Natuurmonumenten - Vreugderijkerwaard

De Vreugderijkerwaard

Dat de Vreugderijkerwaard een waar vogelparadijs is, is bij velen wel bekend. Vanaf de dijk of vanuit de vogelkijkhut is dit duidelijk te zien. Dat de waard echter ook nog een ander gezicht heeft, is niet zo algemeen bekend. Achter de nevengeul, waarin het vogeleiland ligt, bevinden zich de rivierduinen. Hier groeien vele bijzondere planten.

Rivierduinen

De IJsseldelta, waar de IJssel doorheen stroomt, heeft zijn vorm gekregen door de laatste twee ijstijden. Zo’n 140.000 jaar geleden lag er een gletsjer in dit gebied. Diezelfde gletsjer bracht de grote stenen, die later gebruikt werden voor de bouw van de hunebedden, vanuit Scandinavië naar ons land. Een uitloper van deze gletsjer lag tot aan waar nu Arnhem ligt. Door het gewicht en het schuiven van deze uitloper werd het huidige IJsseldal gevormd, aan weerszijden begrensd door de toen ontstane stuwwallen “de Veluwe” en “de Sallandse heuvelrug”. Vele jaren later, rondom 800 na Christus, ontstond bij Arnhem een zijtak van de Rijn. Deze zijtak stroomde door het eerder ontstane IJsseldal. De IJssel was geboren. Het water nam vanuit het hoger gelegen gedeelte van Midden-Europa, sediment (zand en klei) mee, dat achterbleef in het IJsseldal. Doordat ieder jaar, ten gevolge van het smeltwater en de regen in het stroomgebied van de Rijn en de IJssel, het peil van de IJssel regelmatig omhoog en later weer omlaag ging, vormde dit sediment, geholpen door de wind, de rivierduinen. Vele van deze duinen zijn inmiddels verdwenen maar in de Vreugderijkerwaard zijn ze behouden en vormen ze het grootste aaneengesloten rivierduin van Nederland.

Bijzondere Planten

De rivierduinen zijn voornamelijk opgebouwd uit zand afkomstig uit de hoger gelegen gebieden van Europa. Met het zand zijn ook de zaden van de planten uit deze gebieden meegekomen. Doordat de zaden hier dezelfde biotoop aantreffen als waar ze vandaan komen, ontkiemen ze gemakkelijk. Vandaar dat we op het rivierduin planten aantreffen die uniek zijn voor Nederland. We hebben het dan over Bremrapen, Veldsalie, Echte kruisdistel, Geel walstro, Liggende ereprijs, Weidegeelster en Kattedoorn. Omdat ze voorkomen in het stroomdal van een rivier noemen we dit de stroomdalflora. Bremrapen zijn planten zonder bladgroen. Het zaad ontkiemt in de grond en gaat op zoek naar de wortels van zijn waardplant om daar het voedsel uit te halen. Ze leven dus in symbiose met hun gastheer (waardplant). In de Vreugderijkerwaard hebben we de walstrobremraap die zijn voedsel haalt uit geel walstro, de blauwe bremraap die zijn voedsel haalt uit duizendblad en de zeer zeldzame distelbremraap die zijn voedsel haalt uit distels. Een andere bijzondere plant in de waard is de liggende ereprijs. Een zeldzame ereprijssoort die in

• Veldsalie • Kattendoorn

Maarten Houtsma

Vrijwilliger Natuurmonumenten

• Liggende ereprijs