AndrĂŠ Schaller
Bart de Groot, Doorn 2009-2013
Provenance
Provenance Het werk is in mijn bezit gekomen nadat het vele jaren in het huis van mijn zus heeft gehangen. Anders gezegd mijn zus is in het huis komen wonen waar het schilderij al hing sinds de aankoop vanuit Art et Amicitiae. De vorige eigenaar van het huis bezocht een tentoonstelling van Schaller in Arti et Amicitiae. Daar heeft zij het direct van AndrĂŠ Schaller gekocht. Dan spreken we over het jaar 1969. In 1985 is mijn zus in dat huis gaan wonen waar dit werk in de hal hing. In 2009 verhuisde ze zelf naar een andere plek en is het in mijn bezit gekomen. Vanaf 2009 is het direct naar de papierestaurator gegaan voor restauratie en is mijn research naar het leven en werk van AndrĂŠ Schaller begonnen.
Bart de Groot
5
6
André Schaller A ndries P etrus S challer
Geboren 1 mei 1920 – Den Haag Overleden 16 februari 1981 – Amsterdam Schaller genoot zijn opleiding aan het Instituut voor kunstnijverheidsonderwijs in Amsterdam en hij studeerde beeldhouwkunst bij onder anderen Jan Bronner aan de Rijksakademie van beeldende kunsten in Amsterdam.
• Beeldhouwer • Tekenaar • Gouache-schilder • Ornamenteel beeldhouwer • Filmer
7
Schaller genoot zijn opleiding aan het Instituut voor kunstnijverheidsonderwijs in Amsterdam en hij studeerde beeldhouwkunst bij onder anderen Jan Bronner aan de Rijksakademie van beeldende kunsten in Amsterdam. Hij maakte reliëfs en monumenten. In 1952 ontving hij de Keukenhofprijs. Naast beeldhouwen hield Schaller zich ook bezig met schilderen en filmen. Een beeldhouwwerk van Schaller is het beeld “Salomonsoordeel”, dat voor de ingang van het Paleis van Justitie in Arnhem staat. Het beeld werd in 1958 in opdracht van de Rijksgebouwendienst gemaakt en op 30 juni 1964 op een 5,5 meter hoog voetstuk geplaatst dat niet bij de ingang stond. Dit maakte het niet makkelijk om te zien wat het beeld precies voorstelde. Na kritiek van de kunstenaar en zijn weduwe verplaatste de rechtbank het beeld. Het is nu voor ieder goed zichtbaar. De verplaatsing startte in het najaar van 2004 en werd afgerond in maart 2005. Tevens kwam er een bankje onder het beeld. Met deze verplaatsing wilde de rechtbank het Salomonsoordeel naar eigen zeggen weer een prominente plek geven.
8
Februari 1962 werd op het Museumplein bij de Honthorststraat het beeld van Vincent van Gogh onthuld. Het Vincent van Gogh Museum aan het plein kwam pas veel later, in 1973. Vincent staat fier rechtop, zonnestralen en vogels omkransen zijn hoofd. als een aureool. Aan zijn voeten een mijnwerker, zonnebloemen en een aren lezende vrouw. Menselijkheid De beeldhouwer liet aan de afdeling kunstzaken van de gemeente weten waarom hij de schilder zo uitgebeeld had. Schaller vond dat in die tijd de cultuur verarmde, dat symbolen hun zeggenschap verloren. Religie raakte zijns inziens uit zicht als gemeenschappelijke noemer. Schaller wilde daarom als reactie op dit inzicht, een teken stellen. Het beeld van Vincent moest een symbool zijn voor de menselijkheid.
Schaller was in de zestiger jaren ge誰nspireerd door Afrikaanse kunst. Hij abstraheerde zijn werk tot geometrische vormen waarmee hij het beeld van archetypische symbolen en tekens wil oproepen. 9
Een selectie van zijn belangrijkste werken
V an H outen oorlogsmonument (1947), Stationsplein in Weesp
M onument S int J oris en de dr aak (1948), Dijkstraat in Lichtenvoorde
H ommage a un T orĂŠro (1953), Broersepark in Amstelveen M onument V an G ogh , (1962) Museumplein, herplaatst (2000) Akersluisweg
P aljas (1968), stadspark bij Cellebroederspoort in Kampen
S alomonsoordeel (1958), Paleis van Justitie in Arnhem
D e engel , de denker en de arbeider (1959), Wenckebacstraat in Velsen S portmonument (1965), KNVB in Zeist
Z onnegodin (1969), Smaragdplein in Utrecht
P hoenix (1972), Nieuwe Purmerweg in Amsterdam
D rie M aagden (1973), Provinciehuis in Assen reliĂŤf (1976), Paleis van Justitie in Den Haag
10
1920 Geboren op 1 mei te Den Haag. 1938 Gaat na 1 jaar kunstnijverheidsschool naar de Rijksacademie voor Beeldende Kunsten te
Amsterdam. 1939 Onderneemt voetreis door Europa 1942 Werkt als voluntair bij de later door de bezetter weggevoerde en omgekomen Frits van Hall. 1944 Leeft tot aan de bevrijding ondergedoken op het vroegere atelier van Breitner op het Prinseneiland, als buurman van de schilder Maks. 1946 Onderneemt met zijn vrouw Josje een studiereis langs de Franse kathedralen. 1947 Voert eerste opdrachten uit waaronder verzetsmonument te Lichtenvoorde. 1949 Besluit Noord-Afrika te verkennen en werkt 4 maanden te Algiers, maakt gouaches en klein plastiek en exposeert samen met Nallard, Menton Bouqueton en Fiorini in de Nombre d’Or Algiers. 1950-1953 Ontstaan van verschillende plastieken als “verkrachting van de vrede”, geknielde jonge ling en andere. 1952 Verwerft met zijn Taurus de eerste Keukenhofprijs. 1953 Gaat plaatijzer lassen; ontstaan van “hommage à un Torrero” welke wordt aangekocht door het Rijk en in Amstelveen geplaatst. 1952 Vanaf dat jaar werkt hij vele jaren aan het Vincent van Gogh monument doch komt geleidelijk tot een vrijere en bewegelijker conceptie welke verwezenlijkt wordt in brons. Het beeld wordt geplaatst op het Museumplein. Parallel ontstaan twee studies van Portret van Van Gogh. 1960 Door studie van de Kunst van Afrika gedreven, belandt hij op een vrachtschip dat hem in kennis brengt met de gehele Afrikaanse Westkust. 11
Restauratie Papierrestaurator Francien van Daalen Haarlem
Offerte
VAN DAALEN
Dhr. B. de Groot
Papierrestauratie
Haarlem 04-06-2007
Opdracht/Object No: 2135.001
InvNo Klant:
Titel/Omschrijving: Afrikaanse figuren Kunstenaar: Schaller Andre Voorstelling:
Datering:
ABC Formaat: D+
Breedte: 339
Hoogte: 234
Materiaal: bruin pakpapier in 3 delen, 2 naden verticaal Techniek: gouache Omschrijving: - De tekening is getekend op bruin pakpapier in drie delen, 2 naden verticaal. De tekening is tentoongesteld geweest zonder glas met een houten lijst eromheen. De overlap van de lijst over het papier was ± 8,5 cm. - Op het oppervlak is veel oppervlaktevuil, het pigment is uitgeveegd en op diverse plaatsen gecraqueleerd. Er is waterschade in het papier, voornamelijk aan de achterzijde zichtbaar. Bij het gele pigment zijn de waterranden zichtbaar naar voren doorgelopen. In het papier zijn scheuren, gaatjes en winkelhaken. Er zijn diverse ontbrekende delen, één groter deel van 20 x 6 cm en één van 8 x 3 cm. Het papier is niet vlak. Voorstel: - Oppervlaktevuil verwijderen recto en verso. - Uitgeveegd pigment ‘ontstoren’. - Craquelé in vooral het witte, rode en gele pigment consolideren. - Scheuren gaten en winkelhaken repareren. - Ontbrekende delen repareren en 2 grote reparaties retoucheren. - Naden in het papier waar nodig opnieuw vastzetten. - Vlakken - Vanwege de grootte van het object is het niet praktisch om de tekening al in het atelier op een zuurvrij paneel te monteren en vervolgens te vervoeren. Praktischer is om de montage op locatie, bijvoorbeeld in Utrecht of waar gewenst, plaats te laten vinden. - Voor vervoer, tijdelijke berging, montage en exposeren van de tekening worden in gezamenlijk overleg een plan/ voorstel gemaakt.
13
Offerte €
3.000,00
inclusief BTW €
3.570,00
AndrĂŠ Schaller Zijn werk
14
Kop Gips, 1949
15
Verkrachting van de vrede 1950
16
Gemeente Amsterdam Geknielde jongeling 1950
17
Taurus Keukenhofprijs Brons 1953
18
Hommage un TorrĂŠro 1953
19
De engel, de denker en de arbeider Hoogovens Velsen 1959
20
De engel, de denker en de arbeider Hoogovens Velsen 1959
21
Vincent van Gogh Amsterdam 1962
22
Vincent van Gogh Amsterdam 1962
23
Vincent van Gogh Amsterdam 1962
24
Salomonsoordeel Paleis van Jusitie Arnhem 1963
25
Salomonsoordeel Paleis van Jusitie Arnhem 1963
26
Salomonsoordeel Paleis van Jusitie Arnhem 1963
27
Sportmonument Brons KNVB 1963
28
Atelier Studie Sportmonument KNVB
29
Zonnegodin Utrecht 1968
30
Phoenix Amsterdam 1972
31
Phoenix Amsterdam 1972
32
De Drie Maagden Provinciehuis Assen 1973
33
Relief Paleis van Justitie Den Haag 1976
34
35
Research met o.a. Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie Den Haag
37
38
39
Monumentale Kunst CATEGORIAAL ONDERZOEK WEDEROPBOUW 1940-1965 Frans van Burkom Yteke Spoelstra
40
41
42
43
Overzichtstentoonstelling Art et Amicitiae 1969 Amsterdam
Arti et Amicitiae Uitnodiging
45
Atelier Zonnegodin
46
Pentekening Afrikaanse impressie
47
Gouache I homme vide Algiers 1949
48
Inkttekening
49
Atelierdeuren De Ontmoeting
50
“...waar nog werken hangen van Schaller en zijn beroemde deur is aan te raken, “tussen de werelden” genaamd - een deur van brons waarin westerse en afrikaanse werelden elkaar ontmoeten- de afbeelding twee mensen. Het handvat van de deur is de penis van de man in het kunstwerk. Een genot lieve lezer om die deur daar te openen”.
51
Schaller’s voorliefde voor Picasso’s Guernica
52
Schaller’s voorliefde voor Picasso’s Guernica Artikel in het Utrechts Nieuwsblad nav zijn tentoonstelling in de Utrechtse Stadsschouwburg, 1975
53
Overzichtstentoonstelling Museum Fodor 1973 Amsterdam
Museum Fodor Overzichtstentoonstelling 1973
55
56
57
Atelier Kors van Bennekom, fotograaf, in opdracht van De Waarheid
58
59
60
Recensies
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75