ἢ ἘΝ ΚΡΗΤΗ, ἘΠΑΝΆΣΤΑΣΙΣ

ΑΓΑΘΑΓΓΈΛΟΥ ΞΗΡΟΥΧΑΚΗ, ᾿Αρχιμανδρίτου.

ΤΟΥ 1363 -135686 ΚΑΙ Το ΔΙΟΚΗΤΙΚΟΝ ΣΎΣΤΗΜΑ ΤΗΣ ΒΕΝΕΤΊΑΣ ΑΠΕΝΑΝΤῚ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΤΑΞΕΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΑΤᾺ ΤῊΝ ΜΑΚΡΑΝ

ΠΕΡΊΟΔΟΝ ΤΗΣ ΕΝ ΤΗι ΝΗΣΩῶι ΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ ΑΔΥΤΗΣ (1211 -- 1669).

ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ Πατριαρχικὸν Τυπογραφεῖον 1932

ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΣ

Ἡ παροῦσα μελέτη, κοσμήσασα 88 ἐν ὅλῳ σελίδας

τῶν ἐτῶν 1929, 1930 καὶ 193] τοῦ «Ἐ κκλησιαστικοῦ Φάρου», ἐξετιμήθη δεόντως ὑπὸ τῶν πολλῶν ᾿Αναγνωστῶν του. Δὲν πρόκειται περὶ συνήθους δημοσιεύματος. Συνεχοῦς ἱστορίας «-ἧς ἐν Κρήτῃ ἐπαναστάσεως (1363--[366) καὶ τοῦ διοικητικοῦ συστήματος τῆς Βενετίας ἀπέναντιτῶν κοινωνικῶν τάξεων καὶ τῆς ἘἜἘ κκλησίας κατὰ τὴν μακρὰν περίοδον τῆς ἐντῇ νήσῳ κυριαρχίας αὐτῆς (1211-1669)», τῆς περιεργοτάτης ταύτης καὶ κατὰ μέγα μέρος ἀγνώστου περιόδου τῶν τυχῶν τοῦ ἑλληνικοῦ Ἔθνους, ἐστερούμεθα μέχρι σήμερον. Ὁποία δ᾽ ἡ ἀξία, τὴν ὁποίαν ἔχει ἡ σύντομος αὕτη, πλὴν περιεκτικὴ μελέτη τοῦ πανοσιολογιωτάτου ᾿Αρχιμανδρίτου κ. ᾿Αγαθαγγέλου Ξηρουχάκη, καταδείκνυται ἐκ τῶν πυκνῶν παραπομπῶν καὶ ὑποσημειώσεων, αἱ ὁποῖαι καθοδηγοῦσιν ἀπ᾽

εὐθείας τὸν ᾿Αναγνώστην εἰς τὰς ἀρχικὰς τοῦ θέματος πηγάς. ὋὉ φίλος κ. Ξηρουχάκης, εἴ πέρ τις καὶ ἄλλος παρεσκευασμένος πρὸς τοιαύτας μελέτας, εἶχεν ἤδη δώσει

ἀρκετὰ σοθαρὰ δείγματα τῆς ἱκανότητός του, τῆς σχετιζομένης μὲ τὰ σῳζόμενα πνευματικὰ μνημεῖα τοῦ Κρητικοῦ λαοῦ, ὡς λ. χ. «Ὁ Κρητικὸς πόλεμος [1645--1669] ἢ Συλλογὴ τῶν ἑλληνικῶν ποιημάτων ᾿Ανθίμου Διακρούσὴ καὶ Μαρίνου Ζάνε» (1908), «Αγνωστος Κρητικὴ ἐποποιΐῖα» (1909) καὶ «Περὶ τῶν ἐν Βενετίᾳ ᾿Αρχείων τῆς Κρήτης» (1928).

Ἡ ἀκρίθεια, ἡ εὐρυμάθεια, ἣ δεξιὰ χρῆσις τῆς γλώσσῆς καθιστάνουσι πολύτιμον τὴν μελέτην ταύτην, καὶ ἀναμφιθόλως ὁ ἀνθηρὸς εἰς πατριωτικὰ αἰσθήματα καὶ ἐθνικὴν διαπαιδαγώγησιν Κρητικὸς λαὸς μὲ ζωηρότατονἐνδιαφέρον καὶ ὑπερηφάνειαν θ᾽ ἀναγνώσῃ αὐτήν. ΕΥΓΕΝΙΟΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ, Καθηγητὴς

᾿Αλεξάνδρεια, 1932. Διευθυντὴς τοῦ «Ἔκκλ. Φάρου».

Η ΕΝ ΚΡΗΊΤΠΗΙι ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΤΟΥ 1363 -- 66

καὶ τὸ διοικητικὸν σύστημα τῆς Βενετίας ἀπέναντι τῶν κοινωνικῶν τάξεων καὶ τῆς ᾿Εκκλησίας κατὰ τὴν μακρὰν περίοδον τῆς ἐν τῇ νήσῳ κυριαρχίας αὐτῆς [121] -- 1669] 1).

᾿Αναμφιθόλως ἡ ἱστορία τῆς Κρήτης δὲν ἐγράφη ἄκόμη, οὔτε καὶ εἶναι δυνατὸν νὰ γραφῇ, τοὐλάχιστον ἡ τοῦ μεσαιῶνος καὶ ὁριστικώτερον, τῆς ἐν τῇ νήσῳ Βενετικῆς κυριαρχίας (1211--1669), ἄνευ τῆς δημοσιεύσεὡς τοῦ ἐν τῷ ἐν Βενετίᾳ «᾿Αρχείῳ τοῦ Κράτους» (ΑΥΟΠ}]σῖο αἱ διίδίο) ἐναποκειμένου ὑλικοῦ 2). Οὐδὲ πολλοστημόριον ἀποτελεῖ ἧ ἐκ τοῦ ὅλου ὄγκου ἐξαχθεῖσα καὶ δημοσιευθεῖσα μέχρι σήμερον ὕλη ἐκ τοῦ ἀκενώτου τούτου θησαυροῦ, ὅστις ἐπεσωρεύθη καθ᾽ ὅλην μὲν τὴν μακρὰν περίοδον τῆς ἐν τῇ νήσῳ Βενετικῆς κυριαρχίας καὶ

δὴ κατὰ τὴν ἅλωσιν αὐτῆς ὑπὸ τῶν Τούρκων, ὅτε μετεφέρθησαν τὸ ᾿Αρχεῖον 3) τοῦ Δουκὸς τῆς Κρήτης (ΑἸΤοἢϊνίο αἱ θα. αἱ (δππα18), τὰ τηλεγραφήματα τῶν Διοικητῶν καὶ Προθλεπτῶν ([)Ί508Οο1] ἀ61] Μαρ βίν8{1)" τὰ ἰδιωτικὰ καὶ δημόσια Συμθολαιογραφικὰ ᾿Αρχεῖα

1) Πρὸ πολλῶν ἐτῶν ἐστάλη τὸ πρῶτον μέρος τῆς μελέτης ταύτης εἰς Κρήτην, πρὸς δημοσίευσιν, καὶ ἀγνοοῦμεν ἂν ἐδημοσιεύθη. 2) Τὸ ’Αρχεῖον τοῦ Δουκὸς τῆς Κρήτης μετεφέρθη ἐν Βεγετίᾳ κατὰ τὴν ἅλωσιν τῆς νήσου ὑπὸ τῶν Τούρκων. Ὑπάρχει δὲ γνώμη, ὅτι τοῦτο ἦτο πλούσιον, ἀλλ᾽ ὅτι πολλὰ τῶν ἔγγραάφων ἐχάθησαν ἐν Βενετίᾳ μετὰ τὸ 1669. 3) Περὶ τῶν ἐν Βενετίᾳ ᾿Αρχείων τῆς Κρήτης, ἴδ. ᾿Αγαθαγγέλου Ξηρουχάκη, εἰς Περιοδικὸν Δελτίον Κρητ. Φιλολογ. Συλλόγου ἐν Χανίοις, ἔτος Α΄, τεῦχος Δ΄, 1925.