TENTOONSTELLING ‘ONDER HOOGSPANNING’

26 MEI T/M 19 NOVEMBER 2023

‘Grootse veranderingen bij de spoorwegen’ en ‘Als de treinen sneller gaan snellen’ kopten de kranten in 1938. Op 15 mei van dat jaar kwamen maar liefst 90 nieuwe elektrische treinen tegelijkertijd op het spoor. Deze elektrificatie maakte de spoorwegen in Nederland in één klap tot de meest moderne van de wereld. Het Spoorwegmuseum blikt met de tentoonstelling ‘Onder Hoogspanning, elektrificatie in stroomversnelling’ terug op deze mega-operatie. Pronkstuk is het gerestaureerde elektrische treinstel Mat’36 252.

ELEKTRISCHE TREINEN

Al in 1908 reed de eerste elektrische trein in Nederland, op de Hofpleinlijn tussen Rotterdam en Scheveningen. Daar bleek dat elektrische treinen een stuk sneller en goedkoper waren dan de betrouwbare, maar langzame stoomtreinen. Elektrificatie werd begin 20ste eeuw dan ook als oplossing gezien voor het overbelaste spoorwegnet.

MEGAPROJECT

Maar daar moest heel wat voor gebeuren. Elektrische treinen kunnen namelijk alleen rijden op spoorlijnen met een stroomvoorziening zoals bovenleiding. Hiervoor ging vanaf de april 1936 het zogeheten ‘Middennet’ volledig op de schop. Boven 276 kilometer spoor vanuit Utrecht naar Den Haag, Rotterdam, Amsterdam, Arnhem en Eindhoven werd bovenleiding aangelegd. Tegelijkertijd moest de hele infrastructuur worden aangepast zoals seinen, wissels, overwegen en seinhuizen. En dat terwijl de treinen gewoon bleven rijden!

STARRE DIENSTREGELING

Ondanks het logistiek erg ingewikkelde project lukte het NS het werk in twee jaar tijd af te ronden. Op 15 mei 1938 was het zover. Er kwamen 53 elektrische tweewagenstellen en 37 driewagenstellen Mat’36 in de dienstregeling. Elektrische treinen konden sneller optrekken en remmen waardoor de dienstregeling verbeterd kon worden. De treinen gingen op vaste tijden rijden, bijvoorbeeld ieder uur of half uur. De ‘starre dienstregeling’ was een feit en de reistijden werden flink korter.

MAT’36

De treinen die in 1938 op het spoorkwamen waren van het type Mat’36. De trein was revolutionair. De gestroomlijnde vorm droeg niet alleen bij aan hogere snelheden, maar gaf NS ook een modern imago. Het interieur was modern vormgegeven met o.a. buisframe banken en had verschillende nieuwigheidjes zoals schijfremmen. De trein was volledig gelast en niet meer geklonken, daardoor was het gewicht lager en konden hogere snelheden van 125 km/u worden gehaald. Het Spoorwegmuseum kan na een jarenlange restauratie eindelijk het unieke treinstel Mat’36 252 tonen aan het publiek.

Tentoonstelling

In de tentoonstelling ‘Onder Hoogspanning’ komt niet alleen de historie aan bod, ook laat het museum zien wat er allemaal komt kijken om een elektrische trein te laten rijden. Wat is stroom eigenlijk en hoe werkt een bovenleiding? Met filmpjes, animaties en demonstraties wordt dit helder uitgelegd. Kijk bijvoorbeeld met een periscoop onder de trein of laat zelf de pantograaf tegen de bovenleiding komen. Zoals je van het Spoorwegmuseum gewend bent is de tentoonstelling leuk voor jong en oud.

Agenda 2023

SPOORWEG SPELEN

22 APRIL T/M 6 MEI 2023

Waar ligt jouw talent? Welk beroep past het beste bij jou? Bij de Spoorweg Spelen kun je ontdekken waar jij goed in bent. Ben je net zo sterk als de stoker, zo snel als de kruier en zo slim als de rangeerder? Ga de strijd aan en ontdek waar jij in uitblinkt!

DAGJE UIT MET THOMAS

18 T/M 21 MEI 2023

Wie kent hem niet? De blauwe kindervriend Thomas de Stoomlocomotief van het fictieve eiland Sodor. Dit jaar brengt hij weer een bezoek aan het Spoorwegmuseum in Utrecht voor een spetterend feestje. De echte Thomas komt onder stoom en in het museum is er van alles te doen rondom Thomas en zijn vrienden. Reserveer nu! Dagje uit met Thomas, 18 t/m 21 mei 2023

WWW.SPOORWEGMUSEUM.NL