Glas natuurlijk ‌..
Frank & Friends
Frank van den Ham Angèle Etoundi Essamba | Mieke Groot | Richard Meitner | Richard Price
Glas & Verbinding
VOORWOORD
Keken we vorig jaar ter gelegenheid van onze jubileumtentoonstelling terug op 10 jaar glaskunst in Kasteel Cannenburch, dit jaar wordt ook weer teruggekeken en wel door de bekende glaskunstenaar Frank van den Ham. Frank viert dit jaar zijn 65e verjaardag, alsook een carrière van 35 jaar glaskunst en toen hij begin dit jaar aan ons de vraag stelde of wij mogelijkheden zagen of en waar hij een ‘jubileumtentoonstelling’ zou kunnen organiseren, hebben we niet lang geaarzeld en hem aangeboden dit in de Cannenburch te doen. De aard van de tentoonstelling is hierdoor uiteraard afwijkend van alle voorgaande jaren en werd voorheen de diversiteit van het tentoongestelde vooral gerealiseerd door het aantal deelnemende kunstenaars, deze keer zorgt de 35 jaar glaskunst en de ontwikkeling van Frank van den Ham gedurende die periode voor een ander soort diversiteit. We zien in zijn objekten de invloeden van zijn omgeving terug: Nederland, Afrika en nu Indonesië zorgen voor telkens een andere sfeer van zijn objekten.
Een weer andere diversiteit komt tot stand door het deelnemen van vier vrienden van Frank, te weten Angèle Etoundi Essamba, Mieke Groot, Richard Meitner en Richard Price, waarvan Mieke en de twee Richards geheel verschillende en ‘eigen’ glaskunst laten zien en Angèle haar ‘Afrikaanse’ foto’s zal tonen. Onder het motto ‘De wereld is groter dan glaskunst’ zorgen Angèle’s foto’s voor een interessant uitstapje buiten de glaskunst. Het bovenstaande leidt ons ‘automatisch’ tot het waarom van de titel van de tentoonstelling ‘Glas natuurlijk…. Frank & Friends’ met als subtitel ‘Glas & Verbinding’, waarbij voor Frank ‘verbinding’ essentieel is voor zijn leven en (glas)kunst. We wensen u veel plezier bij uw bezoek aan de tentoonstelling waarbij u (mogelijk hernieuwd) kunt kennis maken met Frank van den Ham, zijn kunst en die van zijn vrienden. Arie van Oort, voorzitter Stichting Glaskunst
Frank van den Ham
Frank van den Ham was één van de eersten in Europa die zich heeft toegelegd op de techniek van glasfusing. Meer dan vijfendertig jaar stelt hij zijn werk inmiddels tentoon in galerieën in binnen- en buitenland. Zijn werken zijn te vinden in tientallen musea in de wereld en in talloze collecties. In zijn steeds weer vernieuwende werk is er één constante: zijn liefde voor Afrika en Indonesië, het land waar hij op dit moment weer woont. Zijn contacten met en diepe betrokkenheid bij andere culturen geven een reflectie in zijn werk die het tot onmiskenbaar ‘van den Ham’ maakt. Eerdere boeken over zijn werk –
‘Pahit Manis’ met zijn inspiratie uit Indonesië en ‘Ubuntu’ waarin Zuid-Afrika een hoofdrol speelt – spreken hier ook van. Met geloof in het complementaire van de mens wil Frank verbondenheid tonen en benadrukken. Verrassend zijn de ronde kommen, verlevendigd met fraaie kralen. De gevouwen kommen getuigen van een technisch hoog niveau en laten weer een andere kant van deze kunstenaar zien. Frank, Amsterdam, 1952, zegt over zichzelf: “Het jongetje wat 65 jaar terug aan zijn reis begon, is er nog steeds, soms heb ik het geluk hem in mezelf te ontmoeten. De avonturier in mij, of
misschien wel de zwerver, stuurde me naar streken met andere culturen en gewoontes. Ik zag de verschillen. Het jochie aan het woord laten, leverde een ander beeld op. Dan werden al die werelden uiteindelijk één en bleek wat ons verbindt veel en veel meer dan wat ons zou kunnen scheiden. In elk werk is iets van de maker gereflecteerd en met het pogen de onbevangenheid van de jongen aan het woord te laten, werd verbinden een steeds terugkerend thema voor mij. In Zuid-Afrika heet het ‘Ubuntu’ ‘ik ben omdat wij zijn’, Indonesiërs dromen van ‘eenheid in verscheidenheid’; de roep om verbinding, niet zelden overschreeuwd door onszelf, leeft in ieder mens. Jaren terug vroeg Anne Vanlatum, conservator van het Muséé du Verre in Sars Poteries, zich af of ik blijf dromen op mijn glazen brug tussen werelden. Niet voor lang Anne, er moeten meer bruggen gebouwd worden.” Voor zijn werk gebruikt Frank van den Ham twee oventechnieken. Hij begint met glas-fusing, een techniek waarbij in de regel verschillende kleuren
Frank van den Ham
glas met elkaar worden versmolten tot één geheel. Hij werkt met ingekleurde platen glas waarmee hij patronen opbouwt door van passend gesneden stukjes verschillende lagen op te bouwen om die vervolgens tot een vlakke plaat te versmelten. Met één of meerdere ovengangen van elk zo’n 24 uur verkrijgt hij zo zijn halffabricaat. In daaropvolgende ovenvoorgang(en) verwarmt hij het glas opnieuw en creëert, gebruik makend van de verminderde viscositeit, vormen die vaak in niets meer doen denken aan de plaat glas waarmee het begon.
De veelvoud van vormen, in de regel afgewerkt met intensief slijp- en polijstwerk, laat een meesterschap zien dat, gecombineerd met een uitbundige creativiteit, tekenend is voor het werk van Frank van den Ham. Frank: “2017 is het jaar waarin ik 65 word en ook het jaar waarin ik terugkijk op 35 jaar werken met glas. Verleden tijd verliest diepte, alles wat niet belangrijk is, wordt onverbiddelijk uit het doosje van herinnering gekiept. De ketting van gebeurtenissen en emoties die overblijft is een geschiedenis in staccato. De tentoonstelling in Kasteel Cannenburch kijkt terug op 35
jaar, laat een flink stuk van die ketting zien èn wil vooruitkijken. Ik ben blij met de bijdrage van de vier kunstenaars waarvan het werk, zo anders dan het mijne, me na aan het hart ligt. Zowel in persoonlijke ontmoetingen – mens tot mens – als in gezamenlijke tentoonstellingen – werk naast werk – toont zich, daar is het woord alweer, verbinding. Het is een eer deze tentoonstelling, samen met vier prominente collega’s, in te vullen. Dank aan hen en aan Stichting Glaskunst die het mogelijk maken.”
Richard Meitner
Mieke Groot
Mieke zegt over haar relatie met Frank: “Hij is voor mij bovenal een zeer dierbare vriend.” Mieke Groot studeerde van 1969 tot 1976 aan de afdelingen Edelsmeden en Glas van de Gerrit Rietveld Academie. Na haar studie richtte zij samen met Richard Meitner een glasstudio in Amsterdam op en doceerde van 1981 tot 2000 aan de afdeling Glasvormgeving van de Gerrit Rietveld Academie. Haar werk is wereldwijd tentoongesteld en bevindt
zich in talrijke vooraanstaande museum- en privécollecties in Europa, Azië en Noord-Amerika. Haar werk bestaat uit geblazen en geëmailleerde objecten. Karakteristiek voor haar werk is de ‘huid’ die tot stand komt door vele lagen met zand vermengd emaille aan te brengen op geblazen vormen. Laag voor laag wordt de emaille in een elektrische oven ingebrand en afhankelijk van de dikte van de emaille lagen ontstaan verschillende oppervlakken, van strak glanzend tot craquelé. De laatste jaren heeft ook het
sieraad weer een prominente plaats in haar oeuvre. Tegenwoordig verblijft zij regelmatig in Senegal, op het eiland Goree. In het ‘Village des Arts’ in Dakar werkt zij samen met de lokale ambachtsman, Moussa Thiam, met wie zij metalen kralen en dozen ontwikkelt voor haar sieraden.
De Amerikaans-Nederlandse kunstenaar Richard Meitner houdt zich al meer dan veertig jaar bezig met het medium glas. Naast kunstenaar is hij ook professor aan de Universidade Nova in Lissabon, Portugal. Gedurende Meitner’s carrière zijn werken tentoongesteld in galerieën en musea in vele landen van de wereld. Zijn werken werden opgenomen in de permanente collecties van tientallen musea in 16 verschillende landen. In 2016 heeft Meitner een PhD behaald aan de Universidade
Nova. In zijn doctoraatsthesis benoemt en bestrijdt hij sommige van de meest gangbare van onze huidige opvattingen en praktijken die het maken, doceren en bespreken van kunst betreffen. Zijn intellectuele, poëtische en altijd veranderende werk reflecteert een verscheidenheid van invloeden en ideeën, van Japanse textiel en Italiaanse schilderkunst en toegepaste kunsten aan wetenschap en de natuurlijke wereld. Meitner onthult in ongebruikelijke
composities van vormen en ideeën, onbeantwoorde vragen en in de snijpunten tussen kunst en wetenschap. Richard en Frank zijn al vele jaren goede vrienden en delen een hoge mate van wederzijds respect.
Angèle Etoundi Essamba
Richard Price
Richard Price studeerde aan de School of Art & Design North Staffordshire Polytechnic in Engeland en aan de Gerrit Rietveld Academie te Amsterdam. Hij verfijnde zijn blaastechniek na zijn studie bij de meesterglasblazer Lino Tagliapietra. Sinds 1983 woont en werkt Richard Price in Amsterdam. In 1985 voerde Price in zijn glasstudio in Amsterdam behalve zijn eigen werk, als meesterglasblazer, het werk van tientallen kunstenaars en ontwerpers uit. Een karakterisering van de glasobjecten van Richard Price is moeilijk te geven. Zijn thema’s zijn afwisselend, fantasievol en
soms zelf bizar. Zo maakte hij vroeger (grijzige) torso´s met fel gekleurde hoorns, roze baby’s, felgekleurde vissenschalen en paardenkoppen versierd met goudpoeder. Sinds 1990 is Thailand zijn spirituele thuis, mede door de familiegerichte samenleving ter plaatse. Zijn inspiratie haalt hij uit de wereld om hem heen, vrouwen, kinderen, natuur, boeddhisme enz. De barokke ornamenten van zijn glaswerken vormen tegelijkertijd een scherm rond de figuren, die ze moeten bewaken voor de invloeden van buiten. Price past zowel de gegoten als geblazen glastechniek toe. Hij smelt glas in mallen, die soms
bekleed worden met brons of koper (‘lost wax casting’). Naast introvert sculpturaal werk maakt hij ook geblazen vormen die functioneler van aard zijn. Hij experimenteert met technieken, onderzoekt de (on) mogelijkheden en probeert hierbij grenzen te verleggen. Kenmerkend is dat in elk stuk dat hij giet of blaast het gewicht en de structuur van het glas sterk aanwezig blijven.
Angèle Etoundi Essamba werd geboren in Kameroen, is opgeleid in Frankrijk en afgestudeerd aan de Photo Academy van Amsterdam. Van de Afrikaanse vrouwen van haar generatie is zij een veelgeprezen fotograaf. Sinds haar eerste expositie in 1985 in Maison Descartes in Amsterdam, is haar werk ook tentoongesteld in musea, instellingen, kunstbeurzen, biënnales en galerieën in Afrika, Europa, de Verenigde Staten, LatijnsAmerika, Arabische Emiraten en Azië. Haar werk laat zien dat het mogelijk is om krachtige, emotionele en spirituele
waarden over te brengen op de beschouwer door middel van formele esthetische kwaliteit. Haar foto’s zijn dialogen tussen mannen en vrouwen, vorm en inhoud, lichaam en geest en Afrika en de wereld. Het werk biedt een tijdloze visualisatie van universele symbolen en wijsheden. Bij het creëren daarvan wordt ze gedreven door haar geschiedenis, culturele invloeden, diverse perspectieven en een persoonlijk gevoel voor esthetiek. Het werk van Angèle Etoundi Essamba is vertegenwoordigd in veel publieke en privé collecties.
Kasteel Cannenburch
ERFRECHT ONDERNEMERSRECHT HUIS & HYPOTHEEK ONS NOTARISKANTOOR IS ACTIEF OP ALLE NOTARIËLE GEBIEDEN
De vroegste vermelding van de Cannenburch dateert uit 1365 en sedert 1402 was het een leengoed van de Gelderse hertogen. In 1543 kocht de legendarisch veldheer Marten van Rossem de restanten van het middeleeuws kasteel. Op de ruïneuze resten werd een statig slot van drie verdiepingen gebouwd. De naar voren springende ingangstoren werd van natuurstenen ornamenten voorzien, die de renaissancestijl in Gelderland introduceerden. In de kelderverdieping zijn nog sporen van het middeleeuwse complex bewaard gebleven.
In 1555 kwam Cannenburch in handen van Van Rossems neef Hendrik van Isendoorn à Blois, die het bouwplan voltooide. Zijn nazaten bewoonden het kasteel 300 jaar lang en voerden enkele uitbreidingen en verbouwingen uit. Rond 1750 werd het complex gemoderniseerd. Er verrezen twee grote dienstvleugels ter weerszijden van het voorplein en er kwam een nieuwe stenen brug over de gracht naar een nieuwe ingangspartij. Sinds deze ingrepen is er aan de hoofdvorm van de Cannenburch niets wezenlijks veranderd.
Notariaat Ridderhof & Stelwagen is een eigentijds notariskantoor waar moderne hulpmiddelen leiden tot een vlotte en zorgvuldige behandeling van de zaken. Dit vertaalt zich in goede tarieven en een klantvriendelijke benadering. Specialisatie op alle rechtsgebieden zorgt ervoor dat de medewerkers van het kantoor u vakkundig kunnen adviseren. Bel gerust voor een kosteloos oriënterend gesprek of vraag een offerte aan.
VICARIEWEG 13 | VAASSEN | T. 0578 57 12 02 | INFO@NOTARIAATVAASSEN.NL | WWW.NOTARIAATVAASSEN.NL
Voor onze goede kwaliteit / prijsverhouding heeft Restaurant ’t Soerel van de Michelin een Bib Gourmand ontvangen Soerelseweg 22, 8162 PB Epe, 0578 688276 E-mail info@soerel.nl, www.soerel.nl
Sfeervol restaurant bij kasteel 'de Cannenburch' (met eigen parkeerplaats)
Soerelmenu vier gangen € 59,50 vijf gangen € 65,-
Fam. J.W. van Amersfoort Fam. H. de Weerd
Bib Gourmand Menu € 37,50 € 35,-
Maarten v. Rossumplein 2 8170 AA Vaassen Tel. 0578 571 501 www.restaurant-koetshuis.nl
Koffie- en Theehuys ‘De Korenmolen’
Mogelijkheid om buiten te lunchen of te dineren op ons prachtige terras of in onze serre
DE GEZELLIGSTE MOLEN UIT 1870 VOOR DE LEKKERSTE KOFFIE. THE E. ZELFGEBAKKEN APPELGEBAK. HIGH TEA . LUNCHES. FEESTJES EN PARTIJEN!
www.imprimatur.nl
Jan Mulderstraat 18 8171 CD Vaassen Tel. 0578-617591
info@veldhuiskoffieenthee.nl www.koffie-entheehuysdekorenmolen.nl volg ons ook op Facebook
Hindenhoek 11 - 8172 AC Vaassen
06 2076 1144
Dit project wordt mede ondersteund door:
Passie voor bouwen!
Wij realiseren uw bouwplan met zorg en passie. Bouwbedrijf Van Laar biedt u flexibiliteit en persoonlijk contact. Maak een afspraak en ervaar het nieuwe bouwen. BOUWBEDRIJF VAN LAAR Vlijtweg 12, 8191 JP Wapenveld Telefoon 038 - 447 09 56 WWW.VANLAAR.NL
De Adriana Hoogenboomstichting heeft als doelstelling “het financieel ondersteunen van projecten op het gebied van cultuur in de gemeenten Hattem, Heerde en Epe. Daarbij dient de voorkeur gegeven te worden aan projecten op het gebied van monumentenzorg, klassieke muziek en beeldende kunst.”
www.adrianahoogenboomstichting.nl
Gelimiteerde oplage: “Doos rood” en “Doos dubbel”
2018 3 t/m 6 oktober 2018 22e
Prins Willem Alexanderlaan 1419 7312 GA Apeldoorn 055 539 47 77 studio@bijbeeld.nl www.bijbeeld.nl
Geef inhoud aan werk door iets voor een ander te betekenen...
vormgeving | fotografie | film | websites | textieldruk | print | handling
Exclusief tijdens deze expositie wordt u in de gelegenheid gesteld om tegen een speciale prijs van € 325,-eigenaar te worden van een kunstwerk van Frank van den Ham. Van deze twee kunstwerken, die hierboven zijn afgebeeld, is een gelimiteerd aantal vervaardigd.
De AVENTURIJN kunstbemiddeling
uw zakenpartner en adviseur in de kunst
GLAS IN STIJL 05.11 t/m 22.12.2017
EXPOSITIES IN KASTEEL CANNENBURCH 2007 - Glas natuurlijk.... Ons eigen glas 2008 - Glas natuurlijk.... Stijl in 8 genomen 2009 - Glas natuurlijk.... De kunst van water 2010 - Glas natuurlijk.... MMX, glas van formaat 2011 - Glas natuurlijk.... Natuurlijk glas 2012 - Glas natuurlijk.... Een eigentijds antwoord op museumstukken 2013 - Glas natuurlijk.... Pools smeltpunt 2014 - Glas natuurlijk.... Glazen landschap 2015 - Glas natuurlijk.... Licht in Duister
Eef Wezenberg (NL)
2016 - Glas natuurlijk.... 10 jaar Cannenburch 2017 - Glas natuurlijk.... Frank&Friends Meer informatie over deze exposities, de deelnemende kunstenaars en over Stichting Glaskunst vindt u op www.stichtingglaskunst.nl Ook zijn we op Facebook te volgen onder Stichting Glaskunst.
COLOFON Uitgave: Fotografie:
Vormgeving: Druk: Oplage: Copyright: Datum uitgave:
Stichting Glaskunst De foto’s van de kunstwerken van Frank van den Ham zijn gemaakt door Marco Hamoen. De foto’s van de kunstwerken van de overige kunstenaars zijn aangeleverd door de kunstenaars. Bijbeeld Bijbeeld 1500 Stichting Glaskunst november 2017
Marzena Krzemińska (Pl)
www.aventurijnglasgalerie.nl Galerie De Aventurijn Polweg 2 - NL 8162 EW Epe tel +31(0)578 - 610 535 Geopend: donderdag t/m zaterdag van 13.00 - 17.00 uur en op afspraak
Stichting Glaskunst www.stichtingglaskunst.nl info@stichtingglaskunst.nl Frank van den Ham www.frankvandenham.nl info@frankvanenham.nl Mieke Groot www.miekegroot.nl info@miekegroot.nl Angèle Etoundi Essamba www.essamba-art.com etoundiessamba@gmail.com Richard Meitner www.richardmeitner.com richard.meitner@planet.nl Richard Price www.richardprice.nl richardprice@kpnplanet.nl Kasteel Cannenburch www.glk.nl/cannenburch cannenburch@glk.nl