Karnataka Jilla Darshana for eBook by Bedre Manjunath

¸ÀĪÀtð

PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

PÀ£ÁðlPÀzÀ 29 f¯ÉèUÀ¼À EwºÁ¸À, gÁdQÃAiÀÄ, ¸Á»vÀå, ¸ÀA¸ÀÌøw, ¥ÀgÀA¥ÀgÉ, EvÁå¢ «µÀAiÀÄUÀ¼À ¸ÀAQë¥ÀÛ ¥ÀjZÀAiÀÄzÀ eÉÆvÉUÉ DAiÀiÁ f¯ÉèUÀ¼À PÀÄjvÀ ªÉ¨ï¸ÉÊmïUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÆgÀPÀ ªÀiÁ»w. «zÁåyðUÀ¼ÀÄ, ²PÀëPÀgÀÄ, r.Er., ©.Er., JA.E.r., vÀg¨ À ÃÉ vÁyðUÀ¼ÄÀ , ¸ÀàzÁs ðvÀäPÀ ¥ÀjÃPÉëUÀ¼À C¨sÀåyðUÀ¼ÀÄ, gÀ¸À¥Àæ±Éß ¸ÀàzsÉðUÀ¼À°è ¥Á¯ÉÆμÀÄîªÀªÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ d£À¸ÁªÀiÁ£ÀåjUÉ CvÀåUÀvÀåªÁVgÀĪÀ «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß w½¸ÀĪÀ C¥ÀgÀÆ¥ÀzÀ PÉʦr. §¤ß. vÉUÉzÀÄPÉƽî.

N¢. D£ÀA¢¹.

¨É¯:É gÀÆ.....

¸ÀĪÀtð

PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±ð À £À PÀ£ÁðlPÀzÀ 29 f¯ÉèUÀ¼À QgÀÄ¥ÀjZÀAiÀÄ

¨ÉÃzÉæ ªÀÄAdÄ£ÁxÀ ¨ÉÃzÉæ ¥ÀæwµÁ×£À C£Ë¥ÀZÁjPÀ ²PÀët, ¸ÀA±ÉÆÃzs£ À É ªÀÄvÀÄÛ vÀg¨ À ÃÉ w ¸ÀA¸ÉÜ ¸ÀA¸ÀÌøw £ÀUg À ,À nÃZÀgïì PÁ®¤, avÀz æ ÄÀ UÀð

¨ÉÃzÉæ ¥À©P è ÃÉ µÀ£ïì avÀz æ ÄÀ UÀð

SUVARNA KARNATAKA JILLA DARSHANA- A handbook of all the 29 districts of Karnataka State compiled by Bedre Manjunath, Bedre Foundation for Non-Formal Education, Research and Training, Teachersâ&#x20AC;&#x2122; Colony, Chitradurga - 577 501, Ph.:94485-89089 <bedre_manjunath@yahoo.co.in>, Published by Bedre Publications, Chitradurga II Edition - 2009 Pages : 144 + 8 Rs. : c Bedre Manjunath Design & DTP : Bedre Foundation Chitradurga - 577 501

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ

f¯Áè zÀ±ð À £À ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ «¨sÁUÀ

1 1 1 1 1 1 1

¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀ f¯Áè zÀ±Àð£À ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ UÁæªÀiÁAvÀgÀ f¯Áè zÀ±Àð£À avÀz æ ÀÄUÀð f¯Áè zÀ±Àð£À zÁªÀtUÉgÉ f¯Áè zÀ±Àð£À ²ªÀªÉÆUÀÎ f¯Áè zÀ±Àð£À vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ f¯Áè zÀ±Àð£À PÉÆïÁgÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

12 16 21 26 32 37 42

£ÀÆvÀ£À f¯ÉèUÀ¼ÀÄ

1 1

gÁªÀÄ£ÀUÀgÀ f¯Áè zÀ±Àð£À aPÀ̧¼Áî¥ÀÄgÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

47 48

ªÉÄʸÀÆgÀÄ «¨sÁUÀ

1 1 1 1 1 1 1 1

ªÉÄʸÀÆgÀÄ f¯Áè zÀ±Àð£À ªÀÄAqÀå f¯Áè zÀ±Àð£À ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀ f¯Áè zÀ±Àð£À PÉÆqÀUÀÄ f¯Áè zÀ±Àð£À ºÁ¸À£À f¯Áè zÀ±Àð£À aPÀ̪ÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ f¯Áè zÀ±Àð£À GqÀĦ f¯Áè zÀ±Àð£À zÀQët PÀ£ÀßqÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

50 55 60 64 68 72 77 82 03

¨É¼ÀUÁ« «¨sÁUÀ

1 1 1 1 1 1 1

¨É¼ÀUÁ« f¯Áè zÀ±Àð£À ©eÁ¥ÀÄgÀ f¯Áè zÀ±Àð£À ¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉ f¯Áè zÀ±Àð£À zsÁgÀªÁqÀ f¯Áè zÀ±Àð£À UÀzÀUÀ f¯Áè zÀ±Àð£À ºÁªÉÃj f¯Áè zÀ±Àð£À GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

88 92 97 102 106 110 114

UÀÄ®âUÁ𠫨sÁUÀ

1 1 1 1 1

UÀÄ®âUÁð f¯Áè zÀ±Àð£À gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ f¯Áè zÀ±Àð£À PÉÆ¥Àà¼À f¯Áè zÀ±Àð£À ©ÃzÀgï f¯Áè zÀ±Àð£À §¼Áîj f¯Áè zÀ±Àð£À

120 125 130 135 139

DzsÁgÀ UÀA æ xÀU¼ À ÄÀ / eÁ®vÁtUÀ¼ÄÀ 1 J ºÁåAqï §ÄPï D¥sï PÀ£ÁðlPÀ - 2005 ¥ÀæPÁ±ÀPÀgÀÄ : PÀ£ÁðlPÀ UÉgÉhÄnAiÀÄgï E¯ÁSÉ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ 1 PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀAUÁw ¥ÀæPÁ±ÀPÀgÀÄ : PÀ£ÀßqÀ C©üªÀÈ¢Þ ¥Áæ¢üPÁgÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ 1 EArAiÀÄ - 2009 J gÉ¥sÉgÉ£ïì D£ÀÄåAiÀÄ¯ï ¥ÀæPÁ±ÀPÀgÀÄ : ªÁvÁð ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæ¸ÁgÀ SÁvÉAiÀÄ ¥ÀæPÀluÁ «¨sÁUÀ, zɺÀ° 1 ªÉÄʸÀÆgÀÄ «±Àé«zÁå®AiÀÄzÀ PÀ£ÀßqÀ «±ÀéPÉÆñÀ (14 ¸ÀA¥ÀÄlUÀ¼ÀÄ) ¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀ£ÀßqÀ «±ÀéPÉÆñÀ ¹.r.UÀ¼ÀÄ (2006) ¥ÀæPÁ±ÀPÀgÀÄ : ¥Àæ¸ÁgÁAUÀ, ªÉÄʸÀÆgÀÄ «±Àé«zÁå®AiÀÄ, ªÉÄʸÀÆgÀÄ 1 ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ ªÀµÁðZÀgÀuÉAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀªÁV ºÉÆgÀvÀgÀ¯ÁVgÀĪÀ gÁdåzÀ ««zsÀ ªÁgÀ¥ÀwæPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¢£À¥ÀwæPÉUÀ¼À «±ÉõÁAPÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ««zsÀ ¸ÀAWÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ¥ÀæPÀn¹gÀĪÀ ¸ÀägÀt ¸ÀAaPÉUÀ¼ÀÄ 1 ¥ÀæªÀÄÄR CAvÀeÁð® vÁtUÀ¼À°è ®¨sÀå«gÀĪÀ PÀ£ÁðlPÀ gÁdåzÀ PÀÄjvÀ «±ÉõÀ ¯ÉÃR£ÀUÀ¼ÀÄ, ªÀiÁ»wUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥sÉÆÃmÉÆÃUÀ¼ÀÄ EvÁå¢.

04

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

¸ÀĪÀtð ¸ÀA¨sª æÀ ÄÀ PÉÌ ¥ÀÆgÀPÀ PÉÊ¥Àr “²æÃUÀAzsÀzÀ £ÁqÀÄ, ¸À«£ÀÄr PÀ£ÀßqÀzÀ ©ÃqÀÄ....” JAzɯÁè SÁåwUÀ½¹gÀĪÀ PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀĪÀtð ¸ÀA¨sÀª æ ÀÄzÀ°è £À°zÁr DUÀ¯Éà MAzÀÄ ªÀµÀð PÀ¼ÉzÀĺÉÆìÄvÀÄ. ¸ÁévA À vÀöæ å¥Æ À ªÀð ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁévA À vÉÆöæ åÃvÀg Û z À À ªÀµð À UÀ¼° À è PÀ£ßÀ qÀzÀ £É® J®è gÀAUÀU¼ À ® À Æè ¥ÀU æ Àw ¸Á¢ü¹ ªÀiÁzÀj gÁdåªÁV ªÉÄgÉ¢zÉ. ¤gÀAvÀgÀ ¥ÀU æ ÀwUÁV ºÀ®ªÁgÀÄ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÆß ºÀ«ÄäPÉÆArzÉ. PÀȶ, GzÉÆåÃUÀ, ªÀiÁ»w, ²PÀët, vÀAvÀe æ ÁÕ£À, ªÀÄ£ÀgÀAd£É ªÉÆzÀ¯ÁzÀ gÀAUÀUÀ¼À°è PÀ£ÁðlPÀzÀ ¸ÁzsÀ£É dUÀwÛ£À UÀªÀÄ£À¸É¼É¢zÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ “¹°PÁ£ï ªÁå°” JAzÉà gÁdzsÁ¤ ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ SÁåvÀªÁVzÉ. ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ ªÀµÁðZÀgÀuÉAiÀÄ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è PÀ£ÁðlPÀzÀ ¸ÁzsÀ£É AiÀÄ£ÀÄß, PÀ£ÀßqÀzÀ £É®, d®, d£À, fêÀ£ÀzÀ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß d£À¸ÁªÀiÁ£ÀåjUÉ, D¸ÀPÀÛjUÉ ªÀÄvÀÄÛ CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀÄlÖzÀ ªÉâPÉUÀ½UÉ ¥ÀjZÀ¬Ä¸ÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ «zÀÄå£Áä£À DqÀ½vÀªÀ£ÀÄß eÁjUÉƽ¸ÀĪÀ ¤nÖ£À°è gÁdå ¸ÀPÁðgÀ ¸ÀPÁðj ªÀÄvÀÄÛ ««zsÀ ¸ÀéAiÀÄA¸ÉêÁ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À ¸ÀºÀAiÉÆÃUÀzÀ°è CAvÀeÁð®zÀ°è (EAlgï£Émï) PÀ£ÀßqÀ ªÀÄvÀÄÛ EAVèµï ¨sÁµÉAiÀÄ°è £ÀÆgÁgÀÄ vÁtUÀ¼À£ÀÄß (ªÉ¨ï¸ÉÊmï) DgÀA©ü¹ DqÀ½vÀzÀ°è ¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ªÉÄgÉzÀÄ, «±ÀézÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀÄÄAzÀĪÀgÉzÀ zÉñÀUÀ½UÀÆ PÀrªÉÄ E®èªÉA§ÄzÀ£ÀÄß ¸Á¢ü¹ vÉÆÃj¹zÉ.

F J¯Áè ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß £ÀªÀÄä AiÀÄĪÀd£ÀjUÉ ¥ÀjZÀ¬Ä¸ÀĪÀ zÀȶ֬ÄAzÀ 2007gÀ d£Àªj À AiÀÄ°è “¢PÀÆa ì ” ¸ÀàzÁs ð ªÀiÁ¸À¥w À Pæ É ªÁ¶ðPÀ GavÀ PÉÆqÀÄUÉAiÀiÁV ‘¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À’ PÀÈw ºÉÆgÀvÀgÀ¯ÁVvÀÄÛ. PÉ®ªÉà ¢£ÀUÀ¼À°è ¸ÀºÀ¸ÁægÀÄ ¥Àw æ UÀ¼ÀÄ ªÀÄÄVzÀÄ zÁR¯É ªÀiÁrvÀÄÛ PÀÆqÀ. D ¥ÀÄlÖ PÉʦrAiÀÄ£ÀÄß §¼À¹ ºÀ®ªÀÅ r.Er., ©.Er., PÁ¯ÉÃdÄUÀ¼À°è ªÀÄvÀÄÛ PÉ®ªÀÅ ¥ËæqsÀ±Á¯ÉUÀ¼À°è ¥ÁæeÉPïÖ ªÀPïð ªÀiÁr¹zÁÝV «zÁåyðUÀ¼ÀÄ ¥ÀvÀ§ æ gÉzÀÄ w½¹zÀÝgÀÄ. ¸ÀàzsÁðvÀäPÀ ¥ÀjÃPÉëUÉ ªÀiÁ»w ¥ÀĹÛPÉAiÀiÁVAiÀÄÆ EzÀÄ §¼ÀPÉAiÀiÁVvÀÄÛ.

DPÁ±ÀªÁt PÉÃAzÀz æ À PÉ®ªÀÅ gÀ¸À¥À± æ Éß PÁAiÀÄðPÀª æ ÀÄUÀ¼À°è ªÀÄvÀÄÛ GzÀAiÀÄ n.«. ªÁ»¤AiÀÄ°è ªÀÄÆr§gÀÄwÛgÀĪÀ ‘ªÀiÁ¸ÀÖgï fäAiÀĸï D¥sï PÀ£ÁðlPÀ’ f¯ÁèªÁgÀÄ gÀ¸À¥Àæ±Éß PÁAiÀÄðPÀæªÀÄzÀ°è ¤ÃqÀ¯ÁUÀÄwÛzÀÝ ¥ÀÆgÀPÀ ªÀiÁ»wUÀÆ F ¥ÀĸÀÛPÀ §¼ÀPÉAiÀiÁzÀzÀÄÝ £ÉÆÃrzÁUÀ EzÀgÀ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛvÉAiÀÄ ªÁå¦Û w½¬ÄvÀÄ. d£ÀjUÉ CvÀÄå¥ÀAiÀÄÄPÀÛªÁVgÀĪÀ F f¯ÉèUÀ¼À ¥ÀjZÀAiÀÄ ªÀiÁrPÉÆqÀĪÀ PÀÈwAiÀÄ£ÀÄß GqÀĦAiÀÄ°è £ÀqA É iÀÄÄwÛgÄÀ ªÀ ‘J¥Ààv£ ÛÀ Á®Ì£AÉ iÀÄ CT® ¨sÁgÀvÀ PÀ£ßÀ qÀ ¸Á»vÀå ¸ÀªÄÉ äüÀ£’À zÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðPÉÌ ¸ÀjAiÀiÁV ªÀÄgÀĪÀÄÄ¢æ¸À®Ä «ÄvÀæ dUÀ¢Ã±ï MvÁ۬Ĺ PÀgÁªÀ½ ¥ÀPæ Á±À£ÀPÉÌ CzÀgÀ dªÁ¨ÁÝj ªÀ»¹zÀÝjAzÀ F PÀÈw vÀªÀÄä PÉÊ°èj¸À®Ä ¸ÁzsÀåªÁVzÉ.

EzÉà ªÀµÀð DUÀ¸ïÖ£À°è £ÀÆvÀ£ÀªÁV gÀavÀªÁzÀ “gÁªÀÄ£ÀUÀgÀ” ªÀÄvÀÄÛ “aPÀÌ §¼Áî¥ÄÀ gÀ” f¯ÉU è ¼ À À §UÉÎAiÀÄÆ PÀÄ¥ è ª ÛÀ ÁV «ªÀgU À ¼ À £ À ÄÀ ß ¤ÃrzÉÝãÉ. ºÉa£ Ñ À ªÀiÁ»wUÁV DAiÀiÁ f¯ÉèUÀ¼À ªÉ¨ï¸ÉÊmïUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAzÀ²ð¸À®Ä vÁtUÀ¼À «¼Á¸À PÉÆnÖzÉÝãÉ. ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

05

PÀ£ÀßqÀ-PÀ£ÀßrUÀ-PÀ£ÁðlPÀ PÀÄjvÀÄ «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滸À®Ä ¸Á«gÁgÀÄ ¥ÀÄlUÀ¼ÀÆ ¸Á®ªÀÅ. EwºÁ¸ÀPÁgÀgÀÄ, EwºÁ¸À ¸ÀA±ÉÆÃzsÀPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀdÕgÀÄUÀ¼À ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀÆgÀPÀªÁV §¼À¹PÉÆAqÀÄ £ÀªÀÄä gÁdå PÀ¼ÉzÀ LªÀvÀÄÛ ªÀµÀðUÀ¼À°è ¸Á¢ü¹gÀĪÀ ¥ÀU æ w À AiÀÄ£ÀÄß “PÀjAiÀÄ£ÀÄß PÀ£ßÀ rAiÀÄ°è »rzÀAvÉ” ¥ÀÄlÖzÁV ¥ÀjZÀ¬Ä¸À®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¹zÉÝãÉ. ªÀÄÆ®zÀ°è MAzÀÄ f¯ÉèUÉ ¸ÉÃjzÀÝ vÁ®ÆèPÀÄ f¯ÉèUÀ¼À «¨sÀd£É ªÀÄvÀÄÛ ºÉƸÀ f¯ÉèUÀ¼À gÀZÀ£ÉAiÀÄ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ f¯ÉèUÉ ¸ÉÃjgÀĪÀ PÁgÀt PÉ®ªÉÇAzÀÄ ¸ÀܼÀUÀ¼À ªÀiÁ»w JgÀqÉgÀqÀÄ f¯ÉèUÀ¼À°èAiÀÄÆ ¹UÀÄvÀÛzÉ.

F ªÀiÁ»w ¸ÀAPÀ®£À PÁAiÀÄðzÀ°è ¸ÁzsÀåªÁzÀµÀÄÖ ªÀÄnÖUÉ ªÀÄÆ® zÁR¯É ªÀÄvÀÄÛ DPÀgU À ¼ À £ À ÄÀ ß AiÀÄxÁªÀvÁÛV G¯ÉÃè T¸À¯ÁVzÉ. PÉ®ªÀÅ CA±ÀU¼ À £ À ÄÀ ß CAvÀeÁð® ¢AzÀ®Æ ¥ÀqA É iÀįÁVzÉ. ¨sÆ À ¥ÀlUÀ¼£ À ÄÀ ß www.mapsofindia.com ºÁUÀÆ DAiÀiÁ f¯ÉèUÀ¼À eÁ®vÁtUÀ½AzÀ ¥ÀqÉAiÀįÁVzÉ. EªÀÅ AiÀiÁªÀªÀÇ ªÁtÂdåPÀ GzÉÝñÀ¢AzÀ E®è §¼ÀPÉAiÀiÁV®è ªÀÄvÀÄÛ ±ÉÊPÀëtÂPÀ CUÀvÀåPÁÌV ªÀiÁvÀæ §¼ÀPÉAiÀiÁVªÉ JAzÀÄ F ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀàµÀÖ¥Àr¸À§AiÀĸÀÄvÉÛãÉ.

PÀ£ÁðlPÀzÀ J¯Áè f¯ÉèUÀ¼À ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀæºÀuÉAiÀÄ F ¸ÁºÀ¸À PÁAiÀÄðzÀ°è £À£ÉÆßA¢UÉ PÉÊeÉÆÃr¹zÀ avÀæzÀÄUÀðzÀ ‘ºÀªÁå¸À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁºÀ¸À AiÀÄģɸÉÆÌà PÀè¨ï’£À UɼÉAiÀÄjUÉ, ªÀÄPÀ̼ÁzÀ ¨ÉÃzÉæ ¸ÀĪÀÄAvï, ¨ÉÃzÉæ ¸ÀªÀÄxÀð, ªÀÄqÀ¢ ¸ÀÄzsÁ £ÁAiÀÄPï, UÀÄgÀÄUÀ¼ÁzÀ ¥ÉÆæ. PÉ. J£ï. »jAiÀÄtÚAiÀÄå, ²æêÀÄw GªÀiÁ »jAiÀÄtÚAiÀÄå, ¢Ã¥ÀPï §ÄPï ºË¸ï£ÀÀ ²æà J£ï.«. PÀȵÀÚ£ï, ¸ÀA±ÉÆÃzsÀPÀgÁzÀ qÁ. JZï. J¸ï.

UÉÆÃ¥Á®gÁªï, ¥ÉÆæ. ®PÀëöäuï vÉ®UÁ«, £ÀªÀPÀ£ÁðlPÀ ¥ÀæPÁ±À£ÀzÀ ªÀåªÀ¸ÁÜ¥ÀPÀ ¤zÉÃð±ÀPÀgÁzÀ ²æà Dgï.J¸ï. gÁeÁgÁA, ªÀåªÀ¸ÁÜ¥ÀPÀgÁzÀ ²æà J.Dgï. GqÀÄ¥À, ²æà PÉ.J£ï. ¸Áé«Ä, ²æà PÉ.J¯ï. UÉÆÃ¥Á®PÀȵÀÚgÁªï, ¸ÁàPïð ªÀÄvÀÄÛ CPÁ¹AiÀÄ ¸ÁºÀ¸À ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À ²æà PÉ. J¸ï. ¥ÁxÀð¸ÁgÀy, qÁ. n. ªÉAPÀmÉñï, Cwæ §ÄPï ¸ÉAlgï£À ²æà C±ÉÆÃPÀªÀzsÀð£À, PÀ£ÀßqÀ ¥Àæ¨sÀ ¥ÀwæPÉAiÀÄ ²æêÀÄAdÄ£ÁxÀ ¸Áé«Ä, ²æà J¸ï. PÀĪÀiÁgï, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ «ÄgÀgï ¥ÀwæPÉAiÀÄ ²æà PÉ.J£ï. ¤gÀAd£À, qÉPÀÌ£ï ºÉgÀ¯ïØ ¥ÀwæPÉAiÀÄ ²æà f.n. ¸Àwñï, mÉÊA¸ï D¥sï EArAiÀÄ (PÀ£ÀßqÀ) ¥ÀwæPÉAiÀÄ ²æà Dgï. ±À²zsg À ,À ¯ÉÃRPÀ «ÄvÀg æ ÁzÀ ²æà CgÀ«AzÀ ZÉÆPÁÌr, ²æà ¦. ZÀAzÀ± æ ÃÉ RgÀAiÀÄå, ²æà PÉ. ªÉAPÀuÁÚZÁgï, bÁAiÀiÁUÁæºÀPÀ ²æà ¦. J¯ï. ªÁ¸ÀÄzÉêÀ ªÀÄÆwð, qÁ. £É°èPÀmÉÖ ¹zÉÝñï, ²æà Dgï. ªÀÄ°èPÁdÄð£ÀAiÀÄå, ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄ C¢üPÁj ²æà fvÉÃAzÀæ£Áxï, ¨Á®ªÀÄAUÀ¼À ¥ÀwæPÉAiÀÄ G¥À¸ÀA¥ÁzÀPÀ ²æà £ÀgÉÃAzÀæ ¥ÁgÉÃPÀmÉÖ, PɼÀ¢AiÀÄ ²PÀët vÀdÕ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAUÁæºÀPÀ ²æà ªÉÆúÀ£ï UÀt¥Àw ºÉUÀqÉ ªÀÄvÀÄÛ “¢PÀÆìa” ¸ÀàzsÁð ªÀiÁ¸À¥ÀwæPÉAiÀÄ ¥ÀæzsÁ£À ¸ÀA¥ÁzÀPÀ ²æà J.n. ¥Ánî, ¸ÀA¥ÁzÀPÀ ²æà ªÀiÁtÂPÀgÁªï ¥À¸ÁgÀ, F PÀÈwAiÀÄ£ÀÄß ¤ªÀÄä PÉÊAiÀÄ°èj¸ÀÄwÛgÀĪÀ §AlªÁ¼ÀzÀ PÀgÁªÀ½ ¥ÀPæ Á±À£ÀzÀªÀjUÉ eÉÆvÉUÉ F PÀÈwAiÀÄ ¸ÀAPÀ®£ÀzÀ°è ¥Àv æ ÀåPÀëªÁV, ¥ÀgÉÆÃPÀëªÁV ¸ÀºÀPÀj¹zÀ J®èjUÉ £À£Àß ºÀÈvÀÆàªÀðPÀ PÀÈvÀdÕvÉUÀ¼ÀÄ.

01-11-2007 avÀæzÀÄUÀð 06

- ¨ÉÃzÉæ ªÀÄAdÄ£ÁxÀ

<bedre.manjunath@indiatimes.com> ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

£ÀªÀÄä £ÁqÀÄ PÀ£ÁðlPÀ

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

07

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀQë£ÉÆÃl «¹ÛÃtð

: 1,91,791 ZÀ.Q.«ÄÃ.

d£À¸ÀASÉå

: 5,28,50,562 (2001)

(zÉñÀzÀ 8£Éà zÉÆqÀØ gÁdå) (zÉñÀzÀ 9£Éà zÉÆqÀØ gÁdå)

¥ÀÄgÀĵÀgÀÄ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ gÁdzsÁ¤ f¯ÉèUÀ¼ÀÄ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ ºÀ½îUÀ¼ÀÄ ºÉÆç½UÀ¼ÀÄ £ÀUÀgÀ / ¥ÀlÖtUÀ¼ÀÄ UÁæªÀÄ¥ÀAZÁAiÀÄvï £ÀUÀgÀ/¥ÀÄgÀ¸À¨sÉ d£À¸ÁAzÀævÉ ¸ÁPÀëgÀvÉ ¥ÀÄgÀĵÀgÀÄ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ C¢üPÀÈvÀ ¨sÁµÉ «zsÁ£À ¸À¨És «zsÁ£À ¥ÀjµÀvï ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉ gÁdå¸À¨sÉ °AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀ

: 2,68,98,918 : 2,59,51,644 : ¨ÉAUÀ¼Æ À gÀÄ : 29 : 175 : 29,406 : 745 : 270 : 5,692 : 218 : 276/ZÀ.Q.«Äà (20£Éà ¸ÁÜ£)À : 66.64 % (21£Éà ¸ÁÜ£À) : 76.10 % (20£Éà ¸ÁÜ£À) : 56.87 % (22£Éà ¸ÁÜ£À) : PÀ£ÀßqÀ : 224 ¸ÁÜ£ÀUÀ¼ÀÄ : 75 ¸ÁÜ£U À ¼ À ÄÀ : 28 : 12 ¸ÁÜ£ÀUÀ¼ÀÄ : 964ºÉtÄÚ / 1000 UÀAqÀÄ

PÀ£ÁðlPÀ gÁdå PÀÄjvÀÄ ªÀiÁ»w ¤ÃqÀĪÀ eÁ®vÁtUÀ¼ÄÀ (ªÉ¨ï¸ÉÊmïUÀ¼ÄÀ ) www.kar.nic.in www.karnataka.com www.goidirectory.nic.in www.bangaloreit.in www.bangaloreone.gov.in www.bdabangalore.org www.sarkaritel.com www.i4donline.net 08

www.karnataka.gov.in www.karnatakainformation.org. www.bangaloreit.com www.municipaladmn.kar.nic.in www.pocbangalore.kar.nic.in www.cyberjournalist.org.in www.egranthalaya.kar.nic.in www.rural.nic.in ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À ¥ÀæwªÀµÀð £ÀªÉA§gï wAUÀ¼À°è £ÀªÀÄä gÁdåzÀ°è PÀ£ÀßqÀ gÁeÉÆåÃvÀìªÀ DZÀj¸ÀĪÀ «µÀAiÀÄ ¤ªÀÄUÉ UÉÆvÉÛà EzÉ. ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdå GzÀAiÀĪÁV 50 ªÀµÀð DVgÀĪÀ F ¸ÀAzÀ¨sÀðªÀ£ÀÄß £ÀªÀÄä gÁdå ¸ÀPÁðgÀ, ¥ÀwPæ ÁgÀAUÀ, ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ PÉëÃvÀæ ªÀÄÄAvÁzÀ J®è PÉëÃvÀU æ À¼À°è ¸ÀĪÀtð-PÀ£ÁðlPÀ ªÀµÀð DZÀj¸À¯ÁUÀÄwÛzÉ.

C©üªÀiÁ¤ NzÀÄUÀjUÉ, ¸ÀàzsÁðvÀäPÀ ¥ÀjÃPÉëUÀ¼À C¨sÀåyðUÀ½UÉ, ²PÀëPÀjUÉ, «zÁåyðUÀ½UÉ, £ÀªÀÄä gÁdåzÀ J¯Áè 27 f¯ÉèUÀ¼À ¸ÀªÀÄUÀæ ¥ÀjZÀAiÀÄ ªÀiÁrPÉÆqÀĪÀ GzÉÝñÀ¢AzÀ F ºÉÆvÀÛUÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀ®Ä £ÀªÀÄUÉ ¸ÀAvÉÆõÀªÁUÀÄwÛzÉ. ¤ªÀÄUÉ ¸ÀzÁ G¥ÀAiÉÆÃUÀPÉÌ §gÀĪÀ F ¥ÀgÁªÀıÀð£À UÀA æ xÀªÀ£ÀÄß ¥Àv æ ÉåÃPÀªÁV vÉUÉ¢lÄÖ PÉÆAqÀÄ CUÀvÀå«zÁÝUÀ §¼À¹PÉƼÀÀÄzÀÄ.

GvÀÛgÀ DPÁëA±À 11030' ¤AzÀ 18045' ªÀgÉUÀÆ ¥ÀƪÀðgÉÃSÁA±À 74012' 0 ¤AzÀ 78 30' ªÀgÉUÀÆ ºÀ©âgÀĪÀ F £ÁrUÉ PÀuÁðlPÀ, PÀ£ÀßqÀ £ÁqÀÄ, PÀ£ÁßqÀÄ JA§ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼ÀÆ EªÉ. ¥À±ÀѪÀÄ PÀgÁªÀ½, ¥ÀƪÀð ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ, ¥À¸ æ ÀܨsÀÆ«Ä ¥Àz æ ÉñÀ-EªÀÅ PÀuÁðlPÀzÀ ªÉÄïÉäöÊAiÀÄ ¸ÀÆÜ® «¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ. ¥ÁæPÀÈwPÀªÁV PÀuÁðlPÀªÀ£ÀÄß 1 GvÀÛgÀ PÀgÁªÀ½, 2 zÀQët PÀgÁªÀ½, 3 ¸ÀºÁå¢æ ¥ÀªÀðvÀ±ÉÃæ tÂ, 4 ¥ÀƪÀðWÀlÖ, 5 GvÀÛgÀzÀ ¥Àæ¸ÀܨsÀÆ«Ä, 6 zÀQëtzÀ ¢uÉÚ £É® ªÀÄvÀÄÛ 7 ªÀįɣÁqÀÄ JAzÀÄ «AUÀr¸À¯ÁVzÉ. PÀ£ÁðlPÀzÀ 29 f¯ÉèUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ, ¨É¼ÀUÁ«, UÀÄ®âUÁð ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄʸÀÆgÀÄ JA§ £Á®ÄÌ DqÀ½vÁvÀäPÀ «¨sÁUÀUÀ½ªÉ. ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ UÁæªÀiÁAvÀgÀ, avÀz æ ÀÄUÀð, zÁªÀtUÉgÉ, PÉÆïÁgÀ, ²ªÀªÉÆUÀÎ, vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DUÀ¸ïÖ 23, 2007 gÀAzÀÄ gÀZÀ£ÉUÉÆAqÀ gÁªÀÄ£ÀUÀgÀ ºÁUÀÆ aPÀ̧¼Áî¥ÀÄgÀ f¯ÉèUÀ¼ÀÄ ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ «¨sÁUÀPÉÌ ¸ÉÃjzÀÝgÉ ¨É¼ÀUÁ«, ©eÁ¥ÀÄgÀ, ¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉ, zsÁgÀªÁqÀ, UÀzÀUÀ, ºÁªÉÃj ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ f¯ÉèUÀ¼ÀÄ ¨É¼ÀUÁ« «¨sÁUÀPÉÌ ¸ÉÃjªÉ. §¼Áîj, ©ÃzÀgï, UÀÄ®âUÁð, gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉÆ¥Àà¼À f¯ÉèUÀ¼ÀÄ UÀÄ®âUÁ𠫨sÁUÀzÀ°èzÀÝgÉ aPÀ̪ÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ, zÀQëtPÀ£ÀßqÀ, GqÀĦ, ºÁ¸À£À, PÉÆqÀUÀÄ, ªÀÄAqÀå, ªÉÄʸÀÆgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀ f¯ÉèUÀ¼ÀÄ ªÉÄʸÀÆgÀÄ «¨sÁUÀPÉÌÀ ¸ÉÃjªÉ.

1956gÀ°è gÁdå ¥ÀÄ£À«ðAUÀqÀ£Á PÁAiÉÄÝAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ ¨sÁµÁªÁgÀÄ ¥ÁæAvÀåUÀ¼ÀÄ gÀZÀ£ÉAiÀiÁV £ÀªÉA§gï 1 gÀAzÀÄ ºÉƸÀ ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdå G¢¹vÀÄ.

EzÀPÉÌ 1973gÀ £ÀªÉA§gï 1 gÀAzÀÄ “PÀ£ÁðlPÀ” JAzÀÄ £ÁªÀÄPÀgÀt ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ.

F gÁdåzÀ CqÀ½vÀªÀ£ÀÄß £ÉÆÃrPÉƼÀî®Ä 224 d£À¥Àæw¤¢üUÀ½gÀĪÀ «zsÁ£À ¸À¨sÉ ªÀÄvÀÄÛ 75 d£À ¸ÀzÀ¸ÀåjgÀĪÀ «zsÁ£À ¥ÀjµÀvÀÄÛ gÀavÀªÁVzÉ. «zsÁ£À ¸ËzsÀzÀ°è F ¥Àw æ ¤¢üUÀ¼ÀÄ ¸À¨sÉ ¸ÉÃgÀÄvÁÛgÉ. ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

09

PÀ£ÀßqÀ ¨sÁµÉUÉ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 2500 ªÀµÀðUÀ½UÀÆ ¥ÀÄgÁvÀ£À EwºÁ¸À«zÉ. ¥ÀƪÀðzÀ ºÀ¼ÀUÀ£ÀßqÀ, ºÀ¼ÀUÀ£ÀßqÀ, £ÀqÀÄUÀ£ÀßqÀ JA§ ªÀÄÆgÀÄ ºÀAvÀUÀ¼À£ÀÄß zÁn ºÉƸÀUÀ£ÀßqÀªÁV FUÀ §¼ÀPÉAiÀiÁUÀÄwÛzÉ. ¨sÁµÉAiÀĵÉÖà PÀ£ÀßqÀ ¸Á»vÀåªÀÇ ¸ÀªÀÄÈzÀÞªÁV ¨É¼É¢zÀÄÝ ²¯Á±Á¸À£ÀUÀ¼À gÀZÀ£É¬ÄAzÀ »rzÀÄ ¥ÀzÀå, UÀzÀå, ZÀA¥ÀÆ, wæ¥À¢, gÀUÀ¼É, ªÀĺÁPÁªÀå, ªÀZÀ£À, ¨sÀQÛ gÀZÀ£ÉUÀ¼ÀÄ, ¨sÁªÀVÃvÉ, £ÁlPÀ, ¥À§ æ AzsÀ, PÀxÉ, PÁzÀA§j,«ªÀıÉð, ºÁ¸Àå, ºÀgÀmÉ, ¨sÁµÁAvÀgÀ ¥ÀPæ ÁgÀUÀ¼À°è ¨É¼ÉzÀÄ «±Àé ¸Á»vÀåPÉÌ CUÁzsÀ PÉÆqÀÄUÉ ¤ÃrzÉ.

EzÀĪÀgÉUÉ 7 eÁÕ£À¦ÃoÀ ¥À± æ À¹ÛUÀ¼À£ÀÄß vÀ£ÀßzÁV¹PÉÆAqÀ ºÉUÀνPÉUÉ ¥ÁvÀª æ ÁVzÉ. gÁµÀÖçPÀ« PÀĪÉA¥ÀÄ (²æÃgÁªÀiÁAiÀÄt zÀ±Àð£ÀA-1967), zÀ.gÁ. ¨ÉÃAzÉæ (£ÁPÀÄvÀAw-1973), qÁ. PÉ. ²ªÀgÁªÀÄ PÁgÀAvÀ (ªÀÄÆPÀfÌAiÀÄ PÀ£¸ À ÄÀ UÀ¼ÄÀ -1977), ªÀiÁ¹Û ªÉAPÀmÉñÀ CAiÀÄåAUÁgï (aPÀ«ÃgÀ gÁeÉÃAzÀæ-1983), «. PÀÈ. UÉÆÃPÁPï (¸ÀªÀÄUÀæ ¸Á»vÀå-1990), AiÀÄÄ. Dgï. C£ÀAvÀªÀÄÆwð (¸ÀªÀÄUÀæ ¸Á»vÀå-1994) ªÀÄvÀÄÛ Vjñï PÁ£Áðqï (¸ÀªÀÄUÀæ ¸Á»vÀå-1997) CªÀgÀÄUÀ¼Éà eÁÕ£À¦ÃoÀ ¥Àæ±À¹ÛUÉ ¥ÁvÀg æ ÁzÀ PÀ£ÀßqÀzÀ ºÉªÉÄäAiÀÄ ¸Á»wUÀ¼ÀÄ.

CA², §ArÃ¥ÀÄgÀ, §£ÉßÃgÀÄWÀlÖ, PÀÄzÀÄgÉêÀÄÄR, £ÁUÀgÀºÉÆ¼É gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀUÀ¼ÀÆ, D¢ZÀÄAZÀ£ÀVj £À«®ÄzsÁªÀÄ, CgÀ©wlÄÖ, ¨sÀzÁæ, ©½Vj gÀAUÀ£À ¨ÉlÖ, §æºÀäVj, ªÀÄÆPÁA©PÁ, £ÀÄUÀÄ, ±ÀgÁªÀw PÀtªÉ, gÁ£ÉèɣÀÆßgÀÄ, PÁªÉÃj ªÀ£åÀ zÁs ªÀÄU¼ÀÆ, ¸ÉÆêÉÄñÀég,À ±ÉnÖº½ À ,î ªÉÄîÄPÉÆÃmÉ, zÁAqÉð C¨sA À iÀiÁgÀtåU¼ À Æ À , WÀl¥À¨ æ sÁ, UÀÄqÀ« ªÀÄvÀÄÛ gÀAUÀ£ÀwlÄÖ ¥ÀQëzsÁªÀÄUÀ¼ÀÆ £ÀªÀÄä gÁdåzÀ ºÉªÉÄäAiÀÄ ªÀ£Àå ¸ÀA¥ÀwÛ£À ¸ÀÄAzÀgÀ vÁtUÀ¼ÁVªÉ.

PÀȵÀÚ, WÀl¥À¨ æ sÁ, ªÀÄ®¥À¨ æ sÁ, ©üêÀiÁ, vÀÄAUÀ¨sÀzÁæ, ªÉÃzÁªÀw, PÁªÉÃj, ºÉêÀiÁªÀw, PÀ©¤, ªÀÄAeÁæ, PÁ½Ã, ±ÀgÁªÀw, CWÀ£Á²¤, ¨ÉÃrÛ, £ÉÃvÁæªÀw, GvÀÛgÀ ¦£ÁQ¤, zÀQët ¦£ÁQ¤, ¥Á¯Ágï, ¥É£Áßgï, ²AµÁ, PÁgÀAeÁ, CPÁðªÀw ªÉÆzÀ¯ÁzÀ £À¢UÀ¼ÀÄ ºÀjAiÀÄĪÀ F £Ár£À°è ¨sÁgÀvÀzÀ¯Éèà JvÀÛgÀªÁzÀ eÉÆÃUÀ d®¥ÁvÀ ºÁUÉAiÉÄà d®zÀÄUÀð, D¨Éâ, ZÀÄAZÀ£ÀPÀmÉÖ, EgÀÄ¥ÀÄà, ²ªÀ£À¸ÀªÀÄÄzÀæ, GAZÀ½î, UÉÆÃPÁPÀ, ªÀiÁUÉÆÃqÀÄ, ¯Á®UÀĽ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ d®¥ÁvÀUÀ½ªÉ. £ÀÆgÁgÀÄ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ, ¸ÀºÀ¸ÁægÀÄ ºÉPÉÖÃgÀÄUÀ¼À ªÉÊ«zsÀåªÀÄAiÀÄ ¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀÄĪÀ ¸ÀªÀÄÈzÀÞ ªÀÄtÄÚ EgÀĪÀ PÀgÀÄ£ÁqÀÄ, PÀA£ÁqÀÄ, ºÉÆ£Áßr£À°è EgÀĪÀ £ÁªÀÅ £ÀªÀÄä £ÁqÀÄ, £ÀÄr, ¸ÀA¸ÀÌøw, d£À¥ÀzÀ, d£ÀfêÀ£À, EwºÁ¸À ªÀÄvÀÄÛ ªÀvÀðªÀiÁ£ÀUÀ¼À ¥ÀjZÀAiÀÄ ªÀiÁrPÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ EA¢£À CUÀvÀåªÁVzÉ. §¤ß! PÁªÉ à j¬ÄAzÀ UÉ Æ ÃzÁªÀ j AiÀ Ä ªÀ g É U É ºÀ g À r zÀ Ý PÀ A £Ár£À , PÀÄjvÉÆÃzÀzÉAiÀÄA PÁªÀå ¥ÀæAiÉÆÃUÀ ¥ÀjtvÀªÀÄwUÀ¼ÁzÀ £ÀªÀÄä d£ÀgÀ ¥ÀjZÀAiÀÄ ªÀiÁrPÉƼÉÆîÃt. ¸ÀĪÀtð ªÀĺÉÆÃvÀìªÀ DZÀj¸ÀÄwÛgÀĪÀ £ÀªÀÄä £Ár£À ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ ¥ÀjZÀAiÀĪÀ£ÀÄß EvÀgÀjUÀÆ ªÀiÁr¸ÉÆÃt. eÉÊ PÀ£ÀßqÀ gÁdgÁeÉñÀéj! ¹jUÀ£ÀßqÀA UɯÉÎ!

10

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

¨ÉAUÀ¼Æ À gÀÄ «¨sÁUÀ ¨ÉAUÀ¼Æ À gÀÄ £ÀUg À À f¯Áè zÀ±ð À £À ¨ÉAUÀ¼Æ À gÀÄ UÁæªiÀ ÁAvÀgÀ f¯Áè zÀ±ð À £À avÀz æ ÄÀ UÀð f¯Áè zÀ±ð À £À zÁªÀtUÉgÉ f¯Áè zÀ±ð À £À ²ªÀªÆ É UÀÎ f¯Áè zÀ±ð À £À vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ f¯Áè zÀ±ð À £À PÉÆïÁgÀ f¯Áè zÀ±ð À £À gÁªÀÄ£ÀUg À À f¯Áè zÀ±ð À £À aPÀ̧¼Áî¥ÄÀ gÀ f¯Áè zÀ±ð À £À

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

11

¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

12

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀ f¯ÉèAiÀÄ CAQ CA±ÀUÀ¼ÀÄ «¹ÛÃtð d£À¸ÀASÉå f¯Áè PÉÃAzÀæ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ

: : : :

ºÉÆç½UÀ¼ÄÀ ºÀ½îU¼ À ÄÀ (d£Àª¸ À w À EgÀĪÀ) (d£ÀªÀ¸Àw E®èzÀ) UÁæªÀÄ¥ÀAZÁAiÀÄwUÀ¼ÀÄ £ÀUg À À / ¥ÀlÖtUÀ¼ÄÀ ¸ÁPÀëgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt d£À¸ÁAzÀævÉ °AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀ £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥ÀvÄÀ Û

: : : : : : : : :

2,190 ZÀ.QÃ.«ÄÃ. (gÁdåzÀ Cw aPÀÌ f¯Éè) 65,37,124 (2001) ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀ (gÁdåzÀ Cw zÉÆqÀØ £ÀUÀgÀ) 3 (D£ÉÃPÀ¯ï, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ GvÀÛgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ zÀQët) 17 622 31 112 4 83 % 2,979 /ZÀ.Q.«ÄÃ.

906 ºÉtÄÚ/1000 UÀAqÀÄ 3,303 ºÉPÉÖÃgÀÄ CgÀtå

GzÀåªÀÄ : PÀA¥ÀÆålgï ¸Á¥sïÖªÃÉ gï ªÀÄvÀÄÛ ºÁqïðªÉÃgï, «ªÀiÁ£À, UÀrAiÀiÁgÀ, mÉ°¥sÉÆãï, ¸ÀÆÌlgï, PÁgÀÄ, ªÉÆÃmÁgÀÄ EvÁå¢ §ÈºÀvï ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzsÀåªÀÄ ¥Àª æ ÀiÁtzÀ AiÀÄAvÉÆÃæ ¥ÀPÀgÀtUÀ¼ÀÄ, §mÉÖ, ¹zÀÞ GqÀÄ¥ÀÄ vÀAiÀiÁjPÉ, gÉÃrAiÉÆÃ, zÀÆgÀzÀ±Àð£À, ªÀÄÄzÀt æ , ¥ÀwPæ ÉÆÃzÀåªÀÄ, «zÀÄå£Áä£À ªÀiÁzsÀåªÀÄ ªÀÄwÛvÀgÉà dUÀvÀàç¹zÀÞ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ, gÀ¸ÁAiÀĤPÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ, ¸ÉÆÃ¥ÀÄ, ¥ËqÀgï, ±ÁåA¥ÀÄ, OµÀ¢üUÀ¼ÀÄ, UÀȺÀPÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ, ªÀÄÄRå¨É¼É : gÁV, ªÀÄĸÀÄQ£À eÉÆüÀ, PÀqÀ¯ÉÃPÁ¬Ä, zÁæQë, §vÀÛ, eÉÆüÀ, PÀqÀ¯É, vÉÆUÀj, PÀ§Äâ, ºÀwÛ, D®ÆUÀqÉØ, vÉAUÀÄ, ªÀiÁªÀÅ, ¸À¥ÉÆÃl, ¥ÀgÀAVºÀtÄÚ, QvÀÛ¼É, ¨Á¼É ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ºÀtÄÚ - vÀgÀPÁjUÀ¼ÀÄ EvÁå¢. ºÀªÁUÀÄt : ªÀiÁZïð¤AzÀ ªÉÄà vÀ£ÀPÀ ¨ÉùUÉ, £ÀªÉA§gï ¤AzÀ d£ÀªÀj vÀ£ÀPÀ ZÀ½UÁ®. G½zÀ PÁ®zÀ°è »vÀPÀgÀ ºÀªÉ. ªÁ¶ðPÀ ªÀÄ¼É 866.80 «Ä.«ÄÃ. eÁvÉæ /GvÀìªÀ : ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀzÀ £ÀUÀvÀð ¥ÉÃmÉAiÀÄ zsÀªÀÄðgÁAiÀÄ£À PÀgÀUÀ, §¸ÀªÀ£ÀUÀÄr PÀ¼ÉîÃPÁ¬Ä ¥Àj±É, ºÀ£ÀĪÀÄAvÀ£ÀUÀgÀzÀ PÀĪÀiÁgÀ ¸Áé«Ä eÁvÉæ EvÁå¢.

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

13

¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ «±ÀézÀ ¸Á¥sïÖªÉÃgï vÀAvÀæeÁÕ£ÀzÀ vÀªÀgÀÆgÀÄ JA§ÄzÀÄ ¤ªÀÄUɯÁè UÉÆvÉÃÛ EzÉ. E¢ÃUÀ UÉÃæ lgï ¨ÉAUÀ¼Æ À gÀÄ DV ¨É¼A É iÀÄ®Ä ¸À£ßÀ zÀÞªÁVgÀĪÀ, PÀ£ÁðlPÀ £ÀÆåAiÀiÁPÀð JAzÉà SÁåvÀªÁVgÀĪÀ, F ªÀĺÁ£ÀUÀgÀ «±ÀéªÀ£Éßà vÀ£Àß°è CqÀV¹PÉÆArgÀĪÀ ¥ÀÄlÖ «±ÀéªÉà CVzÉ. §ºÀıÀB ¨ÉAUÀ¼ÀÆj£ÀAvÀºÀ ªÀiÁzÀj ¸À»µÀÄÚvÁ £ÀUÀgÀ «±ÀézÀ°è E£ÉÆßA¢zÉAiÉÄÃ! JAzÀÄ ¨ÉgÀUÁUÀĪÀµÀÄÖ SÁåw UÀ½¹zÉ EzÀÄ. EzÀPÉÌ ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ JAzÀÄ ºÉÃUÉ ºÉ¸ÀgÀÄ §AvÀÄ UÉÆvÉÛ? ºÉÆAiÀÄì¼À ZÀPÀª æ Àwð EªÀÄär «ÃgÀ§¯Áè¼À (12£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£À) ¨ÉÃmÉUÉ ºÉÆÃVzÁÝUÀ MAzÀÄ MAn UÀÄr¸À®£ÀÄß vÀ®¦zÀ, C°è ªÁ¸ÀªÁVzÀÝ M§â¼ÀÄ ªÀÄÄzÀÄQ PÉ®ªÀÅ ¨ÉAzÀ PÁ¼ÀÄUÀ¼À£ÀÆß ¤ÃgÀ£ÀÄß ZÀPÀª æ ÀwðUÉ PÉÆlÄÖ CªÀ£À §¼À°PÉ ¥ÀgÀºÀj¹zÀ¼ÀÄ; F DwxÀå¢AzÀ ¦æÃvÀ£ÁzÀ ZÀPÀª æ Àwð CªÀ¼À UËgÀªÁxÀðªÁV D ¸ÀܼÀzÀ°è HgÉÆAzÀ£ÀÄß ¸Áܦ¹ CzÀPÉÌ ¨ÉAzÀPÁ¼ÀÆgÉAzÀÄ ºÉ¸ÀjlÖ£ÀAvÉ. CzÉà ¨ÉAUÁ¼ÀÆgÀÄ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ DVzÉ JA§ÄzÀÄ ¸ÀܽÃAiÀÄ LwºÀå.

1537gÀ°è «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædåzÀ C¢üãÀzÀ°è AiÀÄ®ºÀAPÀ£Ár£À ¥Á¼ÉAiÀÄUÁgÀ£ÁVzÀÝ ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ PÉA¥ÉÃUËqÀ ¨ÉÃmÉUÉ ºÉÆÃVzÁÝUÀ MAzÀÄ ªÉÆ® ¨ÉÃmÉ£Á¬ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É wgÀÄV ©zÀÄÝzÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ, D ¸ÀܼÀ UÀAqÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÉÄAzÀÄ ¨sÁ«¹, ZÀPÀæªÀwðAiÀÄ C£ÀĪÀÄw ¥ÀqÉzÀÄ D ¸ÀܼÀzÀ°è MAzÀÄ UÁæªÀĪÀ£ÀÄß ¸Áܦ¹ CzÉ ¸ÀÄvÀÛ ªÀÄtÂÚ£À PÉÆÃmÉAiÀÄ£ÀÄß PÀnÖ¹zÀ£ÉAzÀÄ E£ÉÆßAzÀÄ LwºÀå. ªÀÄÄAzÉ PÉA¥ÉÃUËqÀ vÀ£Àß gÁdzsÁ¤AiÀÄ£ÀÄß AiÀÄ®ºÀAPÀ¢AzÀ E°èUÉ ªÀUÁð¬Ä¹zÀ. PÉA¥ÉÃUËqÀ£À PÉÆÃmÉ «±Á®ªÁVvÀÄÛ. CzÀgÀ JAlÄ ªÀĺÁzÁégÀ UÀ¼À°è GvÀÛgÀzÀ AiÀÄ®ºÀAPÀ zÁégÀ, ¥ÀƪÀðzÀ C®¸ÀÆgÀÄ ¨ÁV®Ä, zÀQëtzÀ D£ÉPÀ®Äè ¨ÁV®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄzÀ PÉAUÉÃj ¨ÁV®ÄUÀ¼À ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß FUÀ®Æ UÀÄgÀÄw¸À§ºÀÄzÀÄ. DzÀgÉ PÀ¼ÉzÀ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è F £ÀUÀgÀ C¥Àj«ÄvÀªÁV ¨É¼ÉzÀ PÁgÀt PÉÆÃmÉAiÀÄ C½zÀĽzÀ ¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÆtðªÁV £Á±ÀªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ.

PÉA¥ÉÃUËqÀ F £ÀUÀgÀ ¨É¼ÉAiÀÄ §ºÀÄzÁzÀ ¥Àj«ÄwAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸À®Ä £Á®ÄÌ ¢PÀÄÌUÀ¼À®Æè UÉÆÃ¥ÀÄgÀUÀ¼À£ÀÄß PÀnÖ¹zÀ. CªÀÅ GvÀÛgÀzÀ°è ªÉÊAiÀiÁ½ PÁªÀ¯ï ¢§âzÀ ªÉÄïÉ, ¥ÀƪÀðzÀ°è C®¸ÀÆgÀÄ §½, zÀQt ë zÀ°è ¯Á¯ï¨ÁUï §½, ¥À²ª Ñ ÄÀ zÀ°è UÀ«¥ÀÄgÀzÀ (PÉA¥ÉÃUËqÀ £ÀUÀgÀ) §½ EªÉ. DzÀgÉ FUÀ ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ F J¯ÉèUÀ¼À£ÀÄß «ÄÃj ¨É¼ÉzÀÄ §ÈºÀvï £ÀUÀgÀªÁVzÉ. gÁdåzÀ DqÀ½vÀ PÉÃAzÀæ EzÀÄ. «zsÁ£À ¸À¨sÉ ªÀÄvÀÄÛ «zsÁ£À ¥ÀjµÀvï PÀ¯Á¥ÀUÀ¼ÀÄ £ÀqÉAiÀÄĪÀ «zsÁ£À¸ËzsÀ, CzÀgÀ JzÀÄjUÉà EgÀĪÀ ºÉÊPÉÆÃmïð PÀlÖqÀ, CzÀgÀ »A§¢AiÀÄ PÀ§â£ï ¥ÁPïð, ¥ÀPÀÌzÀ gÁdå PÉÃAzÀæ UÀæAxÁ®AiÀÄ, E£ÉÆßAzÀÄ ¥ÀPÀÌzÀ°ègÀĪÀ «±ÉéñÀégÀAiÀÄå §ºÀĪÀĺÀr PÀlÖqÀ, ºÀwÛgÀzÀ¯Éèà DPÁ±ÀªÁt PÉÃAzÀ,æ gÁd¨sÀªÀ£À, E£ÉÆßAzÀÄ ¥Á±ÀéðzÀ°è DqÀ½vÀ PÀbÉÃj ¸ÀAQÃtð, vÁAwæPÀ PÁ¯ÉÃdÄ, j¸Àªïð ¨ÁåAPï D¥sï EArAiÀiÁ, C¯Éèà »A§¢ ªÀĺÁ£ÀUÀgÀ¥Á°PÉ, PÀApÃgÀªÀ QæÃqÁAUÀt, mË£ïºÁ¯ï, C°èAzÀ ªÀÄÄAzÉ ºÉÆÃzÀAvÉ ¥Àæ¹zÀÞ ¯Á¯ï¨ÁUï. »ÃUÉ ¥ÀnÖ ªÀiÁqÀÄvÁÛ ºÉÆÃzÀAvÉ CzÀÄ ªÀÄÄVAiÀÄĪÀÅzÉà E®è.

14

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

«±À é z À UÀ ª À Ä £À ¸É ¼ É A iÀ Ä ÄªÀ ¸Á«gÁgÀ Ä GzÀ å ªÀ Ä UÀ ¼ À Ä £É ¯ É U É Æ ¼À î ® Ä ºÁvÉÆgÉAiÀÄÄwÛgÀĪÀ §ÈºÀ£ÀßUÀgÀ ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ GzÉÆåÃUÀ CgÀ¸ÀĪÀªÀgÀ CAwªÀÄ WÀlÖªÀÇ CVzÉ. «±Àé ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ¥Àª æ ÉñÀzÁégÀªÀÇ DVzÉ! ¨É A UÀ ¼ À Æ j£À ° è £À U À v À ð ¥É à mÉ A iÀ Ä °è £ À zs À ª À Ä ðgÁAiÀ Ä £À UÀ Ä r ¥À æ ¹ zÀ Þ zÉêÁ®AiÀÄ. EzÀÄ 19£ÉAiÀÄ ±Àvª À iÀ Á£ÀzÀ D¢¨sÁUÀz° À è ¤«Äð¸À¯ÁzÀ zÁæ«qÀ±ÊÉ °AiÀÄ ¸ÁªÀ i Á£À å PÀ l Ö q À . AiÀ Ä ÆgÉ Æ ¦AiÀ Ä £À ß gÀ ¤ªÀ i ÁðtUÀ ¼ À ° è ºÀ ¼ É A iÀ Ä zÉ A zÀ g É ¥ÉÆÃZÀÄðUÀ°è£À ¥Á¢æ l£Àðgï 1830gÀ°è ¥Àw æ µÁצ¹zÀ PÉÆÃmÉAiÀÄ°ègÀĪÀ ¥ÀÄlÖ ZÀZÀÄð, vÀgÀUÀÄ¥ÉÃmÉAiÀÄ°ègÀĪÀ ¸ÉÃAmï eÉÆøɥsï ZÀZÀÄð «±Á®ªÁzÀ ²®Ä¨ÉAiÀÄ DPÁgÀzÀ vÀ¼À¥ÁAiÀÄ«gÀĪÀ PÀlÖqÀ. EªÉ®èªÀÇ UÁyPï ±ÉÊ°AiÀÄ PÀlÖqÀUÀ¼ÀÄ.

UÁyPï ±ÉÊ°AiÀÄ EvÀgÀ ¥Àª æ ÀÄÄR PÀlÖqÀUÀ¼ÉAzÀgÉ CoÁgÁ PÀZÉÃj, ªÀ¸ÀÄÛ¸ÀAUÀº æ Á®AiÀÄ, qÁå° ªÉĪÉÆÃjAiÀÄ¯ï ºÁ¯ï ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉAlæ¯ï PÁ¯ÉÃdÄ-EªÉ®è PÀlÖqÀUÀ¼ÀÆ 19£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è ©ænµÀgÀ D½éPÉAiÀÄ°è ¤ªÀiÁðtªÁzÀĪÀÅ. zÀAqÀÄ gÉ樀 ¤¯ÁÝtzÀ §½AiÀÄ ªÀĺÁgÁdgÀ CgÀªÀÄ£É ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ UÀªÀÄ£ÁºÀð PÀlÖqÀ. «AqÀìgï CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ ªÀiÁzÀjAiÀÄ°è EzÀ£ÀÄß PÀlÖ¯ÁVzÉ. ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ ªÀĺÁ£ÀUÀgÀ ¥Àz æ ÉñÀªÀ£ÀÄß ©lÖgÉ vÁ®ÆèQ£À ªÀÄÄRå¸ÀܼÀUÀ¼À°è AiÀÄ®ºÀAPÀ ¥Àª æ ÀÄÄR ¥ÀlÖt. LwºÁ¹PÀ ¸ÀܼÀªÁzÀ F HgÀÄ FUÀ PÉÊUÁjPÁ £ÀUÀgÀªÁVzÉ. ¨ÉAUÀ¼ÀÆj£À ªÁAiÀĪÀåzÀ°ègÀĪÀ ºÉ¸ÀgÀWÀlÖ C°è£À d¯Á±ÀAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄAzÀgÀ ¸À¤ßªÉñÀ¢AzÀ «ºÁgÀ PÉÃAzÀª æ ÁVzÉ. C°èAiÀÄ zÉêÁ®AiÀÄzÀ°è zÀƪÁð¸ÀªÀÄĤ DgÁzsÀ¸ÀÄwÛzÀÝgÉ£À߯ÁzÀ ®QëöäãÀgÀ¹AºÀ «UÀæºÀ«zÉ.

PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥Àª æ ÄÀ ÄR ¥Àª æ Á¹ PÉÃAzÀª æ ÃÉ ¨ÉAUÀ¼Æ À gÀÄ. E°è£À «zsÁ£À¸Ëzs,À ºÉÊPÉÆÃmïð PÀlÖqÀ, ««zsÀ §ºÀĪÀĺÀr PÀlÖqÀUÀ¼ÀÄ, QæÃqÁAUÀtUÀ¼ÀÄ, ¯Á¯ï¨ÁUï, PÀ§â£ï ¥ÁPïð, dªÀºÀgÀ¯Á¯ï £ÉºÀgÀÆ ¥Áè£ÉmÉÃjAiÀÄA, «±ÉéñÀégÀAiÀÄå ªÀÄÆå¹AiÀÄA, PÀȵÀÚgÁeÉÃAzÀæ UÀA æ xÁ®AiÀÄ, ºÀgÉÃPÀȵÀÚ ªÀÄA¢gÀ EvÁå¢ PËvÀÄPÀUÀ¼ÀÄ E°èªÉ. ¨ÉAUÀ¼ÀÆj£À°è 1915 ªÀÄvÀÄÛ 1916gÀ°è £ÀqÉzÀ ªÉÆzÀ¯ÉgÀqÀÄ CT® ¨sÁgÀvÀ PÀ£ÀßqÀ ¸Á»vÀå ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÉÆ.æ ºÉZï.«. £ÀAdÄAqÀAiÀÄå, 1970gÀ°è £Àqz É À 47£Éà ¸ÀªÄÉ äüÀ£z À À CzsåÀ Pv ëÀ A É iÀÄ£ÀÄß ¥ÉÆ.æ zÉÃ.dªÀgÃÉ UËqÀgÄÀ ªÀ»¹zÀÝgÄÀ . ¥ÉÆ.æ J¯ï. J¸ï. ±ÉõÀVjgÁªï CªÀgÀ ¥Àz æ sÁ£À ¸ÀA¥ÁzÀPÀvÀézÀ°è EwÛÃZÉUÉ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 2000 ¥ÀÄlUÀ¼À §ÈºÀvï ºÉÆvÀU Û É ¨ÉAUÀ¼Æ À gÀÄ zÀ±ð À £À JgÀqÄÀ ¸ÀA¥ÀÄlUÀ¼° À è ¥ÀPæ ÀlªÁVzÀÄÝ C¥ÀgÀÆ¥ÀzÀ bÁAiÀiÁavÀU æ À¼À ¸À»vÀ ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀ£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¸ÀÄvÀÛzÉ. ¨ÉAUÀ¼ÀÆj£À §UÉÎ ºÉaÑ£À ªÀiÁ»wUÁV F ªÉ¨ï¸ÉÊmïUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃr:

www.kar.nic.in www.bangaloreit.com www.krpuramcity.gov.in www.dasarahallicity.gov.in www.kengeritown.gov.in www.rrnagarcity.gov.in ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

www.karnataka.gov.in www.bangaloreone.gov.in www.byatarayanapuracity.gov.in www.bommanahallitown.gov.in www.mahadevapuracity.gov.in www.yelahankacity.gov.in

15

¨ÉAUÀ¼Æ À gÀÄ UÁæªiÀ ÁAvÀgÀ f¯Áè zÀ±ð À £À

16

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ UÁæªÀiÁAvÀgÀ f¯ÉèAiÀÄ CAQ CA±ÀUÀ¼ÀÄ «¹ÛÃtð : 5,815 ZÀ.QÃ.«ÄÃ. (gÁdåzÀ 16£Éà zÉÆqÀØ f¯Éè) d£À¸ÀASÉå : 18,81,514 (2001) (C«¨sf À vÀ f¯ÉAè iÀÄ CAQ CA±ÀU¼ À ÄÀ ) f¯Áè PÉÃAzÀæ : ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ : 8 (zÉêÀ£ÀºÀ½î, zÉÆqÀا¼Áî¥ÀÄgÀ, ºÉƸÀPÉÆÃmÉ, ªÀÄvÀÄÛ £É®ªÀÄAUÀ®. ªÉÆzÀ®Ä ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ UÁæªÀiÁAvÀgÀzÀ°èzÀÝ gÁªÀÄ£ÀUÀgÀ, ªÀiÁUÀr, ZÀ£ÀߥÀlÖt, PÀ£ÀPÀ¥ÀÄgÀ FUÀ £ÀÆvÀ£À gÁªÀÄ£ÀUg À À f¯ÉèUÉ ¸ÉÃjªÉ.) ºÉÆç½UÀ¼ÄÀ : 35 «¨sd À £ÉAiÀÄ £ÀAvÀgÀ ºÀ½îU¼ À ÄÀ (d£Àª¸ À w À EgÀĪÀ) : 1,728 «¹ÛÃtð : 2,284.84 ZÀ.QÃ.«ÄÃ. (d£ÀªÀ¸Àw E®èzÀ) : 154 d£À¸ÀASÉå : 8,50,968 (2007) UÁæªÀÄ¥ÀAZÁAiÀÄwUÀ¼ÀÄ : 228 UÁæªÄÀ UÀ¼ÄÀ : 1056 £ÀUg À À / ¥ÀlÖtUÀ¼ÄÀ : 9 vÁ®ÆèPÄÀ UÀ¼ÄÀ : 4 ¸ÁPÀëgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt : 64.7 % d£À¸ÁAzÀævÉ : 323 / ZÀ.Q.«ÄÃ. °AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀ : 953 ºÉtÄÚ / 1000 UÀAqÀÄ £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥ÀvÄÀ Û : 81,268 ºÉPÉÖÃgÀÄ CgÀtå GzÀåªÀÄ : §ÈºÀvï ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzsÀåªÀÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ UÀȺÀPÊÉ UÁjPÉU¼ À ÄÀ , §tÚzÀ ¸ÁªÀiÁ£ÀÄUÀ¼ÄÀ , PÀAZÀÄ, »vÁÛ¼É ¸ÁªÀiÁ£ÀÄUÀ¼À GzÀåªÀÄUÀ¼ÄÀ ,è ºÉAa£À PÁSÁð£ÉU¼ À ÄÀ , ©Ãr PÀlÄÖªÅÀ zÀÄ, gÉõÉä GzÀåªÀÄ, gÉõÉä£Æ À ®Ä vÉUA É iÀÄĪÀÅzÀÄ, PÀlÖqÀzÀ PÀ®è£ÀÄß J©â, £ÀAiÀÄ ªÀiÁr, gÀ¥sÀÄÛ ªÀiÁqÀĪÀ GzÀåªÀÄ EvÁå¢. ªÀÄÄRå¨É¼É : gÁV, ªÀÄĸÀÄQ£À eÉÆüÀ, PÀqÀ¯ÉÃPÁ¬Ä, zÁæQë, §vÀÛ, eÉÆüÀ, PÀqÀ¯É, vÉÆUÀj, PÀ§Äâ, ºÀwÛ, D®ÆUÀqÉØ, vÉAUÀÄ, ªÀiÁªÀÅ, ¸À¥ÉÆÃl, ¥ÀgÀAVºÀtÄÚ, QvÀÛ¼É, ¨Á¼É ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ºÀtÄÚ - vÀgÀPÁjUÀ¼ÀÄ EvÁå¢. ºÀªÁUÀÄt : ªÀiÁZïð¤AzÀ ªÉÄà vÀ£ÀPÀ ¨ÉùUÉ, £ÀªÉA§gï ¤AzÀ d£ÀªÀj vÀ£ÀPÀ ZÀ½UÁ®. G½zÀ PÁ®zÀ°è »vÀPÀgÀ ºÀªÉ. ªÁ¶ðPÀ ªÀÄ¼É 816.60 «Ä.«ÄÃ. eÁvÉæ /GvÀìªÀ : zÉêÀ£ÀºÀ½îAiÀÄ ªÉÃtÄ UÉÆÃ¥Á®¸Áé«Ä gÀxÉÆÃvÀìªÀ, §£ÉßÃgÀÄWÀlÖzÀ ¸ÀA¥ÀAV gÁªÀĸÁé«Ä eÁvÉ,æ ºÉƸÀPÉÆÃmÉAiÀÄ C«ªÀÄÄPÉÛñÀégÀ gÀxÉÆÃvÀìªÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀgÀUÀ, ²ªÀUÀAUÉAiÀÄ ±ÀAPÀgÀ dAiÀÄAw ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆ£ÁßzÉë eÁvÉ,æ gÁªÀÄ£ÀUÀgÀzÀ gÁªÀÄzÉêÀgÀ gÀxÉÆÃvÀìªÀ, wgÀĪÀÄ¯É UÁæªÀÄzÀ gÀAUÀ£ÁxÀ¸Áé«Ä eÁvÉ,æ ªÀiÁUÀrAiÀÄ ¸É Æ ªÉ Ä Ã±À é g À gÀ x É Æ ÃvÀ ì ª À , WÁn ¸À Ä §æ º À ä t åzÀ eÁvÉ æ , zÉ Æ qÀ Ø § ¼Áî ¥ À Ä gÀ z À ªÉAPÀlgÀªÀÄt¸Áé«Ä eÁvÉæ, ªÀļÀÆgÀÄ C¥ÀæªÉÄÃAiÀÄ ¸Áé«Ä eÁvÉæ, PÉAUÀ¯ï ºÀ£ÀĪÀÄAvÀgÁAiÀÄ£À eÁvÉæ ªÀÄvÀÄÛ gÀxÉÆÃvÀìªÀUÀ¼ÀÄ EvÁå¢. ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

17

DnPÉUÀ¼ÉAzÀgÉ AiÀiÁjUÉ EµÀÖ E®è, ºÉý? ZÉ£ÀߥÀlÖtzÀ ¨ÉÆA¨ÉUÀ¼ÀÄ ¤ªÀÄUÉ UÉÆvÉÛÃ? PÀıÀ®PÀ«ÄðUÀ¼À PÉÊAiÀÄ°è ¥ÀÄlÖ, zÉÆqÀØ DnPÉUÀ¼ÀÄ gÀƦvÀªÁV «±Àé¥À¹ æ zÀÞªÁVªÉ. ºÁUÉAiÉÄà zÉêÀ£ÀºÀ½î ²®àPÀ¯Á±Á¯ÉAiÀÄÆ ¥À¹ æ zÀݪÁVzÉ. d£À¥ÀzÀ dAUÀªÀÄ, £ÁqÉÆÃd ºÉZï. J¯ï. £ÁUÉÃUËqÀgÀÄ gÁªÀÄ£ÀUÀgÀzÀ°è ¸Áܦ¹gÀĪÀ d£À¥ÀzÀ dUÀvÀÄÛ, ºÀwÛgÀzÀ¯Éèà EgÀĪÀ ²¯ÁgÉÆúÀt vÀgÀ¨ÉÃw PÉÃAzÀU æ À¼ÀÄ d£À¦A æ iÀÄ. ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀ ¤ªÀiÁðvÀÈ PÉA¥ÉÃUËqÀ£À ªÀiÁUÀr, ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdåªÀ£Áß½zÀ ºÉÊzÀgï D° EzÀÝ, n¥ÀÄà ¸ÀįÁÛ£ï ºÀÄnÖzÀ zÉêÀ£ÀºÀ½î EªÉ®èªÀÇ EgÀĪÀÅzÀÄ £ÀªÀÄä ºÉªÉÄäAiÀÄ ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ UÁæªÀiÁAvÀgÀ f¯ÉèAiÀÄ°è. ¨sËUÉÆýPÀªÁV ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ UÁæªÀiÁAvÀgÀ f¯ÉèAiÀÄ C£ÉÃPÀ PÀqÉ ¨ÉlÖ ±ÉæÃtÂUÀ¼ÀÆ ZÀzÀjzÀ ¨ÉlÖUÀÄqÀØUÀ¼ÀÄ EªÉ. ¥ÀƪÀðWÀlÖUÀ¼À ªÀÄÄAzÀĪÀjzÀ ¨sÁUÀ EgÀĪÀ PÀ£ÀPÀ¥ÀÄgÀ vÁ®ÆèQ£À°è ¨ÁtAwªÀiÁj ¨ÉlÖ, £ÀgÀ¹AºÀzÉêÀgÀ ¨ÉlÖ ªÀÄÄzÀĪÁr ¨ÉlÖ, ©½PÀ¯ï ¨ÉlÖ ªÀÄvÀÄÛ PÉÆ¥Àà ¨ÉlÖ ªÀÄÄRåªÁzÀĪÀÅ. PÀ£ÀPÀ¥ÀÄgÀzÀ ¸À « ÄÃ¥À ¢ AzÀ ZÀ £ À ß ¥À l Ö t , gÁªÀ Ä £À U À g À , ªÀ i ÁUÀ r vÁ®Æè P À Ä UÀ ¼ À ªÀ Ä Æ®PÀ £É®ªÀÄAUÀ®zÉqU É É ºÀ©âgÄÀ ªÀ E£ÉÆßAzÀÄ ¨ÉlÖ¸Á°£À°è ¹zÀÝzÃÉ ªÀgÀ ¨ÉlÖ, ¸ÁªÀ£z À ÄÀ UÀð, ²ªÀUÀAUÁ ªÀÄvÀÄÛ ¤dUÀ®Äè ¨ÉlÖUÀ¼ÀÄ ¥Àª æ ÀÄÄRªÁzÀªÀÅ.. ¥ÁæaãÀ PÁ®zÀ°è £É®ªÀÄAUÀ® ¥Àz æ ÉñÀzÀ°è CPÁðªÀw £À¢ zÀAqÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ZÀAzÀ£ÁgÀtå (UÀAzsÀzÀ ªÀÄgÀUÀ¼À PÁqÀÄ), zÉêÀ£À ºÀ½îAiÀÄ ¸ÀÄvÀÛ PÀÄAzÁgÀtå (ªÀÄ°èUÉ PÁqÀÄ) EvÀÛAvÉ. FUÀ ºÉaÑ£À CgÀtå ¥Àz æ ÉñÀ ªÀiÁUÀr, gÁªÀÄ£ÀUÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀ£ÀPÀ¥ÀÄgÀ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À°è EzÉ. F PÁqÀÄUÀ¼À°è vÉÃUÀ, ºÉÆ£Éß, ©ÃmÉ, ºÉÆAUÉ, PÀgÀa, ¢ArUÀ, eÁ®j (CgÀUÀÄ) ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ. f¯ÉèAiÀÄ C£ÉÃPÀ ¨sÁUÀUÀ¼À°è, CzÀgÀ®Æè £É®ªÀÄAUÀ® ªÀÄvÀÄÛ zÉÆqÀا¼Áî¥ÀÄgÀ vÁ®ÆèQ£À ¨sÁUÀUÀ¼À°è PÀÄgÀÄZÀ®Ä PÁqÀÄUÀ½ªÉ. E°è ªÀÄÄvÀÄÛUÀ, PÀPÉÌ, vÀAUÀr EvÁå¢ ªÀÄgÀUÀ¼ÀÆ FZÀ®Ä ªÀÄgÀUÀ¼ÀÆ ¨É¼ÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. ºÀ®¸ÀÄ, £ÉÃj¼É, ¹ÃvÁ¥sÀ®, D®, CgÀ½, ¨ÉêÀÅ, ¨ÉîzÀ ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀºÀ EªÉ. UÀAzsÀzÀ ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ f¯ÉèAiÀÄ C£ÉÃPÀ ¨sÁUÀUÀ¼À°è ¨É¼ÉAiÀÄÄvÀÛªÉ; PÀ£ÀPÀ¥ÀÄgÀ, ZÀ£ÀߥÀlÖt ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁUÀr vÁ®ÆèPÀÄ UÀ¼À°è «±ÉõÀ. ¸ËzÉUÉ ¨ÉÃPÁzÀ ºÁUÀÆ EzÀÝ®Ä vÀAiÀiÁjPÉUÉ C£ÀÄPÀÆ® ªÁzÀ ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ PÀ£ÀPÀ¥ÀÄgÀzÀ zÀQët ¨sÁUÀzÀ°è ºÉZÀÄÑ. f¯ÉèAiÀÄ PÁqÀÄUÀ¼À°è fAPÉ, PÀ¦, PÀgÀr, £Àj, PÁqÀĨÉPÀÄÌ, ªÉÆ®, ««zsÀ §UÉAiÀÄ ºÁªÀÅUÀ¼ÀÄ, PÁqÀÄ ¥ÁjªÁ¼À, PÁqÀÄPÉÆý, VtÂ, ªÉÄÊ£À, fêÀAfêÀ, £À«®Ä, PÉÆPÀÌgÉ ªÀÄÄAvÁzÀªÀ£ÀÄß PÁt§ºÀÄzÀÄ.

LwºÀåUÀ¼À ¥ÀPæ ÁgÀ ZÀ£ÀߥÀlÖt ªÀÄvÀÄÛ ºÉƸÀPÉÆÃmÉAiÀÄ ¸ÀÄvÀÛ°£À ¥Àz æ ÉñÀ £ÀAzÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiËAiÀÄðgÀ D½éPÉUÉ M¼À¥ÀnÖvÀÛAvÉ. vÀ®PÁr£À UÀAUÀgÀÄ, gÁµÀÖçPÀÆlgÀÄ, £ÉƼÀA§ ¥À®èªÀgÀÄ, ZÉÆüÀgÀÄ, ºÉÆAiÀÄì¼ÀgÀÄ, «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀªÀgÀ D½éPÉUÉ M¼À¥ÀnÖvÀÄ.

DªÀw, zÉêÀ£ÀºÀ½î, zÉÆqÀا¼Áî¥ÀÄgÀ, ªÀiÁUÀr, ¸ÀeÁð¥ÀÄgÀzÀ ¥Á¼ÉAiÀÄUÁgÀgÀÄ DAiÀiÁAiÀÄ ¥ÁæAvÀåUÀ¼À°è ¥À§ æ ®gÁVzÀÝgÀÄ. ZÀ£ÀߥÀlÖt ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄvÀÛ® ¥Àz æ ÉñÀzÀ°è «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ CgÀ¸ÀgÀ ¸ÀA§A¢ü dUÀzÉêÀgÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀ£À ªÀA±ÀzÀªÀgÀÄ D½zÀgÀÄ. £ÀAvÀgÀ ªÉÄʸÀÆj£À ZÁªÀÄgÁd CzÀ£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀ. 1638gÀ°è ©eÁ¥ÀÄgÀzÀ ¸ÀgÀzÁgÀ gÀtzÀįÁèSÁ£ï f¯ÉèAiÀÄ GvÀÛgÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀ.

18

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

ªÀiÁUÀr ¨sÁUÀzÀ°è PÉA¥ÉÃUËqÀ£À ªÀA±À¸ÀÜgÀ D½éPÉAiÀÄÆ ZÀ£ÀߥÀlÖt, PÀ£ÀPÀ¥ÀÄgÀ ¨sÁUÀUÀ¼À°è ªÉÄʸÀÆgÀÄ MqÉAiÀÄgÀ D½éPÉAiÀÄÆ ªÀÄÄAzÀĪÀjzÀĪÀÅ. ©eÁ¥ÀÄgÀzÀ D½éPÉUÉ ¸ÉÃjzÀ F ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAzÉ ²ªÁfAiÀÄ vÀAzÉ ±ÀºÁfUÉ dºÀVÃgÁV zÉÆgɬÄvÀÄ. 1654gÀ°è ªÉÄʸÀÆgÀÄ PÀApÃgÀªÀ £ÀgÀ¸ÀgÁd ªÀiÁUÀrAiÀÄ£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹ PÉÆAqÀ£À®èzÉ ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀ£ÀÄß ±ÀºÁfAiÀÄ ªÀA±ÀzÀ ªÉAPÁf¬ÄAzÀ Rjâ ªÀiÁr F f¯ÉèAiÀÄ §ºÀÄ ¥Àz æ ÉñÀzÀ ªÉÄÃ¯É vÀ£Àß C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß «¸ÀÛj¹zÀ. ªÀÄÄAzÉ F f¯ÉèAiÀÄ ¥Àz æ ÉñÀ ºÉÊzÀgï ªÀÄvÀÄÛ n¥ÀÄà¸ÀįÁÛ£ÀgÀ ªÀ±ÀzÀ°èvÀÄÛ. 1791gÀ°è ©ænµÀgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ §ºÀĨsÁUÀ DPÀæ«Ä¹zÀgÀÄ. 1791gÀ C£ÀAvÀgÀ EzÀÄ ¥ÀÄ£ÀB ªÉÄʸÀÆgÀÄ CgÀ¸ÀgÀ ªÀ±ÀPÉÌ §AzÀÄ CA¢¤AzÀ ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdåzÀ ¨sÁUÀªÁV ªÀÄÄAzÀĪÀj¬ÄvÀÄ.

CPÁðªÀw F f¯ÉèAiÀÄ ªÀÄÄRå£À¢. £ÀA¢zÀÄUÀð ¥Àz æ ÉñÀzÀ°è GUÀ«Ä¹ zÉÆqÀا¼Áî¥ÀÄgÀ, £É®ªÀÄAUÀ®, ªÀiÁUÀr, gÁªÀÄ£ÀUÀgÀ, PÀ£ÀPÀ¥ÀÄgÀ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À°è ºÀjzÀÄ f¯ÉèAiÀÄ zÀQët CAa£À°è PÁªÉÃj £À¢AiÀÄ£ÀÄß ¸ÉÃgÀÄvÀÛzÉ. f¯ÉèAiÀÄ ¥ÀƪÀð ¨sÁUÀzÀ°è ºÀjAiÀÄĪÀ zÀQët ¦£ÁQ¤ £ÀA¢zÀÄUÀðzÉqɬÄAzÀ §AzÀÄ zÉêÀ£À ºÀ ½ î , ºÉ Æ ¸À P É Æ ÃmÉ vÁ®Æè P À Ä UÀ ¼ À ªÀ Ä Æ®PÀ zÀ Q ë u Á©ü ª À Ä ÄRªÁV ºÀ j zÀ Ä vÀ«Ä¼ÀÄ£Ár£ÉqÉUÉ ¸ÁUÀÄvÀÛzÉ. ²AµÁ£À¢ f¯ÉèAiÀÄ £ÉÊgÀÄvÀåzÀAa£À°è ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 7 Q.«Äà zÀÆgÀ, PÁªÉÃj £À¢ zÀQëtzÀAa£À°è ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 20 Q«Äà zÀÆgÀ UÀrAiÀiÁV ºÀjAiÀÄÄvÀÛzÉ. PÀté ²AµÁzÀ G¥À£À¢. EzÀÄ ªÀiÁUÀr vÁ®ÆèQ£À°è ºÀÄnÖ zÀQëuÁ©üªÀÄÄRªÁV ºÀjzÀÄ ZÀ£ÀߥÀlÖt vÁ®ÆèQ£À zÀQët CAa£À°è ²AµÁ £À¢AiÉÆA¢UÉ PÀÆrPÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ. PÀĪÀÄÄzÀéw GvÀÛgÀ¦£ÁQ¤AiÀÄ PÀÆqÀÄ£À¢. ªÀiÁPÀ½zÀÄUÀðzÀ ¥À²ÑªÀÄzÀ°è GzÀ㫹 zÉÆqÀØ §¼Áî¥ÀÄgÀ vÁ®ÆèQ£À ªÀÄÄSÁAvÀgÀ GvÀÛgÀPÉÌ ºÀjAiÀÄÄvÀÛzÉ. ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ GvÀÛgÀ ¨sÁUÀ ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄPÉÌ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛªÁzÀ PÉA¥ÀÄ ªÀÄtÂÚ¤AzÀ®Æ zÀQët ¨sÁUÀ ªÀÄgÀ¼ÀÄ «Ä²ævÀ PÉA¥ÀÄ ªÀÄtÂÚ£À ¨sÀƫĬÄAzÀ®Æ PÀÆrªÉ. gÁV, §vÀÛ, UÉÆâü, eÉÆüÀ, ºÉÆUɸÉÆ¥ÀÄà, D®ÆUÀqÉØ, CªÀgÉ, PÀqÀ¯É, JuÉÚPÁ¼ÀÄ, PÀ§Äâ, ¨Á¼É, vÉAUÀÄ, CqÀPÉ ªÀiÁªÀÅ »¥Àà£ÉÃj¼É F f¯ÉèAiÀÄ ¥Àª æ ÀÄÄR ¨É¼ÉUÀ¼ÀÄ. D®ÆUÉqÉØ, ªÉÄt¹£ÀPÁ¬Ä, ºÀÆPÉÆøÀÄ, J¯ÉPÉÆøÀÄ, ¯ÉlÆå¸ï ¸ÉÆ¥ÀÄà, §mÁtÂ, FgÀĽî, UÀdÓj, PÉA¥ÀÄ ªÀÄÆ®AV, ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ ªÀÄÄRå vÀgÀPÁj ¨É¼ÉUÀ¼ÀÄ.

C£ÉÃPÀ ¸ÀtÚ ¥Àª æ ÀiÁtzÀ GzÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ, UÀȺÀPÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ F f¯ÉèAiÀÄ°èªÉ.

ZÀ£ÀߥÀlÖtzÀ §tÚzÀ ¸ÁªÀiÁ£ÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £É®ªÀÄAUÀ®zÀ PÀAZÀÄ, »vÁÛ¼É ¸ÁªÀiÁ£ÀÄ UÀ¼À GzÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ, gÁªÀÄ£ÀUÀgÀ ªÀÄÄAvÁzÀ PÀqÉ ºÉAa£À PÁSÁð£ÉUÀ¼ÀÄ, ©Ãr PÀlÄÖªÀÅzÀÄ, gÉõÉäºÀļÀÄ ¸ÁPÀuÉ, gÉõÉä£ÀÆ®Ä vÉUÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ, PÀlÖqÀzÀ PÀ®è£ÀÄß J©â, £ÀAiÀÄ ªÀiÁr, gÀ¥ÄÀs Û ªÀiÁqÀĪÀ GzÀåªÄÀ zÉÆqÀ§ Ø ¼Áî¥ÄÀ gÀ ªÉÆzÀ¯ÁzÉqÉ «±ÉõÀªÁVzÉ. ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ UÁæªÀiÁAvÀgÀ f¯Éè gÉõÉä GzÀåªÀÄPÀÆÌ ¥À¹ æ zÀÞ. zÉêÀ£ÀºÀ½î, ZÀ£ÀߥÀlÖt, PÀ£ÀPÀ¥ÀÄgÀ, gÁªÀÄ£ÀUÀgÀ, zÉÆqÀا¼Áî¥ÀÄgÀ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À°è gÉõÉä GvÀà£Àß C¢üPÀ. zÉÆqÀا¼Áî¥ÀÄgÀzÀ ªÀÄUÀÎzÀ ¹ÃgÉUÀ¼ÀÄ ºÉ¸ÀgÀĪÁ¹AiÀiÁzÀªÀÅ . ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

19

gÁªÀÄ£ÀUÀgÀPÉÌ ºÀ¼É ªÉÄʸÀÆj£À gɹqÉAmï DVzÀÝ ¸Àgï ¨ÁåjPÉÆèøï JA§ªÀgÀ UËgÀªÁxÀð PÉÆèøï¥ÉÃmÉ JA§ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß EqÀ¯ÁVvÀÛAvÉ. PÀ£ÀPÀ¥ÀÄgÀPÉÌ 1974 gÀªÀgÉUÀÆ EzÀPÉÌ PÁ£ÀPÁ£ÀºÀ½î JA§ ºÉ¸ÀjvÀÄÛ. zÉêÀ£ÀºÀ½îAiÀÄ ªÀÄÆ® ºÉ¸ÀgÀÄ zÉêÀ£ÀzÉÆrØ. ºÉÊzÀgï D° zÉêÀ£ÀºÀ½îAiÀÄ ¨ÁæºÀät ¥ÀÆtð¥Àà£À ªÀÄ£ÉAiÀÄ°è zÀ£À PÁAiÀÄĪÀ ºÀÄqÀÄUÀ£ÁVzÀÝ. MªÉÄä CªÀ£ÀÄ MAzÀÄ VqÀzÀ £ÉgÀ½£À°è ªÀÄ®VzÁÝUÀ K¼ÀÄ ºÉqÉAiÀÄ £ÁUÀgÀºÁªÀÅ DvÀ£À vÀ¯ÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É DqÀÄwzÀÄÝzÀ£ÀÄß CªÀ£À AiÀÄdªÀiÁ£À zÀÆgÀ¢AzÀ¯Éà £ÉÆÃrzÀ. vÀgÀĪÁAiÀÄ CªÀ£ÀÄ ºÉÊzÀgÀ£À£ÀÄß ªÀÄ£ÉUÉ PÀgÉzÀÄPÉÆAqÀÄ ºÉÆÃV ªÀÄȵÁÖ£ÀߪÀ£ÀÄß ºÁQ ºÉÊzÀgï MAzÀÄ ¢£À zÉÆqÀØ gÁd£ÁUÀĪÀ£ÉAzÀÄ ºÉýzÀ. ºÉÊzÀgï vÀ£Àß AiÀÄdªÀiÁ£À£À£ÀÄß PÀÈvÀdÕvɬÄAzÀ £É£À¦lÄÖ DvÀ¤UÉ GavÀªÁV ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß PÉÆlÖ£ÀAvÉ. n¥ÀÄàªÀÅ 1753 gÀ°è E°è ºÀÄnÖzÀ£ÀAvÉ.

PÀ£ÀPÀ¥ÀÄgÀzÀ°è 1999gÀ°è £ÀqÉzÀ 67£Éà CT® ¨sÁgÀvÀ PÀ£ÀßqÀ ¸Á»vÀå ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß qÁ. J¸ï. J¯ï. ¨sÉÊgÀ¥Àà CªÀgÀÄ ªÀ»¹zÀÝgÀÄ. »ÃUÉ K£É¯Áè LwºÀåUÀ½AzÀ, LwºÁ¹PÀ ¸ÀAUÀwUÀ½AzÀ, ¨sËUÉÆýPÀ ¸ÀA¥Àw¤ Û AzÀ ¸ÀªÄÀ ÈzÀÞªÁzÀ ¨ÉAUÀ¼Æ À gÀÄ UÁæªiÀ ÁAvÀgÀ f¯ÉA è iÀÄ §UÉÎ ºÉa£ Ñ À ªÀiÁ»wUÁV F PÉ®ªÀÅ ªÉ¨ï¸ÉÊmïUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃr:

www.bangalorerural.nic.in www.channapatnacity.gov.in www.kar.nic.in www.goidirectory.nic.in www.bangaloreit.in

www.bangaloreuniversity.net www.rural.nic.in www.karnataka.gov.in www.bangaloreit.com www.municipaladmn.kar.nic.in

£ÀªÄÀ ä gÁdåzÀ ¥Àª æ ÄÀ ÄR «±Àé«zÁå®AiÀÄUÀ¼ÄÀ ªÉÄʸÀÆgÀÄ «±Àé«zÁå®AiÀÄ PÀ£ÁðlPÀ «±Àé«zÁå®AiÀÄ ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ «±Àé«zÁå®AiÀÄ UÀÄ®âUÁð «±Àé«zÁå®AiÀÄ ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ «±Àé«zÁå®AiÀÄ PÀĪÉA¥ÀÄ «±Àé«zÁå®AiÀÄ PÀ£ÀßqÀ «±Àé«zÁå®AiÀÄ, ºÀA¦ vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ «±Àé«zÁå®AiÀÄ ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ PÀȶ «±Àé«zÁå®AiÀÄ zsÁgÀªÁqÀ PÀȶ «±Àé«zÁå®AiÀÄ ªÀÄ»¼Á «±Àé«zÁå®AiÀÄ, ©eÁ¥ÀÄgÀ PÀ£ÁðlPÀgÁdåªÀÄÄPÀÛ«±Àé«zÁå®AiÀÄ gÁfêÀUÁA¢ü DgÉÆÃUÀå «±Àé«zÁå®AiÀÄ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ «eÁÕ£À ªÀÄA¢gÀ «±ÉéñÀégÀAiÀÄå vÁAwæPÀ «±Àé«zÁå®AiÀÄ ¤ªÀiÁí£ïì EArAiÀÄ£ï E¤ì÷ÖlÆåmï D¥sï ªÀiÁå£ÉÃeïªÉÄAmï £ÁåµÀ£À¯ï ¯Á ¸ÀÆÌ¯ï £ÁåµÀ£À¯ï E¤ì÷ÖlÆåmï D¥sï mÉPÁß®f E¤ì÷ÖlÆåmï ¥sÁgï ¸ÉÆöAiÀįï bÉÃAeï ªÀÄtÂ¥Á¯ï CPÁqÉ«Ä D¥sï ºÉÊAiÀÄgï JdÄPÉõÀ£ï (ªÀiÁºÉ) EvÁå¢.

20

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

avÀz æ ÄÀ UÀð f¯Áè zÀ±ð À £À

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

21

avÀæzÀÄUÀð f¯ÉèAiÀÄ CAQ CA±ÀUÀ¼ÀÄ «¹ÛÃtð d£À¸ÀASÉå f¯Áè PÉÃAzÀæ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ

: : : :

ºÉÆç½UÀ¼ÄÀ : ºÀ½îU¼ À ÄÀ (d£Àª¸ À w À EgÀĪÀ) : (d£ÀªÀ¸Àw E®èzÀ) : UÁæªÀÄ¥ÀAZÁAiÀÄwUÀ¼ÀÄ : £ÀUg À À / ¥ÀlÖtUÀ¼ÄÀ : ¸ÁPÀëgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt : d£À¸ÁAzÀævÉ : °AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀ : £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥ÀvÄÀ Û :

8,388 ZÀ.Q.«ÄÃ. (gÁdåzÀ 9£Éà zÉÆqÀØ f¯Éè) 15,17,896 (2001) avÀz æ ÀÄUÀð 6 (avÀæzÀÄUÀð, ºÉƸÀzÀÄUÀð, »jAiÀÄÆgÀÄ, ªÉƼÀPÁ®ÄägÀÄ, ºÉƼÀ¯ÉÌgÉ ªÀÄvÀÄÛ ZÀ¼ÀîPÉgÉ) 22 953, 113 185 6 64.5 % 179 / ZÀ.Q.«ÄÃ.

955 ºÉtÄÚ/1000 UÀAqÀÄ 73,719 ºÉPÉÖÃgÀÄ CgÀtå

GzÀåªÀÄ : ºÀwÛ £ÀƮĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÉÃAiÀÄĪÀÅzÀÄ, JuÉÚVgÀtÂUÀ¼ÀÄ, PÀA§½ ªÀÄvÀÄÛ gÉõÉä £ÉÃAiÉÄÎ, ªÁå¥ÁgÀ, UÀȺÀ PÉÊUÁjPÉ, UÁ½AiÀÄAvÀæUÀ½AzÀ «zÀÄåvï, UÀtÂUÁjPÉ, UÀȺÀPÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ, EvÁå¢. ªÀÄÄRå¨É¼É : £É®UÀqÀ¯É, ¸ÀÆgÀåPÁAw, ºÀwÛ, ªÉÄPÉÌeÉÆüÀ, eÉÆüÀ, vÉÆUÀj, §vÀÛ, £ÀªÀuÉ, UÉÆâü, ¸Á¸ÀĪÉ, vÀA¨ÁPÀÄ, ¨Á¼É, CqÀPÉ, vÉAUÀÄ, ºÀÆ«£À ¨É¼ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀgÀPÁjUÀ¼ÀÄ EvÁå¢. ºÀªÁUÀÄt : ¨ÉùUÉAiÀÄ vÁ¥À ºÉZÀÄÑ. ªÀÄ¼É PÀrªÉÄ, ZÀ½UÁ® »vÀPÀgÀ. ªÁ¶ðPÀ ¸ÀgÁ¸Àj ªÀļÉAiÀÄ ¥Àª æ ÀiÁt 555.70 «Ä.«ÄÃ. eÁvÉæ /GvÀìªÀ : ZÀ¼ÀîPÉgÉ vÁ®ÆèPÀÄ £ÁAiÀÄPÀ£ÀºÀnÖAiÀÄ ²æÃUÀÄgÀÄ w¥ÉàÃgÀÄzÀ¸ æ Áé«Ä eÁvÉ,æ zÀÄUÀðzÀ CPÀÌ-vÀAVAiÀÄgÀ ¨sÉÃn GvÀìªÀ, KPÀ£ÁxÉñÀéj ¹r, avÀº æ À½îAiÀÄ eÁvÉæ, UËgÀ¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ ªÀiÁgÀªÀÄä£À eÁvÉæ, ¤ÃxÀðr ªÀÄvÀÄÛ UÀ«gÀAUÁ¥ÀÄgÀUÀ¼À gÀAUÀ£ÁxÀ¸Áé«Ä gÀxÉÆÃvÀìªÀUÀ¼ÀÄ EvÁå¢.

22

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

avÀz æ ÀÄUÀð JAzÀ PÀÆqÀ¯Éà £ÀªÀÄUÉ ¸À¥ÀðPÁªÀ°£À K¼ÀÄ ¸ÀÄwÛ£À PÉÆÃmÉ £É£À¥ÁUÀÄvÀÛzÉ, C¯ÉéÃ? ºÁUÉAiÉÄà «ÃgÀªÀ¤vÉ M£ÀPÉ N§ªÀé ªÀÄvÀÄÛ gÁeÁ«ÃgÀ ªÀÄzÀPÀj £ÁAiÀÄPÀ£ÀÆ eÁÕ¥ÀPÀPÉÌ §gÀÄvÁÛgÉ, vÁ£É? avÀ æ z À Ä UÀ ð PÉ Ì ZÁ®ÄPÀ å gÀ PÁ®zÀ ° è ¸À Æ ¼À Î ®Äè , ºÉ Æ AiÀ Ä ì ¼ À g À P Á®zÀ ° è ¨ÉªÀiÁävÀÛ£ÀPÀ®Äè, §æºÀä¥ÀÄjVj, ¥ÉgÀĪÀiÁ¼É¥ÀÄgÀ JA§ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼ÀÆ EzÀݪÀÅ. »rA§¥ÀlÖt,a£ÀÆä¯Á¢æ JA§ ¥ËgÁtÂPÀ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼ÀÆ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è zÁR¯ÁVªÉ. «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥Á¼ÉAiÀÄ UÁgÀgÀ D½éPÉAiÀÄ°è avÀPæ À®ÄèzÀÄUÀð, avÀÛ£ÀPÀ¯ïzÀÄUÀð, avÀæzÀÄUÀð JAzÀÆ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ½zÀݪÀÅ. ºÉÊzÀgï EzÀPÉÌ ¥sÀgÀÆPÉÊAiÀiÁ¨ï »¸Áìgï CxÀªÁ ¥sÀgÀPæ Á¨Ázï JA§ ºÉ¸ÀjnÖzÀÝ. ©ænµÀgÀ D½éAiÀÄ°è CzÀÄ amÁ¯ï qÀÄU æ ï DVvÀÄÛ. avÀz æ ÀÄUÀð f¯Éè ¸ÀªÀÄÄzÀª æ ÀÄlÖ¢AzÀ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV 2,000' JvÀÛgÀzÀ°èzÉ. ºÉƸÀzÀÄUÀð vÁ®ÆèQ£À ºÀ®gÁªÉÄñÀégÀ UÀÄqÀØ (3,875') F f¯ÉèAiÀÄ CvÀÄå£ÀßvÀ ²RgÀ. avÀÛzÀÄUÀð £ÀUÀgÀzÀ zÀQëtzÀ°ègÀĪÀ eÉÆÃVªÀÄgÀr ¥Àz æ ÉñÀzÀ ©ÃgÀ£ÀzÀÄUÀðzÀ (©ÃgÀ£ÀUÀÄqÀØ) JvÀÛgÀ 3,863 CrUÀ¼ÀÄ. JZÀÑ®ÄUÀÄqÀØ (3,804 CrUÀ¼ÀÄ), eÉÆÃVªÀÄnÖ (3,803 CrUÀ¼ÀÄ), £ÀÄAPɨsÉÊgÀªÀ ¨ÉlÖ (3,022 CrUÀ¼ÀÄ), dnAUÀ gÁªÉÄñÀégÀ ¨ÉlÖ (3,469 CrUÀ¼ÀÄ) ªÀÄvÀÄÛ ±ÁAwUÀÄqÀØ (2,595 CrUÀ¼ÀÄ) ¥Àª æ ÀÄÄR ²RgÀUÀ¼ÀÄ. f¯ÉèAiÀÄ ªÀÄÄRå £À¢ ªÉÃzÁªÀw. »jAiÀÄÆgÀÄ ºÀwÛgÀzÀ ªÀiÁjPÀtªÉAiÀÄ°è ªÉÃzÁªÀw £À¢UÉ CqÀدÁV PÀmÉÖ PÀnÖ ªÁt«¯Á¸À¸ÁUÀgÀ d¯Á±ÀAiÀĪÀ£ÀÄß ¤«Äð¸À¯ÁVzÉ. f£ÀVºÀ¼Àî (aPÀ̺ÀUÀj) JA§ÄzÀÄ ªÉÃzÁªÀwAiÀÄ G¥À£À¢.

PÀjAiÀiÁ®zÀ §½ CuÉPÀnÖ CzÀgÀ ¤ÃgÀ£ÀÄß ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄPÉÌ §¼À¸À¯ÁVzÉ. ºÉƼÀ¯ÉÌgÉAiÀÄ ¥À²ÑªÀÄ ¨sÁUÀzÀ ¨ÉlÖUÀ¼À°è ºÀÄnÖ, ºÀjºÀgÀzÀ §½ vÀÄAUÀ¨sÀzÁæ £À¢AiÀÄ£ÀÄß ¸ÉÃgÀĪÀ vÉÆgÉ ¸ÁåUÀ®ºÀ¼Àî. UÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ £ÁAiÀÄPÀ£ÀºÀnÖ vÉÆgÉUÀ¼ÀÄ G½zÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¤Ãj£À ªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ. f¯ÉèAiÀÄ C®è°è zÉÆqÀØ PÉgÉUÀ¼ÀÄ ¤ÃgÁªÀj ªÀåªÀ¸ÉÜUÉ ¥ÀÆgÀPÀªÁVªÉ. f¯ÉèAiÀÄ°è ªÀÄ¼É PÀrªÉÄ. ¨ÉùUÉAiÀÄ vÁ¥À ºÉZÀÄÑ; ZÀ½UÁ® »vÀPÀgÀ. avÀæzÀÄUÀð f¯ÉèAiÀÄ°è PÀÄgÀÄZÀ®Ä PÁqÀÄUÀ¼Éà ºÉZÀÄÑ. ºÀÄt¸É, ªÀiÁªÀÅ, »¥Éà ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ, eÁ° eÁwAiÀÄ VqÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¹ÃvÁ¥sÀ® ¨É¼ÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. ZÀ¼ÀîPÉgÉ ªÀÄvÀÄÛ ºÉƸÀzÀÄUÀð vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À CªÀÄÈvÀ ªÀĺÀ¯ï ºÀÄ®ÄèUÁªÀ®ÄUÀ¼ÀÄ EªÉ.. ºÉƸÀzÀÄUÀ𠧽AiÀÄ ªÉÃzÁªÀw PÀt廃 ¸À¸Àå¸ÀA¥ÀzÀÄåPÀÛªÁzÀÄÝ. eÉÆÃVªÀÄnÖ ¨ÉlÖUÀ¼À §½ ©¢gÀĪÉļÉUÀ¼ÀÄ GAlÄ. PÀªÀÄägÀ, ¸ÉÆêÉÄ (¸Áé«Ä ªÀÄgÀ) ªÀÄvÀÄÛ PÉA¥ÀÄ SÉÊgÀ ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ C®è°è ¨É¼ÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. EvÀgÀ §UÉAiÀÄ ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ ¢ArUÀ, ¨ÉêÀÅ, PÀPÉÌ, ZÀÄdÄÓ®Ä. vÀAUÀr ªÀÄvÀÄÛ §AzÀjPÉ VqÀUÀ¼ÀÄ ªÁå¥ÀPÀªÁV ¨É¼ÉzÀÄPÉÆArªÉ. ¨ÉlÖUÀÄqÀØUÀ¼À°è agÀvÉ, PÀvÉÛQgÀħ, PÀgÀr, PÁqÀĺÀA¢UÀ½ªÉ. ºÀÄ°UÀ¼ÀÆ GAlÄ. fAPÉUÀ¼ÀÄ »jAiÀÄÆgÀÄ, avÀæzÀÄUÀð, ºÉƼÀ¯ÉÌgÉ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À°è ºÉZÀÄÑ.

C½®Ä ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄAUÀUÀ¼ÀÄ EvÀgÀ ¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ. GgÀUÀ eÁwAiÀÄ°è £ÁUÀgÀºÁªÀÅ, ªÀÄAqÀ®zÀ ºÁªÀÅ ºÉZÀÄÑ. ªÀÄAqÀgÀUÀ¥Éà ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ §UÉAiÀÄ ZÉüÀÄUÀ¼ÀÄAlÄ. vÀÄAUÀ¨sÀzÁæ £À¢AiÀÄ°è ªÉƸÀ¼ÉUÀ½ªÉ. PÁqÀÄ PÁUÉ, ªÉÄÊ£À, ªÀÄgÀPÀÄnUÀ, PÁqÀÄ ¥ÁjªÁ¼À, ºÀ¸ÀÄgÀÄ ¥ÁjªÁ¼À, PÁqÀÄPÉÆý, PÀªÀÅdUÀ, ¤ÃgÀÄ PÉÆð, PÉÆÃV¯É, ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

23

¨Á£Ár EªÀÅ f¯ÉèAiÀÄ°ègÀĪÀ ¥ÀQëUÀ¼À°è ªÀÄÄRåªÁzÀĪÀÅ. ªÀÄvÉÆÛÃqÀÄ §½ PÉÆPÀÌgÉUÀ¼ÀÄAlÄ. UÁ¬Äwæ d¯Á±ÀAiÀÄ, ªÁt«¯Á¸À ¸ÁUÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ PÉgÉUÀ¼À°è UÉAqÉ, PÉƼÀ¸À, PÉ«ÄäãÀÄ, ªÀÄZÀ®Ä, ¨Á¼É«ÄãÀÄ, «ÄøÉVgÀ®Ä, ºÀÆ«ÄãÀÄ, PÀÄZÀÄÑ, PÉÆgÀZÀ, ºÁªÀÅ«ÄãÀÄ, ¹ÃUÀr ªÀÄÄAvÁzÀ «ÄãÀÄUÀ½ªÉ. f¯ÉèAiÀÄ°è ««zsÀ R¤dUÀ¼À ¥ÀzÀgÀ ²¯ÉUÀ¼ÀÄAlÄ. PÀ¯ÁßgÀÄ, C¤ÖªÉƤ, ¨ÁPÉìöÊmï, vÁªÀÄ,æ PÀ©âtzÀ CzÀÄgÀÄ, ¸ÀÄtÚUÀ®Äè, ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸ï, ¹Ã¸À ªÉÆzÀ¯ÁzÀ R¤dUÀ¼ÄÀ ºÁUÀÆ E°è ¨ÉtZÀÄPÀ®Äè, ¸ÀánPÀ²¯É, ºÁ¸ÀÄUÀ®Äè ¹UÀÄvÀª Û .É ºÉƸÀzÄÀ UÀð, avÀz æ ÀÄUÀð ªÀÄvÀÄÛ ºÉƼÀ¯ÉÌgÉ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À°è ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸ï UÀtÂUÀ¼ÀÄAlÄ. f¯ÉèAiÀÄ PÀjAiÀÄ ªÀÄtÄÚ ¥sÀ®ªÀvÁÛVzÉ. ªÀÄÄRå ¨É¼ÉUÀ¼ÀÄ ºÀwÛ, £É®UÀqÀ¯É, ¸ÀÆgÀåPÁAw, ªÉÄPÉÌeÉÆüÀ, eÉÆüÀ, vÉÆUÀj, §vÀÛ, £ÀªÀuÉ, UÉÆâ, ¸Á¸ÀĪÉ, vÀ A ¨ÁPÀ Ä , ¨Á¼É , CqÀ P É , vÉ A UÀ Ä EvÁå¢. ªÉ à zÁªÀ w £À ¢ UÉ PÀ n Ö g À Ä ªÀ ªÁt«¯Á¸À¸ÁUÀgÀ CuÉÃPÀlÄÖ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀĪÀtðªÀÄÄT £À¢UÉ CqÀدÁV PÀnÖgÀĪÀ UÁ¬Äwæ d¯Á±ÀAiÀÄ, ºÀ¼Àî, vÉÆgÉ, PÉgÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉƼÀªÉà ¨Á«UÀ¼ÀÄ ¤ÃgÁªÀjUÉ C£ÀÄPÀÆ® PÀ°à¹ªÉ. ªÀÄ¼É DzsÁjvÀ ¨ÉøÁAiÀĪÉà ¥Àª æ ÀÄÄRªÁVzÉ. ªÁtÂdå ¨É¼É ±ÉÃAUÁ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÆgÀåPÁAw. avÀz æ ÀÄUÀð f¯ÉèAiÀÄ §æºÀäVj, ¹zÁÝ¥ÀÄgÀ ªÀÄvÀÄÛ dnAUÀgÁªÉÄñÀégÀUÀ¼À°è zÉÆgÉwgÀĪÀ C±ÉÆÃPÀ£À ±Á¸À£U À ½ À AzÀ F ¥Àz æ ÃÉ ±À ªÀiËAiÀÄð ¸ÁªÀiÁædåPÌÉ ¸ÉÃjvÉA Û §ÄzÀÄ w½AiÀÄÄvÀÛzÉ. C£ÀAvÀgÀ ±ÁvÀªÁºÀ£ÀgÀÄ, CªÀgÀ ªÀiÁAqÀ°PÀgÁVzÀÝ ZÀÄlÄPÀÄ®zÀ CgÀ¸ÀgÀÄ, §£ÀªÁ¹ PÀzÀA§gÀÄ, ZÁ¼ÀÄPÀågÀÄ, gÁµÀÖçPÀÆlgÀÄ, £ÉƼÀA§ ¥À®èªÀgÀÄ, UÀAUÀgÀÄ, GZÀÑAVAiÀÄ ¥ÁAqÀågÀÄ, ºÉÆAiÀÄì¼ÀgÀÄ, ZÉÆüÀgÀÄ, zÉêÀVjAiÀÄ AiÀiÁzÀªÀgÀÄ, «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ CgÀ¸ÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤qÀÄUÀ¯ï ªÀÄvÀÄÛ avÀæzÀÄUÀðzÀ ¥Á¼ÉÃUÁgÀgÀÄ D½zÀgÀÄ. avÀ£ æ ÁAiÀÄPÀ¤AzÀ DgÀA¨sÀªÁzÀ PÁªÀÄUÉÃw ªÀA±ÀzÀ F ¥Á¼ÉÃUÁgÀgÀ°è ªÀÄzÀPÀj£ÁAiÀÄPÀ, PÀ¸ÀÆÛj gÀAUÀ¥Àà£ÁAiÀÄPÀ, ¨sÀgÀªÀÄ¥Àà £ÁAiÀÄPÀ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀgÀÄ ¥À槮gÀÄ. ªÀÄ¢¹zÀ PÀjAiÀÄ ªÀÄzÀªÀqÀV¹zÀ ªÀÄzÀPÀj£ÁAiÀÄPÀ£À ±ËgÀåªÀ£ÀÄß PÉÆAqÁqÀĪÀ ¯ÁªÀtÂUÀ¼ÀÄ, d£À¥ÀzÀ VÃvÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÊzÀgÀ£ÉÆA¢UÉ PÁzÁqÀĪÁUÀ M£ÀPÉ »rzÀÄ PÁzÁr zÀÄUÀðªÀ£ÀÄß gÀQë¹zÀ «ÃgÀªÀ¤vÉ M£ÀPÉ N§ªÉéAiÀÄ ¥ÀgÁPÀª æ ÀÄzÀ UÁxÉ EA¢UÀÆ d£ÀgÀ £É£À¦£À°è G½¢zÉ. vÀ.gÁ.¸ÀÄ. CªÀgÀ zÀÄUÁð¸ÀÛªÀiÁ£À, PÀA§¤AiÀÄ PÀĬĮÄ, gÀPÀÛgÁwæ, wgÀÄUÀĨÁt ªÉÆzÀ¯ÁzÀ PÁzÀA§jUÀ¼ÀÄ avÀz æ ÀÄUÀðzÀ EwºÁ¸ÀªÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¥Á¼ÉÃUÁgÀgÀ ±ËgÀåªÀ£ÀÄß PÀtÂÚUÉ PÀlÄÖªÀAvÉ ªÀtÂð¸ÀÄvÀÛªÉ. avÀz æ ÀÄUÀðªÉAzÀ PÀÆqÀ¯Éà £É£À¦UÉ §gÀĪÀÅzÀÄ K¼ÀÄ ¸ÀÄwÛ£À PÉÆÃmÉ. F PÉÆÃmÉAiÀÄ K¼ÀÄ ¸ÀÄvÀÄÛUÀ¼À°è ªÀÄÆgÀÄ ¸ÀÄvÀÄÛ avÀæzÀÄUÀð ¨ÉlÖzÀ vÀ¼À¨sÁUÀzÀ°è £Á®ÄÌ ¸ÀÄvÀÄÛ ¨ÉlÖzÀ ªÉÄÃ¯É EªÉ. ºÉÆgÀV£À PÉÆÃmÉUÉ £Á®ÄÌ ¨ÁV®ÄUÀ¼ÀÄ CªÀÅUÀ¼À°è gÀAUÀAiÀÄå£À ¨ÁV®Ä (¹gÁzÀªÁðeóÁ) ¥ÀƪÀðPÀÆÌ, ¸ÀAvÉ ¨ÁV®Ä (¹zÀÞAiÀÄå£À ¨ÁV®Ä) ¥À²ÑªÀÄPÀÆÌ EªÉ. £ÉÊIÄvÀåQÌgÀĪÀÅzÀÄ bÀwæ §AqÉ. £ÀUÀgÀzÀ zÀQëtQÌgÀĪÀ ¨ÉlÖzÀ vÀÄ¢AiÀÄ°è ¨ÉÃqÀgÀ zÉêÀvÉ N§¼ÁzÉëAiÀÄ UÀÄr¬ÄzÉ.

F PÉÆÃmÉAiÀÄ°è MlÄÖ 19 zÁégÀUÀ¼ÀÄ, 38¢rØà ¨ÁV®ÄUÀ¼ÀÄ, 35 24

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

UÀÄ¥ÀÛzÁégÀUÀ¼ÀÄ, 4 ¸ÀÄgÀAUÀªÀiÁUÀðUÀ¼ÀÄ EzÀÄݪÉAzÀÄ ºÉüÀ¯ÁVzÉ. ¥Á¼ÉAiÀÄUÁgÀgÀ ¥Á¼ÀÄ©zÀÝ CgÀªÀÄ£ÉUÀ¼À CªÀ±ÉõÀUÀ¼À£ÀÄß FUÀ®Æ PÁt§ºÀÄzÀÄ. AiÀÄÄzÁÞ£ÀAvÀgÀ ºÁ¼ÁVzÀÝ PÉÆÃmÉAiÀÄ£ÀÄß ¥sÉA æ Zï ªÁ¸ÀÄÛ²°àAiÀÄ £ÉgÀ«£ÉÆA¢UÉ PÀ°è£À°è ºÉÊzÀgï ªÀÄvÀÄÛ nÃ¥ÀÄ PÀnÖ¹zÀgÀÄ. avÀ æ z À Ä UÀ ð ¨É l Ö z À ªÉ Ä Ã¯É 14 zÉ Ã ªÁ®AiÀ Ä UÀ ¼ À Ä AlÄ CªÀ Å UÀ ¼ À ° è ¥ÀæªÀÄÄRªÁzÀªÀÅ ¸ÀA¦UÉ ¹zÉÞñÀégÀ, »rA¨ÉñÀégÀ, KPÀ£ÁxÉñÀéj, ¥sÀ®ÄÎuÉñÀégÀ, UÉÆÃ¥Á®PÀȵÀÚ, DAd£ÉÃAiÀÄ, ¸ÀħæºÀäuÉåñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ. »rA¨ÉñÀégÀ£À UÀÄrAiÀÄ°è »rA¨Á¸ÀÄgÀ£À ºÀ®Äè ªÀÄvÀÄÛ 6 CrUÀ¼À ©üêÀÄ£À ¨sÉÃj EªÉ. ªÀÄzÀÝ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀÄwÛzÀÝ zÉÆqÀØ ©Ã¸ÀĪÀ PÀ®ÄèUÀ¼ÀÄAlÄ. ºÉÊzÀgÀ£À ¸ÉʤPÀgÀ£ÀÄß N§ªÀé ¸ÀzɧrzÀ M£ÀPÉ QArAiÀÄ£ÀÆß E°è PÁt§ºÀÄzÀÄ. £ÀUÀgÀzÀ ªÁAiÀÄĪÀåzÀ°è JgÀqÀÄ Q.«ÄÃ. zÀÆgÀzÀ°è ªÀÄÄgÀÄWÀgÁeÉÃAzÀæ ªÀÄoÀ, ¥À²ÑªÀÄzÀ ZÀAzÀª æ À½îAiÀÄ°èè £É®UÀ« CAPÀ½ ªÀÄoÀ EªÉ. avÀz æ ÄÀ UÀðzÀ ¨ÉlÖU¼ À ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ PÉÆÃmÉ, ZÀAzÀª æ ½ À î, DqÀĪÀįÉèñÀég,À »ªÀĪÀvï PÉÃzÁgÀ, eÉÆÃVªÀÄnÖ VjzsÁªÀÄ, UÁ½AiÀÄAvÀæ UÀ¼ÀÄ, ªÀÄÄgÀÄWÀ gÁeÉÃAzÀæ §ÈºÀ£ÀäoÀ, ªÀÄzÀPÀj¥ÀÄgÀzÀ ZÀgÀPÀ PÉÃAzÀæ ªÀÄvÀÄÛ UÁ½AiÀÄAvÀæUÀ¼ÀÄ, ºÉƼÀ¯ÉÌgÉAiÀÄ §AiÀÄ®Ä UÀ t ¥À w , ªÀ Ä ¯Áè r ºÀ ½ î A iÀ Ä C£ÁxÀ ¸É à ªÁ±À æ ª À Ä , ºÉ Æ ¸À z À Ä UÀ ð vÁ®Æè Q £À ºÁ®ÄgÁªÉÄñÀég,À UÀ«gÀAUÁ¥ÀÄgÀ, ¸ÁuÉúÀ½A î iÀÄ ªÀÄoÀ ªÀÄvÀÄÛ §AiÀÄ®Ä gÀAUÀªÄÀ A¢gÀ, »jAiÀÄÆj£À vÉÃgÀĪÀįÉèñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄ, ZÀ¼ÀîPÉgÉ vÁ®ÆèQ£À £ÁAiÀÄPÀ£ÀºÀnÖAiÀÄ w¥ÉàøÁé«Ä zÉêÀ¸ÁÜ£À, ªÉƼÀPÁ®ÄägÀÄ vÁ®ÆèQ£À C±ÉÆÃPÀ ¹zÁÝ¥ÀÄgÀ, dlAV gÁªÉÄñÀégÀ, §æºÀäVj £ÀÄAPɪÀÄ¯É ªÀÄvÀÄÛ PÉÆÃmÉ, EvÁå¢ ¥Àª æ Á¹ DPÀµÀðuÉAiÀÄ PÉÃAzÀæUÀ¼ÁVªÉ. §AiÀÄ®Ä ªÀ¸ÀÄÛ¸ÀAUÀæºÁ®AiÀÄ JAzÀÄ ºÉ¸ÀgÁVgÀĪÀ avÀæzÀÄUÀðzÀ°è ¥Àw æ AiÉÆAzÀÄ ¸ÀܼÀªÀÇ CªÀÄÆ®å ªÀiÁ»w MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ. ²¯ÁªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄ PÉwÛgÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ §gÉ¢gÀĪÀ avÀU æ À½AzÀ »rzÀÄ EA¢£À D¦ÖPï ¥sÉʧgï §¼ÀPÉAiÀÄ zÀÆgÀªÁt PÉÃAzÀz æ ÀªÀgÉUÉ avÀz æ ÀÄUÀð ºÉ¸ÀgÁVzÉ. avÀz æ ÀÄUÀðzÀ ²æà ªÀÄÄgÀÄWÀgÁeÉÃAzÀæ §ÈºÀ£ÀäoÀ, PÀ©ÃgÁ£ÀAzÀ ªÀÄoÀ, ¹jUÉgA É iÀÄ ²æà vÀg¼ À ¨ À Á¼ÀÄ §ÈºÀ£äÀ o,À ¸ÁuÉúÀ½A î iÀÄ §ÈºÀ£äÀ oU À ¼ À ÄÀ ¥Àæ¨sÁªÀ±Á° ªÀÄoÀUÀ¼ÁVªÉ. ªÀiÁf ªÀÄÄRåªÀÄAwæ gÁµÀÖç£ÁAiÀÄPÀ ¤d°AUÀ¥Àà, gÁdå AiÉÆÃd£À DAiÉÆÃUÀzÀ G¥ÁzsÀåPÀëgÁVzÀÝ r. JA. £ÀAdÄAqÀ¥Àà, PÀĪÉA¥ÀÄ CªÀgÀ UÀÄgÀÄUÀ¼ÁzÀ vÀ¼ÀQ£À ªÉAPÀtÚAiÀÄå, PÁzÀA§jPÁgÀ vÀ.gÁ.¸ÀÄ., »jAiÀÄ UÁA¢üêÁ¢ ¨É¼ÀUÉgÉ PÀȵÀÚ±Á¹Ûç, EwºÁ¸À ¸ÀA±ÉÆÃzsÀPÀ ºÀÄ®ÆègÀÄ ²æäªÁ¸À eÉÆìĸÀgÀAvÀºÀ »jAiÀÄgÀÄ ¨Á½gÀĪÀ F f¯Éè PÀ£ÁðlPÀzÀ ºÉªÉÄäAiÀÄ f¯ÉèAiÀiÁVzÉ. avÀæzÀÄUÀð f¯ÉèAiÀÄ §UÉÎ ºÉaÑ£À ªÀiÁ»wUÁV F ªÉ¨ï¸ÉÊmïUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃr:

www.chitradurgacity.gov.in http://chitradurga.kar.nic.in ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

www.visitchitradurga.com www.chitharadurga.com

25

zÁªÀtUÉgÉ f¯Áè zÀ±Àð£À

26

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

zÁªÀtUÉgÉ f¯ÉèAiÀÄ CAQ CA±ÀUÀ¼ÀÄ «¹ÛÃtð d£À¸ÀASÉå f¯Áè PÉÃAzÀæ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ

: : : :

ºÉÆç½UÀ¼ÄÀ : ºÀ½îU¼ À ÄÀ (d£Àª¸ À w À EgÀĪÀ) : (d£ÀªÀ¸Àw E®èzÀ) : UÁæªÀÄ¥ÀAZÁAiÀÄwUÀ¼ÀÄ : £ÀUg À À / ¥ÀlÖtUÀ¼ÄÀ : ¸ÁPÀëgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt : d£À¸ÁAzÀævÉ : °AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀ : £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥ÀvÄÀ Û :

6,018 ZÀ.Q.«ÄÃ. (gÁdåzÀ 15 £Éà zÉÆqÀØ f¯Éè) 17,90,952 (2001) zÁªÀtUÉgÉ 6 (zÁªÀtUÉgÉ, ZÀ£ÀßVj, ºÀjºÀgÀ, ºÉÆ£Áß½, ºÀgÀ¥Àà£ÀºÀ½î ªÀÄvÀÄÛ dUÀ¼ÀÆgÀÄ) 24 817 113 230 9 67.4 % 302 / ZÀ.Q.«ÄÃ.

955 ºÉtÄÚ/1000 UÀAqÀÄ 89,918 ºÉPÉÖÃgÀÄ CgÀtå

GzÀåªÀÄ : §mÉÖVgÀtÂUÀ¼ÀÄ, ¸ÀPÀÌgÉ GvÁàzÀ£É, qÉÊj GzÀåªÀÄ, PÉʪÀÄUÀÎ, ªÁå¥ÁgÀ, SÁzÀå JuÉÚ vÀAiÀiÁjPÉ, UÀȺÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀtÚ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzsÀåªÀÄ ¥Àª æ ÀiÁtzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ, PÉʪÀÄUÀÎzÀ ºÀwÛ §mÉÖ, ¸ÀÄtÚ, ©¢j£À PÉÊUÁjPÉ, ªÀÄgÀUÉ®¸À, ZÁ¥É vÀAiÀiÁjPÉ, PÀȶ G¥ÀPÀgÀt, ZÀªÀÄðzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄtÂÚ£À ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ, §vÀÛzÀ «Ä®ÄèUÀ¼ÀÄ, ¥ÁzÀgÀPÉë vÀAiÀiÁjPÉ, UÀtÂUÁjPÉ, EvÁå¢. ªÀÄÄRå¨É¼É : £É®UÀqÀ¯É, ¸ÀÆgÀåPÁAw, ºÀwÛ, ªÉÄPÉÌeÉÆüÀ, eÉÆüÀ, vÉÆUÀj, §vÀÛ, £ÀªÀuÉ, UÉÆâü, ¸Á¸ÀĪÉ, vÀA¨ÁPÀÄ, ¨Á¼É, CqÀPÉ, vÉAUÀÄ, ºÀtÄÚ ªÀÄvÀÄÛ vÀgÀPÁjUÀ¼ÀÄ, EvÁå¢. ºÀªÁUÀÄt : ¨ÉùUÉAiÀÄ vÁ¥À ºÉZÀÄÑ. ªÀÄ¼É PÀrªÉÄ, ZÀ½UÁ® »vÀPÀgÀ. ªÁ¶ðPÀ ¸ÀgÁ¸Àj ªÀļÉAiÀÄ ¥Àª æ ÀiÁt 629.10 «Ä.«ÄÃ. eÁvÉæ /GvÀìªÀ : J¯É¨ÉÃvÀÆgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÁªÀtUÉgÉUÀ¼À°è zÀÄUÁðA©PÁ(zÀÄUÀΪÀÄä) ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁjPÁA§ eÁvÉ,æ wÃxÀð gÁªÉÄñÀégÀzÀ GvÀìªÀ, §AqɺÉÆ¼É PÁwðPÉÆÃvÀìªÀ, EvÁå¢.

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

27

1997gÀ DUÀ¸ïÖ 15gÀAzÀÄ GzÀAiÀĪÁzÀ PÀ£ÁðlPÀzÀ ºÉƸÀ f¯ÉèUÀ¼À°è zÁªÀtUÉgÉ f¯Éè PÀÆqÀ MAzÀÄ. »A¢£À avÀæzÀÄUÀð f¯ÉèAiÀÄ zÉÆqÀØ ¥ÀlÖtÝ zÁªÀtUÉgÉ AiÀÄ£ÀÄß f¯Áè PÉÃAzÀª æ ÁUÀļÀî £ÀÆvÀ£À F f¯ÉèUÉ avÀz æ ÀÄUÀð f¯ÉèAiÀÄ ºÀjºÀgÀ, dUÀ¼ÀÆgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÁªÀtUÉgÉ, ²ªÀªÉÆUÀÎ f¯ÉèAiÀÄ ºÉÆ£Áß½ ªÀÄvÀÄÛ ZÀ£ÀßVj ªÀÄvÀÄÛ §¼Áîj f¯ÉèAiÀÄ ºÀgÀ¥Àà£ÀºÀ½îvÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÉÃ¥ÀðqÉUÉÆAqÀªÀÅ.

PÀ£ÁðlPÀzÀ ªÀiÁåAZɸÀÖgï JAzÀÄ ºÉªÉÄä¬ÄAzÀ PÀgɹPÉƼÀÄîwÛzÀÝ §mÉÖ VgÀtÂUÀ¼À £ÀUÀgÀ zÁªÀtUÉgÉ gÉ樀 ªÀÄvÀÄÛ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉzÁÝjAiÀÄ ¸ÀªÀÄ¥ÀðPÀ ªÀåªÀ¸ÉܬÄAzÁV ªÀÄzsÀåPÀ£ÁðlPÀzÀ ºÀÈzÀAiÀĪɤ¸ÀÄwÛzÉ. zÁªÀtUÉgÉ ºÀwÛ ¨É¼ÉAiÀÄĪÀ ¥Àz æ ÉñÀzÀ £ÀqÀÄªÉ EgÀĪÀÅzÀjAzÀ E°è ºÀwÛ §mÉÖ PÉÊUÁjPÉ ¨É¼É¢vÀÄÛ. VgÀtÂUÀ¼À eÉÆvÉUÉ PÉʪÀÄUÀÎUÀ¼ÀÆ EzÀݪÀÅ. EwÛÃZÉUÉ wêÀæ £ÀµÀÖ C£ÀĨsÀ«¹zÀ D J¯Áè VgÀtÂUÀ¼ÀÆ ªÀÄÄaѪÉ. DzÀgÀÆ ºÀwÛ »AdĪÀ ªÀÄvÀÄÛ ZÀ¥ÀàmÉ ªÀiÁqÀĪÀ PÁSÁð£ÉUÀ¼ÀÄ EªÉ. zÁªÀtUÉgÉAiÀÄ PÀA§½UÀ¼ÀÄ vÀÄA¨Á ¥Àæ¹zÀÞ. EvÀgÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ JuÉÚ vÀAiÀiÁjPÉ, £É®UÀqÀ¯É ©r¸ÀĪÀÅzÀÄ, PÀȶ G¥ÀPÀgÀt vÀAiÀiÁjPÉ, ¥ÁzÀgÀPÉë vÀAiÀiÁjPÉ, EvÁå¢. zÁªÀtUÉgÉ vÁ®ÆèQ£À CvÀåAvÀ ªÀÄÄRå DºÁgÀ ¨É¼É eÉÆüÀ. gÁV, vÉÆUÀj, ºÀwÛ, ªÉÄPÉÌÃeÉÆüÀ ªÀÄvÀÄÛ £É®UÀqÀ¯É EvÀgÉ ¥Àz æ sÁ£À ¨É¼ÉUÀ¼ÀÄ. zÁªÀtUÉgÉ f¯ÉèAiÀÄÄ ¨ÉÃgÉ f¯ÉèUÀ¼À ¨sÁUÀªÉà DVzÀÝ PÁgÀt¢AzÀ EzÀPÉÌ ¥ÀævÉåÃPÀ EwºÁ¸À gÀa¸ÀĪÀÅzÀPÉÌ §zÀ®Ä ºÀ¼ÉAiÀÄ avÀæzÀÄUÀð, ²ªÀªÉÆUÀÎ ªÀÄvÀÄÛ §¼Áîj f¯ÉèUÀ¼À EwºÁ¸ÀªÀ£ÀÄß CªÀ¯ÉÆÃQ¹ w½zÀÄPÉƼÀî ¨ÉÃPÁVzÉ. DzÀgÀÆ D£ÀUÉÆÃqÀÄ, Ctf UÁæªÀÄUÀ¼À°è£À zÉêÀ¸ÁÜ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C°è£À ±Á¸À£ÀUÀ½AzÀ EzÀÄ PÀzÀA§gÀ D½éPÉUÉ M¼À¥ÀnÖzÀÄÝ JA§ÄzÁV E°è ¹QÌgÀĪÀ Qæ.. ±À.. 450gÀ PÀzÀA§ ±Á¸À£ÀzÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É H»¸À§ºÀÄzÀÄ. Ctf UÁæªÀÄzÀ ¥ÀPÀÌzÀ°ègÀĪÀ ¨ÉlÖzÀ°è ºÀ¼ÉAiÀÄ ªÀÄtÂÚ£À PÉÆÃmÉAiÀÄ CªÀ±ÉõÀUÀ½ªÉ. CzÀgÀ £ÉwÛ£À ªÉÄÃ¯É ¥Á¼ÉUÁgÀgÀ PÁ®zÀ ªÀÄAl¥ÀªÉÇA¢zÉ. CzÀ£ÀÄß AiÀiÁzÀªÀgÀ PÁ®zÀ ºÀ¼ÉAiÀÄ PÀA§UÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¤«Äð¸À¯ÁVzÉ. EzÀgÀ »AzÀt CAPÀtzÀ°è AiÉÆÃUÁ£ÀgÀ¹AºÀ UÀÄr¬ÄzÉ. C£ÉÃPÉÆAqÀ, ¨ÁqÀ, ºÀzÀr, PÉÆqÀUÀ£ÀÆgÀÄ, PÉÆUÀΣÀÆgÀÄ, ¯ÉÆÃQPÉgÉ UÀ¼À°è PÉ®ªÀÅ CUÀº æ ÁgÀUÀ¼ÀÆ, zÉêÀ¸ÁÜ£ÀUÀ¼ÀÆ EzÀݪÀÅ. zÁªÀtUÉgÉ £ÀUÀgÀ ªÉÆzÀ®Ä MAzÀÄ ¸ÀtÚ ºÀ½îAiÀiÁVvÀÄÛ. EzÀÄ ¨ÉÃvÀÆj£À (¨ÉlÆÖgÀÄ) ºÉÆgÀ¨sÁUÀªÁVvÀÄÛ. ºÉÊzÀgï D° EzÀ£ÀÄß C¥ÁàfgÁªÀiï JA§ ªÀÄgÁoÁ ¥Á¼ÉAiÀÄUÁgÀ¤UÉ PÉÆlÖ. C¥ÁàfgÁªÀiï£À ¥ÉÆæÃvÁìºÀ¢AzÁV E°è C£ÉÃPÀ ªÀvÀðPÀgÀÄ £É¯É¹zÀgÀÄ. ªÁå¥ÁgÀ ¨É¼É¬ÄvÀÄ. C¥ÁàfgÁªÀiï£À C£ÀAvÀgÀªÀÇ zÁªÀtUÉgÉ ¥ÀlÖt ¨É¼É¬ÄvÀÄ. n¥ÀÄà ¸ÀįÁÛ£ï EzÀPÉÌ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ ¤ÃrzÀ. zÁªÀtUÉgÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ºÉÆÃUÀĪÀ gÉʮĪÀiÁUÀð DgÀA¨sÀªÁzÀ ªÉÄÃ¯É EzÀÄ ²ÃWÀæªÁV ¨É¼É¬ÄvÀÄ. vÀÄAUÀ¨sÀzÁæ £À¢AiÀÄ vÀlzÀ°ègÀĪÀ ºÀjºÀgÀ ¸ÀܼÀ¥ÀÄgÁtzÀ ¥ÀPæ ÁgÀ »AzÉ UÀĺÁ¸ÀÄgÀ JA§ gÁPÀ¸ ë £ À À gÁdzsÁ¤ AiÀiÁVvÀÄ.Û FvÀ §æºäÀ ££ À ÄÀ ß PÀÄjvÀÄ vÀ¥¸ À ÄÀ ª ì iÀ Ár, vÀ£ÀUÉ ºÀj¬ÄAzÁUÀ°, ºÀgÀ¤AzÁUÀ° ¸ÁªÀÅ §gÀzÀAvÉ ªÀgÀ ¥ÀqÉzÀÄPÉÆAqÀ. F ªÀgÀzÀ §®¢AzÀ ªÀÄzÉÆãÀävÀÛ£ÁV ªÀiÁ£ÀªÀgÀ£ÀÆß zÉêÀvÉUÀ¼À£ÀÆß PÁqÀvÉÆqÀVzÀ.

28

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

DUÀ ²ªÀ ªÀÄvÀÄÛ «µÀÄÚ MAzÀÄUÀÆr ºÀjºÀgÀgÀƦ¤AzÀ F gÁPÀë¸À £À£ÀÄß PÉÆAzÀÄ ºÁQzÀgÀÄ. F PÁgÀt¢AzÁV EzÀPÉÌ ºÀj-ºÀgÀªÉA§ ºÉ¸ÀgÀÄ §A¢vÉ£ÀÄߪÀgÀÄ. ¸ÁAiÀÄĪÀ ªÉÆzÀ®Ä F gÁPÀë¸À F PÉëÃvÀPæ ÉÌ vÀ£Àß ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß EqÀ¨ÉÃPÉAzÀÄ PÉýPÉÆAqÀzÀÝ jAzÀ EzÀPÌÉ UÀĺÁgÀtåPÉëÃvÀæ ªÉA§ ºÉ¸g À ÄÀ §AvÉAzÀÄ ¥Àw æ Ãw. ºÀjzÁ棢 À vÀÄAUÀ¨z Às Áæ £À¢AiÀÄ£ÀÄß PÀÆqÀĪÀ ¸ÀAUÀªÀĸÀܼÀzÀ°ègÀĪÀ F ¥ÀlÖtPÉÌ PÀÆqÀ®ÆgÀÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄ wÛvÀÄÛ. E°è£À ºÀjºÀgÉñÀégÀ CxÀªÁ ±ÀAPÀgÀ£ÁgÁAiÀÄt zÉêÁ®AiÀÄ §ºÀÄ ¥À¹ æ zÀÞ ªÁzÀzÀÄÝ. ºÀjºÀgÀzÀ°è vÁ®ÆèQ£À°è PÀ¥ÀÄà ªÀÄvÀÄÛ PÉA¥ÀÄ «Ä²ævÀ ªÀÄtÂÚ£À ¨sÀƫĬÄzÀÄÝ eÉÆüÀ, gÁV, vÉÆUÀj, ºÀwÛ, ¸ÉÃAUÁ, ªÉÄt¹£ÀPÁ¬Ä ªÀÄvÀÄÛ ¢ézÀ¼À zsÁ£ÀåUÀ¼À£ÀÆß ¸Àé®à §vÀÛªÀ£ÀÆß ¨É¼ÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.

F vÁ®ÆèQ£À £ÀA¢vÁªÀgÉAiÀÄ°è ¥À¹ æ zÀÞ F±ÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄ«zÉ. EzÀ£ÀÄß CªÀÄÈvÀ°AUÀ ªÀiÁtÂPÉñÀégÀ zÉêÁ®AiÀĪÉAzÀÆ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. PÉÆAqÀfÓ F vÁ®ÆèQ£À ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀæªÁ¹ DPÀµÀðuÉAiÀÄ PÉAzÀæ. E°è gÁdå ¸ËÌmïì ªÀÄvÀÄÛ UÉÊqïì vÀgÀ¨ÉÃw PÉAzÀ« æ zÉ. d®¸ÁºÀ¸À QæÃqÁ PÉAzÀª æ ÀÇ EzÉ. ºÀ¼ÉAiÀÄ avÀz æ ÀÄUÀð f¯Éè¬ÄAzÀ ¨ÉÃ¥ÀðlÄÖ zÁªÀtUÉgÉUÉ ¸ÉÃ¥ÀðqÉAiÀiÁVgÀĪÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ vÁ®ÆèPÀÄ dUÀ¼ÀÆjUÉ eÉÆÃUÀ¥Àà JA§ IĶ¬ÄAzÀ D ºÉ¸ÀgÀÄ §A¢zÉAiÉÄAzÀÄ £ÀA§ÄvÁÛgÉ. dUÀ¼ÀÆj£À°è eÉÆÃUÀ¥Àà£À zÉêÀ¸ÁÜ£ÀªÉÇA¢zÉ.

PÀÄgÀÄZÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¥Àtð¥Áw ªÀÄgÀUÀ½AzÀ DªÀÈvÀ ªÁVgÀĪÀ F vÁ®ÆèQ£À°è ºÀwÛ, §vÀÛ, PÀ§Äâ, £ÀªÀuÉ, eÉÆüÀ, gÁV, vÉAUÀÄ, CqÀPÉ ªÀÄÄRå ¨É¼ÉUÀ¼ÁVªÉ. §¼Áîj¬ÄAzÀ ¥Àv æ ÉåÃQ¸À®àlÖ ºÀgÀ¥À£ÀºÀ½î vÁ®ÆèQ£À°è PÀ©ât, vÁªÀÄæ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸ï C¢gÀÄ ºÉZÁÑV PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. ºÀgÀ¥À£ÀºÀ½î vÁ®ÆèQ£À aUÀmÉÃj ªÀÄvÀÄÛ PÉÆ£ÀUÀ£À ºÉƸÀÆgÀÄ ºÁUÀÆ PÀ®èºÀ½î §½ a£ÀßzÀ C¢gÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. ²ªÀªÉÆUÀÎf¯Éè¬ÄAzÀ ¥ÀævÉåÃPÀ UÉÆAqÀÄ ¸ÉÃ¥ÀðqÉAiÀiÁVgÀĪÀ ZÀ£ÀßVj vÁ®ÆèQ£À zÀQët ºÁUÀÆ ¥À²ÑªÀĨsÁUÀzÀ°è ¨ÉlÖUÀ¼À ¸Á®ÄUÀ½ªÉ. EªÀÅUÀ½AzÀ ºÀjzÀħgÀĪÀ vÉÆgÉUÀ¼ÀÄ ±ÁAw¸ÁUÀgÀ (¸ÀƼÉPÉgÉ) J£ÀÄߪÀ 40 ªÉÄÊ. ¸ÀÄvÀÛ¼ÀvÉAiÀÄļÀî, PÉgÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÉÃgÀÄvÀÛzÉ. E°èAzÀ ºÀjzÀÄ ºÀjºÀgÀzÀ §½AiÀÄ°è vÀÄAUÀ¨sÀzÁæ £À¢AiÀÄ£ÀÄß ¸ÉÃgÀĪÀ ºÉƼÉUÉ ºÀjzÁæ JAzÀ ºÉ¸ÀgÀÄ. F vÁ®ÆèQ£À G½zÀ ¥Àz æ ÉñÀ ªÉÄÊzÁ£À.

E°è «¸ÁÛgÀªÁzÀ ºÀÄ®ÄèUÁªÀ®ÄUÀ¼ÀÄAlÄ. n¥ÀÄà ¸ÀįÁÛ£À£À ¸ÉÊ£ÀåzÀ°è ¸ÉêɸÀ°è¹zÀÝ ªÀÄvÀÄÛ «zsÀÄgÁ±ÀévÀÜzÀ°è ©ænµÀgÀ «gÀÄzÀÞ ºÉÆÃgÁl £ÀqɹzÀªÀgÀ¯ÉÆè§â£ÁzÀ zsÉÆÃArAiÀÄ ªÁWï EzÉà ZÀ£ÀßVjAiÀĪÀ£ÀÄ.

12£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è ZÁ¼ÀÄPÀå ZÀPÁæ¢ü¥ÀvÀåzÀ MAzÀÄ ¨sÁUÀªÁV £ÉÆtA§ ªÁr 32 ¸Á¹gÀ ¥ÁæAvÀåzÀ°èzÀÝ ZÀ£ÀßVj AiÀÄ£ÀÄß GZÀÑAVAiÀÄ ¥ÁAqÀågÀÄ PÉ®PÁ® D¼ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. 16£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ®Æè F ¥Àz æ ÉñÀ GZÀÑAVAiÀÄ ¨sÁUÀªÁV ¸ÀAvɨɣÀÆßjUÉ ¸ÉÃjvÀÄÛ. ZÀ£ÀßVj ¥ÀlÖt 17 £ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ CAvÀåzÀ°è ©zÀ£ÀÆgÀÄ gÁdåzÀ ªÀ±ÀPÉÌ §AvÀÄ. CzÀgÀ gÁt ZÉ£ÀߪÀiÁäf E¯ÉÆèAzÀÄ PÉÆÃmÉAiÀÄ£ÀÄß PÀnÖ¹ F ¥ÀlÖtPÉÌ vÀ£Àß ºÉ¸ÀgÀ¤ßlÄÖ EzÀ£ÀÄß vÀ£Àß vÀAVUÉ dºÀVÃjAiÀiÁV ¤ÃrzÀݼÀÄ.

EzÀÄ ZÀ£ÀßVj ¥ÀlÖtzÀ £ÉÊIÄvÀå ªÀÄƯÉAiÀÄ ¸ÀtÚ¨ÉlÖzÀ ªÉÄðzÉ. ¨ÉlÖzÀ vÀÄ¢AiÀÄ°ègÀĪÀ zÉêÀ¸ÁÜ£À ¨ÉÃmÉ gÀAUÀ£ÁxÀ¸Áé«ÄAiÀÄzÀÄ. F ¸ÀܼÀ¢AzÀ PÁtĪÀ ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

29

¸ÀÄvÀÛ°£À zÀȱÀå¸ÀÄAzÀgÀªÁzÀÄÝ. GvÀÛgÀzÀ PÀqÉUÉ 12 ªÉÄÊ° zÀÆgÀzÀ°ègÀĪÀ ±ÁAw¸ÁUÀgÀ (¸ÀƼÉPÉgÉ) CvÀåAvÀ gÀªÀÄåªÁV PÁt¸ÀÄvÀÛzÉ. F PÉgÉ f¯ÉèAiÀÄ CvÀåAvÀ zÉÆqÀØ PÉgÉAiÀiÁVzÀÄÝ E¢ÃUÀ ¥Àª æ Á¹ DPÀóµÀðuÉAiÀÄ PÉÃAzÀª æ ÁV gÀÆ¥ÀÄUÉƼÀÄîwÛzÉ. ²ªÀªÉÆUÀ΢AzÀ §A¢gÀĪÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ vÁ®ÆèPÀÄ ºÉÆ£Áß½. F vÁ®ÆèQ£À°è zÀQët¢AzÀ GvÀÛgÀPÉÌ ºÀ©âgÀĪÀ ¨ÉlÖ±ÉÃæ tÂAiÀÄ°ègÀĪÀ PÀ®égÀAUÀ£À Vj 1,031 «Äà JvÀÛgÀ«zÀÄÝ zÁªÀtUÉgÉ f¯ÉèAiÀÄ M¼À¨sÁUÀzÀ JvÀÛgÀzÀ ²RgÀªÉ¤¹zÉ. vÀÄAUÀ¨sÀzÁæ vÁ®ÆèQ£À ªÀÄÄRå£À¢. wÃxÀðgÁªÉÄñÀégÀ PÉëÃvÀæ E°è£À ¥ÀæªÀÄÄR wÃxÀðPÉëÃvÀæ.

E°èUÉ ºÀwÛgÀ«gÀĪÀ ¨É¼ÀUÀÄwÛ MAzÀÄ ºÉÆç½ PÉÃAzÀ.æ E°è ¹zÉÞñÀégÀ, ZÀ£ÀßPÉñÀªÀ zÉêÁ®AiÀÄUÀ½ªÉ. 14-16£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀUÀ¼À°è ¨É¼ÀUÀÄwÛ¬ÄAzÀ «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædåzÀ CgÀ¸ÀgÀ ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£ÀzÀ°è ¸ÀévÀAvÀæªÁV D½zÀ MAzÀÄ CgÀ¸ÀÄ ªÀÄ£ÉvÀ£À EzÀÄÝzÁV ºÀ®ªÀÅ zÁR¯ÉUÀ¼ÀÄ w½¸ÀÄvÀÛªÉ. ¨É¼ÀUÀÄwÛ CgÀ¸ÀgÀ gÁdQÃAiÀÄ EwºÁ¸À ZɮĪÀ gÀAUÀ¥Àà£ÁAiÀÄPÀ¤AzÀ (1361-81) DgÀA¨sª À ÁUÀÄvÀz Û .É PÀÄ¢gÉ gÁAiÀÄgÀ ªÀÈvÁÛAvÀzÀ ¥ÀPæ ÁgÀ FvÀ «dAiÀÄ£ÀUg À z À À CgÀ¸ÀÄ ¸ÀAvÀwUÉ ¸ÉÃjzÀªÀ£ÉAzÀÄ w½AiÀÄÄvÀÛzÉ. ¨ÉÃqÀgÀ ZÀ£ÀߣÁAiÀÄPÀ MAzÀ£ÉAiÀÄ §ÄPÀÌgÁAiÀÄ£À PÁ®zÀ°è ¨É¼ÀUÀÄwÛ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ® ªÀįɣÁqÀÄ ¥ÁæAvÀåUÀ¼À°è PÉÆÃmÉ PÀnÖPÉÆAqÀÄ D¼ÀÄwÛzÀÝ. ZɮĪÀ gÀAUÀ¥Àà £ÁAiÀÄPÀ §ÄPÀÌ£À C£ÀĪÀÄw ¥ÀqÉzÀÄ ¸ÉÊ£ÀåzÉÆA¢UÉ §AzÀÄ FvÀ£À£ÀÄß ¸ÉÆð¹ PÉÆÃmÉAiÀÄ£ÀÆß ©gÀÄzÀÄUÀ¼À£ÀÆß QvÀÄÛPÉÆAqÀ. C£ÀAvÀgÀ D ¥Àz æ ÉñÀªÀ£ÀÄß D¼À®Ä ZɮĪÀ gÀAUÀ¥Àà¤UÉà ©lÄÖPÉÆqÀ ¯Á¬ÄvÀÄ. ¨sÁ£ÀĪÀ½î AiÀÄ°èzÄÀ ÝPÆ É AqÀÄ gÀAUÀ¥àÀ£ÁAiÀÄPÀ D ¥Àz æ ÃÉ ±ÀzÀ ¥ÀÄgÉÆéüªÈÀ ¢ÞUÉ PÁgÀt£ÁzÀ. PÀæªÉÄÃt ¨É¼ÀUÀÄwÛAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀæªÀÄÄR PÉÃAzÀæªÁV ªÀiÁrzÀ. FvÀ ºÀjºÀgÀzÀ ºÀjºÀgÉñÀégÀ zÉêÀ¸ÁÜ£À zÀÄgÀ¹ÛªÀiÁrzÀÝ®èzÉ vÀÄAUÀ¨sÀzÁæ zÀAqÉAiÀÄ°ègÀĪÀ gÁªÉÄñÀégÀ zÉêÀ¸ÁÜ£ÀzÀ zÀQëtPÉÌ ¢qÀUÀÆgÀÄ JA§ ¥ÀlÖt ¤«Äð¹zÀ, ¨É¼ÀUÀÄwÛ PÉÆÃmÉAiÀÄ£ÀÄß «¸ÀÛj¹zÀ. GqÀÄUÀtÂ, PÀªÀ¯É zÀÄUÀð, ºÉÆ£Áß½ ªÀÄÄAvÁzÀ PÀqÉUÀ¼À°è ºÉƸÀzÁV PÉÆÃmÉU¼ À £ À ÄÀ ß PÀnÖ¹zÀ. wÃxÀðVj AiÀÄ°èAiÀÄ zÉêÀ¸ÁÜ£z À À fÃuÉÆÃðzÁÞgÀ ªÀiÁr¹zÀ. ¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄ ¤UÀ¢UÉƽ¹zÀ. F ¥ÀzÀÞw gÁAiÀÄgÉÃSÉ JA§ ºÉ¸Àj¤AzÀ ¥À æ ¹ ¢Þ ¥À q É ¬ ÄvÀ Ä . FvÀ £ À C£À A vÀ g À D½é P É U É §AzÀ ª À g À Ä ¨s À Æ ¥Á®gÁAiÀ Ä (¨sÀÆ¥ÀgÁAiÀÄ), ±ÀÆgÀ¨sÀÆ¥À, zÉêÀgÁAiÀÄ, C¨sÀª æ ÀiÁzsÀªÀ, ªÉAPÀmÁ¢æ, gÁªÀÄPÉÆÃn, AiÀÄ®ètÚ ªÀÄvÀÄÛ zÁ¸À¥Àà. zÁ¸À¥Àà zÀPÀë£ÀÆ GzÁvÀÛ UÀÄtzÀªÀ£ÀÆ DVzÀÝ£ÉAzÀÄ vÉ®ÄUÀÄ ¥ÀzÀå ªÉÇAzÀjAzÀ w½AiÀÄÄvÀÛzÉ. FvÀ£À ªÉƪÀÄäUÀ£Éà PɼÀ¢ gÁdå¸ÁÜ¥ÀPÀ ¸ÀzÁ²ªÀ £ÁAiÀ Ä PÀ . ªÀ Ä ÄAzÉ ¥À Ä uÉ A iÀ Ä ¥É à ±É é ªÀ i Ázs À £ À g ÁAiÀ Ä £À ªÀ Ä UÀ £Á£ÁgÁAiÀ Ä ¨É¼ÀUÀÄwÛAiÀÄ£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹ PÉÆArzÁÝUÀ®Æ ºÉÊzÀgï, n¥ÀÄà ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄĪÀÄär PÀȵÀÚgÁd MqÉAiÀÄgÀ PÁ®zÀ®Æè C£ÀAvÀgÀ ©ænµÀgÀ PÁ®zÀ®Æè ¨É¼ÀUÀÄwÛAiÀÄ CgÀ¸ÀÄ ¸ÀAvÀwAiÀĪÀgÀÄ CªÀjAzÀ ¥ÀjºÁgÀ zsÀ£À ¥ÀqÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ. ¨É¼ÀUÀÄwÛ CgÀ¸ÀgÀÄ PÉÆrAiÀiÁ®¨ÉÊ°£À AiÀÄÄzÀÞzÀ°è ºÉÊzÀgÀ¤UÉ ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁr §¸ÀªÀgÁd zÀÄUÀðªÀ£ÀÄß ªÀ ± À ¥ À r ¹PÉ Æ ¼À î ® Ä ¸À º ÁAiÀ Ä ¤ÃrzÀ Ä zÀ g À eÉ Æ vÉ U É 1778gÀ ° è avÀ æ z À Ä UÀ ð zÀ 30

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

ªÀÄÄwÛUÉAiÀÄ°èAiÀÄÆ PÉÆqÀV£À DPÀª æ ÀÄtzÀ°èAiÀÄÆ £ÉgÀªÁzÀgÀÄ EvÁå¢AiÀiÁV ºÉÊzÀgÀ£À PÁ®zÀ°è £ÀqÉzÀ WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß PÉʦüAiÀÄwÛ£À°è G¯ÉèÃT¹zÉ. ºÉÆ£Áß½AiÀÄ a£ÀßzÀUÀt ¥Àz æ ÉñÀ PÀÄzÀÄgÉPÉÆAqÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥À®ªÀ£ÀºÀ½îUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. F ¥Àz æ ÉñÀzÀ°è a£Àß vÉUÉAiÀÄĪÀ PÉ®¸À £ÀqÉzÀÄ ¯Á¨sÀzÁAiÀÄPÀªÀ®è ªÉAzÀÄ PÉÊ©qÀ¯ÁVzÉ. ºÉÆ£Áß½AiÀÄ°è CQÌ ªÀÄvÀÄÛ JuÉÚ VgÀtÂUÀ½ªÉ. PÉʪÀÄUÀÎzÀ ºÀwÛ §mÉÖ, ¸ÀÄtÚ, ¨ÉÆA§Ä PÉÊUÁjPÉ, ªÀÄgÀUÉ®¸À, ZÁ¥É vÀAiÀiÁjPÉ, PÀȶ G¥ÀPÀgÀt, ZÀªÀÄðªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄtÂÚ£À ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ°è ºÉ¸ÀgÁVzÉ. ¨sÁ¸ÀÌgÀPÉëÃvÀª æ ÉAzÀÄ ¥ÀÄgÁt¥À¹ æ zÀÞªÁzÀ ºÉÆ£Áß½ ¥ÀlÖtPÉÌ ©¢j JAzÀÆ, ºÉ Æ £À ß ºÀ ½ î A iÉ Ä AzÀ Æ ºÉ ¸ À j vÉ Û A zÀ Ä w½zÀ Ä §gÀ Ä vÀ Û z É . gÁt ºÉ Æ AiÀ Ä ì ¼ À z É Ã « ªÀÄ°èPÁdÄð£À¤UÉ E°è ²¯ÁzÉÃUÀÄ® PÀnÖ CzÀ£ÀÄß ªÀÄ°èPÉñÀégÀ wÃxÀð JAzÀÄ PÀgÉ¢zÀݼÉAzÀÄ ²¯Á±Á¸À£À¢AzÀ w½zÀħgÀÄvÀÛzÉ. vÀÄAUÀ¨sÀzÁæ £À¢AiÀÄ ¸ÉÃvÀÄªÉ §½ ¸ÀAvÀ ²æäªÁ¸À wÃxÀðgÀ ¸ÀªiÀ Á¢ü¬ÄzÉ. gÁWÀªÃÉ AzÀæ ¸Áé«ÄUÀ¼À §ÈAzÁªÀ£« À zÉ. zÁªÀtUÉgÉAiÀÄ°è 1922gÀ°è £ÀqÉzÀ 8£Éà CT® ¨sÁgÀvÀ PÀ£ÀßqÀ ¸Á»vÀå ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ²æà JA. ªÉAPÀlPÀȵÀÚAiÀÄå CªÀgÀÄ, 1991gÀ°è £ÀqÉzÀ 61£Éà ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß gÁµÀÖçPÀ« qÁ. f. J¸ï. ²ªÀgÀÄzÀæ¥Àà£ÀªÀgÀÄ ºÁUÀÄ 1947gÀ°è ºÀgÀ¥À£ÀºÀ½îAiÀÄ°è dgÀÄVzÀ 30£Éà ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ²æà ¹.PÉ. ªÉAPÀlgÁªÀÄAiÀÄå CªÀgÀÄ ªÀ»¹zÀÝgÀÄ. gÁdåzÀ ºÀÈzÀAiÀĨsÁUÀªÁVzÀÄÝ PÉÊUÁjPÉ, ªÁtÂdå ªÀåªÀºÁgÀ, ±ÉÊPÀëtÂPÀ PÉëÃvÀU æ À¼À°è ªÉÃUÀªÁV ¨É¼ÉAiÀÄÄwÛgÀĪÀ zÁªÀtUÉgÉ f¯Éè §UÉÎ ºÉaÑ£À ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß F ªÉ¨ï¸ÉÊmïUÀ½AzÀ ¥ÀqÉAiÀħºÀÄzÀÄ:

www.davangerecity.gov.in

¥Àª æ ÄÀ ÄR d®¥ÁvÀU¼ À ÄÀ d®¥ÁvÀUÀ¼ÀÄ eÉÆÃUÀ d®¥ÁvÀ d®zÀÄUÀð d®¥ÁvÀ C¨Éâ d®¥ÁvÀ ZÀÄAZÀ£ÀPÀmÉÖ d®¥ÁvÀ EgÀÄ¥ÀÄà d®¥ÁvÀ ²ªÀ£À ¸ÀªÀÄÄzÀæ (UÀUÀ£ÀZÀÄQÌ/¨sÀgÀZÀÄQÌ) GAZÀ½î d®¥ÁvÀ UÉÆÃPÁPÀ d®¥ÁvÀ ªÀiÁUÉÆÃqÀÄ d®¥ÁvÀ ¯Á®UÀĽ d®¥ÁvÀ ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

£À¢ ±ÀgÁªÀw PÀȵÁÚ PÁªÉÃj PÁªÉÃj PÁªÉÃj PÁªÉÃj CWÀ £ Á²¤ WÀl¥Àæ¨sÁ ¨ÉÃrÛ PÁ½

www.hariharcity.gov.in

¥Àª æ ÄÀ ÄR £À¢UÀ¼ÄÀ PÀȵÁÚ PÁªÉÃj vÀÄAUÀ¨sÀzÁæ ªÀÄ®¥Àæ¨sÁ PÀ©¤ £ÉÃvÁæªÀw ²AµÁ CPÁðªÀw ©üêÀiÁ ªÉÃzÁªÀw ¥Á¯Ágï ºÁgÀAV

PÁ½ ±ÀgÁªÀw CWÀ £ Á²¤ WÀl¥Àæ¨sÁ ¨ÉrÛ zÀQët ¦£ÁQ¤ GvÀÛgÀ ¦£ÁQ¤ ºÉêÀiÁªÀw PÁgÀAd ªÀÄAeÁæ ¥É£Áßgï ¸ÀĪÀuÁðªÀw 31

²ªÀªÉÆUÀÎ f¯Áè zÀ±Àð£À

32

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

²ªÀªÉÆUÀÎ f¯ÉèAiÀÄ CAQ CA±ÀUÀ¼ÀÄ «¹ÛÃtð d£À¸ÀASÉå f¯Áè PÉÃAzÀæ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ

: : : :

ºÉÆç½UÀ¼ÄÀ : ºÀ½îU¼ À ÄÀ (d£Àª¸ À w À EgÀĪÀ) : (d£ÀªÀ¸Àw E®èzÀ) : UÁæªÀÄ¥ÀAZÁAiÀÄwUÀ¼ÀÄ : £ÀUg À À / ¥ÀlÖtUÀ¼ÄÀ : ¸ÁPÀëgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt : d£À¸ÁAzÀævÉ : °AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀ : £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥ÀvÄÀ Û :

8,465 ZÀ.Q.«ÄÃ. (gÁdåzÀ 6£Éà zÉÆqÀØ f¯Éè) 16,42,545 (2001) ²ªÀªÉÆUÀÎ 7 (²ªÀªÉÆUÀÎ, ¨sÀzÁæªÀw, wÃxÀðºÀ½î, ¸ÁUÀgÀ, ºÉƸÀ£ÀUÀgÀ, ²PÁj¥ÀÄgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÆgÀ§) 40 1,451 67 260 12 74.5 % 193 / ZÀ.Q.«ÄÃ.

977 ºÉtÄÚ / 1000 UÀAqÀÄ 2,76,855 ºÉPÉÖÃgÀÄ CgÀtå

GzÀåªÀÄ : PÀ©ât-GPÀÄÌ, PÁUÀzÀ, ºÉAZÀÄ, ¹ªÉÄAmï, «zÀÄåvï, gÁ¸ÁAiÀĤPÀ, ¨ÉAQPÀrØ, UÀAzsÀzÀ JuÉÚ, RAqÀ¸Áj ¸ÀPÀÌgÉ, eÉãÀĸÁPÀuÉ, PÀÄA¨ÁjPÉ, ZÀªÀÄðzÀ PÉ®¸À, ªÀÄgÀUÉ®¸À, PÀ©âtzÀ PÉ®¸À, UÁt, ºÉtÂUÉ, £ÉÃAiÉÄÎ, UÀAzsÀzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ, ¯ÉÆúÀzÀ ¥ÁvÉU æ À¼À vÀAiÀiÁjPÉ EvÁå¢. ªÀÄÄRå¨É¼É : CqÀPÉ, ªÉÄt¸ÀÄ, ºÀwÛ, §vÀÛ, eÉÆüÀ, gÁV, ¢ézÀ¼ÀzsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ, ªÉÄt¹£ÀPÁ¬Ä, £É®UÀqÀ¯É, UÉÃgÀÄ©Ãd, ¹ÃUÉ, ºÉÆUɸÉÆ¥ÀÄà, vÉAV£ÀPÁ¬Ä, ««zsÀ §UÉAiÀÄ ºÀtÄÚ - vÀgÀPÁjUÀ¼ÀÄ, EvÁå¢. ºÀªÁUÀÄt : dÆ£ï-¸É¥ÉÖA§gïªÀgÉUÉ ªÀļÉUÁ®, CPÉÆÖçgï-£ÀªÉA§gïªÀgÉUÉ »AUÁgÀÄ PÁ®, r¸ÉA§gï-¥sɧª æ ÀjªÀgÉUÉ ZÀ½UÁ®,ªÀiÁZïð-ªÉÄêÀgÉUÉ ¨ÉøÀUÉPÁ®. ªÁ¶ðPÀ ¸ÀgÁ¸Àj ªÀÄ¼É 1,831.70 «Ä.«ÄÃ. eÁvÉæ /GvÀìªÀ : ²ªÀªÉÆUÀÎzÀ PÉÆÃmÉ DAd£ÉÃAiÀÄ ¸Áé«Ä gÀxÉÆÃvÀìªÀ, ªÀiÁj eÁvÉ,æ UÀÄqÉØÃPÀ¯ï eÁvÉ,æ ¦¼ÀîAUÉÃj ªÉAPÀlgÀªÀÄt zÉêÀgÀ eÁvÉ,æ ¸ÁUÀgÀzÀ ªÀiÁj eÁvÉ,æ ºÉÆA§ÄdzÀ ¥ÀzÁäªÀw ªÀÄvÀÄÛ ¥Á±Àéð£ÁxÀ GvÀìªÀ, EvÁå¢.

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

33

«±Àé «SÁåvÀ eÉÆÃUÀ d®¥ÁvÀ, ¸ÀÆAiÀiÁð¸ÀÛzÀ «ÃPÀëuÉUÉ ¥À¹ æ ¢ÞAiÀiÁVgÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÁ¶ðPÀ 7,600 «Ä.«ÄÃ. ªÀÄ¼É ©Ã¼ÀĪÀ zÀQëtzÀ agÁ¥ÀÄAf DUÀÄA¨É, PÉÆqÀZÁ¢æ, dUÀ¢éSÁåvÀ UÀAzsÀzÀJuÉÚ PÁSÁð£É, PÀ©ât, GPÀÄÌ, PÁUÀzÀ PÁSÁð£É UÀ¼£ À ÄÀ ß ºÉÆA¢gÀĪÀ, PÀ£ßÀ qÀPÌÉ C£ÉÃPÀ ºÉªÄÉ äAiÀÄ ¸Á»wUÀ¼£ À ÄÀ ß, E§âgÄÀ gÁµÀÖçP« À UÀ¼£ À ÄÀ ß C¦ð¹gÀĪÀ ²ªÀªÉÆUÀÎ f¯Éè ªÀįɣÁr£À gÁdzsÁ¤ JAzÉà PÀgÉAiÀÄ®ànÖzÉ. ²ªÀªÉÆUÀÎ £ÀUÀgÀPÉÌ ¥ËgÁtÂPÀ »£Éß¯É EzÉ. »AzÉ IĶUÀ¼ÀÄ vÀ¥À¸ÀÄìªÀiÁqÀÄwÛ zÁÝUÀ F ¸ÀܼÀzÀ°è ²ªÀ£À ªÀÄÄRzÀ±Àð£ÀªÁVzÀÝjAzÀ¯ÉÆÃ, IĶUÀ¼ÀÄ ¸Éë¸ÀÄwÛzÀÝ ¹»¥Á¤ÃAiÀĪÀ£ÀÄß ªÉÆUÉAiÀÄ°è EqÀÄwÛzÀÄÝ, ²ªÀ¤UÉ ºÀÆ«£À ªÉÆUÉÎAiÀÄ£ÀÄß C¦ð¹zÀÝ jAzÀ ¹»ªÉÆUÉ , ²ªÀªÉÆUÉÎ JA§ ºÉ¸ÀgÀÄ §A¢gÀ§ºÀÄzÉAzÀÄ ¥Àw æ Ãw. f¯ÉèAiÀÄ£ÀÄß ªÀįɣÁqÀÄ, CgɪÀįɣÁqÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÊzÁ£À ¥ÀæzÉñÀªÉAzÀÄ «AUÀr¸À§ºÀÄzÀÄ. f¯ÉèAiÀÄ ¥À²ÑªÀÄQÌgÀĪÀ wÃxÀðºÀ½î, ºÉƸÀ£ÀUÀgÀ, ¸ÁUÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÆgÀ§ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀįɣÁqÀÄ ¥Àz æ ÉñÀzÀ°èzÀÄÝ f¯ÉèAiÀÄ ªÀÄÄRå¨sÁUÀªÀ£ÁߪÀj¹ªÉ. ²ªÀªÉÆUÀÎ, ¨sÀzÁæªÀw ªÀÄvÀÄÛ ²PÁj¥ÀÄgÀ vÁ®ÆèPÀÄ UÀ¼ÀÄ CgɪÀįɣÁqÀÄ ¥Àz æ ÉñÀzÀ°èªÉ. ¸ÀºÁå¢æ ±ÉÃæ t JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖ¸Á®Ä F f¯ÉèAiÀÄ ¥À²ÑªÀÄ ¸ÉgÀV£À°è ºÁzÀĺÉÆÃVzÉ. ¸ÉÆgÀ§ vÁ®ÆèQ¤AzÀ wÃxÀðºÀ½î vÁ®ÆèQ£À ªÀgÉUÀÆ PÀrzÁzÀ WÀlÖ±ÉæÃt EzÉ. F ±ÉæÃt zÀlÖªÁzÀ PÁqÀÄ, PÀt廃 ªÀÄvÀÄÛ d®¥ÁvÀ UÀ½AzÀ PÀÆrzÀÄÝ «²µÀÖ ¨sËUÉÆýPÀ ®PÀt ë ¥Àq¢ É zÉ. DUÀÄA¨É ¬ÄAzÀ eÉÆÃUÀd®¥ÁvÀzª À g À U É É MvÁÛzÀ PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ Vj²RgÀUÀ¼ÀÄ ¤vÀåºÀ¹gÀÄ ¸À¸ÀågÁ² ªÀÄ£ÉÆúÀgÀ zÀȱÀåUÀ¼ÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ. ºÉƸÀ£ÀUÀgÀ vÁ®ÆèQ£À°ègÀĪÀ PÉÆqÀZÁ¢æ ²RgÀ 1,343 «Äà JvÀÛgÀªÁVzÉ. ºÀĪÀÄZÀzÀ §½ ©ü¯ÉèñÀégÀ ¨ÉlÖ CxÀªÁ CUÀ¸ÀÛöå¥ÀªÀðvÀ, ¸ÁUÀgÀ vÁ®ÆèQ£ÀgÀĪÀ UÉÆêÀzsÀð£ÀVj, ¸ÉÆgÀ§ vÁ®ÆèQ£À°ègÀĪÀ ZÀAzÀæUÀÄwÛ ªÀÄvÀÄÛ wÃxÀðºÀ½î vÁ®ÆèQ£À PÀªÀ¯ÉÃzÀÄUÀð (¨sÀĪÀ£ÀVj) f¯ÉèAiÀÄ ªÀÄÄRå ²RgÀUÀ¼ÁVªÉ. ²ªÀªÉÆUÀÎ f¯ÉèAiÀÄ°è ªÀÄ¼É C¢üPÀ ªÀÄvÀÄÛ £À¢ vÉÆgÉUÀ¼ÀÆ ºÉZÀÄÑ. vÀÄAUÁ, ¨sÀzÁæ, vÀÄAUÀ¨sÀzÁæ, ±ÀgÁªÀw, PÀĪÀÄÄzÀéw ªÀÄvÀÄÛ ªÀgÀzÁ E°èAiÀÄ ªÀÄÄRå £À¢UÀ¼ÀÄ. ²æÃgÁªÀÄZÀAzÀæ£À ¨Át¢AzÀ ±ÀgÁªÀw£À¢ GzÀ㫹vÉA§ ¥ËgÁtÂPÀ PÀxÉ EzÉ. f¯ÉèAiÀÄ ªÀįɣÁqÀÄ ¥Àz æ ÉñÀ zÀ°è £ÀÆgÁgÀÄ ¸ÀtÚ ¥ÀÄlÖ vÉÆgÉUÀ¼ÀÄ, gÀhÄjUÀ¼ÀÄ ºÀjAiÀÄÄvÀÛªÉ. CªÀÅUÀ¼À°è ºÀjzÁæªÀw, ±ÀªÀÄäUÁªÀw, PÀıÁªÀw, UÀVðvÀ, ªÀgÁ», UÀÄréºÀ¼Àî, zÀAqÀªÀw, £ÁUÀgÀ ºÀ¼Àî, PÀÄ¥ÉàºÀ¼Àî, ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ ¥Àª æ ÀÄÄRªÁzÀªÀÅ. ²ªÀªÉÆUÀÎ f¯ÉèAiÀÄ PÁqÀÄUÀ¼À£ÀÄß zÀQët GµÀÚªÀ®AiÀÄzÀ ¤vÀå ºÀ¸ÀÄgÀÄ PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ, zÀQët GµÀÚªÀ®AiÀÄzÀ ¸À«Ää±Àæ ¤vÀå ºÀ¸ÀÄgÀÄ PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ, vÉêÀ¨sÀjvÀ J¯É GzÀÄgÀĪÀ PÁqÀÄ UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÀQët GµÀÚªÀ®AiÀÄzÀ ªÀÄĽî£À PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ JAzÀÄ «AUÀr¸À¯ÁVzÉ. ºÀ®¸ÀÄ, ¸ÀA¦UÉ, ªÀiÁªÀÅ, ºÉÊUÀ, PÀjªÀÄgÀ, ªÀÄwÛ, £ÀA¢, ºÉÆ£Éß, ºÉƼɪÀÄwÛ, QÃgÀ®Ä¨sÉÆÃV, £ÁUÀ ¸ÀA¦UÉ, ¸ÁUÀĪÁ¤, ©ÃmÉ, ¸ÀÄgÀºÉÆ£Éß, ©¯ÁégÀ, UÀAzsÀUÀjUÉ, PÀqÀªÀ®, ©½§ÆgÀÄUÀ, vÁgÉ, PÀtUÀ®Ä, ²æÃUÀAzsÀ, ºÉ§â®¸ÀÄ, £ÉÃgÀ®Ä, PÀPÉÌ, ªÀ½UÉ, §¸Àj, ²ªÀ¤, UÀļÀªÀiÁªÀÅ, UÉÃgÀÄ, UÀÄUÀμÀ, §PÀÌ®Ä ªÀÄÄAvÁzÀ ªÀÄgÀUÀ½ªÉ. f¯ÉèAiÀÄ ¥ÀƪÀð¨sÁUÀzÀ°è ¢ArUÀ, »¥Éà, ¨ÉêÀÅ, £É°è, ²æÃUÀAzsÀ, ºÉÆAUÉ, CAlĪÁ¼À, PÀjUÉÃgÀÄ, ºÀÄt¸É, PÁgÉ, ¸ÀÄjªÀÄļÀÄî, ©½eÁ°, PÀjeÁ° 34

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

EvÁå¢ ªÀ Ä ÄRå ¸À ¸ À å ªÀ U À ð «zÉ . ªÀ Ä ¯É £ ÁqÀ Ä ¨s Á UÀ z À ° è PÁUÀ z À vÀ A iÀ i ÁjPÉ U É G¥ÀAiÀÄÄPÀÛªÁzÀ ©¢gÀÄ «±ÉõÀªÁVzÉ. ºÉtÂUÉ ªÀ¸ÀÄÛUÀ½UÉ ¨ÉÃPÁzÀ ¨ÉvÀÛªÁmÉUÀ½ªÉ. ¸À¸Àå ¸ÀA¥ÀwÛ£ÀAvÉAiÉÄà F f¯ÉèAiÀÄ°è ¥Áæt¸ÀA¥ÀvÀÄÛ ªÉÊ«zsÀåªÀÄAiÀÄ ªÁVzÉ.

D£É, PÁqÀÄPÉÆÃtUÀ¼ÀÄ, fAPÉ, ¸ÀA¨ÁgÀ, ºÀÄ°, agÀvÉ, ¸ÁgÀUÀ, PÀqÀªÉ, ºÀA¢, PÀgÀr, vÉÆüÀ, PÁqÀÄPÀÄj, §PÀð, PÀ¨ÉâPÀÄÌ, ¥ÀÄ£ÀÄUÀÄ, ¨ÉPÀÄÌ, ªÀÄĹAiÀÄ, PÉAd½®Ä, ªÀÄļÀÄîºÀA¢, PÉÆÃw, GqÀ, ªÉÆ®, £Àj ªÀÄÄAvÁzÀ ¥ÁætÂUÀ½ªÉ. PÁqÀÄPÉÆý ¨ÁªÀ°, gÀtºÀzÀÄÝ, VqÀÄUÀ, UÀgÀÄqÀ, £À«®Ä, PÉÆÃV¯É, UÀªÀÅdÄUÀ, PÁeÁt, PÉA§ÆvÀ, ¨É¼ÀîQÌ, PÁUÉ, V½, ºÀÄAqÀÄPÉÆý, «ÄÃAZÀĽî, ¥ÁjªÁ¼À, ªÀÄgÀPÀÄnUÀ, ªÉÄÊ£À EvÁå¢ ¥ÀQë¸ÀAPÀÄ® «zÉ. ¨ÁvÀÄ eÁwAiÀÄ ZÀ¯Éð, PÀÄAr ªÀÄļÀÄUÀ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¤ÃgÀÄ ºÀQÌ UÀ½ªÉ. wÃxÀðºÀ½î vÁ®ÆèQ£À ªÀÄAqÀUÀzÉÝ §½ ¥ÀQëzÁs ªÀÄ«zÉ. ºÉ¨ÁâªÀÅ, ªÀÄAqÀ®, £ÁUÀ, PÁ½AUÀ¸À¥Àð, PÉÃgÉ, ºÀ¹gÀÄ ºÁªÀÅ, PÀlÄUÀ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ºÁªÀÅUÀ½ªÉ. E°è £À¢ ªÀÄvÀÄÛ PÉgÉUÀ¼À°è ªÉƸÀ¼,É DªÉÄ, ¤ÃgÀÄ£Á¬Ä,¨Á¼É, CªÀ®Ä, PÀÄZÀÄÑ, UÉAqÉ, ªÀÄÄgÀUÉÆqÀªÀ, PÁlè, ©½«ÄãÀÄ, PÉ«ÄäãÀÄ, PÀÄgÀV, PÀÄgÀr, ºÀÆ«ÄãÀÄ, ºÁªÀÅ«ÄãÀÄ, Cdð, ªÀļÀ° ªÀÄÄAvÁzÀ «ÄãÀÄUÀ¼ÀÄ EªÉ. ²ªÀªÉÆUÀÎzÀ §½AiÀÄ vÁåªÀgÉPÉÆ¥ÀàzÀ°è ºÀÄ°-¹AºÀzsÁªÀÄ ¤«Äð¸À¯ÁVzÉ. ¸ÀPɨ æ ÉÊ°£À°è D£ÉUÀ¼À vÀgÀ¨ÉÃw PÉÃAzÀ« æ zÉ. ±ÀgÁªÀw ªÀÄvÀÄÛ ±ÉnÖºÀ½î ªÀÄÈUÀzsÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¸ÀÀ¯ÁUÀÄwÛzÉ. £ÀªÀÄä gÁdåzÀ §vÀÛzÀ PÀtdªÉAzÀÄ ¥À¹ æ zÀÞªÁVgÀĪÀ ²ªÀªÉÆUÀÎ ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄ¥Àz æ sÁ£À f¯Éè. eÉÆüÀ, ¢ézÀ¼ÀzsÁ£Àå, PÀ§Äâ, ºÀgÀ¼ÀÄ©Ãd, £ÁgÀUÀ¸É©Ãd, ¸ÀÆAiÀÄð PÁAw, J¼ÀÄî, PÀĸÀĨÉ, CqÀPÉ, vÉAUÀÄ, ªÀiÁªÀÅ, ¤A¨É, ¹ÃvÁ¥sÀ®, ¹Ã¨É, ¸À¥ÉÆÃl, ¥ÀgÀAV, ¨Á¼É, ºÀ®¸ÀÄ, ¥À¥Áà¬Ä EvÁå¢ ºÀtÂÚ£À ¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÆß ¨É¼ÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.

E°è AiÀÄPÀëUÁ£À, ¨sÁUÀªÀvÀgÀ Dl, qÉƼÀÄî PÀÄtÂvÀ, vÉÆUÀ®Ä¨ÉÆA¨ÉªÉÄüÀ, «ÃgÀUÁ¸É PÀÄtÂvÀ, CAnPÉ ¥ÀAnPÉ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ d£À¥ÀzÀ PÀ¯ÉUÀ¼ÀÄ ¨É¼É¢ªÉ. ±ÉÊPÀëtÂPÀªÁVAiÀÄÆ F f¯Éè ªÀÄÄA¢zÉ. ¥ÁæUÉÊwºÁ¹PÀ PÁ®¢AzÀ®Æ E°è ªÀiÁ£ÀªÀgÀÄ ªÁ¸ÀªÁVzÀÝ PÀÄgÀĺÀÄUÀ½ªÉ. wÃxÀ ð ºÀ ½ î §½ JqÀ U À Ä qÉ Ø ªÀ Ä vÀ Ä Û ¨s À z Áæ ª À w vÁ®Æè Q £À D£À ª É Ã j ªÀ Ä vÀ Ä Û £ÁUÀ¸ÀªÀÄÄzÀU æ À¼À°è £ÀªÀ²¯ÁAiÀÄÄUÀzÀ CªÀ±ÉõÀUÀ¼ÀÄ zÉÆgÉwªÉ. ²ªÀªÉÆUÀÎ vÁ®ÆèQ£À UÀÄqÉØêÀÄgÀr ¨ÉlÖzÀ §ÄqÀz° À è £Àª² À ¯ÁAiÀÄÄUÀzÀ ¤ªÉñÀ£À PÀAqÀħA¢zÉ. ºÉƸÀ£U À g À À vÁ®ÆèQ£À ¤®¸ÀPÀ°è£À°è ªÀÄvÀÄÛ wÃxÀðºÀ½î vÁ®ÆèQ£À DUÀÄA¨É §½ PÀÄAzÀ JA§°è ªÉÄUÁ°yPï ¤ªÉñÀ£ÀUÀ½ªÉ.

F f¯É è A iÀ Ä °è ªÀ i ËAiÀ Ä ðgÀ D½é P É U É ¸À A §A¢ü ¹ zÀ A vÉ PÀ Ä §lÆj£À ±Á¸À£ÀªÉÇAzÀgÀ°è ZÀAzÀæ UÀÄ¥ÀÛ JA§ ºÉ¸ÀgÀÄ ¹QÌzÉ. §AzÀ½PÉ AiÀÄ°ègÀĪÀ ºÉÆAiÀÄì¼À ±Á¸À£ÀzÀ°è £ÀAzÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiËAiÀÄðgÀÄ PÀÄAvÀ®ªÀ£ÀÄß D½zÀ ¥À¸ æ ÁÛ¥À«zÉ. §£ÀªÁ¹ »AzÉ ¨ËzÀÞgÀ ªÀÄÄRå PÉÃAzÀU æ À¼À°è MAzÁVvÀÄÛ. zÀR£ï £À°è ¥Àx æ ÀªÀÄ ¨ÁjUÉ ¸ÁªÀiÁædå PÀnÖzÀ ±ÁvÀªÁºÀ£ÀgÀ D½éPÉUÉ F f¯Éè ¸ÉÃjvÀÄÛ.

PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀæxÀªÀÄ gÁdªÀÄ£ÉvÀ£À ªÉAzÀÄ ºÉ¸ÀgÁzÀ PÀzÀA§gÀ ªÀÄÆ® ¥ÀÄgÀĵÀgÀÄ ²PÁj¥ÀÄgÀ vÁ®ÆèQ£À ¸ÁÜ£ÀPÀÄAzÀÆgÀÄ CxÀªÁ vÁ¼ÀUÀÄAzÀzÀ°è CUÀº æ ÁgÀ ¸Áܦ¹zÀÝgÀÄ. £ÀAvÀgÀzÀ°è vÀ®PÁr£À UÀAUÀgÀÄ, ¨ÁzÁ«Ä ZÁ¼ÀÄPÀågÀÄ, gÁµÀÖçPÀÆlgÀ ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

35

¸ÁªÀÄAvÀgÀÄ, PÀ¯Áåt ZÁ¼ÀÄPÀågÀÄ, ºÉÆAiÀÄì¼ÀgÀÄ, «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ CgÀ¸ÀgÀ ¸ÁªÀÄAvÀgÀÄ, ¸ÉÃAzÀPæ ÀgÀÄ, ¸ÁAvÀgÀgÀÄ, PɼÀ¢ £ÁAiÀÄPÀgÀÄE°è gÁdå¨sÁgÀ ªÀiÁrzÀgÀÄ.

PɼÀ¢ CgÀ¸ÀjUÉ £ÁAiÀÄPÀ, PÉÆÃmÉPÉÆïÁºÀ®, ¥ÀqÀĪÀt ¸ÀªÀÄÄzÁæ¢ü¥Àw ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ©gÀÄzÀÄUÀ½zÀÄݪÀÅ. MAzÀ£ÉAiÀÄ ªÉAPÀl¥Àà£ÁAiÀÄPÀ, ²ªÀ¥Àà£ÁAiÀÄPÀ, OgÀAUÀeÃÉ §£À «gÀÄzÀÞ PÁzÁqÀ®Ä ¸ÀºÁAiÀÄ PÉý§AzÀ ²ªÁfAiÀÄ ªÀÄUÀ gÁeÁgÁªÀÄ ¤UÉ D±ÀA æ iÀÄ ¤ÃrzÀ gÁt ZÉ£ÀߪÀiÁäf, MAzÀ£ÉAiÀÄ §¸ÀªÀ¥Àà£ÁAiÀÄPÀ F £ÁAiÀÄPÀgÀ°è ¥ÀæªÀÄÄRgÀÄ. ¨É¼ÀUÀÄwÛ £ÁAiÀÄPÀgÀÄ, §¸ÀªÁ¥ÀlÖtzÀ ¥Á¼ÉAiÀÄUÁgÀgÀÄ, ºÉÆ£Áß½ ªÉÆWÀ¯ï £ÀªÁ§gÀÄ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀgÀÄ E°è ¥Á¼ÉAiÀÄ¥ÀlÄÖ ¸Áܦ¹zÀÝgÀÄ. ¸ÁévÀAvÀöæ å ºÉÆÃgÁl PÁ®zÀ®Æè F f¯Éè ªÀÄÄRå ¥ÁvÀª æ À»¹ 1942gÀ°è £ÀqÉzÀ F¸ÀÆgÀÄ ¸ÀvÁåUÀº æ À DzsÀĤPÀ ¨sÁgÀvÀzÀ EwºÁ¸ÀzÀ°è F f¯ÉèAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß agÀ¸ÁܬÄUÉƽ¹zÉ. PÁæAw £ÀqÉzÀ ¸ÀܼÀzÀ°è ¸ÁägÀPÀ ¨sÀªÀ£À ¤«Äð¸À¯ÁVzÉ. ²ªÀªÉÆUÀÎ eÁé¯ÁªÀÄÄT ²¯É, PÉÆèjnPï ªÀÄvÀÄÛ ºÁ£ïð¨ÉèAqï ²¯ÉUÀ¼ÀÄ, PÁémïìð, ¸ÀÄtÚzÀ PÀ®Äè, µÉïïì, PÀ©âuÁA±ÀzÀ PÀ®ÄèUÀ¼ÀÄ E°èªÉ. PÀÄzÀÄgÉPÉÆAqÀ, ¥À®ªÀ£ÀºÀ½î, ºÉÆ£ÉߺÀnÖUÀ¼À°è ºÁUÀÆ vÀÄAUÁ, ¨sÀzÁæ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À G¥À£À¢UÀ¼À ªÉÄPÀÌ®Ä ªÀÄtÂÚ£À°è §AUÁgÀzÀ CA±À vɼÀĪÁV ºÀgÀrPÉÆArzÉ. PÀ©âtzÀ C¢gÀÄ ±ÀAPÀgÀUÀÄqÀØ ªÀÄvÀÄÛ PÀÄA¹ §½AiÀÄ ZÀlß½î, DUÀÄA¨É §½AiÀÄ ¨ÉlÖUÀ¼À°è ªÀÄwÛªÀÄ£É, PÉÆqÀZÁ¢æ, PÉÆÃmÉSÁj ªÀÄvÀÄÛ CA§gÀUÄÀ qÀØ ¥Àz æ ÃÉ ±ÀU¼ À ° À è PÀ©âtzÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸ï C¢gÀÄ ¹UÀÄvÀÛªÉ. ¸Á»vÀå PÉëÃvÀz æ À®Æè ²ªÀªÉÆUÀÎ f¯ÉèAiÀÄ ¸Á»wUÀ¼ÀÄ C¥ÀgÀÆ¥ÀzÀ ¸ÁzsÀ£É ªÀiÁrzÁÝgÉ. CfvÀ¸ÉãÀ, ±ÁAw£ÁxÀ, C®èªÀÄ¥À¨ æ sÀÄ, CPÀ̪ÀĺÁzÉë, ±ÀgÀuÉ ¸ÀvÀåPÀÌ, wgÀĪÀÄ®¨sÀlÖ, C±Àé¥ÀArvÀ, ¨sÀmÉÆÖÃf¢ÃQëvÀs, fãÀ¸ÉãÀ, UÀAUÁzÉë, µÀqÀPÀëj, ¤ªÁðt, °AUÀtÚ PÀ« ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ºÀ¼ÉUÀ£ÀßqÀzÀ PÀ«UÀ½AzÀ »rzÀÄ ºÉƸÀUÀ£ÀßqÀzÀ PÀĪÉA¥ÀÄ, ºÁ. ªÀiÁ. £ÁAiÀÄPÀ, J¸ï. «. ¥ÀgÀªÉÄñÀégÀ ¨sÀlÖ, ¦. ®APÉñï, AiÀÄÄ.

Dgï. C£ÀAvÀªÀÄÆwð, PÉ. «. ¸ÀħâtÚ, ¥ÀÆtðZÀAzÀæ vÉÃd¹é, JA. PÉ. EA¢gÁ, £Á. r¸ÉÆÃd ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¥Àª æ ÀÄÄR ¸Á»wUÀ¼ÀÆ, VjñÀ PÁ¸ÀgÀªÀ½îAiÀĪÀgÀAvÀºÀ avÀæ ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ, ²ªÀªÉÆUÀÎ ¸ÀħâtÚ£ÀªÀgÀAvÀºÀ SÁåvÀ UÁAiÀÄPÀgÀÄ, ¤Ã.£Á.¸ÀA.£À PÉ.«. ¸ÀħâtÚ, zÉêÀAV ¥Àæ¥sÀÄ®è ZÀAzÀægÀAvÀºÀ ¥ÀæUÀw¥ÀgÀ gÉÊvÀgÀÄ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ªÀĺÁ¤ÃAiÀÄgÀÄ ²ªÀªÉÆUÀÎ f¯ÉèAiÀĪÀgÀÄ J£ÀÄߪÀÅzÀÄ ºÉªÉÄäAiÀÄ «µÀAiÀÄ. ²ªÀªÉÆUÀΰè 1943gÀ°è £ÀqÉzÀ 27£Éà CT® ¨sÁgÀvÀ PÀ£ÀßqÀ ¸Á»vÀå ¸ÀªÄÉ äüÀ£z À À CzsåÀ PÀëvA É iÀÄ£ÀÄß qÁ. zÀ.gÁ. ¨ÉÃAzÉA æ iÀĪÀgÄÀ , 1976gÀ°è £Àqz É À ¸ÀªÄÉ äüÀ£z À À CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÉÆ.æ J¸ï. «. gÀAUÀtÚ CªÀgÀÄ, ºÁUÀÆ 2006gÀ°è £ÀqÉzÀ 73£Éà ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÉÆ.æ PÉ. J¸ï. ¤¸Ágï CºÀªÀÄzï CªÀgÀÄ ªÀ»¹zÀÝgÀÄ. ²ªÀªÉÆUÀÎ f¯ÉèAiÀÄ §UÉÎ ºÉaÑ£À ªÀiÁ»wUÁV F ªÉ¨ï¸ÉÊmïUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃr:

www.kar.nic.in/zpshimoga www.shimogacity.gov.in www.karnatakatourism.org 36

www.shimoga.nic.in www.bhadravathicity.gov.in www.kuvempuuniversity.org ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ f¯Áè zÀ±Àð£À

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

37

vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ CAQ CA±ÀU¼ À ÄÀ «¹ÛÃtð d£À¸ÀASÉå f¯Áè PÉÃAzÀæ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ

: : : :

ºÉÆç½UÀ¼ÄÀ : ºÀ½îU¼ À ÄÀ (d£Àª¸ À w À EgÀĪÀ) : (d£ÀªÀ¸Àw E®èzÀ) : UÁæªÀÄ¥ÀAZÁAiÀÄwUÀ¼ÀÄ : £ÀUg À À / ¥ÀlÖtUÀ¼ÄÀ : ¸ÁPÀëgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt : d£À¸ÁAzÀævÉ : °AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀ : £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥ÀvÄÀ Û :

10,598 ZÀ.Q.«ÄÃ. (gÁdåzÀ 3 £Éà zÉÆqÀØ f¯Éè) 25,84,711 (2001) vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ 10 (vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ, PÀÄtÂUÀ¯ï, UÀÄ©â, w¥ÀlÆgÀÄ, vÀÄgÀĪÉÃPÉgÉ, aPÀÌ£ÁAiÀÄPÀ£ÀºÀ½î, PÉÆgÀlUÉgÉ, ªÀÄzsÀÄVj, ¥ÁªÀUÀqÀ ªÀÄvÀÄÛ ²gÁ) 50 2,585 134 321 12 67 % 243 / ZÀ.Q.«ÄÃ.

966 ºÉtÄÚ/1000 UÀAqÀÄ 45,177 ºÉPÉÖÃgÀÄ CgÀtå

GzÀåªÀÄ : a£Àß, ¹ªÉÄAmï, ªÀÄrPÉ, GdÄÓPÀA§½, zÀÄ¥Ààn, »Ar, ªÀÄgÀUÉ®¸À, JuÉÚUÁt, ¨ÁZÀtÂUÉ, §¼É, ªÀÄgÀPÉÆAiÀÄÛ, ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄ G¥ÀPÀgÀt, ¨ÉAQPÀrØ, »vÁÛ¼É ªÀÄvÀÄÛ PÀAa£À ¸ÁªÀiÁ£ÀÄUÀ¼ÀÄ, ¥ÁvÉæUÀ¼ÀÄ, ¸Á§Æ£ÀÄ, ºÉAZÀÄ EnÖUÉ, ©Ãr, ºÀwÛ ªÀÄvÀÄÛ gÉõÉä £ÉÃAiÉÄÎ, gÉõÉä, ZÀªÀÄð ºÀzÀUÁjPÉ, EvÁå¢. ªÀÄÄRå¨É¼É : gÁV, §vÀÛ, eÉÆüÀ, ºÀÄgÀĽ, £É®UÀqÀ¯É, ªÉÄt¹£ÀPÁ¬Ä, PÀ§Äâ, vÉAUÀÄ, CrPÉ, ¨Á¼É, ºÀ®¸ÀÄ, ªÀiÁªÀÅ, JuÉÚ ©ÃdUÀ¼ÀÄ, §eÉ EvÁå¢. ºÀªÁUÀÄt : ªÀiÁZïð¤AzÀ ªÉÄà ªÀgÉUÉ GµÀÚvÉ C¢üPÀ, r¸ÉA§gï¤AzÀ ¥sɧÄæªÀj ªÀgÉUÉ Mt ºÀªÉ¬ÄgÀÄvÀÛzÉ, dÆ£ï¤AzÀ ¸É¥ÉÖA§gïªÀgÉUÉ ªÀÄÄAUÁj£À PÁ®, CPÉÆÃÖ§gï-£ÀªÉA§gïUÀ¼À°è »AUÁgÀÄ.

ZÀ½UÁ® »vÀPÀgÀ. ªÁ¶ðPÀ ¸ÀgÁ¸Àj ªÀļÉAiÀÄ ¥Àª æ ÀiÁt 674.20 «Ä.«ÄÃ. eÁvÉæ /GvÀìªÀ : ¹zÀÞUÀAUÉ ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄqÉAiÀÄÆj£À ¹zÀÞ°AUÉñÀégÀ eÁvÉæUÀ¼ÀÄ, zÉêÀgÁAiÀÄ£ÀzÀÄUÀðzÀ £ÀgÀ¹AºÀzÉêÀgÀ gÀxÉÆÃvÀìªÀ, vÁªÀgÉPÉgÉ §Ar gÀAUÀ£ÁxÀ ¸Áé«Ä eÁvÉæ, ºÀĽAiÀiÁgï DAd£ÉÃAiÀÄ ¸Áé«Ä, AiÀļÀ£ÁqÀÄ ¹zÀÝgÁªÉÄñÀégÀ, UÉÆÃqÉ PÉgÉAiÀÄ ¹zÀÞgÁªÉÄñÀégÀ, PÉgɺÀ½îAiÀÄ gÀAUÀ£ÁxÀ¸Áé«Ä eÁvÉU æ À¼ÀÄ, EvÁå¢.

38

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

¨ÉAUÀ¼ÀÆj£À ¥ÀPÀÌzÀ°ègÀĪÀ, ±ÉÊPÀëtÂPÀ, vÁAwæPÀ, zsÁ«ÄðPÀ PÉëÃvÀæUÀ¼À°è ªÉÃUÀªÁV ¨É¼ÉAiÀÄÄwÛgÀĪÀ vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ ¤ªÀÄUÉ®èjUÀÆ UÉÆvÀÛ®èªÉÃ? gÁdåzÀ §ÈºÀvï KPÀ ²¯Á ¨ÉlÖ ªÀÄzsÀÄVj, gÀªÀÄå vÁt JqÉAiÀÄÆgÀÄ, PÀÄzÀÄgÉ PÁªÀ®Ä ºÁUÀÆ §ÈºÀvï PÉgÉ EgÀĪÀ PÀÄtÂUÀ¯ï J®èªÀÇ vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ°èªÉ.

LwºÁ¹PÀªÁV vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ QæÃqÁ¥ÀÄgÀzÀ CAzÀgÉ PÉÊzÁ¼ÀzÀ CgÀ¸À¤UÉ ¸ÉÃjvÀÄÛ. QæÃqÁ¥ÀÄgÀzÀ gÁd F HgÀ£ÀÄß vÀĪÀÄPÀÄ (qÉÆîÄ) ¨Áj¸ÀĪÀªÀjUÉ PÉÆnÖzÀÝjAzÀ EzÀPÉÌ vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ JA§ ºÉ¸ÀgÁ¬ÄvÉAzÀÆ d£À ºÉüÀÄvÁÛgÉ.

10£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ±Á¸À£ÀªÉÇAzÀ jAzÀ, F ¸ÀܼÀPÉÌ vÀĪÀÄUÀÆgÀÄ CxÀªÁ vÀÄA¨É HgÀÄ JA§ ºÉ¸ÀjvÀÛAvÉ.

LwºÀåUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ vÉæÃvÁAiÀÄÄUÀzÀ°è ²æÃgÁªÀÄ£À C£ÀÄeÉÕAiÀÄAvÉ PÀqÀ§zÀ PÉgÉAiÀÄ£ÀÄß PÀlÖ¯Á¬ÄvÀAvÉ! £ÀÈUÀ ZÀPÀæªÀwð f¯ÉèAiÀÄ £ÁV¤ ºÉƼÉAiÀÄ°è ¸ÁߣÀ ªÀiÁr vÉÆ£ÀÄß gÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß PÀ¼ÉzÀÄ PÉÆAqÀ£ÀÄ. ±Á°ªÁºÀ£À vÀÄgÀĪÉÃPÉgÉ vÁ®ÆèQ£À ºÀ¼É vÀAqÀÄUÀzÀ°è d¤¹zÀ£ÀÄ. zÁé¥ÀgÀAiÀÄÄUÀ zÀ°è ¥ÁAqÀªÀgÀÄ ªÀÄzsÀÄVj vÁ®ÆèQ£À K¼ÀĸÀÄwÛ£À PÉÆÃmÉ UÁæªÀĪÀ£ÀÄß PÀnÖ¹ C°è ªÁ¹¸ÀÄwÛzÀÝgÀAvÉ. UÀÄ©â vÁ®ÆèQ£À ¸ÀA¦UÉ UÁæªÀÄ ¥ÁæaãÀ PÁ®zÀ°è ºÀA¸ÀzÀésd£À ªÀÄUÀ ¸ÀÄzsÀ£Àé£À gÁdzsÁ¤ ZÀA¥ÀPÀ£ÀUÀgÀ ªÁVvÀÄÛ zÉêÀgÁAiÀÄzÀÄUÀðªÀ£ÀÄß PÀnÖ¹zÀªÀ£ÀÄ ZÉÆÃgÀ£ÁAiÀÄPÀ CAzsÀPÀ. PÀ£ÁðlPÀzÀ ¨sÆ À ¥Á® ºÉêÀÄZÀAzÀ£ æ À ªÀÄUÀ ¸ÀĪÀÄw ¬ÄAzÀ ¸ÉÆÃvÀĺÉÆÃzÀ£A É zÀÄ ¸ÀܼÀ ¥ÀÄgÁt«zÉ. ºÀ¼Éà ²¯ÁAiÀÄÄUÀ, ¸ÀÆPÀëöä ²¯ÁAiÀÄÄUÀ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ CªÀ±ÉõÀUÀ¼ÀÄ f¯ÉèAiÀÄ Q§â£ÀºÀ½îAiÀÄ°è zÉÆgÀPÀÄvÀÛªÉ. EwºÁ¸À ¥ÀƪÀð PÁ®zÀ°èAiÉÄà EzÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ£À ªÁ¸À¸ÁÜ£ÀªÁVvÀÄÛ. UÀAUÀgÀÄ, £ÉƼÀA§gÀÄ, ZÁ¼ÀÄPÀågÀÄ, ZÉÆüÀgÀ, ºÉÆAiÀÄì¼ÀgÀÄ, «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ CgÀ¸ÀgÀÄ E°è D½zÀgÀÄ. DqÀ½vÀ GzÉÝñÀPÁÌV CªÀgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ°è ¥Á¼ÉAiÀÄUÁgÀ£À£ÀÄß £ÉëĹzÀÝgÀÄ. £ÀAvÀgÀzÀ°è ©eÁ¥ÀÄgÀzÀ ¸ÀįÁÛ£ÀgÀ DqÀ½vÀPÉÌ ²gÁ ¸ÉÃjvÀÄÛ. OgÀAUïeÉÃ¨ï ©eÁ¥ÀÄgÀªÀ£ÀÄß UÉzÀÄÝPÉÆAqÀ ªÉÄÃ¯É ²gÁ ªÉÆUÀ¯ï ¸ÁªÀiÁædåzÀ zÀR£ï ¸ÀĨÉAiÀÄ PÉÃAzÀª æ ÁVvÀÄÛ.

17£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ PÉÆ£É AiÀÄ°è aPÀÌzÉêÀgÁAiÀÄ vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ vÀ Ä ªÀ Ä PÀ Æ gÀ Ä , zÉ Ã ªÀ g ÁAiÀ Ä zÀ Ä UÀ ð , ªÀ Ä zs À Ä Vj, «ÄrUÉ Ã ², ©dÓ ª ÁgÀ ªÀ Ä vÀ Ä Û ZÉ£ÀßgÁAiÀÄzÀÄUÀðUÀ¼À£ÀÄß UÉzÀÄÝPÉÆAqÀ£ÀÄ. 1757gÀ°è ²gÁ ªÀÄgÁoÀgÀ ªÀ±À ªÁ¬ÄvÀÄ. ºÉÊzÀgï C° 1761gÀ°è ²gÁªÀ£ÀÄß UÉzÀÄÝPÉÆAqÀ. ºÉÊzÀgÀ£À ¸ÀºÉÆÃzÀgÀ£À ªÉÆøÀ¢AzÀ ²gÁ ¥ÀÄ£ÀB ªÀÄgÁoÀgÀ ªÀ±ÀªÁ¬ÄvÀÄ. n¥ÀÄà CzÀ£ÀÄß 1774gÀ°è ªÀÄvÉÛ ¥ÀqÉzÀÄPÉÆAqÀ. n¥ÀÄà«£À ¥ÀvÀ£Á£ÀAvÀgÀ ªÉÄʸÀÆgÀÄ CgÀ¸ÀjUÉ ¤ÃqÀ¯ÁzÀ ¥Àz æ ÉñÀzÀ°è vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ ¥Àz æ ÉñÀªÀÇ ¸ÉÃjvÀÄÛ. vÀ Ä ªÀ Ä PÀ Æ gÀ Ä f¯É è A iÀ Ä ¥À æ ª À Ä ÄR ¥Á¼É A iÀ Ä UÁgÀ g É A zÀ g É , ¤qÀ Ä UÀ ¯ ï ¥Á¼ÉAiÀÄUÁgÀgÀÄ, ºÉƼÀªÀ£ÀºÀ½îAiÀÄ ¥Á¼ÉAiÀÄUÁgÀgÀÄ, ªÀÄzÀÝVj CxÀªÁ ªÀÄzsÀÄVj ¥Á¼ÉAiÀÄUÁgÀgÀÄ, ºÁUÀ®ªÁr ¥Á¼ÉAiÀÄUÁgÀgÀÄ, ºÉ§ÆâgÀÄ ¥Á¼ÉAiÀÄ UÁgÀgÀÄ, ¥ÁªÀUÀqÀzÀ ¥Á¼ÉAiÀÄUÁgÀgÀÄ, ªÀÄÆUÀ£ÁAiÀÄPÀ£ÀPÉÆÃmÉAiÀÄ ¥Á¼ÉAiÀÄ UÁgÀgÀÄ, ºÉƸÀºÀ½îAiÀÄ ¥Á¼ÉAiÀÄUÁgÀgÀÄ ¨sÀ¸ÀäAV ¥Á¼ÉÃUÁgÀgÀÄ. ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

39

f¯ÉèAiÀÄ ¥Àª æ ÀÄÄR PÉÆÃmÉUÀ¼À°è ªÀÄzsÀÄVj, «ÄrUÉò, ¥ÁªÀUÀqÀ, ¤qÀÄUÀ¯ï, PÉÆgÀlUÉg,É zÉêÀgÁAiÀÄ zÀÄUÀð, ZÉ£ßÀ gÁAiÀÄzÀÄUÀð, ºÀÄ°AiÀÄÆgÀÄ zÀÄUÀð, ºÀÄwæzÄÀ UÀð ªÀÄvÀÄÛ ²gÁ PÉÆÃmÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄRåªÁzÀĪÀÅ. vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ vÁ®ÆèQ£À°ègÄÀ ªÀ zÉêÀgÁAiÀÄ£ÀzÄÀ UÀð, ¤dUÀ¯ï, gÁªÀÄzÉêÀgÀ ¨ÉlÖ, ¹ÃvÁPÀ¯ï, ªÀÄzsÀÄVj vÁ®ÆèQ£À°ègÀĪÀ ªÀÄzsÀÄVjzÀÄUÀð, «ÄrUÉòzÀÄUÀð, zÉÆqÀØ£ÀgÀªÀÄAUÀ®, ¨Áå¼Àå, PÉÆgÀlUÉgÉ vÁ®ÆèQ£À°ègÀĪÀ ZÀ£ÀßgÁAiÀÄ£À zÀÄUÀð, PÉÆgÀlVj, ¥ÁªÀUÀqÀ vÁ®ÆèQ£À°ègÀĪÀ gÁªÀÄ£ÀzÀÄUÀð, ¤qÀÄUÀ¯ï, ¥ÁªÀUÀqÀ ¨ÉlÖ, w¥ÀlÆgÀÄ vÁ®ÆèQ£ÀgÀĪÀ ¨ÉƪÀÄä£ÀºÀ½î ¨ÉlÖ, ZËqÀ£ÀºÀ½î UÀÄqÀØ, PÀÄtÂUÀ¯ï vÁ®ÆèQ£À°è ºÀÄwæzÀÄUÀð, ºÀÄ°AiÀÄÆgÀÄ zÀÄUÀð, ºÉêÀÄVj ªÀÄvÀÄÛ gÀAUÀ¸Áé«Ä¨ÉlÖ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ F f¯ÉèAiÀÄ ¥Àª æ ÀÄÄR ²RgÀUÀ¼ÀÄ. vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ ¨ÉlÖUÀ¼À E½eÁgÀÄ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è CgÀtåUÀ½ªÉ. eÁ®j, ¢ArUÀ, ºÉÆ£Éß, PÀjêÀÄwÛ, C¼À¯É, vÉÆÃgÀ ªÀÄwÛ, ºÀÄt¸É, vÉÃUÀ, ²æÃUÀAzsÀ, ¨ÁUÉ, a®PÀzsÀÆ¥À, PÀVÎ÷è, PÁgÉ, PÀPÉÌ, ZÀÄdÓ®Ä, vÀAUÀr, ªÀÄwÛ, PÀPÉÌ ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ f¯ÉèAiÀÄ J¯ÉèqÉUÀ¼À®Æè PÁt¹UÀÄvÀÛªÉ. ºÀÄ°, agÀvÉUÀ¼ÀÄ wÃgÁ PÀrªÉÄAiÀiÁVªÉ.

PÀgÀr, PÁqÀĺÀA¢, fAPÉUÀ½ªÉ C®è°è G½¢ªÉ. ªÀÄÄAUÀĹ UÀ¼ÀÆ ªÉÆ®UÀ¼ÀÄ ºÉÃgÀ¼ÀªÁVªÉ. «µÀ¥ÀÆjvÀ ºÁUÀÆ «µÀgÀ»vÀ ºÁªÀÅUÀ¼ÀÄ f¯ÉèAiÀÄ°è §ºÀ¼À¶ªÉ. ²AµÁ, dAiÀĪÀÄAUÀ°Ã, ¸ÀĪÀtðªÀÄÄT, UÀgÀÄqÁ ZÀ®, £ÁV¤ ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛgÀ ¦£ÁQ¤ f¯ÉèAiÀÄ ¥Àª æ ÀÄÄR £À¢UÀ¼ÁVªÉ. PÀÄtÂUÀ¯ï vÁ®ÆèPÀÄ CªÀÄÈvÀÆj£À §½ ²AµÁ £À¢UÉ ¤«Äð¸À¯ÁVgÀĪÀ ªÀiÁPÉÆÃð£ÀºÀ½î d¯Á±ÀAiÀÄ, aPÀÌ£ÁAiÀÄPÀ£À ºÀ½î vÁ®ÆèPÀÄ ¨ÉÆÃgÀ£À PÀtªÉAiÀÄ°è ¸ÀĪÀtðªÀÄÄT £À¢UÉ ¤«Äð¸À¯ÁVgÀĪÀ d¯Á±ÀAiÀÄ, PÀÄtÂUÀ¯ï vÁ®ÆèPÀÄ ¸ÀAPÀ£À¥ÀÄgÀzÀ §½ ¤«Äð¸À¯ÁVgÀĪÀ CuÉPÀlÄÖ, ªÀiÁUÀr PÉA¥ÉÃUËqÀ PÀnÖ¹zÀ ¢Ã¥ÁA§Ä¢ü PÉgÉ ªÀÄvÀÄÛ PÀÄtÂUÀ¯ï vÁ®ÆèPÀÄ ªÀÄAUÀ¼À UÁæªÀÄzÀ §½ £ÁV¤ d¯Á±ÀAiÀÄ f¯ÉèAiÀÄ ¥Àª æ ÀÄÄR d¯Á±ÀAiÀÄ UÀ¼ÀÄ.

C£ÉÃPÀ PÉgÉUÀ¼ÀÆ, vÉÆgÉUÀ¼À°è vÉÆÃrzÀ HmÉUÀ¼ÀÄ ¤ÃgÁªÀjUÉ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛªÁVªÉ. f¯ÉèAiÀÄ PÉ®ªÀÅPÀqÉ C¸Éâ¸ÁÖ¸ï, PÀÄgÀAzÀ, ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸ï, eÉÃrªÀÄtÄÚ, ¥sɯïظÁÖgï, ¸ÀÄtÚPÀ®Äè, PÁélìð, PÀlÖqÀ PÀ®Äè ªÀÄvÀÄÛ a£ÀßzÀ C¢gÀÄ ¹UÀÄvÀÛªÉ. vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ UÀÄ©â »AzÉ CªÀÄgÀUÉÆAqÀ PÉëÃvÀæªÉA§ ¥À«vÀæ PÉëÃvÀæªÁVvÀÄÛ. E°è UÉÆøÀ® ZÀ£Àߧ¸ÀªÉñÀégÀ, CªÀÄgÀUÉÆAqÀ ªÀÄ°èPÀdÄð£À, ªÀÄ®èuÁAiÀÄð ªÀÄÄAvÁzÀ «ÃgÀ±ÉʪÁZÁAiÀÄðgÀÄ EzÀÝgÀÄ. E°èAiÀÄ ªÀÄ°èPÁdÄð£À zÉêÁ®AiÀÄzÀ°è ªÀÄ®èuÁAiÀÄð£À ¥Àª æ Z À £ À ª À £ À ÄÀ ß ¤vÀåªÀÇ PÉüÀÄwÛzÝÀ JgÀqÄÀ UÀħâaU Ñ ¼ À ÄÀ D ¥ÀæªÀZÀ£À ¥Àj¸ÀªÀiÁ¦ÛUÉÆAqÁUÀ zÉúÀvÁåUÀ ªÀiÁr ¸ÀzÀÎw ¥ÀqÉzÀªÉAzÀÆ DzÀÝjAzÀ¯Éà F ¸ÀܼÀPÉÌ UÀÄ©â JA§ ºÉ¸ÀgÀÄ §AvÉAzÀÄ ºÉüÀÄvÁÛgÉ.ªÀÄ®èPÁdÄð£À£À zÉêÁ®AiÀÄzÀ°è D UÀħâaÑUÀ¼À ¸ÀªÀiÁ¢ EzÉ. UÀÄ©â ZÀ£Àߧ¸ÀªÉñÀégÀ PÀȵÁ¥ÉÆövÀ £ÁlPÀ ªÀÄAqÀ½AiÀÄ MqÉAiÀÄgÀÆ ¸ÀÄ¥À¹ æ zÀÞ £ÀlgÀÆ DVzÀÝ f.JZï.«ÃgÀtÚ£ÀªÀgÀÄ EzÉà UÀÄ©âAiÀĪÀgÀÄ.

40

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

¥ÁªÀUÀqÀzÀ°è £ÁUÀgÀ²®à«zÀÝ ²¯É ¹QÌzÀÝjAzÀ CzÀPÉÌ ¥ÁªÀUÀqÀ CxÀªÁ ¥ÁªÀÄÄPÉÆAqÀ (¸À¥ÀðUÀ¼À ¨ÉlÖ) JA§ ºÉ¸ÀgÁ¬ÄvÀAvÉ.

PÀÄtÂUÀ¯ï EgÀĪÀ ¸ÀܼÀzÀ°è ²ªÀ PÀ®Äè§AqÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É £ÀÈvÀå (PÀÄtÂ) ªÀiÁrzÀ£ÉAzÀÆ DzÀÝjAzÀ EzÀPÉÌ PÀÄtÂUÀ¯ÉèA§ ºÉ¸ÀgÀÄ §AvÉAzÀÆ EzÀ£ÀÄß PÀÄjvÀ LwºÀå«zÉ. DzÀgÉ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è EzÀgÀ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß PÀÄtÂV¯ï CxÀªÁ PÀÄtÂAV¯ï JAzÀÄ ºÉüÀ¯ÁVzÉ. ²ªÀUÀAUÉAiÀÄ°è ºÀÄlÄÖªÀ £À½¤, £ÁV¤ ªÀÄvÀÄÛ PÀªÀįÁ £À¢UÀ¼ÀÄ F ¸ÀܼÀzÀ°è ¸ÀAUÀªÀĪÁUÀĪÀŪÉAzÀÄ d£ÀgÀ £ÀA©PÉ PÀÄtÂUÀ°£À°è DT®¨sÁgÀvÀ SÁåwAiÀÄ PÀÄzÀÄgÉ PÁªÀ®Ä (¸ÀÖqï-¥sÁªÀiïð) EzÉ. EzÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ°è CvÀåAvÀ ºÀ¼ÉAiÀÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ±ÉæõÀתÁzÀzÀÄÝ. ªÉÄʸÀÆgÀÄ ¸ÉÊ£ÀåPÉÌ CUÀvÀåªÁzÀ PÀÄzÀÄgÉ vÀ½UÀ¼À£ÀÄß ¨É¼É¸ÀĪÀ GzÉÝñÀ¢AzÀ »AzÉ EzÀ£ÀÄß ¸Áܦ¸À¯Á¬ÄvÀÄ. 1886jAzÀ FZÉUÉ dÆf£À PÀÄzÀÄgÉUÀ¼À vÀ½UÀ¼À£ÀÄß E°è ¨É¼É¸À¯ÁUÀÄwÛzÉ. «zÉòà vÀ½UÀ½UÉ ¸Àj¸ÁnAiÀiÁzÀ ±ÉÃæ µÀ× vÀ½UÀ¼ÀÄ E°èªÉ. vÀĪÀÄPÀÆj£À ¹zÀÞUÀAUÁ ªÀÄoÀzÀ°è 1963gÀ°è £ÀqÉzÀ 44£Éà CT® ¨sÁgÀvÀ PÀ£ÀßqÀ ¸Á»vÀå ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ²æà gÀA.²æÃ. ªÀÄÄUÀ½AiÀĪÀgÀÄ, 2002gÀ°è vÀĪÀÄPÀÆj£À°è £ÀqÉzÀ 69£Éà ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß qÁ. AiÀÄÄ. Dgï.

C£ÀAvÀªÀÄÆwð CªÀgÀÄ ªÀ»¹zÀÝgÀÄ. vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ PÀÄjvÁzÀ ºÉaÑ£À ªÀiÁ»wUÁV F PÉ®ªÀÅ ªÉ¨ï¸ÉÊmï UÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃqÀ§ºÀÄzÀÄ :

www.tumkurcity.gov.in

www.kar.nic.in

£ÀªÀÄä gÁdåzÀ ªÀÄÄRåªÀÄAwæUÀ¼ÀÄ 01.

02.

03.

04.

05.

06.

07.

08.

09.

10.

11.

PÉ. ZÉAUÀ®gÁAiÀÄ gÉrØ 25-10-1947 jAzÀ PÉAUÀ¯ï ºÀ£ÀĪÀÄAvÀAiÀÄå 30-03-1952 jAzÀ PÀrzÁ¼ï ªÀÄAd¥Àà 19-08-1956 jAzÀ ¹zÀݪÀé£ÀºÀ½î ¤d°AUÀ¥Àà 01-11-1956 jAzÀ ¹zÀݪÀé£ÀºÀ½î ¤d°AUÀ¥Àà 10-04-1956 jAzÀ §¸À¥Àà zÁ£À¥Àà dwÛ 16-05-1958 jAzÀ J¸ï. Dgï. PÀAp 14-03-1962 jAzÀ ¹zÀݪÀé£ÀºÀ½î ¤d°AUÀ¥Àà 21-06-1962 jAzÀ ¹zÀݪÀé£ÀºÀ½î ¤d°AUÀ¥Àà 03-03-1967 jAzÀ «ÃgÉÃAzÀæ ¥Ánïï 29-05-1968 jAzÀ gÁµÀÖç¥Àw DqÀ½vÀ 19-03-1971 jAzÀ r. zÉêÀgÁd CgÀ¸ï 20-03-1972 jAzÀ gÁµÀÖç¥Àw DqÀ½vÀ 31-12-1977 jAzÀ (F ¥ÀnÖAiÀÄ ªÀÄÄAzÀĪÀgÉzÀ ¨sÁUÀ

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

30-03-1952 19-08-1956 31-10-1956 10-04-1957 16-05-1958 09-03-1962 20-06-1962 03-03-1967 29-05-1968 18-03-1971 20-03-1972 31-12-1977 28-02-1978 ¥ÀÄl 46 gÀ°èzÉ) 41

PÉÆïÁgÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

42

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

PÉÆïÁgÀ f¯ÉèAiÀÄ CAQ CA±ÀU¼ À ÄÀ «¹ÛÃtð : 8,223 ZÀ.Q.«ÄÃ. (gÁdåzÀ 10 £Éà zÉÆqÀØ f¯Éè) d£À¸ÀASÉå : 25,36,069 (2001)(C«¨sf À vÀ f¯ÉAè iÀÄ CAQ CA±ÀU¼ À ÄÀ ) f¯Áè PÉÃAzÀæ : PÉÆïÁgÀ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ : 11 (PÉÆïÁgÀ, §AUÁgÀ¥ÉÃmÉ, ªÀiÁ®ÆgÀÄ, ªÀÄļÀ¨ÁV®Ä ªÀÄvÀÄÛ ²æäªÁ¸À¥ÀÄgÀ. F ªÉÆzÀ®Ä PÉÆïÁgÀzÀ°èzÀÝ aPÀ̧¼Áî¥ÀÄgÀ, UËj©zÀ£ÀÆgÀÄ, UÀÄr§AqÉ, ²qÀèWÀlÖ, ¨ÁUÉÃ¥À°è ªÀÄvÀÄÛ aAvÁªÀÄt vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ 2007gÀ DUÀ¸ïÖ 23 gÀAzÀÄ gÀavÀªÁzÀ aPÀ̧¼Áî¥ÀÄgÀ f¯ÉèUÉ ¸ÉÃjªÉ.) ºÉÆç½UÀ¼ÄÀ : 53 «¨sd À £ÉAiÀÄ £ÀAvÀgÀ ºÀ½îU¼ À ÄÀ (d£Àª¸ À w À EgÀĪÀ) : 2,931 «¹ÛÃtð : 3,983.96 ZÀ.QÃ.«ÄÃ. (d£ÀªÀ¸Àw E®èzÀ) : 392 d£À¸ÀASÉå : 13,87,062 (2007) UÁæªÀÄ¥ÀAZÁAiÀÄwUÀ¼ÀÄ : 307 UÁæªÄÀ UÀ¼ÄÀ : 1,797 £ÀUg À À / ¥ÀlÖtUÀ¼ÄÀ : 13 vÁ®ÆèPÄÀ UÀ¼ÄÀ : 5 ¸ÁPÀëgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt : 62.8 % d£À¸ÁAzÀævÉ : 307 / ZÀ.Q.«ÄÃ. °AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀ : 970 ºÉtÄÚ/1000 UÀAqÀÄ £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥ÀvÄÀ Û : 70,324 ºÉ. CgÀtå GzÀåªÀÄ : ºÀ®UÉ, §¼À¥À, ¹ªÉÄAmï PÉƼÀªÉ, ¸Á§Æ£ÀÄ, ºÀÄtÂ¸É ©ÃdzÀ ¥ÀÄr, PÉʪÀÄUÀÎzÀ §mÉÖ, GQÌ£À ¸ÁªÀiÁ£ÀÄUÀ¼ÀÄ, C®Æå«Ä¤AiÀÄA ¥ÁvÉæUÀ¼ÀÄ, ªÀåªÀ¸ÁAiÉÆÃ¥ÀPÀgÀtUÀ¼ÀÄ, ºÉAZÀÄ, EnÖUÉ, ¸ÉèÃmï, ¹Ã¸ÀzÀPÀrØ, CAlÄ, ¸ÀÄUÀAzsÀ zÀª æ Àå, OµÀ¢üUÀ¼ÀÄ, PÀrØ¥ÉnÖUÉ, ¥Áè¹ÖPï ¸ÁªÀiÁ£ÀÄUÀ¼ÀÄ, UÀtÂUÁjPÉ EvÁå¢. ªÀÄÄRå¨É¼É : gÁV, §vÀÛ, D®ÆUÉqÉØ, ¸ÉÃAUÁ, ºÉÊ©æqï eÉÆüÀ, ªÀÄĸÀÄQ£À eÉÆüÀ, ««zsÀ vÀgÀPÁjUÀ¼ÀÄ, »¥ÀÄà£ÉÃgÀ¼É, UÉÆâü, FgÀĽî, ªÉÄt¹£ÀPÁ¬Ä, ªÀiÁªÀÅ, ¨Á¼É, zÁæQë, ºÉÆUɸÉÆ¥ÀÄà, ªÀÄ°èUÉ, ¸ÉêÀAwUÉ, EvÁå¢. ºÀªÁUÀÄt : r¸ÉA§gï-¥sɧÄæªÀj ±ÀĵÀÌ ºÀªÉ. ªÀiÁZïð-ªÉÄà ¨ÉøÀUÉ, dÆ£ï-CPÉÆÖçgï ªÀļÉUÁ®. ªÁ¶ðPÀ ¸ÀgÁ¸Àj ªÀÄ¼É 743.50 «Ä.«ÄÃ. eÁvÉæ /GvÀìªÀ : vÉ Æ ÃgÀ £ À º À ½ î A iÀ Ä ¸À ¥ À à ¼ À ª À Ä ä, CªÀ ¤ , vÀ ® PÁAiÀ Ä ®Ä¨É l Ö z À gÁªÀÄ°AUÉñÀégÀ, ²qÀèWÀlÖ vÁ®ÆèQ£À ªÉAPÀlgÀªÀÄt, £ÀA¢AiÀÄ ¨sÉÆÃUÀ ªÀÄvÀÄÛ AiÉÆÃUÀ£ÀA¢Ã±ÀégÀ, «zsÀÄgÁ±ÀévÀÜzÀ «zÀÄgÀ£ÁgÁAiÀÄt, zÉêÀgÀUÀÄr¥À°èAiÀÄ UÀqÀzÀA ªÉAPÀlgÀªÀÄt¸Áé«Ä eÁvÉ,æ ªÀÄļÀ¨ÁV°£À ¸ÉÆêÉÄñÀégÀ¸Áé«Ä eÁvÉ,æ EvÁå¢. ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

43

¨sÁgÀvÀzÀ ºÉªÉÄäAiÀÄ, CvÀåAvÀ D¼ÀªÁzÀ, PÉÆïÁgÀ a£ÀßzÀ UÀt AiÀiÁjUÉ UÉÆwÛ®è, ºÉý? ºÉÊzÀgï D° ºÀÄnÖzÀ HgÀÄ §Æ¢ PÉÆÃmÉ EgÀĪÀ, ªÉÄʸÀÆgÀÄ ºÀÄ° n¥ÀÄà ¸ÀįÁÛ£À£ÀÄ ¨ÉùUÉAiÀÄ PÁ®zÀ°è G½zÀÄPÉƼÀî®Ä §¼À¸ÀÄwÛzÀÝ, gÁµÀÖç¦vÀ ¥ÀÆdå ªÀĺÁvÁä UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀÄ ¸ÁévÀAvÀöæ å ºÉÆÃgÁl PÁ®zÀ°è gÁdåPÉÌ ¨sÉÃn PÉÆmÁÖUÀ vÀAVzÀÝ vÀA¦£À vÁt £ÀA¢¨ÉlÖ EgÀĪÀ, «±Àé «SÁåvÀ EAf¤AiÀÄgï ¸Àgï JA. «±ÉéñÀégÀAiÀÄå £ÀªÀgÀ d£Àä¸ÀܼÀ ªÀÄÄzÉÝãÀºÀ½î EgÀĪÀ, PÀ£ÀßqÀzÀ D¹Û ªÀiÁ¹Û ªÉAPÀmÉñÀ CAiÀÄåAUÁgï d¤¹zÀ ªÀiÁ¹Û EgÀĪÀ f¯Éè, PÉÆïÁgÀªÉà vÁ£É? wgÀÄ¥ÀwUÉ ºÉÆÃUÀĪÀ ªÀiÁUÀðzÀ°è PÀ£ÁðlPÀ gÁdåzÀ ¥ÀƪÀðUÀrAiÀÄ ªÀÄÄVè¨ÉlÖUÀ¼À ±ÉÃæ tÂAiÀÄ°ègÄÀ ªÀ ªÀÄÆqÀè¨ÁV®Ä CxÀªÁ ªÀÄļÀ¨ÁV°£À £Àg¹ À AºÀwÃxÀðzÀ°è «ÄAzÀÄ, ªÀÄÄrPÉÆlÄÖ ºÉÆÃUÀĪÀ ¥ÀzÞÀ w EgÀĪÀÅzÀÆ UÉÆvÀ® Û ª è ÃÉ ? §¤ß, PÉÆïÁgÀ £ÉÆÃqÉÆÃt. ¸À¥ÀÛªÀiÁvÀÈPÉAiÀÄgÀ°è M§â¼ÉAzÀÄ £ÀA§¯ÁVgÀĪÀ PÉÆïÁgÀªÀÄä¤AzÁV PÉÆïÁgÀ ¤«ÄðvÀªÁVzÉ. ªÉÆzÀ®Ä PÉÆïÁgÀªÀ£ÀÄß PÉÆïÁºÀ® ¥ÀÄgÀ, PÀĪÀ¯Á®, PÉÆïÁ® EvÁå¢ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ½AzÀ PÀgÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ. PÁvÀð«ÃAiÀiÁdÄð£À »AzÉ F ¥Àz æ ÉñÀ zÀ°è zÉÆgÉAiÀiÁVzÁÝUÀ MªÉÄä dªÀÄzÀVß ªÀĺÀ¶ð CªÀ£À£ÀÄß ¸ÀÄgÀ©ü JA§ UÉÆë£À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ ¸ÀvÀÌj¹zÀ. PÁvÀð«ÃAiÀÄð D UÉÆêÀ£ÀÄß vÀ£ÀUÉ PÉÆqÀ¨ÉÃPÉAzÀÄ dªÀÄzÀVßAiÀÄ£ÀÄß ¦Ãr¹zÀ. dªÀÄzÀVߪÀĺÀ¶ð UÉÆêÀ£ÀÄß PÉÆqÀ®Ä ¤gÁPÀj¹zÀ. UÉÆêÀ£ÀÄß §¯ÁvÁÌgÀªÁV vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ ºÉÆÃUÀ®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¹zÀ PÁvÀð«ÃAiÀÄð£À£ÀÄß dªÀÄzÀVßAiÀÄ ªÀÄUÀ ¥ÀgÀ±ÀÄgÁªÀÄ ºÀvÀ ªÀiÁrzÀ£ÉAzÀÄ LwºÀå«zÉ.

PÉÆïÁgÀ f¯ÉèAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀªÀðvÀ±ÉæÃt £ÀA¢zÀÄUÀð. ¨ÉAUÀ¼ÀÆj ¤AzÀ 60 Q¯ÉÆëÄÃlgï GvÀÛgÀPÉÌ aPÀ̧¼Áî¥ÀÄgÀ vÁ®ÆèQ£À°è EgÀĪÀ £ÀA¢¨ÉlÖ ¸ÀªÀÄÄzÀæ ªÀÄlÖ¢AzÀ 1478 «ÄÃlgï (4,851'Cr) JvÀÛgÀ«zÉ. ZÉ£ÀßPÉñÀªÀ ¨ÉlÖ CxÀªÁ ZÉ£ÀßgÁAiÀÄ ¨ÉlÖ (4,762'Cr), ¸ÀÌAzÀVj (4,749'Cr), §æºÀäVj (4,657'Cr), ºÀjºÀgÉñÀégÀ ¨ÉlÖ (4,122'Cr) ªÀÄvÀÄÛ ¢§âVj - EªÀÅ £ÀA¢zÀÄUÀð ±ÉÃæ tÂAiÀÄ EvÀgÀ PÉ®ªÀÅ ²RgÀUÀ¼ÀÄ. ºÁUÉAiÉÄà ªÀÄÄgÀÄUÁªÀįÉ, CA¨ÁfzÀÄUÀð (4,399'Cr) ªÀÄvÀÄÛ gÀºÀªÀiÁ£ïzÀÄUÀð (4,277'Cr) EªÀÅ EvÀgÉ ªÀÄÄRå ²RgÀUÀ¼ÀÄ. ¥Á¯Ágï, GvÀÛgÀ ¦£ÁQ¤ CxÀªÁ GvÀÛgÀ ¥É£Áßgï ªÀÄvÀÄÛ zÀQët ¦£ÁQ¤ CxÀªÁ zÀQët ¥É£Áßgï EªÀÅ ªÀÄÄRå £À¢UÀ¼ÀÄ. ¥Á¥ÀXß. avÁæªÀw, £ÀAUÀ° ºÉƼÉ, PÀıÁªÀw, PËAr£Àå £À¢, PÀĪÀÄÄzÀéw £À¢, ªÀiÁPÀðAqÉÃAiÀÄ ºÉÆ¼É ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ EvÀgÉ £À¢UÀ¼ÀÄ. dPÀÌ®ªÀÄqÀÄUÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ²æäªÁ¸À¸ÁUÀgÀ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ §ÈºÀvï PÉgÉUÀ¼ÀÆ E°èªÉ.

PÉÆïÁgÀzÀ ¨ÉlÖUÀÄqÀØUÀ¼À PÁqÀÄUÀ¼À°è ¨ÉêÀÅ, ºÀÄt¸É, ²æÃUÀAzsÀ, ºÉÆAUÉ, PÀjeÁ°, ©½eÁ°, PÀUÀΰ, §¤ß, UÀÄdÓ®Ä, ©¯ÁégÀ, ZÀÄdÓ®Ä, ¢ArUÀ, £ÉÃgÀ¼É, ZÉ£ÀßAV, ¥ÀZÀj, £À«¯Á¢, zÉêÀzÁgÀÄ, D®, ¨Éî, ªÀÄÄvÀÄÛUÀ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ E°è ¨É ¼ É A iÀ Ä Ä vÀ Û ª É . £À A ¢¨É l Ö z À PÁqÀ Ä UÀ ¼ À ° è PÀ g À r UÀ ¼ À Ä , agÀ v É , PÁqÀ Ä ªÉ Æ ®, PÁqÀĺÀA¢UÀ¼ÀÄ, fAPÉ ªÀÄvÀÄÛ ºÁªÀÅUÀ½ªÉ.

PÉÆïÁgÀzÀ ªÀÄÄRå R¤d a£Àß. ¨sÁgÀvÀzÀ MlÄÖ a£ÀßzÀ GvÁàzÀ£É AiÀÄ°è ¸ÉÃ.99£ÀÄß PÉÆïÁgÀ a£ÀßzÀ UÀtÂAiÀÄ°è vÉUÉAiÀįÁUÀÄwÛvÀÄÛ. ¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀzÀ 44

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

gÀPÀëuÉ E¯ÁSÉAiÀÄ DqÀ½vÀ ¤AiÀÄAvÀætPÉÆ̼À ¥ÀlÖ ¨sÁgÀvï Cvïð ªÀÄƪÀgïì °«ÄmÉqï ¸ÀA¸ÉÜ ¨sÁj AiÀÄAvÉÆÃæ ¥ÀPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁj ¸ÀÄwÛzÉ. UËj©zÀ£ÀÆj£À°è ¸ÀºÀPÁgÀ ¸ÀPÀÌgÉ PÁSÁð£É ¸ÁܦvÀªÁVzÉ. ºÀ®ªÀÅ ¸ÀtÚ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ PÉÆïÁgÀ, aPÀ̧¼Áî¥ÀÄgÀ, aAvÁªÀÄt ªÀÄvÀÄÛ PÉÆïÁgÀ a£ÀßzÀ UÀt ¥Àz æ ÉñÀzÀ°èªÉ.

PÀ°èUÉ ºÉƼÀ¥ÀÄ PÉÆqÀĪÀÅzÀÄ, ©Ãr PÀlÄÖªÀÅzÀÄ, HzÀħwÛ vÀAiÀiÁjPÉ, PÉʪÀÄUÀÎzÀ PÉÊUÁjPÉ, PÀA§½ vÀAiÀiÁjPÉ, UÁt¢AzÀ ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄAvÀæUÀ½AzÀ JuÉÚ GvÁàzÀ£É, ¨É®è vÀAiÀiÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ EªÀPÉÌ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ GvÁàzÀ£É, PÉÊPÉ®¸ÀUÀ¼ÀÆ ºÀ®ªÀÅ d£ÀjUÉ GzÉÆåÃUÀ zÉÆgÀQ¹ªÉ. ZÀgÀPÀ¢AzÀ £ÀÆ®Ä vÉUÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ, ªÀÄtÂÚ£À ¸ÁªÀiÁ£ÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀÄ ªÀÅzÀÄ, ZÀªÀÄð ºÀzÀ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ EªÀÅ EvÀgÀ PÉ®ªÀÅ ¸ÀtÚ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ.

E°èAzÀ D®ÆUÉqÉØ, ªÉÄt¹£ÀPÁ¬Ä, ªÀÄvÀÄÛ FgÀĽîUÀ¼À£ÀÄß DAzsÀæ¥ÀæzÉñÀPÀÆÌ ²æîAPÁUÀÆ PÀ¼ÀÄ»¸ÀÄvÁÛgÉ. GuÉÚ PÀA§½UÀ¼ÀÆ gÉõÉä §mÉÖUÀ¼ÀÆ ZÀªÀÄðzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÆ £ÉgÉgÁdåUÀ½UÉ ºÉÆÃUÀÄvÀÛªÉ. DAzsÀ¥ æ Àz æ ÉñÀ¢AzÀ f¯ÉèUÉ CQÌ §gÀÄvÀÛzÉ. ±Á¸À£ÀUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ PÉÆïÁgÀ ªÉÆzÀ®Ä ªÀĺÁ§° CxÀªÁ §ÈºÀvï ¨ÁtªÀA±ÀzÀªÀgÀ D½éPÉUÉ ¸ÉÃjvÀÄÛ. £ÀAvÀgÀzÀ°è EPÁë÷éPÀÄ ªÀA±À¸ÀÜgÁzÀ zÀrUÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁzsÀªÀ ¸ÀºÉÆÃzÀgÀgÀÄ UÀAUÀgÁdå ªÀ£ÀÄß ¸Áܦ¹ PÀĪÀ¯Á®¥ÀÄgÀªÀ£ÀÄß MAzÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀPÁ® vÀªÀÄä gÁdzsÁ¤ AiÀÄ£ÁßV ªÀiÁrPÉÆArzÀÝgÀÄ. EªÀgÀÄ £ÀA¢¨ÉlÖzÀ ªÉÄÃ¯É PÉÆÃmÉAiÀÄ£ÀÆß PÀnÖPÉÆArzÀÝgÀÄ. DªÉÄÃ¯É ZÉÆüÀ, ºÉÆAiÀÄì¼À, «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ gÁdgÀ DqÀ½vÀPÉÌ PÉÆïÁgÀ ¸ÉÃjvÀÄÛ. ©eÁ¥ÀÄgÀzÀ 2£ÉAiÀÄ D° C¢¯ï µÀºÀ£À PÁ®zÀ°è gÀtzÀįÁèSÁ£ï ªÀÄvÀÄÛ ²ªÁfAiÀÄ vÀAzÉ µÁfAiÀÄ £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è ©eÁ¥ÀÄgÀzÀ ¸ÉÃ£É PÉÆïÁgÀ f¯ÉèAiÀÄ£Éß®è ªÀ±À¥Àr¹PÉÆArvÀÄ. C£ÀAvÀgÀ 1644 jAzÀ 1687gÀ ªÀgÉUÉ PÉÆïÁgÀ µÁfAiÀÄ dºÀVÃgÁVvÀÄÛ. 1687 jAzÀ 1757gÀ ªÀgÉUÉ ªÉÆUÀ®gÀ DqÀ½vÀPÉÌ ¸ÉÃjvÀÄÛ. C£ÀAvÀgÀ PÉÆïÁgÀ ¥ÁæAvÀå DªÀw ªÀÄ£ÉvÀ£ÀzÀ aPÀ̧¼Áî¥ÀÄgÀ £ÁAiÀÄPÀgÀ ªÀ±ÀzÀ°èvÀÄÛ. 1762gÀ°è ºÉÊzÀgï D°AiÀÄ ªÀ±ÀªÁ¬ÄvÀÄ. ¯Áqïð PÁ£ïðªÁ°Ã¸ï aPÀ̧¼Áî¥ÄÀ gÀª£ À ÄÀ ß ªÀ±À ¥Àr¹PÉÆAqÀÄ »A¢£À gÁdªÀÄ£Év£ À z À À £ÁgÁAiÀÄtUËqÀ££ À ÄÀ ß ¥Àw æ µÁצ¹zÀ. DzÀgÉ n¥ÀÄà ªÀÄvÉÛ EzÀ£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹ PÉÆAqÀ. 3£ÉAiÀÄ ªÉÄʸÀÆgÀÄ AiÀÄÄzÀÞzÀ°è ¥sɧª æ Àj 1791gÀ°è PÉÆïÁgÀ ¯Áqïð PÁ£ïðªÁ°Ã¸À£À ªÀ±ÀªÁ¬ÄvÀÄ. ªÀiÁZïð 1792gÀ ²æÃgÀAUÀ ¥ÀlÖtzÀ M¥ÀàAzÀzÀAvÉ PÉÆïÁgÀ ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdåzÀ MAzÀÄ ¨sÁUÀªÁ¬ÄvÀÄ. aPÀ̧¼Áî¥ÀÄgÀ vÁ®ÆèQ£À ¨sÉÆÃUÀ£ÀA¢Ã±ÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄ, ªÀÄļÀ¨ÁV°£À DAd£ÉÃAiÀÄ ¸Áé«Ä zÉêÁ®AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÆêÉÄñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄ, ªÀÄļÀ¨ÁV®Ä vÁ®ÆèQ£À CªÀ¤AiÀÄ°ègÀĪÀ gÁªÉÄñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄ, PÉÆïÁgÀ £ÀUÀgÀzÀ°ègÀĪÀ PÉÆïÁgÀªÀÄä ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÆêÉÄñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ºÉÊzÀgï D°AiÀÄ vÀAzÉAiÀÄ UÉÆÃj ªÀÄÄPÀâgÁ, PÀÄgÀÄqÀĪÀįÉAiÀÄ°ègÀĪÀ ¸ÉÆêÉÄñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄ, PÉÆïÁgÀzÀ ºÀwÛgÀzÀ CAvÀgÀUÀAUÉ, UËj©zÀ£ÀÆj£À ºÀwÛgÀ«gÀĪÀ »gÉézÀ£ÀÆj£À £ÁåªÀÄvï ©Ã zÀUÁð CxÀªÁ ºÀĸÉãï-µÁ-«ÄeÁð zÀUÁð ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ ¥Àª æ Á¹ DPÀµÀðuÉAiÀÄ PÉÃAzÀU æ À¼ÁVªÉ. CA¨Áf zÀÄUÀðzÀ ªÉÄÃ¯É n¥ÀÆà¸ÀįÁÛ£À ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

45

PÀnÖ¹zÀ PÉÆÃmÉ EzÉ. aPÀÌ wgÀÄ¥Àw ªÀÄvÀÄÛ «zÀÄgÁ±ÀvÀÜ ¥Àª æ ÀÄÄR AiÀiÁvÁæ¸ÀܼÀÄ. aPÀ̧¼Áî¥ÀÄgÀ vÁ®ÆèQ£À°ègÀĪÀ £ÀA¢¨ÉlÖ, ¨ÉlÖzÀ ªÉÄð£À CªÀÄÈvÀ ¸ÀgÉÆêÀgÀ, UÁA¢ü¨sÀªÀ£À, DPÀµÀðPÀ vÉÆÃlUÀ¼ÀÄ, vÀtÚ£ÉAiÀÄ ºÀªÉ, AiÉÆÃUÀ£ÀA¢Ã±ÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ n¥ÀÄà¥Àæ¥ÁvÀ (n¥ÀÆà¸ï qÁæ¥ï) ¸ÀzÁ d£ÀgÀ£ÀÄß DPÀ¶ð¸ÀÄvÀÛªÉ. £ÀA¢, CAvÀgÀUÀAUÉ ¨ÉlÖ CxÀªÁ ±ÀvÀ±ÀÈAUÀ ¥ÀªÀðvÀ, DªÀ¤ ¨ÉlÖUÀ¼ÀÄ ZÁgÀtUÀjUÉ, ¸ÁºÀ¸À QæÃqÉUÀ½UÉ ºÉýªÀiÁr¹zÀ ¸ÀܼÀUÀ¼ÁVªÉ. ªÀiÁ®Æj£À GvÀÛgÀQÌgÀĪÀ vÉÆÃgÀtºÀ½îAiÀÄ°è zÀ£ÀUÀ½UÉ §gÀĪÀ ZÀ¥ÉàeÁqÀå ªÀ£ÀÄß ªÁ¹ªÀiÁqÀĪÀ zÉêÀgÉA§ £ÀA©PÉAiÀÄļÀî ¸À¥ÀபÀÄä£À zÉêÁ®AiÀÄ«zÉ.

E°è ¥ÀæwªÀµÀð ¥ÀĵÀå ªÀiÁ¸ÀzÀ°è zÀ£ÀUÀ¼À eÁvÉæ £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. ªÀÄļÀ¨ÁV°UÉ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ°è ²æÃ¥ÁzÀ gÁAiÀÄgÀ §ÈAzÁªÀ£À«zÉ.

PÉÆïÁgÀzÀ°è 1924gÀ°è £ÀqÉzÀ 10£Éà CT® ¨sÁgÀvÀ PÀ£ÀßqÀ ¸Á»vÀå ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ²æà ºÉƸÀPÉÆÃmÉ PÀȵÀÚ±Á¹Ûç CªÀgÀÄ ªÀ»¹zÀÝgÀÄ.

PÉÆïÁgÀ f¯ÉA è iÀÄ §UÉÎ ºÉa£ Ñ À ªÀiÁ»wUÉ F ªÉ¨ï¸ÉÊmïUÀ¼£ À ÄÀ ß £ÉÆÃqÀ§ºÀÄzÀÄ:

www.kolarcity.gov.in

www.robertsonpetcity.gov.in

£ÀªÀÄä gÁdåzÀ ªÀÄÄRåªÀÄAwæUÀ¼ÀÄ 12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

22.

23.

24.

25.

26.

46

(F ¥ÀnÖAiÀÄ ªÉÆzÀ® ¨sÁUÀ ¥ÀÄl 41 gÀ°èzÉ) r. zÉêÀgÁd CgÀ¸ï 28-02-1978 jAzÀ 07-01-1980 Dgï. UÀÄAqÀÆgÁªï 12-01-1980 jAzÀ 06-01-1983 gÁªÀÄPÀȵÀÚ ºÉUÀqÉ 10-01-1983 jAzÀ 29-12-1984 gÁªÀÄPÀȵÀÚ ºÉUÀqÉ 08-03-1985 jAzÀ 13-02-1986 gÁªÀÄPÀȵÀÚ ºÉUÀqÉ 16-02-1986 jAzÀ 10-08-1988 J¸ï. Dgï. ¨ÉƪÀiÁä¬Ä 13-08-1988 jAzÀ 21-04-1989 gÁµÀÖç¥Àw DqÀ½vÀ 21-04-1989 jAzÀ 30-11-1989 «ÃgÉÃAzÀæ ¥Ánïï 30-11-1989 jAzÀ 10-10-1990 gÁµÀÖç¥Àw DqÀ½vÀ 10-10-1990 jAzÀ 17-10-1990 J¸ï. §AUÁgÀ¥Àà 17-10-1990 jAzÀ 19-11-1992 JA. «ÃgÀ¥Àà ªÉƬİ 19-11-1992 jAzÀ 11-12-1994 JZï.r. zÉêÉÃUËqÀ 11-12-1994 jAzÀ 31-05-1996 eÉ. JZï. ¥ÀmÉïï 31-05-1996 jAzÀ 07-10-1999 J¸ï. JA. PÀȵÀÚ 11-10-1999 jAzÀ 28-05-2004 zsÀªÀÄð¹AUï 28-05-2004 jAzÀ 27-01-2006 JZï. r. PÀĪÀiÁgÀ¸Áé«Ä 03-02-2006 jAzÀ 08-10-2007 gÁµÀÖç¥Àw DqÀ½vÀ 09-10-2007 jAzÀ __________ ________________________________ jAzÀ __________ ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

gÁªÀÄ£ÀUÀgÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

«¹ÛÃtð : 3,575.58 ZÀ.Q.«ÄÃ. (gÁdåzÀ ºÉƸÀ 28 f¯Éè) d£À¸ÀASÉå : 10,30,546 (2007 gÀ CAzÁdÄ) f¯Áè PÉÃAzÀæ : gÁªÀÄ£ÀUÀgÀ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ : 04 ( ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ UÁæªÀiÁAvÀgÀ f¯Éè¬ÄAzÀ 2007gÀ DUÀ¸ïÖ 23 gÀAzÀÄ ¨ÉÃ¥ÀðqÉAiÀiÁV gÀavÀªÁzÀ 28£Éà f¯Éè gÁªÀÄ£ÀUÀgÀ f¯ÉèUÉ gÁªÀÄ£ÀUÀgÀ, ªÀiÁUÀr, ZÀ£ÀߥÀlÖt ªÀÄvÀÄÛ PÀ£ÀPÀ¥ÀÄgÀ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÉÃjªÉ.) ºÀ½îU¼ À ÄÀ : 827 ¸ÁPÀëgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt : 64.7 % d£À¸ÁAzÀævÉ : 323 / ZÀ.Q.«ÄÃ. °AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀ : 953 ºÉtÄÚ / 1000 UÀAqÀÄ («. ¨Á®¸ÀħæºäÀ tA  iÀÄ£ï ¸À«ÄwAiÀÄ ²¥sÁgÀ¹£ ì À ªÉÄÃgÉUÉ 23-08-2007gÀAzÀÄ gÀavÀªÁVgÀĪÀ gÁªÀÄ£ÀUÀgÀ f¯Éè F ªÉÆzÀ®Ä ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ UÁæªÀiÁAvÀgÀ f¯ÉèUÉ ¸ÉÃjzÀÝ £Á®ÄÌ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÀÄÝ EzÀgÀ »£É߯ÉAiÀÄ£ÀÄß CjAiÀÄ®Ä EzÉà ¥ÀĸÀÛPÀzÀ°è ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ UÁæªÀiÁAvÀgÀ f¯ÉèAiÀÄ PÀÄjvÀÄ «ªÀj¸À¯ÁVgÀĪÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß CªÀ¯ÉÆÃQ¸À¨ÉÃPÁV «£ÀAw.) ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

47

aPÀ̧¼Áî¥ÀÄgÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

«¹ÛÃtð : 4,210 ZÀ.Q.«ÄÃ. (gÁdåzÀ 29£Éà £ÀÆvÀ£À f¯Éè) d£À¸ÀASÉå : 11,44,007 (2007 gÀ CAzÁdÄ) f¯Áè PÉÃAzÀæ : aPÀ̧¼Áî¥ÀÄgÀ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ : 6 (F ªÉÆzÀ®Ä PÉÆïÁgÀz° À z è ÝÀ aPÀ̧¼Áî¥ÄÀ gÀ, UËj©zÀ£ÀÆgÀÄ, UÀÄr§AqÉ, ²qÀèWÀlÖ, ¨ÁUÉÃ¥À°è ªÀÄvÀÄÛ aAvÁªÀÄt vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ 2007gÀ DUÀ¸ïÖ 23 gÀAzÀÄ gÀavÀªÁzÀ 29£Éà f¯Éè aPÀ̧¼Áî¥ÀÄgÀ f¯ÉèUÉ ¸ÉÃjªÉ.) ºÀ½îU¼ À ÄÀ : 912 ¸ÁPÀëgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt : 62.8 % d£À¸ÁAzÀævÉ : 307 / ZÀ.Q.«ÄÃ. °AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀ : 970 ºÉtÄÚ/1000 UÀAqÀÄ («. ¨Á®¸ÀħæºäÀ tA  iÀÄ£ï ¸À«ÄwAiÀÄ ²¥sÁgÀ¹£ ì À ªÉÄÃgÉUÉ 23-08-2007gÀAzÀÄ gÀavÀªÁVgÀĪÀ aPÀ̧¼Áî¥ÀÄgÀ f¯Éè F ªÉÆzÀ®Ä PÉÆïÁgÀ f¯ÉèAiÀÄ°èzÀÝ DgÀÄ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÀÄÝ EzÀgÀ »£É߯ÉAiÀÄ£ÀÄß CjAiÀÄ®Ä PÉÆïÁgÀ f¯ÉèAiÀÄ PÀÄjvÀÄ «ªÀj¸À¯ÁVgÀĪÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß CªÀ¯ÉÆÃQ¸À¨ÉÃPÁV «£ÀAw.) 48

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

ªÉÄʸÀÆgÀÄ «¨sÁUÀ ªÉÄʸÀÆgÀÄ f¯Áè zÀ±ð À £À ªÀÄAqÀå f¯Áè zÀ±ð À £À ZÁªÀÄgÁd£ÀUg À À f¯Áè zÀ±ð À £À PÉÆqÀUÄÀ f¯Áè zÀ±ð À £À ºÁ¸À£À f¯Áè zÀ±ð À £À aPÀ̪ÄÀ UÀ¼Æ À gÀÄ f¯Áè zÀ±ð À £À GqÀĦ f¯Áè zÀ±ð À £À zÀQët PÀ£ßÀ qÀ f¯Áè zÀ±ð À £À

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

49

ªÉÄʸÀÆgÀÄ f¯Áè zÀ±Àð£À

50

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

ªÉÄʸÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ CAQ CA±ÀUÀ¼ÀÄ «¹ÛÃtð d£À¸ÀASÉå f¯Áè PÉÃAzÀæ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ

: : : :

ºÉÆç½UÀ¼ÄÀ : ºÀ½îU¼ À ÄÀ (d£Àª¸ À w À EgÀĪÀ) : (d£ÀªÀ¸Àw E®èzÀ) : UÁæªÀÄ¥ÀAZÁAiÀÄwUÀ¼ÀÄ : £ÀUg À À / ¥ÀlÖtUÀ¼ÄÀ : ¸ÁPÀëgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt : d£À¸ÁAzÀævÉ : °AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀ : £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥ÀvÄÀ Û :

6,269 ZÀ.Q.«ÄÃ. (gÁdåzÀ 14 £Éà zÉÆqÀØ f¯Éè) 26,41,027 (2001) ªÉÄʸÀÆgÀÄ 07 (ªÉÄʸÀÆgÀÄ, £ÀAd£ÀUÀÆqÀÄ, n.£ÀgÀ¹Ã¥ÀÄgÀ, ºÀÄt¸ÀÆgÀÄ, ºÉUÀÎqÀzÉêÀ£ÀPÉÆÃmÉ, PÀȵÀÚgÁd£ÀUÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¦jAiÀiÁ¥ÀlÖt) 33 1,224 124 236 10 63.5 % 383 / ZÀ.Q.«ÄÃ.

965 ºÉtÄÚ/1000 UÀAqÀÄ 62,851 ºÉPÉÖÃgÀÄ CgÀtå

GzÀåªÀÄ : UÀAzsÀzÀ JuÉÚ, gÉõÉä §mÉÖ, gÉõÉä£ÀÆ®Ä, PÉʪÀÄUÀÎ, EnÖUÉ, ºÉAZÀÄ, CgÀUÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §tÚzÀ PÁSÁð£É JuÉÚ VgÀtÂ, PÁUÀzÀ, AiÀÄAvÉÆæÃ¥ÀPÀgÀt vÀAiÀiÁjPÉ, mÉÊgï, §vÀÛzÀ «Ä®Äè, CUÀgÀ§wÛ vÀAiÀiÁjPÉ, ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¸ÀtÚ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzsÀåªÀÄ ¥Àª æ ÀiÁtzÀ PÉÊUÁjPÉ UÀ¼ÀÄ, EvÁå¢. ªÀÄÄRå¨É¼É : gÁV, §vÀÛ, ºÉÊ©æqï eÉÆüÀ, ºÀ®¸ÀAzÉ, PÀ§Äâ, PÀqÀ¯É, ºÀÄgÀĽ, ºÉÆUɸÉÆ¥ÀÄà, £É®UÀqÀ¯É, ºÀgÀ¼ÀÄ,vÀgÀPÁj, »¥ÀÄà£ÉÃgÀ¼É, ¹Ã¨É, ªÀiÁªÀÅ, gÀ¸À¨Á¼É, zÁæQë, ºÀ®¸ÀÄ, ªÀÄ°èUÉ, ¸ÉêÀAwUÉ, ¸ÀA¦UÉ, eÁf, ºÀÄt¸ÉúÀtÄÚ EvÁå¢. ºÀªÁUÀÄt : ºÉZÁÑV ±ÀĵÀÌ ºÀªÉ. dÆ£ï-¸É¥ÉÖA§gï ªÀÄ¼É C¢üPÀ. ªÁ¶ðPÀ ¸ÀgÁ¸Àj ªÀÄ¼É 782.20 «Ä.«ÄÃ. eÁvÉæ /GvÀìªÀ : «±Àé «SÁåvÀ zÀ¸ÀgÁ, ZÁªÀÄÄAr ¨ÉlÖzÀ°è ²æÃZÁªÀÄÄAqÉñÀéj zÉëAiÀÄ GvÀìªÀ, vÀ®PÁr£À ¥ÀAZÀ °AUÉñÀégÀ eÁvÉ,æ n.£ÀgÀ¹Ã¥ÀÄgÀ vÁ®ÆèQ £À°è 12ªÀµÀðPÉÆ̪ÉÄä £ÀqÉAiÀÄĪÀ zÀ±Àð£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄqÀÄPÀÄvÉÆgÉAiÀÄ ªÀÄ°èPÁdÄð£À GvÀìªÀ, £ÀAd£ÀUÀÆr£À ²æÃPÀAoÉñÀégÀ¸Áé«Ä (£ÀAdÄAqÉñÀégÀ) wægÀxÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀAZÀgÀxÀ eÁvÉ,æ ºÀÄt¸ÀÆgÀÄ vÁ®ÆèPÀÄ ªÀÄ°è£ÁxÀ ¥ÀÄgÀzÀ ªÀiÁgÀªÀÄä£À eÁvÉ,æ PÉ.Dgï.£ÀUÀgÀ vÁ®ÆèQ£À ZÀÄAZÀ£ÀPÀmÉÖ eÁvÉæ EvÁå¢. ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

51

ªÉʨsÀªÀzÀ dA§Æ ¸ÀªÁj, ªÉÄʸÀÆgÀÄ ªÀÄ°èUÉ, £ÀAd£À UÀÆr£À gÀ¸À¨Á¼É JA§ ¥ÀzÀUÀ¼À£ÀÄß PÉýzÁUÀ ªÉÄʸÀÆj£À £É£À¥ÀÄ §gÀÄvÀÛzÉ, C®èªÉÃ? gÁdåzÀ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ gÁdzsÁ¤ SÁåwAiÀÄ ªÉÄʸÀÆgÀÄ ±ÉÊPÀëtÂPÀ PÉÃAzÀª æ ÀÇ ºËzÀÄ. ¥ÀÄgÁt ªÀÄvÀÄÛ ªÀĺÁ¨sÁgÀvÀzÀ PÁ®zÀ°è ªÀÄ»µÀ£ÁqÀÄ EzÀÄ DVvÀÛAvÉ! ¸ÀܼÀ¥ÀÄgÁtzÀ ¥ÀPæ ÁgÀ »AzÉ ªÀÄ»µÀ£ÉA§ gÁPÀë¸À gÁd E°èzÀÝ. ¥ÁªÀðwzÉëAiÀÄÄ ZÁªÀÄÄAqÉñÀéjAiÀiÁV §AzÀÄ CªÀ£À£ÀÄß ¸ÀAºÀj¹ ªÀÄ»µÁ¸ÀÄgÀªÀÄ¢ð¤ DzÀ¼ÀÄ J£ÀÄßvÁÛgÉ. ªÀÄ»µÀ£À HgÉà ªÉÄʸÀÆgÀÄ.

LwºÁ¹PÀ zÁR¯ÉUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ ZÀPÀæªÀwð C±ÉÆÃPÀ£ÀÄ ¨ËzÀÞzsÀªÀÄð ¥ÀæZÁgÀPÀgÀ£ÀÄß ªÀÄ»µÀªÀÄAqÀ®PÉÌ PÀ¼ÀÄ»¹zÀÝ£ÀÄ. ¥ÁæaãÀ vÀ«Ä¼ÀÄ ¸Á»vÀåzÀ°è J¾ÄªÉÄÊ £ÁqÀÄ JAzÀÄ ªÉÄʸÀÆj£À §UÉÎ G¯ÉèÃR«zÉ. C£ÉÃPÀ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è ªÉÄʸÀÆgÀ£ÀÄß ªÀÄ»µÀÆgÀÄ, ªÀÄ»µÀ¥ÀÄgÀ, ªÀÄ»µÁ¸ÀÄgÀ¥ÀÄgÀ, ªÀÄ»µÀÆgÀ¥ÀÄgÀ JAzÀÄ G¯ÉèÃT¯ÁVzÉ. £ÀAd£ÀUÀÆqÀÄ ±Á¸À£ÀzÀ ¥ÀæPÁgÀ ªÉÄʸÀÄ£ÁqÀÄ 70 C¹ÛvÀézÀ°è EvÀÛAvÉ.

1499 ªÀÄvÀÄÛ C£ÀAvÀUÀÆqÀÄ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è ªÉÄʸÀÆgÀÄ JA§ ºÉ¸ÀgÀÄ zÁR¯ÁVzÉ. ªÀÄÄAzÉ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 1524 gÀ°è ¨ÉlÖzÀ ZÁªÀÄgÁd£ÉA§ CgÀ¸ÀÄ ªÉÄʸÀÆgÀ£ÀÄß vÀ£Àß gÁdzsÁ¤AiÀiÁV ªÀiÁrPÉÆAqÀÄ gÁdå¨sÁgÀ £ÀqɸÀvÉÆqÀV zÀ£ÀÄ. 1610 gÀ°è gÁd MqÉAiÀÄgÀÄ «dAiÀÄ £ÀUÀgÀzÀ ¥Àæw¤¢ü ²æÃgÀAUÀgÁAiÀĤAzÀ n¥ÀÄà«£À ªÀÄgÀtzÀ vÀ£ÀPÀ ²æÃgÀAUÀ¥ÀlÖt ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdåzÀ gÁdzsÁ¤AiÀiÁVvÀÄÛ. C£ÀAvÀgÀ ¨sÁgÀvÀPÉÌ ¸ÁévÀAvÀöæ å ®©ü¸ÀĪÀvÀ£ÀPÀ ªÉÄʸÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀ ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdåzÀ gÁdzsÁ¤ AiÀiÁVvÀÄÛ.

1956 gÀ°è gÁdå ¥ÀÄ£Àgï «AUÀqÀuÉAiÀÄ £ÀAvÀgÀ ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdå GzÀAiÀÄ ªÁzÁUÀ ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ gÁdzsÁ¤ D¬ÄvÀÄ. F ªÀµÀð ¸ÀĪÀtð ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁeÉÆåÃvÀìªÀ. 1973gÀ £ÀªÉA§gï 1 jAzÀ PÀ£ÁðlPÀ JAzÀÄ ¥ÀÄ£Àgï £ÁªÀÄPÀgÀt DVgÀĪÀÅzÀjAzÀ E¢ÃUÀ PÀ£ÁðlPÀPÉÌ ¸ÀĪÀtð ¸ÀA¨sÀª æ ÀÄ!

LwºÀåzÀ ¥ÀPæ ÁgÀ AiÀÄzÀÄgÁAiÀÄ vÀ£Àß ¸ÀºÉÆÃzÀgÀ PÀȵÀÚ gÁAiÀÄ£ÉÆqÀ£É zÁégÀPɬÄAzÀ §AzÀÄ E°è ¥Á¼ÉAiÀÄ ¥ÀlÖ£ÀÄß ¸Á¦¹zÀ£ÀAvÉ. DUÀ dAUÀªÀÄ gÉƧâgÀÄ ¸ÀºÀPÀj¹zÀÝjAzÀ CªÀgÀ UËgÀªÁxÀð vÀªÀÄä ºÉ¸Àj£À eÉÆvÉ MqÉAiÀÄgÀÄ JA§ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß ¸ÉÃj¹ PÉƼÀÄîªÀ ¥Àj¥ÁoÀ ¨É¼É¬ÄvÀAvÉ. gÁeÁ¢ügÁd, C¥Àw æ ªÀÄ «ÃgÀ, ©gÀÄzÉAvÉA§gÀUÀAqÀ, PÀuÁðlPÀ ¹AºÁ¸À£Á¢üñÀégÀ, gÁd¥ÀgÀªÉÄñÀégÀ, EvÁå¢ ºÀ®ªÀÅ ©gÀÄzÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÉÄʸÀÆgÀÄ CgÀ¸ÀgÀÄ §¼À¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ.

ZÁªÀÄgÁd, wªÀÄägÁd, »jAiÀÄ ZÁªÀÄgÁd, »jAiÀÄ ¨ÉlÖzÀ ZÁªÀÄgÁd, ªÀ Ä ÆgÀ £ É A iÀ Ä ZÁªÀ Ä gÁd£À , JgÀ q À £ É A iÀ Ä wªÀ Ä ä g Ád, ¨É Æ Ã¼À ZÁªÀ Ä gÁd ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀgÀÄ PÉêÀ® 33 ºÀ½îUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝ ªÉÄʸÀÆgÀÄ ¥Á¼ÉAiÀÄ¥ÀlÖ£ÀÄß D½zÀgÀÄ. CzÀ£ÀÄß zÉÆqÀØ gÁdåªÁV «¸ÀÛj¹zÀªÀ£ÀÄ gÁd MqÉAiÀÄgï. £ÀAvÀgÀ §AzÀ gÀt¢üÃgÀ PÀApÃgÀªÀ £ÀgÀ¸ÀgÁd MqÉAiÀÄgï vÀ£Àß ¥ÀgÁPÀª æ ÀÄ¢AzÀ £ÀÆgÁgÀÄ HgÀÄUÀ¼À£ÀÄß UÉzÀÄÝ ¥À²ÑªÀÄzÀ°è PÉÆqÀV£ÀªÀgÉUÀÆ zÀQëtzÀ°è ¸ÀvÀåªÀÄAUÀ® ªÀÄvÀÄÛ qÀuÁAiÀÄPÀ£À PÉÆÃmÉ, DUÉßÃAiÀÄzÀ°è PÁªÉÃj ¥ÀlÖt zÀªÀgÉUÀÆ gÁdå «¸ÀÛj¹ ²æÃgÀAUÀ¥ÀlÖt ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdåzÀ ¸ÀA¥ÀvÀÛ£ÀÆß ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÆß ªÀ¢üð¹zÀ.

52

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

ªÀÄĪÀÄÄär PÀȵÀÚgÁd MqÉAiÀÄgï, MA§vÀÛ£ÉAiÀÄ ZÁªÀÄgÁd MqÉAiÀÄgï, £Á®ér PÀȵÀÚvÁd MqÉAiÀÄgï ªÀÄvÀÄÛ dAiÀÄZÁªÀÄgÁd MqÉAiÀÄgï CªÀgÀÄ vÀªÀÄä ¢ªÁ£ÀgÁzÀ ¥ÀÆtðAiÀÄå, gÀAUÁZÁ®Äð, PÉ. ±ÉõÁ¢æ CAiÀÄågï, ¦. J£ï, PÀȵÀÚªÀÄÆwð, PÁAvÀgÁd CgÀ¸ÀÄ, ¸Àgï. JA. «±ÉéñÀégÀAiÀÄå, «eÁð E¸Áä¬Ä¯ï CªÀgÀÄUÀ¼À £ÉgÀ«¤AzÀ ªÉÄʸÀÆgÀÄ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ°è gÉʯÉé ¸ÁÜ¥À£É, PÀ£ÀßA¨Ár PÀmÉÖ, ¨sÀzÁæªÀwAiÀÄ PÀ©âtzÀ PÁSÁð£É, ²ªÀ£À¸ÀªÀÄÄzÀz æ À «zÀÄåvï AiÉÆÃd£É ªÀÄÄAvÁzÀ d£ÉÆÃ¥ÀAiÉÆÃV PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁrzÀgÀÄ. ªÉÄʸÀÆgÀÄ CgÀ¸ÀgÀ ¥ÉÆÃæ vÁìºÀ ¢AzÁV ªÉÄʸÀÆj£À »jªÉÄ, ¸ÀA¸ÀÌøw, ¸ÀAVÃvÀ, ¸Á»vÀå J®èªÀÇ ¨sÁgÀvÀzÀ¯Éè®è d£À¦æAiÀĪÁ¬ÄvÀÄ. £ÁqÀ¸À¨sÉUÀ¼ÀÄ, ¥ÀæeÁ¥Àæw¤¢ü ¸À¨sÉUÀ¼ÀÄ, gÉÊvÀjUÉ ºÉƸÀ PÀȶ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ ¥ÀjZÀAiÀÄ, ¤ÃgÁªÀj, «zÀÄåvï ¸ÀgÀ§gÁdÄ, ¨ÁåAPï, PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ, «±Àé«zÁå®AiÀÄ ¸ÁÜ¥À£É, zÀ¸ÀgÁ GvÀìªÀ, »ÃUÉ ¥ÀU æ Àw¥ÀgÀ PÉ®¸ÀUÀ½AzÀ ªÀiÁzÀjgÁdå JAzÀÄ ºÉ¸ÀgÁVvÀÄÛ. ªÉÄʸÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ ¦jAiÀiÁ ¥ÀlÖtPÉÌ ¹AUÀ¥ÀlÖt JA§ ºÀ¸ÀjvÀÄÛ.

CUÀ¸ÀÛöå ªÀĺÀ¶ð E°èUÉ §A¢zÀÝgÉAzÀÄ ¸ÀܼÀ¥ÀÄgÁt w½¸ÀÄvÀÛzÉ.

ZÀAUÁ¼ÀégÀ zÉÆgÉ ¦jAiÀÄgÁd E°è vÀ£Àß vÀAzÉ PÀnÖ¹zÀÝ ªÀÄtÂÚ£À PÉÆÃmÉAiÀÄ£ÀÄß PÉqÀ«¹ PÀ°è£À PÉÆÃmÉ PÀnÖ¹zÀ. CªÀ¤AzÁVAiÉÄà EzÀPÉÌ ¦jAiÀiÁ¥ÀlÖt JA§ ºÉ¸ÀgÀÄ §AvÀÄ.

Qæ.±À. 1625 gÀ°è ªÉÄʸÀÆj£À zÉÆgÉ PÀApÃgÀªÀ £ÀgÀ¸ÀgÁd MqÉAiÀÄgï EzÀ£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀgÀÄ. DUÀ «ÃgÀgÁd¤UÀÆ ªÉÄʸÀÆgÀÄ CgÀ¸ÀjUÀÆ £ÀqÉzÀ PÀzÀ£ÀªÀ£ÀÄß ¦jAiÀiÁ¥ÀlÖtzÀ PÁ¼ÀUÀ JA§ d£À¥ÀzÀ PÁªÀå «ªÀgÀªÁV §tÂÚ¸ÀÄvÀÛzÉ. ºÉUÀÎqÀzÉêÀ£ÀPÉÆÃmÉAiÀÄ QvÀÆÛgÀÄ ¥ÀÄ£ÁßqÀ zÉÆgÉUÀ¼À gÁdzsÁ¤AiÀiÁV vÀÛAvÉ. E°èAiÀÄ zÉÆgÉ ¸ÀÌAzÀªÀªÀÄð£À ªÀÄUÀ¼À£ÀÄß UÀAUÀzÉÆgÉ C«¤ÃvÀ ªÀÄzÀÄªÉ AiÀiÁzÀ£ÀÄ. £ÀAd£ÀUÀÆrUÉ UÀgÀ¼À¥ÀÄj PÉëÃvÀ,æ zÀQëtPÁ² JA§ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ½zÀݪÀÅ JAzÀÄ ¸ÀܼÀ¥ÀÄgÁt w½¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ wæªÉÃtÂøÀAUÀªÀĸÁÜ£À JA§ £ÀA©PÉ EzÉ. ¥À g À ± À Ä gÁªÀ Ä £À Ä vÀ £ À ß ªÀ i ÁvÀ È ºÀ v Áå ¥Á¥À ª À £ À Ä ß E°è ²ªÁ£À Ä UÀ æ º À ¢ AzÀ PÀ¼ÉzÀÄPÉÆAqÀ£ÀAvÉ. UËvÀªÀÄ IĶUÀ¼À D±Àª æ ÀÄ E°èvÀÄÛ JAzÀÄ LwºÀå«zÉ.

PÁªÉÃj, ®PÀëöätwÃxÀð ªÀÄvÀÄÛ PÀ¦¯Á ªÉÄʸÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ ªÀÄÄRå £À¢UÀ¼ÀÄ. PÀ¦¯Á £À¢UÉ UÀÄAqÀÄèºÉÆ¼É (PËAr£Àå £À¢), £ÀÄUÀĺÉÆ¼É JA§ G¥À£À¢UÀ½ªÉ. ºÉÆ£ÀÄߺÉƼÉ, ªÀiÁ«£À ºÀ¼Àî, GqÀÄvÉÆgɺÀ¼Àî, ¸ÀĪÀuÁðªÀw, aPÀ̺ÉÆ¼É ªÀÄÄAvÁzÀ £À¢UÀ¼ÀÆ EªÉ. ªÉÄʸÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ°è PÉA¥ÀÄ ªÀÄtÄÚ, ªÀÄgÀ¼ÀĪÀÄtÄÚ ¯ÁålgÉÊmï ªÀÄtÄÚ, PÉA¥ÀÄ eÉÃrªÀÄtÄÚ ªÀÄvÀÄÛ PÀ¥ÀÄàªÀÄtÄÚ ºÁUÀÆ ¸ÁgÀd£ÀPÀ ¥ÉÆõÀPÁA±À EgÀĪÀ ªÀÄtÄÚ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. ªÉÄʸÀÆj£À ZÁªÀÄÄAr¨ÉlÖ, n. £ÀgÀ¹Ã¥ÀÄgÀzÀ ±ÀA¨sÀÄ °AUÉñÀégÀ ¨ÉlÖ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉlÖzÀ ¥ÀÄgÀzÀ ¨ÉlÖUÀ¼ÀÄ f¯ÉèAiÀÄ ¥Àª æ ÀÄÄR ²RgÀUÀ¼ÁVªÉ.

E°è PÉÆæêÉÄÊmï,a£Àß, vÁªÀÄæ, PÉÆgÀAqÀªÀiï, UÁgÉßöÊmï, UÁæ¥sÉÊmï, ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

53

PÀAiÀÄ£ÉÊmï, ¹°ªÀÄ£ÉÊmï, ¸ÀÄtÚPÀ®Äè, PÀ©âtzÀ CzÀÄgÀÄ, qÁ¯ÉÆêÉÄÊmï, §¼À¥ÀzÀ PÀ®Äè, ªÀ«ÄðPÀįÉÊmï, C®APÀgÀt ºÁUÀÆ PÀlÖqÀzÀ ²¯ÉUÀ¼ÀÄ PÀ¯ÁßgÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀ C£ÉÃPÀ §UÉAiÀÄ R¤dUÀ¼ÀÄ F f¯ÉèAiÀÄ°è zÉÆgÀPÀÄvÀÛªÉ.

E°èAiÀÄ PÁqÀÄUÀ¼À°è vÉÃUÀ, UÀAzsÀ, ©ÃmÉ, £ÀA¢, ºÉÆ£Éß, ªÀÄwÛ, JwÛUÀ, ºÀqÀUÀ ªÀÄÄAvÁzÀ ¸ÁUÀĪÁ¤ ªÀÄgÀUÀ¼À®èzÉ ¨ÉAQ¥ÉÆlÖt PÉÊUÁjPÉUÉ ¨ÉÃPÀzÀ ªÀÄÈzÀĪÀÄgÀ, ©¢gÀÄ, CgÀUÀÄ, UÉÆÃAzÀÄ, ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ zÉÆgÀPÀÄvÀÛªÉ. f¯ÉèAiÀÄ PÉ®ªÀÅ ¨sÁUÀUÀ¼À°è ¤Ã®Vj, vÉÃUÀ, UÉÆÃqÀA© ªÀÄÄAvÁzÀ ¸À¹UÀ¼À£ÀÄß £ÉlÄÖ ¥ÁèAmÉõÀ£ïUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼É¸À¯ÁVzÉ. ºÀÄt¸É, ºÉÆAUÉ, §¤ß ªÀÄvÀÄÛ ¨Á§Ä¯ï ªÀÄgÀzÀ vÉÆÃ¥ÀÄUÀ¼À£ÀÆß PÁt§ºÀÄzÀÄ. CgÀtåUÀ¼À°è ºÀÄ°, fAPÉ, PÁqÀÄPÉÆÃt, D£É, PÀgÀr, ªÀÄÄAvÁzÀ ¥ÁætÂUÀ¼ÀÆ £Á£Á §UÉAiÀÄ ¥ÀQëUÀ¼ÀÆ GgÀUÀUÀ¼ÀÆ EªÉ. ªÀ£ÀåªÀÄÈUÀ ¸ÀAgÀPÀëuÁ PÉÃAzÀU æ À½ªÉ. ¥À±ÀÄ ¸ÁPÁtÂPÉAiÀÄÆ E°è ¸ÁPÀ¶ÖzÉ. PÀÄj ¸ÁPÁtÂPÉ f¯ÉèAiÀÄ DyðPÁ©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ°è UÀt¤ÃAiÀÄ ¥ÁvÀæ ªÀ»¸ÀÄvÀÛzÉ. §£ÀÆßgÀÄ vÀ½ PÀÄjUÀ¼ÀÄ vÀÄA¨Á ¥À¹ æ zÀÞªÁzÀªÀÅ. ºÀA¢, PÉÆý ¸ÁPÁuÉ, ªÀÄvÉÆìÃzÀåªÀÄ J®èªÀÇ EªÉ. ªÉÄʸÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ ¸ÀÄvÀÛ®Æ PÉ®ªÀÅ ¥Àª æ Á¹Ã PÉÃAzÀU æ À½ªÉ. CªÀÅUÀ¼À°è ªÉÃtÄUÉÆÃ¥Á® ªÀ£ÀåªÀÄÈUÀ «ºÁgÀ GzÁå£À«gÀĪÀ §ArÃ¥ÀÄgÀ, UÉÆÃ¥Á® ¸Áé«Ä ¨ÉlÖ, PÁªÉÃj¬ÄAzÀ ¸ÀÄvÀÄÛªÀj AiÀÄ®àlÖ LwºÁ¹PÀ ¢éÃ¥À ²æÃgÀAUÀ¥ÀlÖt, E°èAiÀÄ gÀAUÀ£ÁxÀ¸Áé«Ä zÉêÀ¸ÁÜ£À, ªÀĹâ, zÀjAiÀiÁ zË®vï, n¥ÀÄà«£À CgÀªÄÀ £É ªÀÄvÀÄÛ DvÀ£À UÉÆÃjAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÆ É AqÀ UÀÄA§eï ªÀÄÄAvÁzÀªÅÀ ¥Àª æ Á¹UÀjUÉ DPÀóµÀðtÂÃAiÀĪÁVªÉ. PÁªÉÃj¬ÄAzÀ ¸ÀÄvÀÄÛªÀjzÀ gÀAUÀ£ÀwlÄÖ MAzÀÄ ¢éÃ¥À.

E°è RAqÁAvÀgÀUÀ½AzÀ §gÀĪÀ ªÉÊ«zsÀåªÀÄAiÀÄ ¥ÀQë ¸ÀAPÀÄ® PÁt§ºÀÄzÀÄ. F ¥ÀQëzsÁªÀÄzÀ°è zÉÆÃt «ºÁgÀzÀ ¸Ë®¨sÀåªÀÇ GAlÄ.

Erà ªÉÄʸÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀªÉà MAzÀÄ ¥ÀæªÁ¹ DPÀµÀðt vÁtªÁVzÉ. ªÉÄʸÀÆgÀÄ CgÀªÄÀ £É, ªÀ¸ÄÀ ¸ Û A À UÀº æ Á®AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄvÀ° Û £À zÉêÀ¸ÁÜ£U À ¼ À ÄÀ , dUÀ£Æ É äúÀ£À CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ ZÁªÀÄgÁeÉÃAzÀæ Dmïð UÁå®j, ZÁªÀÄgÁeÉÃAzÀæ ªÀÄÈUÁ®AiÀÄ, ªÉÄʸÀÆgÀÄ «±Àé«zÁå®AiÀÄzÀ PÀbÉÃj PÁæ¥sÀqïð ºÁ¯ï, ªÀiÁ£À¸À UÀAUÉÆÃwæ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ E°è£À ¥Àª æ ÀÄÄR DPÀµÀðuÉAiÀÄ PÉÃAzÀU æ À¼ÀÄ. ªÉÄʸÀÆj£À°è 1917gÀ°è £Àqz É À 3£Éà CT® ¨sÁgÀvÀ PÀ£ßÀ qÀ ¸Á»vÀå ¸ÀªÄÉ äüÀ£z À À CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉZï.«. £ÀAdÄAqÀAiÀÄå CªÀgÀÄ, 1930gÀ°è £ÀqÉzÀ 16£Éà ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß D®ÆgÀÄ ªÉAPÀlgÁAiÀÄgÀÄ, 1955gÀ°è £ÀqÉzÀ 37£Éà ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß qÁ. PÉ. ²ªÀgÁªÀÄ PÁgÀAvÀgÀÄ, 1990gÀ°è £ÀqÉzÀ 60£Éà ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß qÁ. PÉ. J¸ï. £ÀgÀ¹AºÀ¸Áé«Ä CªÀgÀÄ ªÀ»¹zÀÝgÀÄ. ªÉÄʸÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ §UÉÎ ºÉaÑ£À ªÀiÁ»wUÁV F PÉ®ªÀÅ ªÉ¨ï¸ÉÊmïUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀĤ¸À§ºÀÄzÀÄ:

www.mysore.nic.in

54

www.mysorecity.gov.in

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

ªÀÄAqÀå

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

f¯Áè zÀ±ð À £À

55

ªÀÄAqÀå f¯ÉèAiÀÄ CAQ CA±ÀUÀ¼ÀÄ «¹ÛÃtð d£À¸ÀASÉå f¯Áè PÉÃAzÀæ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ

: : : :

ºÉÆç½UÀ¼ÄÀ ºÀ½îU¼ À ÄÀ (d£Àª¸ À w À EgÀĪÀ) (d£ÀªÀ¸Àw E®èzÀ) UÁæªÀÄ¥ÀAZÁAiÀÄwUÀ¼ÀÄ £ÀUg À À / ¥ÀlÖtUÀ¼ÄÀ ¸ÁPÀëgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt d£À¸ÁAzÀævÉ °AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀ £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥ÀvÄÀ Û

: : : : : : : : :

4,961 ZÀ.Q.«ÄÃ. (gÁdåzÀ 20 £Éà zÉÆqÀØ f¯Éè) 17,63,705 (2001) ªÀÄAqÀå 07 (ªÀÄAqÀå, ªÀÄzÀÆÝgÄÀ , ªÀļÀª½ À î, PÉ.Dgï.¥ÉÃmÉ, £ÁUÀªÀÄAUÀ®, ¥ÁAqÀªÀ¥ÀÄgÀ ªÀÄvÀÄÛ ²æÃgÀAUÀ¥ÀlÖt) 31 1,377 110 232 11 61 % 355 / ZÀ.Q.«ÄÃ.

985 ºÉtÄÚ / 1000 UÀAqÀÄ 24,765 ºÉPÉÖÃgÀÄ CgÀtå

GzÀåªÀÄ : ºÀwÛ §mÉÖ, PÀA§½, gÉõÉä £ÉÃAiÉÄÎ, EnÖUÉ, ºÉAZÀÄ, CgÀUÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §tÚzÀ PÁSÁð£É JuÉÚ VgÀtÂ, PÁUÀzÀ, ¸ÀPÀÌgÉ PÁSÁð£É, AiÀÄAvÉÆæÃ¥ÀPÀgÀt vÀAiÀiÁjPÉ, CQÌ VgÀtÂ, »vÁÛ¼É ¥ÁvÉ,æ «UÀº æ ÀUÀ¼ÀÄ, ªÀÄzÀå¸ÁgÀ, ªÀiÁzÀPÀ ¥Á¤ÃAiÀÄ UÀ¼ÀÄ, gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ, ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¸ÀtÚ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzsÀåªÀÄ ¥Àª æ ÀiÁtzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ, EvÁå¢. ªÀÄÄRå¨É¼É : gÁV, §vÀÛ, PÀ§Äâ, PÀqÀ¯É, ºÀÄgÀĽ, vÉÆUÀj, £É®UÀqÀ¯É, ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¢ézÀ¼À zsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ, ªÉÄt¹£À PÁ¬Ä, ºÀgÀ¼ÀÄ, vÉAUÀÄ, vÀgÀPÁj, ¹Ã¨É, ªÀiÁªÀÅ, gÀ¸À¨Á¼É, zÁæQë, ºÀ®¸ÀÄ, ªÀÄ°èUÉ, ¸ÉêÀAwUÉ, ¸ÀA¦UÉ, eÁf, ºÀÄt¸ÉúÀtÄÚ , »¥ÀÄà£ÉÃgÀ¼É, EvÁå¢. ºÀªÁUÀÄt : ºÉZÁÑV ±ÀĵÀÌ ºÀªÉ. dÆ£ï-DUÀ¸ïÖ ªÀÄ¼É C¢üPÀ. ªÁ¶ðPÀ ¸ÀgÁ¸Àj ªÀÄ¼É 680.70 «Ä.«ÄÃ. eÁvÉæ /GvÀìªÀ : ªÉÄîÄPÉÆÃmÉAiÀÄ ²æà ZÀ®ÄªÀ£ÁgÁAiÀÄt ¸Áé«ÄAiÀÄ ªÉÊgÀªÀÄÄr GvÀìªÀ, D¢ZÀÄAZÀ£ÀVjAiÀÄ ¨sÉÊgÀªÀ£À eÁvÉæ, ²æÃgÀAUÀ¥ÀlÖtzÀ ²æÃgÀAUÀ£ÁxÀ£À GvÀìªÀ, ¨É¼ÀîAUÉgÉAiÀÄ PÁqÀħ¸ÀªÉñÀégÀ ¸Áé«Ä eÁvÉ,æ ¸ÀÄAqÀºÀ½îAiÀÄ ªÀĺÀzÉñÀégÀ ¸Áé«Ä gÀxÆ É ÃvÀª ì ,À PÉgU É Æ É Ãr£À ¥ÀAZÀ°AUÉñÀégÀ eÁvÉ,æ ºÉêÀÄVj eÁvÉ,æ ªÀÄzÀÆÝgª À ÄÀ ä£À eÁvÉ,æ EvÁå¢.

56

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

«±À é ¥ À æ ¹ zÀ Þ PÀ È µÀ Ú g Ád¸ÁUÀ g À d¯Á±À A iÀ Ä , §ÈAzÁªÀ £ À UÁqÀ ð £ïì , zÉñÀ«zÉñÀUÀ¼À ºÀQÌUÀ¼ÀÄ ªÀ®¸É §gÀĪÀ gÀAUÀ£ÀwnÖ£À ¥ÀQëzsÁªÀÄ, ªÀÄzÀÆÝj£À ªÀqÉ, ªÉÄîÄPÉÆÃmÉAiÀÄ £À«®ÄUÀ¼À C¨sÀAiÀiÁgÀtå, J®èªÀÇ EgÀĪÀ f¯Éè AiÀiÁªÀÅzÀÄ UÉÆvÉÛÃ? CzÉà £ÀªÀÄä ¸ÀPÀÌgÉAiÀÄ £ÁqÀÄ ªÀÄAqÀå!

PÀ¨Áâ¼ÀzÀÄUÀð(1069 «ÄÃ), PÀjWÀlÖ (974,44«ÄÃ), ªÉÄÃ®Ä PÉÆÃmÉ (1,246,32«ÄÃ), £ÁgÁAiÀÄt zÀÄUÀð (1,246,32«ÄÃ) ºÀÄ°PÉgÉ, D¢ZÀÄAZÀ£ÀVj ªÉÆzÀ¯ÁzÀ G£ÀßvÀ ²RgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄAqÀå f¯ÉèAiÀÄ°èªÉ.

PÁªÉÃj, ºÉêÀiÁªÀw, ¯ÉÆÃPÀ¥ÁªÀĤ, ²AµÁ, «ÃgÀªÉʵÀ« Ú E°è£À ¥Àª æ ÀÄÄR £À¢UÀ¼ÀÄ. ©AqÉãÀ ºÀ¼Àî, vÉÆgÉ ºÀA¢ºÀ¼Àî, ºÉ§â¼Àî ªÀÄvÀÄÛ ©üêÀiÁ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ vÉÆgÉUÀ¼ÀÆ E°è ºÀjAiÀÄÄvÀÛªÉ. PÀȵÀÚgÁd¸ÁUÀgÀzÀ «±ÉéñÀégÀAiÀÄå £Á¯É f¯ÉèAiÀÄ fêÀ£Ár. zÉêÀgÁAiÀÄ£Á¯É, zÉêÀgÁAiÀÄPÀmÉÖ, ºÀÄ°PÉgÉ ¸ÀÄgÀAUÀ £Á¯É. ¨É¼ÀUÉƼÀzÀ «gÀeÁ£À¢ £Á¯É, ¥À²ÑªÀÄ ªÁ»¤AiÀÄ §AUÁgÀzÉÆrØ £Á¯É, PɪÀÄätÄÚ£Á¯É, ªÉÊzÀå£ÁxÀ¥ÀÄgÀ £Á¯É, ¨ÉÊgÀ£À£Á¯É, ZÁªÀÄ£ÀºÀ½î, ªÀÄAzÀUÉgÉ, ºÉêÀÄVj, CQ̺ɨÁâ¼À EªÀÅ EvÀgÀ ªÀÄÄRå £Á¯ÉUÀ¼ÀÄ. ªÀÄAzÀUÉgÉ CuÉPÀlÄÖ, vÀUÀνî CuÉPÀlÄÖ, ºÉêÀÄVj CuÉPÀlÄÖ, ¨ÉƼÉãÀºÀ½î CuÉPÀlÄÖ, GAiÀÄå£À ºÀ½î CuÉPÀlÄÖ, zÀĪÀÄä¸ÀAzÀæ CuÉPÀlÄÖ, PÉÆÃrºÀ½î CuÉPÀlÄÖ, ªÉÆÃw vÁ¯Á¨ï, ºÉgÀUÉÆãÀºÀ½î PÉgÉ, ¹AzÀ WÀlÖzÀ PÉgÉ, ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ f¯ÉèAiÀÄ ¤ÃgÁªÀjUÉ vÀªÀÄäzÉà PÁtÂPÉ ¸À°è¹ªÉ. ªÀÄAqÀå f¯ÉèAiÀÄ PÁqÀÄUÀ¼À°è eÁ°, C¼À¯É, ¢AqÀUÀ, ZÀÄdÓ®Ä, ZÀ£ÀßAV, £À«®r, §ÆgÀÄUÀ, ºÉÆAUÉ, ©½ªÀÄwÛ, ºÀÄt¸É, C¼À¯É ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ ¨É¼ÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. eÉãÀÄvÀÄ¥Àà, ªÉÄÃt, vÀÄ¥Àà PÀPÉÌAiÀÄ vÉÆUÀmÉ, UÀÄUÀÄμÀ EvÁå¢ GvÀà£ÀßUÀ¼ÀÄ zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. agÀvÉ, £Àj, PÁqÀÄ£Á¬Ä, PÁqÀÄ ºÀA¢, £À«®Ä, fAPÉ, ªÉÆ®, ªÀÄļÀÄî ºÀA¢, £ÁUÀgÀºÁªÀÅ, ºÉ¨ÁâªÀÅ, ªÉÄÊ£À, PÀªÀÅdÄUÀ, V½, PÁqÀÄ¥ÁjªÁ¼À, PÁqÀÄPÉÆý, PÉÆÃV¯É, ¤ÃgÀĺÀQÌ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¥Áæt ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀQëUÀ¼ÀÄ E°èªÉ. ºÉeÁÓ¯ð É (¥É°PÀ£ï)UÀ¼ÄÀ , ¸ÀÆ£ à ï©¯ï ºÀQÌU¼ À ÄÀ gÀAUÀ£w À lÄÖ ¥ÀQz ë Ás ªÀÄPÉÌ ªÀ®¸É§gÀÄvÀª Û .É PÀ¯ÁßgÀÄ, ¤Ã®-ºÀ¸ÀÄj£À ¨Éj¯ï ²¯É, PÉÆæêÉÄÊmï, R¤d, PÀ©âtzÀ C¢gÀÄ, eÉÃr, ¸ÀÄtÚ PÀAPÀgÀÄ, PÁUɧAUÁgÀ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ R¤dUÀ¼ÀÄ f¯ÉèAiÀÄ ««zsÉqÉUÀ¼À°è zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. ¥ÁæUÉÊwºÁ¹PÀ PÁ®¢AzÀ ªÀÄAqÀå f¯ÉèAiÀÄ°è d£ÀªÀ¸Àw EzÀÝ §UÉÎ PÀÄgÀĺÀÄUÀ½ªÉ. £ÀªÀ²¯ÁAiÀÄÄUÀ, PÀ©ât AiÀÄÄUÀ ªÀÄvÀÄÛ D¢ZÁjwæPÀ PÁ®zÀ £É¯ÉUÀ¼ÀÄ E°è PÀAqÀħA¢ªÉ.

Qæ.±À. 4 £Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è vÀ®PÁr£À UÀAUÀgÀÄ E°è D¼ÀÄwÛzÀÝgÀÄ DV£À ²AµÁPÀtªÉAiÀÄ ¥Àz æ ÉñÀPÉÌ aPÀÌUÀAUÀªÁr JA§ ºÉ¸ÀjvÀÄÛ. 9£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è F ¥Àz æ ÉñÀ gÁµÀÖçPÀÆlgÀÄ, £ÀAvÀgÀ ªÀÄvÉÛ UÀAUÀgÀÄ D£ÀAvÀgÀ ZÉÆüÀgÀÄ, ºÉÆAiÀÄì¼ÀgÀÄ, «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ CgÀ¸ÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ ¸ÁªÀÄAvÀgÁVzÀÝ £ÁUÀªÀÄAUÀ® ªÀÄvÀÄÛ ZÀ£ÀߥÀlÖtzÀ ¥Á¼ÉAiÀÄUÁgÀgÀ DqÀ½vÀPÉÌ M¼À¥ÀnÖvÀÄÛ. ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

57

1454gÀ°è £ÁUÀªÀÄAUÀ®zÀ wªÀÄäMqÉAiÀÄ «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ CgÀ¸ÀgÀ C¥ÀàuÉ ¥ÀqÉzÀÄ ²æÃgÀAUÀ¥ÀlÖtzÀ PÉÆÃmÉ PÀnÖ¹zÀ. 1610gÀ°è ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdMqÉAiÀÄgÀÄ ²æÃgÀAUÀ¥ÀlÖtªÀ£ÀÄß DPÀ« æ Ĺ CzÀ£ÀÄß gÁdzsÁ¤AiÀiÁV ªÀiÁrPÉÆAqÀgÀÄ. ºÉÊzÀgÁ° ªÀÄvÀÄÛ n¥ÀÄà¸ÀįÁÛ£ÀgÀ PÁ®zÀ°è ²æÃgÀAUÀ ¥ÀlÖtzÀ ºÉ¸ÀgÀÄ dUÀwÛ£À J¯ÉèqÉUÀÆ ºÀgÀrvÀÄ. n¥ÀÄà«£À ªÀÄgÀuÁ£ÀAvÀgÀ ªÉÄʸÀÆgÀÄ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ gÁdzsÁ¤ AiÀÄ£ÀÄß ²æÃgÀAUÀ¥ÀlÖt¢AzÀ ªÉÄʸÀÆjUÉ ªÀUÁð¬Ä¸À¯ÁV. ¸ÁévÀAvÀæöå ºÉÆÃgÁlzÀ°è F f¯Éè UÀt¤ÃAiÀÄ ¥ÁvÀæªÀ»¹vÀÄÛ. K¦æ¯ï 1938 gÀ°è ªÀÄzÀÆÝj£À §½AiÀÄ ²ªÀ¥ÀÄgÀzÀ°è PÁAUÉæ¸ï ¸À¨sɸÉÃj dªÁ¨ÁÝj ¸ÀPÁðgÀPÁÌV ºÉÆÃgÁqÀ®Ä ¤zsÀðj¹vÀÄ. 1942gÀ ¨sÁgÀvÀ©lÄÖ vÉÆ®V ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ°è C£ÉÃPÀ ªÀÄÄRAqÀgÀÄ ªÀÄAqÀå §½AiÀÄ GªÀÄäqÀ ºÀ½î §½ ¸À¨sɸÉÃjzÀgÀÄ. ¸ÁévÀAvÀöæ å ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ £ÉÃvÁgÀgÀ°è JZï. ºÉÆ£ÀßAiÀÄå, JZï.PÉ. «ÃgÀtÚUËqÀ, ¸ÁºÀÄPÁgï J¸ï.ZÀ£ÀßAiÀÄå ªÀÄvÀÄÛ PÉ.«.±ÀAPÀgÀUËqÀ ªÀÄÄAvÁzÀªÀgÀÄ ¥ÁævÀB¸ÀägÀtÂÃAiÀÄgÀÄ.

LwºÀåUÀ¼À ¥ÀPæ ÁgÀ ¥ÁAqÀªÀgÀÄ ªÀ£ÀªÁ¸ÀzÀ PÁ®zÀ°è ¥ÁAqÀªÀ¥ÀÄgÀPÉÌ §A¢zÀÝgÀAvÉ. E°è£À CªÀ½ ¨ÉlÖUÀ¼À JqÉAiÀÄ°è §PÁ¸ÀÄgÀ ªÁ¸ÀªÁVzÀÝ£ÀAvÉ.

CªÀ¤UÉ F Hj £ÀªÀgÀÄ zÉÆqÀØ JqÉ EqÀÄwÛzÀÝzÀjAzÀ EzÀPÉÌ »jAiÀÄ JqÉ CxÀªÁ »gÉÆÃqÉ JA§ ºÉ¸ÀgÀÄ §A¢vÀÛAvÉ. F CªÀ½ ¨ÉlÖUÀ¼À°è ªÀÄÆqÀ®¨ÉlÖªÀ£ÀÄß ©üêÀÄ£À¨ÉlÖªÉAzÀÆ ¥ÀqÀĪÀ® ¨ÉlÖªÀ£ÀÄß PÀÄAw¨ÉlÖªÉAzÀÆ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. ºÉÊzÀgï C° ªÀÄvÀÄÛ n¥ÀÄà ¸ÀįÁÛ£ÀgÀ D½éPÉAiÀÄ PÁ®zÀ°è E°è ¥sÉA æ Zï C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ ©ÃqÀÄ ©nÖzÀÄÝzÀjAzÀ EzÀPÉÌ ¥sÉA æ Zï gÁPïì J£ÀÄßwÛzÀÝgÀAvÉ. ªÀ Ä zÀ Æ ÝjUÉ »AzÉ PÀ z À A § PÉ ë à vÀ æ ª É £ À Ä ßwÛ z À Ý gÀ A vÉ . PÀ z À A ¨ IĶ £ÀgÀ¹AºÀzÉêÀgÀ£ÀÄß ¥ÀæwµÁצ¹ ¥ÀÆf¸ÀÄwÛzÀÄÝzÀjAzÀ F ºÉ¸ÀgÀÄ §A¢vÀÛAvÉ. ²æÃPÀȵÀÚ£À eÉÆvÉ wÃxÀð AiÀiÁvÉU æ ÁV §AzÀ ¥ÁAqÀªÀgÀ°è CdÄð£À£ÀÄ £ÀgÀ¹AºÀ zÉêÀg£ À ÄÀ ß ¥ÀÆf¹zÀÝjAzÀ EzÀPÌÉ CdÄð£À¥ÄÀ j JA§ ºÉ¸g À ÄÀ §AvÉAzÀÄ ¸Àܼ¥ À ÄÀ gÁt ºÉüÀÄvÀÛzÉ. n¥ÀÄà ¸ÀįÁÛ£À£ÀÄ E°è ªÀÄzÀÄÝUÀÄAqÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹 EnÖzÀÝjAzÀ ªÀÄzÀÆÝgÁ¬ÄvÀAvÉ! ²æÃgÀAUÀ¥ÀlÖtzÀ°è »AzÉ UËvÀªÀÄ IĶAiÀÄÄ D¢gÀAUÀ£À£ÀÄß ¥ÀÆf¹ C°èAiÉÄà ªÁ¸ÀªÁVzÀÄÝzÀ jAzÀ EzÀPÉÌ UËvÀªÀÄPÉëÃvÀª æ ÉAzÀÄ ºÉ¸ÀgÁVvÀÛAvÉ. Qæ. ±À.

894gÀ°è UÀAUÀgÀ ¸ÁªÀÄAvÀ£ÁzÀ wgÀĪÀÄ®AiÀÄå ²æÃgÀAUÀ£ÁxÀ¸Áé«Ä zÉêÁ®AiÀĪÀ£ÀÄß E°è PÀnÖ¹ EzÀPÉÌ ²æÃgÀAUÀ¥ÀÄgÀªÉAzÀÄ ºÉ¸ÀjlÖ£ÉAzÀÄ PÉ®ªÀÅ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è G¯ÉèÃR«zÉ. £ÁUÀªÀÄAUÀ®ªÀÅ ªÀĺÁ¨sÁgÀvÀzÀ ªÀÄtÂ¥ÀÄgÀªÉAzÀÄ LwºÀå«zÉ. zÉêÀjgÀĪÀ ºÀÄvÀÛªÀ£ÀÄß ¯ÉÆûvÀ ªÀA±ÀzÀªÀ£ÉƧâ PÀ£À¹£À°è PÀAqÀÄ CzÀ£ÀÄß CgÀ¸ÀÄvÀÛ F ¸ÀܼÀPÉÌ §AzÀÄ, E°è £ÀgÀ¹AºÀ zÉêÀgÀÄ D«¨sÁðªÀ ªÁVzÀÄÝzÀ£ÀÄß £ÉÆÃr zÉêÁ®AiÀÄ ¤«Äð¹zÀ£ÉAzÀÄ ¸ÀܼÀ¥ÀÄgÁt w½¸ÀÄvÀÛzÉ. CªÀ£ÀÄ E°è zÉêÀgÀ ¸ÀÄvÀÛ MAzÀÄ £ÁUÀgº À ÁªÀÅ ¸ÀÄvÀÄw Û z Û ÄÀ Ýz£ À ÄÀ ß PÀAqÀÄzÀjAzÀ F ¸ÀܼPÀ ÌÉ £ÁUÀªÄÀ AqÀ®ªÉAzÀÄ PÀgz É g À A À vÉ.

C£ÀAvÀgÀ EzÀÄ £ÁUÀªÀÄAUÀ® JAzÁ¬ÄvÀAvÉ.

58

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

ªÀÄAqÀå f¯ÉèAiÀÄ°è ºÀ®ªÀÅ ¥ÉÃæ PÀëtÂÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EwºÁ¸À ¥À¹ æ zÀÞ ¸ÀܼÀUÀ½ªÉ. n¥ÀÄà«£À ¸ÀªiÀ Á¢ü, UÀÄA§eï, zÀjAiÀiÁ zË®vï, ¸ÀAUÀªÄÀ , ²æÃgÀAUÀ£ÁxÀ£À zÉêÀ¸ÁÜ£À EgÀĪÀ ²æÃgÀAUÀ¥ÀlÖt, PÁªÉÃjAiÀÄ UÀUÀ£ÀZÀÄQÌ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀgÀZÀÄQÌ d®¥ÁvÀUÀ½gÀĪÀ ²ªÀ¸ÀªÀÄÄzÀ,æ ¸ÀÄAzÀgÀ §ÈAzÁªÀ£À GzÁå£À¢AzÀ PÀAPÉƽ¸ÀĪÀ PÀȵÀÚgÁd¸ÁUÀgÀ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ «±Àé ¥Àæ¹zÀݪÁVªÉ. ²æÃgÀAUÀ¥ÀlÖtzÀ §½ EgÀĪÀ gÀAUÀ£ÀwlÄÖ ¥À¹ æ zÀÞ ¥ÀQëzsÁªÀÄ. gÁªÀiÁ£ÀÄeÁZÁAiÀÄðgÀÄ £É®¹zÀÝgÀÄ J£À߯ÁzÀ ªÉÄîÄPÉÆÃmÉ ªÀÄvÀÄÛ vÉÆtÆÚgÀÄ ºÁUÀÆ ²æÃgÀAUÀ¥ÀlÖt ¥Àª æ ÀÄÄR AiÀiÁvÁæ¸ÀܼÀUÀ¼ÀÄ. UÀAUÀgÀ PÁ®zÀ ¸ÀÄAzÀgÀ §¸À¢UÀ½gÀĪÀ PÀA§zÀ ºÀ½î eÉÊ£ÀjUÉ ¥À«vÀæ¸ÀܼÀ. CUÀæºÁgÀ ¨ÁZÀºÀ½î, ºÉƸÀ ºÉƼÀ®Ä, QPÉÌÃj, ªÀiÁzÀ¥ÀÄgÀ ªÀÄvÀÄÛ vÉAV£ÀWÀlÖ, ¨É¼ÀÆîgÀÄ, zÉÆqÀØ dlPÀ, £ÁUÀªÀÄAUÀ®, §¸ÀgÁ¼ÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À°è ºÉÆAiÀÄì¼ÀgÀ PÁ®zÀ ¸ÀÄAzÀgÀ zÉêÁ®AiÀÄUÀ½ªÉ. ªÀÄzÀÆÝgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÉúÀ½îUÀ¼À°è ZÉÆüÀgÀ PÁ®zÀ zÉêÁ®AiÀÄUÀ½ªÉ. £ÁUÀªÀÄAUÀ® ªÀÄvÀÄÛ ¥Á®UÀæºÁgÀUÀ¼À°è ZÉÆüÀgÀ PÁ®zÀ zÉêÁ®AiÀÄUÀ½ªÉ. ªÉÄîÄPÉÆÃmÉ E°èAiÀÄ ¥Àª æ ÀÄÄR AiÀiÁvÁæ¸ÀܼÀ, E°è ²æà ªÉʵÀÚªÀ ¥ÀAxÀzÀ ²æÃgÁªÀiÁ£ÀÄeÁZÁAiÀÄðgÀÄ PÉ®ªÀÅ PÁ® EzÀÝgÉAzÀÄ ¥Àw æ Ãw. zÁæ«qÀ ±ÉÊ°AiÀÄ°è ¤«Äð¹gÀ Ä ªÀ ZÉ ® ĪÀ g ÁAiÀ Ä ¸Áé « ÄAiÀ Ä zÉ Ã ªÀ ¸ ÁÜ£À , £ÁgÁAiÀ Ä t ªÀ Ä vÀ Ä Û AiÉÆÃUÁ£ÀgÀ¹AºÀgÀ zÉêÀ¸ÁÜ£ÀUÀ½ªÉ. ªÀÄAqÀåzÀ°è 1974gÀ°è £ÀqÉzÀ 48£Éà CT® ¨sÁgÀvÀ PÀ£ÀßqÀ ¸Á»vÀå ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ²æêÀÄw dAiÀÄzÉëvÁ¬Ä °UÁqÉ CªÀgÀÄ, 1993gÀ°è £ÀqÉzÀ ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ²æà ¸ÀħæºÀätågÁeÉà CgÀ¸ï (ZÀzÀÄgÀAUÀ) CªÀgÀÄ ªÀ»¹zÀÝgÀÄ. ªÀÄAqÀå f¯ÉèAiÀÄ §UÉÎ ºÉaÑ£À ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß F ªÉ¨ï ¸ÉÊmïUÀ½AzÀ®Æ ¥ÀqÉAiÀħºÀÄzÀÄ.

www.mandya.net www.maddurtown.gov.in

www.mandyacity.gov.in www.karnatakatourism.org

¥Àª æ ÄÀ ÄR ²RgÀU¼ À ÄÀ ²RgÀ ªÀÄļÀîAiÀÄå£ÀVj ¥ÀĵÀàVj PÀÄzÀÄgɪÀÄÄR ¨Á¨Á§ÄqÀ£ïVj (ZÀAzÀæzÉÆæÃt ¥ÀªÀðvÀ) ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

JvÀÛgÀ 1,925 1,908 1,895 1,894

«ÄÃ. «ÄÃ. «ÄÃ . «ÄÃ.

f¯Éè aPÀ̪ÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ PÉÆqÀUÀÄ aPÀ̪ÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ aPÀ̪ÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ

59

ZÁªÀÄgÁd£ÀUg À À f¯Áè zÀ±ð À £À

60

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀ f¯ÉèAiÀÄ CAQ CA±ÀUÀ¼ÀÄ «¹ÛÃtð d£À¸ÀASÉå f¯Áè PÉÃAzÀæ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ

: : : :

ºÉÆç½UÀ¼ÄÀ : ºÀ½îU¼ À ÄÀ (d£Àª¸ À w À EgÀĪÀ) : (d£ÀªÀ¸Àw E®èzÀ) : UÁæªÀÄ¥ÀAZÁAiÀÄwUÀ¼ÀÄ : £ÀUg À À / ¥ÀlÖtUÀ¼ÄÀ : ¸ÁPÀëgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt : d£À¸ÁAzÀævÉ : °AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀ : £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥ÀvÄÀ Û :

5,685 ZÀ.Q.«ÄÃ. (gÁdåzÀ 17 £Éà zÉÆqÀØ f¯Éè) 9,65,462 (2001) ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀ 04 (ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀ, UÀÄAqÀÄè¥ÉÃmÉ, PÉƼÉîÃUÁ® ªÀÄvÀÄÛ AiÀļÀAzÀÆgÀÄ) 16 429 85 121 5 50.9 % 189 / ZÀ.Q.«ÄÃ.

968 ºÉtÄÚ / 1000 UÀAqÀÄ 2,75,610 ºÉPÉÖÃgÀÄ CgÀtå

GzÀåªÀÄ : ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄPÉÌ §¼À¸ÀĪÀ G¥ÀPÀgÀtUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ, UÀȺÀ PÉÊUÁjPÉ, ¸ÀtÚ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ, gÉõÉä£ÀÆ®Ä ªÀÄvÀÄÛ gÉõÉä¹ÃgÉUÀ¼À £ÉÃPÁjPÉ, UÁæ£ÉÊmï ªÀÄvÀÄÛ PÀ¥ÀÄà ²¯ÉUÀ¼À UÀtÂUÁjPÉ, §ArÃ¥ÀÄgÀ ªÀ£ÀåzsÁªÀÄ ºÁUÀÆ EvÀgÉ Vj, ²RgÀ PÁqÀÄ, d®¥ÁvÀUÀ¼À ¥Àz æ ÉñÀUÀ¼À°è ¥Àª æ Á¸ÉÆÃzÀåªÀÄ, EvÁå¢. ªÀÄÄRå¨É¼É : gÁV, §vÀÛ, ºÉÊ©æqï eÉÆüÀ, ºÀ®¸ÀAzÉ, PÀ§Äâ, PÀqÀ¯É, ºÀÄgÀĽ, £É®UÀq¯ À ,É ºÀg¼ À ÄÀ ,vÀgPÀ Áj, »¥ÀÄ£ à ÃÉ gÀ¼,É CqÀP,É vÉAUÀÄ, PÁ¦ü, ªÉÆzÀ¯ÁzÀ vÉÆÃlUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁèAmÉõÀ£ï ¨É¼ÉUÀ¼ÀÄ, EvÁå¢. ºÀªÁUÀÄt : ºÉZÁÑV ±ÀĵÀÌ ºÀªÉ. ªÉÄÃ/dÆ£ï-¸É¥ÉÖA§gï/CPÉÆÖçgïªÀgÉUÉ ªÀÄ¼É C¢üPÀ. ªÁ¶ðPÀ ¸ÀgÁ¸Àj ªÀÄ¼É 751.0 «Ä.«ÄÃ. eÁvÉæ /GvÀìªÀ : PÉƼÉîÃUÁ® vÁ®ÆèQ£À ªÀĺÀzÉñÀégÀ ¨ÉlÖzÀ ²æà ªÀįɪÀĺÀzÉñÀégÀ GvÀìªÀ, CA§¼ÉAiÀÄ CA¨ÁzÉë ªÀÄvÀÄÛ ZÁªÀÄÄAqÉñÀéj eÁvÉU æ À¼ÀÄ, UÀÄAqÀÄè¥ÉÃmÉ vÁ®ÆèQ£À »ªÀĪÀzï UÉÆÃ¥Á®¸Áé«Ä eÁvÉ,æ vÀ®PÁr£À UÁæªÄÀ zÉêÀvÉ §AqÀg¸ À ª À ÄÀ ä£À eÁvÉæ, ºÀgÀ¼ÀÄ PÉÆÃmÉAiÀÄ DAd£ÉÃAiÀÄ ¸Áé«Ä eÁvÉæ, ZÁªÀÄgÁd £ÀUÀgÀzÀ ²æà ZÁªÀÄgÁeÉñÀégÀ gÀxÉÆÃvÀìªÀ, EvÁå¢. ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

61

«±Àé«SÁåvÀ £ÉÆ¨É¯ï ¥Àæ±À¹ÛUÉ ¥ÀAiÀiÁðAiÀĪÁV ¤ÃqÀ¯ÁUÀĪÀ “gÉÊmï ¯ÉÊ«èºÀÄqï ¥Àæ±À¹Û” ¥ÀÄgÀ¸ÀÌøvÀ qÁ. ºÉZï ¸ÀÄzÀ±Àð£ï CªÀgÀ ²æà «ªÉÃPÁ£ÀAzÀ Vjd£À PÀ¯Áåt PÉÃAzÀæ, ©½VjgÀAUÀ£À ¨ÉlÖ, §ArÃ¥ÀÄgÀ ªÀ£ÀåzsÁªÀÄ, ªÀÄ¯É ªÀĺÀzÉñÀégÀ ¨ÉlÖ, «²µÀÖ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ ¸ÉÆðUÀgÀÄ EgÀĪÀ f¯Éè ZÁªÀÄgÁd £ÀUÀgÀ f¯Éè. 1997 gÀ DUÀ¸ïÖ 15 gÀAzÀÄ GzÀAiÀĪÁzÀ PÀ£ÁðlPÀzÀ ºÉƸÀ f¯ÉèUÀ¼À°è ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀ f¯Éè PÀÆqÀ MAzÀÄ. ªÉÆzÀ®Ä EzÀÄ ªÉÄʸÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ ¨sÁUÀªÁVvÀÄÛ.

ZÁªÀÄgÁd£ÀUg À À f¯ÉA è iÀÄ ªÀÄÄRå £À¢ ºÉÆ£ÀÄߺÉÆ¼É CxÀªÁ ¸ÀĪÀuÁðªÀw. aPÀÌ ºÉÆ¼É G¥À£À¢. ¸ÀĪÀuÁðªÀwUÉ ClÄUÀĽ¥ÀÄgÀzÀ §½ CuÉPÀlÄÖ PÀlÖ¯ÁVzÉ. aPÀ̺ÉƼÉUÀÆ MAzÀÄ CuÉPÀlÄÖ PÀlÖ¯ÁVzÉ. f¯ÉèAiÀÄ ªÀÄÄRå PÀ¸À§Ä PÀȶ. gÉõÉä ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄ , ªÀ£Àå ¥Àz æ ÉñÀUÀ¼À°è zÉÆgÉAiÀÄĪÀ eÉãÀÄ ¸ÀAUÀº æ ÀuÉ, VqÀªÀÄÆ°PÉUÀ¼À ¸ÀAUÀº æ ÀuÉ EvÁå¢ PÉ®¸ÀUÀ¼À£ÀÄß E°è£À d£À ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ. D®A¨Ár vÀ½AiÀÄ zÀ£À ¥À¹ æ zÀÞªÁVzÉ. E°è£À dgÀvÁj §mÉÖUÀ¼ÀÄ §ºÀ¼À ¥À¹ æ zÀÞ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤Ã®Vj ¨ÉlÖUÀ¼ÀÄ ¸ÀAUÀªÀĪÁUÀĪÀ F f¯ÉèAiÀÄ°è 48% ¨sÁUÀ PÁqÀÄEzÀÄÝ F PÁqÀÄUÀ¼À°è vÉÃUÀ, ºÉÆ£Éß, ªÀÄwÛ, ©ÃmÉ, ²æÃUÀAzsÀ, PÀ®Äè¨ÁV ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ, OµÀ¢üÃAiÀÄ ¸À¸ÀåUÀ¼ÀÆ AiÀÄxÉÃZÀѪÁV ¨É¼ÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. ºÀÄ°, D£É, PÁqɪÉÄä, PÁqÀÄPÉÆÃt, PÁqÀĺÀA¢, ªÀÄļÀÄîºÀA¢, fAPÉ, PÀgÀr, PÁqÀÄ£Á¬Ä, PÀqÀªÉ, £À«®Ä, PÁqÀĨÉPÀÄÌ ªÀÄvÀÄÛ agÀvÉ E°è£À ¥Àª æ ÀÄÄR ªÀ£ÀåfëUÀ¼ÀÄ. ©½VjgÀAUÀ£À ¨ÉlÖzÀ PÁqÀÄUÀ¼À°è D£ÉUÀ¼À »AqÀÄUÀ¼ÀÄAlÄ. D£ÉUÀ¼À£ÀÄß £Á±À ªÀiÁqÀ¨ÁgÀzÉA§ D¢ü¤AiÀĪÀÄ 1868 jAzÀ eÁjAiÀÄ°èzÉ. »AzÉ vÁ®ÆèQ£À DUÉßÃAiÀÄ ¨sÁUÀzÀ°è SÉqÁØ PÉÃAzÀæ«vÀÄÛ. PÉƼÉîÃUÁ® vÁ®ÆèQ£À°è D£ÉªÀįÉ, eÉãÀĪÀįÉ, UÀÄAdĪÀįÉ, UÀÄ®UÀÄAfªÀÄ¯É EvÁå¢ MlÄÖ 77 ¥Àª æ ÀÄÄR ¨ÉlÖUÀ½ªÉ. ¥ËgÁt P À ª ÁV CdÄð£À £ À ªÀ Ä UÀ §§Äæ ª ÁºÀ £ À £ À ªÀ Ä t ¥ À Ä gÀ F ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀªÁVvÀÄÛ JAzÀÄ ºÉüÀ¯ÁVzÉ. E°è£À ºÀgÀ¼ÀÄPÉÆÃmÉAiÀÄ DAd£ÉÃAiÀÄ ¸Áé«Ä §§ÄæªÁºÀ£À£À ªÉÄaÑ£À zÉêÀgÀAvÉ.

LwºÁ¹PÀªÁV F ¥Àz æ ÉñÀ UÀAUÀgÀÄ, PÀ¯ÁåtzÀ ZÁ¼ÀÄPÀågÀÄ, ZÉÆüÀgÀÄ, ºÉÆAiÀÄì¼ÀgÀÄ, «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ CgÀ¸ÀgÀ ¥Àw æ ¤¢üUÀ¼ÀÄ, GªÀÄävÀÆÛgÀÄ, £ÀAzÁå® ªÀÄvÀÄÛ PÀ¼À¯ÉAiÀÄ ¥Á¼ÉÃUÁgÀgÀ DqÀ½vÀPÉÌ M¼À¥ÀnÖvÀÄÛ. ºÉÆAiÀÄì¼À zÉÆgÉ «µÀÄÚªÀzsÀð£À£À ¸É à £Á¢ü P ÁjAiÀ i ÁVzÀ Ý ¥À Ä ¤Ã±À g Ád ZÁªÀ Ä gÁd£À U À g À z À ° è 1117gÀ ° è eÉ Ê £À §¹ÛAiÉÆAzÀ£ÀÄß PÀnÖ¹zÀ. F HjUÉ »AzÉ CjPÉÆmÁgÀ CxÀªÁ CjPÀÄoÁgÀ JA§ ºÉ¸ÀjvÀÛAvÉ. ªÀÄĪÀÄär PÀȵÀÚgÁd MqÉAiÀÄgÀ vÀAzÉ ZÁªÀÄgÁd MqÉAiÀÄgï E°è ºÀÄnÖzÀÝ jAzÀ CªÀgÀÄ 1818gÀ°è EzÀPÉÌ ZÁªÀÄgÁd£ÀUg À À JAzÀÄ £ÁªÀÄPÀgÀt ªÀiÁrzÀgÀÄ. 1826gÀ°è CªÀgÀÄ E°è ZÁªÀÄgÁeÉñÀégÀ zÉêÁ®AiÀĪÀ£ÀÄß ¤«Äð¹zÀgÀÄ.

AiÀļÀAzÀÆjUÉ J¼É¬ÄAzÀÆgÀÄ (J¼ÉAiÀÄZÀAzÀæ CxÀªÁ ¨Á®ZÀAzÀæ HgÀÄ) JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄwÛvÀÄÛ. F HgÀ ¸ÀÄvÀÛ JAlÄ¢PÀÄÌUÀ¼À®Æè PÀª æ ÀĪÁV ±ÉéÃvÀVj, ªÀÄ°è£ÁxÀVj, ¸ÀÄgÀVj, ±ÀAPÀgÃÉ ±ÀégV À j, ªÀÄ°èPÁdÄð£ÀVj, ±ÀA¨sÄÀ °AUÀVj, ²æñÉÊ®Vj, ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀÄð®Vj JA§ ¨ÉlÖUÀ½zÀݪÉAzÀÄ ±Á¸À£À w½¸ÀÄvÀÛzÉ.

62

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

UÀÄAqÀÄè¥ÉÃmÉUÉ »AzÉ «dAiÀÄ¥ÀÄgÀªÉA§ ºÉ¸ÀjvÀÄÛ. DUÀ §ºÀÄPÁ® EzÀÄ vÉgÀPÀuÁA©AiÀÄ CgÀ¸ÀgÀ C¢üãÀzÀ°èvÀÄÛ. aPÀÌzÉêÀgÁd MqÉAiÀÄgÀÄ 1674gÀ°è EzÀPÉÌ UÀÄAqÀÄè¥ÉÃmÉ JAzÀÄ ºÉ¸ÀjlÖgÀÄ.

PÉƼÉîÃUÁ®zÀ°è »AzÉ P˺À¼À-UÁ®ªÀ IĶUÀ¼ÀÄ ªÁ¹¸ÀÄwÛzÀÝ gÉAzÀÆ CªÀjAzÁV EzÀPÉÌ PÉƼÉîÃUÁ®ªÉA§ ºÉ¸ÀgÀÄ §AvÉAzÀÆ LwºÀå«zÉ. ªÁtÂdå¥ÀÄj JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ®àqÀÄwÛzÀÝ ºÀgÀzÀ£ÀºÀ½îAiÀÄ°è ¥ÀªÁqÀ ¥ÀÄgÀĵÀ AiÀÄqÉAiÀÄÆgÀÄ ¹zÀÞ°AUÉñÀégÀgÀÄ ºÀÄnÖzÀgÀAvÉ. qÁ. gÁeïPÀĪÀiÁgï CªÀgÀ vÀAzÉAiÀĪÀjzÀÝ ¹AUÁ£À®ÆègÀÄ, PÀÄSÁåvÀ PÁqÀÄUÀ¼Àî «ÃgÀ¥Àà£ï ¸ÀĽzÁrzÀ ºÀvÁÛgÀÄ PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ EzÉà f¯ÉèAiÀÄ°èªÉ.

PÀA¸Á¼É, UÉÆgÀªÀgÀ PÀÄtÂvÀ, ¸ÉÆèÁ£É, vÀªÀÄmÉ ªÁzÀ£À ªÉÆzÀ¯ÁzÀÀ d£À¥ÀzÀ PÀ¯ÉUÀ¼ÀÄ F f¯ÉèAiÀÄ°è ¸ÀªÀÄÈzÀÞªÁVªÉ. ¥ÀªÁqÀ ¥ÀÄgÀĵÀ ªÀį ɪÀĺÁzÉñÀégÀgÀÄ LPÀågÁzÀ ªÀÄ¯É ªÀĺÀzÉñÀégÀ ¨ÉlÖ ¥À¹ æ zÀÞ AiÀiÁvÁæ¸ÀܼÀ. ©½VjgÀAUÀ£À ¨ÉlÖªÀ£ÀÄß ±ÉéÃvÁ¢æ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. ¨ÉlÖzÀ ªÉÄðgÀĪÀ ©½VjgÀAUÀ CxÀªÁ ²æäªÁ¸À zÉêÁ®AiÀÄ MAzÀÄ ¥ÀPæ ÀÈw gÀªÀÄå¸ÀܼÀ ¥ÀæªÁ¹ PÉÃAzÀæ. PÀrzÁzÀ F ¨ÉlÖ¥ÀæzÉñÀzÀ PÁr£À°è ¸ÉÆðUÀ D¢ªÁ¹UÀ¼ÀÄ ªÁ¹¸ÀÄvÁÛgÉ. D£É ¥À¼ÀV¸ÀĪÀÅzÀgÀ°è EªÀgÀÄ ¤µÁÚvÀgÀÄ. §ArÃ¥ÀÄgÀ, »ªÀĪÀzï UÉÆÃ¥Á®¸Áé«Ä ¨ÉlÖ, ºÀÄ®UÁ¢æ ªÉAPÀlgÀªÀÄt ¸Áé«Ä ¨ÉlÖ, UÀUÀ£ÀZÀÄQÌ-¨sÀgÀZÀÄQÌ EgÀĪÀ ²ªÀ£À ¸ÀªÀÄÄzÀ,æ ºÉÆUÉãÉÃPÀ¯ï ¥sÁ¯ïì, ¥Á¯ï ªÀÄqÀÄ d®¥ÁvÀ, n¨ÉnAiÀÄ£ÀßgÀÄ £É¯É¹gÀĪÀ MqÉAiÀÄgÀ ¥Á¼Àå, ¥ÀªÁqÀ¥ÀÄgÀĵÀ ¹zÀÝ¥ÁàfAiÀĪÀgÀÄ EzÀÝ aPÀÌ®ÆgÀÄ UÁæªÀÄ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅUÀ¼ÀÄ ¥À¹ æ zÀÞ AiÀiÁvÁæ¸ÀܼÀUÀ¼ÀÄ. ªÉÊ£Áqï, ªÀÄzsÄÀ ªÀįÉÊ C¨sA À iÀiÁgÀtåU½ À AzÀ ¸ÀÄvÀĪ Û j À ¢gÀĪÀ §ArÃ¥ÀÄgÀ C¨sA À iÀiÁgÀtå ¥Àª æ Á¹ DPÀµÀðuÉAiÀÄ ¥Àª æ ÀÄÄR PÉÃAzÀ.æ ©½VjgÀAUÀ£À¨ÉlÖzÀ°è 1986gÀ°è ¥ÁægÀA¨sÀªÁzÀ Vjd£À PÀ¯Áåt PÉÃAzÀæ PÀgÄÀ uÁ læ¸ïÖ£À UËgÀªÀ PÁAiÀÄðzÀ²ð qÁ. ºÉZï. ¸ÀÄzÀ±ð À £ï CªÀgÀ ¥Àj±Àª æ ÄÀ ¢AzÁV E°è «zÁå¸ÀA¸ÉÜ, D¸ÀàvÉU æ À¼ÀÄ, ªÀÈwÛ vÀgÀ¨ÉÃw PÉÃAzÀU æ À¼ÀÄ vÉgÉAiÀÄ®ànÖzÀÄÝ ¸ÉÆðUÀ Vjd£ÀgÀ PÀ¯ÁåtPÁÌV mÉÆAPÀnÖªÉ. ¤dUÀÄt²ªÀAiÉÆÃV, ªÀÄĦà£À µÀqÀPÀëj, gÁd±ÉÃRgÀ «¼Á¸À §gÉzÀ µÀqÀPÀëgÀzÉêÀ, eÉÊ£À¥ÀArvÀ, aPÀÌzÉêÀ gÁdgÀ D¸ÁÜ£ÀzÀ ªÀÄÄRåªÀÄAwæ «±Á¯ÁPÀë ¥ÀArvÀ, ªÉÊzÀåUÀAæ xÀ gÀa¹zÀ £Àg¹ À AºÀ¨l Às Ö, ºÀ¢§zÉAiÀÄ zsª À ÄÀ ðªÀ£ÄÀ ß gÀa¹zÀ ¸ÀAaAiÀÄ ºÉÆ£ÀߪÀÄä, ¤dUÀÄt ²ªÀAiÉÆÃV, f.¦. gÁdgÀvßÀ A, ªÉÊ.J£ï.PÉ., qÁ. PÉ. ¥À¨ æ ÄÀs ±ÀAPÀgï, qÁ. PÀȵÀª Ú ÄÀ Æwð ºÀ£Æ À gï,qÁ. ªÀÄÆqÁßPÀÆqÀÄ a£À߸Áé«Ä, ºÉÆgÉAiÀiÁ® zÉÆgɸÁé«Ä, qÁ. ¦.J¸ï. gÁªÀiÁ£ÀÄdA ªÀÄÄAvÁzÀªÀgÀÄ E°è£À ¥Àª æ ÀÄÄR ¯ÉÃRPÀgÀÄ.

ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀ f¯ÉèAiÀÄ §UÉÎ ºÉaÑ£À ªÀiÁ»wUÁV F PÉ®ªÀÅ ªÉ¨ï¸ÉÊmï UÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAzÀ²ð¸À§ºÀÄzÀÄ. www.kar.nic.in www.en.wikipedia.org/wiki/Chamarajanagar www.ashanet.org www.kanakagiri.org ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

63

PÉÆqÀUÀÄ

64

f¯Áè zÀ±Àð£À

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

PÉÆqÀUÀÄ f¯ÉèAiÀÄ CAQ CA±ÀUÀ¼ÀÄ «¹ÛÃtð d£À¸ÀASÉå f¯Áè PÉÃAzÀæ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ

: : : :

ºÉÆç½UÀ¼ÄÀ

4,102 ZÀ.Q.«ÄÃ. (gÁdåzÀ 25£Éà zÉÆqÀØ f¯Éè) 5,48,561 (2001) ªÀÄrPÉÃj 03 (ªÀÄrPÉÃj, «gÁd¥ÉÃmÉ ºÁUÀÆ ¸ÉÆêÀĪÁgÀ¥ÉÃmÉ) : 16

ºÀ½îU¼ À ÄÀ (d£Àª¸ À w À EgÀĪÀ) (d£ÀªÀ¸Àw E®èzÀ)

: 295 : 05

UÁæªÀÄ¥ÀAZÁAiÀÄwUÀ¼ÀÄ £ÀUg À À / ¥ÀlÖtUÀ¼ÄÀ ¸ÁPÀëgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt d£À¸ÁAzÀævÉ °AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀ £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥ÀvÄÀ Û

: : : : : :

99 9 78 % 133 / ZÀ.Q.«ÄÃ.

996 ºÉtÄÚ / 1000 UÀAqÀÄ 1,34,597 ºÉPÉÖÃgÀÄ CgÀtå

GzÀåªÀÄ : eÉãÀÄ ¸ÁPÁtÂPÉ, PÉʪÀÄUÀÎzÀ §mÉÖ vÀAiÀiÁjPÉ, ¨ÉÀvÀÛzÀ ¸ÁªÀiÁ£ÀÄ vÀAiÀiÁjPÉ, PÀÄA¨sÀ PÉÊUÁjPÉ, gÀ§âgï, ¥Áè¹ÖPï aî, GQÌ£À ¥ÁvÉæ vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀÅzÀÄ, PÁ¦ü ¥ÀjµÀÌgÀuÉ, CQÌVgÀtÂ, ªÀåªÀ¸ÁAiÉÆÃ¥ÀPÀgÀt ºÁUÀÆ PÁ¦ü vÉÆÃlUÀ½UÉ CªÀ±ÀåªÁzÀ G¥ÀPÀgÀt UÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ, ªÀÄtÂÚ£À ¥ÁvÉU æ À¼À vÀAiÀiÁjPÉ, ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¸ÀtÚ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzsÀåªÀÄ ¥Àª æ ÀiÁtzÀ PÉÊUÁjPÉ UÀ¼ÀÄ, EvÁå¢. ªÀÄÄRå¨É¼É EvÁå¢.

: QvÀÛ¼É, K®QÌ, PÁ¦ü, nÃ, gÁV, §vÀÛ, vÉAUÀÄ, UÉÃgÀÄ, gÀ§âgï,

ºÀªÁUÀÄt : ºÉZÁÑV ±ÀĵÀÌ ªÀÄvÀÄÛ DzÀæ ºÀªÉ. ªÀiÁZïð-K¦æ¯ï ¸ÉPÉ ºÉZÀÄÑ. dÆ£ï-¸É¥ÉÖA§gï ªÀÄ¼É C¢üPÀ. ªÁ¶ðPÀ ¸ÀgÁ¸Àj ªÀÄ¼É 2,718.20 «Ä.«ÄÃ. eÁvÉæ /GvÀìªÀ : ªÀÄrPÉÃj vÁ®ÆèPï ¨sÁUÀªÀÄAqÀ®zÀ vÀ®PÁªÉÃjAiÀÄ°è PÁªÉÃj wÃxÉÆÃðzÀãªÀ, ¥ÀrvÉÆÃgÀ PÀt廃 §½AiÀÄ PÁr£À°è PÉÆqÀªÀgÀ DgÁzsÀåzÉêÀvÉ EUÀÄÎvÀ¥Àà (¸ÀħæºÀätå) zÉêÀgÀ ¨ÉlÖzÀ°è «µÀÄÚ ¸ÀAPÀæªÀÄt zÀAzÀÄ £ÀqÉAiÀÄĪÀ eÁvÉ,æ PÀÄlÖ UÁæªÀÄzÀ PÁ½PÁ zÉëAiÀÄ eÁvÉ,æ EvÁå¢. ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

65

J°è ¨sÀÆgÀªÉÄ zÉêÀ ¸À¤ß¢ü §AiÀĹ ©ªÀÄä£É §AzÀ¼ÉÆà J°è ªÉÆúÀ£À VjAiÀÄ ¨ÉgV À £À gÀƦ¤AzÀ° ¤AzÀ¼Æ É Ã J°è ªÀÄÄV®° «ÄAa£ÉÆïï PÁªÉÃj ºÉƼɺÉÆ¼É ºÉƼɪÀ¼ÉÆà J°è £É®ªÀ£ÄÀ vÀt¹Â , d£ÀªÄÀ £À ºÉÆ®zÀ PÀ¼É PÀ¼É PÀ¼ª É ¼ À Æ É Ã C°èè DPÀqÉ £ÉÆÃqÀ¯Á ! C°èè PÉÆqÀªÀgÀ £ÁqÀ¯Á ! C°èè PÉÆqÀªÀgÀ ©ÃqÀ¯Á!

JA§ PÀ«²µÀå £ÁªÀiÁAQvÀ ¥ÀAeÉ ªÀÄAUÉñÀgÁAiÀÄgÀ ªÁtÂAiÀÄ£ÀÄß N¢¢ÝÃj, C®èªÃÉ ? ºÁUÉAiÉÄà ªÀÄÄwÛ£À ºÁgÀ ZÀ®£ÀavÀæ £ÉÆÃrzÀÝgPÉ Æ É qÀV£À «ÃgÀgÀ ¸ÁºÀ¸ª À £ À ÄÀ ß ªÀtÂð¸ÀĪÀ ºÁqÀÄ PÀÆqÀ £É£À¦UÉ §gÀ§ºÀÄzÀÄ. ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¸ÉãÉAiÀÄ°è PÉÆqÀV£À «ÃgÀgÉà C¢üPÀ ¸ÀASÉåAiÀÄ°èzÁÝgÉ. ¸ÀévÀAvÀæ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥Àx æ ÀªÀÄ ¸ÉãÁ ªÀĺÁzÀAqÀ£ÁAiÀÄPÀ ¦üïïØ ªÀiÁµÀð¯ï PÉ. JA. PÁAiÀÄð¥Àà ºÁUÀÆ AiÀÄÄzÀÞzÀ°è zÉñÀPÉÌ dAiÀÄ vÀA¢vÀÛ ªÀĺÁzÀAqÀ£ÁAiÀÄPÀ d£ÀgÀ¯ï PÉ. J¸ï. wªÀÄäAiÀÄå£ÀªÀgÀ£ÀÄß £ÁrUÉ PÉÆlÖ ¨sÀÆ«Ä, PÀ£ÀßqÀ £Ár£À fêÀ£À¢ PÁªÉÃj ºÀÄlÄÖªÀ £ÁqÀÄ, IĶ ªÀÄĤUÀ¼ÀÄ, PÀ«UÀ¼ÀÄ £É¯É¹ ºÀgÀ¹zÀ £ÁqÀÄ F PÉÆqÀUÀÄ.

PÀ£ÀßqÀzÀ PÀÄqÀÄ CAzÀgÉ ªÀįÉAiÀÄ CxÀªÁ ¨ÉlÖzÀ ¥Àz æ ÉñÀ JA§ ±À§Ý¢AzÀ PÉÆqÀUÄÀ ±À§Ý §A¢zÉAiÀÄAvÉ. PÉÆrªÀįɣÁqÀÄ JA§ÄzÀÄ PÉÆqÀUÀÄ DVzÉAiÉÄAzÀÄ PÉ®ªÀgÀÄ ºÉüÀÄvÁÛgÉ. PÉÆqÀV£À ¸ÀªÉÃðPÀët £ÀqɹzÀ ¯É¥sÉÖ£ÉAmï PÁ£Ágï EzÀ£ÀÄß ®PÁëAvÀgÀ ªÀįÉUÀ¼À £ÁqÀÄ JAzÀÄ PÀgÉ¢zÁÝ£É. PÉÆqÀUÀÄ JAzÀgÉ ¥À²ÑªÀÄQÌgÀĪÀ £ÁqÀÄ JAzÀÆ CxÀð«zÉ. PÀ£ÀßqÀ£Ár£À ¥À²ÑªÀĨsÁUÀzÀ°è EgÀĪÀÅzÀjAzÀ F f¯ÉèUÉ PÉÆqÀÄUÀÄ JA§ ºÉ¸ÀgÀÄ §AvÀÄ JAvÀ®Æ PÉ®ªÀgÀÄ ºÉüÀÄvÁÛgÉ.

PÉÆqÀV£À ªÀÄÆgÀ£ÉAiÀÄ MAzÀÄ ¨sÁUÀ ¤vÀåºÀjzÀétð PÁr¤AzÀ PÀÆrzÉ. vÉÃUÀ, ¨ÉÃmÉ, ºÉÆ£Éß, UÀAzsÀ EªÀÅ ªÀÄÄRåªÁzÀ ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ. PÀ¥ÀÄà, §ÆzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀAzÀħtÚUÀ¼À PÉÆÃwUÀ¼ÀÄ, PÉ£Á߬Ä, ºÀÄ°, QgÀħ, ºÀÄ°¨PÀÄÌ, PÁqÀĺÀA¢, PÀgÀr, PÀvÉÛQgÀħ, ªÀÄļÀÄîºÀA¢, ¥ÀÄ£ÀÄUÀĨÉPÀÄÌ, ªÀÄÄAUÀĹ, E° ºÉUÀÎt, C½®Ä, DªÉÄ, fAPÉ, ¸ÁA¨Ágï, PÁqɪÉÄä, £ÁUÀgÀºÁªÀÅ, ºÉ¨ÁâªÀÅ, ªÉƸÀ¼É, VqÀÄUÀ, ºÀzÀÄÝ, «ÄÃAZÀÄ½î ªÀÄgÀPÀÄnPÀ, PÉÆÃV¯É, ªÉÄÊ£Á ªÀÄÄAvÁzÀ ¥Áæt ¥ÀQëUÀ½ªÉ. vÀÄA¨ÉªÀįÉ, EUÀÄÎvÀ¥ÀàzÉêÀgÀ ¨ÉlÖ, vÀrAiÀÄAqÀªÉÆüÀÄ, ¸ÉÆêÀĪÀįÉ, zÀªÀ¹¨ÉlÖ, ºÀÄAiÀįɪÀįÉ, ¥ÀĵÀàVj, ºÀ£ÀĪÀÄ£À¨ÉlÖ, ¥ÉgÀªÀiÁ¯ÉªÀį, CA§mɨÉlÖ, ©lÖAUÁ®, PÀÄAqÀz¨ À l É Ö, ¹zÉÝñÀég¨ À l É Ö, ªÀiËPÀ®¨ÉlÖ, £ÀÆgÉÆPÀÌ®Ä ¨ÉlÖ, PÀ®ÆègÄÀ ¨ÉlÖ, PÉÆÃmɨÉlÖ, ¸ÀAvɺÀ½î¨Él, ªÀÄÄQæ¨ÉlÖ, ªÀiÁ®A©, PÀ£ÀUÀ®Ä¨ÉlÖ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ E°èAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR Vj²RgÀUÀ¼ÀÄ.

PÉÆqÀV£À ªÀÄÄRå £À¢ PÁªÉÃj. ºÉêÀiÁªÀw, ®PÀëöätwÃxÀð, PÀ¤ßPÉ, PÀPĄ̀É, PÁqÀ£ÀÆgÀÄ ºÉƼÉ, ªÀÄÄvÁÛgÀĪÀÄÄr, aPÀ̺ÉƼÉ, ºÁgÀAV. PÀPÉ̺ÉƼÉ, ZÉÃgÀ£ÀºÉƼÉ, ªÀiÁzÁ¥ÀÄgÀ ºÉƼÉ, ºÀmÉÖºÉƼÉ, §gÀ¥ÉƼÉ, ªÀÄÄAqÉÆÃæ vÀÄ, ¥ÉjAiÀĪÀįÉ, §¸ÀªÁ½, ¤PÀ¯ï, ¸ÀÄeÉÆåÃw, ¸ÁgÀvï, PÀĪÀiÁgÀzsÁgÁ, ¥ÀAiÀÄ¹é¤ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ EvÀgÀ £À¢UÀ¼ÀÄ.

E°èAiÀÄ d£ÀgÀ «²µÀÖ ¨sÁµÉ PÉÆqÀªÀ. EzÀPÉÌ °¦¬Ä®è. EzÀÄ PÀ£ÀßqÀ vÀ«Ä¼ÀÄ ªÀÄ®AiÀiÁ¼À ±À§ÝUÀ½AzÀ PÀÆrzÉ. PÀ£ÀßqÀªÀÄÆ® ±À§ÝUÀ¼Éà C¢üPÀ. C¥Àà£ÉªÀAqÀ C¥ÀàZÀÑPÀ«, £ÀrPÉÃj¬ÄAqÀ atÚ¥Àà EªÀgÀÄ PÉÆqÀªÀ ¨sÁµÉAiÀÄ SÁåvÀ PÀ«UÀ¼ÀÄ.

66

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

E°è£À d£ÀgÀ GqÀÄ¥ÀÆ ªÉʲµÀÖöå¥ÀÆtð. E°èAiÀÄ UÀAqÀ¸ÀgÀÄ ºÀ§â ºÀj¢£À «ªÁºÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄUÀ¼À°è dj¥ÉÃl, PÀjAiÀÄ ªÉÄîAV, djAiÀÄ £ÀqÀÄzÀnÖ vÉÆlÄÖ §®UÀqÉUÉ ¨É½îAiÀÄ MgÉAiÀÄ°è PÀwÛ zsÀj¸ÀÄvÁÛgÉ. ¹ÛçÃAiÀÄgÀÄ ¸ÉgÀUÀ£ÀÄß »AzÀPÉÌ ©lÄÖ «²µÀÖjÃwAiÀÄ°è ¹ÃgÉ GqÀÄvÁÛgÉ, vÀÄA§ÄvÉÆý£À gÀ«PÉ vÉÆqÀÄvÁÛgÉ ªÀÄvÀÄÛ vÀ¯ÉUÉ djºÉÆ¢PÉ PÀlÄÖvÁÛgÉ. PÉʯï¥ÉƼÀzï, PÁªÉÃj ¸ÀAPÀæªÀÄt, ºÀÄvÀÛj, ²ªÀgÁwæ, GUÁ¢, µÀ¶×, «µÀĸÀAPÀª æ ÀÄt EªÀÅ E°è£À ¥Àª æ ÀÄÄR ºÀ§âUÀ¼ÀÄ. «ÃgÀgÀ¸À¥Àz æ sÁ£ÀªÁzÀ ºÀÄvÀÛj ºÀ§âzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è PÉÆïÁlªÀÇ EgÀÄvÀÛzÉ. ¥ÀjAiÀÄPÀĽ JA§ÄzÀÄ AiÀÄÄzÀÞ£ÀÈvÀå. ¨ÉƼÀÄPÁl CT® ¨sÁgÀvÀ ¥À¹ æ ¢Þ ¥ÀqÉ¢zÉ.

E°è£À ºÁ¯ÉÃj ªÀÄ£Év£ À z À À ªÀÄÄzÀÄÝgÁd 1681gÀ°è ¤«Äð¹zÀ ªÀÄÄzÀÄÝPÃÉ jAiÉÄà ªÀÄÄAzÉ ªÀÄrPÉÃjAiÀiÁ¬ÄvÀAvÉ! n¥ÀÄà EzÀ£ÀÄß UÉzÀÄÝ eÁ¥sÀgÁ¨Ázï JAzÀÄ ºÉ¸ÀjnÖzÀÝ. 1790gÀ°è «ÃgÀgÁeÉÃAzÀæ EzÀ£ÀÄß ªÀÄvÉÛ UÉzÀÄÝ vÀ£Àß ¦æÃwAiÀÄ gÁt ªÀĺÀzÃÉ ªÀªÄÀ ä£À ºÉ¸j À £À°è PÉÆÃmÉUÉ GvÀg Û z À ° À è ªÀĺÀzÃÉ ªÀ¥ÃÉ mÉAiÀÄ£ÀÄß ¤«Äð¹zÀ£A À vÉ. zÉÆqÀØ«ÃgÀ gÁeÉÃAzÀæ MqÉAiÀÄgÀÄ 1792gÀ°è ©ænµï ¸ÉÊ£Áå¢üPÁjAiÀiÁVzÀÝ d£ÀgÀ¯ï ¸Àgï gÁ§mïð C§gïPÁæA©AiÀÄ£ÀÄß ¨sÃÉ nAiÀiÁzÀ ¸Àܼz À ° À è «ÃgÀgÁeÉÃAzÀæ ¥ÉÃmÉAiÀÄ£ÀÄß PÀnÖ¹zÀgÀAvÉ. ªÀÄÄAzÉ EzÀÄ «gÁd¥ÉÃmÉAiÀiÁ¬ÄvÀÄ.

PÉÆqÀV£À°è D½éPÉ £ÀqɹzÀ ªÉÆzÀ°UÀgÀÄ vÀ®PÁr£À UÀAUÀgÀÄ. £ÀAvÀgÀ ZÉÆüÀgÀÄ, ZÉAUÁ¼ÀégÀÄ, PÉÆAUÁ¼ÀégÀÄ, ºÉÆAiÀÄì¼ÀgÀÄ, «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ CgÀ¸ÀgÀÄ, ªÉÄʸÀÆj£À MqÉAiÀÄgÀÄ D½zÀgÀÄ. £ÀAvÀgÀzÀ°è 1693gÀ°è ©zÀ£ÀÆj£À gÁdPÀĪÀiÁgÀ «ÃgÀgÁd ¸Áܦ¹zÀ ºÁ¯ÉÃj ªÀÄ£ÉvÀ£ÀzÀªÀgÀÄ E°è D½éPÉ £ÀqɹzÀgÀÄ. ªÀÄÄAzÉ ºÉÊzÀgï D° ªÀÄvÀÄÛ n¥ÀÄà ¸ÀįÁÛ£ÀgÀ vÉPÉÌUÉ §AzÀ PÉÆqÀUÀÄ CªÀgÀ CªÀ¸Á£ÀzÀ £ÀAvÀgÀ ¥Àv æ ÉåÃPÀªÁVAiÉÄà G½¬ÄvÀÄ. UÀªÀ£Àðgï-d£ÀgÀ¯ï ¨ÉAnAPÀ£À DeÉÕAiÀÄAvÉ ©ænµï ¸ÉÊ£Àå ªÀÄrPÉÃjAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄwÛ 1834gÀ K¦æ¯ï 10gÀAzÀÄ dAiÀÄUÀ½¹vÀÄ.

CA¢¤AzÀ PÉÆqÀUÀÄ ©ænµÀgÀ £ÉÃgÀ DqÀ½vÀPÉÌ ¸ÉÃjvÀÄ. 1869gÀ°è PÉÆqÀV£À DqÀ½vÀPÁÌV aÃ¥sï PÀ«ÄµÀ£ÀgÀ £ÉêÀÄPÀªÁ¬ÄvÀÄ.

1946gÀ°è ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÀA«zsÁ£ÀgÀZÀ£Á¸À¨sÉUÉ PÉÆqÀV£À ±Á¸À£À¸À¨sɬÄAzÀ M§â ¥Àw æ ¤¢üAiÀÄ£ÀÄß PÀ¼ÀÄ»¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ¨sÁgÀvÀPÉÌ ¸ÁévÀAvÀöæ å §AzÁUÀ PÉÆqÀUÀÄ gÁeÁåAUÀ z À «¢ü A iÀ Ä AvÉ PÉ ® PÁ® ¥À æ v É å ÃPÀ gÁdåªÁVvÀ Ä Û . 1956gÀ ° è gÁdå ¥ÀÄ£À«ðAUÀqÀuÉAiÀiÁzÁUÀ EzÀÄ ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdåzÀ°è ¸ÉÃj PÀ£ÁðlPÀzÀ ºÉªÉÄäAiÀÄ f¯ÉèAiÀiÁVzÉ. vÀ®PÁªÉÃj, C¨Éâ ¥sÁ¯ïì, gÁeÁ¹Ãmï, C©â d®¥ÁvÀ, §®ªÀÄÄj, ºÁ¯ÉÃj, AiÀÄĪÀPÀ¥Ár UÁæªÀÄzÀ §½AiÀÄ £Á®ÄÌ£ÁqÀÄ CgÀªÀÄ£É, «gÁd¥ÉÃmÉ, ¨sÁUÀªÀÄAqÀ®, ¸ÀAUÀªÀÄ, ¸ÉÆêÀĪÁgÀ¥ÉÃmÉUÀ¼ÀÄ ¥ÉæÃPÀëtÂÃAiÀĪÁVªÉ. ªÀÄrPÉÃjAiÀÄ°è 1932gÀ°è £ÀqÉzÀ 18£Éà CT® ¨sÁgÀvÀ PÀ£ÀßqÀ ¸Á»vÀå ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß qÁ. r.«. UÀÄAqÀ¥Àà CªÀgÀÄ, 1982gÀ°è £ÀqÉzÀ 54£Éà ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ±ÀA. ¨Á. eÉÆöAiÀĪÀgÀÄ ªÀ»¹zÀÝgÀÄ.

PÉÆqÀV£À §UÉÎ ºÉaÑ£À «ªÀgÀUÀ½UÁV F ªÉ¨ï¸ÉÊmïUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃqÀ§ºÀÄzÀÄ: www.kodagu.nic.in www.coorgs.com www.kodava.org www.ourkarnataka.com ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

67

ºÁ¸À£À

68

f¯Áè zÀ±ð À £À

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

ºÁ¸À£À f¯ÉèAiÀÄ CAQ CA±ÀUÀ¼ÀÄ «¹ÛÃtð d£À¸ÀASÉå f¯Áè PÉÃAzÀæ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ

: : : :

ºÉÆç½UÀ¼ÄÀ : ºÀ½îU¼ À ÄÀ (d£Àª¸ À w À EgÀĪÀ) : (d£ÀªÀ¸Àw E®èzÀ) : UÁæªÀÄ¥ÀAZÁAiÀÄwUÀ¼ÀÄ : £ÀUg À À / ¥ÀlÖtUÀ¼ÄÀ : ¸ÁPÀëgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt : d£À¸ÁAzÀævÉ : °AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀ : £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥ÀvÄÀ Û :

6,814 ZÀ.Q.«ÄÃ.(gÁdåzÀ 12 £Éà zÉÆqÀØ f¯Éè) 17,21,669 (2001) ºÁ¸À£À 08 (ºÁ¸À£À, CgÀ¹ÃPÉgÉ, ZÀ£ÀßgÁAiÀÄ¥ÀlÖt, ºÉƼÉãÀg¹ À Ã¥ÀÄgÀ, D®ÆgÀÄ, CgÀP® À UÀÆqÀÄ, ¸ÀPÀ¯ÉñÀ¥ÀÄgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉîÆgÀÄ) 38 2,403 165 258 12 68.6 % 253 / ZÀ.Q.«ÄÃ.

1005 ºÉtÄÚ / 1000 UÀAqÀÄ 58,164 ºÉPÉÖÃgÀÄ CgÀtå

GzÀåªÀÄ : PÀıÀ® PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ, ºÁgÉ, PÉÆqÀ°, ¨Áa, PÀ©âtzÀ £ÉÃV®Ä, ¦PÁ¹, UÀÄzÀÝ°, Dgï.¹.¹. PÀA§UÀ¼ÀÄ, PÀ¯ÁßgÀÄ ºÉÆ¢PÉUÀ¼ÀÄ, PÉƼÀªÉUÀ¼ÀÄ, ºÉAZÀÄ, ¨ÉAQ¥ÀnÖUÉ, ªÀÄgÀzÀ ¸ÁªÀiÁ£ÀÄ vÀAiÀiÁjPÉ, PÁ¦ü ¸ÀA¸ÀÌgÀt, PÉʪÀÄUÀÎ, §vÀÛ ªÀÄvÀÄÛ JuÉÚVgÀtÂUÀ¼ÀÄ, ºÀwÛVgÀtÂUÀ¼ÀÄ, vÉAV£À£Áj£À PÁSÁð£ÉUÀ¼ÀÄ, SÁ¢ ªÀÄvÀÄÛ UÁæªÉÆÃzÉÆåÃUÀ EvÁå¢. ªÀÄÄRå¨É¼É : §vÀÛ, gÁV,eÉÆüÀ, ªÀÄĸÀÄQ£À eÉÆüÀ, PÀqÀ¯É, £É®UÀqÀ¯É, vÉÆUÀj, PÀ§Äâ, ºÀwÛ, D®ÆUÀqÉØ, PÁ¦ü, nÃ, CqÀPÉ, vÉAUÀÄ, K®QÌ, UÉÆÃqÀA©, ªÀiÁªÀÅ, ¸À¥ÉÆÃl, ¥ÀgÀAVºÀtÄÚ, QvÀÛ¼É, ¨Á¼É EvÁå¢. ºÀªÁUÀÄt : »vÀPÀgÀ. ªÀiÁZïð ¤AzÀ ªÉÄà ªÀgÉUÉ ¨ÉøÀUÉ, dÆ£ï-¸É¥ÉÖA§gï ªÀÄ¼É C¢üPÀ. ªÁ¶ðPÀ ¸ÀgÁ¸Àj ªÀÄ¼É 1,039.10 «Ä.«ÄÃ. eÁvÉæ /GvÀìªÀ : «±Àé «SÁåvÀ ±ÀæªÀt ¨É¼ÀUÉƼÀzÀ UÉƪÀÄämÉñÀégÀ£À ªÀĺÁ ªÀĸÀÛPÁ©üµÉÃPÀ ªÀÄvÀÄÛ eÉÊ£ÀªÀÄoÀ eÁvÉæ, ZÀ£ÀßgÁAiÀÄ¥ÀlÖtzÀ ZÀAzÀæ±ÉÃRgÀ ¸Áé«Ä eÁvÉæ, §ÆPÀ£À ¨ÉlÖzÀ°è gÀAUÀ£ÁxÀ¸Áé«Ä eÁvÉæ, £ÀÄUÉκÀ½îAiÀÄ°è ®QëöäãÀgÀ¹AºÀ ¸Áé«Ä eÁvÉæ, £ÀªÀ¯ÉAiÀÄ £ÁUÉñÀégÀ ¸Áé«Ä eÁvÉæ, PÀvÀæWÀlÖzÀ°è CªÀÄä£ÀgÀ gÀxÀ, vÉeÉÓUÉgÉAiÀÄ°è CªÀÄä£ÀªÀgÀ gÀxÀ, ¨ÁUÀÆj£À°è ¸ÀAvÉPÁ¼ÀªÀÄä£À gÀxÀ EvÁå¢. ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

69

PÀ¼ÉzÀ ªÀµÀð ±Àª æ Àt¨É¼ÀUÉƼÀzÀ ²æà UÉƪÀÄämÉñÀégÀ ªÀĺÁªÀÄÆwðAiÀÄ ¨sÀªÀå ªÀÄdÓ£ÀªÀ£ÀÄß ¤ÃªÉ®ègÀÆ n.«.AiÀÄ°è £ÉÆÃr¢ÝÃj, C®èªÉÃ? 12 ªÀµÀðPÉÆ̪ÉÄä £ÀqÉAiÀÄĪÀ F ªÀĺÁ GvÀìªÀPÉÌ zÉñÀ «zÉñÀUÀ½AzÀ ®PÁëAvÀgÀ d£À §gÀÄvÁÛgÉ.

F ¨sÀªÀå ªÀÄÆwð EgÀĪÀÅzÀÄ ºÁ¸À£À f¯ÉèAiÀÄ ZÀ£ÀßgÁAiÀÄ¥ÀlÖt vÁ®ÆèQ£À EAzÀæVj ²RgÀzÀ°è. §qÀªÀgÀ Hn JAzÀÄ PÀgɹPÉƼÀÄîªÀ ºÁ¸À£À, ²®àPÀ¯ÉUÉ ºÉ¸ÀgÁzÀ ¨ÉîÆgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÀ¼É©ÃqÀÄ, PÀ£ÀßqÀzÀ ªÉÆzÀ® PÀzÀA§ ±Á¸À£À zÉÆgÉwgÀĪÀ ºÀ°är, EªÉ®èªÀÇ EgÀĪÀÅzÀÄ ºÁ¸À£À f¯ÉèAiÀÄ°è. ¸Àܼ¥ À ÄÀ gÁtzÀ ¥ÀPæ ÁgÀ ºÁ¸À£À ªÉA§ ºÉ¸g À ÄÀ ¹AºÁ¸À£¥ À ÄÀ gÀªA É § ºÉ¸j À ¤AzÀ §A¢zÉAiÀÄAvÉ. ºÁ¸À£ÁA§ zÉêÁ®AiÀÄ ¢AzÀ ¥ÀlÖtPÉÌ ºÁ¸À£ÀªÉA§ ºÉ¸ÀgÀÄ §AvÉAzÀÆ, »AzÉ ¸À¥ÀÛªÀiÁvÉAiÀÄgÀÄ ªÁgÀuÁ¹¬ÄAzÀ zÀQët ¨sÁgÀvÀPÉÌ §gÀÄwÛgÀĪÁUÀ F ¥Àz æ ÉñÀzÀ ¥ÀPæ ÀÈw ¸ËAzÀAiÀÄðPÉÌ ªÀÄ£À¸ÉÆÃvÀÄ £É¯É¸À®Ä ¤zsÀðj¹, CªÀgÀ°è 6 ªÀÄA¢ ºÁ¸À£À zÀ®Æè ªÀÄvÉÆÛ§â¼ÀÄ D®ÆgÀÄ vÁ®ÆèQ£À PÉAZÀªÀÄä£ÀºÉƸÀPÉÆÃmÉ AiÀÄ°è PÉAZÁA§ JA§ ºÉ¸Àj¤AzÀ £É¯ÉUÉÆAqÀgÉAzÀÄ PÀxÉ EzÉ. EzÀÄ CdÄð£À£À ªÉƪÀÄäUÀ d£ÀªÉÄÃdAiÀÄ£À ¸ÀܼÀªÉAzÀÆ ºÉüÀÄvÁÛgÉ.

LwºÁ¹PÀªÁV ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 11£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è ZÉÆüÀgÀ¸ÀgÀ C¢ü¥Àw AiÀiÁzÀ §ÄPÁÌ£ÁAiÀÄPÀ «dAiÉÆÃvÁìºÀzÀ £É£À¥ÁV PÉÆÃmÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ AiÀÄ£ÀÄß PÀnÖ, D ¸ÀܼÀPÉÌ ‘ZÀ£Àß-¥ÀlÚ’ (ZɮĪÁzÀ ¥ÀlÖt) JA§ ºÉ¸ÀjlÖ£ÀAvÉ.

FvÀ MªÉÄä ¥ÀA æ iÀiÁt ºÉÆgÀmÁUÀ MAzÀÄ ªÉÆ® CqÀاAzÀÄ ¥ÀlÖtzÀ ºÉ¨ÁâV° £ÉƼÀUÉ ¥ÀæªÉò¹vÉAzÀÆ F C¥À±ÀPÀÄ£À ¢AzÀ ªÁåPÀÄ®avÀÛ£ÁzÀ £ÁAiÀÄPÀ¤UÉ ºÁ¸À£ÁA§ ¥Àv æ åÀ P¼ ëÀ ÁV D ¸Àܼz À ° À è PÉÆÃmÉAiÀÄ£ÀÄß PÀlÄÖªA À vÉ ºÉý D²ÃªÀð¢¹zÀ¼A À vÉ.

CzÉà ¥ÀPæ ÁgÀ PÉÆÃmÉAiÀÄ£ÀÄß PÀnÖ CzÀPÉÌ ºÁ¸À£ÀªÉA§ ºÉ¸ÀjlÖ£ÀAvÉ. f¯ÉèAiÀÄ ¥À²ÑªÀÄzÀ ªÉÄÃgÉAiÀÄ°è ¥Àª æ ÀÄÄR ²RgÀUÀ¼ÁzÀ ¸ÀħæºÀätå CxÀªÁ ¥ÀĵÀàVj, zÉêÀgÀ¨ÉlÖ, ªÀÄÄgÀÄPÀ£À UÀÄqÀØ, eÉãÀPÀ®Äè ¨ÉlÖ, »gÉÃPÀ®Äè UÀÄqÀØ, UÀgÀÄqÀ£ÀVj ªÀÄvÀÄÛ ±Àª æ Àt¨É¼ÀUÉƼÀzÀ UÉƪÀÄälVj CxÀªÁ EAzÀV æ j, ¹ÃUÉUÀÄqÀØ, ªÀÄ®è¥àÀ£À ¨ÉlÖ, ªÀĺÁgÁd£À zÀÄUÀð, PÉÆAwUÀÄqÀ,Ø ªÀiÁPÀÄAzÀÆgÀÄ ¨ÉlÖ, »¥Éà¨l É ÖU¼ À ÄÀ E£ÀÄß½zÀ ¥Àª æ ÀÄÄR ²RgÀUÀ¼ÀÄ. ºÉêÀiÁªÀw, PÁªÉÃj ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄUÀa F f¯ÉèAiÀÄ ªÀÄÄRå £À¢UÀ¼ÀÄ. ºÉƼɣÀgÀ¹Ã¥ÀÄgÀzÀ ºÀwÛgÀ 100 ªÀµÀð ºÀ¼ÉAiÀÄ ²æÃgÁªÀÄzÉêÀgÀPÀmÉÖ CuÉPÀlÄÖ EzÉ. f¯ÉA è iÀÄ°è ¸ÁPÀµÄÀ Ö ªÀÄ¼É ©Ã¼ÀĪÀÅzÀjAzÀ 1,500PÀÆÌ ºÉZÄÀ Ñ §UÉAiÀÄ ¸À¸åÀ ¸A À ¥ÀvÄÀ Û EzÀÄÝ EzÀgÀ°è PÀ£ÁðlPÀ gÁdåzÀ J®è eÁwAiÀÄ ¸À¸Àå ªÀUÀðªÀ£ÀÄß PÁt§ºÀÄzÀÄ.

E°è£À PÁqÀÄ UÀ¼À°è UÀAzsÀzÀ ªÀÄgÀ, ««zsÀ ¥sÀ®ªÀÈPÀë UÀ¼ÀÆ ªÀÄÈzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ UÀnÖªÀÄgÀUÀ¼ÀÆ vÀAUÀr ªÀÄvÀÄÛ PÀPÉÌ vÉÆUÀmÉ, ©ÃrUÉ G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀ vÀÆ¥ÀgÀzÀ J¯É, UÉÆÃAzÀÄ, ªÉÄÃt, eÉãÀÄvÀÄ¥Àà, ©¢gÀÄ EvÁå¢ ºÉÃgÀ¼ÀªÁV zÉÆgÉAiÀÄĪÀŪÀÅ.

PÉAZÀ£ÀPÀĪÀiÁj, PÀ©â£À¯É, PÉA¥ÀÄ ºÉƼÉ, PÁV£Éj ªÀÄvÀÄÛ ©¸À¯ÉWÁmï ªÉÆzÀ¯ÁzÀ E°è£À zÀlÖªÁzÀ CgÀtå ¥ÀæzÉñÀzÀ°è ºÀÄ°, agÀvÉ, QgÀħ, vÉÆüÀ, fAPÉ, PÁqÀÄ£Á¬Ä, £ÁUÀgÀ ºÁªÀÅ, ªÀÄÄAUÀ¹, PÀgÀr, £Àj, PÁqɪÉÄä ªÀÄÄAvÁzÀ ªÀÄÈUÀUÀ¼ÀÆ ««zsÀ §UÉAiÀÄ ¥ÀQëUÀ¼ÀÆ, ºÀ®ªÀÅ eÁwAiÀÄ ºÁªÀÅUÀ¼ÀÆ EªÉ. ¨ÉtZÀÄ PÀ®Äè, 70

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

UÁæ£ÉÊmï ²¯É, PÀlÖqÀ PÀ®ÄèUÀ¼ÀÄ, PÉÆæêÉÄÊmï, ZÉÊ£Á eÉÃr, PÀ¯ÁßgÀÄ, vÁªÀÄæ, PÀÄgÀAzÀ, C¨sÀPæ À, ªÀiÁåUÀ߸ÉÊmï, UÁ£Éðmï, mÁ®Ì ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ E°è ¹UÀÄvÀÛªÉ.

F f¯ÉèAiÀÄ ¥ÁæaãÀ EwºÁ¸ÀzÀ WÀl£ÁªÀ½UÀ¼À°è ªÉÆzÀ°£ÀzÉAzÀÄ ¨sÁ«¸À¯ÁzÀ ¨sÀzÀæ¨ÁºÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiËAiÀÄð ZÀPÀæªÀwð ZÀAzÀæUÀÄ¥ÀÛ F f¯ÉèAiÀÄ ±Àª æ Àt¨É¼ÀUÉƼÀzÀ°è £É®¹ C°èAiÉÄà ¸ÀªÀiÁ¢üUÉÆAqÀgÉAzÀÄ ¥Àw æ Ãw.

QÛ¸ÀÛ±ÀPÀzÀ ¥ÁægÀA¨sÀzÀ JgÀqÀÄ ªÀÄÆgÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀUÀ¼À°è F f¯ÉèAiÀÄ ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ ¸ÁvÀªÁºÀ£ÀjUÉ ¸ÉÃjvÀÄÛ. 4£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è PÀzÀA§gÀÄ F f¯É èAiÉÆqÀ£É ¤PÀl¸ÀA¥ÀPÀð ºÉÆA¢zÀÝgÀÄ. PÀzÀA§ PÁPÀĸÀܪÀªÀÄð£À PÀ£ÀßqÀ ²¯Á ±Á¸À£À ¨ÉîÆgÀÄ vÁ®ÆèQ£À ºÀ°är AiÀÄ°è zÉÆgÉwzÉ. vÀ®PÁr£À UÀAUÀgÀÄ, ¨ÁzÁ«Ä ZÁ¼ÀÄPÀågÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁµÀÖçPÀÆlgÀ ¸ÁªÀÄAvÀgÀÄ F f¯ÉèAiÀÄ£ÀÄß D½zÀgÀÄ. ±ÀæªÀt¨É¼ÀUÉƼÀzÀ UÉƪÀÄämÉñÀégÀ£À£ÀÄß ¥Àw æ µÁצ¹zÀ ZÁªÀÅAqÀgÁAiÀÄ UÀAUÀgÀ £Á®Ì£ÉAiÀÄ gÁZÀªÀÄ®è£À PÁ®zÀ°èzÀÝ. UÀAUÀgÀ C£ÀAvÀgÀ PÉZÉAUÁ¼ÀégÀÄ ¸ÁªÀÄAvÀgÁV ¸ÀĪÀiÁgÀÄ ºÀ£ÉßgÀqÀ£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ PÉÆ£ÉAiÀĪÀgÉUÀÆ E°è D½zÀgÀÄ. ºÉÆAiÀÄì¼ÀgÀÄ gÁdå PÀnÖ D½zÀÄzÀÄ F f¯Éè¬ÄAzÀ¯ÉÃ. ºÉÆAiÀÄì¼ÀgÀÄ vÀªÀÄä gÁdzsÁ¤AiÀÄ£ÀÄß ¸ÉƸɪÀÇj¤AzÀ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ ¨ÉîÆjUÉ, C£ÀAvÀgÀ zÁégÀ ¸ÀªÀÄÄzÀPæ ÉÌ (ºÀ¼ÉéÃrUÉ) ªÀUÁð¬Ä¹zÀgÀÄ. «dAiÀÄ £ÀUÀgÀzÀ CgÀ¸ÀgÀÄ ¥ÁæAvÁ¢üPÁjUÀ¼À, ¸ÁªÀÄAvÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ F f¯ÉèAiÀÄ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À£ÀÄß D¼ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ PÁ®zÀ°è F f¯ÉèAiÀÄ°è C£ÉÃPÀ ¥Á¼ÉAiÀÄ¥ÀlÖUÀ¼ÀÄ C¹ÛvÀéPÉÌ §AzÀªÀÅ. EªÀgÀ°è LUÀÆgÀÄ, ºÉƼɣÀgÀ¹Ã¥ÀÄgÀzÀ £ÁAiÀÄPÀgÀÆ £ÀÄUÉÎúÀ½îAiÀÄ ¥Á¼ÉAiÀÄUÁgÀgÀÆ ªÀÄÄRågÀÄ. 1761gÀ°è ºÉÊzÀgï C° F f¯ÉA è iÀÄ ¸ÀªÄÀ UÀæ ¥Àz æ ÃÉ ±À ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdåPÌÉ ¸ÉÃj¹PÉÆAqÀ. 1799gÀ°è ²æÃgÀAUÀ¥l À t Ö zÀ ¥ÀvÀ£ÀzÀ C£ÀAvÀgÀ EzÀÄ ªÉÄʸÀÆgÀÄ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ MAzÀÄ ¨sÁUÀªÁ¬ÄvÀÄ.

PÀ£ÀßqÀ ¸Á»vÀåPÉÌ F f¯ÉèAiÀÄ PÉÆqÀÄUÉ C¥ÁgÀ. ZÁªÀÅAqÀgÁAiÀÄ, MAzÀ£ÉAiÀÄ £ÁUÀªÀªÀÄð, MAzÀ£ÉAiÀÄ UÀÄtªÀªÀÄð, £ÁUÀZÀAzÀ,æ PÀAw, d£Àß, PÉgÉAiÀÄ ¥ÀzÀägÀ¸À, gÁeÁ¢vÀå, dUÀzÀݼÀ ¸ÉÆêÀÄ£ÁxÀ, PÀĪÀiÁgÀ ¥ÀzÀägÀ¸À, «gÀÆ¥ÁPÀë ¥ÀArvÀ, 2£ÉAiÀÄ £ÁUÀªÀªÀÄð, gÀÄzÀ¨ æ sÀlÖ ªÀÄ°èPÁdÄð£À, PÉògÁd, DAqÀAiÀÄå, £ÀAiÀĸÉãÀ, ¥ÀzÀäuÁAPÀ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ PÀ«UÀ¼ÀÄ F f¯ÉèAiÀĪÀgÀÄ. DzsÀĤPÀgÀ°è PÀj§¸ÀªÀ±Á¹Ûç, J¸ï.«. gÀAUÀtÚ, UÉÆgÀÆgÀÄ gÁªÀĸÁé«Ä CAiÀÄåAUÁgï, PÉ. PÀȵÀÚªÀÄÆwð, J¯ï, UÀÄAqÀ¥Àà, ªÀÄwWÀlÖ PÀȵÀÚªÀÄÆwð, C.£À. PÀȵÀÚgÁAiÀÄ, C.gÁ. «ÄvÀ,æ ºÁ¸À£ÀzÀ gÁeÁgÁªï, J¸ï.J¯ï. ¨sÉÊgÀ¥Àà ªÀÄÄAvÁzÀ DzsÀĤPÀ ¸Á»wUÀ¼ÀÄ F f¯ÉèAiÀĪÀgÀÄ.

1919gÀ°è ºÁ¸À£ÀzÀ°è £ÀqÉzÀ 5 £Éà CT® ¨sÁgÀvÀ PÀ£ÀßqÀ ¸Á»vÀå ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ²æà PÀ¥ÀÆðgÀ ²æäªÁ¸ÀgÁAiÀÄgÀÄ, 1952gÀ°è ¨ÉîÆj£À°è £ÀqÉzÀ 35£Éà ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ²æà J¸ï. ¹. £ÀA¢ªÀÄoÀ CªÀgÀÄ 1967gÀ°è ±ÀæªÀt¨É¼ÀUÉƼÀzÀ°è £ÀqÉzÀ 46£Éà ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ²æà D.£ÉÃ.

G¥ÁzsÉåAiÀĪÀgÀÄ, 1996 gÀ°è ºÁ¸À£ÀzÀ°è £ÀqÉzÀ 65 £Éà ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ²æà ZÉ£Àß«ÃgÀ PÀt« CªÀgÀÄ ªÀ»¹zÀÝgÀÄ. ºÁ¸À£À f¯ÉèAiÀÄ PÀÄjvÀ ºÉaÑ£À ªÀiÁ»wUÁV F ªÉ¨ï¸ÉÊmï £ÉÆÃqÀ§ºÀÄzÀÄ:

www.hassan.nic.in

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

www.hassancity.gov.in

71

aPÀ̪ÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ f¯Áè zÀ±Àð£À

72

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

aPÀ̪ÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ CAQ CA±ÀUÀ¼ÀÄ «¹ÛÃtð d£À¸ÀASÉå f¯Áè PÉÃAzÀæ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ

: : : :

ºÉÆç½UÀ¼ÄÀ ºÀ½îU¼ À ÄÀ (d£Àª¸ À w À EgÀĪÀ) (d£ÀªÀ¸Àw E®èzÀ)

7,201 ZÀ.Q.«ÄÃ. (gÁdåzÀ 11£Éà zÉÆqÀØ f¯Éè) 11,40,905 (2001) aPÀ̪ÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ 07 (aPÀ̪ÄÀ UÀ¼Æ À gÀÄ, PÉÆ¥À,à ªÀÄÆrUÉg,É ±ÀÈAUÉÃj, PÀqÀÆgÀÄ, £ÀgÀ¹AºÀgÁd¥ÀÄgÀ ªÀÄvÀÄÛ vÀjPÉgÉ) : 32 : 1,042 : 83

UÁæªÀÄ¥ÀAZÁAiÀÄwUÀ¼ÀÄ £ÀUg À À / ¥ÀlÖtUÀ¼ÄÀ ¸ÁPÀëgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt d£À¸ÁAzÀævÉ °AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀ £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥ÀvÄÀ Û

: : : : : :

226 10 72.2 % 158 / ZÀ.Q.«ÄÃ.

984 ºÉtÄÚ / 1000 UÀAqÀÄ 2,00,485 ºÉPÉÖÃgÀÄ CgÀtå

GzÀåªÀÄ : PÀ©âtzÀ C¢j£À UÀt UÁjPÉ, PÁ¦ü ºÀzÀªÀiÁqÀĪÀ PÁSÁð£É, CQÌ VgÀtÂ,PÁ¦ü vÉÆlUÀ½UÉ CUÀvÀå«gÀĪÀ G¥ÀPÀgÀt vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀ PÁSÁð£É, ºÉAa£À PÁSÁð£É, ªÀÄgÀ PÉÆAiÀÄÄåªÀ PÁSÁð£É, £ÀÆ°£À ªÀÄvÀÄÛ PÀA§½ PÉʪÀÄUÀÎ, PÀZÁÑ UÁf£À §¼ÉUÀ¼À PÁSÁð£É ZÀºÀ ¥ÀjµÀÌgÀt PÁSÁð£É ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ªÀÄzsÀåªÀÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ, ªÀÄqÀPÉ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ, ©¢j£À ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ, eÉãÀĸÁPÁtÂPÉ, EvÁå¢. ªÀÄÄRå¨É¼É : PÁ¦ü, K®QÌ, QvÀÛ¼É, gÁV, §vÀÛ, PÀ§Äâ, ºÀÄgÀĽ, D®ÆUÀqÉØ, vÉAUÀÄ, CqÀP,É ºÀwÛ, ªÉÄt¹£ÀPÁ¬Ä, FgÀĽî, ¨É¼ÄÀ î½î, ¸Á¹ªÉ, vÀgPÀ Áj, ºÉÆUÉ¸Æ É ¥ÀÄà, EvÁå¢. ºÀªÁUÀÄt : ºÉZÁÑV ±ÀĵÀÌ ºÀªÉ. dÆ£ï-¸É¥ÉÖA§gï ªÀÄ¼É C¢üPÀ. ªÁ¶ðPÀ ¸ÀgÁ¸Àj ªÀÄ¼É 1928.10 «Ä.«ÄÃ. eÁvÉæ /GvÀìªÀ : ¨Á¨Á§ÄqÀ£ï VjAiÀÄ zÀvÁÛvÉÃæ AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨Á¨Á§ÄqÀ£ï GvÀìªÀ, CAvÀgÀUÀmÉÖAiÀÄ CAvÀgÀUÀlÖªÀÄä£À eÁvÉæ, GUÉÎúÀ½î¸Á«gÀzÀ gÁªÉÄñÀégÀ eÁvÉæ, zÁgÀzÀºÀ½îAiÀÄ ¸ÀÄVκÀ§â, ¤ªÁðt ¸Áé«Ä eÁvÉ,æ ¹ÃvÁ¼À ªÀÄ°èPÁdÄð£À ¸Áé«Ä vÉÃgÀÄ, ¸ÀPÀÌgÉ¥ÀlÖtzÀ ®QëöäÃgÀAUÀ£ÁxÀ ¸Áé«Ä vÉÃgÀÄ, PÁ®¨sÉÊgÀªÀ£À vÉÃgÀÄ, PÀ¼À¸ÀzÀ PÀ¼À¸ÉñÀégÀ¸Áé«Ä eÁvÉ,æ ±ÀÈAUÉÃjAiÀÄ ZÀAzÀª æ Ài˽ñÀégÀ ªÀÄvÀÄÛ ±ÁgÀzÁA§ £ÀªÀgÁwæ ªÀĺÉÆÃvÀìªÀ, ¥ÀÄgÀzÀ ªÀÄ°èPÁdÄð£À¸Áé«Ä vÉÃgÀÄ EvÁå¢. ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

73

“ªÀiÁAiÀÄzÀAxÁ ªÀÄ¼É §AvÀuÁÚ ªÀÄzÀUÁzÀ PÉgÉUÉ.....” JAzÀÄ d£À¥ÀzÀgÀÄ ºÁqÀĪÀ ªÀÄzÀUÀzÀ PÉgÉ, ®QëöäñÀ PÀ«AiÀÄ zÉêÀ£ÀÆgÀÄ, D¢ ±ÀAPÀgÀgÀÄ «zÁå¢üzÉêÀvÉ AiÀÄ£ÀÄß DgÁ¢ü¹zÀ ±ÀÈAUÉÃj, gÁdåzÀ CvÀåAvÀ JvÀÛgÀzÀ ²RgÀ ªÀÄļÀîAiÀÄå£ÀVj, PÀ©âtzÀ C¢gÀÄ GvÁàzÀ£ÉUÉ ºÉ¸ÀgÁVzÀÝ PÀÄzÀÄgɪÀÄÄR, ¨ÉøÀUÉAiÀÄ VjzsÁªÀÄ PɪÀÄätÄÚUÀÄAr, ºÀvÀÄÛ ºÀ®ªÀÅ £À¢UÀ¼À d£Àä¸ÁÜ£À EgÀĪÀ f¯Éè aPÀ̪ÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ f¯Éè. ªÀĺÁ¨sÁgÀvÀ PÀxÉAiÀÄ°è §gÀĪÀ gÀÄPÁäAUÀzÀ gÁd£ÀÄ FV£À ¸ÀPÀÌgÉ ¥ÀlÖtzÀ°è gÁdåªÁ¼ÀÄwÛzÝÀ £A À vÉ. vÀ£ßÀ QjAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ »jAiÀÄ ºÉtÄÚ ªÀÄPÀ̽UÉ JgÀqÄÀ HgÀÄUÀ¼£ À ÄÀ ß §¼ÀĪÀ½ AiÀiÁV ¤ÃrzÀ£ÀAvÉ. aPÀÌ ªÀÄUÀ½UÉ ¤ÃrzÀ HgÀÄ aPÀ̪ÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ »jAiÀÄ ªÀÄUÀ½UÉ ¤ÃrzÀ HgÀÄ »gÉêÀÄUÀ¼Æ À gÀÄ JAzÁzÀĪÀAvÉ! aPÀ̪ÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ°è£À ¥À²ÑªÀÄWÀlÖUÀ¼ ¨sÁUÀzÀ°è ªÀÄļÀîAiÀÄå£ÀVj, ¨Á§Ä§ÄqÀ£ïVj, PÀ®èvÀÛVj, PÀÄzÀÄgɪÀÄÄR, §¯Áè¼ÀgÁAiÀÄ£À zÀÄUÀð, UÀAUÁªÀÄÆ®, ±ÀPÀÄ£ÀVj, PÀAaPÀ¯ï zÀÄUÀð, J¥ÀàvÀÄÛA¢ UÀÄqÀØ, ¤¸À®ÄUÀÄr ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ²RgÀUÀ½ªÉ. f¯ÉèAiÀÄ §ºÀÄvÉÃPÀ ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ ¨ÉlÖUÀÄqÀØUÀ½AzÀ, zÀlÖªÁzÀ PÁqÀÄUÀ½AzÀ PÀÆrzÉÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ GzÀÝPÀÆÌ ºÀ©âgÀĪÀ PÁqÀÄUÀ¼À°è vÉÃUÀ, ²æÃUÀAzsÀ, ªÀÄwÛ, £ÀA¢, ºÀ®¸ÀÄ, zÀ¨Éâ, ºÉ§â®¸ÀÄ £ÉÃgÀ¼É, ¸ÁUÀĪÁ¤, §UÀ¤ ªÀÄÄAvÁzÀ ªÀÄgÀUÀ½ªÉ. ¨Á¨Á§ÄqÀ£ï Vj VqÀªÀÄÆ°PÉ ¸À¸ÀåUÀ½UÉ ºÉ¸ÀgÀĪÁ¹. ºÀ®ªÀÅ PÀqÉUÀ½AzÀ £Án ªÉÊzÀågÀÄ E°è §AzÀÄ VqÀªÀÄÆ°PÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ» æ ¹ PÉÆAqÀÄ ºÉÆÃUÀÄvÁÛgÉ. E°è ºÀ®¸ÀÄ £ÉÃgÀ¼É, FZÀ®Ä, ZÉÆnÖ, ¹Ã¨É, §PÀÌ®, ºÁ° ºÀtÂÚ£À ªÀÄgÀUÀ½ªÉ. FZÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ §UÀ¤ ªÀÄgÀUÀ½AzÀ ¸ÉÃA¢AiÀÄ£ÀÄß vÉUÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. f¯ÉèAiÀÄ°ègÀĪÀ ªÀÄÄRå «ÄøÀ®Ä PÁqÀÄUÀ¼ÉAzÀgÉ ªÀÄÄvÉÆÛr, UÀAUÀVj, ºÉ§âgÀVj, ¹AzÀUÉgÉ, GzÀÄUÉgÉ, zÀQët¨sÀzÀæ, ¨Á|¼ÀÆgÀÄ, vÀÄAUÀ¨sÀzÀæ, ®PÀ̪À½î, £ÀgÀ¹AºÀ¥ÀªÀðvÀ, vÉÃUÀÆgï UÀÄqÀØ, ºÉƸÀºÀ½î, QvÀÛ¯É SÁ£ï, CgÀA§½î ªÀÄvÀÄÛ PÀĸïUÀ¯ï, JªÉÄäzÉÆrØ PÁªÀ®Ä, ZÀÄZÉðUÀÄqÀØ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ.

E°èAiÀÄ PÁqÀÄUÀ¼À°è D£É, ºÀÄ°, PÁqÀÄPÉÆÃt, vÉÆüÀ, agÀvÉ, ºÀA¢, PÀqÀªÉ, ¸ÁgÀUÀ, fAPÉ, ªÀÄĹAiÀÄ, PÉAd½®Ä, PÀgÀr, ªÀÄļÀÄîºÀA¢, PÁqÀÄPÀÄj, GqÀ, ¥ÀÄtÄUÀ, §PÀð, ªÉÆ®, £Àj ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ªÀÄÈUÀUÀ¼ÀÄ ¨ÁªÀ°, gÀtºÀzÀÄÝ, PÁqÀÄPÉÆý, £À«®Ä, PÉÆÃV¯É, UÀªÀÅdÄUÀ, VqÀÄUÀ, PÁeÁt, ¨É¼ÀîQÌ, PÉA¨sÀÆvÀ ¥ÀQëUÀ¼ÀÆ ¨ÁvÀÄ eÁwUÉ ¸ÉÃjzÀ ZÀ¯Éð, PÀÄArªÀÄļÀÄUÀ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¤ÃgÀÄ ºÀQÌUÀ¼ÀÆ ºÉ¨ÁâªÀÅ, ªÀÄAqÀ®, PÀlÄUÀ, PÁ½AUÀ¸À¥Àð, £ÁUÀgÀ, PÉÃgÉ ªÀÄÄAvÁzÀ ºÁªÀÅUÀ¼ÀÆ, PÉgÉUÀ¼À°è PÀÄgÀr, ªÀÄÄgÀÄUÉÆÃqÀÄ, ¨Á¼É, CªÀ®Ä, PÉÆZÀÑ®Ä, PÉÆgÉ, ªÀļÀ°, CdÄð ªÀÄÄAvÁzÀ «ÄãÀÄ, ªÉƸÀ¼ÉUÀ¼ÀÆ EªÉ.

PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ºÀjAiÀÄĪÀ C£ÉÃPÀ £À¢UÀ¼ÀÄ ºÀÄlÄÖªÀÅzÀÄ F f¯ÉèAiÀįÉèÃ. ªÀgÁºÀ ¥ÀªÀðvÀzÀ UÀAUÁªÀÄÆ®zÀ°è ºÀÄlÄÖªÀ vÀÄAUÁ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀzÁæ £À¢UÀ¼ÀÄ ¥ÀævÉåÃPÀªÁV ºÀjzÀÄ ²ªÀªÉÆUÀÎzÀ PÀÆqÀ°AiÀÄ §½ ¸ÀAUÀ«Ä¸ÀÄvÀÛªÉ. ºÉêÀiÁªÀw £À¢, ¸ÉÆêÀiÁªÀw £À¢, zÉÆqÀغÀ¼Àî, PÀ¦® £À¢, AiÀÄÄUÀa £À¢ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ E°è£À ¥Àª æ ÀÄÄR £À¢UÀ¼ÀÄ. UËjºÀ¼ÀîzÀ°ègÀĪÀ CAiÀÄå£ÀPÉgɬÄAzÀ ªÉÃzÁ£À¢, DªÀwºÀ¼Àî ¢AzÁzÀ ªÀÄzÀUÀPÉgɬÄAzÀ ºÉÆgÀ©zÀÝ DªÀw £À¢ PÀqÀÆj£À §½ ªÉÃzÁ£À¢ 74

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

AiÀÄ£ÀÄß ¸ÉÃj ªÉÃzÁªÀw £À¢AiÀiÁV ªÀÄÄAzÀPÉÌ ºÀjAiÀÄÄvÀÛzÉ. ¥ËgÁtÂPÀªÁV gÁªÀiÁAiÀÄt PÁ®zÀ «¨sÁAqÀPÀ ªÀĺÁªÀÄĤAiÀÄ ªÀÄUÀ IĵÀå±ÀÈAUÀ d¤¹zÀ ±ÀÈAUÀVj ªÀÄÄAzÉ ±ÀÈAUÉÃjAiÀiÁ¬ÄvÀAvÉ. ªÀÄļÀîAiÀÄå£À Vj ªÀÄvÀÄÛ ¨Á¨Á§ÄqÀ£ï Vj ±ÉÃæ tÂAiÀÄÄ EzÉà PÁ®zÀ ZÀAzÀz æ ÉÆÃæ t ¥ÀªÀðvÀªÀAvÉ. ®PÀëöät AiÀÄÄzÀÞzÀ°è WÁ¹UÉÆAqÀÄ ªÀÄÆbÉð ©zÁÝUÀ ºÀ£ÀĪÀÄAvÀ F ¥ÀªÀðvÀ¢AzÀ ¸ÀAfë¤AiÀÄ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ ºÉÆÃzÀ£ÉAzÀÄ ¥Àw æ Ãw EzÉ. F ¥Àz æ ÉñÀ FUÀ®Æ VqÀªÀÄÆ°PÉUÀ½UÉ ¥À¹ æ zÀÞ. (ªÀÄÄAzÉ ¨Á¨Á§ÄqÀ£ï JA§ÄªÀgÀÄ PÁ¦ü ©ÃdUÀ¼À£ÀÄß D¦üæPÁ¢AzÀ vÀAzÀÄ E°è £ÉlÖgÀAvÉ. CzÀjAzÀ F VjUÉ CªÀ£À ºÉ¸ÀgÉà §AvÀAvÉ!) ªÀÄÆrUÉgÉ vÁ®ÆèQ£À ¥ÁAqÀªÀgÀ UÀÄqÀØzÀ°è »AzÉ ¥ÁAqÀªÀgÀÄ ªÀ£ÀªÁ¸À PÁ®zÀ°è EzÀÝgÉAzÀÄ ¸ÀܼÀ¥ÀÄgÁt ºÉüÀÄvÀÛzÉ.

LwºÁ¹PÀªÁV aPÀ̪ÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ ¥ÀæzÉñÀ ¥ÀƪÀðzÀ°è PÀzÀA§gÀ D½éPÉUÉ M¼À¥ÀnÖvÀÄÛ. EzÀgÀ ¥À²ÑªÀÄzÀ PÉ®ªÀÅ ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ D¼ÀÄ¥ÀjUÉ ¸ÉÃjzÀÄݪÀÅ. ²ªÀªÉÆUÀÎ f¯ÉèUÉ ¸ÉÃjzÀ ºÀÄAZÀzÀ ¸ÁAvÁgÀgÀ gÁdå E°èAiÀĪÀgÉUÀÆ ºÀ©âvÀÄÛ. ªÀÄÆrUÉgÉ vÁ®ÆèQ£À°ègÀĪÀ ¹¹® CxÀªÁ ¹¸ÀÄPÀ° EªÀgÀ gÁdzsÁ¤AiÀiÁVvÀÄÛ. f¯ÉA è iÀÄ G½zÀ ¨sÁUÀU¼ À ÄÀ UÀAUÀgÀ C¢üãÀz° À z è ÝÀ ªÅÀ . ªÀÄÆrUÉgÉ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ ¸ÉƸɪÇÀ gÀÄ CxÀªÁ CAUÀr UÁæªÀÄzÀ°è ºÉÆAiÀÄì¼ÀgÀÄ gÁdå ¸ÁÜ¥À£É ªÀiÁrzÀgÀÄ. C°èAiÀÄ ªÁ¸ÀAwPÁ zÉêÁ®AiÀÄzÀ°è ¸À¼À£ÉA§ M§â AiÀÄĪÀPÀ vÀ£Àß UÀÄgÀÄ«£À DzÉñÀzÀAvÉ ºÀÄ°AiÀÄ£ÀÄß PÉÆA¢zÀÝjAzÀ ºÉÆAiÀÄì¼À JA§ ºÉ¸ÀgÀÄ §AvÉAzÀÄ ºÉüÀ¯ÁUÀÄwÛzÉ. ±ÀÈAUÉÃjAiÀÄ «zÁågt À ågÄÀ «dAiÀÄ£ÀUg À À ¸ÁªÀiÁædå ¸ÁÜ¥£ À U É É PÁgÀtgÁzÀªg À ÄÀ . «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ CgÀ¸ÀgÀ D½éPÉAiÀÄ PÁ®zÀ°è F f¯ÉèAiÀÄ ¥À²ÑªÀÄ ¨sÁUÀ PÁPÀð¼ÀzÀ gÁdjUÀÆ zÀQët ¨sÁUÀ ªÀÄAeÁæ¨Ázï ¥Àz æ ÉñÀzÀ ¥Á¼ÉAiÀÄUÁgÀjUÀÆ ¸ÉÃjzÀÄݪÀÅ.

EªÀgÉ®è «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ ¸ÁªÀÄAvÀgÁVzÀÝgÀÄ. 17£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ªÀÄzsÀå¨sÁUÀzÀ°è F f¯ÉèAiÀÄ §ºÀĨsÁUÀªÀ£ÀÄß PɼÀ¢ ²ªÀ¥Àà £ÁAiÀÄPÀ£ÀÄ ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀ£ÀÄ. «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ ¥Àw æ ¤¢üAiÀiÁVzÀÝ ²æÃgÀAUÀgÁAiÀÄ ¸Àé®àPÁ® CªÀ£À D±ÀA æ iÀÄzÀ°èzÀÄÝ ¸ÀPÀÌgÉ¥ÀlÖt, ¨ÉîÆgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÉgÉAiÀÄ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À£Áß¼ÀÄwÛzÀÝ. PÉ®ªÀÅ PÁ® §¸ÀªÁ¥ÀlÖtzÀ ¥ÀæzÉñÀ UÀ¼ÀÄ ©eÁ¥ÀÄgÀzÀ ¸ÉÊ£Àå ºÁUÀÆ ªÉÆUÀ¯ï ¸ÉÊ£ÀåUÀ¼À ªÀ±ÀzÀ°èzÀÄÝ £ÀAvÀgÀ ²gÁ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀPÉÌ ¸ÉÃjzÀªÀÅ.1690-94 gÀ°è ªÉÄʸÀÆj£À gÁdgÀÄ F f¯É è A iÀ Ä zÀ Q ë t ¨s Á UÀ ª À £ À Ä ß DPÀ æ « ĹPÉ Æ AqÀ g À Ä . 1761 gÀ ° è ºÉ Ê zÀ g Á° DPÀª æ ÀÄtzÉÆA¢UÉ Erà f¯Éè ªÉÄʸÀÆj£À D½éPÉUÉ M¼À¥ÀnÖvÀÄ. n¥ÀÄà«£À ¥ÀvÀ£ÁAvÀgÀ ªÀÄvÉÛ F ¥ÀæzÉñÀ ªÉÄʸÀÆj£À CgÀ¸ÀjUÉ ¸ÉÃjvÀÄ. 1863gÀ°è EzÀ£ÀÄß ¥ÀævÉåÃPÀ PÀqÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ£ÁßV ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. £ÀAvÀgÀ 1865 gÀ°è aPÀ̪ÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ F f¯ÉèAiÀÄ DqÀ½vÀ PÉÃAzÀª æ ÁV aPÀ̪ÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀiÁ¬ÄvÀÄ. f¯ÉèAiÀÄ PÉ®ªÀÅ ¨sÁUÀUÀ¼À°è CAnUÉ-¥ÀAnUÉ ¸ÀA¥Àz æ ÁAiÀÄ«zÉ. PÉÆïÁl, «ÃgÀUÁ¸É PÀÄtÂvÀ, PÀgÀrªÀÄd®Ä, PÀgÀ¥Á®, QîÄPÀÄzÀÄgÉ £ÀvÀð£À ªÀÄÄAvÁzÀ d£À¥ÀzÀ PÀ¯ÉUÀ¼ÀÄ E£ÀÆß fêÀAwPÉ G½¹PÉÆArªÉ. ºÉ¨âÉ d®¥ÁvÀ, ºÉÆ£ÀߪÀÄä£À ºÉÆ¼É d®¥ÁvÀ, ¨Á¨Á§ÄqÀ£ï Vj, ªÀÄļÀA î iÀÄå£À Vj, PɪÀÄätÄÚUÀÄAr, PÀ®èvÀÛVj, CAiÀÄå£ÀPÉgÉ, ¨sÀzÁæ C¨sÀAiÀiÁgÀtå, PÀÄzÀÄgɪÀÄÄR, ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

75

gÀvÁßVj, »gÉêÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ, PÀ¼À¸À, ºÉÆgÀ£ÁqÀÄ, ±ÀÈAUÉÃj, ¨Á¼ÉúÉÆ£ÀÆßgÀÄ, CªÀÄÈvÁ¥ÀÄgÀ, ªÀiÁ¯Éð, ¨É¼ÀªÀr ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ F f¯ÉèAiÀÄ ¥ÉÃæ PÀëtÂÃAiÀÄ ¸ÀܼÀUÀ¼ÀÄ.

ZÁgÀtÂUÀjUÉ, ¥Àª æ Á¹UÀgÀ ºÉý ªÀiÁr¹zÀAvÀºÀ ¥ÀPæ ÀÈwAiÀÄ gÀªÀÄå vÁt EzÀÄ. aPÀ̪ÄÀ UÀ¼Æ À j£À°è JgÀqÄÀ ¨Áj CT® ¨sÁgÀvÀ PÀ£ßÀ qÀ ¸Á»vÀå ¸ÀªÄÉ äüÀ£U À ¼ À ÄÀ dgÀÄVzÀÄÝ 1921gÀ°è £ÀqÉzÀ 7£Éà ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ²æà PÉ.¦. ¥ÀÄlÖtÚ ZÉ n Ö , 1981gÀ ° è £À q É z À 53£É à ¸À ª É Ä äüÀ £ À z À Czs À å PÀ ë v É A iÀ Ä £À Ä ß ²æ à ¥À Ä .w. £ÀgÀ¹AºÁZÁAiÀÄðgÀÄ ªÀ»¹zÀÝgÀÄ. ºÉaÑ£À ªÀiÁ»wUÁV F PÉ®ªÀÅ ªÉ¨ï¸ÉÊmïUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃr : www.chickmagalur.nic.in www.chikamagalurcity.gov.in www.chikkamagalur.bsnl.co.in www.karnatakatourism.org

¥Àª æ ÄÀ ÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀU¼ À ÄÀ /ªÀ£åÀ zsÁªÀÄUÀ¼ÄÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£À / ªÀ£ÀåzsÁªÀÄ

f¯Éè

¸ÁÜ¥£ À É

CA² gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£À §ArÃ¥ÀÄgÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£À §£ÉßÃgÀÄWÀlÖ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£À PÀÄzÀÄgɪÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£À £ÁUÀgÀºÉÆ¼É gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£À D¢ZÀÄAZÀ£V À j £À«®Ä ¥ÀQz ë Ás ªÀÄ CgÀ©wlÄÖ ªÀ£åÀ zÁs ªÀÄ ¨sz À Áæ ªÀ£åÀ zÁs ªÀÄ ©½VjgÀAUÀ£À ¨ÉlÖ ªÀ£åÀ zÁs ªÀÄ §æºäÀ Vj ªÀ£åÀ zÁs ªÀÄ ªÀÄÆPÁA©PÀ ªÀ£åÀ zÁs ªÀÄ £ÀÄUÀÄ ªÀ£åÀ zÁs ªÀÄ ±ÀgÁªÀw PÀt廃 ªÀ£åÀ zsÁªÀÄ ¸ÉÆêÉÄñÀégÀ C¨sÀAiÀiÁgÀtå ±ÉnÖº½ À î C¨sA À iÀiÁgÀtå gÁuÉÃ¨É£Æ À ßgÀÄ ªÀ£åÀ zÁs ªÀÄ ¥ÀĵÀV à j ªÀ£åÀ zÁs ªÀÄ PÁªÉÃj ªÀ£åÀ zÁs ªÀÄ vÀ®PÁªÉÃj C¨sA À iÀiÁgÀtå ªÉÄîÄPÉÆÃmÉ C¨sA À iÀiÁgÀtå WÀl¥À¨ æ Ás ¥ÀQz ë Ás ªÀÄ zÁAqÉð C¨sA À iÀiÁgÀtå gÀAUÀ£w À lÄÖ ¥ÀPz ëÀ Ás ªÀÄ UÀÄqÀ« ¥ÀQz ë Ás ªÀÄ

GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ ZÁªÀÄgÁd£ÀUg À /À ªÉÄʸÀÆgÀÄ ¨ÉAUÀ¼Æ À gÀÄ aPÀ̪ÄÀ UÀ¼Æ À gÀÄ PÉÆqÀUÄÀ /ªÉÄʸÀÆgÀÄ ªÀÄAqÀå ªÉÄʸÀÆgÀÄ aPÀ̪ÄÀ UÀ¼Æ À gÀÄ/²ªÀªÆ É UÀÎ ZÁªÀÄgÁd£ÀUg À /À ªÉÄʸÀÆgÀÄ PÉÆqÀUÄÀ GqÀĦ/²ªÀªÆ É UÀÎ ªÉÄʸÀÆgÀÄ ²ªÀªÉÆUÀÎ /GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ GqÀĦ ²ªÀªÆ É UÀÎ ºÁªÉÃj PÉÆqÀUÄÀ ªÉÄʸÀÆgÀÄ PÉÆqÀUÄÀ ªÀÄAqÀå ¨É¼U À Á« GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ ªÀÄAqÀå ²ªÀªÆ É UÀÎ

1987 1974 1974 1987 1974 1981 1950 1974 1987 1974 1974 1974 1974 1974 1974 1974 1974 1987 1987 1974 1974 1987 1940 1989

76

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

GqÀĦ

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

f¯Áè zÀ±ð À £À

77

GqÀĦ f¯ÉèAiÀÄ CAQ CA±ÀU¼ À ÄÀ «¹ÛÃtð : 3,598 ZÀ.Q.«ÄÃ. (gÁdåzÀ 26 £Éà zÉÆqÀØ f¯Éè) d£À¸ÀASÉå : 11,12,243 (2001) f¯Áè PÉÃAzÀæ : GqÀĦ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ : 03 (GqÀĦ, PÀÄAzÁ¥ÀÄgÀ ªÀÄvÀÄÛ PÁPÀð¼À) ºÉÆç½UÀ¼ÄÀ : 10 ºÀ½îU¼ À ÄÀ (d£Àª¸ À w À EgÀĪÀ) : 270 (d£ÀªÀ¸Àw E®èzÀ) : -UÁæªÀÄ¥ÀAZÁAiÀÄwUÀ¼ÀÄ : 146 £ÀUg À À / ¥ÀlÖtUÀ¼ÄÀ : 10 ¸ÁPÀëgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt : 81.2 % d£À¸ÁAzÀævÉ : 286 / ZÀ.Q.«ÄÃ. °AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀ : 1,127 ºÉtÄÚ / 1000 UÀA. £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥ÀvÄÀ Û : 99,569 ºÉPÉÖÃgÀÄ CgÀtå GzÀåªÀÄ : ªÀÄvÉÆìöåÃzÀåªÀÄ, ºÉAa£À PÁSÁð£É, ©Ãr PÀlÄÖªÀÅzÀÄ, PÉʪÀÄUÀÎ, dA©nÖUÉ, ZÀ¥Ààr PÀ®Äè, C®APÁjPÀ ºÉAZÀÄ, ¨ÉvÀÛ ªÀÄvÀÄÛ ©¢j£À §ÄnÖ ªÀÄwÛvÀgÀ ¸ÁªÀÄVæUÀ¼À ºÉtÂUÉ, vÉAV£À £Áj£À ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ, ªÀÄqÀPÉUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ, £À±Àå, ¨É®è, PÉƧâj JuÉÚ vÀAiÀiÁjPÉ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¸ÀtÚ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzsÀåªÀÄ ¥Àª æ ÀiÁtzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ, EvÁå¢. ªÀÄÄRå¨É¼É : §vÀÛ, GzÀÄÝ, ºÀÄgÀĽ, ºÉ¸ÀgÀÄ, PÀjªÉÄt¸ÀÄ, PÀ§Äâ, UÉÃgÀÄ©Ãd, vÀgÀPÁj, ªÀiÁªÀÅ, ¨Á¼É, vÉAUÀÄ, §zÀ£É (GqÀĦ UÀļÀî), §tÚzÀ ¸ËvÉ, CqÀPÉ, ºÀ®¸ÀÄ, ªÀÄ°èUÉ, C£Á£À¸ï, EvÁå¢. ºÀªÁUÀÄt : ºÉZÁÑV DzÀð æ ºÀªÉ. ªÀiÁZïð-ªÉÄà ©¹®Ä C¢üPÀ, dÆ£ï¸É¥ÉÖA§gï ªÀÄ¼É C¢üPÀ. ªÁ¶ðPÀ ¸ÀgÁ¸Àj ªÀÄ¼É 4,119.00 «Ä.«ÄÃ. eÁvÉæ / GvÀìªÀ : JgÀqÀÄ ªÀµÀðUÀ½UÉ MªÉÄä GqÀĦAiÀÄ°è dgÀÄUÀĪÀ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ GvÀìªÀ, ®PÀë ¢Ã¥ÉÆÃvÀìªÀ, ªÀÄPÀgÀ ¸ÀAPÀæªÀÄuÉÆÃvÀìªÀ, ²æÃPÀȵÀÚ d£ÁäµÀÖ«Ä, PÀÄAzÁ¥ÀÄgÀ vÁ®ÆèQ£À PÉÆ®Æèj£À ªÀÄÆPÁA©PÉAiÀÄ GvÀìªÀ, PÁPÀð¼ÀzÀ ¨ÁºÀħ°AiÀÄ ªÀĸÀPÛ Á©üµÃÉ PÀ, d£À¥z À g À À DZÀgu À É ¨sÆ À vÀzÀ PÉÆî, zÉʪÀU¼ À À DgÁzs£ À ,É ¨sÆ À vÁgÁzs£ À ,É EvÁå¢.

78

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

¤ªÀÄÆäj£À°è GqÀĦ ºÉÆÃmɯïUÉ ºÉÆÃV¢ÝÃj, ªÀĸÁ¯É zÉÆÃ¸É wA¢¢ÝÃj, C¯Áé? “F GqÀĦAiÀÄ d£À ¸Ëmï »qÉÆÌAqÀÄ JªÀgɸïÖ ªÉÄÃ®Æ ºÉÆÃl¯ï ªÀiÁqÁÛgÉ ªÀiÁgÁAiÉÄæ” CAvÀ d£À vÀªÀiÁµÉ ªÀiÁrzÀÆÝ GAlÄ vÁ£ÉÃ? ºËzÀÄ Hl-G¥ÀºÁgÀ CAzÀ PÀÆqÀ¯Éà £É£À¦UÉ §gÉÆÃzÀÄ GqÀĦ ºÉÆÃmɯï. d£ÀjUÉ gÀÄa gÀÄaAiÀiÁzÀ w¤¸ÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¹zÀ GqÀĦAiÀÄ ¥ÀjZÀAiÀÄ E°èzÉ. «±Àé «SÁåvÀ ²æÃPÀȵÀÚ zÉêÁ®AiÀÄ, £ÉʸÀVðPÀ §AzÀgÀÄ ªÀįÉà, ¨sËUÉÆýPÀ CZÀÑj ¸ÉÃAmï ªÉÄÃjÃ¸ï ¢éÃ¥ÀUÀ¼ÀÄ, UÉƪÀÄäl «UÀº æ À ºÁUÀÆ §¸À¢UÀ½gÀĪÀ eÉÊ£À wÃxÀðPÉëÃvÀæ PÁPÀð¼À, ¨sÁgÀvÀzÀ ¨ÁåAQAUï GzÀåªÀÄzÀ ªÀÄÆ® ¸É¯É ºÁUÀÆ ²PÀët PÉÃAzÀæ ªÀÄtÂ¥Á®, PÁgÀAvÀdÓ£À ¨Á®ªÀ£À EzÀÝ PÀÄAzÁ¥ÀÄgÀ §½AiÀÄ PÉÆÃl, EvÁå¢UÀ½gÀĪÀ, zÀQët PÀ£ÀßqÀ f¯Éè¬ÄAzÀ ¨ÉÃ¥ÀðqÉUÉÆAqÀÄ, 1997gÀ DUÀ¸ïÖ 15 gÀAzÀÄ GzÀAiÀĪÁzÀ f¯Éè, GqÀĦ f¯Éè.

GqÀÄUÀ¼À CAzÀgÉ £ÀPÀëvÀæUÀ¼À ¥ÀwAiÀiÁzÀ ZÀAzÀæ (GqÀÄ¥À) MªÉÄä zÀPÀë ¥Àe æ Á¥ÀwAiÀÄ ±Á¥ÀPÉÌ UÀÄjAiÀiÁV, CzÀjAzÀ «ªÉÆÃZÀ£É ºÉÆAzÀĪÀ GzÉÝñÀ¢AzÀ ¥ÀgÀªÉÄñÀégÀ£ÀÄß PÀÄjvÀÄ E°è£À C¨sÀAiÀiÁgÀtåzÀ°è PÀĽvÀÄ vÀ¥À¸ÀÄìªÀiÁr ¸À¥sÀ® ªÀÄ£ÉÆÃgÀxÀ £ÁzÀ£ÀAvÉ. CªÀ¤AzÁV F PÉëÃvÀPæ ÉÌ GqÀĦ JAzÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ §AvÀAvÉ! zÉéöÊvÀªÀÄvÀ ¥Àw æ µÁ×¥À£Á ZÁAiÀÄðgÁzÀ ²æà ªÀÄzsÁéZÁAiÀÄðgÀÄ E°è ¥Àw æ ¶×¹zÀ ²æà PÀȵÀÚªÀÄÆwð¬ÄAzÀ GqÀĦ ºÉZÀÄÑ ¥Àæ¹zÀÞªÁ¬ÄvÀÄ. ²æÃPÀȵÀÚ E°è QArAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ PÀ£ÀPÀzÁ¸ÀjUÉ zÀgÀıÀ£À«vÀÛ ¸ÀܼÀzÀ°è FUÀ®Æ PÀ£ÀPÀ£À QAr EzÉ. gÁdåzÀ°èAiÉÄà Cw ºÉZÀÄÑ ªÀÄ¼É ©Ã¼ÀĪÀ f¯Éè JAzÀÄ ºÉ¸ÀgÁzÀ GqÀĦ f¯ÉèAiÀÄ°è ªÀļÉUÁ®zÀ°è ¨sÉÆÃUÀðgÉzÀÄ ºÀjAiÀÄĪÀ £À¢UÀ¼Éà ºÉZÀÄÑ. ºÁ¯Ár (UÀUÀðvÀ), ZÀPÀæ, PÉÆ®ÆègÀÄ, fA§Æ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÆQÛªÀÄwUÀ¼ÉA§ LzÀÄ £À¢UÀ¼ÄÀ ¸ÀAUÀªÄÀ ªÁV ¤ªÀiÁðtªÁzÀ «±Á® ªÁzÀ ¥ÀAZÀUA À UÁªÀ½(UÀAUÉƽî) £À¢, GzÁåªÀgÀ ºÉƼÉ, ¥ÁAUÀļÀ ºÉƼÉ, ¹ÃvÁ £À¢, ¸ÀĪÀtð£À¢, JuÉÚºÉÆ¼É ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ F f¯ÉèAiÀÄ ¥Àª æ ÀÄÄR £À¢UÀ¼ÀÄ. PÁPÀð¼ÀzÀ gÁªÀĸÀªÀÄÄzÀæ SÁåvÀ ¸ÀgÉÆêÀgÀ. F £À¢UÀ¼À £ÀqÀÄªÉ PÉ®ªÀÅ PÀqÉUÀ¼À°è ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAUÀªÀÄ ¸ÁÜ£ÀUÀ¼À°è aPÀÌ ¥ÀÄlÖ ¢éÃ¥ÀUÀ¼ÀÄ GAmÁVzÀÄÝ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß PÀÄzÀÄgÀÄ J£ÀÄßvÁÛgÉ. CªÀÅUÀ¼À°è G¦à£À PÀÄzÀÄgÀÄ, ºÉÃj PÀÄzÀÄgÀÄ, ºÀnÖ PÀÄzÀÄgÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ ºÉ¸ÀgÀĪÁ¹.

GqÀĦ f¯ÉèAiÀÄ°è zÀlÖªÁzÀ PÁqÀÄUÀ½ªÉ. vÉÃUÀ, ºÉÆ£Éß, ©ÃmÉ, PÀj ªÀÄgÀ, ¨É¼À£ÀA¢, ªÀÄwÛ, ºÀ®¸ÀÄ, ¸ÁUÀĪÁ¤, §t¥ÀÄ, ºÉ§â®¸ÀÄ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ, PÀÄPÉÌ ºÉuÉAiÀÄ®Ä G¥ÀAiÉÆÃUÀªÁUÀĪÀ vÀgÀvÀgÀzÀ ©¢gÀÄ, ¨ÉvÀÛUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÄ §½îUÀ¼ÀÄ E°è ¨É¼ÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. ºÁUÉAiÉÄà ¹ÃUÉPÁ¬Ä, Ct¯É, PÁ¸ÀgÀPÀ£À ©Ãd, PÁZÀÄ, gÁªÀÄ¥ÀvÉ,æ CgÀUÀÄ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ CgÀuÉÆåÃvÀà£ÀßUÀ¼ÀÄ zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. ºÀÄ°, agÀvÉ, PÀvÉÛQgÀħ, D£É, PÁqÀĺÀA¢, PÁn, ªÀÄAUÀ, PÀqÉ, fAPÉ, £À«®Ä, ¥ÁjªÁ¼À, PÉÆÃV¯É, V½, PÁeÁt ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ºÀQÌUÀ¼ÀÄ, ºÀ®ªÀÅ vÀgÀzÀ ºÁªÀÅUÀ¼ÀÆ ªÉƸÀ¼ÉUÀ¼ÀÆ E°è£À PÁqÀÄUÀ¼À°èªÉ. ¸ÉÆêÉÄñÀégÀ WÁnAiÀÄ PÁqÀÄUÀ¼À°è ªÀ£ÀåªÀÄÈUÀ gÀPÀëuÁzsÁªÀÄ ºÁUÀÆ PÉÆqÀZÁ¢æ vÀ¥Àà°£À PÁr£À°è ªÀÄÆPÁA©PÀ C¨sÀAiÀiÁgÀtåªÀ£ÀÄß ¸Áܦ¸À¯ÁVzÉ. ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

79

F f¯ÉèAiÀÄ ¨sÀÆ«Ä ¥sÀ®ªÀvÁÛVzÉ. d£ÀgÀ ªÀÄÄRå ªÀÈwÛ PÀȶ. ¨ÉøÁAiÀÄPÉÌ ªÀļÉAiÀÄ ¤ÃgÉà DzsÁgÀ. ¤ÃgÁªÀjUÁV C®è°è £À¢UÀ½UÉ ¸ÀtÚ CuÉPÀlÄÖUÀ¼À£ÀÄß PÀlÖ¯ÁVzÉ. §vÀÛ, gÁV, GzÀÄÝ, ºÉ¸ÀgÀÄ, ºÀÄgÀĽ, CªÀgÉ, CqÀPÉ, vÉAUÀÄ, ¨Á¼É, PÀ§Äâ, UÉÃgÀÄ©Ãd, UÀļÀî (§zÀ£É), §tÚzÀ ¸ËvÉ, ªÉÄt¸ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ UÉt¸ÀÄ ªÀÄwÛvÀgÉ CºÁgÀ ¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß E°è ¨É¼ÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. DºÁgÀ ¸ÀAUÀ» æ ¹ EqÀ®Ä ºÀÄ®Äè ªÀÄvÀÄÛ ºÀUÀÎUÀ½AzÀ PÀnÖ ªÀiÁqÀĪÀ ªÀÄÄr ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 38 Q¯ÉÆà CQÌ »r¸ÀÄvÀÛzÉAiÀÄAvÉ!

PÀÄAzÁ¥ÀÄgÀPÉÌ PÀÄAzÀªÀªÀÄð JA§ CgÀ¸À ¥ÀAZÀUÀAUÁªÀ½AiÀÄ ºÀwÛgÀ PÀnÖ¹zÀ PÀÄAzÉñÀégÀ zÉêÁ®AiÀĪÉà PÁgÀtªÀAvÉ! f¯ÉèAiÀÄ°è AiÀÄPÀëUÁ£À, £ÁlPÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀÄtÂAiÀÄ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ d£À¥ÀzÀ PÀ¯ÉUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ PÀA§¼À ªÀÄvÀÄÛ PÉÆý PÁ¼ÀUÀ QæÃqÉUÀ¼ÀÄ d£À¦A æ iÀĪÁVªÉ.

2£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è ±ÁvÀªÁºÀ£À UËvÀ«ÄÃ¥ÀÄvÀæ ±ÁvÀPÀtÂð AiÀÄ PÁ®¢AzÀ »rzÀÄ DzsÀĤPÀ ªÉÄʸÀÆj£À CgÀ¸ÀgÀªÀgÉUÉ ««zsÀ gÁdgÀÄ, ¸ÀܽÃAiÀÄ vÀÄAqÀgÀ¸ÀgÀÄ E°è D½éPÉ £ÀqɹzÁÝgÉ.PÀzÀA§gÀÄ, ¨ÁzÀ«ÄAiÀÄ ZÁ¼ÀÄPÀågÀÄ, PÀAaAiÀÄ ¥À®èªÀgÀÄ, gÁµÀÖçPÆ À lgÀÄ, PÀ¯Áåt ZÁ¼ÀÄPÀågÀÄ, ZÉÆüÀgÄÀ , ºÉÆAiÀÄì¼g À ÄÀ , «dAiÀÄ£ÀUg À z À À CgÀ¸g À ÄÀ , ºÉÊzÀgï -n¥ÀÄà, ªÉÄʸÀÆgÀÄ MqÉAiÀÄgÀÄ, ºÁUÀÆ ¸ÀܽÃPÀgÁzÀ D¼ÀÄ¥ÀgÀÄ, ¥ÀÄwÛUÉ ZËlgÀÄ, vÉƼÀºÀgÀÄ, ¨sÉÊgÀgÀ¸À MqÉAiÀÄgÀÄ, Cf®gÀÄ E°è D½zÀ ¥Àª æ ÀÄÄRgÀÄ.

1799gÀ°è £ÀqÉzÀ 4£ÉAiÀÄ ªÉÄʸÀÆgÀÄ AiÀÄÄzÀÞzÀ°è nÃ¥ÀÄ«£À ¥ÀvÀ£ÀªÁzÀ ªÉÄÃ¯É FV£À GvÀÛgÀ ªÀÄvÀÄÛ zÀQët PÀ£ÀßqÀ f¯ÉèUÀ¼ÀÄ EgÀĪÀ PÀgÁªÀ½¥ÀæzÉñÀ ©ænµÀgÀ DqÀ½vÀPÉÌ M¼À¥ÀlÄÖ ªÀÄzÀgÁ¸ï D¢ü¥ÀvÀåzÀ CAUÀªÁVvÀÄÛ. DUÀ F ¥Àz æ ÉñÀPÉÌ ¥ÉÆÃZÀÄðVøÀgÀÄ ªÉÆzÀ¯Éà §¼ÀPÉUÉ vÀA¢zÀÝ ºÉ¸ÀgÁzÀ ‘PÉ£g À Á’ JA§ ºÉ¸ÀgÀÄ EvÀÄÛ. 1860gÀ°è EzÀ£ÀÄß JgÀqÀÄ ¨sÁUÀUÀ¼ÁV ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. PÀÄAzÁ¥ÀÄgÀ vÁ®ÆèPÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀ GvÀÛgÀ ¨sÁUÀPÉÌ GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ (£Ávïð PÉ£ÀgÁ) JAzÀÆ zÀQët ¨sÁUÀPÉÌ zÀQët PÀ£ÀßqÀ (¸Ëvï PÉ£ÀgÁ) JAzÀÆ ºÉ¸ÀgÁ¬ÄvÀÄ. 1862gÀ°è PÀÄAzÁ¥ÀÄgÀ vÁ®ÆèPÀ£ÀÄß zÀQët PÀ£ÀßqÀ f¯ÉèUÉ ¸ÉÃj¹, ¸Ëvï PÉ£ÀgÁ f¯ÉèAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁvÀæ ªÀÄzÀgÁ¸ï D¢ü¥ÀvÀåzÀ°è G½¹ PÉÆAqÀÄ, GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ f¯ÉèAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄA§¬Ä D¢ü¥ÀvÀåPÉÌ ¸ÉÃj¸À¯Á¬ÄvÀÄ. 1956gÀ°è gÁdå ¥ÀÄ£À«ðAUÀqÀuÉ AiÀiÁzÁUÀ zÀ Q ë t PÀ £ À ß qÀ f¯É è A iÀ Ä zÀ Q ë t zÀ vÁ®Æè P ÁVzÀ Ý PÁ¸À g À U É Æ ÃqÀ £ À Ä ß PÉ Ã gÀ ¼ À P É Ì ªÀUÁð¬Ä¸À¯Á¬ÄvÀÄ. G½zÀ zÀQët PÀ£ÀßqÀ f¯ÉèAiÀÄÆ «±Á® ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdåzÀ (FV£À PÀ£ÁðlPÀ) PÀgÁªÀ½AiÀÄ f¯ÉèUÀ¼ÁV ¸ÉÃjzÀĪÀÅ. 1997gÀ DUÀ¸ïÖ 15 gÀAzÀÄ zÀQët PÀ£ÀßqÀ f¯Éè¬ÄAzÀ ¨ÉÃ¥ÀðqÉUÉÆAqÀÄ GqÀĦ f¯Éè GzÀAiÀĪÁ¬ÄvÀÄ.

PÀÄAzÁ¥ÀÄgÀzÀ ºÀwÛgÀzÀ UÀAUÉƽî, §¸ÀgÀÆgÀÄ, ¨ÉÊAzÀÆgÀÄ, D£ÉÃUÀÄqÉØ, ºÀnÖAiÀÄAUÀr, ªÀÄÆPÁA©PÁ zÉêÁ®AiÀÄ«gÀĪÀ PÉÆqÀZÁ¢æAiÀÄ PɼÀV£À PÉÆ®ÆègÀÄ, ªÀÄgÀªÀAvÉ ¸ÀªÀÄÄzÀæwÃgÀ, GqÀĦ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ ªÀįÉà, ¨ÁgÀPÀÆgÀÄ, ªÀÄtÂ¥Á®, §æºÁäªÀgÀ, ²ªÀð, PÀ¯Áåt¥ÀÄgÀ, PÁPÀð¼ÀzÀ gÁªÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÀæ ¸ÀgÉÆêÀgÀ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ F f¯ÉèAiÀÄ ¥Àª æ ÀÄÄR ¥ÉÃæ PÀëtÂÃAiÀÄ ¸ÀܼÀUÀ¼ÀÄ. ªÀįÉàAiÀÄ PÀqÀ®ÌgÉUÉ ¸ÀªÀiÁAvÀgÀªÁV 1.6 Q«ÄÃ. zÀÆgÀzÀ°è ¤AwgÀĪÀ zÀjAiÀiÁ §ºÀzÀÆgÀÄUÀqÀ ²¯Á¢éÃ¥À¸ÉÆÛêÀÄ D §AzÀjUÉ £ÉʸÀVðPÀ PÁªÀ°£ÀAvÉ 80

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

¤AwzÉ. ¸Àé®à GvÀÛgÀzÀ ¸ÉÃAmï ªÉÄÃjÃ¸ï ¢éÃ¥ÀUÀ¼À UÀÄA¥ÀÄ (vÉÆ£Éì ¥Ágï CxÀªÁ vÉAV£À ¢éÃ¥À, CdPÀ¯ï §AqÉ, £ÀqÀħAqÉ ªÀÄvÀÄÛ PÉƯÉèqÀð PÀ®Äè) EzÉ. vÉAV£À ¢éÃ¥ÀzÀ zÀQët¨sÁUÀzÀ°ègÀĪÀ ¨É¸Á¯ïÖ ²¯Á¸ÀÛA¨sÀgÀZÀ£ÉAiÀÄ µÀmÉÆÌÃt «£Áå¸ÀzÀ DPÀµÀðPÀ ZɮĪÀÅ ¨sÁgÀvÀzÀ ¨ÉÃgÁªÀ ¨sÁUÀzÀ®Æè E®èªÉAzÀÄ ºÉüÀ¯ÁVzÉ. 1498gÀ°è E°èUÉ §A¢zÀÝ ªÁ¸ÉÆÌ-qÀ-UÁªÀiÁ F ¢éÃ¥ÀUÀ½UÉ “J¯ï-¥ÀzÉÆæ-qÀ-¸ÀAvÀªÀiÁjAiÀiÁ” (EI Padron de Santa Maria) JAzÀÄ PÀgÉzÀzÀÝjAzÀ F ¢éÃ¥ÀUÀ½UÉ ¸ÉÃAmï ªÉÄÃjøï L¯ÉAqïì JA§ ºÉ¸ÀgÉà PÁAiÀÄA D¬ÄvÀAvÉ!

1960gÀ°è ªÀÄtÂ¥Á¯ï£À°è £ÀqÉzÀ 42£Éà CT® ¨sÁgÀvÀ PÀ£ÀßqÀ ¸Á»vÀå ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ²æà C.£À. PÀȵÀÚgÁAiÀÄgÀÄ ªÀ»¹zÀÝgÀÄ. E¢ÃUÀ 2007 gÀ°è £ÀqÉ¢gÀĪÀ 74£Éà CT® ¨sÁgÀvÀ PÀ£ÀßqÀ ¸Á»vÀå ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß SÁåvÀ «ªÀıÀðPÀ ¥ÉÆ.æ J¯ï. J¸ï. ±ÉõÀVj gÁªï ªÀ»¹zÁÝgÉ.

GqÀĦ f¯ÉèAiÀÄ §UÉÎ ºÉaÑ£À «ªÀgÀUÀ½UÁV F ªÉ¨ï¸ÉÊmï UÀªÀĤ¸À§ºÀÄzÀÄ: www.udupicity.gov.in www.mangalore.com www.kar.nic.in/zpdk www.kundapurtown.gov.in

¥ÀA¥À ¥À± æ ¹ À Û ¥ÀÄgÀ¸ÌÀ øvÀ ¸Á»wUÀ¼ÄÀ PÀ« / ¸Á»w gÁµÀÖçPÀ« PÀĪÉA¥ÀÄ w. £ÀA. ²æÃPÀAoÀAiÀÄå PÉ. ²ªÀgÁªÀÄ PÁgÀAvÀ ¸ÀA. ². ¨sÀƸÀ£ÀÆgÀĪÀÄoÀ ¥ÀÄ. w. £ÀgÀ¹AºÁZÁgï J. J£ï. ªÀÄÆwðgÁªï JA. UÉÆÃ¥Á®PÀȵÀÚ CrUÀ ¸ÉÃrAiÀiÁ¥ÀÄ PÀȵÀÚ¨sÀlÖ PÉ. J¸ï. £ÀgÀ¹AºÀ¸Áé«Ä JA. JA. PÀ®§ÄVð gÁµÀÖçPÀ« f. J¸ï. ²ªÀgÀÄzÀæ¥Àà zÉÃ. dªÀgÉÃUËqÀ ZÉ£Àß«ÃgÀ PÀt« J¯ï. §¸ÀªÀgÁdÄ ¥ÀÆtðZÀAzÀæ vÉÃd¹é JA. azÁ£ÀAzÀ ªÀÄÆwð ZÀAzÀæ±ÉÃRgÀ PÀA¨ÁgÀ JZï. J¯ï. £ÁUÉÃUËqÀ J¸ï. J¯ï. ¨sÉÊgÀ¥Àà f. J¸ï. CªÀÄÆgÀ ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

PÀÈw ö ²æà gÁªÀiÁAiÀÄt zÀ±Àð£ÀA ¨sÁgÀwÃAiÀÄ PÁªÀå «ÄêÀiÁA¸É ªÉÄÊ ªÀÄ£ÀUÀ¼À ¸ÀĽAiÀÄ°è ±ÀÆ£Àå ¸ÀA¥ÁzÀ£ÉAiÀÄ ¥ÀgÁªÀıÉð ²æúÀjZÀjvÉ zÉêÀgÀÄ ¸ÀĪÀtð ¥ÀÄvÀܽ PÀ£ÀßqÀ £ÀÄr («ZÁgÀ ¥Àæ¥ÀAZÀ) zÀÄAqÀÄ ªÀÄ°èUÉ ¸ÀªÀÄUÀæ ¸Á»vÀå ¸ÀªÀÄUÀæ ¸Á»vÀå ¸ÀªÀÄUÀæ ¸Á»vÀå ¸ÀªÀÄUÀæ ¸Á»vÀå ¸ÀªÀÄUÀæ ¸Á»vÀå ¸ÀªÀÄUÀæ ¸Á»vÀå ¸ÀªÀÄUÀæ ¸Á»vÀå ¸ÀªÀÄUÀæ ¸Á»vÀå ¸ÀªÀÄUÀæ ¸Á»vÀå ¸ÀªÀÄUÀæ ¸Á»vÀå ¸ÀªÀÄUÀæ ¸Á»vÀå

ªÀµÀð 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 81

zÀQët PÀ£ßÀ qÀ f¯Áè zÀ±ð À £À

82

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

zÀQët PÀ£ÀßqÀ f¯ÉèAiÀÄ CAQ CA±ÀUÀ¼ÀÄ «¹ÛÃtð d£À¸ÀASÉå f¯Áè PÉÃAzÀæ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ

: : : :

ºÉÆç½UÀ¼ÄÀ ºÀ½îU¼ À ÄÀ (d£Àª¸ À w À EgÀĪÀ) (d£ÀªÀ¸Àw E®èzÀ) UÁæªÀÄ¥ÀAZÁAiÀÄwUÀ¼ÀÄ £ÀUg À À / ¥ÀlÖtUÀ¼ÄÀ ¸ÁPÀëgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt d£À¸ÁAzÀævÉ °AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀ £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥ÀvÄÀ Û

: : : : : : : : :

4,843 ZÀ.Q.«ÄÃ.(gÁdåzÀ 21 £Éà zÉÆqÀØ f¯Éè) 18,97,730 (2001) ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ 05 (ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ, §AlªÁ¼À, ¨É¼ÀÛAUÀr, ¥ÀÄvÀÆÛgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀļÀå) 17 360 -206 6 83.4 % 416 / ZÀ.Q.«ÄÃ.

1,023ºÉtÄÚ / 1000 UÀAqÀÄ 1,28,476 ºÉPÉÖÃgÀÄ CgÀtå

GzÀåªÀÄ : ªÀÄvÉÆìöåÃzÀåªÀÄ, ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ PÉ«ÄPÀ¯ïì CAqï ¥sÀnð¯ÉʸÀgïì, ¥ÉmÉÆÃæ °AiÀÄA j¥sÉÊ£Àj, ªÉÆÃmÁgï ¹ÖçAUï, PÀ©ât ¸ÀgÀ¼ÀÄ, ºÉAZÀÄ, dA©nÖUÉ, UÉÃgÀÄ©Ãd ªÀÄvÀÄÛ PÁ¦ü ©Ãd ¸ÀA¸ÀÌgÀuÉ, ©Ãr, GQÌ£À læAPï, C®Æå«Ä¤AiÀĪÀiï ¥ÁvÉ,æ PÉʪÀÄUÀÎ, ZÀ¥Ààr PÀ®Äè, C®APÁjPÀ ºÉAZÀÄ, ¨ÉvÀÛ ªÀÄvÀÄÛ ©¢j£À §ÄnÖUÀ¼À ºÉtÂUÉ, vÉAV£À £Áj£À ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À, ªÀÄqÀPÉUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ, ªÉÆzÀ¯ÁzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ, ªÀÄÄRå¨É¼É : §vÀ,Û GzÀÄÝ, ºÀÄgÀĽ, ºÉ¸g À ÄÀ , PÀjªÉÄt¸ÀÄ, ºÀw,Û PÀ§Äâ, UÉÃgÀÄ©Ãd, vÀ g À P Áj, ªÀ i ÁªÀ Å , ¨Á¼É , CqÀ P É , vÉ A UÀ Ä , PÉ Æ ÃPÉ Æ , «Ã¼É A iÀ Ä zÉ ¯ É , K®QÌ , ªÀÄgÀUÉt¸ÀÄ,§tÚzÀ ¸ËvÉ, ºÀ®¸ÀÄ, ªÀÄ°èUÉ, ¸ÁUÀĪÁ¤, ©ÃmÉ, dA¨É, ªÀÄwÛ, £ÀA¢, PÁqÀºÀ®¸ÀÄ, ºÀÄt¸É, gÁªÀÄ¥ÀvÉ,æ CAlĪÁ¼À, gÀ§âgï, EvÁå¢. ºÀªÁUÀÄt : ºÉZÁÑV ±ÀĵÀÌ DzÀð æ ºÀªÉ. ªÀiÁZïð-ªÉÄà C¢üPÀ ¸ÉPÉ. dÆ£ï-CPÉÆÖçgï ªÀÄ¼É C¢üPÀ. ªÁ¶ðPÀ ¸ÀgÁ¸Àj ªÀÄ¼É 3,974.90 «Ä.«ÄÃ. eÁvÉæ /GvÀìªÀ : zsÀªÀÄð¸ÀܼÀzÀ ²æêÀÄAdÄ£ÁxÉñÀégÀ£À GvÀìªÀ, ¸ÀħæºÀätåzÀ GvÀìªÀ, PÀļÀPÀÄAzÀzÀ eÁ£ÀĪÁgÀÄ eÁvÉæ, ¥ÀÄvÀÆÛj£À zÀ¸ÀgÁ GvÀìªÀ, PÉÆqÀªÀÄAvÁAiÀÄ, dĪÀiÁr, ²æÃzÀAqÀ£ÁAiÀÄPÀ ªÀÄvÀÄÛ G½î JA§ zÉʪÀUÀ¼À ¤vÁåZÀð£É ªÀÄvÀÄÛ GvÀìªÀUÀ¼ÀÄ, ¨sÀÆvÀzÀ PÉÆîUÀ¼ÀÄ, EvÁå¢. ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

83

¸ÀªÄÀ ÄzÀæ gÁd£À£ÄÀ ß »AzÀPÌÉ ¸Àj¹ ªÀ±¥ À r À ¹PÉÆAqÀ ¸ÀÄ«±Á® ¥Àg± À ÄÀ gÁªÀÄ PÉëÃvÀ,æ gÁªÀiÁAiÀÄt PÁ®zÀ°è gÁªÀt£Á½zÀ vÀļÀĪÀ£ÁqÀÄ, ªÀĺÁ¨sÁgÀvÀ PÁ®zÀ°è ¸ÀºÀzÉêÀ£ÀÄ ¥ÁæAvÁå¢üPÁjAiÀiÁVzÀÝ ¥À«vÀæ PÉëÃvÀ,æ ¥ÀÄgÁvÀ£À PÁ®¢AzÀ ¥Á±ÁÑvÀågÀÄ ¨sÁgÀvÀzÉÆA¢UÉ ¸ÀªÀÄÄzÀæ ªÁå¥ÁgÀ £ÀqɸÀ®Ä ºÁUÀÆ «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ PÁ®zÀ°è CgÀ¨ï PÀÄzÀÄgÉUÀ¼À£ÀÄß vÀj¹ PÉƼÀî®Ä §¼À¸À¯ÁUÀÄwÛzÀÝ §AzÀgÀÄ, ºÉÊzÀgï ªÀÄvÀÄÛ n¥ÀÄà PÁ®zÀ°è §®ªÁzÀ £ËPÁ£É¯ÉAiÀiÁVzÀÝ, G¼Áî®zÀ gÁt C§âPÀÌ zÉë ¥ÉÆÃZÀÄðVøÀgÀ «gÀÄzÀÞ ºÉÆÃgÁrzÀ £É®, »AzÀÆ-ªÀÄĹèA-PÉöæ ʸÀÛgÀÄ ¸ÀºÀ¨Á¼Éé £ÀqɸÀÄwÛgÀĪÀ, zÉêÁ®AiÀÄ - ªÀĹâ - ZÀZÀÄðUÀ½gÀĪÀ, ºÀ®ªÀÅ ºÀvÀÄÛ zÉʪÀUÀ¼À £ÁqÀÄ, zsÀªÀÄð¸ÀܼÀ, ¸ÀħæºÀätå, PÀnÃ®Ä ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¥ÀÄtå PÉëÃvÀU æ À¼À £É¯É«ÃqÀÄ zÀQët PÀ£ÀßqÀ f¯Éè. zÀQët PÀ£ÀßqÀzÀ f¯Áè PÉÃAzÀæ ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ. ªÀÄAUÀ¼ÁzÉë zÉêÁ®AiÀÄ ¢AzÀ F HjUÉ ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ JAzÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ §A¢vÉAzÀÄ ¥ÀæwÃw EzÉ.

PÉÆrAiÀiÁ® §AzÀgÀÄ JAzÀÄ EzÀ£ÀÄß PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. £ÉÃvÁæªÀw ªÀÄvÀÄÛ UÀÄgÀÄ¥ÀÄgÀ £À¢UÀ¼À ¸ÀAUÀªÀÄ ¸ÀܼÀzÀ°ègÀĪÀÅzÀjAzÀ vÀļÀÄ ¨sÁµÉAiÀÄ°è F £ÀUÀgÀªÀ£ÀÄß “PÀÄqÁ®” JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ. gÉÆêÀÄ£ï EwºÁ¸ÀPÁgÀ ¦è¤ ºÁUÀÆ VæÃPï ¨sÀÆUÉÆüÀ±Á¸ÀÛçdÕ mÁ®«Ä ºÉ¸Àj¹gÀĪÀ F HgÀ£ÀÄß gÉÆêÀÄ£ï UÀæAxÀ PÀvÀÈð CjAiÀÄ£ï ªÀÄÄAqÉUÉÆÃgÀ JAzÀÄ PÀgÉ¢zÁÝ£É. ¥ÁæaãÀ Qæ²ÑAiÀÄ£ï ¨sÀÆUÉÆüÀzÀ°è ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀ£ÀÄß ªÀÄAUÀgËvï JAzÀÄ PÀgA É iÀįÁVzÉ. 7 £ÉAiÀÄ ±Àvª À iÀ Á£ÀzÀ MAzÀÄ vÁªÀÄæ ±Á¸À£z À ° À è ªÀÄAUÀ¼Æ À gÀ£ÄÀ ß ªÀÄAUÀ¼Á¥ÀÄgÀ JAzÀÄ ºÉ¸j À ¸À¯ÁVzÉ. CgÀ§âgÄÀ ªÀÄAdzÀÆgï JAzÀÄ PÀgA É iÀÄÄwÛzÝÀ gÄÀ .

F f¯ÉèAiÀÄ PÁqÀÄUÀ¼À°è ºÀÄ°, agÀvÉ, PÀvÉÛQgÀħ, D£É, PÁqÀĺÀA¢, PÁn, ªÀÄAUÀ, PÀqÉ, fAPÉUÀ¼ÀÄ, £À«®Ä,V½, ¥ÁjªÁ¼À, PÉÆÃV¯É, PÁeÁt, ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¥Áæt ¥ÀQëUÀ¼ÀÄ ºÀ®ªÀÅ vÀgÀzÀ ºÁªÀÅUÀ¼ÀÆ ªÉƸÀ¼ÉUÀ¼ÀÆ EªÉ.

PÀ©âtzÀ C¢gÀÄ, C¨sÀPæ À, PÉA¥ÀħtÚzÀ UÁ£Éðmï, ¹°PÀ, ¹°AiÀÄ£ÉÊmï ªÀÄgÀ¼ÄÀ , ªÀÄÄgÀP® À Äè (dA©nÖU)É ªÀÄvÀÄÛ UÁæ£ÊÉ mï F f¯ÉA è iÀÄ°è ¹UÀÄvÀª Û .É PÁªÀÅeÉÃqÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DªÉ ªÀÄtÄÚ ºÉAZÀÄ - EnÖUÉUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉUÉ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ. ¨É¼A ÛÀ UÀrAiÀÄ ºÀwg Û z À À UÀqÁ¬ÄPÀ®Äè (£Àg¹ À AºÀUq À À CxÀªÁ dªÀiÁ¯Á¨Ázï) §AmÁé ¼ À vÁ®Æè Q £À gÁjAeÉ ¥Át ª À Ä AUÀ ¼ À Æ j£À ¸À « ÄÃ¥À z À £À g À º À j ¨É l Ö , PÀÄzÀÄgɪÀÄÄRzÀ «ÄqïÓ ¥Á¬ÄAmï, ¥sÀAPï »¯ï ªÀÄvÀÄÛ »jªÀÄjºÀÄ¥Éà ²RgÀUÀ¼ÀÄ, ZÁªÀiÁðrAiÀÄ PÁmÉUÀÄqÀØ, ©¸À¯ÉWÁmï ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀħæºÀätå PÉëÃvÀæzÀ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ PÀĪÀiÁgÀ¥ª À ð À vÀ, ºÀ¼A É iÀÄ ¹¸À° WÁn£À §¢AiÀÄ ¹¸ÀP¯ À ï, CªÉÄä¢PÀ¯ï ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÅÀ E°è£À ¥Àª æ ÀÄÄR ²RgÀUÀ¼ÀÄ. ºÁUÉAiÉÄà E°è PÉÆqÀåªÀįÉ, ¸ÀÄ®èªÀįÉ, §®èªÀÄ¯É ªÀÄvÀÄÛ PÀ¼ÀAf ªÀÄ¯É JA§ gÀQëvÀ CgÀtå ¥Àz æ ÉñÀUÀ½ªÉ. £ÉÃvÁæªÀw F f¯ÉèAiÀÄ Cw zÉÆqÀØ £À¢. ¥sÀ®ÄÎtÂ(UÀÄgÀÄ¥ÀÄgÀ)ºÉƼÉ, PÀĪÀiÁgÀzsÁgÁ £À¢, zÀQëtzÀ £ÀA¢¤ (¥ÁªÀAeÉ) ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛgÀzÀ ±ÁA¨sÁ« (ªÀÄÄ°Ì) ºÉƼÉUÀ¼ÀÄ E°è£À EvÀgÉ £À¢UÀ¼ÁVªÉ.

F f¯ÉèAiÀÄ ¥ÀÄvÀÆÛgÀÄ, §qÀPÀeÉPÁgÀÄ, ªÀÄÆqÀ¤qÀA§ÆgÀÄ, ¨ÉüÀÆgÀÄUÀ¼À°è 84

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

¯ÉÆúÀAiÀÄÄUÀzÀ CªÀ±ÉõÀUÀ¼ÀÄ zÉÆgÀQªÉ. C±ÉÆÃPÀ£À ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è G¯ÉÃèRªÁVgÀĪÀ ¸ÀwAiÀÄ¥ÀÄvÀg æ ÄÀ E°èAiÀÄ ¤ªÁ¹UÀ¼A É zÀÄ ¸ÀA±ÉÆÃzsPÀ g À À C©ü¥ÁæAiÀÄ. 2£ÉAiÀÄ ±Àvª À iÀ Á£Àz° À è ±ÁvÀªÁºÀ£À UËvÀ«ÄÃ¥ÀÄvÀæ ±ÁvÀPÀtÂðAiÀÄ C£ÀAvÀgÀ D¼ÀÄ¥ÀgÀÄ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 1,200 ªÀµÀðUÀ¼ÀµÀÄÖ ¸ÀÄ¢ÃWÀð PÁ® F f¯ÉèAiÀÄ£ÀÄß D½zÀgÀÄ. «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ ±Á¸À£ÀUÀ¼À ¥ÀPæ ÁgÀ CgÀ©âà PÀÄzÀÄgÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÁgÀPÀÆj£À §AzÀgÀÄUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ vÀj¹PÉƼÀî¯ÁUÀÄ wÛvÀÛAvÉ.

1544-1565gÀ°è Pɼ¢ À AiÀÄ ¥À¨ æ ÄÀs ªÁVzÀÝ ¸ÀzÁ²ªÀ £ÁAiÀÄPÀ ¨ÁgÀPÆ À gÀÄ, ªÀÄAUÀ¼Æ À gÀÄ gÁdåUÀ¼À£ÀÄß vÀ£ÀßzÁV¹PÉÆAqÀ. C£ÀAvÀgÀ ¥ÉÆZÀÄðVøÀgÀÄ §AUÀgÁd JA§ vÀÄAqÀgÀ¸À£À ¸ÉßúÀ ¨É¼É¹ ªÀÄAUÀ¼ÀÆj£À PÁSÁð£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Áܦ¸ÀĪÀÅzÉAzÀÄ §AzÀÄ £É¯É¹zÀgÀÄ. ªÀÄAUÀ¼ÀÆj£À PÀ¯ÉPÀÖgï ¸Àgï xÁªÀÄ¸ï ªÀÄ£ÉÆæà §AUÀgÁd£À£ÀÄß ¸ÉÆð¹ ªÀÄAUÀ¼Æ À gÀ£ÄÀ ß vÀ£ßÀ zÁV¹PÉÆAqÀ. 1652gÀ°è ²ªÀ¥àÀ £ÁAiÀÄPÀ ¥ÉÆÃZÀÄðVøÀ gÀ£ÀÄß ¸ÉÆð¹ PÀgÁªÀ½AiÀÄ ¸ÀªÁð¢üPÁjAiÀiÁzÀ. 1671gÀ°è 1£ÉAiÀÄ ¸ÉÆêÀıÉÃRgÀ £ÁAiÀÄPÀ ¥ÉÆÃZÀÄðVøÀgÉÆqÀ£É M¥ÀàAzÀ ªÀiÁrPÉÆAqÀÄ ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §¸ÀgÀÆgÀÄUÀ¼À°è PÉÆÃpUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¥À¸À®Ä CªÀPÁ±À PÉÆlÖ.

1763gÀ°è ºÉÊzÀgï C° ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀ£ÀÄß §®ªÁzÀ d®¸ÉÊ£Àå PÉÃAzÀª æ À£ÁßV ªÀiÁrzÀ. ©ænµÀgÀÄ DrägÀ¯ï ªÁlì£À£À £ËPÁ¢ü¥ÀvÀåzÀ°è ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ §AzÀgÀ£ÀÄß PÀ§½¹zÀgÀÄ. DzÀgÉ n¥ÀÄà«£À zÁ½UÉ ºÉzÀj PÉêÀ® MAzÉà ªÁgÀzÀ°è ªÁlì£ï C°èAzÀ ¥À¯ÁAiÀÄ£À ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁ¬ÄvÀÄ. ©ænµÀgÀ DPÀæªÀÄt AiÀÄvÀßPÉÌ 1776gÀ M¥ÀàAzÀ vÀqÉ ºÁQvÀÄ. 1777gÀ°è ¥ÉÆÃZÀÄðVøÀ gÉÆA¢UÉ M¥ÀàAzÀªÁ¬ÄvÀÄ.

1799gÀ°è ²æÃgÀAUÀ¥ÀlÖtzÀ ¥ÀvÀ£ÀªÁzÀ ªÉÄÃ¯É ¥À²ÑªÀÄ PÀgÁªÀ½ ©ænµÀgÀ »rvÀPÉÌ M¼À¥ÀnÖvÀÄ. ¸ÀܽÃAiÀÄ £ÁAiÀÄPÀgÀÄ ¸Àé®à PÁ® ¸ÀévÀAvÀæªÁUÀ®Ä ºÀªÀt¹ PÉÆ£ÉUÉ ©ænµÀjUÉ ±ÀgÀuÁzÀgÀÄ. 1801gÀ ªÉüÉUÉ EzÀÄ ¸ÀA¥ÀÆtðªÁV ©ænµÀgÀ ªÀ±ÀzÀ°èvÀÄÛ.

DUÀ F ¥Àz æ ÉñÀPÉÌ ¥ÉÆÃZÀÄðVøÀgÀÄ ªÉÆzÀ¯Éà §¼ÀPÉUÉ vÀA¢zÀÝ ºÉ¸ÀgÁzÀ ‘PÉ£g À Á’ JA§ ºÉ¸ÀgÀÄ EvÀÄÛ. 1860gÀ°è EzÀ£ÀÄß GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ (£Ávïð PÉ£ÀgÁ) ªÀÄvÀÄÛ zÀQët PÀ£ÀßqÀ (¸Ëvï PÉ£ÀgÁ) JAzÀÄ E¨ÁãUÀ ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. ¸ÀévÀAvÀæ ¨sÁgÀvÀzÀ°è ªÀÄzÀgÁ¸ï gÁdåzÀ ¨sÁUÀªÁV ªÀÄÄAzÀĪÀjzÀ F f¯Éè 1956gÀ°è «±Á® ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdåPÉÌ ¸ÉÃjvÀÄ. £Àªª À ÄÀ AUÀ¼Æ À gÀÄ §AzÀgÄÀ ¥ÁægA À ¨sª À ÁzÀ ªÉÄÃ¯É PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸ï CzÀÄgÀÄ, ºÉAZÀÄUÀ¼ÀÄ, ªÉÆÃ¥ÀÄ, PÁ¦ü, K®QÌ, UÉÃgÀÄ©Ãd, zsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ, PÀ¯ÉèuÉÚ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄvÉÆìöåÃvÀà£ÀßUÀ¼ÀÄ zÉñÀ «zÉñÀUÀ½UÉ F §AzÀj£À ªÀÄÆ®PÀ gÀ¥sÁÛUÀÄvÀÛªÉ. ¨É¼ÀÛAUÀr vÁ®ÆèQ£À°ègÀĪÀ ¥À¹ æ zÀÞ zsÁ«ÄðPÀ, ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀÄvÀÄÛ «zÁå PÉÃë vÀæ zsª À ÄÀ ð¸ÀܼÀ ªÀÄvÀÄÛ GfgÉ, ¸ÀĦæ¹zÀÞ eÉÊ£ÀPÃëÉ vÀæ ªÉÃtÆgÀÄ, ¸ÀļÀå vÁ®ÆèQ£À°g è ÄÀ ªÀ £ÁUÁgÁzsÀ£ÉUÉ ¥À¹ æ zÀÞªÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀĪÀiÁgÀ¥ÀªÀðvÀzÀ vÀ¥Àà®°ègÀĪÀ PÀÄPÉÌ ¸ÀħæºÀätå, §AmÁé¼À vÁ®ÆèèQ£À°ègÀĪÀ ¥ÉƼÀ°, ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ PÀnÃ®Ä ¥Àæ¹zÀÞ AiÀiÁvÁæ¸ÜÀ ¼U À ¼ À ÁzÀgÉ ªÀÄAUÀ¼Æ À j£À ¸ÀÄvÀª Û ÄÀ ÄvÀ¯ Û ÃÉ EgÀĪÀ PÀÄzÉƽ æ AiÀÄ UÉÆÃPÀtð£ÁxÀ, PÀ¢æAiÀÄ ªÀÄAdÄ£ÁxÀ, ºÀA¥À£ÀPÀmÉÖAiÀÄ UÀt¥Àw, gÀxÀ©Ã¢AiÀÄ ªÉAPÀlgÀªÀÄt zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ, ©eÉÊAiÀÄ ²æêÀÄAw¨Á¬Ä ªÀ¸ÀÄÛ ¸ÀAUÀæºÁ®AiÀÄ, ¦°PÀļÀ ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

85

¤¸ÀUÀðzsÁªÀÄ, vÀtÂÚÃgÀĨÁ«, ªÁªÀÄAdÆgÀÄ, ¥ÀtA§ÆgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄgÀvÀ̯ï£À°è£À ¸ÀªÄÀ ÄzÀw æ ÃgÀ, ¯ÉÊmïºË¸ï»¯ï£À mÁåUÆ É Ãgï ¥ÁPïð, PÀ¢A æ iÀÄ ¸ÀAvÀ C¯ÁAiÀiï¹AiÀĸï ZÁ¥É¯ï, gÉƸÁjAiÉÆà ZÀZïð, «Ä¯ÁVæøï ZÀZïð, ¥sÁwêÀÄ jnæÃmï ºË¸ï, §AzÀgï£À dĪÀiÁä ªÀĹâ, FzÁÎ ªÉÄÊzÁ£À, ¸ÀįÁÛ£ï §vÉÃj, G¼Áî®zÀ ¸ÉÆêÀÄ£ÁxÀ PÀqÀ® vÀr, gÀÄzÀ² æ ¯É, ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ d£ÀªÀÄ£À ¸É¼ÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. ¥ÀÄvÀÆÛj£À ©ÃgÀªÀÄ¯É UÀÄqÀØ, PÁgÀAvÀgÀ ¨Á®ªÀ£À, gÀ« LvÁ¼ÀgÀ GgÀUÉÆÃzÁå£À, PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀAWÀ, PÁåA¥ÉÆÌà ¥sÁåPÀÖj, ©¹ ¤Ãj£À §ÄUÉÎ ¨ÉAzÀæ wÃxÀð (FUÀ CzÀÄ MtVzÉ!) ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ EvÀgÀ ¥Àª æ Á¹ PÉÃAzÀU æ À¼ÁVªÉ.

PÉÆuÁeÉAiÀÄ «±Àé«zÁå®AiÀÄ PÉÃAzÀæ ªÀÄAUÀ¼ÀUÀAUÉÆÃwæ, ¸ÀÄgÀvÀ̯ï£À GZÀÑ ²PÀët ªÀÄvÀÄÛ JAf¤AiÀÄjAUï ²PÀët ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ, ªÀÄAUÀ¼ÀÆj£À°ègÀĪÀ Qæ²ÑAiÀÄ£ï ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ £ÀqɸÀÄwÛgÀĪÀ ¥Àæ¹zÀÞ ±Á¯Á-PÁ¯ÉÃdÄUÀ¼ÀÄ zÉñÀzÀ°èAiÉÄà M¼ÉîAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ ªÀiÁrªÉ.

1927gÀ°è ªÀÄAUÀ¼ÀÆj£À°è £ÀqÉzÀ 13£Éà CT® ¨sÁgÀvÀ PÀ£ÀßqÀ ¸Á»vÀå ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ²æà Dgï. vÁvÁZÁAiÀÄð, 1979gÀ°è zsÀªÀÄð¸ÀܼÀzÀ°è £ÀqÉzÀ 51£Éà ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß qÁ. JA. UÉÆÃ¥Á® PÀȵÀÚ CrUÀ, 1977gÀ°è ªÀÄAUÀ¼ÀÆj£À°è £ÀqÉzÀ 66£Éà ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß PÀAiÀiÁågÀ QkÕtÚ gÉÊ CªÀgÀÄ, 2004gÀ°è ªÀÄÆqÀÄ©zÀgÉAiÀÄ°è £ÀqÉzÀ 71£Éà ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ²æêÀÄw PÀªÀįÁ ºÀA¥À£Á CªÀgÀÄ ªÀ»¹zÀÝgÀÄ. zÀQt ë PÀ£ßÀ qÀ f¯ÉA è iÀÄ §UÉÎ ºÉa£ Ñ À ªÀiÁ»wUÁV F PÉ®ªÀÅªÉ¨ï ¸ÉÊmïUÀ¼£ À ÄÀ ß UÀªÀĤ¸À§ºÀÄzÀÄ: www.dk.nic.in www.kar.nic.in/zpdk www.mangalorecity.gov.in www.putturtown.gov.in www.ullaltown.gov.in www.mangalore.com www.deekaypages.com www.karnataka.com

86

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

¨É¼U À Á« «¨sÁUÀ ¨É¼U À Á« f¯Áè zÀ±ð À £À «eÁ¥ÀÄgÀ f¯Áè zÀ±ð À £À ¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉ f¯Áè zÀ±ð À £À zsÁgÀªÁqÀ f¯Áè zÀ±ð À £À UÀzU À À f¯Áè zÀ±ð À £À ºÁªÉÃj f¯Áè zÀ±ð À £À GvÀÛgÀ PÀ£ßÀ qÀ f¯Áè zÀ±ð À £À

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

87

¨É¼U À Á«

88

f¯Áè zÀ±ð À £À

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

¨É¼U À Á« f¯ÉèAiÀÄ CAQ CA±ÀU¼ À ÄÀ «¹ÛÃtð d£À¸ÀASÉå f¯Áè PÉÃAzÀæ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ

: : : :

ºÉÆç½UÀ¼ÄÀ ºÀ½îU¼ À ÄÀ (d£Àª¸ À w À EgÀĪÀ) (d£ÀªÀ¸Àw E®èzÀ) UÁæªÀÄ¥ÀAZÁAiÀÄwUÀ¼ÀÄ £ÀUg À À / ¥ÀlÖtUÀ¼ÄÀ ¸ÁPÀëgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt d£À¸ÁAzÀævÉ °AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀ £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥ÀvÄÀ Û

: : : : : : : : :

13,415 ZÀ.Q.«ÄÃ. (gÁdåzÀ 2£Éà zÉÆqÀØ f¯Éè) 42,14,505 (2001) ¨É¼ÀUÁ« (¨É¼ÀUÁA) 10 (¨É¼ÀUÁA, ºÀÄPÉÌÃj, SÁ£Á¥ÀÄgÀ, CxÀtÂ, ¨ÉÊ®ºÉÆAUÀ®, UÉÆÃPÁPÀ, gÁªÀÄzÀÄUÀð, ¸ÀªÀzÀwÛ, aPÉÆÌÃr ªÀÄvÀÄÛ gÁAiÀĨÁUï) 35 1266 15 485 20 64.2 % 314 / ZÀ.Q.«ÄÃ.

959 ºÉtÄÚ / 1000 UÀAqÀÄ 1,90,424 ºÉPÉÖÃgÀÄ CgÀtå

GzÀåªÀÄ : C®Æå«Ä¤AiÀÄA PÁSÁð£É, dªÀ½ VgÀtÂUÀ¼ÀÄ, ¸ÀPÀÌgÉ PÁSÁð£É, AiÀÄAvÉÆæÃ¥ÀPÀgÀt, GQÌ£À ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ, ¹ªÉÄAmï, gÁ¸ÁAiÀĤPÀ, §tÚ, ªÀÄgÀzÀ ¸ÁªÀiÁ£ÀÄ, ªÉÆÃmÁj£À ©r ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ, ¸Á§Æ£ÀÄ, ªÉÊeÁÕ¤PÀ G¥ÀPÀgÀt, ¥ÁvÉ,æ CUÀgÀ§vÀÛ, PÉÊ ªÀÄUÀÎzÀ §mÉÖ vÀAiÀiÁjPÉ, PÀÄA¨ÁjPÉ, ZÀªÀiÁäjPÉ, UÀÄrUÁjPÉ, ºÉÆ°UÉ, PÀªÀiÁäjPÉ, §qÀV PÉ®¸À, a£Àß, ¨É½î PÉ®¸À, ªÉÆzÀ¯ÁzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ, ªÀÄÄRå¨É¼É : §vÀÛ, ¸ÀeÉÓ, UÉÆâü, eÉÆüÀ, PÀ§Äâ, ¨ÉüÉPÁ¼ÀÄ, ºÀwÛ, zÁæQë ±ÉÃAUÁ, ªÉÄt¹£ÀPÁ¬Ä, ºÉÆUɸÉÆ¥ÀÄà, ºÀtÄÚ-vÀgÀPÁjUÀ¼ÀÄ,»¥ÀÄà£ÉÃgÀ¼É, EvÁå¢. ºÀªÁUÀÄt : vÀA¥ÁzÀ ºÀªÉ. dÆ£ï-CPÉÆÖçgï ªÀļÉ. ªÁ¶ðPÀ ¸ÀgÁ¸Àj ªÀÄ¼É 809.40 «Ä.«ÄÃ. eÁvÉæ /GvÀìªÀ : ¸ËzÀwÛAiÀÄ ²æà gÉÃtÄPÁ J®èªÀÄä eÁvÉ,æ SÁ£Á¥ÀÄgÀ vÁ®ÆèQ£À ºÀA¢ §qÀUÀ£ÁxÀzÀ°è ²ªÀgÁwæ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è £ÀqÉAiÀÄĪÀ PÁ®¨sÉÊgÀªÀ eÁvÉæ, gÁAiÀĨÁUï vÁ®ÆèQ£À aAZÉƽîAiÀÄ ªÀiÁAiÀÄPÀÌ£À eÁvÉæ, ¨É¼ÀUÁA vÁ®ÆèQ£À ¥ÀAvÀ ¨Á¼ÉÃPÀÄA¢æAiÀÄ zÀvÛÀ ªÀĺÁgÁdgÀ GvÀìª,À PÀÄqÀa, PÉÆlPÀ£Æ À gÀÄ, ªÀÄAUÀ¸Æ À ½ aAZÀ°, ¨Á¼ÉPÀÄA¢æ, CªÀÄätV, CAPÀ®V, vÀªÀgÀ, CgÀ¨sÁ«, PÀ¯ÉÆèÃtÂ, ¸ÁªÀ¼ÀV ªÀÄÄAvÁzÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À°è ¥Àw æ ªÀµÀðªÀÇ eÁvÉU æ À¼ÀÄ, ¥ÀjµÉUÀ¼ÀÄ EvÁå¢. ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

89

1924gÀ r¸ÉA§gï£À°è ¥ÀÆdå ªÀĺÁvÀä UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀÄ CzsÀåPÀëvÉ ªÀ»¹zÀÝ 39£Éà CT® ¨sÁgÀvÀ PÁAUÉæ¸ï C¢üªÉñÀ£À £ÀqÉzÀ LwºÁ¹PÀ ¸ÀܼÀ ¨É¼ÀUÁ«. QvÀÆÛgÀÄ ZÉ£ÀߪÀÄä, ¸ÀAUÉƽî gÁAiÀÄtÚ, ¨Á¨Á ¸ÁºÉç ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀgÀÄ ¸ÁévÀAvÀæöåzÀ QZÀÄÑ ºÀaÑzÀ QvÀÆÛgÀÄ, «ÃgÀgÁt ªÀÄ®èªÀÄä ¨Á½zÀÝ ¨É¼ÀªÀr EgÀĪÀÅzÀÄ ¨É¼ÀUÁ« f¯ÉèAiÀÄ°è. ¨ÁAiÀÄ°è ¤ÃgÀÆj¸ÀĪÀ ºÁ°¤AzÀ ªÀiÁrzÀ ¹»wAr ¨É¼ÀUÁ«AiÀÄ PÀÄAzÁ, UÉÆÃPÁPÀzÀ PÀgÀzÀAlÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀÄä ªÉÄaÑUÉAiÀÄ §tÚzÀ DnPÉUÀ¼ÀÄ, ªÀÄÄgÀUÆ É ÃqÀ QðUÀ¼A É zÀÄ ºÉ¸g À ÁzÀ QðUÀ¼ÄÀ vÀAiÀiÁgÁUÀĪÀ HgÀÄUÀ¼Æ À , «±À饹 æÀ zÀÞ £À A iÀ i ÁUÀ g Á d®¥ÁvÀ ª À £ À Ä ß £É £ À ¦ ¸À Ä ªÀ UÉ Æ ÃPÁPÀ d®¥ÁvÀ EgÀ Ä ªÀ Å zÀ Ä F f¯ÉèAiÀÄ°èAiÉÄÃ. EwÛÃZÉUÉ dgÀÄVzÀ CT® ¨sÁgÀvÀ PÀ£ÀßqÀ ¸Á»vÀå ¸ÀªÉÄäüÀ£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄAzÉ £ÀqÉAiÀÄ°gÀĪÀ «±Àé PÀ£ÀßqÀ ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀPÉÌ vÀAiÀiÁgÁUÀÄwÛgÀĪÀ HgÀÄ ¨É¼ÀUÁ«. ¨É¼ÀUÁ« f¯ÉèAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR £À¢UÀ¼ÀÄ PÀȵÁÚ, WÀl¥Àæ¨sÁ, ªÀÄ®¥Àæ¨sÁ ªÀÄvÀÄÛ qÉÆÃt. ªÀiÁPÀðAqÉÃAiÀÄ £À¢ ªÀÄvÀÄÛ ©¯Áj vÉÆgÉUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ £ÀÆgÁgÀÄ PÉgÉUÀ¼ÀÄ ¤ÃgÁªÀjAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ. ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄ E°è£À §ºÀĪÀÄÄRå PÀ¸ÀħÄ. WÀl¥À¨ æ sÁ £À¢AiÀÄ UÉÆÃPÁPÀ d®¥ÁvÀ ºÉ¸ÀgÀĪÁ¹. SÁ£Á¥ÀÄgÀzÀ ºÀwÛg À«gÀĪÀ ªÀÄ®¥Àæ¨sÁ £À¢AiÀÄ D¸ÉÆÃUÁ d®¥ÁvÀªÀÇ gÀªÀÄtÂÃAiÀĪÁVzÉ f¯ÉèAiÀÄ PÁqÀÄUÀ¼À°è vÉÃUÀ, ©ÃmÉ, ºÀ¼À¢, £ÉÃgÀ¼É, UÉƧâ½, ©¢gÀÄ, ²æÃUÀAzsÀ, ªÉÄzÀÄ wgÀĽ£À ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ, eÁ°, FZÀ®Ä, PÀ½î, ªÀÄļÀÄîUÀ½î, ¨ÉêÀÅ, §¸Àj, ºÀÄt¸É, CgÀ¼É, ªÀiÁªÀÅ, ªÀĹªÁ¼À, ºÀÄ®UÀ°, ¢AqÀ®, CwÛ, §tªÀj, ºÉÆ£ÀߪÀj, ªÀÄzÀÄUÀÄtPÉ, UÉƼÀUÉÆîPÉ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ ¨É¼ÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. ¨É¼ÀUÁ« f¯ÉèAiÀÄ°è D¢ ²¯ÁAiÀÄÄUÀ¢AzÀ PÀ©ât AiÀÄÄUÀzÀ vÀ£ÀPÀzÀ C£ÉÃPÀ ¥ÁæUÉÊwºÁ¹PÀ £É¯ÉUÀ½ªÉ. Qæ. ¥ÀÆ. MAzÀ£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è PÁ±Àå¥À UÉÆÃvÀz æ ÀªÀ£ÉƧâ AiÀÄzÀÄ UÁæªÀÄzÀ°è C£ÉÃPÀ AiÀÄdÕUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁrzÀ£ÉAzÀÄ ºÉüÀ¯ÁVzÉ.

SÁ£Á¥ÀÄgÀ vÁ®ÆèQ£À ºÀ®² UÁæªÀÄzÀ°è zÉÆgÉwgÀĪÀ K¼ÀÄ vÁªÀÄæ ¥ÀlUÀ¼À ªÉÄÃgÉUÉ D UÁæªÀÄ DzÀå PÀzÀA§gÀ G¥ÀgÁdzsÁ¤AiÀiÁVvÀÄÛ. CxÀtÂAiÀÄ ¥Àz æ ÉñÀ PÀÄAvÀ®£ÁrUÉ ¸ÉÃjvÀÄ.Û CzÀÄ PÉÆAr CxÀªÁ PÀĺÀÄAr 3000 JAzÀÄ ¥À¹ æ zÀÞªÁVvÀÄ.Û PÀzÀA§gÀÄ, ZÁ¼ÀÄPÀågÀÄ, gÁµÀÖçPÀÆlgÀÄ, PÀ¯Áåt ZÁ¼ÀÄPÀågÀÄ F ¨sÁUÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¥Àæ¨sÀÄvÀé ºÉÆA¢zÀÝgÀÄ. PÀ¯Áåt ZÁ¼ÀÄPÀågÀ PÁ®zÀ°è gÀlÖgÀ ¸ÁªÀÄAvÀ ªÀÄ£Év£ À ª À ÇÉ AzÀPÌÉ ¸Àªz À w À Û PÉÃAzÀª æ ÁVvÀÄ.Û ºÀ®² 12000, PÉÆAPÀt 900 ¥Àz æ ÃÉ ±ÀU¼ À £ À ÄÀ ß dAiÀÄPÉò D¼ÀÄwÛzÀÝ. EªÀ£À gÁdzsÁ¤ ZÀAzÀ¥ æ ÀÄgÀ aPÉÆÌÃr vÁ®ÆèQ£À FV£À ZÀAzÀÆgÀÄ EgÀ§ºÀÄzÉ£ßÀ ¯ÁVzÉ. 13£ÉAiÀÄ ±Àvª À iÀ Á£Àz° À è gÀlÖ MAzÀ£A É iÀÄ ®QëöäÃzÉêÀ UÉÆêÉAiÀÄ PÀzÀA§jAzÀ ªÉÃtÄ UÁæªÀĪÀ£ÀÄß (¨É¼ÀUÁ«) ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀÄ ¸ÀÄUÀAzsÀªÀwð¬ÄAzÀ (¸ÀªÀzÀwÛ) C°èUÉ vÀ£Àß gÁdzsÁ¤AiÀÄ£ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¹zÀ. zÉêÀVjAiÀÄ AiÀiÁzÀªg À À C£ÀAvÀgÀ 1327gÀ°è ªÀĺÀªÄÀ äzï ©£ï vÉÆUÀ®Pï¤UÉ F ¥Àz æ ÉñÀ ¸ÉÃjvÀÄ. ºÀÄPÉÌÃj ªÀÄvÀÄÛ gÁAiÀĨÁUÀzÀ°è CªÀ£ÀÄ C«ÄÃgÀgÀ£ÀÄß £ÉëĹzÀ. ªÀÄÄAzÉ EzÀÄ §ºÀªÀĤ CgÀ¸ÀgÀ ªÀ±ÀªÁ¬ÄvÀÄ.

90

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

«dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædåzÀ C£ÀAvÀgÀ ¹gÀ¸ÀAVAiÀÄ zÉøÁAiÀÄgÀ »A¢£ÀªÀ £ÁzÀ «oÀ®UËqÀ E°è gÁdå PÀlÖ®Ä AiÀÄwß¹zÀ. DzÀgÉ ©eÁ¥ÀÄgÀzÀ D¢¯ï±ÁºÀ¤AzÀ EzÀPÉÌ CrØ MzÀVvÀÄ. ¨É¼ÀUÁ« PÉÆÃmÉ §ºÀªÀĤ CgÀ¸ÀgÀ ªÀ±ÀzÀ°èvÀÄÛ. DUÀ E°è DvÀ£À ¥Àæw¤¢üAiÀiÁVzÀÝ ªÀÄĸÀÛ¥sÁ£À ºÉ¸Àj£À°è EzÀ£ÀÄß ªÀÄĸÀÛ¥sÁ¨Ázï JAzÀÄ PÀ g É A iÀ Ä ¯ÁVvÉ Û A zÀ Ä ºÉ à ¼À ¯ ÁVzÉ . ©eÁ¥À Ä gÀ z À D¢¯ï ±Á»UÀ ¼ À Ä EzÀ £ À Ä ß ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀÄ CfêÀiï£ÀUÀgï JAzÀÄ PÀgÉzÀgÀÄ.

17£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ ªÉüÉUÉ E°è ªÀÄgÁoÀgÀÄ ¥À§ æ ®gÁzÀgÀÄ.

C£ÀAvÀgÀ ºÀÄPÉÌÃj, ªÀAlªÀÄÄj, QvÀÆÛgÀÄ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ PÀqÉUÀ¼À°è zÉøÁAiÀÄgÀ DqÀ½vÀ £É®¹vÀÄ. 1818gÀ°è ©ænµÀgÀÄ ¨É¼ÀUÁ« PÉÆÃmÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀgÀÄ.

1824gÀ°è QvÀÆÛgÀÄ ©ænµÀgÀ ªÀ±ÀªÁ¬ÄvÀÄ. ©ænµÀgÀÄ 1836gÀ°è ¨É¼ÀUÁ« f¯Éè gÀa¹zÀgÀÄ. EzÀÄ ªÀÄÄA§¬Ä ¥ÁæAvÀåPÉÌ ¸ÉÃjvÀÄÛ. 1956gÀ°è gÁdåUÀ¼À ªÀÄgÀÄ«AUÀqÀuÉ AiÀiÁzÁUÀ EzÀ£ÀÄß ªÉÄʸÀÆgÀÄ (FV£À PÀ£ÁðlPÀ) gÁdåPÉÌ ¸ÉÃj¸À¯Á¬ÄvÀÄ.

CxÀtÂ, ¨ÉÊ®ºÉÆAUÀ®, ¨É¼ÀUÁ«, ¨É¼ÀUÁA« zÀAqÀÄ, aPÉÆÌÃr, UÉÆÃPÁPÀ ºÀÄPÉÌÃj, SÁ£Á¥ÀÄgÀ, PÉÆtÆÚgÄÀ , PÀÄqÀa, ¯ÉÆÃAqÀ, ªÀÄÆqÀ®V, ¤¥Áàt, gÁAiÀĨÁUÀ, gÁªÀÄzÀÄUÀð, ¸ÀzÀ¯ÁÎ, ¸ÀªÀzÀwÛ EªÀÅ ¨É¼ÀUÁ« f¯ÉèAiÀÄ ¥Àª æ ÀÄÄR ¥ÀlÖtUÀ¼ÀÄ.

QvÀÆÛgÀ gÁt ZÉ£ÀߪÀÄä£À ¸ÀA¸ÁÜ£ÀªÁVzÀÝ QvÀÆÛgÀÄ ¥À¹ æ ¢Þ ¥ÀqÉzÀ ¥ÀÄtåPÉëÃvÀ.æ gÁªÀÄwÃxÀð, ¸ÀªÀzÀwÛ, WÀl¥À¨ æ sÁ £À¢AiÀÄ UÉÆÃPÁPÀ d®¥ÁvÀ ºÁUÀÆ »qÀPÀ¯ï PÀmÉÖ, ¸ÀªÀzÀwÛAiÀÄ §½ EgÀĪÀ ªÀÄ®¥À¨ æ sÁ PÀmÉÖ EªÀÅ ¥Àª æ ÀÄÄR DPÀµÀðuÉUÀ¼ÀÄ. ¨É¼ÀUÁ«AiÀÄ PÀªÀÄ® §¸À¢ ºÁUÀÆ UÀt¥Àw UÀÄrUÀ¼ÀÄ, QvÀÆÛgÀÄ gÁt ZÉ£ÀߪÀÄä ºÁUÀÆ ªÀĺÁvÀä §¸ÀªÉñÀégÀgÀ ¥ÀæwªÉÄUÀ¼ÀÄ, zÀÄVðUÀÄr, T¯ÉèÃzÁgï C¸ÀzïSÁ£À£À ªÀĹâ, ¸ÉÃAmï ªÉÄÃj ZÀZïð, ¨É¼ÀUÁ«AiÀÄ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ PÀt§gÀV UÁæªÀÄzÀ ºÀwÛgÀ«gÀĪÀ gÁªÀÄwÃxÀð, ¸ÁA§æzÀ ºÀwÛgÀ«gÀĪÀ ¨Á¼ÉPÀÄA¢æAiÀÄ°è ¥ÀAvÀªÀĺÁgÁdgÀ ªÀÄoÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄA¢gÀ, EAZÀ® UÁæªÀÄzÀ «ÃgÀ±ÉʪÀ ªÀÄoÀ, PÁzÀgÉÆýAiÀÄ°è£À ±ÀAPÀgÀ°AUÀ UÀÄr, CzÀȱÀå¥Àà£ÀªÀgÀ ªÀÄoÀ, ¨É¼ÀªÀr UÁæªÀÄzÀ «ÃgÀ¨sÀzÀæ£À UÀÄr, ªÀÄÄUÀlSÁ£ï ºÀħâ½îAiÀÄ £ÀgÀ¹AºÀ ¸Áé«Ä zÉêÁ®AiÀÄ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ F f¯ÉèAiÀÄ ¥Àª æ ÀÄÄR ¥ÉÃæ PÀëtÂÃAiÀÄ ¸ÀܼÀUÀ¼ÀÄ. ¨É¼ÀUÁ«AiÀÄ°è ºÀ®ªÀÅ ¨Áj CT® ¨sÁgÀvÀ PÀ£ÀßqÀ ¸Á»vÀå ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀUÀ¼ÀÄ dgÀÄVzÀÄÝ 1925gÀ°è £ÀqÉzÀ 11£Éà ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ²æà ¨É£ÀUÀ¯ï gÁªÀÄ gÁAiÀÄgÀÄ, 1929gÀ°è £ÀqÉzÀ 15£Éà ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ²æà ªÀiÁ¹Û ªÉAPÀmÉñï CAiÀÄåAUÁgï CªÀgÀÄ, 1939gÀ°è £ÀqÉzÀ 24£Éà ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ²æà ªÀÄÄzÀ«ÃqÀÄ PÀȵÀÚgÁAiÀÄgÀÄ, 1980 gÀ°è £ÀqÉzÀ 52£Éà ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ²æà §¸ÀªÀgÁd PÀnÖêÀĤAiÀĪÀgÀÄ ªÀ»¹zÀÝgÀÄ. ¨É¼U À Á« f¯ÉA è iÀÄ ªÉʲµÀ×öå w½AiÀÄ®Ä F PÉ®ªÀÅ ªÉ¨ï¸ÉÊmï UÀªÄÀ ¤¸À§ºÀÄzÀÄ: www.kar.nic.in/zpbelgaum www.belgaum.nic.in www.belgaumcity.gov.in www.belgaumonline.com www.gokakcity.gov.in ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

91

«eÁ¥ÀÄgÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

92

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

«eÁ¥ÀÄgÀ f¯ÉèAiÀÄ CAQ CA±ÀUÀ¼ÀÄ «¹ÛÃtð d£À¸ÀASÉå f¯Áè PÉÃAzÀæ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ

: : : :

ºÉÆç½UÀ¼ÄÀ ºÀ½îU¼ À ÄÀ (d£Àª¸ À w À EgÀĪÀ) (d£ÀªÀ¸Àw E®èzÀ) UÁæªÀÄ¥ÀAZÁAiÀÄwUÀ¼ÀÄ £ÀUg À À / ¥ÀlÖtUÀ¼ÄÀ ¸ÁPÀëgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt d£À¸ÁAzÀævÉ °AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀ £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥ÀvÄÀ Û

: : : : : : : : :

10,475 ZÀ.Q.«ÄÃ. (gÁdåzÀ 4£Éà zÉÆqÀØ f¯Éè) 18,06,918 (2001) «eÁ¥ÀÄgÀ («eÁ¥ÀÄgÀ) 5 («eÁ¥ÀÄgÀ, §¸ÀªÀ£À ¨ÁUÉêÁr, ªÀÄÄzÉÝéºÁ¼ï, EAr ªÀÄvÀÄÛ ¹AzÀV) 18 666 17 199 7 57 % 172 / ZÀ.Q.«ÄÃ.

948 ºÉtÄÚ / 1000 UÀAqÀÄ 1,977 ºÉPÉÖÃgÀÄ CgÀtå

GzÀåªÀÄ : ºÀwÛ £ÀƮĪÀ ªÀÄvÀÄÛ ©ÃdªÀ£ÀÄß ¨ÉÃ¥Àðr¸ÀĪÀ PÁSÁð£É, ¸ÉÃAUÁ©ÃdUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÄ°AiÀÄĪÀ PÁSÁð£É, ºÀwÛ ªÀÄvÀÄÛ GuÉÚ ªÀ¸ÀÛçUÀ¼À £ÉÃAiÉÄÎ, ZÀªÀÄð ªÀÄvÀÄÛ £Áj£À ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À GvÁàzÀ£É, ªÀÄgÀUÉ®¸À, UÁf£À §¼ÉUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀÅzÀÄ, »vÁÛ¼É ªÀÄvÀÄÛ vÁªÀÄæzÀ ¥ÁvÉæUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ, ©Ãr PÀlÄÖ«PÉ, ªÉÆzÀ¯ÁzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄRå¨É¼É : eÉÆüÀ, ºÀwÛ, ±ÉÃAUÁ, ¨Ádæ, §vÀÛ, vÉÆUÀj, ºÀÄgÀ½, ºÉ¸ÀgÀÄ, CªÀgÉ, ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¢ézÀ¼À zsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ, vÉAUÀÄ, CrPÉ, zÁæQë, UÉÆâü, PÀĸÀĨÉ, £ÁgÀUÀ¸É©Ãd, ºÉÆUɸÉÆ¥ÀÄà, ºÀtÄÚ vÀgÀPÁjUÀ¼ÀÄ, PÉÆvÀÛA§j, ªÉÄt¹£À PÁ¬Ä, Cj²£À, ¨É¼ÀÄî½î, FgÀĽî, EvÁå¢. ºÀªÁUÀÄt : GµÀÚºÀªÉ. ªÀÄ¼É 589.60 «Ä.«ÄÃ.

dÆ£ï-CPÉÆÖçgï ªÀļÉ. ªÁ¶ðPÀ ¸ÀgÁ¸Àj

eÁvÉæ /GvÀìªÀ : ©eÁ¥ÀÄgÀzÀ ¹zÉÝñÀégÀ£À eÁvÉ,æ ¹AzÀVAiÀÄ ¸ÀAUÀªÉÄñÀégÀ£À eÁvÉ,æ dPÀÌ¥ÀàAiÀÄå£À ªÀÄoÀzÀ eÁvÉ,æ ¹AzÀV vÁ®ÆèQ£À D®ªÉÄî UÁæªÀÄzÀ gÁªÀÄzÉêÀgÀ vÉÃgÀÄ, »¥ÀàgÀVAiÀÄ PÁ¼ÀªÉÄñÀégÀ eÁvÉ,æ PÉÆgÀªÁgÀzÀ°è£À gÀxÉÆÃvÀìªÀ, PÉ®ªÀÅ ¸ÀܽÃAiÀÄ eÁvÉU æ À¼ÀÄ, gÀÄPÁäAUÀzÀ ¥ÀArvÀ£À UËgÀªÁxÀð £ÀqÉAiÀÄĪÀ GvÀìªÀ, gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀ ªÀw¬ÄAzÀ K¥Àðr¸À¯ÁUÀĪÀ £ÀªÀgÀ¸À¥ÀÄgÀ GvÀìªÀ EvÁå¢. ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

93

PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀAeÁ¨ï JAzÉà SÁåvÀªÁVgÀĪÀ ©eÁ¥ÀÄgÀ f¯ÉèAiÀÄ°è ©üêÀiÁ, qÉÆÃt, PÀȵÁÚ, WÀl¥À¨ æ Ás ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ®¥À¨ æ Ás JA§ LzÀÄ £À¢UÀ¼ÄÀ ºÀjAiÀÄÄvÀª Û .É ªÀĺÁvÁä §¸ÀªÉñÀégÀgÀÄ d¤¹zÀ §¸ÀªÀ£À ¨ÁUÉêÁr EgÀĪÀ, D¢¯ï±Á» ¸ÀįÁÛ£ÀgÀ gÁdzsÁ¤AiÀiÁV ªÉÄgÉzÀ, «±Àé¥Àæ¹zÀÞ UÉÆïï UÀÄA§eï EgÀĪÀ, ªÀĺÀªÀÄÆzï UÀªÁ£À£À ªÀÄzÀ¸ æ Á EzÀÝ, gÁdåzÀ KPÉÊPÀ ªÀÄ»¼Á «±Àé«zÁå®AiÀÄ ¸ÁܦvÀÀªÁVgÀĪÀ, ¥À¹ æ zÀÞ ªÀÄPÀ̼À ¸Á»w ¹.¸ÀÄ. ¸ÀAUÀªÉÄñÀ, PÀAZÁåt ±ÀgÀt¥Àà CªÀgÀÄUÀ¼À f¯ÉèAiÉÄà ©eÁ¥ÀÄgÀ f¯Éè. ©eÁ¥ÀÄgÀzÀ ªÀÄÆ® ºÉ¸g À ÄÀ «dAiÀÄ¥ÀÄgÀ. ¹AzÀ §¯Á輤 À AzÀ ¸ÁܦvÀªÁzÀ HgÀÄ ¹AzÀ¥ÀÄgÀ EA¢£À ¹AzÀV. ªÀĺÁvÀä §¸ÀªÉñÀégÀgÀ d£Àä¸ÀܼÀªÁzÀ ¤Ã®Vj ¥ÀlÖt £ÀAvÀgÀ ¨ÁUÉÆÃr J¤¹PÉÆAqÀÄ DªÉÄÃ¯É ¨ÁUÉêÁr DV, 1968gÀ°è §¸ÀªÀ£À¨ÁUÉêÁr J¤¹PÉÆArzÉ. ©üêÀiÁ ªÀÄvÀÄÛ PÀȵÁÚ £À¢UÀ¼À ¥Àª æ ÁºÀ vÀAzÀÄ ºÁPÀĪÀ UÉÆÃqÀÄ ªÀÄtÄÚ CxÀªÁ ªÉÄPÀÌ®Ä ªÀÄtÂÚ¤AzÁV F ¥Àz æ ÉñÀzÀ°è ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÉÆÃlUÁjPÉ ºÉZÀÄÑ C©üªÀÈ¢Þ ºÉÆA¢zÉ. qÉÆÃt £À¢ vÀÄA© ºÀjzÀgÉ ¸ÀªÀÄÈ¢Þ JA§ÄzÀPÉÌ “qÉÆÃt ¨É¼ÉzÀgÉ NuÉ®è eÉÆüÀ’’ JA§ £ÁtÄÚr F ¨sÁUÀzÀ°èzÉ.

F f¯ÉèAiÀÄ°è ªÀļÉAiÀÄ£ÀÄß CªÀ®A©¹zÀ ‘fgÁAiÀÄvï’ ¤ÃgÁªÀj ¸Ë®¨sÀåzÀ ¨ÁUÁAiÀÄvï ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄ ¥ÀzÀÞw EzÉ. ªÀÄÄAUÁgÀÄ ¨É¼ÉUÀ¼À°è eÉÆüÀ, ¨Ádæ, §vÀÛ, ¢ézÀ¼À zsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ, £É®UÀqÀ¯É, ªÉÄt¹£ÀPÁ¬Ä, »AUÁgÀÄ ªÀÄ¼É DzsÁjvÀ ¨É¼ÉUÀ¼À°è eÉÆüÀ, UÉÆâü, PÀĸÀĨÉ, £ÁgÀUÀ¸É©Ãd ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀ£ÀÄßE°è ¨É¼ÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. ©eÁ¥ÀÄgÀ f¯Éè ¥À¸ æ ÀܨsÀÆ«Ä AiÀiÁVgÀĪÀÅzÀjAzÀ CgÀtå¥Àz æ ÉñÀ PÀrªÉÄ.

PÉ®ªÀÅ ¨ÉlÖ PÀtªÉUÀ¼À°è ¸Àé®à CgÀtå«zÀÄÝ CªÀÅUÀ¼À°è PÀÄgÀÄZÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ eÁ° ªÀÄļÀÄî ªÀÄgÀUÀ½ªÉ. f¯ÉèAiÀÄ ¥À²ÑªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÀQët ¨sÁUÀ zÀ°ègÀĪÀ PÁqÀÄUÀ¼À°è PÀPÉÌ, ¢AqÀ®Ä, UÀAzsÀ, £ÉÃgÀ¼É, D®, ¨ÉêÀÅ, ºÀÄt¸É ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ªÀÄgÀUÀ½ªÉ. f¯Áè CgÀtå C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£ÉUÀ½AzÀ ¸Àé®à ªÀÄnÖ£À CgÀtå «¸ÀÛgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAgÀPÀëuÉ PÁAiÀÄð £ÀqÉ¢zÉ. PÁqÀĺÀA¢, PÁqÀĨÉPÀÄÌ, PÀvÉÛ QgÀħ, vÉÆüÀ, £Àj, aUÀgÉ, ªÉÆ®, ªÀÄAUÀ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¥ÁætÂUÀ¼ÀÆ, £À«®Ä PËæAZÀ PÀªÀÅdÄUÀ, ¥ÀÄgÀ¯ÉºÀQÌ, ¥ÁjªÁ¼À, PÁqÀÄPÉÆý, PÀ¨ÁâgÉ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¥ÀQëUÀ¼ÀÆ, ºÉ¨ÁâªÀÅ, ªÀÄtÄÚªÀÄÄPÀÌ, PÁågÉ, £ÁUÀgÀ, ZÉAV, ºÀ¹gÀÄ, ªÀÄAqÀ® ªÀÄvÀÄÛ ¨Á®¥ÀqÀPÀ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ºÁªÀÅUÀ¼ÀÆ F f¯ÉèAiÀÄ PÁqÀÄUÀ¼À°èªÉ. ²¯ÁAiÀÄÄUÀzÀ PÁ®¢AzÀ®Æ ©eÁ¥ÀÄgÀ f¯ÉèAiÀÄ°è d£ÀªÀ¸Àw EzÀÄÝzÀPÉÌ DzsÁgÀUÀ¼ÀÄ zÉÆgÉwªÉ.

LwºÁ¹PÀªÁV ªÀiËAiÀÄðgÀÄ, ±ÁvÀªÁºÀ£ÀgÀÄ, PÀzÀA§gÀÄ, ¨ÁzÁ«Ä ZÁ®ÄPÀågÄÀ , gÁµÀçÖPÆ À lgÀÄ, zÉêÀVjAiÀÄ AiÀiÁzÀªg À ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ zÁég¸ À ª À ÄÀ ÄzÀz æ À ºÉÆAiÀļ ì g À ÄÀ F f¯ÉèAiÀÄ£ÀÄß D½zÀgÀÄ. §ºÀªÀĤ gÁdå czÀU æ ÉÆAqÀÄ ºÀÄnÖPÉÆAqÀ LzÀÄ ±Á»ÃªÀÄ£ÉvÀ£ÀUÀ¼À°è ©eÁ¥ÀÄgÀzÀ D¢¯ï±Á»UÀ¼ÀÄ ¥À§ æ ® gÁVzÀÝgÀÄ. AiÀÄƸÀÄ¥sï D¢¯ï ±Á 1489 94

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

gÀ°è F gÁdåªÀ£ÀÄß ¸Áܦ¹zÀ. 1686gÀ°è ©eÁ¥ÀÄgÀ gÁdåªÀ£ÀÄß ªÉÆUÀ¯ï ZÀPÀª æ Àwð OgÀAUÀeÉÃ¨ï ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀ. 1723gÀ vÀ£ÀPÀ EzÀÄ ªÉÆUÀ®gÀ C¢üãÀzÀ°èvÀÄÛ. ªÀÄÄAzÉ ¸ÀévA À vÀæ gÁdå ¸Áܦ¹zÀ ºÉÊzÀgÁ¨Á¢£À ¤eÁªÀÄ G¯ïªÀÄĮ̣À D¢ü¥v À åÀ PÆ É Ì¼À UÁ¬ÄvÀÄ. 1760gÀ°è EzÀÄ ªÀÄgÁoÀgÀ ªÀ±ÀPÉÌ ºÉÆìÄvÀÄ. ºÉÊzÀgï ªÀÄvÀÄÛ n¥ÀÄà¸ÀįÁÛ£ÀgÀ PÁ®zÀ°è ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdå ¥À§ æ ®ªÁzÀ ªÉÄÃ¯É 1778-87gÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è F f¯ÉèAiÀÄ zÀQët ¨sÁUÀ ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdåPÉÌ ¸ÉÃjvÀÄ. ªÀÄÄAzÉ ªÀÄgÁoÀgÀ D½éPÉUÉ M¼À¥ÀnÖvÀÄ. 1818gÀ°è ©eÁ¥ÀÄgÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ªÀÄgÁoÀjAzÀ ©ænµÀgÀÄ ªÀ±À¥Àr¹ PÉÆAqÀgÀÄ. CzÀÄ ªÀÄÄA§¬Ä ¥ÁæAvÀzÀ ¨sÁUÀªÁ¬ÄvÀÄ. 1864gÀ°è FV£À ©eÁ¥ÀÄgÀ f¯ÉèAiÀÄ£ÀÄß gÀa¸À¯Á¬ÄvÀÄ. DUÀ PÀ¯ÁzÀV CzÀgÀ DqÀ½vÀ PÉÃAzÀæ ªÁVvÀÄÛ. 1885gÀ°è f¯Áè DqÀ½vÀ PÉÃAzÀª æ À£ÀÄß ©eÁ¥ÀÄgÀPÉÌ ªÀUÁð¬Ä¸À ¯Á¬ÄvÀÄ. F f¯ÉèAiÀÄ ªÁå¦ÛAiÀÄ°èzÀÄÝ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀUÀ¼ÁVzÀÝ dªÀÄRAr, OAzï, PÀÄgÀAzÀªÁqÀ, ªÀÄÆzsÉÆüÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁAUÀ°UÀ¼À£ÀÄß 1948gÀ°è f¯ÉèUÉ ¸ÉÃj¸À ¯Á¬ÄvÀÄ. 1947jAzÀ ªÀÄÄA§¬Ä ¥ÁæAvÀzÀ MAzÀÄ f¯ÉèAiÀiÁVvÀÄÛ.

1956gÀ°è gÁdåUÀ¼À ¥ÀÄ£À«ðAUÀqÀuÉ AiÀiÁzÁUÀ ©eÁ¥ÀÄgÀ PÀ£ÁðlPÀ gÁdåPÉÌ ¸ÉÃjvÀÄ. (ªÉÆzÀ°UÉ 11 vÁ®ÆèPÀÄ UÀ½AzÀ PÀÆrzÀÝ F f¯Éè¬ÄAzÀ ¨ÁzÁ«Ä, ¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉ, ©Ã¼ÀV, ºÀÄ£ÀUÀÄAzÀ, ªÀÄÄzsÉÆüÀ ªÀÄvÀÄÛ dªÀÄRAr vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉÃ¥Àðr¹ DUÀ¸ïÖ 15, 1997gÀAzÀÄ ¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉ f¯Éè gÀa¸À¯Á¬ÄvÀÄ.) ©eÁ¥ÀÄgÀzÀ «±Àé¥À¹ æ zÀÞ UÉÆüÀUÀĪÀÄäl, ªÉÆÃw UÀÄA§eï, E¨Á滪Àiï gÉÆÃeÁ, ªÉÄPÁ̪ÀĹâ, UÀUÀ£ÀªÀĺÀ¯ï, PÉÆÃmÉ, CgÀQ¯Áè, UÉÆüÀUÀĪÀÄäl ªÀÄÄRå PÀlÖqÀzÀ ªÀÄÄA¢£À £ÀUÀgÀSÁ£Á PÀlÖqÀzÀ°ègÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛ ¸ÀAUÀæºÁ®AiÀÄ, ºÀdgÀvï SÁéeÁ C«ÄãÀÄ¢Ýãï JA§ ¸ÀAvÀgÀ ¸ÀªÀiÁ¢ C«Äãï zÀUÁð, ¸ÀAVÃvÀ ªÀĺÀ¯ï, £ÀªÀgÀ¸À¥ÀÄgÀzÀ CgÀªÀÄ£É, CAzÀ ªÀĹâ, OgÀAUÀeÉèï PÀnÖ¹zÀ FzÁÎ, ZÁAzÀ©Ã© PÀnÖ¹zÀ §ÄSÁj ªÀĹâ, bÉÆÃmï C¸Ágï, ¨Á¯Áf ªÀÄA¢gÀ, ªÀĺÁ®Qëöä zÉêÁ®AiÀÄ, £Àg¹ À AºÀ zÉêÁ®AiÀÄ, gÁªÀĪÀÄA¢gÀ, ¹zÉÞñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄ, ©eÁ¥ÀÄgÀzÀ ºÀwÛgÀ«gÀĪÀ §§¯ÉñÀégÀzÀ ±ÁAvÀ«ÃgÀ ªÀÄoÀ, ¹zÉÞñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄ, PÁRAqÀQ, ªÀÄAzÁ¥ÀÄgÀ, G¥Àà® ¢¤ßAiÀÄ ¸ÀAUÀªÀÄ£ÁxÀ zÉêÁ®AiÀÄ, §§¯ÁzÀ UÁæªÀÄzÀ ZÀAzÀV æ j ªÀÄoÀ, wÃxÀðPÉëÃvÀæ eÉÊ£Á¥ÀÄgÀ, wPÉÆÃlzÀ vÁdPÁ£ï£À ªÁqÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀĹâ, vÉÆgÀ«AiÀÄ JgÀqÀ£ÉAiÀÄ E¨Áæ»A D¢¯ï±Á£À CgÀªÀÄ£ÉUÀ¼ÀÄ, ªÀĹâ, £ÀgÀ¹AºÀ zÉêÁ®AiÀÄ, £ÀgÀ¹AºÀ wÃxÀð, ªÀÄÄzÉÝéºÁ¼À vÁ®ÆèQ£À vÁ½ÃPÉÆÃmÉ, ¨Á¸ÀgÀPÉÆÃqÀÄ UÁæªÀÄ zÀ°ègÀĪÀ dPÀÌtZÁAiÀÄ𠤫ÄðvÀ eÉÊ£À zÉêÁ®AiÀÄ, ²ªÀ¥ÀÄgÀ UÁæªÀÄzÀ ºÀwÛgÀzÀ ºÀUÀgÀlV wÃxÀð, AiÀÄ®UÀÆgÀÄ UÁæªÀÄzÀ DAd£ÉÃAiÀÄ zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ¥ÉÃæ PÀëtÂÃAiÀÄ ¸ÀܼÀUÀ¼ÁVªÉ. ºÁUÉAiÉÄà ¹AzÀVAiÀÄ ¸ÀAUÀªÉÄñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄ, ¤Ã® UÀAUÀªÀÄä (¨sÁVÃgÀy) zÉêÁ®AiÀÄ, dPÀÌ¥ÀàAiÀÄå£À ªÀÄoÀ, ¹AzÀV vÁ®ÆèQ£À D®ªÉÄî UÁæªÀÄzÀ gÁªÀÄzÉêÀ zÉêÁ®AiÀÄ, ªÀÄrªÁ¼À ªÀiÁZÀAiÀÄå£À »¥ÀàgÀVAiÀÄ PÁ¼ÀªÉÄñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄ, ZÀlÖQð, zÉêÀUÁAªÀ, PÉÆgÀªÁgÀ, UÉÆ®èUÉÃjUÀ¼À°ègÀĪÀ ºÀ¼ÉAiÀÄ zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ, ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

95

EArAiÀÄ ±ÁAvÉñÀégÀ zÉêÀ¸ÁÜ£À, §¸ÀªÀ£À ¨ÁUÉêÁrAiÀÄ°ègÀĪÀ §¸ÀªÉñÀégÀgÀ zÉêÁ®AiÀÄ PÀȵÁÚ ªÀÄvÀÄÛ WÀl¥Àæ¨sÁ £À¢UÀ¼À ¸ÀAUÀªÀĸÀܼÀªÁzÀ a£ÀäAiÀÄ PÉëÃvÀæ aªÀÄä°UÉ, D®ªÀÄnÖAiÀÄ°è PÀȵÁÚ ªÉÄîÝAqÉ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ DuÉPÀlÄÖUÀ¼ÀÄ £ÉÆÃqÀÄUÀgÀ PÀtä£À ¸É¼ÉAiÀÄÄvÀÛªÉ.

PÀ£ßÀ qÀ ¸Á»vÀåzÀ ¢UÀÎdgÁzÀ £ÁUÀZA À zÀ,æ PÉÆAqÀÄUÀĽ PÉògÁd, ZÁªÀÄgÀ¸,À zÉêÀgÀzÁ¹ªÀÄAiÀÄå, ªÀÄrªÁ¼À ªÀiÁZÀAiÀÄå, gÀÄPÁäAUÀzÀ ¥ÀArvÀ, PÀȵÀÚzÉéöÊ¥ÁAiÀÄ£Á ZÁAiÀÄð, ªÀÄ»¥ÀwzÁ¸À ªÉÆzÀ¯ÁzÀªg À ÄÀ F f¯ÉA è iÀĪÀgÄÀ . PÀ£ßÀ qÀzÀ PÀÄ®¥ÀÄgÉÆûvÀ D®ÆgÀÄ ªÉAPÀlgÁAiÀÄgÀ ºÀÄlÆÖgÀÄ ©eÁ¥ÀÄgÀ. ¸ÀªÀiÁd ¸ÀÄzsÁgÀPÀgÁzÀ ªÉÄʯÁgÀ ªÀĺÀzÉêÀ¥Àà, ºÀqÉÃðPÀgï ªÀÄAd¥Àà, ¥sÀ. UÀÄ. ºÀ¼ÀPÀnÖ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀgÀÄ F f¯ÉèAiÀÄ°è vÀªÀÄä ¸ÉÃªÉ ¸À°è¹zÁÝgÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ G¥ÀgÁµÀÖç¥ÀwAiÀiÁVzÀÝ ¸À£Áä£Àå ²æà ©. r. dwÛAiÀĪÀgÀÄ F f¯ÉèAiÀĪÀgÉÃ.

1923 gÀ°è «eÁ¥ÀÄgÀ°è £ÀqÉzÀ 9£Éà CT® ¨sÁgÀvÀ PÀ£ÀßqÀ ¸Á»vÀå ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ²æà ¹zÁÞAw ²ªÀ±ÀAPÀgÀ ±Á¹ÛçUÀ¼ÀÄ ªÀ»¹zÀÝgÀÄ. ©eÁ¥ÀÄgÀ f¯ÉèAiÀÄ §UÉÎ ºÉaÑ£À ªÀiÁ»wUÁV F PÉ®ªÀÅ ªÉ¨ï¸ÉÊmïUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀĤ¸À§ºÀÄzÀÄ. www.bijapur.nic.in www.bijapur.net www.bijapur.org www.bijapurcity.gov.in www.karnataka.com/tourism/bijapur www.womenuniversity.kar.nic.in

eÁÕ£¦ À ÃoÀ ¥À± æ ¹ À Û ¥ÀÄgÀ¸ÌÀ øvÀ PÀ£ßÀ qÀ ¸Á»wUÀ¼ÄÀ PÀ« / ¸Á»w gÁµÀÖçPÀ« PÀĪÉA¥ÀÄ zÀ. gÁ. ¨ÉÃAzÉæ PÉ. ²ªÀgÁªÀÄ PÁgÀAvÀ ªÀiÁ¹Û ªÉAPÀmÉñÀ CAiÀÄåAUÁgï «. PÀÈ. UÉÆÃPÁPï AiÀÄÄ. Dgï. C£ÀAvÀªÀÄÆwð Vjñï PÁ£Áðqï

96

PÀÈw

ªÀµÀð

²æà gÁªÀiÁAiÀÄt zÀ±Àð£ÀA £ÁPÀÄvÀAw ªÀÄÆPÀfÓAiÀÄ PÀ£À¸ÀÄUÀ¼ÀÄ aPÀ«ÃgÀ gÁeÉÃAzÀæ ¸ÀªÀÄUÀæ ¸Á»vÀå ¸ÀªÀÄUÀæ ¸Á»vÀå ¸ÀªÀÄUÀæ ¸Á»vÀå

1967 1973 1977 1983 1990 1994 1998

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉ f¯Áè zÀ±Àð£À

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

97

¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉ f¯ÉèAiÀÄ CAQ CA±ÀU¼ À ÄÀ «¹ÛÃtð d£À¸ÀASÉå f¯Áè PÉÃAzÀæ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ

: : : :

ºÉÆç½UÀ¼ÄÀ ºÀ½îU¼ À ÄÀ (d£Àª¸ À w À EgÀĪÀ) (d£ÀªÀ¸Àw E®èzÀ) UÁæªÀÄ¥ÀAZÁAiÀÄwUÀ¼ÀÄ £ÀUg À À / ¥ÀlÖtUÀ¼ÄÀ ¸ÁPÀëgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt d£À¸ÁAzÀævÉ °AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀ £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥ÀvÄÀ Û

: : : : : : : : :

6,594 ZÀ.Q.«ÄÃ. (gÁdåzÀ 13£Éà zÉÆqÀØ f¯Éè) 16,51,892 (2001) ¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉ 6 (¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉ, ¨ÁzÁ«Ä, ºÀÄ£ÀUÀÄAzÀ, ©Ã¼ÀV, dªÀÄRAr ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄzsÉÆüï) 18 630 4 163 11 57.3 % 251 / ZÀ.Q.«ÄÃ.

977 ºÉtÄÚ / 1000 UÀAqÀÄ 81,046 ºÉPÉÖÃgÀÄ CgÀtå

GzÀåªÀÄ : ºÀwÛ £ÀƮĪÀ ªÀÄvÀÄÛ ©ÃdªÀ£ÄÀ ß ¨ÉÃ¥Àðr¹ ¸ÀA¸ÀÌj¸ÀĪÀ PÁSÁð£É, ¸ÉÃAUÁ©ÃdUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÄ°AiÀÄĪÀ PÁSÁð£É, JuÉÚVgÀtÂUÀ¼ÀÄ, ºÀwÛAiÀÄ gÀ«PÉ RtUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¹ÃgÉUÀ¼À PÉʪÀÄUÀÎzÀ £ÉÃAiÉÄÎ, ZÀªÀÄð ªÀÄvÀÄÛ £Áj£À ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À GvÁàzÀ£É, ªÀÄgÀUÉ®¸À, ©¢j£À ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ, UÁf£À §¼ÉUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀÄ ªÀÅzÀÄ, ¥Á°yãï aî, ©ÃUÀUÀ¼ÀÄ, »vÁÛ¼É ªÀÄvÀÄÛ vÁªÀÄz æ À ¥ÁvÉU æ À¼À vÀAiÀiÁjPÉ, ©Ãr PÀlÄÖ«PÉ, ªÉÆzÀ¯ÁzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÉÆìöåÃzÀåªÀÄ,¹ªÉÄAmï PÀ¯ÁßgÀÄ bÁªÀt ºÁUÀÆ ¸ÉèÃlÄUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ. ªÀÄÄRå¨É¼É : eÉÆüÀ, ¸ÀeÉÓ,, ±ÉÃAUÁ, ¨Ádæ, §vÀÛ, vÉÆUÀj, ºÀÄgÀ½, ºÉ¸ÀgÀÄ, CªÀgÉ, ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¢ézÀ¼À zsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ, vÉAUÀÄ, CrPÉ, zÁæQë, UÉÆâü, PÀĸÀĨÉ, ºÉÆUɸÉÆ¥ÀÄà, ºÀtÄÚ vÀgÀPÁjUÀ¼ÀÄ, PÉÆvÀÛA§j, ªÉÄt¹£À PÁ¬Ä, Cj²£À, ¨É¼ÀÄî½î, FgÀĽî, EvÁå¢. ºÀªÁUÀÄt : GµÀÚºÀªÉ. dÆ£ï-CPÉÆÖçgï ªÀļÉ. ªÁ¶ðPÀ ¸ÀgÁ¸Àj ªÀÄ¼É 561.60 «Ä.«ÄÃ. eÁvÉæ /GvÀìªÀ : ¨ÁzÁ«Ä vÁ®ÆèQ£À°è ²ªÀAiÉÆÃUÀªÄÀ A¢gÀz° À è dgÀÄUÀĪÀ ºÁ£ÀU¯ À ï PÀĪÀiÁgÀ¸Áé«ÄUÀ¼À GvÀìªÀ, LºÉƼÉAiÀÄ gÁªÀÄ°AUÀ zÉêÁ®AiÀÄzÀ°è £ÀqÉAiÀÄĪÀ gÀxÉÆÃvÀìªÀ, ºÀÄ£ÀUÀÄAzÀ vÁ®ÆèQ£ÀPÀÆqÀ®¸ÀAUÀªÀÄzÀ ¸ÀAUÀªÉÄñÀégÀ£À eÁvÉ,æ ¥ÀlÖzÀ PÀ°è£À°è gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀ ªÀw¬ÄAzÀ K¥Àðr¸À¯ÁUÀĪÀ £ÀªÀgÀ¸À¥ÀÄgÀ GvÀìªÀ EvÁå¢.

98

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

¨ÁzÁ«Ä, LºÉƼÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀlÖzÀPÀ°è£À zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼À §UÉÎ ¤ÃªÀÅ ¤ªÀÄä EwºÁ¸À ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼À°è N¢¢ÝÃj, C®èªÉÃ? §¸ÀªÉñÀégÀ, ZÉ£Àߧ¸ÀªÀtÚ, CPÀÌ£ÁUÀªÀÄä ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀgÀÄ «zÉåPÀ°vÀ PÀÄ®¥Àw eÁvÀªÉÃzÀªÀÄĤUÀ¼À «zÁå PÉÃAzÀæ EzÀÝ, CtÚ §¸ÀªÀtÚ£ÀªÀgÀ ªÀZÀ£À UÀ¼À CAQvÀªÁzÀ PÀÆqÀ®¸ÀAUÀªÀÄzÉêÀ EgÀĪÀ, §¸ÀªÀtÚ£ÀªÀgÀÄ LPÀågÁzÀ PÀÆqÀ®¸ÀAUÀªÀÄ PÉëÃvÀæ, PÀȵÁÚ£À¢ ªÉÄîÝAqÉ AiÉ Æ Ãd£É A iÀ Ä D®ªÀ Ä nÖ CuÉ P À m É Ö ¤ªÀ i Áðt¢AzÀ ªÀ Ä Ä¼À Ä UÀ q É AiÀ i ÁzÀ g À Æ ºÉƸÀgÀÆ¥ÀzsÀj¹ £ÀªÀ£ÀUÀgÀ ªÁV ªÀiÁzÀj HgÀÄ J¤¹gÀĪÀ ¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉ, PÀ¯ÁvÀäPÀ ºÀwÛAiÀÄ ¹ÃgÉUÀ½UÉ ºÉ¸ÀgÁzÀ E¼ÀPÀ®Äè, ¥ÀvÉÛÃzÁjPÉUÉ ºÉ¸ÀgÁzÀ £Á¬ÄUÀ¼À «²µÀÖ vÀ½ EgÀĪÀ ªÀÄÄzsÉÆüÀ EgÀĪÀ f¯ÉèAiÉÄà ¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉ f¯Éè. ©eÁ¥ÀÄgÀ f¯ÉèUÉ ¸ÉÃjzÀÝ ¨ÁzÁ«Ä, ¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉ, ©Ã¼ÀV, ºÀÄ£ÀUÀÄAzÀ, ªÀÄÄzsÉÆüÀ ªÀÄvÀÄÛ dªÀÄRAr vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉÃ¥Àðr¹ 1997 gÀ DUÀ¸ïÖ 15 gÀAzÀÄ £ÀÆvÀ£À ¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉ f¯ÉèAiÀÄ£ÀÄß gÀa¸À¯Á¬ÄvÀÄ.

PÀȵÀÚ, ªÀÄ®¥À¨ æ sÁ, WÀl¥À¨ æ sÁ E°è£À ªÀÄÆgÀÄ ªÀÄÄRå£À¢UÀ¼ÀÄ. PÀqÀè¥Àà£À £À¢ ªÀÄvÀÄÛ E¼ÀPÀ®Äè £À¢UÀ¼ÀÄ PÀȵÁÚ £À¢AiÀÄ G¥À£À¢UÀ¼ÀÄ. F f¯Éè PÀȵÁÚ ªÀÄ®¥À¨ æ sÀ £À¢UÀ¼À ªÀÄzsÀå¨sÀÆ«ÄAiÀiÁV gÀĪÀÅzÀjAzÀ F £À¢UÀ¼À ¥Àª æ ÁºÀ vÀAzÀÄ ºÁPÀĪÀ ªÉÄPÀÌ®Ä ªÀÄtÂÚ¤AzÀ ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄ, vÉÆÃlUÁjPÉUÉ C£ÀÄPÀÆ® ªÁVzÉ.

PÉ®ªÀÅ PÀqÉUÀ¼À°è PÉgÉ, ¨Á«, PÉƼÀªÉ ¨Á«UÀ½AzÀ, E£ÀÄß PÉ®ªÀÅ PÀqÉ ªÀÄ¼É DzsÀj¹zÀ ¨ÉøÁAiÀÄ EzÉ.

E°è£À CgÀtåUÀ¼À°è PÀPÉÌ, ¢AqÀ®Ä, UÀAzsÀ, £ÉÃgÀ¼É, D® ºÁUÀÆ ¨ÉêÀÅ, ºÀÄtÂ¸É ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ªÀÄgÀUÀ½ªÉ.

PÁqÀĺÀA¢, PÁqÀĨÉPÀÄÌ, PÀvÉÛ QgÀħ, vÉÆüÀ, £Àj aUÀÄgÉ, ªÉÆ®, ªÀÄAUÀ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¥ÁætÂUÀ¼ÀÆ, £À«®Ä, PËæAZÀ, PÀªÀÅdUÀ, ¥ÁjªÁ¼À, PÁqÀÄ PÉÆý, PÀ¨ÁâgÉ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¥ÀQëUÀ¼ÀÆ, ºÉ¨ÁâªÀÅ, ªÀÄtÄÚ ªÀÄÄPÀÌ, £ÁUÀgÀ, PÉÃgÉ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ºÁªÀÅUÀ¼ÀÄ E°èªÉ. ¨ÁUÀ ® PÉ Æ ÃmÉ f¯É è U É ¥À æ v É å ÃPÀ EwºÁ¸À « ®è . ©eÁ¥À Ä gÀ f¯É è A iÀ Ä ¨sÁUÀªÁVzÀÝjAzÀ CzÀgÀ EwºÁ¸ÀªÉà EzÀPÀÆÌ C£ÀéAiÀĪÁUÀÄvÀÛzÉ.²¯ÁAiÀÄÄUÀzÀ PÁ®¢AzÀ F f¯ÉèAiÀÄ°è d£ÀªÀ¸Àw EzÀÄÝzÀPÉÌ DzsÁgÀUÀ¼ÀÄ zÉÆgÉwªÉ. ¥ËgÁtÂPÀªÁV ºÀÄ£ÀUÀÄAzÀ vÁ®ÆèQ£À ªÁvÁ¦ (¨ÁzÁ«Ä) AiÀÄ°èzÀÝ ªÁvÁ¦ ªÀÄvÀÄÛ E®é®gÉA§ gÁPÀë¸ÀgÀ£ÀÄß CUÀ¸ÀÛöåªÀĺÀ¶ðUÀ¼ÀÄ ¤ªÁj¹zÀgÀAvÉ. dªÀÄRAr vÁ®ÆèQ£À D¸ÀAV §½AiÀÄ D¸ÀV JA§ ¸ÀܼÀzÀ°è CUÀ¸ÀÛöågÀ D±ÀæªÀÄ«vÀÛAvÉ. ªÀ Ä ºÁPÀ Æ lzÀ ° è ¥À Ä µÀ Ì g À t  A iÀ Ä £À Ä ß CUÀ ¸ À Û ö å ªÀ Ä ºÀ ¶ ðUÀ ¼ À Ä ¸Áܦ¹zÀ g É A zÀ Ä £ÀA§¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. CªÀvÁgÀ¥ÀÄgÀĵÀ ¥ÀgÀ±ÀÄgÁªÀÄ PÀëwæAiÀÄgÀ£ÀÄß ¸ÀAºÀj¹ §AzÀÄ ªÀÄ®¥Àæ¨sÁ £À¢AiÀÄ°è vÀ£Àß PÉÆqÀ°AiÀÄ£ÀÄß vÉƼÉzÀ£ÉAzÀÆ DUÀ £À¢AiÉįÁè PÉA¥Á¬ÄvÉAzÀÆ CzÀ£ÀÄß PÀAqÀ d£À“CAiÉÆåúÉƼɔ JAzÀgÀAvÉ! ªÀÄÄAzÉ CzÉà LºÉÆ¼É D¬ÄvÀAvÉ! ºÉƼÉAiÀÄ zÀAqÉAiÀÄ ªÉÄðzÀÝ ºÀ½îAiÀÄ°è CAiÀÄå(UÀÄgÀÄ)UÀ¼ÀÄ ªÁ¹¸ÀÄwÛzÀÝjAzÀ EzÀPÉÌ CAiÀÄåªÉÇ¼É JAzÀgÉAzÀÄ ¸ÀܼÀ¥ÀÄgÁt w½¸ÀÄvÀÛzÉ. ¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉ gÁªÀt£À ªÁzÀåªÉÄüÀzÀªÀgÀ HgÀÄ (§dAwæ UÁæªÀÄ) ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

99

DVvÀÛAvÉ. PÀ¯Áåt ZÁ®ÄPÀågÀ PÁ®zÀ°è EzÀPÉÌ ¨ÁUÀrUÉ JA§ ºÉ¸ÀjvÀÄÛ. D¢¯ï ±ÀºÀ£À PÁ®zÀ°è F £ÀUÀgÀzÀ°è CvÀåAvÀ DPÀµÀðPÀ §¼ÉUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀÄwÛzÀÝjAzÀ F ¸ÀܼÀªÀ£ÀÄß ¨ÁAUÀr (§¼É) PÉÆÃl CxÀªÁ ¨ÁUÀ£Æ À gÀÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁ¬ÄvÀAvÉ!

F ¨ÁAUÀr PÉÆÃlªÉà ªÀÄÄAzÉ ¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉ D¬ÄvÀAvÉ!

LwºÁ¹PÀªÁV ªÀiËAiÀÄðgÀÄ, ±ÁvÀªÁºÀ£ÀgÀÄ, PÀzÀA§gÀÄ, ¨ÁzÁ«Ä ZÁ®ÄPÀågÀÄ, gÁµÀÖçPÀÆlgÀÄ, zÉêÀVjAiÀÄ AiÀiÁzÀªÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÁégÀ¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ ºÉÆAiÀÄì¼ÀgÀÄ, «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ CgÀ¸ÀgÀÄ, ©eÁ¥ÀÄgÀzÀ D¢¯ï±Á»UÀ¼ÀÄ F f¯ÉèAiÀÄ£ÀÄß D½zÀgÀÄ.

1686gÀ°è ©eÁ¥ÀÄgÀ gÁdå ªÀ£ÀÄß ªÉÆUÀ¯ï ZÀPÀæªÀwð OgÀAUÀeÉÃ¨ï ªÀ ± À ¥ À r ¹PÉ Æ AqÀ . 1723gÀ £À A vÀ g À ºÉ Ê zÀ g Á¨Á¢£À ¤eÁªÀ Ä G¯ïªÀ Ä Ä®Ì £ À D¢ü¥ÀvÀåPÉÆ̼ÀUÁ¬ÄvÀÄ. 1760gÀ°è EzÀÄ ªÀÄgÁoÀgÀ ªÀ±ÀPÉÌ ºÉÆìÄvÀÄ.

1664jAzÀ 1755gÀ ªÀgÉUÉ ¸ÀªÀtÆgÀÄ £ÀªÁ§£À C¢üãÀzÀ°èzÀÄÝ ªÀÄÄAzÉ ¥ÉñÉéAiÀĪÀgÀ ªÀ±ÀPÉÌ §AvÀÄ. 1778gÀ ªÉüÉUÉ ªÉÄʸÀÆj£À ºÉÊzÀgï D°AiÀÄ PÉʸÉÃj CªÀ£À ¸ÁªÀÄAvÀ£ÁzÀ ¸ÀªÀtÆgÀ £ÀªÁ§£À C¢üãÀPÉÌ ªÀÄvÉÛ M¼ÀUÁ¬ÄvÀÄ. 1792gÀ ²æÃgÀAUÀ¥ÀlÖtzÀ M¥ÀàAzÀzÀ ¥ÀæPÁgÀ ªÀÄvÉÛ EzÀÄ ªÀÄgÁoÀgÀ PÉʸÉÃjvÀÄ. 1810gÀ°è ¥ÉñÉé ¨ÁfgÁAiÀÄ EzÀ£ÀÄß ¤Ã®PÀAoÀgÁªï ¸Àgï ¸ÀĨÉÃzÁgÀ¤UÉ M¦à¹zÀ. 1818gÀ°è d£ÀgÀ¯ï ªÀÄ£ÉÆæ EzÀ£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹ PÉÆAqÁUÀ CzÀÄ ªÀÄÄA§¬Ä ¥ÁæAvÀåzÀ ¨sÁUÀªÁ¬ÄvÀÄ. 1864gÀ°è FV£À ©eÁ¥ÀÄgÀ f¯ÉèAiÀÄ£ÀÄß gÀa¸À¯Á¬ÄvÀÄ. 1885gÀ°è f¯Áè DqÀ½vÀ PÉÃAzÀæªÀ£ÀÄß ©eÁ¥ÀÄgÀPÉÌ ªÀUÁð¬Ä¸À¯Á¬ÄvÀÄ. F f¯ÉèAiÀÄ ªÁå¦ÛAiÀÄ°èzÀÄÝ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀUÀ¼Á VzÀÝ dªÀÄRAr, OAzï, PÀÄgÀAzÀ ªÁqÀ, ªÀÄÆzsÉÆüÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁAUÀ° UÀ¼À£ÀÄß 1948gÀ°è ©eÁ¥ÀÄgÀ f¯ÉèUÉ ¸ÉÃj¸À¯Á¬ÄvÀÄ. EzÀÄ 1947jAzÀ ªÀÄÄA§¬Ä ¥ÁæAvÀzÀ MAzÀÄ f¯Éè AiÀiÁVvÀÄÛ. 1956gÀ°è gÁdåUÀ¼À ¥ÀÄ£À«ðAUÀqÀuÉAiÀiÁzÁUÀ ©eÁ¥ÀÄgÀ PÀ£ÁðlPÀ gÁdåPÉÌ ¸ÉÃjvÀÄ. 1997 gÀ°è ©eÁ¥ÀÄgÀ¢AzÀ ¥Àv æ ÉåÃPÀUÉÆAqÀÄ ¸ÀévÀAvÀæ f¯ÉèAiÉÄà D¬ÄvÀÄ ¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉ. £ÀAzÀgÀÄ, UÀÄ¥ÀÛgÀÄ, ªÀiËgÀågÀÄ, PÀzÀA§gÀÄ, ZÁ¼ÀÄPÀågÀÄ vÀªÀÄä ¥ÀmÁÖ©üµÉÃPÀ ¸ÀªÀiÁgÀA¨sÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁr PÉƼÀÄîwÛzÀÝ ¥ÀlÖtªÉà ¥ÀlÖzÀPÀ®Äè D¬ÄvÀAvÉ! F HjUÉ ºÀ«ÄäÃgÀ £ÀUg À ,À ¥ÀlÖ ²¯Á¥ÀÄgÀ, gÀP¥ ÛÀ ÄÀ gÀ, ¥ÉnUÀð® JA§ ºÉ¸g À ÄÀ UÀ½zÀÄݪA À vÉ. ‘ªÀÄzÀĪÀ¼À¯ï’ EA¢£À ªÀÄÄzsÉÆüÀ ªÁVzÉ. gÀ£ÀߪÀĺÁPÀ«AiÀÄ d£Àä¸ÀܼÀ EzÀÄ.

EzÀgÀ ºÀwÛgÀ ¨É¼ÀUÀ° UÁæªÀĪÉà gÀ£ÀߣÀ d£Àä¸ÀܼÀ JAzÀÄ PÉ®ªÀgÀ £ÀA©PÉ. ¨ÁzÁ«Ä, LºÉƼÉ, ¥ÀlÖzÀ PÀ®ÄèUÀ¼À°è£À zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ UÀĺÉU¼ À ÄÀ «±À饹 æÀ zÀÞ. ¤¸ÀUð À zÀ ªÀÄr®°ègÄÀ ªÀ §£À±A À PÀjAiÀÄ UÀÄr, ªÀĺÁPÀÆmÉñÀég£ À À zÉêÀ¸ÁÜ£,À ªÀiÁ®VwÛ ²ªÁ®AiÀÄ, dA§Ä°AUÀ, gÁªÀÄ°AUÀ, «gÀÆ¥ÁPÀ,ë zÀvÁÛvÃæÉ AiÀÄ, ªÀÄ°èPÁdÄð£À, ®PÀįÉñÀ, PÉÆõÀÖ gÁAiÀÄ, C£ÀAvÀ±ÀAiÀÄ£À, ¨sÀÆvÀ£ÁxÀ UÀÄrUÀ¼ÀÄ, ²ªÀAiÉÆÃUÀ ªÀÄA¢gÀ, PÀ£ÁðlPÀzÀ CvÀåAvÀ ¥ÁæaãÀ wæPÀÆmÁZÀ® ªÀiÁzÀjAiÀÄ dA§Ä°AUÀ zÉêÁ®AiÀÄ, CRAqÀ §AqÉUÀ¼À°è ¤«Äð¸À¯ÁVgÀĪÀ ªÉʵÀÚªÀ, ±ÉʪÀ ªÀÄvÀÄÛ eÉÊ£À¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄPÉÌ ¸ÉÃjzÀ £Á®ÄÌ ªÉÄÃt §¹ÛUÀ¼ÀÄ (UÀĺÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ), 100

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

ªÉÄÃUÀÄr, ¯ÁqïSÁ£ï ªÀÄvÀÄÛ PÉÆAvÀ UÀÄrUÀ¼ÀÄ, zÀÄVðAiÀÄ zÉêÁ®AiÀÄ, PÀȵÁÚ£¢ À AiÉÆA¢UÉ ªÀÄ®¥À¨ æ Ás £À¢ ¸ÉÃgÀĪÀ ¸ÀܼÀ PÀÆqÀ® ¸ÀAUÀªÄÀ zÀ°£ è À ¸ÀAUÀªÄÉ Ã±ÀégÀ zÉêÀ¸ÁÜ£À, §¸ÀªÀtÚ£ÀªÀgÀ LPÀåªÀÄAl¥À, EwÛÃZÉUÉ E°è ªÀZÀ£ÀUÀ¼À£ÀÄß UÁæ£ÉÊmï PÀ®ÄèUÀ¼À ªÉÄÃ¯É PÉÆgÉzÀÄ ¤«Äð¸À¯ÁVgÀĪÀ «±ÉõÀ ¸ÁägÀPÀ, ºÀÄ£ÀUÀÄAzÀzÀ ªÀÄ°èPÁdÄð£À, ªÀÄÄzÀªiÀ ÁgÀÄw, ¸ÀAUÀªÄÉ Ã±ÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÄÀ , ªÀÄÄzsÆ É Ã¼À vÁ®ÆèQ£À avÀæ ¨sÁ£ÀÄPÉÆÃlzÀ°ègÀĪÀ eÁÕ£ÉñÀéj ¸Áé«ÄUÀ¼ÀÄ vÀ¥À¸ÀÄì ªÀiÁrzÀ ¥ÀÄgÁvÀ£ÀUÀ«, dªÀÄRArAiÀÄ°è£À GªÀiÁgÁªÉÄñÀégÀ, dA§ÄPÉñÀégÀ, PÀ¯ÉèñÀégÀ, §¸ÀªÀtÚ ºÁUÀÆ J®èªÀÄä£À zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ, ªÀÄĹèªÀÄgÀ zÀUÁð, UÀ®UÀ°AiÀÄ°è£À UÁ®ªÀ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ IĶUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ K¼ÀÄ UÀĺÉUÀ¼ÀÄ, J®èªÀÄä£À zÉêÁ®AiÀÄ, PÀÄAzÀgÀV ºÀ£ÀĪÀÄAvÀ£À zÉêÁ®AiÀÄ, ¥ÉÃæ PÀëtÂÃAiÀÄ ¸ÀܼÀUÀ¼ÁVªÉ.

1937gÀ°è dªÀÄRArAiÀÄ°è £ÀqÉzÀ 22£Éà CT® ¨sÁgÀvÀ PÀ£ÀßqÀ ¸Á»vÀå ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ²æà ¨É¼ÁîªÉ ªÉAPÀl£ÁgÁAiÀÄt¥Àà CªÀgÀÄ, 1944gÀ°è gÀ§PÀ«AiÀÄ°è £ÀqÉzÀ 28£Éà ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ²æà ².². §¸Àª£ À Á¼À CªÀgÄÀ ,1995gÀ°è ªÀÄÄzsÆ É Ã¼Àz° À è £Àqz É À 54£Éà ¸ÀªÄÉ äüÀ£z À À CzsåÀ Pv ëÀ A É iÀÄ£ÀÄß qÁ. JZï. J¯ï. £ÁUÉÃUËqÀ CªÀgÀÄ ºÁUÀÆ 2000gÀ°è ¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉAiÀÄ°è £ÀqÉzÀ 68£Éà ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ²æêÀÄw ±ÁAvÁzÉë ªÀiÁ¼ÀªÁqÀ CªÀgÀÄ ªÀ»¹zÀÝgÀÄ. ¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉ f¯ÉA è iÀÄ §UÉÎ ºÉa£ Ñ À ªÀiÁ»wUÁV F PÉ®ªÀÅ ªÉ¨ï¸ÉÊmïUÀ¼£ À ÄÀ ß £ÉÆÃqÀ§ºÀÄzÀÄ: www.bagalkot.nic.in www.bagalkot.com www.karnataka.com www.becbgk.eduk www.indiatourism.com www.nkpost.kar.nic.in

£ÀªÄÀ ä «±Àé«zÁå®AiÀÄUÀ¼À ªÉ¨ï¸ÉÊmïUÀ¼ÄÀ www.bangaloreuniversity.net www.kavihampi.org www.universityofmysore.com www.mangaloreuniversity.ac.in www.kuvempuuniversity.org www.nls.ac.in http://uasbng.kar.nic.in www.iisc.ernet.in www.nimhans.kar.nic.in www.kahe.edu.in ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

www.gulbargauniversity.kar.nic.in www.ksoumysore.com www.dharwad.com/kud.htm www.womenuniversity/vc2.html www.vtu.ac.in www.rguhs.ac.in http://www.uasd.net www.nitk.ac.in www.manipal.edu www.iiitb.ac.in 101

zsÁgÀªÁqÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

102

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

zsÁgÀªÁqÀ f¯ÉèAiÀÄ CAQ CA±ÀUÀ¼ÀÄ «¹ÛÃtð d£À¸ÀASÉå f¯Áè PÉÃAzÀæ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ

: : : :

ºÉÆç½UÀ¼ÄÀ ºÀ½îU¼ À ÄÀ (d£Àª¸ À w À EgÀĪÀ) (d£ÀªÀ¸Àw E®èzÀ) UÁæªÀÄ¥ÀAZÁAiÀÄwUÀ¼ÀÄ £ÀUg À À / ¥ÀlÖtUÀ¼ÄÀ ¸ÁPÀëgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt d£À¸ÁAzÀævÉ °AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀ £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥ÀvÄÀ Û

: : : : : : : : :

4,230 ZÀ.Q.«ÄÃ. (gÁdåzÀ 24£Éà zÉÆqÀØ f¯Éè) 16,04,253 (2001) zsÁgÀªÁqÀ 5 (zsÁgÀªÁqÀ, ºÀħâ½,î PÀ®WÀlV, PÀÄAzÀUÆ É Ã¼À ªÀÄvÀÄÛ £ÀªÀ®UÀÄAzÀ) 14 367 18 127 5 71.6 % 376 / ZÀ.Q.«ÄÃ.

948 ºÉtÄÚ / 1000 UÀAqÀÄ 35,235 ºÉPÉÖÃgÀÄ CgÀtå

GzÀåªÀÄ : ºÀwÛ £ÀƮĪÀ ªÀÄvÀÄÛ ©ÃdªÀ£ÄÀ ß ¨ÉÃ¥Àðr¹ ¸ÀA¸ÀÌj¸ÀĪÀ PÁSÁð£É, SÁ¢, ±ÉÃAUÁ ¸ÀÄ°AiÀÄĪÀ PÁSÁð£É, JuÉÚVgÀtÂUÀ¼ÀÄ, ºÀwÛAiÀÄ zsÉÆÃvÀgÀ, ºÀZÀÑqÀ, gÀ«PÉ RtUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¹ÃgÉUÀ¼À PÉʪÀÄUÀÎzÀ ªÀÄvÀÄÛAiÀiÁAwæPÀ £ÉÃAiÉÄÎ PÉÃAzÀU æ À¼ÀÄ,ZÀªÀÄð ªÀÄvÀÄÛ £Áj£À ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À GvÁàzÀ£É, ªÀÄgÀUÉ®¸À, ©¢j£À ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ, »vÁÛ¼É ªÀÄvÀÄÛ vÁªÀÄz æ À ¥ÁvÉU æ À¼À vÀAiÀiÁjPÉ, ¹ªÉÄAmï, ¹ªÉÄAmï PÉƼÀªÉ, CZÀÄÑ, ¥ÀA¥ÀÄ, ©Ãr, DnPÉUÀ¼ÀÄ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ, ªÀÄAqÀQÌ vÀAiÀiÁjPÉ, gÉïÉéà ªÀPïð±Á¥ï, ¸ÁjUÉ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ªÀPïð±Á¥ï, EvÁå¢ ªÀÄÄRå¨É¼É : ºÀwÛ, eÉÆüÀ, ¸ÀeÉÓ, £ÀªÀuÉ, PÀĸÀĨÉ, ±ÉÃAUÁ, §vÀÛ, vÉÆUÀj, ºÀÄgÀ½, ºÉ¸ÀgÀÄ, ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¢ézÀ¼À zsÁ£Àå UÀ¼ÀÄ, vÉAUÀÄ, CrPÉ, zÁæQë, ªÀiÁªÀÅ, ¥ÉÃgÀ®, ¨ÉÆÃgɺÀtÄÚ, UÉÆâü, §zÀ£Éà PÁ¬Ä, D®ÆUÀqÉØ, FgÀĽî, ªÀÄÆ®AV, PÉÆvÀÛA§j, ªÉÄt¹£À PÁ¬Ä, Cj²£À, ¨É¼ÀÄî½î, FgÀĽî, EvÁå¢. ºÀªÁUÀÄt : »vÀPÀgÀºÀªÉ. dÆ£ï-£ÀªÉA§gï ªÀļÉ. ªÁ¶ðPÀ ¸ÀgÁ¸Àj ªÀÄ¼É 771.50 «Ä.«ÄÃ. eÁvÉæ /GvÀìªÀ : £ÀªÀ®UÀÄAzÀ vÁ®ÆèQ£À AiÀĪÀÄ£ÀÆj£À°è £ÀqÉAiÀÄĪÀ gÁeÁ¨ÁUï ¸ÀªÁgï GgÀĸï, PÀ®WÀlVAiÀÄ gÀĸÀÄÛA ±À»Ãzï GgÀĸï, zsÁgÀªÁqÀzÀ G¼À« §¸ÀªÉñÀégÀ GvÀìªÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄgÀÄWÉÃAzÀægÀ GvÀìªÀ, ºÀħâ½îAiÀÄ ¹zÁÞgÀÆqsÀgÀ GvÀìªÀ, CtÂÚUÉÃj UÀ«ªÀÄoÀzÀ JqÉAiÀÄÆgÀÄ ¹zÀÞ°AUÉñÀégÀ eÁvÉ,æ PÀÄAzÀUÉÆüÀzÀ ¸ÀAVÃvÀ ¸ÀªÀiÁgÉÆúÀ EvÁå¢. ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

103

“¥ÁvÀgÀVwÛ ¥ÀPÀÌ, £ÉÆÃrzÉãÀ CPÀÌ.......”, “E½zÀÄ ¨Á vÁ¬Ä, E½zÀÄ ¨Á....”, “£Á£ÀÄ-¤Ã£ÀÄ-D£ÀÄ_vÁ£ÀÄ, £ÁPÀÄ £ÁPÉà vÀAw....” JAzÀÄ ºÁrzÀ ªÀgÀPÀ« ¨ÉÃAzÉæAiÀĪÀgÀÄ ¨Á½zÀÝ, ¨sÁgÀvÀzÀ ºÉªÉÄäAiÀÄ »AzÀƸÁÛ¤ ±Á¹ÛçÃAiÀÄ ¸ÀAVÃvÀzÀ ªÉÄÃgÀÄ¥ÀªÀðvÀ UÀ¼ÁzÀ ¸ÀªÁAiÀiï UÀAzsÀªÀð, ²æêÀÄw UÀAUÀƨÁ¬Ä ºÁ£ÀUÀ¯ï, ¥ÀArvï ©üêÀĸÉãÀ eÉÆöAiÀĪÀgÀ UÁ£À¸ÄÀ zsÉ ºÀjzÀ, qÁ.±ÀAPÀgÀ ªÉÆPÁ² ¥ÀÄuÉÃPÀgï, qÁ. QÃwð£ÁxÀ PÀÄvÀðPÉÆÃn, ²æà J£ï.PÉ. PÀÄ®PÀtÂð, ¥ÉÆæ. «.PÀÈ. UÉÆÃPÁPï ¥ÉÆæ. ZÀA¥Á, ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ªÀĺÀvÀézÀ ¯ÉÃRPÀgÀÄ £À°zÁrzÀ, “«±Àé «£ÀÆvÀ£À, «zÁåZÉÃvÀ£À, ¸ÀªÀð ºÀÈzÀAiÀÄ ¸ÀA¸ÁÌj...”DzÀAvÀºÀ PÀ£ÁðlPÀ «±Àé«zÁå®AiÀÄzÀ ²æÃr.¹.¥ÁªÀmÉ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ aAvÀPg À À zsÁgÀªÁqÀzÀ §UÉÎ JµÀÄÖ ºÉýzÀgÆ À PÀrªÉÄAiÉÄÃ! zsÁgÀªÁqÀ §AiÀÄ®Ä ¹ÃªÉÄ ºÁUÀÆ ªÀįɣÁqÀÄUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ EgÀĪÀ ¨É¼ÀªÀ® 300 ¥ÀæzÉñÀzÀ MAzÀÄ ¨sÁUÀªÁVvÀÛAvÉ. ªÀiÁgÁlPÁÌV §gÀÄwÛzÀÝ J®è ¸ÁªÀÄVæUÀ¼ÀÄ MAzÀÄ ¥ÀæzÉñÀ¢AzÀ E£ÉÆßAzÀÄ ¥ÀæzÉñÀPÉÌ ºÉÆÃUÀ®Ä zsÁgÀªÁqÀ zÁégÀªÁVvÀÄÛ. zÁégÀ-ªÁr JA§ ¸ÀA¸ÀÌøvÀzÀ ªÀÄÆ®±À§ÝUÀ½AzÀ zÁgÀªÁqÀ CxÀªÁ zsÁgÀªÁqÀ D¬ÄvÉAzÀÄ ºÉüÀÄvÁÛgÉ EwºÁ¸ÀPÁgÀgÀÄ.

F¸ïÖ EArAiÀÄ PÀA¥À¤ 1818 gÀ°è zÀQët ªÀÄgÁoÁ gÁdåUÀ¼À£ÀÄß UÉzÀÝ vÀgÀĪÁAiÀÄ F f¯ÉèAiÀÄ ¸ÁÜ¥À£É D¬ÄvÀAvÉ! 1949 gÀ DUÀ¸ïÖ 1 gÀAzÀÄ ªÉÆzÀ°£À dªÀÄRAr ¸ÀA¸ÁÜ£À, «ÄgÀeï »jAiÀÄ ¸ÀA¸ÁÜ£À, «ÄgÀeï QjAiÀÄ ¸ÀA¸ÁÜ£À, gÁªÀÄzÀÄUÀð ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÃjPÉÆAqÀÄ F f¯ÉèAiÀÄ£ÀÄß gÀa¹zÀgÀAvÉ.

1961 gÀ°è zsÁgÀªÁqÀ f¯ÉèAiÀÄ°è 16 vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ EzÀݪÀÅ. 1997gÀ ¸ÀĪÀtð ¸ÁévÀAvÉÆæöåÃvÀìªÀzÀ CAUÀªÁV ºÉƸÀzÁV f¯ÉèUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹zÁUÀ zsÁgÀªÁqÀ f¯ÉèAiÀÄ PÉ®ªÀÅ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉÃ¥Àðr¹ UÀzÀUÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÁªÉÃj f¯ÉèUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹zÀÝjAzÀ MAzÀÄ PÁ®PÉÌ gÁdåzÀ £Á®Ì£Éà zÉÆqÀØ f¯ÉèAiÀiÁVzÀÝ zsÁgÀªÁqÀ FUÀ 24£Éà zÉÆqÀØ f¯ÉèAiÀiÁVzÉ! zsÁgÀªÁqÀ f¯Éè vÀÄAUÀ¨sÀzÁæ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ®¥Àæ¨sÁ £À¢UÀ¼À d¯Á£ÀAiÀÄ£À ¥ÀæzÉñÀzÀ°èzÉ. ªÀÄ®¥Àæ¨sÁ, ±Á®ä¯Á, zsÀªÀiÁð, ªÀgÀzÁ £À¢UÀ¼ÀÄ, UÀÆVºÀ¼Àî, vÀÄ¥ÀàjºÀ¼î,À ¦AdgÀº¼ À î.À , ºÀA¢UÀ£º À ¼ À î,À ¨Étº Ú ¼ À î,À ¨ÉÃqÀw ªÉÆzÀ¯ÁzÀÀ ºÀ¼îÀ PÉƼÀîU¼ À ÄÀ , ¤ÃgÀ¸ÁUÀgÀ, GtPÀ®è ªÉÆzÀ¯ÁzÀ PÉgÉUÀ¼ÀÄ F f¯ÉèAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ¤ÃgÁªÀj ªÀÄÆ®UÀ¼ÁVªÉ. vÉÃUÀÆgÀÄ UÀÄqÀØ, §ÆzÀ£À UÀÄqÀØ, UÀtÂÃUÀÄqÀØ ªÀÄvÀÄÛ PÀqÀÆgÀ UÀÄqÀØ UÀ¼ÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR UÀÄqÀØUÀ¼ÁVªÉ.

F f¯ÉèAiÀÄ°è ªÀiÁ£ÀÆì£ï PÁqÀÄ, ªÀÄļÀÄî PÁqÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀÄgÀÄZÀ®Ä PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ PÀAqÀÄ §gÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅUÀ¼À°è vÉÃUÀ, ªÀiÁªÀÅ, ºÀ®¸ÀÄ, ºÀÄt¸É, CgÀ½, D® ªÀÄvÀÄÛ ¹gÀ¸À® ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ ¨É¼ÉAiÀÄÄ vÀÛªÉ. ºÀÄ°, agÀvÉ, PÀgÀr, PÁqÀĺÀA¢, PÁqÀÄPÉÆÃt, vÉÆüÀ, £Àj, PÁqÀĨÉPÀÄÌ, ªÉÆ®, aUÀgÉ, £À«®Ä, ¥ÁjªÁ¼À, UÀƨÉ, V½, ªÀÄAUÀmÉÖ ºÀQÌ, ªÀÄgÀPÀÄnUÀ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ E°èªÉ. ¥ÁæUÉÊwºÁ¹PÀ PÁ®¢AzÀ®Æ F f¯ÉèAiÀÄ°è ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ¸Àw EgÀĪÀ §UÉÎ PÀÄgÀĺÀÄUÀ½ªÉ. LwºÁ¹PÀªÁV ªÀiËAiÀÄðgÀÄ, ±ÁvÀªÁºÀ£ÀgÀÄ, PÀzÀA§gÀÄ, 104

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

¨ÁzÁ«ÄAiÀÄ ZÁ¼ÀÄPÀågÄÀ , gÁµÀÖçPÆ À lgÀÄ, ºÁ£ÀU° À £ è À PÀzA À §gÀÄ, PÀ¯ÁåtzÀ ZÁ¼ÀÄPÀågÄÀ , §ºÀªÀĤ ¸ÀįÁÛ£ÀgÀÄ, «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ CgÀ¸ÀgÀÄ E°è D½zÀgÀÄ.

F f¯ÉèAiÀÄ PÉ®ªÀÅ ¨sÁUÀ ªÀÄgÁoÀgÀÄ, ¤eÁªÀÄgÀÄ, ºÉÊzÀgï-n¥ÀÄà CªÀgÀ £ÉÃgÀ D½éPÉUÉ ªÀiÁvÀæªÀ®èzÉ ¸ÀܽÃAiÀÄ ªÀiÁAqÀ°ÃPÀgÀÄ, zÉøÁAiÀÄgÀÄ UÀ¼À DqÀ½vÀPÀÆÌ M¼À¥ÀnÖvÀÄÛ. £ÀAvÀgÀ ©ænµÀgÀ £ÉÃgÀ DqÀ½vÀPÉÌ M¼À¥ÀlÄÖ PÉæöʸÀÛ «ÄµÀ£ÀjUÀ¼À ¸ÉêÁ ªÀ®AiÀÄzÀ°è ¸ÉÃj ºÀvÁÛgÀÄ D¸ÀàvÉæUÀ¼ÀÄ, ±Á¯ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁ¯ÉÃdÄUÀ¼Éà C®èzÉà ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ ¥ÀæZÁgÀPÀÆÌ ºÉ¸ÀgÁ¬ÄvÀÄ.

PÀ£ÁðlPÀ KQÃPÀgÀt ºÉÆÃgÁlzÀ°è CRAqÀ PÀ£ÁðlPÀzÀ PÀ®à£ÉAiÀÄ£ÀÄß ©wÛzÀ PÀ£ÀßqÀzÀ PÀÄ® ¥ÀÄgÉÆûvÀ D®ÆgÀÄ ªÉAPÀlgÁAiÀÄgÀ PÁAiÀÄðPÉëÃvÀæ zsÁgÀªÁqÀªÁVvÀÄÛ. ¨ÉÃAzÉæAiÀĪÀgÀ UɼÉAiÀÄgÀ §¼ÀUÀ, «zÁåªÀzsÀðPÀ ¸ÀAWÀUÀ¼ÀÄ PÀ£ÀßqÀzÀ PÉ®¸ÀPÉÌ mÉÆAPÀPÀnÖ ¤AvÀzÀÄÝ E°èAiÉÄÃ. «²µÀÖ ¨sÁµÉAiÉÄA§AvÉ vÉÆÃgÀĪÀ, ªÀÄgÁpAiÀÄ UÁqsÀ ¥Àæ¨sÁªÀPÉÌ M¼ÀUÁVgÀĪÀ, E°è£À PÀ£ÀßqÀ UÀAqÀÄ PÀ£ÀßqÀªÀAvÉ! MgÀmÁzÀ ¨sÁµÉAiÀÄAvÉ ¨sÁ¸ÀªÁzÀgÀÆ ªÀÄÈzÀĨsÁªÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁV ©A©¸ÀĪÀ ¸ÁªÀÄxÀåð EzÀQÌzÉ. ¨ÉÃAzÉæAiÀĪÀgÀ PÀªÀ£ÀUÀ¼À°è EzÀÄ ºÁqÁV ºÀjzÁr zÁUÀ Q£ÀßgÀ ¯ÉÆÃPÀªÉà ¸ÀȶÖAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. ºÀħâ½î-zsÁgÀªÁqÀ CªÀ½ £ÀUÀgÀUÀ¼ÀÄ ±ÉÊPÀëtÂPÀ, ªÁå¥ÁgÀ, ªÁtÂdå, PÉÊUÁjPÉ, ¸ÀAªÀºÀ£À, vÀAvÀæeÁÕ£À, ªÀiÁ»w vÀAvÀæeÁÕ£À PÉëÃvÀæUÀ¼À°è ºÉ¸ÀgÀÄ ªÀiÁqÀÄwÛªÉ. eÉÆvÉUÉ ªÀÄzsÀå PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR £ÀUÀgÀUÀ¼ÁV ¨É¼É¢ªÉ. zsÁgÀªÁqÀzÀ ºÉÆgÀªÀ®AiÀÄ zÀ°ègÀĪÀ, “§AvÀtÚ ¸ÀtÚ ¸ÉÆêÀĪÁgÀPÁt¨ÉÃPÀtÚ ¸ÉÆêÉÄñÀégÀ...”JAzÀÄ ªÀgÀPÀ« zÀ.gÁ. ¨ÉÃAzÉæ ªÀtÂð¹zÀ ¸ÉÆêÉÄñÀégÀ, ¥ÀæzsÁ¤ EA¢gÁUÁA¢ü AiÀĪÀjAzÀ GzÁÏn¸À®àlÖ UÁf£À ªÀÄ£É, GtPÀ¯ï PÉgÉ, ¹zÁÞgÀÆqsÀ ªÀÄoÀ, £ÀªÀ®UÀÄAzÀzÀ £ÉÊIÄvÀåPÉÌ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 5 Q«ÄÃ. zÀÆgÀzÀ°ègÀĪÀ AiÀĪÀÄ£ÀÆj£À gÁeÁ¨ÁUï ¸ÀªÁgï£À ¸ÀªÀiÁ¢ü, CtÂÚUÉÃjAiÀÄ CªÀÄÈvÉñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄ, UÀ«ªÀÄoÀ, PÀ®WÀlVAiÀÄ ªÀÄĹèA ¸ÀAvÀ gÀĸÀÄÛA ±À»ÃzÀ£À UÉÆÃj ªÀÄÄAvÁzÀ ¥Àª æ ÀÄÄR ¥Àª æ Á¹ DPÀµÀðuÉAiÀÄ ¸ÀܼÀUÀ¼ÀÄ E°èªÉ.

1918gÀ°è zsÁgÀªÁqÀzÀ°è £ÀqÉzÀ 4£Éà CT® ¨sÁgÀvÀ PÀ£ÀßqÀ ¸Á»vÀå ¸ÀªÄÉ äüÀ£z À À CzsåÀ Pv ëÀ A É iÀÄ£ÀÄß ²æà Dgï. £Àg¹ À AºÁZÁgï CªÀgÄÀ , 1933gÀ°è ºÀħâ½îAiÀÄ°è £ÀqÉzÀ 19£Éà ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ²æà ªÉÊ. £ÁUÉñÀ ±Á¹ÛçUÀ¼ÀÄ, 1957 gÀ°è zsÁgÀªÁqÀzÀ°è £ÀqÉzÀ 39£Éà ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß PÀĪÉA¥ÀÄ CªÀgÀÄ, 1989gÀ°è ºÀħâ½îAiÀÄ°è £ÀqÉzÀ 59£Éà ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß qÁ. Dgï. ¹. »gÉêÀÄoÀ CªÀgÀÄ ªÀ»¹zÀÝgÀÄ. zsÁgÀªÁqÀ f¯ÉèAiÀÄ §UÉÎ ºÉaÑ£À ªÀiÁ»wUÁV F PÉ®ªÀÅ ªÉ¨ï¸ÉÊmï UÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃqÀ§ºÀÄzÀÄ: www.dharwad.com www.dharwad.com www.hdmc.gov.in www.hubli-dharwadcity.gov.in ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

105

UÀzÀUÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

106

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

UÀzÀUÀ f¯ÉèAiÀÄ CAQ CA±ÀUÀ¼ÀÄ «¹ÛÃtð d£À¸ÀASÉå f¯Áè PÉÃAzÀæ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ

: : : :

ºÉÆç½UÀ¼ÄÀ ºÀ½îU¼ À ÄÀ (d£Àª¸ À w À EgÀĪÀ) (d£ÀªÀ¸Àw E®èzÀ) UÁæªÀÄ¥ÀAZÁAiÀÄwUÀ¼ÀÄ £ÀUg À À / ¥ÀlÖtUÀ¼ÄÀ ¸ÁPÀëgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt d£À¸ÁAzÀævÉ °AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀ £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥ÀvÄÀ Û

: : : : : : : : :

4,657 ZÀ.Q.«ÄÃ. (gÁdåzÀ 23£Éà zÉÆqÀØ f¯Éè) 9,71,835 (2001) UÀzÀUÀ 5 (UÀzÀUÀ, ªÀÄÄAqÀgÀV, £ÀgÀUÀÄAzÀ, gÉÆÃt ªÀÄvÀÄÛ ²gÀºÀnÖ) 11 335 8 106 9 66.1 % 209 / ZÀ.Q.«ÄÃ.

968 ºÉtÄÚ / 1000 UÀAqÀÄ 32,614 ºÉPÉÖÃgÀÄ CgÀtå

GzÀåªÀÄ : ºÀwÛ £ÀƮĪÀ ªÀÄvÀÄÛ ©ÃdªÀ£ÀÄß ¨ÉÃ¥Àðr¹ ¸ÀA¸ÀÌj¸ÀĪÀ PÁSÁð£É, SÁ¢, ±ÉÃAUÁ ¸ÀÄ°AiÀÄĪÀ PÁSÁð£É, JuÉÚVgÀtÂUÀ¼ÀÄ, ºÀwÛAiÀÄ zsÉÆÃvÀgÀ, ºÀZÀÑqÀ, gÀ«PÉ RtUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¹ÃgÉUÀ¼À PÉʪÀÄUÀÎzÀ ªÀÄvÀÄÛAiÀiÁAwæPÀ £ÉÃAiÉÄÎ PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ, ZÀªÀÄð ªÀÄvÀÄÛ £Áj£À ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À GvÁàzÀ£É, ªÀÄgÀUÉ®¸À, ©¢j£À ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ, »vÁÛ¼É ªÀÄvÀÄÛ vÁªÀÄz æ À ¥ÁvÉU æ À¼À vÀAiÀiÁjPÉ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ PÉÊUÁjPÉ UÀ¼ÀÄ, ªÀÄÄzÀt æ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀPæ Á±À£À GzÀåªÀÄ, EvÁå¢. ªÀÄÄRå¨É¼É : ºÀwÛ, eÉÆüÀ, ¸ÀeÉÓ, £ÀªÀuÉ, PÀĸÀĨÉ, ±ÉÃAUÁ, §vÀÛ, vÉÆUÀj, ºÀÄgÀ½, ºÉ¸ÀgÀÄ, ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¢ézÀ¼À zsÁ£Àå UÀ¼ÀÄ, zÁæQë, ªÀiÁªÀÅ, ¥ÉÃgÀ®, ¨ÉÆÃgÉ ºÀtÄÚ, UÉÆâü, §zÀ£Éà PÁ¬Ä, D®ÆUÀqÉØ, FgÀĽî, ªÀÄÆ®AV, PÉÆvÀÛA§j, ªÉÄt¹£À PÁ¬Ä, Cj²£À, ¨É¼ÀÄî½î, FgÀĽî, EvÁå¢. ºÀªÁUÀÄt : »vÀPÀgÀºÀªÉ. dÆ£ï-£ÀªÉA§gï ªÀļÉ. ªÁ¶ðPÀ ¸ÀgÁ¸Àj ªÀÄ¼É 612.30 «Ä.«ÄÃ. eÁvÉæ /GvÀìªÀ : UÀzÀUÀzÀ ²æà vÉÆÃAlzÀ ¹zÀÞ°AUÉñÀégÀ eÁvÉ,æ ²gÀºÀnÖAiÀÄ ¥sÀQÃgÀ ¸Áé«ÄUÀ¼À ªÀÄoÀzÀ eÁvÉ,æ ²gÀºÀnÖ vÁ®ÆèQ£À ªÀÄÄQÛªÀÄA¢gÀzÀ zsÀªÀÄðgÀxÉÆÃvÀìªÀ, ªÀÄÄAqÀgÀVAiÀÄ PÀ£ÀPÀ£ÀgÀ¹AºÀ£À eÁvÉ,æ UÀĪÀÄäUÉÆüÀzÀ §¸ÀªÀtÚ£À eÁvÉ,æ £ÀgÉÃUÀ°è£À PÉÆÃrvÉÆ¥ÀàzÀ ºÀoA À iÉÆÃV ²æà ºÀÄaÑÃgÀ¥àÀ£ª À g À À eÁvÉ,æ UÀeÃÉ AzÀU æ q À z À À PÁ®PÁ¯ÉñÀég£ À À eÁvÉ,æ £ÀgÉÃUÀ°è£À «ÃgÀ¥ÀàdÓ£À eÁvÉ,æ EvÁå¢. ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

107

PÀĪÀiÁgÀªÁå¸À£ÀÄ ºÁrzÀ£ÉAzÀgÉ PÀ°AiÀÄÄUÀ zÁé¥g À ª À ÁUÀĪÀÅzÀÄ ¨sÁgÀvÀ PÀtÚ° PÀÄtÂAiÀÄĪÀÅzÀÄ....

JAzÀÄ PÀ« PÀĪÉA¥ÀÄ CªÀjAzÀ ºÉÆUÀ½¹PÉÆAqÀ UÀzÀÄV£À £ÁgÀt¥Àà CxÀªÁ PÀĪÀiÁgÀªÁå¸À UÀzÀÄV£À «ÃgÀ £ÁgÁAiÀÄt£À zÉêÀ¸ÁÜ£ÀzÀ°è PÀĽvÀÄ “PÀuÁðl ¨sÁgÀvÀ PÀxÁªÀÄAdj” (UÀzÄÀ V£À ¨sÁgÀv)À ªÀĺÁPÁªÀ媣 À ÄÀ ß §gÉzÀ JA§ÄzÀ£ÄÀ ß ¤ÃªÀÅ ¥ÁoÀUÀ¼À°è N¢¢ÝÃgÀ®èªÉÃ? “.....«ÃgÀ£ÁgÁAiÀÄt£Éà PÀ« °¦PÁgÀ PÀĪÀiÁgÀªÁå¸À....”

JAzÀÄ £ÀªÀÄæªÁV vÀ£Àß ªÀĺÁ PÁªÀåzÀ »jªÉÄAiÉÄ®èªÀ£ÀÆß zÉêÀjUÉà C¦ð¹zÀ PÀĪÀiÁgÀªÁå¸À£ÀÄ ºÀÄnÖzÀ PÉÆýªÁqÀ EgÀĪÀÅzÀÄ UÀzÀUÀ f¯ÉèAiÀÄ°è. ¸ÀAVÃvÀzÀ CªÀÄÈvÀzsÁgÉAiÀÄ£ÀÄß CAzsÀªÀÄPÀ̽UÉ Gt¹ CªÀgÀ ¨sÀ«µÀåPÉÌ ¨sÀzÀæ §Ä£Á¢ ºÁQPÉÆlÖ, ¥ÀÄtå¥ÀÄgÀĵÀ UÁ£ÀAiÉÆÃV ¥ÀAZÁPÀëj UÀªÁ¬ÄUÀ¼ÀÄ ¸ÁzsÀ£Á PÉëÃvÀæªÁV DAiÀÄÄÝPÉÆAqÀÀzÀÄÝ UÀzÀUÀªÀ£ÀÄß. EAzÀÄ CAzsÀªÀÄPÀ̼À «zÁå¨sÁå¸ÀPÉÌ, »AzÀƸÁÛ¤ ¸ÀAVÃvÀPÉÌ, CªÀgÀÄ ¸À°è¹zÀ C¥ÀƪÀð ¸ÉêÉAiÀÄ UËgÀªÁ¥ÀðuÉAiÀiÁV CªÀgÀ ¸ÀAVÃvÀ «zÁå®AiÀÄzÀ ºÉ¸g À ÄÀ V£Éß¸ï «±Àé zÁR¯É ¥ÀĸÀPÛ z À ° À è £ÀªÄÀ ÆzÁUÀÄwÛz.É PÀ£ÁðlPÀ gÀvÀß, ¥ÀzÀ䫨sÀƵÀt, QgÁ£Á WÀgÁ£ÁzÀ ªÉÄÃgÀÄUÁAiÀÄPÀ ¥ÀArvï ©üêÀĸÉãÀ eÉÆöAiÀĪÀgÀ ºÀÄlÆÖgÀÄ gÉÆÃt EgÀĪÀÅzÀÄ UÀzÀUÀ f¯ÉèAiÀÄ°è.

MAzÀÄ PÁ®zÀ°è PÀ¯É - ¸Á»vÀå - ¸ÀAVÃvÀ - £ÁlPÀ - ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ £É¯É«ÃqÁVzÀÝ UÀzÀUÀ E¢ÃUÀ ¥ÀĸÀÛPÀ ªÀÄÄzÀæt ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæPÁ±À£À PÉëÃvÀæzÀ°èAiÀÄÆ UÀªÀÄ£ÁºÀð ¸ÁzsÀ£É ªÀiÁrzÉ. gÁdåzÀ ºÉ¸ÀgÁAvÀ ¥ÀPæ Á±ÀPÀgÀ°è UÀzÀV£À ¥ÀPæ Á±ÀPÀgÀÆ ¸ÉÃjzÁÝgÉ. gÁdåzÀ°èAiÉÄà ªÉÆlÖªÉÆzÀ® ¥ÀªÀ£À «zÀÄåvï GvÁàzÀ£Á PÉÃAzÀæ ªÀÄvÀÄÛ UÁ½VgÀt UÀ¼ÀÄ CªÀvÀj¹zÀÄÝ UÀzÀV£À PÀ¥ÀàzÀUÀÄqÀØzÀ ªÉÄïÉAiÉÄÃ!

UÀzÀV£À ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ PÀtV£ÀºÁ¼ï UÁæªÀÄzÀ ¸ÀºÀPÁj ZÀ¼ÀªÀ½UÉ FUÀ ±ÀvÀªÀiÁ£À vÀÄA©zÉ. ¤ªÀÄð® £ÀUÀgÀ AiÉÆÃd£ÉUÉ ¸ÉÃ¥ÀðqÉAiÀiÁzÀ gÁdåzÀ 57 ¥ÀÄgÀ¸À¨sÉUÀ¼À°è UÀzÀUÀ-¨ÉlUÉÃj £ÀUÀgÀ¸À¨sÉ PÀÆqÁ MAzÀÄ.

UÀzÀUÀPÉÌ »AzÉ PÀævÀÄ¥ÀÄgÀ CxÀªÁ PÀÈvÀ¥ÀÄgÀ, ¨É¼ÀªÀ® £ÁqÀÄ CxÀªÁ ¨É¼ÀĪÀ® 300, UÀzÀÄUÀ, UÀzÀUÀÄ, UÀzÀUï JA§ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼ÀÄ EzÀݪÀÅ. PÀ®ÄíUÀÄ, PÀgÀÄÝUÀÄ, UÀdUÀ, UÀzÀÝUÀÄ JA§ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ UÀzU À À JA§ ºÉ¸ÀgÀÄ ¤µÀà£ÀߪÁ¬ÄvÀÄ JAzÀÄ «zÁéA¸ÀgÀÄ C©ü¥ÁæAiÀÄ ¥ÀqÀÄvÁÛgÉ. JqÉAiÀÄÆgÀÄ vÉÆÃAlzÀ ¹zÀÞ°AUÉñÀégÀgÀ UÀzÀÄÝUÉ EgÀĪÀÅzÀjAzÁVAiÉÄà UÀzÄÀ UÀ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ JAzÀÆ ºÉüÀ¯ÁVzÉ. ¥ËgÁtÂPª À ÁV §æºäÀ£À ªÀiÁ£À¸À ¥ÀÄvÀg æ ¯ À Æ É § è â£ÁzÀ PÀv æ ÄÀ UÀzV À £À ¸À«ÄÃ¥Àz° À g è ÄÀ ªÀ PÀ¥ÀàvÀ UÀÄqÀØzÀ°è vÀ¥À¸ÀÄì ªÀiÁrzÀ£ÀAvÉ. CªÀ£À vÀ¥À¹ìUÉ ¨sÀAUÀ GAlĪÀiÁqÀÄwÛzÀÝ PÀ¥ÉÆÃvÀgÉÆêÀÄ £ÉA§ gÁPÀë¸À£À£ÀÄß ²æëµÀÄÚªÀÅ «ÃgÀ £ÁgÁAiÀÄt£À gÀÆ¥ÀzÀ°è ¥ÀPæ ÀlªÁV ªÀ¢ü¹zÀ£ÀAvÉ. ªÀÄÄAzÉ PÀv æ ÀÄ«£À ¥ÁæxÀð£ÉAiÀÄAvÉ £ÁgÁAiÀÄt UÀzÀÄV £À°èAiÉÄà £É¯É¤AvÀ£ÀAvÉ! ªÀÄvÉÆÛAzÉqÉ d£ÀªÉÄÃdAiÀÄgÁd ¸À¥ÀðAiÀiÁUÀ ªÀiÁrzÀ CUÀº æ ÁgÀªÉà UÀzU À À JAzÀÄ £ÀA§¯ÁVzÉ. MAzÀÄ PÁ®zÀ°è eÁÕ£À¦ÃoÀªÁV, ªÀĺÁ 108

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

CUÀº æ ÁgÀªÁV ªÉÄgÉzÀ F ¥ÀlÖtzÀ DqÀ½vÀªÀ£ÀÄß 77 ªÀĺÁd£ÀgÀÄ £ÉÆÃrPÉƼÀÄîwÛzÀÝ gÀAvÉ. ²gÀºÀnÖ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ AiÀļÀªw À Û ªÀĺÁUÁæªÀĪÀ£ÀÄß ²æÃgÁªÀÄ ¸Áܦ¹zÀ£ÉAzÀÄ ¸ÀܼÀ¥ÀÄgÁt ºÉüÀÄvÀÛzÉ. ªÀĺÁ¨sÁgÀvÀzÀ UÀÄgÀÄ zÉÆæÃuÁZÁAiÀÄðgÀÄ ªÁ¹¸ÀÄwÛzÀÝ UÁæªÀĪÉà ªÀÄÄAzÉ zÉÆæÃt, zÉÆÃt DV gÉÆÃt D¬ÄvÀAvÉ.

1997gÀ DUÀ¸ïÖ 15 gÀAzÀÄ zsÁgÀªÁqÀ f¯Éè¬ÄAzÀ ¥Àv æ ÉåÃPÀUÉÆAqÀ LzÀÄ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀÄ gÀavÀªÁzÀ ºÉƸÀ UÀzÀUÀ f¯ÉèAiÀÄ EwºÁ¸À zsÁgÀªÁqÀ f¯ÉèAiÀÄ EwºÁ¸ÀzÀ°èAiÉÄà ¸ÉÃjºÉÆÃVzÉ. EzÀÄ gÁµÀÖç PÀÆlgÀÄ, ZÁ¼ÀÄPÀå,gÀÄ, PÀ¼ÀZÀÆgÀågÀÄ, AiÀiÁzÀªÀgÀÄ, ºÉÆAiÀÄì¼ÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ CgÀ¸ÀgÀ D½éPÉUÉ M¼À¥ÀnÖvÀÄÛ. 1673gÀ°è EzÀÄ ©eÁ¥ÀÄgÀ ¸ÀįÁÛ£À¤UÉ ¸ÉÃj, C£ÀAvÀgÀ ªÀÄgÁoÀgÀ ªÀ±ÀªÁV, ºÉÊzÀgï ªÀÄvÀÄÛ n¥ÀÄà¸ÀįÁÛ£ÀgÀ C¢üãÀPÉÌ M¼À¥ÀlÄÖ, ªÀÄvÉÛ ªÀÄgÁoÀjUÉ ¸ÉÃj, 1818 jAzÀ ©ænµÀgÀ vÉPÉ̸ÉÃjvÀÄ. 1857 gÀ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥À¥ æ Àx æ ÀªÀÄ ¸ÁévÀAvÀöæ å ¸ÀAUÁæªÀÄzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è F f¯ÉèAiÀÄ ªÀÄÄAqÀgÀV ©üêÀÄgÁªï ªÀÄvÀÄÛ £ÀgÀUÀÄAzÀzÀ ¨Á¨Á¸ÁºÉçgÀÄ £Á£Á¸ÁºÉçgÀ ¸ÀA¥ÀPÀð¨É¼É¹ ©ænµÀgÀ «gÀÄzÀÞ ¸Éuɹ PÁæAwAiÀÄ QrUÀ¼ÁV ¥Àædé°¹zÀgÀÄ. PÀ£ÁðlPÀ KQÃPÀgÀtzÀ ºÉÆÃgÁlzÀ°èAiÀÄÆ F f¯ÉèAiÀÄ d£À ¨sÁUÀªÀ»¹zÀÝgÀÄ.

UÀzÀV£À «ÃgÀ£ÁgÁAiÀÄt, wæPÀÆmÉñÀégÀ, ¸ÀgÀ¸Àéw, ¸ÉÆêÉÄñÀégÀ, ±ÀAPÀgÀ°AUÀ, zÀÄUÁð, «ÃgÀ¨sÀzÀæ, «oÉÆç ªÀÄÄAvÁzÀ zÉêÀ¸ÁÜ£ÀUÀ¼ÀÄ, dĪÀiÁä ªÀĹâ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃAmï eÁ£ï ZÀZïð, ²æÃvÉÆÃAlzÁAiÀÄðgÀ ªÀÄoÀ, «ÃgÉñÀégÀ ¥ÀÄuÁå±Àª æ ÀÄ, ¨ÉlUÉÃjAiÀÄ «ÃgÀUÀ®Äè UÀ¼ÀÄ, ¯ÉÆQÌAiÀÄ UÀÄAr CxÀªÁ ®PÀÄÌArAiÀÄ°è gÀ£ÀßPÀ«AiÀÄ D±ÀA æ iÀÄzÁvÉ zÁ£À aAvÁªÀÄt CwÛªÀĨÉâ PÀnÖ¹zÀ §æºÀä f£Á®AiÀÄ , ¸ÉÆgÀlÆgÀÄ, ®PÉëöäñÀégÀ, PÉÆýªÁqÀUÀ¼À°ègÀĪÀ ««zsÀ zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ, ªÀÄÄAqÀgÀV ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ PÀ®ÄèUÀÄqÀØzÀ ªÉÄð£À PÉÆÃmÉ ºÁUÀÆ ¢uÉÚAiÀÄ ªÉÄð£À PÀ£ÀPÀ£ÀgÀ¹AºÀ zÉêÁ®AiÀÄ, qÀ A §¼À , UÀ Ä ªÀ Ä ä U É Æ Ã¼À z À §¸À ª À t Ú zÉ Ã ªÁ®AiÀ Ä , C£À ß zÁ£É à ±À é g À ªÀ Ä oÀ U À ¼ À Ä d£ÁPÀµÀðuÉAiÀÄ PÉÃAzÀæUÀ¼ÁVªÉ. £ÀgÀUÀÄAzÀzÀ ±ÀAPÀgÀ°AUÀ, ªÀĺÁ §¯ÉñÀégÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÀ£ÀĪÀÄAvÀ zÉêÁ®AiÀÄ UÀ¼ÀÄ, ¨ÉlÖzÀ ªÉÄÃ¯É ²ªÁf 1674 gÀ°è PÀnÖ¹zÀ PÉÆÃmÉ, £ÀgÉÃUÀ°è£À £ÁgÁAiÀÄt, PÁªÉÄñÀégÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀ¯ÉäñÀégÀ zÉêÀ¸ÁÜ£ÀUÀ¼ÀÄ, ¨sÁªÉÊPÀåzÀ ¥Àw æ ÃPÀ ¸ÀAvÀ gÀºÀªÀiÁ£ï ±ÁºÀªÀ° zÀgÀUÁ, ²gÀºÀnÖAiÀÄ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ ¨É¼ÀînÖAiÀÄ gÁªÀÄ°AUÀ zÉêÁ®AiÀÄ, zÉëºÁ¼À zÀ°è£À ºÉƼÀ®ªÀÄä zÉêÁ®AiÀÄ, ²æêÀÄAvÀUÀqÀzÀ ªÀ¼ÀîªÀÄä zÉêÁ®AiÀÄ, AiÀļÀªÀwÛAiÀÄ UÀÄAqÉñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄ, CªÀé°AUÀªÀé£ÀªÀgÀ ªÀÄoÀ, ¥sÀQÃgÀ¸Áé«Ä UÀ¼À ªÀÄoÀ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ E°è£À ¥Àª æ ÀÄÄR ¥ÉÃæ PÀëtÂÃAiÀÄ ¸ÀܼÀUÀ¼ÁVªÉ.

1961gÀ°è UÀzÀUÀzÀ°è £ÀqÉzÀ 43£Éà CT® ¨sÁgÀvÀ PÀ£ÀßqÀ ¸Á»vÀå ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ²æà PÉ.«. PÀÄAzÀtUÁgÀ CªÀgÀÄ ªÀ»¹zÀÝgÀÄ.

UÀzÀUÀ f¯ÉèAiÀħUÉÎ ºÉaÑ£À ªÀiÁ»wUÁV F PÉ®ªÀÅ ªÉ¨ï vÁtUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAzÀ²ð¸À§ºÀÄzÀÄ : www.gadag-betagericity.gov.in www.gadag.net ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

109

ºÁªÉÃj f¯Áè zÀ±Àð£À

110

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

ºÁªÉÃj f¯ÉèAiÀÄ CAQ CA±ÀUÀ¼ÀÄ «¹ÛÃtð d£À¸ÀASÉå f¯Áè PÉÃAzÀæ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ

: : : :

ºÉÆç½UÀ¼ÄÀ ºÀ½îU¼ À ÄÀ (d£Àª¸ À w À EgÀĪÀ) (d£ÀªÀ¸Àw E®èzÀ) UÁæªÀÄ¥ÀAZÁAiÀÄwUÀ¼ÀÄ £ÀUg À À / ¥ÀlÖtUÀ¼ÄÀ ¸ÁPÀëgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt d£À¸ÁAzÀævÉ °AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀ £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥ÀvÄÀ Û

: : : : : : : : :

4,851 ZÀ.Q.«ÄÃ. (gÁdåzÀ 22£Éà zÉÆqÀØ f¯Éè) 14,39,116 (2001) ºÁªÉÃj 7 (ºÁªÉÃj, ¨ÁåqÀV, ºÁ£ÀUÀ¯ï, »gÉPÉgÀÆgÀÄ, gÁuɨ£ É Æ À ßgÀÄ, ¸Àªt À ÆgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ²UÁÎA«) 19 669 7 206 6 67.8 % 298 / ZÀ.Q.«ÄÃ.

942 ºÉtÄÚ / 1000 UÀAqÀÄ 47,454 ºÉPÉÖÃgÀÄ CgÀtå

GzÀåªÀÄ : ºÀwÛ £ÀƮĪÀ ªÀÄvÀÄÛ ©ÃdªÀ£ÄÀ ß ¨ÉÃ¥Àðr¹ ¸ÀA¸ÀÌj¸ÀĪÀ PÁSÁð£É, SÁ¢, ±ÉÃAUÁ ¸ÀÄ°AiÀÄĪÀ PÁSÁð£É, JuÉÚVgÀtÂUÀ¼ÀÄ, ºÀwÛAiÀÄ zsÉÆÃvÀgÀ, ºÀZÀÑqÀ, gÀ«PÉ RtUÀ¼ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ ¹ÃgÉU¼ À À PÉʪÀÄUÀÎ / AiÀiÁAwæPÀ £ÉÃAiÉÄÎAiÀÄ SÁ¢ UÁæªÆ É ÃzÉÆåÃUÀ PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ, ZÀªÀÄð ªÀÄvÀÄÛ £Áj£À ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À GvÁàzÀ£É, ªÀÄgÀUÉ®¸À, ©¢j£À ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ, »vÁÛ¼É ªÀÄvÀÄÛ vÁªÀÄæzÀ ¥ÁvÉæUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ, ¹ªÉÄAmï, ¹ªÉÄAmï PÉƼÀªÉ, CZÀÄÑ, ¥ÀA¥ÀÄ, ©Ãr, DnPÉUÀ¼ÀÄ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ, ªÀÄAqÀQÌ vÀAiÀiÁjPÉ,gÀ¸ÁAiÀĤPÀ PÁSÁð£ÉUÀ¼ÀÄ , EvÁå¢ ªÀÄÄRå¨É¼É : ºÀwÛ, ©½eÉÆüÀ, ¸ÀeÉÓ, £ÀªÀuÉ, PÀĸÀĨÉ, ±ÉÃAUÁ, §vÀÛ, vÉÆUÀj, ºÀÄgÀ½, ºÉ¸ÀgÀÄ, ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¢ézÀ¼À zsÁ£Àå UÀ¼ÀÄ, vÉAUÀÄ, CrPÉ, zÁæQë, ªÀiÁªÀÅ, ¥ÉÃgÀ® ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ºÀtÄÚUÀ¼ÀÄ, UÀÄgɼÀÄî, FgÀĽî, ªÀÄÆ®AV, PÉÆvÀÛA§j, ªÉÄt¹£À PÁ¬Ä, EvÁå¢. ºÀªÁUÀÄt : »vÀPÀgÀºÀªÉ. ¥sɧª æ Àj-K¦æ¯ï ¨ÉøÀUÉ, ªÉÄÃ-CPÉÆÖçgï ªÀļÉ, £ÀªÉA§gï-d£ÀªÀj ZÀ½UÁ®. ªÁ¶ðPÀ ¸ÀgÁ¸Àj ªÀÄ¼É 753.70 «Ä.«ÄÃ. eÁvÉæ /GvÀìªÀ : ²UÁÎA« vÁ®ÆèQ£À ¸ÀAvÀ ²±ÀÄ£Á¼À µÀjÃ¥sg À À GvÀìª,À ºÀÄ®UÀÆj£À ¸À A vÀ ºÀ d gÀ v ï µÁ GgÀ Ä ¸ï, gÁuÉ ¨ É £ À Æ ßgÀ Ä vÁ®Æè Q £À UÀ Ä qÀ Ø U À Ä qÁØ ¥ À Ä gÀ (zÉêÀgÀUÀÄqÀØ)zÀ ²æà ªÉÄʯÁgÀ°AUÉñÀégÀ eÁvÉ,æ gÁuɨɣÀÆßj£À ºÀdgÀvï dªÀiÁ¯ï µÁ ªÀ¯ÉÆà GgÀÄ¸ï ªÀÄvÀÄÛ ªÉƺÀgÀA PÁ®zÀ°è £ÀqÉAiÀÄĪÀ eÁvÉ,æ PÁV£É¯ÉAiÀÄ D¢PÉñÀªÀ£À GvÀìªÀ EvÁå¢. ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

111

¸ÀªÀðdÕ£ÉA§ÄªÀ£ÀÄ UÀªÀð¢AzÁzÁ£Éà ¸ÀªÀðgÉƼÀUÉÆAzÉÆAzÀÄ £ÀÄr PÀ°vÀÄ «zÉåAiÀÄ ¥Àªð À vÀªÃÉ DzÀ ¸Àªð À dÕ.

JAzÀÄ «zÉåAiÀÄ£ÀÄß J®è ªÀÄÆ®UÀ½AzÀ®Æ ºÀÄqÀÄQ PÀ°AiÀÄ ¨ÉÃPÀÄ JAzÀÄ §Ä¢ÝªÀiÁvÀÄ ºÉýzÀ ¸ÀªÀðdÕ ºÀÄnÖzÀ£ÉAzÀÄ £ÀA§¯ÁUÀĪÀ C§â®ÆgÀÄ, »AzÀÄ-ªÀÄĹèA LPÀåvÉAiÀÄ ¸ÀAPÉÃvÀªÁVgÀĪÀ ¸ÀAvÀ²±ÀÄ£Á¼À µÀjÃ¥sÀgÀÄ d¤¹zÀ ²±ÀÄ£Á¼ÀUÁæªÀÄ, ¥Àæ¹zÀÞ PÁtÂðPÀ PÉëÃvÀæªÁzÀ zÉêÀgÀ UÀÄqÀØzÀ ªÉÄʯÁgÀ°AUÉñÀégÀ PÉëÃvÀ,æ PÀ£ÀPÀ zÁ¸ÀgÀ DgÁzsÀåzÉʪÀ D¢PÉñÀªÀ¤gÀĪÀ PÁV£É¯É, PÀȵÀÚªÀÄÈUÀ C¨sÀAiÀiÁgÀtå EgÀĪÀ gÁuÉèɣÀÆßgÀÄ, PÀA§½UÀ½UÉ ¥Àæ¹zÀÞªÁzÀ ªÉÄqÉèÃj ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄt¹£À PÁ¬ÄUÉ ºÉ¸ÀgÁVgÀĪÀ ¨ÁåqÀV EgÀĪÀ f¯ÉèAiÉÄà ºÁªÉÃj f¯Éè. ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀAgÀPÀëuÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀļɤÃj£À ¸ÀAUÀæºÀPÁÌV Erà UÁæªÀĪÀ£Éßà vÉÆqÀV¹, CAvÀdð® ºÉaѸÀĪÀ°è ±À« æ Ĺ, “PÀ£ÀßqÀ¥Àæ¨sÀ ªÀÄvÀÄÛ UÉnmï J¯ÉÆèÃ¥ÉÃd¸ï 2005 ªÀµð À zÀ ªÀåQÛ ¥À± æ ¹À Û”UÉ ¥ÁvÀg æ ÁzÀ ¥Àj¸ÀgÀ ¥ÉæÃ«Ä ZÀ£À§¸À¥Àà PÉÆA§½ EzÀ£ÀÄß ¸Á¢ü¹ vÉÆÃj¹zÀÄÝ »gÉÃPÉgÀÆgÀÄ vÁ®ÆèQ£À PÁPÉÆüÀÄ UÁæªÀÄzÀ°è! zsÁgÀªÁqÀ f¯ÉèAiÀÄ ¨sÁUÀÀ ªÁVzÀÝ ºÁªÉÃj 1997 DUÀ¸ïÖ 15 gÀAzÀÄ K¼ÀÄ vÁ®ÆèPÀUÀ½gÀĪÀ MAzÀÄ f¯ÉèAiÀiÁV gÀÆ¥ÀÄUÉÆArvÀÄ. vÀÄAUÀ¨sÀzÁæ, ªÀgÀzÁ, PÀĪÀÄÄzÀéw ªÀÄvÀÄÛ zsÀªÀiÁð£À¢UÀ¼ÀÄ ºÁªÉÃj f¯ÉèAiÀÄ ¥Àª æ ÀÄÄR £À¢UÀ¼ÀÄ. »gÉÃPÉgÀÆgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ aPÉÌgÀÆgÀÄUÀ¼À PÉgÉUÀ¼ÀÄ, ªÀiÁ¸ÀÆj£À ªÀÄzÀUÀzÀ PÉgÉ, C¸ÀÄAr PÉgÉ, ªÉÄqÉèÃj PÉgÉ, vÀÄAªÀÄÆgÀ PÉgÉ, aPĄ̀Á¸ÀÆgÀ PÉgÉ, ªÉÆzÀ¯ÁzÀ PÉgÉUÀ¼ÀÄ F f¯ÉèAiÀÄ ¤ÃgÁªÀjUÉ EgÀĪÀ ¥Àª æ ÀÄÄR D¸ÀgÉUÀ¼ÁVªÉ. ºÁªÉÃj f¯ÉèAiÀÄ PÉ®ªÀÅ PÀqÉ ªÀiÁvÀæ PÁqÀÄ zÀlÖªÁVzÀÄÝ vÉÃUÀ, UÀAzsÀ, ºÀ®¸ÀÄ, C¼À¯É, ªÀiÁªÀÅ, D®, CwÛ, ©½£ÀA¢, ©ÃmÉ ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ E°èªÉ. ºÀÄ°, agÀvÉ, PÁqÀĺÀA¢, PÀgÀr, vÉÆüÀ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À eÉÆvÉUÉ ««zsÀ §UÉAiÀÄ ºÁªÀÅUÀ¼ÀÄ, ¥ÀQëUÀ¼ÀÄ PÁt¹UÀÄvÀÛªÉ. gÁuɨɣÀÆßj£À PÀȵÀÚªÀÄÈUÀ C¨sÀAiÀiÁgÀtå 119 ZÀ.Q.«Äà £ÀµÀÄÖ «¸ÁÛgÀªÁzÀ ¥Àz æ ÉñÀªÀ£ÁߪÀj¹zÉ.

F f¯ÉèAiÀÄ PÉ®ªÀÅ HgÀÄUÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄ UÀªÀĤ¹zÁUÀ ºÁªÉÃjAiÀÄÄ ¥ÁªÀj, ºÁªÀj, ºÁºÀj ªÀÄvÀÄÛ £À¼¥ À ÄÀ j JA§ ºÉ¸g À ÄÀ UÀ½AzÀ §ºÀ¼À »A¢¤AzÀ®Æ ¥À¹ æ zÀÞªÁVvÉÛAzÀÄ w½zÀħgÀÄvÀÛzÉ. »gÉÃPÉgÀÆjUÉ ¦jAiÀÄ PÉgÉAiÀÄÆgÀÄ CAzÀgÉ zÉÆqÀØPÉgÉ EgÀĪÀ HgÀÄ JA§ ºÉ¸ÀjzÀÄÝ CzÀÄ ªÀÄÄAzÉ »jAiÀÄ PÉgÉAiÀÄÆgÀÄ, »gÉÃPÉgÀÆgÀÄ D¬ÄvÀAvÉ! ºÁ£ÀUÀ°èUÉ ¥ÁAw¥ÀÄgÀ, ªÉÊgÁl¥ÀÄgÀ, «gÁlPÉÆÃmÉ, «gÁl £ÀUÀgÀ, ¥Á£ÀAUÀ®è ªÀÄvÀÄÛ ºÁ£ÀAUÀ®è JA§ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ½zÀÄݪÀAvÉ! §£ÀªÁ¹¬ÄAzÀ D½zÀ PÀzÀA§gÀÄ ¥ÀæSÁåvÀgÁzÀgÉà ºÁªÉÃj f¯ÉèAiÀÄ ºÁ£ÀU® À £ è ÄÀ ß gÁdzsÁ¤AiÀiÁV¹PÉÆAqÀÄD½zÀ PÀzA À § zÉÆgÉU¼ À ÄÀ ºÁ£ÀU® À Äè PÀzAÀ §gÀÄ JAzÉà SÁåvÀgÁzÀgÀÄ. EªÀgÀÄ E°è Qæ.±À. 11£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£À¢AzÀ 13£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀªÀgÉUÀÆ D½zÀgÀÄ. ºÁUÉAiÉÄà OgÀAUÀeÉç£À PÁ®¢AzÀ F ¥ÁæAvÀå ©ænµÀgÀ ªÀ±ª À ÁUÀĪÀªg À U É É ¸Àªt À ÆgÀ£ÄÀ ß D½zÀ ªÀiÁAqÀ°PÀ ªÀÄ£Év£ À ª À £ À ÄÀ ß ¸Àªt À ÆgÀÄ 112

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

£ÀªÁ§gÀÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ. 1836gÀ°è zsÁgÀªÁqÀ f¯ÉèAiÀÄ gÀZÀ£ÉAiÀiÁV ªÀÄÄA§¬Ä ¥ÁæAvÀåPÉÌ ¸ÉÃj¸À¯ÁVzÀÝ ºÁªÉÃj CzÀgÀ MAzÀÄ ¨sÁUÀªÁVvÀÄÛ. ºÁªÉÃj f¯ÉèAiÀÄ EwºÁ¸À zsÁgÀªÁqÀ f¯ÉèAiÀÄ EwºÁ¸ÀzÀ°èAiÉÄà ¸ÉÃjºÉÆÃVzÉ. ªÀiËAiÀÄðgÀÄ, ±ÁvÀªÁºÀ£ÀgÀÄ, §£ÀªÁ¹AiÀÄ PÀzÀA§gÀÄ, ¨ÁzÁ«ÄAiÀÄ ZÁ¼ÀÄPÀågÀÄ, gÁµÀÖçPÀÆlgÀÄ, PÀ¯ÁåtzÀ ZÁ¼ÀÄPÀågÀÄ, PÀ¼ÀZÀÄgÀågÀÄ, AiÀiÁzÀªÀgÀÄ, PÀA¦® gÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀĪÀiÁgÀ gÁªÀÄ, «dAiÀÄ £ÀUÀgÀzÀ CgÀ¸ÀgÀÄ, D¢¯ï±Á»Ã zÉÆgÉ UÀ¼ÀÄ, ªÉÆUÀ®gÀÄ, ºÉÊzÀgÁ¨Á¢£À ¤eÁªÀÄgÀÄ, ºÉÊzÀgï ªÀÄvÀÄÛ n¥ÀÄà ¸ÀįÁÛ£ï, ªÀÄgÁoÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ©ænµÀgÀ DqÀ½vÀPÉÌ M¼À¥ÀnÖvÀÄÛ. ¨sÁgÀvÀzÀ ªÉÆzÀ® ¸ÁévÀAvÀæöå ¸ÀAUÁæªÀÄ PÁ®zÀ°è (1857-58gÀ°è) £ÀgÀUÀÄAzÀzÀ ¨Á¨Á¸ÁºÉèï, ªÀÄÄAqÀgÀV ©üêÀÄgÁªï ¸ÉÃjzÀAvÉ ºÀ®ªÁgÀÄ zÉñÀ¨sÀPÀÛgÀÄ ©ænµï DqÀ½vÀ ªÀ£ÀÄß ¥Àw æ ¨sÀn¹ ºÉÆÃgÁrzÀgÀÄ.

F f¯ÉA è iÀÄ ¨ÁåqV À vÁ®ÆèQ£À PÀzg À À ªÀÄAqÀ®VAiÀÄ°è ¥ÀÄgÁt ¥À¹ æ zÀÞ£ÁzÀ d£ÀªÉÄÃdAiÀÄ ªÀĺÁgÁd£ÀÄ PÀnÖ¹zÉÝ£À߯ÁUÀĪÀ ªÀiÁgÀÄw zÉêÁ®AiÀÄ DPÀµÀðuÉAiÀÄ PÉÃAzÀª æ ÁVzÉ. zÁ¸ÀªÀgÉÃtågÀ°è ±ÉÃæ µÀ×gÁzÀ PÀ£ÀPÀzÁ¸ÀgÀÄ PÁV£É¯ÉAiÀÄ°è PÀnÖ¹gÀĪÀ D¢PÉñÀªÀ zÉêÁ®AiÀÄ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¥ÉÃæ PÀëtÂÃAiÀÄ ¸ÀܼÀªÁVzÉ. ¸ÀªÀtÆj£À°ègÀĪÀ C£ÉÃPÀ ªÀĹâUÀ¼ÀÄ, zÉêÀ¸ÁÜ£ÀUÀ¼ÀÄ, ¸ÀvÀå¨ÉÆÃzsÀ¸Áé«ÄUÀ¼À ªÀÄoÀ, £ÀªÁgÀÀ CgÀªÀÄ£É, PÉÆÃmÉ, »gÉÃPÉgÀÆgÀÄ vÁ®ÆèPÀÄ ªÀiÁ¸ÀÆj£À ªÀÄzÀUÀ PÉgÉ, »gÉÃPÉgÀÆgÀÄ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ ¨Á¼ÀA©ÃqÀ UÁæªÀÄzÀ «µÀ¥ÀjºÁgÉñÀégÀ ªÀÄvÀÄÛ §¸ÀªÀ£À zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ, LgÀtÂAiÀÄ PÉÆÃmÉ, gÁuɨɣÀÆßgÀÄ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ ZËqÀzÁ£À¥ÀÄgÀzÀ ªÀÄÄPÉÛñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄ, gÁuɨɣÀÆßj£À°ègÀĪÀ ºÀdgÀvï dªÀiÁ¯ï µÁ ªÀ¯ÉÆ ¸ÀªÀiÁ¢ü, ºÀÄ°ºÀ½îAiÀÄ°è£À PÉÆÃmÉ, gÁªÉÄñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄ, ²UÁÎA«AiÀÄ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ ºÀÄ®UÀÆj£À ¸ÀAvÀ ºÀdgÀvï µÁ ¸ÀªÀiÁ¢ü, UÀæAxÀ ¥ÀæPÀluÉ, UÀæAxÁ®AiÀÄ ¸ÉêÉAiÀÄ°è vÉÆqÀVgÀĪÀ OzÀÄA§gÀ PÉëÃvÀæ CUÀrAiÀÄ ²æà azÀA§gÀ D±Àª æ ÀÄ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅUÀ¼ÀÄ ¥ÉÃæ PÀëtÂÃAiÀÄ ¸ÀܼÀUÀ¼ÁVªÉ. ºÁªÉÃj f¯ÉèAiÀÄ PÀÄjvÀÄ ºÉaÑ£À ªÀiÁ»wUÁV F PɼÀPÀAqÀ ªÉ¨ï vÁtUÀ¼À£ÀÄß ¨sÉÃnªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ : www.kar.nic.in www.nkpost.kar.nic.in/tourismhaveri.htm www.clickhubli.com/haveri_florist.htm www.en.wikipedia.org/wiki/Hanagal

PÀ£ÁðlPÀ gÀvßÀ ¥À± æ ¹ À Û ¥ÀÄgÀ¸ÌÀ øvÀgÄÀ gÁµÀÖçP« À PÀĪÉA¥ÀÄ (1992) qÁ. gÁeïPÀĪÀiÁgï (1992) J¸ï. ¤d°AUÀ¥àÀ (1999) ¥ÉÆ.æ ¹. J£ï. Dgï. gÁªï (2000) ¥ÀArvï ©üêÀĸÉãÀ eÉÆö (2005) ¥ÀÆdå ²ªÀPÄÀ ªÀiÁgÀ ¸Áé«ÄUÀ¼ÄÀ (2007) ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

113

GvÀg Û À PÀ£ßÀ qÀ f¯Áè zÀ±ð À £À

114

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ f¯ÉèAiÀÄ CAQ CA±ÀUÀ¼ÀÄ «¹ÛÃtð d£À¸ÀASÉå f¯Áè PÉÃAzÀæ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ

10,291 ZÀ.Q.«ÄÃ. (gÁdåzÀ 5 £Éà zÉÆqÀØ f¯Éè) 13,53,644 (2001) PÁgÀªÁgÀ 11 (PÁgÀªÁgÀ, ¨sÀl̼À, ºÉÆ£ÁߪÀgÀ, ºÀ½AiÀiÁ¼À, ¸ÀÄ¥À, CAPÉÆî, PÀĪÀÄl, ªÀÄÄAqÀUÉÆÃqÀÄ, ¹zÁÝ¥ÀÄgÀ, ²gÀ¹ ªÀÄvÀÄÛ AiÀįÁè¥ÀÄgÀ) ºÉÆç½UÀ¼ÄÀ : 35 ºÀ½îU¼ À ÄÀ (d£Àª¸ À w À EgÀĪÀ) : 1258 (d£ÀªÀ¸Àw E®èzÀ) : 43 UÁæªÀÄ¥ÀAZÁAiÀÄwUÀ¼ÀÄ : 207 £ÀUg À À / ¥ÀlÖtUÀ¼ÄÀ : 14 ¸ÁPÀëgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt : 76.6 % d£À¸ÁAzÀævÉ : 132 / ZÀ.Q.«ÄÃ. °AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀ : 970 ºÉtÄÚ / 1000 UÀAqÀÄ £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥ÀvÄÀ Û : 8,14,718 ºÉPÉÖÃgÀÄ CgÀtå GzÀåªÀÄ : ªÀÄvÉÆìöåÃzÀåªÀÄ, PÁUÀzÀ, ¥ÉèöʪÀÅqï, ªÉÄÃtzÀ §wÛ vÀAiÀiÁjPÉ, PÀÄA¨ÁjPÉ, ZÀªÀiÁäjPÉ, UÀÄrUÁjPÉ, ºÉÆ°UÉ, PÀªÀiÁäjPÉ, §qÀV PÉ®¸À, a£Àß, ¨É½î, zÀAvÀzÀ PÉ®¸À, UÀgÀUÀ¸ÀzÀ VgÀtÂ, ªÀÄgÀzÀ ¸ÁªÀiÁ£ÀÄ vÀAiÀiÁjPÉ, CQÌVgÀtÂ, PÉvÀÛ£É PÉÊUÁjPÉ, §ÄnÖ, ZÁ¥É vÀAiÀiÁjPÉ, eÉãÀÄ ¸ÁPÀuÉ, PÉÆý ¸ÁPÀuÉ PÀ©ât ¸ÀgÀ¼ÀÄ, ºÉAZÀÄ, dA©nÖUÉ, UÉÃgÀÄ©Ãd ªÀÄvÀÄÛ PÁ¦ü ©Ãd ¸ÀA¸ÀÌgÀuÉ, ©Ãr, GQÌ£À læAPï, C®Æå«Ä¤AiÀĪÀiï ¥ÁvÉ,æ PÉʪÀÄUÀÎ, ZÀ¥Ààr PÀ®Äè, C®APÁjPÀ ºÉAZÀÄ, ¨ÉvÀÛ ªÀÄvÀÄÛ ©¢j£À §ÄnÖUÀ¼À ºÉtÂUÉ, vÉAV£À £Áj£À ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ, ªÀÄqÀPÉUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ, ªÉÆzÀ¯ÁzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ, ªÀÄÄRå¨É¼É : §vÀÛ, gÁV, PÀqÀ¯É, vÉÆUÀj, ±ÉÃAUÁ, ªÉÄt¸ÀÄ, CqÀPÉ, vÉAUÀÄ, ¨Á¼É, K®QÌ, PÀ§Äâ, UÉÃgÀÄ©Ãd, vÀgÀPÁj, ªÀiÁªÀÅ, ¤A¨É, C£Á£À¸ÀÄ, D®ÆUÀqÉØ, §zÀ£É, PÀ®èAUÀr, ºÉÊ©æqï eÉÆüÀ, ¸ÁUÀĪÁ¤, ©ÃmÉ, dA¨É, ªÀÄwÛ, £ÀA¢, PÁqÀºÀ®¸ÀÄ, ºÀÄt¸É, gÁªÀÄ¥ÀvÉ,æ CAlĪÁ¼À, gÀ§âgï, EvÁå¢. ºÀªÁUÀÄt : ºÉZÁÑV ±ÀĵÀÌ DzÀð æ ºÀªÉ. ªÀiÁZïð-ªÉÄà C¢üPÀ ¸ÉPÉ. dÆ£ï-CPÉÆÖçgï ªÀÄ¼É C¢üPÀ. ªÁ¶ðPÀ ¸ÀgÁ¸Àj ªÀÄ¼É 2,840.00 «Ä.«ÄÃ. eÁvÉæ /GvÀìªÀ : PÀgÁªÀ½ GvÀìªÀ, ¹gÀ¹AiÀÄ ªÀiÁjPÁA¨Á eÁvÉæ, ºÉÆ£ÁߪÀgÀ ªÉAPÀlgÀªÀÄt£À vÉÃgÀÄ, CAPÉÆîzÀ GvÀìªÀ, §£ÀªÁ¹AiÀÄ ªÀÄzsÀÄPÉñÀégÀ, G¼À«AiÀÄ ZÀ£Àߧ¸ÀªÉñÀégÀ gÀxÉÆÃvÀìªÀ, UÉÆÃPÀtðzÀ ªÀĺÁ§¯ÉñÀégÀ GvÀìªÀ, ¸ÉÆAzÉAiÀÄ ªÁ¢gÁdgÀ GvÀìªÀ EvÁå¢. ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

: : : :

115

“DgÀAPÀıÀA«mÉÆq Ö AÀ £É£ª É ÅÀ zÉ£ßÀ ªÀÄ£ÀA §£ÀªÁ¹ zÉñÀªÄÀ A...” JAzÀÄ D¢PÀ« ¥ÀA¥À ªÀtÂð¹zÀ §£ÀªÁ¹, “£Á £ÉÆÃr £À°AiÀÄĪÀ PÁgÀªÁgÀ, N PÁgÀªÁgÀ, PÀqÀ°£À wÃgÀ” JAzÀÄ PÀ« GzÀÎj¹zÀ, PÉÊUÁ CtÄ«zÀÄåvï ¸ÁܪÀgÀ, ¹Ã§qïð £ËPÁ£É¯É EgÀĪÀ, FUÀ gÀ«ÃAzÀæ£ÁxÀ oÁUÉÆÃgï ©ÃZï JAzÉà SÁåvÀªÁzÀ, «±ÀéPÀ« gÀ«ÃAzÀ£ æ ÁxÀ oÁUÉÆÃgï CªÀgÀ ªÉÆzÀ® £ÁlPÀPÉÌ ¸ÀÆáwð ¤ÃrzÀ PÁgÀªÁgÀzÀ PÀqÀ°£À wÃgÀ, (“The sea beach of Karwar is certainly a fit place in which to realise that beauty of nature is not a mirage of imagination, but reflects the joy of the infinite and thus draws us to lose ourselves into it.” Rabindranath Tagore, 1916),²ªÀ£À DvÀä°AUÀ EgÀĪÀ UÉÆÃPÀtð, C°è£À NA ©ÃZï, “«Ä¤ EArAiÀiÁ” JAzÀÄ PÀgɹPÉÆAqÀ zÁAqÉð, gÁªÀt ¸Áܦ¹zÀ£ÉAzÀÄ £ÀA§¯ÁUÀĪÀ ªÀÄÄgÀÄqÉñÀégÀ, PÁgÀªÁgÀ, ¨ÉïÉÃPÉÃj, vÀzÀr, PÀĪÀÄl, ºÉÆ£ÁߪÀgÀ, ¨sÀl̼À §AzÀgÀÄUÀ½gÀĪÀ, Cw ºÉZÀÄÑ CgÀtå ¸ÀA¥ÀvÀÄÛ ºÉÆA¢gÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ Cw ºÉZÀÄÑ vÁ®ÆèPÀÄUÀ½gÀĪÀ f¯Éè GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ f¯Éè.

PÁ½,UÀAUÁªÀ½, CWÀ£Á²¤, ±ÀgÁªÀw E°è£À ¥Àª æ ÄÀ ÄR £À¢UÀ¼ÄÀ . ²ªÀªÆ É UÀÎ ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀzÀ UÀrAiÀÄ°è ºÀjAiÀÄĪÀ ±ÀgÁªÀw, UÉÃgÀĸÉÆ¥ÉàAiÀÄ §½ dUÀvï ¥Àç¹zÀÞ eÉÆÃUï d®¥ÁvÀªÀ£ÀÄß ¤«Äð¹zÉ. CWÀ£Á²¤ £À¢AiÀÄ GAZÀ½î d®¥ÁvÀ, UÀAUÁªÀ½ £À¢AiÀÄ ªÀiÁUÉÆÃqÀÄ d®¥ÁvÀ, PÁ½£À¢AiÀÄ ¯Á®UÀĽ d®¥ÁvÀ, UÀtÂñÀ¥Á® ºÉƼÉAiÀÄ ²ªÀUÀAUÁ d®¥ÁvÀ, PÉ¥ÀàeÉÆÃUÀ, ¸ÀĸÀÄ©â ªÉÆzÀ¯ÁzÀ d®¥ÁvÀUÀ½AzÀ PÀÆrgÀĪÀÅzÀjAzÀ EzÀÄ d®¥ÁvÀUÀ¼À f¯ÉèAiÉÄAzÉà ¥À¹ æ zÀÞ. ¸ÁUÀªÁ¤, ºÉÆ£Éß, ©ÃmÉ £ÀA¢, ªÀÄwÛ ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ, ¨ÉAQ¥ÀlÖt PÉÊUÁjPÉUÉ ¨ÉÃPÁUÀĪÀ «ÄzÀÄ ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ, ©¢gÀÄ, ²æÃUÀAzsÀzÀ ªÀÄgÀ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ CªÀÄÆ®å ªÀÈPÀë ¸ÀA¥ÀvÀÄÛ E°èzÉ. D£É, PÁqɪÉÄä, ºÀA¢, fAPÉ ºÀÄ°, aUÀgÉ, ªÉÆ®, PÁqÀĺÀA¢, PÁqÀÄPÉÆÃt, PÁqÀÄPÉÆý, £Àj, ««zsÀ §UÉAiÀÄ ºÁªÀÅUÀ¼À£ÀÆß E°è PÁt§ºÀÄzÀÄ. ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸ï, PÀ©âtzÀ C¢gÀÄ, ¸ÀÄtÚPÀ®Äè, eÉÃrªÀÄtÄÚ, E®ä£ÉÊmï, UÁdÄ, ¸Á§Æ£ÀÄUÀ®Äè, C¨sÀPæ À, ¨ÁPÉìöÊmï EªÀÅ F f¯ÉèAiÀÄ R¤dUÀ¼ÀÄ.

GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀzÀ f¯Áè PÉÃAzÀæ PÁgÀªÁgÀPÉÌ D ºÉ¸ÀgÀÄ §gÀ®Ä CzÀgÀ §½AiÀÄ ºÀ½î PÀqÀªÁqÀ PÁgÀtªÀAvÉ! 18£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è ©ænµÀgÀÄ E°è PÁSÁð£ÉAiÉÆAzÀ£ÀÄß ¸Áܦ¹ EzÀ£ÀÄß PÁgÀªÁgÀªÉAzÀÄ PÀgÉzÀgÀAvÉ! ªÀÄÄAZÉ CzÀÄ ¸ÀzÁ²ªÀUÀqÀ J¤¹PÉÆArvÀÄÛ. »AzÉ ²ªÁfAiÀÄ MqÉvÀ£ÀzÀ°èzÀÝ F PÀqÀªÁqÀzÀ ¥À²ÑªÀÄPÉÌ ¸ÀªÀÄÄzÀz æ À°ègÀĪÀ zÉêÀUÀqÀ £ÀqÀÄUÀqÉØAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¢Ã¥À¸ÀÛA¨sÀ ¤«Äð¸À¯ÁVzÉ.

PÁgÀªÁgÀzÀ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ PÀƪÀÄðUÀqÀ ¢éÃ¥ÀzÀ°è PÉÆÃmÉAiÀÄ£ÀÄß ²ªÁf PÀnÖ¹zÀÝjAzÀ EzÀPÉÌ ¹zÀÝUÀqÀ JAzÀÄ £ÁªÀÄPÀgÀtªÁ¬ÄvÀAvÉ!

EzÀgÀAvÉAiÉÄà Qæ.±À. 800gÀ ¸ÀĪÀiÁj£À°è F ¸ÀܼÀªÀ£Áß½zÀ ºÉÆ£ÀߪÀÄä¤AzÀ ºÉÆ£ÁߪÀgÀªÀÇ, ©¼ÀVAiÀÄ ¹zÀݪÀÄä gÁtÂAiÀÄ ºÉ¸Àj¤AzÀ ¹zÁÝ¥ÀÄgÀªÀÇ D¬ÄvÀAvÉ.

MAzÀ£ÉAiÀÄ ¨sÀmÁÖPÀ¼ÀAPÀ¤AzÀ ¨sÀl̼ÀªÉA§ ºÉ¸ÀgÀÄ D ¥ÀlÖtPÉÌ §AvÀAvÉ!

AiÀįÁè¥ÀÄgÀzÀ ¸ÀÄvÀÛ°£À ¥ÀæzÉñÀzÀ°è gÁªÀiÁAiÀÄt, ªÀĺÁ¨sÁgÀvÀzÀ PÁ®zÀ°èAiÀÄ PÉ®ªÀÅ LwºÀåUÀ½ªÉ. ±ÀÆ¥ÀðtT ¸ÀÄ¥ÀzÀ°è ªÁ¸ÀªÀiÁrzÀݼÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 116

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

AiÀįÁè¥ÀÄgÀ¢AzÀ ªÀÄÄAqÀUÉÆÃqÀzÀ ªÀgÉUÉ gÁdå¨sÁgÀ ªÀiÁqÀÄwÛzÀݼÀAvÉ!

LwºÁ¹PÀªÁV GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ f¯Éè ªÀiËAiÀÄð ¸ÁªÀiÁædåPÉÌ M¼À¥ÀnÖvÀÄÛ.

D£ÀAvÀgÀzÀ°è ±ÁvÀªÁºÀ£ÀgÀÄ, ¥À®èªÀgÀÄ E°è D½éPÉ £ÀqɹzÀgÀÄ. §£ÀªÁ¹AiÀÄ PÀzÀA§gÀ ¸ÁªÀiÁædå £ÀªÀÄðzÁ, PÁªÉÃj£À¢UÀ¼ÀªÀgÉUÉ «¸ÀÛj¹vÀÄÛ. PÀzÀA§gÀ ªÀÄAiÀÄÆgÀªÀªÀÄð ºÉZÀÄÑ ¥Àæ¹zÀÞ£ÁzÀ zÉÆgÉ. PÀzÀA§gÀ £ÀAvÀgÀ ¨ÁzÁ«ÄAiÀÄ ZÁ®ÄPÀågÀÄ, gÁµÀÖçPÀÆlgÀÄ, zÉêÀVjAiÀÄ ¸ÉêÀÅt AiÀiÁzÀªÀgÀÄ, «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ CgÀ¸ÀgÀ gÁd ¥Àw æ ¤¢üUÀ¼ÀÄ, PɼÀ¢AiÀÄ ¸ÁªÀÄAvÀ ¸ÀzÁ²ªÀ£ÁAiÀÄPÀ, ¸Áé¢ ªÀÄ£ÉvÀ£ÀzÀ CgÀ¸ÀgÀÄ, ©zÀ£ÀÆj£À CgÀ¸ÀgÀÆ D½zÀgÀÄ. ªÀÄÄAzÉ F ¥ÀæzÉñÀ ªÉÄʸÀÆj£À ºÉÊzÀgï D° ªÀÄvÀÄÛ n¥ÀÄà ¸ÀįÁÛ£ÀgÀ C¢üãÀPÉÌ §AvÀÄ. 1799 gÀ°è ©ænµï ¸ÀPÁðgÀzÀ C¢üãÀPÉÌ §AzÁV¤AzÀ 1862gÀ ªÀgÉUÉ GvÀÛgÀ-zÀQët PÀ£ÀßqÀ f¯ÉèUÀ¼ÉgÀqÀÆ MAzÁVAiÉÄà EzÀÄݪÀÅ. ºÉÆ£ÁߪÀgÀ F f¯ÉèAiÀÄ ªÀÄÄRå ¸ÀܼÀªÁVvÀÄÛ. D£ÀAvÀgÀ zÀQët PÀ£ÀßqÀªÀ£ÀÄß ªÀÄzÀgÁ¸ÀÄ D¢ü¥ÀvÀåPÀÆÌ GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀªÀ£ÀÄß ¨ÉÆA¨Á¬Ä D¢ü¥ÀvÀåPÀÆÌ ¸ÉÃj¸À¯Á¬ÄvÀÄ.

1645 jAzÀ 1660gÀ ªÀgÉUÉ f¯ÉèAiÀÄ §ºÀĨsÁUÀªÀ£ÀÄß D½zÀ ©zÀ£ÀÆj£À PÉ£ÀgÁ¥Àæ¨sÀÄ ²ªÀ¥Àà£ÁAiÀÄPÀ F f¯ÉèAiÀÄ ¥ÀæxÀªÀÄ ¸ÁévÀAvÀæöå «ÃgÀ J£ÀߧºÀÄzÀÄ. ¥ÉÆÃZÀÄðVøÀgÉà ªÉÆzÀ¯ÁzÀ «zÉòAiÀÄgÀÄ ªÀÄAUÀ¼ÀÆj ¤AzÀ PÁgÀªÁgÀzÀªÀgÉUÉ J®Æè vÀ¼ÀªÀÇgÀzÀAvÉ FvÀ £ÉÆÃrPÉÆAqÀ. n¥ÀÄà«£À D½éPÉAiÀÄ PÁ®zÀ®Æè E°è «zÉòÃAiÀÄgÀ D½éPÉUÉ vÁªÀÅ ¹UÀ°®è. ©ænµÀgÀ «gÀÄzÀÝ £ÀqÉzÀ ¸ÁévÀAvÀöæ å ¸ÀªÀÄgÀzÀ°è F f¯ÉèAiÀÄ d£ÀgÀÆ GvÁìºÀ¢AzÀ ¨sÁUÀªÀ»¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ²gÀ¹, ¹zÁÝ¥ÀÄgÀ, CAPÉÆîUÀ¼ÀÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ ¨ÁqÉÆÃð°UÀ¼É¤¹ PÉÆArzÀÄݪÀÅ. ¸ÁévÀAvÁæöå £ÀAvÀgÀ 1956 gÀ°è gÁdå ¥ÀÄ£À«ðAUÀqÀuÉAiÀiÁzÁUÀ GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ ªÀÄvÀÄÛ zÀQët PÀ£ÀßqÀ f¯ÉèUÀ¼ÁV gÀƦvÀªÁV ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdåzÀ JgÀqÀÄ f¯ÉèUÀ¼ÁzÀĪÀÅ.

GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ f¯Éè d£À¥ÀzÀ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ ©ÃqÁVzÉ. ºÁ®QÌ, ºÀ¸À®gÀÄ, £ÁªÀÄzsÁj, £ÀªÁAiÀÄvÀgÀÄ, ¹¢Þ, ºÀªÀåPÀ, UÉÆAqÀgÀÄ, ªÀÄÄQç, ¸ÁgÀ¸ÀévÀ, ¥ÀlUÁgÀ, ¨sÀdAwç, zÉʪÀdÕ, UÀªÀ½, «ÄãÀÄUÁgÀgÀ G¥À¸ÀA¸ÀÌøwUÀ¼ÀÄ EªÉ. EªÀgÀ ºÁqÀÄPÀÄtÂvÀ-ºÀ§âUÀ¼ÀÄ ªÀÄ£ÀªÉÆúÀPÀ.

F f¯ÉèAiÀÄ°è AiÀÄPÀëUÁ£À ªÀÄvÀÄÛ d£À¥ÀzÀ PÀ¯ÉUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀÄÈzÀÞªÁVªÉ.

AiÀÄPÀëUÁ£ÀzÀ CzsÀéAiÀÄÄðUÀ¼ÁzÀ PÉgɪÀÄ£É ²ªÀgÁªÀÄ ºÉUÀqÉ, PÉgɪÀÄ£É ±ÀA¨sÀĺÉUÀqÉ, ªÀÄÆqÀÌt £ÁgÁAiÀÄt ºÉUÀqÉ, amÁÖt gÁªÀÄZÀAzÀæ ºÉUÀqÉ, PÀQð ¥ÀgÀªÀÄAiÀÄå ºÁ¸ÀåUÁgÀgÀÄ F f¯ÉèAiÀĪÀgÀÄ.

AiÀiÁtzÀ §vÀÛ¯ÉñÀégÀ£À P˲PÀ gÁªÀiÁAiÀÄt F f¯ÉèAiÀÄ ¥ÀæxÀªÀÄ ªÀĺÁPÁªÀå. ¸Á¼ÀéPÀ«, «ªÀįÁ£ÀAzÀ, CPÀ¼ÀAPÀ eÉÊ£ÀªÀÄĤ, PÀQð ªÉAPÀlgÀªÀÄt ±Á¹Ûç ¸ÀÆj, f.Dgï. ¥ÁAqÉñÀégÀ, UËjñÀ PÁ¬ÄÌtÂ, AiÀıÀªÀAvÀ avÁÛ®, ©.JZï. ²çÃzsÀgÀ, ±ÁAw£ÁxÀzÉøÁ¬Ä, ¸ÀÄ.gÀA. JPÀÄÌAr, CgÀ«AzÀ £ÁqÀPÀtÂð, ¸À.¥À.

UÁAªÀPÀgï, PÀȵÁÚ£ÀAzÀ PÁªÀÄvï, ¥À.¸ÀÄ. ¨sÀlÖ, ¸ÀÄAzÀgÀ £ÁqÀPÀtÂð, «.f.¨sÀlÖ, ¢£ÀPg À À zÉøÁ¬Ä, ±Á.ªÀÄA.PÀȵÀg Ú ÁAiÀÄ, UÀAUÁzsg À À avÁÛ®, f.f.ºÉUq À ,É f.J¸ï.¨sl À Ö, dAiÀÄAvÀ PÁ¬ÄÌtÂ, ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀgÀÄ F f¯ÉèAiÀÄ ¥Àª æ ÀÄÄR ¸Á»wUÀ¼ÀÄ. ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

117

E°è A iÀ Ä ¥À Ä gÁvÀ £ À ¸Áä g À P À U À ¼ À ° è D±À Ñ A iÀ Ä ðPÀ g À ª ÁzÀ z À Ä Ý ZÀ P À æ ª À Ç åºÀ . ªÀĺÁ¨sÁgÀvÀzÀ°è ªÀtÂðvÀªÁzÀ ZÀPÀª æ ÀÇåºÀªÀ£ÀÄß ºÉÆîĪÀ EAxÀ gÀZÀ£ÉAiÉÆAzÀÄ PÀĪÀÄl-²gÀ¹ gÀ¸ÉÛAiÀÄ°è£À ºÀjÃmÉ JA§ UÁæªÀÄzÀ°è EvÀÄÛ.

FV£À ¸ÉÆÃzÉAiÀÄ ¸ÀétðªÀ°è ªÀÄoÀzÀ UÀAUÁzsÀgÉÃAzÀæ ¸ÀgÀ¸Àéw ¸Áé«ÄUÀ¼À ¥Àj¸ÀgÀ ¦æÃw¬ÄAzÁV CªÀgÀÄ “ºÀ¹gÀÄ ¸Áé«ÄUÀ¼ÀÄ” JAzÉà SÁåvÀgÁVzÁÝgÉ.

E°è zÉòà vÀ½AiÀÄ ºÀ¸ÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAgÀQë¸ÀĪÀ PÁAiÀÄð £ÀqÉAiÀÄÄwÛzÉ. ªÀÄÄAqÀUÉÆÃqÀzÀ ºÀwÛgÀzÀ EAzÀÆgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀĸÀÆgÀÄ JA§°è ¸Á«gÁgÀÄ ªÀÄA¢ n¨ÉnAiÀÄ£ï ¤gÁ²ævÀ jUÉ D±ÀA æ iÀÄ PÀ°à¸À¯ÁVzÉ.

F f¯ÉèAiÀÄ PÀgÁªÀ½AiÀÄÆ d®¥ÁvÀUÀ¼ÀÆ ¸ËAzÀAiÀÄðzÀ ©ÃqÀÄUÀ¼ÀÄ.

PÁgÀªÁgÀzÀ ºÀwÛgÀzÀ°ègÀĪÀ CAd¢ÃªÀªÉA§ £ÀqÀÄUÀqÉØ, PÀgÁªÀ½ ªÀÄvÀÄÛ PÀt廃 ªÀiÁUÀðªÁzÀ Ct²UÀlÖ, ²gÀ¹AiÀÄ ¥À²ÑªÀÄQÌgÀĪÀ ¨ÉqÀ¸ÀUÁ«Ä UÀÄqÀØ, ºÉÆ£ÁߪÀgÀzÀ ºÀwÛgÀ EgÀĪÀ §¸ÀªÀgÁdzÀÄUÀð ¢éÃ¥À, f¯ÉèAiÀÄ GvÀÛgÀ¨sÁUÀzÀ zÀ±Àð£À UÀÄqÉØ, ¨sÀl̼ÀzÀ ºÀwÛgÀzÀ £ÉÃvÁæt £ÀqÀÄUÀÄqÉØ, «ÄAZÉƽî d®¥ÁvÀ, £ÁUÀgÀhÄj PÀtªÉ, ¹AxÀj gÁPïì, ¸ÉÊPïì ¥Á¬ÄAmï ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅ ¤¸ÀUÀð ¸ËAzÀAiÀÄð PÉÃAzÀU æ À¼ÀÄ. ºÉÆ£ÁߪÀgz À À ºÀwÛg« À gÀĪÀ gÁªÀÄwÃxÀð, §¸Àªg À ÁdzÀÄUÀð, ¸ÀºåÀ ¥Àªð À vÀzÀ ²RgÀzÀ ªÉÄðgÀĪÀ PÀjPÁ£À¥ÀgÀªÉÄñÀéjà zÉêÁ®AiÀÄ, EqÀUÀÄAfAiÀÄ JgÀqÀÄ PÉÊ UÀt¥Àw, UÀÄAqÀ¨Á¼À ºÀ£ÀĪÀÄAvÀ zÉêÁ®AiÀÄ, gÁªÀt ¤«ÄðvÀªÉAzÀÄ LwºÀåªÀżÀî ªÀÄÄqÉÃð±ÀégÀ, zsÁgÉñÀégÀ, UÀÄtªÀAvÉñÀégÀ, ¸ÀÄ¥ÀzÀ ºÀwÛgÀzÀ gÁPÀë¸À WÀlÖzÀ vÀÄ¢AiÀÄ ªÉÄðgÀĪÀ G¼ÀÄ«, D¢PÀ« ¥ÀA¥À£À d£Àä¸ÀܼÀ §£ÀªÁ¹, ZÁgÀtÂUÀgÀ ¸ÀéUÀð AiÀiÁtzÀ ¨sÉÊgÀªÉñÀégÀ ªÀÄvÀÄÛ dUÀ£À£ÉÆäû¤ ²RgÀUÀ¼ÀÄ, AiÀįÁè¥ÀÄgÀzÀ ºÀwÛgÀzÀ ªÁqÉ ºÉÆQèAiÀÄ°ègÀĪÀ ¹zÀÞ JA§ EwºÁ¸À ¥À¹ æ zÀÞ UÀĺÉ, ¨É¼ÀA§gÀ, ºÉÆ£ÉߨÉÊ®, CWÀ£Á²¤, CgÀUÉ, ªÀiÁeÁ½, AiÀiÁt, PÀªÀ¼ÉUÀ¼À°è£À PÀ¯Á¥ÀÆtð UÀĺÉUÀ¼ÀÄ, ¸ÉÆÃAzÁzÀ ªÁ¢gÁdªÀÄoÀ, CPÀ¼ÀAPÀ ªÀÄoÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀétðªÀ°èà ªÀÄoÀUÀ¼ÀÄ, ªÀÄAdUÀÄtÂAiÀÄ°è£À ªÉAPÀlgÀªÀÄt zÉêÁ®AiÀÄ, §¹ÛPÉÃjAiÀÄ°è£À eÉÊ£À§¸À¢UÀ¼ÀÄ, ElVAiÀÄ gÁªÉÄñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ F f¯ÉèAiÀÄ ¥ÉÃæ PÀëtÂÃAiÀÄ ¸ÀܼÀUÀ¼ÀÄ.

1931gÀ°è PÁgÀªÁgÀzÀ°è £ÀqÉzÀ 17£Éà CT® ¨sÁgÀvÀ PÀ£ÀßqÀ ¸Á»vÀå ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ²æà ªÀÄĽAiÀÄ wªÀÄä¥ÀàAiÀÄå CªÀgÀÄ, 1954gÀ°è PÀĪÀÄÄlzÀ°è £ÀqÉzÀ ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ²æà «. ¹ÃvÁgÁªÀÄAiÀÄå CªÀgÀÄ, 1965gÀ°è PÁgÀªÁgÀzÀ°è £ÀqÉzÀ 45£Éà ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ²æà PÀqÉAUÉÆÃqÀÄè ±ÀAPÀgÀ ¨sÀmï CªÀgÀÄ, 1983 gÀ°è ²gÀ¹AiÀÄ°è £ÀqÉzÀ 55£Éà ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ°è ²æà UÉÆgÀÆgÀÄ gÁªÀĸÁé«Ä CAiÀÄåAUÁgï CªÀgÀÄ ªÀ»¹zÀÝgÀÄ.

GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ f¯ÉèAiÀÄ §UÉÎ ºÉaÑ£À ªÀiÁ»wUÁV F PÉ®ªÀÅ ªÉ¨ï¸ÉÊmï UÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃqÀ§ºÀÄzÀÄ : www.karwarcity.gov.in www.ankolatown.gov.in www.bhatkaltown.gov.in www.dandelicity.gov.in www.sirsicity.gov.in www.ekarwar.com www.karnatakatourism.org 118

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

UÀÄ®âUð À «¨sÁUÀ UÀÄ®âUð À f¯Áè zÀ±ð À £À gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ f¯Áè zÀ±ð À £À PÉÆ¥Àà¼À f¯Áè zÀ±ð À £À ©ÃzÀgï f¯Áè zÀ±ð À £À §¼Áîj f¯Áè zÀ±ð À £À

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

119

UÀÄ®âUÀð f¯Áè zÀ±Àð£À

120

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

UÀÄ®âUÀð f¯ÉèAiÀÄ CAQ CA±ÀUÀ¼ÀÄ «¹ÛÃtð d£À¸ÀASÉå f¯Áè PÉÃAzÀæ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ

16,224 ZÀ.Q.«ÄÃ. (gÁdåzÀ CwzÉÆqÀØ f¯Éè) 31,30,922 (2001) UÀÄ®âUÀð 10 (UÀÄ®âUÀð, C¼ÀAzï, eÉêÀVð, C¥sÀÓ¯ï¥ÀÄgÀ AiÀiÁzÀVj, ±ÁºÀ¥ÀÄgÀ, ¸ÀÄgÀ¥ÀÄgÀ, ¸ÉÃqÀA, aAZÉÆý ªÀÄvÀÄÛ avÁÛ¥ÀÄgÀ) ºÉÆç½UÀ¼ÄÀ : 48 ºÀ½îU¼ À ÄÀ (d£Àª¸ À w À EgÀĪÀ) : 1,371 (d£ÀªÀ¸Àw E®èzÀ) : 77 UÁæªÀÄ¥ÀAZÁAiÀÄwUÀ¼ÀÄ : 337 £ÀUg À À / ¥ÀlÖtUÀ¼ÄÀ : 17 ¸ÁPÀëgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt : 50% d£À¸ÁAzÀævÉ : 193 / ZÀ.Q.«ÄÃ. °AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀ : 964 ºÉtÄÚ / 1000 UÀAqÀÄ £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥ÀvÄÀ Û : 69,089 ºÉ.CgÀtå GzÀåªÀÄ : ºÀwÛ £ÀƮĪÀ ªÀÄvÀÄÛ ©ÃdªÀ£ÄÀ ß ¨ÉÃ¥Àðr¹ ¸ÀA¸ÀÌj¸ÀĪÀ PÁSÁð£É, ±ÉÃAUÁ ¸ÀÄ°AiÀÄĪÀ PÁSÁð£É, JuÉÚVgÀtÂUÀ¼ÀÄ, ºÀwÛ ºÁUÀÆ GuÉÚAiÀÄ PÉʪÀÄUÀÎzÀ ªÀÄvÀÄÛ AiÀiÁAwæPÀ £ÉÃAiÉÄÎ PÉÃAzÀæ UÀ¼ÀÄ, ZÀªÀÄð ªÀÄvÀÄÛ £Áj£À ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À GvÁàzÀ£É, ªÀÄgÀUÉ®¸À, ©¢j£À ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ, UÁdÄ, »vÁÛ¼É ªÀÄvÀÄÛ vÁªÀÄz æ À ¥ÁvÉU æ À¼À vÀAiÀiÁjPÉ, ¹ªÉÄAmï GvÁàz£ À ,É £ÀAiÀĪÁzÀ ºÁ¸ÀÄUÀ®ÄèU¼ À v À A À iÀiÁjPÉ, ©Ãr PÀlÄÖªÅÀ zÀÄ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ, UÀȺÉÆÃzÉÆåêÀÄUÀ¼ÀÄ, EvÁå¢. ªÀÄÄRå¨É¼É : ºÀwÛ, eÉÆüÀ, ¸ÀeÉÓ, £ÀªÀuÉ, PÀĸÀĨÉ, ±ÉÃAUÁ, ¨Á°ð, §vÀÛ, ªÀÄĸÀÄQ£À eÉÆüÀ, vÉÆUÀj, ºÀÄgÀ½, ºÉ¸ÀgÀÄ, ªÉÆzÀ¯ÁzÀ zsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ, §zÀ£Éà PÁ¬Ä, D®ÆUÀqÉØ, FgÀĽî, PÉÆvÀÛA§j, ªÉÄt¹£ÀPÁ¬Ä, ¨É¼ÀÄî½î, FgÀĽî EvÁå¢. ºÀªÁUÀÄt : »vÀPÀgÀºÀªÉ. ¥sɧæªÀj¬ÄAzÀ dÆ£ï ¨ÉøÀUÉ, dÆ£ï-¸É¥ÉÖA§gï ªÀļÉ. ªÁ¶ðPÀ ¸ÀgÁ¸Àj ªÀÄ¼É 776.50 «Ä.«ÄÃ. eÁvÉæ /GvÀìªÀ : UÀÄ®âUÁðzÀ ±ÀgÀt §¸ÀªÉñÀégÀ eÁvÉ,æ SÁéeÁ §AzÉà £ÀªÁeï GgÀĸï, UÁtUÁ¥ÀÄgÀzÀ zÀvÁÛvÉÃæ AiÀÄ£À eÁvÉ,æ ±ÁºÀ¥ÀÄgÀzÀ rVÎAiÀÄ ¸ÀAUÀªÀÄ£ÁxÀ£À eÁvÉæ, £ÁgÁAiÀÄt¥ÀÄgÀzÀ bÁAiÀiÁ¨sÀUÀªÀw eÁvÉæ, AiÀiÁzÀVjAiÀÄ ¸ÀAUÀªÀÄ PÉëÃvÀæzÀ ZÉ£Àß«ÃgÀ §¸ÀªÉñÀégÀ eÁvÉæ, PÁ¼ÀVAiÀÄ PÁ¼ÉñÀégÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÀgÀ¹AºÀ zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼À eÁvÉ,æ ±ÁºÀ¥ÀÄgÀzÀ UÉÆÃVAiÀÄ zÉÆqÀØ ªÀĹâ ªÀÄvÀÄÛ UÉÆÃjUÀ¼À°è£À GgÀĸï, »jºÀAiÀiÁå¼ÀzÀ °AUÉñÀégÀ£À eÁvÉ,æ ¸ÀUÀgÀzÀ°è£À ±ÉÃPï ¸ÀƦü ¸ÀgÀªÀĸÀÛ ¸ÁºÉçgÀ GgÀĸï, EvÁå¢. ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

: : : :

121

PÀ£ÁðlPÀzÀ §ºÀÄzÉÆqÀØ f¯Éè, ºÀÆzÉÆÃl JAzÉà CxÀð PÉÆqÀĪÀ f¯ÉèAiÉÄà £ÀªÀÄä UÀÄ®âUÀð f¯Éè. 1970gÀ zÀ±ÀPÀzÀ°è zÀÆgÀzÀ±Àð£ÀzÀ ±ÉÊPÀëtÂPÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ ¥ÁæAiÉÆÃVPÀªÁV ¥Àæ¸ÁgÀªÁzÀzÀÄÝ UÀÄ®âUÀðzÀ zÀÆgÀ zÀ±Àð£À PÉÃAzÀæ¢AzÀ. PÀ«gÁdªÀiÁUÀð zÀ gÀZÀ£ÉPÁgÀ¤AzÀ »rzÀÄ FV£À PÀ£ÁðlPÀ ¸Á»vÀå CPÁqÉ«ÄAiÀÄ CzsÀåPÉë ºÁUÀÆ PÀ¼ÉzÀ ¸Á°£À PÉÃAzÀæ ¸Á»vÀå CPÁqÉ«Ä ¥À± æ À¹Û ¥ÀÄgÀ¸ÀÌøvÀ ¸Á»w ²æêÀÄw VÃvÁ£ÁUÀ¨sÀƵÀt CªÀg ÀªÀgÉV£À §gÀºÀUÁgÀgÀÄ F UÀÄ®âUÀð f¯ÉèAiÀĪÀgÉÃ. eÉʫĤ ¨sÁgÀvÀzÀ PÀvÀÈð ®QëöäñÀ£À ºÀÄlÆÖgÀÄ JAzÀÄ £ÀA§ ¯ÁUÀĪÀ zÉêÀ£ÀÆgÀÄ EzÉà UÀÄ®âUÁð f¯ÉèAiÀÄ°èzÉAiÉÄAzÀÄ PÉ®ªÀgÀ £ÀA©PÉ.

PÀ®§ÄVð, PÀ®ÄâVð, PÀ®A§ÄgÀV EvÁå¢ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ½AzÀ PÀgÉAiÀÄ®àqÀĪÀ UÀÄ®âUÁð f¯Éè 1956 gÀ°è ¨sÁgÀvz À À gÁdåU¼ À À ªÀÄgÀÄ «AUÀqu À A É iÀiÁzÁUÀ ºÉÊzÀgÁ¨Ázï PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀæzÉñÀ¢AzÀ CA¢£À ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdåPÉÌ ¸ÉÃ¥ÀðqÉAiÀiÁzÀ ªÀÄÆgÀÄ f¯ÉèUÀ¼À°è MAzÀÄ.

PÀȵÁÚ ªÀÄvÀÄÛ ©sêÀiÁ £À¢UÀ¼ÀÄ f¯ÉèAiÀÄ ªÀÄÄRå £À¢UÀ¼ÀÄ. ¨ÉÆÃj, CªÀÄgÀd, PÁVuÁ, ¨ÉuÉÚvÉÆgÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄįÁèªÀiÁj, ºÀwÛ PÀÄt ºÉƼÉUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ PÀÄA¨ÁgÀªÁrPÉgÉ, D®ºÀ½î PÉgÉ, ªÀÄÄUÀ¼À £ÁUÁ«AiÀÄ §¸ÀªÉñÀégÀ PÉgÉUÀ¼ÀÄ f¯ÉèAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ¤ÃgÁªÀjAiÀÄ ªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ.

ZÀAzÀA æ ¥À½î, ©sêÀiÁ£À¢, CªÀÄgÀd, ¨ÉuÉÚvÉÆgÉ, ªÀÄįÁèªÀiÁj, ªÀÄÄzsÉÆüÀ, PÁVuÁ, EAzÀ£ÀPÀ¯ï ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¤ÃgÁªÀj AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ f¯ÉèAiÀÄ gÉÊvÀjUÉ ªÀgÀzÁ£ÀªÁVªÉ.

UÀÄ®âUÀð f¯ÉèAiÀÄ ¥Àtð¥Áw PÁqÀÄUÀ¼À°è vÉÃUÀ, ©ÃmÉ, PÀjªÀÄwÛ, £À®èªÀÄrØ, ¹ÃUÉ, ºÀÄgÀUÀ®ÄªÀÄgÀ, PÉA¥ÀÄ eÁ°, ²æÃUÀAzsÀ, ºÉÆ£Éß, PÀjÃeÁ° ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ªÀÄgÀUÀ½zÀÄÝ PÀÄgÀÄZÀ®Ä PÁqÀÄUÀ¼À°è ¸ËzÉ CxÀªÁ GgÀĪÀ°UÉ ¨ÉÃPÁUÀĪÀ ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ ¨É¼ÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. ®AUÀÆgï, PÉÆÃw, fAPÉ, £Àj, agÀvÉ, PÀgÀr, ºÀÄ°, vÉÆüÀ, QgÀħ, PÁqÀÄ£Á¬Ä, UÉÆøÀÄA¨É, ZÉüÀÄ, a¥ÀÅàºÀA¢, £ÁUÀgÀºÁªÀÅ, ªÀÄAqÀ®z ÀºÁªÀÅUÀ¼ÀÆ, VtÂ, ªÉÄÊ£Á, ªÀÄgÀPÀÄlÄPÀ, £À«®Ä, UÀƨÉ, ºÀzÀÄÝ, ºÁqÀĪÀQÌ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁjªÁ¼ÀUÀ¼ÀÄ E°èªÉ.

UÀÄ®âUÀð f¯ÉèAiÀÄ ««zsÀ ¸ÀܼÀ UÀ¼À°è ªÀiËAiÀÄðgÀÄ, ±ÁvÀªÁºÀ£ÀgÀÄ, ¨ÁzÁ«Ä ZÁ¼ÀÄPÀågÀÄ, PÀ¯ÁåtzÀ ZÁ¼ÀÄPÀågÀÄ, PÀ¼ÀZÀÄjUÀ¼ÀÄ, zÉêÀVjAiÀÄ AiÀiÁzÀªÀgÀÄ D½éPÉ £ÀqɹzÁÝgÉAzÀÄ ±Á¸À£ÀUÀ½AzÀ w½zÀÄ §gÀÄvÀÛzÉ . F f¯ÉèAiÀÄ ¸ÉÃqÀA vÁ®ÆèQ£À ªÀļÀSÃÉ qÀ »AzÉ ªÀiÁ£ÀåSÉÃlªÉA§ gÁµÀÖçPÀÆlgÀ gÁdzsÁ¤AiÀiÁVvÀÄÛ. ºÁUÉAiÉÄà ¨Át ªÀA±ÀPÉÌ ¸ÉÃjzÀ UÉÆAPÀgÀ¸À ªÀÄÄAvÁzÀ ºÀ®ªÁgÀÄ ¸ÀtÚ ªÀÄAqÀ¯Á¢s¥ÀwUÀ¼À D½éPÉUÉ M¼À¥ÀnÖvÀÄÛ. zɺÀ°AiÀÄ ¸ÀįÁÛ£À ªÀĺÀªÀÄäzï ©£ï vÀÄUÀ®Pï zÀQëtPÉÌ zÀAqÀAiÀiÁvÉç §AzÁUÀ UÀÄ®âUÀð CªÀ£À ªÀ±ÀªÁ¬ÄvÀÄ.

1347gÀ°è C¯ÁG¢ÝÃ£ï ºÀ¸À£ï UÀAUÀÄ §ºÀªÀÄ£ï µÁ §ºÀªÀĤà gÁdå ªÀ£ÀÄß ¸Áܦ¹zÁUÀ UÀÄ®âUÀð CzÀgÀ gÁdzsÁ¤AiÀiÁ¬ÄvÀÄ. §ºÀªÀĤà gÁdå LzÀÄ ¨sÁUÀUÀ¼ÁV MqÉzÀÄ EzÀgÀ ¸Àé®à ¨sÁUÀ ©zÀgÉAiÀÄ §jÃzï ±Á»Ã ¸ÀįÁÛ£ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ©eÁ¥ÀÅgÀzÀ D¢¯ï ±Á»Ã 122

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

¸ÀįÁÛ£ÀgÀ DqÀ½vÀPÉÆ̼À¥ÀnÖvÀÄ. ªÀÄÄAzÉ ªÉÆWÀ¯ï ZÀPª æÀ w À ð OgÀAUÀeÃÉ ¨ï zÀQëtzÀ zÀAqÀAiÀiÁvÉæ PÉÊUÉÆAqÁUÀ UÀÄ®âUÀð CªÀ£À PÉÊUÉ §AvÀÄ. OgÀAUÀeÉç£À ªÀÄgÀuÁ£ÀAvÀgÀ ¸ÀĨÉÃzÁgÀ D¸À¥sï eÁ ºÉÊzÀgÁ¨Á¢ £À°è ¤eÁA DqÀ½vÀ ¸Áܦ¹zÁUÀ UÀÄ®âUÀðzÀ PÉ®ªÀÅ ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ ¤eÁA gÁdåPÉÌ ¸ÉÃjzÀgÉ ¸ÀÄgÀ¥ÀÅgÀ, ±ÁºÁ¥ÀÅgÀ, eÉêÀgÀV vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À ¨sÁUÀ ¸ÀÄgÀ¥ÀÅgÀzÀ £ÁAiÀÄPÀgÀ DqÀ½vÀzÀ°è ¸ÀévÀAvÀæªÁzÀ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀªÁ¬ÄvÀÄ. ¸ÀÄgÀ¥ÀÄgÀzÀ gÁeÁ ªÉAPÀl¥Àà£ÁAiÀÄPÀ 1857gÀ PÁæAwAiÀÄ°è ¨sÁUÀªÀ»¹zÁUÀ ©ænµÀgÀÄ CªÀ£À£ÀÄß zÀªÀÄ£ÀªÀiÁr CªÀ£À gÁdåªÀ£ÀÄß ¤eÁªÀĤUÉ ªÀ»¹PÉÆlÖgÀÄ. ¤eÁªÀÄgÀ ªÀÄÄRåªÀÄAwæ ¸Á¯Ágï dAUï£À ¸ÀÄzsÁgÀuÉPÁ®zÀ°è UÀÄ®âUÀð ¸ÀÄgÀ¥ÀÅgÀ f¯ÉèAiÀÄ MAzÀÄ ¨sÁUÀªÁ¬ÄvÀÄ. ªÀÄÄAzÉ 1873gÀ°è UÀÄ®âUð À ¥Àv æ åÉ ÃPÀªÁzÀ f¯ÉA è iÀiÁV gÀƦvÀªÁ¬ÄvÀÄ.

GvÀÛgÀ ¨sÁgÀvÀzÀ £À®AzÀ ªÀÄvÀÄÛ vÀPÀ벯Á «±Àé«zÁå®AiÀÄUÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄ £ÀªÄÀ UÉ ¥ÀjavÀ, C®èªÃÉ ? UÀÄ®âUð À zÀ £ÁUÁ¬ÄAiÀÄ°è MAzÀÄ ¸ÀĪÀ媹 À ÜvÀ UÀA æ xÁ®AiÀÄ, ªÀiÁzÀj ²PÀët ªÀåªÀ¸ÉܬÄzÀÝ «±Àé«zÁå®AiÀÄ ¸ÁܦvÀ ªÁVvÀÄÛ. PÀ¯ÁåtzÀ ZÁ¼ÀÄPÀå «PÀæªÀiÁ¢vÀå£À D¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÀÝ ªÀÄAwæ PÁ½zÁ¸À zÀAqÀ£ÁxÀ£ÀÄ ¸Áܦ¹zÀÝ F «zÁå®AiÀÄzÀ°è ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ zÉñÀUÀ¼À «zÁåyðUÀ¼ÀÄ ªÉÃzÁ¨sÁå¸À, ±Á¸ÁÛç¨sÁå¸À ªÀÄvÀÄÛ £ÁåAiÀÄ «ÄêÀiÁA¸Á¢UÀ¼À£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝgÀÄ. CzsÁå¥ÀPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «zÁåyðUÀ½UÉ®è AiÉÆÃUÀåªÁzÀ ªÀ¸ÀwUÀȺÀUÀ¼À£ÀÄß PÀnÖ¹zÀÝ£ÀAvÉ DvÀ.

UÀÄ®âUÀðzÀ ±ÀgÀt§¸ÀªÉñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ SÁéeÁ §AzÉà £ÀªÁdgÀ zÀUÁð, ºÀ¥sïÛ UÀÄA§eï, R®AzÀgï SÁ£À£À ªÀĹâ, ZÁAzÀ©Ã© 1585gÀ°è PÀnÖ¹zÀ »gÁ¥ÀÅgï ªÀĹâ, ¦sgÉÆÃeÁ¨Ázï, aAZÉÆý ªÀÄvÀÄÛ avÁÛ¥ÀÅgÀ PÉÆÃmÉUÀ¼ÀÄ, ¸ÀįÁÛ£Á ¥sÁwªÀiÁ JA§ªÀ¼ÀÄ UÉÆÃV UÁçªÀÄzÀ°è PÀnÖ¹zÀ PÁ° ªÀĹâ, aAZÉÆýAiÀÄ°è ¥ÉÇÃZÀÄðVøÀgÀÄ PÀnÖ¹zÉÝAzÀÄ ºÉüÀ¯ÁUÀªÀ ZÀZïð, ¸ÀÄgÀ¥ÀÅgÀ vÁ®ÆèQ£À d®zÀÄUÀð d®¥ÁvÀ, £ÁgÁAiÀÄt¥ÀÄgÀzÀ §½AiÀÄ bÁAiÀiÁ ¨sÀUÀªÀwAiÀÄ zÉêÁ®AiÀÄ, ªÀÄÄzÀ£ÀÆj£À gÁªÀÄ£ÁxÀ zÉêÁ®AiÀÄ, PÉA¨sÁ« AiÀÄ°è£À §ºÀªÀĤà ¸ÀįÁÛ£ÀgÀ PÁ®zÀ C£ÉÃPÀ ZÁjwæPÀ CªÀ±ÉõÀUÀ¼ÀÄ, aAZÉÆý ¥ÀlÖtzÀ zÀgÀUÁ, CgÀªÀÄ£É, gÁ¬ÄªÀiÁ£ïWÀqÀ zÉêÀ¸ÁÜ£À, gÁµÀÖçPÀÆlgÀ gÁdzsÁ¤AiÀiÁVzÀÝ ªÀÄvÀÄÛ eÉÊ£À ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ PÉÃAzÀæ ªÁVzÀÝ ¸ÉÃqÀA vÁ®ÆèQ£À ªÀļÀSÉÃqÀzÀ°ègÀĪÀ CªÀ±ÉõÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ªÀÄzsÁéZÁAiÀÄðgÀ ¥ÀæªÀÄÄR ²µÀågÀ°è M§âgÁzÀ dAiÀÄ wÃxÀðgÀ §ÈAzÁªÀ£À, eÁ«Ä ªÀĹâ, ¥ÀAZÀ°AUÀ zÉêÀ¸ÁÜ£À, eÉÊ£ÀªÀÄA¢gÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁtÂPÉñÀégÀ zÉêÀ¸ÁÜ£À, ¸À£ÀßwAiÀÄ ¥ÀÄgÁvÀ£ÀªÁzÀ ZÀAzÀ¯ æ Á ¥ÀgÀªÉÄñÀéjAiÀÄ zÉêÀ¸ÁÜ£À, avÁÛ¥ÀÄgÀ ±ÀºÁ¨Á¢ PÀ°è£À UÀtÂUÀ¼ÀÄ, avÁªÀ° zÀUÁð, PÀPÉÌÃgÀzÀ ¸ÉÆêÀÄ£ÁxÀ zÉêÁ®AiÀÄ, »AzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄĸÀ¯Áä£ÀgÀ ¥À«vÀæ PÉëÃvÀæ wAwtÂAiÀÄ ªÀiË£À¥ÀàAiÀÄå zÀUÁð JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ ¯ÁUÀĪÀ ªÀiË£ÉñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄ, ©ÃgÀ¥Àà£À ¨ÉlÖzÀ ©ÃgÀ¥Àà£À ªÀÄA¢gÀ ±ÀºÁ¨Á¢£ÀÀ PÉÆÃmÉ, £ÁUÁ¬ÄAiÀÄ J®èªÀÄä CxÀªÁ £ÁUÀ¯ÁA©PÁ zÉëAiÀÄ ±ÀQ¦ Û ÃoÀ, AiÀiÁzÀVjAiÀÄ ¸À«ÄÃ¥À ©üêÀiÁ£À¢ PÀȵÀ£ Ú ¢ À AiÀÄ£ÀÄß PÀÆqÀĪÀ ¸ÀAUÀªÀÄ PÉëÃvÀæ ªÀÄvÀÄÛ C°è£À ZÉ£Àß«ÃgÀ §¸ÀªÉñÀégÀ zÉÃUÀÄ®, eÁªÀiÁ ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

123

ªÀĹâ, ªÉÄʯÁgÀ°AUÀ zÉêÁ®AiÀÄ, PÁ¼ÀVAiÀÄ PÁ¼ÉñÀégÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÀgÀ¹AºÀ zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ, ±ÁºÀ¥ÀÄgÀzÀ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ UÉÆÃVAiÀÄ zÉÆqÀØ ªÀĹâ ªÀÄvÀÄÛ UÉÆÃjUÀ¼ÀÄ, »jºÀAiÀiÁå¼ÀzÀ ºÀAiÀiÁå¼À¥Àà£À zÉêÁ®AiÀÄ, ¸ÀUÀg ÀzÀ°ègÀĪÀ ±ÉÃPï ¸ÀƦü ¸ÀgÀªÀĸÀÛ ¸ÁºÉçgÀ UÉÆÃj, §®ªÀrVAiÀÄ°è£À J®èªÀÄä, PÉÆAZÀÆj£À°è ¥ÁætzÉêÀgÀÄ, zÀAqÀ UÀÄAqÀzÀ°è£À §¸ÀªÉñÀégÀ, gÉêÁ¬ÄAiÀÄ°è£À gÉêÀt¹zÉÞñÀégÀ, ºÉ¨Áâ¼ÀzÀ°è£À CtÄ«ÃgÀ¨sÀzÉæñÀégÀ, ºÀÄ£ÀUÀÄAmÉAiÀÄ°è£À ZÀAzÀæ¯Á ¥ÀgÀªÉÄñÀéj, ºÀ®PÀgÀnAiÀÄ°è£À «ÃgÀ¨sÀzÉæñÀégÀ, PÉÆÃgÀªÁgÀzÀ°è£À «ÃgÀ¨sÀzÀæ, ¸ÀÆUÀÆj£À°è£À ªÉAPÀmÉñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ, ¸ÀÄgÀ¥ÀÄgÀzÀ UÉÆÃ¥Á®¸Áé«Ä UÀÄr, CgÀªÀÄ£É ªÀÄvÀÄÛ PÉÆÃmÉ ºÁUÀÆ PÀ£Àð¯ï ªÉÄqÉÆøï mÉîgÀ£À mÉîgï ªÀÄAfû¯ï ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅUÀ¼ÀÄ F f¯ÉèAiÀÄ ¥Àª æ ÀÄÄR ¥ÉÃæ PÀëtÂÃAiÀÄ ¸ÀܼÀUÀ¼ÁVªÉ.

UÀÄ®âUÀðzÀ°è 1928gÀ°è £ÀqÉzÀ 14£Éà CT® ¨sÁgÀvÀ PÀ£ÀßqÀ ¸Á»vÀå ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß PÀ£ÀßqÀzÀ PÀté DZÁAiÀÄð ©.JA. ²æÃPÀAoÀAiÀÄå CªÀgÀÄ, 1987gÀ°è £Àqz É À 58£Éà ¸ÀªÄÉ äüÀ£z À À CzsåÀ PÀëvA É iÀÄ£ÀÄß ¹zÀÝAiÀÄå ¥ÀÄgÁtÂPg À ÄÀ ªÀ»¹zÀÝgÄÀ .

UÀÄ®âUÀð f¯ÉèAiÀÄ §UÉÎ ºÉaÑ£À ªÀiÁ»wUÁV F PÉ®ªÀÅ ªÉ¨ï¸ÉÊmïUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃqÀ§ºÀÄzÀÄ : www.kar.nic.in/gulbarga www.gulbargacity.gov.in www.gulbargachurmury.com www.karnatakatourism.org www.gulbargauniversity.kar.nic.in

124

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ f¯Áè zÀ±Àð£À

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

125

gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ CAQ CA±ÀUÀ¼ÀÄ «¹ÛÃtð d£À¸ÀASÉå f¯Áè PÉÃAzÀæ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ

5,559 ZÀ.Q.«ÄÃ. (gÁdåzÀ 18£Éà zÉÆqÀØ f¯Éè) 16,69,762 (2001) gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ 5 (gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ, ªÀiÁ¤é, zÉêÀzÀÄUÀð, °AUÀ¸ÀÄUÀÆgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¹AzsÀ£ÀÆgÀÄ) ºÉÆç½UÀ¼ÄÀ : 37 ºÀ½îU¼ À ÄÀ (d£Àª¸ À w À EgÀĪÀ) : 836 (d£ÀªÀ¸Àw E®èzÀ) : 53 UÁæªÀÄ¥ÀAZÁAiÀÄwUÀ¼ÀÄ : 164 £ÀUg À À / ¥ÀlÖtUÀ¼ÄÀ : 8 ¸ÁPÀëgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt : 48.8 % d£À¸ÁAzÀævÉ : 241 / ZÀ.Q.«ÄÃ. °AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀ : 980ºÉtÄÚ/1000UÀAqÀÄ £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥ÀvÄÀ Û : 18,167 ºÉ.CgÀtå GzÀåªÀÄ : ºÀwÛ ©ÃdªÀ£ÀÄß ¨ÉÃ¥Àðr¹ ¸ÀA¸ÀÌj¸ÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÀƮĪÀ PÁSÁð£É, JuÉÚVgÀtÂUÀ¼ÀÄ, ¨sÀvÀÛzÀ «Ä®ÄèUÀ¼ÀÄ, ºÀwÛ ªÀÄvÀÄÛ GuÉÚAiÀÄ PÉʪÀÄUÀÎ / AiÀiÁAwæPÀ £ÉÃAiÉÄÎ PÉÃAzÀU æ À¼ÀÄ, ZÀªÀÄð ªÀÄvÀÄÛ £Áj£À ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀGvÁàzÀ£É, ªÀÄgÀUÉ®¸À, ªÀÄrPÉ, §ÄnÖ, ªÀÄAzÀ°UÉ, ¥ÁzÀgÀPÉëUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ, CUÀgÀ§wÛ PÁSÁð£É, PÀnÖUÉ PÉÆgÉAiÀÄĪÀ PÁSÁð£É, ºÀnÖAiÀÄ a£ÀßzÀ UÀtÂUÁjPÉ, ¸ÀPÀÌgÉ PÁSÁð£É, ¥À¯ïà / ¨ÉÆÃqïð vÀAiÀiÁjPÉ, ¹ªÉÄAmï ¥ÉÊ¥ÀÄUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ, ªÀÄÄzÀæuÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ, gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ªÀÄvÀÄÛ UÉƧâgÀ vÀAiÀiÁjPÉ, UÀȺÉÆÃzÉÆåêÀÄUÀ¼ÀÄ, EvÁå¢. ªÀÄÄRå¨É¼É : ºÀwÛ, eÉÆüÀ, ¸ÀeÉÓ, £ÀªÀuÉ, PÀĸÀĨÉ, ±ÉÃAUÁ, ¨Á°ð, §vÀÛ, ªÀÄĸÀÄQ£À eÉÆüÀ, vÉÆUÀj, ºÀÄgÀ½, ºÉ¸ÀgÀÄ, ªÉÄt¹£ÀPÁ¬Ä, ¨É¼ÀÄî½î, FgÀĽî, vÀgÀPÁjUÀ¼ÀÄ, PÀ§Äâ, ºÀgÀ¼ÀÄ, ªÀiÁªÀÅ, ¸À¥ÉÆÃmÁ, ¨Á¼É, ¹Ã¨É, ¤A¨É, zÁ½A¨É, CAdÆgÀ EvÁå¢ ºÀtÄÚUÀ¼ÀÄ. ºÀªÁUÀÄt : »vÀPÀgÀºÀªÉ. ¥sɧª æ Àj¬ÄAzÀ ªÉÄà ¨ÉøÀUÉ, dÆ£ï-¸É¥ÉÖA§gï ªÀļÉ. r¸ÉA§gï£À°è ZÀ½ ºÉZÀÄÑ. ªÁ¶ðPÀ ¸ÀgÁ¸Àj ªÀÄ¼É 621.10 «Ä.«ÄÃ. eÁvÉæ /GvÀìªÀ: gÁAiÀÄZÀÆj£À ¸ÉÊAiÀÄzï ±ÁA¸ï C¯ÁA ºÀĸÉãï D° ¸ÁºÉçgÀ GgÀĸï, °AUÀ¸ÀÄUÀÆgÀÄ vÁ®ÆèQ£À zÉêÀgÀ¨sÀÆ¥ÀÄgÀzÀ CªÀÄgÉñÀégÀ£À eÁvÉ,æ ²æÃ¥ÁzÀ ²æêÀ®è¨sÀ zÉêÁ®AiÀÄzÀ eÁvÉ,æ ªÀiÁ¤éAiÀÄ ªÀĺÁªÀįÉèñÀ¥Àà ªÀÄvÀÄÛ PÀgɪÀÄä eÁvÉ,æ J®èªÀÄä eÁvÉ,æ ¸ÀAfêÀ gÁAiÀÄ eÁvÉ,æ PÀqÀ®Æj£À PÀqÀ®ÆgÀAiÀÄå eÁvÉ,æ ¹AzsÀ£ÀÆgÀÄ vÁ®ÆèPï §¼ÀUÀ £ÀÆgÀÄ ºÀ£ÀĪÀÄAvÀ£À eÁvÉ,æ EvÁå¢.

126

: : : :

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

£Àª² À ¯ÁAiÀÄÄUÀzÀ PÁ®zÀ°è d£Àª¸ À w À EzÀÝ ªÀÄvÀÄÛ “zÉêÁ£ÁA¦æAiÀÄ C±ÉÆÃPÀ” JA§ G¯ÉèÃR EgÀĪÀ ZÀPÀæªÀwð C±ÉÆÃPÀ£À ²¯Á±Á¸À£À zÉÆgÉvÀ ¸ÀܼÀ ªÀÄ¹Ì EgÀĪÀ, a£ÀßzÀ ¤PÉëÃ¥ÀPÉÌ ºÉ¸ÀgÁVzÀÝ ºÀnÖ EgÀĪÀ f¯Éè gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ f¯Éè. gÁZÀªÀÇgÀÄ, gÁZÀ¥ÀÄgÀ, gÁAiÀÄ ZÀÆgÀÄ JA§ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ½AzÀ PÀgÉAiÀÄ ®àqÀÄwÛzÀÝ F Hj£À ºÉ¸Àj£À ªÀÄÆ® ºÀÄqÀÄQzÁUÀ vÉ®ÄV£À “gÁ¬Ä” (PÀ®Äè) EzÀÝ HgÀÄ CAzÀgÉ ºÉZÀÄÑ PÀ®Äè§AqÉ UÀ½zÀÝ HgÀ£ÀÄß “gÁAiÀÄÆgÀÄ” JAzÀÄ PÀgÉ¢zÀÄÝ C£ÀAvÀgÀ “gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ” D¬ÄvÉAzÀÄ w½zÀħgÀÄvÀÛzÉ. ªÉÆjUÀÄqÀØ, ¤±Á¤UÀÄqÀØ, ªÀiÁ¤é ²RgÀ, ªÀÄ®è¨ÁzÀ ²RgÀ, PÉgÉUÀÄqÀØ, PÁPÀgÀ PÀ¯ï UÀÄqÀØ, zÀÄUÀðzÀUÀÄqÀØ, f£ÁߥÀÄgï, dUÀvïPÀ¯ï, PÀgÀrUÀÄqÀØ, ªÀįÁqïPÀ¯ï, gÁªÀÄzÀÄUÀð ºÁUÀÆ ªÉƸÀgÀPÀ®Äè ²RgÀUÀ¼ÀÄ F f¯ÉèAiÀÄ ¥Àª æ ÀÄÄR ¨ÉlÖUÀ¼ÀÄ. gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ f¯Éè PÀȵÁÚ ªÀÄvÀÄÛ vÀÄAUÀ¨sÀzÁæ £À¢UÀ¼À zÉÆÃC¨ï ¥Àz æ ÉñÀ ªÁVzÉ. ºÀÄwÛ £Á¯Á, ªÀÄAzÀVð £Á¯Á PÉÆÃrºÁ¼À £Á¯Á, wªÀiÁä¥ÀÄgÀ £Á¯Á, »gɧÄzÀÄgÀ £Á¯Á, §ÄqÀ¢ ¥ÁqÀÄ £Á¯Á, ªÀÄ¹Ì £Á¯Á, »gÉúÀ¼Àî £Á¯Á, D®ªÀA¢ £Á¯Á, ¹AzsÀ£ÀÆgÀÄ £Á¯Á, ¹zÁÞ¥ÀÄgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ°ð vÉÆgÉ, PÀ¥ÉÆÎüÀ £Á¯Á, ºÀnÖº¼ À îÀ ªÀÄvÀÄÛ »gÉúÀ¼îÀU¼ À ÄÀ F f¯ÉA è iÀÄ ¥Àª æ ÄÀ ÄR ¤ÃgÁªÀjAiÀÄ ªÀÄÆ®UÀ¼ÄÀ .

F f¯ÉèAiÀÄ ªÀiÁ¤é, zÉêÀzÀÄUÀð, °AUÀ¸ÀÄUÀÆgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¹AzsÀ£ÀÆgÀÄ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À°è CgÀtå ¥Àz æ ÉñÀUÀ½ªÉ. E°è£À PÁqÀÄUÀ¼À°è PÀPÉÌ, eÁ®, ºÀÄt¸É, ºÉÆAUÉ, ªÀÄÄvÀÄÛUÀ, ¢ArUÀ, ZÀÄdÓ®Ä, ºÀÄgÀUÀ®Ä, ºÉÆ£Éß, ªÀÄwÛ, ¹ÃvÁ¥sÀ® ªÀÄÄAvÁzÀ ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ ¨É¼ÉAiÀÄĪÀªÀÅ. C®è°è agÀvÉUÀ¼ÀÄ PÀAqÀħgÀĪÀŪÀÅ.

EwºÁ¸À ¥ÀƪÀð PÁ®zÀ ²¯ÁAiÀÄÄzsÀUÀ¼ÀÄ, ºÀgÀ½£À ªÀÄtÂUÀ¼ÀÄ, ªÀÄtÂÚ£À ªÀÄqÀPÉUÀ¼ÀÄ, mÉgÁæPÉÆÃl ªÀÄÆwðUÀ¼ÀÄ, ¯ÉÆúÀªÀ£ÀÄß PÀgÀV¸ÀĪÀ PÀĮĪÉÄUÀ¼ÀÄ, zÉÆqÀØ PÀ®ÄèUÀ¼À ¸ÀªÀiÁ¢üUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÉÃSÁ ºÁUÀÆ ªÀtðavÀU æ À¼ÀÄ gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ ºÀ®ªÀÅ ¨sÁUÀUÀ¼À°è ¹Q̪É. E°è£À d£À »AzÉAiÉÄà PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ vÁªÀÄz æ À G¥ÀAiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß CjwzÀÝgÀÄ, E°è£À ¸ÀA¸ÀÌøwUÀÆ ºÀgÀ¥Àà ªÀÄvÀÄÛ ªÉƺÉAeÉÆzÁgÉÆ ¸ÀA¸ÀÌøwUÀÆ ºÉÆðPɬÄzÉ JAzÀÄ «zÁéA¸ÀgÀÄ C©ü¥ÁæAiÀÄ ¥ÀqÀÄvÁÛgÉ. ¥ËgÁtÂPÀ LwºÀåUÀ¼À ¥ÀPæ ÁgÀ ¥Á°ÌUÀÄAqÀÄ ¨ÉlÖ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ®è¥Àà£À ¨ÉlÖzÀ £ÀqÀÄ«£À §AiÀÄ®£ÀÄß ¥ÁAqÀªÀgÀ ªÀoÁgÀ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀAvÉ. UÀAUÁªÀw vÁ®ÆèQ£À D£ÉUÉÆA¢ gÁªÀiÁAiÀÄt PÁ®zÀ Q¶ÌAzÉAiÀÄ ¨sÁUÀªÁVvÀÛAvÉ. ²æÃgÁªÀÄ£ÀÄ ¥Àw æ µÁצ¹ ²ªÀ£À£ÀÄß ¥ÀÆf¹zÀ gÁªÀÄUÀqÉØ ¢éÃ¥À, £ÁgÀzÀ£ÀÄ vÀ¥À¸Àì£ÁßZÀj¹zÀ£ÉAzÀÄ £ÀA§¯ÁUÀĪÀ £ÁgÀzÀUÀqÉØ ¢éÃ¥ÀUÀ¼ÀÄ gÁAiÀÄZÀÆj£À ºÀwÛgÀ EªÉ.

EwºÁ¸ÀzÀ ¥ÀæPÁgÀ F f¯Éè ªÀiËAiÀÄðgÀ D½éPÉUÉ ¸ÉÃjvÀÄÛ. PÉÆ¥Àà¼ÀzÀ §½AiÀÄ ªÀÄ®è¥àÀ ¨ÉlÖzÀ vÀÄ¢AiÀÄ ªÉÄÃ¯É C£ÉÃPÀ ºÁ¸ÀÄ UÀ°£ è À PÀlq Ö U À ¼ À ÄÀ PÀAqÀħA¢zÀÄÝ CªÀ£ÀÄß ‘ªÉÆjAiÀÄgÀ CAUÀr’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. EzÀÄ ªÀiËAiÀÄðgÀ PÁ®zÀ ªÀ¸ÀwAiÀÄ §UÉÎ ªÀÄvÀÄÛ DUÀ GvÀÛgÀ ¨sÁgÀvÀzÀ d£À E°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À£ÀÄß ¸Áܦ¹ ªÁtÂdå ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß £ÀqɸÀÄwÛzÀÝ §UÉÎ ¸ÀĽªÀÅ ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. ªÀĹÌ, UÀ«ªÀÄoÀ ¨ÉlÖ ªÀÄvÀÄÛ ¥Á°ÌUÀÄAqÀÄ ¨ÉlÖzÀ°è zÉÆgÉvÀ C±ÉÆÃPÀ£À ±Á¸À£ÀUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É F ¥ÁæAvÀå ªÀiËAiÀÄðgÀ DqÀ½vÀPÉÌ ¸ÉÃjvÀÄÛ J£À߯ÁUÀÄwÛzÉ. (PÉÆ¥Àà¼À, UÀAUÁªÀw, ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

127

AiÀÄ®§ÄUÀð ªÀÄvÀÄÛ PÀĵÀÖV vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÃj¹ 1997gÀ°è PÉÆ¥Àà¼À f¯Éè gÀa¹zÁUÀ F ¥Àz æ ÉñÀUÀ¼ÀÄ PÉÆ¥Àà¼À f¯ÉèAiÀÄ ¨sÁUÀªÁVªÉ.) ªÀiËAiÀÄðgÀ £ÀAvÀgÀzÀ°è ±ÁvÀ ªÁºÀ£ÀgÀÄ, gÁµÀÖçPÀÆlgÀÄ, ¨ÁzÁ«Ä ZÁ¼ÀÄPÀågÄÀ , £ÉƼÀA§gÀÄ, PÀ¼Z À ÄÀ jUÀ¼ÄÀ , ºÉÆAiÀļ ì g À ÄÀ , ¸ÉêÀÅtgÀÄ, PÀĪÀÄäl zÀÄUÀð¢AzÀ D½zÀ PÀA¦® gÁdåzÀ zÉÆgÉUÀ¼ÁzÀ PÀA¦®gÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀĪÀiÁgÀgÁªÀÄ, zɺÀ° ¸ÀįÁÛ£ÀgÀ ¥ÁçAvÁå¢sPÁjUÀ¼ÀÄ, «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ CgÀ¸ÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §ºÀªÀĤà ¸ÀįÁÛ£ÀgÀÄ E°è D½éPÉ £ÀqɹzÀgÀÄ. JgÀqÀÄ £À¢UÀ¼À £ÀqÀÄ«£À F ¥sÀ®ªÀvÁÛzÀ zÉÆÃD¨ï ¥Àz æ ÉñÀ «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ §ºÀªÀĤà gÁdåUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ «ªÁ¢vÀ ¥ÀçzÉñÀªÁV ¥Àjt«Ä¹vÀÄ. D ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è F f¯ÉèAiÀÄ PÉ®ªÀÅ ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ DUÁUÀ F JgÀqÀÆ gÁdåUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ PÉÊ §zÀ¯Á¬Ä¸ÀÄwÛzÀÄÝ ²æÃPÀȵÀÚzÉêÀgÁAiÀÄ£À DqÀ½vÁªÀ¢üAiÀÄ°è «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ PÉʸÉÃjvÀÄÛ. 1565gÀ°è vÁ½PÉÆÃmÉ AiÀÄÄzÀÞzÀ°è «dAiÀÄ£ÀUg À z À À ¥Àv£ À ª À ÁzÀ ªÉÄÃ¯É F f¯Éè ©eÁ¥ÀÅgÀzÀ ¸ÀįÁÛ£g À À DqÀ½vÀPÆ É Ì¼¥ À n À ÖvÄÀ .

1677gÀ°è ²ªÁf PÉÆ¥À¼ à ª À £ À ÄÀ ß ªÀ±¥ À r À ¹PÉÆAqÀ£ÄÀ . C£ÀAvÀgÀ F f¯Éè ºÉÊzÀgÁ¨Á¢£À ¤eÁªÀÄgÀ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ ¨sÁUÀªÁ¬ÄvÀÄ. ºÉÊzÀgïC° ªÀÄvÀÄÛ n¥ÀÅà ¸ÀįÁÛ£ÀgÀ zÀAqÀAiÀiÁvÉçUÀ½AzÁV F ¥ÀçzÉñÀ ¸Àé®à CªÀ¢sUÉ ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdåzÀ ¨sÁUÀªÁVvÀÄÛ. 1799gÀ £Á®Ì£Éà ªÉÄʸÀÆgÀÄ AiÀÄÄzÀÞzÀ°è n¥ÀÅà ªÀÄrzÀ £ÀAvÀgÀ DzÀ gÁdQÃAiÀÄ M¥ÀàAzÀzÀ ªÉÄÃgÉUÉ gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ f¯Éè ºÉÊzÀgÁ ¨Ázï ¸ÀA¸ÁÜ£ÀPÉÌ ¸ÉÃjvÀÄ.

1947gÀ DUÀ¸ïÖ 15gÀAzÀÄ ¨sÁgÀvÀ ¸ÀévÀAvÀçªÁzÀgÀÆ 1948gÀ ¸É¥ÉÖA§gï 18gÀAzÀÄ ºÉÊzÀgÁ¨Ázï ¸ÀA¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß ¥ÉÆ°Ã¸ï ¥ÀqÉUÀ¼ÀÄ ªÀ±À¥Àr¹PÉƼÀÄîªÀ ªÀgÉUÀÆ F f¯Éè D ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ¯Éèà ªÀÄÄAzÀĪÀgÉ¢vÀÄÛ. 1956 £ÀªÉA§gï 1gÀAzÀÄ ¨sÁµÁªÁgÀÄ gÁdåUÀ¼À gÀZÀ£ÉAiÀiÁzÁUÀ gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ f¯Éè ªÀÄvÀÄÛ ºÉÊzÀgÁ¨Ázï PÀ£ÁðlPÀ «±Á® ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdåzÀ°è MAzÁ¬ÄvÀÄ.

F f¯ÉèAiÀÄ zsÁ«ÄðPÀ, LwºÁ¹PÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæaãÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À°è zÉêÀzÀÄUÀð vÁ®ÆèQ£À UÀ§ÆâgÀÄ °AUÀ¸ÀÄUÀÆgÀÄ vÁ®ÆèQ£À zÉêÀgÀ ¨sÀÆ¥ÀÄgÀ, d®zÀÄUÀð, ªÀÄ¹Ì ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄzÀĪÁ¼À, ªÀiÁ¤é vÁ®ÆèQ£À PÉÆÃnPÀ®Äè, PËvÁ¼À, PÀ®ÆègÀÄ, gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ vÁ®ÆèQ£À zÉêÀgÀ ¸ÀÄUÀÆgÀÄ, PÀqÀÆègÀÄ, gÁªÀÄUÉqÉØ, PÉƪÀð (ªÀÄläj), UÁtzsÁ¼À, ¹AzsÀ£ÀÆj£À ¸ÉÆêÀįÁ¥ÀÄgÀ, ªÀÄÄPÀÄAzÀ, gËzÀPÀÄAzÀ ªÀÄÄRåªÁzÀªÀÅ. zÉêÀgÀ¸ÀÄUÀÆj£À «ÃgÀ¨sÀzÀæ zÉêÁ®AiÀÄ, £ÁgÀzÀUÀqÉØ ¢éÃ¥ÀzÀ £ÁgÀzÀ zÉêÁ®AiÀÄ, ²ªÀAiÉÆÃUÀ ¦ÃoÀ, §¸ÀªÀtÚ ªÀÄA¢gÀ ªÀÄvÀÄÛ zÀvÁÛvÉÃæ AiÀÄ ¦ÃoÀUÀ¼ÀÄ, ªÀÄläj UÁæªÀÄzÀ «ÃgÀ¨sÀzÀæ zÉêÁ®AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ZÀ£Àß«ÃgÀ ²ªÁZÁAiÀÄð¸Áé«Ä ªÀÄoÀ, UÁtzsÁ¼À UÁæªÀÄzÀ ¥ÀAZÀªÀÄÄT ºÀ£ÀĪÀÄAvÀ£À zÉêÁ®AiÀÄ, ©ZÁÑ° UÁæªÀÄzÀ ²æà ¸Á«gÀzÉêÀgÀÄ ZÀ£Àß«ÃgÀ ²ªÁZÁAiÀÄð ¸Áé«Ä ªÀÄoÀ, PÀ¯ïªÀÄ®zÀ ¸ÀAvÀ PÀjAiÀÄ¥Àà vÁvÀ£À ¸ÀªÀiÁ¢ü, gÁAiÀÄZÀÆj £À°ègÀĪÀ JgÀqÀÄ ¸ÀÄwÛ£ÀPÉÆÃmÉ, dĪÀiÁä ªÀĹâ, KPï «ÄãÁgï, £ÀUÀgÉñÀégÀ, gÁªÀÄ°AUÉñÀégÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁtÂPÀ ¥À¨ æ sÀÄ zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ, ¸Á«gÀzÉêÀgÀ PÀ¯ÉèñÀégÀ ªÀÄoÀ, wãï PÀA¢Ã®Ä JzÀÄj£À ªÀĹâ, ªÀiÁ¤éAiÀÄ dUÀ£ÁßxÀ zÉêÁ®AiÀÄ, PÀ«vÁ¼ÀzÀ vÀöæ åA§PÉñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄ, 128

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

PÉÆÃmÉPÀ®Äè UÁæªÀÄzÀ PÉÆÃmÉUÀ¼ÀÄ, °AUÀ¸ÀÄUÀÆj£À PÀÄ¥Éàà gÁAiÀÄ£À zÉêÁ®AiÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ ¥Àª æ ÀÄÄR ¥ÉÃæ PÀëtÂÃAiÀÄ ¸ÀܼÀUÀ¼ÁVªÉ. gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ f¯Éè PÀ£ÀßqÀ ¸Á»vÀå ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÀÌøwUÉ C¥ÁgÀ PÉÆqÀÄUÉ ¸À°è¹zÉ. ªÀZÀ£ÀPÁgÀgÁzÀ ±ÀAPÀgÀ zÁ¹ªÀÄAiÀÄå, qsÀPÉÌAiÀÄ ªÀiÁgÀAiÀÄå, DAiÀÄÝQÌ ªÀiÁgÀAiÀÄå ªÀÄvÀÄÛ DAiÀÄÝQÌ ®PÀ̪ÀÄä, ©©â¨ÁZÀAiÀÄå, “ªÀgg À ª À ÄÀ å gÀvÁßPÀg”À §gÉzÀ °AUÀuÁÚZÁAiÀÄð, «dAiÀÄzÁ¸ÀgÄÀ , UÉÆÃ¥Á®zÁ¸ÀgÄÀ , “ºÀjPÀxÁªÀÄÈvÀ¸ÁgÀ” gÀa¹zÀ dUÀ£ÁßxÀ zÁ¸ÀgÀÄ, ªÀÄ£ÉÆúÀgÀ «oÀ®gÀÄ, ¥ÀgÀªÀĺÀA¸À ªÁå¸ÀvÀvÀÛ÷édÕ ªÉAPÀl gÁªÀiÁZÁAiÀÄðgÀÄ, ¥ÁæuÉñÀ «oÀ®-¥ÁæuÉñÀzÁ¸À AiÉÆÃUÀ¥Àà£ÀªÀgÀÄ, ¥ÀAUÀ£ÁªÀÄ wªÀ Ä ä t Ú z Á¸À , D£À A zÀ z Á¸À , “PÀĪÀiÁgÀ«dAiÀÄ”, “§¸ÀªÀ±ÀvÀPÀ” “¥ÀA¥Á±ÀvÀPÀ” ªÀÄvÀÄÛ“¨sÄÀ ªÀ£ÊÉ PÀ £ÁAiÀÄQ” PÀÈwUÀ¼À£ÀÄß §gÉzÀ ¸ÀAUÀ«¨sÀÄ, “¨sQÀ Û ¸ÀÄzsÁgÀ¸”À §gÉzÀ WÀ£ª À ÄÀ oÀzÁAiÀÄðgÀÄ, UÉÆÃgÀ¨Á¼À ºÀ£ÄÀ ªÀÄAvÀgÁAiÀÄgÀÄ, ºÀªiÀ ïzÀzïð ¥Ëæq± Às Á¯ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Áܦ¹ C£ÉÃPÀ UÀA æ xÀUÀ¼À£ÀÄß §gÉzÀ ¥ÀArvÀ vÁgÁ£ÁxÀgÀÄ, r.PÉ. ©üêÀĸÉãÀgÁAiÀÄ ªÀiÁ¤é £ÀgÀ¹AUÀgÁAiÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀªÀgÀÄ F f¯ÉèAiÀÄ ºÉªÉÄäAiÀÄ ¥ÀÄvÀg æ ÀÄ.

1934 gÀ°è gÁAiÀÄZÀÆj£À°è £ÀqÉzÀ 20 £Éà CT® ¨sÁgÀvÀ PÀ£ÀßqÀ ¸Á»vÀå ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß PÀ«²µÀå PÁªÀå£ÁªÀÄ¢AzÀ SÁåvÀgÁzÀ ²æà ¥ÀAeÉ ªÀÄAUÉñÀgÁAiÀÄgÀÄ ªÀ»¹zÀÝgÀÄ. 1956 gÀ°è £ÀqÉzÀ 38£Éà ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ²æÃgÀAUÀ JAzÉà SÁåvÀgÁzÀ £ÁlPÀPÁgÀ ²æà DzÀågÀAUÁZÁAiÀÄð CªÀgÀÄ ªÀ»¹zÀÝgÀÄ. gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ f¯ÉA è iÀÄ §UÉÎ ºÉa£ Ñ À ªÀiÁ»wUÁVF ªÉ¨ï¸ÉÊmï £ÉÆÃqÀ§ºÀÄzÀÄ: www.kar.nic.in/raichur www.raichurcity.gov.in

£ÀªÀÄä gÁdåzÀ gÁdå¥Á®gÀÄ 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

dAiÀÄZÁªÀÄgÁeÉÃAzÀæ MqÉAiÀÄgï §ºÁzÀÆÝgï £ÁåAiÀĪÀÄÆwð JA. J¸ï. ²æÃUÀuÉÃ±ï ªÀgÀºÁVj ªÉAPÀlVj f. J¸ï. ¥ÁoÀPï zsÀªÀÄð«ÃgÀ ªÉÆúÀ£ï¯Á¯ï ¸ÀÄSÁrAiÀiÁ GªÀiÁ±ÀAPÀgÀ ¢ÃQëvï UÉÆëAzÀ £ÁgÁAiÀÄuï C±ÉÆÃPÀ£ÁxÀ ¨Áå£Àfð ¦. ªÉAPÀl¸ÀħâAiÀÄå ¨sÁ£ÀÄ¥ÀævÁ¥ï ¹AUï RĶðzï D®A SÁ£ï «. J¸ï. gÀªÀiÁzÉë n. J£ï. ZÀvÀĪÉÃð¢ gÁªÉÄñÀégÀ oÁPÀÆgï

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

1947 - 1964 1964 - 1965 1965 - 1967 1967 - 1969 1969 - 1972 1972 - 1976 1976 - 1977 1977 - 1983 1983 - 1988 1988 - 1990 1990 - 1991 1991 - 1999 1999 - 2002 2002 - 2007 21-08-2007 129

PÉÆ¥Àà¼À f¯Áè zÀ±ð À £À

130

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

PÉÆ¥Àà¼À f¯ÉèAiÀÄ CAQ CA±ÀUÀ¼ÀÄ «¹ÛÃtð d£À¸ÀASÉå f¯Áè PÉÃAzÀæ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ

: : : :

ºÉÆç½UÀ¼ÄÀ ºÀ½îUÀ¼ÀÄ(d£ÀªÀ¸Àw EgÀĪÀ) (d£ÀªÀ¸Àw E®èzÀ) UÁæªÀÄ¥ÀAZÁAiÀÄwUÀ¼ÀÄ £ÀUg À À / ¥ÀlÖtUÀ¼ÄÀ ¸ÁPÀëgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt d£À¸ÁAzÀævÉ °AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀ £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥ÀvÄÀ Û

: : : : : : : : :

8,458 ZÀ.Q.«ÄÃ. (gÁdåzÀ 7£Éà zÉÆqÀØ f¯Éè) 11,96,089 (2001) PÉÆ¥Àà¼À 4 (PÉÆ¥Àà¼À, UÀAUÁªÀw, AiÀÄ®§ÄUÀð ªÀÄvÀÄÛ PÀĵÀÖV) 20 599 35 134 5 54.1 % 166 / ZÀ.Q.«ÄÃ.

982 ºÉtÄÚ / 1000UÀAqÀÄ 29,451 ºÉPÉÖÃgÀÄ CgÀtå

GzÀåªÀÄ : Q£Áß¼ÀzÀ ªÀÄgÀzÀ ¨ÉÆA¨ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ, ¸ÀPÀÌgÉ PÁSÁð£É, ¥À¯ïà ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÆÃqïð vÀAiÀiÁjPÉ, gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ªÀÄvÀÄÛ UÉƧâgÀ vÀ A iÀ i ÁjPÉ , ºÀ w Û ¸À A ¸À Ì j ¸À Ä ªÀ PÁSÁð£É , ±É à AUÁ ¸À Ä °AiÀ Ä ÄªÀ PÁSÁð£É , JuÉV Ú gÀtÂUÀ¼ÀÄ, ºÀwÛ ºÁUÀÆ GuÉA Ú iÀÄ PÉʪÀÄUÀÎzÀ ªÀÄvÀÄÛ AiÀiÁAwæPÀ £ÉÃAiÉÄÎ PÉÃAzÀU æ À¼ÀÄ, ZÀªÀÄð ªÀÄvÀÄÛ £Áj£À ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À GvÁàzÀ£É, ªÀÄgÀUÉ®¸À, ©¢j£À ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ, UÀȺÉÆÃzÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ, EvÁå¢. ªÀÄÄRå¨É¼É : eÉÆüÀ, £É®UÀqÀ¯É, ºÀwÛ, UÉÆâü, ¸ÀeÉÓ, £ÀªÀuÉ, PÀĸÀĨÉ, ¨Á°ð, §vÀÛ, ¨Ádæ, ªÀÄĸÀÄQ£À eÉÆüÀ, vÉÆUÀj, ºÀÄgÀ½, ºÉ¸ÀgÀÄ, PÀqÀ¯É, ¸ÉÆÃAiÀiÁ©Ã£ï, ºÀgÀ¼ÀÄ, CUÀ¸É, §zÀ£Éà PÁ¬Ä, D®ÆUÀqÉØ, FgÀĽî, PÉÆvÀÛA§j, ªÉÄt¹£ÀPÁ¬Ä, ¨É¼ÀÄî½î, FgÀĽî, ªÀiÁªÀÅ, ¸À¥ÉÆÃl, ¹Ã¨É, ¨Á¼É, ¤A¨É, zÁ½A¨É, CAdÆgÀ, PÀ§Äâ, EvÁå¢. ºÀªÁUÀÄt : »vÀPÀgÀºÀªÉ. ¥sɧª æ Àj ¬ÄAzÀ dÆ£ï ¨ÉøÀUÉ, dÆ£ï-¸É¥ÉÖA§gï ªÀļÉ. ªÁ¶ðPÀ ¸ÀgÁ¸Àj ªÀÄ¼É 569.40 «Ä.«ÄÃ. eÁvÉæ /GvÀìªÀ : PÉÆ¥Àà¼ÀzÀ UÀ« ¹zÉÝñÀégÀ£À eÁvÉ,æ PÀ£ÀPÀVj eÁvÉ,æ PÀÄPÀ£ÀÆj£À UÀÄqÉßñÀégÀ eÁvÉ,æ PÀĵÀV Ö AiÀÄ CqÀ«gÁAiÀÄ£À eÁvÉ,æ AiÀÄ®§ÄUÀð vÁ®ÆèPï ªÀÄAUÀ¼Æ À j£À ªÀÄAUÀ¼ÉñÀégÀ£À eÁvÉ,æ ElVAiÀÄ ªÀĺÀzÉêÀ£À eÁvÉ,æ AiÀÄ®§ÄUÀðzÀ zÀ£ÀUÀ¼À eÁvÉ,æ EvÁå¢. ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

131

ZÉAzÀzÀ ªÀÄgÀzÀ DlzÀ ¸ÁªÀiÁ£ÀÄUÀ½UÉ ZÉ£ÀߥÀlÖt ¤ªÀÄUÉ UÉÆvÀÛ®èªÉÃ?

CAvÀºÀzÉà ¥Àæ¹zÀÞªÁzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ HgÀÄ PÉÆ¥Àà¼À f¯ÉèAiÀÄ Q£Áß¼À UÁæªÀÄ.

Q£Áß¼ÀzÀ ªÀÄgÀzÀ ¸ÁªÀiÁ£ÀÄUÀ¼ÄÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀ¸ÄÀ ¥ Û z æÀ ± À ð À £ÀU¼ À ° À è ¥Á¯ÉÆÎAqÀÄ ¥À± æ À¹ÛUÀ½¹ªÉ. E°è£À PÉ®ªÀÅ avÀçUÁgÀ ªÀÄ£ÉvÀ£ÀzÀªÀgÀÄ GvÀÛªÀĪÁV gÀa¹ §tÚºÁQzÀ zÉêÀ«UÀçºÀUÀ¼ÀÄ, ¥ÁçtÂUÀ¼À ¨ÉÆA¨ÉUÀ¼ÀÄ, ºÀtÄÚ vÀgÀPÁjUÀ¼À vÀzÀÆç¥À ¨ÉÆA¨ÉUÀ¼ÀÄ, £ÁlPÀUÀ¼À°è §¼À¸ÀĪÀ QjÃl, ªÀÄÄRªÁqÀ, vÉÆnÖ®Ä, ¦ÃoÀ U À ¼ À Ä , PÉ Æ A©£À À ¨ÁZÀ t  U É U À ¼ À Ä EvÁå¢UÀ ¼ À £ À Ä ß vÀ A iÀ i Áj¸À Ä ªÀ z À g À ° è ¹zÀÞºÀ¸ÀÛgÁVzÁÝgÉ. aäà ¥Àª æ Á¹ ºÀÄå AiÉÄ£ï vÁìAUï (AiÀiÁé£ï ZÁAUï) ¨sÁgÀvz À À ¥Àª æ Á¸Àz° À z è ÁÝUÀ vÀ£Àß zÁR¯ÉUÀ¼À°è £ÀªÀÄÆ¢¹zÀ PÉÆAQ£À¥ÀįÉÆà JA§ÄzÀÄ PÉÆ¥Àà¼À £ÀUÀgÀªÉà JAzÀÄ «zÁéA¸ÀgÄÀ C©ü¥ÁæAiÀÄ¥Ànz Ö ÁÝg.É PÉÆ¥Àt, PÉÆÃ¥Àt, PÀÄ¥Àt, PÀĦ£À,D¢wÃxÀð, ªÀĺÁwÃxÀð, «¢vÀ, ªÀĺÁPÉÆ¥Àt£ÀUÀgÀ, PÉÆÃ¥ÀtªÉÃAmÉJAzɯÁè PÀgɹ PÉÆArzÀÝ PÉÆ¥Àà¼À MAzÀÄ PÁ®zÀ°è ¥Àç¹zÀÞ eÉÊ£ÀPÉëÃvÀç ªÁVvÀÛAvÉ. E°è 722 §¸À¢UÀ¼ÀÆ 24 eÉÊ£À¸ÀAWÀUÀ¼ÀÆ EzÀݪÀAvÉ! UÀAUÀ ªÀÄ£ÉvÀ£ÀPÉÌ ¥ÀÅtåPÉëÃvÀçªÁVzÀÝ PÉÆ¥Àà¼ÀPÉÌ zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ eÉÊ£À gÁdªÀÄ£ÉvÀ£ÀzÀªÀgÀÄ «±ÉõÀªÁV E°èUÉ AiÀiÁvÉç §gÀÄwÛzÀÝgÀAvÉ!

PÀȵÁÚ ªÀÄvÀÄÛ vÀÄAUÀ¨sÀzÁç £À¢UÀ¼À zÉÆÃD¨ï ¥ÀçzÉñÀzÀ°ègÀĪÀ PÉÆ¥Àà¼À f¯ÉèUÉ F JgÀqÀÆ £À¢UÀ¼ÀÆ ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄ®§ÄUÀð vÁ®ÆèQ£À°è ºÀÄlÄÖªÀ MAzÀÄ vÉÆgÉ, PÀĵÀÖV vÁ®ÆèQ£À G¥Àà®zÉÆrØ §½ ºÀÄlÄÖªÀ PÀ£PÀ V À j £Á¯Á, vÁªÀgÀUÉgÉ §½ ºÀÄlÄÖªÀ ¹zÁÞ¥ÀÅgÀ £Á¯É, eÉÆvÉUÉ C£ÉÃPÀ aPÀÌ ¥ÀÅlÖ vÉÆgÉUÀ¼ÀÄ ¤ÃgÁªÀjAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ªÀÄÆ®UÀ¼ÁVªÉ. dUÀzÀ UÀÄqÀØ , JªÉÄäUÀÄqÀØ, ¤±Á¤UÀÄqÀØ, ªÀiÁjUÀÄqÀØ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ F f¯ÉèAiÀÄ JvÀÛgÀzÀ ¨ÉlÖUÀ¼ÀÄ. E°è PÀ©ât, vÁªÀÄç, ¹Ã¸ÀzÀ CzÀÄgÀÄ, C¨sÀçPÀ, ¸ÀánPÀ ²¯É ªÀÄÄAvÁzÀ R¤dUÀ¼ÀÄ zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛªÉ.

E°è ¸À¸Àå ¸ÀA¥ÀvÀÄÛ PÀrªÉÄ. C®è°è UÀÄqÀØUÀ¼À E½eÁj£À°è ¥ÉÇzÉ PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ. E°è£À PÁqÀÄUÀ¼À°è eÁ®, ºÀÄt¸É, ºÉÆAUÉ, ºÁ¯É, ªÀÄÄvÀÄÛUÀ, ¢ArUÀ, ZÀÄdÓ®Ä, ºÀÄgÀUÀ®Ä, ºÉÆ£Éß, PÀªÀiÁägÀ, £À®èªÀÄrØ, ©®é, ¨ÁUÉ, PÀPÉÌ, ¹ÃvÁ¥sÀ® ªÀÄÄAvÁzÀ VqÀªÀÄgÀUÀ½ªÉ. C®è°è ªÀÄļÀÄîVqÀUÀ¼À PÀÄgÀÄZÀ®Ä PÁqÀÄUÀ½ªÉ. ¨sÀƸÀªÀPÀ½ vÀqÉAiÀÄ®Ä £ÉqÀÄvÉÆÃ¥ÀÅ ¨É¼É¸À¯ÁVzÉ. agÀvÉ, vÉÆüÀ, PÀvÉÛQgÀħ, £Àj, PÀ¦ ªÀÄvÀÄÛ fAPÉUÀ½ªÉ. ¤ÃgÀºÁªÀÅ, ªÀÄtÄÚªÀÄÄPÀÌ, £ÁUÀgÀ ºÁªÀÅUÀ½ªÉ. ¨ÁvÀÄ, ¤ÃgÀPÉÆý, PÁUÉ, VÃdÄUÀ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¥ÀQëUÀ¼ÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ. f¯É è A iÀ Ä °è ¥À ± À Ä ¸À A UÉ Æ Ã¥À £ É ¥À æ ª À Ä ÄR GzÀåªÄÀ ªÁVzÀÄÝ ºÀ¸ÄÀ , JªÉÄä, PÀÄj, ªÉÄÃPÉ, PÀÄzÀÄgÉ ªÀÄvÀÄÛ PÉÆýUÀ¼£ À ÄÀ ß ¸ÁPÀ¯ÁUÀÄvÀz Û .É E°è T¯Ágï vÀ½AiÀÄ eÁ£ÀĪÁgÀÄUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑ. DAzsÀç ªÀÄvÀÄÛ «zÉñÀUÀ½AzÀ vÀAzÀ vÀ½UÀ¼Æ É A¢UÉ ¸ÀܽÃAiÀÄ vÀ½UÀ¼À ¸ÀAPÀgÀ ªÀiÁr ºÉƸÀ vÀ½UÀ¼£ À ÄÀ ß E°è ¨É¼¸ É ¯ À ÁUÀÄwÛz.É gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ ¨sÁUÀªÉà DVzÀÝjAzÀ PÉÆ¥Àà¼ÀzÀ EwºÁ¸ÀªÀÇ gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ EwºÁ¸ÀzÀ°è ¸ÉÃjºÉÆÃVzÉ. ¥ÁæUÉÊwºÁ¹PÀ PÁ® ¢AzÀ®Æ F f¯ÉèAiÀÄ°è ªÀiÁ£ÀªÀgÀÄ ªÁ¹¸ÀÄwÛzÀÝ £É¯ÉUÀ¼ÀÄ PÀAqÀħA¢ªÉ. ¥ËgÁtÂPÀ 132

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

LwºÀåUÀ¼À£ÀÄß ºÀÄqÀÄPÀÄvÁÛ ºÉÆÃzÁUÀ ¥Á°ÌUÀÄAqÀÄ ¨ÉlÖ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ®è¥Àà£À ¨ÉlÖzÀ £ÀqÀÄ«£À §AiÀÄ®£ÀÄß ¥ÁAqÀªÀgÀ ªÀoÁgÀ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄwÛzÀÝ gÀAvÉ. UÀAUÁªÀw vÁ®ÆèQ£À D£ÉUÉÆA¢ gÁªÀiÁAiÀÄt PÁ®zÀ Q¶ÌAzÉAiÀÄ ¨sÁUÀªÁVvÀÛAvÉ PÉÆ¥Àà¼ÀzÀ §½AiÀÄ ªÀÄ®è¥àÀ ¨ÉlÖzÀ vÀÄ¢AiÀÄ ªÉÄÃ¯É C£ÉÃPÀ ºÁ¸ÀÄ UÀ°è£À PÀlÖqÀUÀ¼ÀÄ PÀAqÀħA¢zÀÄÝ CªÀ£ÀÄß ‘ªÉÆjAiÀÄgÀ CAUÀr’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.

EzÀÄ ªÀiËAiÀÄðgÀ PÁ®zÀ ªÀ¸ÀwAiÀÄ §UÉÎ ªÀÄvÀÄÛ DUÀ GvÀÛgÀ ¨sÁgÀvÀzÀ d£À E°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À£ÀÄß ¸Áܦ¹ ªÁtÂdå ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß £ÀqɸÀÄwÛzÀÝ §UÉÎ ¸ÀĽªÀÅ ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. UÀ«ªÀÄoÀ ¨ÉlÖ ªÀÄvÀÄÛ ¥Á°ÌUÀÄAqÀÄ ¨ÉlÖzÀ°è zÉÆgÉvÀ C±ÉÆÃPÀ£À ±Á¸À£ÀUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É F ¥ÁæAvÀå ªÀiËAiÀÄðgÀ DqÀ½vÀPÉÌ ¸ÉÃjvÀÄÛ J£À߯ÁUÀÄwÛzÉ. ªÀiËAiÀÄðgÀ £ÀAvÀgÀzÀ°è ±ÁvÀªÁºÀ£ÀgÀÄ, gÁµÀÖçPÀÆlgÀÄ, ¨ÁzÁ«Ä ZÁ¼ÀÄPÀågÄÀ , £ÉƼÀA§gÀÄ, PÀ¼Z À ÄÀ jUÀ¼ÄÀ , ºÉÆAiÀļ ì g À ÄÀ , ¸ÉêÀÅtgÀÄ, PÀĪÀÄälzÀÄUÀð¢AzÀ D½zÀ PÀA¦® gÁdåzÀ ¥À秮 zÉÆgÉUÀ¼ÁzÀ PÀA¦®gÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀĪÀiÁgÀgÁªÀÄ, zɺÀ° ¸ÀįÁÛ£ÀgÀ ¥ÁçAvÁå¢sPÁjUÀ¼ÀÄ, «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ CgÀ¸ÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §ºÀªÀĤà ¸ÀįÁÛ£ÀgÀÄ E°è D½éPÉ £ÀqɹzÀgÀÄ. JgÀqÀÄ £À¢UÀ¼À £ÀqÀÄ«£À F ¥sÀ®ªÀvÁÛzÀ zÉÆÃD¨ï ¥Àz æ ÉñÀ «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ §ºÀªÀĤà gÁdåUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ «ªÁ¢vÀ ¥ÀçzÉñÀªÁV ¥Àjt«Ä¹vÀÄ. D ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è F f¯ÉèAiÀÄ PÉ®ªÀÅ ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ DUÁUÀ F JgÀqÀÆ gÁdåUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ PÉÊ §zÀ¯Á¬Ä¸ÀÄwÛzÀÄÝ ²æÃPÀȵÀÚzÉêÀgÁAiÀÄ£À DqÀ½vÁªÀ¢üAiÀÄ°è «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ PÉʸÉÃjvÀÄÛ. 1565gÀ°è vÁ½PÉÆÃmÉ AiÀÄÄzÀÞzÀ°è «dAiÀÄ£ÀUg À z À À ¥Àv£ À ª À ÁzÀ ªÉÄÃ¯É F f¯Éè ©eÁ¥ÀÅgÀzÀ ¸ÀįÁÛ£g À À DqÀ½vÀPÆ É Ì¼¥ À n À ÖvÄÀ .

1677gÀ°è ²ªÁf PÉÆ¥Àà¼ÀªÀ£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀ£ÀÄ. C£ÀAvÀgÀ F f¯Éè ºÉÊzÀgÁ¨Á¢£À ¤eÁªÀÄgÀ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ ¨sÁUÀªÁ¬ÄvÀÄ. ºÉÊzÀgïC° ªÀÄvÀÄÛ n¥ÀÅà ¸ÀįÁÛ£ÀgÀ zÀAqÀAiÀiÁvÉçUÀ½AzÁV F ¥ÀçzÉñÀ ¸Àé®à CªÀ¢sUÉ ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdåzÀ ¨sÁUÀªÁVvÀÄÛ. 1799gÀ £Á®Ì£Éà ªÉÄʸÀÆgÀÄ AiÀÄÄzÀÞzÀ°è n¥ÀÅà ªÀÄrzÀ £ÀAvÀgÀ DzÀ gÁdQÃAiÀÄ M¥ÀàAzÀzÀ ªÉÄÃgÉUÉ PÉÆ¥Àà¼À f¯Éè CA¢£À gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ ¨sÁUÀªÁV ºÉÊzÀgÁ¨Ázï ¸ÀA¸ÁÜ£ÀPÉÌ ¸ÉÃjvÀÄ.

PÉÆ¥Àà¼À ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄ®§ÄUÀð vÁ®ÆèPÀÄ UÀ¼ÀÄ £ÀªÁ¨ï ¸Á®gïdAUï JA§ dºÀVÃgÀÄzÁgÀ¤UÉ ¸ÉÃjzÀݪÀÅ. PÀĵÀÖV vÁ®ÆèPÀÄ M§â zÉøÁ¬ÄAiÀÄ dºÀVÃgÁV¢ÝvÀÄ.

D£ÉUÉÆA¢ MAzÀÄ ¥ÀÅlÖ dºÀVÃgÁVvÀÄÛ.

1947gÀ DUÀ¸ïÖ 15gÀAzÀÄ ¨sÁgÀvÀ ¸ÀévÀAvÀçªÁzÀgÀÆ 1948gÀ ¸É¥ÉÖA§gï 18gÀAzÀÄ ºÉÊzÀgÁ¨Ázï ¸ÀA¸ÁÜ£ª À £ À ÄÀ ß ¥ÉÆ°Ã¸ï ¥ÀqU É ¼ À ÄÀ ªÀ±¥ À r À ¹PÉƼÀĪ î ª À g À U É Æ À F f¯Éè D ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ¯Éèà ªÀÄÄAzÀĪÀgÉ¢vÀÄÛ. 1956 £ÀªÉA§gï 1gÀAzÀÄ ¨sÁµÁªÁgÀÄ gÁdåUÀ¼À gÀZÀ£ÉAiÀiÁzÁUÀ PÉÆ¥Àà¼ÀªÀÇ ¸ÉÃjzÀAvÉ CA¢£À gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ f¯Éè ªÀÄvÀÄÛ ºÉÊzÀgÁ¨Ázï PÀ£ÁðlPÀ ¨sÁUÀ «±Á® ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdåzÀ°è MAzÁ¬ÄvÀÄ. gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ f¯ÉA è iÀÄ PÉÆ¥Àà¼,À UÀAUÁªÀw, AiÀÄ®§ÄUÀð ªÀÄvÀÄÛ PÀĵÀÖV vÁ®ÆèPÄÀ UÀ¼£ À ÄÀ ß ¨ÉÃ¥Àðr¹ 1997gÀ°è PÉÆ¥Àà¼À f¯Éè gÀa¸À¯Á¬ÄvÀÄ.

PÉÆ¥Àà¼z À À PÉÆÃmÉ, UÀ«¹zÉÝñÀégÀ zÉêÀ¸ÁÜ£,À UÀAUÁªÀw vÁ®ÆèQ£À D£ÉUÆ É A¢, ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

133

AiÀÄ®§ÄUÀð vÁ®ÆèQ£À PÀÄPÀ£ÀÆj£À PÀ¯ÉèñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÉà vÁ®ÆèQ£À ElVAiÀÄ ªÀĺÁzÉêÀ zÉêÁ®AiÀÄ, PËgÀÆgÀÄ, §¼ÀAUÉgÉ, D¼ÀªÀAr, vÀ¼ÀPÀ®Äè, ªÀÄĤgÁ¨Ázï ªÉÆzÀ¯ÁzÀ PÀqÉUÀ¼À°è C£ÉÃPÀ ¥ÉçÃPÀëtÂÃAiÀÄ ¸ÀܼÀUÀ½ªÉ. ¹Ûçà zÉêÀvÉUÀ¼À DgÁzsÀ£É F f¯ÉèUÉ CvÀåAvÀ ¥ÀǪÀðPÁ®¢AzÀ®Æ £ÀqÉzÀÄ §AzÀ ¥ÀzÞÀ w. PÀÄPÀ£Æ À j£À ªÀĺÁªÀiÁAiÀÄ, eÉõÁ«zÉë, ¸ÀAPÀ £ÀÆj£À ¸ÀAPÀ¯ÁzÉë, ºÉƸÀÆj£À ªÀĺÁªÀiÁAiÀiÁ, ºÀÄ°VAiÀÄ ºÀįÉUɪÀÄä EªÀÅ ¥Àç¹zÀÞ ±ÀQÛ zÉêÀvÉUÀ¼ÀÄ.

E°è ±Á¹ÛçÃAiÀÄ ¸ÀAVÃvÀ, zÁ¸À ¥ÀgÀA¥ÀgÉ GAlÄ. ¥ÁçaãÀ PÁ®¢AzÀ®Æ ¸Á»vÀå gÀZÀ£ÉUÉ, PÀ«¥ÀArvÀjUÉ ºÉ¸ÀgÀĪÁ¹. ¹zÀÝAiÀÄå ¥ÀÅgÁtÂPÀ, ¥ÁAqÀÄgÀAUÀgÁªï zÉ Ã ¸Á¬Ä, ElV gÁWÀ ª É Ã AzÀ ç , dAiÀ Ä wÃxÀ ð gÁd¥À Å gÉ Æ Ã»vÀ , PÀ Ä µÀ Ö V gÁWÀªÉÃAzÀçgÁªï, zÉêÉÃAzÀç PÀĪÀiÁgÀ ºÀPÁj, JZï.J¸ï.¥Ánî, ©.Dgï. vÀĨÁQ, UÀ«¹zÀÝ §¼Áîj, £Á.¨sÀ. ±Á¹Ûç, QÃvÀð£ÀPÉøÀj dAiÀÄgÁªÀiÁZÁAiÀÄð, ªÀiÁzsÀªÀgÁªï ªÀÄÄzsÉÆüÀ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀgÀÄ F f¯ÉèAiÀĪÀgÀÄ.

1992 gÀ°è PÉÆ¥Àà¼ÀzÀ°è £ÀqÉzÀ 62£Éà CT® ¨sÁgÀvÀ PÀ£ÀßqÀ ¸Á»vÀå ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ²æà ¹A¦ °AUÀtÚ£ÀªÀgÀÄ ªÀ»¹zÀÝgÀÄ.

PÉÆ¥Àà¼À f¯ÉèUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ºÉaÑ£À «ªÀgÀUÀ½UÁV F PÉ®ªÀÅ ªÉ¨ï¸ÉÊmïUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAzÀ²ð¸À§ºÀÄzÀÄ: www.koppal.nic.in www.koppal.com

134

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

©ÃzÀgï

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

f¯Áè zÀ±ð À £À

135

©ÃzÀgï f¯ÉèAiÀÄ CAQ CA±ÀUÀ¼ÀÄ «¹ÛÃtð d£À¸ÀASÉå f¯Áè PÉÃAzÀæ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ

5,448 ZÀ.Q.«ÄÃ. (gÁdåzÀ 19 £Éà zÉÆqÀØ f¯Éè) 15,02,373 (2001) ©ÃzÀgï 5 ( ©ÃzÀgï, OgÁzï, §¸ÀªÀPÀ¯Áåt, ºÀĪÀÄ£Á¨Ázï ªÀÄvÀÄÛ ¨sÁ°Ì) ºÉÆç½UÀ¼ÄÀ : 30 ºÀ½îU¼ À ÄÀ (d£Àª¸ À w À EgÀĪÀ) : 605 (d£ÀªÀ¸Àw E®èzÀ) : 22 UÁæªÀÄ¥ÀAZÁAiÀÄwUÀ¼ÀÄ : 175 £ÀUg À À / ¥ÀlÖtUÀ¼ÄÀ : 5 ¸ÁPÀëgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt : 60.9 % d£À¸ÁAzÀævÉ : 276 / ZÀ.Q.«ÄÃ. °AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀ : 948 ºÉtÄÚ / 1000 UÀAqÀÄ £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥ÀvÄÀ Û : 27,707 ºÉ.CgÀtå GzÀåªÀÄ : RAqÀ¸Áj ¸ÀPÀÌgÉ PÁSÁð£É, ¸Á§Æ£ÀÄ PÁSÁð£É, ±ÉÃAUÁ ¸ÀÄ°AiÀÄĪÀ PÁSÁð£É, JuÉÚVgÀtÂUÀ¼ÀÄ, D°Ãªï JuÉÚVgÀtÂ, ºÀwÛ ºÁUÀÆ GuÉÚAiÀÄ PÉʪÀÄUÀÎzÀ ªÀÄvÀÄÛ AiÀiÁAwæPÀ £ÉÃAiÉÄÎ PÉÃAzÀU æ À¼ÀÄ, ZÀªÀÄð ªÀÄvÀÄÛ £Áj£À ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À GvÁà z À £ É , ªÀ Ä gÀ U É ® ¸À , vÁªÀ Ä , ¸À v À Ä ªÀ Ä wÛ v À g À ¯É Æ ÃºÀ U À ¼ À «Ä±À æ t ¢AzÀ vÀAiÀiÁj¸À¯ÁUÀĪÀ PÀ¯ÁvÀäPÀ PÀĸÀÄjAiÀÄ ©zÀj ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ, UÁdÄ, »vÁÛ¼É ªÀÄvÀÄÛ vÁªÀÄæzÀ ¥ÁvÉæUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ,PÀȶ G¥ÀPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ UÉƧâgÀ PÁSÁð£É EªÉà ªÀÄÄAvÁzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ, UÀȺÉÆÃzÉÆåêÀÄUÀ¼ÀÄ, EvÁå¢. ªÀÄÄRå¨É¼É : ºÀwÛ, eÉÆüÀ, ¸ÀeÉÓ, £ÀªÀuÉ, PÀĸÀĨÉ, ±ÉÃAUÁ, ¨Á°ð, §vÀÛ, ªÀÄĸÀÄQ£À eÉÆüÀ, vÉÆUÀj, ºÀÄgÀ½, ºÉ¸ÀgÀÄ, ªÉÆzÀ¯ÁzÀ zsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ, §zÀ£Éà PÁ¬Ä, D®ÆUÀqÉØ, FgÀĽî, PÉÆvÀÛA§j, ªÉÄt¹£ÀPÁ¬Ä, ¨É¼ÀÄî½î, FgÀĽî EvÁå¢. ºÀªÁUÀÄt : »vÀPÀgÀºÀªÉ. ¥sɧª æ Àj¬ÄAzÀ dÆ£ï ¨ÉøÀUÉ, dÆ£ï-CPÉÆÖçgï ªÀļÉ. ªÁ¶ðPÀ ¸ÀgÁ¸Àj ªÀÄ¼É 848.80 «Ä.«ÄÃ. eÁvÉæ /GvÀìªÀ : §¸ÀªPÀ ¯ À ÁåtzÀ §¸ÀªÃÉ ±Àg é g À À GvÀª ì ,À ºÀdgÀvï ¸ÀAiÀÄåzï vÁdÄ¢ÝÃ£ï ¨ÁUï¸ÀªÁgï GgÀĸï, Q¤ß UÁæªÀÄzÀ ±ÀgÀt §¸ÀªÉñÀégÀ eÁvÉæ ºÀ®¸ÀÆj£À «ÃgÀ¨z Às ÃæÉ ±Àég£ À À eÁvÉ,æ ¨sÁ°ÌAiÀÄ ¨sÁ¯ÉÌñÀég£ À À eÁvÉ,æ RlPÀ aAZÉÆýAiÀÄ ºÀÄ®PÀÄAmÉ ªÀÄoÀzÀ eÁvÉæ, vÀÆUÁAªÀzÀ «ÃgÀ ºÀ£ÀĪÀiÁ£ï ªÀÄvÀÄÛ ®QëöäÃzÉëAiÀÄ eÁvÉæ, ZÁ¼ÀPÁ¥ÀÄgÀzÀ ZÁ¼ÀPÀªÀÄä£À eÁvÉ,æ ªÀiÁtÂPÀ£ÀUÀgÀzÀ «ÃgÀ¨sÀzÉÃæ ±ÀégÀ eÁvÉ,æ £Á£ÀPÀ gÀhÄgÁzÀ UÀÄgÀÄ£Á£ÀPÀgÀ GvÀìªÀ, £ÀgÀ¹AºÀ gÀhÄgÀtÂAiÀÄ £ÀgÀ¹AºÀ dAiÀÄAw, ¥Á¥À£Á²¤AiÀÄ ªÀĺÁ zÉêÀ dAiÀÄAw, EvÁå¢.

136

: : : :

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

CtÚ §¸ÀªÀtÚ£ÀªÀgÀ £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è 12£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ±ÀgÀtgÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ PÁæAw £ÀqÉzÀ ¸ÀܼÀ, PÀ¯ÁåtzÀ ZÁ¼ÀÄPÀågÀ gÁdzsÁ¤AiÀiÁVzÀÝ vÁt, PÀ¯ÁvÀäPÀ PÀĸÀÄj PÉ®¸ÀzÀ ©zÀjà ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ vÀAiÀiÁUÀĪÀ £É®, ªÀĺÀªÀÄzï UÀªÁ£À£À ¥ÀS æ ÁåvÀ ªÀÄzÀ¸ æ Á EzÀÝ HgÀÄ EªÉ®èªÀÇ EgÀĪÀÅzÀÄ £ÀªÀÄä PÀ£ÁðlPÀ ¨sÀÆ¥ÀlzÀ GvÀÛgÀzÀ vÀÄ¢AiÀÄ°ègÀĪÀ f¯Éè ©ÃzÀgï£À°è. ªÀĺÁ¨sÁgÀvÀ PÁ®zÀ «zÀÄgÀ ¥ÀlÖtªÉAzÀÄ £ÀA§¯ÁUÀĪÀ, ©üêÀĸÉãÀ£À gÁdzsÁ¤AiÀiÁVvÀÄÛ JAzÀÄ ºÉüÀ¯ÁUÀĪÀ, £À¼À-zÀªÀÄAiÀÄAwAiÀÄgÀ ¥ÀætAiÀÄzÀ GzÁå£ÀªÀÇ E°èAiÉÄà EvÀÄÛ J£ÀÄߪÀ £ÀUÀgÀ ©ÃzÀgïUÉ ©zÀgÀÆgÀÄ¥ÀÄgÀ, ©zÀgÉ, CºÀªÀÄäzÁ¨Ázï-©zÀgÉ, eÁ¥sÀgÁ¨Ázï JA§ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼ÀÆ EzÀݪÀÅ. ²æà gÁªÀÄ£ÀÄ ªÀ£ÀªÁ¸ÀzÀ PÁ®zÀ°è vÀAVzÀÝ£ÉAzÀÄ £ÀA§¯ÁUÀĪÀ ZÁ¼ÀPÁ¥ÀÄgÀ F f¯ÉèAiÀÄ ¨sÁ°Ì vÁ®ÆèQ£À°èzÉ. ©ÃzÀ g ï f¯É è A iÀ Ä ¥À æ ª À Ä ÄR £À ¢ ªÀ i ÁAdgÁ. ZÀ Ä ¼À Q , UÀ A qÉ Æ Ãj, ªÀiÁtÂPÀ£ÀUÀgÀ£Á¯Á, ºÀÄqÀV ºÁUÀÆ ºÀ½îSÉÃqÀ£Á¯ÁUÀ¼ÀÄ ªÀļÉUÁ®zÀ°è vÀÄA©ºÀjAiÀÄĪÀ ¸ÀtÚ £À¢UÀ¼ÀÄ. £ÀªÀ²¯ÁAiÀÄÄUÀzÀ PÁ®¢AzÀ d£ÀªÀ¸Àw EzÀÝ F f¯Éè ¨ÁzÁ«ÄAiÀÄ ZÁ¼ÀÄPÀågÀÄ, gÁµÀÖçPÀÆlgÀÄ, PÀ¯ÁåtzÀ ZÁ¼ÀÄPÀågÀÄ, zÉêÀVjAiÀÄ AiÀiÁzÀªÀgÀÄ, PÁPÀwÃAiÀÄgÀÄ, zɺÀ°AiÀÄ ¸ÀįÁÛ£ÀgÀÄ, §ºÀªÀĤà ¸ÀįÁÛ£ÀgÀÄ, §jÃzï ±Á»Ã ªÀÄvÀÄÛ D¢¯ï±Á» zÉÆgÉUÀ¼ÀÄ, ªÉÆWÀ¯ï ¸ÀįÁÛ£ÀgÀÄ ºÁUÀÆ ºÉÊzÀgÁ¨Á¢£À ¤eÁªÀÄgÀ DqÀ½vÀPÉÌ M¼À¥ÀnÖvÀÄÛ. 1905gÀ°è F f¯Éè ºÉÊzÀgÁ¨Ázï ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ UÀÄ®âUð À ¸ÀĨÁPÉÌ ¸ÉÃjvÀÄ. ºÉÊzÀgÁ¨Ázï ¸ÀA¸ÁÜ£À ¸ÀévÀAvÀæ ¨sÁgÀvÀzÀ°è «°Ã£ÀUÉÆAqÀ £ÀAvÀgÀªÀÇ ©ÃzÀgï D gÁdåzÀ°è EvÀÄÛ. 1956gÀ°è gÁdå ¥ÀÄ£À«ðAUÀqÀuÉ DzÁUÀ ©zÀgÉ, ºÀĪÀÄ£Á¨Ázï, OgÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÁ°Ì vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ PÀ£ÁðlPÀPÉÌ ¸ÉÃjzÀĪÀÅ. ¨sÁ°Ì vÁ®ÆèQ¤AzÀ 25 UÁæªÀÄUÀ¼ÀÄ, ºÀĪÀÄ£Á¨Á¢¤AzÀ 89 UÁæªÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §¸ÀªÀPÀ¯Áåt ¥ÀlÖt EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÃj¹ 1965gÀ £ÀªÀA§j£À°è §¸ÀªÀPÀ¯Áåt vÁ®ÆèPÀÄ gÀa¸À¯Á¬ÄvÀÄ.

PÀ¯Áåt ZÁ¼ÀÄPÀågÀ zÉÆgÉ DgÀ£ÉAiÀÄ «PÀæªÀiÁ¢vÀå£À D¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÀÝ PÀ« «eÁÕ£ÉñÀégÀ¤AzÀ “PÀ¯Áåt ¥ÀÄgÀzÀAxÀ ¥ÀlÖt F ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É »AzÉ EgÀ°®è, FUÀ E®è, ªÀÄÄAzÉ EgÀĪÀÅ¢®è” JAzÀÄ ºÉÆUÀ½¹PÉÆAqÀ, PÀ« ©®ít¤AzÀ “EzÀÄ §æºÀä¯ÉÆÃPÀ zÉêÀ¯ÉÆÃPÀUÀ½UÉ ¸Án” JAzÀÄ §tÂÚ¹PÉÆAqÀ §¸ÀªÀ PÀ¯Áåt, 12£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è §¸ÀªÉñÀégÀgÀ £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è £ÀqÉzÀ ±ÀgÀtgÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀÄvÀÄÛ zsÁ«ÄðPÀ PÁæAwAiÀÄ PÉÃAzÀª æ ÀÇ DVvÀÄÛ. E°è£À C£ÀĨsÀªÀ ªÀÄAl¥ÀzÀ°è §¸ÀªÉñÀégÀ, C®èªÀÄ¥À¨ æ sÀÄ, ZÀ£Àߧ¸ÀªÀtÚ, ¹zÀÞgÁªÀÄ, ªÀĺÀzÉëAiÀÄPÀÌ, ªÀÄrªÁ¼À ªÀiÁZÀAiÀÄå ªÉÆzÀ¯ÁzÀ C£ÉÃPÀ ±ÀgÀt-±ÀgÀtÂAiÀÄgÀ ªÀĺÁªÀÄ£ÉAiÀiÁV, C«ªÀÄÄPÀÛ PÉëÃvÀæªÁV, “PÀ¯Áåt PÉʯÁ¸ÀªÉ¤¹vÀÄÛ”. ¨sÀ®ÄèAPÉ, ¨sÁ°Q, ¨sÁ°QÌ, ¨sÁ°ÌAiÀÄ°è ¨sÁgÀvÀzÀ ¥Àx æ ÀªÀÄ ¸ÁévÀAvÀöæ å ¸ÀAUÁæªÀÄ 1857gÀ §AqÁAiÀÄzÀ PÁ®zÀ°è “¨sÁ°ÌAiÀÄ PÀvÉ” CxÀªÁ “¨sÁ°ÌAiÀÄ ¦vÀÆj” J£À߯ÁzÀ ºÉÆgÁlzÀ £ÉÃvÀÈvÀéªÀ£ÀÄß £Á£Á ¸ÁºÉÃ¨ï ¥ÉñÉéAiÀÄ CtÚ£À ªÀÄUÀ gÁªï ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

137

¸ÁºÉÃ¨ï ¥ÉñÉé ªÀÄvÀÄÛ dAUï §ºÁzÀÆÝgï ªÀ»¹zÀÝgÀÄ. vÁvÁåmÉÆæAiÀÄ gÁAiÀĨsÁjAiÀiÁV ºÉÆÃgÁrzÀ EªÀg£ À ÄÀ ß ©ænµï ¸ÀPÁðgÀ ¸Ég» É rzÀÄ UÀ°èUÃÉ j¹vÀÄ. ©ÃzÀgï £ÀUÀgÀzÀ ¸ÀÄvÀÛ°£À ¤Ãj£À gÀhÄjUÀ¼ÀÄ, ¥Á¥À£Á²¤ PÉëÃvÀz æ À ¸ÀéAiÀÄA¨sÀÆ ²ªÀ°AUÀ UÀĺÁAvÀgÀ zÉêÁ®AiÀÄ, £ÀgÀ¹AºÀ gÀhÄgÀtÂ, ¹Sï ¸ÀAvÀ UÀÄgÀÄ£Á£ÀPÀgÀÄ ©zÀgÉUÉ §AzÀ MAzÀÄ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è CªÀgÀ ¥ÁzÀ ¸Àà±Àð¢AzÀ a«Ää §AzÀzÉÝ£ÀÄߪÀ £Á£ÀPï gÀhÄgÁ, ±ÀÄPÁæZÁAiÀÄðgÀÄ C£ÀĵÁ×£À ªÀiÁrzÀ ¸ÀܼÀ ±ÀÄPÀèwÃxÀð, ªÀÄįÁÛ¤ ¥ÁµÁ zÀUÁð, C§Ä¯ï ¥sÉÊeÁ zÀUÁð, eÁªÀÄ ªÀĹâ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÆïÁPÀA§ ªÀĹâ, CµÀÆÖj£À UÀÄA§dUÀ¼ÀÄ, ªÀĺÀÆäzï UÀªÁ£À£À ªÀÄzÀgÀ¸Á, gÀAVÃ£ï ªÀĺÀ¯ï, PÁ° ªÀĹâ, ºÀdgÀvï ªÀÄPÁ£ï SÁ¢æ zÀUÁð, RĨÁj ªÀĹâUÀ¼ÀÄ E°è£À ¥Àª æ ÀÄÄR ¥ÉÃæ PÀëtÂÃAiÀÄ ¸ÀܼÀUÀ¼ÁVªÉ.

OgÁzÀz° À g è ÄÀ ªÀ CªÀÄgÉñÀégÀ zÉêÀ¸ÁÜ£,À ºÀĪÀÄ£Á¨Á¢£À «ÃgÀ¨z Às æÀ zÉêÀ¸ÁÜ£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁtÂPÀ ¥À¨ æ sÀÄUÀ¼À ªÀÄoÀ, PÀgÀPÀ£À½îAiÀÄ aPÀÌ ¥À¨ æ sÀÄUÀ¼À ªÀÄoÀ, §¸ÀªÀ PÀ¯ÁåtzÀ ¸ÀzÁ£ÀAzÀ ªÀÄoÀ, C£ÀAvÀ±ÀAiÀÄ£À zÉêÀgÀ UÀÄr, »AzÀÄ-ªÀÄĹèA LPÀåvÉAiÀÄ vÁt vÁzÀ¯Á¥ÀÄgÀzÀ zÀvÁÛ£ÀAzÀ ªÀÄoÀ, ¸ÁzsÉÆà WÁmï «oÀ® ªÀÄA¢gÀ, SÁ£Á¥ÀÄgÀzÀ ªÀįÁèj zÉêÀ¸ÁÜ£À, ºÀÄqÀÄV UÁæªÀÄzÀ AiÀÄAPÀªÀÄä ªÀÄvÀÄÛ PÀj§¸ÀAiÀÄå zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ, ºÀ½îSÉÃqÀzÀ £ÁUÀ£ÁxÀ zÉêÁ®AiÀÄ §ºÀÄ ¥À¹ æ zÀÞªÁzÀÄzÀÄ.

Q¤ß UÁæªÀÄzÀ ±ÀgÀt §¸ÀªÉñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄ, PÉÆû£ÀÆgï UÁæªÀÄzÀ fAzÀµÁ ªÀÄzÁgïµÁ zÀgÀUÁ, ºÀ®¸ÀÆj£À «ÃgÀ¨sÀzÉÃæ ±ÀégÀ ºÁUÀÆ UÉÆÃvÁðzÀ ®QëöäzÉëAiÀÄ zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ, ¨sÁ°ÌAiÀÄ ¨sÁ¯ÉÌñÀégÀ£À zÉêÁ®AiÀÄ, ¨sÁ°ÌAiÀÄ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ ZÁ¼ÀPÁ¥ÀÄgÀzÀ gÁªÀÄ°AUÉñÀégÀ, ¸ÉÆêÀÄ°AUÉñÀégÀ ªÀÄvÀÄÛ gÉêÀt ¹zÉÞñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ CªÀÄÈvÀ PÀÄAqÀ. ¹ÃvÁ£ÀºÁ¤ PÀÄAqÀ PÉƼÀUÀ¼ÀÄ, eÁUÀÈvÀ ¥Áæt zÉêÀgÀÄ ºÀ£ÀĪÀÄAvÀ ªÀÄvÀÄÛ ZÁ¼ÀPÀªÀÄä zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ, RlPÀ aAZÉÆýAiÀÄ ºÀÄ®PÀÄAmÉ ªÀÄoÀ, vÀÆUÁAªÀzÀ (ºÁ®¹AiÀÄ) ²ªÀ°AUÀ, «ÃgÀ ºÀ£ÀĪÀiÁ£ï ªÀÄvÀÄÛ ®QëöäÃzÉëAiÀÄ ªÀÄA¢gÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C°è£À eÁvÉæ GvÀìªÀUÀ¼ÀÄ d£ÀgÀ£ÀÄß ¸É¼ÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. §¸ÀªÀPÀ¯ÁåtzÀ°è §¸ÀªÉñÀégÀgÀÄ zsÁå£À ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝ UÀ«, CPÀÌ£ÁUÀªÀÄä£À UÀ«, ªÉÆýUÉ ªÀiÁgÀAiÀÄå, ªÀÄrªÁ¼À ªÀiÁZÀAiÀÄå, C®èªÀÄ¥À¨ æ sÀÄ, gÀÄzÀª æ ÀÄĤ, CA©UÀgÀ ZËqÀAiÀÄå, Gj°AV ¥É¢Ý ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ±ÀgÀtgÀ ¸ÁägÀPÀªÀÄA¢gÀUÀ¼ÀÄ, UÀĺÁ ¸ÀܼÀUÀ¼ÀÄ, ¥Àæ¨sÀÄzÉêÀgÀ UÀ¢ÝUÉ, ¥ÀgÀĵÀUÀnÖ, C£ÀĨsÀªÀ ªÀÄAl¥ÀzÀ £É®UÀlÄÖ ªÉÆzÀ¯ÁzÀĪÀÅ ¨sÀPÀÛgÀ£ÀÄß DPÀ¶ð¸ÀÄwÛªÉ. ©ÃzÀgï£À°è 1920gÀ°è £ÀqÉzÀ 41£Éà CT® ¨sÁgÀvÀ PÀ£ÀßqÀ ¸Á»vÀå ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß r. J¯ï. £ÀgÀ¹AºÁZÁAiÀÄðgÀÄ, 1985 gÀ°è £ÀqÉzÀ 57£Éà ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß qÁ. ºÁ.ªÀiÁ. £ÁAiÀÄPÀ CªÀgÀÄ ºÁUÀÆ 2005gÀ°è £ÀqÉzÀ ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ±ÁAvÀgÀ¸À ºÉA¨ÉgÁ¼ÀÄ CªÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀ»¹zÀÝgÀÄ. ©ÃzÀgï f¯ÉèAiÀÄ PÀÄjvÀ ºÉaÑ£À ªÀiÁ»wUÁV F ªÉ¨ï¸ÉÊmïUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃqÀ§ºÀÄzÀÄ : www.bidar.nic.in www.bidarcity.gov.in 138

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

§¼Áîj f¯Áè zÀ±Àð£À

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

139

§¼Áîj f¯ÉèAiÀÄ CAQ CA±ÀUÀ¼ÀÄ «¹ÛÃtð d£À¸ÀASÉå f¯Áè PÉÃAzÀæ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ

: : : :

ºÉÆç½UÀ¼ÄÀ ºÀ½îU¼ À ÄÀ (d£Àª¸ À w À EgÀĪÀ) (d£ÀªÀ¸Àw E®èzÀ) UÁæªÀÄ¥ÀAZÁAiÀÄwUÀ¼ÀÄ £ÀUg À À / ¥ÀlÖtUÀ¼ÄÀ ¸ÁPÀëgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt d£À¸ÁAzÀævÉ °AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀ £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥ÀvÄÀ Û

: : : : : : : : :

8,419 ZÀ.Q.«ÄÃ. (gÁdåzÀ 8 £Éà zÉÆqÀØ f¯Éè) 20,27,140 (2001) §¼Áîj 7 (§¼Áîj, ¹gÀUÀÄ¥Àà, ¸ÀAqÀÆgÀÄ, ºÉƸÀ¥ÉÃmÉ, ºÀqÀUÀ°, PÀÆrèV ªÀÄvÀÄÛ ºÀUÀj¨ÉƪÀÄä£ÀºÀ½î) 27 532 30 189 9 57.4 % 240 / ZÀ.Q.«ÄÃ.

969ºÉtÄÚ / 1000 UÀAqÀÄ 97,017ºÉ.CgÀtå

GzÀåªÀÄ : GQÌ£À PÁSÁð£É, ºÀwÛ £ÀƮĪÀ PÁSÁð£É, ±ÉÃAUÁ ¸ÀÄ° AiÀÄĪÀ PÁSÁð£É, JuÉÚVgÀtÂUÀ¼ÀÄ, ºÀwÛ ºÁUÀÆ GuÉÚAiÀÄ PÉʪÀÄUÀÎzÀ ªÀÄvÀÄÛ AiÀiÁAwæPÀ £ÉÃAiÉÄÎ PÉÃAzÀU æ À¼ÀÄ, PÀA§½ vÀAiÀiÁjPÉ, ZÀªÀÄð ªÀÄvÀÄÛ £Áj£À ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À GvÁàzÀ£É, ªÀÄgÀUÉ®¸À, ©¢j£À ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ, UÁdÄ, »vÁÛ¼É ªÀÄvÀÄÛ vÁªÀÄæzÀ ¥ÁvÉæUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ, ¹àjmï ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁzÀPÀ ¥Á¤ÃAiÀÄUÀ¼À GvÁàzÀ£É, £ÀAiÀĪÁzÀ ºÁ¸ÀÄ UÀ®ÄèUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ, ©Ãr PÀlÄÖªÀÅzÀÄ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ, UÀȺÉÆÃzÉÆåêÀÄUÀ¼ÀÄ, EvÁå¢. ªÀÄÄRå¨É¼É : ºÀwÛ, eÉÆüÀ, ¸ÀeÉÓ, ¸ÀeÉÓ, £ÀªÀuÉ, PÀĸÀĨÉ, PÀ®èAUÀr, ¨Á¼É, «Ã¼ÉAiÀÄzɯÉ, §vÀÛ, ªÀÄĸÀÄQ£À eÉÆüÀ, vÉÆUÀj, ºÀÄgÀ½, ºÉ¸ÀgÀÄPÁ¼ÀÄ EvÁå¢. ºÀªÁUÀÄt : MtºÀªÉ. ªÀiÁZïð¤AzÀ ªÉÄà ¨ÉøÀUÉ, dÆ£ï-£ÀªÉA§gï ªÀļÉ. ªÁ¶ðPÀ ¸ÀgÁ¸Àj ªÀÄ¼É 634.30 «Ä.«ÄÃ. eÁvÉæ /GvÀìªÀ : ºÀA¦ GvÀìªÀ,§¼ÁîjAiÀÄ ªÀįÉèñÀégÀ£À gÀxÉÆÃvÀìªÀ, ºÀqÀUÀ°AiÀÄ gÁªÀÄzÉêÀgÀ eÁvÉæ, ªÉÄʯÁgÀzÀ ªÉÄʯÁgÀ °AUÀ£À PÁtÂðPÀ, ªÀÄ®è¥Àà£À¨ÉlÖzÀ ªÀÄÄ¢ ªÀÄ®è¥Àà£À eÁvÉ,æ ºÉƼÀ°£À «ÃgÀ¨sÀzÀæ zÉêÀgÀ eÁvÉ,æ »gÉúÀqÀUÀ°AiÀÄ PÀmÉÖà §¸ÀªÉñÀégÀ gÀxÉÆÃvÀìªÀ,ºÀA¦ «gÀÆ¥ÁPÀë zÉêÀgÀ gÀxÉÆÃvÀìªÀ, PÀÄgÀÄUÉÆÃr£À §¸ÀªÉñÀégÀ£À eÁvÉæ, ¸ÀAqÀÆj£À PÀĪÀiÁgÀ ¸Áé«ÄAiÀÄ eÁvÉæ, PÉÆlÆÖgÀÄ ±ÀgÀt §¸ÀªÉñÀégÀ eÁvÉ,æ GdӬĤAiÀÄ ²æêÀÄgÀļÀ¹zÀÞ£À eÁvÉ,æ ¸ÀAqÀÆgÀÄ vÁ®ÆèPÀÄ AiÀıÀªA À vÀ£U À g À z À À ¹zÀÝgÁªÉÄñÀég£ À À eÁvÉ,æ ªÉÆÃPÀªÄÀ ¯ÉèñÀég¸ À Áé«Ä gÀxÆ É ÃvÀìªÀ EvÁå¢.

140

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

PÀ£ÁðlPÀzÀ EwºÁ¸ÀzÀ° §AUÁgÀzÀ AiÀÄÄUÀzÀ PÀxAÉ iÀÄ£ÀÄß ºÉüÀÄªÉ PÉý, £Á ºÉüÀĪÀ PÉý.....

JAzÀÄ £Àl «µÀÄÚªÀzsÀð£ï ZÀ®£ÀavÀæ ªÉÇAzÀgÀ°è ºÁqÀÄvÁÛ ºÀA¦AiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¸ÀÄvÁÛ «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ ªÉʨsÀªÀªÀ£ÀÄß ªÀtÂð¸ÀĪÀ zÀȱÀåªÀ£ÀÄß ¤ÃªÀÅ n.«.UÀ¼À°è £ÉÆÃrgÀÄwÛÃj, gÉÃrAiÉÆà zÀ°è ºÁqÀÄ PÉýAiÉÄà EgÀÄwÛÃj. «±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄÄ UÀÄgÀÄw¹gÀĪÀ «±Àé ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ PÉÃAzÀæUÀ¼À°è MAzÁzÀ ºÀA¦, gÁdåzÀ¯Éèà ¥Àx æ ÀªÀĪÁV ¸ÀºÀPÁj ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è DgÀA¨sÀªÁzÀ ¸ÀPÀÌgÉ PÁSÁð£É EgÀĪÀ PÀA¦è, vÀÄAUÀ¨sÀzÁæ CuÉPÀlÄÖ, UÀtÂUÁjPÉUÉ ¥À¹ æ zÀÞªÁzÀ ¸ÀAqÀÆgÀÄ, PÁtÂðPÀPÉÌ ºÉ¸ÀgÁzÀ ªÉÄʯÁgÀ EªÉ®èªÀÇ EgÀĪÀÅzÀÄ §¼Áîj f¯ÉèAiÀÄ°è. §¼Áîj ºÉ¸Àj£À ªÀÄÆ®ªÀ£ÀÄß ºÀÄqÀÄQ zÁUÀ ²ªÀ CxÀªÁ ªÀįÉèñÀ vÀ£Àß ¨sÀPÀÛ¤UÉ §¼ÀîzÀ°è PÁt¹PÉÆArzÀÝjAzÀ §¼Áîj JA§ ºÉ¸ÀgÀÄ §A¢vÉAzÀÆ, E°ègÀĪÀ zÀÄUÀðªÀÄä zÉêÀvÉAiÀÄ£ÀÄß §¼Áîj JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÁzÀÝjAzÀ F HjUÉ §¼Áîj JAzÀÄ ºÉ¸ÀgÁ¬ÄvÉAzÀÆ, §¼À JA§ gÁPÀë¸À£À£ÀÄß EAzÀæ£ÀÄ PÉÆAzÀ ¸ÀܼÀ EzÁzÀÝjAzÀ §¼Áîj D¬ÄvÉAzÀÄ ¸ÀܼÀ ¥ÀÄgÁtUÀ½AzÀ w½zÀħgÀÄvÀÛzÉ. «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ªÉʨsÀªÀzÀ PÁ®zÀ°è ºÀqÀUÀ°AiÀÄ ¸ÀÄvÀÄÛªÀÄÄvÀÛ £ÀÆgÁgÀÄ ºÀÆ«£À vÉÆÃlUÀ½zÀÄݪÉAzÀÆ, «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ CgÀªÀÄ£É, zÉêÁ®AiÀÄ ºÁUÀÆ ²æêÀÄAvÀgÀ ªÀÄ£ÉUÀ½UÉ ±ÉÃæ µÀ× ªÀÄlÖzÀ ºÀÆ«£À ¸ÀgÀ§gÁdÄ E°èAzÀ DUÀÄwÛzÀÝjAzÀ F ¥ÀlÖtPÉÌ ºÀÆ«£ÀºÀqÀUÀ° JAzÁ¬ÄvÀAvÉ! ºÁUÉAiÉÄà ªÉÄʯÁgÀ°èzÀÝ ªÀÄ®è£ÉA§ gÁPÀ¸ ë £ À £ À ÄÀ ß ²ªÀ PÉÆAzÀzÝÀ jAzÀ ªÀįÁèj JA§ ºÉ¸gÁV ªÀÄÄAzÉ ªÉÄʯÁgÀªÁ¬ÄvÀAvÉ!

LwºÀåzÀ ¥ÀPæ ÁgÀ «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædåPÀÆÌ ªÉÆzÀ®Ä ºÀA¥ÉAiÀÄ°è ¥ÀA¥Á JA§ ¥ÀlÖt«vÀÛAvÉ. §æºÀä£À ªÀiÁ£À¸ÀPÀ£Éå ¥ÀA¥Á E°è ²ªÀ£À£ÀÄß («gÀÆ¥ÁPÀë) PÀÄjvÀÄ vÀ¥À¸ÀÄìªÀiÁr DvÀ£À ¥ÀwßAiÀiÁzÁUÀ ²ªÀ ¥ÀA¥Á¥ÀwAiÀiÁzÀ, ¥ÀA¥Á «gÀÆ¥ÁPÀë£ÁzÀ JAzÀÄ ¥ÀÄgÁt PÀxÉ EzÉ. gÁªÀiÁAiÀÄt PÁ®zÀ°è ²æÃgÁªÀÄ E°èUÉ §A¢zÀÝ£ÀAvÉ. ªÁ£ÀgÀ ¸ÀºÉÆÃzÀgÀgÁzÀ ªÁ°-¸ÀÄVæêÀgÀ Q¶ÌAzsÉ D£ÉUÉÆA¢ AiÀiÁVvÀÄÛ. ¥ÀA¥Á ¸ÀgÉÆêÀgÀ, ªÁ°AiÀÄ ¢§â, ¸ÀÄVæêÀ UÀ« ªÀÄÄAvÁzÀ ºÉ¸Àj£À ¸ÀܼÀUÀ¼ÀÄ E°èªÉ. ¥ÀA¥Á JA§ÄzÀÄ vÀÄAUÀ¨sÀzÁæ £À¢AiÀÄ ¥ÁæaãÀ ºÉ¸g À A À vÉ! vÀÄAUÀ¨sÀzÁæ, ºÀUÀj, aPÀ̺ÀUÀj, a£Àß ºÀUÀj, ¥ÉzÀݪÀAPÀ £À¢, gÁªÀÄ¥ÀÄgÀ ªÀAPÀ £À¢, ºÀUÀΣÀÆgÀÄ vÉÆgÉ, ºÀA¥À¸ÁUÀgÀ, ¨É®èºÀÄt¹ ºÉƼÉ, UËj¥ÀÄgÀ ºÉƼÉ, £ÁjºÀ¼Àî ªÉÆzÀ¯ÁzÀ vÉÆgÉUÀ¼ÀÄ eÉÆvÉUÉ zÀuÁÚAiÀÄPÀ£À PÉgÉ, PÀªÀįÁ¥ÀÄgÀ PÉgÉUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ PÁ®zÀ PÉ®ªÀÅ PÁ®ÄªÉUÀ¼ÀÄ §¼Áîj f¯ÉèAiÀÄ ¤ÃgÁªÀj ªÀÄÆ®UÀ¼ÁVªÉ. ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄ, ¥À±ÀÄ ¸ÁPÁtÂPÉ, «ÄãÀÄUÁjPÉ, ªÁå¥ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ UÀtÂUÁjPÉ ¥ÀæªÀÄÄR GzÉÆåÃUÀUÀ¼ÁVªÉ.

PÀĪÀiÁgÀ¸Áé«Ä zÉêÁ®AiÀÄzÀÀ ¨ÉlÖ, gÁªÀÄ£À ªÀįÉÊ, dA§Ä£ÁxÀ ²RgÀ, ¸ÀÄUÀÎ ªÀĺÀzÉë ¨ÉlÖ ªÀÄ®è¥Àà£À UÀÄqÀØ, PÀ®èºÀ½îAiÀÄ°è ²RgÀ, £ÀgÀ¹AºÀzÉêÀgÀ UÀÄqÀØ, D£ÉÃPÀ¯ï zÀÄUÀð, dgÀªÀÄ¯É zÀÄUÀð, wªÀiÁä¥ÀÄgÀ ¨ÉlÖ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ F ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

141

f¯ÉèAiÀÄ ¥Àª æ ÀÄÄR ¨ÉlÖUÀ¼ÀÄ. PÀ©ât, ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸ï, vÁªÀÄæ ªÀÄvÀÄÛ ¹Ã¸ÀzÀ CzÀÄgÀÄ, f¥ÀìªÀiï, ªÀiÁåUÀ߸ÉÊmï, PÁå¯ÉìöÊmï, UÁ£Éðmï ¨ÉtZÀÄPÀ®Äè, PÀ¯ÁßgÀÄ, PÀÄgÀÄAUÀzÀ PÀ®Äè, PÁ«ªÀÄtÄÚ, ¸ÉÆæ£ÀPÀ®Äè, eÉÃrªÀÄtÄÚ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ E°è zÉÆgÉAiÀÄÄwÛzÀÄÝ UÀtÂUÁjPÉUÉ CªÀPÁ±À PÀ°à¹ªÉÉ.

F f¯ÉèAiÀÄ ¸ÀAqÀÆgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀÆrèV vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À°è ªÀiÁvÀæ ¸Àé®à ¨sÁUÀ PÁqÀÄ EzÉ. F PÁqÀÄUÀ¼À°è PÀªÀÄägÀ, ¢ArUÀ, ºÀgÀUÀ®Ä, FZÀ®Ä, ºÀÄt¸ɨÉêÀÅ ªÀiÁªÀÅ vÀÆ¥ÀgÀ, ¹ÃvÁ¥sÀ® ªÀÄwÛvÀgÀ ªÀÄgÀUÀ½ªÉ. ¸ÀAqÀÆgÀÄ ±ÉÃæ t AiÀÄ°è ªÀiÁvÀæ ²æÃUÀAzsÀ ªÀÄvÀÄÛ ©ÃmÉ EªÉ. vÀAUÀr ªÀÄvÀÄÛ ºÀAUÀjPÉ ¸À¸ÀåUÀ¼À ¥ÉÆzÉUÀ¼ÀÄ J¯Éè®Æè PÁtÄvÀÛªÉ. PÀqÀªÉ, fAPÉ, PÁqÀĺÀA¢, agÀvÉ, ºÀÄ°, PÁqÀÄPÀÄj, PÀgÀr, QgÀħ, vÉÆüÀ, £À«®Ä, ¥ÁjªÁ¼À, PÉÆPÀÌgÉ, V½, VqÀÄUÀ, ºÀzÀÄÝ, £ÁUÀgÀºÁªÀÅ, ºÉ¨ÁâªÀÅ, PÀlÄUÀzÀºÁªÀÅ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ E°è£À PÁqÀÄUÀ¼À°è PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ. ºÀ¼ÉAiÀÄ ²¯Á AiÀÄÄUÀ¢AzÀ PÀ©âtzÀ AiÀÄÄUÀzÀªÀgÉV£À d£ÀfêÀ£À F ¸Àܼz À ° À è EvÉA Û zÀÄ ¥ÁæUÊÉ wºÁ¹PÀ ¸ÀA±ÉÆÃzs£ À É UÀ½AzÀ w½zÀħgÀÄvÀz Û .É vÉPÌÀ®PÉÆÃmÉAiÀÄ ¤lÆÖj£À°è EwÛÃaUÉ C±ÉÆÃPÀ£À JgÀqÀÄ ±Á¸À£ÀUÀ¼ÀÄ ¹QÌgÀĪÀÅzÀjAzÀ F ¥ÁæAvÀå ªÀiËAiÀÄðgÀ D½éPÉUÉ M¼À¥ÀnÖvÉÛAzÀÄ w½zÀÄ §gÀÄvÀÛzÉ. D£ÀAvÀgÀ ±ÁvÀªÁºÀ£ÀgÀÄ, §£ÀªÁ¹AiÀÄ PÀzÀA§gÀÄ, ¨ÁzÁ«ÄAiÀÄ ZÁ®ÄPÀågÀÄ, gÁµÀÖçPÀÆlgÀÄ, £ÉƼÀA§gÀÄ, UÀAUÀgÀÄ, GZÀÑAVAiÀÄ ¥ÁAqÀågÀÄ, PÀĪÀÄäl CxÀªÁ PÀA¦° ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ PÀA¦®gÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀĪÀiÁgÀgÁªÀÄ F ¥ÁæAvÀåªÀ£Áß½zÀgÀÄ. ºÀjºÀgÀ §ÄPÀÌjAzÀ ¸ÁܦvÀªÁzÀ «±Àé «SÁåvÀ «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædåzÀ ²æÃPÀȵÀz Ú ÉêÀgÁAiÀÄ£Éà ªÉÆzÀ¯ÁzÀ zÉÆgÉUÀ¼ÀÄ E°è D½zÀgÀÄ. «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ ¥ÀvÀ£Á£ÀAvÀgÀ EzÀÄ D¢¯ï±Á»Ã ¸ÀįÁÛ£ÀgÀ, ºÀ®ªÀÅ ¥Á¼ÉAiÀÄ UÁgÀg,À ªÀÄgÁoÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÆWÀ®gÀ D½éPU É É M¼À¥n À ÖvÄÀ . ªÉÄʸÀÆj£À ºÉÊzÀgï D° ªÀÄvÀÄÛ n¥ÀÄà¸ÀįÁÛ£ï F f¯ÉèAiÀÄ£ÀÄß vÀªÀÄä D¢üãÀPÉÆ̼À¥Àr¹ PÉÆArzÀÝgÀÄ, 1792gÀ M¥ÀàAzÀzÀ ¥ÀPæ ÁgÀ F f¯ÉèAiÀÄ PÉ®ªÀÅ ¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß n¥ÀÄà ¤eÁªÀĤUÉ ©lÄÖ PÉÆlÖ. ²æÃgÀAUÀ¥ÀlÖtzÀ ¥ÀvÀ£Á £ÀAvÀgÀ 1800gÀ ºÉÆwÛUÉ F f¯Éè ©ænµÀjUÉ ¸ÉÃj ªÀÄzÀgÁ¸ÀÄ ¥ÁæAvÀåzÀ ¨sÁUÀ ªÁ¬ÄvÀÄ. 1956gÀ°è ¨sÁµÁªÁgÀÄ ¥ÁæAvÀå gÀZÀ£ÉAiÀiÁzÁUÀ CA¢£À §¼Áîj f¯ÉèAiÀÄ CzÀªÁ¤, D®ÆgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÁAiÀÄzÀÄUÀð vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹ G½zÀ ¨sÁUÀ ªÉÄʸÀÆgÀÄ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀPÉÌ ¸ÉÃj §¼Áîj f¯ÉèAiÀiÁ¬ÄvÀÄ. 1997gÀ°è ºÉƸÀzÁV zÁªÀtUÉgÉ f¯Éè gÀa¹zÁUÀ §¼Áîj f¯ÉèAiÀÄ ºÀgÀ¥À£ÀºÀ½î vÁ®ÆèPÀÄ ¨ÉÃ¥ÀðlÄÖ D f¯ÉèAiÀÄ ¨sÁUÀªÁ¬ÄvÀÄ. ºÀA¥ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆgÀUÉ £ÉÆÃqÀÄ GfÓ¤ AiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉ £ÉÆÃqÀÄ JAzÀÄ SÁåvª À ÁV gÀĪÀ GdÓ¤ PÀÆqÀèV vÁ®ÆèQ£À°èzÉ. GdÓ¤AiÀÄ ªÀÄgÀļÀ ¹zÉÞñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄ, PÉÆlÆÖj£À §¸ÀªÉñÀégÀ zÉêÀ¸ÁÜ£À, ªÀÄÆgÀÄPÀ®Äè ªÀÄoÀ, PÀÄgÀÄUÉÆÃr£À ¤Ã®ªÀÄä£ÀªÀgÀ ªÀÄoÀ, ºÀqÀUÀ° vÁ®ÆèPÀÄ ªÉÄʯÁgÀzÀ ªÉÄʯÁgÀ zÉêÁ®AiÀÄ, ZɼÀî UÀÄQðAiÀÄ JjævÁvÀ ²ªÀAiÉÆÃVUÀ¼À fêÀ ¸ÀªÀiÁ¢ü, PÁ£ÀªÀÄqÀÄUÀÄ«£À°ègÀĪÀ ±ÀgÀuÁAiÀÄðgÀ ¸ÀªÀiÁ¢ü, J«ÄäUÀ£ÀÆj£À dqÉvÁvÀ£À ¸ÀªÀiÁ¢ü, §¼ÁîjAiÀÄ°è£À zÀÄUÀðªÀÄä£À UÀÄr, ²ªÁ£ÀĨsÀªÀ ªÀÄAl¥À, §¼ÉîñÀégÀ zÉêÀ¸ÁÜ£À, gÁWÀªÁAPÀ ¸Áé«ÄUÀ¼À ªÀÄoÀ, GgÀªÀ 142

¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

PÉÆAqÀ ªÀÄoÀ, ªÀÄj¸Áé«ÄUÀ¼À ªÀÄoÀ, PÉÆlÆÖgÀÄ ¸Áé«ÄUÀ¼À ªÀÄoÀ, ªÀÄzÁÝ£À ¸Áé«ÄUÀ¼À ªÀÄoÀ, ¨ÉƸ æ À¥ÉÃmÉ ªÀÄvÀÄÛ PË¯ï §eÁgï£À°ègÀĪÀ ªÀĹâUÀ¼ÀÄ PɼÀPÉÆÃmÉ næ¤n ZÀZïð ªÉÆzÀ¯ÁzÀ zsÁ«ÄðPÀ PÉÃAzÀU æ À¼ÀÄ ¥À¹ æ zÀÞªÁVªÉ. «±Àé¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ vÁt ºÀA¥ÉAiÀÄ°è£À «gÀÆ¥ÁPÀë zÉêÁ®AiÀÄ, PÀ°è£À gÀxÀ, ¸ÀAVÃvÀzÀ PÀA§UÀ¼ÀÄ, «dAiÀÄ «oÀ® zÉêÁ®AiÀÄ, PÀȵÀÚ£À UÀÄr, CZÀÄåvÀgÁAiÀÄ zÉêÀ¸ÁÜ£À, ¥ÀmÁÖ©ügÁªÀÄ UÀÄr, ZÀAzÀæ ±ÉÃRgÀ zÉêÁ®AiÀÄ, UÁtÂVwÛ f£Á®AiÀÄ, ºÉêÀÄPÀÆlzÀ UÀÄrUÀ¼À ¸ÀªÀÄƺÀ, ªÉʵÀÚªÀ zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼À ¸ÀªÀÄƺÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀ°è£À GUÀæ £ÀgÀ¹AºÀ, gÁtÂAiÀÄgÀ ¸ÁߣÀWÀlÖ, ªÀĺÁ£ÀªÀ«Ä ¢§â, PÀªÀÄ®ªÀĺÀ¯ï, CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ D£É ªÀÄvÀÄÛ PÀÄzÀÄgɯÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ zÉñÀ «zÉñÀ UÀ¼À AiÀiÁwæUÀ¼À£ÀÄß ¸É¼ÉAiÀÄÄwÛªÉ.

PÀÆrèV vÁ®ÆèPÀÄ CªÀÄgÀzÉêÀgÀ UÀÄqÀØzÀ°ègÀĪÀ §ÈºÀvï D®zÀ ªÀÄgÀ, ºÉƸÀ¥ÉÃmÉAiÀÄ vÀÄAUÀ¨sÀzÁæ CuÉPÀlÄÖ, PÀA¦è , §¼Áîj, UÀÄrPÉÆÃmÉ, PÉAZÀ£À UÀÄqÀØ, dgÀªÀÄ¯É ªÉÆzÀ¯ÁzÀ PÀqÉUÀ¼À°è£À PÉÆÃmÉUÀ¼ÀÄ, ¸ÀAqÀÆj£À ¨ÉlÖzÀ ªÉÄð£À ¥ÁªÀðw zÉêÁ®AiÀÄ, »gÉúÀqÀUÀ°, CA§°, PÀÄgÀĪÀwÛ, ¤Ã®UÀÄAzÀ, ªÀiÁUÀ¼À, ºÀÆ«£À ºÀqÀUÀ°, ¸ÉÆÃV ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À°è£À ¸ÀÄAzÀgÀ zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ F f¯ÉèAiÀÄ ¥Àª æ ÀÄÄR ¥ÉÃæ PÀëtÂÃAiÀÄ ¸ÀܼÀUÀ¼ÁVªÉ. ¸ÀAqÀÆgÀÄ vÁ®ÆèQ£À ¨ÉlÖUÀÄqÀØUÀ¼À°è £É®-d®-ªÁAiÀÄÄ ¸ÁºÀ¸À QæÃqÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆgÀ ¸ÀAZÁgÀUÀ¼ÀÄ K¥ÁðqÁUÀÄvÀÛªÉ. ¸ÁévÀAvÀöæ å ºÉÆÃgÁl PÁ®zÀ°è §¼Áîj ¥Àª æ ÀÄÄR ¥ÁvÀæ ªÀ»¹vÀÄÛ. 1934gÀ°è ºÉƸÀ¥ÉÃmÉUÉ UÁA¢üÃf ¨sÉÃn PÉÆnÖzÀÝgÀÄ.

PÀ£ÀßqÀzÀ ªÉÆlÖ ªÉÆzÀ® ¢£À¥ÀwPæ É “ªÀÄAUÀ¼Æ À gÀÄ ¸ÀªiÀ ÁZÁgÀ” ºÀªÀÄð£ï ªÉÆÃVèAUï CªÀgÀ ¸ÀA¥ÁzÀPÀvÀézÀ°è DgÀA¨sÀªÁV £ÀAvÀgÀ “PÀA£ÀqÀ ¸ÀªiÀ ÁZÁgÀ” JA§ ºÉ¸Àj¤AzÀ 1844 gÀ ªÀiÁZïð 1jAzÀ §¼ÁîjAiÀÄ°è ªÀÄÄzÀætUÉÆAqÀÄ ¥ÀæPÀlªÁUÀÄwÛvÀÛAvÉ!

PÀ£ÀßqÀ ¸Á»vÀåPÉÌ C¥ÀgÀÆ¥ÀzÀ PÉÆqÀÄUÉ ¤ÃrzÀ F £É®zÀ°è C£ÉÃPÀ¨Áj ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀUÀ¼ÀÄ dgÀÄVªÉ. 1920 gÀ°è ºÉƸÀ¥ÉÃmÉAiÀÄ°è £ÀqÉzÀ 6 £Éà CT® ¨sÁgÀvÀ PÀ£ÀßqÀ ¸Á»vÀå ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß gÉÆzÀÝ ²æäªÁ¸À gÁAiÀÄgÀÄ, 1926 gÀ°è §¼ÁîjAiÀÄ°è £ÀqÉzÀ 12 £Éà ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥sÀ.UÀÄ. ºÀ¼ÀPÀnÖAiÀĪÀgÀÄ, 1938gÀ°è §¼ÁîjAiÀÄ°è £ÀqÉzÀ 23 £Éà ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß gÀAUÀ£ÁxÀ gÀ. ¢ªÁPÀgï CªÀgÀÄ, 1930 gÀ°è ºÀgÀ¥À£ÀºÀ½îAiÀÄ°è (DUÀ CzÀÄ §¼Áîj f¯ÉèAiÀÄ°èvÀÄÛ) £ÀqÉzÀ 30 £Éà ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ¹.PÉ. ªÉAPÀlgÁªÀÄAiÀÄå CªÀgÀÄ, 1958 gÀ°è §¼ÁîjAiÀÄ°è £ÀqÉzÀ 40 £Éà ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß «. PÀÈ. UÉÆÃPÁPï CªÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀ»¹zÀÝgÀÄ. §¼Áîj f¯ÉèAiÀÄ §UÉÎ ºÉaÑ£À ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß F PɼÀV£À ªÉ¨ï¸ÉÊmïUÀ½AzÀ ¥ÀqÉAiÀħºÀÄzÀÄ: www.kar.nic.in/bellary www.karnataka.com/tourism www.karnatakatourism.org www.bangaloreit.com ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À

143

¨ÉÃzÉæ ªÀÄAdÄ£ÁxÀ CªÀgÀ PÀÈwUÀ¼ÀÄ 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 144

C¥ÉèöÊqï EAVèµï PÉÆøïð (17£Éà ªÀÄÄzÀt æ ) ¸ÀÆ̯ï qÉÊj (3£Éà ªÀÄÄzÀt æ ) PÀxÉ ºÉüÀĪÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄ (3£Éà ªÀÄÄzÀt æ ) EAVèµï ¨sÁµÁ DlUÀ¼ÄÀ (3£Éà ªÀÄÄzÀt æ ) Dr PÀ°AiÉÆÃt PÀ£ÀßqÀ (2£Éà ªÀÄÄzÀt æ ) Qéeï - ¸ÀàzÁs ð¯ÉÆÃPÀPÆ É ÌAzÀÄ ¨É¼QÀ Ar (2£Éà ªÀÄÄzÀt æ ) PÀA¥ÀÆålgï (4£Éà ªÀÄÄzÀt æ ) EAVèµï ¥ÀzÀ¸ÀA¥ÀvÀÄÛ (2£Éà ªÀÄÄzÀt æ ) M£ï «Ä¤mï EAVèµï ¸ÀAzÀ±ð À £À - ªÀåQÛvéÀzÀ ¸ÀªÄÀ UÀæ zÀ±ð À £À CvÀÄå¥ÀAiÀÄÄPÀÛ ªÉ¨ï¸ÉÊmï, ¹.r. & rfl¯ï ¥ÀĸÀÛPU À ¼ À ÄÀ £Á½£À ¥ÀĸÀÛPÀ - E - §ÄPï (2£Éà ªÀÄÄzÀt æ ) DrAiÉÆÃ-«dûÄAiÀįï nÃaAUï KAiÀiïØ÷ì ¨sÁµÁ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ±Á¯É (2£Éà ªÀÄÄzÀt æ ) PÀgÉÆÃqï¥Àw Qéeï (2£Éà ªÀÄÄzÀt æ ) EAVèµï ¥Àz¥ À j À ZÀAiÀÄ ¸ÉÆàÃPÀ£ï EAVèµï (2£Éà ªÀÄÄzÀt æ ) EAVèµï ¸ÀAªÀºÀ£À (2£Éà ªÀÄÄzÀt æ ) aãÁzÀ amÉÖ PÀxÉUÀ¼ÀÄ ªÉÄÊ ¥sÀ¸ïÖ ¯Éʧæj D¥sï °mïè §ÄPïì ¥ÀÄmÁt ¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼À £À£Àß ªÉÆzÀ® UÀæAxÁ®AiÀÄ «gÁªÀÄzÀ ªÉüÉAiÀÄ ¸ÀzÀÄ¥ÀAiÉÆÃUÀ CªÀÄä£À ºÁ®Ä CªÀÄÈvÀ (2£Éà ªÀÄÄzÀt æ ) ¢£ÁZÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ PÀµÖÀ¥l À ÖgÉ ªÀiÁvÀæ ¥s® À §wÛzÀ ¨Á« vÀÄA©vÀÄ ºÁr£À §Ar (2£Éà ªÀÄÄzÀt æ ) ¸Àé-¸ÀºÁAiÀÄ ¸ÀAWÀ CqÉéAZÀgï ¸ÁºÀ¸À QæÃqÉUÀ¼ÀÄ ¥ÀÄmÁt PÀxÉ ¥ÀĸÀÛPU À ¼ À ÄÀ EAVèµï UÁæªÀÄgï E£ï J £Àmï±À¯ï £Á£ÀÄ ªÉÄaÑzÀ ¥ÀĸÀÛPÀ (¥ÀĸÀÛPU À ¼ À À ¥ÀjZÀAiÀÄ) J¸É¤ëAiÀįï EAVèµï PÉÆøïð EvÁå¢ 50 PÀÆÌ ºÉZÀÄÑ PÀÈwUÀ¼ÀÄ ¸ÀĪÀtð PÀ£ÁðlPÀ f¯Áè zÀ±Àð£À