގަ ޫ‬ ‫ދައުލަތުގެ މޑިއާގެ ހައިސިއްޔަތުން‪ ،‬އެހެން ޙައިސިއްޔަތަކަށް މޑިއާ ަ‬ ‫ބދަލުވުމުގެ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓަރ" އެއްގެ ހައިސިއްޔަތަށް ަ‬ ‫ބލިކް ސާރވިސް ް‬ ‫"ސްޓޭޓް މޑިއާ" "ރައްޔިތުންގެ މޑިއާ" އަކަށް‪ ،‬އާދެ "ޕަ ް‬ ‫މަސައްކަތްތައް ހަލުވިކަމާއެކު ފެށިގެން ކުރިއަށްދާން ފެށއެވެ‪.‬‬ ‫މިނިސްޓްރގެ‬

‫ލގަލް‬

‫ރިފޯރމް‬

‫ދާއިރާގެ‬

‫އެންމެ‬

‫އިސްކަމަކަށް‬

‫ވެގެންދިޔައ‪،‬‬

‫ބލިކް‬ ‫ޕަ ް‬

‫ސާރވިސް‬

‫ބރޯޑްކާސްޓަރެއްގެ ޤާނޫނެއްގެ ދަށުން‪ ،‬ދައުލަތުގެ މޑިއާ މަސައްކަތް ކުރާނެ ޤާނޫނެއް އުފެއްދުމުގެ މަސައްކަތެވެ‪ .‬މި މަސައްކަތް‬ ‫ް‬ ‫ރއްޖޭގެއަޑާ ޓެލެވިޒަން މޯލްޑިވްސް އާއި މިނިސްޓްރގެ ކުޑައިގެ‬ ‫ކުރެވިގެން ދިޔައ‪ ،‬އިންފޮރމޭޝަން މިނިސްޓްރއާއި‪ ،‬ދިވެހި ާ‬ ‫ދަށުގައިހުރި އެހެން އޮފސްތަކުގެ މަޝްވަރާއާއި ލަފައާ އެކުގައެވެ‪.‬‬ ‫ބއިގާ އިސްކޮށް ހުންނެވ‪ ،‬އަލްއުސްތާޒް މުޙަންމަދު އަނިލްއެވެ‪ .‬އަނިލް އާއި‬ ‫މިނިސްޓްރގެ ލގަލް ަ‬ ‫ގން‪ ،‬އަޅުގަޑުމެން‪ ،‬އޮފސްތަކާއި‬ ‫ބވައި ެ‬ ‫ނ ތިއް ަ‬ ‫ބފުޅު ް‬ ‫ނނެވެ‪ .‬މި ދެ ޭ‬ ‫ބފުޅު ް‬ ‫ރއްނެތޭ ދެންނެވޭވަރުގެ ދެ ޭ‬ ‫ނަޝދަކ‪ ،‬ޤާނޫނ ގޮތުން އެވަ ެ‬ ‫ބލެއް‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓަރެއްގެ ި‬ ‫ބލިކް ސަރވިސް ް‬ ‫ބ މހުންގެ މަޝްވަރާއާއި އެކު‪ ،‬ހަމަ އިސާހިތު‪ ،‬ޕަ ް‬ ‫ޑޕާރޓްމަންޓްތައް ހިންގަންތި ި‬ ‫ޑްރާފްޓްކޮށް ނިމިއްޖެއެވެ‪.‬‬ ‫ބލް ރައްޔިތުންގެ މަޖްލިސް އަށް ފޮނުވުނ‪،‬‬ ‫ބލް ނިންމާ‪ ،‬އެ ި‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ގެ ި‬ ‫ބލިކް ސާރވސް ް‬ ‫ޕަ ް‬ ‫ބލް ފާސްކޮށްގެން‬ ‫އަޅުގަނޑު ހަނދާންވާ ގޮތުން ‪ 2006‬ގެ ފަހުކޮޅު ނުވަތަ ‪ 2007‬ގެ ކުރކޮޅުއެވެ‪ .‬މަޖްލިސް އިން ި‬ ‫ވނެވެ‪.‬‬ ‫ބދަލުތަކެއް ގެނެ ު‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ގެ ގަވާއިދަށް ަ‬ ‫ނައިނަމަވެސް‪ް ،‬‬ ‫ނވަންކަން‪،‬‬ ‫ގނެ‪ ،‬ރިޕޯރޓްކުރުމުގެ ފުރިހަމަ މި ި‬ ‫ބރު ރައްކާތެރި ކުރުމާއެކު‪ ،‬މހުންގެ ޙައްޤުތަކަށް އަރައިނު ަ‬ ‫އަ ު‬ ‫ދ‬ ‫ބޑުވެ‪ ،‬އަ ި‬ ‫އއެކު‪ ،‬އެޑިޓަރުންނާ‪ ،‬ޑިރެކްޓަރުންގެ ޒިންމާތައް ޮ‬ ‫ބއްޖެއެވެ‪ .‬ހަމައެ ާ‬ ‫ލ ި‬ ‫މޑިއާގައި މަސައްކަތްކުރާ ރިޕޯރޓަރުންނަށް ި‬ ‫ބދަލުތަކެއް އަންނަން ފެށިއެވެ‪.‬‬ ‫ހަރުދަނާ މިންގަޑުތަކެއްގެ ދަށުން‪ ،‬ރޭޑިއޯ‪ ،‬ޓވ ގެ ހިންގުމަށް ަ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪147‬‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ‪ 7‬ވަނަ ނޭޝަނަލް ޑިވަލޮޕްމަންޓް ޕްލޭން (‪ 2006‬ން ‪ 2010‬ށް) ގެ އިންފޮރމޭޝަން‬ ‫ސެކްޓަރގެ ޕޮލިސތަކާއި ސްޓްރެޓަޖތައް ރޭވުމުގެ ހުރިހާ ކަމެއް ހިނގަމުންދިޔައ‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ސެނެކޯމާލަމް ގައެވެ‪.‬‬ ‫ބކާރުންގެ ލަފައާއި‬ ‫ބރުގެ ތަޖުރި ާ‬ ‫ބފުޅުންނާއި ޭ‬ ‫ބފުޅުންނާއި މިނިސްޓަރގެ އިތުރުން‪ ،‬ޕްލޭނިންގ މިނިސްޓްރގެ ޭ‬ ‫ސެކްޓަރގެ ހުރިހާ ޭ‬ ‫އިރުޝާދުގެ ދަށުންނެވެ‪.‬‬

‫ނެޝަނަނލް ޑިޕަލޮޕްމަންޓް ޕްލޭންއަށް އިންފޮރމޭޝަން ސެކްޓަރ ތައްޔާރު ވުމުގެ ބައްދަލުވުންތަކުގެ ތެރެއިން‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪148‬‬

‫‪ 7‬ވަނަ ނޭޝަނަލް ޑިވަލޮޕްމަންޓް ޕްލޭންގައި‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ ތަޞައްވުރު‬ ‫އޅުގަނޑާއެކު‬ ‫ޓރެޓޖިކް ޕްލޭން ރޭވުމުގައި‪ަ ،‬‬ ‫ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ރޭޑިއޯގެ ކުރިއަށްއޮތް ‪ 5‬އަހަރުގެ ސް ް‬ ‫ބއިވެރިވެވަޑައިގަތެވެ‪.‬‬ ‫ބފުޅުން ަ‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ ހުރިހާ ދާއިރާއަކުންވެސް ޭ‬ ‫ސޓްރެޓޖިކް‬ ‫ް‬ ‫ށޓަކައި ‪ 5‬އަހަރު ދުވަހުގެ‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ ޚިދުމަތްތައް ޒަމާނކޮށް‪ ،‬ތަރައްޤ ކުރުމަ ް‬ ‫ބޑެތި‬ ‫ޕްލޭނެއް ވަނ އެކުލަވައިލެވިފައެވެ‪ 2006 .‬ން ‪ 2010‬ށް އަމާޒުކުރެވިފައިވާ މި ޕްލޭނަށް އަމަލ ސިފަ ގެނައުމަށްޓަކައި ޮ‬ ‫ބގެ އައްސޭރިއަށް ދަތުރުކޮށްފިނަމަ ފެނިގެންދާނ ވަރަށް ޒަމާނ‪،‬‬ ‫މަޝްރޫޢުތަކެއް ވަނ ކަނޑައެޅިފައެވެ‪ .‬މި މަޝްރޫޢުތައް ކާމިޔާ ު‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ސްޓޭޝަނެކެވެ‪.‬‬ ‫އަދި ރައްޔިތުންނާ ވަރަށް ގާތުން ހިންގަމުންގެންދާ‪ް ،‬‬ ‫ބލާއިރު‬ ‫‪ 5‬އަހަރު ދުވަހުގެ ނޭޝަނަލް ޑިވޮލަޕްމަންޓް ޕްލޭންގައި ކަނޑައެޅިފައިވާ ލަނޑުދަޑިތަކަށް ަ‬ ‫އ‬ ‫ބއާ ި‬ ‫ލ ަ‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ޚިދުމަތް މިހާރަށްވުރެ ފުޅާކޮށް މުޅި މުޖުތަމައުގެ ހުރިހާ ގިންތއެއްގެ މހުންނަށް ރޭޑިޔޯއިން ާ‬ ‫ގންދިއުމަށްޓަކައި ކަނޑައެޅޭ ‪16‬‬ ‫ބއެއް ޝާމިލް ވާގޮތެއްގެ މަތިން ކުރިއަށް ެ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރުމުގައި ވހާ ގިނަ ަ‬ ‫ބ އަދި ް‬ ‫މަންފާ ލި ި‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގގެ ޚިދުމަތް ފެށުމަށް ކަނޑައަޅާފައި ވެއެވެ‪.‬‬ ‫އަތޮޅެއްގައި ކޮމިއުނިޓ ް‬ ‫ބރު ‪ 26‬ވަނަ ދުވަހު ދިވެހިރާއްޖެއަށް ކުރިމަތިވި ސްނާމ ކާރިސާގައި ރާއްޖޭގެ‬ ‫‪ 2004‬ވަނައަހަރުގެ ޑިސެން ަ‬ ‫މުއާސަލާތ ގިނަ ޚިދުމަތްތަކެއް މެދުކެނޑިގެންދިޔައެވެ‪ .‬މިއ ހާލުގައިޖެހުނު ފަރާތްތަކަށް‪" ،‬އަވަސް އެހ" ފޯރުކޮށްދ‪،‬‬ ‫ރައްކާތެރިކަމުގެ ފިޔަވަޅުތައް އެޅުމަށްވެސް ހުރަހަކަށް ވެގެންދިޔަ ކަމެކެވެ‪ .‬މި ހާދިސާގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ‪ ،‬ސިގުނަލު‬ ‫މާގިނަ ވަގުތުތަކަކަށް ކެނޑިގެން ނުދިޔަނަމަވެސް‪ 2 ،‬ގަޑިއެއްހާއިރު ޚިދުމަތް މެދުކަނޑާލަން ޖެހުނެވެ‪ .‬ވުމާއެކު މިފަދަ ކޮންމެ‬ ‫ތނަވަސް ކުރުމަކ ދިވެހިރާއްޖޭގެ‬ ‫ބނެ މަގު ަ‬ ‫ލ ޭ‬ ‫ހާލަތެއްގައިވެސް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ޚިދުމަތް މުޅިދިވެހިރާއްޖެއަށް މެދުނުކެނޑި‪ި ،‬‬ ‫ބނުން‬ ‫ބއިލްކޮށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޭ‬ ‫އަޑު ކުރަމުން އަންނަ އުއްމދެކެވެ‪ .‬މިކަމަށްޓަކައި ކަނޑުގައި ދުއްވާ އެކަށގެންވާ އުޅަދެއްގައި މޮ ަ‬ ‫ސަރަހައްދަކުން ވަގުތުން އަޑު ފޮނުވޭ ގޮތަށް ތައްޔާރު ކުރުމަށް ޕްލޭންގައި ހިމަނުއްވައިފައި ވެއެވެ‪.‬‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރުމުގެ‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ޚިދުމަތް އޭ‪.‬އެމް‪ .‬މެދުވެރިކޮށް ‪ 200‬މިޓަރުން ރޭޑިޔޯ ް‬ ‫ގ‬ ‫ބނެ މަ ު‬ ‫ނޓް މެދުވެރިކޮށް ސްޓްރމްކޮށްގެން ލި ޭ‬ ‫އޕޮޑް‪ ،‬އައިޕެޑް ފަދަ އާލާތްތަކަށް އިންޓަރ ެ‬ ‫ބއިލް ފޯން‪ ،‬އަ ި‬ ‫އިތުރުން‪ ،‬މޮ ަ‬ ‫ބޔަކު އަޑު އެހުމަށް ހުޅުވިގެންދާ ދޮރެކެވެ‪ .‬މި‬ ‫ތަނަވަސްވެގެން ދިއުމަކ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ޕްރޮގްރާމުތައް މިހާރަށްވުރެ ގިނަ ަ‬ ‫ބނެ ގޮތް ހެދުމަށް ‪5‬‬ ‫ށޓަކައި‪ .‬އިންޓަނެޓް މެދުވެރިކޮށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ޕްރޮގްރާމުތައް ލި ޭ‬ ‫ފުރުޞަތު ތަނަވަސް ކޮށްދިނުމަ ް‬ ‫އަހަރަށް އަމާޒުކުރެވިފައިވާ ޕްލޭންގައި ކަނޑައެޅިފައި ވެއެވެ‪.‬‬ ‫ރިޕޯޓަރުންގެ މަސައްކަތްތައް ހަލުވިކޮށް ޚިދުމަތުގެ ފެންވަރު ރަނގަޅުކުރުމަށްޓަކައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގައި‬ ‫ބލައި އެޑިޓްކޮށް‪ ،‬އަޕްޑޭޓް‬ ‫މަސައްކަތްކުރާ ރިޕޯޓަރުންނަށް އިންޓަނެޓްގެ ޒަރއާއިން ތަފާތު ރިޕޯޓްތައް ރާއްޖޭގެ އެކި ދިމާލުން ަ‬ ‫ބލްކަން ތަނަވަސް ކުރުން ހިމެނެއެވެ‪.‬‬ ‫ކުރުމުގެ ގާ ި‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪149‬‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ‬

‫އަޑުގެ‬

‫ސްޓޫޑިޔޯތައް‬

‫މިހާރަށްވުރެ‬

‫ފަސޭހަ‪،‬‬

‫ބޑު‬ ‫ބރު ޮ‬ ‫އިތު ާ‬

‫ދ‬ ‫އަ ި‬

‫ތރި‬ ‫ރައްކާ ެ‬

‫ގޮތަކަށް‬

‫ބކަޕް ސިސްޓަމެއް ގާއިމުކުރުމާއި‪ 2010 ،‬ވަނަ އަހަރުގެ ކުރިން ސްޓޫޑިޔޯތައް އަޕްގްރޭޑް‬ ‫ހިންގުމަށްޓަކައި ޑިޖިޓަލް ެ‬ ‫ކުރުމަކވެސް‪ ،‬މި މާސްޓަރ ޕްލޭންގައި ހިމެނިފައިވާ ކަމެކެވެ‪.‬‬ ‫ރހާ ރަށެއްގެ‬ ‫ށ ރާއްޖޭގެ މހުން ދިރިއުޅޭ ހު ި‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ އެފް‪.‬އެމް ނެޓްވާރކް އަތޮޅުތަކަށް ފުޅާކޮ ް‬ ‫ނވާ އެފް‪.‬އެމްގެ ޕްރޮގްރާމުތައް‬ ‫ނޑުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުން ފޮ ު‬ ‫ބ ް‬ ‫އއްފެންވަރެއްގައި‪ ،‬އެފް‪.‬އެމް ޭ‬ ‫ރައްޔިތުންނަށްވެސް މާލެއެކޭ ެ‬ ‫ރޢުގެ ދަށުން މާލެ‪ ،‬ނޫނ ކައިރ ރަށެއްގައި ‪ 60‬މޓަރުގެ މާސްޓެއް ޖަހާ ‪ 3‬ކިލޯވޮޓްގެ އެފް‪،‬‬ ‫ވާޞިލްކޮށްދިނުން‪( .‬މި މަޝް ޫ‬ ‫އދި އަތޮޅުތަކުގައި އެފް‪ ،‬އެމް‪،‬‬ ‫ށ ޚިދުމަތް ދިނުމަށް ހަމަޖެހިފައި ވެއެވެ‪ަ .‬‬ ‫އެމް ޓްރާންސް މޓަރެއް އިންސްޓޯލްކޮށް މާލެ އަތޮޅަ ް‬ ‫ދ‬ ‫ގން އަޑުގެ ޕްރޮގްރާމުތައް އެފް‪.‬އެމް މެދުވެރިކޮށް މުޅިރާއްޖެއަށް ފޯރުކޮށްދިނުމަށް ކުރިޔަށް ގެން ާ‬ ‫އޓައި ެ‬ ‫ބހަ ް‬ ‫ޓްރާންސް މޓަރުތައް ަ‬ ‫މަޝްރޫއު މި މުއްދަތުގައި ނިންމުމަށް ކަނޑައެޅިފައިވެއެވެ‪.‬‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ ޕްރޮގްރާމުތަކާއި‪ ،‬އެފް‪.‬އެމް ޕްރޮގްރާމުތައް އަޕްލިންކް ކުރުމަށްޓަކައި ސްޓރިއޯ ‪ 3‬ޗެނަލް‬ ‫ށ‬ ‫މލެއާއި މާލެ ކައިރި ރަށްތަކަ ް‬ ‫ގހާޓްޒްއިން ާ‬ ‫ބންޑުން ‪ 89‬މެ ަ‬ ‫ތރު ޚިދުމަތެއްގެ ގޮތުގައި އެފް‪.‬އެމް ޭ‬ ‫ޤާއިމުކުރުމާއި‪ ،‬ހަމައެއާއެކު އި ު‬ ‫ސްޓޫޑެންޓް ޗެނަލްއެއް ގާއިމުކުރުމަކވެސް ކުރަން ކަނޑައެޅިފައިވާ ކަމެކެވެ‪.‬‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ މަސައްކަތްތައް އިތުރުވުމާ ގުޅިގެން‪ ،‬މަސައްކަތްތައް އިތުރަށް ތަރައްގ ކުރުމަށާއި‪،‬‬ ‫ތކަން ހައްލުކުރާނެ ގޮތްތަކެއްވެސް ރޭވިގެން ދިޔައެވެ‪.‬‬ ‫ބނުންވާ އިމާރާތުގެ ދަ ި‬ ‫އެކަމަށް ޭ‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ ސެކިއުރިޓ ރަނގަޅުކުރުމަށް އަޑުގެ އިމާރާތުގެ ވަށާފާރުގައި ސެކިއުރިޓ ފެންސް ޖެހުމާއި‬ ‫ލ މުވައްޒަފުން ތަމުރނު ކުރުމަކ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުން މިހާރު‬ ‫ބ ް‬ ‫ސސ ޓވ ސިސްޓަމެއް ގާއިމުކުރުމާއި‪ ،‬ކަމަށް އެކަށޭނަ ގާ ި‬ ‫ނ‬ ‫ބނުންވާ ފަންނ މުވައްޒަފު ް‬ ‫ގ އަޑުގެ އެކިއެކި ދާއިރާތަކަށް ޭ‬ ‫ތކެވެ‪ .‬އެހެންކަމުން ދިވެހިރާއްޖޭ ެ‬ ‫އެންމެ އިސްކަން ދޭ އެއްކަން ަ‬ ‫ތަމުރނު ކުރުމަށްޓަކައި ފަސް އަހަރު ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އެކި ދާއިރާތަކުން ‪ 34‬ކޯހެއް ހިންގުމަށް ކަނޑައެޅިފައި ވެއެވެ‪.‬‬ ‫ބ‬ ‫ސްޓްރެޓޖިކް ޕްލޭނުގައި ކަނޑައެޅިފައިވާ ލަނޑުދަނޑިތަކަށް އަމަލސިފަ ގެނައުމުގެ މަސައްކަތް ކާމިޔާ ު‬ ‫ބޑަށް މަސައްކަތް ކުރެވުނެވެ‪ .‬އަދި އޭގެ ތެރެއިން‬ ‫ކުރުމަށްޓަކައި ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ ހުރިހާ މުވައްޒަފުން‪ ،‬ގުޅިގެން ވަރަށް ޮ‬ ‫ކަންތައްތަކެއް ޙާޞިލް ކުރެވުނުވެސް މެއެވެ‪.‬‬

‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑަށް އިތުރަށް ގެނެވުނު ބައެއް ތަރައްޤ‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ހުރިހާ ސެކްޝަންތަކެއް ލޯކަލް އޭރިޔާ ނެޓްވޯކަކުން ގުޅައިލެވުނވެސް ‪ 2005‬ވަނަ‬ ‫ބރު ފޮނުވުމަށް ކޮންޕިއުޓަރ‬ ‫އަހަރުގެ ތެރޭގައެވެ‪ .‬ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ ހުރިހާ ސްޓޫޑިޔޯތަކެއް ގުޅައިލުމަށްފަހު‪ ،‬ޕްރޮގްރާމުތަކާއި‪ ،‬ޚަ ަ‬ ‫ހންވޭރުގައި‬ ‫އ ގާއިމު ކުރެވުނެވެ‪ .‬މގެ އިތުރުން ެ‬ ‫އ ވަޞލަތްތަ ް‬ ‫ވ ގޮތަށްވެސް މިއަހަރުގެ ތެރޭގަ ި‬ ‫މެދުވެރިކޮށް އޮޓަމެޓިކުން ފޮނު ޭ‬ ‫ހުންނަ‪ ،‬އަޑުގެ ޓްރާންސްމޓިންގ ސްޓޭޝަނާއި މާފަންނުގައި ހުރި ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ މާސްޓަރ ކޮންޓްރޯލް ރޫމް‪ ،‬އޮޕްޓިކަލް‬ ‫ފައިބަރ ލިންކަކުން ގުޅައިލެވުނެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪150‬‬ ‫ބރަމަސައްކަތް އަޑުގެ އައިޓ ޑިޕާރޓްމަންޓްގެ އިސްވެރިއެއްގެ ގޮތުގައި ހުންނެވި‪ ،‬މުޙަންމަދު ޝާހު އާއި‬ ‫މި ު‬ ‫އޭނާގެ ދަށުން ޑިޕާރޓްމަންޓްގެ ހުރިހާ ކަމެއްގެ ޒިންމާ ކޮނޑުގައި އަޅުއްވައިގެން‪ ،‬މުރާލިކަމާއެކު މުއައްޒަފުންނާއެކު މަސައްކަތް‬ ‫ކުރައްވާ އެއްވެރިއެއް ކަމަށްވާ‪ ،‬މުޙަންމަދު ނިޔާޒު އަޅުގަޑު ފާހަގަކޮށްލަމެވެ‪ .‬އަދި ހަމަ އެއާއެކު‪ ،‬ޑިޕާރޓްމަންޓްގެ މުއައްޒަފުންގެ‬ ‫މ‬ ‫ހވާގި މަސައްކަތް ފާހަގަ ކުރެވެނ ހަމައެކަނި މިމަސައްކަތަކުން ނޫނެވެ‪ .‬ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑު ގެ ޓެކްނިކަލް ޓމްގެ ކޮން ެ‬ ‫ގ ކޮށްލެވެއެވެ‪.‬‬ ‫މަސައްކަތެއްގައިވެސް‪ ،‬އައިޓ ޑިޕާރޓްމަންޓްގެ މުއައްޒަފުން ފާހަ ަ‬

‫ތއްތައް ތަރައްޤކުރުމުގެ މި މަސައްކަތްތައް ހިނގަމުންދިޔައިރު‪ ،‬ރޭޑިއޯއިން‬ ‫ސްޓޭޝަންގެ ޓެކްނިކަލް ކަން ަ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓްކުރާ ކޮންޓެންޓްވެސް އިތުރުކޮށް‪ ،‬މުއްސަދިކޮށް ތަރައްޤގެ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރެވުނެވެ‪.‬‬ ‫ް‬

‫ޕްރޮގްރާމް ޑިޕާރޓްމަންޓް‬ ‫ކޮންމެ ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަނެއްގައި ވެސް‪ ،‬އެންމެ މުހިންމު ޑިޕާރޓްމަންޓަކ‪ ،‬ޕްރޮގްރާމް ޑިޕާރޓްމަންޓެވެ‪.‬‬ ‫ބރު‬ ‫ގ ހޭލުންތެރިކަން އިތުރުކުރުމާއި‪ ،‬ޤައުމުގައި ހިނގަމުންދާ ކަންތައްތަކުގެ ސދާ ތެދު ޚަ ަ‬ ‫ތަފާތު ދާއިރާތަކުން މުޖުތަމަޢު ެ‬ ‫ބޑު މަސައްކަތެވެ‪.‬‬ ‫އދިނުމަކ‪ ،‬ޕްރޮގްރާމް ޑިޕާރޓްމަންޓްގެ އެންމެ ޮ‬ ‫ފހި ފިލުވަ ި‬ ‫މުޖުތަމަޢުގެ ހުރިހާ ގިންތއަކަށް ފޯރުކޮށްދިނުމާ‪ ،‬މުނި ޫ‬ ‫ބފައިވާ‬ ‫ބފުޅަކވެސް‪ ،‬ރޭޑިއޯ ޕްރޮގްރާމިންގ ގެ ޓްރޭނިންގ ލި ި‬ ‫މިމަސައްކަތުގައި އަޅުގަނޑާއެކު މަސައްކަތްކުރެއްވި ހަމަ ކޮންމެ ޭ‬ ‫ހދުމާއި ތައްޔާރުކުރުން ވެގެން ދިޔައ‪،‬‬ ‫މގައި‪ ،‬އިތުރު ކޮންޓެންޓް ޯ‬ ‫ބދަލުގެނައު ު‬ ‫މން‪ ،‬ޕްރޮގްރާމް ތަކަށްވެސް ަ‬ ‫ބފުޅުންނެވެ‪ .‬އެހެންކަ ު‬ ‫ޭ‬ ‫މސައްކަތެއް ކަމުގައެވެ‪.‬‬ ‫ބފުޅުންގެ އެންމެ މުހިންމު ަ‬ ‫އެ ޭ‬ ‫ރޭޑިއޯގެ އެހުންތެރިންނަކ‪ ،‬ޕްރޮގްރާމް ޑިޕާރޓްމަންޓް އެންމެ އިސްކަމެއްދޭ ފަރާތެވެ‪ .‬އެހުންތެރިންގެ‬ ‫އ ޕްރޮގްރާމް ތައް ފޮނުވުމުގައި‪،‬‬ ‫ރތަކުން ތަފާތު ޕްރޮގްރާމްތައް އުފައްދާ‪ ،‬އެހުންތެރިންނަށް ެ‬ ‫ޝައުޤުވެރިކަން ހުންނަ ދާއި ާ‬ ‫ޕްރޮޑިޔުސަރުން ފޫހިވުމެއްނެތި‪ ،‬މަސައްކަތްކުރަން ޖެހެއެވެ‪.‬‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓްކުރަމުންދަނ ‪ 24‬ގަޑިއިރުއެވެ‪.‬‬ ‫ބންޑުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު ް‬ ‫‪ 1449‬ކިލޯހާރޓްޒް‪ 200 ،‬މޓަރ ޭ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރަމުންދެއެވެ‪ .‬މިޕްރޮގްރާމްތައް‬ ‫ވރެގިނަ ޕްރޮގްރާމް ް‬ ‫މި ‪ 24‬ގަޑިއިރު ޚިދުމަތް ދިނުމަށްޓަކައި ހަފްތާއަކު ‪ 100‬އަށް ު‬ ‫ވގެންނެވެ‪ .‬އެއ‪:‬‬ ‫ބހާލެ ި‬ ‫ބޔަކަށް ަ‬ ‫ގެންދެވުނ‪ަ 6 ،‬‬ ‫ބއި)‬ ‫މތުގެ ަ‬ ‫‪ .1‬އިންފޮމޭޓިވް (މަޢުލޫ ާ‬ ‫ބއި)‬ ‫‪ .2‬ރިލިޖަސް (ދނ ަ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪151‬‬ ‫ބއި)‬ ‫‪ .3‬އެޑިޔުކޭޝަނަލް (ތަޢުލމ ަ‬ ‫ބއި)‬ ‫ބރާއި ގުޅުންހުރި ަ‬ ‫‪ .4‬ކަރަންޓް އެފެއާރޒް (ޚަ ަ‬ ‫ބއި)‬ ‫ބހާއި ސަޤާފަތުގެ ަ‬ ‫‪ .5‬ލޭންގުއޭޖް އެންޑް ކަލްޗަރ ( ަ‬ ‫ބއި)‬ ‫ފލުވުމުގެ ަ‬ ‫ހ ި‬ ‫ނޓް (މުނިފޫ ި‬ ‫‪ .6‬އެންޓަރޓެއިންމަ ް‬ ‫ބއި)‬ ‫އ މުނިފޫހިފިލުވުމުގެ ަ‬ ‫‪ .7‬އިންފޮރޓެއިންމެންޓް (މައުލޫމާތާ ި‬ ‫މި ޕްރޮގްރާމްތައް ތައްޔާރުކުރުމުގެ މަސައްކަތް ކުރަމުންދަނ ޕްރޮގްރާމް ޑިޕާޓްމަންޓްގައި ޙަރަކާތްތެރިވަމުންދާ‬ ‫ބފުޅުންނެވެ‪.‬‬ ‫ބފައިވާ ޭ‬ ‫‪ 39‬ޕްރޮޑިޔުސަރުންނެވެ‪ .‬މިޕްރޮޑިޔުސަރުންނަކ ޕްރޮގްރާމް އުފައްދާ ހުށަހެޅުމުގެ އަސާސ ތަމްރން ލި ި‬ ‫ނ‬ ‫ބ އަދި ތަމްރ ް‬ ‫ނރާއި ތަޖުރި ާ‬ ‫ނަމަވެސް މގެ ތެރޭން ‪ 40%‬އަކ އެކި ދާއިރާތަކަށް ޚާއްޞަކޮށް ޕްރޮގްރާމް އުފެއްދުމުގެ ހު ަ‬ ‫ބވަޑައިގެންފައިވާ ޕްރޮޑިޔުސަރުންނެވެ‪ .‬ޕްރޮޑިޔުސަރުން ޕްރޮގްރާމް އުފައްދަމުން އަންނަނ ޒަމާނާ އެންމެ އެކަށގެންވާ‪،‬‬ ‫ލި ި‬ ‫ބން‬ ‫ކމްޕިޔުޓަރާއި އިންޓަރނެޓްގެ ޚިދުމަތް ‪ 24‬ގަޑިއިރު ލި ެ‬ ‫ގތުން ކޮންމެ މުއައްޒަފަކަށް ޮ‬ ‫ވަޞލަތްތަކުގެ އެހގައެވެ‪ .‬މި ޮ‬ ‫ހުންނާނެއެވެ‪.‬‬ ‫ށ ޚާއްޞަ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރުމަ ް‬ ‫ބހުން ް‬ ‫‪ 24‬ގަޑިއިރުގެ ތެރޭން ‪ 2‬ގަޑިއިރަކ ކޮންމެ ދުވަހަކު އިގިރޭސި ަ‬ ‫ނ‬ ‫ގތު ް‬ ‫ބފުޅުންނެވެ‪ .‬މި ޮ‬ ‫ވރުހުރި ޭ‬ ‫ވ ފެން ަ‬ ‫އޔާރުކުރަނ އެކަމަށް ޝައުޤުވެރިކަން ހުންނަ‪ ،‬އެކަށގެން ާ‬ ‫ވަޤުތެކެވެ‪ .‬އެޕްރޮގްރާމްތައް ތަ ް‬ ‫ބފުޅުންނަކ‪ ،‬އެހެން ވަޒފާތަކުގައި އުޅުއްވަމުންވެސް ދެވަނަ ވަޒފާއެއްގެ ގޮތުގައި ޕްރޮގްރާމް އުފައްދާ‬ ‫މަސައްކަތްކުރައްވާ ޭ‬ ‫ފޅުން އުފައްދަވާ ޕްރޮގްރާމްތައް މޮނިޓަރކުރުމަށް ޚާއްޞަ ޕްރޮޑިޔުސަރަކު ކަނޑައަޅާފައި ހުރެއެވެ‪.‬‬ ‫ބ ު‬ ‫ބފުޅުންނެވެ‪ .‬މި ޭ‬ ‫ހުށައަޅުއްވާ ޭ‬ ‫ޑ ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑާއި ޙަވާލުވެގެން މަސައްކަތް ފަށައިގެންއިރު‪ ،‬އަޅުގަޑާއެކު‬ ‫‪ 2004‬ވަނަ އަހަރު‪ ،‬އަޅުގަނ ު‬ ‫ބފުޅުންގެ ފަރާތްޕުޅުން‬ ‫ބފުޅުންނަކ‪ ،‬އެ ޭ‬ ‫ބފުޅުން ނޫޅުއްވައެވެ‪ .‬އެހެންނަމަވެސް އެ ޭ‬ ‫ކުރިން މަސައްކަތް ކުރެއްވި ވަރަށްގިނަ ޭ‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑަށް ތަފާތު‬

‫ރޮނގުރޮނގުން‬

‫ގިނަ‬

‫ބފައިވާ‬ ‫ތކެއް ލި ި‬ ‫ޚިދުމަތް ަ‬

‫ބފުޅުންނެވެ‪.‬‬ ‫ޭ‬

‫އޭގެ ތެރޭގައި‬

‫އަލްފާޟިލާ‬

‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ އާ ވަކިވެވަޑައިގަންނަވަންދެންވެސް ހުންނެވ‪،‬‬ ‫ނ ް‬ ‫ނން އަޅުގަޑު ފާހަގަ ކޮށްލާނެމެވެ‪ .‬މިން ާ‬ ‫މިންނާވަޖހުގެ ަ‬ ‫ޕްރޮގްރާމްސް ޑިޕާރޓްމަންޓްގެ އެންމެއިސް ވެރިއެއްގެ ހައިސިއްޔަތުން‪ ،‬ޕްރޮޑިޔުސަރުންނާ އެނައުންސަރުން އަދި އެމހުން‬ ‫ހަދަމުންގެންދާ ޕްރޮގްރާމްތަކުގެ މޭސްތިރިއެއްގެ ގޮތުގައެވެ‪.‬‬

‫އަލްފާޟިލާ މިންނާ ވަޖހު‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪152‬‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ދާއިރާއިން‪ ،‬ގައުމަށާއި ރައްޔިތުންނަށް ޚިދުމަތްކުރެއްވުމަށް‬ ‫ސިނެކޯ ރޭޑިއޯއިން ފެށިގެން‪ް ،‬‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގއާ ވަކިވެވަޑައިގަތ‪ ،‬ދިރިއުޅުއްވުމުގައި‬ ‫ބރަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރެއްވުމަށްފަހު‪ 1996 ،‬ގައި‪ ،‬މިންނާ ވަޖހު‪ް ،‬‬ ‫ު‬ ‫ބންނެވެ‪.‬‬ ‫ބ ު‬ ‫ދިމާވި މަޖުބޫރ ޙާލަތެއްގެ ސަ ަ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ އާ ވަކިވެވަޑައިގެންނަމަވެސް‪ ،‬މިއަދާއި ހަމައަށްވެސް މިންނާ ހުންނެވ‪ ،‬ރޭޑިއޯގެ މިންނާގެ‬ ‫ް‬ ‫އެކުވެރިންނާ އެކުގައެވެ‪.‬‬ ‫މ‬ ‫ދެވަނަ ފަހަރަށް އަޅުގަނޑު ރޭޑިއޯއާ ގުޅުނުއިރު‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ ޕްރޮގްރާމް ޑިޕާރޓްމަންޓްގައި އެން ެ‬ ‫ރހުގައި އެކުގައިމަސައްކަތް ކުރައްވާ ސނިއަރ ޕްރޮޑިޔުސަރުންގެ‬ ‫ބރާހމް އެވެ‪ .‬އޭނާގެ އަ ި‬ ‫އިސްކޮށް ހުންނެވ‪ ،‬މަރުޙޫމާ ޒާހިދާ އި ު‬ ‫ބފުޅުންނެވެ‪.‬‬ ‫ގންދެވ‪ ،‬މި ޭ‬ ‫ެ‬ ‫އޓަވަމުން‬ ‫ބލަހަ ް‬ ‫އެހއާއިއެކު‪ ،‬މުޅި ޕްރޮގްރާމް ޑިޕާރޓްމަންޓް ަ‬

‫މަރުޙޫމާ ޒާހިދާ އިބުރާހމް‬

‫ނަޞްރުﷲ އިދުރސް‬

‫ނަޖުމާ ޙުސޭން‬

‫ޙަފްޒާ ޢަލ‬

‫މޫމިނާ އިބުރާހމް‬

‫މޫމިނާ އާދަމް‬

‫ޢަލ ޢަބުދުﷲ‬

‫ރުގިއްޔާ ވާފިރު‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫މުޙަންމަދު ޝާކިރު‬

‫‪153‬‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ޕްރޮގްރާމްތަކުގެ ތެރޭގައި ‪ 7‬އަތޮޅެއްގައި ހުންނަ މޑިޔާ ސެންޓަރތަކުން ތައްޔާރުކުރާ‬ ‫އ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓްކުރަމުންދެއެވެ‪ .‬އެތަންތަނުގަ ި‬ ‫ތއަކު ‪ 2‬ޕްރޮގްރާމް ް‬ ‫ޕްރޮގްރާމްތައް ހިމެނެއެވެ‪ .‬މިއިން ކޮންމެ ސެންޓަރަކުން ހަފް ާ‬ ‫ޕްރޮގްރާމް ޑިޕާޓްމަންޓްގެ ދަށުން ‪ 3‬ނުވަތަ ‪ 2‬މުއައްޒަފުން މަސައްކަތްކުރަމުންދެއެވެ‪.‬‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރަމުންދަނ ‪ 91‬މެގަހާރޓްޒްއިންނެވެ‪.‬‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ އެފްއެމްޗެނަލް‪" ،‬ރާއްޖެ އެފްއެމް"‪ް ،‬‬ ‫ނނަނ ހަމައެކަނި މާލެއާއި މާލެ ކައިރި ސަރަޙައްދުގައިވާ ރަށްތަކަށެވެ‪.‬‬ ‫ބމުން އަ ް‬ ‫ރާއްޖެ އެފްއެމްގެ ޕްރޮގްރާމްތައް މިހާތަނަށް ލި ެ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރަމުންދަނ ހުކުރުދުވަސް ފިޔަވާ ހަފްތާގެ އެހެން ދުވަސްތަކުގައި ހެދުނު ‪ 9:00‬ން ހަވރު ‪5:00‬‬ ‫ޕްރޮގްރާމްތައް ް‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓްކުރަނ ހަމައެކަނި ރޭގަޑު ‪ 8:00‬ން ‪ 12:00‬އަށެވެ‪.‬‬ ‫އަށެވެ‪ .‬އަދި ރޭގަޑު ‪ 8:00‬ން ‪ 12:00‬އަށެވެ‪ .‬ހުކުރުދުވަހު ް‬ ‫ބއިވެރިވުމާއިއެކު ކުރިއަށްގެންދާ މުނިފޫހިފިލުވުމުގެ ޕްރޮގްރާމްތަކެވެ‪ .‬އަދި‬ ‫މގެ ތެރޭން ‪ 98%‬ޕްރޮގްރާމްތަކަކ އެހުންތެރިންގެ ަ‬ ‫ބރުތަކެވެ‪ .‬މިކަމުގައި ޢަމަލ ގޮތުން މަސައްކަތްކުރައްވާ ޕްރޮޑިޔުސަރުންގެ ޢަދަދަކ ‪ 6‬އެވެ‪.‬‬ ‫‪ %2‬އަކ ލުއި‪ ،‬އަދި މުހިއްމު ޚަ ަ‬ ‫މނުގެ ވަޞލަތްތަކުގެ އެހގައެވެ‪ .‬މިގޮތުން ކޮންމެ މުއައްޒަފަކަށް‬ ‫ޕްރޮޑިޔުސަރުން ޕްރޮގްރާމް އުފައްދަވަމުން ގެންދެވ އެންމެ މިޒަ ާ‬ ‫ނނާނެއެވެ‪.‬‬ ‫ބން ހު ް‬ ‫ކޮމްޕިޔުޓަރާއި އިންޓަރނެޓްގެ ޚިދުމަތް ‪ 24‬ގަޑިއިރު ލި ެ‬ ‫އަޅުގަނޑަކ‪،‬‬

‫ފުރަތަމަ‬

‫ޕްރޮޑިޔުސަރެކެވެ‪.‬‬

‫ޑިރެކްޓަރަކަށް‬

‫އަދި‬

‫ޑިރެކްޓަރ‬

‫ޖެނެރަލްއަކަށް ވުމަކުން‪،‬‬

‫ވސް‪ ،‬މަދުވެގެން އެއްގަޑިއިރު‪،‬‬ ‫އހެންކަމުން‪ ،‬ކޮންމެ ދުވަހަކު ެ‬ ‫ނނެތެއެވެ‪ެ .‬‬ ‫ު‬ ‫ޕްރޮޑިޔުސަރު ގެ މަސްއޫލިއްޔަތު ހަނދާނެއް‬ ‫ޕްރޮގްރާމްތަކާއި‬

‫ބހޭގޮތުން‬ ‫ެ‬

‫ޕްރޮޑިޔުސަރުންނާއެކު‬

‫ބއްދަލުވެ‪،‬‬ ‫ަ‬

‫ދިމާވާ‬

‫އެކިއެކި‬

‫މައްސަލަތަކާއި‪،‬‬

‫އާ‬

‫އުފެއްދުންތަކުގެ‬

‫ޕްރޮޕޯސަލްތަކާއި‪ ،‬އަދި ކުރިއަށް ގެންދާ ޕްރޮގްރާމްތަކާއި ދޭތެރޭ މަޝްވަރާ ކުރަމެވެ‪.‬‬

‫އެޓޯލް މޑިއާ ސެންޓަރތަކުގެ ދައުރު ފުޅާކުރުން‬ ‫ބއެއްއަތޮޅުތަކަށް ނުސާފުކޮށް ލިބޭތ އެކަމަށް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ އޭ‪.‬އެމް ފްރިކްއެއްންސގެ ސިގުނަލް ަ‬ ‫ހައްލެއް ހޯދުމުގެ ޚާއްޞަ މަސައްކަތެއް ‪ 2004‬ވަނަ އަހަރު ފެށިފައި ވެއެވެ‪ .‬މި މަސައްކަތުގެދަށުން އައްޑު އަތޮޅާއި‪،‬‬ ‫ބހައްޓައިގެން ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ އޭ‪.‬އެމް ގެ ޕްރޮގްރާމުތައް އެފް‪.‬އެމް އިން‪ ،‬ރ‬ ‫ފުވައްމުލަކުގައި އެފް‪ ،‬އެމް ޓްރާންސް މޓަރު ަ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރަން ފެށުނެވެ‪.‬‬ ‫ް‬ ‫ހރާއްޖޭގެއަޑު‬ ‫ބހައްޓަންޖެހުނ‪ ،‬ދިވެ ި‬ ‫ކަނޑައެޅިފައިވާ ވަކި އަތޮޅުތަކެއްގައި އެފް‪.‬އެމް ޓްރާންސްމޓަރ ަ‬ ‫ބށް އެފް‪.‬އެމް ފްރިކްއެންސ މެދުވެރިކޮށް އޭ‪.‬އެމް ސިގްނަލް‬ ‫ފޮނުވަމުންގެންދާ އޭ‪.‬އެމް ފްރިކްއެންސ ގެ ސިގުނަލް ނުފޯރާހިސާ ަ‬ ‫ފޯރުކޮށްދިނުމަށެވެ‪.‬‬ ‫ށ ޓެކްނިކަލް‬ ‫ދތިވާނެކަމަ ް‬ ‫ދވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ ޕްރޮގްރާމްތައް‪ ،‬މުޅިރާއްޖެއަށް ފޯރުކޮށްދިނުން ަ‬ ‫މިނޫންގޮތަކަށް ި‬ ‫ތޅާއި ހދ އަތޮޅުގައި އެފް‪.‬އެމް‬ ‫ބފައިވުމާއެކު‪ ،‬އަޅުގަޑު ޙަވާލުވެފައި ‪ 2005‬ވަނަ އަހަރުގެ ތެރޭގައި ހއ‪ .‬އަ ޮ‬ ‫ލަފާ އަޅުގަޑަށް ލި ި‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރަން ފަށައިގަތމެވެ‪.‬‬ ‫ދވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ ޕްރޮގްރާމުތައް ރ‪ް -‬‬ ‫ބހައްޓައިގެން ި‬ ‫ޓްރާންސްމޓަރ ަ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރެވޭ‬ ‫ބނުންވެއްޖެ ހިނދެއްގައި‪ ،‬އެއިން ކޮންމެ ތަނަކުންވެސް ް‬ ‫މި ސެންޓަރ ތަކަކ‪ޭ ،‬‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ" ތަޢާރަފުވެ‪ ،‬އެކަމުގެ ހުއްދަ‬ ‫އށް "ކޮމިޔުނިޓ ް‬ ‫ނތަނެވެ‪ .‬ރާއްޖެ ަ‬ ‫ސދުކޮށްފައިވާ ތަ ް‬ ‫ފެންވަރަށް ތައްޔާރު ކުރަން ގަ ް‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪154‬‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރާ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރާ ތަނެއްގެ އިތުރުން‪ް ،‬‬ ‫ބނުން ހަމައެކަނި‪ ،‬ރި‪ް -‬‬ ‫ބ ދުވަހަކުން‪ ،‬މި ސެންޓަރތަކުގެ ޭ‬ ‫ލި ޭ‬ ‫ގތަށެވެ‪.‬‬ ‫ބދަލު ކޮށްލެވޭ ޮ‬ ‫ތަނަކަށްވެސް ަ‬

‫އަޅުގަނޑުގެ‬

‫ވިސްނުމުގައި‬

‫އޭރުހުރ‪،‬‬

‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ‬

‫ފަރާތުން‬

‫އަތޮޅުތަކުގައި‬

‫ކރެވޭ‬ ‫ބނާ ު‬ ‫ި‬

‫މި‬

‫ނތަކުގައި‬ ‫ބނު ް‬ ‫ގތުގައި‪ ،‬އެދާއިރާއެއްގައި ދިރިއުޅުއްވާ ރައްޔިތުންގެ ޭ‬ ‫ހން ކޮމިޔުނިޓ ސްޓޭޝަންތަކެއްގެ ޮ‬ ‫ސްޓޭޝަންތައް‪ ،‬ފަ ު‬ ‫ރ ކުރުމެވެ‪.‬‬ ‫ބނުންކުރެވޭ ފެންވަރަށް ތައްޔާ ު‬ ‫ޭ‬ ‫ރަށެއްގެ ނުވަތަ އަތޮޅެއްގައި އުފެދިފައިވާ ޖަމުއިއްޔާއަކުން‪ ،‬މުޖުތަމަޢުގެ ފައިދާއަށް‪ ،‬އެ އަތޮޅަކަށް‬ ‫ވ ގޮތަށެވެ‪.‬‬ ‫ނށް ހުޅުވާލެ ޭ‬ ‫ނ އެދެފިނަމަ‪ ،‬އަޅުގަޑުމެންގެ ސްޓޭޝަންތައް އެމހު ަ‬ ‫ބނުންވެގެ ް‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރަން ޭ‬ ‫ް‬ ‫މިކަން ފަށައިގަތުމުގައި‪ ،‬ސްޓޭޝަނުން ގަޑިދޫކުރަން‪ ،‬ކަނޑައެޅިފައިވާ ކުޑަ ފއެއް ނެގިނަމަވެސް‪ ،‬ފަހުން‬ ‫ތޅެއް ނުވަތަ އެ ދާއިރާއެއްގެ ގެ‬ ‫ޓޝަންތަކެއްގެ ގޮތުގައި‪ ،‬އެ އަ ޮ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ސް ޭ‬ ‫ކމިޔުނިޓ ް‬ ‫މިސްޓޭޝަންތައް ހަމަޖެހޭނ‪ޮ ،‬‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ އަކ‪ ،‬ކޮން އެއްޗެއްކަމާއި‪ ،‬އޭގެ ފައިދާ މުޖުތަމަޢުއަށް ކުރާނ ކިހިނެއްކަން‪،‬‬ ‫އެއްޗެއްގެ ގޮތުގައެވެ‪ .‬ކޮމިޔުނިޓ ް‬ ‫ތކެއް އަތޮޅުތަކުގައި ހިންގުމަށް ވިސްނައިފައިވެއެވެ‪.‬‬ ‫ބހޭ ތަފާތު ފެންވަރުގެ ގިނަ ކޯސް ަ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ އާއި ެ‬ ‫އަދި ް‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪155‬‬

‫ފުއައްމުލަކު މޑިއާ ސެންޓަރުގެ ބައެއް ހަނދާންތައް‬

‫މިގޮތުން ސ‪ ،‬ޏ‪ ،‬ހއ‪ ،‬ހދ‪ ،‬ބ މިއަތޮޅުތަކުގެ މޑިއާ ސެންޓަރުތަކުގެ ކޮންމެ ސްޓޫޑިޔޯއެއްގައި‬ ‫ކޮންޕިއުޓަރުން ރެކޯޑުކޮށް އެޑިޓް ކުރެވޭގޮތަށް ޒަމާނ ރެކޯޑިން ސިސްޓަމް ‪ 2005‬ވަނަ އަހަރުގެ ތެރޭގައި ގާއިމު ކުރެވިފައި‬ ‫ވެއެވެ‪.‬‬ ‫ނ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ އަކވެސް‪ ،‬ޤާނޫނެއްގެ ދަށު ް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ މަޤުޞަދު ތަކުގެ ތެރޭގައި‪ ،‬ކޮމިޔުނިޓ ް‬ ‫ބނާކުރެވޭ މޑިއާ ސެންޓަރ ތަކަކ‪ ،‬އެކަމަށް ފަގު‬ ‫ބން‪ ،‬މި ި‬ ‫ބ ު‬ ‫ކުރިއަށް ގެންދިއުމަށް ހިމެނިފައިވާ ކަމަކަށް ވުމުގެ ސަ ަ‬ ‫ވނެކަމުގެ އުންމދެއްވެސް ކުރެވޭތއެވެ‪.‬‬ ‫ނތަންކަމުގައި ާ‬ ‫ފަހިކޮށްދޭނެ ތަ ް‬ ‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪156‬‬ ‫‪ 2004‬ވަނައަހަރުގެ ފަހުކޮޅު އަލުން ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑު ހިންގުމާ ޙަވާލުވެގެން އަޅުގަޑު އައިސް‪ ،‬އެޓޮލް‬ ‫ތނުން‬ ‫ތއް ނިންމައި‪ ،‬އެ ތަން ަ‬ ‫ޕްރޮޑަކްޝަން ސެންޓަރުތައް އިމާރާތްކުރުމުގެ ޕްރޮޖެކްޓްގެ ދަށުން‪ 4 ،‬އަތޮޅެއްގެ ސެންޓަރު ަ‬ ‫ބނެ ގޮތަށް ފުރިހަމަ ކުރމެވެ‪ .‬އެ ހަތަރު އަތޮޅަކ‪ ،‬ހއ‪ ،‬ހދ‪ ،‬ބ‪ .‬އަދި ގއ‪ .‬އަތޮޅެވެ‪.‬‬ ‫ޕްރޮގްރާމްތައް ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑަށް ލި ޭ‬

‫ށ‬ ‫މހާރުވެސް އަތޮޅުތެރޭގެ ޙާލަތު ދެނެގަތުމަ ް‬ ‫ރާއްޖޭގެ ރަށްތައް އިންޑިޔާ ކަނޑުގައި ފެތުރިފައި އޮތްގޮތުން‪ި ،‬‬ ‫ބންނެވެ‪ .‬އެހެންކަމުން‪ ،‬އަޅުގަޑުމެންގެ‬ ‫ބ ު‬ ‫ގިނަގުނަ ދަތިތަކެއް ކުރިމަތިވެއެވެ‪ .‬އެކަށގެންވާ ޓްރާސްޕޯރޓް ސިސްޓަމެއް ނެތުމުގެ ސަ ަ‬ ‫މި ސިސްޓަމް‪ ،‬އާދެ އެޓޯލް މޑިއާ ސެންޓަރ ތަކަކ‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑަށް ނުލާހިކު މުހިންމުވ ސިސްޓަމެކެވެ‪.‬‬ ‫ބސް ވަމެވެ‪.‬‬ ‫ބނާކުރުމުން ފުދުނ ނޫންކަމަށް އަޅުގަޑު އެއް ަ‬ ‫ހަމައެކަނި ‪ 7‬އަތޮޅުގައި މޑިއާ ސެންޓަރ ި‬ ‫ނަމަވެސް ކުރިއަށް ދެވޭނ ފެށިގެންނެވެ‪ .‬މިއ ފެށުމެކެވެ‪.‬‬ ‫އަތޮޅުތެރޭގައި މޑިއާ ސެންޓަރތައް ބިނާކުރަމުން ގެންދިޔަ މަސައްކަތުގެ ތެރެއިން‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪157‬‬

‫ނ‬ ‫ގ ތެރެއި ް‬ ‫ޝނުން ެ‬ ‫ތރައްޤކުރުމުގައި‪ ،‬އަޅުގަނޑަށް އެހތެރިވެދެއްވި ޓެކްނ ަ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ަ‬ ‫އެފް‪.‬އެމް ް‬ ‫ގ‬ ‫ށ ހުރުމު ެ‬ ‫ބޑަ ް‬ ‫މ އަށް ވަރަށް ޮ‬ ‫ބނުމެވެ‪ .‬ޒަހން ގެ ޝައުޤުވެރިކަން އެފްއެ ް‬ ‫ނ އަޅުގަޑު ފާހަގަކޮށްލަން ޭ‬ ‫މުޙަންމަދު ޒަހންގެ ނަ ް‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ އާއިގުޅޭ ހުރިހާކަމެއްގެ އެންމެ އިސް މހާކަމަށް ހެދުމަށެވެ‪.‬‬ ‫ނއަކ އެފްއެމް ް‬ ‫ބން‪ ،‬އަޅުގަޑު ނިންމ‪ ،‬އޭ ާ‬ ‫ބ ު‬ ‫ސަ ަ‬

‫އަލްފާޟިލް މުޙަންމަދު ޒަހން‬

‫ބނާކުރެވި‪،‬‬ ‫އަތޮޅުތެރޭގައި ި‬ ‫މަސައްކަތް ކުރެވެމުންދާ‬ ‫ބއެއް މޑިއާ‬ ‫ަ‬ ‫ސެންޓަރތައް‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪158‬‬

‫ބރޯޑްކާސްޓް‬ ‫ބހައްޓާ‪ ،‬ރެކޯރޑްކޮށް ް‬ ‫ތކުގައި ަ‬ ‫ޓްރާންސްމޓަރ ތައް އޯޑަރކުރުމުން ފެށިގެން‪ ،‬މޑިއާ ސެންޓަރ ަ‬ ‫ބލެހެއްޓުމުގެ ހުރިހާ ކަމެއްވެސް ޒަހންގެ ލޑަރޝިޕްގެ ދަށުން‪،‬‬ ‫މއި‪ ،‬އަދި އެ ސާމާނު ެ‬ ‫ކުރެވޭ ފެންވަރަށް ގެނެސްދިނު ާ‬ ‫ގންދިޔައ ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ ހވާގި ޓެކްނިކަލް ޓމުންނެވެ‪.‬‬ ‫ބލަހައްޓަމުން ެ‬ ‫ަ‬

‫______________________‬

‫ރޭޑިއޯ ކްލަބް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑު ގައި‪ ،‬ވަރަށްކުރިންވެސް‪ ،‬މުއައްޒަފުންގެ އެކުވެރިކަމާއި ގުޅުމުގެ މުހިންމުކަން ދަނެގެން‪،‬‬ ‫ގ‬ ‫ބގެ ފަރާތުން‪ ،‬މުއައްޒަފުން ެ‬ ‫ލ ު‬ ‫ބއް އުފައްދާފައިވެއެވެ‪ .‬ނަމަކ‪" ،‬ރޭޑިއޯ ކްލަބް" އެވެ‪ .‬އެ ކު ަ‬ ‫މުއައްޒަފުންގެ ރިކްރިއޭޝަން ކްލަ ެ‬ ‫ނ ދިޔައެވެ‪ .‬އޭގެތެރޭގައި އެންމެ މުހިންމު ކަމެއްގެ ގޮތުގައި‪،‬‬ ‫މެދުގައި ތަފާތު އެކިއެކި ޙަރަކާތްތައް ރޭވެމުން‪ ،‬ކުރެވެމު ް‬ ‫ބއްދަލުކޮށް މަޝްވަރާއާއި އެކު ކުރިއަށް‬ ‫އެހުންތެރިން ރޭޑިއޯއާއި މެދު ދެކޭގޮތް ރަނގަޅު ކުރުމަށްޓަކައި‪ ،‬އެހުންތެރިންނާ ަ‬ ‫ބއްވަމުން ގެންދެވެއެވެ‪.‬‬ ‫ވންތައް ާ‬ ‫ބއްދަލު ު‬ ‫ފތު ަ‬ ‫ދިއުމަށްޓަކައި‪ ،‬ތަ ާ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪159‬‬ ‫ބށް ރޭޑިއޯ ދަތުރުކުރ‪ ،‬އެހުންތެރިންނާ ވަރަށް ގާތުންނެވެ‪.‬‬ ‫ލވެފައިވާ ހިސާ ަ‬ ‫ބދަ ު‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑަށް ނަން ަ‬ ‫ހމުންނެވެ‪.‬‬ ‫އންމދުތައް ވަރަށް ގާތުން އަޑުއަ ަ‬ ‫އެހުންތެރިންގެ ޚިޔާލުތަކާއި ފިކުރުތައް‪ ،‬އެމހުންގެ ޝަކުވާތަކާއި ު‬

‫މައިޒާން އަޙުމަދު މަނިކު‪ ،‬ސަމަރުބުލޫ އިބްރާހިމް މަނިކު‪ ،‬މަޑުލު މުޙަންމަދު ވަޙދު އަދި އަޅުގަނޑު‬

‫ބޑު ހޯލެއްގައި‪ ،‬ރޭޑިއޯ ހަފްތާގެ‬ ‫‪ 1900‬ގެ އަހަރުތަކުގެ ތެރޭގައިވެސް‪ ،‬ދޭތެރެ ދޭތެރެއިން‪ ،‬ކޮންމެވެސް ޮ‬ ‫ބނުންތެރި‪،‬‬ ‫ބނުމަކ‪ ،‬ރޭޑިއޯއިން ފޮނުވޭ ޕްރޮގްރާމް ތަކަކ‪ ،‬މުޖުތަމަޢުއަށް ޭ‬ ‫ބއްވަމުއެވެ‪ .‬އެ ޙަފްލާގެ މައިގަޑު ޭ‬ ‫ނަމުގައި ޙަފްލާއެއް ާ‬ ‫ނ‬ ‫ކށް އަމާޒުކުރެވިގެން ފޮނުވޭ ޕްރޮގްރާމްތަކެއްކަން ދެނެގަތުމެވެ‪ .‬މި ޙަފްލާތަކަށް ދަޢުވަތުދެވިގެ ް‬ ‫ބނުންތަ ަ‬ ‫ޭ‬ ‫މުޖުތަމަޢުގެ‬ ‫ވަޑައިގަންނަވާ‬

‫ބފުޅުންނަކ‪،‬‬ ‫ޭ‬

‫ރޭޑިއޯގެ‬

‫އެކިއެކި‬

‫ޕްރޮގްރާމްތަކާއި‬

‫ގުޅުންހުރިދާއިރާތަކުން‬

‫ބފުޅުންނާއި‪،‬‬ ‫ގެނެވޭ ޭ‬

‫ރޭޑިއޯގެ‬

‫ބފުޅެކެވެ‪.‬‬ ‫ވ ކޮންމެ ޭ‬ ‫ނންފުޅު ާ‬ ‫ބ ު‬ ‫އށް ވަޑައިގަންނަވަން ޭ‬ ‫އެހުންތެރިންގެ ތެރެއިން ޖަލްސާ ަ‬ ‫ޢާންމު ގޮތެއްގައި މި ޖަލްސާގައި އޮންނާނ‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުން ފޮނުވަމުންގެންދާ ޕްރޮގްރާމްތަކަށް‬ ‫ބނާކުރުވަނިވި ގޮތެއްގައި ފާޑުކިޔާ‪ ،‬އިޞްލާޙ ނަޒަރަކުން ލަފައާއި އިރުޝާދު ދިނުމެވެ‪ .‬އަޅުގަޑުމެން ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ ޓމްގެ‬ ‫ި‬ ‫ކމާއިއެކު އަޑުއެހުމެވެ‪ .‬އަދި މުޅި ސެޝަން ރެކޯރޑްކޮށްގެން‬ ‫އކަންޏެއްނޫނެވެ‪ .‬ވިސްނުންތެރި ަ‬ ‫ބދާރ ވުން ެ‬ ‫ވ ު‬ ‫ބނުމަކ‪ ،‬ޖަ ާ‬ ‫ޭ‬ ‫ވ އިޞްލާހު ޕްރޮގްރާމްތަކަށް ގެނައުމެވެ‪.‬‬ ‫ގެންގޮސް‪ ،‬އަޑުއަހާ‪ ،‬އެކަށގެން ާ‬ ‫ބތަކުގައިވެސް‪،‬‬ ‫ބއެއް ހިސާ ު‬ ‫"ރޭޑިއޯ ހަފްތާ" ދުވަސްތަކެއް ވަންދެން ކުރިއަށް ގެންދެވުނެވެ‪ .‬ރާއްޖެތެރޭގެ ަ‬ ‫ބއި ރޭޑިއޯ ހަފްތާގެ އަޑު އޮތ ވަރަށް‬ ‫ނ އައިސް‪ ،‬ރޭޑިއޯކްލަ ާ‬ ‫ބއްވުނެވެ‪ .‬ނަމަވެސް‪ ،‬ފަހުންފަހު ް‬ ‫ރޭޑިއޯ ހަފްތާގެ ހަފްލާތައް ޭ‬ ‫މަޑުވެފައެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪160‬‬

‫ރޭޑިއޯ ކްލަބް ދެވަނަފަހަރަށް ދުނިޔެއަށް އައުން‬ ‫ބލުކުރާ ގޮތުގައި‪ ،‬އެއްވެސް އޮފހެއް‪ ،‬މިނިސްޓްރއެއް އަދި މުއައްސަސާއެއް‬ ‫އަޅުގަނޑު ހިތުގެ އަޑިން ގަ ޫ‬ ‫ކަމުގައިވިނަމަވެސް‪ ،‬އެތަނެއްގެ ފަރާތުން ކުރާ މަސައްކަތަކާއި‪ ،‬އެ މަސައްކަތުގެ ކާމިޔާބއަކ‪ ،‬ހަމައެކަނި އެތަނެއްގެ ވެރިއެއްގެ‬ ‫ބކެވެ‪ .‬މުއައްޒަފުންގެ‬ ‫ބ ކާމިޔާ ެ‬ ‫ގ ހިތްވަރާއި މަސައްކަތުން ލި ޭ‬ ‫މަސައްކަތުން ހޯދޭއެއްޗެއް ނޫނެވެ‪ .‬އެއ‪ ،‬ތަނުގެ މުއައްޒަފުން ެ‬ ‫ފލުގައި އޮފހުގައި އުޅެވޭ ކަމުގައި‬ ‫ވސް ހިތްހަމަޖެހިގެން‪ ،‬އު ަ‬ ‫ބރުލުން ލިބޭނ‪ ،‬އެ މުއައްޒަފުން ެ‬ ‫ހިތްވަރާއި މަސައްކަތުގެ އެއް ާ‬ ‫ށ‬ ‫ބވާނެއެވެ‪ .‬އޮފހަ ް‬ ‫ތރޭ "އަމިއްލަވަންތަ" އިޙުސާސެއް ކުރެވޭނަމައެވެ‪ .‬އޭރުން އޭނާ އޮފސްދެކެ ލޯ ި‬ ‫ދ ެ‬ ‫ވާނަމައެވެ‪ .‬އެމހުން އޮފހާ ޭ‬ ‫އ‬ ‫ކންމެ ރތި ނަމެ ް‬ ‫ބ ޮ‬ ‫އދި ލި ޭ‬ ‫ބ ކާމިޔާބއެކެވެ‪ަ .‬‬ ‫އނާއަށް ލި ޭ‬ ‫ޞލްކުރާ ކޮންމެ ކާމިޔާބއަކ‪ޭ ،‬‬ ‫ބ ކޮންމެ ރތިނަމަކ‪ ،‬ޙާ ި‬ ‫ލި ޭ‬ ‫އޙްސާސް އޭނާ ކުރާނެއެވެ‪.‬‬ ‫ބ ރތި ނަމެއްކަމުގެ ި‬ ‫އޭނާއަށްލި ޭ‬ ‫ނ‬ ‫މުއައްޒަފުންގެ މެދުގައި މިގުޅުމާއި ގާތްކަން ޙާޞިލް ކުރުމަށްޓަކައި‪ ،‬އޮފހެއްގެ ވެރިޔަކަށް ވަރަށްގި ަ‬ ‫ތން ވެލުމާއެކު‪ ،‬ހުރިހާ މުއައްޒަފުންނާ ވާހަކަ ދައްކާލުމަކ‪ ،‬ހަމަގައިމުވެސް ކޮންމެ މހަކަށްވެސް‬ ‫ކަންތައްތައް ކުރެވޭނެއެވެ‪ .‬ހިނި ު‬ ‫އންމެ ދެރަ މަޤާމުގައި ހުންނަ‬ ‫ކުރެވޭނެ ކަމެކެވެ‪ .‬ކައިރގައި އުޅޭ މުއައްޒަފުންނާ އެކަންޏެއް ނޫނެވެ‪ .‬އެންމެ ދުރުގައި‪ެ ،‬‬ ‫މުއައްޒަފުވެސް މިއ‪ ،‬އޮފހުން ކުރާ ކޮންމެ ކަމެއްގެ ޙިއްޞާދާރެކެވެ‪.‬‬ ‫ހ‬ ‫ތކުގައި މުއައްޒަފުން އޮފހުގައި އުޅެންޖެ ޭ‬ ‫ގނަ ވަގުތު ަ‬ ‫ދައުލަތުގެ ރޭޑިއޯ ‪ /‬ޓވ ސްޓޭޝަންފަދަ‪ި ،‬‬ ‫މުއައްސަސާ‬

‫ތަކުގައި‬

‫އުޅޭ މުއައްޒަފުންގެ‬

‫ބއިގާ‬ ‫ކި ަ‬

‫މިދެންނެވިސިފަ‪،‬‬

‫އަށަގެންނެވުމަކ‪،‬‬

‫ކޮންމެހެންވެސް‬

‫ކުރަންޖެހޭނެ‬

‫މ އެ މުއައްޒަފުން މަސައްކަތް‬ ‫ނނަ ަ‬ ‫ބކެވެ‪ .‬އެހެންނޫ ް‬ ‫ބލުކުރަމެވެ‪ .‬މިކަން ކުރުމަކ ވެރިންގެ ވާޖި ެ‬ ‫ކަމެއްކަމުގައި އަޅުގަނޑު ގަ ޫ‬ ‫ކުރާނ‪" ،‬އަމާ ބުނތ ފަރަށްދާ" ގޮތަށެވެ‪.‬‬ ‫ތ‬ ‫ބގެ އެއްވެސް ހަރަކާތެއް ނެތް ާ‬ ‫އަޅުގަނޑު ‪ 2004‬ވަނައަހަރު ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑަށް އައިއިރު‪ ،‬ރޭޑިއޯކްލަ ް‬ ‫ތ‬ ‫އ ް‬ ‫ބ ޮ‬ ‫ބވެ‪ .‬ނަމަވެސް‪ ،‬ކްލަ ު‬ ‫އ ެ‬ ‫ބއް ރަޖިސްޓްރ ކޮށްފައިވާކަން ދަންނަ މުއައްޒަފުން ތި ް‬ ‫ގިނަދުވަސްތަކެއްވަނ ވެފައެވެ‪ .‬ކްލަ ެ‬ ‫ޙާލަތެއް އެނގޭ ހަމައެކަކުވެސް ނެތެވެ‪.‬‬ ‫ބއޮތްތޯ މިނިސްޓްރ‬ ‫ބ އަދިވެސްއުވާނުލާ އެ ަ‬ ‫ބ އަލުންދިރުވުމަށް އަޅުގަނޑު ފުރަތަމަކުރިކަމަކ‪ ،‬ކްލަ ް‬ ‫ރޭޑިއޯ ކްލަ ް‬ ‫އޮފް ހޯމްއެފެއާރޒްއިން ސާފުކުރުމެވެ‪.‬‬ ‫ބކުން‬ ‫ނަޞ ަ‬

‫ބ‬ ‫ލ ު‬ ‫ކް ަ‬

‫ރޖިސްޓްރނުކޮށް‬ ‫އަލުން ަ‬

‫ކށް‬ ‫ފަރުޖެހޭގޮތަ ަ‬

‫ހޯމްމިނިސްޓްރއިން‬

‫މޖައްސަވައި‬ ‫ހަ ަ‬

‫ނންމާލުމަށްފަހު‪،‬‬ ‫އސާހިތު މިކަން ި‬ ‫ށ މހުން ޢައްޔަނު ކުރުމެވެ‪ި .‬‬ ‫މތަކަ ް‬ ‫ބގެ މަޤާ ު‬ ‫ވސް ކަމަކ‪ ،‬ކްލަ ު‬ ‫ދެއްވައިފިއެވެ‪ .‬ކުރަންޖެހުނުހާ ެ‬ ‫ބ ހިންގުމުގެ ހުއްދަ މިނިސްޓްރން ދެއްވައިފިއެވެ‪.‬‬ ‫ލން ރޭޑިއޯ ކްލަ ު‬ ‫މިނިސްޓްރއަށް އެންގުމުން‪ ،‬އަ ު‬ ‫ބގެ މަޤުޞަދަކ‪ ،‬މުއައްޒަފުންގެ މެދުގައި އެކުވެރިކަން އާލާކުރުމާއި‪ ،‬މަސައްކަތުގެ މާޙައުލު‬ ‫ރޭޑއޯ ކްލަ ް‬ ‫ބރުން‬ ‫ނ ަ‬ ‫ބގެ މެ ް‬ ‫ލ ް‬ ‫ޅއިގެން‪ ،‬ކް ަ‬ ‫ކޓެއް އަ ަ‬ ‫ބޑްމިންޓަން ޯ‬ ‫ތރޭގައި ެ‬ ‫ތ ެ‬ ‫ތން‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ ގޯ ި‬ ‫ބގެ ފަރާ ު‬ ‫ލ ް‬ ‫ތާޒާކޮށްދިނުމެވެ‪ .‬ކް ަ‬ ‫ބގެ ފަރާތުން ކުރެވުނެވެ‪.‬‬ ‫ބއްވުންފަދަ ކަންތައް ރޭޑިއޯ ކްލަ ް‬ ‫ތ ޭ‬ ‫ބރާ ް‬ ‫ހލައިގެން މު ާ‬ ‫ބ ާ‬ ‫ޓމްތަކަކަށް ަ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪161‬‬

‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑު ގެ މިސްކިތާއި ބެޑްމިންޓަން ކޯޓް‬

‫ރޭޑިއޯ ކްލަބްގެ ހަރަކާތްތަކުގެ ތެރެއިން‬

‫އަޅުގަނޑު ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑާއި ހަވާލުވެގެން ދިޔަ ފުރަތަމަ ދުވަހުވެސް ފާހަގަ ކުރެވުނު ކަމަކ‪ ،‬މުއައްޒަފުން‬ ‫ނ ސައިކަޑަ ތަކަށެވެ‪ .‬ހުރިހާ‬ ‫ނ ަ‬ ‫ރށް ދާދިއުމެވެ‪ .‬އެމހުން މިދަނ ކައިރގައި ހު ް‬ ‫ބ ަ‬ ‫ށފަހު‪ޭ ،‬‬ ‫ހެދުނު އައިސް ސޮއިކޮށްލުމަ ް‬ ‫ބރެވެ‪ .‬ނަމަވެސް‪ ،‬އޮފހުގެ ސެކްޝަންތަކުގެ މަސައްކަތްތައް‬ ‫ބރާ ަ‬ ‫މުއައްޒަފުންވެސް ގަޑިނުޖެހި އޮފހަށް އާދެއެވެ‪ .‬ހާޒިރ ހަމަ ަ‬ ‫ފަށައިގަނެވޭވަރު ވާނ‪ ،‬ހެނދުނު ‪ 10.00‬ނުވަތަ ‪ 10.30‬ހާއިރުއެވެ‪.‬‬ ‫ކންތައްތައް‬ ‫މިއ ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަނެކެވެ‪ 24 .‬ގަޑިއިރު ޚިދުމަތްދޭ ދައުލަތުގެ ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަނެވެ‪ .‬މިތަނުގެ ަ‬ ‫ހނެއެވެ‪.‬‬ ‫މިނޫންގޮތެއް ވާންޖެ ޭ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪162‬‬ ‫ބނެ‬ ‫ނ ސައިލި ޭ‬ ‫ވހަކަ ދައްކާލުމުން މިކަމުގެ ޙައްލު ފެނިއްޖެއެވެ‪ .‬އޮފހު ް‬ ‫ށ ާ‬ ‫ބއްދަލުކޮ ް‬ ‫މުއައްޒަފުންނާ ަ‬ ‫ޖހޭނެއެވެ‪.‬‬ ‫ބރަށް ދާކަށް ނު ެ‬ ‫ބން ޭ‬ ‫ސއި ޯ‬ ‫އިންތިޒާމެއް ހަމަޖެހެނިކޮށް‪ަ ،‬‬ ‫ބގެ ހިންގާކޮމެޓއާއި މަޝްވަރާ ކޮށްލުމުން‪ ،‬ވަރަށް‬ ‫ބން މިކަމަށް ޙައްލެއް ހޯދޭނެއެވެ‪ .‬ކްލަ ު‬ ‫ރޭޑިއޯ ކްލަ ު‬ ‫ބގެ ފަރާތުން ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގައި ކެންޓނެއް ހިންގަން ޚިޔާލު‬ ‫ބދާނެކަން އެނގިއްޖެއެވެ‪ .‬ކްލަ ް‬ ‫ފަސޭހައިން މިކަންމަށް ޙައްލެއް ލި ި‬ ‫ބސްވެވިއްޖެއެވެ‪.‬‬ ‫ކުރެވި‪ ،‬އެއް ަ‬ ‫ގނެ ކޮޓަރިއެއް‪ ،‬ގްރައުންޑް ފްލޯރއިން ހުސްކޮށް ދިނުމެވެ‪.‬‬ ‫އަޅުގަޑު ކުރަންވހާވެސް ކަމަކ‪ ،‬ކެންޓނު ހިން ާ‬ ‫ހުރިހާ މުއައްޒަފުންނަށް ފައިދާ ކުރާނެކަހަލަ މިކަހަލަ ޕްރޮޖެކްޓެއްގައި‪ ،‬މި ކަމަކވެސް އުނދަގޫ ކަމަކަށް ނުވިއެވެ‪ .‬އިސާހިތު‪،‬‬ ‫ބގެ‬ ‫ބހައްޓާފައިހުރި ދެކޮޓަރި ހުސްކޮށް‪ ،‬ތައްޔާރު ކޮށްލެވިއްޖެއެވެ‪ .‬އޭރު‪ ،‬ރޭޑިއޯ ކްލަ ު‬ ‫ތގައި ަ‬ ‫އޮފހުގެ ތިރިން ގުދަނެއްގެ ގޮ ު‬ ‫ނގާ މހުނާއި ވާހަކަދައްކައިގެން‪ ،‬އެތަނުން ކޮންމެވެސް ސައިކަޑައެއްގެ ގޮތްޕެއްގެގޮތުގައި‪،‬‬ ‫ފަރާތުން‪ ،‬ކައިރގައި ކެފޭހި ް‬ ‫ބސް ވެއްޖެއެވެ‪.‬‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ ކެންޓން ހިންގައިދޭން އެއް ަ‬ ‫ށ ހައްލެއް ގެނެވިއްޖެއެވެ‪.‬‬ ‫ނދާ ދިއުމަ ް‬ ‫ބ ް‬ ‫ބރަށް ސައި ޯ‬ ‫މުއައްޒަފުން‪ ،‬ސޮއިކޮށްލާފައި‪ ،‬އޮފހުން ޭ‬

‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ ނިވްސްރޫމް‬ ‫ހ‬ ‫ބޑު ސަމާލުކަމެއް ދޭންޖެ ޭ‬ ‫ކުރިންވެސް ދެންނެވި ފަދައިން‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ ނިވްސްރޫމަކ‪ ،‬ވަރަށް ޮ‬ ‫ގމުންއައިތަނެއް ކަމުގައިވިޔަސް‪،‬‬ ‫ސރޫމަކ‪ ،‬ޕްރޮގްރާމް ޑިޕާރޓްމަންޓްގެ ޔުނިޓެއްގެ ގޮތުގައި ހި ަ‬ ‫ތަނެކެވެ‪ .‬ޙަޤޤަތުގައި ނިވް ް‬ ‫ބޑަށް ހަދާން ނައްތާލެވިފައެވެ‪.‬‬ ‫ނިވްސްރޫމްވަނ ވަރަށް ޮ‬ ‫މޤުޞަދަކ‪،‬‬ ‫މ އެއް ަ‬ ‫ތރެއިން އެންމެ މުހިން ު‬ ‫ނ މަޤުޞަދުގެ ެ‬ ‫ބލިކް ސާރވސް ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަނެއްގެ ތި ް‬ ‫ޕަ ް‬ ‫ނނެވެ‪ .‬ސްޓޭޝަންގެ ނިވްސްރޫމު‬ ‫ބތަކު ް‬ ‫ފރުކޮށްދެވުނު ނިސް ަ‬ ‫ޯ‬ ‫ރައްޔިތުންނަށް ވހާރަނގަޅަކަށް‪ ،‬ވހާސާފުކޮށް މަޢުލޫމާތު‬ ‫ބރު ތައްޔާރު‬ ‫ބ މިންވަރެއްގެ މައްޗަށެވެ‪ .‬ޚަ ަ‬ ‫ބރުލި ޭ‬ ‫ބރުތަކަށް މުޖުތަމަޢުގެ އިތު ާ‬ ‫ފުރިހަމަވވަރަކަށެވެ‪ .‬އެތަނުން ތައްޔާރުކުރާ ޚަ ަ‬ ‫ކުރުމުގައި‪ ،‬ޙަޤޤަތުގެ މައްޗަށް ސަމާލުކަންދޭ މިންވަރެއްގެ މައްޗަށެވެ‪ .‬ރިޕޯރޓަރުންގެ ޝައުޤުވެރިކަން ހުރި މިންވަރަކަށެވެ‪ .‬އަދި‬ ‫އގެ މައްޗަށްވެސް މެއެވެ‪.‬‬ ‫ބރު ތައްޔާރުކޮށް‪ ،‬މުޖުތަމަޢުއަށް ނެރެވޭ މިންވަރެ ް‬ ‫ޚާއްސަކޮށް ޚަ ަ‬ ‫ށ‬ ‫ފތު ގޮތަކަ ް‬ ‫ތ ާ‬ ‫މގައިވ ނަމަވެސް‪ ،‬މުޅިން ަ‬ ‫ނިވްސްރޫމަކ‪ ،‬ޕްރޮގްރާމް ޑިޕާރޓްމަންޓްގެ ސެކްޝަނެއް ކަ ު‬ ‫ގންވާ‬ ‫ބ ެ‬ ‫ބރު ލި ި‬ ‫ބޑު ާ‬ ‫ޓމުގެ އެންމެ ޮ‬ ‫ބރު ދެމެހެއް ު‬ ‫ތ ާ‬ ‫އހުންތެރިންގެ އި ު‬ ‫މަސައްކަތް ކުރަންޖެހޭ ސެކްޝަނެކެވެ‪ .‬ސްޓޭޝަނާއި ދޭތެރޭ ެ‬ ‫ބ މަސައްކަތްކުރަން ޖެހިފައިވާ ތަނެއްގެ‬ ‫ސެކްޝަނެވެ‪ .‬އެހެންކަމުން‪ ،‬ނިވްސް ރޫމަކ‪ ،‬ކޮޓަރިއެއްގެ ތެރޭގައި ތާށިވެގެންތި ެ‬ ‫ބޖެހެއެވެ‪.‬‬ ‫އ ަ‬ ‫ގޮތްކެނޑި‪ ،‬އަދި ޑިޕާރޓްމަންޓެއްގެ ތެރޭގައި އޮންނަ ސެކްޝަނަކަށްވުރެ މާމުހިންމު‪ ،‬މާ ވަރުގަދަ ތަނަކަށް ހަދަން ެ‬ ‫ވސް އެނޑް‬ ‫ނސް‪ ،‬ޑިޕާރޓްމަންޓް އޮފް ނި ް‬ ‫ޑޕާރޓްމަންޓެއްގެ ދަރަޖައަށްގެ ެ‬ ‫އެހެންކަމުން‪ ،‬ނިވްސްރޫމް‪ި ،‬‬ ‫ކަރަންޓްއެފެއާރޒް ގެ ނަންދެވި‪ ،‬އެހައިސިޔަތުން މަސައްކަތް ކުރެވޭނެ ހުރިހާކަމެއް ހަމަޖައްސައިދިނމެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪163‬‬

‫ޑިޕާރޓްމަންޓް އޮފް ނިވްސް އެންޑް ކަރަންޓް އެފެއާރޒް‬ ‫ހިންގުމުގެ އިސް ވެރިން‬

‫މުޙަންމަދު ޖަމލު‬

‫އިބުރާހމް ޢުމަރު މަނިކު‬

‫މުޙަންމަދު ޖިނާޙު‬

‫ޢަބުދުﷲ ރަމޒް‬

‫އަޙުމަދު އަޔާޒް‬

‫ބަދއުﷲ އަބޫބަކުރު‬

‫ތއް ދުނިޔޭގެ‬ ‫ބރު ަ‬ ‫ބޖެހެއެވެ‪ .‬ޚަ ަ‬ ‫ބދަލުކުރަން އެ ަ‬ ‫ފރިހަމަ ކުރެވިފައިވާ ތަނަކަށް ަ‬ ‫މި ޑިޕާރޓްމަންޓަކ‪ ،‬ވަރަށް ު‬ ‫ބރު ހޯދޭނެ އިންތިޒާމެއް‬ ‫ގން ޚަ ަ‬ ‫ނތަނަށް ގޮސް ެ‬ ‫ބނެގޮތް ހޯދައިދޭން ޖެހެއެވެ‪ .‬ރިޕޯރޓަރުންނަށް ތަ ް‬ ‫ހުރިހާދިމާއަކުން ފަސޭހައިން ލި ޭ‬ ‫ކުރެވިފައި ހުންނަން ޖެހެއެވެ‪ .‬އެ ރިޕޯޓަރުންނާ‪ ،‬އެޑިޓަރުންގެ މަސައްކަތް ގާތުން‪ ،‬ފަސޭހައިން ކުރެވޭނެ ގޮތަށް‪ ،‬ރެކޯރޑްކޮށް‪،‬‬ ‫އަޑުއަހާ އަދި އެޑިޓްކުރެވޭނެގޮތް‪ ،‬ސދާ ނިވްސް ޑިޕާރޓްމަންޓްގައި ހުރމައެވެ‪.‬‬ ‫މިކަން ޙައްލުކުރުމަށް އަޅުގަނޑު ގަސްދުކުރމެވެ‪ .‬އިމާރާތުގެ އެންމެ މަތ ފްލޯރ އަކ‪ ،‬ޑިޕާރޓްމަންޓް އޮފް‬ ‫ބރަރ އެކެވެ‪ .‬ރާއްޖޭގެ‬ ‫ނިވްސް އެންޑް ކަރަންޓްއެފެއާރޒް ކަމުގައި ހަމަޖެއްސމެވެ‪ .‬އެތަނުގައިހުރ‪ ،‬މަދު ފޮތްކޮޅަކާއިއެކުހުރި ލައި ް‬ ‫ބޚާނާގެ އެހތެރިކަން‪،‬‬ ‫ޙާލަތާއި މާލޭގެ ކުޑަކަމަށް ވިސްނާފައި‪ ،‬ޒަމާނުއްސުރެ ރާއްޖޭގައި ހިންގަމުންއަންނަ‪ ،‬ގައުމ ކުތު ު‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ‬

‫ދ‬ ‫ޤއިމުކުރުމަށް ނިންމއެވެ‪ .‬އަ ި‬ ‫ބނެފަދަ އިންތިޒާމެއް ާ‬ ‫ބނުންވެއްޖެ ޙާލަތެއްގައި ލި ޭ‬ ‫ޕްރޮޑިއުސަރުން ޭ‬

‫ނޑް ކަރަންޓްއެފެއާރޒް ކަމަށް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ ‪ 3‬ވަނަފްލޯރ ހުސްކޮށް އެފްލޯރއަކ‪ ،‬ޑިޕާރޓްމަންޓް އޮފް ނިވްސް އެ ް‬ ‫ބދަލުކޮށްލމެވެ‪.‬‬ ‫ަ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪164‬‬ ‫މިފްލޯރގައި ވަކިން ސްޓޫޑިއޯއެއް ޤާއިމުކޮށް އެޑިޓްކޮށް‪ ،‬އަޑުއަހާ ހަދަން ޖެހިއްޖެނަމަ‪ ،‬އެކަން ކުރެވޭނެ‬ ‫ގޮތަށް އެ ފްލޯރގައި‪ ،‬ރެކޯރޑިންގ އަދި އެޑިޓިންގ ފެސިލިޓ ހަމަކުރމެވެ‪ .‬ކަރަންޓް އެފެއާރޒް ޕްރޮގްރާމްތަކަށާއި އަދި‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރެވޭގޮތް ހަމަޖައްސައިދިނމެވެ‪.‬‬ ‫ބރާއި ގުޅުންހުރި ޕްރޮގްރާމްތައް ރެކޯރޑްކޮށް ސދާ އެތަނުން ް‬ ‫އެނޫންވެސް‪ ،‬ޚަ ަ‬ ‫ތ ރާއްޖެއިން‬ ‫މހިންމު ކަމެއް ރާއްޖޭގައި ނުވަ ަ‬ ‫ބރުތައް ކިޔާ ގަޑިތަށް އިތުރު ކުރެވިފައިވުމާއި އެކު‪ ،‬ކުއްލި ު‬ ‫ޚަ ަ‬ ‫ސދިނުމަކ‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ‬ ‫އހުންތެރިންނާއި ހަމައަށް ގެނެ ް‬ ‫ބރެއް ވހާ އަވަހަކަށް ެ‬ ‫ބރުގައިވެސް ހިނގައިފި ނަމަ‪ ،‬އެޚަ ަ‬ ‫ޭ‬ ‫ސ‬ ‫ބރޭކިންގ ނިވް ް‬ ‫ނކަމުން‪ް ،‬‬ ‫މުހިންމު ރޯލެއްކަން ނިވްސްގައި މަސައްކަތް ކުރަމުންދާ ހވާގި މުއައްޒަފުން ދަނެއެވެ‪ .‬އެހެ ް‬ ‫ނލިސްޓުން ‪ 24‬ގަޑިއިރު ތިބެނ‪ ،‬ތައްޔާރުގައެވެ‪.‬‬ ‫އަށްޓަކައި‪ ،‬އެޑިޓަރުންނާއި ޖާރ ަ‬ ‫ބތަށް‬ ‫ލތަކުންނާއި‪ ،‬ރައްޔިތުންގެ ވިންދު ޖަހަމުންދާ ނިސް ަ‬ ‫ބދަ ު‬ ‫ރާއްޖޭގެ ސިޔާސ މަސްރަހަށް އަންނަމުންދާ ަ‬ ‫ބރޭކިންގ ނިވްސް ގެނެސްދޭން ޖެހިދާނެކަމަށް ލަފާކުރެވޭތ‪ ،‬ނިވްސް ޑިޕާރޓްމަންޓަކ‪،‬‬ ‫ވިސްނާއިރު‪ ،‬ހަމަ އިރުއިރުކޮޅާހެން ް‬ ‫ނ‬ ‫ހންމުކަ ް‬ ‫ތނެއްގެ ގޮތުގައި ހެދުމުގެ މު ި‬ ‫ށ އެންމެ އަވަހަށް‪ ،‬ޚިދުމަތްދެވޭ ަ‬ ‫އެންމެ ރަނގަޅަށް މަސައްކަތްކުރެވޭ އަދި ރައްޔިތުންނަ ް‬ ‫ބޑެވެ‪.‬‬ ‫ވަރަށްވެސް ޮ‬

‫ބށް ފިސާރި ރަނގަޅަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑު ތައްޔާރުވާން ޖެހެއެވެ‪ .‬އަދި‬ ‫ކުރިމަތިވަމުން އަންނަ އިންތިޚާ ަ‬ ‫ހަމައެއާއެކު‪ ،‬މުޅި ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ ހުރިހާ ޑިޕާރޓްމަންޓް ތަކަކާއި ޔުނިޓްތަކެއްވެސް‪ ،‬ނިވްސް ޑިޕާރޓްމަންޓްގެ ގޮވައިލުމަކަށް‬ ‫މއް ޤާއިމުކުރަން ޖެހެއެވެ‪.‬‬ ‫ބނެފަދަ ނިޒާ ެ‬ ‫ތައްޔާރުވެގެން ތި ޭ‬ ‫ރވުމެވެ‪.‬‬ ‫މގެ މާނައަކ‪ ،‬ތަފާތު ކުރުމެއް ނޫނެވެ‪ .‬ނަމަވެސް‪ ،‬ފުއްދުންތެ ި‬ ‫ތގައި ހުންނެވި‪ ،‬އެސިސްޓެންޓް ޑިރެކްޓަރ‬ ‫މި މަގުޞަދު ޙާޞިލު ކުރުމުގައި‪ ،‬ނިވްސްރޫމްގެ ވެރިއެއްގެ ގޮ ު‬ ‫ނ‬ ‫ދ ް‬ ‫ގނައެވެ‪ .‬އޭނާގެ ޓމުގައި ެ‬ ‫ބނު އެހތައް ގިނަ ު‬ ‫ބރާހިމް ޢުމަރު މަނިކުގެ ފަރާތްޕުޅުން‪ ،‬އަޅުގަޑަށް ލި ު‬ ‫ޖެނެރަލް އަލްފާޟިލް އި ް‬ ‫ވސް ޑިޕާރޓްމަންޓްގެ ރޭވުންތައް‬ ‫ބފުޅުންކޮޅެކެވެ‪ .‬ނި ް‬ ‫ބލު ޭ‬ ‫ބވި މުއައްޒަފުންނަކވެސް‪ ،‬ހަމަ އެހާ ޤާ ި‬ ‫މަސައްކަތް ކުރައްވަން ތިއް ެ‬ ‫ފސާރި ރަނގަޅަށް ދޭހަވެއެވެ‪.‬‬ ‫މން‪ ،‬މިކަން ި‬ ‫ބލައިލު ު‬ ‫ގާތުން ަ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪165‬‬ ‫ވހިރާއްޖޭގެ އަޑުން‬ ‫ބޑު އެއް އަމާޒަކ‪ ،‬ދި ެ‬ ‫ނިވްސްރޫމްގައި މަސައްކަތްކުރާ ހަމަ ކޮންމެ މުއައްޒަފެއްގެވެސް އެންމެ ޮ‬ ‫ބކުން‪ ،‬ހުރިހާ އެންމެނާވެސް ގުޅޭ‬ ‫ނސްދެވޭ އަދި ކޮންމެވެސް ހިސާ ަ‬ ‫ބހުން ގެ ެ‬ ‫ބރު ކުރެވޭ‪ ،‬އެންމެ ތެދު ަ‬ ‫ބރަކ‪ ،‬އެންމެ އިތު ާ‬ ‫ކިޔާ ޚަ ަ‬ ‫ބރެއް ކަމުގައިވުމެވެ‪.‬‬ ‫ޚަ ަ‬ ‫މވެ‪.‬‬ ‫ބރުގަޑިތައް ހަމަޖެހިފައިވާ ގޮތް ދަންނަވައިލާނަ ެ‬ ‫ނިވްސްރޫމްގެ ޚަ ަ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓްކުރެއެވެ‪ .‬އެއ‪:‬‬ ‫ބރު ް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުން ދުވާލަކު ‪ 7‬ފަހަރު ޚަ ަ‬ ‫‪ .1‬ހެދުނު ‪7:00‬‬

‫(އަސްލު)‬

‫‪ .2‬ހެދުނު ‪10:00‬‬

‫(ރިޕޓް)‬

‫‪ .3‬މެންދުރު ‪1:30‬‬

‫(އަސްލު)‬

‫‪ .4‬ހަވރު ‪4:00‬‬

‫(ރިޕޓް)‬

‫‪ .5‬ހަވރު ‪6:00‬‬

‫ބހުން)‬ ‫(އިގިރޭސި ަ‬

‫‪ .6‬ރޭގަޑު ‪7:00‬‬

‫(އަސްލު)‬

‫‪ .7‬ރޭގަޑު ‪10:00‬‬

‫(ރިޕޓް)‬

‫ބރު މެގެޒިންއެއް‬ ‫ބރުގަޑި" ގެ ނަމުގައި ޚަ ަ‬ ‫މގެ އިތުރުން ކޮންމެ ރެއަކު ‪11:00‬އިން ‪12:00‬އަށް "ޚަ ަ‬ ‫ބރުތަކުގެ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓްކުރަމުން ދެއެވެ‪ .‬އަދި ހަފްތާއަކު ‪1‬ފަހަރު "ވޭތުވެދިޔަ ހަފްތާގެ ދުނިޔެ" ގެ ނަމުގައި އުފައްދާ ދުނިޔޭގެ ޚަ ަ‬ ‫ް‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރަމުންދެއެވެ‪.‬‬ ‫ބރު ޕްރޮގްރާމެއް ް‬ ‫ބރު" ގެ ނަމުގައި ރާއްޖޭގެ އަތޮޅުތަކުގެ ޚަ ަ‬ ‫ޕްރޮގްރާމަކާއި "ހަފްތާ ޚަ ަ‬ ‫ބރު ކަވަރޭޖް ވަނ ކުރިއާއި‬ ‫ޚަ ަ‬ ‫ނ ފުޅާކުރެވިފައެވެ‪.‬‬ ‫ބޑު ތަ ް‬ ‫ބލާއިރު ވަރަށް ޮ‬ ‫އަޅާ ަ‬ ‫ދުނިޔޭގެ‬

‫ބރު‬ ‫ޚަ ަ‬

‫ބރުހުރި‬ ‫އިތު ާ‬

‫ފަތުރާ‬

‫ނ އިންތިޒާމްވަނ‬ ‫ބ ެ‬ ‫ބރު ލި ޭ‬ ‫ވަޞލަތްތަކުން ޚަ ަ‬ ‫ހަމަޖެހިފައެވެ‪.‬‬

‫އަދި‬

‫ށ‬ ‫އިތުރަ ް‬

‫މިމަސައްކަތް‬

‫ނދިނުމާއި އިތުރު‬ ‫ނށް ތަމްރ ް‬ ‫ހަރުދަނާކޮށް މހުން ަ‬ ‫މުއައްޒަފުން ލައިގެން މަސައްކަތްތައް ފުޅާކުރުމަށް‬ ‫ދަނ‬

‫މަސައްކަތް‬

‫ކުރަމުންނެވެ‪.‬‬

‫ރާއްޖެއާއި‬

‫އ‬ ‫ބރޭކިންގ ނިއުސް"ގެ ގޮތުގަ ި‬ ‫ބރުގައި " ް‬ ‫ރާއްޖޭން ޭ‬ ‫ގެނެސްދޭންޖެހޭފަދަ‬

‫ޙާދިސާއެއް‬

‫ހިނގައިފިނަމަ‬

‫ބފައިވެއެވެ‪.‬‬ ‫ވސް އެންޑް ކަރަންޓްއެފެއާރޒް ޑިޕާރޓްމަންޓަށް ލި ި‬ ‫ބލްކަން ނި ް‬ ‫އެޙާދިސާއެއް ވއެންމެ އަވަހަކަށް ގެނެސްދިނުމުގެ ޤާ ި‬ ‫އ ރިޕޯޓްތައް‬ ‫ބރުތަކާ ި‬ ‫ޒފުން މެދުވެރިކޮށް ޚަ ަ‬ ‫ޅތަކުން އެސެންޓަރތަކުގެ މުއައް ަ‬ ‫މޑިޔާ ސެންޓަރތައް ހުރި އަތޮ ު‬ ‫ގެނެސްދެމުންދެއެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪166‬‬ ‫ނ ދިޔައެވެ‪.‬‬ ‫ނިއުސް އެންޑް ކަރަންޓް އެފެއާރޒް ޑިޕާޓްމަންޓްގައި ‪ 22‬މުއައްޒަފުން މަސައްކަތް ކުރަމުން ގެ ް‬ ‫ޕރޮޑަކްޝަން ޑިޕްލޮމާ ފެންވަރުގެ މހަކާއި ޖަރނަލިޒަމްއާއި ގުޅޭ‬ ‫އޭގެ ތެރޭގައި ޖަރނަލިޒްމް ޑިޕްލޮމާ ފެންވަރުގެ ‪ 3‬މހުންނާއި ް‬ ‫އވެ‪.‬‬ ‫އެކި ފެންވަރުގެ ކޯސްތައް ފުރިހަމަކޮށްފައިވާ މުއައްޒަފުން ހިމެނެ ެ‬ ‫ގ‬ ‫ބނުންކުރުމު ެ‬ ‫ތތައް ޭ‬ ‫ބރުގެ މަސައްކަތްކުރުމަށްޓަކައި ކޮންމެ މުއައްޒަފަކަށްވެސް މިޒަމާނުގެ ވަޞލަ ް‬ ‫ޚަ ަ‬ ‫ރކޯޑިންގތައް ތައްޔާރު ކުރުމުގެ‬ ‫ބނުންވާ އެކިއެކި ި‬ ‫ބރަށް ޭ‬ ‫މޕިޔުޓަރާއި އިންޓަރނެޓްގެ ޚިދުމަތާ ޚަ ަ‬ ‫ކށްދ‪ ،‬ކޮ ް‬ ‫ފުރުޞަތު ތަނަވަސް ޮ‬ ‫ބރުގެ މަސައްކަތަށް ޚާއްޞަ‬ ‫ބލްކަންހުރި ވަރކް ސްޓޭޝަންތައް ރިޕޯރޓަރުންނަށް ހަމަޖައްސައިދިނމެވެ‪ .‬މގެ އިތުރުން ޚަ ަ‬ ‫ޤާ ި‬ ‫ސްޓޫޑިޔޯއެއް‪ ،‬ނިއުސް އެންޑް ކަރަންޓް އެފެއާރޒް ޑިޕާޓްމަންޓްގައި ޤާއިމް ކުރމެވެ‪.‬‬

‫_______________________________‬

‫ވިޒުއަލް‪-‬ރޭޑިއޯގެ މައްސަލަ‬ ‫ޒަމާނ ތަރައްޤގެ ތެރެއިން‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑަށް ދިމާވި އެންމެ ހިތްދަތި‪ ،‬އަދި އުދަގޫ ދުވަސްވަރަކވެސް‪،‬‬ ‫ތ‬ ‫ނއާއި ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަން‪ ،‬ތަފާ ު‬ ‫ޝ ް‬ ‫މނިސްޓްރގެ ދަށުން ޓެލެވިޒަން ސްޓޭ ަ‬ ‫ޅވެ‪ .‬އިންފޮރމޭޝަން ި‬ ‫‪ 2000‬ގެ އަހަރުތަކުގެ ފަހުކޮ ެ‬ ‫ތކާއެކު‪ ،‬މިނިސްޓްރ ހިންގަވަން‬ ‫ދއިން‪ ،‬ތަރައްޤގެ އާ ވިސްނުން ަ‬ ‫ދެ މުއައްސަސާގެ ގޮތުގައި ހިނގަމުން އައިސް‪ ،‬މިދެންނެވި ފަ ަ‬ ‫ޓޝަނަށް ޚަރަދު ކުރުމަށްވުރެ‪ ،‬އެއް ސްޓޭޝަނަށް ޚަރަދު‬ ‫ފޅު ދަތުރުކުރަންފެށ‪ ،‬ދެ ސް ޭ‬ ‫ގ ވިސްނުން ު‬ ‫ބފުޅުން ެ‬ ‫ބވި ޭ‬ ‫ތިއް ެ‬ ‫ވސްނުންތަކެވެ‪.‬‬ ‫ބދަލު ކުރެވިދާނެކަމުގެ ި‬ ‫ކުޑަކޮށްލުމަށްފަހު‪ ،‬ރޭޑިއޯ އަކވެސް‪ ،‬ޓެލެވިޒަން ކަހަލަ މޑިއަމްއަކަށް ަ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪167‬‬

‫މިނިސްޓަރ ނަޝދު‪ ،‬ދާއިރާގެ މުއައްޒަފުންނާ މުޚާތަބު ކުރައްވަނ‬ ‫(ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑު ގެ ސެނެކޯމާލަމް)‬

‫ބފުޅުންގެ ހުރިހާވެސް އަމާޒެއް ހުރ‪ ،‬ޚަރަދު ކުޑަކޮށް ކަންކުރެއްވުމަށެވެ‪ .‬އެހެންކަމުން‪ ،‬ދެހާހުގެ ފަހުގެ‬ ‫އެ ޭ‬ ‫ބރު‪ ،‬އަދި މި ދެ މޑިއަމުން‬ ‫ބދަލަކާއެކު‪ ،‬ދެ މޑިއަމްގެ ތަފާތާއި ާ‬ ‫އަހަރުތަކުގެ ތެރޭގައި‪ ،‬މިނިސްޓްރގެ މެނޭޖްމަންޓަށް ގެނެވުނު ަ‬ ‫ތކަށްވުރެ އިސްކަން ދެވެންފެށ‪ ،‬ޚަރަދު ކުޑަކޮށް‪ ،‬މުއައްޒަފުންވެސް މަދުކޮށްގެން ދެ މޑިއަމް‬ ‫ވނެ ކަން ަ‬ ‫މުޖުތަމަޢުއަށް ކޮށްދެ ޭ‬ ‫ހިންގުމެވެ‪.‬‬ ‫ޓ‬ ‫ދިވެހި ރާއްޖޭގެއަޑު ހިންގުމާއި ހަވާލުވެ ހުރ‪ ،‬އަޅުގަޑެވެ‪ .‬އަޅުގަޑު އަމިއްލަ ކުންފުންޏެއްގެ ވަޒފާގައި ހުއް ާ‬ ‫ސަރުކާރުން ގެންނަވާ‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑު ހިންގުމާ ހަވާލުކުރެއްވި ގޮތަށެވެ‪.‬‬ ‫ނސްޓްރ އޮފް އިންފޮރމޭޝަން ވެސް ވަނ‬ ‫ބދަލުގެ ތެރޭގައި‪ ،‬މި ި‬ ‫ސަރުކާރުގެ ތަފާތު އިދާރާތަކަށް ގެނެވުނު ަ‬ ‫ވަރަށް‬

‫ބޑަށް‬ ‫ޮ‬

‫"ޒުވާން"‬

‫ވެފައެވެ‪.‬‬

‫ނަމަވެސް‪،‬‬

‫މިނިސްޓްރގެ‬

‫ދަށުގައި‬

‫ހުރި‬

‫މުހިންމު‬

‫އެއްމުއައްސަސާ‬

‫ކަމުގައިވާ‪،‬‬

‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑު ގައި އަދިވެސް ހުރ‪ ،‬އެތައް ދުވަހެއް ވަންދެން ރޭޑިއޯގެ ހިންގުމުގައި އުޅެމުން އައިސްފައިވާ‪" ،‬މުސްކުޅި"‬ ‫އަޅުގަޑެވެ‪.‬‬ ‫ބއްވަވަމުން ގެންދަވާ މޓިންގ ތަކުގައި‪ ،‬ރޭޑިއޯއާއި ޓވ އެއްކޮށްލާ ވާހަކަ‪ ،‬އަޅުގަޑަށް‬ ‫މިނިސްޓްރގައި ާ‬ ‫ނނެ‬ ‫ބރު ގެނެސްދިނުމުގައި ހުން ާ‬ ‫ހަޖަމުކުރަން ދަތިވެއްޖެއެވެ‪ .‬ދެ ސްޓޭޝަންގައި އެއް ނިވްސް ރޫމެއް ހުރެގެން‪ ،‬ރޭޑިއޯއިން ޚަ ަ‬ ‫ނޓިނިޔުޓ ސްޓޫޑިއޯއަކަށް‪ ،‬ޓވ‬ ‫ރޑިއޯ އެނައުންސަރު އިންނަ ކޮ ް‬ ‫ފށައިފިއެވެ‪ޭ .‬‬ ‫އުދަގޫތަކާއި ދޭތެރޭ އަޅުގަޑަށް ވާހަކަ ދެކެވެން ަ‬ ‫ކސްޓިންގ ގެ މުޅި ވިސްނުން‬ ‫ބރޯޑް ާ‬ ‫ނން ފެށުމުން‪ ،‬ރޭޑިއޯ ް‬ ‫ނ ަ‬ ‫ނ ފެ ް‬ ‫ކެމެރާ ވައްދައިގެން‪ ،‬ރޭޑިއޯ އެނައުންސަރު‪ ،‬ޓވތަކު ް‬ ‫ބހުސްތައް ކުރަން ފަށައިފމެވެ‪.‬‬ ‫ނކަމުގެ ހެކިތަކާއިއެކު ަ‬ ‫ހަލާކުވެ‪ ،‬ރޭޑިއޯ ފުހެވިގެން ދާ ެ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪168‬‬ ‫ލ‬ ‫ނސްޓްރގައި ވާހަކަ ދެކެވެމުންދާ‪" ،‬ވިޒުއަ ް‬ ‫ދނިޔޭގައި ކުރިއަރަމުން އަންނަކަމަށް މި ި‬ ‫އާދެ! މިއ މިއަދުގެ ު‬ ‫ބރުގައި ޙަރަކާތްތެރިވާ އެހެނިހެން‬ ‫ރޭޑިއޯ" އެވެ‪ .‬ޓވ އާއި ރޭޑިއޯއަށް އެއް ނިވްސް ރޫމެކެވެ‪ .‬އަދި‪ ،‬ރިޕޯރޓަރުންނާއި ޚަ ަ‬ ‫ނށް މަސައްކަތް ކުރާ މހުންކަމުގައި ހަމަޖެހެން ޖެހެއެވެ‪.‬‬ ‫މހުންނަކވެސް‪ ،‬ދެތަ ަ‬

‫ވިޒުވަލް ރޭޑިއޯ އަކ‪ ،‬މިއަދުވެސް އަޅުގަޑު ދެކޮޅުހަދާ ކަމެކެވެ‪ .‬ޓެކްނޮލޮޖއާ ދެކޮޅުހަދަނއެއް ނޫނެވެ‪.‬‬ ‫ބލު ނުކުރެވެނއެވެ‪" .‬ވިޒުއަލް ރޭޑިއޯ" އަކ‪ ،‬ހަމައެކަނި ކަމެއް ކުރުމުގެ ނަމުގައި‬ ‫ނަމަވެސް އެ ވިސްނުން އަޅުގަޑަށް ގަ ޫ‬ ‫ދ‬ ‫ފއިދާއެއް ނޯންނާނެއެވެ‪ .‬އަ ި‬ ‫މޖުތަމަޢުއަށް ވާނެ އެއްވެސް ަ‬ ‫ބން ރޭޑިއޯގެ ފަރާތުން ު‬ ‫ބ ު‬ ‫ކުރަންފެށި ކަމެކެވެ‪ .‬މިކަމުގެ ސަ ަ‬ ‫ކއްތޯއެވެ؟ ވިއްޔާ ވާނ‪ ،‬ގެއްލުމެކެވެ‪ .‬ރޭޑިއޯގެ މުޅި އަޞްލު ނެތި ހަލާކު ކޮށްލެވެނއެވެ‪.‬‬ ‫ބނުންކޮށްގެން‪ ،‬ސިނކުޑިއަށް މެސެޖްތަކެއް ފޮނުވައިދިނުމެވެ‪.‬‬ ‫ރޭޑިއޯއަކ‪ ،‬އިންސާނާގެ އިވުމުގެ ޙިއްސު ޭ‬ ‫އެއާއި ޚިލާފަށް ޓެލެވިޒަންއަކ‪ ،‬އިންސާނާގެ ފެނުމުގެ ޙިއްސަށް ފޮނުވައިދޭ މެސެޖްތަކެކެވެ‪ .‬ސިނކުޑިއަށް ދާނ ވަރަށް ކުޑަކުޑަ‬ ‫ޑ‬ ‫ބކާރު ކަމެއްގެ ގޮތުގައި އެދުވަހު އަޅުގަ ު‬ ‫މިންވަރެކެވެ‪ .‬ވިޒުވަލް ރޭޑިއޯއަކ ޚަރަދުތައް ކުޑަކޮށްގެން ކަމެއްކުރަންކުރާ ޭ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪169‬‬ ‫ތން މިހާރު އުވިއްޖެއެވެ‪ .‬ރޭޑިއޯއިން‬ ‫ނތަން ަ‬ ‫ބދެއެވެ‪ .‬ގި ަ‬ ‫ނނަމުން އެ ަ‬ ‫ދެއްކިވާހަކަ‪ ،‬މިއަދުގެ ދުނިޔޭގެ ގިނަ ވިޒުވަލްރޭޑިއޯ ތަކުން ފެ ް‬ ‫މުޖުތަމައުއަށް ކުރަންޖެހޭ ހަޤޤ އަސަރު ނުގެނެސްދެވޭތއެވެ‪.‬‬ ‫މިނިސްޓްރގެ ތެރޭގައި މިވަގުތު ތަރައްޤގެ ޚިޔާލާތު ހުރިގޮތުން‪ ،‬އަޅުގަނޑު މިގޮތުން ދައްކާ އެއްވެސް‬ ‫ބން ކޮއްފާނެ އަސަރަކަށް ކުޑަވެސް‬ ‫ބ ު‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ އަކ‪ ،‬ކޮންއެއްޗެއްކަމާ‪ ،‬މުޖުތަމައަކަށް އޭގެސަ ަ‬ ‫ވާހަކައަކ‪( ،‬ރޭޑިއޯ ް‬ ‫ސ‬ ‫ވނެ ވާހަކައެއް ނޫންކަން ވެ ް‬ ‫ބނުން ާ‬ ‫ބލުކުރަން ޭ‬ ‫ނސަރުން‪ ،‬ޤަ ޫ‬ ‫އޑްމިނިސްޓްރޭޓަރުންނާއި ފައިނޭ ް‬ ‫ހޭލުންތެރިކަމެއްނެތް‪ )،‬ޒުވާން ެ‬ ‫އަޅުގަނޑަށް އެނގެއެވެ‪ .‬ނަމަވެސް‪ ،‬އަޅުގަނޑަކ‪ ،‬ރޭޑިއޯ ކޮންމެވެސް ވަރަކަށް އެނގޭމހެއް ކަމުން‪ ،‬ރޭޑިއޯ ހަލާކުގެ ތެރެއަށް‬ ‫ބލު ނުކުރާތ‪ ،‬މޓިންގ ތަކުގައި އަޅުގަނޑުގެ ޚިޔާލު‬ ‫ބނެ އިނުން އަޅުގަނޑުގެ ޒަމރު ޤަ ޫ‬ ‫ބލަން‪ ،‬އެއްޗެއް ނު ު‬ ‫ވަދެގެން ދާތަން ަ‬ ‫ހުށައަޅަމުން ގެންދިޔައިމެވެ‪.‬‬ ‫ބން ފެށިގެން‪ ،‬އަޅުގަނޑަކ ހުނިޖެހިފައިހުރި މހަކަށް ވެއްޖެއެވެ‪ .‬މިނިސްޓްރގެ ޕޮލިސއާ ސދާ‬ ‫އެހިސާ ު‬ ‫ދެކޮޅުހަދާ‪،‬‬

‫މިނިސްޓްރން‬

‫ބނުންވާ‬ ‫ކުރަން ޭ‬

‫އ‬ ‫އތަ ް‬ ‫ކަންތަ ް‬

‫ކުރިއަށްގެންދިޔަނުދޭން‬

‫މަސައްކަތްކުރާ‬

‫މހެއްގެގޮތުގައި‬

‫ބން‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ މުހިންމުކަންވެސް ކެނޑެން ފަށައިފިއެވެ‪.‬‬ ‫ފާހަގަކުރެވިއްޖެއެވެ‪ .‬މިހިސާ ު‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ސްޓޭޝަނެއްގެ ގޮތުގައި ދެމެހެއްޓުމަށް އަޅުގަޑު ގަދައަޅާ‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑު‪ ،‬ރޭޑިއޯ ް‬ ‫ބން‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑަކ‪" ،‬ބަންދުކުރެވި‪ ،‬ވަށާ ބޮޑުފާރު ރޭނިފައިވާ ކިއްލާ" އެއްގެ ސިފައިގާވެސް‬ ‫ބ ު‬ ‫މަސައްކަތް ކުރުމުގެ ސަ ަ‬ ‫ވމުން ގެންދެވިއެވެ‪.‬‬ ‫ބފުޅުން ވިދާޅު ަ‬ ‫ބއެއް މުހިންމު ޭ‬ ‫ަ‬ ‫ނށް ނިވްސް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑާއި ޓެލެވިޒަން މޯލްޑިވްސްގެ ނިވްސްރޫމް އެއްކޮށްލާ‪ ،‬އެއްތަނަކުން ދެ ސްޓޭޝަ ަ‬ ‫ބނުންވާނެ އިކްވިޕްމަންޓާއި މުއައްޒަފުން ޢަންޔަން ކުރެވުނެވެ‪.‬‬ ‫ފޮނުވާގޮތަށް‪ ،‬އިތުރު ޢިމާރާތެއް ކުއްޔަށް ހިފާ‪ ،‬އެތަނަށް ޭ‬ ‫ބރުހޯދާ‬ ‫އެއާއެކު‪ ،‬ނިވްސްރޫމްގެ މުއައްޒަފުންގެ ތެރޭގައި އުފެދުނު ޚިޔާލު ތަފާތުވުމަކ‪ ،‬އެއް ރިޕޯރޓަރެއް ދެ މުއައްސަސާއަށް ޚަ ަ‬ ‫ފޮނުވުމުގައި އޭނާ އިސްކަންދޭނ‪ ،‬ކޮން މުއައްސަސާއަކަށް ކަމާމެދުއެވެ‪.‬‬ ‫އަޅުގަޑު ލަފާކުރާ ގޮތުގައި‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑާއި މެދު މިނިސްޓްރގެ އަޅާލުން ކުޑަވާންފެށި ހިސާބަކ‪،‬‬ ‫އެއއެވެ‪.‬‬ ‫ގ‬ ‫ބށް ދަތުރުކުރި ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަނެއް ކަމާއި‪ ،‬ސްޓޭޝަން ެ‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑަކ‪ ،‬ކިހިނެއް މިހިސާ ަ‬ ‫ބނެދެވޭތޯ އަޅުގަޑު ބެލމެވެ‪.‬‬ ‫ބހިފައިވާ ގޮތާއި އަދި ސްޓޭޝަނުން ކުރަމުން އަންނަ މަސައްކަތް ކުޑަކޮށް ނަމަވެސް ު‬ ‫މަސައްކަތް ެ‬ ‫ބދަލު‬ ‫ބދަލުކުރަން އުނދަގޫ‪ ،‬ނުވަތަ ަ‬ ‫ބއްޓަންވެގެން އައިކަމުގައިވ ނަމަވެސް‪ަ ،‬‬ ‫ހަމަ އެއާއެކު‪ ،‬ޒަމާނާ އެއްގޮތަށް ޚިޔާލުތައް ަ‬ ‫ބނެދޭން މަސައްކަތް ކުރމެވެ‪.‬‬ ‫ނވެސް ު‬ ‫ނުކުރެވޭނެ ކަންތައްތަކެއް ވާކަ ް‬ ‫ބލާނަމަވެ‪.‬‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުން ކުރަމުންގެންދިޔަ މަސައްކަތްތަކުގެ ކުރު ތަޢާރަފެއް މިތަނުގައިވެސް ދެވޭތޯ ަ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪170‬‬

‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގެ ޚިދުމަތް "މާލޭ ރޭޑިޔޯ" ގެ ނަމުގައި ފެށ‬

‫ބރާއި‬ ‫‪ 29‬ޑިސެމްބަރ ‪1962‬ގައެވެ‪ .‬ޚަ ަ‬

‫ހރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގެ ތަޞައްވުރަކ އަދި މުއައްޒަފުންގެ ވަރުގަދަ‬ ‫ބޑު މަސްއޫލިއްޔަތެވެ‪ .‬ދިވެ ި‬ ‫އންމެ ޮ‬ ‫މަޢުލޫމާތު ފެތުރުމަކ ރޭޑިއޯގެ ެ‬ ‫ގންވާ ރޭޑިޔޯ ސްޓޭޝަނަކަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑު‬ ‫ބ ެ‬ ‫ބ ލި ި‬ ‫ރއި ލޯ ި‬ ‫ބ ާ‬ ‫ދއްގެ ހިތުގައި ޤަދަރާއި އިތު ާ‬ ‫އަޒުމަކ‪ ،‬ދިވެހި ކޮންމެ ފަރު ެ‬ ‫ހެދުމެވެ‪.‬‬

‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ‬

‫ރޭޑިއޯގެ‬

‫މަސްއޫލިއްޔަތު‬

‫ފުރިހަމަގޮތުގައި‬

‫އަދާކުރުމަށް‬

‫ވުޒާރަތުލްމާލިއްޔާ‬

‫(ބ)‬

‫ގެ‬

‫ނ‬ ‫ދަށު ް‬

‫ސ‬ ‫ސަރުކާރުހިއްސާވާ އިދާރާއެއްގެ ގޮތުގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯ ހަމަޖެހިގެންދިޔައ ‪ 11‬ސެޕްޓެމްބަރ ‪1966‬ގައެވެ‪ .‬ނަމަވެ ް‬ ‫އޭރު ޚިދުމަތް ދެމުން ގެންދިޔައ އިގިރޭސި ނަންނަމުގައެވެ‪ .‬ދިވެހި ދައުލަތުގެ ރޭޑިޔޯ ސްޓޭޝަންގެ ނަން‪" ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑު"‬

‫ޖނުއަރ ‪1980‬ވަނަ އަހަރުއެވެ‪.‬‬ ‫ބދަލުކުރެވުނ ‪ެ 19‬‬ ‫ގެ ނަމަށް ަ‬

‫ޓެކްނިކަލް ޑިޕާޓްމަންޓް‬ ‫މިއ‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑު ގެ އެންމެ މުހިންމު އެއް ޑިޕާރޓްމަންޓެވެ‪ .‬ޕްރޮގްރާމް ޑިޕާރޓްމަންޓާއި ޓެކްނިކަލް‬ ‫ބކާރު‬ ‫ޅކުރުމަށް މަސައްކަތްކުރުމަކ‪ ،‬ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަނެއްގައި ޭ‬ ‫ޑިޕާރޓްމަންޓް ރަނގަޅު ނުކޮށް‪ ،‬އެހެން ޑިޕާރޓްމަންޓެއް ރަގަ ު‬ ‫ބބަކ‪ ،‬އަޅުގަޑުމެންގެ ފުރަތަމަ އަމާޒަކ‪ ،‬ރައްޔިތުންނަށް ޚިދުމަތް ދިނުން ކަމުގައިވާތއެވެ‪ .‬ދިވެހިރާއްޖެ ފަދައިން‪،‬‬ ‫ކަމެކެވެ‪ .‬ސަ ަ‬ ‫ނ‬ ‫ބޔަކަށް‪ ،‬ރޭޑިއޯގެ ސިގުނަލް‪ ،‬ތަފާތު ކުރުމެއްނެތި ފޯރުކޮށްދެވޭނ‪ ،‬މި ކުރަނ ކއްކަން ދަން ަ‬ ‫އެތުރިފައިވާ ރަށްތަކެއްގައި އުޅޭ ަ‬ ‫މ‬ ‫ލ ޑިޕާރޓްމަންޓްގެ އެންމެ އިސްވެރިންގެ ގޮތުގައި‪ ،‬އެން ެ‬ ‫ނނެވެ‪ .‬ޓެކްނިކަ ް‬ ‫ބގެ ް‬ ‫ނޓްގައި ތި ެ‬ ‫ބޔަކު‪ ،‬ޓެކްނިކަލް ޑިޕާރޓްމަ ް‬ ‫ަ‬ ‫ބފުޅުން ކަމުގައިވާ‪ ،‬އަލްފާޟިލް މައިޒާން އަހުމަދު މަނިކާއި‪ ،‬އަލްފާޟިލް ކޮނޑޭ‬ ‫ކުރއްސުރެ އުޅުއްވަމުން ގެންދެވި ދެ ޭ‬ ‫ބފުޅުންގެ ޓމްގައި ހިމެނޭ ޒުވާން އެހެން‬ ‫ބވެ‪ .‬އެ ދެ ޭ‬ ‫ޢަލިމަނިކު‪ ،‬އަޅުގަޑާއެކު މަސައްކަތް ކުރެއްވިކަން އެއ‪ ،‬އަޅުގަޑުގެ ނަޞ ެ‬ ‫ގ ޓެކްނިކަލް ޑިޕާރޓްމަންޓުން ކުރެވެމުންދިޔަ‪ ،‬ހުރިހާކަމެއްގެ ޝުކުރު ޙައްޤުވާ ފަރާތްތަކެވެ‪.‬‬ ‫ބފުޅުންނަކ‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑު ެ‬ ‫ޭ‬ ‫އ‬ ‫ނ މަސައްކަތްތަކެ ް‬ ‫މށްޓަކައި ގި ަ‬ ‫ބދިނު ަ‬ ‫ށ ލި ި‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ޚިދުމަތް ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ރައްޔިތުންނަ ް‬ ‫ބންޑުންނެވެ‪.‬‬ ‫ބންޑް) އޭއެމް ޭ‬ ‫ކުރެވެމުންދެއެވެ‪ .‬މިޚިދުމަތް މައިގަޑު ގޮތެއްގައި ދެމުންދަނ (‪1449‬ކިލޯހާޓްޒް‪200 ،‬މޓަރ ޭ‬ ‫ބނުންކުރެވޭ އޭ‪.‬އެމް ‪2‬‬ ‫ބނުންކުރެވެއެވެ‪ .‬މިހާރު ޭ‬ ‫މިގޮތުން އޭ އެމް ސިގްނަލް ދުރަށް ފޮނުވުމައްޓަކައި ‪ 2‬ޓްރާންސްމޓަރ ޭ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް‪،‬‬ ‫ޓްރާންސްމޓަރ އަކ އެމެރިކާގެ ހެރިސް އެލައިޑް ކުންފުނގެ ‪ 10‬ކިލޯވަޓްސްގެ ‪ 2‬ޓްރާންސްމޓަރ އެވެ‪ .‬އޭ‪.‬އެމް ް‬ ‫ބއެއް އަތޮޅުތަކަށް‪ ،‬އެކަށގެންވާ ވަރަކަށް ނުލިބޭތ އޭ‪.‬އެމް އިން ފޮނުވާ‬ ‫މުޅި ރާއްޖެއަށް ޚާއްޞަކޮށް އެންމެ ދެކުނުގެ ަ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓްކުރެވޭ ގޮތަށް‬ ‫ބންޑުން ރ ް‬ ‫ޕްރޮގްރާމްތައް ސެޓެލައިޓުން އަޕްލިންކްކޮށް‪ ،‬އެއަތޮޅުތަކުގައި އެޕްރޮގްރާމްތައް އެފް‪.‬އެމް ޭ‬ ‫ވަނ ހަމަޖައްސާފައެވެ‪.‬‬ ‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪171‬‬ ‫ޅ ތަކަކ‪:‬‬ ‫ބންޑުން ސިގްނަލް ފޮނުވޭ އަތޮ ު‬ ‫ބ ސަރަޙައްދުތަކަށް އެފް‪.‬އެމް ޭ‬ ‫އޭއެމްގެ ސިގްނަލް ފުދޭވަރަށް ނުލި ޭ‬ ‫ސ‪.‬އަތޮޅު‪:‬‬

‫އެފް‪.‬އެމް ‪ 89‬މެގަހާރޓްޒް‬

‫ޏ‪.‬އަތޮޅު‪:‬‬

‫އެފް‪.‬އެމް ‪ 90‬މެގަހާރޓްޒް‬

‫ހއ‪.‬އަތޮޅު‪:‬‬

‫އެފް‪.‬އެމް ‪ 89‬މެގަހާރޓްޒް‬

‫ހދ‪.‬އަތޮޅު‪:‬‬

‫އެފް‪.‬އެމް ‪ 99‬މެގަހާރޓްޒް‬

‫އަޅުގަޑު މިފޮތް ލިޔަން ފަށައިގެންއިރު‪ ،‬ގދ‪ .‬އަތޮޅުގެ ސްޓޫޑިއޯއާއި ޓްރާންސްމިޝަންގެ މަސައްކަތް ކުރިއަށް‬ ‫ދަނއެވެ‪..‬‬ ‫ލކުރުމާއި އަތޮޅު މޑިޔާ ސެންޓަރތަކުގައި‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ޓްރާންސްމޓަރތައް އަތޮޅުތަކުގައި އިންސްޓޯ ް‬ ‫ރ ް‬ ‫ށ‬ ‫ބއެއްތަކެތި އަމިއްލައަ ް‬ ‫ސްޓޫޑިޔޯ އިކުއިޕްމަންޓްތައް އިންސްޓޯލްކުރުމާއި އެކަންކަން ކުރުމަށް ރާއްޖޭގައި އުފައްދަންޖެހޭ ަ‬ ‫ބނުންވާ ތަމްރން ދިނުމާއި‪،‬‬ ‫އުފެއްދުމާއި‪ ،‬ސެންޓަރތަކުގައި މަސައްކަތްކުރާ މުއައްޒަފުން މަސައްކަތްތަކަށް އަހުލުވެރިކުރުވުމާއި ޭ‬ ‫ށ‬ ‫ނ ފެންވަރަ ް‬ ‫ބނުންކުރެވޭ ެ‬ ‫ތކެތި އުފެއްދުމަށް ރިސަރޗްކޮށް‪ޭ ،‬‬ ‫ނ އުފެއްދިދާނެ ަ‬ ‫ބނުންކުރަ ް‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގއަށް ރާއްޖޭގައި ޭ‬ ‫ް‬ ‫އުފެއްދުމުގެ މަސައްކަތް‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ޓެކްނިކަލް ޑިޕާޓްމަންޓްގައި ކުރިއަށްދެއެވެ‪.‬‬ ‫ނސްމިޓިންގ ޑިޕާޓްމަންޓްގައި މަސައްކަތްކުރާ މުވައްޒަފުންގެތެރެއިން ‪50%‬‬ ‫މެއިންޓަނެންސް އެންޑް ޓްރާ ް‬ ‫އަކ ސެކަންޑްރ ތައުލމްގެ ފެންވަރު ގެ މުވައްޒަފުންނެވެ‪ .‬ނަމަވެސް ‪ 99%‬މުވައްޒަފުންނަކ އެކިއެކި ފަހަރު މަތިން ވަޒފާއާ‬ ‫އދި ހުރިހާ މުވައްޒަފުންނަކވެސް ކަމަށް އެކަށގެންވާ މަސައްކަތު‬ ‫ނ ދެވިފައިވާ މުވައްޒަފުންނެވެ‪ަ .‬‬ ‫ގުޅޭގޮތުން އިން‪-‬ހައުސް ތަމްރ ު‬ ‫ސއްކަތް ކުރާ މުވައްޒަފެކެވެ‪.‬‬ ‫މާހައުލުގައި ފާހަގަކޮށްލެވޭ‪ ،‬މަ ަ‬ ‫ނ‬ ‫ބނުންކޮށްގެ ް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ޕްރޮގްރާމްތައް ރެކޯރޑް ކުރުމަށް ޓަކައި އެންމެ ޒަމާނ އާލާތްތައް ޭ‬ ‫ރެކޯޑްކުރާ ‪ 8‬ރެކޯރޑިންގ ސްޓޫޑިއޯ އާއި އޮންއެއަރ ‪ 2‬ސްޓޫޑިއޯ ހުރެއެވެ‪ .‬އޮންއެއަރކުރާ ހުރިހާ ޕްރޮޤްރާމްތައް ރެކޯރޑް‬ ‫ބހެއްޓި އޮންއެއަރ ކުރާ ހުރިހާ ޕްރޮގްރާމް ތަކެއް ރެކޯރޑްކޮށް މޮނިޓްކުރެވެއެވެ‪.‬‬ ‫ކުރެވޭ ސިސްޓެމް އެއް ެ‬ ‫ބހެއްޓި‪ ،‬މެއިން ޕަވަރ ސިސްޓަމް‬ ‫ސްޓޫޑިޔޯ ޢިމާރާތާއި ޓްރާންސްމިޓިންގ ސްޓޭޝަންގައި ޖެނެރޭޓަރ ެ‬ ‫ގތައް ތައްޔާރުކުރެވިފައިވެއެވެ‪.‬‬ ‫ބރޫނާރާނެ ފަދަ ގޮތަކަށް ކުރިއަށްގެންދެވޭ ޮ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގއަށް ު‬ ‫ފެއިލްވެއްޖެ ކޮންމެ ޙާލަތެއްގައި ް‬ ‫ބނުންކުރާ ގަޑި ކަމުގައިވާތ ޒަމާނ‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ ގަޑިއަކ ދިވެހިރާއްޖެ ހުރިހާ ކަންކޮޅު ތަކުގައިވެސް ޭ‬ ‫ބލް ޕޮޒިޝަން ސިސްޓަމް (ޖޕއެސް)ގެ އެހގައި އޮޓޮމެޓިކުން ސިންކްރޮނައިޒް ކުރެވިފައިވާ‬ ‫ބދަލުކުރެވި‪ ،‬ގްލޯ ަ‬ ‫ސިސްޓަމްއަކަށް ަ‬ ‫ގަޑިއަކަށް ހެދި އަދި މިސިސްޓަމްގެ އެކްސްޓެންޝަންއެއް ޓވ މޯލްޑިވްސްއަށް ދޫކުރެވިފައި ވެއެވެ‪.‬‬ ‫ބރަރއަކ ދިވެހިރާއްޖޭގައި ހުރި އެންމެ ޒަމާންވ ލަވަތަކާއި ޕްރޮގްރާމްތައް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ ރިކޯޑް ލައި ް‬ ‫އ‬ ‫ހށް ރައްކާކުރެވޭ ފަދަތަކެތގައިކަމަށް ނުވާތ ޒަމާނ އާލާތްތަ ް‬ ‫ހުރިތަންކަމުގައިވެފައި މގެތެރެއިން ގިނަ ތަކެތި ހުރ ގިނަދުވަ ަ‬ ‫ވއެވެ‪.‬‬ ‫ގން އެތަކެތި ރެކޯރޑް ކުރެވޭނެ އިންތިޒާމް ހަމަޖެހިފައި ެ‬ ‫ބނުންކޮށް ެ‬ ‫ޭ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪172‬‬ ‫މގައި‪24 ،‬‬ ‫ތކާ‪ ،‬ޒަމާނާ އެއްގޮތަށް ރާވަންޖެހޭ ކަންތައްތައް ހިންގާ ރޭވު ު‬ ‫ބދަލު ަ‬ ‫އިތުރަށް ގެންނަންހުރި ަ‬ ‫ބ އައިސް‬ ‫ތއްތަކެއްގެ ތެރޭގައި އުޅެނިކޮށް‪ ،‬ރިޔާސއިންތިޚާ ް‬ ‫ގަޑިއިރު މަސައްކަތް ކުރަން ޖެހިފައިވެއެވެ‪ .‬މިކަހަލަ ކަން ަ‬ ‫ނ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރު ް‬ ‫އދުމާ‪ް ،‬‬ ‫އންތިޚާބ ޕްރޮގްރާމްތައް އުފެ ް‬ ‫ި‬ ‫ބޑުވެ‪،‬‬ ‫ނ ޮ‬ ‫ބމަތިވެއްޖެއެވެ‪ .‬ރޭޑިއޯސްޓޭޝަންގެ މުހިންމުކަ ް‬ ‫ޯ‬ ‫ކުރިމަތިވެއްޖެއެވެ‪.‬‬

‫_______________________‬

‫‪ 2008‬ގެ ރިޔާސ އިންތިޚާބުއަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑު‬ ‫ތައްޔާރުވުން‬

‫ބއްވުމަށް‪ ،‬ކަނޑައެޅުމާއި ގުޅިގެން‪،‬‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގައި ފުރަތަމަ ފަހަރަށް މަލްޓިޕާރޓ އިލެކްޝަންއެއް ޭ‬ ‫ބރު‬ ‫މިނިސްޓްރ އޮފް ލގަލް ރިފޯރމް އިންފޮރމޭޝަން އެންޑް އާރޓްސް އަކ‪ ،‬ސަރުކާރުގެ ވުޒާރާތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ ާ‬ ‫ބޑުކޮށް މަސައްކަތްތަކެއް ކުރި ވުޒާރާއޭ ދެންނެވުމަކ‪ ،‬ހަމަގައިމުވެސް ދޮގަކަށް ނުވާނެއެވެ‪.‬‬ ‫ޮ‬ ‫އވެރިވުމާއި‪،‬‬ ‫ބ ި‬ ‫ބހައްޓަވަމުން ގެންދެވ‪ ،‬ރައްޔިތުންގެ ަ‬ ‫މިނިސްޓަރ ނަޝދުގެ ހުރިހާ ވިސްނުންފުޅެއްވެސް ަ‬ ‫ނކަން ރޭއްވެވުމުގެ މައްޗަށެވެ‪.‬‬ ‫ކށް ކަ ް‬ ‫ބލައިގަނެވޭނެ ގޮތަ ަ‬ ‫އެމހުންގެ އަޑު ހުރިހާ ދިމާލަކުންވެސް އިންޞާފުވެރިކަމާއެކު‪ަ ،‬‬ ‫ނ ހަމަހަމަކަމާއި އިންޞާފުވެރިކަމާއިއެކު ގެންދެވުމަށްޓަކައި‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑާއި ޓެލެވިޒަން‬ ‫ބގެ ކަންކަ ް‬ ‫އެގޮތުން‪ ،‬އިންތިޚާ ު‬ ‫މޯލްޑިވްސް އަކ‪ ،‬އެމަނިކުފާނު ޚާއްޞަ ޝައުޤުވެރިކަމަކާއެކު‪ ،‬ވިސްނަވަމުން ގެންދެވި ދެ މުއައްސަސާއެވެ‪.‬‬ ‫ބލިކް ސާރވިސް‬ ‫ދައުލަތުގެ މޑިއާ އޮތ އަދިވެސް ހަމަ ދައުލަތުގެ މޑިއާގެ ގޮތުގައެވެ‪ .‬ދައުލަތުގެ މޑިއާ ޕަ ް‬ ‫ވސް ގޮތެއް ނުނިމި ރައްޔިތުންގެ‬ ‫ބލް ވަނ‪ ،‬އަދި ެ‬ ‫އކުލަވާލެވުނު ި‬ ‫ބނާރާ މަސައްކަތްކޮގެން ެ‬ ‫ށ‪ ،‬ހޭ ޯ‬ ‫ބދަލުކުރުމަ ް‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓަރަކަށް ަ‬ ‫ް‬ ‫ކ‬ ‫ލ ް‬ ‫ބ ި‬ ‫މަޖްލިސްގައި ތާށިވެފައެވެ‪ .‬އެހެންނަމަވެސް‪ ،‬މިނިސްޓަރ ނަޝދު ނިންމެވ‪ ،‬ވހާވެސް ރައްޔިތުންނާ ގާތުން‪ ،‬ޕަ ް‬ ‫ސާރވިސްއެއްގެ ގޮތަށް މޑިއާގެ ހުރިހާކަމެއް ގެންދިއުމަށެވެ‪.‬‬ ‫ބރުތައް‪ ،‬ރޭޑިއޯ އާއި ޓވއިންގެނެސް ދިނުމުގައި ވިސްނުން‬ ‫ސިޔާސ ޕާރޓތަކުގެ މައުލޫމާތުތަކާއި ޚަ ަ‬ ‫ބދުވެސް އެ ދެމުއައްސަސާގެ ވެރިންނަށް ހަދާންކޮށް ދެއްވައެވެ‪ .‬އަދި ހަމައެއާއެކު‪،‬‬ ‫ތއްތައް އަ ަ‬ ‫ހނެ މުހިންމު ކަން ަ‬ ‫ބހައްޓަންޖެ ޭ‬ ‫ަ‬ ‫މށް‬ ‫މކަމާއި އިންޞާފު ހިފޭއްޓު ަ‬ ‫ވގުތު ދޫކުރުމުގައިވެސް‪ ،‬ހަމަހަ ަ‬ ‫ށ ަ‬ ‫ބނުންކުރާއިރު‪ ،‬އެފަރާތްތަކަ ް‬ ‫ސިޔާސި ޕާރޓތަކުން މޑިއާ ޭ‬ ‫ބހޭ ގޮތުން‪ ،‬ޕާރޓތަކާއި އަދި‬ ‫ގަދައަޅާ އަންގަވަމުން ގެންދަވައެވެ‪ .‬ސިޔާސ ޕާރޓތަކަށް ދައުލަތުގެ މޑިއާއިން ވަގުތު ދޫކުރުމާ ެ‬ ‫ބސްވުމެއްގައި ސޮއިކުރެވުނެވެ‪.‬‬ ‫މޑިއާއާއި ދޭތެރޭ ވަރަށް ވަރުގަދަ އެއް ަ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪173‬‬ ‫ބހުއްޓެވެ‪ .‬އޭގެތެރޭގައި‬ ‫އަޅުގަނޑުއަތުގައި މިއަދުވެސް‪ ،‬އެމަސައްކަތްތަކުގެ ވަރަށްގިނަ ލިޔެކިޔުންތައް އެ ަ‬ ‫މިލިޔުންވެސް އޮތުމާއެކު‪ ،‬މިތަނުގައި ނަކަލު ކޮށްލާނަމެވެ‪.‬‬

‫ދައުލަތުގެ މޑިއާއިން‬ ‫ސިޔާސ ޚަބަރާއި ސިޔާސ ޙަރަކާތްތައް ގެނެސްދިނުމުގެ އެއްބަސްވުން‬ ‫ބރާއި ޙަރަކާތްތައް ދައުލަތުގެ މޑިއާއިން ކަވަރުކުރުމުގަޔާއި‪ ،‬ރިޔާސ‬ ‫ބސްވުމަކ‪ ،‬ސިޔާސ ޚަ ަ‬ ‫މި އެއް ަ‬ ‫ބޔާންކޮށް‪،‬‬ ‫ބރާއި ޙަރަކާތްތައް ކަވަރުކުރުމުގައި‪ ،‬ގެންގުޅޭނެ އުސޫލުތަކެއް ކަނޑައަޅައި ަ‬ ‫ޓންގެ ޚަ ަ‬ ‫ބށް ކުރިމަތިލާ ކެންޑިޑޭ ު‬ ‫އިންތިޚާ ަ‬ ‫މދުގައި‪ 25 ،‬ޖޫން ‪ 2008‬ވ‬ ‫ބއިވެރިންގެ ެ‬ ‫ބޔާންކޮށްފައިވާ ަ‬ ‫ބސްވާކަން ހާމަކުރުމުގެ ގޮތުން‪ ،‬ތިރގައި ަ‬ ‫އެ އުސޫލުތަކަށް އެއް ަ‬ ‫ބސްވުމެކެވެ‪.‬‬ ‫ބދަ ދުވަހު ސޮއިކޮށްފައިވާ އެއް ަ‬ ‫ު‬

‫ޓސް‬ ‫‪ .1‬މިނިސްޓްރ އޮފް ލގަލް ރިފޯރމް‪ ،‬އިންފޮރމޭޝަން އެންޑް އާރ ް‬ ‫‪ .2‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު‬ ‫‪ .3‬ޓެލެވިޒަން މޯލްޑިވްސް‬ ‫‪ .4‬ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރަޓިކް ޕާރޓ‬ ‫‪ .5‬ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޕާރޓ‬ ‫‪ .6‬ޢަދާލަތު ޕާރޓ‬ ‫‪ .7‬އިސްލާމިކް ޑިމޮކްރަޓިކް ޕާރޓ‬ ‫‪ .8‬ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ސޯޝަލް ޑިމޮކްރަޓިކް ޕާރޓ‬ ‫‪ .9‬ޕޕަލްސް ޕާރޓ‬ ‫ރސް‬ ‫‪ .10‬މޯލްޑިވިއަން ނެޝަނަލް ކޮންގް ެ‬ ‫ބރަލް ޕާރޓ‬ ‫‪ .11‬ސޯޝަލް ލި ަ‬ ‫މި ފަރާތްތަކެވެ‪.‬‬ ‫ދއުލަތުގެ‬ ‫ަ‬ ‫ބގަނެވޭ ފަރާތްތަކުންނާއި އަދި‬ ‫ގ މޑިއާގެ ޚިދުމަތް ލި ި‬ ‫ބސްވުމުގައި‪ ،‬ދައުލަތު ެ‬ ‫މިއެއް ަ‬ ‫ބޔާން ކޮށްފައިވެއެވެ‪.‬‬ ‫ކށް ަ‬ ‫މޑިއާއިން‪ ،‬ޢަމަލު ކުރަންޖެހޭނެ ގޮތްތައް ވަރަށް ތަފްޞލު ޮ‬ ‫ބގައި ވާދަކުރާ ކެންޑިޑޭޓުންނަށް އެ‬ ‫‪" o‬ސިޔާސ ޕާޓތަކަށް‪ ،‬ކަވަރޭޖު ދިނުމުގަޔާއި‪ ،‬ރިޔާސ އިންތިޚާ ު‬ ‫ބއި ގުޅިގެން ކަވަރޭޖު ދިނުމުގައި‪ ،‬ދައުލުތުގެ މޑިއާއިން ޢަމަލު ކުރަންވާނ އެއް އުސޫލަކުން‪،‬‬ ‫އިންތިޚާ ާ‬ ‫އެއް ހަމައަކުންނެވެ‪.‬‬ ‫ށ އެ‬ ‫ބގައި ވާދަކުރާ ކެންޑިޑޭޓުންނަ ް‬ ‫‪ o‬ސިޔާސ ޕާޓިތަކަށް ކަވަރޭޖު ދިނުމުގަޔާއި ރިޔާސ އިންތިޚާ ު‬ ‫ތކަށާއި‪،‬‬ ‫ބ ގުޅިގެން ދައުލަތުގެ މޑިއާއިން ކަވަރޭޖު ދިނުމުގައި‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނު ަ‬ ‫އިންތިޚާ ާ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪174‬‬ ‫ތރުމަށް ޢާންމުކޮށްފައިވާ ސިޔާސަތަށާއި‪،‬‬ ‫ބރާއި މަޢުލޫމާތު ފެ ު‬ ‫ތގެ މޑިއާއިން ޚަ ަ‬ ‫ގަވާއިދުތަކަށާއި‪ ،‬ދައުލަ ު‬ ‫ދައުލަތުގެ މޑިއާއިން ޢަމަލުކުރާ އިޝްތިހާރު ކުރުމުގެ ކޯޑަށާއި‪ ،‬އެކިއެކި ޕްރޮގްރާމްތައް ދަރަޖަކޮށް‬ ‫ގ މޑިއާއާއި ސިޔާސ ޕާޓތަކާއި ސިޔާސ ޕާޓތަކުގެ ކެންޑިޑޭޓުން‬ ‫ގިންތިކުރުމުގެ ކޯޑަށް ދައުލަތު ެ‬ ‫ބވާންވާނެއެވެ‪".‬‬ ‫އިޙްތިރާމުކޮށް‪ ،‬ތަ ާ‬ ‫ނ‬ ‫ބށް ޢާންމު ް‬ ‫އަދި މގެ އިތުރަށްވެސް‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުންނާއި ޓެލެވިޒަން މޯލްޑިވްސްއިން‪ ،‬އިންތިޚާ ަ‬ ‫ހޭލުންތެރި ކުރުވުމުގެ ޕްރޮގްރާމްތަކެއް ހިންގުމަށްވެސް‪ ،‬ޝަރުތު ކޮށްފައިވެއެވެ‪.‬‬ ‫ޢންމުން‬ ‫ބގައި ވޯޓުލުމާ ގުޅޭގޮތުން‪ާ ،‬‬ ‫ބއި އެ އިންތިޚާ ު‬ ‫ބ ގުޅިގެން އެ އިންތިޚާ ާ‬ ‫‪" o‬ރިޔާސ އިންތިޚާ ާ‬ ‫ކުރުވުމުގެ‬

‫ހޭލުންތެރި‬ ‫ޕްރޮގްރާމްތައް‬

‫ޕްރޮގްރާމްތައް‬

‫ގެނެސްދިނުމުގައި‬

‫ދައުލަތުގެމޑިއާއިން‬

‫ސިޔާސ‬

‫ޕާޓތަކާގުޅިގެން‬

‫ގެނެސްދޭންވާނެއެވެ‪.‬‬ ‫ނުވަތަ‬

‫ތށް‬ ‫މިގޮ ަ‬

‫އަމިއްލައުފެއްދުން‬

‫މި‬ ‫ތަކުގެ‬

‫ގޮތުގައިވެސް ދައުލަތުގެ މޑިއާއަށް އެ ޕްރޮގްރާމުތައް ގެނެސްދެވިދާނެއެވެ‪ .‬އެހެންނަމަވެސް‪ ،‬އެކަން‬ ‫ކުރަނ‬

‫ހަމައެކަނި‬

‫ވަކި‬

‫ޕާޓއަކާ‬

‫ގުޅިގެން‬

‫ކަމުގައި ފެނިދާނެގޮތަކަށް‪،‬‬

‫ދައުލަތުގެ‬

‫މޑިއާއިން‬

‫ބއިވެރިވުމުގެ ފުރުޞަތު ހުރިހާ ޕާޓތަކަކަށްވެސް‬ ‫ޢަމަލުކޮށްގެން ނުވާނެއެވެ‪ .‬އެފަދަ ޕްރޮގްރާމުތަކުގައި ަ‬ ‫ގ މޑިއާއިން ދޭންވާނެއެވެ‪".‬‬ ‫ހަމަހަމަވާ އުސޫލަކުން ދައުލަތު ެ‬ ‫މަތގައި‬

‫މިނަކަލު‬

‫ކޮށްލ‪،‬‬

‫‪2008‬‬

‫ވަނައަހަރުގެ‬

‫ރިޔާސ‬

‫ބށް‬ ‫އިންތިޚާ ަ‬

‫ދައުލަތުގެ‬

‫މޑިއާ‬

‫ތައްޔާރުވަމުންދިޔަ ދިޔުމުގެ ތެރޭގައި‪ ،‬އަޅުގަނޑުމެންގެ ސްޓޭޝަންގެ ގަދަރާއި އިޙުތިރާމު ރައްޔިތުންގެ ކުރިމަތގައި‬ ‫ވެއްޓިގެންދިޔަ ނުދިނުމަށްޓަކައި‪ ،‬ކުރަމުންގެންދިޔަ މަސައްކަތުގެ ތެރެއިން ހަމަ ކުޑަކުޑަ ތަންކޮޅެކެވެ‪.‬‬ ‫ބސްވުމުގައި‬ ‫ބރު ފެތުރުމަށްވެސް އެއް ަ‬ ‫އަދިހަމަމިއާއެކު‪ ،‬އެންމެ މުހިންމު އެއްކަމެއްގެ ގޮތުގައި‪ ،‬ސދާ ޚަ ަ‬ ‫ވަރަށް ތަފްޞލުކޮށް‪ ،‬އަލިއަޅުވާލެވިފައިވެއެވެ‪ .‬އެ އުޞޫލުތައްވެސް‪ ،‬އަޅުގަޑު ނޯޓްކޮށްލާނަމެވެ‪ .‬އެގޮތުން ހަތަރު‬ ‫ޕޮއިންޓަކަށް އިސްކަންދެވުނެވެ‪ .‬އެއ‪:‬‬ ‫▪‬

‫"ސިޔާސ ޚަބަރުތަކަކ‪ ،‬ސިޔާސ ޕާޓތަކުން އެދުނު ކަމުގައި ވނަމަވެސް‪ ،‬ނުވަތަ ނޭދުނު ކަމުގައި‬ ‫ވނަމަވެސް‪ ،‬ދައުލަތުގެ މޑިއާއިން‪ ،‬މި އެއްބަސްވުމުގެ ދަށުން ކަވަރުކުރާނެ ޚަބަރުތަކެވެ‪.‬‬

‫ނ ކަމުގައިވާނަމަ ގިނަވެގެން ‪3‬‬ ‫ށ ކަވަރޭޖްދޭނ ޚަބަރުގެ ބުލެޓިނެއްގެ ތެރެއި ް‬ ‫▪ ސިޔާސ ޚަބަރަ ް‬ ‫ނމަ ގިނަވެގެން ‪ 5‬މިނެޓަށެވެ‪.‬‬ ‫ނޓް އެފެއާރޒް ޕްރޮގްރާމެއްގެ ތެރެއިން ކަމުގައިވާ ަ‬ ‫މިނެޓަށެވެ‪ .‬ކަރަ ް‬ ‫▪‬

‫ސިޔާސ ޚަބަރުތައް ގެނައުމުގައި‪ ،‬އެ ޚަބަރާ ނުވަތަ އެކަމަކާ ގުޅޭގޮތުން ޢާންމު ފަރުދުންގެ ތަފާތު‬ ‫ޚިޔާލުތައް ހިމެނުމާއި ނުހިމެނުމުގެ އިޚްތިޔާރު ދައުލަތުގެ މޑިއާއަށް ލިބިގެންވެއެވެ‪ .‬ނަމަވެސް‬ ‫އެފަދައިން ޚިޔާލު ހިމަނާނަމަ‪ ،‬އެ ޚަބަރުގައިވާ ކަމަކާ އެއްކޮޅު ޚިޔާލާއި އެކަމަކާ ދެކޮޅު ޚިޔާލުވެސް‬ ‫ހިމަނަންވާނެއެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪175‬‬ ‫▪‬

‫ސިޔާސ ޚަބަރަކާ ގުޅިގެން އިތުރު ކޮމެންޓެއް އޮތްނަމަ‪ ،‬އެ ކޮމެންޓެއް ކުރުމުގެ ފުރުޞަތު އެ ޚަބަރު‬ ‫ނިސްބަތްވާ ޕާޓއަކުން ކަނޑައަޅާފައި ހުންނަ ތަރުޖަމާނަށް ދޭންވާނެއެވެ‪ .‬އެފަދަ ކޮމެންޓެއް ކުރުމަށް‬ ‫ދެވޭނ ގިނަވެގެން ‪ 1‬މިނެޓުގެ ވަގުތެކެވެ‪".‬‬ ‫ބސްވުމުގައި ފާހަގަކުރެވިފައިވާ ކަމަކ‪ ،‬ރައސުލް‬ ‫އަދި އެންމެ މުހިންމުއެއްކަމެއްގެ ގޮތުގައި އެއް ަ‬

‫ޖުމްހޫރިއްޔާއަށް ދައުލަތުގެ މޑިއާއިން ވަގުތުދިނުމުގެ ޕޮއިންޓެވެ‪.‬‬ ‫"ދައުލަތުގެ މޑިއާއިން އިލެކްޝަން ކަވަރޭޖު ކުރިއަށްގެންދާއިރު‪ ،‬ރައސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ‪ ،‬ދައުލަތުގެ‬ ‫އެންމެ އިސްވެރިޔާގެ ހައިސިއްޔަތުން ނުވަތަ ސަރުކާރުގެ އެންމެއިސް ވެރިޔާގެ ހައިސިއްޔަތުން‪ ،‬ކުރައްވާ ކަންކަން‬ ‫ކަވަރުކުރާއިރު‪ ،‬އެ ޚަބަރާގުޅޭ ކަންކަމަށް ކޮމެންޓުކުރުމުގެ ފުރުޞަތު ސިޔާސ ޕާޓތަކަށާއި ކެންޑިޑޭޓުންނަށް ދައުލަތުގެ‬ ‫މޑިއާއިން ދޭންވާނެއެވެ‪".‬‬ ‫ހފައިވަނ‪،‬‬ ‫ކށް މަސައްކަތްތައް ކުރަން ޖެ ި‬ ‫ބރަ ޮ‬ ‫މ ު‬ ‫ޔރުވުމުގެ ގޮތުން އެން ެ‬ ‫ބށް ތައް ާ‬ ‫‪ 2008‬ގެ އިންތިޚާ ަ‬ ‫ތން‪،‬‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ ނިވްސް ޑިޕާރޓްމަންޓްގެ މުއައްޒަފުންނަށެވެ‪ .‬މި ޑިޕާރޓްމަންޓްގެ މަސައްކަތަށް އެހތެރި ވުމުގެ ގޮ ު‬ ‫ޕްރޮގްރާމް ޑިޕާރޓްމަންޓްގެ ހވާގި މުއައްޒަފުންވެސް އެހތެރިކަން ދެމުން ގެންދިޔައެވެ‪.‬‬

‫ރިޔާސ‬

‫ބގެ‬ ‫އިންޓިޚާ ު‬

‫ބރުތަކާއި‬ ‫ޚަ ަ‬

‫ވޯޓުގެނަތޖާ‬

‫ގތުން‬ ‫ވަ ު‬

‫ގެނެސްދިނުމަށްޓަކައި‪،‬‬

‫ރއްޖޭގެއަޑުގެ‬ ‫ވހި ާ‬ ‫ދި ެ‬

‫ސެނެކޯމާލަމް ވަރަށް ފުރިހަމައަށް ތައްޔާރު ކުރެވުނެވެ‪ .‬އިލެކްޝަންކޮމިޝަންއާއި ސދާ ގުޅޭނެގޮތް ހެދުމަށްޓަކައި‪ ،‬އައިޓ‬ ‫ބޑަތި މަސައްކަތް ތަކެއް ކުރަންފެށިއްޖެއެވެ‪.‬‬ ‫އދި ޮ‬ ‫ޑިޕާރޓްމަންޓާއި ނިވްސް ޑިޕާރޓްމަންޓް އެކުވެގެން ވަރަށް ގިނަ ަ‬ ‫ނއުންސަރުން‬ ‫ބޑު ސްކްރނުން ވޯޓްގެ ނަތޖާ ފެންނަގޮތަށް ތައްޔާރުކޮށް‪ ،‬އެ ަ‬ ‫ސެނެކޯމާލަމްގައި ހުންނަ ޮ‬ ‫ބތެއް ތައްޔާރު ކުރެވުނެވެ‪.‬‬ ‫ބގެން ރޭޑިއޯއިން އެނައުންސް ކުރުމަށްޓަކައި‪ޫ ،‬‬ ‫މާލަމްތެރޭގައި ތި ެ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪176‬‬

‫ނތެރިންނާއި‬ ‫ބގެ ނަތޖާ‪ ،‬ހިނދުންހިދަށް އެހު ް‬ ‫މިހުރިހާ ތައްޔާރ ތަކަކާއިއެކު‪ 2008 ،‬ގެ ރިޔާސއިންތިޚާ ު‬ ‫ހަމައަށް ގެނެސްދިނުމުގައި‪ ،‬ކުރިންދެންނެވި ދެ ޑިޕާރޓްމަންޓުގެ ހވާގި މުއައްޒަފުންނާއި‪ ،‬އަދި ޖުމުލަކޮށް ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ‬ ‫އެހެން މުއައްޒަފުންވެސް ވަރަށް ފޯރިއާއިއެކު މަސައްކަތްކުރިކަން ފާހަގަ ކުރެވުނެވެ‪.‬‬ ‫ނ‬ ‫އސުރެ މިއަދާއި ހަމައަށް ވެރިކަން ކުރަމު ް‬ ‫އާދެ ‪ 2008‬ގެ ރިޔާސ އިންތިޚާބަކ‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގައި ފެށުނ ް‬ ‫ބކެވެ‪ .‬މަލްޓިޕާރޓ ސިސްޓަމެއްގެ ތެރެއިން‪ ،‬ޑިމޮކްރަޓިކް ވެރިކަމެއް‪،‬‬ ‫ބދަލުކޮށްލި އިންތިޚާ ެ‬ ‫ގެންދިޔަ ނިޒާމު މުޅިން ަ‬ ‫ރފު ވެގެންދިޔައއެވެ‪.‬‬ ‫ފުރަތަމަފަހަރަށް ރާއްޖެއަށް ތަޢާ ަ‬ ‫ލޤައްޔޫމްގެ‬ ‫ބދު ް‬ ‫‪ 30‬އަހަރުގެ ދިގު ވެރިކަމެއްގައި ރާއްޖޭގެ ރައސްކަން ކުރެއްވި އަލްއުސްތާޒު މައުމޫން ޢަ ު‬ ‫ބފުޅަކު ހަމަޖެހުނއެވެ‪.‬‬ ‫ބދަލުކޮށް‪ ،‬ރައސަކަށް މުޅިންއާ ޭ‬ ‫ވެރިކަން‪ ،‬ރައްޔިތުންގެ ވޯޓުން ޑިމޮކްރަސއަކަށް ަ‬ ‫ގ‪.‬‬

‫ކެނެރގޭ‬

‫އަލްފާޟިލް‬

‫މުޙަންމަދު‬

‫ނަޝދު‪،‬‬

‫ގ‬ ‫ރާއްޖޭ ެ‬

‫ފުރަތަމަ‬

‫ޑިމޮކްރަސގެ‬

‫ރައސްކަމާއި‬

‫ހަވާލުވެވަޑައިގެންތާ މާކަގިނަ ދުވަސްތަކެއްނުވެ‪ ،‬ދައުލަތުގެ މޑިއާ‪ ،‬ސދާ ރައސްގެ ޤަރާރަކުން ކުންފުންޏެއްގެ ދަށުން ހިންގާ‬ ‫ބރަ އަދި އެންމެ މުހިންމު އެއް‬ ‫ގޮތަށް ހަމަޖައްސަވައިފިއެވެ‪ .‬އޭރުވަނ‪ ،‬މިނިސްޓަރ ނަޝދާއިއެކު ކުރެވުނު އެންމެ ު‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓަރ) އަކަށް‬ ‫ބލިކް ސާރވިސް ް‬ ‫ގ މޑިއާ‪" ،‬ރައްޔިތުންގެ މޑިއާ" (ޕަ ް‬ ‫މލެވުނު‪ ،‬ދައުލަތު ެ‬ ‫މަސައްކަތުން ތައްޔާރުކޮށް ނިން ާ‬ ‫ބލް ރައްޔިތުންގެ މަޖްލިސަށް ހުށަހެޅިފައެވެ‪.‬‬ ‫ބދަލުކުރުމުގެ ި‬ ‫ަ‬ ‫ބ‪،‬‬ ‫ބ ކުރުމުގެ ފުރުޞަތުނުލި ި‬ ‫ނަމަވެސް‪ ،‬ދައުލަތުގެ މޑިއާއަށް ރައްޔިތުންގެ މޑިއާ ގެ ގޮތުގައި މުޚާތަ ު‬ ‫ބލެނިވެރިކަމުގެ ދަށަށެވެ‪ .‬މިކުންފުންޏަށް‬ ‫ބލިކް ސާރވސްގެ ނަމުގައި ހިންގާ ވިޔަފާރިކުންފުންޏެއްގެ ެ‬ ‫ބދަލުވެގެން ދިޔައ‪ ،‬ޕަ ް‬ ‫ަ‬ ‫ބދަލުކުރުމުގެ ރޭވުންތައް ރޭވެމުން‪ ،‬ކަރުދާހަށް ނެގެމުން ދިޔައ‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ ސެނެކޯމާލަމްގެ ތެރޭގައެވެ‪.‬‬ ‫ަ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪177‬‬

‫(‪)3‬‬ ‫ކުންފުންޏެއްގެ ދަށަށް ދައުލަތުގެ މޑިއާ ބަދަލުވުން‬ ‫❖ ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑު‬ ‫ނމެ ފުރަތަމަ‬ ‫މށް އަލަށްއައިސަރުކާރުން އެ ް‬ ‫ދށުން‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ ވެރިކަ ަ‬ ‫ަ‬ ‫ޑިމޮކްރަޓިކް އުޞޫލުތަކުގެ‬ ‫ނޏެއްގެ ދަށުން ހިންގުމަށްޓަކައި‬ ‫ގން ދިޔައ‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑާއި ޓެލެވިޒަން މޯލްޑިވްސް‪ ،‬ކުންފު ް‬ ‫ކަންތައްތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނި ެ‬ ‫ބދަލެވެ‪.‬‬ ‫ހންގުމަށް ރައސްގެ ޤަރާރަކުން ގެނެވުނު ަ‬ ‫ކުންފުންޏެއް އުފައްދާ‪ ،‬އެ ކުންފުނގެ ދަށުން ދައުލަތުގެ މޑިއާ ި‬ ‫ގލް ރިފޯރމް އެންޑް އާރޓަސް"‬ ‫ނފޮރމޭޝަން‪ ،‬ލ ަ‬ ‫މިކަންކުރެވުނ‪ ،‬ކުރގެ ސަރުކާރުން "މިނިސްޓަރ އޮފް އި ް‬ ‫ގ‬ ‫ބހޭ ހުރިހާދާއިރާތަކެއް ެ‬ ‫ދ ކަމާ ެ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓަރުންނާއި‪ ،‬އަ ި‬ ‫ހރިހާ ް‬ ‫ބ ު‬ ‫ތ ި‬ ‫ގެ މިނިސްޓަރ އަލްއުސްތާޒް މުޙަންމަދު ނަޝދާއި‪ ،‬އޭރު ި‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ގެ‬ ‫ބލިކް ސާރވސް ް‬ ‫ބރުލުމާއެކު‪ ،‬ދައުލަތުގެ މޑިއާއަކ‪ ،‬ރައްޔިތުންގެ މޑިއާކަމަށް ހަމަޖެއްސުމަށް‪ ،‬ޕަ ް‬ ‫އެއް ާ‬ ‫ފއިވަނިކޮންނެވެ‪.‬‬ ‫ބލް ރައްޔިތުންގެ މަޖްލިސްއަށް ފޮނުވި ަ‬ ‫ބލެއް ތައްޔާރުކުރެވި‪ ،‬އެ ި‬ ‫ި‬ ‫އ‬ ‫ބދަލުތަކެ ް‬ ‫ކުންފުންޏެއް އުފައްދާ‪ ،‬އެކުންފުނގެ ދަށުން ރޭޑިއޯއާ ޓވ ހިންގަމުން ގެންދިއުމުން ވަރަށްގިނަ ަ‬ ‫ގންނަންޖެހޭނެވެ‪.‬‬ ‫މުއައްޒަފުންނަށާއި ވަޒފާތަކަށް ެ‬ ‫މިމަސައްކަތް ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ ތެރޭގައި ކުރެވެމުން ދިޔައިރު‪ ،‬ހަމަގައިމުވެސް ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ ގިނަ‬ ‫ނ‬ ‫ބބަކ‪ ،‬އެކިފަހަރުމަތި ް‬ ‫ބލު ކުރެވުނެވެ‪ .‬ސަ ަ‬ ‫ތފާތު އިޙުސާސްތަކެއް ކުރެވުނުކަމަށް އަޅުގަޑަށް ގަ ޫ‬ ‫މުއައްޒަފުން ތަކަކަށް ވަރަށް ަ‬ ‫އެކި މުއައްޒަފުން އަޅުގަޑާ ކުރަމުންގެންދާ ސުވާލުތަކުންނެވެ‪.‬‬ ‫ބއެއްގެ ލިސްޓެއް އުޅޭވާހަކަ އެހމެވެ؟"‬ ‫"އަޅުގަނޑު ވަކިކޮށްލާނެތޯއެވެ؟ ވަކިކުރާ ަ‬ ‫"ކުންފުންޏަކަށް‬

‫ބދަލުވމާ‪،‬‬ ‫ަ‬

‫ޕެންޝަނަށް‬

‫ވާނ‬

‫ވ؟‬ ‫ކިހިނެއްތޯއެ ެ‬

‫މިހާދުވަހު‬

‫މަސައްކަތް‬

‫މިކުރ‬

‫އެ‬

‫އުންމދުގައެވެ‪".‬‬ ‫މިކަހަލަ ގިނަ ސުވާލުތަކެއް އަޅުގަޑާކުރިމަތިވަމުން އައ‪ ،‬މުއައްޒަފުންގެ ތެރޭގައި ވަރަށް ގިނަގޮތްގޮތަށް ވާހަކަ‬ ‫ދެކެވެމުންދާތއެވެ‪.‬‬ ‫ދައުލަތުގެ މޑިއާ ގައި މަސައްކަތްކުރާ ހުރިހާ މުއައްޒަފުން‪ ،‬ސިވިލް ސާރވސްގެ ތެރެއިން ވަކިވެ‪،‬‬ ‫މ ޖެހޭކަމެއް ނޫނެވެ‪ .‬ސިވިލް‬ ‫ހތްހަ ަ‬ ‫ތގައި ހިމެނެންޖެހޭކަން މިއ‪ ،‬ގިނަ މުއައްޒަފުންނަށް ި‬ ‫ކުންފުނގެ މުއައްޒަފުންގެ ގޮ ު‬ ‫ބނެކަން‬ ‫ބމުންއައި އެއްވެސް ޢިނާޔަތެއް‪ ،‬ޔަޤންކަމެއް‪ ،‬ކުންފުންޏެއްގެ އޮނިގަނޑުގެ ތެރެއިން ނުލި ޭ‬ ‫ސާރވސްގެ ތެރެއިން ލި ެ‬ ‫އެނގޭތއެވެ‪ .‬އޭގެ ތެރޭގައި ޕެންޝަންވެސް ހިމެނެއެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪178‬‬

‫މޯލްޑިވްސް ނޭޝަނަލް ބްރޯޑްކާސްޓިންގ ކޯޕަރޭޝަން‬

‫(‪)MNBC‬‬

‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ކޯޕަރޭޝަންގެ ދަށަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑާއި ޓެލެވިޒަން މޯލްޑިވްސް‬ ‫މޯލްޑިވްސް ނޭޝަނަލް ް‬ ‫ބރުވެފައިވަނ‪ ،‬ކުންފުންޏަށް އާމްދަނ ހޯދައިދޭ ދެގުނަވަނުގެ ގޮތުގައެވެ‪.‬‬ ‫ބދަލުކުރެވުމަށްފަހު‪ ،‬މި ދެތަންވެސް ހިންގަން މަޖު ޫ‬ ‫ަ‬ ‫ކުންފުނގެ މުޅިއަމާޒަކ‪ ،‬ކުންފުންޏަށް ފައިސާ ހޯދައިދިނުމެވެ‪ .‬އަދި ވެރިކަން ކުރާ ޕާރޓގެ‪ ،‬ޕްރޮޕަރގެންޑާ މެޝިނެއްގެ ދައުރު‬ ‫އަދާކުރުމެވެ‪.‬‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓަރ ގައި ހުރެގެންވާނެ ސިފައެއްކަމަށް އަޅުގަޑަށް އަނެއްކާވެސް‬ ‫ބލިކް ސާރވސް ް‬ ‫މިއ‪ ،‬ޕަ ް‬ ‫ބލުކުރަން‬ ‫ގަ ޫ‬

‫ދަތިވެއްޖެއެވެ‪.‬‬

‫އާސަރުކާރު‬

‫ވެރިކަމާ‬

‫ޙަވާލުވއިރު‪،‬‬

‫ކުރގެ‬

‫ސަރުކާރުގެ‬

‫އިންފޮރމޭޝަން‬

‫މިނިސްޓްރއާ‪،‬‬

‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑާއި ޓެލެވިޒަން މޯލްޑިވްސް‪ ،‬އަދި މިނިސްޓްރގެ ދަށުގައި ހިނގަމުންއައި ލގަލް ޑިޕާރޓްމަންޓާއި އެހެނިހެން‬ ‫ބލެއް ފަރުމާކޮށް‪،‬‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓަރެއްގެ ި‬ ‫ބލިކް ސާރވސް ް‬ ‫ޑިޕާރޓްމަންޓްތައް އެކުވެގެން އެތަކެއް މަސައްކަތަކުން ވަނ‪ ،‬ޕަ ް‬ ‫ފއެވެ‪.‬‬ ‫ރައްޔިތުންގެ މަޖުލިހަށް ހުށައަޅާ ަ‬ ‫ނސްފައިވަނ‪،‬‬ ‫މިއަދާއި ހަމައަށް ދައުލަތުގެ މޑިއާގެ ގޮތުގައި ދިވެހި ރޭޑިއޯ އާއި ޓެލެވިޒަން ހިންގަމުން ގެ ެ‬ ‫ށ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓަރ") އެއްގެ ގޮތަށެވެ‪ .‬ހަމައެކަނި މަދުވަނ‪ ،‬އެކަމަ ް‬ ‫ބލިކް ސަރވިސް ް‬ ‫ގާތްގަޑަކަށް "ރައްޔިތުންގެ މޑިއާ" (ޕަ ް‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގއަކ‪،‬‬ ‫ބލިކް ސާރވިސް ް‬ ‫ކަނޑައެޅިފައި އޮތް ޤާނޫނެކެވެ‪ .‬އެހެންކަމުން‪ ،‬އަޅުގަޑަށް ދަސްވެފައި ހުރިގޮތުން ޕަ ް‬ ‫ދައުލަތުގެ‬

‫ފައިސާއިން‬

‫ޚަރަދުކޮށްގެން‪،‬‬

‫މުޖުތަމުގެ‬

‫މސްލަޙަތަށް‬ ‫ަ‬

‫އަމާޒުކޮށްގެން‪،‬‬

‫ރައްޔިތުންނަށްޓަކައި‪،‬‬

‫ނގޭ‬ ‫ހ ް‬ ‫ި‬

‫ބރޯޑްކާސްޓިންގއެވެ‪.‬‬ ‫ް‬ ‫ބލް އޮތ މަޖްލިސްގައެވެ‪.‬‬ ‫ތވެ‪ި .‬‬ ‫އެހެންނަމަވެސް ކުރާނެކަމެއް ނެ ެ‬ ‫ގ‬ ‫ބދަލުވެ‪ ،‬ޚުދުމުޚުތާރު ގާނޫނެއްގެ ދަށުން‪ ،‬ޑިމޮކްރަޓިކް ގާނޫނެއް ެ‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސިޔާސ އޮނިގަޑު މުޅިން ަ‬ ‫ބދަލުވުމުން‪ ،‬ރައްޔިތުންގެ ރޭޑިއޯ އާއި ރައްޔިތުންގެ ޓވ‪ ،‬އަނެއްކާވެސް ކުންފުންޏަކުން ކޮންޓްރޯލްކުރާ‪ ،‬ވަކި‬ ‫ދަށަށް ސަރުކާރު ަ‬ ‫ބދަލުވެފައެވެ‪ .‬ރައްޔިތުންގެ ފައިސާއިން‪،‬‬ ‫ޕާރޓއަކަށް (ވެރިކަންކުރާ ޕާރޓ) ފައިދާ ހޯދައިދޭ‪ ،‬ސިޔާސ ހަތިޔާރަކަށް މި ވަނ‪ަ ،‬‬ ‫ބއަކަށް ޚިދުމަތްކުރާ މުއައްސަސާއަކަށް ވެފައެވެ‪ .‬ޑިމޮކްރަސ އޮތ ހަމަ ނަމެއްގެ ގޮތުގައެވެ‪.‬‬ ‫ރައްޔިތުންގެ ތެރެއިން ވަކި ަ‬

‫މުހިންމު މުއައްޒަފުންތަކެއް ވަކިވުން‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އުޅެމުންގޮސް މިހާރު އަޅުގަނޑު މިވަނ‪ ،‬ރިޓަޔަރ ކުރާ އުމުރާ ވަރަށް ގާތްވެފައެވެ‪.‬‬ ‫ބތައްވެސް ކުރަން ޖެހުނެވެ‪ .‬އުފާވެރިކަމާއި‪،‬‬ ‫ބށް ދަތުރުކުރިއިރު ލައްކަގިނަ ކަންތަކާ ދިމާވެ‪ ،‬ވަރަށްގިނަ ތަފާތު ތަޖުރި ާ‬ ‫މިހިސާ ަ‬ ‫ތދަތިކަމެވެ‪ .‬ރުޅިވެރިކަމާއި ދެކޮޅުވެރިކަމެވެ‪ .‬މިއިން ކޮންމެ އިޙުސާސެއް ކުރަންޖެހުނު ނަމަވެސް‪،‬‬ ‫ހތާމައާއި ހި ް‬ ‫ހިތްހަމަޖެހުމެވެ‪ި .‬‬ ‫ދ‬ ‫ރައްޔިތުންގެ ރޭޑިއޯގައި ރައްޔިތުންނަށް ޚިދުމަތްކުރުމަށް ޢަޒުމު ކަނޑައަޅައިގެން‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުން ވަކިނުވެ‪ ،‬ހުރއެވެ‪ .‬މިއަ ު‬ ‫މިހުރ‪ ،‬އެމް‪.‬އެން‪.‬ބ‪.‬ސ‪ .‬ގެ ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަންގެ ވެރިއެއްގެ ގޮތުގައެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪179‬‬ ‫އަޅުގަނޑުގެ ކުރިމައްޗަށް ދެން އައި އަނެއް މައްސަލައަކ‪ ،‬އެދުވަސްވަރު ސަރުކާރު ހިންގަމުންއައި ޕާރޓން‬ ‫ނ‬ ‫ބންޖެހޭ މުއައްޒަފު ް‬ ‫ބއިތިއް ަ‬ ‫ނ ަ‬ ‫ބދުވެސް ދެކެމުންއައި ގޮތަށް‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގައި މުއައްޒަފުން މާގިނަ ކަމަށާއި ކޮންމެހެ ް‬ ‫އަ ަ‬ ‫ފިޔަވާ އެހެން މުއައްޒަފުންގެ ލިސްޓެއް ތައްޔާރު ކުރުމަށް ހުށައެޅުނު މައްސަލައެކެވެ‪.‬‬ ‫ނފުންޏެއްގެ‬ ‫އޭރު އަޅުގަނޑުގެ މޭޒުމަތގައި އެތައް ސިޓއެއް ހުއްޓެވެ‪ .‬އެއ‪ ،‬ދައުލަތުގެ ވަޒފާ ދޫކޮށް ކު ް‬ ‫ބނުން ނުވާ މުއައްޒަފުން ފޮނުވާފައިހުރި ސިޓތަކެވެ‪.‬‬ ‫ވަޒފައިގައި އުޅެން ޭ‬ ‫ނވި‪ ،‬އަޑެއްވެސް ނޫނެވެ‪ .‬ނަމަވެސް މިއަދުގެ‬ ‫ބނު ް‬ ‫ބނުންވި މަންޒަރެއް ނޫނެވެ‪ .‬އަހަން ޭ‬ ‫ދުވަހަކުވެސް ދެކެން ޭ‬ ‫ނ‬ ‫ބދަލުވެފައިވާ ރާއްޖެއެކެވެ‪ .‬ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑަކ‪ ،‬ދައުލަތުގެ ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަނެއް ނޫނެވެ‪ .‬ކުންފުންޏަކު ް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖެއަކ‪ަ ،‬‬ ‫ހިންގާ މުއައްސަސާއެކެވެ‪ .‬މިކަން ހަޖަމުކުރަން ވަރަށް ދަތިވިއެވެ‪ .‬ނަމަވެސް މިއ ޙަޤޤަތެވެ‪.‬‬ ‫ފނުއްވާފައިވާ‬ ‫ވވަޑައިގަތުމަށް އެދި ސިޓ ޮ‬ ‫ގން ވަކި ެ‬ ‫ބނުންނުވެ ެ‬ ‫ކުންފުންޏެއްގެ ވަޒފައިގައި އުޅުއްވަން ޭ‬ ‫އ‬ ‫މުއައްޒަފުންގެ ތެރޭގައި‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯ މިއަދުގެ ޖލާއިހަމައަށް ގެނެސްދިނުމުގައި‪ ،‬ދިރިއުޅުމުގެ ގިނަ ކަންތައްތަކެ ް‬ ‫ބންކުރެއްވި‪ ،‬އަޅުގަނޑާއެކު މަސައްކަތްކުރެއްވި‪ ،‬އަޅުގަޑުގެ އެތައް އެކުވެރިންނެއް ހިމެނެއެވެ‪.‬‬ ‫ޤުރު ާ‬ ‫ނވި އަޑެއްވެސް ނޫނެވެ‪ .‬ނަމަވެސް‪ ،‬މިއަދު‬ ‫ނ ް‬ ‫ބ ު‬ ‫ނ ޭ‬ ‫ނވި ދުވަހެއްނޫނެވެ‪ .‬އިވެ ް‬ ‫ބނު ް‬ ‫މިއއަކ‪ ،‬އަޅުގަނޑު ދެކެން ޭ‬ ‫ބރަ މަސްއޫލިއްޔަތު އެޅިފައިވަނ‪ ،‬އަޅުގަނޑުގެ ކޮނޑުގައެވެ‪.‬‬ ‫މިކަން ކޮޅެއްގައި ޖެއްސުމުގެ ު‬ ‫ވ‬ ‫ބނުން ާ‬ ‫ނ ޭ‬ ‫ޒފުންނާ ވާހަކަ ދައްކާލުމުން‪ ،‬ކުންފުނގެ ވަޒފާއިން ވަކިވާ ް‬ ‫ބވި މުއައް ަ‬ ‫ސިޓފޮނުއްވާފައިތިއް ެ‬ ‫ބފުޅުން ވިދާޅުވ‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުން‬ ‫ބއް ކަމުގައި‪ ،‬ގިނަ ޭ‬ ‫ބ ެ‬ ‫ބޑު އެއްސަ ަ‬ ‫ބތަކެއް ކިޔައިދެއްވިއެވެ‪ .‬އެންމެ ޮ‬ ‫ބ ު‬ ‫ކިތަންމެ ކިތަންމެ ސަ ަ‬ ‫ވަޒފާ ހޯދ‪ ،‬ދެކަމެއްގެ އުއްމދުގައި ކަމަށެވެ‪ .‬އެއްކަމަކ‪ ،‬ރައްޔިތުންނަށް ޚިދުމަތްކުރުމެވެ‪ .‬އަނެއްކަމަކ‪ ،‬ޕެންޝަންއެވެ‪.‬‬ ‫ޕެންޝަނަކ‪،‬‬ ‫ކަނޑައެޅިގެން‬

‫ބނެކަމަށް‬ ‫ލި ޭ‬

‫ސަރުކާރަށް‬ ‫ލިޔެފައިވާ‬

‫ޚިދުމަތްކުރުމުގައި‬

‫އެއްޗެއް‬

‫ކަމެވެ‪.‬‬

‫ވަކި‬

‫ނަމަވެސް‬

‫ދުވަހެއްވަންދެން‬ ‫ކުންފުންޏެއްގެ‬

‫ޚިދުމަތްކޮށްފިނަމަ‪،‬‬ ‫ވަޒފާއެއްގައި‬

‫އ‬ ‫ޤާނޫނުގަ ި‬

‫ޕެންޝަނަށްވާނ‬

‫ކިހިނެއްކަންވެސް ނޭގެއެވެ‪.‬‬ ‫ބޖެހެއެވެ‪.‬‬ ‫ކޮންމެއަކަސް‪ ،‬އަޅުގަޑުގެ ކުރިމަތގައި ހުރި ސިޓތަކާ ދޭތެރޭ ކޮންމެވެސް ގޮތެއް ނިންމަން އެ ަ‬ ‫އން ވަކިވާ ސިވިލް ސާރވގެ‬ ‫އަޅުގަނޑުގެ ފައިނޭންސް ޓމް އެއްކޮށްފމެވެ‪ .‬މި ވާހަކަ ދައްކާލުމުން އެނގުނ‪ ،‬ވަޒފާ ި‬ ‫ގތުން ގަނޑުކޮށް ދެއްވާ ފައިސާއެއް ހިމެނޭކަމެވެ‪.‬‬ ‫މުއައްޒަފުންނަށް ޢިނާޔަތެއްގެ ޮ‬ ‫ތގެ މޑިއާ‬ ‫ގ ގުނަވަނެކެވެ‪ .‬މިހާރު ދައުލަ ު‬ ‫މިހާރު މކ‪ ،‬ރައްޔިތުންގެ ރޭޑިއޯއެއް ނޫނެވެ‪ .‬ކުންފުންޏެއް ެ‬ ‫ގ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ކޯޕަރޭޝަން" ގެ ގާނޫނު ެ‬ ‫ދން ޖެހިފައިވަނ‪ ،‬އެމް‪.‬އެން‪.‬ބ‪.‬ސ‪" .‬މޯލްޑިވްސް ނޭޝަނަލް ް‬ ‫ހިންގަމުން ގެން ަ‬ ‫ބއިވެފައި އޮތް ގައުމެއްގެ‪ ،‬ސަރުކާރުހިންގާ ޕާރޓގެ މޑިއާއެއްގެ ގޮތުގައެވެ‪.‬‬ ‫ބއި ަ‬ ‫ދަށުންނެވެ‪ .‬ސިޔާސގޮތުން ަ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪180‬‬ ‫އ‬ ‫ތެދުފުޅެކެވެ‪ .‬އަޅުގަޑު ރޭޑިއޯއާއި ގުޅުނވެސް‪ ،‬ސަރުކާރުގެ ރޭޑިއޯއެއްގެ ގޮތުގައި އެމުއައްސަސާ ފެށިގެންއަ ި‬ ‫ގ ޙާލަތު ސުމަކާއި ސަތޭކައާހާ ތަފާތެވެ‪ .‬އެދުވަސްވަރު‪ ،‬އިތުރު ފިކުރެއް‪،‬‬ ‫ދުވަސްވަރުއެވެ‪ .‬އެ ދުވަސްވަރުގެ ހާލަތާއި މިއަދު ެ‬ ‫ބލިކް ސާރވސް ރޭޑިއޯ އަކުންވެސް ކުރަންޖެހޭނެ‬ ‫ތަފާތު ކުލައެއް ނެތެވެ‪ .‬ރޭޑިއޯއިން ކުރަންޖެހޭހާވެސް ކަމަކ‪ ،‬ހަމަ ޕަ ް‬ ‫ދނުމާ ތަޢުލމް ދިނުމާއި‪ ،‬އަދި މުނިފޫހި ފިލުވައިދިނުމެވެ‪.‬‬ ‫ކަންތަކެވެ‪ .‬މައުލޫމާތު ފޯރުކޮށް ި‬ ‫ވަކިވުމުގެ ކުރިން‪ ،‬މިއަދުގެ ރޭޑިއޯގެ ޙާލަތާއި ދޭތެރޭ ހިތާމަ ކުރާޙާލު‪ ،‬ރޭޑިއޯ ދިވެހި ޖައްވުން ނެތިދިޔަ‬ ‫ބލައިލާނަމެވެ‪.‬‬ ‫ގޮތާއި ދޭތެރޭ ަ‬

‫"ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑު" ޖައްވުން ގެއްލުން‬ ‫ބކްގްރައުންޑަކާއެކު‪ ،‬މޑިއަމް ވޭވް އަކ‪،‬‬ ‫ލ ެ‬ ‫ކ ް‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގް ގެ ޓެކްނި ަ‬ ‫އ ް‬ ‫މިވާހަކަ ދަންނަވާލެވޭނ‪ ،‬ރޭޑި ޯ‬ ‫ތކަށް ފޮނުވަންޖެހޭ އެއްޗެއް ކަމުގެ ކުޑަ ޓެކްނިކަލް ދިރާސާއަކަށް ފަހުއެވެ‪.‬‬ ‫ކޮންކަހަލަ ސިގްނަލެއް‪ ،‬ކޮންގޮ ަ‬ ‫ބޑު‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ އޭ‪.‬އެމް‪ .‬ސިގްނަލް ނުވަތަ މޑިއަމްވޭވް‪ ،‬މުޅިރާއްޖެއަށް ފެތުރިގެންދިއުމުގެ އެންމެ ޮ‬ ‫ކ ކުރެވެމުންދިޔަ މަސައްކަތުގެ‬ ‫ބރުގެ ޓެކްނިކަލް ލަފައާއިއެ ު‬ ‫އެއް އަޞްލަކ‪ ،‬ރާއްޖޭގެ ޚާއްސަ ސިފަތަކަށް އަމާޒުކޮށްގެން‪ޭ ،‬‬ ‫ނ‬ ‫ބ ް‬ ‫ތެރެއިން‪ ،‬ލޮނުޒިޔާރަތް ކޮޅު ޕާރކްގައި ޖަހާފައިވާ ‪ 50‬މޓަރުގެ ދެ އެންޓެނާއެވެ‪ .‬އަދި އެ ދެ އެންޓެނާ ޖަހާފައިވާ ހިސާ ު‬ ‫ބމުގެ އަޑިން ގާތްގަނޑަކަށް ‪ 3‬ފޫޓް އަޑގައި ފަތުރާފައިވާ "ކޮޕަރ ވަޔަރ މެޝް"‪ ،‬އާދެ ލޯނަރުގެ‬ ‫މުޅި އެ ސަރަހައްދަށް ި‬ ‫ދަލެކެވެ‪.‬‬ ‫ކލެވިގެންވާ‬ ‫ކދިކުދި ރަށްތަކެއްގެ މައްޗަށް އެ ު‬ ‫ދިވެހިރާއްޖެއަކ‪ ،‬އިންޑިޔާކަނޑުގެ ސަރަޙައްދަކަށް ފެތުރިފައިވާ‪ު ،‬‬ ‫ބންނެވެ‪.‬‬ ‫ބ ު‬ ‫ރވުމުގެ ސަ ަ‬ ‫ބނާކު ެ‬ ‫ތތައް ި‬ ‫ގައުމެއްކަން ދަނެގެން‪ ،‬ރޭޑިއޯގެ ޓެކްނިކަލް ވަޞލަ ް‬ ‫ގއި ކަނޑު‬ ‫ކންމެ ދެރަށް ދޭތެރޭ ަ‬ ‫ދންނެތް‪ޮ ،‬‬ ‫ބދައެއް އަމު ު‬ ‫ރާއްޖެއަކ‪ ،‬އުސް އިމާރާތްތައް މަދު‪ ،‬އަދި ފަރު ަ‬ ‫ބޔަކު ދިރިއުޅޭ ތަނެކެވެ‪.‬‬ ‫މއްތި ކުރަންޖެހިފައިވާ ަ‬ ‫ހިމެނިފައިވާ ރާއްޖެއެކެވެ‪ .‬ކަނޑުފަޅު ފނައިގެން ބަނޑުފުރާނަ ު‬ ‫ހދުމަށްފަހު‪،‬‬ ‫ޖހާ ެ‬ ‫ނޓެނާތައް ަ‬ ‫ސޓޯލްކޮށް‪ ،‬އެ ް‬ ‫އ ޓްރާންސްމޓަރ ތައް އިން ް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑަށް ގެނެވުނު ާ‬ ‫ގތުމަށްޓަކައި‪،‬‬ ‫ބ ދެނެ ަ‬ ‫ބ ހިސާ ު‬ ‫ލ ޭ‬ ‫ބފުޅުން‪ ،‬ރޭޑިއޯގެ ސިގްނަލް ި‬ ‫ގއި އޭރު މަސައްކަތް ކުރެއްވި ޭ‬ ‫އިންޖިނިއަރިންގ ޑިޕާރޓްމަންޓް ަ‬ ‫ބއްލަވައިގެން އެޖަސްޓްމަންޓްތައް ގެންނަމުން ގެންދެވިއެވެ‪ .‬އެ‬ ‫ބރުމިން ހުރިގޮތް ަ‬ ‫ގިނަ ދަތުރުތަކެއް ކުރައްވާ‪ ،‬އަޑުގެ ާ‬ ‫ބކާރުންނާއެކުގައި މި‬ ‫ގ ތަޖުރި ާ‬ ‫ބރު ެ‬ ‫ބނެވެ‪ޭ .‬‬ ‫ބއިވެރިވުމުގެ ފުރުޞަތު ލި ު‬ ‫ތރުގައި އަޅުގަޑަށްވެސް ަ‬ ‫ދަތުރުތަކުގެ ތެރެއިން ގިނަ ދަ ު‬ ‫މނިކެވެ‪ .‬އަދި އިންޖިނިއަރިންގ‬ ‫މަސައްކަތުގައި އުޅުއްވަނ‪ ،‬އަލްފާޟިލް މައިޒާން އަޙުމަދު މަނިކާއި އަދި އަލްފާޟިލް ކޮނޑޭ ޢަލި ަ‬ ‫ބއިވެރިވެ ވަޑައިގަންނަވައެވެ‪ .‬ދެން ޕްރޮގްރާމް ޑިޕާރޓްމަންޓުން އަޅުގަނޑެވެ‪.‬‬ ‫ނވެސް ަ‬ ‫ބފުޅު ް‬ ‫ޑިޕާރޓްމަންޓްގެ އެހެން ޭ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

181 ،ް‫ އޮސްޓްރޭލިއާގެ ހިލޭއެހގެ ތެރެއިން ކުރެވިގެނ‬،ާ‫ބޑު ހޭދައެއް އޭރު ސަރުކާރުންނ‬ ޮ ި‫ބޑު މަސައްކަތަކާއ‬ ޮ ާ‫ މުޅިރާއްޖެއަށް ރޭޑިއޯގެ ސިގްނަލް ރާއްޖޭގެ ހުރިހ‬،‫ބނުމަކ‬ ޭ ެ‫ބޑު ދެ އެންޓެނާގ‬ ޮ ާ‫މާލޭގެ ލޮނުޒިޔާރަތްކޮޅުގައި ޖަހާފައިވ‬ .ެ‫ރައްޔިތުންނަށް މޑިއަމް ވޭވްއިން ސާފުކޮށް ފޯރުކޮށްދިނުމެވ‬

Present Guy wired Mast and Antenna Field Lightning

Lightning Antenna

Antenna

Height 50 M

il) raff (P a ire yw Gu

) fil raf (P a ire yw Gu

Mast

Mast

Anchor Blocks

،‫ އެއ‬.ެ‫އވ‬ ެ ެ‫ބއެއްވެސް ހުރ‬ ަ ް‫މހިންމު އެހެނ‬ ު ‫ށ‬ ް ަ‫ހންނަ ވަރ‬ ު ު‫ނން ނ‬ ަ ް‫ރށް ފެނ‬ ަ ‫ބ‬ ޭ ި‫ނޓެނާގައ‬ ް ެ‫މިދެންނެވި ދެ އ‬ ،‫ އެދައު ދަމާފައިވަނ‬.ެ‫ދލެކެވ‬ ަ ެ‫ ލޯނަރުގ‬،ަ‫ ފޫޓެއްހާ އަޑގައި ވަރަށް ދުރަށް ފަތުރާފައިއޮންނ‬4/3 ެ‫ބމުގ‬ ި ި‫އެންޓެނާގެ ދިގުމިނުގައ‬ ‫ސ‬ ް ެ‫ބރަށްވ‬ ޭ ް‫ނ ޕާރކުނ‬ ް ު‫ބ ތަކ‬ ު ާ‫އ ހިސ‬ ް ެ‫ބއ‬ ަ ،ް‫ އެހެންކަމުނ‬.ެ‫ނށެވ‬ ަ ި‫ށ ހުރި ދުރުމ‬ ް ަ‫އންޓެނާގެ މައްޗ‬ ެ ،ް‫ފށިގެނ‬ ެ ް‫ބޑުނ‬ ު ‫ނ‬ ެ ާ‫އެންޓެނ‬ .ެ‫ނިކުމެފައިވެއެވ‬ ެ‫ މޓަރުގެ އުސްމިނުގައި ޖަހާފައިވާ ދެއެންޓެނާގ‬50 ،‫ބޔަކ‬ ަ ު‫ޙަޤޤަތުގައި ސިގްނަލް ގެ އެންމެ މުހިންމ‬ .ެ‫ލށް މައްސަލަ ޖެހޭނެއެވ‬ ަ ަ‫ ސިގްނ‬،ަ‫ބއްޖެނަމ‬ ި ި‫ މިއަށް ގެއްލުމެއް ލ‬.ެ‫ލނަރުގެ ދަލެވ‬ ޯ ަ‫ބމުގެ އަޑިން ދަމާފައި އޮންނ‬ ި ެ‫ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގ‬،ް‫ތއްތަކުގެ މައްޗަށ‬ ަ ް‫ އެއިން ކޮށްދޭ ކަނ‬،ި‫މކަމާއ‬ ު ް‫އެންޓެނާ ސިސްޓަމްގެ މުހިނ‬ .ެ‫ނ ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ ލިޔުމެއްގެ ތަންކޮޅެއް ނަކަލު ކޮށްލާނަމެވ‬ ް ު‫އިންޖިނިއަރިންގ ޑިޕާރޓްމަންޓ‬ “The antenna system has a directional eight shaped radiation pattern and provides both ground wave and sky wave service over the 1449 kHz frequency. AM radio follows the curvature of the Earth. Because of this, one of the most important components of an AM Radio Station is ground system or ground mat. The ground system provides a medium by which the signal travels from the transmitter throughout the desired broadcast coverage area. A good quality ground system is the key to achieving the required coverage. The entire field is used up to burry the hundreds of ground radials (ground mat). These copper

ް‫ތއ‬ ަ ް‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާނ‬

‫‪182‬‬ ‫‪radials are connected to the mast at the ground connection of the antenna feed-line as‬‬ ‫“ ‪shown below.‬‬

‫ނ‬ ‫ބ އެންޓެ ާ‬ ‫ބން އާންމުން ސަލާމަތް ކުރުމަށްޓަކައި‪ ،‬ހުއްދަ ނުލި ި‬ ‫ބ ު‬ ‫ރޭޑިއޯ ފްރިކްއެއްސ އެނަރޖ ގެ ސަ ަ‬ ‫ބއެއް ޒުވާންކުދިން‬ ‫ދޔައ‪ ،‬އިލްތިމާސް ކުރަމުންނެވެ‪ .‬އަދި ަ‬ ‫ފލްޑްގެ ތެރެއަށް ނުވަނުމަށް ޢާންމުންނަށް ރޭޑިއޯއިން ގެން ި‬ ‫ނ ދެރަ ކަމަކަށް އިންޒާރުދ‪،‬‬ ‫ދ ެ‬ ‫ވނުމުން ފަހަރެއްގައި ދިމާވެ ާ‬ ‫ނ ފލްޑަށް ަ‬ ‫އެތެރޭގައި އުޅެނިކޮށް އޮފހަށް ގެނެސް‪ ،‬އެންޓެ ާ‬ ‫ނަޞޭޙަތް ދެވިފައިވެސް ހުންނާނވެސް މަދެއްކޮށް ނޫނެވެ‪.‬‬ ‫ދގުލެއްކަން‪،‬‬ ‫ނދާ ތަނެއްގައި ހުރުމަކ‪ ،‬އުނ ަ‬ ‫ޢންމުން ދިރިއުޅެމު ް‬ ‫ނ ފލްޑް‪ާ ،‬‬ ‫ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަނެއްގެ އެންޓެ ާ‬ ‫ށވެ‪ .‬އެހެންކަމުން‪ ،‬ސަރުކާރުގެ‬ ‫ބފުޅުންނަ ެ‬ ‫ސ‪ ،‬ރޭޑިއޯގައި އެދުވަސްވަރު މަސައްކަތް ކުރެއްވި ޭ‬ ‫އެންމެ ރަނގަޅަށް އެނގެނވެ ް‬ ‫ދލުކުރުމުގެ ވާހަކަ އައ‪ ،‬ތަކުރާރުކޮށް ދެކެވެމުންނެވެ‪.‬‬ ‫ބ ަ‬ ‫ނ ފލްޑް އެހެންތަނަކަށް ަ‬ ‫ނޓެ ާ‬ ‫ބހޭ ފަރާތްތަކުގައި‪ ،‬އެ ް‬ ‫ކަމާ ެ‬ ‫ބލަހައްޓަން‬ ‫ފއިވާ ސަރަޙައްދެއް އޮތުމަކ‪ަ ،‬‬ ‫ބންދު ކުރެވި ަ‬ ‫ބގައި މިގޮތަށް ަ‬ ‫މާލޭގެ އެންމެ މުހިންމު ހިސާ ު‬ ‫ލފުށިންވެސް ޖާގައެއް ދެއްވުމުގެ‬ ‫ބދަލުކުރުމަށް ތި ަ‬ ‫ނިހާޔަތަށް އުދަގޫ ނުރައްކާތެރި ކަމެއްވެސް މެއެވެ‪ .‬އެހެންކަމުން އެންޓެނާތައް ަ‬ ‫ވސް ނުވެ‪ ،‬އަނެއްކާވެސް މަޑު‬ ‫ބންނެވެ‪ .‬އެކަން ެ‬ ‫މަސައްކަތް ކުރެވިގެން ދިޔައެވެ‪ .‬ނަމަވެސް އެއ އޭރު ނުހިއްކާ އޮތް ހިސާ ު‬ ‫ބތޯ މަސައްކަތް ކުރެވުނެވެ‪ .‬އެކަންވެސް ވާގޮތެއް ނުވިއެވެ‪.‬‬ ‫ޖެހުނއެވެ‪ .‬ހަމައެއާއެކު‪ ،‬ކ‪ .‬ވިލިގިނލިންވެސް ހުސްޖާގައެއް ލި ޭ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪183‬‬ ‫ނ‬ ‫ލޑް އެހެ ް‬ ‫ދވެހިރާއްޖޭގެއަޑާއި ޙަވާލުވފަހުންވެސް ގެންދިޔައ އެންޓެނާފ ް‬ ‫އަޅުގަނޑު ދެވަނަ ފަހަރަށް ި‬ ‫ލ ކުރުމަށް ޕްރޮޕޯސަލެއްވެސް‬ ‫ބދަ ު‬ ‫ށށް ަ‬ ‫މތިން‪ ،‬މ‪ .‬އަތޮޅު ވޭވަ ަ‬ ‫ގތުގެ ަ‬ ‫ދލުކުރުމަށް ސަރުކާރުގައި ދަންނަވަމުންނެވެ‪ .‬އެ ޮ‬ ‫ބ ަ‬ ‫ތަނަ ކަށް ަ‬ ‫ށޓަކައެވެ‪.‬‬ ‫ބތަކަކަ ް‬ ‫ބ ު‬ ‫ހުށައެޅމެވެ‪ .‬މ‪ .‬އަތޮޅު ވޭވަށް އަޅުގަނޑުމެން ހުށައެޅ‪ ،‬ވަރަށް މުހިންމު ސަ ަ‬ ‫ގ މެދު ކަމަށްވުމެވެ‪ .‬ޓެކްނިކަލް ދިރާސާތައް‬ ‫ބބަކ މ‪ .‬އަތޮޅު ވޭވަށަކ‪ ،‬ގާތްގަނޑަކަށް ރާއްޖޭ ެ‬ ‫ފުރަތަމަ ސަ ަ‬ ‫ކސްޓް ކުރެވޭގޮތް މެދުވެރިވެއްޖެނަމަ‪ ،‬ރާއްޖޭގެ އެންމެ ދެކުނުގެ‬ ‫ބރޯޑް ާ‬ ‫ބހައްޓާއިގެން ް‬ ‫ޓނާތައް ަ‬ ‫ދައްކާކޮތުން‪ ،‬ވޭވަށުގައި އެން ެ‬ ‫ބލެއް މާފުރިހަމަވާނެވެ‪.‬‬ ‫އަތޮޅުތަކަށް ރޭޑިއޯ ސިގްނަލް ލި ޭ‬ ‫ދ‬ ‫ބޔަކަށާއި އަ ި‬ ‫ޑ ަ‬ ‫ބ ު‬ ‫އބާދގެ ޮ‬ ‫އބާދއެއްކަމަށްވެފައި‪ ،‬އެ ާ‬ ‫ގ އާބާދއަކ މަދު ާ‬ ‫ބބަކ‪ ،‬މ‪ .‬ވޭވަށު ެ‬ ‫އަނެއް ސަ ަ‬ ‫އ ތަނަވަސްވުމެވެ‪.‬‬ ‫ކައިރގައިވާ ރަށްތަކުގެ ޒުވާނުންނަށްވެސް ވަޒފާގެ ފުރުޞަތުތަ ް‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރަމުން ދިޔައިރު‪،‬‬ ‫ބހައްޓައިގެން ް‬ ‫ޒޔާރަތްކޮޅުގައި އެންޓެނާތައް ަ‬ ‫ވނަމަ‪ ،‬ލޮނު ި‬ ‫ތެދުތެދަށް ދަންނަ ާ‬ ‫ބ ތަކެއް ހުއްޓެވެ‪ .‬ޚާއްޞަކޮށް ދެކުނުގެ އަތޮޅުތަކަށް އޭއެމް‪.‬‬ ‫ބ ހިސާ ު‬ ‫ލ ޭ‬ ‫ބލިކޮށް ި‬ ‫ބ ނުވަތަ ވަރަށް ަ‬ ‫ރޭޑިއޯގެ ސިގްނަލް ނުލި ޭ‬ ‫ބޔަކަށް‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ‬ ‫ބލެއް ދެރަކަމުން‪ ،‬ފަހުން އަޅުގަޑުމެން އައްޑު އަތޮޅަށާއި ހުވަދު އަތޮޅުން ަ‬ ‫ސިގގްނަލް ލި ޭ‬ ‫ބގައި އެފް‪ .‬އެމް‪ .‬އެންޓެނާ‬ ‫ބނުން ކުރަމުން ގެންދިޔައ‪ ،‬އެފް‪.‬އެމް‪ .‬ޓްރާންސްމޓަރ ތަކެކެވެ‪ .‬އެކި ހިސާ ު‬ ‫ސިގްނަލް ފޯރުކޮށްދޭން ޭ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓް ކުރަމުން ގެންދިޔަ ޕްރޮގްރާމްތައް‪ ،‬އެފް‪.‬އެމް‪.‬‬ ‫ޖަހައިގެން‪ ،‬އޭ‪.‬އެމް ސިގްނަލް‪ ،‬އާދެ މޑިއަމް ވޭވްއިން ް‬ ‫ބޑު ޕްރޮޖެކްޓެކެވެ‪.‬‬ ‫ޓްރާންސްމޓަރ ތަކެއްގެ އެހގައެވެ‪ .‬ޚަރަދާއި މަސައްކަތް ޮ‬ ‫އ‬ ‫ބގޮތެ ް‬ ‫ރ ލި ޭ‬ ‫ތނެއް އޭ ު‬ ‫ޒޔާރަތްކޮޅުގައި އޮތް‪ ،‬ހުސްޖާގަ ފިޔަވައި‪ ،‬އެހެން ަ‬ ‫ގ ލޮނު ި‬ ‫އެހެންނަމަވެސް‪ ،‬މާލޭ ެ‬ ‫ނުވިއެވެ‪.‬‬ ‫އޓައިގެން‪،‬‬ ‫ބހަ ް‬ ‫ތކޮޅު ގައި އެންޓެނާތައް ަ‬ ‫މލޭ‪ ،‬ލޮނުޒިޔާރަ ް‬ ‫ތިރގައިވާ ފުރަތަމަ ޗާރޓުން އެފެންނަނ‪ާ ،‬‬ ‫ބވެ‪.‬‬ ‫ބ ހިސާ ެ‬ ‫ހިންގަމުން ގެންދިޔައިރު‪ ،‬ރޭޑިއޯގެ ސިގްނަލް ލި ޭ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪184‬‬

‫‪PRESENT MW/AM COVERAGE‬‬

‫‪TRANSMITTING‬‬ ‫‪STATION‬‬

‫ބޔަކާއި އައްޑު އަތޮޅު އެކުގައި އެވަނ‪ ،‬ރޭޑިއޯ‬ ‫ބޑު ަ‬ ‫ޗާރޓުން އެފެނިވަޑައިގަންނަވާ ގޮތަށް‪ ،‬ހުވަދު އަތޮޅުން ޮ‬ ‫ބރުގައެވެ‪.‬‬ ‫ބ ސަރަޙައްދުން ޭ‬ ‫ސިގްނަލް ފުރިހަމައަށް ލި ޭ‬ ‫ނމަ‪ ،‬އެކަން ޙައްލު ކުރެވޭނެއެވެ‪.‬‬ ‫ބދަލުކުރެވިއްޖެ ަ‬ ‫ނަމަވެސް މ‪ .‬އަތޮޅު ވޭވަށަށް އެންޓެނާ ފލްޑް ަ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪185‬‬

‫‪ESTIMATED MW/AM COVERAGE AFTER‬‬ ‫‪RELOCATING TO MEEMU ATOLL VEYVAH‬‬

‫‪TRANSMITTING‬‬ ‫)‪STATION (VEYVAH‬‬

‫ށން‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ ޓެކްނިކަލް‬ ‫ބއްލެވުމުގެ ދަ ު‬ ‫މި ދިރާސާއަކ‪ ،‬އަލްފާޟިލް މުޙަންމަދު ޒަހންގެ ެ‬ ‫ޑިޕާރޓްމަންޓުން ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ ދިރާސާއެކެވެ‪.‬‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪186‬‬ ‫ބހައްޓައިގެން‪ ،‬ރޭޑިއޯ‬ ‫މަތގައިވާ ޗާރޓުން އެފެނިވަޑައިގަންނަވާ ގޮތުން‪ ،‬މ‪ .‬ވޭވަށުގައި އެންޓެނާތައް ަ‬ ‫ބތަކަށް ރޭޑިއޯގެ‬ ‫ބއެއް ހިސާ ު‬ ‫ސިގްނަލް ފޮނުވޭގޮތް ވެއްޖެނަމަ‪ ،‬މުޅި ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ސަރަޙައްދަކަށާއި އަދި މަސްކަނޑުތަކުގެ ަ‬ ‫ބނެއެވެ‪.‬‬ ‫ފުރިހަމަ ސިގްނަލް ލި ޭ‬ ‫މާލެއިން‬

‫ބރޯޑްކާސްޓް‬ ‫ް‬

‫ކުރާއިރު‬

‫ދެކުނުގެ‬

‫އަތޮޅުތަކަށް‬

‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ‬

‫ސިގަނަލް‬

‫ދައްކަމުން‪،‬‬

‫އަޅުގަނޑުމެން ހެދި ގޮތަކ‪ ،‬އެފްއެމް ފްރިކްއެންސއަކުން ރިލޭކޮށްގެން ފޮނުވަން ފެށއެވެ‪.‬‬ ‫ބރަ މަސައްކަތްތަކަށް ހަމަ އެއްވެސް ޙަޤޤ ކުލައެއް‬ ‫ކޮންމެއަކަސް‪ ،‬މިކުރެވުނު އުންމދުތަކާއި ކުރެވުނު ު‬ ‫ބދަލުތަކެއް އައި‬ ‫ހމައަށް އާދެވިއްޖެއެވެ‪ .‬އާދެ އެއ‪ ،‬ރާއްޖޭގެ ސިޔާސ ޙަޔާތަށްވެސް މުހިންމު ަ‬ ‫ނުޖެހި‪ 2008 ،‬ވަނައަހަރާއި ަ‬ ‫ބކެވެ‪.‬‬ ‫ހިސާ ެ‬ ‫ތރިކަމާ‪ ،‬ރޭޑިއޯއިން ރައްޔިތުންނަށާ ސަރުކާރަށް ގެނެސްދޭ ކުރިއެރުން‪،‬‬ ‫ބނުން ެ‬ ‫ބން‪ ،‬ރޭޑިއޯގެ ޭ‬ ‫އެހިސާ ު‬ ‫ބދަލުތަކެއް އަތުވެއްޖެއެވެ‪ .‬ހަމަ އެއާއެކު ދިވެހިރާއްޖޭގެ‬ ‫ބޑަތި ަ‬ ‫ބދަލުވެ‪ ،‬ހިންގުމަށް ޮ‬ ‫ސރުކާރު ަ‬ ‫ަ‬ ‫ނތެން ފަށައިފިއެވެ‪.‬‬ ‫ހަނދާން ެ‬ ‫ކއް އަތުވެއްޖެއެވެ‪.‬‬ ‫ބދަލުތަ ެ‬ ‫އަޑުގެ ހިންގުމަށްވެސް ަ‬ ‫މ‬ ‫ވކަށް ނެތމެވެ‪ .‬ނަމަވެސް އަޅުގަނޑު‪ ،‬ހަ ަ‬ ‫ނނަ ާ‬ ‫ބ ރަނގަޅުކަމުންކަމެއް ދަ ް‬ ‫ބ ދެރަކަމުންކަމެއް‪ ،‬ނަޞ ު‬ ‫ނަޞ ު‬ ‫އަޅުގަނޑުގެ މަގާމުގައި ހުރމެވެ‪.‬‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ‬ ‫ބލިކް ް‬ ‫ބދަލުވެއްޖެއެވެ‪ .‬ޕަ ް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑާ ޓެލެވިޒަން މޯލްޑިވްސް ކުންފުންޏެއްގެ ދަށަށް ަ‬ ‫ބން‪ ،‬ރޭޑިއޯގެ ދައުރުގެ މުހިންމުކަން ކުޑަވެ‪،‬‬ ‫އޖެއެވެ‪ .‬މިހިސާ ު‬ ‫ބދަލުވެ‪ ،‬ވިޔަފާރި އުޞުލުން ހިންގާ ތަނަކަށްވެ ް‬ ‫ގެ މަގުޞަދު ަ‬ ‫ރވާންފަށައިފިއެވެ‪.‬‬ ‫ޓެލެވިޒަންގެ މުހިންމުކަން އިތު ު‬ ‫ޑ ޢަލިމަނިކު‬ ‫އެއްދުވަހު އަޅުގަނޑު އޮފހުގައި އިންދާ‪ ،‬އަޅުގަނޑުމެންގެ ޗފް ޓެކްނޝަން އަލްފާޟިލް ކޮނ ޭ‬ ‫ބޑުވުމާއި ހާސްކަމެވެ‪ .‬ކިހިނެއްތޯވ އަޅުގަނޑު އަހާލުމުން‬ ‫އަޅުގަނޑުގެ އޮފހަށް ވަންނަވައިފިއެވެ‪ .‬މޫނުމަތިން ފެންނަނ‪ ،‬ކަން ޮ‬ ‫ބޑުސަރަހައްދެއް‪ ،‬މުނިސިޕަލްޓގެ މހުން‬ ‫ބނުއްވ‪ ،‬އެންޓެނާފލްޑް ހަލާކުކޮށްލައިފިކަމުގައެވެ‪ .‬އެންޓެނާ ޕާރކްތެރޭގެ ޮ‬ ‫ބ ު‬ ‫އަލި ެ‬ ‫ބނުއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫ށ ު‬ ‫ކޮނެ‪ ،‬މަގެއް ހަދަމުންގެންދާކަމަ ް‬ ‫އަޅުގަނޑުގެ‬

‫ހިތުގައި‬

‫ފުރަތަމަ‬

‫އުފެދުނު‬

‫ސުވާލަކަށްވ‪،‬‬

‫މުނިސިޕަލްޓއިން‬

‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ‬

‫އަޑަށް‬

‫ޑ ގައި މަސައްކަތެއް ކުރެވެމުން ދަނ ކިހިނެއްތޯއެވެ؟ ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑާއި މާލޭ މުނިސިޕަލްޓއާ‬ ‫އެންގުމަކާނުލާ‪ ،‬އެންޓެނާ ފލް ް‬ ‫ފނުވާ‬ ‫ތނުން ޮ‬ ‫އ ކޮނެވޭނ‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑަށް އަންގާ‪ ،‬އަދި އެ ަ‬ ‫ނ އެއްވެސް ތަނެ ް‬ ‫ބމު ް‬ ‫ބސްވެފައި އޮންނަނ‪ ،‬މާލޭގެ ި‬ ‫ދެމެދު އެއް ަ‬ ‫މހެއްގެ ހާޒިރުގައި ކަމަށެވެ‪.‬‬ ‫ދމްމަނިކެވެ‪.‬‬ ‫ދވަނ‪ ،‬އަލްފާޟިލް މާދޫގޭ އާ ަ‬ ‫ގން ަ‬ ‫ބލަހައްޓަވަމުން ެ‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ ފަރާތުން‪ ،‬އެކަން ަ‬ ‫ބފައި ނެތްކަމަށެވެ‪ .‬ލޮނުޒިޔާރަތްކޮޅު ޕާރކްތެރޭގައި‬ ‫ބރެއް ލި ި‬ ‫އާދަމްމަނިކު ގެނެސް އަހާލުމުން އެނގުނ‪ ،‬އޭނާއަށް އެއްވެސް ޚަ ަ‬ ‫ކމަށެވެ‪.‬‬ ‫އެއްވެސް ކަމެއް ހިނގާކަމަށް މުނިސިޕަލްޓން އަންގަވާފައި ނެތް ަ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪187‬‬ ‫މާލޭ މުނިސިޕަލްޓ ރައސަކަށް ހުންނަވަނ‪ ،‬އަލްފާޟިލް ސަރަނގު އާދަމްމަނިކެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑު ވަގުތުން‬ ‫ނ‬ ‫ބގެ ް‬ ‫ބއްދަލު ކުރުމުގެ އެޕޮއިންޓްމަންޓަކަށް މުނިސިޕަލްޓގައި އެދިއްޖައމެވެ‪ .‬ދެދުވަހެއްފަހުން އެޕޮއިންޓްމަންޓް ލި ި‬ ‫އެމަނިކުފާނާއި ަ‬ ‫ގ‬ ‫އ‪ ،‬އެންޓެނާ ފލްޑް ކޮނުމު ެ‬ ‫ނނަ ގޮތާ ި‬ ‫ބއްދަލުކޮށް ވަރަށް ތަފްޞލުކޮށް މިކަން ހިނގަމުން އަ ް‬ ‫އަޅުގަނޑުމެން އެމަނިކުފާނާއި ަ‬ ‫ބތަކުން‬ ‫ބނު ނަމަވެސް‪ ،‬ރޭޑިއޯ ސިގްނަލް އެކި ހިސާ ު‬ ‫ބން‪ ،‬އަޑގައި ވަޅުލާފައިވާ ވަޔަރމެޝް އަށް ކުޑަ ގެއްލުމެއް ލި ު‬ ‫ބ ު‬ ‫ސަ ަ‬ ‫ގެއްލެމުން ދާނެވާހަކަ ދެންނެވވެ‪.‬‬ ‫ނޓްގެ އިސް‬ ‫މސައްކަތް ކުރަމުންގެންދާ ޔު ި‬ ‫މނިސިޕަލްޓއިން އެ ަ‬ ‫މުނިސިޕަލްޓގެ ރައސް ހަމަވަގުތުން‪ު ،‬‬ ‫ބމުން ތަނެއްގައި މަސައްކަތެއް ކުރާނަމަ‪ ،‬ހަމަ ކުރިންވެސް‬ ‫ވއެވެ‪ .‬އަދ މގެ ފަހުން‪ ،‬މާލޭގެ ި‬ ‫ނނެ ި‬ ‫ބއްދަލުވުމަށް ގެ ް‬ ‫ބފުޅުން ަ‬ ‫ޭ‬ ‫ވހިރާއްޖޭގެއަޑުގެ މހަކު ހުރެގެންނޫނ‪ ،‬އެކަން ނުކުރުމަށް އެންގެވިއެވެ‪.‬‬ ‫އޮންނަ އުޞޫލުން‪ ،‬ދި ެ‬ ‫ބއެއް‬ ‫ބއްދަލު ކުރައްވައިފިއެވެ‪ .‬މިފަހަރު ަ‬ ‫ޖެހިގެންއައިދުވަހު‪ ،‬އަނެއްކާވެސް ކޮނޑޭ ޢަލިމަނިކު‪ ،‬އަޅުގަޑާއި ަ‬ ‫ފޮޓޯއާވެސް އެކުގައެވެ‪ .‬ޕާރކް ކޮނުމުގެ މަސައްކަތް ކުރިއަށް ދަނއެވެ‪.‬‬ ‫ހފައި ހުރި‬ ‫މި ހާދިސާއަކ‪ ،‬ދިވެހި ޖައްވުން ރޭޑިއޯ ސިގްނަލް ނެތި ދިއުމުގެ ފެށުމެވެ‪ .‬އެންޓެނާތައް ޖަ ާ‬ ‫ބއްވުމާއި‪،‬‬ ‫ބއްދަލުވުން ޭ‬ ‫ބޑު ސްކްރނުން ފިލްމު ދެއްކުމާއި‪ ،‬ޓެންޓް ޖަހައިގެން ޕާރޓި ަ‬ ‫ތަނުގައި‪ ،‬ދަނގަޑު ހޮޅި ޖަހައިގެން ޮ‬ ‫ބއިންނެގި‪ ،‬މުޅިތަން‬ ‫ބއި ަ‬ ‫ނގެން މަސައްކަތް ކުރުމުގެ ތެރެއިން އަޑގައި ވަޅުލާފައިވާ ނަރުތައް ަ‬ ‫އެންޓެނާ ފލްޑްގެ ތަންތަން ކޮ ެ‬ ‫ހަލާކުވެއްޖެއެވެ‪.‬‬ ‫ބދަލުވެ‪ ،‬އާ‬ ‫އަނެއްކާވެސް އާ ދައުރެކެވެ‪ .‬ގާތްގަނޑަކަށް ދެއަހަރެއްހާ ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ކުރ ސަރުކާރު ަ‬ ‫ސަރުކާރެއް އަތުވެއްޖެއެވެ‪.‬‬ ‫ބރިޖްގެ‬ ‫ފލައިގެން ދިޔައ‪ ،‬ޗައެނާ‪-‬މޯލްޑިވްސް ފްރެންޑްޝިޕް ް‬ ‫ރޭޑިއޯ ގެ އުންމދު އަޅުގަނޑުގެ ހިތުން ި‬ ‫ނ‬ ‫މަސައްކަތް ކުރެވުނު ދުވަސްވަރުގެ ތެރޭގައެވެ‪ .‬ސިގްނަލް މާދުރަށް ނުދިޔަނަމަވެސް‪ ،‬އޭރުވެސް ‪ 50‬މޓަރުގެ ދެ އެންޓެ ާ‬ ‫ކޮޅަށްޖެހިފައި ހުރެއެވެ‪.‬‬ ‫ކުޑަ ދުވަސްކޮޅަކުން އެ ދެ އެންޓެނާވެސް އެތަނުން ގެއްލިއްޖެއެވެ‪.‬‬ ‫ބގައެވެ‪.‬‬ ‫ހސާ ު‬ ‫ށވެސް‪ ،‬ރޭޑިއޯގެ ހާލަތު އޮތ އެ ި‬ ‫ރޭޑިއޯގެ އަޑު އެކުގައި ކެނޑިގެން ދިޔައއެވެ‪ .‬މިއަދާއި ހަމައަ ް‬ ‫މވެސް އެއ‪ ،‬ހަމަ ނަމެއްގައެވެ‪.‬‬ ‫ޒަމާނ ޓެކްނޮލޮޖގެ ތެރެއިން‪ ،‬ސްޓްރމްކޮށްގެން ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު ހިންގަމުން ގެންދެއެވެ‪ .‬ނަ ަ‬ ‫މިހެން‬

‫މިދެންނެވ‪،‬‬

‫އޖޭގެ‬ ‫ދިވެހިރާ ް‬

‫ހުރިހާރައްޔިތުންނަށް‬

‫ވމުންއައިރޭޑިއޯ‪،‬‬ ‫އި ެ‬

‫މިއަދު‬

‫ލިބެނ‬

‫ކިތައް‬

‫މންނެވެ‪.‬‬ ‫މހުންނަށްކަން އެނގު ު‬ ‫ބހުސް ކުރާނެކަމެއް ނެތެވެ‪.‬‬ ‫ރޭޑިއޯގެ ސިގްނަލް ނައްތާލުމަކ‪ ،‬ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތެއްތޯ ނުވަތަ ނޫންތޯ ަ‬ ‫މންދިޔަ އެއްވެސް‬ ‫ބދަލުވަ ު‬ ‫ފހުން ަ‬ ‫ކަންވެދިޔަގޮތް‪ ،‬އޭރު އެކަމުގައި އުޅުނުމހެއްގެ ހައިސިއްޔަތުން ދަންނަވާލއެވެ‪ 2008 .‬ގެ ަ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪188‬‬ ‫ސަރުކާރަކުން‪ ،‬ރޭޑިއޯގެ ކުރިއެރުވުމަކަށް ހަމަ އެއްވެސް ކަމެއް ކުރެވިފައެއް ނެތެވެ‪ .‬ޙަޤޤަތުގައި‪ 2008 ،‬ގައި ‪ MNBC‬އޭ‬ ‫ބޑަށް އަހުމިއްޔަތުކަން ދެވެމުން ގޮސްފައިވަނ‪ ،‬ޓެލެވިޒަން އަށެވެ‪.‬‬ ‫ކިޔާ ކުންފުންޏެއް އުފައްދަވައިގެން ގެންދެވިއިރުވެސް‪ޮ ،‬‬ ‫ނ ދެރަވަމުން ގޮސްގޮސް އޮތެވެ‪ .‬ނަމަވެސް‪،‬‬ ‫ބޑު ކުރިއެރުންތަކެއް ނުލިބި‪ ،‬ސިގްނަލް ދެރަވަމު ް‬ ‫ރޭޑިއޯ މާ ޮ‬ ‫ބދަލުވެ‪،‬‬ ‫ބދަލުވެ‪ ،‬އަނެއްކާ ރޭޑިއޯސްޓޭޝަނާއި ޓެލެވިޒަން ސްޓޭޝަން ހިންގާ ކުންފުނގެ ނަން‪ ،‬އެހެން ނަމަކަށް ަ‬ ‫ސަރުކާރު ަ‬ ‫ބކަށްޓަކައެވެ‪ .‬ސަރުކާރާއި ޕާރޓއަށްޓަކައެވެ‪.‬‬ ‫ބ ަ‬ ‫ޕ‪.‬އެސް‪.‬އެމް‪ .‬ކިޔާ ކުންފުންޏެއްގެ ހެދުން ލައްވައިފިއެވެ‪ .‬ހަމަ އެއް ސަ ަ‬ ‫ބފުޅެކެވެ‪.‬‬ ‫ވރިއަކަށް ހުންނެވ‪ ،‬ހަމަ ދެސަރުކާރުގައިވެސް އެއް ޭ‬ ‫ބދަލުވުމުންވެސް‪ެ ،‬‬ ‫އެމް‪.‬އެން‪.‬ބ‪.‬ސ އުވި‪ ،‬ޕ‪.‬އެސް‪.‬އެމް‪ .‬އަކަށް ަ‬ ‫ޙކްމަތު ޢަމަލގެ މޮޅުކަމުން ކަމަށެވެ‪.‬‬ ‫ކފާނުންގެ ި‬ ‫ދެންނެވޭނ‪ ،‬އެމަނި ު‬ ‫އެއާއެކު‪ ،‬ކުންފުނގެ ވެރިންގެ ވިސްނުން މުޅިންހެން ގެންގުޅުއްވ‪ ،‬ފައިސާހޯދުމާއި‪ ،‬ފައިސާ ޚަރަދު‬ ‫ށ‬ ‫ނ ް‬ ‫ގންފަށައިފިއެވެ‪ .‬ރައްޔިތުން ަ‬ ‫ޓލެވިޒަން ހިނ ަ‬ ‫ނތި‪ެ ،‬‬ ‫ބޑަށް ރޭޑިއޯ ހަނދާން ެ‬ ‫ކުރެއްވުމާ‪ ،‬ޕާރޓ ރުއްސެވުމެވެ‪ .‬ކުރިއަށްވުރެ މާ ޮ‬ ‫ސއްކަތްކުރާ ކުންފުންޏެއްގެ ގޮތުން އަނެއްކާވެސް މަސައްކަތް‬ ‫ބއި މުޅިންހެން ހުލިވެ‪ ،‬ފައިދާ ހޯދަން މަ ަ‬ ‫ޚިދުމަތްކުރުމުގެ ަ‬ ‫ފެށިއްޖެއެވެ‪.‬‬ ‫ބގައެވެ‪ .‬ރޭޑިއޯގެ ކަންތައް ކުރިއަށްގެންދާނެ ވެރިއެއް‬ ‫މިއަދުވެސް ރޭޑިއޯގެ ހާލަތު އޮތ ހަމަ އެ ހިސާ ު‬ ‫ހުރިކަމަކަށް ނުފެނެއެވެ‪.‬‬

‫އަޅުގަނޑު ރޭޑިއޯއާއި ވަކިވުން‬ ‫ނނުގައި މަސައްކަތް ކުރުމަށްފަހު‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ފަ ް‬ ‫ރ ގިނަދުވަހު ރޭޑިއޯ ް‬ ‫ގާތްގަނޑަކަށް ‪ 40‬އަހަރަށްވު ެ‬ ‫‪ 2011‬ވަނަ އަހަރު އަޅުގަނޑުގެ އުމުރުން ‪ 65‬އަހަރު ފުރިގެން ވަޒފާއިން ވަކިކުރެއްވިކަން އެންގެވ‪ ،‬މޯލްޑިވްސް ނެޝަނަލް‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ކޯޕަރޭޝަންގެ "ޑިރެކްޓަރ ޖެނެރަލް އޮފް ރޭޑިއޯ" ގެ މަގާމުގައި ހުއްޓައެވެ‪.‬‬ ‫ް‬ ‫ވަޒފާއިން އަޅުގަނޑު މުސްކުޅިކުރެއްވިކަން އެނގުނ‪ ،‬ޗުއްޓ އެއްގައި އިންޑިއާގައި ހުއްޓާ‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ‬ ‫އަޑުގައި އުޅުއްވާ އަޅުގަނޑުގެ ރައްޓެއްސަކު ފޯނުކުރައްވާފައި ވިދާޅުވުމުންނެވެ‪.‬‬ ‫ނ ގޮތުން‪ ،‬ޢުމުރުން ‪ 65‬އަހަރާއި ހަމައަށް‬ ‫ކޮންމެއަކަސް ސިވިލް ސަރވސްގެ އުޞޫލުތައް ހަމަޖެހިފައިހުން ަ‬ ‫މހާދިއުމުން‪ ،‬އޭނާ މުސްކުޅި ކުރައްވާނެއެވެ‪ .‬އެބދައިން އަޅުގަނޑުވެސް ކުންފުންޏެއްގައި ހުރިނަމަވެސް‪ ،‬މުސްކުޅި ކުރެއްވއެވެ‪.‬‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ ގެ ދާއިރާގައި ޢަމަލގޮތުން ޙަރަކާތްތެރިވެ އުޅުމުގެ ޙަޔާތްވެސް‬ ‫ބން އަޅުގަނޑުގެ ް‬ ‫މިހާހިސާ ު‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ އަށް ޚިދުމަތްކުރުމުގެ ނިޔަތުގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ް‬ ‫ނިމުނއެވެ‪ .‬ނަމަވެސް‪ ،‬އަދިވެސް ް‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪189‬‬ ‫ކޮމިޝަންގެ ފުރަތަމަ ރައސްކަން ‪ 3‬އަހަރާއި ދުވަސްކޮޅެއް ވަންދެން ކުރުމަށްފަހު‪ 2013 ،‬ވަނަ އަހަރު‪ ،‬އެ މަޤާމުން‬ ‫ބރޯޑްކާސްޓިންގ އާއި މުޅިން ވަކިވއެވެ‪.‬‬ ‫އިސްތިޢުފާ ދިނުމަށްފަހު‪ް ،‬‬ ‫ށ‬ ‫ބފުޅުންނަށް އިޙުތިރާމާއެކު ދަންނަވާލަން އޮތ‪ ،‬މި ލިޔުންތަކުގައި ކުށެއް ވާނަމަ ނިހާޔަތަ ް‬ ‫މި ފޮތް ކިޔުއްވާ ޭ‬ ‫މހާ ގިނަ ދުވަސް‬ ‫ޝކުރުވެރިވާ ވާހަކައެވެ‪ .‬މި ފޮތް ނިންމާލުމަށް ި‬ ‫ު‬ ‫ތށް‬ ‫ނތައް ކިޔުއްވތ‪ ،‬ނިހާޔަ ަ‬ ‫މަޢާފަށް އެދޭވާހަކައާއި‪ ،‬މިލިޔު ް‬ ‫ބރަނުވެ‪ ،‬އަޅުގަނޑާއި އެކުގައި މަސައްކަތްކުރެއްވި ވަރަށް ގިނަ‬ ‫ހޭދަވެގެން މިދިޔައ‪ ،‬އަޅުގަނޑުގެ ހަނދާނުގެ މައްޗަށް އެކަނި ު‬ ‫ހދުމަށް ގިނަ ދުވަސްތަކެއް ދިއުމުންނެވެ‪ .‬ޝުކުރިއްޔާ!‬ ‫ބފުޅުންގެ ފަރާތްޕުޅުންވެސް މަޢުލޫމާތާއި‪ ،‬ލަފައާއި އިރުޝާދު ޯ‬ ‫ޭ‬ ‫_____________________‬

‫އަޅުގަނޑުގެ ހަނދާންތައް ލިޔުމެއްގެ ގޮތުގައި އެހެންމހުނަށް ފެންނަގޮތަށް ބޭއްވުމަށް ގަސްދު ކުރ‪،‬‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގައި ރޭޑިއޯ ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރަން ފަށައިގަތުމުގައި ދިމާވެފައިވާ ހުރަސްތަކާއި އަދި އެކަމުގައި ރެއެއް ދުވާލެއް ނެތި‪،‬‬ ‫އަތްވަކަށް ވާރެއަކަށް ބެލުމެއް ނެތި‪ ،‬ހވާގިކަމާއެކު މަސައްކަތް ކުރެއްވި އެތަކެއް ބޭފުޅުންނެއްގެ އަގުހުރި މަސައްކަތާއި‬ ‫ބެހޭގޮތުން‪ ،‬މިއަދާއި ހަމައަށްވެސް ލިޔެވި‪ ،‬ޢާންމުންނާއި ހަމައަށް ގެނެސްދެވިފައިވާ އެއްޗެއް ނެތުމާއިއެކު‪ ،‬އެންމެ ކުޑަމިނުން‬ ‫އަޅުގަނޑުގެ ހަނދާނުގައި ހުރި ކަންތައްތައް ލިޔެލުމުންވެސް‪ ،‬ކޮންމެވެސް ވަރަކަށް އެ މަސައްކަތަށާއި މަސައްކަތް ކުރެއްވި‬ ‫ބޭފުޅުންނަށް‪ ،‬އެބޭފުޅުންގެ މަސައްކަތުގެ ބައިކުޅަބައެއްގެ ޝުކުރުނަމަވެސް އަދާކުރެވޭނެކަމުގެ އުންމދުގައެވެ‪.‬‬ ‫ލިޔަމުންދިޔައިރު‪ ،‬އެކި ގޮތްގޮތުން އަޅުގަނޑަށް އެހތެރިވެދެއްވި ބޭފުޅުންނަށް ނިހާޔަތަށް ޝުކުރު ވެރިވަމެވެ‪.‬‬ ‫މިހާކުރގެ ކަންތައްތަކެއް‪ ،‬ހަމައެކަނި ހަނދާނުގެ މައްޗަށް ބުރަވެހުރެ ލިޔަމުން ގެންދިޔައިރު‪ ،‬ކޮންމެވެސް ވަރަކަށް ޝައްކު‬ ‫އުފެދިފައިހުރި ކަންތައްތަކެއް ހުއްޓެވެ‪ .‬ނަމަވެސް އަޅުގަނޑަށް އެހތެރިވެދެއްވި ބޭފުޅުން އެކަންތައްތައް ފާހަގަ ކޮށްދެއްވާ އަދި‬ ‫ރަނގަޅު ކޮށްދެއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫އަޅުގަނޑުގެ އަތުގައިހުރި ބައެއް ލިޔުންތަކާއި ފޮޓޯތައް‪ ،‬އަދި އޭގެ އިތުރަށް އަޅުގަނޑަށް އެހތެރިވެދެއްވި‬ ‫ބޭފުޅުންގެ ފަރާތްޕުޅުން ލިބިފައިވާ ފޮޓޯއާއި ލިޔުން ޙިއްސާ ކޮށްފައިވާނެއެވެ‪.‬‬ ‫އަޅުގަނޑު ލިޔަމުން ގެންދިޔައިރު‪ ،‬އަޅުގަނޑަށް އެހތެރިވެދެއްވި ބޭފުޅުންގެ ތެރޭގައި‪ ،‬އަލްފާޟިލް މައިޒާން‬ ‫އަޙުމަދު މަނިކުގެ ނަންފުޅު ޚާއްޞަ ގޮތެއްގައި ފާހަގަކޮށްލަމެވެ‪.‬‬

‫ހަމައެފަދައިން‪ ،‬އަލްފާޟިލް މޫސާ ރުޝްދ‪ ،‬އަލްފާޟިލް‬

‫މުޙަން މަދު ސަމރު‪ ،‬އަލްފާޟިލް މުޙަންމަދު ޒަހން ހިމަނާލަން ޖެހެއެވެ‪ .‬މި ބޭބޭފުޅުންނަކ‪ ،‬އަޅުގަނޑާއެކު ނުވަތަ އަޅުގަނޑަށް‬ ‫ވުރެ ކުރިން‪ ،‬ދިވެހި ރާއްޖޭގެ ބްރޯޑްކާސްޓިންގ ދާއިރާގައި އުޅުއްވި ހވާގި ބޭފުޅުންނެވެ‪ .‬އަލްފާޟިލް މޫސާ ރުޝްދ އަކ‪،‬‬ ‫އަޅުގަނޑާއި ވަރަށް ގާތުން‪ ،‬ރޭޑިއޯ މޯލްޑިވްސްގައި މަސައްކަތް ކުރެއްވި ޓެކްނިކަލް މުއައްޒަފެކެވެ‪.‬‬ ‫ރޭޑިއޯމޯލްޑިވްސްގެ ދައުރުގައި ކުރެވުނު މުހިންމު ބައެއް ކަންތައްތައް އަޅުގަނޑުގެ ހަނދާނަށް ގެނެސްދެއްވތ‬ ‫ރުޝްދއަށް ނިހާޔަތަށް ޝުކުރިއްޔާއެވެ‪ .‬ހަމަ އެއާއެކު މުޙަންމަދު ޒަހން ފަރާތުން ލިބުނު ޓެކްނިކަލް އެހތަކަކ‪ ،‬ރޭޑިއޯ‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬

‫‪190‬‬ ‫ސިގްނަލް މުޅިރާއްޖެއަށް ފުޅާ ކުރުމުގައި ލިބުނު ވަރަށް ފާހަގަ ކޮށްލެވޭ އެހތަކެކެވެ‪ .‬އެކަމަށްޓަކައި‪ ،‬މިއަދުވެސް އަޅުގަނޑު‬ ‫ޒަހންއަށް ޝުކުރުވެރި ވަމެވެ‪.‬‬ ‫ރޭޑިއޯ ބްރޯޑްކާސްޓިންގ ރާއްޖޭގައި ފެށުނުގޮތާއި ބެހޭގޮތުން ލިޔެފައި އެވަނ‪ ،‬އެކަމުގައި ޢަމަލގޮތުން‬ ‫އުޅުއްވި އަލްފާޟިލް މައިޒާން އަހުމަދު މަނިކުގެ އެހތެރިކަމާއެކު‪ ،‬ފުރިހަމަ ކޮށްލެވިފައިވާ ބައެކެވެ‪.‬‬ ‫ހަމައެއާއެކު‪ ،‬އަލްފާޟިލް މަޑުލު މުޙަންމަދު ވަޙދަށް ހިތުގެ ހިފެހެއްޓުމެއް ނެތް ޝުކުރު ރައްދު ކުރަމެވެ‪.‬‬ ‫އަޅުގަނޑުގެ ލިޔުންތައް ބައްލަވާ‪ ،‬އޭގައި ހުރި އުނި ކަންތައްތަކާއި‪ ،‬ދިވެހިބަހުގެ ހަމަތަކާއި ގަވާއިދުތަކުގެ މަތިން ފޮތް ބައްޓަން‬ ‫ކޮށްދެއްވުމުގައި‪ ،‬ވަޙދުގެ އެހތެރިކަން އިންތިހާއެވެ‪ .‬އެންމެބޭފުޅުންނަށް ޝުކުރިއްޔާ!‬ ‫‪ 06‬ޖެނުއަރ ‪2020‬‬

‫ބަދުރުއްނަޞރު‬

‫ތއް‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯގައި އަޅުގަޑުގެ ހަނދާން ަ‬