www.belarustourism.by
Spuścizna UNESCO
Białoruskie perły w skarbu światowym
Gościnność bez granic
Spuścizna UNESCO
Оbiekty na terytorium kraju włączono do Spisu Światowego Dziedzictwa UNESCO: Puszcza Białowieska (1992)
Mirski zamek (2000)
Nieświeski zamek (2005)
Łuk Struwe (2005)
itajcie w Białorusi! W ładnym i gościnnym kraju prastarych pałaców, cienistych ogrodów i jezior z kryształowo czystą wodą! Was spotkają dziwne zamki feudałów w odblaskach starożytnej sławy i białe ozdobne cerkwie z pozłacanymi kopułami, które zachowują wspomnienia o zeszłe epoki. Pospacerujecie wąskimi leśnymi ścieżkami i odetchniecie odurzającym aromatem dzikiego miodu i gorzkich traw, który tak przyjemnie bulwersuje gorące letnie południe. W Białorusi zachowały się tysiące unikalnych historycznych pomników i ma lowniczych kącików pierwotnej przyrody. Cztery obiekty na terytorium kraju włączono do Spisu Światowego Dziedzictwa UNESCO. Otwórzcie dla siebie starożytne zamki Mirski i Nieświeski, które wabią objawieniem średniowiecznych arkanów, odczujcie uspokojenie i pokój Puszczy Białowieskiej, przechadzając pod osłoną tysiącletnich dębów-olbrzymów, zdziwicie się rozmachowi myśli inżynierskiej, odwiedziwszy geodezyjny Łuk Struwe — i podróż do Białorusi zawsze pozostanie dla was przyjemnym wspomnieniem! Życzymy wam tylko przepięknych emocji i niezapomnianych wrażeń!
Spuścizna UNESCO │ Puszcza Białowieska
O
twórzcie dla siebie kącik dzikiej, nietkniętej przyrody! Na południowym zachodzie Białorusi, na samej granicy z Polską rozłożył się dziwny las z tysiącletnią historią — Puszcza Białowieska. Ten Park Narodowy jest jednym z największych w Europie i zajmuje terytorium ponad 160 tysięcy hektarów. Pierwsza wzmianka o Puszczy Białowieskiej spotyka się w Ipatjewskiej kronice (za 983 r.). W średniowieczu uczestnictwo w polowaniach na przepięknych leśnych terenach uważało się za przywilej królów i bogatych magnatów. W XV stuleciu książę Jagiełło oczarowany pięknością Puszczy Białowieskiej ogłosił ją rezerwatem. Ale już następcy księcia przekształcili las na miejsce zbytkownych polowań. Za swoją historię puszcza nie raz przechodziła to w posiadanie Rosji, to do własności Polski. W 1939 r. Puszcza stała się rezerwatem i weszła w skład BSRR, potem otrzymała status Państwowego Parku Narodowego, a w 1992 r. uzupełniła Spis pomników Światowego Dziedzictwa UNESCO. Na myśl uczonych, Puszcza Białowieska jest niczym innym jak pozostałością reliktowego lasu pierwotnego, który kiedyś ciągnął się na wiele setek kilometrów. Tutaj zachowały się rzadkie dęby bezszypułkowe i jedyna w Europie populacja jodły pospolitej. W pierwotnych zaroślach znalazły schronienie wilki i rysie, jelenie szlachetne i dziki, bociany czarne i orły bieliki. Ogromna liczba
Na tej stronie: Żywa legenda i symbol Puszczy Białowieskiej — żubr. Będąc «współczesnym» mamutów i kosmatych nosorożców, żubr uważa się za najdużego naziemnego ssaka w Europie.
2
Białoruskie perły w skarbu światowym
turystów nie przestaje zachwycać się słynnymi Białowieskimi żubrami. W lesie mieszka największa w świecie populacja tych potężnych olbrzymów! Skorzystajcie się usługami doświadczonych przewodników, jeśli zdecydujecie pospacerować po zakazanych dróżkach Puszczy Białowieskiej. Będziecie zaczarowani wyglądem przepięknych dąbrów i jesionowych lasów oraz upoicie się nadprzyrodzoną ciszą starożytnego lasu. Wycieczki można dokonać autobusem, a dla tych, kto ceni aktywny sposób życia jest ekskluzywna propozycja, a to podróż konnym zaprzęgiem, rowerem albo malutkim parowozem wzdłuż kaskady leśnych jezior. Amatorzy starzyzny znajdą w puszczy dużo ciekawego! Po brzegach rzeczek Narewki, Narewy i Leśnej zachowały się starożytne kurhany — pogrzeby pierwszych osiedleńców puszczy Jatwiagów. Przed waszym wzroku zjawią się prastara sadyba hrabiów Tyszkiewiczów i rządowa rezydencja Wiskuli, w której był podpisany «układ białowieski» o wyjściu niezależnych republik ze składu ZSRR. Również przejedziecie po malowniczej «carskiej drodze», po której lubili podróżować rosyjskie monarchowie. Ją dotychczas ozdabiają lekkie mostki z ażurowymi poręczami i dwugłowymi orłami. Spotkanie z baśnią czeka was w Folwarku Białoruskiego Dziada Mrozu. Dobry czarodziej stałe żyje w Puszczy Białowieskiej, a w zimie doń dołącza się wnuczka Śnieżka.
Nie przepuścicie jedną z bardzo nasyconych i zajmujących wycieczek! Zwrócicie uwagę na misterne rzeźby, 40-mietrową żywą choinkę (prawdopodobnie najwyższą w Europie!), wietrzny młyn, czarowną studnię i skarbiec Dziada Mrozu, w którym zachowują się dziecięce listy i rysunki. Dociekliwym turystom będą ciekawe Muzeum przyrody i woliery ze zwierzętami. Ekspozycja muzeum wchodzi do najczęściej odwiedzanych w Białorusi i nalicza więcej niż 1000 eksponatów. A w dobrze załatwionych wolierach żyją rysie, kozule, wilki, żubry i inne mieszkańcy puszczy. W Puszczy Białowieskiej znajdziecie wszystko potrzebne dla odpoczynku albo przeprowadzenia spotkań biznesowych, a to komfortowe hotele, przytulne domki dla gości, duże boiska sportowe, współczesne łaźnie, pojemne sale konferencyjne. Na wasze życzenie fachowe myśliwce organizują polowanie na dzika, jelenia, kozule i inne zwierzęta. Smakoszy ucieszą kulinarne arcydzieła kuchni narodowej: potrawy z mięsa, jagód i grzybów, które zaproponują w restauracji «Puszcza Białowieska». Najbardziej popularnym czasem dla podróży do puszczy jest zima, kiedy dzieci i ich rodzice pragną zobaczyć prawdziwego Dziadka Mrozu i otrzymać od niego prezent. W 2009 r. święcimy 600-roczny jubileusz z dnia ogłoszenia puszczy rezerwatem. Podróż do Puszczy Białowieskiej podaruje wam bukiet niezapomnianych wrażeń i przyjemnych emocji!
Na tej stronie (od góry na dół, od lewej ku prawej): Rzeźbiony ganek rezydencji Dziada Mrozu wygląda zawsze ozdobnie — i w zimie i latem.
Starożytne dęby są jedną z głównych osobliwości Puszczy Białowieskiej. Ten olbrzym ma około 300 lat, a średnica jego pnia czyni w przybliżeniu 1,5 metrów.
Smukłe kozule stale przyciągają poglądy turystów, przychwytując lekkością i gracją.
www.eng.belarustourism.by/puscha/ 3
Spuścizna UNESCO │ Mirski zamek
O
4
dwiedzenie Mirskiego zamku jest świetną możliwością dotknąć wielowiekowej białoruskiej historii. Zamek został zbudowany w XVI w. i znajduje się 100 km od Mińska, w obwodzie grodzieńskim. W różnym czasie właścicielami tej potężnej budowy byli książęta Iljiniczy, Radziwiłłowie, Wingenstejnowie i Swiatopołki-Mirskije. Liczne wojny nie oszczędziły Mirski zamek: najbardziej poważne dewastacje przyniosła Północna wojna (1705), kiedy Szwedzi wysadziły jedną z wież i urządzili pożar, którego ślady dotychczas są zauważalne na starożytnym ceglanym murowaniu; podczas Drugiej Wojny Światowej w zamku było zorganizowano getto, w którym w ciągu roku zginęło więcej niż tysiąc osób. Aureola tajemniczości otacza Mirski zamek. Według podania, podczas jego podsadzki do ofiary był przyniesiony baran, co musiało ochronić budowę przed dewastację. Kamień, którego forma przypomina głowę barana, jest zauważalny na jednej ze ścian. Mirski zamek ma i «własne» przywidzenia. Na początku ХХ w. spod płyt zostali wyciągnięci dwaj polegli bojowniki w broni. Mówią, że z tych czasów podczas Noworocznej nocy w prastarych pokojach słyszą się ciosy mieczy i jęki … W zamkowym parku, w cieniu starych klonów i lipin ukrył się rodzinny grobowiec książąt SwiatopołkMirskich (1904). Istnieje legenda, że rod książąt był przeklęty, kiedy jeden z nich wyrąbał kwitnący ogród, zrobiwszy na jego miejscu sadzawkę. Przekleństwo się zbyło — w zbiorniku wodnym utonęła młodociana księżna. Sadzawka nieodmiennie przyciąga do siebie uwagę turystów, jest przyjemnie
posiedzieć na jej brzegu, lubując się odzwierciedleniem zamku w wodzie. W 2000 roku Mirski zamek został włączony do Spisu Światowego Dziedzictwa UNESCO. Teraz Mirski zamek jest filią Narodowego Muzeum Artystycznego Białorusi i znajduje się w odbudowie, po której będą otwarte restauracja i sala konferencyjna. Dopóki dla turystów jest dostępna jedna z wież. Wespnijcie się po stromych gwintowych schodach, wyjrzycie do wąskiej strzelnicy, dotknijcie chropowatych ścian — i odczujecie cierpki aromat zeszłych epok. Porywającą i nasyconą będzie i przechadzka po osiedlu Mir. Oszałamiają wyobraźnię majestatyczny kościół Św. Mikołaja (początek XVII w.) i czarująca cerkiew Świętej Trójcy (koniec XVI w.). Również zachowała się przepiękna budowla Mirskiej ieshivy (1815), jednego z najbardziej znacznych żydowskich zakładów naukowych Białorusi w ХIХ stuleciu. Bogatymi kolekcjami numizmatów i antykwarycznych mebli was zdziwi niewielkie prywatne muzeum, a wąziutkie prastare uliczki i malownicze domki uzupełnią przyjemne wrażenie od przechadzki. Zatrzymać się na nocleg można w hotelu «Mir», stylizowanym pod starzyznę, w którym zawsze radzi lokatorom, a w oryginalnej kawiarni, rozmieszczonej w suterenie kościoła, zaproponują sytne i niedrogie obiady. Również zmożecie kupić na pamiątkę w pamiątkowych sklepikach naprzeciw zamku oryginalne wyroby z gliny, skóry, metalu albo drzewa. Amatorom szumnych świąt na pewno będą ciekawe «Muzyczne wieczory w Mirskim zamku», które
Na tej stronie (od góry na dół): Mirski zamek z wysokości ptasiego lotu.
Zamek ozdabia mnóstwo wnęk dekoracyjnych. Idzie o sposób, który często wykorzystywali architekci XVI stulecia. Jednak analogi Mirskiego zamku nie zachowały się ani w Rosji, ani w krajach bałtyckich!
Białoruskie perły w skarbu światowym
odbywają się w środku lata, kiedy w ciągu kilku dni gości festiwalu cieszą «żywe» wystąpienia znanych muzyków i wspaniałe fajerwerki. Drgająca, nasycona namiętnymi melodiami atmosfera panuje przed starożytnymi ścianami podczas letniego święta sztuk pięknych «Mirski zamek», na który tradycyjnie zbiera się mnóstwo talentów. Poza tym, w ciągu całego roku obok Mirskiego zamku przeprowadzają się malownicze rycerskie turnieje. Liczne wycieczki, który obejmują gościnę Mirskiego zamku, organizują się regularnie z dużych miast Białorusi — na jakikolwiek smak i portmonetkę!
Na tej stronie: Mirski zamek «lubuje się» swoim odzwierciedleniem w rzeczce Mirianka.
www.eng.belarustourism.by/mir-castle/ 5
Spuścizna UNESCO │ Nieświeski zamek
N
iemało zagadek i starożytnych arkanów zachowuje Nieświeski zamek, który był włączony do Spisu Światowego Dziedzictwa UNESCO w 2005 r. Zbudowany jeszcze w XVI w., stał się rezydencją legendarnego białoruskiego rodu Radziwiłłów — niekoronowanych królów Wielkiego Księstwa Litewskiego. Po sobie Radziwiłłowie pozostawili miastu Nieświeżu bogate dziedzictwo: podania, pomniki architektoniczne, herb i sławę centrum Średniowiecznej Białorusi. Nieświeski zamek jest unikalny — to jest jedyna w Europie rezydencja magnatów, która się zachowała w całości. Wznosił przy Mikołaju Radziwille Sierotce, który był znany swoimi progresywnymi zdaniami. W ХVII w. podczas wojny RosyjskoPolskiej nieświeska twierdza nie raz wytrzymywała oblężenia, a w ХVIII w. ją zdobyli i spalili Szwedzi. Z każdą nową rekonstrukcją zamek zaczynał być coraz więcej podobnym do pałacu, i teraz zachwyca turystów fantastycznym pojednaniem cechów renesansu i baroku, rokoko i klasycyzmu. Są nie mniej dziwne i sławetne podziemne stajnie, sutereny, krypty i potajemne chody — tu jest całe podziemne miasto! Dzisiaj zamek renowuje się, potem w 2010 r. dla turystów będą otwarte galerie, zbrojownia i kamienica (najbardziej stara część pałacu, gdzie są ujawnione unikalne 300-roczne freski). Pojawią się również komfortowy hotel, kawiarnia i restauracja. W średniowieczu rezydencja klanu Radziwiłłów słynęła zbytkownym
Na tej stronie: Zamek w Nieświeże jest jedyną w Europie rezydencją magnatów, która zachowała się w całości.
6
Białoruskie perły w skarbu światowym
ubraniem, ogromną biblioteką, wspaniałymi kolekcjami obrazów i broni. Opowiadają, że Stanisław Radziwiłł woził swoich gości na saniach po drodze z soli. Ostatnia wtenczas ceniła się na złota wagę. Inne podanie opowiada o «skarb Radziwiłłów», zakopany w 1812 w. Wśród schowanych kosztowności są słynne 12 apostołów (rzeźby ludzkiego wzrostu, odlane ze złota). Tajemniczy skarb nie był znaleziony dotychczas. A jeszcze w Nieświeskim zamku mieszka «najsłynniejsze przywidzenie» Białorusi — Czarna Panna albo duch Barbary Radziwiłł. Legenda świadczy, że matka Żygimonta Awgusta, króla Rzeczy Pospolitej, otruła swoją synową Barbarę, ponieważ chciała znaleźć dla syna korzystniejszą partię. Odtąd i brodzi po Nieświeskim zamku tajemnicza Czarna Panna. Pojawi się przywidzenie w nocy, uprzedzając o nadchodzące biedy. Widziały jego rzekomo i w przeddzień silnej pożogi w 2002 r., kiedy spaliła się duża część pałacu. Żeby odczuć czar zeszłych epok w pełnej mierze, zajrzycie do parku, który się rozległ obok starożytnych ścian. Koneserzy landszaftowej sztuki będą zaczarowani jego pięknością. W XIX w. park włączał Angielski, Japoński, Zamkowy i inne ogrody. Pod osłoną zamaszystych drzew jest przyjemnie odpocząć i teraz, a mnóstwo wymyślnych rzeźb i stawków stworzą romantyczny nastrój. Po parku możecie przejść się pieszo albo przejechać się na karecie, stylizowanej pod starzyznę.
Przechadzając się po Nieświeżu, koniecznie zwrócicie uwagą na Kościół Parafialny albo Kościół Ciała Pana — rodowy grobowiec Radziwiłłów. Rówieśnik zamku, zdumiewa wspaniałymi formami i nienagannymi liniami. To jest pierwszy w Europie kościół zbudowany w stylu barokowym, jego pierwowzorem stała słynna rzymska świątynia Il Gezu. Nieświeska ratusz (koniec XVI w.) uważa się za najstarszą i najładniejszą w Białorusi, a Słucka brama (prastare bramy do miasta) przychwytuje masywną i zarazem gustowną sylwetką. Jeśli zaplanowaliście podróż do Nieświeżu na kilka dni, to do usług Państwa jest hotel «Nieśwież». W mieście również bez wysiłków znajdziecie nieco do przegryzienia — kawiarnie, bary, restauracje zawsze rady zaproponować potrawy kuchni narodowej. Idealnym sposobem odczuć atmosferę starożytności jest przyjazd na jeden z nieświeskich średniowiecznych festiwali. Starodawna muzyka, pojedynki na mieczach i przedstawienia ogniowe łączą się do malowniczego, emocjonalnego show, które poza wątpliwością pozostanie w pamięci na długo. A dla koneserów klasyki jest festiwal muzyki kameralnej «Muzy Nieświeża», gdzie brzmią utwory białoruskich i zagranicznych autorów. Białoruskie firmy turystyczne proponują mnóstwo wycieczek do Nieświeżu. Odwiedzicie starożytną rezydencję Radziwiłłów — i odczujecie siebie prawdziwym magnatem!
Na tej stronie (od góry na dół): Kościół parafialny jest grobowcem rodu Radziwiłłów, w którym znajduje się ponad 70 grobów, zaczynając od XVII stulecia. Według liczby grobów i ich wieku
Nieświeski panteon można porównać tylko z mauzoleum Habsburgów w Wiedniu albo z grobami hiszpańskich monarchów w pałacu Escorial w Hiszpanii.
Pozostałości fortyfikacyjnych budów w ziemnych wałach, objawione podczas renowacji zamku. Ich lekko można przyjąć za słynne podziemia i krypty.
www.eng.belarustourism.by/nesvizh-palace/ 7
Spuścizna UNESCO │ Łuk Struwe
Ł
8
uk Struwe albo RosyjskoSkandynawski Łuk jest absolutnie unikalnym, najdłuższym w świecie instrumentem geodezyjnym. Dzięki swoim rozmiarom w całości może być włączony do Księgi Rekordów Guinnessa. Gigantyczny «wąż» rozciągnął się na 2820 km i przedstawia wartość jak naukową, tak i historyczną. Tworzył się łuk w XIX stuleciu w celu jedynym — dokładnie wymierzyć formy i rozmiary ziemi. Zdobyte wyniki oszałamiają swoją precyzją. Rozbieżność obliczeń, zrobionych więcej niż 200 lat temu, i współczesnych satelitarnych obserwacji wyniosła zaledwie 3,5 cm! Na początku badań stał wybitny rosyjski uczony, członek Peterburgskiej Akademii Nauk, założyciel i dyrektor Pułkowskiego obserwatoria Wasilij Struwe. Właśnie na jego wskazówkę wzdłuż 25stopniowego południka długości wschodniej były założone punkty geodezyjne. Ta praca była na tyle skomplikowana, że zajęła ponad 40 lat — od 1816 do 1855 lata. Dziwny rękodzielny pomnik rozsądku ludzkiego przeciągnął się od Oceanu Lodowatego Północnego do rzeczki Dunaj. Swój początek bierze w Norwegii, w «Punkcie Fuglenes» i kończy się na Ukrainie, w okolicy Izmaiła — «Punkt Staro-Niekrasowka». Końcowe punkty według rozporządzenia rosyjskiego cesarza Aleksandra II i króla Norwegii i Szwecji Karola XV,
zostały odznaczone monumentami. Wymyślne pomniki zachowały się do naszych czasów i przyciągają do siebie uwagę ciekawych turystów. Cud geodezyjny przeciął terytoria 10-ciu krajów: Norwegii, Szwecji, Finlandii, Rosji, Estonii, Łotwy, Litwy, Białorusi, Mołdawii i Ukrainy. Najpierw łuk składał się z 265 punktów. Były odznaczone różnymi sposobami — zagłębieniami wydłubanymi w skałach, żelaznymi krzyżami, piramidami z kamieni albo specjalnymi znakami, a mianowicie granitowymi sześcianami. Do naszych dni zachowały się daleko nie wszystkie znaki, a do Spisu Światowego Dziedzictwa UNESCO zostały włączone zaledwie 34 punkty Łuku Struwe, które dobrze się zachowały. Białoruś w tym planie jest unikalna — na jej terytorium ujawniono 31 punktów, z których 5 w 2005 r. weszły do Spisu UNESCO (Tupiszki i Łopaty w obwodzie grodzieńskim; Ossownica, Czekutsk, Leskowiczy w obwodzie brzeskim). To jest więcej, aniżeli w jakimkolwiek innym kraju! Wielki błąd przyniósł Łukowi Struwe jeszcze większą sławę! W 2006 r. Bank Narodowy Białorusi wypuścił ekskluzywną srebrną monetę «Łuk Struwe». Ona miała kwadratową formę, ważyła 33,62 g i miała nominał 20 rubli. Zamiast realnej długości Łuku 2820 km, na monecie było wskazano 2880 km! Ledwie ten błąd był ujawniony, «Łuk Struwe» wycofały z obrotu, ale to tylko
Na tej stronie: Łuk Struwe w Białorusi upamiętniają kilku pomników. We wsi Tupiszki to jest stukilogramowa kula «ziemska» z zarysami naszego kraju i punktami łuku na nią.
Na nastepnej stronie: Punkty Łuku Struwe, objawione w Białorusi.
Białoruskie perły w skarbu światowym
podgrzało interes numizmatyków. Teraz moneta uważa się za rarytas i ceni się bardzo drogo. Podobizna RosyjskoSkandynawskiego Łuku paraduje i na markowym bloku wydanym przez Pocztę Białoruską w 2007 r. Artystycznie załatwiony blok zajmuje dostojne miejsce w kolekcjach wielu filatelistów. Bezpośrednio «dotknąć» Łuku Struwe można w białoruskim miasteczku Czekutsk, gdzie znajdziecie oryginalny monument — czarną stelę, uwieńczoną 100-kilogramową kulą «ziemską» z konturem Białorusi. Pomnik jest postawiony w miejscu, w którym był objawiony jeden z punktów łuku. Sześcian, datowany rokiem 1825, z krzyżowatym punktem pomiarowym spożywał w ziemi, na głębi blisko jednego metra. Jeszcze jeden punkt Rosyjsko-Skandynawskiego Łuku jest odznaczony pamiętnym znakiem we wsi Tupiszki, od której niedaleko rozmieszczono mnóstwo historycznych pomników. Amatorów starzyzny nie zostawią obojętnymi malownicze ruiny średniowiecznego Golszańskiego zamku Sapiehów. Do głębi duszy będziecie oszołomione majestatycznym wyglądem Petropawłowskiego kościoła w Borunach, gdzie zachowuje się 300roczna cudotwórcza ikona Matki Boskiej Boruńskiej. Żeby spojrzeć na cud geodezyjny, najlepiej udać się w podrożę na samochodzie, zarazem oglądając z okienka wspaniałe krajobrazy białoruskiej przyrody.
www.eng.belarustourism.by/struve-arc/
УП «Национальное агентство по туризму», концепция, 2009 © УП «Национальное агентство по туризму», составление, 2009 © УП «Национальное агентство по туризму», текст, 2009 © УП «Национальное агентство по туризму», фото, 2009 © ОДО «Вытоки-люкс», перевод на польский язык, 2009
По заказу Министерства спорта и туризма Республики Беларусь УП «Национальное агентство по туризму», 2009 Беларусь, г. Минск, пр-т Победителей,19, тел. : +375 17 226-91-17 ЛИ №02330/0133480 выдана 30.03.2005 Министерством информации Республики Беларусь
ISBN 978-985-6871-27-9 Формат 60x901/8. Усл. печ. л. 1,5. Уч.-изд. л. 2,2 Заказ № 280. Тираж 6000 экз. Отпечатано в СООО «Эволайн». ЛП № 02330/0494251.
Spuścizna UNESCO
Niniejsze i inne wydania o turyzmu w Białorusi można otrzymać w ośrodkach turystyczno-informacyjnych NARODOWA AGENCJA Turystyki Аdres: prospekt Pobieditelej, 19, Mińsk, 220004 Тelefon: +375 17 226 9900 info@belarustourism.by Аdres: ulica Prawdy, 18, Witebsk, 210015 Тelefon: +375 212 358 150 vitebsk@belarustourism.by Аdres: ulica Sowiecka,61, Homel, 246003 Тelefon: +375 232 774 050 gomel@belarustourism.by żeby dowiedzieć się o innych miejscach rozpowszechnienia prosimy napisać na adres elektroniczny info@belarustourism.by alebo zatelefonować: +375 17 226 9900
odwiedzicie nasz stron internetow
www.belarustourism.by