BARTŁOMIEJ URBAŃSKI ćwik
.
POLSKO-FRANCUSKI
SŁOWNIK HARCERSKI .
na podst. „Polsko-Angielskiego Słownika Harcerskiego” pwd. Rafała Łączyńskiego
JAK CZYTAĆ SŁOWNIK? W nawiasach kwadratowych podano wyjaśnienie znaczenia hasła, odsyłacze do innych haseł oraz przykłady użycia, a także wskazówki dotyczące czytania numerów szczepów i drużyn. Jeżeli hasło ma kilka znaczeń, są one ponumerowane. Gdy znaczeń hasła polskiego jest wiele, ale tłumaczenie wszystkich jest identyczne, ich wyjaśnienie znajduje się po stronie polskiej. Jeżeli istnieje kilka tłumaczeń w zależności od znaczenia, wyjaśnienia znajdują się przy odpowiednich tłumaczeniach francuskich. Nie zastosowano odsyłaczy zamiast haseł dla takich haseł, w których kilku słowom (wyrażeniom) polskim odpowiada jedno francuskie, ale słowa (wyrażenia) te nie są kojarzone w języku polskim jako jednoznaczne. W nawiasach zwykłych podane są nieobowiązkowe części hasła, które zazwyczaj można pominąć (jeśli kontekst użycia słowa jest czytelny). Najczęściej hasłu polskiemu, w którym pominie się wyrazy umieszczone w nawiasie, odpowiada po stronie francuskiej również hasło bez wyrazów w nawiasie. Jeżeli nawiasów w haśle jest kilka, można je wyłączyć w dowolnej konfiguracji. Jeżeli użycie nawiasu nie było możliwe we względu na konstrukcję zakończenia wyrazu, do zapisania go zastosowano kursywę i ukośnik („/”). Czasami wersje w różnych rodzajach podano przy użyciu nawiasów klamrowych. Fragmenty pisane kursywą, w których poszczególne opcje oddzielone są ukośnikiem („/”), oznaczają możliwość dowolnego wybrania jednej opcji. Jeżeli
obok siebie występują dwa osobne fragmenty alternatywne, oddzielone są one od siebie dłuższą spacją, aby uniknąć pomyłki złączenia ich w jeden zestaw opcji. Fragmenty, w których wymienione możliwości są tylko przykładowe, zakończono skrótem „etc.”. Oznaczenie typu ktoś/coś lub qqn/qqch nie jest wyróżnione kursywą, ponieważ granice fragmentu są jasne. Fragmenty objęte nawiasami klamrowymi („{}”) oznaczają możliwość wyboru jednej z opcji rozdzielonych ukośnikiem („/”), z tym, że odpowiednikiem każdej opcji w języku polskim jest opcja umieszczona nie koniecznie na tej samej pozycji w języku francuskim. Wynika to z położenia przymiotnika przed lub po rzeczowniku. Zapis służy skróceniu tekstu przy zwrotach o podobnej konstrukcji. Przecinek rozdziela alternatywne tłumaczenia zwrotu lub wyrazu. Przecinek wyznacza granice ważności uwag gramatycznych w nawisach trójkątnych („<>”). Średnik rozdziela poszczególne wyrażenia w ramach jednego hasła. Tylda („~”) zastępuje hasło główne, użyte w języku, po którego stronie stoi (lewa strona myślnika – polski, prawa – francuski). Tylda użyta w haśle, które ma wiele tłumaczeń, oznacza, że można użyć któregokolwiek z nich. Jeżeli nie można użyć dowolnego tłumaczenia, tylda nie jest stosowana. Po tyldzie dopisana jest końcówka słowa (nieoddzielona od tyldy spacją), przed tyldą lub po tyldzie – dalsza część wyrażenia (oddzielone spacją). Przy hasłach głównych, będących wyrażeniami składającymi się z wielu wyrazów, podawana jest końcówka tylko ostatniego z nich, przy czym tylda powtarza całe wyrażenie.
karabinek [do wspinaczki] – mousqueton (m.) karimata – matelas (m.) kemping – patrz: „biwak” kieszeń ({boczna/przednia/górna}) [plecaka] – poche (f.) la campement, les objets d’usage quotidien ({latérale/devante/supérieure}) et la vie campée klapa plecaka – capuhe (f.) klin – coin (m.) koc – couverture (f.) akumulator – accumulateur (m.) kociołek – chaudron (m.) alarm nocny –alerte (f.) de nuit koło ratunkowe – bouée (f.) de sauvetage baba [ciężki młot dwuręczny] – komora namiotu – chambre (f.) marteau (m.) komora plecaka – compartiment (m.) balia – baquet (m.) komora główna – principal (m.) baniak na wodę – bidon (m.) kopać – creuser barierka [pozioma żerdź przybita do kosz na śmieci [stojak na worek] – dwóch palików spełniających funkcję poubelle (f.) trépied ogrodzenia] – glissière (f.) kubek – gobelet (m.) bateria – batterie (f.) kuchenka turystyczna – réchaud (m.) bidon – bidon (m.) électrique biwak – camping (m.), campisme (m.) kuchnia – cuisine (f.) blat – dessous (m.) lampa naftowa – lampe (f.) à pétrole brama – porte cochère (f.) latarka – lampe (f.) électrique brezent – bâche (f.) latryna – latrines (f. pl.) butla gazowa – bonbonne (f.) de gaz chodzić po górach – augmenter, faire une lina – corde (f.) linka (namiotowa) – câble (m.) randonnée lokalizacja (obozu) – localisation (f.) chrust[drobne gałęzie i patyki] – zwiad kwatermistrzowski – visite (f.) broussailles (f. pl.) préliminaire cisza nocna – silence (m.) de nuit lornetka – jumelles (f. pl.) cisza poobiednia – silence (m.) après le łom – pied-de-biche (m.) dîner łopata – pelle (f.) czas wolny – loisir (m.), temps (m.) libre łódka – canot (m.) czekan – piolet (m.) łóżko polowe – patrz „kanadyjka” czołówka – lampe (f.) frontale maczeta –machette (f.) dach (namiotu) – toit (m.) de la tente magazyn – entrepôt (m.) depionierka [zwijanie obozu] – un manierka – gourde (f.) démontage, un démantèlement mapnik – porte-carte (m.) deska – une planche maskować coś – camoufler, cacher dół – fosse (f.) drabinka sznurowa – petite (f.) échelle de maskowanie – camouflage (m.) maszt [do flagi – pionowa żerdź lub na copée sznurku] – mât (m.) drewniany – de/en bois maszt [namiotowy] – mât (m.) de tente drewno – bois (m.) dwór (na zewnątrz) – cour (f.), dehors (f.) materac – matelas (m.) menażka – gamelle (f.) dym – fumée (f.) dziurka (do przewlekania troczków) – trou menażnik – égouttoir (m.) młotek – marteau (m.) (m.) moskitiera – moustiquaire (f.) ekwipunek – équipement (m.) most linowy – pont (m.) de corde gaśnica – extincteur (m.) nabój [do nowoczesnej kuchenki gazowej] gimnastyka (seria ćwiczeń fizycznych) – – cartouche (f.) exercices (m.) physiques namiot – tente (f.) ; igloo – glina – argille (f.) iglou (m.); głowica (siekiery, młotka) – tête (f.) naostrzyć – affiler grabić - râteler nasadka na maszt [ze szpikulcem] – grabie – râteau (m.) pointe (f.) gwóźdź – clou (m.) nić – fil (m.) hamak – hamac (m.) niezbędnik [przybornik survivalowy] – hubka – patrz „podpałka” sac (m.) de marin igła – aiguille (f.) niezbędnik [sztućce] – ménagère (f.) imadło – étau (m.) nocleg pod gołym niebem – logement en impregnat – imprégnation (f.) plain air (m.) impregnować – imprégner nocować pod gołym niebem – patrz: jedzenie – aliment (m.) „spać pod gołym niebem” kafar – patrz „baba” noga [część urządzenia z żerdzi] – kajak – canoë (m.), kayak (m.), jambe (f.) périssoire (m.) nóż – couteau (m.); {ostry/tępy} ~ - ~ kamizelka ratunkowa –gilet (m.) de tranchant/émoussé; naostrzyć ~ - aiguiser sauvetage ~; wbić ~ w coś – plonger ~ dans qch kanadyjka [łózko polowe] – lit (m.) pliant obozować – camper kapliczka [miejsce na obozie przeznaczone do modlitwy] – oratoire (m.) obozowisko – patrz: „obóz” obóz – camp (m.); na ~ie – au ~; jechać kapok – patrz: „kamizelka ratunkowa” na ~ - aller au ~; rozbić ~ - installer/établir
OBOZOWNICTWO, PRZEDMIOTY CODZIENNEGO UŻYTKU I ŻYCIE OBOZOWE
~; zwijać/składać ~ - lever ~; ~ trwa od … do … - ~ dure de … jusqu’à … odprawa – briefing (m.); zwołać ~ę – faire ~; mieć ~ę – avoir ~ odwiedziny rodziców [na obozie] – visite (f.) des parents ogień – feu (m.); rozdmuchać ~ - souffler sur/dans ~ ; podsycić ~ [uczynić mocniejszym] – entretenir ~ ognisko – feu(m.) de camp [ognisko obozowe]; feu du bois [płonący stos drewna]; rozpalić ~ - allumer ~; zgasić ~ éteindre ~; okopać ~ - creuser une tranchée autor de ~; wiedzieć wokół ~ être assis(e) autor de ~; ułożyć ~ faire/former ~; ~ wygasa - ~ s’éteint; zamaskować ~ - camoufler ~ okno– fenêtre (f.) okorować coś – décortiquer qqch olej (silnikowy) – huile (f.) moteur ostrze (noża) – tranchant (m.) otwieracz do konserw – ouvre-boîtes (m.) pakamera [półokrągłe zakończenie namiotu] – sonnette (f.) palik – piquet (m.); wbić ~ - planter ~; zaostrzyć ~ - tailler ~ palnik – chalumeau (m.) papier ścierny – papier (m.) émeri pas (biodrowy) [plecaka] – ceinture (f.) (du hanche/taille) ppoż [stojak ze sprzętem przeciwpożarowym] – matériel (m.) d'incendie pętla [zawiązana na linie] – nœud (m.) piec – four (m.) pieniek do rąbania drewna – billot (m.) piła – scie (f.); ~ łańcuchowa – tronçonneuse (f.); ~ się zacięła - ~ coincée piłować – scier pionierka – pionier (m.) pan plac apelowy – terrain (m.) d’appel plandeka – patrz: „brezent” plecak – sac (m.) à dos ; mały ~ - havresac (m.); ~ na stelażu/„stelaż" – ~ de randonnée/en marchant/du voyageur/de trekking; stelaż ~a – cadre (m.); szelka ~a – sangle (f.); {pakować/rozpakować} plecak - { emballer/ déballer} ~; założyć ~ mettre sur dos/assumer un ~; zdjąć ~ décoller/retirer un ~; nieść ~ - porter un ~ płomień – flame (f.) płonąć – brûler pobudka – réveil (m.) pochodnia – flambeau(m.) podłoga namiotu – tapis (m.) de sol podobóz [obóz drużyny będący częścią zgrupowania] – camp de la troupe podpałka – petit bois(m.) podwieczorek – goûter(m.) pokrowiec – housse (f.) polano – bûche (f.) pole namiotowe – terrain de camping polowy – de camp polówka [łóżko polowe] – lit (m.) de camp poła – pan (m.) pomost – pont (m.); appontement (m.) popiół – cendre (f.) poprzeczka – barre (f.) transversale porcja – portion (f.) posiłek – repas (m.) posprzątać – faire le menage poziomica [narzędzie] – niveau (m.) à bulle pożar – incendie (m.)
półka – rayon (m.), étagère (f.) program dnia – programme(m.) de la journée prycza – lit (m.) de camp przeciekać - fuir przedsionek namiotu – vestibule (m.), proche (m.) przybijać coś – fixer puszka – boîte (f.), canette (f.) rak [do założenia na but] – crampons (pl. m.) ratownik (wodny) – maître nageur (m.) rąbać (drewno) – fendre rękaw – manche (f.) rozstawić – écarter ruszt – grill (m.) sadza – suie (f.) saperka – pelle (f.) scyzoryk – canif (m.) siatka maskująca – grille (f.) de masquage siedziba hufca [biuro i miejsce spotkań] – patrz: „stanica hufca” siekiera – hache (f.) siennik – lit (m.) de paille skwierczeć [o ogniu] – grésiller słupek [pionowa część urządzenia z żerdzi] – poteau (m.) służba [czas kiedy wykonuje się przepisane obowiązki] – service (m.) spać pod gołym niebem – dormir en plein air spakować się – faire sa valise spis ekwipunku – une liste d'inventaire sprawdzenie porządku w namiotach – sprzęt – vérifier la propreté dans des tentes stanica (harcerska) [przygotowane miejsce obozowe będące harcerską własnością] – terrain (m.) de camping stanica hufca [biuro i miejsce spotkań] – siège (m.) du district/territoire (m.) stołówka [zadaszona przestrzeń na świeżym powietrzu] – cantine (f.) strój przeciwdeszczowy – vêtements (pl. m.) de pluie strzelać [o ogniu] – patrz: „skwierczeć” strzelać iskrami [o ogniu] – déclencher stuptut [ochraniacz na łydkę] – guêtre (f.) suchy/a – sec (m.) , sèche (f.) surwiwal – une survie suszarnia [obozowa] – un séchoir suwak – fermeture (f.) éclair sypialnia [1. przestrzeń pod namiotem ograniczona materiałem umieszonym pod tropikiem; 2. sam materiał] – patrz: „komora namiotu” szalunek – coffrage (m.) szałas – hutte (f.) sznurek – cordon (m.), ficelle (f.) szpadel – bêche (f.) szpilka [namiotowa] – piquet (m.) (de tente) szufla – patrz: „łopata” ściągacz [na lince namiotowej] – tendeur (m.) de corde ściągacz [w plecaku] – patrz: „sznurek” ścinki – bribes (pl. f.) śledź – patrz: „szpilka” śpiewnik – chansonnier (m.) śpiwór – sac (m.) de couchage świder –tarière (f.) świeca – chandelle (f.) świecznik – chandelier (m.) tablica ogłoszeń – tableau (m.) d'affichage
teren obozu – terrain du camp termos – thermos (m.) tlić się – couver toaleta – toilette (f.) tojtojka [przenośna toaleta] – toilettes portables toporek – hachette (m.) tratwa – radeau (m.) trociny – sciure (f.) troczek – ligament (m.) tropik – tropique (m.) trójnóg – trépied (m.) trzaskać – claquer trzonek – arbrier (m.) turnus – séjour (m.) d'un groupe à un cours ubranie do brudzenia – habits (pl. m.) pour sale ubranie do pracy – habits (pl. m.) pour le travail (m.) uchwyt [miejsce na trzonku, w którym się go trzyma] – poignée (f.) uczestnik obozu – participant du camp uprząż – harnais (m.) urządzenie obozowe – instrument (m.) du camp warta – garde (f.); stać na ~-cie - être de faction wartownik – gardien węgielek [z ogniska] – flammèche (f.) węzeł – nœud (m.) wiadro – seau (m.) wiązanie [do łączenia żerdzi] – liaison (f.) wilgotny – humide, moite, haliteux wiosło – aviron (m.) wióry – patrz: „trociny” woda – eau (f.) wodoodporny – à l'épreuve de l'eau, imperméable wojskowy – militaire worek – sac (m.) wspinać się – grimper wycieczka – excursion (m.) wyprawa – expédition (m.) wyrąb (drzew) – abattage (des arbres) wysypisko śmieci [małe] – décharge (f.) publique zacios [wycięcie w żerdzi na połączeniu z inną żerdzią] – entaille (m.) zagasnąć [o ognisku] – se désenflammer zająć się [zapalić] – prendre feu zakwaterowanie – hébergement (m.) zamaskowany – camouflé zaopatrzenie – approvisionnement (m.) zaopatrzeniowiec – approvisionneur zapałka [do zapalania ognia] – allumette
(f.)
zapasowy – de réserve, de secours zapięcie – attaché (f.) zaprawa poranna – échauffement (m.) zgrupowanie – rassemblement (m.) żar – braise (f.) żerdź – perche (f.) życie obozowe – vie (f.) campée
PIERWSZA POMOC premier secours
agrafka – épingle anglaise (f.) alergia – allergie (f.)
apteczka – armoire (f.) à pharmacie, trousse (f.) à pharmacie astma – asthme (m.) bandaż – bandage (m.) biegunka – diarrhée (f.), colique (f.) ból – douleur (f.) choroba – maladie (f.) chory [rzeczownik] – malade (m.) chusta trójkątna – bande (f.) triangulaire ciało obce w oku – corps (m.) étranger dans l'œil cukrzyca – diabète (m.) sucré drogi oddechowe – voies respiratoires drzazga – écharde (f.) duszności – essoufflement (m.) fantom – mannequin (m.) gap [człowiek przypatrujący się wypadkowi] – badaud (m.) gaza (wyjałowiona) – gaze (f.) gips – plâtre (m.) gorączka – fièvre (f.) grypa – grippe (f.) grzybica stóp – pied d'athlète guz [na głowie] – bosse (f.) hipotermia – hypothermie (f.) izolatka – salle (f.) de contagieux karetka – ambulance (f.) kaszel – toux (f.) kaszleć – tousser katar sienny – rhume (m.) des foins (m.) kichać – éternuer kleszcz – tique (f.) kołnierz – col (m.) komar – moustique (m.) krążenie – circulation (f.) krew – sang (m.) krwawić – saigner krwawienie – saignement (m.) krwotok – hémorragie (f.) kurs pierwszej pomocy – cours (m.) de premiers secours lekarstwo (na coś) – remède (m.) (à qqch) lekarz – médecin (m.) manewr Heimlicha – manœuvre (m.) de Heimlich masaż serca – massage (m.) cardiaque maska do resuscytacji – masque (m.) de réanimation (f.) moczenie nocne – énurésie (f.) nocturne mostek – sternum (m.) nieprzytomny – évanoui(e) nosze – brancard (m.) nożyczki – ciseaux (m. pl.) obetrzeć sobie {kolano/łokieć} – s’écorcher {genou (m.)/coude (m.)} obstrukcja – constipation (f.) obtarcie [zdarta skóra] – écorchure (f.) odchylić głowę do tyłu – se rengorger odcisk – empreinte (f.) odmrozić sobie {palec/stopę} – se faire des engelures {aux doigts/ à pied} odmrożenie – gelure (f.) odwodnienie – déshydration (f.) okład – compresse (f.) omdlenie – perte (f.) de connaissance oparzenie – brûlure (f.) opaska uciskowa – garrot (m.) opatrunek – pansement (m.) opatrzyć – porter opuchlizna – gonflement (m.) opuchnięty – enflé padaczka – épilepsie (f.) pęcherz – (po oparzeniu) ampoule (f.), (anatomia) vessie (f.)
pęseta – pince (f.) pielęgniarka – infirmière (f.) pielęgniarz – infirmier (m.) pierwsza pomoc – premier secour plaster – sparadrap (m.), emplâtre (m.) podrażnić – irriter porażenie prądem – électrocution (f.) poszkodowany – accidenté (m.) pozycja bezpieczna – position (f.) latérale de sécurité (PLS) prąd (elektryczny) – courant (m.) przemyć ranę – laver la plaie przepłukać coś – rincer qqch przeziębienie – refroidissement (m.) rana – blessure (f.) ratownik medyczny – paramédic resuscytacja krążeniowo-oddechowa – réanimation (f.) cardio-pulmonaire rękawiczki medyczne – gants (m. pl.) médico-chirurgicaux rękoczyn Heimlicha – patrz: „manewr Heimlicha” ropa (med.) – pus (m.) siniak – bleu (m.) siny – livide; ~ z zimna - bleu de froid skaleczenie – coupure (f.) skaleczyć się (w palec/w dłoń) – se couper (le doigt/la main) skręcenie –entorse (f.), foulure (f.) skurcz (mięśnia) – crampe (f.); ~ mnie złapał - j’ai eu une crampe strup – croûte (f.) symulacja – simulation (f.) szew – suture (f.); założyć/zdjąć ~y faire/enlever une suture szok – patrz: „wstrząs” szpital – hôpital (m.) sztuczne oddychanie – respiration (f.) artificielle świadomość – patrz: „przytomność” tabletka (na coś) – comprimé (m.) temblak – écharpe (f.); mieć rękę na ~u avoir le bras en écharpe temperatura – température (f.) ucisk [przy masażu serca] – compression (f.) uczulenie – patrz: „alergia” udar – ~ cieplny - coup (m.) de chaleur; ~ słoneczny - coup (m.) de soleil, insolation (f.) ugryzienie (przez {psa/węża}) – morsure (f.) (de {chien/ serpent}) ukąszenie –patrz „ukłucie” ukłucie – piqûre (f.) unieruchomić – immobiliser unieść nogi – soulever les pieds uraz – lésion (f.), trauma (m.) usztywnienie – raidissement (m.) utonięcie – noyade (f.) wacik – coton (m.) wata – ouate (f.) wdech – inspiration (f.) woda utleniona – eau (f.) oxygénée wstrząs (anafilaktyczny) – choc (m.) anaphylactique wstrząs mózgu – commotion (f.) cérébrale wścieklizna – rage (f.) wymiotować – vomir wysypka – irritation zabandażować (coś) – bander zaczerwieniony – érubescent zakażenie – infection; ulec ~niu - se laisser contaminer zapalenie oskrzeli – bronchite (f.)
zastrzyk – injection (m.) zatrucie pokarmowe – intoxication (f.) alimentaire zawał serca – crise (f.) cardiaque zawroty głowy – vertige (m.) zemdleć – s'évanouir złamać coś – casser qqch złamanie – cassage (m.) zranić kogoś – blesser qqn źle się czuć – être/se sentir/porter mal
TERENOZNAWSTWO orientation et topographie
almanach [GPS] – almanach (m.) arkusz mapy – feuille (f.) de carte (m.) asfalt – asphalte (m.) azymut – azimut (m.) bagno – marécage (m.), marais (m.) bajoro – mare (f.) biegun północny – pôle (m.) arctique bród – gué (m.) brzeg – bord (m.) budynek – bâtiment (m.), édifice (m.) bunkier – bunker (m.) busola – boussole (f.) cel – but (m.), objectif (m.) cmentarz – cimetière (m.) deklinacja magnetyczna – déclinaison (f.) magnétique dolina – vallée (f.) droga – chemin (m.), route (f.) drogowskaz – poteau (m.) indicateur efemeryda – éphéméride (f.) góra – montagne (f.) GPS – GPS (géo-positionnement par Satellite) granica – borne (f.); ~ państwa – frontière (f.); ~ województwa, miasta – limite (f.), démarcation (f.); za ~ą - à l'étranger Gwiazda Polarna – étoile (f.) polaire horyzont – horizon (m.) igła kompasu – aiguille (f.) magnétisée, aiguille (f.) de la boussole (f.) jaskinia – caverne (f.) jezioro – lac (m.) kamień – pierre (f.) kapliczka – petite chapelle (f.), oratoire (m.) kierunek – direction (f.); w ~u - en direction ; w przeciwnym ~u - en sens inverse kładka – passerelle (f.) komin – cheminée (f.) kompas – compas (m.) kościół – église (f.); ~ protestancki – temple (m.); ~ katolicki - ~ catholique krzywomierz – curvimètre (m.) krzyż – croix (f.); robić znak ~a - faire le signe de la ~ kurs – route (f.), cours (f.) kwadrat – carré (m.); trzy do ~ – trois au ~ las – forêt (f.), bois (m.); ~ mieszany - forêt mixte; nie wywołuj wilka z ~u - il ne faut pas réveiller le chat qui dort legenda – légende (f.) leśniczówka – maison (f.) forestière linia kolejowa – ligne (f.) de chemin de fer łąka – praire (f.) Mała Niedźwiedzica – Petite Ourse (f.) Mały Wóz – patrz: „Mała Niedźwiedzica”
mapa – carte (f.) miasteczko – bourgade (f.) minuta [geograficzna] – minute (f.) most (na rzece) – pont (m.) mur – mur (m.) nasyp – terre-plein (m.) nazwa (arkusza mapy) – nom (m.) nizina – plaine (f.) oddział leśny [kwartał] – section (f.) odległość – distance (f.); w ~ści 100 metrów - à une ~ de 100 mètres odwzorowanie – projection (f.) cartographique ogrodzenie – clôture (f.), ceinture (f.) orientacja w terenie – orientation à l'intérieur; bieg na ~cję - course (f.) sans carte pagórek – colline (f.), monticule (m.) park narodowy – parc national pas – bande (f.); ~ zieleni - ~ de terrain verte płaskowyż – plateau (m.) polana – clairière (f.) pole – champ (m.) położenie – position (f.); ~ geograficzne ~ géographique południe – sud (m.); na ~ od czegoś – au ~ de qqch południk – méridien (m.); ~ zerowy - ~ d’origine, ~ international poręba – patrz: „polana” posługiwanie się mapą – lire une carte poziomica – niveau (m.) à bulle północ – nord (m.) północny – du nord, nord prąd wodny – courant (m.); płynąć z ~em - suivre le ~ ; płynąć pod ~ - nager à contre-courant przeprawa przez rzekę – passage (m.) par rivière (f.) przesieka – clairière (f.) przystanek kolejowy – arrêt (m.) de train punkt (trasy) – point (m.) punkt docelowy – point de destination punkt orientacyjny – point d’orientation punkt widokowy – poste (m.) d'observation punkt wysokościowy – point (m.) géodésique równoleżnik – parallèle (m.) róża wiatrów – rose (f.) des vents ruiny – ruines (f. pl.) rzeka – 1. jako dopływ - rivière (f.); 2. wpadająca do morza – fleuve (m.) sad – verger (m.); ~ jabłkowy – pommeraie (m.) satelita – satellite (m.) sekunda [geograficzna] – seconde (f.) siatka na mapie – réseau (m.) géographique skała – roche (f.), rocher (m.) skala – échelle (f.); mapa w ~i - carte à l'~ skarpa – escarpe (f.) skrót – 1. myślowy - abrégé (m.), w ~ - en ~, bref; 2. krótsza droga – raccourci (m.); iść na ~y - prendre un ~ ślad [GPS] – trace (f.) słupek – borne (f.) stacja kolejowa – gare (f.) staw – étang (m.) strony świata – points (m. pl.) cardinaux strumień – jet (m.) strumyk – ruisseau (m.) studnia – puits (m.)
system meldunkowy [format wyświetlania pozycji GPS] – système (m.) géodésique szkic – projet (m.) szkółka leśna – pépinière (f.) forestière szlak – chemin (m.) ścieżka – sentier (m.) teren podmokły – zone (f.) humide, milieu (f.) humide teren zabudowany – agglomération (f.) urbaine teren zalesiony – surface (f.) boisée transformator – transformateur (m.) trasa [marszu] – voie (f.) układ odniesienia [mapy] – référentiel (m.) układ współrzędnych – système (m.) de coordonnées ukształtowanie terenu – relief (m.) du sol urwisko – falaise (f.) wał przeciwpowodziowy –digue (f.) Wielka Niedźwiedzica – patrz „Wielki Wóz” Wielki Wóz – Grande Ourse (f.) wieś [osada] – campagne (f.) wieża – tour (f.) wodospad – cascade (f.), chute (f.) d'eau wrzosowisko – lande (f.) wschód – 1. strona świata – est (m.); 2. słońca – lever (m.) współrzędna – coordonnée (f.) wykop – deblai (m.) wysokość nad poziomem morza – altitude (f.) au-dessus de niveau (m.) de la mer wyspa – île (f.) wyżyna – haut-plateau (m.) wzgórze – colline (f.) zabłądzić – se tromper de chemin, s'égarer, se perdre zachód – 1. słońca – coucher (m.); 2. strona świata – ouest (m.) zagajnik – bosquet (m.) zagroda – ferme (f.) zarośla – broussailles (f. pl.) zbiornik wodny – réservoir (m.) zboczenie magnetyczne – patrz „deklinacja magnetyczna” zgubić się – patrz „zabłądzić” znak patrolowy – geste (m.) d’orientation znak topograficzny – symbole (m.) de la carte zorientować mapę – orienter la carte żywopłot – haie (f.) źródło – source (f.)
cywil – civil (m.) Czuwaj! – Sois prêt! daszek – visière (f.) defilada – défilé (m.) defilować – défiler druh – scout, ami drzewiec [sztandaru] – mât (m.) Dzień Myśli Braterskiej – Jour de la pensée fraternelle finka – couteau-poignard (m.) flaga – drapeau (m.) frontem do czegoś – de front par rapport à qqch furażerka – calot (m.) gawęda – longue histoire (f.) getry – guêtres (m. pl.) godło – emblème (m.) guzik – bouton (m.) gwiazdka – petite étoile (f.) gwizdek – sifflet (m.) herb – blason (m.), armes (f. pl.) hymn – hymne (m.) kamuflaż – camouflage (m.) kurtka przeciwdeszczowa – imperméable
(m.)
kapelusz – chapeau (m.) khaki – kaki kieszeń – poche (f.) kolumna – colonne (f.) kołnierzyk – col (m.) komenda musztry – ordre (m.) koniczyna WAGGGS – trèfle (m.) krajka –cravate (f.) krąg – cercle (m.) krokiewka – chevron (m.) krzyż harcerski – croix (f.) scoute laska skautowa – canne (f.) scoute lilijka – pointe (f.) de flèche marsz – marche (f.); biegiem marsz! – pas de course! miniaturka krzyża – miniature (f.) de la croix mundur – uniforme (m.) naramiennik – épaulette (f.) okrzyk – acclamation (f.), cri (m.) ; wnosić ~ na czyjąś cześć - ovationner qn pagon – patrz: „naramiennik” pałatka –poncho (m.) pas harcerski – ceinture (f.) scoute pierścień – anneau (m.), bague (f.) plakietka – badge (m.), insigne (m.) pochwa – gaine (f.) poczet sztandarowy – porte-drapeau (m.), porte-étendard (m.) MUSZTRA, MUNDUR I podkładka – tapis (f.) CEREMONIAŁ, SYMBOLIKA I TRADYCJA HARCERSKA podwinięty rękaw – manche (f.) remonté polar – polaire (m.) une foreuse, un uniforme ponczo – patrz: „pałatka” et une étiquette, des poprawne umundurowanie – uniforme symboleset une tradition éclaireuse (m.) correcte powitanie skautowe [podanie lewej dłoni z odsuniętym małym palcem] – poignée (f.) de main scoute apel – appel (m.) pozdrowienie harcerskie – épigraphe (f.) belka [na mundurze] – galon (m.) scoute beret – béret (m.) Betlejemskie Światło Pokoju – La Lumière pozdrowienie skautowe [trzy palce prawej dłoni uniesione do gór, kciuk trzyma mały de Bethléem palec] – Signe (m.) scoute bluza – 1. od dresu - sweat-shirt (m.); 2. pozycja zasadnicza – position (f.) część munduru – blouse (f.) d’attention bojówki – pantalons (pl. m.) cargos proporzec – pennon (m.) chorąży – porte-drapeau (m.), adjudant rajstopy – collant (m.) (m.) rękawiczka – gant (m.) chusta – foulard (m.) rogatywka – casquette (f.) pointue
rozkaz – ordre (m.) salut – salut (m.) salutować – saluer skrzydło – aile (f.) spódnica – jupe (f.) suwak [na sznurze] – curseur (m.) sweter – pull (m.) sygnałówka [trąbka] – clairon (m.) szarfa – écharpe (f.) szereg – rang (m.); ustawiać się w ~u - se mettre en ~ szlufka – passant (m.) sznur – corde (f.) sznurówka – lacet (m.) szorty – short (m.) sztandar – drapeau (m.) szyk – ordre (m.) święto – fête (f.) święty Jerzy – Saint Georges de Lydda wręczenie (czegoś) – remise zawołanie harcerskie – patrz „pozdrowienie harcerskie” zlot – rassemblement (m.) znaczek – ~ pocztowy – timbre (m.); [jako odznaka] – insigne (m.) zwyczaj – coutume (f.), mœurs (m.)
GRY HARCERSKIE I SPORTOWE des jeux éclaireuses et sportives baza – base (f.) bieg na orientację – course (f.) sans carte butla (do paintballa) – bonbonne (f.) czołgać się – ramper dotknąć – toucher drużyna [w grze] – patrz: „zespół” fabuła gry – sujet farba – peinture (f.) gra – jeu (m.) grać w piłkę – jouer au football harc – jeu (m.) scoute kartka – feuillet (f.) klepnąć – taper koperta awaryjna – enveloppe (f.) d'urgence kulka do paintballa – patrz: „nabój do paintballa” magazynek [pojemnik na kulki przy markerze] – chargeur (m.) marker [karabin do paintballa] – marqueur (m.), fusil (m.) à paint ball, pistolet (m.) de paintball. maska – masque (m.) morderca (-czyni) – meurtrier (-ière) nabój do paintballa – kulka z farbą - la balle de peinture; ze sprężonym powietrzem - cartouche (f.) de gaz pour paintball olimpiada – Jeux (m. pl.) olympiques opaska – paintball – paintball pląs – chanson (f.) d'action, podchodzenie [umiejętność] – ruse (f.) podejść kogoś – poursuivre qqun przeciąganie liny – tir (m.) à la corde punkt (na grze) – point (m.) punktacja [system punktacji] – marque (f.) sędzia – membre (m.) de jury skarb – trésor (m.)
▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬ Słownik jest realizacją jednego z zadań w mojej próbie przewodnikowskiej. Pomysł opracowania słownika polsko-francuskiego o tematyce harcerskiej pojawił się jesienią 2014 r., gdy znalazłem „Polsko-Angielski Słownik Harcerski” autorstwa pwd. Rafała Łączyńskiego. Zaskoczył mnie fakt, że nikt do tej pory, a przynajmniej nic mi o tym nie było wiadomo, nie napisał harcerskiego słownika polsko-francuskiego. Za cel postawiłem sobie to samo co dh. pwd. R. Łączyński, czyli opracowanie słownika wyczerpującego i rzetelnego, który pozwoliłby uniknąć popularnych błędów popełnianych w tłumaczeniach oraz umożliwiłby harcerzom i instruktorom efektywną komunikację podczas międzynarodowych imprez takich jak zloty, obozy zagraniczne, obozy z udziałem skautów organizowane w Polsce czy różne kursy i konferencje skautowe. Do użytkowników słownika należy ocena, czy cele te zostały spełnione. Z otwartością przyjmę wszelkie uwagi dotyczące słownika, a zwłaszcza uwagi merytoryczne, liczę bowiem na to, że słownik ukaże się wkrótce w formie książkowej, która uwzględniałaby wszystkie błędy wykryte i nadesłane przez jego użytkowników. Dotyczy to także polskich wyrazów, które wydadzą się wam regionalizmami i które mają nieumieszczone w słowniku synonimy. Używajcie go zatem i informujcie mnie o ewentualnych błędach oraz wyrazach i zwrotach, które waszym zdaniem powinny się w nim znaleźć. A może komuś uda się go wypróbować podczas obozu z francuzami lub na roverway? Oddając słownik w wasze ręce, nie mogę nie podziękować tym, którzy przyczynili się do jego powstania. Przede wszystkim chciałem podziękować mojej nauczycielce francuskiego w gimnazjum, która pomagała mi w tłumaczeniu trudniejszych zwrotów. To ona zaraziła mnie pasją do tego języka. Bez niej zupełnie nie byłby on tym, czym jest. Swoje podziękowania kieruję także do Scouts Polonais Paris Collegium Nobilium, z którymi nawiązałem kontakt za pośrednictwem Facebook i z ich pomocą oraz doświadczeniem udało mi się przetłumaczyć typowe harcerskie wyrażenia, Inez Wiktoria Posadecka, Mandy Py oraz wszystkich tych, których jestem w stanie wymienić z imienia. W pracy nad słownikiem korzystałem z licznych źródeł: opublikowanych słowników , internetu (przede wszystkim pons.pl, wyszukiwarki Google oraz innych niezliczonych stron internetowych skautowych, tematycznych i handlowych) oraz własnego doświadczenia. Jako źródła słów do tłumaczenia służyło mi wiele wydawnictw polskich oraz, już wspomnianego, „PolskoAngielskiego Słownika Harcerskiego” autorstwa pwd. Rafała Łączyńskiego . Pomocne okazały się także istniejące słowniki polsko-angielskie o tematyce skautowej: przede wszystkim „Słownik terminologii harcerskiej", wydany przez Chorągiew Dolnośląską -, poza tym słownik terminologii oficjalnej zamieszczony na stronie skauting.zhp.pl. Ich autorom oraz tym, serdecznie dziękuję.
BARTŁOMIEJ URBAŃSKI ćwik SZCZEP KOLUMBOWIE IM. SZARYCH SZEREGÓW, HUFIEC ŁÓDŹ-GÓRNA BARTLOMIEJ.URBANSKI@ZHP.NET.PL
▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬