Over welke kennis, kunde en kwaliteiten dien je te beschikken als professional in een werkomgeving 2.0? Er zijn veel leermeesters en veel leermodellen. Kennisnet heeft deze modellen vertaald naar de Nederla nd se si tu ati e . C om pe te nti es al s sa me nw er ken , cr ea ti vi tei t, ict -g el et ter dh ei d, com m un ice re n, probleemoplossend vermogen, kritisch denken en sociale en culturele vaardigheden zijn naast het kunnen omgaan met cijfers en letters van belang. Ook de mensen met een betrokken, ondernemende en nieuwsgierige houding hebben een streepje voor in de snel veranderende 21ste eeuwse werksituatie. Nu een kei in het vervaardigen van tekstdocumenten, werkbladen, gegevensbronnen of presentaties? Dat wil niet automatisch zeggen dat die vaardigheden één-op-één toe te passen zijn in een 2.0 omgeving. De verschillende competenties zie je hierna uitgewerkt. Samenwerken Wat is het? Gezamenlijk een doel halen, elkaar aanvullen, inspireren, ondersteunen. Wat vraagt het? Verschillende rollen en talenten in de groep (h)erkennen, hulp kunnen vragen en ontvangen, gezamenlijke veran tw oordel ijkhei d en indi vi duele aansprakelij khe id, positi eve open h ouding, fl exi bel zi jn, a anpassen. Nu en in de (nabije) toekomst? Neemt aan belang toe, omdat in de netwerksamenleving alles met elkaar verbonden is. Er zijn ook steeds meer digitale middelen en methoden om ook op afstand met elkaar en/of klanten samen te werken. Het werken in een on-line omgeving zoals in 'de cloud', vraagt een groter abstractievermogen, óók op het gebied van communicatie dan in een stand-alone of relatief kleine intranetomgeving. On l i n e t o o l s Er zijn diverse on-line hulpmiddelen om: met elkaar te overleggen of te brainstormen met elkaar te werken aan bestanden bestanden te delen of uit te wisselen kennis te delen en toegankelijk te maken Creativiteit Wat is het? Het vermogen om nieuwe ideeën, benaderingen, oplossingsstrategieën. Inzichten om buiten de gebaande paden te kunnen creëren om producten en diensten te optimaliseren. Wat vraagt het? Effectief en efficiënt technieken kunnen toepassen voor ideecreatie, out of the box denken, iets nieuws bedenken, toegepaste verbeeldingskracht, samenhang zien tussen dingen die anderen onmogelijk zien, buiten gebaande paden, los durven laten van het bekende, expres iets anders doen, vindingrijkheid, nieuwsgierigheid, onderzoekende houding, anders durven zijn, samenwerken, iemand anders ogen gebruiken. Nu en in de (nabije) toekomst? Behoefte aan creativiteit neemt toe omdat kennis geen of amper onderscheidend vermogen meer is (informatie/kennis is vrij beschikbaar via internet). Het gaat niet zozeer erom die kennis te hebben, maar om haar succesvol toe te kunnen passen en te delen. Hoe de wereld van morgen eruit ziet? Geen flauw idee. Echter, meer van hetzelfde is níet meer voldoende. Creativiteit geeft een voorsprong in het onderscheiden van opkomende economiën e n or g an i sa ti e cu l tu r e n. Creativiteit kan helpen om te gaan met de veranderende wereld en hier adequaat op te reageren. Taalvaardigheid (ict-geletterdheid) Wat is het? Vaardigheden voor het effectief en efficiënt gebruik van technologie. Daarbij komen ‘technologische ge l e t te r d h e i d ’ e n ‘ i n f o r m a t i e v a a r d i g h e d e n ’ sa m e n . Wat vraagt het? Analyseren en selecteren van gepaste media- en ict-bronnen. Begrijpen hoe in de maatschappij door mi ddel van huidige technologi e gecommuni ceerd wordt. Nu en in de (nabije) toekomst? Deze vaardigheid wordt gezien als enige echt nieuwe vaardigheid van de 21ste eeuw, aangezien we inmiddels omringd w orden door technologie.
Aan de slag met ict-geletterdheid Ict-geletterdheid valt ook wel onder de noemer mediawijsheid. Dat heeft enerzijds te maken met de wijze waarop je je zélf communiceert en informeert. Anderzijds met de wijze waarop je deze informatie correcten veilig deelt. Analfabetisering en digibetisering heeft niet één-op-één te maken met het algemene werk- en denkniveau. De directeur die altijd op zijn secretaresse heeft terug kunnen vallen om bijvoorbeeld zijn agenda te synchroniseren en na zijn pensionering toe is aan een 'nieuwe uitdaging' is niet per definitie de meest geschikte toezichthouder in een digitale dynamische werkomgeving, hoe groot zijn netwerk en zijn ingangen bij politiek en bedrijfsleven ook zijn. Degenen die intuïtief zijn, zouden wel eens een streepje voor kunnen hebben in de digitale wereld. Communiceren Wat is het? Het effectief en efficiënt overbrengen en ontvangen van een boodschap. Wat vraagt het? Op verschillende manieren, doelgericht informatie met anderen uitwisselen, luisteren, de kern van een boodschap herkennen, effectief verwoorden, duidelijk zijn, ruis voorkomen, zichtbaar en vindbaar zijn, lef hebben, laten zien wie je bent en waar je voor staat. Nu en in de (nabije) toekomst? De wijze waarop we communiceren is al grotendeels veranderd en zal niet te stoppen zijn, hooguit dat steeds beter duidelijk zal worden hoe afhankelijk we zijn van zorgvuldige communicatie, want: door technologisering van de dienstverlening verlies je een groot deel van de oorspronkelijke communicatie. Slechts 7% van de communicatie gaat over inhoud? De overige 93% gaat over andere signalen zoals: toon en non-verbale communicatie. Dat gaat kantelen. Des te meer technologie productie- en dienstverleningsprocessen bepalen, des te meer gaan toon en non-verbale communicatie naar de achtergrond of verdwijnen zelfs helemaal. Dat vraag om compensatie en andere opgelossingen. door technologisering wordt het bereik groter, communicatie is een blijvertje, niet enkel hier-en-nu met één of meerdere gesprekspartners maar heel de wereld kan meekijken/luisteren en nagenoeg niets is meer te wissen. Wat betekent het als iedereen mee kan luisteren en flarden van gesprekken en presentaties ge deeld wor den (zo nder con te xt). door technologisering verandert de communicatie van zender en ontvanger naar zender en vele ontvangers, of vele zenders en vele ontvangers. Wie luistert er dan nog naar hetgeen wordt gezegd? Wie leest er dan nog wat er wordt geschreven? Wie heeft het begrepen? En, vooral wat is 'waar' in de dynamische technologische omgeving waarin iedereen de waarheid in pacht heeft? Probleemoplossend vermogen Wat is het? Het (h)erkennen dat problemen bestaan en tot een plan van actie kunnen komen om deze op te lossen. Wat vraagt het? Vr aagstukken signal eren, a nalyser en en defini ëren, ni euwe oplossingsstrategi eën g enereren en selecteren, creativiteit, out of the box denken, doorzettingsvermogen, volharden, samenwerken, bundelen van krachten, pro activiteit, evaluatie en reflectie. Nu en in de (nabije) toekomst? Neemt aan belang toe, omdat in de netwerksamenleving en -werkomgeving denken en doen met elkaar verbonden zijn. Voorheen werd er voor je gedacht en was deze vaardigheid slechts voor ‘enkele autoriteiten’. Nu en in de toekomst hangt succes af van de vaardigheid hierin, ieder op zijn eigen niveau. Kritisch denken Wat is het? Het vermogen om onafhankelijk van anderen een eigen visie of onderbouwde mening te formuleren. Wat vraagt het? Het cogniti eve proces va n anal yseren, verg elij ken, conclu deren, i nterpretere n, evalueren , synthetiseren. Bewust worden van eigen handelen, zelfreflectie, kritisch naar jezelf kijken, eigen visie, onderbouwde ei gen m eni ng kun nen fo rm ul er en, on afh anke li j kh ei d. Nu en in de (nabije) toekomst? Wordt belangrijker, omdat er een grote hoeveelheid aan informatie beschikbaar is, waaruit je nu zelf moet gaan bepalen wat waar is en wat niet. Voorheen waren er algemeen geaccepteerde autoriteiten die
aangaven hoe de wereld in elkaar zat, nu is dit veel meer een democratisch proces en kunnen verschillende opvattingen en ‘waarheden’ naast elkaar bestaan. So ci ale en cultur ele va ardig heden Wat is het? In staat zijn om met mensen van verschillende etnische, sociale, organisatorische en politieke achtergrond effectief samen te leren, werken en te leven. Wat vraagt het? Respect voor en kennis van algemene (en cultureel specifieke) omgangsnormen. (H)erkennen, respecteren en benutten van diverse standpunten waardoor samenwerking mogelijk is. Open mind, willen ontdekken. Nu en in de (nabije) toekomst? Interculturele communicatie en managing diversity neemt aan belang toe. Geografische en organisatorische grenzen vervagen of verdwijnen. Kennis van jezelf en de ander is van belang om tot productief samenwerken en goed samenleven te komen. Kortom:
...sta er voor open om te willen leren...