Jaarverslag 2009 (NL) by Belgacom Group

Voor MVO inlichtingen

Concetta Fagard Vice President Group CSR, Sponsoring, PR and Events Koning Albert II-laan, 27 B - 1030 Brussel Tel: + 32 2 202 89 03 E-Mail: csr@belgacom.be

Florence Coppenolle Vice President Group Communication Koning Albert II-laan, 27 B - 1030 Brussel Tel: + 32 2 202 40 23 E-Mail: about@belgacom.be

jaarverslag

Voor nadere inlichtingen

belgacom 09

De Belgacom Groep Dankzij zijn ruime ervaring als historische operator in België en dankzij de veelzijdige talenten van zijn teams is de Belgacom Groep de belangrijkste leverancier van geïntegreerde telecomdiensten van het land. Door voortdurend te investeren in geavanceerde technologie kunnen wij onze klanten hogesnelheidsoplossingen aanbieden op alle netwerken, zowel vaste als mobiele.

Voor financiële informatie

Nancy Goossens Vice President Investor Relations Koning Albert II-laan, 27 B - 1030 Brussel Tel: + 32 2 202 82 41 Fax: + 32 2 201 54 94 E-Mail: investor.relations@belgacom.be

Onze missie

Als maatschappelijk verantwoordelijke onderneming wil Belgacom de voorkeursleverancier zijn van intuïtieve end-to-endoplossingen die een combinatie van vaste en mobiele telecom, IT en media bieden en die zo de klanten de kans geven hun werk en privéleven op een duurzame manier te beheersen en verrijken.

Onze organisatie

• De Consumer Business Unit (CBU) heeft de residentiële klanten onder zijn hoede. • Professionele klanten worden van hun kant bediend door de Enterprise Business Unit (EBU). • Service Delivery Engine en Wholesale (SDE&W) zorgen samen voor de net werken IT-diensten. De wholesaleactiviteiten bieden telecommunicatiediensten aan andere operatoren en leveranciers op de Belgische markt. • Staff and Support (S&S) staat in voor alle horizontale functies die de activiteiten van de Groep ondersteunen. Naast deze vier pijlers houdt BICS, een joint venture van Belgacom, MTN en Swisscom, zich bezig met de internationale carrierdiensten.

Onze hoofdmerken

Visit Belgacom’s website: www.belgacom.com Het jaarverslag van Belgacom verschijnt eveneens in het Frans en in het Engels.

Forward for you Uw leven gemakkelijker maken

Vlottere en rijkere communicatie, dankzij convergentie

Respect hebben voor milieu en maatschappij

Een duurzame en veilige wereld, dankzij onze verbintenissen op het vlak van MVO

Uw toekomst bedenken

Steeds verder evolueren dankzij open innovatie

Voor MVO inlichtingen

Concetta Fagard Vice President Group CSR, Sponsoring, PR and Events Koning Albert II-laan, 27 B - 1030 Brussel Tel: + 32 2 202 89 03 E-Mail: csr@belgacom.be

Florence Coppenolle Vice President Group Communication Koning Albert II-laan, 27 B - 1030 Brussel Tel: + 32 2 202 40 23 E-Mail: about@belgacom.be

jaarverslag

Voor nadere inlichtingen

belgacom 09

Voor financiële informatie

Nancy Goossens Vice President Investor Relations Koning Albert II-laan, 27 B - 1030 Brussel Tel: + 32 2 202 82 41 Fax: + 32 2 201 54 94 E-Mail: investor.relations@belgacom.be

Onze missie

Onze organisatie

Onze hoofdmerken

Visit Belgacom’s website: www.belgacom.com Het jaarverslag van Belgacom verschijnt eveneens in het Frans en in het Engels.

Forward for you Uw leven gemakkelijker maken

Vlottere en rijkere communicatie, dankzij convergentie

Respect hebben voor milieu en maatschappij

Een duurzame en veilige wereld, dankzij onze verbintenissen op het vlak van MVO

Uw toekomst bedenken

Steeds verder evolueren dankzij open innovatie

Algemene

Blikvangers

informatie

Digital televisie recordverkoop

Bijkomende informatie

752.000 Belgacom TV-klanten

-70% CO

Key International Accounts De penetratie van onze digitale televisie neemt met een nooit geziene snelheid toe sinds de lancering ervan. 246.000 nieuwe klanten, bijna 50% meer dan in 2008, wat het totaal op 752.000 klanten brengt. Deze record verkoop katapulteert Belgacom TV in de top drie op wereldvlak van IPTV-platformen voor inno vatie en snelle groei.

Bizz Lancering van Bizz, ons nieuwe dienstenconcept voor kleinere bedrijven. Bizz biedt compleet flexibele geconvergeerde oplossingen die vaste lijnen, smartphones, mobiel internet en zelfs laptops met ingebouwde 3Gtechnologie combineren. Het staat ook voor een hoger serviceniveau, online, telefonisch en in de nieuwe Bizz Corners in onze shops in heel België.

Het autonome overheidsbedrijf Belgacom is een naamloze vennootschap van publiek recht, zoals vastgelegd in de wet van 21 maart 1991 betreffende de hervorming van sommige economische overheidsbedrijven, georganiseerd naar Belgisch recht.

Justine Henin

kondigt aan dat ze terugkeert naar de competitie, met Belgacom. Ons nieuwe partnerschap met de tennisster bevordert de synergieën tussen sponsoring en maatschappelijk verantwoord ondernemen.

Skynet

Skynet wordt de num mer één van de internet portalen in België, met 13% meer bezoekers in een jaar. Het portaal krijgt nu gemiddeld 3,3 miljoen bezoekers per maand die worden aangetrokken door de uitgebreide en verschei den inhoud: actualiteit, weer, zoeker tjes en links naar blogs.

Creatie van Key International Accounts, waardoor iedere grote internationale businessklant over zijn eigen Key International Account Manager beschikt. Zo bieden we een optimale dienstverlening voor grensoverschrijdende bedrijven en komen we tegemoet aan de behoeften van onze klanten buiten de zes landen waar we rechtstreeks aanwezig zijn.

5 miljoen mobiele klanten Proximus bereikt vijf miljoen mobiele klanten, een nieuw record dat bijzonder opmerkelijk is in een land met amper tweemaal zoveel inwoners. Het succes is te danken aan de dienstkwaliteit, de extra voordelen (bijvoorbeeld gratis sms’en) en de flexibiliteit van de aanbiedingen.

De vennootschap is onderworpen aan de wettelijke en reglementaire handelsrechtelijke bepalingen die van toepassing zijn op de naamloze vennootschappen voor al wat niet uitdrukkelijk is vastgelegd door (of krachtens) de wet van 21 maart 1991 of een andere specifieke wet.

uitstoot

PingPing Lancering van PingPing, het micro betalingssysteem van Belgacom via gsm. Het succes van mobiele parkeer diensten opent de deur voor micro betalingen in andere domeinen. Er lopen partnerschappen en piloot projecten met Accor Services, CocaCola en Delhaize.

Vermindering met 70% van de CO2-uitstoot van onze activiteiten in België in de periode 2007-2020. Promo ten van groene oplossingen voor onze klanten om een koolstofarme maatschappij mogelijk te maken.

Innovations Award

+85% verkoop van packs

BICS en MTN BICS en MTN kondigen aan dat ze een transactie hebben gesloten die hun internationale carrierdiensten bundelt. De deal brengt het nieuwe BICS in de top vier van operatoren wereldwijd. BICS is nu niet alleen de grootste internationale carrier in Afrika, het is ook een van de leidende spelers in de consolidering van de sector geworden.

Belgacom NV van publiek recht Koning Albert II-laan 27 B-1030 Brussel BTW BE 0202.239.951, RPR Brussel

‘Anne’, een exclusief digitaal televisiestation

Belgacom wint de Innovations Award for Fixed Network Infrastructure voor haar Broadway-project, dat onder meer de uitbouw inhoudt van een supersnel breedbandnetwerk voor de levering van geavanceerde tripleplaydiensten in heel België.

In het residentiële segment worden 258.000 packs verkocht, wat het totaal op 560.000 brengt, 85% meer op jaarbasis. Dit weerspiegelt de reële belangstelling van onze klanten voor convergente producten.

Maatschappelijke zetel

Lancering van ‘Anne’, een exclusief digitaal televisiestation dat deel uitmaakt van het standaardaanbod van Belgacom TV. Het zendt non-stop muziekclips, specials en concerten van Vlaamse artiesten uit. Voor deze nieuwe Vlaamse zender werkt Belgacom samen met de Vlaamse Media Maat schappij.

2010 TOP 5 Het optischevezelnetwerk van de Groep wordt door het Broadband World Forum in Parijs opgenomen in de top vijf wereldwijd, waar het een plaats inneemt naast toonaangevende operatoren in heel wat grotere landen.

Belgacom mag het label ‘Top Employer’ in ont vangst nemen. Het is een erkenning van de investe ringen die de Groep doet in zijn personeel, opleiding, communicatie en een ondersteunende werkom geving die talent koestert en ontwikkelt, en zorgt voor een goed evenwicht tussen werk en privé.

Raadpleging van de documenten van de emittent

De openbare documenten betreffende de emittent kunnen worden geraadpleegd in de hoofdzetel.

Oprichtingsdatum

De vennootschap werd opgericht als een autonoom overheidsbedrijf, geregeld bij de wet van 19 juli 1930 tot oprichting van de Belgische Regie van Telegraaf en Telefoon (RTT). De omvorming van Belgacom in een naamloze vennootschap van publiek recht werd uitgevoerd bij Koninklijk Besluit van 16 december 1994, dat werd gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad op 22 december 1994 en diezelfde dag in werking trad.

Maatschappelijk doel Zoals beschreven in artikel 3 van de statuten bestaan de doelstellingen van de vennootschap in:

1. de ontwikkeling van diensten op het vlak van de telecommunicatie, in binnen- of buitenland; 2. de uitvoering van alle handelingen met de bedoeling om, rechtstreeks of onrechtstreeks, haar activiteiten te bevorderen of een optimaal gebruik van haar infrastructuur mogelijk te maken; 3. de participatie in bestaande of nog op te richten openbare of private, Belgische, buitenlandse of internationale instellingen, vennootschappen of verenigingen, waarmee rechtstreeks of onrechtstreeks kan worden bijgedragen tot het bereiken van haar maatschappelijk doel; 4. de levering van radio- en televisie diensten.

Disclaimer

Deze mededeling bevat toekomstgerichte verklaringen, met inbegrip van verklaringen i.v.m. de uitgangspunten en verwachtingen van de Vennootschap. Deze verklaringen zijn gebaseerd op de huidige plannen, ramingen en verwachtingen van de Vennootschap, alsook op verwachtingen van externe omstandigheden en gebeurtenissen. De toekomstgerichte verklaringen bevatten inherente risico’s en onzekerheden en gelden enkel op de datum waarop ze worden afgelegd. De Vennootschap gaat geen verbintenissen aan m.b.t. een of meer van deze verklaringen en zal ze niet noodzakelijk aanpassen in het licht van nieuwe informatie of toekomstige gebeurtenissen, uitgezonderd in zoverre dit door de Belgische wet is vereist. De Vennootschap waarschuwt beleggers dat een aantal belangrijke factoren ervoor kunnen zorgen dat de werkelijke resultaten aanzienlijk kunnen verschillen van die welke in de toekomstgerichte verklaringen zijn opgenomen.

De CO2-emissies van de afdruk en distributie van dit rapport worden volledig gecompenseerd met CO2Logic en steunen een project voor hernieuwbare energie in India. Ons verslag is gedrukt op Satimat Green-papier (60% gerecycleerde vezels en 40% FSC-vezels) en op FSC-gecertificeerd Cocoon Offset-papier, dat bestaat uit 100% gerecycleerde vezels. We hebben gebruikgemaakt van plantaardige inkten en lijmen zonder solventen. Versleten drukplaten en lege intpatronen worden gerecycleerd. Papierafval wordt verzameld en door erkende organisaties samengeperst en gerecycleerd. De drukker is FSCen PEFC-gecertificeerd.

Verantwoordelijke uitgever: Florence Coppenolle Vice President Group Communication Koning Albert II-laan, 27 B - 1030 Brussel Concept, inhoud en coördinatie: Franck Vanbelle - Corporate Communication Project Manager Design en prepress: Chris Communications www.chriscom.be Druk: Snel Bronvermelding foto’s: Jean-Michel Byl, Pascal Broze, Reporters en Belgacom

Algemene

Blikvangers

informatie

Digital televisie recordverkoop

Bijkomende informatie

752.000 Belgacom TV-klanten

-70% CO

Justine Henin

kondigt aan dat ze terugkeert naar de competitie, met Belgacom. Ons nieuwe partnerschap met de tennisster bevordert de synergieën tussen sponsoring en maatschappelijk verantwoord ondernemen.

Skynet

uitstoot

Innovations Award

+85% verkoop van packs

Belgacom NV van publiek recht Koning Albert II-laan 27 B-1030 Brussel BTW BE 0202.239.951, RPR Brussel

‘Anne’, een exclusief digitaal televisiestation

Maatschappelijke zetel

Raadpleging van de documenten van de emittent

De openbare documenten betreffende de emittent kunnen worden geraadpleegd in de hoofdzetel.

Oprichtingsdatum

Maatschappelijk doel Zoals beschreven in artikel 3 van de statuten bestaan de doelstellingen van de vennootschap in:

Disclaimer

Inhoud 02

Bouwen aan cohesie

Interview met Theo Dilissen, Voorzitter van de Raad van Bestuur

Forward for you

Presteren in een veeleisende operationele context

• Communicatie toegankelijker maken • Een koolstofarme maatschappij stimuleren • Communiceren over elektromagnetische velden en gezondheid • Een positieve werkcultuur promoten • Een verantwoordelijke bevoorradingsketen ontwikkelen • Onze gemeenschappen ondersteunen

Interview met Didier Bellens, Gedelegeerd Bestuurder

• Omgaan met complexe trends • Aanpassen aan de regelgeving

Voortbouwen op onze sterke punten

• Blijven evolueren om het leven van de mensen te verrijken • Innovatie en nog veel meer • Investeren in onze systemen

MVO Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) is geïntegreerd in onze strategie en operaties. Dit logo geeft in elk hoofdstuk van ons jaarverslag de MVO initiatieven weer. Ons gedetailleerd MVO rapport is beschikbaar op pagina 52.

Vooruit voor onze klanten

• Tegemoetkomen aan de behoeften van particuliere klanten • Onze professionele klanten empoweren • Leider inzake internationale carrierdiensten

Vooruit met onze mensen

Vooruit met onze verantwoordelijkheden

Vooruit met onze aandeelhouders

• Aandeelhoudersinformatie

94 107 108

Vooruit met transparantie • Corporate Governance

Glossarium Financieel verslag

• Kerncijfers • Beheersverslag • Geconsolideerde jaarrekeningen • Niet-geconsolideerde jaarrekening van Belgacom NV

• Personeelsbetrokkenheid stimuleren

Belgacom kijkt steeds naar de toekomst; en de klanten, aandeelhouders, werknemers en andere stakeholders van morgen, zijn de kinderen van vandaag. Daarom hebben we ze op alle pagina’s van dit jaarverslag van harte welkom geheten. Een woordje van dank gaat uit naar Bednet, Action Innocence (twee van de organisaties die we steunen in onze MVO-strategie) en de kinderen. In hun tekeningen over de toekomst van telecommunicatie, zien we boven alles een frisse benadering en geïnspireerde ideeën. We vergeten ook de kinderen van Belgacom-werknemers niet die hebben geholpen met het tentoonstellen van de tekeningen.

Belgacom Jaarverslag 2009 - 1

Een succesvol bedrijf evolueert voortdurend. 2

Interview

Bouwen aan cohesie

Theo Dilissen, voorzitter van de Raad van Bestuur van Belgacom, gelooft in een langetermijnvisie. Hij houdt sinds 2004 toezicht op de Groep en is overtuigd van de duurzame waarde ervan – voor klanten, aandeelhouders en personeelsleden.

Welke belangrijke ontwikkelingen in 2009 zijn bepalend voor Belgacom in 2010? Theo Dilissen : Een succesvol bedrijf evolueert voortdurend, maar in 2009 hebben wij toch wel de grootste omwenteling in jaren gemaakt: we hebben de verschillende componenten van de Groep namelijk samengebracht. De integratie werd begin 2010 pas formeel afgerond, maar we hebben in 2009 het hele jaar hard gewerkt om ze mogelijk te maken.

verschillende technologieën vervagen, verwachten klanten steeds meer dat ze altijd en overal toegang kunnen krijgen tot onze diensten, via vaste én mobiele netwerken. Volledig terecht, overigens! Met onze nieuwe configuratie willen wij daarop inspelen. Wij laten hiermee concreet zien dat we ons aanpassen aan de wensen van de klant. De verschillende merken blijven bestaan, maar door onze manier van aanbieden krijgen onze klanten allesomvattende oplossingen. De reorganisatie maakt hun het leven gemakkelijker. En ze plaatst ons in een betere positie om niet alleen in te spelen op de verwachtingen van de klant, maar er ook op te anticiperen!

Het is een ommezwaai in de werkwijze van de Groep. Als coherente organisatie kunnen wij ons principe van convergentie nu meer dan ooit waarmaken. Convergentie is immers meer dan een modewoord. We hebben onze manier van werken omgegooid, om onze beloften en onze prestaties te laten samenvallen. Dankzij de integratie gaan wij op volle kracht vooruit, Wat betekent dit voor onze werknemers? TD: Alle 17.000 werknemers van het onze toekomst tegemoet. “nieuwe” Belgacom winnen bij deze verNatuurlijk gaat dit verhaal verder terug dan andering. Zij gaan erop vooruit in termen vorig jaar, tot de overname van Telindus van carrièrevoordelen, want onze coheen de volledige acquisitie van Proximus in rentie opent nieuwe loopbaanmogelijk2006. De integratie is een logisch vervolg heden. Zij boeken ook winst op het vlak op deze periode van groei. van functionele mobiliteit in een grote, solide Groep. Hun vertrouwen neemt toe, Wat betekent deze reorganisatie voor de want zij kunnen er zeker van zijn dat we klanten? TD: In één woord: comfort. Onze klanten blijven investeren in de toekomst van de krijgen sneller en efficiënter toegang tot Groep. En ten slotte stijgt hun jobtevredenheid, want duidelijkere structuren in allesomvattende oplossingen. het management zorgen voor duidelijker De verwachtingen van de klanten liggen gedefinieerde rollen en beter geëvalusteeds hoger. Nu de grenzen tussen de eerde prestaties.

“We hebben besloten de nadruk te leggen op vernieuwing, reactievermogen ten aanzien van de klanten, verantwoordelijkheid ten opzichte van het personeel en de gemeenschappen waarin we werken.”

17.000

werknemers van het “nieuwe” Belgacom winnen bij deze verandering Belgacom Jaarverslag 2009 - 3

“We hebben al bewezen dat wij de waarde van onze aandeel in moeilijke tijden stabiel kunnen houden. We hebben onze aandeelhouders overigens een beter rendement kunnen bieden dan veel andere bedrijven in de sector. ”

We hebben bovendien gezorgd voor een gelijke behandeling van alle personeelsleden, doorheen alle administratieve wijzigingen die de integratie meebrengt. Als voorzitter van het Paritair Comité heb ik van nabij kunnen zien hoe onze sociale partners in een klimaat van sociale vrede en constructieve samenwerking hebben bijgedragen tot de nieuwe structuren. Ik ben ze daar erkentelijk voor. Wat betekent dit voor de aandeelhouders? TD: Onze aandeelhouders hebben meer garanties dan ooit voor de gezondheid van de Groep. Door de reorganisatie kan de Groep met nieuwe precisie focussen op zijn markten en daarbij zijn middelen veel efficiënter inzetten. We hebben al bewezen dat wij de waarde van onze aandeel in moeilijke tijden stabiel kunnen houden. We hebben onze aandeelhouders overigens een beter rendement kunnen bieden dan veel andere bedrijven in de sector. Met onze gestroomlijnde processen en onze geoptimaliseerde organisatie zullen wij successen blijven boeken in de uitdagende concurrentiecontext waarin we ons bewegen. Wij zijn er klaar voor! Zijn er nog andere belangrijke veranderingen waarop u trots bent? TD: We zullen absolute prioriteit geven aan de klant: ‘customer centricity’ is nu onze eerste doelstelling. Dit impliceert een stille revolutie in onze manier

van werken. Natuurlijk zijn we ons altijd bewust geweest van onze klanten, maar dit gaat verder: wij, bij Belgacom, passen ons aan, zodat de klant dat niet hoeft te doen. Zowel voor de Raad van Bestuur als voor het management staat dit bovenaan op de agenda en we hebben gezorgd voor mechanismen om dit in de hele Groep in de praktijk te brengen. Terwijl we hieraan werken, blijven we onszelf bovendien controleren. Om ervoor te zorgen dat de klantgerichtheid een plaats krijgt in onze dagelijkse bezigheden, houden we voortdurend tevredenheidsonderzoeken in elk segment van ons klantenbestand. We hebben een duidelijk trackingsysteem ingevoerd dat de resultaten in kleur weergeeft: van rood tot groen. Het management brengt hierover regelmatig verslag uit aan de Raad van Bestuur. Om onze ambitie te ondersteunen, voeren we policy’s in die dit reflecteren in lonen en bonussen. In een gesprek over de veranderingen die plaatsvonden in 2009, kunnen we onmogelijk voorbijgaan aan een andere doorbraak die we vorig jaar hebben gezien: de fusie van BICS en MTN ICS. Hiermee zijn we immers bij de wereldtop van internationale leveranciers van carrierdiensten beland. En boven alles hebben we hiermee kunnen aantonen dat de Groep oordeelkundig te werk gaat in zijn groeistrategie, en door overeenkom-

Interview

sten te sluiten die borg staan voor echte synergieën.

van harte bedanken voor hun waardevolle bijstand en advies het voorbije jaar.

U klinkt alsof u voor Belgacom een totale transformatie in het vizier hebt? TD: Dat is waarover het gaat. We beseffen dat wij moeten transformeren van een kultuur van ingenieurs en netwerkleveranciers tot een gecoördineerde Groep met een uitgebreid aanbod van diensten en oplossingen. En die transformatie moet voor onze klanten gemakkelijk verlopen. Onze netwerken blijven echter cruciaal en we zullen ze blijven ontwikkelen, maar zonder klantenwerving en klantenbehoud dienen zij nergens toe.

We hebben het getroffen met ons team, van topmanagement tot personeelsleden op alle niveaus in de Groep. We zijn trots op de veranderingen die we hebben doorgevoerd. Ik wil ook het managementteam formeel bedanken voor de solide prestaties die het heeft neergezet. Ook onze aandeelhouders profiteren daarvan: we hebben voor het hele jaar een dividend kunnen aanraden van EUR 2,08 per aandeel. Daarnaast werd een nieuwe policy ingevoerd met betrekking tot de winstuitkering, die de algemene intenties van het bedrijf betreffende de aandeelhoudersopbrengst duidelijk weergeeft. In principe zal het grootste deel van de jaarlijkse vrije kasstroom terugvloeien naar de aandeelhouders. Van de financiële resultaten voor 2010 verwachten wij een jaarlijks dividend uit te keren van EUR 2,18 per aandeel.

De wereld waarin we actief zijn, is voortdurend in beweging. Vandaag zijn wij een vooraanstaande leverancier van quadruple-playaanbiedingen en behoren we tot de wereldtop wat de kwaliteit van onze netwerken en van onze IPTV betreft. Maar wij zijn ook niet blind voor de opkomst van cloud computing, wijzigingen in de regelgeving, de opgang van concurrenten en andere verschuivingen in de manier waarop IT-diensten zich ontwikkelen. We moeten ook in staat zijn om mee te evolueren. De Raad van Bestuur heeft de taak ons topmanagementteam te evalueren en erop toe te zien dat we focussen op wat belangrijk is. Daartoe bekijken we voortdurend hoe we omgaan met nieuwe uitdagingen. Ik wil de collega’s van de Raad

We hebben besloten de nadruk te leggen op vernieuwing, reactievermogen ten aanzien van de klanten, verantwoordelijkheid ten opzichte van het personeel en de gemeenschappen waarin we werken, en voortdurende alertheid voor veranderingen. Ik ben ervan overtuigd dat de cohesie die we hiermee opbouwen ook ten goede zal komen aan de aandeelhouders.

“We zullen absolute prioriteit geven aan de klant: ‘customer centricity’ is nu onze eerste doelstelling. Dit impliceert een stille revolutie in onze manier van werken. Natuurlijk zijn we ons altijd bewust geweest van onze klanten, maar dit gaat verder: wij, bij Belgacom, passen ons aan, zodat de klant dat niet hoeft te doen.”

2,08

EUR dividend per aandeel voor 2009

Belgacom Jaarverslag 2009 - 5

2009 was een recordjaar voor de Groep. 6

Interview

Forward for you

Didier Bellens ziet de toekomst met vertrouwen tegemoet. In 2009 liet de Belgacom Groep zien hoe sterk zij is, en nu is zij klaar om op die sterke basis verder te bouwen. Zelfs op een uitdagende markt en in economisch moeilijke tijden bevindt de Groep zich in een ongeëvenaarde positie om haar klanten, aandeelhouders en werknemers te laten kennismaken met een nieuwe dimensie van tevredenheid en te handelen als een verantwoordelijke onderneming in de gemeenschap waarvan zij deel uitmaakt. Hoe doorstond Belgacom het jaar 2009? Didier Bellens: 2009 was een recordjaar voor de Groep. Kijk maar naar onze prestaties. We oogstten enorm veel succes met onze packs. Een recordaantal nieuwe klanten koos voor Belgacom TV. We tellen nu meer dan vijf miljoen mobiele klanten en anderhalf miljoen breedbandklanten. Onze oplossingen voor businessklanten worden door professionals bijzonder op prijs gesteld, waardoor we voor deze markt de uitverkoren ICT-partner zijn. Dankzij ons 3G-netwerk, dat van uitstekende kwaliteit is en 96,7% bereik biedt, hebben we onze opbrengsten uit mobiel internet weten op te trekken tot 12,2% in het consumentensegment en 20% in het bedrijvensegment. Onze internationale carrierdiensten kenden een groei van bijna 10%. Voelde u de impact van de crisis? DB: Ondanks de economische en financiële malaise hebben we goed gepresteerd. Ons residentieel business-segment gaf blijk van een grote veerkracht en ondervond geen opmerkelijke impact van de vertragende economie. Integendeel zelfs, want steeds meer nieuwe klanten kozen voor onze producten en diensten, en onze bestaande klanten bleven ons ondanks de intense concurrentie trouw. De impact op ons professioneel business-segment lag binnen de verwachtingen, met een zekere terugval voor IT en een vertraging inzake mobiel verbruik. We hebben de crisis zien aankomen. Ze heeft onze strategie niet veranderd. We zijn blijven investeren in de toekomst. Dat kon omdat we de voorbije jaren investeringen, innovatie en kostenbeheersing op een

slimme manier hebben gecombineerd. Dat is een van onze troeven. Onze strategie is nog maar eens de juiste gebleken, zelfs in benarde tijden. Onze nieuwe producten en diensten vormden een extra stimulans om vooruit te gaan en te blijven inzetten op onze sterke punten. Hoe bleef u dan vooruitgaan? DB: We bleven investeren in innovatieve netwerken, in hogere snelheden (met VDSL2), in meer efficiëntie (met Move-to-all-IP) en in nieuwe producten en diensten, zoals televisie of mobiele betalingen. Daardoor is Belgacom een van de drie snelst groeiende en meest innovatieve IPTV-diensten ter wereld en behoren we qua uitrol van glasvezel tot de top vijf wereldwijd. Ook dit jaar kiezen we weer resoluut voor duurzame ontwikkeling. We zullen gebruik maken van de kansen die ons geboden worden door ontwikkelingen als e-health, e-government en groene initiatieven om thuis slim om te springen met energie. We bieden alsmaar meer technologieën, producten en diensten aan die goed zijn voor het milieu en we willen onze klanten helpen om hun eigen impact op de klimaatverandering te controleren. Waaraan was de groei te danken? DB: Vandaag komt 78% van onze opbrengsten uit producten en diensten die vijftien jaar geleden niet bestonden. Onze strategie ontwikkelde zich samen met de technolo gische evolutie en ons streven voorsprong te houden op de markt. Onze voortdurende hang naar vernieuwing blijkt niet alleen uit onze standaloneproducten en -diensten maar ook uit onze snelle netwerken, onze

miljoen

mobiele klanten

Belgacom TV-abonnees 752.000

506.000 305.000 140.000

2006

2007

2008

2009

Belgacom Jaarverslag 2009 - 7

smartphones, en de laatste jaren evenzeer uit de convergentie - het combineren van onze producten en diensten in packs. Onze resultaten bewijzen dat onze convergentiestrategie de moeite loont. Convergente producten zijn als dusdanig aantrekkelijk voor onze klanten. Voor ons vormen ze ook nog eens een perfect platform voor cross-selling. Zo stimuleert de strategie steeds meer onze groei. We bieden bestaande klanten in één domein de volledige portefeuille die de andere domeinen omvat: vast-mobiel, telecom-IT, internet-tv. Wat onze residentiële klanten betreft, hebben we met onze bundels zelfs een paar records verbroken. Op de residentiële markt hebben we in 2009 85% meer bundels verkocht. Wat de professionele klanten betreft, behielden we onze leiderspositie voor vaste spraak, data en mobiele spraak, en bewijst de respons van kleinere ondernemingen op onze aanbiedingen dat we hun geven wat ze willen. We blijven de voorkeursleverancier voor ICT en haalden evenzeer dankzij onze kwaliteit als onze prijs een aantal belangrijke nieuwe internationale klanten binnen.

“We hebben een duidelijke visie en willen ons ontwikkelen tot een meer innovatieve, klantgerichte en verantwoordelijke onderneming.”

Dat bewijst dat we in staat zijn zowel consumenten als bedrijven de producten en diensten te leveren die specifiek op die respectieve markten zijn afgestemd. En we zien ook echt groeipotentieel in mobiele data en een netwerkcentrische aanpak. Maar de sterspeler was Belgacom TV. Onze steeds vernieuwende aanpak van de diensten en de marketing heeft er een van onze snelst groeiende producten van gemaakt. Vandaag, minder dan vijf jaar na de lancering, zijn er 752.000 tv-klanten, en dat in een land waar voordien alleen kabeltv beschikbaar was. Het staat buiten kijf dat het de beste IPTV-dienst in Europa is, en dat deze markt een zeker groeidomein is.

BICS spraakvolume (in miljard minuten)

19,3 16,2 12,2

2006

13,8

2007

2008

2009

Wat leverde de strategie nog op? DB: We hebben een goede groeibalans bereikt. We hebben er goed aan gedaan te investeren in organische groei. We koesteren echter ook de ambitie te groeien door aantrekkelijke deals aan te gaan binnen dezelfde markt. We blijven daarom de groeimogelijkheden buiten België aandachtig opvolgen, met een oordeelkundige mengeling van alertheid en discipline. We hebben bewezen dat de deals die we aangaan, moeten aansluiten bij de strategie van Belgacom, aandeelhouderswaarde moeten creëren, en strikte financiële criteria en synergieanalyses moeten doorstaan. We hebben ook besnoeid op onze kosten, vorig jaar met ongeveer 5,6%. Alles samen

hebben we een prestatie neergezet die ons opnieuw toelaat een dividend uit te keren van EUR 2,08 voor het jaar, wat veel meer is dan andere ondernemingen in onze sector. En dat op een markt waar de concurrentie en de prijzen sterk onder druk staan. En de internationale dimensie? DB: In 2009 vertegenwoordigden de internationale activiteiten 25% van ons totaal. We volgen een actief internationaal groeipad. We zijn aanwezig in een aantal zorgvuldig geselecteerde landen, voor internationale ICT-activiteiten met Telindus International, en voor onze internationale carrieractiviteiten met BICS. Het sprekendste voorbeeld van onze internationale dimensie is echter onze deal met MTN. Deze heeft onze vooraanstaande positie op de wereldmarkt voor carrierverkeer geconsolideerd, waardoor het uitgebreide BICS de vierde grootste operator voor internationaal spraakverkeer geworden is. Het transporteert 19 miljard minuten. Op jaarbasis is dat een toename van 20%. Wat zijn voor u de prioriteiten voor 2010? DB: Het verhaal gaat verder dan de financiële resultaten. We hebben een duidelijke visie en willen ons ontwikkelen tot een meer innovatieve, klantgerichte en verantwoordelijke onderneming. Innoveren met de klant steeds in gedachten staat centraal in de visie die ik consequent heb uitgestippeld voor een telecombedrijf dat zich volledig heeft omgevormd tot een dienstenbedrijf. We zijn nu een platform dat in staat is een onvergelijkbaar gamma diensten te leveren waarnaar onze klanten steeds meer vragen. Daarom willen we de dienstverlening voor onze residentiële en professionele klanten verbeteren. Convergentie betekent dat de behoefte aan dienstverlening evolueert. De verwachtingen die onze klanten koesteren omtrent onze dienstverlening worden ook convergent. Om volop van de voordelen van de convergentie te kunnen genieten, hebben ze permanent onze aandacht en zorg nodig. In 2010 willen we meer dan ooit dat de klant koning is. We willen dat onze teams beter kunnen inspelen op deze veranderende behoeften. Dat is een van de redenen waarom we onze filialen hebben geïntegreerd in één enkele Belgacom Groep. De traditioneel afzonderlijke silo’s vallen weg en onze teams kunnen nu beter samenwerken om samen een betere service te verlenen. We hebben onze talrijke sterke punten ingezet, zodat we de klant bij al onze activiteiten centraal kunnen plaatsen en echt om hem geven.

Interview

Wat betekent dit op het vlak van producten en diensten? DB: We werken constant aan de ontwikkeling van het platform dat we hebben gecreëerd, met een steeds sterkere klemtoon op diensten. Dat betekent dat we interactieve televisie, snel internet, mobiele diensten van topkwaliteit en tal van andere vernieuwingen in de handen leggen van onze klanten, die daarbij steeds meer verschillende toestellen kunnen gebruiken. Dat is al zichtbaar bij onze diensten voor betaling via sms of bij e-health, waarvoor we trendsetters zijn. En we zijn al aan het bekijken hoe we andere nieuwigheden zoals verdere interactieve tv- en entertainmentdiensten kunnen toevoegen aan ons gamma. We hebben de belangrijkste technologische trends aangegrepen en ze ons toegeëigend vóór andere operatoren in Europa. Internet en televisie zullen versmelten tot één ononderscheidbaar productaanbod met aanzienlijke groeimogelijkheden voor nieuwe diensten. In de toekomst zullen vaste en mobiele netwerken worden gebruikt voor nieuwe vormen van entertainment en mobiele televisie. Talloze professionele applicaties zullen op een nieuwe manier gebruikmaken van intelligente communicatienetwerken om hun activiteiten te controleren en te beheren, waarbij machines via vaste en mobiele intelligente netwerken met elkaar zullen communiceren. Die toekomst zijn we al volop aan het voorbereiden. We beschouwen de opkomst van cloudcomputingdiensten als een grote opportuniteit voor ons. Diensten, applicaties en zelfs infrastructuur die ooit lokaal waren ondergebracht op computers of servers in bedrijven of ter plaatse bij de klant, verhuizen meer en meer naar remote servers in het netwerk. De klanten zullen in staat zijn content op het netwerk op te slaan en die eender wanneer en op eender welk toestel - computer, tv of gsm - te raadplegen. We willen een sleutelrol spelen in dit nieuwe deliverymodel. In welke mate hebt u rekening gehouden met duurzaamheid? DB: Het was mijn doelstelling om duurzaamheid nog steviger te verankeren in onze dagelijkse werking. Ik wilde dat MVO (maatschappelijk verantwoord ondernemen) in elke businessunit werd geïntegreerd. Daarom stelden we een robuust vijfjarenplan en beheersmodel voor maatschappelijk verantwoord ondernemen op, dat door zowel het Belgacom Management Committee als de Raad van Bestuur onderschreven wordt. Onze MVO-strategie focust op een bredere toegang tot communicatie, de gezondheidsproblematiek (vooral in verband met

elektromagnetische velden) en onze bijdrage tot een groenere maatschappij.

geavanceerde diensten die de consumenten toegevoegde waarde bieden.

MVO helpt ons te anticiperen op maatschappelijke trends en verwachtingen van stakeholders. Het werkt vernieuwing in de hand en opent deuren tot veelbelovende nieuwe activiteitendomeinen.

Wilt u nog een paar woorden toevoegen om af te sluiten? DB: Onze strategie is de juiste: Belgacom is leider inzake IPTV, is een topwerkgever en heeft een van de beste netwerken ter wereld. Maar de manier waarop we de strategie implementeren, moet nog beter. Daarom heb ik ervoor gekozen om voor 2010 een en dezelfde topprioriteit toe te kennen aan de hele Groep: end-to-end klantentevredenheid.

Sprekende voorbeelden hiervan zijn onze initiatieven in de e-healthsector en het mogelijk maken van meer energie- en koolstofefficiëntie via het gebruik van ICTapplicaties. De optimalisering van ons energieverbruik en afvalbeleid bespaart ons kosten. Door jongeren te sensibiliseren in verband met een veilig gebruik van onze technologieën of klimaatverandering helpen we ervoor te zorgen dat toekomstige generaties de wereld waarin ze leven beter begrijpen. We blijven onophoudelijk investeren in en onze steun geven aan verenigingen om de levenskwaliteit in de gemeenschappen waarin we actief zijn te verbeteren. We slagen erin een rendabel bedrijf te zijn. Nu wil ik dat Belgacom erin slaagt een bedrijf te worden dat ook op het vlak van duurzaamheid en verantwoordelijkheid een vooraanstaande rol speelt. Hoe ziet het regelgevende landschap eruit? DB: We vinden dat het speelveld waarop we concurreren nog steeds niet vlak is. België is een goede markt in die zin dat de consument een ruime keuze heeft, wat betekent dat er sterke concurrentie heerst. Alle operatoren moeten echter onderworpen zijn aan dezelfde regels en verplichtingen. De Groep lijdt nog steeds onder een oneerlijke behandeling, aangezien het huidige regelgevende kader geen rekening houdt met de aanwezigheid van de kabel, zodat die sector volledig ongereglementeerd blijft. Wat mobile betreft, voorziet een recent ontwerpbesluit van het BIPT een lagere asymmetrie van mobiele terminatietarieven dan de vorige jaren. Het gaat de goede richting uit. Niettemin is België nog altijd het enige land waar er een asymmetrie bestaat tussen de eerste en de tweede operator. Belgacom blijft erop aandringen dat het BIPT in zijn eindbeslissing volledig komaf maakt met alle asymmetrieën. Wat de concurrentie betreft, geloven we dat consumenten meer baat hebben bij een beperkt aantal mobiele operatoren die daadwerkelijk in nieuwe applicaties investeren, in plaats van een veelvoud aan operatoren waarvan niet duidelijk is of ze zelf tot investeringen bereid zijn. Dit zou passen in de Europese trend: minder operatoren, maar meer concurrentie, met echte

Ik wil dat de klant koning is bij Belgacom. Ik wil dat we de klant van het eerste contact tot aan de installatie van zijn apparatuur of de betaling van zijn eerste factuur blijven volgen. Naarmate 2010 vordert, zijn we bezig de convergentie op alle vlakken waar te maken: diensten, producten, klanten en bovenal onze eigen werking en medewerkers. Aansluitend bij de integratie van onze filialen creëren we bij ons personeel een cultuur en een houding die al onze klanten vooruit kunnen helpen. Als ik zie tot wat onze teams in 2009 in staat waren, en als ik weet welke doelstellingen ze in 2010 willen halen, dan kan ik in alle vertrouwen zeggen dat ik er gerust in ben: wij stevenen af op nieuwe verwezenlijkingen. Nu willen we beschouwd worden als leider op het vlak van klantentevredenheid. We willen vooruit, met u en voor u.

top 5

wereldwijd voor uitrol van glasvezel

“MVO helpt ons te anticiperen op maatschappelijke trends en verwachtingen van stakeholders. Het werkt vernieuwing in de hand en opent deuren tot veelbelovende nieuwe activiteitendomeinen.” Belgacom Jaarverslag 2009 - 9

Presteren in een veeleisende operationele context

Belgacom kent haar markten en haar klanten en kan daarom aan hun behoeften beantwoorden en er op anticiperen. Op die manier blijven we marktleider. Als verantwoordelijk bedrijf komen we niet alleen tegemoet aan de verwachtingen van onze klanten, maar ook aan die van onze andere stakeholders, en respecteren we onze verplichtingen in een complexe regelgevingscontext.

Omgaan

met complexe trends Belgacom heeft andermaal haar vaardigheid bewezen om te opereren op een snel evoluerende markt. 2009 hield voor iedereen uitdagingen in, maar voor alerte spelers waren er ook opportuniteiten. Belgacom heeft getoond dat ze opportuniteiten weet te benutten. BICS successen Met de uitbreiding van de coöperatie van BICS met de Zuid-Afrikaanse mobiele telecomgroep MTN komt BICS in de top vier van carrier operatoren wereldwijd. Het was goed voor 19 miljard minuten in 2009 en dreef zijn inkomsten op met 9,9%. BICS is nu niet alleen de grootste internationale carrier in Afrika, het is ook een van de leidende spelers in de consolidering van de sector geworden.

it moeilijke jaar voor de globale economie heeft ook de telecommunicatiemarkt geraakt. De consumenten waren voorzichtiger met hun geld, bedrijven stelden grote investeringen uit en beperkten hun roaming. Maar zelfs in moeilijke tijden biedt de telecommunicatiemarkt nog tal van groeimogelijkheden. De markt van het mobiele internet voor bedrijven en residentiële klanten boomt. De technologie blijft nieuwe mogelijkheden voor cross-platformdiensten bieden. En de klanten staan open voor aanbiedingen die aan hun behoeften of wensen tegemoetkomen. Slimme bedrijven slagen erin deze opportuniteiten te maximaliseren - door te innoveren, te investeren en door hun verbeelding te gebruiken ten overstaan van de klant. Dat is wat Belgacom heeft gedaan. Daarom blijft Belgacom het goed doen op haar markten. Belgacom was niet alleen flexibel, maar heeft tastbare vooruitgang geboekt. De inkomsten stegen met 0,2% en de nettowinst bedroeg EUR 904 miljoen (EUR 104 miljoen meer dan in 2008). Ze heeft de vruchten geplukt van doortastend management en een uitstekende kostenbeheersing. Ze bleef vooruitgaan op haar markten.

Een stevige favoriet Volgens een onderzoek van de Belgische ICT-nieuwsdienst Data News eind 2009, is Belgacom de favoriete operator van Belgische bedrijven, met sterke en stabiele marktaandelen in alle domeinen. 12

Op internationaal niveau consolideerde de Groep zijn bestaande troeven met BICS, Telindus en Tango en ging nog een stap verder, door inzake internationaal spraakverkeer door te stoten tot de top vier van internationale carriers wereldwijd. Onze sterke punten - ons netwerk, onze workforce en onze knowhow - geruggensteund door een gezonde financiële situatie, hebben ons geholpen om op de bedrijvenmarkt volgens de verwachtingen te presteren. Een sleutelfactor voor dit succes is Belgacoms convergente portefeuille met vernieuwende diensten, zoals Explore, geïntegreerde vaste, mobiele, telco- en IT-oplossingen. De Groep heeft gerichte en flexibele aanbiedingen voor kleinere bedrijven ontwikkeld, zoals ‘Fusion’ en ‘Bizz packs’.

Aandacht voor de slimme consument De markt voor consumententelecom bleef veelbelovend. Traditioneel markt zoals telefonie is dan wel quasi verzadigd, op andere markten, zoals digitale tv, hebben we aanzienlijke groei bewerkstelligd. Convergentie ging een alsmaar belangrijker rol spelen in de consumentenmarkt. Onze klanten zijn slimme klanten. Ze zijn niet bang om lagekostaankopen te combineren met premiumaankopen. Belgacom moet hun argumenten geven om voor het premiummerk te kiezen, en voor de beste waarde voor hun geld. Klanten willen altijd online blijven, contact houden met vrienden, familie en gelijk-

Operationele context

De klanten van vandaag willen relaxen terwijl ze technologie gebruiken. Ze vragen eenvoudige, gepersonaliseerde oplossingen die werken voor hen. Ze willen dat de technologie zich aanpast aan hen, niet omgekeerd. gestemden. Mensen communiceren aan de hand van verschillende toestellen, verschillende platformen, en zijn op zoek naar welbepaalde inhoud. Klanten worden mondiger en stellen hogere eisen. Ze willen zoveel mogelijk nabijheid, dienstverlening en oplossingen. Ze verwachten dat hun leveranciers toegankelijk, eerlijk, zorgzaam en zelfs stimulerend zijn. De klanten van vandaag willen relaxen terwijl ze technologie gebruiken. Ze vragen eenvoudige, gepersonaliseerde oplossingen die werken voor hen. Ze willen dat de technologie zich aanpast aan hen, niet omgekeerd. Ze verwelkomen diensten als Belgacom TV, dat hun door middel van applicaties als VOD en PVR helpt om zoveel mogelijk quality time door te brengen. De klanten kiezen graag zelf het beste tijdstip om tv te kijken. We hebben unieke successen geboekt dankzij de populariteit van ons verruimd gamma van gecombineerde packformules. Belgacom is de enige operator in BelgiĂŤ die tegelijk mobiele en vaste telefonie, internet en tv aanbiedt. Belgacom is aanzienlijk blijven investeren om haar klanten de allerbeste oplossingen te kunnen aanbieden, ondanks de sterke druk van de regelgeving en de economische uitdagingen.

in onze business en het plan werd opgenomen in de strategische objectieven van elke businessunit. Er zijn drie focuspunten: toegang tot communicatie, gezondheid en elektromagnetische velden, en klimaatverandering. We hebben onszelf de strenge verplichting opgelegd om onze CO2-uitstoot met 70% te verminderen tegen 2020. We hebben een duidelijke visie en willen ons ontwikkelen tot een nog meer innovatieve, klantgerichte en verantwoordelijke onderneming. Onze convergentiestrategie is een succes en bewijst dat Belgacom de juiste strategische keuzes heeft gemaakt voor haar klanten en investeerders. Belgacom volgt een oordeelkundig beleid van organische groei en innovatie, met een focus op de binnenlandse markt, maar ziet daarbij zorgvuldig en gedisciplineerd toe op opportuniteiten daarbuiten, rekening houdend met strikte waarderingscriteria en de aandeelhouderswaarde. Verantwoordelijkheid, innovatie en klantennabijheid zijn de sleutels tot ons langetermijnsucces. Onze groei hangt samen met onze cross-sellingcapaciteit en ons vermogen om singleplayklanten te doen overschakelen op multiplayaanbiedingen die nog beter aan hun behoeften voldoen.

Aantal verkochte packs

560.000 302.000 153.000

Meer dan marktleider Belgacom wil leider worden op het vlak van maatschappelijk verantwoord ondernemen en de toon aangeven als duurzame onderneming. Ze volgt een ambitieus vijfjarenplan en een duidelijke strategie tegen de klimaatverandering. Ons engagement is ingebed

2007

2008

2009

Belgacom Jaarverslag 2009 - 13

Aanpassen

aan de regelgeving

Operationele context

Als leidend telecomoperator in België is Belgacom altijd een koploper geweest op het vlak van innovatie. Bijgevolg ondervond ze ook als eerste de druk van de regelgeving. Wij bepalen de regels niet: we passen ons aan om steeds beter aan de behoeften van onze klanten te kunnen voldoen.

et regelgevend kader in België plaatst ons voor een aantal buitengewone uitdagingen die Belgacom in een nadelige positie brengen ten overstaan van de belangrijkste binnenlandse concurrenten. Bijgevolg moeten we des te harder werken om succesvol te zijn. Tegelijk blijven we de nationale regelgever erop wijzen dat bepaalde aanpassingen tot een billijker werkomgeving zouden leiden.

Neutraal speelveld Een efficiënte en evenwichtige regelgeving in de telecomsector is op lange termijn in het belang van de Belgische consumenten en bedrijven. Voor Belgacom zijn er op dit vlak twee belangrijke punten. De markt zou beter functioneren als Belgacom en kabelbedrijven op gelijke voet zouden worden behandeld, zodat kabeltelevisieoperatoren aan dezelfde regels onderworpen zouden zijn als telecomoperatoren. De markt lijdt ook nog steeds onder een aantal asymmetrieën in de mobiele regelgeving, die nadelig zijn voor Belgacom omdat de tarieven voor trafiek tussen mobiele operatoren (terminatietarieven) niet gelijk zijn. De regelgever herziet momenteel de regelgeving met betrekking tot de mobiele terminatietarieven, met het oog op een volledige alignering tegen 2013. Belgacom dringt er echter op aan dat dit vroeger zou plaatsvinden.

VDSL

In de lijn van zijn beslissing van januari 2008 blijft de Belgische regelgevende instantie, het BIPT, de VDSL-diensten van Belgacom reguleren. Belgacom heeft een wholesale VDSL-dienst ontwikkeld, die beschikbaar is sinds midden 2008. De formele goedkeuring van het BIPT is er echter nog niet. Operatoren kunnen wel al van de dienst gebruikmaken. Belgacom wil bil-

lijke voorwaarden voor de openstelling van haar VDSL2-netwerk, rekening houdend met haar investeringsrisico’s.

Belgacom heeft het BIPT gevraagd om de asymmetrie tussen deze terminatietarieven te verminderen.

Equivalentie met de kabel m.b.t. de regelgeving

Het voorstel van de regelgever van 1 februari 2010 voorziet in een lagere asymmetrie van mobiele terminatietarieven dan de vorige jaren, maar Belgacom blijft bij de regelgever aandringen op een volledige afschaffing van de asymmetrieën.

De regelgevers behandelen het Belgacom-netwerk en het kabelnetwerk niet op dezelfde manier. Belgacom heeft de regelgevende instanties gevraagd om de huidige ongelijkheid in de concurrentie weg te werken. Belgacom wil een gelijke behandeling van de regelgeving voor alle types van breedbandtoegangsnetwerken (zowel HFC-kabel als DSL). Zij vraagt ook een oplossing voor het monopolie van de kabelmaatschappijen in het domein van de analoge kabel-tv, dat voor alternatieve tv-operatoren een concurrentienadeel oplevert. Een doorverkoop van analoge kabel-tv-diensten zou alvast één manier zijn om alternatieve tv-operatoren zoals Belgacom de kans te geven om op gelijke voet te concurreren met de dominante kabelmaatschappijen.

Mobiele terminatietarieven Het mobiele terminatietarief is de vergoeding die mobiele netwerkoperatoren aanrekenen voor het connecteren van oproepen die afkomstig zijn van andere vaste of mobiele netwerken. De concurrentie in België is verstoord - en de consumenten zijn hiervan de dupe - omdat de mobiele abonnees van Belgacom hoge tarieven moeten betalen wanneer ze bellen naar abonnees van andere netwerken in België. Deze kosten zijn hoger dan voor abonnees van andere netwerken die naar een Belgacom-abonnee bellen. Deze asymmetrie houdt een onrechtvaardige situatie in stand waarin Belgacom en haar klanten de concurrentie subsidiëren.

Hernieuwing van de 2G-licenties In juli 2009 besliste een rechtbank dat de 2G-licentie van Belgacom Mobile stilzwijgend verlengd werd tot april 2015 onder de voorwaarden van 1995 (d.w.z. zonder bijkomende vergoedingen voor de verlenging). Een op 25 februari 2010 door het parlement goedgekeurde wet legt echter de betaling van een bijkomende vergoeding op voor de verlenging van de licentie tot 2015, en een andere vergoeding voor de verlenging tot 2021. Belgacom vraagt zich af of de oplegging van die vergoedingen wettig is.

Universele dienstverlening Belgacom is sinds 1998 als enige operator onderworpen aan een brede verplichting tot universele dienstverlening. Belgacom heeft – ondanks een duidelijk wettelijk kader dat van toepassing is sinds half 2005 – geen compensatie gekregen voor het aanbieden van sociale tarieven.

Belgacom Jaarverslag 2009 - 15

Voortbouwen op onze sterke punten Een van de rijkdommen van onze Groep is dat hij zich uitstrekt over veel verschillende activiteiten en landen. Het is echter een kenmerk van onze Groep dat hij op steeds coherentere wijze te werk gaat. In 2009 kwamen we met een nieuwe en duidelijkere focus. Die is van toepassing op hoe we onszelf zien, maar ook op het beeld dat we uitstralen naar onze klanten en naar de buitenwereld.

Blijven evolueren om het leven van de mensen te verrijken

De successen van Belgacom in 2009 berusten niet op toeval. Ze zijn het resultaat van de groepsstrategie die we de voorbije jaren, sinds de lancering van onze unieke convergente aanpak, consequent hebben toegepast.

e voorbije jaren hebben in de wereld ingrijpende veranderingen plaatsgevonden. In die context koos Belgacom resoluut voor een langetermijnaanpak. Dit openbaarde zich in ons engagement om vernieuwende business te creëren op onze thuismarkt, een netwerk van hoge kwaliteit uit te bouwen, alert te blijven voor opportuniteiten in het buitenland en maatschappelijk verantwoord te ondernemen op elk vlak: tewerkstelling, overnamebeleid en milieuzorg. Bij al onze beslissingen hielden we hetzelfde doel voor ogen: het leven van de mensen vereenvoudigen en verrijken, wie of waar ze ook zijn en wat ze ook doen.

Grégoire Dallemagne – Executive Vice President Strategy

“Dankzij onze strategie hebben we de juiste keuzes gemaakt qua infrastructuur, technologie, producten, diensten en personeelsbeleid. We bereiden onze toekomst en die van onze klanten voor, met voortdurende aandacht voor vernieuwing.”

Daartoe hebben we verstandige keuzes gemaakt qua infrastructuur, technologie, producten, diensten en personeelsbeleid. Die keuzes hebben we ook optimaal geïmplementeerd. Toen we onze convergentiestrategie voorstelden, was die revolutionair. Nu zijn onze concurrenten ons gevolgd omdat onze strategie zo succesvol gebleken is. Met een steeds toenemende focus op de klant, hebben we Belgacom omgevormd van een leider op technologisch vlak tot een leider op het vlak van entertainment en ICT, en van een Belgisch telecombedrijf tot een dienstenorganisatie met een wereldwijde uitstraling. Ons personeelsbeleid resulteert in de loyaliteit van ons personeel intern en diverse onderscheidingen extern. Innovatie vormt de brandstof van onze verwezenlijkingen. Ons geheim ligt in ons vermogen om onszelf opnieuw uit te vin-

den, om ons zo te herorganiseren dat onze strategie met succes kan worden toepast terwijl de waarden ‘can do’, respect en passie worden nageleefd. Aan dit unieke samengaan van innovatie in wat we doen en stabiliteit in wie we zijn, hebben we ons imago van creatieve en betrouwbare partner en werkgever te danken.

Wie we zijn bepaalt wat we doen. En niet omgekeerd Onze Groep is rijk in zijn verscheidenheid van activiteiten en territoria, maar het is ook eigen aan ons karakter als Groep om te streven naar samenhang en te starten vanuit onszelf en de impact die we willen hebben op onze wereld. Al onze activiteiten zijn geworteld in onze identiteit, ondersteunen onze missie en worden mede mogelijk gemaakt door onze interne cultuur.

één identiteit: We zijn een klantgerichte, innovatieve en verantwoordelijke onderneming.

één missie: Belgacom wil, als verantwoordelijke onder neming, de voorkeursleverancier zijn van intuïtieve ‘end-to-end’ oplossingen, waarin vaste en mobiele telecommunicatiediensten, IT en media gecombineerd worden, zodat klanten hun professioneel en persoonlijk leven op een duurzame manier kunnen beheren en verrijken.

één cultuur: Iedereen in de Groep deelt onze drie fundamentele waarden ‘Respect’, ‘Can Do’

Strategie De Belgacom Groep wordt één. Een nieuwe start! Lancering van het VDSL2-netwerk.

Telindus gaat samen met de Belgacom Groep.

Belgacom Mobile lanceert het eerst gsm-netwerk in België, vier jaar later is het de beurt aan sms.

Belgacom gaat op de beurs.

Belgacom lanceert ADSL.

2000

2004 2005

1994

1998 1992

2006

2008

2007

Werkelijke convergentie

2010

Geïntegreerde oplossingen

2009 PingPing !

Belgacom en Proximus lanceren de eerste gegroepeerde aanbiedingen: de packs.

Belgacom TV doet zijn intrede en Belgacom Mobile lanceert de 3G-diensten.

Belgacom Skynet is geboren.

RTT wordt Belgacom.

en ‘Passion’, die worden weerspiegeld in de vaardigheden, het werk en de houding, en in onze werkomgeving die verantwoordelijkheid, creativiteit en de ontwikkeling van talent stimuleert.

• I nnovatie: we willen onze leiderspositie als innovator nog versterken zodat we groei kunnen realiseren uit nieuwe domeinen om zo toegevoegde waarde te creëren voor onze klanten.

De cruciale innovatie in 2010 is dat deze focus wordt afgestemd op het ultieme doel van onze activiteiten: klantentevredenheid.

•O perationele uitmuntendheid: we willen uitmunten in efficiëntie en strakke modellen volgen om de kosten te bedwingen.

Meer dan ooit stellen we alles in het werk om de best mogelijke klantenervaring te garanderen. De klant is immers koning. We willen dit bereiken via onze vier prioriteiten.

Wie we vandaag willen worden, is beslissend voor onze impact van morgen

• Klantgerichtheid: bij alles wat we doen en beslissen, stellen we de belangen van de klant voorop en willen we hem eenvoudige, efficiënte en toegankelijke oplossingen bieden.

Belgacom zal steeds meer uitblinken in nieuwe activiteitendomeinen, en nieuwe servicetypes en -niveaus aanbieden aan de klant, evenals nieuwe ontwikkelingsmodellen voor hun bedrijf. De volgende groeigolf zal voortkomen uit open vormen van innovatie.

•D uurzame groei: we willen op een duurzame wijze groeien, in lijn met onze engagementen op het vlak van MVO.

Er dienen zich nu reeds enorme opportuniteiten voor verdere vernieuwing aan en Belgacom zal meer en meer fungeren als een

broedplaats van innovatie. We zijn klaar om aan de slag te gaan met ideeën die ontwikkeld werden door onze eigen werknemers, of in samenwerking met andere bedrijven of met de academische wereld. Onze innovaties zullen een almaar grotere rol spelen in de creatie van een betere samenleving, met meer milieuvriendelijke technologieën en processen, met onze inspanningen om iedereen toegang te bieden tot de opportuniteiten van de digitale maatschappij en met onze diensten voor een efficiëntere gezondheidszorg. We zullen blijven innoveren op alle fronten en omdat onze medewerkers een sleutelrol spelen in ons succes zullen ook zij de vruchten plukken van deze innovaties: een sterker evenwicht tussen werk en privé, nieuwe opportuniteiten en een flexibele en ondersteunende werkomgeving. Maar de begunstigden bij uitstek, dat zijn onze klanten.

Meer dan ooit stellen we alles in het werk om de best mogelijke klantenervaring te garanderen omdat de klant is immers koning. Belgacom Jaarverslag 2009 - 19

Innovatie

en nog veel meer Innovatie staat centraal in alle sterke punten van Belgacom, van haar netwerken en haar klantgerichtheid tot de nieuwe businessopportuniteiten die het bedrijf aangrijpt. Door haar zin voor innovatie te combineren met een nieuwe globale strategie krijgt Belgacom een nog sterkere leiderspositie op de markt en staat ze nog sterker om échte vooruitgang te boeken.

78%

van onze inkomsten wordt gegenereerd door producten en diensten die vijftien jaar geleden nog niet bestonden

Innovatie Katalysator Belgacom heeft in 2009 een speciaal aan innovatie gewijd departement opgericht. Belgacom benoemde haar eerste Vice President Innovation en stelde een team samen dat alle aspecten van de businessontwikkeling in de Groep vertegenwoordigt. Het heeft als opdracht waarde te creëren door nieuwe manieren van zakendoen te cultiveren via concrete projecten, op te treden als incubator en katalysator van de producten, processen en oplossingen van onze Groep zodat we altijd klaar staan om onvoldane behoeften in te vullen.

Innovatie als cultuur Geen duurzame groei zonder innovatie. Innovatie hoort dan ook bij onze ingesteldheid en vormt bij Belgacom een hoeksteen van de bedrijfscultuur. Innovatie blijft niet beperkt tot onze onderzoeksen ontwikkelingsactiviteiten, maar maakt deel uit van de dagelijkse werkzaamheden van elk departement. Het is een bewuste afwijzing van zelfgenoegzaamheid, een vastberadenheid om open te staan en dingen voortdurend heruit te vinden, te experimenteren, bereid te zijn om te leren uit ondervinding. Onze ambitie en onze strategie bestaan erin vernieuwing om te vormen tot een systematisch en duurzaam concurrentievoordeel. 78% van onze inkomsten wordt gegenereerd door producten en diensten die vijftien jaar geleden nog niet bestonden. Het was Belgacom die startte met mobiele telefonie in België. Het was Belgacom die hoogtechnologische producten en diensten lanceerde zoals ADSL, dat in 2008 zijn tiende verjaardag mocht vieren en, recenter, Belgacom TV. Dankzij de rijkheid en diversiteit van ons gamma IPTVproducten behoren we tot de pioniers van deze sector. Ons Explore-platform, ten slotte, biedt de professionele markt een

nieuw platform voor unified connectivity dat uniek is in België. We zullen op basis van de convergentie van content en technologie nieuwe producten en diensten blijven ontwikkelen, met aanbiedingen die gaan voor meer eenvoud en allesomvattende oplossingen.

Innovatie als avontuur In een wereld waar kennis wijdverspreid is, blijft Belgacom nuchter en realistisch. We weten dat we niet alleen kunnen bouwen op onze vernieuwings- en ontwikkelingscapaciteiten. Ons Innovation-team gaat dan ook partnerships aan met belangrijke strategische partners zoals Google, Microsoft en Vodafone om de interne ontwikkelingen aan te vullen en roadmaps rond innovatie te delen. We hebben ook Business Accelerator gecreëerd, een open samenwerkingsverband om nieuwe mogelijkheden met dynamische businesspartners te verkennen, om op die manier ideeën sneller te ontwikkelen tot producten. Nieuwe trends en opkomende behoeften worden voortdurend in de gaten gehouden. Deze strategie combineren we met een opendeurbenadering, zodat we kunnen werken met nieuwe spelers om een omgeving te creëren die innovatie in de hand kan werken.

Innovatie in actie De vernieuwende visie van de Belgacom Groep leverde ons een finale plaats op voor de A.T. Kearny Best Innovator Award. Sms-parkeren was een van de genomineerden voor de ‘Product van het jaar 2009’-verkiezing, gelanceerd door Stichting Marketing en De Standaard.

Strategie

Innoveren met onze producten SunSwitch

Zorg TV

Een productie van groene intelligente energie

technologie ten dienste van de gezondheid Zorg TV is een platform dat technologie ten dienste stelt van onze gezondheid. Ziekteverzekeringen verstrekken gezondheidsinformatie en -advies via de televisie aan diabetespatiënten van type 2.

Softkinetic,

een gebruiksvriendelijke interface die reageert op beweging Belgacom is partner geworden van Softkinetic, een Belgische onderneming die gespecialiseerd is in de interfacing van menselijke beweging. De technologie van dit bedrijf doet voor televisie, videogames en computers wat de iPhone heeft gedaan voor mobiele telefoons: het aanbieden van een intuïtieve interface die reageert op beweging. Gebruikers kunnen bijvoorbeeld van zender veranderen zonder de afstandsbediening aan te raken, videogames spelen zonder joystick, met handbewegingen reageren op marketinginformatie zonder het scherm aan te raken, fitnessprogramma’s volgen met een realtimeanalyse van hun bewegingen.

Een nieuw businessmodel In 2009 Een van de mooiste voorbeelden van onze innovatieve oplossingen is PingPing, een mobiel platform voor microbetalingen waarmee alle gsm-gebruikers in België producten en diensten kunnen aankopen via hun gsm en dat opties biedt zoals getrouwheidsdiensten of het verzamelen en annuleren van elektronische bonnen. PingPing wordt gerund door MobileFor, een filiaal dat volledig in handen is van Belgacom. Er zijn al toepassingen voor onlinebetaaloplossingen, slimme automaten, catering, smsparkeren, tickets voor De Lijn en Ipark.

• 2,4 miljoen mobiele betaaltransacties • 2 miljoen parkeertransacties in 12 gemeenten door 300 000 unieke gebruikers • 300 000 sms-tickets voor De Lijn in Antwerpen en Gent, aangekocht door 60.000 unieke gebruikers

SunSwitch, het Belgische bedrijf gevestigd in Louvain-la-Neuve, is de leider in Franstalig België op het gebied van de verkoop en installatie van fotovoltaische zonnepanelen. In samenwerking met de Belgacom Groep, heeft Sunswitch een uniek monitoringsaanbod ontwikkeld voor groene elektriciteitsproductie en beheer. Deze intelligente groene teller beschikt over een GPRS-kaart die zowel de eigenaar als de installateur verschillende diensten aanbiedt zoals alarm, constante technische controle, prestatievergelijking, foutenanalyse en het beheer van groene certificaten.

HTC Magic Android

De lancering in juni 2009 van de HTC Magic is een goed voorbeeld van ons samenwerkingsprogramma. Dit is de eerste in België beschikbare telefoon die gebruik maakt van het vernieuwende open source Android mobile software platform en van het geavanceerde 3G- netwerk van Proximus. Het toestel garandeert een zeer intuïtieve en gebruiksvriendelijke mobiele web ervaring tegen aangepaste mobiele internet tarieven. Het toestel biedt one-touch toegang tot meerdere Google applicaties, waaronder Google Maps for Mobile, Gmail, YouTube, Google Calendar™ , Google Talk en natuurlijk de Android Market.

Belgacom Jaarverslag 2009 - 21

Investeren in onze systemen

Vanaf onze prille dagen als telefoonmaatschappij tot het huidige Belgacom met haar ruime gamma diensten hebben we ons gebaseerd op onze netwerken. Onze groei en onze ontwikkeling gaan hand in hand met de evolutie van deze diensten, van koper- tot glasvezelkabel. We streven naar operationele uitmuntendheid via de uitbouw van een kwalitatief hoogwaardig netwerk.

nze investeringen hebben ons - en België - voorzien van een systeem dat tot de meest geavanceerde van de wereld behoort. In 2009, op de drempel van de drastische veranderingen waartoe de communicatietechnologie zal leiden, hebben we een cruciale stap gezet op het gebied van netwerkbeheer om te kunnen blijven vooruitgaan.

Zorgen voor een ommekeer in netwerkconvergentie Convergentie is onze ambitie, niet alleen wat de producten en diensten betreft die we onze klanten aanbieden, maar ook inzake de manier waarop we onze netwerken beheren. Door aggregatie van onze netwerkelementen en consolidatie van ons verkeer kunnen we schaalvoordelen halen uit de afhandeling van vaste en mobiele telefonie, internet en tv. Op die manier kunnen we onze residentiële en onze businessklanten een betere service bieden en tegelijk klaar staan voor de nieuwe mogelijkheden, die elke dag toenemen, en voor het steeds groeiende verkeer.

Als onderdeel van de permanente transformatie van onze activiteiten hebben we in 2009 de eerste stappen gezet die verdergaan dan de afzonderlijke serviceplatforms die tot nog toe de verschillende types verkeer verwerkten. Hiermee volgt Belgacom een historische, baanbrekende nieuwe koers die een volledige aanpassing van de processen, de IT-systemen en het netwerk vereist. Het is een convergentiemodel dat overal schering en inslag zal worden bij geïntegreerde telecomoperatoren. Geleidelijk zullen alle platformen overschakelen op een op IP gebaseerd multimediasysteem. Ons ‘Move to All IP’-project kan al voordelen opleveren door de verbetering van het repairproces en de implementatie van een nieuw Voice-over-IP-platform waarop de eerste professionele klanten zijn aangesloten. Op technisch vlak biedt de switch meer efficiëntie voor onze installaties en onze apparatuur, d.w.z. de gebouwen en operationele centra die we nodig hebben om het netwerk te runnen, de mechanismen voor onze duizenden klanteninterface-installaties en onze honderden serviceplatforms en IT-systemen.

Zeg niet zomaar ‘SDE, zeg “SDE en Wholesale”! Scott Alcott – Executive Vice President Service Delivery Engine & Wholesale

“Bij Belgacom is technologie het hart en de ziel van onze business, en wij brengen dit tot uiting via onze geavanceerde netwerken en datacenters.”

Wholesale is een van de grote troeven van Belgacom. Ons SDE-departement biedt niet alleen de infrastructuur, het netwerk en IT-diensten, maar ook ‘domestic wholesale’-telecommunicatiediensten aan andere operatoren en leveranciers op de Belgische markt. De SDE-business unit staat nu bekend als ‘SDE en Wholesale’. De Carrier & Wholesale Solutions-unit is nu een centrale component van SDE, die commerciële regelingen tussen Belgacom en andere operatoren en dienstenleveranciers beheert. De unit is tevens verantwoordelijk voor roamingafspraken met buitenlandse mobiele operatoren. Het leveren van wholesalediensten maakt meer gebruik van ons netwerk en de inkomsten van andere operatoren helpen de investeringen die we doen om permanente upgrading in evenwicht te houden, wat op zijn beurt een verhoging oplevert van de inkomsten die de aandeelhouders verwachten. Wholesaleklanten worden beschouwd als partners in de uitbreiding van de penetratie van het netwerk van Belgacom. Er is geen controle van het begin tot het einde meer nodig om winstgevend te worden.

Netwerk

In amper enkele jaren is convergentie geëvolueerd van prille digitalisatie tot integratie van netwerken en IT, en overschakeling op IP. Op zijn beurt zal dit leiden tot de convergentie van vast en mobiel met één nummer en één e-mailadres dat overal geldig is. De verdere stap naar convergentie voor de klant ligt voor ons niet meer veraf, nl. convergentie van toestellen (pc, tv, handhelds en camera’s) en van diensten zowel voor zakelijk gebruik als voor ontspanning.

Investeren in transformatie Om in te spelen op deze opportuniteiten bleef Belgacom tot bijna EUR 600 miljoen van de inkomsten van de Groep investeren zodat onze klanten steeds producten hebben die voldoen aan hun behoeften. De investeringen dienen als ondersteuning van onze organische groei en bewijzen hoezeer we ons engageren op het vlak van innovatie, transformatie en verbetering van de klantentevredenheid. Met als resultaat dat ons fiber-to-the curb-bereik 73,1% van de Belgische gezinnen bedraagt, waarmee Belgacom wereldwijd de top 5 haalt en waarmee we werden bekroond met de ‘2009 Innovations Award’ van Global Telecoms Business. Tegen eind 2009 had Belgacom haar tv-bereik verhoogd tot 87,2% van de Belgische gezinnen, waarvan 68,8% toegang heeft tot HD-televisie. Om vooruitgang te boeken op het vlak van nieuwe ontwikkelingen heeft Belgacom haar mobiele netwerk geüpgraded voor 3G en HSDPA, want we zijn ons ervan bewust dat de netwerkrevolutie al bezig is en in toenemende mate mobiele toegang zal vereisen tot spraak, data en een waaier van nieuwe diensten. Belgacom biedt momenteel een outdoorbereik van 96,7%, het beste 3G-bereik in België, zodat haar klanten volop kunnen deelnemen aan de opkomende wereld van zowel actieve als passieve digitale communicatie. We hebben gekozen voor een visionaire strategie. Dankzij het netwerk dat we sinds 2004 hebben uitgebouwd, hebben we een grote voorsprong op onze belangrijkste concurrenten.

Klantenzorg inbouwen in onze activiteiten Klantendienst centraal in onze activiteiten

Deze hardwareontwikkelingen stemmen overeen met de evolutie van onze benadering van de klantendienst. Klanten met een vaste lijn zullen niet langer afzonderlijk van gsm-klanten

worden behandeld. We zijn een convergent aanbod aan het ontwikkelen dat de klant centraal stelt in onze activiteiten. Klanten zullen op basis daarvan meer invloed hebben bij het bepalen van afspraken, bij het bestellen van diensten, de configuratie, de troubleshooting en de recovery. Wij willen onze diensten, onze communicatie, onze producten en contacten nog verder kunnen personaliseren. Een verbeterde webtoegang moet klanten ertoe aanzetten bestellingen te plaatsen en afspraken te maken met ons personeel. We zullen onze klanten beter leren kennen, zodat we hen beter kunnen dienen. Dankzij convergentie - met netwerken IT-transformatie - duren de timeto-market, de ‘web-enablement’ van de klant (minder manuele support), de automatisering van de activiteiten en de automatisering op afstand minder lang.

Meer groen In de context van onze doelstelling onze CO2-uitstoot met 70% te verminderen, hebben wij een groot programma opgezet voor de vervanging van materiaal, waardoor de energie-efficiëntie van al ons mobiele materiaal binnen twee jaar met minstens 25% omhoog zal gaan. We hebben ook belangrijke werken opgestart om de efficiëntie van de koelinstallaties in onze datacenters te verbeteren. Ook de virtualisering van onze servers werd verdergezet. Onze netwerken en datacenters draaien enkel op groene elektriciteit.  meer info op blz. 64

Quality circles

‘Quality circles’ verzamelen feedback van klanten en medewerkers die in rechtstreeks contact staan met klanten. Zo proberen we onze manier van werken te verbeteren om de end-to-endklantenervaring – essentieel in onze klantgerichte benadering – op te krikken. Pilootprogramma’s in het callcenter van Bergen en de technische helpdesk van Antwerpen hebben aangetoond hoe een benadering met quality circles de klantentevredenheid en First Time Right een duw in de rug kan geven, en het afvalvolume kan verminderen. We werken momenteel aan een kader en een reeks tools die kunnen worden toegepast in alle callcenters, technische helpdesks en shops, en ook kunnen worden gebruikt door technici op het terrein. Kwaliteitsbewaking en individuele coaching zorgen ervoor dat medewerkers betrokken blijven in de feedbackkring. Er wordt een oplossing gezocht voor structurele problemen wanneer meer dan een departement betrokken is. Een coherent antwoord op crossfunctioneel niveau is immers nodig. Resultaten van de pilootfase Wat de klantentevredenheid betreft, waren de resultaten duidelijk. Er was • een verbetering van 23% bij de technische helpdesk in Antwerpen; • een verbetering van 5% in het commercieel contactcenter van Bergen. Wat First Time Right betreft, haalden we een verbetering van 3% bij de technische helpdesk. Voor een reeks gestuurde structurele initiatieven zagen we aanzienlijke mogelijkheden om de instroom van oproepen te beperken.

3G-bereik (bevolking)

84,4%

2007

90,2%

2008

96,7%

2009

‘Fiber-to-the-curb’-bereik

59%

2007

66%

2008

73%

2009

Belgacom Jaarverslag 2009 - 23

Vooruit voor onze klanten De nieuwe aanpak van onze business berust op een sterkere focus op de klant, op al onze klanten: residentiële klanten, businessklanten, klanten in België en in het buitenland. Wij veranderen onze werkmethodes om te beletten dat onze klanten hun werkmethodes moeten veranderen. Of een klant nu een vaste lijn, een internetaansluiting, een gsm of toegang tot onze televisiediensten wenst, of dat nu voor zijn werk of voor zijn plezier is, wij proberen hem steeds één toegangspunt aan te bieden, één contactpunt om aan al zijn verlangens tegemoet te komen. Zo ook voor onze klanten die op zoek zijn naar grootschalige professionele diensten, vaak in verschillende landen. Hun bezorgen we één aanspreekpunt en een naadloze dienstverlening over platformen en grenzen heen.

Tegemoetkomen aan de behoeften van particuliere klanten

Een combinatie van innovatie, convergentie en klantenzorg was de sleutel tot succes voor onze Consumer Business Unit. Voortbouwend op de strategische keuzes die Belgacom in de loop der jaren heeft gemaakt, bleven we diensten en producten van topkwaliteit aanbieden. We konden de behoeften van ons uitgebreide klantenbestand steeds beter invullen, door multiplayoplossingen aan te reiken die nog beter aansluiten bij wat klanten willen.

e opbrengsten stegen op jaarbasis met 7,1% wat aantoont dat de residentiële klanten onze aanbiedingen blijven beschouwen als een echte meerwaarde. Deze uitstekende prestatie komt van de bijdrage van Tango en Scarlet en onze twee belangrijkste groeipolen, Belgacom TV en mobiele data.

Michel Georgis – Executive Vice President Consumer Business Unit

“We willen dat zoveel mogelijk mensen toegang hebben tot de nieuwe technologieën, en wij zijn er om onze klanten te helpen er optimaal gebruik van te maken.”

+85%

Stijging in packs verkopen

Oplossingen die het verschil maken Convergentie via packs Wij noemen de convergentie, maar onze klanten zien vooral meer vrijheid, eenvoudigere producten en een betere prijs-kwaliteitverhouding. In het kader van ons convergente aanbod hebben we in 2009 in het residentiële segment 258 000 packs verkocht. Het totaal bedraagt nu 560 000, een stijging van 85% op jaarbasis. Deze recordverkoop weerspiegelt de oprechte belangstelling van onze klanten en de echte meerwaarde die onze producten voor hen betekenen. Het is een zoveelste bewijs dat de Groep producten en diensten aanbiedt die voldoen aan de criteria flexibiliteit, eenvoud en waarde. Internet One, een convergent aanbod van vast en mobiel internet, zorgt voor groei. Deze oplossing omvat gratis mobiel internet

in het weekend en de respons bewijst dat de klanten meer dan klaar zijn voor de volgende stap. Deze ontwikkeling ondersteunt bovendien onze groei inzake mobiel internet, versterkt onze geloofwaardigheid als internetleverancier via vaste lijn en ligt in de lijn van onze strategie op het vlak van complementariteit van vaste en mobiele diensten. Onze mobiele triple- en quadrupleplayaanbiedingen oogsten steeds meer waardering, zowel bij onze klanten als in de media. All in One, een van onze eerste quadrupleplayformules, biedt telefonie, vast en mobiel internet en televisie tegen één vaste prijs per maand. De klant krijgt hogesnelheidsinternet en kan ‘s avonds en in het weekend naar elk nummer binnen België gratis bellen met de vaste lijn of de gsm, zodat onaangename verrassingen op de factuur praktisch uitgesloten zijn.

Belgacom TV: de sterspeler Belgacom TV is een sterspeler. Onpartijdige, externe onderzoekers hebben Belgacom TV uitgeroepen tot benchmark voor de hele sector(1). Het meest sprekende bewijs dat ons aanbod goed zit, is het ongeziene succes dat Belgacom TV genoot op een markt die nog grotendeels in handen was van de kabeloperatoren. Slechts vier jaar na de lance(1) Bron: Forrester Research, enz.

Klanten

ring is Belgacom een van de toonaangevende IPTV-bedrijven in Europa geworden. We wisten ons aantal klanten met een nooit geziene snelheid op te drijven sinds de lancering van digitale televisie: 246 000 nieuwe klanten, bijna 50% meer dan in 2008, wat het totaal op 752 000 klanten brengt. Deze recordverkoop katapulteerde Belgacom TV op wereldvlak in de top drie van IPTV-platformen voor zijn innovatie en snelle groei.

Een uniek aanbod: gratis digitale tv

De marktpenetratie kreeg een duw in de rug dankzij de voordelen van digitale televisie en diensten als tv op aanvraag, hogedefinitietelevisie en een steeds groeiend inhoudelijk aanbod, zoals onze Vlaamse muziekzender Anne. De Groep overschreed ook de kaap van 5 000 000 mobiele klanten, een record in een land waar de concurrentie sterk is.

Mobiel internet, een groeiende markt als symbool van echte convergentie

In juli heeft Belgacom met veel succes nieuwe packs op de markt gebracht. Deze packs bieden gratis tv aan klanten aan die een (vast of mobiel) spraakabonnement combineren met een internetoplossing. Een zeer voordelig aanbod, dat beschikbaar is voor nieuwe en bestaande klanten.

Belgacom maakte België mobiel met de eerste mobiele telefoons. Nu gebeurt hetzelfde met mobiel internet. Onze investeringen hebben geresulteerd in een 3G-netwerk van topkwaliteit en een dienstniveau dat onze klanten 96,7% bereik buitenshuis biedt. We hebben nogmaals bewezen dat we de klanten geven wat ze willen. De opbrengsten uit mobiel internet stegen in 2009 met 12%.

Dankzij de nationale lancering van onze FAIR- en FAIR XL-programma’s met gratis tv konden we veel klanten over de streep halen, een bewijs van de relevantie van onze convergente strategie en de belangstelling voor digitale televisie op de Belgische markt.

De Belgische markt voor mobiel internet blijft groeien. Vooral voor mensen tussen 15 en 45 jaar wordt onderweg e-mailen, surfen of sociale netwerksites bezoeken stilaan de norm. Daarnaast heeft Proximus mobiel internet ook gepromoot bij klanten die een

+30%

aandeel van Belgische digitale TV markt Exclusiviteit op de eerste gsm op zonneenergie in België In het kader van ons maatschappelijk verantwoord ondernemerschap proberen we klanten onophoudelijk te helpen hun milieuvoetafdruk te verkleinen via ecologische producten en oplossingen. We hebben exclusief de Samsung Solar E1107 gelanceerd, die een zonnepaneeltje combineert met een energie-efficiënte lader. We maakten daarbij ook gebruik van kleinere verpakkingen uit gerecycleerd materiaal. Voor elk verkocht toestel werd één euro geschonken aan het Climate Education Program, dat het bewustzijn rond de klimaatverandering bij Belgische scholieren wil vergroten. De verkoopcijfers lagen 300% hoger dan verwacht.

Belgacom Jaarverslag 2009 - 27

Geldig op nationale oproepen voor Pay&Go Flex en Pay&Go Generation. Aanbod geldig tot 31/01/10 voor nieuwe Pay&Go-kaarten. Overdrachten van een andere operator genieten dit voordeel automatisch. Klanten die voor de eerste keer Pay&Go worden, dienen voor 31/01/10 de code #144# op hun gsm in te tikken, gevolgd door YES/Telefoon/Zenden om van dit aanbod te kunnen genieten. Overdrachten van een Proximus-tariefplan naar Pay&Go komen niet in aanmerking. Bel t.e.m. 30/06/10 aan -50% in vergelijking met de standaardtarieven van Pay&Go, naar nummers in BelgiĂŤ, op elk moment van de dag (met uitzondering van speciale nummers). Voor Pay&Go International

Klanten

laptop gebruiken. In september lanceerde het een prepaid mobiel internetformule voor laptops, gericht op klanten die zich niet willen binden aan een abonnement.

Waarde bieden tegen een eerlijke prijs Klanten zijn prijsbewust en we zijn actief op een transparante markt. We zorgen er dan ook voor dat onze prijzen de vergelijking doorstaan met die van concurrenten, of het nu gaat om een gsm-abonnement, de prijs voor een tv-aansluiting of onze ADSLdienst. Voor ADSL bijvoorbeeld biedt Belgacom de beste prijs-kwaliteitverhouding. Nationale klanten betalen gemiddeld slechts EUR 28,7 per maand, minder dus dan het gemiddelde van EUR 30 in 2008 (beide prijzen exclusief btw). De tarieven zijn de laatste vier jaar met 33% gedaald. Belgacom wil duidelijk zijn omtrent haar prijzen, zonder verborgen kosten, zodat onze klanten zien wat ze betalen en wat ze daarvoor krijgen. Het is niet altijd makkelijk vergelijkingen te maken met aanbiedingen van concurrerende leveranciers. We mogen geen appels met peren vergelijken: dat betekent dat bijvoorbeeld rekening moet worden gehouden met het aantal gratis voordelen dat we bieden bij een Proximus-abonnement, wat onze concurrenten niet altijd doen. Consumenten zijn ook waardebewust. Ze houden steeds meer rekening met de langere termijn of terugkerende voordelen van de aanbiedingen op de markt. Daarom scoren onze packs zo goed. We hebben

ze zo ontworpen dat ze niet alleen de producten en diensten bevatten die de klant wil, maar ook zo dat hij meer waar voor zijn geld krijgt en zijn voordeel duidelijk ziet. Met onze packs zijn we aantrekkelijker dan onze belangrijkste rivalen, de kabeloperatoren. Een van de resultaten daarvan is dat vandaag het grootste deel van onze verkoop van breedband en televisie gebeurt via packs. FAIR XL illustreert hoe onze aanbiedingen onze klanten meer geven dan ze elders kunnen krijgen, en dat tegen een uitstekende prijs. Klanten die bij ons al geabonneerd zijn op internet, vaste en mobiele telefonie, krijgen televisie er gratis bij. Veel nieuwe klanten hebben daardoor de stap gezet, een teken aan de wand voor onze belangrijkste concurrenten dat we hen ver voor zijn wat innovatieve aanbiedingen betreft.

We hebben onze packs zo ontworpen dat ze niet alleen de producten en diensten bevatten die de klant wil, maar ook zorgen dat men meer waar voor zijn geld krijgt en zijn voordeel duidelijk ziet.

-33%

ADSL tarieven daling over de laatste 4 jaar

De diensten die onze klanten verdienen Meer “Care & Ease” voor iedereen Niet alleen met de verkoop hebben we succes geboekt. De verbetering van de klantenervaring is in 2009 een belangrijke prioriteit geweest. Ons ‘Care & Ease’programma stelt de klant centraal bij alles wat we doen. ‘Care’ meet de endto-endtevredenheid van onze klanten en ‘Ease’ beoogt de manier waarop klanten toegang krijgen tot onze diensten te vereenvoudigen, zoals de mogelijkheid een afspraak te kiezen in de loop van de dag,

Belgacom heeft een actieve rol op zich genomen in de overheidscampagne Start2surf@home, die een zo breed mogelijk publiek wil laten kennismaken met de voordelen van vast Internet.  meer info op blz. 61

Belgacom Jaarverslag 2009 - 29

‘Care & Ease’ initiatieven

vereenvoudigde interactieve spraakmenu’s en de klemtoon op ‘first time right’. • Meer gepersonaliseerde communicatie: in de callcenters en verkooppunten hebben we bijzondere inspanningen gedaan om bij het eerste contact met de klant zijn gsm-nummer te vragen. Zo worden een betere en meer persoonlijke communicatie en follow-up mogelijk. • De verhuizing van de klant vlotter laten verlopen: we hebben een ‘Move Coordination Desk’ opgezet, een virtueel team dat klanten helpt bij hun verhuizing. Klanten met installaties met meer dan één dienst krijgen bovendien voorrang. • Quality Circles: we luisteren naar de ervaring van de klant om feedback te krijgen en richtlijnen te kunnen geven aan operatoren. • De juiste vragen stellen: we hebben de FAQ-rubriek op onze .be-website geanalyseerd, ingekort, vereenvoudigd en aangevuld zodat klanten gemakkelijker en sneller hun weg vinden.

Een nieuwe klantenbenadering in België In de loop van het jaar hebben we een nieuwe dimensie toegevoegd aan de communicatie met onze Belgische klanten. We hebben bijzondere inspanningen geleverd om dichter bij de klant te staan, waar hij ook woont, en met hem aan te knopen in zijn verschillende leefwerelden. Zo hebben we promotiecampagnes bedacht met een sterk regionale of lokale inslag, die weerspiegelen waarmee onze klanten het meest vertrouwd zijn. Enkele bijzonder succesvolle voorbeelden zijn de nieuwe Vlaamse muziekzender in ons tv-aanbod, en de hype rond een van onze tv-spots. • “Anne”: het gloednieuwe tv-kanaal met ‘muziek van bij ons’. Anne is een digitale tv-zender die sinds juli exclusief aan het standaardaanbod van Belgacom TV is toegevoegd. Tv-kijkers kunnen hier non-stop genieten van muziekclips, concerten en speciale programma’s met Vlaamse artiesten. • “Who took my badjas?” – Deze enorm succesvolle tv-spot voor Belgacom TV werd in 2009 een echte hype. Met ‘Who took my badjas?’ wilden we vooral onze aantrekkelijke op aanvraag-filmcatalogus in de verf zetten. De spot werd vooral in Vlaanderen een regelrechte superhit op internet en in de media, met duizenden views op YouTube en 170 000 fans op Facebook.

Proximus komt de klant tegemoet “Who took my badjas?” – Deze enorm succesvolle tv-spot voor Belgacom TV werd in 2009 een echte hype.

In oktober lanceerde Proximus nieuwe reeks mobiele tariefplannen bundels om tegemoet te komen verschillende gebruikersprofielen, en

een met aan met

duidelijke tarieven naar om het even welk vast of mobiel netwerk in België. Sommige tariefplannen zijn afgestemd op klanten die hun gsm voornamelijk gebruiken om te bellen, andere op klanten die vooral sms’en. Bij elk tariefplan hoort een bonus met gratis minuten of sms’en.

Trouwe klanten belonen

• Belgacom’s first Customer Day: Bobbejaanland was het decor voor Belgacoms eerste Customer Day, een exclusieve dag vol plezier voor 14 000 Belgacomklanten en hun gezinnen. • Belgacom-geschenken: om trouwe Belgacom-klanten te bedanken, hebben we 500 000 geschenken weggegeven op de website www.belgacombedanktu.be en in de verkooppunten van Belgacom.

De nabijheid die onze klanten willen Groei in alle contactkanalen

Omdat ons gamma van producten en diensten zo uitgebreid is, hebben we ook een

Klanten

ruime keuze aan kanalen waar langs we contact houden met de klanten. Voor al deze kanalen is 2009 een jaar van groei geweest. Ons e-kanaal kende een ongezien succes. Het totale aantal transacties via dit kanaal nam met +51% toe. Via onze meer traditionele verkooppunten boekten we 4% meer mobiele verkooptransacties (posten prepaid) in onze eigen kanalen. En via onze partners - de winkels die we niet zelf uitbaten - zagen we 26% meer vaste verkooptransacties (voor spraak, internet en televisie). Deze groei kwam niet alleen via onze klassieke verkoopmethoden tot stand. We voerden revolutionaire veranderingen door om de mogelijkheid om met de klanten in contact te komen te maximaliseren. Een van de belangrijkste daarvan was de toevoeging van vijf nieuwe winkels aan het netwerk in eigen beheer. Dat betekent dat we nu 121 Belgacom Centers hebben, waarvan 91 winkels bemand met onze eigen medewerkers terwijl de 30 andere werken met personeel van onze partners.

We zijn ook begonnen met de differentiëring van onze dienstverlening in onze front-office klantendienst. Dat zorgt ervoor dat elk van onze verschillende klantensegmenten een aangepaste en gepersonaliseerde service krijgt. Omdat we ons ervan bewust zijn dat ons eerstelijnspersoneel van vitaal belang is, zijn we blijven aanwerven en opleiding geven om het te helpen elke klant telkens weer de best mogelijke dienstverlening te verschaffen.

Meer aandacht voor ‘e’

Klanten evolueren eveneens in het gebruik van technologieën. Meer en meer klanten contacteren ons online of doen hun aankopen via onze websites. Als antwoord daarop hebben we in de lente besloten een e-businessunit te creëren, met end-to-endverantwoordelijkheid voor elke website van de Groep. Onze webstrategie bestaat erin het publiek van onze verschillende portalen – proximus.be, belgacom.be, skynet.be, belgacomtv.be – optimaal te bedienen door te evolue-

+51%

aantal transacties via e-kanaal

Het “One Partner programme” Nog een initiatief in 2009 om dicht bij de klanten te staan, ditmaal via nauwere banden met onze agenten, was het ‘One Partner Program’. Dat creëerde één juridisch kader voor al onze agenten, voor vaste en mobiele productlijnen, voor CBU en EBU. Het stemde de productcommissionering van CBU en EBU op elkaar af en zorgde voor een samenhangende ondersteuning op maat van de business van elke partner. Tegen eind 2009 waren al 1 500 partners betrokken bij deze convergentieoefening.

Belgacom Jaarverslag 2009 - 31

Schenk uzelf een Pack met gratis digitale tv

Inclusief gratis decoder

Bel en surf met Belgacom en krijg gratis Belgacom TV Comfort, inclusief gratis decoder. Of u nu belt met uw vaste lijn of met uw gsm, er is altijd wel een Pack dat bij u past. U blijft trouwens gratis tv kijken zolang u met ons belt en surft.

Ontdek nu onze Packs: 0800 22 909 • www.belgacom.be/pack • Belgacom-verkooppunt 32 Aanbod geldig voor elke nieuwe intekening van 12 maanden op een van de Packs Telephony + Internet + tv of Mobile + Internet + tv. Activeringskosten: € 50. Deze aanbieding is niet cumuleerbaar met de promoties/voordelen die worden toegekend op de verschillende diensten van het Pack. Aanbod geldig tot uitputting

Klanten

Op de residentiële markt kon het bedrijf dankzij een agressieve commerciële strategie en sterke productvernieuwing zijn leiderspositie voor prepaid aanhouden.

ren naar één convergent en geïntegreerd media- en telecomportaal. Daardoor kunnen we de online-interactie met onze klanten maximaliseren. In november hebben we hierin een belangrijke stap gezet met de vereenvoudiging en harmonisering van de structuur en de look-and-feel van de Belgacom- en Proximus-websites. Intussen wint de onlineverkoop steeds meer aan belang. In totaal bedraagt die nu al 4,6% dankzij een steile groei, vooral voor vaste producten: het e-verkoop volume voor internet en televisie is met factor vier toegenomen in vergelijking met begin 2009.

Op de wijze van Scarlet Scarlet België De prestaties van Scarlet liggen in de lijn van de integratiestrategie na de overname in 2009, ondanks de uitzonderlijke economische omstandigheden en de enorm concurrerende markt. Scarlet heeft zijn positie als ‘no frills’ merk weten te versterken en lanceerde met succes het ‘best buy’-aanbod voor quadruple play ‘Scarlet One’, dat ook digitale tv van Belgacom omvat. Tegen 31 december was 75% van de Scarlet-klanten gemigreerd naar het Belgacom-netwerk; verwacht wordt dat deze operatie voltooid kan worden in het eerste kwartaal van 2010. De geplande operationele en netwerksynergieën worden gerealiseerd in de lijn van de verwachtingen.

Scarlet Nederland Scarlet Nederland bleef tripleplaydiensten aanbieden met een goede prijs-kwaliteitverhouding, en tegelijk de operationele efficiëntie verbeteren. De consument was blijkbaar tevreden, want een vooraanstaand klantenservicecentrum riep Scarlet Nederland uit tot leverancier met de beste klantendienst. Het bedrijf ondertekende

ook een wholesale-overeenkomst met KPN voor de levering van DVBT-diensten, gebundeld met zijn tripleplayaanbod vanaf het tweede kwartaal van 2010.

Tango danst naar succes in Luxemburg Tango heeft zijn aanwezigheid op de consumentenmarkt met succes geconsolideerd en wist groeipotentieel te verzilveren op de businessmarkt. Nu de migratie naar en de volledige integratie in de infrastructuren van de Belgacom Groep zijn afgerond, zijn de opbrengsten vooral gestegen door het benutten van synergieën. Tango wist een solide financiële prestatie neer te zetten en toch kritieke netwerkinvesteringen te doen. Op de residentiële markt kon het bedrijf dankzij een agressieve commerciële strategie en sterke productvernieuwing zijn leiderspositie voor prepaid aanhouden. Het abonneebestand werd verhoogd op de postpaid markt, terwijl ook op de tripleplaymarkt positieve resultaten werden geboekt met de lancering van 20 Mbps als ADSL-standaardsnelheid. Op de professionele markt heeft Tango, in de lijn van de groepsprioriteiten, de nadruk gelegd op de behoeften van de klanten en de maximalisering van synergieën tussen Belgacom, Telindus en Vodafone. De markt reageerde bemoedigend, wat werd bevestigd door een aantal gesloten deals. Het exclusieve partnership dat in maart werd gesloten met Vodafone heeft Tango een nog ruimere internationale dimensie gegeven. Daarnaast kon Tango, dankzij de lancering van het partnership met Apple in juli een van de populairste toestellen op de markt toevoegen aan zijn aanbod.

Tango Complet

Vainqueur sur la vitesse et sur le prix ! Plus de

100 €/an d'économie !

10 fois plus rapide : ADSL jusqu'à 20 Mbit/s et moins cher : 26 € 16,50 €/mois L’offre Tango Complet est conclue pour une durée d’engagement de 24 mois. Prix de l’ADSL valable pour les clients éligibles au réseau fixe Tango (hors prix de l'abonnement de la ligne fixe). Voir détails et conditions de l’offre dans l’un des points de vente Tango ou sur www.tango.lu

TANGOB_COMPLET_Annonce_Revue_235x297_prod.indd 1

9/09/09 11:33:25

Het nieuwe shopconcept • Creëert een coherente omgeving in onze verschillende soorten verkooppunten (discovery stores, teleboetieks …), met upgrading en ontwikkeling van het shopnetwerk in eenzelfde sfeer. • Brengt binnen de Belgacom Groep harmonie en evenwicht tussen de verschillende merken van Belgacom en Proximus. • Laat ons toe te focussen op convergentie en multiple play

Veiliger internet voor iedereen De veiligheid en de privacy van onze klanten staan hoog op onze prioriteitenlijst. We willen het bewustzijn rond een veilig gebruik van onze technologieën dan ook aanwakkeren, vooral bij jonge mensen. Zo hebben we in onze shops 30 000 folders verdeeld met advies voor jongeren over veilig internetgebruik.

Gezonde keuzes Om onze klanten te helpen met het maken van verantwoorde keuzes, geven wij voor al onze draadloze toestellen informatie over het niveau van blootstelling aan elektromagnetische velden.

Belgacom Jaarverslag 2009 - 33

Onze professionele klanten empoweren

Klanten

De prestaties van onze Enterprise Business Unit bewezen dat Belgacom in staat is tot innovatie in al haar segmenten en dat ze het groeitempo van de klanten kan bijhouden met aanbiedingen die almaar beter tegemoetkomen aan hun behoeften. De rentabiliteit van EBU steeg van 47% tot 49%. De kwaliteit en het gamma van onze diensten laten onze klanten toe de producten en diensten die we aanbieden naar wens te combineren. Zo werken ze zelf de oplossing uit die het beste aansluit bij hun huidige en toekomstige behoeften. Het is een van de sterkste punten van de Groep wat onze dienstverlening aan professionele klanten betreft. Nieuwe diensten exploreren Ons Explore-platform, een convergentieaanbod van geïntegreerde mobiele en vaste end-to-endoplossingen, kon blijven rekenen op succes in 2009 om te komen tot 30 851 eenheden, wat een bevestiging is van het vertrouwen dat onze professionele klanten in ons stellen. Belgacom bleef doelgerichte convergente aanbiedingen ontwikkelen om kmo’s te helpen evolueren. ‘Fusion’ biedt bedrijven forfaitaire tarieven aan om met een vaste lijn of gsm onder collega’s te bellen. Tot nu toe hebben al 127 000 kmo’s en zelfstandigen hierop ingetekend. Hiermee maakt Didier Bellens de belofte waar die hij deed in het jaarverslag van 2008: “In 2009 willen wij via een nieuwe, eenvoudige en geïntegreerde aanpak het vertrouwen winnen van kmo’s die intern over een beperkte technische capaciteit beschikken.” Ook wat mobiele telefonie betreft, hielp Belgacom mee aan de ontwikkeling van kmo’s en zelfstandigen. De Groep leverde inspanningen om zijn klanten de kans te geven de technologie van zijn mobieledatadiensten te gebruiken door het minimale businessniveau om toegang te krijgen tot de technologie te verlagen. Het resultaat was een groei van 19,8% tegenover 2008 wat geavanceerde mobiele data betreft. Belgacom blijft de bevoorrechte ICT-leverancier voor bedrijven. Ondanks de langere koopcycli en het uitstel van bepaalde orders hield de groei qua datacenters, housing en hosting en qua videoconferentiediensten aan. Dankzij de kwaliteit van onze diensten en onze teams en het gamma oplossingen dat we onze klanten aanbieden, wist Belgacom haar leiderspositie voor vaste spraak, data

en mobiele spraak te behouden en boekte ze vooruitgang voor mobiele data. We hebben onze internationale aanwezigheid versterkt door te gaan werken met Key International Account Managers. Daardoor hebben bedrijven met beslissingscentra in verschillende landen een uniek contactpunt met ons, wat onze klantgerichte aanpak versterkt en het vertrouwen van onze klanten verhoogt.

Op zoek naar de winnaars van morgen De toekomst van de economie hangt af van het succes van de talrijke kleine en middelgrote ondernemingen. Samen zorgen ze voor het grootste deel van de werkgelegenheid in Europa en sommige van hen zullen morgen tot de koplopers behoren. Belgacom levert diensten op maat van de behoeften van dit segment, zowel om de groei van de kmo’s te stimuleren als om zichzelf te verzekeren van een stevig aandeel van deze groeimarkt.

Michel De Coster – Executive Vice President Entreprise Business Unit

“Wij leveren oplossingen die door onze meest veeleisende klanten worden gevraagd. Zo helpen we hen nieuwe successen te boeken.”

Werken aan een sterke identiteit voor SME

In 2009 werd ‘Bizz’ gelanceerd, het nieuwe communicatieconcept voor kmo’s. Bizz staat voor ‘Belgacom at the service of all SMEs’, ofwel ‘Belgacom ten dienste van alle kmo’s’. Het concept heeft de SME-divisie van Belgacom een echte identiteit gegeven, zowel op de markt als in de Groep.

Dichter bij de klant komen

In de loop van 2009 werden al onze Bizz Corners uitgerold – in totaal 57, verdeeld over het hele land – en volledig geïntegreerd in ons nieuwe shopconcept. Klanten hebben daardoor rechtstreeks toegang gekregen tot advies, met de mogelijkheid vooraf een afspraak te maken. We heb-

+19,8% groei geavanceerde mobile data

Belgacom Jaarverslag 2009 - 35

ben ook ons unieke klantendienstnummer 0800 22 500 opgestart voor alle vaste en mobiele behoeften van kmo’s.

Focussen op de dienstverlening aan onze klanten Een van de nieuwe diensten die we hebben aangeboden, is IT Assistant voor kmo-klanten met computerproblemen: zij kunnen met hun IT-vragen terecht op een 0800-nummer. We werken hierbij met een ‘no cure, no pay’-systeem, waarbij de klant alleen als het probleem wordt opgelost, een vast bedrag van EUR 35 betaalt. In het kader van de convergentie hebben we het Bizz-servicepack op de markt gebracht, een pakket met bijkomende diensten voor onze tripleplayklanten (vaste en mobiele telefonie, en internet). Klanten met dit servicepack krijgen de dienst IT Assistant, en voorrang bij de repairdesk voor vaste lijnen en onze customer service desk. Deze packs kwamen met hun volledig flexibele geconvergeerde oplossingen en hun hoger dienstniveau vooral zelfstandigen ten goede.

Vernieuwende deals Algemeen beschouwd is ons succes meetbaar aan de stabiele churn rate van SME voor mobiele spraak en internet, en de sterke resultaten voor 2009 qua werving van nieuwe klanten zowel inzake mobiele spraak als inzake geavanceerde mobiele data. We lanceerden een reeks Bizz-deals met mobiele geavanceerde data. Om de pene-

tratie van mobiel internet in kmo’s te stimuleren, kunnen klanten kiezen voor een combinatie van een mobiele smartphone of BlackBerry en een tariefplan voor mobiel internet tegen uiterst aantrekkelijke prijzen. Daarnaast kunnen zij ook intekenen op een volledig mobiliteitsaanbod met een combinatie van mobiel internet en een laptop met ingebouwde 3G-breedbandtechnologie, in partnership met verkopers en IT-verkoopkanalen. Dit aanbod werd uitgebreid tot al onze directe verkoopkanalen. We hebben onze portefeuille ‘Internet on GSM’ en ‘Mobile Internet on Laptop’ herbekeken en aantrekkelijke nieuwe aanbiedingen gelanceerd. Dankzij deze aanbiedingen is de verkoop weer gestegen. Zij bieden dan ook een verbeterde klantenervaring, zoals sms-verwittiging bij roaming en nationaal gebruik van mobiele data, zodat de klant kan overschakelen op een gunstiger tarief. Ook voor mobiele spraak hebben we nieuwe aanbiedingen geïntroduceerd. Ze omvatten een nieuwe reeks tariefplannen voor mobiele spraak gericht op kmo’s (Bizz Happy en Bizz Flex) en de lancering van specifieke packs voor kmo’s, naast de CBU-packs met gratis onbeperkt bellen van vaste lijn naar vaste lijn. Ons vastespraakaanbod permanent evolueerde sinds de tijd dat het onze belangrijkste dienst was. In 2009 voerden we een combinatie in van de I-Office VoIP-oplossing en onze geavanceerde tariefplannen voor vaste spraak. Zo kunnen we onze

Algemeen beschouwd is ons succes meetbaar aan de stabiele churn rate van SME voor mobiele spraak en internet, en de sterke resultaten voor 2009 qua werving van nieuwe klanten zowel inzake mobiele spraak als inzake geavanceerde mobiele data.

Klanten

VoIP-oplossing met succes positioneren op de markt van de middelgrote bedrijven, wat werd bevestigd door een permanente toename van de penetratie van de Forum IP PABX. De markt voor vaste data is uiterst competitief en sterk verzadigd, maar we deden het goed met ADSL en zagen een aanhoudende groei van zowel Exploreconnectiviteit als Explore Managed Services. Voor nieuwe bedrijven hebben we ook het ‘Start your Business’-partnership gelanceerd in samenwerking met ING, Electrabel en Systemat. Het gaat om een gespecialiseerd portaal met alle informatie die nodig is om een bedrijf op te starten en

een lijst van evenementen die interessant kunnen zijn voor start-ups. Daarnaast zijn we partner geworden van ‘je suis fantasTIC’, een ICT-promotiecampagne van het Waalse Gewest. We hebben ook aantrekkelijke deals gesloten met Levis, Mercure, Eurobussing, Group Renault Motors, enz. Samen met Hewlett Packard brachten we de eerste gesubsidieerde laptop met ingebouwde 3G-breedbandtechnologie op de markt. In 2010 hebben we aandacht voor ‘Bizz goes ICT’. We zullen een nieuw ICT-verkoopkanaal inzetten voor de verkoop van ICT-gerelateerde hardware, zoals laptops en servers. Daarnaast zullen we komen met ICT Application Packs, die een com-

binatie zullen bieden van alle ICT-basisapplicaties die een kmo nodig heeft. We zullen die bovendien ook installeren, en nemen daarmee een instapdrempel voor dergelijke producten weg.

De weg voor 2010 effenen Als deel van onze nabijheidstrategie zullen we dicht bij onze klanten blijven, zodat we altijd in de buurt zijn met een oplossing als de klant een dienst of apparatuur nodig heeft. Wat onze dienstverlening betreft, zullen we een stap vooruit zetten met een nieuw callcenter speciaal voor kmo’s. Middelgrote bedrijven zullen ook toegang krijgen tot onze accountsharingoplossingen, met voordeliger mobiele tarieven die van toepassing zijn voor meerdere werk Belgacom Jaarverslag 2009 - 37

Bizz maakt mobiel internet toegankelijk voor alle zelfstandigen en KMO’s.

Bizz Deal

€ 289 excl. btw*

Bizz stelt u de Bizz Deal van het najaar voor Smartphone Samsung C6625 • Smartphone 3G • Full keyboard • GPS •

6.1

€ 180,99 excl. btw*

Option Mobile Internet 200MB Mail en surf met uw smartphone op het internet waar en wanneer u wil.

€ 108 excl. btw*

aan € 9/maand excl. btw (i.p.v. € 16,52 excl. btw) gedurende 12 maanden gefactureerd

Meer info in uw Bizz Corner of in een Proximus-verkooppunt.

*Aanbod enkel bestemd voor professionele en zelfstandige klanten. Bizz Deal aan € 289 btw excl. (€ 349,69 btw incl.) : koop een Samsung C6625 t.w.v. € 180,99 excl. btw (€ 219 incl. btw en Recupelbijdrage) en teken tussen 20/08/2009 en 19/10/2009 in op de optie Mobile Internet 200MB voor een periode van 12 maanden. Zo betaalt u slechts € 9/maand excl. btw (€ 10,89 incl. btw) gedurende 12 maanden voor de optie Mobile Internet 200MB i.p.v. € 16,52 excl. btw (€ 19,99 incl. btw). Prijs en gebruiksvoorwaarden enkel geldig in België en voor nationaal gebruik. Aanbod niet cumuleerbaar met andere Mobile Internet-promoties en beschikbaar

Klanten

Binnen onze Enterprise Business Unit willen wij de voornaamste netwerkgeoriënteerde ICT-partner zijn, met een aanbod van professionele end-to-end beheerde oplossingen voor onze klanten. nemers. Ons unieke verkoopvoorstel hierbij is dat we een allesomvattende en convergente oplossing aanbieden met diensten op het vlak van vaste en mobiele telefonie en internet. Bovendien bestaat 13% van onze Belgacom TV-klanten uit kmo’s.

Onze corporate klanten ondersteunen Binnen onze Enterprise Business Unit willen wij de voornaamste netwerkgeoriënteerde ICT-partner zijn, met een aanbod van professionele end-to-end beheerde oplossingen voor onze klanten. De strategie voor 2009 bestond erin onze klanten te ondersteunen tijdens de crisis en ervoor te zorgen dat de wederzijdse budgetdoelstellingen konden worden gehaald. Deze strategie heeft gewerkt, want we hebben een groot aantal strategische projecten voor onze klanten kunnen realiseren. De fundamenten zijn gelegd om hun ICTinfrastructuur de komende jaren te verbeteren en om te blijven samenwerken aan de toekomst van ICT in België.

Zes verwachtingen inlossen

We hebben onze oplossingen herschikt in zes categorieën om beter te kunnen inspelen op de verwachtingen van de klant: netwerk, beveiliging, datacenter, unified communications, applicaties en mobiliteit. Alle zes categorieën bleken de juiste oplossingen te bieden voor onze klanten. Onze partnerships met marktleiders zijn zodanig versterkt dat wij oplossingen kunnen aanbieden gebaseerd op industriële standaarden, waarbij ruimte wordt gelaten voor verdere uitbreidingen indien de behoeften van de klant evolueren. We haalden contracten binnen in alle segmenten. Resultaat: we zijn nog steeds marktleider op het gebied van vaste spraak en data, we hebben onze positie kunnen handhaven op het vlak van mobiele spraak en nieuwe deals afgesloten op het vlak van mobiele data. Onze ICT-oplossingen zijn gegroeid in

alle oplossingencategorieën. Dankzij onze datacenterinfrastructuur kunnen we onsiteoplossingen bieden, zowel hosted als managed services. Onze klanten hebben dus de keuze en kunnen ook verschillende mogelijkheden combineren, afhankelijk van hun huidige en toekomstige behoeften. Onze convergentiebenadering is ook succesvol gebleken: bedrijven zoals Dexia, KBC en Sea-Invest hebben een beslissing genomen op basis van de waarde, en niet alleen op basis van de kosten.

Intern veranderen voor een betere externe impact Intern hebben we projecten opgezet om de efficiëntie van ons offertebeheer te verbeteren. SAP EPS zal begin 2010 worden geïntroduceerd. Om de behoeften van de klant nog beter te vertalen in praktische convergente oplossingen, heeft de Belgacom Corporate University tijdens de opleiding van het verkooppersoneel de focus gelegd op de kennis van ICT. De interactie met de klant werd verder versterkt met tal van workshops en succesvolle evenementen zoals de STAR-conferentie, die werd georganiseerd in het kader van de European Business Summit, en ‘The Night of ICT’. De Belgacom-website (ict. belgacom.be) heeft een volledige facelift gekregen met een nieuwe look en een duidelijke structuur, gebaseerd op onze nieuwe waardevoorstellen. En met de lancering van de One Magazine-weblog (www.onemagazine.be), gelinkt aan het bekende papieren klantenmagazine, heeft ook de interactiviteit van de klant een extra dimensie gekregen. Om onze klanten doorheen een voortdurend veranderende omgeving te loodsen, hebben we het concept van de ‘uprooted enterprise’(1) ontwikkeld, met nieuwe waardevoorstellen om tegemoet te komen aan de behoeften en verwachtingen van de klant. We moedigden bedrijven aan om de voordelen van ICT volledig te benutten, om gebruik te maken van de

Explore Explore is geëvolueerd van een connectiviteitsoplossing naar een geavanceerd ICT-dienstenplatform. Door de integratie van vaste en mobiele diensten biedt het platform nieuwe mogelijk heden aan onze klanten, zoals mobiele back-up voor Exploresites en een mobiel datanetwerk voor telewerk. Explore heeft overigens een nieuw servicereportingportaal gekregen met een geïntegreerd reportingdashboard voor connectiviteits- en ICT-diensten. Opnieuw een voorbeeld van onze end-to-endbenadering, met Explore als basis.

(1) http://ict.belgacom.be/nl/aboutbelgacom/theuprootedenterprise.asp

Belgacom Jaarverslag 2009 - 39

opportuniteiten die de markt biedt, om uitdagingen te zien en deze enthousiast aan te gaan. Dit zijn immers de bedrijven die meekunnen op het ritme van de veranderende economische context. En hun aanpassingsvermogen en flexibiliteit vloeien voort uit hun vertrouwen in ICT. Belgacom heeft zichzelf gepositioneerd als hun partner die ervoor zorgt dat hun ICT de klok rond operationeel is.

Datacenters en cloud computing

We hebben gefocust op de volgende elementen: bruggen bouwen tussen de landen, het bewustzijn van de Belgacom Groep verhogen en het potentieel van de internationale verkoopkrachten uitbreiden. 40

Bij Belgacom blijven we de ontwikkelingen voor, en dat betekent dat we op de trein springen van nieuwe trends inzake het gebruik van datacenters en cloud computing. In onze datacenters kunnen klanten hun data veilig bewaren op verwijderde computers die worden gehost door Belgacom. Met cloud computing gaat de trend nog verder: klanten kunnen informatica delen via het internet in plaats van software te gebruiken of gegevens op te slaan op hun eigen computers. In 2009 waren de financiĂŤle resultaten in beide domeinen boven verwachting, grotendeels door het overschrijden van onze doelstellingen. We hebben een aanzienlijke groei gerealiseerd in de meeste domeinen. Dit succes was des te opmerkelijker op een ogenblik dat traditionele uitgavenpatronen voor IT verstoord en investeringen uitgesteld werden. We hebben

bijzondere aandacht besteed aan dit segment en de resultaten waarmee we het jaar hebben afgesloten, zijn de investering in tijd en moeite meer dan waard geweest. Grotere volumes compenseerden de prijserosie. We zijn overgestapt op een hybride benadering voor onze klanten, waarin cloud computing werd aangeboden als alternatief voor traditionele ICT on site. Nu al zitten er belangrijke projecten voor opslag en serverbusiness in de pijplijn. Steeds meer bedrijven zullen meer gebruik gaan maken van managed services. De vernieuwende werkplaatsoplossingen die we onze klanten aanbieden, bewijzen dat wij klaar zijn voor de volgende virtualisatiegolf: de gevirtualiseerde desktop. Onze Business Innovation and Datacenter Services zijn nu geĂŻntegreerd in onze Datacenter and Application Services. Dit is meer dan een zuiver administratieve herschikking. Het opent mogelijkheden voor verdere interessante ontwikkelingen, waarbij we intern het potentieel weergeven van het aanbod van transversale diensten aan onze klanten, zoals streaming, digital signage, mediascreens, IPTV en beheerde videobewaking.

Verdere verbintenissen voor 2010 In 2010 zullen we blijven werken aan de klantentevredenheid door de skills van

Klanten

het verkoopteam verder te verbeteren en door te zorgen voor een superieure end-to-endklantenervaring. Daarbij zullen wij op strategisch niveau programma’s implementeren om de relatie met onze klanten te versterken en om ze te helpen vernieuwen in hun bedrijf. Belgacom zal aandacht blijven schenken aan de verbetering van het convergente aanbod door een combinatie van vaste, mobiele en IP-telefonie met unified communications. Verder blijven we investeren in onze datacenters en beheerde diensten, om verder te kunnen groeien en maximaal gebruik te maken van de opportuniteiten van cloud computing en on-demand services, als bewijs van de implementering van netwerkgeoriënteerde ICT in binnenen buitenland.

Op verkenning buiten de grenzen Belgacom wordt steeds meer een internationale speler. België blijft de eerste markt, maar via een zorgvuldig programma van overnames en commerciële banden halen we business uit het buitenland op zorgvuldig geselecteerde belangrijke markten. Deze focus heeft onze internationale activiteiten bijkomende waarde verleend.

Aanpassing van onze organisatie

De Enterprise Business Unit (EBU) heeft een gevestigde, sterke positie op de Belgische markt voor businessdiensten. 2009 heeft echter een grote ontwikkeling meegebracht in onze capaciteit om oplossingen te bieden voor een bredere markt. We hebben immers een nieuwe internationale sales- en marketingorganisatie opgebouwd. De bedoeling: een antwoord bieden op de behoeften van klanten die op zoek zijn naar een ICT-partner voor naadloze, grensoverschrijdende oplossingen. De vraag naar dergelijke oplossingen stijgt bij veel van onze Belgische klanten met internationale activiteiten. Bovendien is de vraag eveneens aanwezig in ons internationale segment, dat naast België nog vijf landen omvat: Frankrijk, Luxemburg, Spanje, Nederland en het Verenigd Koninkrijk. Klanten zijn op zoek naar sterke regionale spelers. De doelstelling werd al bereikt en de resultaten zijn nu al duidelijk, ook al gaat het pas om het eerste jaar met de nieuwe

configuratie. We hebben gefocust op de volgende elementen: bruggen bouwen tussen de landen, het bewustzijn van de Belgacom Groep verhogen en het potentieel van de internationale verkoopkrachten uitbreiden. Het resultaat is dat we nieuwe business hebben aangetrokken bij internationale bedrijven en organisaties.

De sleutel tot succes

Een cruciale innovatie is de creatie van Key International Accounts geweest. Dit is een welbepaalde groep internationale klanten met beslissingscentra die over verschillende landen verspreid liggen. Elke Key International Account wordt bediend door zijn eigen Key International Account Manager. Onze eigen organisatie is dus ontworpen om een optimale dienstverlening te kunnen verzekeren aan grensoverschrijdende bedrijven, en om tegemoet te komen aan de behoeften van onze klanten buiten de zes landen waar we direct aanwezig zijn. Tot nu toe sloten grote internationale klanten vaak afzonderlijke deals met onze aparte organisaties in verschillende landen. Elk van die deals werd apart beheerd. In de nieuwe organisatie zorgt één Key International Account Manager ervoor dat al deze klanten een allesomvattende dienstverlening krijgen over de grenzen heen. Dit zorgt niet alleen voor meer efficiëntie, maar verhoogt ook de perceptie die veel van onze internationale klanten hebben van de Belgacom Groep. Het verhoogde bewustzijn en prestige worden vertaald in een aantrekkelijker platform voor de marketing van onze internationale diensten. De internationale sales- en marketingorganisatie (ISM) beheert onze verkoopstrategie voor Key International Accounts en coördineert de programma’s van de Key International Account Managers en het Global Account Management. Ze gaat ook op zoek naar nieuw internationaal businesspotentieel en biedt in de zes EBU-landen ondersteuning bij complexe internationale opportuniteiten op het vlak van offertebeheer, technisch design en presales support. Deze nieuwe ISM-organisatie maakt een wezenlijk deel uit van de Belgacom Groep en zal binnen EBU een van de belangrijkste groeipijlers worden

Steeds meer klanten gebruiken hetzelfde soort diensten en applicaties op gsm’s en laptops als die welke ze al op hun computer thuis of op het werk hebben. De lancering van de HTC Magic™ komt tegemoet aan deze groeiende interesse.

Onze klanten helpen hun CO2-uitstoot te verminderen Onze producten en diensten kunnen bijdragen tot een efficiëntere manier van leven en werken op het vlak van koolstofuitstoot en energieverbruik. Rapporten zoals de GeSI/Climate Group Smart 2020-studie tonen aan dat door andere sectoren in staat te stellen hun uitstoot te verminderen, de ICT-sector de globale uitstoot met niet minder dan 15% kan verminderen tegen 2020 – een volume CO2 ter grootte van vijf keer zijn eigen voetafdruk in 2020  www.smart2020.org We hebben een onlinetool gelanceerd waarmee onze klanten kunnen berekenen hoeveel hun CO2-uitstoot vermindert door het gebruik van onze videoconferentie- en teleworkingoplossingen.  www.belgacom.be/ict

Belgacom Jaarverslag 2009 - 41

Leider

inzake internationale carrierdiensten De markt van de internationale carrierdiensten, voor het transport van verkeer voor andere telecomoperatoren, is uitermate gespecialiseerd en zeer competitief. BICS is met haar sterke technische capaciteiten en haar focus op de behoeften van de klanten goed geplaatst om op deze markt de concurrentie aan te gaan. En in 2009 deed ze meer dan het alleen maar opnemen tegen concurrenten. Het werd een enorm succes. Ze wierp zichzelf op als leider in de verhandeling van grote volumes met kleine marges. Samenwerking met MTN BICS had een uitzonderlijk jaar in 2009, met verdere groei in de organische business en de deal met de MTN Group.

Daniel Kurgan – CEO Belgacom International Carrier Services

“Onze sterke groeicijfers, gecombineerd met een strategische M&A, hebben ons tot in de wereldwijde top 4 gebracht... een fantastische verwezenlijking voor BICS.”

In juni kondigde BICS de uitbreiding aan van zijn strategische samenwerking met de Zuid-Afrikaanse mobiele telecommunicatiegroep MTN, de grootste mobiele operator groep in Afrika. Dit was een belangrijke stap vooruit in de strategie om een leider te worden op de internationale carriermarkt. De transactie werd afgerond in november en zal schaalvoordelen, een verbeterde efficiëntie en kostenbesparingen opleveren. BICS kwam hiermee in de wereldwijde top vier van operatoren voor internationaal spraakverkeer, transporteerde 19 miljard minuten in 2009 en trok zijn opbrengsten op met 9,9%. Het is nu niet alleen de grootste internationale carrier in Afrika, maar ook een van de leiders inzake consolidering binnen de sector.

19 miljard getransporteerde minuten in 2009 42

Belgacom bezit het nieuwe MTN met 57,6% van de nieuwe uitgebreide entiteit, terwijl Swisscom 22,4% en MTN 20% in handen hebben. Het is een interessant voorbeeld van een Belgisch bedrijf dat leider is op het internationale toneel.

Algemeen beschouwd zag BICS een toename van het getransporteerde verkeer zowel wat het aantal minuten als het volume sms’en en mms’en betreft. Het haalde meer dan honderd nieuwe contracten voor mobiele data binnen. Het bedrijf speelt nu echt mee wat volume en schaal betreft. Het is specialistenwerk en we winnen business omdat we onze klanten transparante prijzen en waarborgen inzake dienstniveaus bieden. BICS heeft ook zijn organische business uitgebreid, die nu goed is voor meer dan EUR 100 miljoen ebitda (100% geconsolideerd) en een ebitdamarge van 8,5%. Belangrijke factoren waren de voortgezette groei in de spraakbusiness die, ondanks de extreem concurrerende omgeving, voornamelijk gedreven werd door het mobiele segment, en dit in Afrika en Azië. Het bedrijf maakte ook optimaal gebruik van zijn wereldwijde onderzeese netwerk en zijn Europese grondnetwerk met de significante verkoop van capaciteitsdiensten (huurlijnen met hoge bandbreedte) aan operatoren in Europa, het MiddenOosten en Azië. Het consolideerde zijn leiderschap op de markt van de mobieledatacarrierdiensten (signalling, messaging en GPRS-roaming), met een toename in gebruik en een groter marktaandeel. Tege-

Klanten

+9,9%

groei van opbrengsten

BICS is nu de grootste internationale carrier in Afrika maar ook een van de leiders inzake consolidering binnen de sector. lijkertijd werden de operationele uitgaven strikt onder controle gehouden om de groei onder de brutomarge van het groeipercentage te houden.

Hogerop in de waardeketen In de lijn van de strategie om op te klimmen in de mobiele waardeketen, ontplooide BICS nieuwe diensten met toegevoegde waarde voor de draadloze sector, met inbegrip van de lancering van zijn roaming hub. BICS is daarmee de enige provider met het Open Connectivity-certificaat van de GSM Association (GSMA) voor SMS Hubbing, Global Roaming Quality en Roaming Hubbing.

In 2010 zal BICS de transactie met MTN implementeren, de migratie van het switchingplatform afronden en zijn nieuwe mobiele initiatieven verder ontplooien. Het zal ook voortwerken aan zijn consolidatiestrategie door de aanzet te geven tot

Internationaal Netwerk

ERMC

Amsterdam FFrankfurt Brussels ru l Pariss B Geneva Zurich EIG M il Milan

TAT14 FLAG Atlantic AC1 AC2/Yellow Apollo

New York

London n

Tokyo

Ashburn

BICS maakte met zijn Homesend©-dienst voor internationale geldtransfers ook zijn intrede op de mobiele geldmarkt en werd een van de twee officiële oplossingen goedgekeurd door de GSMA. In de loop van 2009 is BICS gestart met de geleidelijke vervanging van de huidige TDM-switchinginfrastructuur door een Next Generation Network-oplossing. Dit nieuwe platform zal het gebruik van geavanceerde technische functies toelaten en de operationele efficiëntie van BICS verbeteren, terwijl de toekomstige capex en opex aanzienlijk teruggeschroefd zullen kunnen worden.

nieuwe outsourcingovereenkomsten. Het blijft zich concentreren op groeiregio’s in Afrika, Azië en het Midden-Oosten, terwijl het terzelfdetijd zijn waardeketen zal uitbreiden om zo zijn leiderspositie inzake mobiele data te versterken.

SEA-ME-WE3 EIG Miami

SEA-ME-WE4

Hong Kong

Muscat

EIG

Taiwan Taipei

SEA-ME-WE4

SEA-ME-WE3

Singapore

SAT-3/WASC/SAFE

Europa

SEA-ME-WE3

Stockholm

Dublin London n Brusse Pa

Amsterdam r ankfurt

Prah bourg Bratislava ourg el Vienn Budapest Vaduz Ljubljana Geneva Zurich Zagreb an Lyon

Marseille Roma

Lisbon

Madrid

SAT-3/WASC/SAFE

Warsaw

Sydney

Kiev

Cityrings C PoP's P Terrestrial cable

Bucharest Sofia

Barcelona Athens

Optic Fiber SDH ERMC Submarine cables

Istanbul

SAT-3/WASC/SAFE SEA-ME-WE3 SEA-ME-WE4 EIG Atlantic seacables Seacables between America & Asia Pacific

Belgacom Jaarverslag 2009 - 43

Vooruit met onze mensen Belgacom heeft in 2009 het label â&#x20AC;&#x2DC;Top Employerâ&#x20AC;&#x2122; gekregen, en dat om een goede reden. Zij investeert in haar personeel, geeft om haar personeel, traint haar personeel en communiceert ermee. In 2009 leverde ze een krachtig bewijs van goed personeelsmanagement door haar Belgische filialen in de Groep te integreren en door een verschuiving van de werkpatronen die aansluit bij haar nieuwe klantgerichte aanpak.

Personeels-

betrokkenheid stimuleren Om adequaat te kunnen reageren op de kansen en uitdagingen van 2009, moest Belgacom ervoor zorgen dat alle medewerkers van de Groep goed op de hoogte waren en zich betrokken voelden. In het begin van het jaar hebben we daarom een duidelijke boodschap uitgestuurd: de recessie zou moeilijkheden meebrengen, maar onze verschuiving naar convergentie zou ons ook nieuwe mogelijkheden tot succes bieden.

Astrid De Lathauwer – Executive Vice President Human Resources

“Samen zullen we het verschil maken. Een motto dat in de hele Groep en op alle niveaus in de praktijk wordt gebracht. Zo maken we onze HR-acties coherent in de ogen van onze medewerkers: we bundelen onze talenten om in te spelen op de behoeften van onze klanten en om te zorgen voor vernieuwing.”

Het voorbije jaar hebben we de volgende belangrijke elementen gezien in onze HR-benadering: •d e integratie van al onze werkkrachten in één enkele organisatie, in een klimaat van wederzijds respect; •d e convergentie, ontplooiing en ontwikkeling van onze talenten, om ons in staat te stellen een antwoord te bieden op de behoeften van klanten en te zorgen voor vernieuwing; •d e implementering van onze strategie, die ons moet toelaten het werk flexibeler te organiseren; •d e promotie van work-lifeacties die zorgen voor een grotere interesse en participatie onder onze medewerkers; •d iversiteit, meer dan alleen een verbintenis.

Integreren met respect De integratie van al onze werkkrachten in één enkele organisatie is verlopen in een klimaat van wederzijds respect. Dankzij Belgacom’s collectieve arbeidsovereenkomst 2009-2010 hebben wij al onze medewerkers op gelijke wijze kunnen behandelen. Er werden ook collectieve overeenkomsten gesloten met de filialen van Belgacom, inclusief garanties m.b.t. de overdracht van voordelen. Een sociaal platform, waar alle sociale partners uit alle filialen en het directiecomité van de Belgacom Groep samenkwa-

men, onderhandelde over de verschillende fases van de integratie.

Een nieuwe cultuur creëren Stap voor stap bouwen we aan een gedeelde en ondersteunende bedrijfscultuur, gebaseerd op de ervaringen van teams die samenwerken, om onze convergentiedoelstellingen en groepsstrategie te ondersteunen. Eerder dan te kiezen voor een top-downbenadering, hebben we met bedrijfscampagnes en -acties rond onze groepswaarden (Respect, Can do, Passion) geprobeerd medewerkers te motiveren om ze zelf op eigen initiatief in de praktijk te brengen. Met de campagnes wilden we het begrip omtrent onze strategie vergroten, en mensen inspireren in plaats van gewoon te overtuigen. Daarnaast kregen onze medewerkers door de systematische ontwikkeling van vaardigheden, training en evaluaties van hun prestaties meer inzicht in hoe ze deze waarden in hun dagelijkse werk konden toepassen. De businessunits en veel teams namen hiertoe talloze initiatieven en ook individuele werknemers kwamen met persoonlijke ideeën.

Onze medewerkers vormen met het oog op meer convergentie Rekrutering De interne mobiliteit is gestegen met 20%, wat overeenkomt met 1.100 functie

Mensen

Onze initiatieven

wijzigingen. De externe rekrutering daalde vorig jaar met 25%, maar toch wierven we 638 nieuwe mensen aan en wist de Groep zijn sterke positie en profiel op de externe arbeidsmarkt te handhaven. Aanwervingen gebeurden vooral in ICT-functies, verkoopfuncties voor de callcenters en de verkooppunten en technische functies. We hebben ook ons uiterst selectieve ‘Young Potentials’-project voortgezet. In dit kader rekruteerden we 36 net afgestudeerde hoogvliegers, die in ons intensieve coaching- en loopbaanontwikkelings programma zijn gestapt. Ook de opkomende sociale netwerken en media werden ingeschakeld in ons aanwervingsproces: aan de hand van LinkedIn, Facebook en weblogs hebben we talent van het net geplukt.

Training In 2009 heeft de Belgacom Corporate University ongeveer 430.000 uur les gegeven aan Groepsleden. 86% van de medewerkers heeft ten minste een opleiding gevolgd in 2009. In 2009 hebben we onze aanpak qua opleiding herzien om onze groeidoelstellingen en onze steeds klantgerichtere structuur te ondersteunen. De nadruk lag op klantgerichtheid en convergentie, operationele uitmuntendheid en nieuwe technologieën, en leidershap. Na een analyse van de toekomstige behoeften in sales en

front-line klantendiensten werden enkele pilootopleidingsprogramma’s gecreëerd. Er werden diverse opleidingsopties uitgewerkt, zoals onze sales academy’s (waarbij CBU producten dienstenopleidingen geeft aan medewerkers uit de verkooppunten, en COR instaat voor de forward planning in sales skills, om ervoor te zorgen dat we ‘best in class’ blijven). Daarnaast was er bijvoorbeeld de Master Class in Marketing, die de Belgacom Corporate University organiseerde in samenwerking met de Vlerick Management School in Gent.

Werkflexibiliteit verbeteren Onze focus op de verbetering van de klantendienst brengt ook enkele wijzigingen in werkmethodes en -praktijken mee. Daarom hebben we de strategie geïmplementeerd door ons werk flexibeler te organiseren. Binnen onze organisatie werden nieuwe overeenkomsten gesloten met de sociale partners, waarin de nieuwe bedrijfsvereisten werden verzoend met de sociale prioriteiten van de werknemers. Deze nieuwe overeenkomsten hebben een rechtstreekse impact op de klantentevredenheid. Zo voorziet het Care- en Ease-programma bijvoorbeeld in avondinstallaties bij onze residentiële klanten. We kunnen ook meer flexibiliteit aan de dag leggen om pieken in de werklast op te vangen, dankzij nieuwe ploegdienstregelingen en meer coaching. Er werd ook een aanpak opgezet voor een differentiëring van het dienstenaanbod per klantencategorie.

• Met de campagne ‘Wie deelt onze waarden?’ nodigden we de werknemers uit ons te laten weten wat de waarden voor hen betekenen en in wie zij een rolmodel zagen. • Het topmanagement en de businessunits werkten een reeks evenementen uit om de waarden te promoten. Zo was er een seminarie om sales medewerkers te laten nadenken over manieren om de waarden toe te passen in hun job. • Pilootprogramma’s m.b.t. ‘quality circles’ – een feedbackproces met klanten en medewerkers die rechtstreeks in contact komen met klanten (zie blz. 23) – hebben de medewerkers een verhoogd niveau van invloed en vertrouwen in hun contacten gegeven, terwijl tegelijk de klantgerichtheid en de jobtevredenheid een boost hebben gekregen. • De jaarlijkse Elix-personeelsenquête toonde een stijgende werknemersbetrokkenheid en vooruitgang in het omzetten van de waarden in de praktijk. Dit alles heeft de echte dialoog onder de werknemers gestimuleerd. We staan echter nog maar aan het begin. Ons meerjarenplan wordt verder uitgevoerd in 2010, met een nieuw actieplan.

Opkomen voor het milieu In 2009 werden een aantal nieuwe faciliteiten aan onze medewerkers aangeboden. Zo was er het ‘cafetariaplan’ met diverse mobiliteitsopties, dat medewerkers aanmoedigt een ‘groene’ keuze te maken en hun verplaatsingskosten te beperken. Een ander voorbeeld is de ecocheque, waarmee ecologische producten kunnen worden aangeschaft tegen redelijker prijzen. Onze medewerkers hebben ook deelgenomen aan het ‘Friday Bike Day’-initiatief van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (waarbij 113 fietsers samen 30 769 km aflegden). We hebben overigens besloten om dit initiatief in 2010 uit te breiden tot het hele land en in de lente een ‘Bike to Work’-actie te lanceren.

Belgacom Jaarverslag 2009 - 47

2010

In 2009 wonnen we de ‘Top Employer’-award van het CRF Institute.

Evenwicht tussen werk en privéleven en welzijn creëren Belgacom is trots op het succes waarmee ze een sociale dimensie weet toe te voegen aan het professionele leven van haar medewerkers, als een deel van haar bijdrage aan het evenwicht tussen werk en privéleven. In 2009 werden op dit vlak talrijke extra activiteiten en initiatieven gelanceerd. Onze Work-Life Unit heeft enkele belangrijke evenementen georganiseerd voor het personeel, zoals de Belgacom Groep Fun Day, die kon rekenen op de deelname van ruim 12.528 werknemers en gezinsleden. Er was ook het eindejaarsfeest voor kinderen van werknemers, waar 10 580 mensen van de partij waren.

Kindervakanties herfst-winter-lente 2009-2010

8.600

kinderen namen deel aan de vakantie activiteiten 48

In het kader van de bekommernis van de Groep om het welzijn van de medewerkers werd bovendien onze gezondheidscampagne voortgezet, met een gratis screening op veel voorkomende pathologieën bij werknemers van middelbare leeftijd (waarvoor 2.315 mensen zich hebben ingeschreven). De Groep heeft ook steun gegeven aan medewerkers en hun gezinnen die hebben deelgenomen aan de 20 km van Brussel (een kans om de gemoedelijkheid binnen de Groep te stimuleren). Verder is er een programma voor thuisopvang van zieke kinderen (6 207 uur) en voor activiteiten tijdens de schoolvakantie waaraan ruim 8 600 kinderen hebben deelgenomen. Activiteiten met betrekking tot gezondheid en veiligheid omvatten onder meer bloedinzamelingsacties in samenwerking met het Belgische Rode Kruis, in de Belgacom Towers, verkeersveiligheidscampagnes voor

onze chauffeurs, deelname aan de Brusselse ‘No Smoking Day’ in mei, en campagnes ter preventie van ongevallen. In dit verband hebben we verdere inspanningen geleverd om de werkplek veiliger te maken. In 2009 hebben we een sensibiliseringscampagne gelanceerd om val- en struikelpartijen te voorkomen, met positieve resultaten. Stress op het werk vormt door de grote veranderingen in de moderne wereld een groeiend probleem in ontwikkelde landen. Een van de belangrijkste oorzaken van werkstress is de steeds veranderende aard van het werk. Bij Belgacom moeten we ons voortdurend aanpassen aan nieuwe technologieën en veranderingen op de markt. Ons werk verandert dus ook vaak. We willen mensen in dit verband al vroeg bewust maken en hebben daarom een globale policy ontwikkeld om op de werkvloer problemen zoals stress, pesten, ongewenst seksueel gedrag en geweld te vermijden. Binnen de Groep staan advies, contactpersonen en specifieke tools ter beschikking. In 2009 hebben we ISAT gelanceerd, een zelfevaluatietool waarmee medewerkers zelf hun stressniveau konden evalueren en hun stressfactoren konden bepalen, om eventuele problemen samen met hun managers te kunnen oplossen. Ons intranet bevat uitgebreide informatie over Belgacoms policy’s met betrekking tot een verantwoorde werkomgeving. Belgacom biedt ook ruimte voor de activiteiten van The Pulse, een initiatief van enkele enthousiaste werknemers die buiten de kantooruren cursussen en workshops aanbieden over uiteenlopende onderwerpen, gaande van fotografie en video tot schilderen, toneel en zelfs discodansen.

Mensen

Inclusiviteit bevorderen Belgacom hecht veel belang aan inclusiviteit op de werkplek. Diversiteit is bij ons meer dan louter een verbintenis, ze maakt een wezenlijk deel uit van onze HR-benadering. Het label uitgereikt door de federale minister van Gelijke Kansen en de federale minister van Werk en e-Government werd dit jaar vernieuwd en toont aan dat onze bekommernissen in de lijn liggen van die van de maatschappij in het algemeen. Wij stimuleren de integratie van mensen met een handicap, de promotie van vrouwen, meer gericht management van medewerkers ouder dan 45 jaar, en de integratie van mensen met diverse etnische achtergronden, die een steeds groter deel uitmaken van ons personeelsbestand.

Handicaps

Wij zijn bekommerd om de integratie van mensen met een handicap in de arbeidsmarkt. In 2009 namen wij op dit vlak nieuwe maatregelen voor projecten ten voordele van onze huidige en toekomstige werknemers. Een daarvan was systematisch na te gaan welke voorzieningen Belgacom treft voor de integratie van mensen met een handicap. We hebben een partnership opgezet met de liefdadigheidsinstelling Wheel-it, waardoor onze rekruteringsmedewerkers bijzondere toegang krijgen tot de database van Wheelit met cv’s van kandidaten. Zij kunnen onze vacatures ook posten op de website van Wheel-it. Al onze gebouwen in België werden herzien met het oog op hun toegankelijkheid, waarbij rekening werd gehouden met een brede waaier van criteria. Niet alleen voor de hand liggende elementen als liften, doorgangen en sanitaire installaties kwamen hierbij aan bod, maar ook de nabijheid van openbaar vervoer en de voorziening van voorbehouden parkeerplaatsen.

Leeftijd

We zijn ook begaan met leeftijdsgebonden kwesties. Overeenkomstig de huidige progressieve standpunten hebben wij aandacht voor de mogelijkheden en uitdagingen in dit verband: hebben vijftigjarige medewerkers dezelfde behoeften als twintigjarige medewerkers? Wat verwachten oudere werknemers en wat hebben zij nodig? En hoe kan de kennisoverdracht tussen de generaties het best worden verzekerd? We hebben Randstad Diversity gevraagd een evaluatie te maken, onder meer aan de hand van groepsdiscussies met een

vijftigtal werknemers ouder dan 45 jaar. Tijdens deze discussies gaven zij hun mening over een aantal leeftijdsgerelateerde onderwerpen (bv. toegevoegde waarde, loonverschillen, de toekomst van de Belgacom Groep, motivatiefactoren, andere behoeften en verschillende rollen voor human resources). Op basis hiervan maakte Randstad een diepteanalyse en werden actielijnen voorgesteld voor het beheer van leeftijdsgebonden kwesties.

Belgacom Fun Day 24/05/2009

Geslacht Gelijkheid tussen man en vrouw staat zeer hoog genoteerd op onze prioriteitenlijst. Er zouden meer vrouwen met senioren topfuncties moeten zijn. Binnen Winc., ons netwerk van vrouwen, werden maatregelen genomen om het vrouwen gemakkelijker te maken professionele contacten te onderhouden en toegang te krijgen tot promotiepaden. We hebben een mentorprogramma voor vrouwen opgezet. Vrouwen uit het middenkader kunnen coaching krijgen van collega’s uit het topmanagement. Dit heeft banden gecreëerd met contacten en informatie-uitwisseling buiten de hiërarchische relatie om, met betrekking tot loopbaanontwikkeling, ervaring en evenwicht tussen werk en privéleven.

Belpark ©

12.528 werknemers en gezinsleden namen deel aan de Belgacom Groep Fun Day

Onze positieve HR-impact heeft een positieve impact Interne erkenning Onze policy en positieve benadering hebben gerendeerd in 2009 en vonden een weerslag in de resultaten van de Groep. De Groep heeft aan de verwachtingen voldaan en is gegroeid. De resultaten van de Elix-enquête (Employee Loyalty Index) hebben duidelijk aangetoond dat de werknemersbetrokkenheid is toegenomen dankzij het grotere werkzekerheidsgevoel. Onze werknemers hebben de veranderingen goed onthaald en hadden vertrouwen in de toekomst van de Groep.

Externe erkenning In 2009 wonnen we twee prijzen. We kwamen voor op de lijst van ‘Most Wanted Companies’ van Vlerick-References en Vacature, en wonnen de ‘Top Employer’award van het CRF Institute. Deze prijzen bevestigen dat Belgacoms HR-policy’s en -praktijken de leiderspositie van de Groep handhaven als een aantrekkelijk bedrijf om voor te werken, en dat we bekend zijn om onze investeringen in het personeel en onze uitgebreide opleidingsprogramma’s.

Doelstellingen m.b.t. het personeel van de Belgacom Groep voor 2010 • Blijven werken aan de

ontwikkeling van bijkomende vaardigheden met het oog op de jobs van de toekomst, door onze competenties op het vlak van service en klantgerichtheid aan te scherpen • Blijven investeren in cultuurverandering en changemanagement om de klantentevredenheid te verbeteren • Onze organisatie aanpassen om de klantgerichtheid te verhogen

Belgacom Jaarverslag 2009 - 49

Vooruit met onze verantwoordelijkheden

52 • Onze MVO-strategie 54 • Blikvangers van 2009 56 • Onze aanpak van MVO 60 • Communicatie toegankelijker maken 64 • Een koolstofarme maatschappij stimuleren 70 • Communiceren over elektromagnetische velden en gezondheid 72 • Een positieve werkcultuur promoten 74 • Een verantwoordelijke bevoorradingsketen ontwikkelen 76 • Onze gemeenschappen ondersteunen 78 • Resultaten en verbintenissen 80 • Kerncijfers 82 • Over onze MVO-rapportering 83 • Assurance verslag van de Onafhankelijke Auditor 84 • GRI-inhoudstafel 50

In 2009 heeft Belgacom Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen een centrale plaats gegeven in de strategie en de werking van de Groep. Onze verbintenis om op te treden als een bedrijf dat zijn verantwoordelijkheden ten opzichte van de gemeenschap en de wereld niet uit de weg gaat, wordt hiermee realiteit. Om dit duidelijk te weerspiegelen, nemen we ons MVO-verslag voor het eerst op in ons jaarverslag: MVO is nu volledig geïntegreerd in onze onderneming.

Onze

MVO-strategie De financiële en economische crisis deed de roep om transparantie, ethiek en deugdelijk bestuur luider klinken, terwijl alle belanghebbenden de milieu- en sociale problematiek hoog op hun agenda bleven plaatsen. Daardoor is maatschappelijk verantwoord ondernemen (afgekort MVO, in het Engels Corporate Social Responsibility of CSR) vandaag belangrijker dan ooit. In de toekomst zal dat niet anders zijn en zal het zelfs tot de kern van bedrijven doordringen.

Didier Bellens - Gedelegeerd Bestuurder

“ We slagen er in een winstgevend bedrijf te zijn. Nu wil ik dat Belgacom er ook in slaagt even duurzaam te zijn. Ik geloof dat we op de goede weg zijn om één van de leidende maatschappelijk verantwoordelijke ondernemingen te worden in 2012.”  Zie ook ons Gedelegeerd Bestuurder interview in het activiteiten rapport

Bij Belgacom erkennen we de behoefte naar een verantwoordelijke en duurzame benadering van bedrijfsvoering. We beschouwen MVO als een strategisch beheersmiddel en als een sleutelonderdeel van onze bedrijfsmissie en strategie. MVO helpt ons te anticiperen op maatschappelijke trends en verwachtingen van belanghebbenden. Het is een motor voor innovatie en opent deuren tot veelbelovende nieuwe businessdomeinen, zoals wordt geïllustreerd door onze initiatieven in de e-healthsector en op het vlak van het streven naar energie- en koolstofefficiëntie door het gebruik van ICT-applicaties. De ondersteuning van ICT-opleidingsprogramma’s en de schenking van pc’s aan scholen en ngo’s helpen de digitale kloof te reduceren. De optimalisering van ons energieverbruik en afvalbeleid bespaart ons kosten. De aandacht van jongeren vestigen op een veiliger gebruik van onze technologieën en de klimaatverandering zorgt ervoor dat de toekomstige generaties beter voorbereid zijn. Onze klanten informeren over elektromagnetische velden en gezondheid stelt hen in de mogelijkheid verantwoorde keuzes te maken. De ontwikkeling van een eerlijke, veilige en diverse arbeidscultuur laat ons toe talent te behouden en aan te trekken. Het garanderen van een verantwoordelijke bevoorradingsketen helpt ons de risico’s voor onze reputatie te beperken en onze operationele uitmuntendheid te verhogen. Door geld en tijd te schenken aan goede doelen streven we ernaar de levenskwaliteit van de gemeenschappen waarin we actief zijn te verbeteren. Het is onze ambitie tegen 2012 in België erkend te worden als een toonaangevend bedrijf inzake maatschappelijk verantwoord ondernemen en we zijn ervan overtuigd dat we op de goede weg zijn. Onze MVO-strategie legt prioriteiten vast om een e-maatschappij die niemand uitsluit te bevorderen en duurzame groei mogelijk te maken op basis van zes engagementen.

Voorstelling van de strategie MVO

Missie_ Als maatschappelijk verantwoordelijke onderneming wil Belgacom de voorkeursleverancier zijn van intuïtieve end-to-endoplossingen met een combinatie van vaste en mobiele telecom, IT en media, die de klanten de kans geven hun werk en privéleven op een duurzame manier te beheersen enmaatschappelijk verrijken. Missie – Als verantwoordelijke onderneming wil Belgacom de

Voorstelling van de strategie

voorkeursleverancier zijn van intuïtieve end-to-endoplossingen met een combinatie van Prioriteiten MVOtelecom, IT en media, die de klanten de kans geven hun werk en vaste en mobiele privéleven op een duurzame manier te beheersen en verrijken. Een e-maatschappij die niemand uitsluit bevorderen Een duurzame groei mogelijk Prioriteiten MVO maken • Een e-maatschappij die niemand uitsluit bevorderen • Een duurzame groei mogelijk maken

MVO strategie Pu

blie

ngen stelli n i e

fdengagemente o o n H me Een

- Reduceren van onze CO2 uitstoot met 70% (2007-2020) - Onze klanten helpen hun ecologische voetafdruk te beperken - Bewustzijn van onze belanghebbenden verhogen

Co m

m u

tie ca ni

n ga ke l - Geld en tijd aan goede doelen schenken - Verantwoordelijk sponsoren

rste unen

Cu ltuu r

tu Bes r

- Verhogen van de MVO normen van onze leveranciers - MVO opnemen in sourcing en selectiecriteria - Aankopers opleiden in MVO

On de

z On

O’s NG

bev Een verantwoordelijke oorra n dingsketen ontwikkele

rste u

Va kbo nde n

ge m

o pr ur

ee ns

lt u cu erk

nd e

ew iev osit Een p

ers werk Mede

- Sociale dialoog - Diversiteit en strijd tegen discriminatie - Veiligheid en gezondheid - Loopbaanbeheer en opleidingen

MVO engagement

ken

rijfsethie k

- Eenvoudige en relevante aanbiedingen - Klantenervaring en klantenservice - Klantenprivacy en online veiligheid - Producten voor ouderen en mensen met functiebeperkingen - ICT opleidingen voor kansarmen

r ma

Bed

ijke

- Netwerk conformiteit - Transparante communicatie rond blootstellingsniveaus - Monitoren van wetenschappelijk onderzoek

h appe ensc me Ge

e to

Comm unic ere veld n ove en en r ele ge ktr zo om nd a he gn id

he isc et

Aand eelh oud ers

ma far koolstoimuleren atschappi j st

Kla nte n

ten n e nende engagem rs cie ran L e ve

Belgacom Jaarverslag 2009 - 53

Blikvangers van 2009 Onze gemeenschappen ondersteunen We investeerden EUR1,5 miljoen om de gemeenschappen waarbinnen we actief zijn te ondersteunen.  Meer info op blz. 76

Onze aanpak van MVO Om MVO verder te integreren in onze dagelijkse activiteiten werkten we een solide vijfjarenplan en een bestuursmodel voor MVO uit, die door het Belgacom Management Committee en de Raad van Bestuur werden goedgekeurd.  Meer info op blz. 56

We begonnen met de afstemming van onze internationale activiteiten op de MVOstrategie van onze Groep.

Een vermindering van de CO2-uitstoot met 70%. Daar zetten wij ons hier en nu al voor in. -70% CO2 54

Een koolstofarme maatschappij stimuleren We legden onszelf het doel op de CO2-uitstoot van onze activiteiten in België in de periode 2007-2020 met 70% te verminderen en stimuleerden milieuvriendelijke producten en oplossingen voor onze klanten.  Meer info op blz. 64

MVO

Een verantwoordelijke bevoorradingsketen ontwikkelen

Een positieve werkcultuur promoten

We evalueerden de MVOprestaties van 23 strategische leveranciers in detail.

We werkten een nieuwe gedragscode uit die onze missie, waarden en MVO-principes beter integreert.

 Meer info op blz. 74

 Meer info op blz. 72

Communicatie toegangelijker maken We bleven meewerken aan het reduceren van de digitale kloof door eenvoudige convergente aanbiedingen te promoten, oplossingen op maat van senioren en zieken aan te bieden, 775 pc’s weg te geven aan scholen en NGO’s en ICT-opleidingen te verstrekken aan 7000 mensen.  Meer info op blz. 60

Uitdagingen voor 2010 Onze grootste uitdagingen voor 2010 zijn de volgende: • voortwerken aan de integratie van onze inter nationale filialen in de MVO-strategie en actie plannen van onze Groep; • onze interactie met de be langhebbenden verbeteren; • onze businessunits helpen het MVO-actieplan van de Groep waar te maken.  Zie onze resultaten- en verbin tenissentabel. Meer info op blz.78

Communiceren over elektromagnetische velden en gezondheid We verbeterden onze communicatie over de gezondheidsimpact van elektromagnetische velden en verstrekken nu transparante informatie over al onze draadloze toestellen.  Meer info op blz. 70

In scholen hebben we in samenwerking met onze partners het bewustzijn verhoogd rond klimaatverandering en het veilig gebruik van internet. Belgacom Jaarverslag 2009 - 55

Onze aanpak van MVO Met onze MVO-aanpak streven we ernaar: – te overleggen met de belanghebbenden om een beter inzicht te krijgen in hun verwachtingen – tegemoet te komen aan de belanghebbenden met onze MVO-programma’s, die zich focussen op de belangrijkste thema’s – de vooruitgang van onze MVO-programma’s op de voet te volgen en deze mee te delen aan onze belanghebbenden. Overleggen met de belanghebbenden om een beter inzicht te krijgen in hun verwachtingen Verwachtingen van de belanghebbenden Monitoren voortgangs rapportage aan belang hebbenden

MVO

Materialiteitsbeoordeling

MVO programma’s & doelen per business unit

Onze uiteenlopende groep van belanghebbenden bestaat uit medewerkers, investeerders, leveranciers, klanten, ngo’s, overheden en regelgevers, en de gemeenschappen waarbinnen we actief zijn. We interageren met onze belanghebbenden via dit MVO-verslag, door de vragenlijsten van analisten, investeerders, leveranciers, klanten en MVO-organisaties in te vullen, via ontmoetingen met belanghebbenden, en door vragen via csr@belgacom.be te beantwoorden. Dit jaar hebben we nieuwe stappen ondernomen om een beter inzicht te krijgen in de perceptie en verwachtingen van onze belanghebbenden en in 2010 zullen we onze strategie voor interactie met de belanghebbenden verder verbeteren. We hebben de Université Catholique de Louvain de opdracht gegeven onafhankelijke interviews te organiseren met een brede groep van externe belanghebbenden: vakbonden, consumentenverenigingen, ngo’s, industriële verenigingen, leveranciers, overheidsinstanties en MVO-verenigingen. Aan 31 belanghebbenden werd gevraagd wat ze van onze MVO-activiteiten vonden en verwachtten. De resultaten van de studie bevestigen dat onze strategische keuzes rond MVO beantwoorden aan de verwachtingen van onze belanghebbenden. Ook onze medewerkers konden deelnemen aan een enquête rond hun perceptie en verwachtingen omtrent MVO. Uit de resultaten bleek dat ze MVO belangrijk vinden en bereid zijn mee te werken aan MVO-projecten. Het algemene bewustzijn omtrent onze MVO-acties was nog gering.

90%

van de medewerkers denken dat Belgacom betrokken is bij MVO

17%

willen buiten de werkuren deelnemen

46%

willen actief deelnemen

92%

vinden het belangrijk om geïnformeerd te worden over de MVO activiteiten Basis: 1.208 werknemers

We namen MVO-thema’s op in onze presentaties voor investeerders en analisten en maakten onze milieu-inspanningen aan onze investeerders bekend via het Carbon Disclosure Project. We stellen de feedback van ratingkantoren in verband met onze MVO-inspanningen zeer op prijs omdat hij ons helpt de kwaliteit van onze rapportering te verbeteren. We hebben ook uitvoerig marktonderzoek gedaan naar consumententrends en het was een geruststelling te zien dat verschillende van deze maatschappelijke trends al waren opgenomen in onze MVO-acties. Bijvoorbeeld: ‘Green and Health’: groen en gezondheid worden almaar belangrijker voor de klanten, maar ze zijn niet bereid groene of gezonde keuzes te maken als dit een impact heeft op hun levensstijl. Bedrijven worden verondersteld de verantwoordelijkheid en de bijbehorende kosten te dragen. Wij richten ons op deze trend door informatie te verstrekken over de potentiële gezondheidsimpact van onze draadloze producten en door groenere alternatieven aan te reiken tegen vergelijkbare prijzen, zoals het Samsung E1107-telefoontoestel op zonne-energie, dat we aanbieden voor EUR 49. ‘Smart and connected consumer’: nu internet volledig ingeburgerd is, zijn consumenten zich meer bewust van en beter geïnformeerd over hun keuzes. Eerlijke en transparante communicatie is essentieel om de trouw en het vertrouwen van de klanten te verdienen. Daarom is het onze verantwoordelijkheid mensen online te helpen, ze op te leiden, ze eenvoudige en objectieve informatie te geven en te voorkomen dat de digitale kloof zich verbreedt.

MVO

Tegemoetkomen aan de verwachtingen van de belanghebbenden In antwoord op de verwachtingen van onze belanghebbenden hebben we ons bestuursmodel voor MVO verbeterd met onder meer een nieuwe gedragscode, hebben we onze MVO-strategie bijgewerkt en opgenomen in de prioriteiten van onze businessunits, en hebben we onze communicatie over onze MVO-activiteiten geïntensiveerd. Het nieuwe plan en bestuursmodel voor MVO werden door het Belgacom Management Committee en de Raad van Bestuur goedgekeurd. We hielden ons ook aan onze verbintenissen.  Zie onze resultaten- en verbintenissentabel op blz. 78

MVO-beleid Onze missie, onze bedrijfswaarden (Respect, Can Do, Passion) en ons Corporate Governance Charter liggen aan de basis van onze aanpak van de bedrijfsvoering en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Het zijn de grondslagen voor het creëren en handhaven van een cultuur van waakzaamheid, en voor het invoeren en garanderen van duurzaam beheer, conforme processen en procedures. Om MVO verder te laten doordringen in onze organisatie hebben we een nieuwe gedragscode uitgewerkt met de naam ‘Onze manier van verantwoord ondernemen’. Deze code vertaalt onze missie, strategie, bedrijfswaarden en MVO-doelstellingen in een referentiedocument. Alle medewerkers van Belgacom zullen, waar ze zich ook bevinden, een gemeenschappelijke manier van werken hebben, die uitdrukking geeft aan de nieuwe bedrijfscultuur. Een van de hoekstenen van onze aanpak is de ontwikkeling van een intern beleid en een interne rapporteringsstructuur rond twee entiteiten: het MVO-departement van de Groep en de MVO Stuurgroep, waarvan de Vice-Presidents van elke businessunit deel uitmaken. Deze entiteiten staan onder leiding van de Vice-President Group MVO en rapporteren rechtstreeks aan de Gedelegeerd Bestuurder en het Belgacom Management Committee. We hebben MVO-vertegenwoordigers aangeduid in elke businessunit, die nauw samenwerken met het MVO-team van de Groep om MVO-acties te voeren. Onze belangrijkste MVO-prioriteiten worden behandeld als ‘strategische bedrijfsprogramma’s’, waarvan de vooruitgang van maand tot maand wordt gerapporteerd aan het Belgacom Management Committee.

Raad van bestuur

Het Belgacom directie comité

MVO Stuurgroep VP MVO + VP van elk business unit

MVO team

Coördinatie

3 strategische programmas’:

– Een Koolstofarme maatschappij/Groen – Elektromagnetische velden en gezondheid – Toegang tot communicatie

3 werkgroepen:

– Een verantwoordelijke bevoorradingsketen – Een positieve werk cultuur – Onze gemeenschappen ondersteunen

Uitvoering per divisie

Belgacom Jaarverslag 2009 - 57

We namen de belangrijkste MVO-acties op in de strategische plannen van onze businessunits en zetten duidelijke doelstellingen uit om de vooruitgang van nabij te volgen.

Evaluatie van de relevantie en integratie van MVO in onze businessunits Aan de hand van de resultaten van opiniepeilingen bij onze belanghebbenden, onze analyse van maatschappelijke trends, benchmarking met onze concurrenten en interviews met medewerkers gingen we na of we nog steeds de MVO-thema’s behandelen die voor onze belanghebbenden en onze business cruciaal zijn. Het was een geruststelling vast te stellen dat de zes MVO-thema’s waarrond we al drie jaar werken nog steeds de meest relevante zijn volgens hun financiële impact en impact qua reputatie op onze business, en in de ogen van de belanghebbenden. Onze MVO-rapportering spitst zich toe op de belangrijkste MVO-thema’s.

Prioriteit 1 Prioriteit 2 Monitor Lage prioriteit

Medium Laag

Maturiteitsniveau

Hoog

We hebben workshops met vijftig werknemers georganiseerd om de acties in het kader van onze MVO-thema’s voor de volgende vijf jaar te prioriteren. Deze prioritering gebeurde op basis van hun relevantie (voor de belanghebbenden en voor Belgacom) en ons huidig maturiteitsniveau. We namen de belangrijkste MVO-acties op in de strategische plannen van onze businessunits en zetten duidelijke doelstellingen uit om de vooruitgang van nabij te volgen.

Investeren in de locale gemeenschappen

Vrijwilligerswerk onder werknemers Biodiversiteit Water Laag

Foundation/Goede doelen Beloning en erkenning Gezondheid, veiligheid en welzijn Sociale dialoog

Opleiding en ontwikkeling Verantwoordelijk netwerkbeheer

Energie efficiëntie Duidelijke prijzen Betrokkenheid werknemers Afvalbeheer Wetenschappelijk onderzoek EMV Garanderen ICT opleiding Duurzaam aankopen Verantwoordelijke marketing Hergebruik producten promoten

Communicatie rond EMV en gezondheid Privacy en veilig gebruik van producten Gelijke kansen en diversiteit Reductie digitale kloof Reductie CO2 voetafdruk Groene klantenoplossingen Klantendienst

Medium

Hoog

Belangrijkste aspecten voor Belgacom en belanghebbenden

MVO

MVO en onze internationale activiteiten Tot dusver richtten onze MVO-activiteiten zich op België. We zijn ons bewust van de behoefte MVO uit te breiden tot onze internationale activiteiten, en daarmee zijn we ook al gestart. We peilden naar het belang en het maturiteitsniveau van MVO in onze internationale filialen op basis van een zelf-evaluatievragenlijst en opvolgingsvergaderingen. We zullen in 2010 blijven werken aan de integratie van onze internationale activiteiten om ze in de MVO-strategie van onze Groep op te nemen. Intussen hebben we beslist een overzichtstabel op te stellen van hun activiteiten en belangrijkste MVO-prestaties tot dusver, en hebben we in dit verslag een aantal van hun MVO-initiatieven belicht. Beschrijving van de activiteiten

VTE’s 2009

Aandeelhouderschap Belgacom

Materialiteit MVO-thema’s

Belangrijkste verwezenlijkingen

Telindus GrootBrittannië

166

100%

ISO 14001-, ISO 9001-, ISO 27000-, IPP-certificatie, systeem voor de evaluatie van leveranciers

Telindus Nederland (inclusief ISIT) Netwerk–georiënteerde ICT-diensten Telindus en -oplossingen Luxemburg (installatie, onderhoud, consulting en diensten)

222

100%

ISO9001, SCC/ VCA, ISO27001 (in voorbereiding)

327

64.69%

Telindus Frankrijk

636

100%

UN Global Compact, ISO9001, ISO 14001, ISO 27001 gepland

Telindus Spanje

218

100%

ISO 14001,

Klimaatverandering, positieve werkomgeving, verantwoorde bevoorradingsketen

ISO 9001, stichtend partner van het Luxembourg Safer Internet Awareness Center (www.Lusi.lu)

Tango

Levert vaste, mobiele en internetdiensten in Luxemburg

100%

Toegang tot communicatie, EMV en gezondheid, positieve werkomgeving

Best Buyaanbiedingen, campagnes voor veilig gebruik

Scarlet Nederland

Doorverkoper van internetdiensten en diensten voor vaste en mobiele telefonie in Nederland

100%

Toegang tot communicatie

Winnaar van de Customer Service Award

Concetta Fagard - Vice President Group CSR, Sponsoring, PR & Events

We zijn er in geslaagd MVO volledig te integreren in elke business unit. Samen met m’n team is m’n rol nu elke afdeling van het bedrijf op te volgen, te challengen en te ondersteunen zodat we er zeker van zijn dat MVO objectieven niet enkel componenten zijn van een roadmap, maar geactiveerd worden en deel uitmaken van onze dagelijkse activiteiten.

We zullen in 2010 blijven werken aan de integratie van onze internationale activiteiten om ze in de MVO-strategie van onze Groep op te nemen.

Gezamenlijke aanpak en lidmaatschap Tegemoetkomend aan de behoefte aan een gezamenlijke aanpak van onze MVOuitdagingen hebben we ons aangesloten hij het GeSI (Global e-Sustainability Initiative), dat de samenwerking tussen telecomoperatoren en -leveranciers rond gemeenschappelijke MVO-thema’s stimuleert. We zijn actief lid van industriële verenigingen en specifieke MVO-verenigingen zoals de werkgroep Sustainability van de European Telecommunications Network Operators’ Association, Business & Society (het Belgische MVO-netwerk), en CSR Europe. We zijn stichter van het MVO-netwerk van de Louvain School of Management. Belgacom Jaarverslag 2009 - 59

Communicatie

toegankelijker maken Telecommunicatie kan ons dagelijkse leven aanzienlijk vergemakkelijken. Wij willen onze producten en diensten voor zoveel mogelijk mensen toegankelijk maken, ongeacht geografische, economische en fysische hinderpalen, en met een maximum aan veiligheid en gebruiksgemak. De sleutelelementen om deze ambitie waar te maken zijn de initiatieven die we nemen om ons aanbod te vereenvoudigen en de klantenervaring en klantenservice te verbeteren, de manier waarop we de veiligheid van onze klanten op internet garanderen en hun privacy beschermen, en de manier waarop we bijdragen tot het reduceren van de digitale kloof door de toegang voor kansarmen, senioren, zieken en mensen met functiebeperkingen te verbeteren en ICT opleidingen te voorzien.

MVO

Topprioriteiten

We hebben... ... ons aanbod vereenvoudigd en onze prijzen verlaagd Onze nieuwe diensten bieden onze klanten de voordelen van de convergentie: meer vrijheid en eenvoud voor een betere prijs en kwaliteit. Met het nieuwe All-in-One pack belt de klant zowel met zijn vaste lijn als met zijn gsm gratis naar alle Belgische nummers na 17 uur en in het weekend, en surft hij ook thuis en in het weekend overal gratis met zijn laptop. Digitale televisie is gratis inbegrepen.

• Eenvoudige en relevante aanbiedingen • Klantenervaring en klantenservice • Klantenprivacy en online veiligheid • Producten voor senioren, zieken en mensen met functiebeperkingen • ICT opleidingen

Onze roamingtarieven zijn drastisch gedaald (- 67% voor sms bijvoorbeeld) in overeenstemming met de beslissingen van de Europese Commissie. Belgacom heeft een actieve rol op zich genomen in de overheidscampagne Start2surf@ home, die een zo breed mogelijk publiek wil laten kennismaken met de voordelen van vast internet om zo de digitale kloof te dichten tussen wie toegang heeft tot de drie miljoen actieve internetaansluitingen in ons land en wie dat niet heeft. Het Start2surf-pakket van Belgacom bevat een nieuwe computer met alle nodige software, waaronder een antivirusen een antispamsysteem, en twaalf maanden gratis Belgacom Internet Budget. Wie het pakket aankoopt, heeft ook recht op één dag computer- en internetopleiding, een gratis naverkoophulplijn en een belastingkrediet van 21% op de aankoopprijs (zonder btw).  www.belgacom.be/s2s In samenwerking met de nationale regelgevende instantie hebben we het voor het publiek makkelijker gemaakt de tarieven van de verschillende operatoren te vergelijken. Belgacom staat achter de tariefsimulator die door het BIPT, de nationale regelgever, werd gecreëerd omdat hij objectief is en rekening houdt met zowel kwaliteit als prijs. De simulator laat duidelijk zien dat Belgacom een aantrekkelijk aanbod heeft voor elke klant – niet alleen qua kwaliteit, maar ook prijsgewijs. www.bestetarief.be In mei legde de Belgische Raad voor de Mededinging Belgacom een boete op van EUR 66 miljoen naar aanleiding van zijn uitspraak dat ze in 2004 en 2005 misbruik had gemaakt van haar machtspositie op de bedrijfsmarkt door wurgprijzen te hanteren voor communicaties op haar eigen netwerk, waardoor haar concurrenten benadeeld werden. Tegelijk verwierp de Raad vier andere klachten tegen Belgacom Mobile – een mooi bewijs van de onduidelijkheid die rond het mededingingsrecht hangt. Belgacom Mobile heeft tegen de uitspraak beroep aangetekend en de zaak wordt nog steeds onderzocht. De Belgacom Groep besteedt de grootst mogelijke aandacht aan de naleving van de geldende regelgeving. Sommige van die regels zijn echter ver van duidelijk en vergen vaak een uitspraak van de rechtbank om de precieze toedracht ervan te bepalen. ... ons gefocust op de verbetering van de klantenservice en de klantenervaring Ons Care&Ease-programma was in 2009 een prioriteit. ‘Care’ meet de end-to-end tevredenheid van onze klanten. ‘Ease’ staat voor de vereenvoudiging van de manier waarop klanten toegang krijgen tot onze diensten. De invoering van nieuwe en preciezere afspraakmomenten in de loop van de dag, de fusie van de toegangsnummers van verschillende supportcallcenters tot één nummer voor residentiële klanten en één voor professionele klanten, de vereenvoudiging van de interactieve spraakmenu’s en de verbetering van ‘first time right’ voor interventies op afstand en op het terrein zijn factoren die het voor de klant makkelijker hebben gemaakt zaken met ons te doen. De proactieve opsporing van niet optimaal uitgevoerde Do it Yourself-installaties en het aangrijpen van andere individuele mogelijkheden tot kwaliteitsverbetering om de klanten te helpen hebben onze Care-benadering kracht bijgezet. In 2010 zullen we op deze weg voortgaan om de algemene klantenervaring te blijven verbeteren.

We werken er hard aan om onze klanten in alle omstandigheden te behoeden en gaan

er prat op telkens snel en alert te rea geren op incidenten. De veiligheid van onze klant en hen op de hoogte houden indien zich problemen voordoen, vor men een integraal onderdeel van onze klantgerichte aanpak. We hebben ons crisisbeheerplan dit jaar moeten active ren om twee netwerkstoringen en één veiligheidsaanval te behandelen. Ons mobiel- en breedbandnetwerk hebben beiden, door intens verkeer, een zware storing gehad dit jaar. Technici en leveranciers van de apparatuur hebben de oorzaak van de problemen snel geïdentificeerd en kregen de netwerken snel weer in dienst. We hebben ruime aandacht besteed aan het informeren van onze klanten tijdens deze storin gen, via de traditionele perskanalen, via alternatieve kanalen zoals Twitter en blogs, en via efficiënte communicatie naar al onze werknemers. Er werden tevens commerciële tegemoetkomingen verleend. Eens de diensten hersteld waren, heeft Belga com speciale aandacht besteed aan het in alle transparantie communiceren over de oorzaak van de panne en haar excuses aan de geïmpacteerde klanten aangeboden door hun een aangepaste boodschap via SMS of mail te sturen. Later in het jaar publiceerde een internetpiraat - tot tweemaal toe – in logcodes van verschillende Belgacom klanten. Onze technici onderzochten hoe de hacker aan deze gegevens was gekomen en hebben onmiddellijk nieuwe paswoorden bezorgd aan de betrokken klanten. Dit past ook in ons klantgericht en veiligheidsbeleid. De nodige actie werd ondernomen om herhaling van zulke incidenten in de toekomst te vermijden.

Belgacom Jaarverslag 2009 - 61

... de privacy van onze klanten verder beschermd en het veilige gebruik van onze technologieën gepromoot Privacy en de beveiliging van gegevens worden almaar belangrijker voor elk type klant. Ons gedetailleerde privacybeleid is beschikbaar op ons intranet en ons beheerssysteem voor databeveiliging beschikt over een ISO27001-certificaat. Al onze producten bevatten beveiligingskenmerken die het hoogst mogelijke niveau van bescherming en privacy bieden. Op Belgacom TV wordt inhoud voor volwassenen standaard beveiligd volgens het hoogste niveau van de functie voor ouderlijk toezicht. Op internet is ouderlijk toezicht op aanvraag verkrijgbaar als onderdeel van onze Norton Security-oplossing, die gratis kan worden gedownload op onze website. Er zijn tevens filtersystemen ter beschikking om volwasseneninhoud, die via diensten van derden wordt geleverd, op gsm’s te blokkeren. Op het multimediaportaal van Vodafone live! wordt een waarschuwing getoond voor men toegang krijgt tot websites met volwasseneninhoud. De veiligheid van kinderen op internet is bijzonder belangrijk voor Belgacom en daarom werken we samen met twee ngo’s om kinderen te sensibiliseren voor een veilig gebruik van onze technologieën. Wij steunen Action Innocence, dat dit jaar 3198 schoolkinderen bezocht om hen te wijzen op de gevaren van internet. We traden ook op als gastheer voor twee conferenties van Action Innocence voor de staf van de Belgacom Groep. We bleven onze steun verlenen aan Child Focus, de Europese Stichting voor Vermiste en Seksueel Uitgebuite Kinderen, door zijn leden kantoorruimte aan te bieden in gebouwen van Belgacom en mee te werken aan zijn preventieve campagnes inzake veiliger internetgebruik. We verdeelden in onze shops 30 000 folders met advies voor jongeren over veilig internet-gebruik. Via deze acties zijn we ook lid van het comité van het Belgian Integrated Network for Safer Internet, een project dat wordt gefinancierd door de Europese Commissie. Door de ondertekening van het European Framework for Safer Mobile Use by Younger Teenagers and Children werkten we ook mee aan de opstelling van de Belgische gedragscode voor een veiliger gebruik van mobiele telefoons voor kinderen en jonge tieners, die werd ondertekend door alle leden van het GOF (GSM Operators’ Forum) en regels bevat die ze aanvaarden na te leven.  www.gofguidelines.be De ETNO (European Telecommunications Network Operators Association), waarvan wij deel uitmaken, heeft de bescherming van kinderen op internet uitgeroepen tot prioriteit en Belgacom neemt deel aan deze werkgroep om goede praktijken uit te wisselen en te verspreiden. ... nieuwe producten gelanceerd op maat van senioren, zieken en mensen met functiebeperkingen Voor de senioren heeft Belgacom speciaal ontworpen gsm’s. Het zijn eenvoudige en gebruiksvriendelijke toestellen die basisdiensten bieden via een helder en gemakkelijk leesbaar scherm, grote toetsen en een krachtige luidspreker. De veiligheid van kinderen op internet is bijzonder belangrijk voor Belgacom en daarom werken we samen met twee ngo’s om kinderen te sensibiliseren voor een veilig gebruik van onze technologieën.

Telindus Luxemburg heeft de website www.lusi.lu ontwikkeld als onderdeel van het Safer Internet-programma van de Europese Commissie. Deze site biedt advies, games en nieuws voor kinderen, jongeren en vol wassenen om ze te sensibiliseren voor veilig internetgebruik.

Voor chronisch of langdurig zieke kinderen creëren Bednet ( www.bednet.be) en Take Off ( www.asbl-takeoff-vzw.be) een virtueel netwerk zodat ze in contact kunnen blijven met hun leraren en klasgenoten en ze lessen kunnen blijven volgen op afstand. Dat belet dat ze achterop of geïsoleerd raken. Belgacom levert de uitrusting, software en internet-verbindingen tussen de klaslokalen en de huizen of ziekenhuizen. In 2009 konden een 75-tal kinderen gebruikmaken van Bednet en 40 van Take Off. Belgacom stond in voor de videoconferentie-uitrusting in het Universitair Ziekenhuis Maria Middelares te Gent, waarmee huisartsen nauwer worden betrokken bij multidisciplinaire raadplegingen voor kankerpatiënten. Zo is de patiënt zeker van de best mogelijke coördinatie tussen de behandelende geneesheren, zowel in als buiten het ziekenhuis, en bespaart de huisarts heel wat tijd. Dit baanbrekende project wordt ondersteund door het RIZIV, het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering. Een innoverend telemonitoringproject op basis van sms, dat huisartsen en hartpatiënten na hun ziekenhuisopname met elkaar in contact houdt, helpt het aantal patiënten dat opnieuw moet worden opgenomen verminderen (40% van de patiënten met hartfalen moet binnen zes maanden na een ziekenhuisverblijf opnieuw worden opgenomen). Meer informatie over de rol van Belgacom.  www.belgium-hf.be.

MVO

Belgacom heeft in samenwerking met de Belgische ziekenfondsen Zorg TV gelanceerd, dat 25 patiënten die aan twee soorten diabetes lijden, informeert en coacht via videotelefonie van Belgacom en digitale tv-platformen. ... de ontwikkeling van ICT-vaardigheden verder ondersteund via onze ICTopleidingsprogramma’s Wij hebben 775 computers geschonken aan 60 scholen en 52 organisaties die ICTopleidingen geven in het hele land. Via onze partnerschappen met verschillende sociale organisaties die mensen ICT-vaardigheden bijbrengen, hebben we in 2009 onrechtstreeks ongeveer 7000 mensen opgeleid.

Voor de senioren heeft Belgacom speciaal ontworpen gsm’s.

Techno.bel is een opleidingscentrum voor ICT dat is ontstaan uit een partnerschap tussen Belgacom en de FOREM in Wallonië. In 2009 vond 70% van de werkzoekenden na hun opleiding een job. In vergelijking met 2008 bereikte Techno.bel 34% meer werkzoekenden in 2009, en voltooiden 115% meer studenten een technische opleiding. Techno.bel wil ook de bewustwording rond ICT stimuleren. Het heeft daartoe een aantal studies opgezet inzake de ontwikkeling van technologieën en hun impact op onze economische en sociale omgeving, die aan een breed publiek werden voorgesteld. Eind 2009 lanceerde het TIDI, een virtuele 3D-wereld om e-learning te stimuleren.  www.technobel.be. We bleven ons inzetten voor The Network for Training Entrepreneurship (NFTE), dat kansarme jongeren wil aanmoedigen hun sociale en professionele vaardigheden te ontwikkelen, en Formation Insertion Jeunes (FIJ), een centrum in Brussel voor ongeschoolde werkzoekenden in de ICT-sector. We verleenden eveneens onze steun aan drie Vlaamse organisaties bij de ontwikkeling van het ‘Digidak’-concept – digitale faciliteiten die openstaan voor het publiek om de toegang tot nieuwe technologieën en elementaire internetopleiding te vergemakkelijken. Belgacom zorgt ook hier voor de internetaansluitingen. 2008

2009

2008

Aantal opgeleide mensen FIJ Techno.bel Digidak NFTE Total

NA 997 1.080 329 1.326

416 2.814 3.500 475 7.205

2009 Totaal uren

NA 101.189 9.994 1.980 113.163

5,989 114,372 35,300 2,520 158,181

... ons cultureel erfgoed verder gedigitaliseerd, door het te bewaren en toegankelijker te maken Nieuwe technologieën zorgen er niet enkel voor dat het culturele erfgoed wordt bewaard, maar ook beschikbaar kan worden gesteld voor een breed publiek. Daarom startte Belgacom het Digita-project. In 2009 bleven we samenwerken met de Koninklijke Bibliotheek en zetten we een project op met het Koninklijk Filmmuseum, twee belangrijke oefeningen voor de bewaring en openstelling van een deel van de collecties van deze instellingen. De RFP voor de digitalisering van het federale museum gepland voor 2009 werd uitgesteld tot 2010. Belgacom zal zich kandidaat stellen.

We zullen… • Ons aanbod vereenvoudigen en harmoniseren • De algemene klantenervaring en klantenservice verbeteren • Een veilig gebruik van onze technologieën blijven promoten, via een specifieke website • Doelgerichte aanbiedingen voor senioren, zieken, kansarmen en mensen met functiebeperkingen blijven ontwikkelen •P rogramma’s om de digitale kloof te reduceren blijven promoten en financieren

De dienst HomeSend van Belgacom International Carrier Services is de eerste wereldwijde ‘mobile centric’ hubbingdienst voor internatio nale geldoverboeking, uitwisseling van belkrediet en herladen in het buitenland, goedgekeurd door de GSM Association. Internationale geldoverboekingen vormen een belangrijk onderdeel van mobiele betalingen, waarmee gsm-gebrui kers snel en gemakkelijk internatio naal geld kunnen overmaken. De toegang tot faciliteiten om over boekingen van geld te ontvangen is vaak beperkt, vooral voor personen uit lagere inkomensklassen en in landelijke gebieden, waar de bank sector vaak ondervertegenwoordigd is en contant geld een grotere rol in de economie speelt. De mobiele technologie kan de kosten voor overboekingen verlagen omdat fysieke ophaalpunten overbodig zijn en de transacties snel en veilig laten verlopen.

 www.homesend.com Belgacom Jaarverslag 2009 - 63

koolstofarme

Een maatschappij stimuleren De klimaatverandering wordt steeds meer beschouwd als een van de grootste uitdagingen van de 21e eeuw. Voor ICT-bedrijven zoals Belgacom vormt ze ook een strategische kwestie: de klimaatverandering houdt potentiële risico’s in voor onze werking, maar biedt tegelijk nieuwe businessopportuniteiten. Als toonaangevende leverancier van telecommunicatiediensten in België is voor ons een belangrijke rol weggelegd in de overstap naar een koolstofarme maatschappij.

MVO

Topprioriteit

Onze strategie m.b.t. de klimaatverandering draait rond drie elementen, ondersteund door ons milieubeleid: 1. De koolstofuitstoot van onze activiteiten in België met 70% verminderen in de periode 2007-2020 2. Onze klanten voorzien van producten en diensten waarmee zij hun eigen ecologische voetafdruk efficiënter kunnen beheren 3. Onze belanghebbenden (werknemers, leveranciers, enz.) bij de materie betrekken en het bewustzijn i.v.m. de klimaatverandering aanscherpen Om te zorgen dat wij onze klimaatstrategie kunnen waarmaken, hebben wij ze opgenomen in onze lijst van belangrijkste strategische bedrijfsprogramma’s. Bijgevolg worden onze klimaatdoelstellingen elke maand gemonitord en aan het Belgacom Management Committee gerapporteerd. Een crossfunctioneel team is verantwoordelijk voor de uitvoering van actieplannen.

1. Onze eigen impact op het milieu reduceren

We hebben... ... ons ertoe verbonden de koolstofuitstoot van onze activiteiten in België met 70% te verminderen in de periode 2007-2020 Met de steun van Ecofys, een vooraanstaand bedrijf voor koolstofconsultancy, hebben we een ambitieuze doelstelling vastgelegd om de koolstofuitstoot van onze activiteiten in België terug te dringen: een vermindering met 70% in de periode 2007-2020. Deze doelstelling heeft betrekking op al onze activiteiten in België: kantoorgebouwen, vaste en mobiele netwerken, datacenters, voertuigen, zakenreizen met het vliegtuig en de trein, pendelverkeer en uitbesteed transport. Volgens het Greenhouse Gas Protocol behelst onze doelstelling onze uitstoot van scope 1, scope 2 en een aanzienlijk deel van scope 3.  www.ghgprotocol.org/calculation-tools/faq Deze nieuwe definitie van onze scope verklaart het verschil in CO2-reporting, in vergelijking met onze vorige MVO-verslagen. Om deze ambitieuze doelstelling te bereiken, zullen we het energieverbruik in al onze activiteiten optimaliseren en enkel gebruikmaken van hernieuwbare elektriciteit. ... in 2009 zijn we erin geslaagd onze koolstofuitstoot te verlagen met 55% t.o.v. 2007 en met 24% t.o.v. 2008 Dit ligt aan de jaarimpact van onze hernieuwbare elektriciteit in 2009 (100% groene stroom sinds september 2008) en de diverse initiatieven om onze energieconsumptie te verminderen. In vergelijking met vorig jaar hebben wij onze verwarmingsbehoefte verminderd met 8% en het energieverbruik van ons wagenpark met 3%. Ondanks het toegenomen verkeer op onze netwerken hebben we het elektriciteitsverbruik stabiel kunnen houden. ... ons geprofileerd als de grootste aankoper van gecertificeerde hernieuwbare elektriciteit in België Onze elektriciteit is voor 100% afkomstig uit gecertificeerde hernieuwbare energiebronnen. We zijn de grootste aankoper van groene stroom in België, met een hoeveelheid groene stroom die gelijk is aan het jaarlijkse verbruik van 140.000 gezinnen. De elektriciteit is afkomstig van eigen productie via zonnepanelen, of wordt aangekocht via aankoopovereenkomsten voor hydro-elektriciteit. ... belangrijke energiebesparende initiatieven genomen in onze datacenters en netwerken, voor een jaarlijkse besparing van EUR 1,4 miljoen De belangrijkste initiatieven van dit jaar hebben een totale elektriciteitsbesparing van 14,4 GWh opgeleverd, wat overeenkomt met een jaarlijkse besparing van EUR 1,4 miljoen. Deze belangrijke energiebesparende maatregelen werden maandelijks gemonitord en de voortgang werd gemeld aan het Belgacom Management Committee.

• Reduceren van onze CO2 uitstoot met 70% (20072020) • Onze klanten helpen hun ecologische voetafdruk te beperken • Bewustzijn van onze belanghebbenden verhogen

We hebben een ambitieuze doelstelling vastgelegd om de koolstofuitstoot van onze activiteiten in België terug te dringen: een vermindering met 70% in de periode 2007-2020 In alle belangrijke domeinen werden duidelijke doelstellingen vastgelegd: • 100% hernieuwbare elektriciteit: al onze elektriciteit moet tegen 2009 komen uit gecertificeerde hernieuwbare bronnen, via eigen productie en aankoopovereen komsten. • Mobiel netwerk: de energieefficiëntie moet tegen 2012 met 25% omhoog door al het oude materiaal ter vervangen door geavanceerde technologie. • Vast netwerk: de energie-effici ëntie moet tegen 2018 met 25% omhoog door over te schakelen naar een volledig IP-netwerk. • Datacenters: de efficiëntie van onze datacenters verhogen om te gen 2012 te komen tot een gemid delde Power Usage Effectivenesswaarde van 1,75. • Kantoorgebouwen: ons vastgoed verder consolideren en de ener gie-efficiëntie van onze gebouwen voortdurend in de gaten houden en verbeteren. • Transport: het gebruik van koolstofarme transportmiddelen verder aanmoedigen, tegen 2012 komen tot een gemiddelde van 120 g/km CO2-uitstoot voor nieuw bestelde bedrijfswagens, en een groots opgezet opleidingspro gramma rond ecorijden lanceren.

Belgacom Jaarverslag 2009 - 65

Jaarlijkse energiebesparingen Doelstelling 2009 door belangrijke acties in 2009 Servervirtualisatie 1 GWh Shutdownplan 5,8 GWh Buitenluchtkoeling 6,6 GWh Totaal 13,4 GWh

Resultaat 2009

Variatie

1,3 GWh 6,1 GWh 7,0 GWh 14,4 GWh

+30 % +5 % +6 % +7 %

We hebben het energieverbruik in onze datacenters aanzienlijk teruggedrongen door de virtualisatie van 1.000 servers en de aankoop van zuinige servers. Een gevirtualiseerde server verbruikt gemiddeld 90% minder elektriciteit dan een fysieke server. We zijn ook gestart met belangrijke optimaliseringswerken in de datacenters om de efficiëntie van onze koelinstallaties te verhogen. Dit zou vanaf 2010 aanzienlijke energiebesparingen moeten opleveren.

Al onze elektriciteit is afkomstig uit gecertificeerde hernieuwbare energiebronnen en we zijn de grootste aankoper van groene electriciteit in België.

-55% koolstofuitstoot t.o.v. 2007

CO2- emissies (in duizend ton)

200

180

150

108

100

50 0

2007

2008

2009

Transport Verwarming (stookolie) Verwarming (gas) Electriciteit

Energieconsumptie (In terajoules)

3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0

... de energieconsumptie in onze kantoren met 11% verminderd en energieaudits uitgevoerd in de belangrijke gebouwen We hebben 11% minder energie verbruikt in onze belangrijkste kantoorgebouwen door 4 700 m² te ontruimen en door optimaliseringsmaatregelen in te voeren. Zo werden de temperatuurinstellingen aangepast en maken we gebruik van op aanwezigheid gebaseerde verlichting. We hebben externe specialisten gevraagd om de energieconsumptie van onze belangrijkste kantoorgebouwen te auditen en te bekijken welke mogelijkheden er zijn om nog te verbeteren. ... de CO2-uitstoot van ons transport verminderd met 2% We hebben onder meer de volgende maatregelen genomen om de impact van ons transport (wagenpark, pendelverkeer van de werknemers, uitbesteed transport en zakenreizen) op het milieu te verminderen: • De totale consumptie van het wagenpark is verminderd met 3% t.o.v. 2008. • Een nieuw mobiliteitsbeleid moedigt de werknemers aan om gebruik te maken van het openbaar vervoer: volledige terugbetaling van het openbaar vervoer, mogelijkheden om het openbaar vervoer te combineren met een bedrijfswagen. • Al onze vrachtwagenbestuurders (logistiek) hebben een cursus ecorijden gevolgd. De positieve resultaten hebben ons aangezet om een groots opgezet ecorijdenprogramma te lanceren in 2010, voor iedere werknemer die een bedrijfswagen heeft. • We zijn gestart met systematische controles van de bandenspanning, maar door onvoldoende middelen hebben we dit project voorlopig stopgezet. • Het aantal satellietwerkers is vorig jaar met 29% gestegen, doordat we het aantal satellietsites en -desks hebben verhoogd. • We hebben onze logistieke distributieroutes geoptimaliseerd, wat een besparing van 165 025 km heeft opgeleverd. • De CO2-uitstoot met betrekking tot zakenreizen (per vliegtuig en trein) is met 17% gedaald. ... gezorgd voor 25% minder afval t.o.v. 2008 Onze aanpak van afvalbeheer berust op de principes ‘vermindering, hergebruik, recyclage’ en betreft zowel kantoorafval als afval in verband met onze activiteiten (papier, hout, metaal, kabels, batterijen, elektronisch afval, enz.). We hebben over het algemeen 25% minder afval geproduceerd dan in 2008, dankzij de consolidering van gebouwen en de verhoogde efficiëntie van het afvalbeheer. Verder zijn er minder werken voor netwerkontplooiing geweest. We hebben 66% van ons afval gerecycleerd of hergebruikt, wat minder is dan in 2008. Dit is te verklaren doordat het volume gerecycleerd afval in verhouding sterker gedaald is dan de afname van het volume restafval. Bijgevolg heeft dit niets te maken met een slechtere prestatie dan het jaar voordien.

2007

2008

2009

Transport Verwarming (stookolie) Verwarming (gas) Electriciteit

We zijn doorgegaan met de vervanging van airconditioning door koeling met buitenlucht in onze vaste en mobiele netwerken, waardoor we tot 90% minder elektriciteit en koelgas nodig hebben. We hebben een belangrijk programma gelanceerd om ongebruikt netwerkmateriaal uit te schakelen. Dat heeft spectaculaire energiebesparingen opgeleverd.

Ons departement Investment Recovery heeft 801 ton overtollige apparatuur uit onze activiteiten (bv. kabels, schakelen transmissieapparatuur, mobiele toestellen) kunnen valoriseren. We hebben in samenwerking met een beschutte werkplaats een optimalisatieprocedure voor recyclage ingevoerd, waarbij 204 ton elektronisch afval (WEEE) kon worden gerecycleerd.

MVO

-25%

afvalproductie in 2009 Afvalproductie (in ton)

16.000 14.000 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 0

2007

2008

2009

Afval in verband met activiteiten Kantoorafval

In 2009 hebben we in onze verkooppunten 25 877 gsm-toestellen ingezameld voor recyclage. Er werden initiatieven genomen om klanten aan te moedigen oude toestellen weer in te leveren. 97% van de ingezamelde gsm-toestellen werd hergebruikt en de resterende 3% werd gerecycleerd.

2. Onze klanten helpen hun koolstofvoetafdruk te beperken Onze producten en diensten kunnen bijdragen tot een efficiëntere manier van leven en werken op het vlak van koolstofuitstoot en energieverbruik. Rapporten zoals de GeSI/Climate Group Smart 2020-studie tonen aan dat door andere sectoren in staat te stellen hun uitstoot te verminderen, de ICT-sector de globale uitstoot met niet minder dan 15% kan verminderen tegen 2020 - een volume CO2 ter grootte van vijf keer zijn eigen voetafdruk in 2020.  www.smart2020.org

We hebben... … enkele dematerialiseringsoplossingen verder gestimuleerd Veel fysieke producten en diensten kunnen worden vervangen door virtuele tegenhangers, waardoor energie en koolstof kunnen worden uitgespaard op grondstoffen, productieprocessen, logistiek en afvalstromen op het einde van de levensduur. Enkele voorbeelden van dergelijke applicaties zijn e-billing (602.367 residentiële klanten op het einde van 2009), mobiele betalingen via PingPing (ter vervanging van papieren bonnetjes en cheques), video op aanvraag via Belgacom TV, en de digitalisering van medische dossiers en cultureel erfgoed. ... enkele nieuwe oplossingen voor transportoptimalisering gelanceerd Vandaag zorgen onze oplossingen voor teleworking, videoconferenties en mobiel intranet/internet voor aanzienlijke besparingen op het vlak van transport. Al deze oplossingen leiden tot minder CO2-uitstoot, meer productiviteit en een beter evenwicht tussen werk en privéleven. Toekomstige ICT-applicaties in domeinen zoals ‘intelligente auto’s’ (telematica) of wegenbelasting zullen de overschakeling op koolstofarme alternatieven nog versnellen.

Door andere sectoren in staat te stellen hun uitstoot te verminderen, kan de ICT-sector de globale uitstoot met niet minder dan 15% doen verminderen tegen 2020 - een volume CO2 ter grootte van vijf keer zijn eigen voetafdruk in 2020. Belgacom Jaarverslag 2009 - 67

Ons filiaal Euremis heeft een programma voor werknemers op het terrein gelanceerd, waarmee de planning en routering van mobiele technici kan worden geoptimaliseerd. Dit zorgt voor minder afgelegde kilometers en papierloos orderbeheer. We hebben ook een onlinetool gelanceerd waarmee onze klanten kunnen berekenen hoeveel hun CO2-uitstoot vermindert door het gebruik van videoconferenties en teleworking.  www.belgacom.be/ict

We hebben ook een onlinetool gelanceerd waarmee onze klanten kunnen berekenen hoeveel hun CO2-uitstoot vermindert door het gebruik van videoconferenties en teleworking. www.belgacom.be/ict 68

... opnieuw inspanningen geleverd om monitoring en meting van energieverbruik en -productie via mobiele technologieën mogelijk te maken Woon- en kantoorgebouwen kunnen baat vinden bij de door ICT geboden energie-efficiëntieoplossingen. Wij hebben bijvoorbeeld een smartmeteringoplossing getest met de Bond Beter Leefmilieu, om de reacties van klanten te peilen en de technische mogelijkheden van de oplossing te evalueren. Door de realtime-informatievergaring m.b.t. hun energieverbruik krijgen klanten een visueel beeld van hun consumptie (via webinterface, sms) en kunnen ze hun gedrag eventueel aanpassen. Gemiddeld levert dit een besparing van 2% tot 10% op in termen van energieverbruik en CO2-uitstoot. De energieleverancier kan deze gegevens ook gebruiken om de productie te optimaliseren of nieuwe tariefformules aan te bieden die beter aansluiten bij de behoeften van de klanten. Dit type oplossing is nu beschikbaar bij bedrijven zoals Sunswitch, die dankzij onze mobiele technologieën hun klanten de kans geven de productie van hun zonnepanelen in real time te volgen.  www.sunswitch.be ... de eerste gsm op zonne-energie succesvol gelanceerd in België, en bespaard op de verpakkingen van onze producten We zijn gestart met de promotie van groene toestellen, zoals de Samsung Solar E1107, die een zonnepaneeltje combineert met een energie-efficiënte lader. Verder maakten we hierbij gebruik van kleinere verpakkingen uit gerecycleerd materiaal. Voor elk verkocht toestel hebben we EUR 1 gedoneerd aan het Climate Education Program. De verkoop hiervan lag 300% hoger dan verwacht. We hebben verdere inspanningen geleverd om de impact van onze verpakkingen te verkleinen, bijvoorbeeld door de verpakking van onze tv-producten met 30% te reduceren en over te schakelen op FSC-gecertificeerde en gerecycleerde materialen.

MVO

3. We zijn onze belanghebbenden bij de materie blijven betrekken en hebben geprobeerd de bevolking meer bewust te maken van de klimaatverandering Wij geloven dat het van groot belang is onze medewerkers en leveranciers te betrekken bij onze inspanningen om de CO2-uitstoot te verminderen. Bovendien willen wij de bevolking meer bewustmaken van de klimaatverandering.

We hebben... de medewerkers betrokken bij onze inspanningen We hebben verschillende evenementen en interne communicatiecampagnes georganiseerd om de aandacht van onze werknemers te vestigen op de klimaatverandering en ons plan om de CO2-uitstoot met 70% te verminderen. We hebben onze medewerkers ecocheques aangeboden, waarmee ze milieuvriendelijke aankopen kunnen doen. Zesenveertig medewerkers hebben gebruikgemaakt van onze aanbieding om met korting fotovoltaïsche panelen te installeren. Dat komt neer op een CO2-besparing van 49 ton. …onze leveranciers beïnvloed We denken dat we ook onze leveranciers kunnen bewustmaken en nemen daarom almaar meer energie-efficiëntie- en ‘groene’ vereisten op in onze offerteaanvragen en besprekingen met hen. We gebruiken de strenge energieconsumptienormen van de EU-gedragscode als referentie voor de aankoop van nieuwe breedband- en digitaletelevisieapparatuur.

We zijn gestart met de promotie van groene toestellen, zoals de Samsung Solar E1107, die een zonnepaneeltje combineert met een energie-efficiënte lader, en die een kleinere verpakking heeft.

…deelgenomen aan sectorale initiatieven, zoals het Global e-Sustainability Initiative (GeSI) Om verder in dialoog te treden met andere bedrijven uit de sector en best practices uit te wisselen, hebben we ons aangesloten bij het GeSI, dat samenwerking tussen telecomoperatoren en leveranciers bevordert m.b.t. klimaatkwesties. We zijn ons verder actief blijven inzetten voor initiatieven zoals de ETNO-werkgroepen rond duurzaamheid en energie. …onze resultaten bekendgemaakt via het Carbon Disclosure Project Voor het eerst hebben we onze milieuresultaten aan investeerders bekendgemaakt via het Carbon Disclosure Project. We zullen dit jaarlijks blijven doen.  www.cdproject.net …via het Climate Education Plan het bewustzijn helpen vergroten in Belgische scholen We hebben besloten onze steun te verlenen aan het Climate Education Program, dat het bewustzijn rond de klimaatverandering in Belgische scholen wil vergroten.  www.climate-education.be

We zullen... • Inspanningen blijven doen om de koolstofuitstoot van onze activiteiten in België met 70% te verminderen in de periode 2007-2020 In 2010 • Onze lijst van bedrijfswagens herzien en wagens met een CO2-uitstoot van meer dan 170 g/km mijden. • Een grootschalig opleidingsprogramma rond ecorijden lanceren • Een gsm-recyclagecampagne lanceren • Klanten voorzien van producten en diensten waarmee zij hun eigen ecologische voetafdruk efficiënter kunnen beheren • De EU-gedragscode ondertekenen m.b.t. energie-efficiënte digitale televisie en datacenters

We steunen het Climate Education Program om het bewustzijn rond klimaatverandering in Belgische scholen te vergroten.

Belgacom Jaarverslag 2009 - 69

Communiceren over elektromagnetische velden en

gezondheid

Terwijl de snelle groei van draadloze technologieën vooruitgang heeft gebracht in persoonlijke, commerciële en sociale domeinen blijft er een zekere ongerustheid over het effect op de gezondheid van de elektromagnetische velden. We houden rekening met deze bekommernis door het wetenschappelijke onderzoek op dit gebied van nabij op te volgen en onze communicatie-initiatieven t.o.v. onze belanghebbenden uit te breiden. Topprioriteiten • Netwerk conformiteit • Transparante communicatie rond blootstellingsniveaus • Monitoren van wetenschappelijk onderzoek

Om efficiënt in te spelen op de strategische risico’s en opportuniteiten i.v.m. elektromagnetische velden en ervoor te zorgen dat onze prioriteiten op het vlak van elektromagnetische velden en gezondheid gewaarborgd blijven, hebben we dit punt in onze lijst van belangrijke strategische bedrijfsprogramma’s opgenomen. Daardoor worden onze realisaties m.b.t. elektromagnetische velden elke maand gemonitord en aan het Belgacom Management Committee gerapporteerd. Een crossfunctioneel team is verantwoordelijk voor de implementatie van de actieplannen.

Recente ontwikkelingen in het wettelijke kader Onze 2G- en 3G-mobiele netwerken voldoen aan de Belgische norm die in 2001 op federaal niveau werd aangenomen en die vier keer strenger is dan de internationale aanbevelingen. Volgens een arrest van het Grondwettelijk Hof van België van januari 2009 is de bescherming tegen elektromagnetische velden een gewestelijke materie, en zijn de vroegere stelsels niet langer van toepassing. In het Brusselse Gewest heeft de overheid een norm opgelegd van 3 V/m voor een referentiefrequentie van 900 MHz, wat vijftig keer strenger is dan de federale norm en tweehonderd keer strenger dan de internationale aanbevelingen. Bovendien zijn nu voor antennes milieuvergunningen nodig. De regularisatie van bestaande basisstations t.o.v. de nieuwe wetgeving zal zes maanden na de validering van een simulatietool door de Brusselse overheid beginnen. Om te voldoen aan de strengere norm zal het uitzendvermogen van bepaalde basisstations moeten worden verlaagd. Het bereik zal verhoudingsgewijs verminderen. In elke milieuvergunning mag de nodige tijd voorzien worden om aan de norm te voldoen zodat de operatoren de kans hebben om de basisstations te bouwen die nodig zijn om het verlies aan bereik te compenseren. De klanten zouden dan ook geen verandering mogen merken. In Wallonië heeft de overheid een andere norm (3 V/m per antenne) en andere monitoringprocedures aangenomen. De modernisering van de bestaande basisstations zal tegen eind september 2010 achter de rug zijn. Dezelfde norm is van toepassing op ons Tango-netwerk in Luxemburg. In Vlaanderen is er nog geen beslissing genomen over welke normen vereist zullen zijn. We volgen de ontwikkelingen in het Vlaamse Gewest op de voet en zullen de nodige acties ondernemen om met de nieuwe regelgeving in orde te zijn.

MVO

We hebben... ... onze communicatie t.o.v. onze belanghebbenden opgedreven We hebben als eerste operator in België informatie verstrekt over de blootstelling aan de radiogolven van mobiele telefoons (SAR - Specific Absorption Rate). In 2009 hebben we dit initiatief uitgebreid van onze Proximus Collection tot onze draadloze Twist-toestellen (die gebruikmaken van de DECT-technologie) en onze breedbandapparatuur (die wifitechnologie gebruikt). De informatie wordt vermeld op de verpakking en op onze internetsites. Bovendien zijn vanaf 2009 de meeste mobiele toestellen van de Proximus Collection uitgerust met een oortje, wat de blootstelling aan de golven vermindert tijdens het gebruik. We hebben onze medewerkers op de hoogte gehouden via speciale informatiesessies. Daarnaast hebben we deelgenomen aan soortgelijke evenementen met lokale en nationale overheidsinstanties - waaronder de Belgacom Telecom Days en tien sessies met personen die in de buurt van geplande nieuwe basisstations wonen. Op het Health Innovation Forum, dat door onze businessdivisie werd georganiseerd voor professionelen uit de gezondheidszorg, werd een specifieke presentatie gegeven rond het gebruik van draadloze telecommunicatietechnologieën in ziekenhuisomgevingen.

Onze 2G- en 3G-mobiele netwerken voldoen aan de Belgische norm die in 2001 op federaal niveau werd aangenomen en die vier keer strenger was dan de internationale aanbevelingen.

Via onze commerciële link met Vodafone hebben we meegewerkt aan diens ‘EMF Key Stakeholder Feedback’-studie, waaruit bleek dat onze belanghebbenden zeer bewust zijn van de initiatieven bij Belgacom.

Belangrijkste recente wetenschappelijke bevindingen Het ‘Scientific Committee on zijn de bevindingen over het al- uitleg bij het mechanisme ontEmerging and Newly Identified gemeen niet consistent. Bijge- breekt. Verder onderzoek naar Health Risks’ van de Europese volg blijft de conclusie gelden deze effecten is nodig. Andere Commissie is met betrekking dat wetenschappelijk onderzoek onderzoeken naar functies/astot kanker tot de conclusie ge- geen verband heeft aangetoond pecten van het zenuwstelsel komen dat ‘onderzoek in drie tussen radiofrequentievelden en (bv. cognitieve functies, gevoelsonafhankelijke domeinen (epi- subjectieve symptomen. We- functies, structurele stabiliteit en demiologisch onderzoek, stu- tenschappelijk onderzoek heeft cellulaire respons) tonen geen of dies met dieren en in vitro) heeft aangetoond dat een nocebo- geen consistente effecten aan.’ aangetoond dat het onwaar- effect een rol kan spelen bij het schijnlijk is dat blootstelling aan voorkomen van symptomen (een Met betrekking tot kinderen radiofrequentievelden tot een negatief niet-specifiek effect ver- was de conclusie dat ‘het vanuit hoger aantal kankergevallen bij oorzaakt door de verwachting of het standpunt van de risicobemensen zou leiden. Globaal is de overtuiging dat iets schadelijk oordeling belangrijk is te erkende blootstellingsduur van men- is). Zoals werd gesteld in het vo- nen dat er slechts beperkte sen aan radiofrequentievelden rige advies is er geen bewijs dat informatie beschikbaar is over de mogelijke effecten van radioExposition aux ondes radio Blootstelling aan radiogolven via gsm’s echter korter dan de radiofrequentievelden kunnen frequentievelden op kinderen.’ gedetecteerd door indiinductietijd sommige Votre téléphone sans fil se compose du/de combiné(s) Uw draadlozevan telefoon bestaatkanuit een ofworden meer handsets  www.belgacom.com viduele personen, ook niet door station kers. onderzoek is dan et d’une de base. Le combiné n’émet un signal en een Verder basisstation. De handset zendt enkel tijdens que pendant les communications tandis que la station gesprekken een na signaal uit, terwijl hen die symptomen toeschrijven ook nodig om te gaan of eenhet basisstation base émet en permanence. permanent signalen uitzendt. langdurige blootstelling (veel lan- aan de blootstelling aanderadiogerhandset dan tien jaar) van mensen golven.’ Le combiné De aanSAR-index dergelijke(Specifi gsm-straling het Rate of specifiek L’indice DAS (débit d’absorption spécifique) De c Absorption Wat de EEG-patronen (elektroest l’unité de mesure de la quantité d’énergie absorptietempo) is dezou meeteenheid de hoeveelheid risico van kanker kunnen voor absorbée par le corps lors de elektromagnetische energie waaraan het lichaam wordten slaap électromagnétique encefalogram) betreft, verhogen.’ l’utilisation d’un téléphone. Le combiné est considéré blootgesteld bij gebruik van een telefoontoestel. ‘zijn er bepaalde aanwijzingen comme un appareil électronique de faible puissance. De handset wordt beschouwd als een elektronisch toestel de DAS des combinés varie entre 0,01 W/kg Hoewel bepaalde nieuwe stu- dat L’indice met een gering vermogen. De SAR-index voorradiofrequentievelden handsets et men0,1 W/kg, le DAS maximum autorisé en Europe EEG-patronen schommelt tussen 0,01 W/kgtussen en 0,1 W/kg. De maximaalen slaap bij dies een verband zagen étantDe de 2 W/kg. toegelaten SAR-waarde in Europaenbedraagt sen 2 W/kg. kunnen beïnvloeden. blootstelling aan radiogolven de de base welbepaalde door de patiënten relevantie met betrekkingLatotstation Het basisstation is echter onzeker en gerapporteerde symptomen, L’exposition est caractérisée par l’intensité du champ De blootstelling wordt gekarakteriseerdgezondheid door de sterkte

électrique à une certaine distance de la station de base van het elektrisch veld op een zekere afstand van het émettant à puissance maximale et est comparée aux basisstation bij maximaal vermogen en wordt getoetst recommandations internationales en matière de santé. aan de internationale aanbevelingen op het vlak van Ces recommandations ont été établies par l’ICNIRP gezondheid. Deze aanbevelingen werden vastgelegd door (International Commission on Non-Ionizing Radiation de ICNIRP (International Commission on Non-Ionizing • BlijvenProtection) communiceren over elektromagnetische Protection) velden via verkooppunten. et fionze xent une valeur limite de 60 V/m pour Radiation en schrijven een maximumwaarde les stations de basevoor DECT. van voor de DECT-basisstations voor. elektromagnetische • E60 enV/m e-learningtool lanceren i.v.m. velden de interne en

We zullen...

externe Alle toestellenbelanghebbenden. van Belgacom zijn conform de Europese richtlijnen. • H et nodige doen om ons mobiele nieuwe wettelijke verplichtingen.

Tous les appareils Belgacom sont conformes

aux directivesom européennes. netwerk te vernieuwen in orde te zijn met de

We informeren onze klanten over hun blootstelling aan de elektromagnetische De blootstellingvan vermindert naarmate u zich verder velden onze van het basisstation verwijdert: draadloze toestelL’exposition diminue au fur et à mesure que vous vous éloignez de la station de base : len. 50 cm

In gesprek En conversation

1,1 V/m

0,55 V/m

0,033%

0,008%

Stand-by En veille

0,55 V/m

0,27 V/m

0,008%

0,002%

Belgacom verstrekt informatie over de Meer info op www.belgacom.com blootstelling aan de radiogolven van mobiele telefoons (SAR), draadloze Plus d’infos sur www.belgacom.com telefoons en breedbandapparatuur. De informatie wordt vermeld op de verpakking en op de internetsites. (Voorbeeld van het basisstation van een Twist mono draadloze telefoon)

Belgacom Jaarverslag 2009 - 71

Een positieve

werkcultuur promoten Wij streven naar een eerlijke, diverse en veilige werkomgeving en cultuur. Het succes van de Belgacom Groep stoelt op vaardigheden, betrokkenheid en de aanpasbaarheid van de medewerkers aan alle veranderingen waarmee we geconfronteerd worden. Topprioriteiten • Sociale dialoog • Diversiteit en strijd tegen discriminatie • Veiligheid en gezondheid • Loopbaanbeheer en opleidingen

We geloven in de professionele ontwikkeling van onze medewerkers, we werken aan gelijke kansen en bevorderen het evenwicht tussen werk en privé aan de hand van talrijke initiatieven. Via al onze beleidslijnen en initiatieven respecteren wij de Belgische wetgeving m.b.t. de mensenrechten (arbeidswet van 16 maart 1971). Daarbij definiëren we alle prioriteiten aan de hand van een voortdurende sociale dialoog, gegarandeerd door de wet van 1991 m.b.t. overheidsbedrijven.

We hebben... ... al onze personeelsleden ondergebracht in één organisatie, in overleg met de sociale partners Dankzij sociaal overleg konden onze filialen Proximus en Telindus in een constructieve sfeer worden geïntegreerd. Via onderhandelingen zijn we met onze sociale partners tot een overeenkomst gekomen die uniek is in België en die de aanwezigheid van vertegenwoordigers van de filialen toelaat bij de formele overlegprocedures van Belgacom. Er werden overeenkomsten gesloten en bij Belgacom opende de collectieve arbeidsovereenkomst 2009-2010 de weg voor alignering van de verschillende verloningspraktijken binnen de Groep, om zo te komen tot een standaardbehandeling van alle werknemers. Er werden collectieve overeenkomsten gesloten met de Belgacom-filialen, met garanties voor de overdracht van voordelen. Dit alles biedt de Belgacom Groep een stabiele werkomgeving, waarin onze strategische doelstellingen kunnen worden bereikt en waarin klanten kunnen rekenen op hun dienstverlening, terwijl tegelijk kan worden gewerkt aan een optimaal evenwicht tussen werk en privéleven voor de werknemers. ... een nieuwe bedrijfscultuur gecreëerd, gebaseerd op onze nieuwe waarden en met ruimte voor diversiteit Het hele jaar door hebben we gecommuniceerd over de nieuwe bedrijfswaarden die werden vastgelegd in 2008: Respect, Can Do en Passion. Er werden talrijke initiatieven genomen, zoals de lancering van een nieuwe intranetsite m.b.t. onze waarden en de definiëring van vijf daaraan verbonden sleutelcompetenties. We hebben onze missie, strategie en bedrijfswaarden in een nieuwe Gedragscode verwerkt, opgebouwd rond de drie P’s van maatschappelijk verantwoord ondernemen: People, Planet en Profit. Deze nieuwe gedragscode is een uiting van onze nieuwe bedrijfscultuur, waarmee alle Belgacom-medewerkers kunnen beschikken over een gemeenschappelijke werkbenadering. De nieuwe Gedragscode, die in 2010 zal gecommuniceerd worden, is ook een weerspiegeling van de positieve benadering van diversiteit bij Belgacom. In 2009 hebben we opnieuw het diversiteitslabel gekregen van de federale minister van Gelijke Kansen en de federale minister van Werk en Informatisering. Dit label geeft weer dat onze bekommernis en die van de maatschappij in het algemeen gelijklopen. We hebben Randstad Diversity gevraagd een evaluatie te maken, met groepsdiscussies (‘sounding boards’) waarin een vijftigtal werknemers ouder dan 45 jaar hun mening gaven over een aantal leeftijdsgebonden kwesties. We zijn een mentoringprogramma gestart voor vrouwen uit het middenkader, die voortaan coaching kunnen krijgen van collega’s uit het hoger management.

MVO

Wij zijn bekommerd om de integratie van mensen met functiebeperkingen. We hebben een partnership gesloten met de liefdadigheidsinstelling Wheel-it, waardoor onze rekruteringsmedewerkers toegang krijgen tot hun databank van cv’s en wij onze vacatures kunnen posten op de Wheel-itwebsite. Daarnaast hebben wij al onze Belgische gebouwen gecontroleerd op hun toegankelijkheid volgens een brede waaier van criteria. We zullen bijzondere aandacht schenken aan communicatie rond dergelijke initiatieven, want uit de personeelsenquête is gebleken dat veel werknemers zich hiervan niet bewust zijn. ... gezorgd voor de veiligheid en de gezondheid van onze werknemers Stress op het werk vormt door de grote veranderingen in de moderne wereld een groeiend probleem in ontwikkelde landen. We willen mensen in dit verband al vroeg bewust maken en hebben daarom globale beleidslijnen ontwikkeld om op de werkvloer psychosociale problemen zoals stress, pesten, seksuele intimidatie en geweld te vermijden. Op het groepsintranet staan advies en namen van contactpersonen ter beschikking voor werknemers die last hebben van stress. In 2009 hebben we ook ISAT gelanceerd, een zelfevaluatietool m.b.t. stress voor medewerkers van Belgacom NV. Aan de hand van deze tool kunnen zij zelf hun stressniveau evalueren en hun stressfactoren bepalen, waardoor zij hulp krijgen om eventuele problemen, samen met hun managers, op te lossen. In 2010 zal de tool ter beschikking worden gesteld van alle filialen. Onze frequentiegraad van arbeidsongevallen is gedaald van 9,65 in 2008 naar 9,58 dit jaar. Een positief resultaat, te danken aan bijzondere aandacht op het vlak van veiligheid en gezondheid. In 2009 organiseerden we een sensibiliseringscampagne om het aantal val- en struikelpartijen te verminderen, een inentingscampagne tegen de griep en – in samenwerking met het Belgische Rode Kruis – vier bloedinzamelingsacties in ons hoofdgebouw. Belgacom heeft ook deelgenomen aan de Brusselse ‘No Smoking Day’, waarbij folders werden uitgedeeld en een mededeling werd gepubliceerd op intranet. De eerstehulp- en brandbestrijdingsopleidingen voor werknemers werden ook verdergezet. In 2009 hebben 46 werknemers voor het eerst een EHBO-opleiding gevolgd, volgden 167 werknemers de opfrissingscursus en volgden 287 mensen de brandbestrijdingscursus. In 2008 ondertekende Belgacom het Europese Road Safety-Charter, met een verbintenis om de veiligheid van alle chauffeurs bij Belgacom te verhogen. In 2009 hebben we binnen de Belgacom Groep het veiligheidsniveau van onze voertuigen verhoogd: meer aandacht voor veiligheidsaspecten (ESP, ABS, airbags, extra mogelijkheden voor het bevestigen van lading) bij de selectie van voertuigen en inspecties in de Belgacom-parkings, waarbij de bandendruk van alle voertuigen werd getest. Alle nieuwe voertuigen hebben voortaan trouwens een sticker met vermelding van de juiste bandendruk. Bovendien hebben we in verband met verkeersveiligheid verschillende sensibiliseringscampagnes gelanceerd (hoffelijkheid in het verkeer, veilig op vakantie). ... inspanningen geleverd op het vlak van loopbaanbeheer en opleiding De interne mobiliteit is gestegen met 20%, wat overeenkomt met 1.100 vrijwillige functiewijzigingen. De externe rekrutering daalde met 25% t.o.v. 2008, maar toch wierven we 638 nieuwe mensen aan en wist de Groep zijn sterke positie en profiel op de externe arbeidsmarkt te handhaven. In het kader van een analyse van de toekomstige behoeften in verkoop en klantendiensten werden enkele pilootopleidingsprogramma’s gecreëerd. Enkele voorbeelden van opleidingsopties die we hebben uitgewerkt, zijn onze sales academy’s en de master class in marketing, die de Belgacom Corporate University heeft georganiseerd in samenwerking met de Vlerick Management School in Gent. 86% van onze werknemers volgden minstens 1 opleiding en per werknemer werd gemiddeld 29 uur opleiding gegeven, wat iets minder is dan vorig jaar.

We zullen... • Verderwerken aan onze nieuwe, op klantensegmenten gebaseerde organisatie met verdere integratie van alle filialen • Onze nieuwe Gedragscode in de hele Groep communiceren • Praktische middelen uitwerken voor loopbaanbeheer bij werknemers ouder dan 45 jaar, en een handboek samenstellen om de rekrutering van mensen met een functiebeperkingen te bevorderen • Verderwerken aan onze verbintenissen in het kader van het Road Safety-Charter en ons preventieplan m.b.t. veiligheid en gezondheid • We zullen nieuwe opleidingen uitwerken ter verbetering van de klantenservice en de klantgerichtheid. We zullen het vrijwilligerswerk onder de werknemers promoten.

We hebben de interne mobiliteit met 20% verhoogd, wat overeenkomt met 1.100 vrijwillige functiewijzigingen Gemiddeld aantal opleidingsuren per jaar per werknemer

34 31

25 20

2007

2008

2009

Penetratiegraad opleidingen (%werknemers die minstens 1 opleiding hebben gevolgd)

100 90

89 86

80 70 60

2007

2008

2009

Belgacom Jaarverslag 2009 - 73

Een verantwoordelijke

bevoorradingsketen ontwikkelen

Onze benadering bestaat erin, doorheen de volledige bevoorradingsketen, de sociale normen en milieunormen samen met onze rechtstreekse leveranciers op te trekken. Dit om hun prestaties op het vlak van MVO en eigen bevoorradingsketen te verbeteren, en tegelijk onze eigen efficiëntie te verhogen. Door MVO-normen in te bedden in onze aankoopprocessen kunnen wij onze reputatie hoog houden en een daadwerkelijk verschil maken voor de gemeenschappen waarin onze leveranciers actief zijn. Topprioriteiten • Verhogen van de MVO normen van onze leveranciers • MVO opnemen in sourcing en selectiecriteria • Aankopers opleiden in MVO

87%

Onze Groep Procurement beleidslijn Aankoopbeleid omvat onze MVO-benadering en onze Ethische Aankoopcode (Code of Ethical Purchasing - CEP). Onze Ethische Aankoopcode legt onze verwachtingen t.o.v. de leveranciers vast en vormt een verplicht onderdeel van onze aankoopcontracten.  www.belgacom.be/sup.

lokale leveranciers

MVO-prestaties van 23 leveranciers

De prioriteiten en actieplannen worden gedefinieerd en geïmplementeerd door onze experten van het Supply Chain-team, in nauwe samenwerking met ons MVO-team. Om onze benadering kracht bij te zetten, hebben we onlangs een voltijdse MVO-manager aangesteld in ons Supply Chain-team.

35%

We hebben... ... de MVO-prestaties van drieëntwintig leveranciers geëvalueerd Door middel van een tool die door de firma Ecovadis werd ontwikkeld, hebben we drieëntwintig leveranciers grondig getoetst op hun MVO-prestaties, met name voor milieuaspecten, arbeidsomstandigheden, eerlijke bedrijfspraktijken en bevoorradingsketen.

30% % leveranciers

De Belgacom Groep verzendt producten naar verkooppunten, verdelers, klanten, technici en onderaannemers in heel België, maar bezit zelf geen productiefaciliteiten. Om ons netwerk te bouwen en uit te baten, kopen we de nodige apparatuur en diensten aan bij duizenden leveranciers wereldwijd, goed voor ruwweg EUR 1,5 miljard per jaar. Een aantal van de leveranciers van de Belgacom Groep zijn grote multinationals, maar 87% van hen zijn lokale aanbieders die over eigen productiefaciliteiten beschikken en/of aankopen bij zelfstandige fabrikanten.

25% 20% 15%

Twee leveranciers scoorden onder de benchmark, en we werken momenteel samen met hen aan verbeteringsplannen.

10% 5% 0%

Laag

Medium

Hoog

2 leveranciers met verbeteringsplannen We hebben drieëntwintig leveranciers grondig getoetst op hun MVO-prestaties, met name voor milieuaspecten, arbeidsomstandigheden, eerlijke bedrijfspraktijken en bevoorradingsketen.

In 2010 zullen we deze aanpak uitbreiden naar onze strategische leveranciers, die samen ten minste 30% van onze totale aankoopuitgaven vertegenwoordigen. ... ethisch aankopen meer geïntegreerd in onze aankoop- en sourcingprocessen Het naleven van onze Ethische Aankoopcode (CEP) wordt sinds vorig jaar als verplichte bepaling in al onze nieuwe contracten opgenomen. We hebben echter gemerkt dat bepaalde contracten nog steeds werden verzonden zonder de gepaste verwijzing naar onze Ethische Aankoopcode en we nemen momenteel de nodige acties om dit in de toekomst te vermijden. In 2009 zijn we nog een stap verder gegaan en hebben we een CEP-nalevingsclausule aan al onze aankooporders toegevoegd om de naleving ervan door

MVO

onze bestaande leveranciers te eisen. We vragen nu aan alle leveranciers van de Belgacom Groep dat ze normen op het gebied van arbeid, ethiek en milieu in acht nemen. Daarnaast dient elke nieuwe leverancier die toegang heeft tot onze SAP e-Sourcing-tool onze Ethische Aankoopcode te onderschrijven. ... MVO opgenomen als criterium voor sourcing- en selectieprojecten We zijn gestart met het opnemen van MVO als selectiecriterium in nieuwe sourcingprojecten. Zo krijgt MVO bij het selecteren van gadgets en geschenken een weging van 10%, naast prijs, kwaliteit en levering. Ook hebben we een duurzaamheidscharter opgesteld voor onze leveranciers van cateringdiensten, met de bedoeling hun MVO-normen op te trekken. We leggen momenteel de laatste hand aan onze benadering en zullen MVO verder opnemen als selectiecriterium in ons sourcingproces voor 2010. ... al onze aankopers opgeleid op het vlak van MVO We hebben verschillende opleidingssessies georganiseerd om onze aankopers bewust te maken van het belang van een verantwoordelijke bevoorradingsketen, en elk van hen een MVO-opleiding laten volgen. ... de sourcing van duurzame producten opgedreven Hoewel we geen formele beleidslijn i.v.m. duurzame producten hebben, vragen we onze aankopers maximale aandacht te schenken aan duurzame alternatieven en rekening te houden met de levenscyclusanalyse. Zo maken we voor onze productverpakkingen, gedrukte communicatie en kantoorpapier bijna uitsluitend gebruik van papier en karton dat voorzien is van het FSC-label en/of gerecycleerd is, en betrekken we momenteel al onze elektriciteit uit gecertificeerde hernieuwbare bronnen. We verwijzen naar de strenge energie-efficiëntienormen van de Europese Gedragscode wanneer we nieuwe apparatuur voor de klanten aankopen (breedband en digitale tv). ... e-supply gepromoot Parallel met onze inspanningen om onze ecologische voetafdruk te verkleinen, hebben we e-supply verder gepromoot en het gebruik van papier en fax ingeperkt. 88,1% van de aankooporders van de Belgacom Groep werden elektronisch verstuurd (83% in 2008).

We maken voor onze productverpakkingen, gedrukte communicatie en kantoorpapier bijna uitsluitend gebruik van papier en karton dat voorzien is van het FSC-label en/ of gerecycleerd is.

... de samenwerking met beschutte werkplaatsen opgevoerd We hebben besloten onze samenwerking met beschutte werkplaatsen op te drijven, om arbeidskansen te bieden aan mensen met functiebeperkingen; 126 personen voeren momenteel herconfiguratie-, assemblage-, verpakkings- en recyclagewerkzaamheden voor ons uit.

We zullen... • De MVO-prestaties evalueren van onze strategische leveranciers, die instaan voor ten minste 30% van onze aankopen. • Al onze leveranciers met een onvoldoende score voor MVO binnen zes maanden opvolgen. • Onze benadering om MVO op te nemen als criterium voor sourcing- en selectieprojecten afronden. • Een MVO-rubriek opnemen in onze strategische reviews met de belangrijkste leveranciers.

88,1%

aankooporders elektronisch verstuurd Belgacom Jaarverslag 2009 - 75

Onze

gemeenschappen ondersteunen

We willen bijdragen tot de verbeterde levenskwaliteit van de gemeenschappen waartoe we behoren. In dat kader richten wij ons vooral op de punten die rechtstreeks verband houden met onze MVO-verantwoordelijkheden: kansarmen toegang verschaffen tot de telecommunicatie, erover waken dat de kinderrechten worden gerespecteerd, duurzame ontwikkeling promoten en onze eigen medewerkers betrekken bij het leven in hun eigen lokale gemeenschappen. Topprioriteiten • Geld en tijd aan goede doelen schenken • Verantwoordelijk sponsoren

We hebben... … EUR 1,5 miljoen in geld, tijd en materiaal gedoneerd aan liefdadigheidsinstellingen We hebben het sociaal engagement van onze medewerkers verder aangemoedigd via het initiatief ‘De Helpende Hand’. Daarbij wordt tot EUR 5.000 (per project) uitgekeerd aan sociale projecten waarin onze personeelsleden als vrijwilligers werken met kansarmen, zieken of mensen met functiebeperkingen. In 2009 werden negenenzestig projecten geselecteerd. Net als de vorige jaren heeft Belgacom ook meubilair weggeschonken dat ze niet langer gebruikte in haar kantoren.  www.dehelpendehand.be De Proximus Foundation heeft zesendertig lokale liefdadigheidsorganisaties ondersteund die werken met jongeren in België die benadeeld zijn door armoede, sociale uitsluiting of handicap.  www.proximusfoundation.be Gezien het succes van beide bovengenoemde initiatieven zagen we niet direct de behoefte om een Belgacom Group stichting op te richten. Nu onze filialen zijn geïntegreerd, zullen we de liefdadigheidsaanpak van de Groep evalueren in 2010. We zijn partner geworden van UNICEF België om informatiecampagnes voor het grote publiek te ondersteunen. Zo hebben we de WaSH-actie gesteund, een initiatief om ontwikkelingslanden van drinkwater te voorzien, waarbij we EUR 2 aan UNICEF schonken voor elke sms die naar een speciaal nummer werd gestuurd. Daarnaast hebben we een interne campagne opgezet, waarbij onze medewerkers met korting ethische en fairtradeproducten konden kopen, waarbij 10% van de aankoopprijs van elk artikel naar UNICEF ging. We hebben het milieubewustzijn van schoolgaande kinderen aangewakkerd door sponsoring van het Climate Education Program  www.climate-education.be

Street Basket is bedoeld om kinderen die in en om Luik in achtergestelde gebieden wonen in te wijden in de basketbalsport

We hebben verder steun verleend aan Trans-Mission, de onafhankelijke liefdadigheidsinstelling die jongeren mobiliseert voor sociale projecten. Als partner van de Responsible Young Drivers schonken we ook deze keer de opbrengsten van de eerste miljoen sms’en die onze mobiele klanten op oudejaarsavond hebben verstuurd. Ook Child Focus en Action Innocence hebben weer op onze steun kunnen rekenen. Bovendien hebben we tijdens het jaar onze deuren opengezet voor tal van caritatieve verkoop- en wervingscampagnes in onze gebouwen, zoals voor United Fund for Belgium, Amnesty International, de Damiaanstichting, de Nationale Belgische Multiple Sclerose Liga, Child Focus, Les Enfants du Vietnam en SOS Kinderdorpen.

MVO

Centre de Compétence

... synergieën gecreëerd tussen onze sponsoring- en MVO-activiteiten We willen onze commerciële sponsoringactiviteiten gebruiken om de integratie van kansarme mensen te bevorderen. Tijdens de Belgacom Memorial Van Damme maakten we plaats voor sporters met een handicap door twee proeven 100m wheelers te organiseren. De eerste, in samenwerking met ‘To Walk Again’, was bestemd voor jongeren. De tweede race voor beloftevolle atleten en paralympische topsporters, geselecteerd door het Belgian Paralympic Committee. Street Basket is een initiatief van Belgacom Liège Basket en is bedoeld om kinderen die in en om Luik in achtergestelde gebieden wonen in te wijden in de basketbalsport. Aan de hand van sportwaarden wordt hun sociale integratie bevorderd. In het kader van de ‘Music for Life’-campagne ter bestrijding van malaria, een gezamenlijk initiatief van Studio Brussel en het Rode Kruis, hebben we de levering van 6 000 muskietennetten gesponsord via acties waarin schenkers zich met een bekende figuur konden laten fotograferen, en mensen gsm’s die ze niet meer gebruikten in onze verkooppunten konden binnenbrengen. Dankzij ons nieuwe partnerschap met Justine Henin (een van de UNICEF-ambassadeurs) willen we de synergieën tussen sponsoring en MVO verder uitbouwen.

We zullen... • MVO verder integreren in onze sponsoringactiviteiten en evenementen • Onze groepsstrategie m.b.t. liefdadigheid en stichtingen evalueren. • We zullen een initiatief lanceren om de uitrusting en website van lokale sport verenigingen te sponsoren.

“Het partnerschap met de Belgacom Groep maakt het mogelijk de perfecte omstandigheden te scheppen, hetgeen primordiaal is voor de sporter om op de Paralympische Spelen te kunnen meestrijden om de ereplaatsen.” Anne d’Ieteren, Voorzitter Belgian Paralympic Committee

Belgacom Jaarverslag 2009 - 77

Resultaten en verbintenissen Wat we hebben beloofd

Onze aanpak van MVO Communicatie toegankelijker maken

Verderwerken aan de vereenvoudiging van ons aanbod Meer convergente aanbiedingen op de markt brengen De ervaring van de klant tijdens het gebruik van onze producten en diensten verbeteren Gerichte aanbiedingen voor senioren, zieke en gehandicapte mensen blijven ontwikkelen Programma's voor het dichten van de digitale kloof blijven promoten en financieren Nieuwe initiatieven bestuderen in het domein van de e-gezondheidszorg Ingaan op de RFP voor de digitalisering van federale musea

Een koolstofarme maatschappij stimuleren

Onze CO2-uitstoot verder verlagen en een globale doelstelling voor CO2-vermindering vastleggen voor onze Belgische activiteiten

Een nieuw mobiliteitsbeleid invoeren, opleidingen ecorijden promoten en het aantal interne telewerkers verhogen

Het percentage gerecycleerd/hergebruikt afval verhogen Verdere actie ondernemen om onze klanten te helpen hun koolstofvoetafdruk te verkleinen

In dialoog blijven gaan met externe belanghebbenden, bv. door deel te nemen aan het GeSI (Global e-Sustainability Initiative) Een interne campagne lanceren om de medewerkers bij dit alles te betrekken

Communiceren over elektromagnetische velden en gezondheid Een positieve werkcultuur promoten

Het wetenschappelijk onderzoek naar elektromagnetische velden nauwgezet volgen Onze communicatie over elektromagnetische velden met onze belanghebbenden verder opvoeren

De tweede integratiefase van Staff & Support afronden Een communicatiecampagne en actieplannen opzetten om de nieuwe bedrijfswaarden ingang te laten vinden Diversiteit blijven promoten De verbintenissen opgenomen in het Road Safety Charter nakomen

Een verantwoordelijke bevoorradingsketen ontwikkelen

De opleiding van onze aankopers inzake MVO en ethisch aankopen afronden Nagaan hoe onze risicoleveranciers presteren inzake MVO

Onze gemeenschappen ondersteunen

De haalbaarheid van een Belgacom Group Foundation verder bestuderen

De MVO-conformiteit opnemen als een criterium voor aankoop- en selectieprojecten

Ons Community Investment-beleid afwerken

MVO

Wat we hebben bereikt

Wat we nog zullen doen

Onze aanbiedingen vereenvoudigd, onze prijzen verlaagd en de vergelijking van tarieven vergemakkelijkt Nieuwe convergente packs gelanceerd, bv. het Pack All-in-One met gratis tv Nieuwe initiatieven genomen om de ervaring van en de dienstverlening aan de klant te verbeteren, via het Care & Easeprogramma Een gsm voor senioren gelanceerd en steun blijven verlenen aan langdurig zieke kinderen

De algemene klantenervaring en klantenservice verbeteren

Ons MVO-vijfjarenplan verbeterd, met duidelijke doelstellingen en verantwoordelijkheden in al onze businessunits

775 computers geschonken en de ontwikkeling van ICT-vaardigheden bevorderd via onze ICT-opleidingsprogramma's (7.000 personen hebben een opleiding gevolgd) Nieuwe applicaties voor gezondheidszorg gelanceerd, bv. ZorgTV voor diabetici, en videoconferencing in ziekenhuizen Verdergewerkt aan de digitalisering van het cultureel erfgoed, waardoor dit bewaard blijft en toegankelijker wordt. De RFP voor het digitale museum werd uitgesteld tot 2010 De aandacht gevestigd op het veilig gebruik van onze technologieën in scholen en in onze verkooppunten Ons ertoe verbonden de CO2-uitstoot van onze Belgische activiteiten met 70% te verminderen in de periode 2007-2020 Onze CO2-uitstoot met 55% verminderd t.o.v. 2007 De belangrijkste aankoper van gecertificeerde hernieuwbare energie in België geworden Belangrijke initiatieven voor energiebesparing in onze datacenters en netwerken genomen, wat een besparing van EUR 1,4 miljoen euro heeft opgeleverd Het energieverbruik in onze kantoren met 11% teruggeschroefd en energieaudits laten uitvoeren in onze grootste gebouwen Een nieuw mobiliteitsbeleid gelanceerd, waarbij we vooral het gebruik van openbaar vervoer stimuleren Al onze vrachtwagenchauffeurs (logistiek) een cursus ecorijden gegeven Het aantal satellietwerkers verhoogd met 29% 66% van ons afval gerecycleerd, wat minder is dan vorig jaar. We hebben wel een vermindering van het volume restafval gerealiseerd, maar het volume gerecycleerd afval is nog meer verminderd De eerste gsm op zonne-energie in België gelanceerd en de verpakking van onze tv-producten 30% gereduceerd Een onlinecalculator voor CO2-besparingen door videoconferenties en telewerken ontwikkeld Nieuwe oplossingen gelanceerd voor dematerialisering en transportoptimalisering Ons aangesloten bij het Global e-Sustainability Initiative (GeSI) en resultaten bekendgemaakt via het Carbon Disclosure Project Het Climate Education Program in Belgische scholen gesteund Diverse sensibiliseringssessies georganiseerd voor onze medewerkers en gestart met het aanbieden van ecocheques voor milieuvriendelijke aankopen Een webpagina gemaakt over het wetenschappelijk onderzoek naar elektromagnetische velden De informatie over de blootstellingsniveaus aan elektromagnetische velden van draadloze producten uitgebreid tot DECT en wifi Onze aanpak m.b.t. elektromagnetische velden en gezondheid geformaliseerd in een strategisch bedrijfsprogramma

In een klimaat van wederzijds respect al onze werknemers samengebracht in één organisatie Een nieuwe bedrijfscultuur gecreëerd, incl. campagnes om de waarden in de praktijk te brengen en de opstelling van een nieuwe gedragscode Diverse nieuwe initiatieven gelanceerd in het kader van ons diversiteitsprogramma en de federale overheid heeft ons diversiteitslabel voor de derde maal bevestigd. Het veiligheidsniveau van onze voertuigen opgedreven en het bewustzijn van onze chauffeurs aangescherpt De interne mobiliteit opgevoerd met 20% en 638 nieuwe werknemers aangeworven Ons opleidingsaanbod verder uitgewerkt: 86% van de medewerkers heeft een opleiding gevolgd, wat neerkomt op een gemiddelde van 29 uur opleiding per werknemer Al onze aankopers opgeleid rond verantwoordelijk aankopen Nagegaan hoe 23 risicoleveranciers presteren inzake MVO MVO getest als selectiecriterium in diverse aankoopprojecten Een MVO-conformiteitsclausule toegevoegd aan al onze aankooporders, om zo conformiteit af te dwingen bij onze bestaande leveranciers Besloten verder te gaan met de bestaande initiatieven en schonken via de Proximus Foundation en De Helpende Hand EUR 1,5 miljoen aan goede doelen Synergieën opgezet tussen MVO en Sponsoring Een nieuw partnership gecreëerd met UNICEF

Voortwerken aan de integratie van onze internationale filialen in de MVO-strategie en actieplannen van onze Groep Onze interactie met de belanghebbenden verbeteren Onze businessunits helpen het MVO-actieplan van de Groep waar te maken Ons aanbod vereenvoudigen en harmoniseren

Doelgerichte aanbiedingen voor senioren, zieken, kansarmen en mensen met functiebeperkingen blijven ontwikkelen Programma's om de digitale kloof te reduceren blijven promoten en financieren

Een veilig gebruik van onze technologieën blijven promoten, via een specifieke website Inspanningen blijven doen om de koolstofuitstoot van onze activiteiten in België met 70% te verminderen in de periode 2007-2020

Onze lijst van bedrijfswagens herzien en wagens met een CO2-uitstoot van meer dan 170 g/km mijden Een grootschalig opleidingsprogramma rond ecorijden lanceren

Klanten voorzien van producten en diensten waarmee zij hun eigen ecologische voetafdruk efficiënter kunnen beheren Een gsm-recyclagecampagne lanceren

De EU-gedragscode ondertekenen m.b.t. energie-efficiënte digitale tv en datacenters Blijven communiceren over elektromagnetische velden via onze verkooppunten Een e-learningtool lanceren i.v.m. elektromagnetische velden voor de interne en externe belanghebbenden Het nodige doen om ons mobiele netwerk te vernieuwen om in orde te zijn met de nieuwe wettelijke verplichtingen Verderwerken aan onze nieuwe, op klantensegmenten gebaseerde organisatie met verdere integratie van alle filialen Onze nieuwe Gedragscode in de hele Groep communiceren Praktische middelen uitwerken voor loopbaanbeheer bij werknemers ouder dan 45 jaar, en een handboek samenstellen om de rekrutering van mensen met functiebeperkingen te bevorderen Verderwerken aan onze verbintenissen in het kader van het Road Safety-Charter en ons preventieplan m.b.t. veiligheid en gezondheid Nieuwe opleidingen uitwerken ter verbetering van de klantenservice en de klantgerichtheid. Het vrijwilligerswerk onder de werknemers promoten De MVO-prestaties evalueren van onze strategische leveranciers, die instaan voor minstens 30% van onze aankopen en al onze leveranciers met een onvoldoende score voor MVO binnen zes maanden opvolgen Onze benadering om MVO op te nemen als criterium voor sourcing- en selectieprojecten afronden Een MVO-rubriek opnemen in onze strategische reviews met de belangrijkste leveranciers Onze groepsstrategie m.b.t. liefdadigheid en stichtingen evalueren MVO verder integreren in onze sponsoringactiviteiten en -evenementen Een initiatief lanceren om de uitrusting en website van lokale sportverenigingen te sponsoren

Belgacom Jaarverslag 2009 - 79

Kerncijfers 2007

2008

2009

6.065 958 17.833 (1)

5.978 800 17.371

5.990 904 16.804

99,80% 84,40% 3.946 83,75% 99,70% 80,00% n/a

99,98% 90,2% 4.097 90,14% 99,7% 86,60% n/a

99,98% 96,70% 4.243 84,20% 99,70% 87,20% 158.181

1.604 7% 149 141 509 n/a 179.618 15.061(3) n/a n/a n/a

1.667 76% 170 101 517 n/a 108.019 13.709 71% 26.742 n/a

1.670 100% 151 97 502 52 81.638 10.251 66% 25.877 223.874

Algemene informatie Totale opbrengsten (EUR mio) Nettowinst (EUR mio) Totaal aantal werknemers (Voltijdse equivalenten)

Communicatie toegankelijker maken Bereik van het mobiele netwerk - 2G Bereik van het mobiele netwerk - 3G Aantal basisstations van het mobiele netwerk Mobiel netwerk: relaties met de eigenaars (gemiddelde TRIM) Bereik Fast Internet Bereik digitale tv Aantal uren ICT-opleiding

Een koolstofarme maatschappij stimuleren (2) Elektriciteit (terajoule)** Hernieuwbare elektriciteit(2) Verwarming gas (terajoule)(2) Verwarming stookolie (terajoule)(2) Brandstof voertuigen wagenpark (terajoule) Jaarlijkse energiebesparingen (terajoule) CO2-uitstoot (ton)(2) Afval (ton) % hergebruikt/gerecycleerd afval Gsm's ingezameld in de shops voor hergebruik en recyclage Water (x 1000 l)

Communiceren over elektromagnetische velden en gezondheid % draadloze toestellen met info over blootstellingsniveaus

100%

Een positieve werkcultuur promoten Werknemerstevredenheid (index) % werknemers dat minstens 1 opleiding heeft gevolgd Gemiddeld aantal opleidingsuren per werknemer Percentage vrouwen in het totale personeelsbestand(1) Percentage vrouwen in het middenkader(1) Percentage vrouwen in het hoger management(1) Percentage vrouwen in het topmanagement(1) % medewerkers dat regelmatig geëvalueerd wordt m.b.t. prestaties en loopbaanontwikkeling. Frequentiegraad arbeidsongevallen (index) Ziekteverzuim (incl. langdurige ziekte) Gemiddelde leeftijd van werknemers (jaren)(1) Gemiddelde lengte van de loopbaan (jaren)(1) Aantal werknemers die halftijds werken(1) Vrijwillig personeelsverloop(1) % Personeel vertegenwoordigd in comités m.b.t. gezondheid en veiligheid % werknemers dat onder een collectieve arbeidsovereenkomst valt

70,5 89% 34 30,3% 31,3% 19,1% 16,2% 100% n/a n/a n/a n/a 2717 n/a 100% 100%

70 89% 31 29,7% 31,3% 18,9% 15,5% 100% 9,65 6,50% 43,6 17,6 3463 2,37% 100% 100%

74,5 86% 29 29,4% 32,0% 20,7% 16,8% 100% 9,58 6,60% 44,3 18,5 4124 2,01% 100% 100%

n/a n/a n/a 80%

n/a n/a 43% 83%

87% 12,5% 100% 88%

0,2% 112

0,3% 99

0,2% 105

Een verantwoordelijke bevoorradingsketen ontwikkelen Leveranciers gevestigd in België MVO-leveranciersevaluaties, in percentage van de totale aankopen Opgeleide aankopers Percentage e-bestellingen

Onze gemeenschappen ondersteunen Bedrag financiering in percentage van winst voor belastingen Aantal lokale vzw's die worden gesteund

(1) In 2007 vermeldden wij het totaal aantal werknemers. Sinds 2008 vermelden we het totaal aantal fte’s. Scarlet is niet betrokken bij deze rapportering. (2) Nieuwe formulering van de energie- en CO2-gegevens voor 2007 en 2008, volgens de nieuwe scope van onze doelstelling voor CO2-uitstootvermindering (3) Nieuwe formulering wegens fout in 2007

MVO

158.181

-55%

uren ICT-opleiding

100%

CO2 vs 2007

hernieuwbare elektriciteit

100%

draadloze toestellen met info over blootstellingsniveaus

Evolutie van werknemerstevredenheid (index) 80 74,5 70,5

2007

87%

2008

leveranciers gevestigd in BelgiĂŤ

< 25 jaar 25-29 jaar 30-34 jaar 35-39 jaar 40-44 jaar 45-49 jaar 50-54 jaar > 55 jaar

nationaliteiten in de Belgacom groep

Verdeling van de leeftijden

2009

100%

opgeleide MVO aankopers

105

lokale vzwâ&#x20AC;&#x2122;s die worden gesteund

Belgacom Jaarverslag 2009 - 81

Over onze MVO-rapportering Dit is het vierde rapport van de Belgacom Groep met betrekking tot maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO), over het jaar dat eindigde op 31 december 2009. Met dit verslag willen we een evenwichtige weergave geven van onze prestaties op het gebied van de meest relevante socio-economische, ethische en milieuthema’s voor de Belgacom Groep.

• Verdere informatie over onze operationele en financiële resultaten, deugdelijk bestuur, de regelgeving en de vergoeding van de bestuurders komt aan bod in ons jaarverslag. • Op blz. 107 is een verklarende woordenlijst van de in dit verslag gebruikte technische termen beschikbaar.

Reikwijdte en gegevens

Dit rapport omvat de MVO-gegevens en -activiteiten voor 2009 van alle Belgacom-bedrijven met activiteiten in België , tenzij anders vermeld. We werken momenteel met onze buitenlandse filialen aan de opname van hun activiteiten in onze toekomstige MVO-verslagen. In dit rapport hebben we al enkele MVO-activiteiten van internationale filialen aangestipt. De indicatoren werden verzameld, berekend en samengevoegd door middel van specifieke geautomatiseerde rapporteringstools. De voorgestelde gegevens hebben betrekking op alle Belgacom-bedrijven met activiteiten in België in 2009, tenzij anders vermeld.

Naleving van de richtlijnen van het Global Reporting Initiative

• Uw feedback en commentaren over onze verbintenis tot maatschappelijk verantwoord ondernemen en dit verslag zijn steeds welkom. U kunt daartoe contact opnemen met:

Onze benadering van MVO-management en -rapportering gaat uit van de principes van het Global Reporting Initiative, derde generatie (GRI:G3). Hieronder enkele principes hieruit; de overige vindt u terug in de verklarende woordenlijst achteraan.

Mevrouw Concetta Fagard De heer Loïc van Cutsem E-mail : csr@belgacom.be

Materialiteit: er bestaat geen natuurlijke basis om het belang van thema’s te vergelijken. Niettemin moeten we uitmaken voor welke doeleinden we onze inspanningen en middelen prioritair willen inzetten. Bij deze beoordeling wordt een uitgebreide lijst van thema’s getoetst op hun belang in de volgende drie domeinen: de graad van bezorgdheid en interesse onder belanghebbenden die de grootste impact ondervinden van onze activiteiten, onze impact op de maatschappij en het milieu, de impact op onze financiële cijfers en reputatieimpact.

Disclaimer Dit rapport werd opgesteld om onze belanghebbenden te informeren over de verwezenlijkingen en engagementen van de Belgacom Groep op het vlak van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Niets uit dit document heeft de bedoeling de bestaande verplichtingen van de Belgacom Groep tegenover zijn klanten, aandeelhouders, werknemers, leveranciers, investeerders en andere belanghebbenden te wijzigen of uit te breiden. De Belgacom Groep is niet aansprakelijk voor de redelijkheid, nauwkeurigheid of volledigheid van de informatie die op deze websites wordt verstrekt en hun vermelding in dit rapport impliceert niet dat deze sites of de producten en diensten die erop worden aangeboden stilzwijgend goedgekeurd of aanbevolen worden door de Belgacom Groep. De Belgacom Groep aanvaardt geen aansprakelijkheid voor informatie die externe partijen via hun externe websites verstrekken of zullen verstrekken.

Betrokkenheid van de belanghebbenden: de inhoud van dit verslag wordt geselecteerd op basis van de resultaten van engagement-processen met belanghebbenden. We gebruiken de kennis die we halen uit onze interactie met belanghebbenden om mogelijke acties en oplossingen te overwegen. Waar mogelijk gaan we een passende verbintenis aan en publiceren deze in dit verslag. Occasioneel gaan we niet akkoord met bepaalde kritiek of zijn we niet in staat onmiddellijk een oplossing te bieden. In dit geval luiden we ons standpunt duidelijk en openlijk toe.

Volledigheid: we identificeren onze belanghebbenden door te evalueren wie een belangrijke impact ondervindt van de onderneming en wie op zijn beurt een impact kan hebben op de onderneming. Het engagement van de belanghebbenden helpt ons hun bezorgdheden te begrijpen.

Duurzaamheidcontext: het verslag behandelt de prestaties van de organisatie in de ruimere context van duurzaamheid. Deze context wordt bepaald door een benchmarkanalyse en een persoverzicht. Om de lezer te helpen GRI-gerelateerde inhoud en cijfers te vinden, hebben we een GRI-referentietabel toegevoegd op blz. 84.

Onafhankelijke assurance

Onze vooruitgang op het gebied van streefdoelen en andere aspecten van onze MVO-prestatie is afhankelijk van externe assurance door Ernst & Young, in overeenstemming met de International Standard for Assurance Engagements 3000 (ISAE 3000). Het assurance statement van Ernst & Young heeft geen betrekking op kwantitatieve gegevens, noch op referenties naar externe weblinks in dit verslag.

MVO

Assurance verslag van de Onafhankelijke Auditor Ter attentie van de directie van BELGACOM Groep NV van publiek recht

Procedures

Momenteel zijn er geen algemeen aanvaarde criteria voor het rapporteren van duurzaamheidsprestaties in België. De MVO secties van het Rapport werden opgemaakt in overeenstemming met de Richtlijnen voor duurzaamheidrapportering van het Global Reporting Initiative (“GRI”) die uitgelegd worden in de sectie “Over de MVO-rapportering” (pagina 82) van het Rapport.

We hebben alle werkzaamheden uitgevoerd die we noodzakelijk achtten om het bewijs te verzamelen dat voldoende en geschikt is om een basis te vormen voor onze conclusies. Onze voornaamste procedures waren: • Verkrijgen van een begrip van de telecom sector en zijn relevante MVO onderwerpen; • Het beoordelen van de aanvaardbaarheid van de gebruikte rapporteringprincipes, de keuzes van de groepen van belanghebbenden, en de onderwerpen waarover BELGACOM rapporteert; • Het nazien, door een persnazicht en een nazicht van interne documentatie, van de voornaamste MVO-verwachtingen ten aanzien van BELGACOM; • Het evalueren van de procedures op BELGACOM Groeps- en operationeel niveau, om de MVO-kwesties te identificeren die relevant zijn voor interne en externe belanghebbenden; • Het evalueren van de procedures om de inhoud van het rapport te definiëren zodat deze aan de verwachtingen van de belanghebbenden beantwoord; • Het evalueren van de bestaande procedures bij BELGACOM om informatie te verzamelen en om interne controles na te gaan; • Het onderzoeken van bewijs, op een beperkte test basis, dat de gegeven beschrijvende data ondersteunt, en de studie van relevante bedrijfsdocumenten; • Het voeren van interviews met verantwoordelijken van BELGACOM, voornamelijk met het doel om de consistentie van de beschrijvende data in het Rapport te beoordelen; • Het evalueren van de geschiktheid van de documentatie en audit trail van de informatie in het rapport; • Het evalueren van de procedures die ingezet zijn om de naleving van wetgevingen en interne regelgevingen met betrekking tot MVO te garanderen en evaluatie van deze naleving; • Algemene evaluatie van de specifieke secties over MVO in the Jaarverslag, ondermeer door deze te testen tegenover de richtlijnen van de Global Reporting Initiative, (i) inhoudelijke principes (materialiteit, betrokkenheid van belanghebbenden, duurzaamheidcontext en volledigheid) en (ii) kwaliteitsprincipes (evenwichtigheid, nauwkeurigheid, tijdigheid, duidelijkheid, betrouwbaarheid en vergelijkbaarheid).

Verantwoordelijkheid van de directie

Conclusies

Opdracht

Wij zijn door BELGACOM Groep NV van publiek recht (“BELGACOM”) aangesteld geweest om een beperkt nazicht (“Limited assurance engagement”) uit te voeren van de specifieke secties (pagina’s 52 tot 85) met betrekking tot Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (“MVO”) in het Jaarverslag van BELGACOM Groep (“het Rapport”) voor het jaar afgesloten per 31 december 2009. De draagwijdte van de MVO secties van het Rapport, met inbegrip van elke inherente beperking die de betrouwbaarheid van de informatie in het Rapport zou kunnen beïnvloeden, is uiteengezet in de sectie “Over onze MVOrapportering” (pagina 82) van het MVO gedeelte van het Rapport. De MVO secties in het Rapport omvatten de activiteiten van BELGACOM in België (waaronder Belgacom NV van publiek recht, Belgacom Mobile NV, Belgacom Skynet NV en Skynet I-Motion Activities NV, Telindus NV en Connectimmo NV). Het Rapport is de verantwoordelijkheid van de directie van BELGACOM. Onze verantwoordelijkheid als onafhankelijke auditor is het uitvoeren van een beperkt nazicht om te bepalen of de besproken onderwerpen in de MVO secties van het Rapport betrekking hebben op de belangrijkste aspecten van MVO die een invloed hebben op BELGACOM, of de verslaggevingprocedures en gebruikte principes gepast zijn en consistent worden toegepast en of de beschrijving van het beleid en de managementsystemen een redelijke weerspiegeling geven van de inspanningen geleverd door BELGACOM op het vlak van MVO. Een beperkt nazicht levert minder zekerheid dan een audit.

Beperkingen van onze opdracht

Onze opdracht hield geen verificatie of nazicht in van de kwantitatieve gegevens in de MVO secties van het Rapport, noch hield het een verificatie in van de internetlinks die in de MVO secties van het Rapport vermeld zijn en de informatie die hieraan verbonden is op de BELGACOM internet website. In de sectie “Over de MVO-rapportering” (pagina 82) in het Rapport, is een verklaring gegeven voor de redenen van deze beperkingen.

Criteria en rapporteringsprincipes

De directie is verantwoordelijk voor de voorbereiding van de MVO secties van het Rapport en de informatie die de MVO secties van het Rapport bevatten in overeenstemming met de hierboven genoemde criteria. Deze verantwoordelijkheid omvat het opstellen, uitvoeren en het onderhouden van een interne controle nodig voor de voorbereiding van de MVO inhoud van het Jaarverslag 2009 zodanig dat er geen afwijkingen van materieel belang zijn, het selecteren en toepassen van de geschikte verslaggevingprincipes en het toepassen van waarderingmethoden en schattingen die redelijk zijn in de gegeven omstandigheden. De keuzes die de directie gemaakt heeft, de reikwijdte van de MVO secties van het Rapport en het rapporteringbeleid, inclusief elke inherente beperking die de betrouwbaarheid van de informatie zou kunnen beïnvloeden, zijn te vinden in de MVO secties van het Rapport.

De verantwoordelijkheid van de auditor en reikwijdte van de uitgevoerde werkzaamheden

Onze verantwoordelijkheid bestaat erin om een conclusie te formuleren met betrekking tot de specifieke secties omtrent MVO in het Jaarverslag 2009 van BELGACOM, gebaseerd op het uitvoeren van een beperkt nazicht zoals hierboven omschreven. We hebben onze procedures uitgevoerd in overeenstemming met de International Standard for Assurance Engagements 3000 (“ISAE 3000”): “Assurance Engagements other than Audits or Reviews of Historical Information” en de Ethische code (“Code of Ethics”) van de International Federation of Accountants (“IFAC”).

Op basis van onze uitgevoerde procedures om een beperkt nazicht uit te voeren, is er niets ter onzer attentie gekomen waaruit we zouden besluiten dat: • De onderwerpen besproken in de MVO sectie van het Jaarverslag 2009 niet overeen komen met de belangrijkste aspecten omtrent Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen die de BELGACOM Groep NV van publiek recht beïnvloeden; • De gebruikte rapporteringsprocedures en principes niet gepast zijn en niet consistent gebruikt worden; • De beschrijving van het beleid en de managementsystemen van BELGACOM geen redelijke weerspiegeling zijn van de inspanningen die BELGACOM levert met betrekking tot Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen in 2009. Brussel, 20 maart 2010 Ernst & Young Bedrijfsrevisoren BCVBA Vertegenwoordigd door

Harry Everaerts Vennoot

Belgacom Jaarverslag 2009 - 83

GRI-inhoudstafel

in overeenstemming met GRI G3 en het Telecommunications Sector Supplement (TSS) Inhoud volgens GRI G3 en het Sector Supplement 1. Strategie en analyse

Compliance Referentie aan Inhoud/Opmerkingen

1,1 1,2

Ja Ja

Onze MVO strategie, Jaarverslag MVO strategie, Onze aanpak van MVO

Over onze MVO-rapportering, Onze aanpak van MVO, Jaarverslag

Ja Ja

Over onze MVO rapportering, Onze aanpak van MVO, KPI tabel

Over onze MVO rapportering, externe verklaring m.b.t. assurance

4.1-4.10 De bestuursstructuur van de organisatie, commissies, beleid, ... 4.11-4.13 Verbintenissen met externe initiatieven

Ja Ja

4.14-4.17 Lijst van groepen belanghebbenden, benadering, voornaamste onderwerpen, ..

Onze aanpak van MVO, Jaarverslag, www.belgacom.com (about the group) Onze aanpak van MVO, ondertekening van de ETNO Sustainability Charter, Ethische aankoopcode gebaseerd op ILO principes, European Road Safety Charter, Safer Internet Framework Onze aanpak van MVO

Directe economische waarden die zijn gegeneerd en gedistribueerd Financiële implicaties en andere risico's en mogelijkheden als gevolg van klimaatverandering. Beleid, methoden en deel van uitgaven betreffende lokaal gevestigde leveranciers

Ja Ja

KPI tabel/Jaarverslag Een koolstofarme maatschappij stimuleren

Ontwikkeling en gevolgen van investeringen in infrastructuur en diensten ten behoeve van het algemeen nut

KPI tabel, Onze aanpak van MVO, Een verantwoordelijke bevoorradingsketen ontwikkelen KPI tabel, Communicatie toegankelijker maken, Jaarverslag

Direct en indirect energieverbruik door primaire energiebron. Energie die bespaard is door besparingen en efficiëntieverbeteringen. Initiatieven ten behoeve van energie-efficiëntie of op duurzame energie gebaseerde producten en diensten Initiatieven ter verlaging van het indirecte energieverbruik en reeds gerealiseerde verlaging. Totale wateronttrekking per bron. Totale directe en indirecte emissie van broeikasgassen naar gewicht. Andere relevante indirecte emissie van broeikasgassen naar gewicht.

ja ja ja

KPI tabel, Een koolstofarme maatschappij stimuleren KPI tabel, Een koolstofarme maatschappij stimuleren Een koolstofarme maatschappij stimuleren

KPI tabel, Een koolstofarme maatschappij stimuleren

ja ja ja

Initiatieven ter verlaging van de emissie van broeikasgassen en gerealiseerde verlagingen. Totaalgewicht afval naar type en verwijderingsmethode. Initiatieven ter compensatie van de milieugevolgen van de producten en diensten en de omvang van deze compensatie. Percentage producten dat is verkocht en waarvan de verpakking is ingezameld, naar categorie. Significante milieugevolgen van het transport van producten en andere goederen en materialen die worden gebruikt voor de activiteiten van de organisatie

niet materieel - KPI tabel KPI tabel, Een koolstofarme maatschappij stimuleren Een koolstofarme maatschappij stimuleren (zakenreizen, uitbesteed transport, pendelverkeer) Een koolstofarme maatschappij stimuleren

gedeeltelijk gedeeltelijk

KPI tabel, Een koolstofarme maatschappij stimuleren Een koolstofarme maatschappij stimuleren

KPI tabel, Een koolstofarme maatschappij stimuleren, alle verpakkingsmateriaal in België is onderhevig aan nationale Fostplus en Val-i-Pac inzamelsystemen. KPI tabel (inclusief all transport cijfers)

Een verklaring van de hoogste beslissingsbevoegde van de organisatie Beschrijving van belangrijke gevolgen, risico's en mogelijkheden.

2. Organisatieprofiel 2.1-2.10

Uitgebreide beschrijving van de organizatie, producten, merken, ..

3. Verslagparameters 3.1-3.11 3,12 3,13

Scope van het rapport, contactdetails, gegevensmetingen en methodes, .. Tabel waarin staat waar in het verslag de standaardonderdelen van de informatievoorziening te vinden zijn. Beleid en huidige praktijk met betrekking tot het betrekken van externe assurance van het verslag.

4. Bestuur, verplichtingen en betrokkenheid

Economische prestatie-indicatoren EC1 EC2 EC6 EC8

Milieuprestatie-indicatoren EN3-4 EN5 EN6 EN7 EN8 EN16 EN17 EN18 EN22 EN26 EN27 EN29

Sociale prestatie-indicatoren Arbeidsomstandigheden en indicatoren voor volwaardig werk Totaal personeelsbestand naar type werk, arbeidsovereenkomst en regio. LA1 Totaal aantal en snelheid van personeelsverloop per leeftijdsgroep, geslacht en regio. LA2 Percentage medewerkers dat onder een collectieve arbeidsovereenkomst valt. LA4 Minimale opzegtermijn(en) in verband met operationele veranderingen, inclusief of dit LA5 wordt gespecificeerd in collectieve overeenkomsten. Percentage van het totale personeelsbestand dat is vertegenwoordigd in formele LA6 gezamenlijke arbo-commissies van werkgevers en werknemers die bijdragen aan de controle op en advies over arbo-programma's. Letsel-, beroepsziekte-, uitvaldagen- en verzuimcijfers en het aantal werkgerelateerde LA7 sterfgevallen per regio. Opleidings-, trainings-, advies-, preventie- en risicobeheersingsprogramma's ten LA8 behoeve van personeelsleden, hun families of omwonenden in verband met ernstige ziekten. Gemiddeld aantal uren dat een werknemer per jaar besteedt aan opleidingen, LA10 onderverdeeld naar werknemerscategorie.

Ja Ja Ja Gedeeltelijk

Een positieve werkcultuur promoten KPI tabel, Jaarverslag KPI tabel

KPI tabel

Een positieve werkcultuur promoten

KPI tabel, Een positieve werkcultuur promoten

MVO

LA11

Programma's voor competentiemanagement en levenslang leren die de blijvende inzetbaarheid van medewerkers garanderen en hen helpen bij het afronden van hun loopbaan. Percentage medewerkers dat regelmatig wordt ingelicht omtrent prestatie- en LA12 loopbaanontwikkeling. Samenstelling van bestuurslichamen en onderverdeling van medewerkers per LA13 categorie, naar geslacht, leeftijdsgroep, het behoren tot een bepaalde maatschappelijke minderheid en andere indicatoren van diversiteit. Mensenrechten Percentage belangrijke leveranciers en aannemers die getoetst zijn op naleving van de HR2 mensenrechten en op getroffen maatregelen. Totaal aantal uren personeelstraining over beleid en procedures betreffende aspecten HR3 van mensenrechten die relevant zijn voor de activiteiten, met inbegrip van het percentage van het personeel dat de trainingen gevolgd heeft. Activiteiten waarvan is vastgesteld dat er een aanzienlijk risico is van gevallen van HR6 kinderarbeid, alsmede de maatregelen die zijn getroffen. Activiteiten waarvan is vastgesteld dat er een aanzienlijk risico is van gevallen van HR7 gedwongen of verplichte arbeid, alsmede de maatregelen die zijn getroffen. Maatschappelijke prestatie-indicatoren Aard, reikwijdte en effectiviteit van alle programma's en methoden die de effecten van SO1 de activiteiten op de gemeenschappen bepalen en beheren, waaronder vestiging, activiteiten en vertrek. Prestatie-indicatoren voor productverantwoordelijkheid Type informatie over producten en diensten dat verplicht wordt gesteld door PR3 procedures en het percentage van belangrijke producten en diensten die onderhevig zijn aan dergelijke informatie-eisen. Programma's voor de naleving van wetten, standaarden en vrijwillige codes met PR6 betrekking tot marketingcommunicatie, waaronder reclame, promotie en sponsoring, naar type resultaat.

Een positieve werkcultuur promoten, Jaarverslag

KPI tabel

KPI tabel, Jaarverslag (HR)

KPI tabel, Een verantwoordelijke bevoorradingsketen ontwikkelen

Een verantwoordelijke bevoorradingsketen ontwikkelen (onderdeel van onze Ethische aankoopcode). Geen inbreuken vastgesteld. Een verantwoordelijke bevoorradingsketen ontwikkelen (onderdeel van onze Ethische aankoopcode). Geen inbreuken vastgesteld.

We meten de tevredenheid van de grondeigenaars (KPI tabel), dialoog met omwonenden van basisstations, netwerk conform met normen rond elektromagnetische velden.

Gedeeltelijk

KPI tabel (Etikettering m.b.t. blootstellingsniveaus EMV)

Gedeeltelijk

Communicatie toegankelijk maken/onderdeel van onze Gedragscode en Belgacom voldoet aan de concurrentiewetgeving.

Communiceren over elektromagnetische velden en gezondheid (Etikettering m.b.t. blootstellingsniveaus)

Communiceren over elektromagnetische velden en gezondheid (Regionale normen m.b.t. blootstelling aan elektromagnetische velden)

Communiceren over elektromagnetische velden en gezondheid (SAR-etikettering)

We meten de tevredenheid van de grondeigenaars (KPI tabel), dialoog met omwonenden van basisstations, netwerk conform met normen rond elektromagnetische velden.

Communicatie toegankelijker maken

Gedeeltelijk

Communicatie toegankelijker maken

KPI tabel

Communicatie toegankelijker maken

Ja Ja Ja

Communiceren over elektromagnetische velden en gezondheid (Informatieverstrekking aan de bevolking, etikettering m.b.t. blootstellingsniveaus) Communicatie toegankelijker maken Communicatie toegankelijker maken, Een koolstofarme maatschappij stimuleren

Een koolstofarme maatschappij stimuleren

Gedeeltelijk

Een koolstofarme maatschappij stimuleren

Specifieke richtlijnen voor de telecommunicatiesector Categorie: interne activiteiten Naleving van de ICNIRP-normen (International Commission on Non-Ionising Radiation IO4 Protection) inzake de blootstelling aan elektromagnetische straling afkomstig van zaktelefoons. Naleving van de ICNIRP-richtlijnen (International Commission on Non-Ionising Radiation IO5 Protection) inzake de blootstelling aan elektromagnetische straling afkomstig van basisstations. Beleid en praktijken met betrekking tot de naleving van de Specific Absortion Rate IO6 (SAR) van zaktelefoons. Beleid en praktijken inzake de inplanting van masten en zendinfrastructuur met IO7 inbegrip van de raadpleging van belanghebbenden, het delen van sites en initiatieven om de visuele impact te verminderen. Beschrijf de methode voor de evaluatie van raadplegingen en kwantificeer waar mogelijk. Categorie: het verschaffen van toegang Beleid en praktijken voor het wegnemen van drempels die de toegang tot en het PA2 gebruik van telecomproducten en -diensten belemmeren: taal, cultuur, analfabetisme, gebrekkige scholing, inkomen, handicaps en leeftijd. Geef uitleg over de toegepaste businessmodellen. Beleid en praktijken voor het garanderen van de beschikbaarheid en betrouwbaarheid PA3 van telecomproducten en -diensten. Kwantificeer waar mogelijk de specifieke tijdsduren en locaties in geval van onderbrekingen. Kwantificeer het beschikbaarheidsniveau van telecomproducten en -diensten in PA4 gebieden waar de organisatie actief is. Beleid en praktijken voor het beheer van mensenrechtenkwesties die verband houden PA7 met de toegang tot en het gebruik van telecomproducten en -diensten. Beleid en praktijken inzake openbare communicatie in verband met elektromagnetische PA8 velden. Vermeld welk informatiemateriaal hierover in de verkooppunten wordt verstrekt. Initiatieven voor de transparantie van kosten en tarieven. PA10 Initiatieven om de klanten te informeren over producteneigenschappen en applicaties PA11 die een verantwoord, efficiĂŤnt, zuinig en milieuvriendelijk gebruik bevorderen. Categorie: technologische applicaties Geef voorbeelden van telecomproducten, -diensten en -applicaties die het potentieel TA2 hebben om stoffelijke voorwerpen te vervangen (bv. een telefoonboek kan worden vervangen door een database op het internet, verplaatsingen kunnen worden vervangen door videoconferentie). Noem de maatregelen op het vlak van transport en/of resources die genomen werden TA3 om het gebruik door de klant van de bovenvermelde telecomproducten of -diensten te veranderen. Geef een beeld van de schaal, marktomvang of potentiĂŤle besparingen.

Belgacom Jaarverslag 2009 - 85

Vooruit met onze aandeelhouders Belgacom is een beursgenoteerde onderneming, waarvan het succes wordt gemeten – en beïnvloed – door de aandelenkoers en de perceptie van de investeerders. Daarom besteden wij evenveel aandacht aan onze aandeelhouders als aan onze klanten, medewerkers en de gemeenschap waarin we ons bewegen.

Aandeelhoudersinformatie

Belgacom streeft naar een transparante en consistente communicatie met de Belgische en internationale investeringswereld. Via een open en regelmatige dialoog met investeerders en financiële analisten streeft de Groep naar een correcte waarde van het aandeel.

Beurs:

Eerste Markt van Euronext Brussel Ticker: BELG ISIN: BE0003810273 Nationale SVM- 3810.27 code: BloombergBELG BB code: Thomson-code:BELG-BT

De bekendmaking van de kwartaalresultaten wordt gevolgd door een conferentiegesprek met analisten. Tweemaal per jaar, naar aanleiding van de jaarlijkse en halfjaarlijkse resultaten, organiseert Belgacom een roadshow, die de grootste financiële centra van Europa en de Verenigde Staten aandoet. Daarnaast neemt Belgacom deel aan diverse grote internationale investeringsconferenties. Tussen die evenementen worden er vergaderingen en conferentiegesprekken met het hoger management georganiseerd. Het Investor Relations-team ondersteunt het management bij al deze activiteiten. Zowel particuliere als institutionele aandeelhouders en analisten kunnen op dagelijkse basis rekenen op de steun van het Investor Relations-team. Het team houdt wel een stille periode in acht van vier weken vóór de bekendmaking van de kwartaalresultaten, en van zes weken vóór de bekendmaking van de jaarresultaten.

Wijzigingen in het aandelenkapitaal en het aantal aandelen Eind 2009 bezat Belgacom 17 410 452 eigen aandelen, wat neerkomt op 5,2% van het totale aantal aandelen. In de loop van 2009 werden 221 238 eigen aandelen gebruikt in een aandelenaankoopplan met korting voor de directie van Belgacom en werden 59 184 opties uitgeoefend. Ray Stewart – Executive Vice President Finance & CFO

“We houden een open dialoog aan met onze investeerders. Wij brengen hen graag een consistent, transparant verhaal over de vooruitgang die we boeken in onze voortgezette langetermijnstrategie. Het is belangrijk dat we het vertrouwen van de investeerders winnen én behouden, zeker in deze moeilijke tijden.”

Evolutie eigen aandelen Situatie op 31 december 2008 Opties uitgeoefend tijdens 2009 Discount Purchase Plan werknemers Inkoop van eigen aandelen Situatie op 31 december 2009

17. 690. 874 -59. 184 -221. 238 0 17. 410. 452

Het stemrecht van de eigen aandelen is bij wet opgeschort. De dividendrechten van de eigen aandelen verworven in 2004 zijn eveneens opgeschort, terwijl de dividendrechten van aandelen verworven vanaf 2005 geannuleerd zijn. De Belgische wet verbiedt een onderneming meer dan 20% van haar uitstaande aandelenkapitaal aan te houden.

Aandeelhouders

De aandeelhoudersstructuur van Belgacom Aandeelhouderschap op 31 december 2009 Aandeelhoudersstructuur Belgische staat Belgacom eigen aandelen Free-float TOTAAL

aandelen 180.887.569 17.410.452

% van aantal aandelen 53,5% 5,2%

% van aantal stemrechten 56,4% 0,0%

% van dividendrechten 55,9% 1,0%

139.727.114 338.025.135

41,3% 100,0%

43,6% 100,0%

43,2% 100,0%

Belgacom aandeelhouderschap (% van aantal aandelen)

Transparantieverklaringen

Volgens de statuten van Belgacom moet een participatie worden bekendgemaakt vanaf de drempels van 3% en 7,5%, gevolgd door de wettelijke drempels van 5% en elk veelvoud van 5%. In 2009 verwittigde Capital Research and Management Company Belgacom tweemaal van zijn wijziging in het aandeelhouderschap: • Op 18 mei 2009, ging zijn aandeelhouderschap in Belgacom onder de drempel van 5%. Met 16 577 773 Belgacom-aandelen in handen had Capital Research and Management Company een participatie van 4,9% van de aandelen met stemrecht uitgegeven door Belgacom nv. •O p 8 oktober 2009, ging zijn aandeelhouderschap in Belgacom onder de drempel van 3%. Met 10 062 800 Belgacom-aandelen in handen had Capital Research and Management Company nog een participatie van 2,98% van de aandelen met stemrecht uitgegeven door Belgacom nv.

53,5% 5,2% 41,3%

Belgische staat Belgacom eigen aandelen Free-float

Meldingen van belangrijke participaties die moeten worden bekendgemaakt volgens de wet van 2 mei 2007 of volgens de statuten van Belgacom, moeten worden gestuurd naar: • CBFA (e-mail: trp.fin@cbfa.be, te bevestigen via fax op het nummer +32 2 220 59 12) • Belgacom (e-mail: investor.relations@belgacom.be, te bevestigen via fax op het nummer +32 2 201 54 94) Belgacom Jaarverslag 2009 - 89

Het Belgacom-aandeel Belgacom heeft het jaar 2009 afgesloten met een aandelenprijs van EUR 25,32 en een beurswaarde van EUR 8,1 miljard. Het aandeel bereikte in 2009 zijn hoogste slotkoers van EUR 28,65 op 5 januari en zijn laagste slotkoers van EUR 21,67 op 15 juni.

EUR

2,82

winst per aandeel in 2009

(1 januari â&#x20AC;&#x201C; 31 december) Slotkoersen (in EUR) Slotkoers op de laatste beursdag van het jaar Hoogste koers van het jaar Laagste koers van het jaar Jaarlijks verhandeld volume (aantal aandelen) Gemiddeld verhandeld volume per dag (aantal aandelen) Marktkapitalisatie op 31 dec. (in miljard EUR) Belangrijkste cijfers Winst per aandeel in EUR Gewoon dividend per aandeel, bruto (in EUR) Buitengewoon dividend per aandeel, bruto (in EUR) Interimdividend per aandeel, bruto (in EUR) Prijs/winst ratio op 31 december

2008

2009

27,33 33,31 24,58 281.419.643 1.099.295

25,32 28,65 21,67 181.364.309 708.454

8,75

8,12

2,45 1,68 0,5 11,15

2,82 1,68 0,4 8,98

Het aandeel van Belgacom in vergelijking met de BEL20 en Euro STOXX

De BEL20- en de DJ Stoxx Telecommunication-index werden op 1 januari 2009 herleid naar de Belgacom-aandelenkoers (in EUR). prijs (in EUR)

40 37,5

BEL 20

35 32,5

Stoxx index

30 27,5 25 Belgacom

22,5 20

03/01

23/02

19/04

09/06

01/08

21/09

11/11

30/12

Aandeelhoudersopbrengst Winstuitkering

In oktober 2009 keurde de Raad van Bestuur van Belgacom de uitkering van een interimdividend goed voor een brutobedrag van EUR 0,40 per aandeel (een nettobedrag van EUR 0,30 per aandeel), wat neerkwam op een totaalbedrag van EUR 128 miljoen. Het dividend werd uitgekeerd op 4 december 2009.

EUR

Op 25 februari 2010 besliste de Raad van Bestuur een gewoon dividend van EUR 1,68 per aandeel voor te stellen aan de Algemene Vergadering, die plaatsheeft op 14 april 2010.

dividend per aandeel voor 2009

Dat brengt de totale winstuitkering in 2009 op EUR 667 miljoen, inclusief het interimdividend van EUR 0,40 per aandeel dat in december 2009 werd uitgekeerd. Na goedkeuring zal het normale dividend worden uitgekeerd op 23 april 2010 met als registratiedatum 22 april 2010 en als ex-dividenddatum 20 april 2010.

2,08 90

Aandeelhouders

Dividend per aandeel 2,0

1,93 1,38

1,5

1,89

2,18

1,68

2,08

1,68

1,60

1,52

2,18 1,68

0,0

2,18

verwacht dividend voor 2010

1,0 0,5

EUR

0,55 0,29

2004

2005

2006

0,50

0,40

2007

2008

2009

0,50

2010 verwacht

Nieuw beleid inzake de winstuitkering

Het beleid van Belgacom inzake de winstuitkering werd sinds de beursgang in maart 2004 niet gewijzigd. In de afgelopen jaren heeft Belgacom echter cashbedragen naar haar aandeelhouders laten terugvloeien die beduidend hoger liggen dan het uitgestippelde beleid van 50% tot 60% van de nettowinst van de Groep, in de vorm van dividenden, interim-dividenden en aandeleninkopen. Om de aandeelhoudersopbrengst in de toekomst transparanter te maken heeft de directie van Belgacom aan de Raad van Bestuur een nieuw beleid inzake de winstuitkering voorgesteld, dat de algemene intenties van het bedrijf betreffende de aandeelhoudersopbrengst duidelijk weerspiegelt. Op 25 februari 2010 heeft de Raad van Bestuur het beleid inzake de winstuitkering als volgt goedgekeurd. Belgacom verbindt zich tot een aantrekkelijk beleid inzake de aandeelhoudersopbrengst door in principe het grootste deel van haar jaarlijkse vrije kasstroom(1) te laten terugvloeien naar haar aandeelhouders. De teruggave van vrije kasstroom, hetzij via dividenden, hetzij via aandeleninkopen, zal jaarlijks worden herzien om strategische financiële flexibiliteit te behouden voor toekomstige organische groei of groei via selectieve M&A’s, met een duidelijke focus op waardecreatie. Dit omvat eveneens de bevestiging van de geschikte niveaus van beschikbare reserves.

Normaal dividend Buitengewoon dividend Interim dividend

Belgacom verbindt zich tot een aantrekkelijk beleid inzake de aandeelhoudersopbrengst door in principe het grootste deel van haar jaarlijkse vrije kasstroom(1) te laten terugvloeien naar haar aandeelhouders.

Belgacom verwacht van de financiële resultaten van het jaar 2010 een jaarlijks dividend uit te keren van EUR 2,18 per aandeel, betaalbaar in twee schijven: een interim-dividend van EUR 0,50 per aandeel en een normaal dividend van EUR 1,68 per aandeel. Het beleid inzake de aandeelhoudersopbrengst is gebaseerd op een aantal veronderstellingen betreffende de toekomstige evolutie van de business en de markt en kan onderhevig zijn aan wijzigingen in geval van onvoorziene risico’s of gebeurtenissen die aan de controle van het bedrijf ontsnappen.

Financiële kalender 14 april 2010 7 mei 2010 30 juli 2010 29 oktober 2010

Algemene Vergadering Aankondiging van de resultaten voor het eerste kwartaal van 2010 Aankondiging van de halfjaarresultaten voor 2010 Aankondiging van de resultaten voor het derde kwartaal van 2010

(1) B elgacom definieert vrije kasstroom als kasstroom uit operationele activiteiten, min kapitaaluitgaven en inclusief andere investeringsactiviteiten zoals overnames of verkopen.

Belgacom Jaarverslag 2009 - 91

Vooruit met transparantie Belgacom verbindt er zich toe om de Belgische Corporate Governance Code 2009 na te leven. Wij geloven dat een goede corporate governance de basis is voor succes op lange termijn. Verantwoordelijkheid en transparantie zijn daarbij de kernwoorden die ons leiden om aan de verwachtingen van onze stakeholders te beantwoorden.

Corporate governance

Het doel van corporate governance (in het Nederlands ‘deugdelijk bestuur’) is een stel regels en gedragingen vast te leggen om ondernemingen behoorlijk te besturen en te controleren, met als uiteindelijk resultaat een verhoogde transparantie. Het is een systeem van controles en afwegingen tussen de aandeelhouders, de Raad van Bestuur en het management. Belgacom heeft zich ertoe verbonden een aantal wettelijke en regelgevende bepalingen na te leven, meer bepaald de best practices van de Belgische Corporate Governance Code. Het bestuursmodel van Belgacom De statuten van Belgacom zijn sterk beïnvloed door de specifieke juridische vorm van de onderneming. Als naamloze vennootschap van publiek recht is Belgacom in de eerste plaats onderworpen aan de wet van 21 maart 1991 betreffende de autonome overheidsbedrijven (‘de wet van 1991’). Belgacom is onderworpen aan het Wetboek van Vennootschappen, voor zover de wet van 1991 er niet uitdrukkelijk van afwijkt. De belangrijkste kenmerken van het bestuursmodel van Belgacom zijn: • een Raad van Bestuur die het algemeen beleid en de algemene strategie van Belgacom vastlegt en toezicht houdt op het operationele management; •d e oprichting door de Raad van Bestuur binnen zijn structuur van een Audit- en Toezichtscomité, een Benoemings- en Bezoldigingscomité en een Comité voor Strategie en Bedrijfsontwikkeling; • een Gedelegeerd Bestuurder die de hoogste verantwoordelijkheid draagt voor het operationele management (met inbegrip van, maar niet beperkt tot het dagelijkse bestuur); • een Management Committee, dat de Gedelegeerd Bestuurder bijstaat in de uitoefening van zijn bevoegdheden.

Raad van Bestuur

Zoals voorzien in de wet van 1991 is de Raad van Bestuur samengesteld uit: • Bestuurders benoemd door de Belgische Staat naar rato van het aandelenbezit; • Bestuurders bij afzonderlijke stemming benoemd door de andere aandeelhouders voor de overige zetels. Het betreft hier onafhankelijke Bestuurders op grond van de criteria van artikel 526ter van het Belgische Wetboek van Vennootschappen en de criteria van de Belgische Corporate Governance Code. De Raad van Bestuur is samengesteld uit zestien leden met inbegrip van de persoon die als Gedelegeerd Bestuurder is benoemd. 94

Werking van de Raad van Bestuur De Raad van Bestuur vergadert telkens wanneer het belang van de onderneming dit vereist of wanneer minstens twee Bestuurders erom vragen. In principe komt de Raad van Bestuur viermaal per jaar op regelmatige tijdstippen samen. Jaarlijks houdt de Raad van Bestuur ook een extra vergadering om het strategische langetermijnplan te evalueren. De beslissingen van de Raad van Bestuur worden in principe genomen bij gewone meerderheid van de aanwezige of vertegenwoordigde Bestuurders. Voor bepaalde kwesties is echter een gekwalificeerde meerderheid vereist. De Raad van Bestuur heeft een charter van de Raad van Bestuur aangenomen dat, samen met de charters van de Comités van de Raad van Bestuur, uiteenzet volgens welke principes de Raad van Bestuur en zijn Comités werken. Het charter van de Raad van Bestuur bepaalt onder meer dat belangrijke beslissingen brede steun moeten genieten, te begrijpen als een kwalitatief concept dat duidt op een effectieve besluitvorming binnen de Raad van Bestuur na een constructieve dialoog tussen de Bestuurders. Permanente of ad-hoccomités van de Raad van Bestuur waarin een wezenlijk aantal niet-uitvoerende, onafhankelijke Bestuurders in de zin van artikel 526ter van het Belgische Wetboek van Vennootschappen zetelen, dienen deze belangrijke beslissingen voor te bereiden. Alle charters werden geüpdatet op 5 maart 2009.

Comités van de Raad van Bestuur Overeenkomstig de statuten beschikt Belgacom over een Auditen Toezichtscomité, een Benoemings- en Bezoldigingscomité en een Comité voor Strategie en Bedrijfsontwikkeling. Audit- en Toezichtscomité Het Audit- en Toezichtscomité (Audit and Compliance Committee – ACC) bestaat uit vijf niet-uitvoerende Bestuurders, waarvan de

Governance

meerderheid onafhankelijk moet zijn. Overeenkomstig zijn charter wordt het voorgezeten door een onafhankelijke Bestuurder. Het Audit- en Toezichtscomité heeft als taak de Raad van Bestuur bij te staan en te adviseren met betrekking tot: •h et proces van financiële rapportering; •d e efficiëntie van de systemen voor interne controle en risicobeheer van de onderneming; • de interne-auditfunctie van de onderneming en de efficiëntie ervan; •d e kwaliteit, de integriteit en de wettelijke controle van de statutaire en geconsolideerde jaarrekeningen en de financiële rekeningen van de onderneming, waaronder de opvolging van de vragen en de aanbevelingen geformuleerd door de commissarissen-revisoren; • de relatie met de commissarissen-revisoren van de onderneming en de evaluatie van en het toezicht op de onafhankelijkheid van de commissarissen-revisoren; • de conformiteit van de onderneming met de juridische en regelgevingsvereisten, en de conformiteit binnen de onderneming met de Gedragscode en de Dealing Code van de onderneming. Het Audit- en Toezichtscomité vergadert minstens eenmaal per kwartaal. De heer Philip Hampton (Voorzitter), de heren PierreAlain De Smedt, Michel Moll, Oren G. Shaffer en Paul Van de Perre zijn de leden van het Audit- en Toezichtscomité. Benoemings- en Bezoldigingscomité Het Benoemings- en Bezoldigingscomité (Nomination and Remuneration Committee - NRC) bestaat uit vier Bestuurders. Overeenkomstig zijn charter wordt dit Comité voorgezeten door de Voorzitter van de Raad van Bestuur, die ambtshalve lid is. Eén lid wordt gekozen onder de Bestuurders benoemd door de Belgische Staat. Twee leden moeten worden benoemd onder de onafhankelijke Bestuurders. Het Benoemings- en Bezoldigingscomité heeft als taak de Raad van Bestuur bij te staan en te adviseren inzake: • het ter benoeming voordragen van kandidaten aan de Raad van Bestuur en aan de Comités van de Raad van Bestuur; • de benoeming van de Gedelegeerd Bestuurder en de benoeming van de leden van het Management Committee op voordracht van de Gedelegeerd Bestuurder; • de benoeming van de Secretaris-generaal; • de bezoldiging van de leden van de Raad van Bestuur en de Comités van de Raad; • de bezoldiging van de Gedelegeerd Bestuurder en van de leden van het Management Committee; • de jaarlijkse herziening van de bezoldigingsfilosofie en -strategie voor alle werknemers, en in het bijzonder de bezoldigingspakketten van het topmanagement; • het toezicht op de beslissingen van de Gedelegeerd Bestuurder m.b.t. de benoeming, het ontslag en de bezoldiging van het management; • corporategovernancekwesties. Het Benoemings- en Bezoldigingscomité vergadert ten minste vier keer per jaar. Op de eerste vergadering van elk jaar worden de prestaties, de budgetten voor de uitbetaling van de bonussen en de merits, en de langlopende en kortlopende stimuleringsplannen onder de loep genomen. Op die vergadering wordt er ook een jaarlijkse herziening van de bezoldigingsfilosofie en -strategie besproken. Op een tweede vergadering legt het

Benoemings- en Bezoldigingscomité de targets vast in het kader van de prestatiemeting van de Gedelegeerd Bestuurder en de leden van het Management Committee aan de hand van Key Performance Indicators. Daarnaast organiseert het Comité een vergadering betreffende human resources en een vergadering betreffende corporate governance. De heer Theo Dilissen (Voorzitter), mevrouw Martine Durez, de heer Georges Jacobs en mevrouw Lutgart Van den Berghe zijn lid van het Benoemings- en Bezoldigingscomité. Comité voor Strategie en Bedrijfsontwikkeling Het Comité voor Strategie en Bedrijfsontwikkeling (Strategic and Business Development Committee - SBC) bestaat uit zes Bestuurders. Overeenkomstig zijn charter zijn de Gedelegeerd Bestuurder en de Voorzitter van de Raad van Bestuur ambtshalve lid, en wordt het Comité voorgezeten door de Voorzitter van de Raad van Bestuur. Eén bijkomend lid wordt gekozen onder de Bestuurders benoemd door de Belgische Staat. Drie leden moeten worden benoemd onder de onafhankelijke Bestuurders. De taken van het Comité voor Strategie en Bedrijfsontwikkeling omvatten het evalueren van voorgenomen overnames, fusies en desinvesteringen van meer dan EUR 100 miljoen en het evalueren van ingrijpende bedrijfsherstructureringsprogramma’s. Indien aangewezen kan de Raad van Bestuur beslissen om een speciaal ad-hoccomité op te richten voor de behandeling van een specifiek dossier. Dat comité zou dan samengesteld zijn uit leden die over de vereiste ervaring voor dat dossier beschikken. De heer Theo Dilissen (Voorzitter), de heer Didier Bellens en de heren Guido J. M. Demuynck en Oren G. Shaffer zijn de leden van het Comité voor Strategie en Bedrijfsontwikkeling.

Veranderingen in de samenstelling van de Raad van Bestuur

Het mandaat van de heer Robert Tollet is ten einde gelopen op 30 september 2009. Het mandaat van de heer Didier Bellens als Gedelegeerd Bestuurder werd in december 2008 verlengd voor een periode van zes jaar, die ten einde zal lopen op 28 februari 2015. Het mandaat van de heer Theo Dilissen als Bestuurder werd in maart 2009 verlengd voor een hernieuwbare periode van zes jaar, die ten einde zal lopen op 28 februari 2015. Zijn mandaat als Voorzitter werd verlengd voor een hernieuwbare periode van drie jaar, die ten einde zal lopen op 29 februari 2012.

Bezoldiging van de Bestuurders

Over de bezoldiging en de vergoeding van de Bestuurders werd beslist door de algemene vergadering van 2004. De berekening van deze vergoeding werd in 2009 niet gewijzigd: een jaarlijkse vaste vergoeding van EUR 50 000 is voorzien voor de Voorzitter van de Raad van Bestuur en EUR 25 000 voor de andere leden van de Raad van Bestuur, met uitzondering van de Gedelegeerd Bestuurder. Alle leden van de Raad van Bestuur, met uitzondering van de Gedelegeerd Bestuurder, hebben recht op een zitpenning van EUR 5 000 per bijgewoonde vergadering van de Raad van Bestuur. Ten slotte zijn er zitpenningen van EUR 2 500 voorzien voor ieder lid, met uitzondering van de Gedelegeerd Bestuurder, per bijgewoonde vergadering van een adviserend Comité van de Raad van Belgacom Jaarverslag 2009 - 95

Leden van de Raad van Bestuur Georges Jacobs

Philip Hampton

Martine Durez

Didier Bellens

Baron Jacobs is voorzitter van de Raad van Bestuur van de Delhaize Groep. Hij begon zijn loopbaan als econoom bij het Internationaal Monetair Fonds (VS). Nadien ging hij aan de slag bij UCB Group, waar hij in 1987 benoemd werd tot Bestuurder en Gedelegeerd Bestuurder, tot hij op 1 januari 2005 Voorzitter van de Raad van Bestuur werd. Hij behaalde diploma’s in de rechten en in de economie aan de UCL, alsook een Master of Arts in Economics aan de University of California, Berkeley.

De heer Hampton werkte de eerste tien jaar van zijn loopbaan voor Lazard Brothers in Londen, New York en Parijs. Daarna bekleedde hij de functie van Financieel Directeur voor British Steel plc, British Gas plc en British Telecommunications Group plc, en voor Lloyds TSB Group plc. Hij was van 2004 tot oktober 2009 Voorzitter van J. Sainsbury plc en werd in februari 2009 aangesteld tot Voorzitter van The Royal Bank of Scotland Group en in december 2009 tot niet-uitvoerend Bestuurder van Anglo American plc. De heer Hampton is een erkend accountant en is in het bezit van een MBA behaald aan de INSEAD, Fontainebleau en een MA van Oxford University.

Mevrouw Durez was Chief Financial and Accounting Officer bij De Post tot januari 2006, toen ze Voorzitter van de Raad van Bestuur van De Post werd. Tot 2000 was zij ook professor Financial Management and Analysis aan de universiteit van Mons-Hainaut. Zij heeft ook gewerkt als lid van de Hoge Raad van de Bedrijfsauditoren, voor de Commissie voor Boekhoudkundige Normen en als speciaal gezant op het Kabinet voor Communicatie en Overheidsbedrijven. Ze bekleedt de functie van regent bij de Nationale Bank van België. Mevrouw Durez studeerde af als handelsingenieur en behaalde het diploma toegepaste economie aan de Université Libre de Bruxelles (ULB).

De heer Bellens werd in maart 2003 benoemd tot Gedelegeerd Bestuurder en Bestuurder van Belgacom. Meer informatie over hem is beschikbaar op p. 100, Leden van het Management Committee.

Michèle Sioen Mevrouw Sioen is sinds 2005 Gedelegeerd Bestuurder van de groep Sioen Industries. Ze startte haar loopbaan in 1988 in een IT-bedrijf. Twee jaar later werd ze benoemd tot lid van de Raad van Bestuur van Sioen Industries en ging ze operationeel aan de slag bij de groep Sioen Industries. De groep produceert en verwerkt technisch textiel en ontwerpt en vervaardigt persoonlijke beschermkledij en fijnchemicaliën. Verder is Michele Sioen Voorzitter van Fedustria (Belgische federatie van de textiel-, hout- en meubelindustrie). Ze is in het bezit van een diploma economie en diverse postuniversitaire diploma’s.

Georges Jacobs

Michèle Sioen

Paul Van de Perre De heer Van de Perre is medeoprichter van GIMV (investeringsmaatschappij) en was vroeger Bestuurder bij Sidmar (Arcelor). Momenteel is hij Bestuurder van Grontmij nv en van Greenbridge Incubator (universiteit van Gent). Tevens is hij lid van het Investmenteringscomité van PMV. De heer Van de Perre is CEO van Five Financial Solutions (bedrijfsfinanciering) en CEO van Caesar Real Estate Fund (vastgoedfinanciering). De heer Van de Perre behaalde een MBA in Economics en is erkend accountant (IAB).

Philip Hampton

Paul Van de Perre

Oren G. Shaffer De heer Shaffer was van 2002 tot 2007 Vicevoorzitter en CFO van Qwest Communications en President en COO van Sorrento Networks. Hij was lid van de Raad van Bestuur van Belgacom van 1996 tot 2000. Hij is lid van de Raad van Bestuur van Intermec en Terex Corporation. Hij behaalde het diploma van Bachelor of Science in Business Administration aan de University of California in Berkeley en Master of Science in Management aan het Massachusetts Institute of Technology.

Martine Durez Didier Bellens

Pierre-Alain De Smedt De heer De Smedt is voorzitter van Febiac (Belgische Automobiel- en Tweewielerfederatie). Van 1999 tot eind 2004 was hij Executive Vice President van Renault. Hij was Voorzitter van Autolatina, de joint venture van VAG en Ford in Latijns-Amerika. Hij was Voorzitter van Volkswagen Brazilië en Argentinië alvorens hij tot Voorzitter van Seat werd benoemd. De heer De Smedt is Voorzitter van de Raad van Bestuur van Deceuninck Plastics Group en lid van de Raad van Bestuur van Avis Group en Alcopa (Group Moorkens). Hij is Vicevoorzitter van het VBO (Verbond van Belgische Ondernemingen). Aan de ULB (Université Libre de Bruxelles) behaalde hij diploma’s in engineering en economische wetenschappen.

Oren G. Shaffer

Pierre-Alain De Smedt

Governance

Michel Moll De heer Moll is niet-uitvoerend Bestuurder in industriële en financiële ondernemingen zoals Sonaca (Société Nationale de Construction Aérospatiale) en de Belgische Maatschappij voor Internationale Investering (BMI). Hij is ook censor bij de Nationale Bank van België. Tot april 2007 was hij Voorzitter van de Raad van Bestuur van BATS sa (Belgian Advanced Technology Systems) te Luik, dat gespecialiseerd is in veiligheidselektronica. Tot december 2005 was de heer Moll Voorzitter van het risicokapitaalbedrijf BRUFICOM, en daarvoor was hij BestuurderDirecteur bij de Nationale Investeringsmaatschappij (NIM) te Brussel. De heer Moll behaalde een diploma toegepaste economie aan de Université Catholique de Louvain (UCL).

Theo Dilissen De heer Dilissen werd in oktober 2004 benoemd tot Voorzitter van de Raad van Bestuur van Belgacom. Voordien was hij Gedelegeerd Bestuurder, Managing Director en Vicevoorzitter van Real Software en van 1989 tot 2000 was hij COO en lid van de Raad van Bestuur van ISS (een Deens beursgenoteerd bedrijf). Van september 2005 tot eind maart 2009 was hij CEO en nadien Voorzitter van Aviapartner. Hij studeerde sociologie en behaalde een MBA.

Michel Moll

Lutgart Van den Berghe Mevrouw Van den Berghe is doctor in de economie aan de Universiteit Gent, waar ze buitengewoon hoogleraar is. Ze is partner van de Vlerick Leuven Gent Management School en uitvoerend Bestuurder van GUBERNA, het Belgisch Instituut voor Bestuurders. Ze doceert corporate governance en bekleedt de functie van nietuitvoerend Bestuurder in een aantal beursgenoteerde en nietbeursgenoteerde multinationale ondernemingen zoals Electrabel, CSM (Nederland) en SHV Holding (Nederland).

Mimi Lamote Mevrouw Lamote is Vicevoorzitter van Pearle Europe, Amsterdam. Ze begon haar loopbaan in de retailsector in 1988: ze oefende diverse functies uit bij C&A Europe. Vanaf 2001 tot 2005 was mevrouw Lamote General Manager van C&A België-Luxemburg. Van 2001 tot 2004 was ze lid van de Raad van Bestuur van het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO). In dezelfde periode was mevrouw Lamote ook lid van de Raad van Bestuur van Fedis (Federatie van Distributieondernemingen). Van januari 2005 tot juni 2006 was zij Gedelegeerd Bestuurder van het Belgische beursgenoteerde SCF (België-Litouwen). Van februari 2007 tot oktober 2009 werkte mevrouw Lamote als COO in ZNA (ZiekenhuisNetwerk Antwerpen). Ze behaalde een diploma in de toegepaste economische wetenschappen aan de universiteit van Antwerpen en een master in Retail Management aan de Tiasuniversiteit van Tilburg.

Theo Dilissen

Carine Doutrelepont

Jozef Cornu

Guido J.M. Demuynck

Mevrouw Doutrelepont is advocaat aan de balie van Brussel en lid van de balie van Parijs. Ze is stichtende partner van het Belgische advocatenkantoor Doutrelepont & Partners, dat gespecialiseerd is in informatieen communicatietechnologie, intellectuele eigendom, mediarecht, mededingingszaken en Europese wetgeving. Mevrouw Doutrelepont behaalde het diploma van doctor in de rechten aan de ULB (Université Libre de Bruxelles). Ze doceert mediarecht, intellectueel eigendomsrecht en Europees recht aan de rechtsfaculteit van de ULB, aan het Instituut voor Europese Studies, en doceert ook aan universiteiten in het buitenland. Ze is tevens Voorzitter van het Centre de droit de l’information et de la communication van de ULB. Ze werkte jaren als expert voor de Europese Commissie (DirectoraatGeneraal Interne markt), de Belgische Senaat en de Belgische mededingingsautoriteit. Sinds 2008 is ze lid van de Koninklijke Belgische Academie (afdeling Technologie en Maatschappij). Ze is de auteur van verschillende boeken en publicaties.

De heer Jozef Cornu begon zijn loopbaan in 1970 bij het Brown Boveri Research Center (nu ABB) in Zwitserland. Van 1973 tot 1982 oefende hij diverse functies uit bij Bell Telephone Mfg Co, het Belgische filiaal van ITT Group. Van 1982 tot 1984 was hij CEO van Mietec, een start-up op het gebied van halfgeleiders. Van 1984 tot 1987 was hij Algemeen Directeur bij Bell Telephone Mfg Co. Van 1988 tot 1995 was hij lid van het Directiecomité van Alcatel nv, alvorens hij van 1995 tot 1999 de functie van Algemeen Directeur bij Alcatel Telecom uitoefende. Hij zetelde vanaf 2000 tot 2008 in de Raad van Bestuur van Alcatel (en later Alcatel-Lucent) en was tot 2004 adviseur van de Voorzitter. Van 2006 tot 2007 was hij Voorzitter van ISTAG (Information Society Technologies Advisory Group) van de Europese Unie. Verder was hij van 2007 tot 2008 Voorzitter van Medea+, het Europese Eureka-programma voor research in het domein van de micro-elektronica. Sinds 1 december 2007 is de heer Cornu CEO van Agfa-Gevaert. Hij is ook niet-uitvoerend Bestuurder bij KBC. De heer Cornu behaalde het diploma burgerlijk ingenieur elektromechanica aan de Katholieke Universiteit Leuven en een Ph.D. in elektronica aan de Carleton University in Ottawa, Canada.

De heer Demuynck is CEO van Liquavista sinds augustus 2009. Hij bekleedde van 1976 tot 2002 verschillende functies binnen Philips. Zo was hij onder meer Vicevoorzitter Marketing Audio in de VS, Gedelegeerd Bestuurder van Philips in Zuid-Korea, General Manager van Line of Business Portable Audio in Hongkong en Gedelegeerd Bestuurder van Group Audio in Hongkong. In 2000 werd hij Gedelegeerd Bestuurder van de productdivisie Consumer Electronics in Amsterdam en lid van het Group Management Committee van Philips. In 2003 stapte de heer Demuynck over naar Royal KPN, waar hij toetrad tot de Board of Management en Gedelegeerd Bestuurder werd van de mobiele divisie (KPN Mobile Nederland, Base België, E-Plus Duitsland). Tot juli 2008 was hij CEO van Kroymans Corporation BV in Nederland. Sinds juni 2005 is de heer Demuynck ook lid van de Supervisory Board van TomTom. Hij bezit een diploma toegepaste economie van de universiteit van Antwerpen (UFSIA) en een diploma marketing van de universiteit van Gent (RUG).

Mimi Lamote

Lutgart Van den Berghe

Carine Doutrelepont

Jozef Cornu

Guido J.M. Demuynck

Bestuur. Voor de Voorzitter worden deze zitpenningen verdubbeld. De leden ontvangen ook EUR 2 000 per jaar voor communicatiekosten. Voor de Voorzitter van de Raad van Bestuur worden de communicatiekosten eveneens verdubbeld. De Bestuurders ontvangen geen prestatiegebonden bezoldiging zoals bonussen of aandelengerelateerde incentiveprogramma’s op lange termijn. Zij ontvangen ook geen voordelen verbonden aan pensioenplannen.

Transacties tussen de onderneming en haar Bestuurders en de executive managers

Binnen de onderneming is een algemene policy i.v.m. belangenconflicten van kracht. Ze verbiedt het aanhouden van financiële belangen die een impact zouden kunnen hebben op de eigen inschatting of de professionele taken en daarbij de Belgacom Groep schade zouden kunnen toebrengen. In overeenstemming met artikel 523 van het Belgische Wetboek van Vennootschappen heeft de Gedelegeerd Bestuurder, Didier Bellens, verklaard dat hij een belangenconflict had in verband met het agendapunt ‘Stimuleringsplan voor het personeel’ op de vergadering van de Raad van Bestuur van 5 maart 2008. Hij is namelijk ook begunstigde van het Kort- en Langlopende Stimuleringsplan 2009 voor het Topmanagement. Hij heeft de commissaris van Belgacom van dit belangenconflict op de hoogte gesteld en heeft beslist niet aan de beraadslaging en de stemming i.v.m. dit agendapunt deel te nemen.

Leden van de Raad van Bestuur benoemd door de Belgische Staat Termijn Naam

Leeftijd Functie

Theo DILISSEN(1)

Didier BELLENS

Martine DUREZ Mimi LAMOTE Michel MOLL Michèle SIOEN Robert TOLLET(2) Paul VAN de PERRE

59 45 62 44 64 57

(1) Als Voorzitter tot 2012 (2) Einde mandaat 30/09/2009

Voorzitter van de Raad(1) Gedelegeerd Bestuurder Bestuurder Bestuurder Bestuurder Bestuurder Bestuurder Bestuurder

van

tot

2004

2015

2003

2015

1994 2006 1994 2006 2003 1994

2012 2012 2012 2012 2009 2012

Leden van de Raad van Bestuur benoemd door de algemene vergadering en onafhankelijk Termijn Naam

Leeftijd Functie

Jozef CORNU Guido J.M. DEMUYNCK Pierre-Alain DE SMEDT Carine DOUTRELEPONT Philip HAMPTON Georges JACOBS Oren G. SHAFFER Lutgart VAN den BERGHE

65 59 66 49 56 69 67 58

Bestuurder Bestuurder Bestuurder Bestuurder Bestuurder Bestuurder Bestuurder Bestuurder

van

tot

2009 2007 2004 2004 2004 2004 2004 2004

2015 2013 2010 2013 2010 2013 2013 2010

Activiteitenverslag en aanwezigheid op de vergaderingen van de Raad en de Comités

De Raad van Bestuur heeft tijdens zijn vergadering van 30 juli 2009 besloten een ad-hoccomité te creëren, bestaande uit de leden van het Benoemings- en Bezoldigingscomité en de Voorzitter van het Audit- en Toezichtscomité, om het standpunt van de Raad van Bestuur voor te bereiden aangaande het onderzoek van de CBFA naar mogelijk misbruik van bevoorrechte informatie in verband met de overname van Telindus in 2005. Naam

Theo DILISSEN (1) Didier BELLENS Jozef CORNU Guido J.M. DEMUYNCK Pierre-Alain DE SMEDT Carine DOUTRELEPONT Martine DUREZ Philip HAMPTON Georges JACOBS Mimi LAMOTE Michel MOLL Oren G. SHAFFER Michèle SIOEN Robert TOLLET (2) Lutgart VAN den BERGHE Paul VAN de PERRE (1) Als Voorzitter tot 2012 (2) Einde mandaat 30/09/2009

Raad

ACC

NRC

Ad hoc SBDC

(totaal 5)(totaal 5) (totaal 5) Comité (totaal 1) (totaal 1)

4/5 5/5 4/5 5/5 5/5 5/5 5/5 4/5 5/5 5/5 5/5 5/5 4/5 2/3 5/5 5/5

4/5

1/1

1/1 1/1 1/1

5/5 5/5 5/5 5/5

1/1 1/1 1/1

4/5 5/5

1/1 1/1 5/5

5/5

1/1

Totale

bezoldiging (EUR)

124.000 0 40.750 54.500 64.500 52.000 67.000 74.500 67.000 52.000 67.000 67.000 47.000 33.250 67.000 64.500

Governance

Toepassing van de maatregelen die door de onderneming werden genomen met het oog op de naleving van de wetgeving i.v.m. voorkennis en marktmanipulatie (misbruik van de markt) Om de bestaande wetgeving i.v.m. voorkennis en marktmanipulatie na te leven, heeft Belgacom voorafgaand aan de beursgang een dealing code aangenomen. De bedoeling van deze code is de werknemers, leidinggevenden en Bestuurders bewust te maken van mogelijk ongeoorloofd gedrag en van de eventuele sancties. Deze dealing code was het voorwerp van een grootschalige informatiecampagne en is beschikbaar voor alle werknemers. Er is een lijst met sleutelpersonen opgesteld, en alle Bestuurders en sleutelmedewerkers hebben een verklaring ondertekend dat zij de dealing code hebben gelezen en begrepen en dat zij ze zullen naleven. Er zijn gesloten periodes (waaronder verboden periodes) vastgelegd, en elke transactie dient vóór de uitvoering ervan te worden meegedeeld aan en goedgekeurd door de verantwoordelijke van Compliance Services (zie hoofdstuk ‘Compliance’ hierna, op blz 106).

Management

Gedelegeerd Bestuurder

De Gedelegeerd Bestuurder wordt benoemd door de Belgische Staat bij een in Ministerraad overlegd Koninklijk Besluit. Zijn mandaat loopt over een periode van zes jaar en is verlengbaar. Het mandaat kan slechts worden beëindigd bij een in Ministerraad overlegd Koninklijk Besluit. De Gedelegeerd Bestuurder is overeenkomstig de wet van 1991 en de statuten van de onderneming lid van de Raad van Bestuur. De Gedelegeerd Bestuurder en de Voorzitter van de Raad van Bestuur moeten van een verschillende taalrol zijn. De Gedelegeerd Bestuurder is belast met het dagelijkse bestuur en rapporteert aan de Raad van Bestuur. Bovendien kan de Raad van Bestuur, overeenkomstig de wet van 1991 en de statuten van de onderneming, beslissend met een tweederdemeerderheid van de aanwezige of vertegenwoordigde leden, zijn bevoegdheden geheel of gedeeltelijk delegeren aan de Gedelegeerd Bestuurder, met uitzondering van: • de goedkeuring van het beheerscontract met de Belgische Staat, alsook van elke wijziging ervan; • het opstellen van het ondernemingsplan en het algemene beleid van de onderneming; • het toezicht op de Gedelegeerd Bestuurder; • de andere bevoegdheden die door de wet uitdrukkelijk aan de Raad van Bestuur zijn toegewezen, waaronder het opstellen van de jaarrekening voor voorlegging aan de Algemene Vergadering van aandeelhouders en het voorbereiden van fusievoorstellen.

De Raad van Bestuur heeft ruime bevoegdheden gedelegeerd aan de Gedelegeerd Bestuurder. De huidige Gedelegeerd Bestuurder is de heer Didier Bellens. Zijn contract voor een bepaalde duur van zes jaar is ingegaan op 1 maart 2003 en werd in december 2008 verlengd voor een nieuwe termijn van zes jaar, die afloopt op 28 februari 2015.

Management Committee

De leden van het Belgacom Management Committee (BMC) worden benoemd en ontslagen door de Raad van Bestuur op voordracht van de Gedelegeerd Bestuurder na raadpleging van het Benoemings- en Bezoldigingscomité. De bevoegdheden van het Management Committee worden door de Gedelegeerd Bestuurder bepaald. Het Management Committee heeft als taak de Gedelegeerd Bestuurder bij te staan in de uitoefening van zijn taken. Het Management Committee streeft ernaar om te beslissen bij consensus, maar in geval van onenigheid geeft de mening van de Gedelegeerd Bestuurder de doorslag. Gewoonlijk vergadert het Management Committee wekelijks. In 2009 was het Management Committee samengesteld uit de volgende leden, naast de Gedelegeerd Bestuurder (zie onderstaande tabel). Naam

Leeftijd Functie

Scott ALCOTT

Grégoire DALLEMAGNE Astrid DE LATHAUWER

37 46

Michel DE COSTER

Michel GEORGIS

Ray STEWART

Executive Vice President Service Delivery Engine Executive Vice President Strategy Executive Vice President Human Resources Executive Vice President Enterprise Business Unit & Chief Executive Officer of Telindus Group N.V. Executive Vice President Consumer Business Unit & Chief Executive Officer Proximus (Belgacom Mobile) Executive Vice President Finance

Belgacom Jaarverslag 2009 - 99

Leden van het Belgacom Management Committee Didier Bellens De heer Bellens begon zijn loopbaan bij Deloitte Haskin & Sells. Tot 1985 was hij Financieel Directeur van de Groep Brussel Lambert. Daarna nam hij de functie op van Deputy General Manager van de Pargesa Holding, waar hij verantwoordelijk was voor het beheer van holdings, fusies en overnames. In 1992 keerde hij terug naar de Groep Brussel Lambert als Managing Director, een functie die hij tot 2000 uitoefende. In die hoedanigheid was hij verantwoordelijk voor strategische participaties in ondernemingen zoals Royale Belge, BBL en CLT. Hij speelde een cruciale rol in de fusie van AXA en Royale Belge, de wijziging in het aandeelhouderschap van BBL en de fusie van CLT en UFA. Van 2000 tot 2003 was hij CEO van RTL Group, waar hij de nadruk legde op de internationale expansie van de groep. Hij was verantwoordelijk voor de fusie met Pearson Television en de beursgang van RTL Group. De heer Bellens werd in maart 2003 voor het eerst benoemd tot Gedelegeerd Bestuurder van Belgacom. Zijn mandaat werd in maart 2009 verlengd voor een periode van zes jaar. De heer Bellens zetelt in de Raad van Bestuur van Belgacom ICS, Telindus Group, Proximus, Scarlet en Tango.

100

Hij is ook lid van de Raad van Bestuur van AXA Belgium, VOKA (Vlaamse Kamer van Koophandel en Industrie) en maakt deel uit van het stuurcomité van het VBO (Verbond van Belgische Ondernemingen). Daarnaast zetelt de heer Bellens als onafhankelijk Voorzitter van het Benoemings- en Bezoldigingscomité en als onafhankelijk Bestuurder van de Raad van Bestuur van de Immobiliënvennootschap van België. Bovendien treedt hij op als adviseur van CV Capital Partners en is hij lid van de International Advisory Council van de New York Stock Exchange. Hij is lid van de Raad van Bestuur van de Erasmusstichting en de ULB Foundation en Vicevoorzitter van de Consultative Council van de Solvay Business School. De heer Bellens behaalde een diploma management engineering aan de Solvay Business School (ULB).

Scott Alcott Scott Alcott is Executive Vice President van de divisie Service Delivery Engine. In die functie staat hij in voor de technische infrastructuur en operationele werking van de groep en voor de wholesaleactiviteiten. Daarvoor was de heer Alcott actief als Chief Operating Officer van Belgacom Fixed Line Services, Chief Strategy Officer, Chief Information and Technology Officer, General Manager of Marketing and Product Management, EVP (a.i.) van de Enterprise Business Unit en Gedelegeerd Bestuurder (a.i.) van Telindus Group. Vóór zijn loopbaan bij Belgacom bekleedde de heer Alcott verschillende functies in marketing, productmanagement en new business development bij AT&T, AT&T Wireless, Ameritech en SBC. De heer Alcott behaalde een BS in Economics aan de Wharton School van de University of Pennsylvania.

Astrid De Lathauwer Astrid De Lathauwer is Executive Vice President Human Resources van Belgacom. Mevrouw De Lathauwer werkt bij Belgacom sinds 2000 en bekleedde er eerder de functie van Top Group Resources & Talent Director en HR Director. Vóór haar activiteiten bij Belgacom was zij actief in marketing en human resources bij AT&T en Monsanto.

Mevrouw De Lathauwer behaalde een diploma kunstgeschiedenis aan de universiteit van Gent en een diploma internationale politiek en diplomatieke wetenschappen aan de universiteit van Leuven.

Michel Georgis Michel Georgis is Executive Vice President van de Consumer Business Unit Belgacom sinds juni 2007. Hij is tevens Voorzitter van de Raad van Bestuur van Skynet en Tango Luxemburg en lid van het Comité voor de Ontwikkeling van de Belgische Sport (Belgisch Olympisch en Interfederaal Comité). Van mei 2005 tot de integratie in januari 2010 was Michel Georgis CEO van Proximus (Belgacom Mobile). Eerder was hij sinds januari 2004 Chief Operations Officer van Proximus. Hij startte zijn loopbaan bij Proximus in januari 2000 als Executive Vice President Sales, Marketing & Customer Operations. Michel Georgis begon zijn carrière in 1977 bij Coca-Cola Belgium. In 1991 maakte hij de overstap naar Interbrew, waar hij na verschillende functies te hebben uitgeoefend Sales & Marketing Director Central & Eastern Europe werd. De heer Georgis heeft een diploma toegepaste economie van de universiteit van Leuven.

Governance

Grégoire Dallemagne

Michel De Coster

Ray Stewart

Grégoire Dallemagne ging in 2008 bij Belgacom van start als Executive Vice President Strategy. De heer Dallemagne begon zijn loopbaan bij Arthur Andersen in de auditdivisie en daarna als consultant in het telecommunicatieteam. Enkele jaren later, na een stage bij Microsoft (VS) terwijl hij zijn MBA haalde, ging hij in 2000 aan de slag bij de Tele2 Group. Van Assistant to the CEO bij Tele2AB werd hij Group Financial Controller en al snel Finance Manager van Tele2 Luxemburg, vooraleer hij de Tele2-activiteiten in België van nul af opstartte in 2003. In 2005 had hij de leiding over de overname van Versatel Belgium en aanvaardde hij de functie van Managing Director van Tele2 en Versatel Belgium. In 2007 nam KPN Tele2 en Versatel Belgium over en werd de heer Dallemagne lid van het Executive Committee van KPN International. De heer Dallemagne bezit een diploma handelsingenieur van de Leuven Management School, een CEMSmaster van de Community of European Management Schools en een MBA van de University of Chicago Graduate School of Business. Hij is ook lid van de Raad van Bestuur van UWE (de Waalse Kamer van Koophandel en Industrie) en Tango Luxemburg.

Michel De Coster is Executive Vice President Enterprise Business Unit. Eerder werkte de heer De Coster voor de Bosch Telecom Group als salesrepresentative. In de salesorganisatie klom hij snel op tot topmanagamentfuncties en werd hij uiteindelijk Division Manager Benelux. In 1998 werd hij aangetrokken door Colt Telecom om als Managing Director (Belgium) de Belgische activiteiten van dit bedrijf van nul af op te starten. In 2002 werd de heer De Coster CEO van BT Benelux, een functie die hij uitoefende tot mei 2008, toen hij zich bij de Belgacom Groep voegde. De heer De Coster heeft een masterdiploma in politieke en administratieve wetenschappen.

Ray Stewart is Executive Vice President Finance & CFO. Daarvoor was hij van 1994 tot 1997 Chief Financial Officer van Matav, de historische telefoonoperator in Hongarije. Van 1991 tot 1994 was hij Chief Financial Officer bij Ameritech International, de in Chicago gevestigde International Business Developmentafdeling van Ameritech. De heer Stewart behaalde een undergraduatediploma in Accounting en een MBA in Finance. Hij is ook een erkend accountant. Sinds september 2007 is Ray Stewart ook lid van de Raad van Bestuur van Nyrstar.

Belgacom Jaarverslag 2009 - 101

Vergoeding van het topmanagement Aangezien de principes met betrekking tot de verloning van de leden van het uitvoerend management en bestuurders in de editie 2009 van de Corporate Governance Code grondig werden herzien, heeft het ‘Corporate Governance Committee’ richtlijnen opgesteld voor de implementatie van de belangrijkste aanbevelingen. In afwachting van een wettelijke verplichting heeft Belgacom besloten om deze principes, die onder meer een grotere transparantie met betrekking tot de verloning van het topmanagement inhouden, alvast na te leven in het jaarverslag van 2009.

Verloningsbeleid

Belgacom heeft een vooruitstrevend en creatief verloningsbeleid dat regelmatig wordt beoordeeld en herzien in nauwe samenwerking met universiteiten en externe fora rond Human Resources. Het verloningsbeleid van Belgacom streeft naar een eerlijke vergoeding van de statutaire en contractuele werknemers van de Groep, rekening houdend met de prestaties van de werknemer en van de onderneming. De evolutie van de totale verloning is verbonden aan de bedrijfsresultaten. Gezien de geschiedenis van Belgacom als overheidsbedrijf zijn er in vergelijking met de privésector verschillen in dynamiek en structuur. Deze verschillen hebben een grote invloed gehad op de evolutie van het verloningsbeleid. De afdeling Human Resources van Belgacom heeft creatieve en aanpasbare programma’s ontwikkeld om tegemoet te komen aan Belgacoms verplichtingen in verband met de statutaire tewerkstellingsstatus van een deel van het personeel. Tevens werden nieuwe elementen ingevoerd om het beleid voor statutaire en contractuele werknemers op elkaar af te stemmen. Er werden enkele krachtige instrumenten uit de privésector geïntroduceerd, zoals prestatiedifferentiëring, functieclassificatie, betrokkenheid van het personeel en variabele verloning. Deze werden ingevoerd bovenop de traditionele verloningsregels verbonden aan de statutaire tewerkstelling. Belgacom handhaaft – en moderniseert – ook krachtige instrumenten uit de overheidssector, zoals voordelen voor een beter evenwicht tussen werk en privéleven en sociale ondersteuning. Het Work-Life departement van Belgacom heeft de taak om de behoeften en verantwoordelijkheden van de werknemers en hun gezinnen te verzoenen met die van de onderneming en de samenleving. Door de jaren heen heeft dit departement verscheidene prijzen gewonnen. In 2007 kreeg Belgacom bijvoorbeeld de ‘Entreprises Familles Admises’-prijs, uitgereikt door de ‘Ligue des Familles’. Dit zien wij als een erkenning van de inspanningen die Belgacom levert om een evenwichtige werkomgeving te creëren voor haar personeel. De overheidscomponent is overigens een belangrijk instrument om het werk te promoten op het gebied van tewerkstelling. Belgacom wil alle werknemers een gelijke behandeling bieden en een werkomgeving creëren waar verschillen tussen werknemers aanvaard worden.

managers aantrekken en behouden voor het hogere management en het Managementcomité en daarvoor de nodige werknemersvergoedingen bieden. Belgacom wenst dat haar topmanagers optreden als duidelijke rolmodellen die zich ertoe verbinden uitstekende prestaties te leveren en de bedrijfswaarden na te leven. De topmanagers kunnen rekenen op specifieke verloningsprogramma’s die focussen op de principes van de Belgacom-strategie om goede prestaties van individuen en van de onderneming consequent te belonen. Om zichzelf van andere werkgevers te onderscheiden, wil Belgacom een uitstekend totaalpakket bieden, dat niet alleen bestaat uit geld, maar ook uit talrijke andere voordelen. Een fundamenteel principe van ons verloningsbeleid ligt in een zekere mate van vrijheid, waarbij topmanagers voor een deel kunnen kiezen hoe zij vergoed worden. De onderneming wil de verloning van het topmanagement afstemmen op de mediaan van de markt voor het basisloon en op het hoogste kwartiel voor de totale verloning in geval van doorlopend uitstekende prestaties. Met ons beleid streven wij ernaar dat toppresteerders via langlopende stimuleringsplannen voordeel halen uit de groei van het bedrijf. Het Benoemings- en Bezoldigingscomité legt het verloningsbeleid voor het topmanagement vast en beslist over de individuele loonpakketten voor de Gedelegeerd Bestuurder en de leden van het Managementcomité. De verloning van het topmanagement wordt regelmatig vergeleken met die in BEL 20-bedrijven en een aantal collega-bedrijven uit de ICT-sector, zowel in België als in Europa. In 2009 kregen we bij deze controleoefening assistentie van een onafhankelijke consultant. De relatie tussen de verschillende verloningscomponenten van de Gedelegeerd Bestuurder en de leden van het Belgacom Managementcomité wordt geïllustreerd in onderstaande figuur (figuur 1). Figuur 1: relatief belang van de diverse componenten van de verloning (KPI’s 100% op target)

Gedelegeerd Bestuurder 43%

Basisloon

30%

Variabele verloning

Groepsverzekeringspremies

Andere voordelen

21%

A andelengerelateerde verloning

Belgacom Managementcomité

Het beleid met betrekking tot de verloning van de Belgacom werknemers komt tot stand in volledige dialoog tussen de Raad van Bestuur en de sociale partners.

46%

Basisloon

25%

Variabele verloning

10%

Groepsverzekeringspremies

Verloningsbeleid van het management

Andere voordelen

16%

A andelengerelateerde verloning

Belgacom heeft een verloningsbeleid voor topmanagers uitgewerkt, die voorziet in een competitieve en op de markt aantrekkelijke vergoeding, die tegemoetkomt aan de belangen van het management en van de aandeelhouders. De onderneming wil top102

Governance

Overzicht van de verloning van het topmanagement Vergoeding van de Gedelegeerd Bestuurder en de leden van het Managementcomité in het jaar waarover verslag wordt uitgebracht Het basisloon van de leden van het Directiecomité wordt elk jaar door het Benoemings- en Bezoldigingscomité herzien op basis van een grondig prestatieonderzoek en een potentieelevaluatie door de Gedelegeerd Bestuurder, alsook van externe benchmarkinggegevens. De jaarlijkse variabele verloning wordt berekend aan de hand van de prestaties ten opzichte van de prestatie-indicatoren, zoals vastgelegd door de Raad van Bestuur na advies van het Benoemings- en Bezoldigingscomité. Voor 2009 omvatten deze prestatie-indicatoren zowel financiële als niet-financiële indicatoren op het niveau van de Groep en de Business Units. Belangrijke niet-financiële indicatoren zijn de ‘Care & Ease’ en de ‘Employee Loyalty Index’. De ‘Care & Ease’-indicator ondersteunt Belgacoms ambitie om elke klant een superieure dienstverlening te bieden (Care) en opnieuw een cultuur van superieure proceskwaliteit in te voeren (Ease). ‘Care’ meet de end-to-end tevredenheid van onze klanten. ‘Ease’ meet de operationele uitmuntendheid in onze interacties met de klant: het ‘First Time Right’-principe. Alle interacties en kanalen die interageren met klanten worden in dit verband regelmatig gemeten. Figuur 2: informatie over de ‘Care & Ease’-indicator CARE

WEB

Distribution

Install & Repair

Usage

Customer Service

Usage

Customer Service

EASE

WEB

Distribution

Install & Repair

Een andere operationele indicator is de ‘Employee Loyalty Index’, die elk jaar aan de hand van een personeelsenquête peilt naar het engagement ten opzichte van de organisatie en de betrokkenheid bij de job. De resultaten hiervan worden gebruikt als startpunt voor verdere acties.

Figuur 3: het beleid voor het Managementcomité van Belgacom houdt rekening met de prestaties van de Groep, de Business Unit en het individu

GROUP 30%

RESULT BUSINESS UNIT 30%

INDIVI DUAL 40%

De tabel op de volgende pagina geeft een overzicht van de verloning en de andere vergoedingen die door Belgacom of een andere onderneming van de Belgacom Groep rechtstreeks of onrechtstreeks aan de Gedelegeerd bestuurder en de leden van het Managementcomité werden uitbetaald in 2009 (vergoedingen gebaseerd op de bruto- of nettoverloning, afhankelijk van het type vergoeding). De evolutie van de cijfers op jaarbasis is het gevolg van: • het nieuwe contract, dat een nieuw mandaat van zes jaar verleent aan de Gedelegeerd Bestuurder; • de volledige jaarimpact van de leden van het Managementcomité: Michel De Coster (die in mei 2008 in dienst van de Groep kwam) en Grégoire Dallemagne (die zich in juni 2008 bij de Groep voegde); • het feit dat Scott Alcott sinds 2009 onderworpen is aan de Belgische sociale zekerheid (en niet langer de Amerikaanse); • het feit dat geen meritverhoging werd toegekend aan de Gedelegeerd Bestuurder en de leden van het Managementcomité. Voor het gemak hebben we de cijfers van 2008 herberekend volgens de nieuwe rapporteringsrichtlijnen.

Het ‘kortlopend bonusplan’ (Short-Term Incentives Plan) biedt topmanagers op regelmatige basis een keuze tussen verschillende verloningsformules. De huidige opties zijn geld, een extra pensioenfonds, een aandelenaankoopplan, of een combinatie. Het systeem voor variabele verloning dat in de Belgacom Groep wordt gebruikt, weerspiegelt de waarden van de Groep, benadrukt de troeven van de Business Units en vormt een stimulering om individueel resultaten te boeken.

Belgacom Jaarverslag 2009 - 103

Tabel 1*: overzicht van het basisloon en de variabele verloning van de Gedelegeerd Bestuurder en de andere leden van het Managementcomité Gedelegeerd Bestuurder Verloning

Basisloon Variabele verloning SUBTOTAAL Groepsverzekering premies Andere voordelen Aandelengerelateerde vergoeding TOTAAL (excl. sociale werkgeversbijdrage) TOTAAL (incl. sociale werkgeversbijdrage)

2008

1.362.254,35 466.238,85 1.828.493,20 100.366,80 10.515,49 448.519,60 2.387.895,09 2.862.689,97

2009

985.720,74 481.428,36 1.467.149,10 106.860,01 10.176,80 475.972,12 2.060.158,03 2.403.385,99

Andere leden van het Managementcomité 2008

2.235.699,33 1.227.612,18 3.463.311,51 532.140,65 200.978,57 1.253.645,99 5.450.076,74 6.101.157,36

2009

2.647.390,97 1.006.459,57 3.653.850,54 551.880,91 206.056,30 906.245,86 5.318.033,62 5.858.722,47

(*) D e ‘korte termijn vergoedingen’ vermeld in het jaarrapport van 2008 zijn opgesplitst in ‘basis verloning’, ‘andere voordelen’ en ‘bonus’. In 2009 wordt het deel ‘bonus’ opgenomen in de variabele verloning. De ‘vergoedingen na uitdiensttreding’ in 2008 omvatten de ‘groepsverzekering premies’ en de ‘aanvullende pensioenplannen’ betaald in het kader van de bonus. Dit laatste deel wordt in 2009 opgenomen in de ‘variabele verloning’.

Contractuele overeenkomst van de Gedelegeerd Bestuurder In maart 2009 is Didier Bellens begonnen aan het eerste jaar van zijn nieuwe zesjarige mandaat als Gedelegeerd Bestuurder. Hij heeft een contract als zelfstandig manager. Niettemin is hij onderworpen aan bijdrage aan de sociale zekerheid, in de lijn van artikel 11 §1 van het Koninklijk Besluit van 28 november 1969.

Extralegaal pensioen De Gedelegeerd Bestuurder neemt deel aan een aanvullend pensioenplan dat voorziet in een jaarlijkse geïndexeerde bijdrage van 73.495,45 EUR. De leden van het Managementcomité hebben een ‘Defined Benefit Plan’, behalve Michel De Coster, die een ‘Defined Contribution Plan’ heeft, gelinkt aan zijn verloning.

Dit artikel bepaalt het volgende: ‘de toepassing van de wet wordt verruimd tot de instellingen van openbaar nut en de autonome overheidsbedrijven alsmede tot de personen die, in hoedanigheid van lasthebber en tegen loon, hun voornaamste activiteit wijden aan het dagelijks beheer of de dagelijkse leiding van die instellingen en bedrijven, voor zover op die personen geen statutaire pensioenregeling van toepassing is’.

Andere voordelen De Belgacom Groep wil zijn topmanagers stimuleren aan de hand van een portefeuille van vergoedingen en voordelen, die op de markt als competitief kan worden beschouwd. De Gedelegeerd Bestuurder en het Managementcomité ontvangen bovenop hun loon voordelen zoals verzekeringen, een wagen en andere voordelen in natura.

Basisloon Het basisloon omvat het basissalaris dat wordt verdiend in deze functies voor het jaar waarover verslag wordt uitgebracht. De Gedelegeerd Bestuurder, Didier Bellens, is ook een onbezoldigd lid van de Raad van Bestuur. In 2009 kregen noch de Gedelegeerd Bestuurder, noch de andere leden van het Managementcomité een meritverhoging, dit in lijn met de algemene meritbevriezing in de Belgacom Groep.

Aandelengerelateerde vergoeding Op jaarbasis kunnen de leden van het Managementcomité ook aandelenopties toegekend krijgen. De opties die in het kader van dit plan worden uitgegeven, zijn inschrijvingsrechten die (voor een beperkte periode) de mogelijkheid bieden om Belgacom-aandelen te kopen tegen de prijs die overeenkomt met de waarde van het aandeel op het moment van de uitgifte van de opties.

Variabele verloning De variabele verloning omvat de feitelijke bonus die werd uitbetaald in 2009 voor de prestaties in het jaar 2008, via één van de opties van het ‘kortlopend bonusplan’ (Short-Term Incentive Plan). De Gedelegeerd Bestuurder en de leden van het Managementcomité kunnen naar keuze hun bonus ontvangen in geld, via een aandelenaankoopplan of via een extra pensioenplan. Het aandelenaankoopplan met korting geeft het recht om een toegewezen aantal aandelen te kopen met een korting van 16,67%. De prijs van de aandelen wordt elk jaar bepaald door de prijs van de aandelen in april. De aandelen zijn eigen aandelen die worden geblokkeerd voor een periode van twee jaar. De werknemer zelf financiert 83,33% van de volledige aandelenaankoopprijs. De korting wordt gefinancierd door de werkgever. De Gedelegeerd Bestuurder heeft ervoor gekozen zijn bonus te ontvangen via een aandelenaankoopplan. De andere leden van het Managementcomité hebben gekozen voor verschillende mogelijkheden.

104

Op individuele basis heeft het Managementcomité de opties ontvangen zoals vermeld in de onderstaande tabel. De aandelenopties worden in gelijke schijven toegekend over een periode van drie jaar en zijn uitoefenbaar gedurende een periode van zeven jaar. Begin 2009 keurde de Belgische regering een wet goed, waardoor sommige aandelenopties onder bepaalde voorwaarden kunnen worden verlengd. Aangezien het ‘langlopende bonusplan’ (Long-Term Incentive Plan) van de Belgacom Groep binnen het bereik van dergelijke verlenging valt, heeft de Raad van Bestuur van Belgacom besloten om de mogelijkheid van een verlenging van de levensduur met vijf jaar te bieden voor de aandelenopties die werden uitgegeven tussen 2004 en 2009 aan alle werknemers van de Groep die dergelijke opties bezitten, volgens de voorwaarden van deze wet. Bijgevolg werd de levensduur van de aandelenopties van de Gedelegeerd Bestuurder en de leden van het Managementcomité verlengd, rekening houdend met de beperkingen van de wet.

Governance

Tabel 2*: overzicht van het aandelenoptieplan: Gedelegeerd Bestuurder en andere leden van het Managementcomité Overblijvende stock opties van voorgaande jaren: Toegekend Aantal gedurende het Uitoefen prijs (in gerapporteerde jaar EUR) Uitgeoefend Number gedurende het Jaar van toekenning gerapporteerde jaar van de uitgeoefende opties Vervallen gedurende Aantam het gerapporteerde Jaar van toekenning jaar van de vervallen opties TOTAAL

Didier BELLENS 371.703

Scott Grégoire ALCOTT DALLEMAGNE 111.043 55.000

Michel Astrid DE DE COSTER LATHAUWER 55.000 103.409

Michel GEORGIS 71.605

Ray STEWART 151.527

107.686 22,71

31.847 22,71

28.873 22,71

27.838 22,71

27.067 22,71

37.955 22,71

51.453 22,71

479.389

142.890

83.873

82.838

117.493

109.560

202.980

(*) De beslissing met betrekking tot de principes van het aandelenoptieplan werd genomen door de Raad van Bestuur op 5 maart 2009.

Belangrijkste bepalingen van de contractuele relatie De Gedelegeerd Bestuurder is gebonden door een niet-concurrentiebeding dat hem gedurende twaalf maanden verbiedt te werken voor een concurrent van de Belgacom Groep in België en in landen waar de Belgacom Groep ten minste 5% van zijn geconsolideerde inkomsten genereert. Ter compensatie zal hij een bedrag ontvangen dat overeenkomt met een jaarsalaris.

Ernst & Young staat in voor de controle van de geconsolideerde jaarrekeningen van Belgacom en haar dochtervennootschappen.

De leden van het Managementcomité die gebonden zijn aan een niet-concurrentiebeding dat hun gedurende twaalf maanden verbiedt te werken voor een andere mobiele of vaste operator met een licentie die actief is op de Belgische markt, zullen ter compensatie een bedrag ontvangen dat gelijk is aan zes maanden loon.

Het mandaat van de heer Lesage loopt af op 30 juni 2014; de mandaten van de heer Rion, Ernst & Young, Callens, Guévar, Van Impe & co lopen af op de Algemene Vergadering van aandeelhouders in 2010.

Didier Bellens en Ray Stewart hebben een contractuele verbrekingsclausule met een vergoeding van een jaarsalaris. Scott Alcott, Grégoire Dallemagne, Michel De Coster en Michel Georgis hebben een contractuele verbrekingsclausule met een vergoeding van een jaarsalaris plus één maandsalaris per jaar verworven anciënniteit, met een maximumvergoeding van twee jaar loon na twaalf jaar dienst. Astrid De Lathauwer heeft een contractuele verbrekingsclausule met een vergoeding van een jaarsalaris, plus één maandsalaris per jaar verworven anciënniteit.

College van Commissarissen Het College van Commissarissen van de onderneming is als volgt samengesteld: ERNST & YOUNG Bedrijfsrevisoren bcvba, vertegenwoordigd door de heer Marnix Van Dooren, die ook Voorzitter van het College van Commissarissen is; • Romain LESAGE, lid van het Rekenhof; • Pierre RION, lid van het Rekenhof; • CALLENS, GUEVAR, VAN IMPE & co bcvba, vertegenwoordigd door de heer Herman VAN IMPE.

De andere leden van het College van Commissarissen zijn, samen met Ernst & Young, belast met de controle van de niet-geconsolideerde jaarrekening van de moedervennootschap.

Bijkomende bezoldigingen betaald aan de commissarissen

Overeenkomstig de bepalingen van artikel 134, § 2 van het Belgische Wetboek van Vennootschappen vermeldt Belgacom de bijkomende bezoldigingen die ze tijdens het boekjaar 2009 heeft uitbetaald aan twee bedrijfsrevisoren, leden van het College van Commissarissen: Ernst & Young Bedrijfsrevisoren bcvba en Callens, Guévar, Van Impe & co bcvba. De Groep gaf gedurende 2009 een bedrag uit van EUR 618 210 aan honoraria buiten mandaat voor Ernst & Young Bedrijfsrevisoren bcvba, de bedrijfsrevisor van de Groep. Dit bedrag kan als volgt worden opgesplitst: (in EUR)

Andere verplichte controleopdrachten Belastingadvies Andere opdrachten Totaal

Commissaris

Netwerk van de commissaris

202 406

54 083

6 000 296 569 504 975

10 000 49 152 113 235

De Groep gaf gedurende het jaar 2009 ook een bedrag van EUR 6 500 uit aan honoraria buiten mandaat voor Callens, Guévar, Van Impe & co bcvba.

Belgacom Jaarverslag 2009 - 105

Organisatie van de complianceactiviteiten

Dit bedrag kan als volgt worden opgesplitst: (in EUR)

Commissaris

Andere verplichte Belastingadvies Andere opdrachten Totaal

6 500 0 0 6 500

Regeringscommissaris De Staat heeft ter vervanging van de heer Roger De Borger, van wie het mandaat ten einde liep op 31 juli 2009, de heer Paul Vanwambeke aangesteld als regeringscommissaris om, in overeenstemming met de wet van 1991, administratief toezicht uit te oefenen op het beheer van Belgacom.

Afwijking van de Belgische Corporate Governance Code 2009 Belgacom leeft de principes en bepalingen van de Belgische Corporate Governance Code na, met uitzondering van bepalingen 4.6, 4.7, 5.3/1, 5.4/1 en 8.8. Hoewel bepaling 4.6 stipuleert dat de bestuurdersmandaten maximaal vier jaar mogen bedragen, lopen de mandaten van de Belgacom-bestuurders over zes jaar, zoals voorgeschreven door artikel 18 van de Wet van 1991. Hoewel bepaling 4.7 bepaalt dat de Raad zijn Voorzitter benoemt, voorziet artikel 18 § 5 van de wet van 1991 dat de Voorzitter wordt benoemd door de koning. In tegenstelling tot bepalingen 5.3/1 en 5.4/1 heeft de onderneming ervoor geopteerd om de verhouding tussen de door de Belgische Staat benoemde en de onafhankelijke Bestuurders ook in het Benoemings- en Bezoldigingscomité te weerspiegelen. Gezien de huidige aandeelhoudersstructuur, niettegenstaande bepaling 8.8, voorzien de statuten niet het recht voor de aandeelhouder die 5% van het kapitaal vertegenwoordigt, om voorstellen te kunnen indienen voor de Algemene Vergadering. De statuten van de vennootschap voorzien dat men hiervoor minstens een vijfde van het maatschappelijk kapitaal moet vertegenwoordigen.

Toezicht (compliance) Opdracht van Compliance bij Belgacom

Gezien de almaar complexere weten regelgevingsomgeving speelt compliance een belangrijke rol in de zakenwereld. Het Belgacom Group Compliance Office is verantwoordelijk voor de coördinatie van de complianceactiviteiten binnen de Belgacom Groep, de toelichting van de toepasselijke regels, de terbeschikkingstelling van de vereiste instrumenten om compliance door de directie aan te moedigen en de verwezenlijking van een consequente benadering van compliance binnen de Groep. Alle medewerkers worden geacht de Gedragscode en de diverse policy’s, die regelmatig worden bijgewerkt, na te leven. Net als de vorige jaren ondertekenden de Top Group Resources in het kader van hun voorbeeldfunctie binnen de Groep een ‘akkoordverklaring met de Gedragscode en een verklaring inzake belangenconflicten’ om de werknemers nog sterker bewust te maken van het belang van compliance. Naast de bestaande helpdesk werd een ‘Code Focus’ in het leven geroepen om medewerkers toe te laten inbreuken op de wetgeving, de Gedragscode of andere regels te melden. 106

Het Compliance Office wordt geleid door de Vice President Group Legal, die rechtstreeks aan de Voorzitter van het Auditen Toezichtscomité (ACC) rapporteert. Het Charter van het ACC stipuleert dat het ACC verantwoordelijk is voor het bijstaan en adviseren van de Raad van Bestuur bij zijn toezicht op de naleving door Belgacom van de wettelijke en regelgevingsvereisten en de interne naleving van de Gedragscode.

Het complianceprogramma

In 2009 werd het complianceprogramma van Belgacom herzien om de betrokkenheid van de business met betrekking tot compliance te verzekeren. De voornaamste wijzigingen: (i) Binnen de Belgacom Groep staat compliance voor: ‘de genomen beslissingen en de gecreëerde processen om het bedrijf te beschermen tegen economische schade en reputatieschade, ten gevolge van aantoonbaar onwettig of onethisch (zoals gedefinieerd door de interne richtlijnen) gedrag of inactiviteit van de onderneming en haar werknemers’. Bijgevolg maken ethisch gedrag en respect voor de waarden deel uit van de compliancebenadering binnen de Belgacom Groep. (ii) Het is cruciaal dat elke businessunit actief betrokken is bij de complianceactiviteiten voor en door de onderneming. Bijgevolg heeft elke businessunit van de Belgacom Groep zijn eigen ambassadeur voor compliance, nl. de ‘compliance Business Partner’, die de inspanningen van zijn businessunit op het vlak van compliance leidt en coördineert. Complianceplannen worden opgesteld per specifieke businessunit, op basis van de verschillende compliancedomeinen. (iii) De compliancedomeinen zijn nog steeds de pijlers van het complianceprogramma van Belgacom. De ‘compliance focus areas’ worden echter elk jaar opnieuw gedefinieerd, afhankelijk van de evolutie van de businessomgeving en de risico’s die de Belgacom Groep moet overwinnen. In 2009 waren de volgende compliancedomeinen van toepassing: • corporate governance; • naleving van de regelgeving; • boekhoudpraktijken; • mededingingsrecht; • Chinese walls; • privacy; • milieu; • dealing code. Het Compliance Office moet er ook voor zorgen dat de medewerkers van de Belgacom Groep zich bewust zijn van het belang de interne en externe regelgevingen te kennen en na te leven. Daarom werden verscheidene sensibiliseringscampagnes georganiseerd om complianceactiviteiten voor de werknemers onder de aandacht te brengen.

Glossarium

2G – Mobiel netwerk van de tweede generatie (gsm) voor zowel spraak- als datatransmissie met een lage doorvoercapaciteit. 3G – Mobiel netwerk van de derde generatie (UMTS) voor zowel spraak- als datatransmissie met een hogere doorvoercapaciteit ADSL – Asymmetric Digital Subscriber Line (hogesnelheidsverbinding) AEEA – Het doel van de richtlijn inzake afgedankte elektrische en elektronische apparatuur (AEEA-richtlijn - EU) is de hoeveel elektrische en elektronische apparatuur die wordt geproduceerd te verminderen en iedereen aan te moedigen ze te hergebruiken, recycleren en recupereren BICS – Belgacom International Carrier Services BIPT – Belgisch Instituut voor Postdiensten en Telecommunicatie CBU – Consumer Business Unit CEP – Code of Ethical Purchasing: ethische aankoopcode CRF Institute – Corporate Research Foundation DECT – Digital Enhanced Cordless Telephone: draadloze huistelefoon DSL – Digital Subscriber Line (DSL) duidt op een familie van technologieën voor digitale datatransmissie over de bedrading van een lokaal telefoonnetwerk DVBT – Digital Video Broadcast Terrestrial EBITDA – Earnings before interest, taxes, depreciation and amortization (winst vóór interesten, belastingen, afschrijvingen en waardeverminderingen) EBU – Enterprise Business Unit Elix – Employee Loyalty Index EMF – Electromagnetic fields - elektromagnetische velden: voortplanting van elektrische en magnetische energie via de lucht. ETNO – De European Telecommunications Network Operators’ Association is de belangrijkste beleidsgroep voor Europese operatoren van elektronische communicatienetwerken. De belangrijkste doelstelling van de ETNO is een constructieve dialoog tot stand te brengen tussen de aangesloten bedrijven en de beslissingnemers en andere spelers die een rol spelen in de ontwikkeling van de Europese informatiemaatschappij ten behoeve van de gebruikers FSC – ”De Forest Stewardship Council is een certificatiesysteem dat voor bedrijven, organisaties en gemeenschappen die geïnteresseerd zijn in verantwoorde bosbouw wereldwijde standaarden voor bosbeheer opstelt, met daaraan gekoppeld een keurmerk en accrediteringsdiensten. Het FSC-keurmerk zorgt voor een geloofwaardige link tussen verantwoorde productie en consumptie van bosbouwproducten, die consumenten en bedrijven toelaat aankoopbeslissingen te nemen die de mensheid en het milieu ten goede komen en zorgen voor duurzame bedrijfswaarde.” GPRS – (General Packet Radio Service) Norm voor mobiele telefonie van de tweede generatie. Deze maakt rechtstreekse toegang tot het internet mogelijk, evenals de uitwisseling van

gegevens tegen snelheden die 18 keer hoger liggen dan die van GSM. Tarifering op basis van volume is eveneens mogelijk GeSI – Het Global e-Sustainability Initiative verenigt ICT-bedrijven – waaronder telecomproviders, fabrikanten en industriële verenigingen – en niet-gouvernementele organisaties die via vernieuwende technologieën ijveren voor duurzaamheid. Het GeSI bevordert wereldwijde en open samenwerking, informeert het publiek over de vrijwillige acties van zijn leden om hun prestaties in een context van duurzaamheid te verbeteren en promoot technologieën die duurzame ontwikkeling stimuleren. GRI – “Global Reporting Initiative. Dit kader vestigt de principes en indicatoren die organisaties kunnen gebruiken om hun economische, sociale en milieuprestaties te meten en te rapporteren. Naast de criteria beschreven in het hoofdstuk ‘Over onze MVO-rapportering’ berust het GRI op de volgende criteria: Evenwicht: dit verslag geeft zowel positieve als negatieve aspecten van de prestaties van de organisatie weer om een oordeelkundige beoordeling van de prestaties in hun geheel toe te laten. Het verslag bevat zowel positieve als negatieve resultaten en onderwerpen. Vergelijkbaarheid: de informatie wordt zo voorgesteld dat de stakeholders wijzigingen in de prestaties van de onderneming in de tijd kunnen analyseren en eventueel een vergelijking kunnen maken met andere organisaties. Het verslag en de informatie die erin vervat is, kunnen van jaar tot jaar worden vergeleken. Tijdigheid: de verslaggeving gebeurt op geregelde tijdstippen en de informatie is tijdig beschikbaar voor de stakeholders zodat zij oordeelkundige beslissingen kunnen nemen. Duidelijkheid: de informatie wordt ter beschikking gesteld op een manier die begrijpelijk en toegankelijk is voor de stakeholders die het verslag gebruiken. Nauwkeurigheid: de informatie in het verslag moet voldoende nauwkeurig en gedetailleerd zijn om de stakeholders de kans te geven zich een oordeel te vormen van de prestaties van de verslaggevende onderneming. Betrouwbaarheid: de informatie en de processen die worden gebruikt ter voorbereiding van een verslag moeten zodanig worden verzameld, opgenomen, gecompileerd, geanalyseerd en bekendgemaakt dat onderzoek mogelijk is en dat de kwaliteit en materialiteit van de informatie gewaarborgd zijn.” HDTV – Hogedefinitietelevisie HFC – Hybrid Fiber Coax HSDPA – High Speed Downlink Packet Access: Protocol voor mobiele telefonie, wordt vaak ook 3,5 G of 3 G + genoemd. ICNIRP – International Committee on Non Ionising Radiation Protection ICT – Informatie- en communicatietechnologie IPP – Een IP-netwerk is een informaticanetwerk dat bestaat uit toestellen die het Internet Protocol (IP) ondersteunen.

IPTV – Internet Protocol-televisie is een systeem waarmee digitale televisiediensten worden verstrekt op basis van de architectuur en netwerkmethodes van de Internet Protocol Suite over een pakketgeschakelde netwerkinfrastructuur ISAT – Interactive online self assessment tool: tool waarmee werknemers zelf hun stressniveau kunnen evalueren en hun stressfactoren bepalen, en hen aldus kan helpen om problemen, eventueel samen met hun managers, op te lossen ISO27001 – Security Management Standard: de basisdoelstelling van de norm is een efficiënt informatiebeheersysteem te helpen tot stand brengen en handhaven door middel van een aanpak van permanente verbetering ISO14001 – Norm die vereisten voor een milieubeheersysteem invoert ISO 9001 – Norm die een reeks gestandaardiseerde vereisten voor een kwaliteitsbeheersysteem invoert KMO’S – kleine en middelgrote ondernemingen MMS – Multimedia Messaging Service MTN – MTN Group Limited is een multinationale telecomgroep die actief is in 21 landen in Afrika en het Midden-Oosten MVO – Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen NGO – Niet-gouvernementele organisatie: door fysieke of rechtspersonen wettelijk opgerichte niet-gouvernementele organisatie zonder deelneming of vertegenwoordiging van de overheid PABX – (Private Automatic Branch eXchange): Bedrijfsschakelaar waarrond het interne telefoonnetwerk van een onderneming georganiseerd is. Deze maakt ook datatransmissie mogelijk PUE – Power Usage Effectiveness is een meeteenheid die wordt gebruikt om de energieefficiëntie van een datacenter te bepalen. De PUE is het resultaat van de deling van de hoeveelheid energie die in een datacenter binnenkomt door de energie die wordt gebruikt om de computerinfrastructuur in het datacenter te laten draaien. De PUE wordt daarom uitgedrukt als een verhouding. Naarmate de quotiënt daalt naar één, verbetert de algemene efficiëntie PVR – Personal Video Recorder (persoonlijke videorecorder) SAR – Specific Absorption Rate - specifieke absorptie ratio: eenheid voor het meten van de hoeveelheid elektromagnetische energie die wordt geabsorbeerd door het menselijk lichaam bij gebruik van een gsm. De maximaal toegelaten SAR bedraagt in Europa 2 W/kg in overeenstemming met de richtlijnen van het ICNIRP SDE – Service Delivery Engine TDM – Time Division Multiplexing VDSL – Very High Rate Digital Subscriber Line (geavanceerde versie van ADSL) VDSL2 – Very High Speed Digital Subscriber Line 2 is een toegangstechnologie die gebruikmaakt van de bestaande koperdraadinfrastructuur VOD – Video on Demand VoIP – Voice over Internet Protocol WiFi – Lokaal draadloos netwerk

Belgacom Jaarverslag 2009 - 107

Financieel verslag Als beursgenoteerd bedrijf, bezorgt ÂBelgacom de markt op regelmatige basis een update van de Âoperationele en financiĂŤle resultaten. De voornaamste trends en variaties voor zowel de Groep als de segmenten worden toegelicht in het financieel verslag.

Kerncijfers Financieel

Inkomsten 2009 (v贸贸r niet-terugkerende elementen) (miljoen EUR) 6.000

5.978

5.990

4.000

Niet-HR-kosten (miljoen EUR)

+0,2%

1.000

890

800

840

-5,6%

600 400

2.000

200 0

2008

2009

Personeel (FTE):

Nettowinst (miljoen EUR) 1.000

2008

+13%

5.718

CBU

5.328

EBU

600

3.303

SDE

400

2.230

S&S

200

225

ICS

800

2008

904

2009

FCF (miljoen EUR)

Winst per aandeel (EUR)

1.000

EUR

409

200 0

110

2008

2009

797 miljoen

800

764 597

600

EUR

1,00 0

CAPEX (miljoen EUR) 1.000

2,45 2,00

600 400

2,82

3,00 797

800

16.804 FTE

2008

2009

2,82

400

komsten van de Groep

200 0

10% van de in-

2008

2009

Financieel

Operationeel 752.000

560.000 packs

Belgacom TVklanten

De klanten kiezen steeds vaker voor een multiplayformule, wat duidelijk het succes van de convergentiestrategie van Belgacom aantoont

Belgacom staat daarmee in de top 3 van de snelst groeiende en meest vernieuwende IPTV-platformen ter wereld

> 5 miljoen

mobiele klanten In 2009 kreeg Belgacom 142.000 nieuwe klanten en werd het jaar afgesloten met een totaal van 5.059.000 mobiele klanten

> 19 miljard

minuten gerouteerd door BICS BICS is daarmee de vierde grootste operator ter wereld qua spraakvolume

Belgacom Jaarverslag 2009 - 111

Kerncijfers Resultatenrekening (in miljoen EUR) Totale opbrengsten vóór niet-terugkerende items Niet-terugkerende opbrengsten Totale opbrengsten EBITDA (1) voor niet-terugkerende items EBITDA (1) Afschrijvingen Bedrijfswinst (EBIT) Netto financiële kosten Winst voor belastingen Belastingen Minderheidsbelangen Netto winst (aandeel van de groep) Kasstroom en Investeringen (in miljoen EUR) Kasstroom uit operationele activiteiten Investeringen Netto kasstroom gegenereerd uit / (besteed in) andere investeringsactiviteiten Vrije kasstroom (2) Netto kasstroom besteed in financieringsactiviteiten Netto toename / (afname) van kas en kasequivalenten Balans (in miljoen EUR) Totaal balans Vaste activa Beleggingen, kas en kasequivalenten Eigen vermogen (aandeel van de groep) Minderheidsbelangen Schulden voor pensioenen, andere vergoedingen na uitdiensttreding en beëindigingsvoordelen Netto financiële positie Gegevens per aandeel Gewone winst per aandeel (in EUR) Verwaterde winst per aandeel (in EUR) Gewogen gemiddeld aantal gewone aandelen Gegevens over het personeel Personeelsbestand (aantal voltijdse equivalenten) Gemiddeld personeelsbestand over de periode Totale opbrengsten voor niet-terugkerende elementen per werknemer (in EUR) Totale opbrengsten per werknemer (in EUR) EBITDA (1) voor niet-terugkerende elementen per werknemer (in EUR) EBITDA (1) per werknemer (in EUR)

Boekjaar afgesloten op 31 december 2008 2009 5.978 5.990 8 74 5.986 6.065 1.990 1.955 1.905 1.967 -743 -706 1.161 1.261 -109 -117 1.053 1.144 -254 -241 -1 -1 800 904 2008 2009 1.552 1.406 -764 -597 -380 -12 409 797 -570 -1.030 -161 -233 2008 2009 7.782 7.450 5.564 5.505 618 408 2.271 2.521 5 7 777 677 -1.835 -1.716 2008 2009 2,45 2,82 2,45 2,82 326.179.820 320.475.553 2008 2009 17.371 16.804 17.465 16.878 342.291 354.917 342.746 359.322 113.934 115.849 109.058 116.551

(1) Earnings Before Interests, Taxes, Depreciation and Amortization. (2) Kasstroom voor financieringsactiviteiten.

Het Belgacom Management Committee verklaart dat de geconsolideerde financiële staten, die zijn opgesteld in overeenstemming met de International Financial Reporting Standards (‘IFRS’), en de wettelijke financiële staten van Belgacom nv van publiek recht, die zijn opgesteld in overeenstemming met het kader voor financiële rapportering dat in België van toepassing is, voor zover bekend een getrouw en eerlijk beeld geven van de activa, de financiële toestand en de resultaten van Belgacom en van de entiteiten die in de consolidatie zijn opgenomen. Het jaarverslag geeft een accuraat overzicht van de evolutie, de resultaten en de toestand van Belgacom en van de entiteiten die in de consolidatie zijn opgenomen, samen met een beschrijving van de belangrijkste risico’s en onzekerheden waarmee ze worden geconfronteerd. Het Belgacom Management Committee is samengesteld uit Didier Bellens, Gedelegeerd Bestuurder, Scott Alcott, Executive Vice President Service Delivery Engine & Wholesale, Michel De Coster, Executive Vice President Enterprise, Astrid De Lathauwer, Executive Vice President Human Resources, Ray Stewart, Executive Vice President Finance en CFO, Grégoire Dallemagne, Executive Vice President Strategy, en Michel Georgis, Executive Vice President Consumer. 112

Financieel

Beheersverslag Belgacom Groep – Lichte opbrengstengroei op een moeilijke economische markt – Forse kostenvermindering: niet-HR-kosten -5,6% – Als gevolg van de lagere headcount: HR-kosten 1,4% omlaag – Sterke ebitdamarge van 32,6% – Vrije kasstroom van 797 miljoen EUR Opbrengsten Boekjaar afgesloten op 31 december 2008

(in miljoen EUR)

Consumer Business Unit Enterprise Business Unit Service Delivery Engine & Wholesale Staff & Support Internationale Carrierdiensten Eliminaties tussen de segmenten Totaal Niet-terugkerende opbrengsten Totaal

2.253 2.696 415 34 812 -232 5.978 8 5.986

38% 45% 7% 1% 14% -4% 100%

2009 2.414 40% 2.501 42% 386 6% 33 1% 892 15% -236 -4% 5.990 100% 74 6.065

Variatie 2008 / 2009 7,1% -7,2% -7,0% -2,0% 9,9% 1,7% 0,2% 1,3%

5.990

De Belgacom Groep sloot het jaar 2009 af met sterke opbrengsten(1) van 5.990 miljoen EUR, iets meer dan in 2008, een knappe prestatie in een uitdagende economische omgeving. Dat is het resultaat van: – s terke opbrengsten in 2009 van de Consumer Business Unit (CBU), een groei op jaarbasis van 161 miljoen EUR miljoen EUR of + 7,1%. De overgenomen bedrijven Scarlet en Tango leveren een bijdrage van 136 opbrengsten(1) miljoen EUR(2). De organische opbrengsten van CBU stegen met 1,2%, vooral dankzij een sterke groei van de opbrengsten uit televisie (+ 55%) en hogere opbrengsten uit mobiele data (+ 9%), wat de lagere opbrengsten uit vaste (- 6,3%) en mobiele spraak (- 2,8%) meer dan neutraliseert; – een opbrengstengroei van 9,9% bij International Carrier Services (ICS), een stijging op jaarbasis van 80 miljoen EUR; – lagere opbrengsten (- 7,2%) in de Enterprise Business Unit (EBU), waar desinvesteringen een impact op de opbrengsten hadden voor een totaalbedrag van 88 miljoen EUR. Op organische basis daalden de opbrengsten van EBU met 4,2% als gevolg van de regelgeving en de economische crisis, die een impact had op het mobiele gebruik en grote IT-projecten. Zonder de impact van overnames en desinvesteringen bleven de organische opbrengsten van de Belgacom Groep voor het volledige jaar stabiel, inclusief een negatieve impact van de regelgeving van 60 miljoen EUR. Zonder de impact van de regelgeving groeide de onderliggende business van Belgacom met 1%. (1) Gerapporteerde opbrengsten vóór niet-terugkerende elementen. (2) Op groepsniveau bedraagt dit 98 miljoen EUR, aangezien een deel wordt geëlimineerd.

Belgacom Jaarverslag 2009 - 113

Gerapporteerde versus organische opbrengsten (in miljoen EUR)

Gerapporteerde opbrengsten van de Groep Overnames (CBU) Desinvesteringen (EBU) Eliminaties tussen de segmenten Organische opbrengsten van de Groep

Boekjaar afgesloten op 31 december Variatie % 2008 2009 2008 / 2009 5.978 5.990 0,2% -53 -189 -93 -5 9 46 5.842 5.843 0,0%

Niet-terugkerende opbrengsten

Na de afsluiting van de transactie tussen Belgacom ICS en MTN realiseerde Belgacom een niet-cashmeerwaarde van 74 miljoen EUR. Dat is het nettoresultaat van de inbreng van MTN tegen reële waarde voor 57,6%, min de verwatering van de boekwaarde van BICS van 72% tot 57,6%.

-5,6% andere bedrijfskosten

Bedrijfskosten vóór afschrijvingen

Belgacom wist zijn kosten in 2009 aanzienlijk te drukken dankzij 1,4% minder personeelskosten dan vorig jaar en 5,6% minder andere bedrijfskosten op jaarbasis. Op organische basis liggen de andere bedrijfskosten zelfs 7% lager dan in 2008. Deze prestatie is voornamelijk het resultaat van het bedrijfsbrede kostenverminderingsprogramma dat begin 2009 werd gestart om te anticiperen op de impact van de economische recessie op bepaalde delen van de business van Belgacom. De volgende initiatieven droegen bij tot deze gunstige evolutie van de kosten: – Inspanningen met het oog op kostenefficiëntie in de hele Belgacom Groep op het gebied van bodyshopping, onderhoud, nutsvoorzieningen, algemene diensten, enz. – In mei 2009 vroeg Belgacom een prijsverlaging aan haar leveranciers die bodyshopping voor technische en financiële diensten verstrekken. – Eind 2008 ontruimde Belgacom het Boreal-gebouw van Proximus en werden alle werknemers van Proximus ondergebracht in het gebouw waar de hoofdzetel gevestigd is. Dat werd mogelijk gemaakt door het Active Office-programma voor de optimalisering van de kantoorruimte in het hoofdgebouw. In 2009 wierp dat belangrijke besparingen af bij Staff & Support. – De Enterprise Business Unit besliste al snel om alle non-corelanden van Telindus van de hand te doen, wat leidde tot aanzienlijke kostenbesparingen in het ICT-domein en zorgde voor een verlaging van het risicoprofiel.

(in miljoen EUR)

Kosten van verkochte materialen en diensten Personeelskosten en pensioenen Andere bedrijfskosten Totaal Niet-terugkerende kosten Totaal

Boekjaar afgesloten op 31 december Variatie % 2008 2009 2008 / 2009 1.975 2.087 5,7% 1.124 1.108 -1,4% 890 840 -5,6% 3.988 4.035 1,2% 93 62 -32,9% 4.081 4.097 0,4%

Kosten van verkochte materialen en diensten

De verkoopgerelateerde kosten stegen met 5,7% in vergelijking met 2008. Dat is vooral het gevolg van een veranderende samenstelling van de opbrengsten in de Consumer Business Unit en het toenemende gewicht van International Carrier Services in de totale opbrengsten van de Groep. Anderzijds daalden in het segment Enterprise en Service Delivery Engine & Wholesale de verkoopgerelateerde kosten aanzienlijk.

Personeelskosten

De personeelskosten voor het volledige jaar 2009 daalden met 1,4% in vergelijking met 2008, doordat Belgacom duidelijk de vruchten plukte van vroegere en lopende programma’s voor personeelsvermindering. In de loop van 2009 verlieten 567 fte’s het bedrijf door een combinatie van natuurlijke afvloeiing, peterschap en programma’s voor externe mobiliteit. Dat neutraliseerde volledig de doorwerkende impact van de loonindexering in 2008. Aantal FTE Consumer Business Unit Enterprise Business Unit Service Delivery Engine & Wholesale Staff & Support International Carrier Services Totaal

114

Eind 2008 5.979 5.479 3.421 2.263 229 17.371

Variatie Eind 2009 12 maanden 5.718 -261 5.328 -151 3.303 -118 2.230 -33 225 -4 16.804 -567

Financieel Andere bedrijfskosten

De andere bedrijfskosten daalden met 5,6% of 50 miljoen EUR in vergelijking met 2008. Deze positieve evolutie is hoofdzakelijk het resultaat van de bedrijfswijde initiatieven om de kosten te drukken, de lagere kosten ten gevolge van het Telindus-desinvesteringsprogramma bij EBU en de kostenbesparing in verband met het ontruimde Proximus-gebouw. De besparingen werden gedeeltelijk geneutraliseerd door de stijgende kosten bij CBU ten gevolge van de overname van de bedrijven Tango en Scarlet. Op organische basis verminderden de niet-HR-kosten met 7% in vergelijking met 2008, inclusief een eenmalig positief effect.

Niet-terugkerende kosten(1)

De in het tweede kwartaal van 2009 gerapporteerde niet-terugkerende kosten van 62 miljoen EUR omvatten de boete opgelegd door de Belgische mededingingsautoriteit voor een nettobedrag van 55,5 miljoen EUR en de kosten voor personeelsherstructureringsprogramma’s voor een bedrag van 7 miljoen EUR.

Bedrijfswinst vóór afschrijvingen (ebitda) Boekjaar afgesloten op 31 december 2008

(in miljoen EUR)

1.093 1.266 -67 -366 64 0 1.990 8 -93 1.905

2009 55% 64% -3% -18% 3% -0% 100%

1.048 1.231 -64 -337 78 0 1.955 74 -62 1.967

54% 63% -3% -17% 4% -0% 100%

Variatie 2008 / 2009 -4,1% -2,8% -4,6% 7,9% 21,7% -1,7%

3,3%

Belgacom rapporteert voor het volledige jaar 2009 een groepsebitda, exclusief niet-terugkerende elementen, van 1955 miljoen EUR of een daling op jaarbasis van 1,7%. Dat brengt de ebitdamarge, exclusief niet-terugkerende elementen, voor 2009 op 32,6% in vergelijking met 33,3% voor 2008.

Afschrijvingen

32,6%

ebitdamarge, De afschrijvingen zijn gedaald van 743 miljoen EUR in 2008 tot 706 miljoen EUR in 2009 als gevolg van exclusief nietterugkerende een lagere activabasis bij SDE&W en de desinvestering van de non-corefilialen van Telindus bij EBU. Deze daling werd gedeeltelijk geneutraliseerd door hogere afschrijvingen bij CBU als gevolg van de consoli- elementen dering van Tango en Scarlet en het succes van Belgacom TV, dat leidde tot meer verhuurde settopboxen.

Netto financieel resultaat

Het verschil op jaarbasis in het netto financiële resultaat, dat evolueerde van - 109 miljoen EUR in 2008 naar - 117 miljoen EUR in 2009, is het resultaat van de interesten op obligaties uitgegeven in het laatste kwartaal van 2008 voor een nominaal bedrag van 500 miljoen EUR en lagere interestopbrengsten van deposito’s in 2009.

Belastingen

De uitgaven voor belastingen bedroegen 241 miljoen EUR in 2009, wat neerkomt op een effectieve aanslagvoet van 21,0% vergeleken met 24,1% in 2008. De effectieve aanslagvoet is gebaseerd op de toepassing van de algemene principes van de Belgische fiscale wetgeving, en werd in 2009 beïnvloed door een aantal niet-terugkerende elementen.

Nettowinst (aandeel van de Groep)

De nettowinst van de Groep steeg van 800 miljoen EUR eind 2008 tot 904 miljoen EUR eind 2009, hoofdzakelijk ten gevolge van een positieve evolutie van de niet-terugkerende opbrengsten en kosten, terwijl op jaarbasis de afschrijvingen daalden.

(1) N iet-terugkerende opbrengsten en niet-terugkerende kosten omvatten winsten of verliezen op de verkoop van geconsolideerde ondernemingen die afzonderlijk hoger liggen dan 5 miljoen EUR, boetes en straffen opgelegd door de mededingingsautoriteit of de regelgever die hoger liggen dan 5 miljoen EUR en kosten voor personeelsherstructureringsprogramma’s.

Belgacom Jaarverslag 2009 - 115

Investeringen (capex)

De Belgacom Groep investeerde over het volledige jaar 2009 in totaal 597 miljoen EUR of 10% van de totale groepsopbrengsten. Het verschil met vorig jaar wordt vooral verklaard door de hernieuwing van de voetbaluitzendrechten in 2008 (105 miljoen EUR voor drie voetbalseizoenen). Boekjaar afgesloten op 31 december 2008

(in miljoen EUR)

Consumer Business Unit Enterprise Business Unit Service Delivery Engine & Wholesale Staff & Support Internationale Carrierdiensten Totaal

195 19 477 54 19 764

2009 25% 3% 62% 7% 2% 100%

89 20 422 44 22 597

15% 3% 71% 7% 4% 100%

Variatie 2008 / 2009 -54,1% 2,0% -11,5% -18,7% 17,4% -21,8%

Kasstromen (in miljoen EUR)

Kasstroom uit operationele activiteiten Investeringen Netto kasstroom gegenereerd uit / (besteed in) andere investeringsactiviteiten Kasstroom voor financieringsactiviteiten of "vrije kasstroom" Netto kasstroom besteed in financieringsactiviteiten Netto toename / (afname) van kas en kasequivalenten

Boekjaar afgesloten op 31 december 2008 2009 1.552 1.406 -764 -597 -380 -12 409 797 -570 -1.030 -161 -233

Eind 2009 rapporteert Belgacom een kasstroom uit operationele activiteiten van 1406 miljoen EUR, inclusief de betaling van 66 miljoen EUR boete aan de Belgische mededingingsautoriteit, een daling van 35 miljoen EUR van de ebitda in 2009 vóór niet-terugkerende elementen en de spreiding in 2008 van de betaling van de voetbaluitzendrechten over drie jaar.

797

miljoen EUR vrije kasstroom

De kasstromen uit andere investeringsactiviteiten stegen op jaarbasis met 368 miljoen EUR, wat vooral toe te schrijven is aan de overname van Tango en Scarlet in 2008 voor een gecombineerd bedrag van 380 miljoen EUR exclusief kasmiddelen. Dat resulteert voor 2009 in een vrije kasstroom van 797 miljoen EUR, i.e. 388 miljoen EUR meer dan in 2008. De kasstroom gebruikt voor financieringsactiviteiten daalde met 460 miljoen EUR in vergelijking met 2008, vooral door de uitgave van obligaties eind 2008 voor een nominaal bedrag van 500 miljoen EUR, gedeeltelijk geneutraliseerd door de 352 miljoen EUR in 2008, gebruikt voor aandeleninkoopprogramma’s, terwijl in 2009 de Groep vervallen langetermijnleningen terugbetaalde voor een bedrag van 300 miljoen EUR. De kasstroom gebruikt voor financieringsactiviteiten omvat de in 2009 aan de aandeelhouders uitgekeerde dividenden voor een totaalbedrag van 684 miljoen EUR, terwijl dat in 2008 710 miljoen EUR was. Ten gevolge daarvan daalden de kas en kasequivalenten in 2009 met 233 miljoen EUR in vergelijking met een daling van 161 miljoen EUR in 2008.

Balans en eigen vermogen

Ten gevolge van de afronding van de toewijzing van de overnameprijs van Scarlet daalde de goodwill met 23 miljoen EUR in vergelijking met einde 2008. De immateriële en materiële vaste activa daalden in 2009 met 11 miljoen EUR ten gevolge van een gecombineerde impact van de kapitaaluitgaven, de afschrijvingen, de erkenning van het klantenbestand en de handelsnaam als resultaat van de toewijzing van de overnameprijs van Scarlet en de inbreng door MTN van zijn internationale carrieractiva in BICS. Het eigen vermogen steeg van 2.271 miljoen EUR eind 2008 tot 2.521 miljoen EUR in 2009, wat vooral een weerspiegeling vormt van het feit dat de nettowinst in 2009 hoger lag dan de aangekondigde en in april en december 2009 uitgekeerde dividenden. De financiële positie van Belgacom blijft gezond. Eind 2009 was de netto financiële schuld van Belgacom gedaald tot 1.716 miljoen EUR, of 119 miljoen EUR minder dan eind 2008. De lagere schuld is voornamelijk het resultaat van de vrije kasstroom (797 miljoen EUR), die hoger lag dan het in 2009 uitgekeerde dividend (685 miljoen EUR). Eind 2009 bedroeg de uitstaande financiële schuld 2,2 miljard EUR, waarvan het grootste deel vervalt in 2011 en 2016. 116

Financieel

Consumer Business Unit - CBU – Crisisbestendig: gerapporteerde opbrengsten + 7,1%; onderliggende business(1) + 2,3% op jaarbasis –V eranderende samenstelling van de opbrengsten heeft een impact op de verkoopgerelateerde kosten –G eslaagde kostenbeperking: organische niet-HR-kosten - 4.4 % op jaarbasis –R ecordverkoop Belgacom TV Resultatenrekening Consumer Business Unit (in miljoen EUR)

TOTAAL SEGMENT OPBRENGSTEN Kosten van verkochte materialen en diensten Personeelskosten en pensioenen Andere bedrijfskosten TOTAAL BEDRIJFSKOSTEN vóór afschrijvingen TOTAAL SEGMENT RESULTAAT (1) Contributiemarge Niet-terugkerende kosten BEDRIJFSWINST vóór afschrijvingen Afschrijvingen BEDRIJFSWINST

Boekjaar afgesloten op 31 december Variatie 2008 2009 2009/2008 2.253 2.414 7,1% -553 -723 30,8% -325 -345 6,2% -282 -297 5,5% -1.160 -1.366 17,8% 1.093 1.048 -4,1% 49% 43% 0 -7 1.093 1.041 -4,7% -105 -144 37,4% 988 897 -9,2%

(1) Bedrijfswinst vóór afschrijvingen en voor niet-terugkerende opbrengsten en kosten.

Opbrengsten CBU crisisbestendig: toename met 7,1%

CBU beëindigde het jaar 2009 met sterke opbrengsten van 2.414 miljoen EUR, een groei op jaarbasis van 7,1% of 161 miljoen EUR. Zoals verwacht bleek het consumentensegment bestand tegen de economische crisis, zonder beduidende financiële impact in 2009. Op jaarbasis leverden de overgenomen bedrijven Scarlet en Tango een positieve bijdrage van 136 miljoen EUR. miljoen EUR Op organische basis stegen de opbrengsten van CBU met 1,2% of 26 miljoen EUR, inclusief een nega- opbrengsten tieve impact van de regelgeving voor een totaalbedrag van 25 miljoen EUR. Afgezien van de regelgeving kende de onderliggende business een groei van 2,3% in vergelijking met vorig jaar. De groei is voornamelijk te danken aan Belgacom TV en mobiele data, die de dalende opbrengsten uit vaste en mobiele spraak meer dan compenseren.

2.414

(in miljoen EUR)

Opbrengsten Van Vast Spraak Data TV Toestellen (excl. TV) Scarlet Andere opbrengsten Van Mobiel Spraak Data Toestellen Tango Andere opbrengsten

Boekjaar afgesloten op 31 december Variatie Variatie % 2008 2009 2009/2008 2009/2008 2.253 2.414 161 7,1% 1.144 1.239 95 8,3% 599 561 -38 -6,3% 313 323 10 3,1% 86 134 48 55,2% 57 51 -6 -10,4% 9 95 86 80 76 -4 -4,8% 1.110 1.175 66 5,9% 723 704 -20 -2,8% 277 303 25 9,1% 50 62 12 23,6% 43 93 50 16 14 -2 -11,3%

(1) Exclusief de impact van overnames en de regelgeving.

Belgacom Jaarverslag 2009 - 117

Opbrengsten uit vaste spraak gedaald met 6,3%, lijnverlies verbeterd, terwijl de ARPU stabiel bleef De opbrengsten uit vaste spraak ondervonden in 2009 een positieve impact van de prijsindexeringen in juli en oktober 2008. Dat kon de druk op de opbrengsten door de doorwerkende impact van de prijsdalingen van het vast-naar-mobielverkeer (april en juli 2008), het dalende aantal toegangslijnen, de korting op de packs en het succes van de forfaitaire tariefplannen evenwel niet neutraliseren. In 2009 wist CBU het verlies van zijn vaste lijnen te beperken tot 138.000 lijnen, een beduidende verbetering vergeleken met 2008 (- 162.000 lijnen). De packs met een vaste lijn en het aanhoudende succes van de forfaitaire aanbiedingen zorgden voor een duidelijke stabilisering van het verlies van toegangslijnen. Het vaste spraakverkeer daalde op jaarbasis met 5,4% als gevolg van het kleinere aantal toegangslijnen. Op jaarbasis bleef de ARPU voor vaste spraak stabiel op 21,7 EUR aangezien de positieve impact van de prijsindexeringen de impact van de regelgeving en van de lagere retailprijzen voor oproepen naar Telenet/ Versatel naar aanleiding van de lagere vaste terminatietarieven sinds 1 januari 2009 compenseerde. Opbrengsten uit vaste data stijgen met 3,1%, hoger aantal klanten compenseert lagere ARPU Vanaf de tweede helft van het jaar trokken de internetopbrengsten aan door het wegvallen van de impact van de kortingen in het kader van de eindejaarspromotie in 2008. Dat positieve effect wordt ook weerspiegeld in de ARPU. CBU sloot het jaar af met een ARPU van 28,7 EUR, 1,3 EUR minder dan in 2008, vooral door het succes van de packs. CBU wist in 2009 53.000 nieuwe internetklanten aan te trekken, licht beïnvloed door het verlies van een klein aantal Scarlet-klanten. Eind 2009 telde CBU 1.075.000 internetklanten, inclusief de residentiële klanten van Scarlet. Opbrengsten Belgacom TV 55,2% hoger, sterke klantenwerving en hogere ARPU In 2009 lukte het Belgacom om het klantenbestand voor Belgacom TV uit te breiden met 246.000 nieuwe televisieabonnees, vergeleken met 201.000 in 2008. In het vierde kwartaal van 2009 deed Belgacom TV het bijzonder goed en vestigde daarmee een nieuwe recordverkoop van niet minder dan 89.000 nieuwe abonnementen. Dat sterke resultaat was te danken aan het bedrijfsbrede FAIR-programma en werd in de hand gewerkt door een positief seizoenseffect. FAIR werd midden 2009 gelanceerd en pakt de concurrentie van de kabel aan met een aantal initiatieven, waaronder de lancering van het ‘Free TV’ pack. Ook Scarlet zorgt voor meer tv-klanten sinds de lancering van Scarlet One in september 2009. Eind 2009 telde CBU 752.000 tv-klanten, waarvan 100.000 secondstreamgebruikers. Op jaarbasis steeg de tv-ARPU per gezin met 5,4% (+ 1,1 EUR) tot 20,4 EUR dankzij een geringere impact van promoties. Vooral het vierde kwartaal van 2009 zette een sterke prestatie neer, met een ARPU van 21,3 EUR door een toenemend gebruik van diensten op aanvraag, een groter aantal activeringen en klanten die overschakelden op de Comfort-aanbiedingen met high definition. Opbrengsten uit mobiele spraak 2,8% lager, ruimere klantenbasis gecompenseerd door daling van de ARPU Voor 2009 rapporteerde CBU 704 miljoen EUR opbrengsten uit mobiele spraak, of 2,8% minder. Vanaf het derde kwartaal van 2009 verbeterde de evolutie van de opbrengsten op jaarbasis aanzienlijk. Vanaf juli 2009 ondergingen de opbrengsten uit mobiele spraak niet langer de impact van de verlaagde mobiele terminatietarieven. Ook al werden de opbrengsten uit spraakroaming geraakt door de door de regelgever opgelegde tariefverlaging op 1 juli 2009(1), toch bleven de spraakopbrengsten in het vierde kwartaal stabiel ten opzichte van 2008. In 2009 haalde CBU 74.000 nieuwe mobiele klanten binnen. In het vierde kwartaal van 2009 stelde Belgacom evenwel vast dat 27.000 kaarten niet actief waren. Deze kaarten werden geschrapt en zorgden voor een nettodaling van het totale klantenbestand met 5000 kaarten in vergelijking met de status van eind september 2009. Het totale mobiele klantenbestand eind 2009 stond op 3.824.000 klanten, een toename met 47.000 klanten op jaarbasis. De postpaid ratio kende een positieve evolutie van 39% eind 2008 tot 41% eind 2009. In 2009 bleek de MVNO-markt uiterst veranderlijk, omdat kaarten werden gebruikt als telefoonkaarten, wat leidde tot hoge churnpercentages. Het gevolg daarvan was een verlies van 16.000 MVNO-klanten voor het jaar 2009, terwijl CBU in 2008 nog 70.000 nieuwe MVNO-klanten wist aan te trekken. De gecombineerde impact van de regelgeving en klanten die overstapten op aantrekkelijker tariefplannen leidde tot een netto-ARPU voor mobiele spraak van 15,7 EUR of 5,4% minder dan het jaar voordien.

+12,2% opbrengsten geavanceerde mobiele data

Opbrengsten uit mobiele data 9,1% hoger, met een stevige groei voor zowel sms (+ 8,1%) als geavanceerde data (+ 12,2%) De sms-opbrengsten stegen tot 227 miljoen EUR door het succes van de tariefplannen met gratis sms’en, waardoor de opbrengsten uit inbound verhoogden. In vergelijking met 2008 steeg het aantal betalende sms’en per maand met bijna 22% tot 73,4 sms’en per klant als gevolg van de substitutie van spraak door sms. In het vierde kwartaal van 2009 bereikten de betalende sms’en hun hoogste niveau ooit met 80,3 sms’en per klant. Dat is het resultaat van het seizoenseffect en van een elasticiteitseffect voor sms-roaming ingevolge de lagere prijzen, zoals bepaald door de Europese regelgeving. Vanaf 1 juli 2009 werden de ta(1) De tarieven voor uitgaand retailverkeer daalden met 6,6% tot 0,43 EUR en het inkomende retailverkeer viel met 13,7% terug op 0,19 EUR.

118

Financieel

rieven voor sms-roaming gereglementeerd, waardoor de prijs van een sms maximaal nog 0,11 EUR mag bedragen. De positieve impact op de volumes neutraliseert de negatieve impact van de tarieven volledig. De groei van de opbrengsten uit geavanceerde data tot 75 miljoen EUR of + 12,2% is het resultaat van de geslaagde Internet One-promoties die in april 2009 werden gelanceerd. Internet One combineert vast en mobiel internet in één pack, wat de drempel voor mobiel internet verlaagt. Daarnaast ondervond de evolutie van de opbrengsten op jaarbasis vanaf april 2009 niet langer de impact van de strengere regels inzake voting en spelen, vastgelegd in een Koninklijk Besluit van april 2008.

(in miljoen EUR)

Opbrengsten mobiele data Data - SMS Advanced data % in opbrengsten mobiele Data Data SMS Advanced data

Boekjaar afgesloten op 31 december Variatie % 2008 2009 2009/2008 277 303 9,1% 210 227 8,1% 67 75 12,2% 76% 24%

75% 25%

CBU bedrijfskosten vóór afschrijvingen

De gerapporteerde bedrijfskosten van CBU voor het volledige jaar bedroegen in totaal 1.366 miljoen EUR, wat een toename betekent van 206 miljoen EUR in vergelijking met het voorgaande jaar. Tango en Scarlet droegen 121 miljoen EUR bij tot de stijging op jaarbasis. Op een vergelijkbare basis stegen de kosten met 7,6% of 86 miljoen EUR ten gevolge van de hogere verkoopkosten. Dat zorgt voor een volledige neutralisering van de kostenbesparingen die werden gerealiseerd door het bedrijfsbrede kostenverminderingsprogramma. Hogere kosten van verkochte materialen en diensten door overnames en veranderende opbrengstenmix De verkoopkosten voor het volledige jaar 2009 stegen op jaarbasis met 170 miljoen EUR tot 723 miljoen EUR, waarbij Scarlet en Tango 76 miljoen EUR bijdroegen tot het verschil op jaarbasis. Op organische basis stegen de verkoopkosten met 18% of 94 miljoen EUR ten gevolge van hogere commissies door de gewijzigde samenstelling van de verkoopkanalen, een betere verkoop van Belgacom TV en gsm’s, met een impact op de kosten voor eindapparatuur, en hogere interconnectiekosten wegens gratis sms’en en gratis minuten. Personeelskosten beïnvloed door overgenomen bedrijven, stabiele organische HR-kosten Eind 2009 telde CBU 5.718 fte’s of 261 fte’s minder dan eind 2008. Dat is het resultaat van het peterschapsprogramma, externe mobiliteit en natuurlijke afvloeiing. De gerapporteerde stijging van de personeelskosten met 6,2% op jaarbasis tot 345 miljoen EUR is het gevolg van het extra personeelsbestand na de overname van Scarlet en Tango, dat de variatie op jaarbasis voor een groot deel van 2009 beïnvloedde. De organische personeelskosten bleven stabiel op jaarbasis. Andere bedrijfskosten positief beïnvloed door strikte kostenbeheersing Het bedrijfsbrede kostenefficiëntieprogramma dat begin 2009 werd gelanceerd, resulteerde in een sterke prestatie qua kostencontrole binnen CBU. De organische andere bedrijfskosten daalden met 4,4 % vergeleken met een jaar geleden. De stijging van de gerapporteerde andere bedrijfskosten met 5,5% wordt volledig veroorzaakt door de bijdrage tot de kosten van de overgenomen bedrijven.

CBU bedrijfswinst vóór afschrijvingen (ebitda)

43,4%

De gerapporteerde ebitda van CBU voor het volledige jaar bedroeg 1.048 miljoen EUR of 4,1% minder dan een contributiemarge jaar geleden door de hogere verkoopkosten. Voor 2009 rapporteerde CBU een contributiemarge van 43,4%.

Belgacom Jaarverslag 2009 - 119

CBU operationele cijfers

+246.000 TV klanten

OPERATIONEEL OVERZICHT VAN VAST Aantal toegangskanalen (in duizenden) Spraak (PSTN/ISDN) IP ADSL, VDSL Verkeer (in miljoen minuten) Nationaal Vast naar Mobiel Internationaal TV (in duizenden) TV-gezinnen waarvan 2de stroom gebruikers ARPU (in EUR) ARPU Spraak ARPU Breedband ARPU Belgacom TV VAN MOBIEL Aantal actieve klanten (in duizenden) Prepaid Postpaid MVNO Geannualiseerde churn rate (gemengd - variatie in p.p.) Netto ARPU (in EUR) Prepaid Postpaid Gemengd Gemengd Spraak Gemengd Data UoU (eenheden) MoU (min) Genormaliseerde MoU (min) SMS (eenheden) Genormaliseerde SMS (eenheden)

Boekjaar afgesloten op 31 december Variatie Variatie % 2008 2009 2009/2008 2009/2008 3.068 2.111 54 902 4.801 3.996 417 388 506 441 65

3.102 1.968 60 1.075 4.594 3.781 423 390 752 652 100

35 -143 5 173 -207 -215 6 2 246 211 35

1,1% -6,8% 9,2% 19,2% -4,3% -5,4% 1,4% 0,5% 48,6% 47,8% 54,2%

21,6 30,0 19,4

21,7 28,7 20,4

0,1 -1,3 1,1

0,4% -4,5% 5,4%

3.777 2.235 1.431 111 19,5%

3.824 2.199 1.530 95 20,7%

47 -37 99 -16

1,2% -1,6% 6,9% -14,3% -

14,4 37,6 23,0 16,6 6,3 225,8 115,3 96,7 111,4 60,2

14,2 35,7 22,5 15,7 6,7 286,0 110,5 95,6 176,5 73,4

-0,2 -1,8 -0,5 -0,9 0,4 60,2 -4,8 -1,1 65,2 13,2

-1,6% -4,8% -2,1% -5,4% 6,3% 26,6% -4,1% -1,2% 58,5% 21,9%

Tango Opbrengsten(1) (in miljoen EUR) Totale mobiele actieve klanten (in '000) Gemengde netto ARPU (EUR per maand)

Boekjaar afgesloten op 31 december 2009 93 259 23,9

(1) Totale opbrengsten van Tango, m.a.w. vaste en mobiele opbrengsten

Over het volledige jaar 2009 rapporteerde Tango 93 miljoen EUR opbrengsten. Eind 2009 bedroeg het totale aantal mobiele klanten 259.000, een toename met 14.000 klanten in vergelijking met 2008. De gemengde netto-ARPU uit mobiele activiteiten bedroeg 23,9 EUR.

120

Financieel

Enterprise Business Unit - EBU – Contributiemarge segment stijgt van 47% tot 49% – Sterke kostenbesparing verzacht impact van de crisis – Niet-HR-kosten gedaald met 20% op jaarbasis, organische kosten min 12,8% – Jaaropbrengsten uit onderliggende(1) business - 3,1% op jaarbasis Resultatenrekening Enterprise Business Unit (in miljoen EUR)

TOTAAL SEGMENT OPBRENGSTEN Kosten van verkochte materialen en diensten Personeelskosten en pensioenen Andere bedrijfskosten TOTAAL BEDRIJFSKOSTEN vóór afschrijvingen TOTAAL SEGMENT RESULTAAT (1) Contributiemarge Niet-terugkerende opbrengsten Niet-terugkerende kosten BEDRIJFSWINST vóór afschrijvingen Afschrijvingen BEDRIJFSWINST

Boekjaar afgesloten op 31 december Variatie 2008 2009 2009/2008 2.696 2.501 -7,2% -844 -748 -11,4% -408 -379 -6,9% -178 -142 -20,2% -1.430 -1.270 -11,2% 1.266 1.231 -2,8% 47% 49% 8 0 -39 -56 1.235 1.176 -4,8% -32 -27 -15,6% 1.203 1.149 -4,5%

(1) Bedrijfswinst vóór afschrijvingen en voor niet-terugkerende opbrengsten en kosten.

EBU opbrengsten niet geheel crisisbestendig, impact beperkt

2.501

EBU rapporteerde over het hele jaar 2.501 miljoen EUR opbrengsten, wat 7,2% of 195 miljoen EUR minder is dan vorig jaar, inclusief een opbrengstenverlies van 88 miljoen EUR ten gevolge van desinvesteringen(2). Zoals verwacht bleef het bedrijvensegment niet volledig immuun voor de economische miljoen EUR neergang, waardoor delen van zijn opbrengstenstroom onder druk kwamen te staan. Die druk nam in de opbrengsten laatste kwartalen evenwel niet toe. Zonder de impact van de desinvestering gingen de organische opbrengsten van EBU in 2009 met 4,2% achteruit, wat neerkomt op 108 miljoen EUR. Hierin is de negatieve impact van de regelgeving voor een totaalbedrag van 26 miljoen EUR begrepen. Daardoor bleef de impact op de opbrengsten uit onderliggende business beperkt tot een daling van 3,1% voor het volledige jaar 2009. Zoals verwacht had dit vooral te maken met de druk op de opbrengsten in het mobiele en IT-domein. EBU wist het jaar af te sluiten met een lichte stijging van het aantal orders vergeleken met 2008, een knappe prestatie in een uitdagende economische omgeving.

(in miljoen EUR)

Opbrengsten Van Vast Spraak Data ICT Toestellen Andere opbrengsten Van Mobiel Spraak Data Toestellen Andere opbrengsten

Boekjaar afgesloten op 31 december Variatie Variatie % 2008 2009 2008 / 2009 2008 / 2009 2.696 2.501 -195 -7,2% 1.880 1.729 -151 -8,0% 608 574 -34 -5,6% 408 401 -6 -1,6% 756 670 -86 -11,3% 77 74 -2 -3,2% 32 10 -22 -68,4% 816 771 -45 -5,5% 624 560 -63 -10,2% 162 184 22 13,7% 20 15 -5 -27,3% 10 12 2 20,1%

(1) Opbrengsten uit onderliggende business omvatten geen impact van desinvesteringen en regelgeving. (2) Non-corelanden van Telindus International voor 69 miljoen EUR, Certipost en Win.

Belgacom Jaarverslag 2009 - 121

Opbrengsten van vaste spraak beïnvloed door lijnverlies en lager verbruik per lijn. Over het volledige jaar 2009 genereerde EBU 574 miljoen EUR opbrengsten uit vaste spraak, wat 5,6% minder is dan in 2008. Vanaf het derde kwartaal van 2009 wordt de vergelijking op jaarbasis niet langer beïnvloed door de doorwerkende impact van de twee prijsverlagingen voor vast-naar-mobielverkeer (1 april en 1 juli 2008). Het positieve effect van de twee prijsindexeringen in juli en oktober 2008 compenseert slechts in beperkte mate de impact van het aanhoudende verlies van vaste lijnen. Over het volledige jaar 2009 verloor EBU in totaal 53.000 vaste lijnen, terwijl dat aantal 33.000 bedroeg voor 2008. Er gingen in 2009 meer vaste lijnen verloren omdat klanten trachtten te besparen en ook als gevolg van het toenemende aantal faillissementen in België. Het nettoverlies aan vaste lijnen op jaarbasis en het lagere verbruik per lijn hadden een impact op het totale aantal minuten vast spraakverkeer, dat op jaarbasis met 8,4% daalde. De impact van de regelgeving in de eerste helft van 2009 en het lagere verbruik per lijn hebben geleid tot een daling van de ARPU op jaarbasis met 2,9% tot 30,8 EUR. In de laatste drie kwartalen van 2009 bleef de ARPU betrekkelijk stabiel en bereikte 30,9 EUR in het vierde kwartaal. Opbrengsten uit vaste data beïnvloed door verzadiging van breedband en verdere migratie naar Explore De opbrengsten uit vaste data omvatten opbrengsten uit internetproducten en dataconnectiviteitsproducten. De internetmarkt van EBU raakt stilaan verzadigd en blijft heel concurrentieel. EBU kon zijn klantenbestand niettemin lichtjes uitbreiden met 3000 om zo te komen tot een totaal van 446.000 breedbandklanten eind 2009. De ARPU van 39,9 EUR uit breedband over het volledige jaar ligt 1,6% lager dan in 2008, wat het gevolg is van minder aansluitingskosten en meer promotieactiviteiten. Dataconnectiviteit wordt gekenmerkt door een voortdurende migratie van oudere technologie (huurlijnen, Frame Relay, ATM) naar het nieuwe en voordeliger Explore-platform (connectiviteit en beheerde diensten). Eind 2009 telde het Explore-platform 30.851 lijnen.

-2,4%

organische opbrengsten uit ICT

Daling van organische opbrengsten uit ICT voor het volledige jaar beperkt, goed vierde kwartaal Hoewel het ICT-gedeelte van de business in zekere mate kwetsbaar bleek voor de economische crisis, kon EBU de opbrengstendaling in 2009, op een vergelijkbare basis, beperken tot 2,4% ten opzichte van vorig jaar. Op gerapporteerd vlak ondervonden de ICT-opbrengsten de impact van het desinvesteringsprogramma van Telindus International, waardoor het opbrengstenverlies over het volledige jaar 69 miljoen EUR bedroeg. Het hele jaar lang had EBU te kampen met grotere IT-projecten die werden uitgesteld of in de tijd gespreid, beslissingsprocessen die meer tijd in beslag namen, en bestaande klanten die vroegen om opnieuw te onderhandelen over bestaande contracten. Weliswaar was er geen verslechtering van de trends, met stevige opbrengsten in het vierde kwartaal van Telindus International, in de hand gewerkt door een positief seizoenseffect, vooral in de openbare sector. Omdat de IT-business typisch een lagere marge heeft, en dankzij de sterke focus op de verkoopgerelateerde kosten, bleef de impact op de ebitda gering. Een aantal producten in de ICT-portefeuille deden het heel goed in crisistijd. Datacenterproducten zoals housing- en hostingdiensten bieden bijvoorbeeld flexibele oplossingen aan klanten, helpen hen hun kosten te optimaliseren en snelle besparingen door te voeren. De beduidende opbrengstengroei op jaarbasis gegenereerd door dit type IT-oplossingen hielp de achteruitgang in de verkoop van IT-hardware te beperken, maar kon deze niet volledig neutraliseren.

(in miljoen EUR)

Gerapporteerde opbrengsten ICT Impact desinvesteringen ICT excl. verkochte landen

Boekjaar afgesloten op 31 december Variatie 2008 2009 2009/2008 756 670 -11,3% 69 0 687 670 -2,4%

Lagere opbrengsten uit mobiele spraak ondanks stevige groei van het klantenbestand, door de regelgeving en de impact van de crisis Over het volledige jaar 2009 rapporteert EBU 560 miljoen EUR opbrengsten uit mobiele spraak, d.w.z. 10,2% minder dan vorig jaar. Hoewel het mobieleklantenbestand zich uitbreidt, ondervonden de opbrengsten van EBU uit mobiele spraak de negatieve impact van de regelgeving en de economische crisis. Gedurende het volledige jaar 2009 zag EBU zijn mobieleklantenbestand uitbreiden met 96.000. Dat was vooral te danken aan de lancering van aantrekkelijke packs(1) met zelfstandigen als doelgroep. Vanaf het derde kwartaal van 2009 werden rond deze packs een aantal promoties gelanceerd, waardoor nieuwe klanten werden aangetrokken en de churn werd beperkt. Aangezien de laatste verlaging van de MTR’s dateert van 1 juli 2008, is de negatieve impact op de opbrengsten uit mobiele inbound niet langer voelbaar vanaf het derde kwartaal van 2009. De opbrengsten uit 122

(1) C onsumentenpacks of -aanbiedingen specifiek bedoeld voor kmo’s zoals Bizz Flex, Bizz Happy Work, Bizz Happy Max. Deze aanbiedingen omvatten een pakket minuten en/of sms’en, en een forfaitair tarief wanneer de limiet van de bundel wordt overschreden.

Financieel

mobiele roaming ondervonden echter de impact van de door de regelgeving opgelegde tariefverlaging op 1 juli 2009, waardoor de tarieven werden verlaagd tot 0,43 EUR (- 6,6%) voor uitgaand retailverkeer en tot 0,19 EUR (- 13,7%) voor inkomend retailverkeer. Zoals voorspeld oefende de economische neergang druk uit op het mobiele verbruik, terwijl mobiel bellen steeds verder wordt vervangen door sms en e-mail. Over het volledige jaar 2009 daalde het aantal betalende MoU met 6,5% tot 328 minuten doordat businessklanten snoeiden in hun gsm-uitgaven en zakenreizen beperkten, wat een impact had op roaming. De neerwaartse trend kwam evenwel niet in een versnelling terecht. De gecombineerde impact van de regelgeving, het lagere mobiele verbruik en meer promoties op de kmomarkt leidde tot een ARPU uit mobiele spraak die voor het volledige jaar 39,5 EUR bedroeg, of 17,2% minder dan het jaar voordien. Opbrengsten uit mobiele data nemen stevig toe, geavanceerde mobiele data groeien met bijna 20% De opbrengsten uit mobiele data groeiden in 2009 gestaag, waardoor het totaal voor het volledige jaar uitkwam op 184 miljoen EUR, d.w.z. een groei op jaarbasis van 13,7%. De opbrengstengroei is het resultaat van het succes van geavanceerde mobiele data, waarvan de opbrengsten in 2009 met 19,8% toenamen. Geavanceerde data vertegenwoordigen nu 68% van de totale opbrengsten van EBU uit mobiele data, wat een positieve impact heeft op de ARPU, die met 3,5% steeg tot 12,8 EUR. Wat dataroaming betreft, heeft Belgacom maatregelen genomen om onaangename verrassingen met de factuur te vermijden. Vanaf 1 juli 2009 ontvangen klanten die intekenen op PAYU(1) of een bundel, wanneer ze in het buitenland zijn, een realtimeverwittiging via sms in verband met hun verbruik van mobieledata roaming. Dat is een stap om tegemoet te komen aan de EU-regelgeving, die tegen maart 2010 klaar moet zijn. De opbrengsten uit sms groeiden in 2009 met 2,4%. Terwijl de prijs onder druk kwam te staan door de regelgeving inzake sms-roaming, die de maximale prijs voor een sms sinds 1 juli 2009 beperkt tot 0,11 EUR, was er een positief elasticiteitseffect, dat resulteerde in een toenemend aantal sms’en per gebruiker.

(in miljoen EUR)

Opbrengsten mobiele DATA Data - SMS Advanced data % in opbrengsten mobiele Data Data - SMS Advanced data

Boekjaar afgesloten op 31 december Variatie 2008 2009 2009/2008 162 184 13,7% 58 59 2,4% 105 126 19,8% 35% 65%

32% 68%

EBU bedrijfskosten vóór afschrijvingen

Ondanks de druk op zijn opbrengsten wist EBU zijn kosten te drukken, waardoor de bedrijfskosten over het volledige jaar 11,2% lager lagen dan in 2008. Niet alleen droegen de gerealiseerde desinvesteringen van Telindus International beduidend bij tot de besparingen, ook de organische kosten werden aanzienlijk beperkt.

-11,2% bedrijfskosten

Gerapporteerde kosten van verkochte materialen en diensten dalen met 11,4%, organische daling van 4,7% EBU rapporteerde voor het volledige jaar een totaal van 748 miljoen EUR verkoopgerelateerde kosten of een daling op jaarbasis van 11,4%. Deze kostenvermindering heeft deels te maken met het desinvesteringsprogramma van EBU. Op organische basis lagen de verkoopgerelateerde kosten echter nog 4,7% lager, door een gunstige impact van de regelgeving (lagere MTR’s en lagere vaste interconnectietarieven naar alternatieve netwerken vanaf 1 januari 2009) op de kosten en door de lagere opbrengsten uit mobiele roaming, mobiele toestellen en ICT. Personeelskosten bijna 7% lager als gevolg van het verminderde personeelsbestand De personeelskosten van EBU voor het volledige jaar 2009 lagen 6,9% lager dan in 2008. Dat was te danken aan de positieve impact van de personeelsvermindering met 151 fte’s op een totaal van 5328 fte’s, wat een gevolg was van het desinvesteringsprogramma van Telindus. Dat neutraliseerde volledig de doorwerkende impact van de loonindexering in 2008. Beduidende verlaging van de andere bedrijfskosten, organisch bijna 13% lager EBU drukte zijn niet-HR-kosten in 2009 met 20,2%. Dat is het resultaat van de desinvesteringen, het bedrijfsbrede kostenverminderingsprogramma en een positief eenmalig effect. De organische andere bedrijfskosten, d.w.z. exclusief de positieve impact van desinvesteringen, daalden met 12,8% in vergelijking met 2008.

Belgacom Jaarverslag 2009 - 123

49,2%

contributiemarge

EBU bedrijfswinst v贸贸r afschrijvingen (ebitda)

EBU rapporteerde een ebitda voor het volledige jaar van 1.231 miljoen EUR. De sterke kostenverlaging beperkte de daling van de ebitda tot 2,8% en verhoogde de contributiemarge, die op jaarbasis van 47,0% evolueerde naar 49,2%.

EBU operationele cijfers OPERATIONEEL OVERZICHT VAN VAST Aantal toegangskanalen (in duizenden) Spraak (PSTN/ISDN) IP ADSL, VDSL Verkeer (in miljoen minuten) Nationaal Vast naar Mobiel Internationaal ARPU (in EUR) ARPU Spraak ARPU Breedband VAN MOBIEL Aantal actieve klanten (in duizenden) Postpaid Geannualiseerde churn rate(gemengd - variatie in p.p.) Netto ARPU (in EUR) Postpaid Postpaid Spraak Postpaid Data UoU (eenheden) MoU (min) genormaliseerde MoU (min) SMS (eenheden) genormaliseerde SMS (eenheden)

(1) Pay as you use

124

Boekjaar afgesloten op 31 december Variatie Variatie % 2008 2009 2009/2008 2009/2008 1.987 1.538 7 443 3.643 2.499 708 436

1.937 1.479 12 446 3.336 2.278 672 386

-51 -59 5 3 -307 -221 -36 -50

-2,6% -3,8% 79,0% 0,6% -8,4% -8,8% -5,1% -11,4%

31,7 40,6

30,8 39,9

-0,9 -0,7

-2,9% -1,6%

1.139 1.139 10,1%

1.235 1.235 10,2%

96 96

8,4% 8,4%

60,0 47,6 12,4 394,8 367,7 350,5 55,4 50,1

52,4 39,5 12,9 382,4 346,0 327,7 69,6 54,5

-7,7 -8,2 0,5 -12,3 -21,7 -22,9 14,1 4,3

-12,8% -17,2% 4,2% -3,1% -5,9% -6,5% 25,5% 8,7%

Financieel

Service Delivery Engine & Wholesale – SDE&W Resultatenrekening Service Delivery Engine & Wholesale Boekjaar afgesloten op 31 december Variatie 2008 2009 2009/2008 415 386 -7,0% -93 -72 -22,3% -209 -193 -8,0% -179 -185 3,0% -482 -450 -6,6% -67 -64 -16% -17% -67 -64 -496 -437 -11,8% -563 -502 -10,9%

(in miljoen EUR)

TOTAAL SEGMENT OPBRENGSTEN Kosten van verkochte materialen en diensten Personeelskosten en pensioenen Andere bedrijfskosten TOTAAL BEDRIJFSKOSTEN vóór afschrijvingen TOTAAL SEGMENT RESULTAAT (1) Contributiemarge BEDRIJFSVERLIES vóór afschrijvingen Afschrijvingen BEDRIJFSVERLIES (1) Bedrijfswinst vóór afschrijvingen en voor niet-terugkerende opbrengsten en kosten.

SDE&W opbrengsten

Over het volledige jaar 2009 rapporteerde SDE&W 386 miljoen EUR opbrengsten of een daling met 7,0% op jaarbasis ten gevolge van: – lagere interconnectieopbrengsten wegens lagere VAS-volumes naar aanleiding van het Koninklijk Besluit van april 2008; – lagere wholesaleopbrengsten van Telindus naar aanleiding van de integratie met Belgacom; – kleinere volumes qua transitverkeer naar andere mobiele operatoren; – impact van de regelgeving door een vermindering met 50% in de prijzen voor bitstreamtransport en door de Brotsoll-regelgeving; – lagere opbrengsten uit roaming-in door kleinere volumes en lagere prijzen door de regelgeving vanaf 1 juli 2009. Dit werd voor een stuk gecompenseerd door een toename van de opbrengsten uit data en capaciteit, dankzij verhoogde volumes in 2 Mbps-huurlijnen.

(in miljoen EUR)

Opbrengsten Van Vast Van Mobiel

Boekjaar afgesloten op 31 december Variatie Variatie % 2008 2009 2008 / 2009 2008 / 2009 415 386 -29 -7,0% 330 308 -21 -6,5% 85 77 -8 -8,9%

SDE&W bedrijfskosten vóór afschrijvingen

Kosten van verkochte materialen en diensten dalen met 22,3% Voor het volledige jaar 2009 daalden de verkoopkosten op jaarbasis met 22,3% tot 72 miljoen EUR. Dat is voornamelijk het gevolg van een daling van de transitvolumes met lage marge, lagere opbrengsten uit interconnectie en minder wholesaleopbrengsten bij Telindus.

-6,6% bedrijfskosten

Personeelskosten met 8% gedaald, kleiner personeelsbestand neutraliseerde de impact van de indexering van 2008 Voor 2009 rapporteerde SDE&W 193 miljoen EUR personeelskosten of een daling met 8% vergeleken met een jaar geleden. Eind 2009 beschikte SDE&W over 3303 fte’s of 150 fte’s minder dan eind 2008, een gevolg van natuurlijke afvloeiing en programma’s voor personeelsvermindering. Het kleinere personeelsbestand neutraliseerde de loonsverhoging door de indexering. Daarnaast ondervonden de personeelskosten een positieve impact van de speciale belastingverminderingen op initiatief van de overheid inzake nachtwerk, overwerk en onderzoeksingenieurs, wat resulteerde in een zichtbare vermindering van de HR-kosten in het vierde kwartaal.

Belgacom Jaarverslag 2009 - 125

Licht hogere andere bedrijfskosten Ondanks een strakke kostencontrole kenden de niet-HR-kosten een lichte stijging van 3%, onder meer door stijgende huurkosten wegens een groter aantal mobiele sites en door de stapsgewijze upgrade van het radiotoegangsnetwerk.

Bedrijfswinst van SDE&W v贸贸r afschrijvingen (ebitda)

Voor 2009 rapporteerde SDE&W een ebitda van - 64 miljoen EUR. Dat is een lichte verbetering in vergelijking met 2008, dankzij de goede kostencontrole en de geringe impact van de lagere opbrengsten op de directe marge.

126

Financieel

Staff & Support – S&S Resultatenrekening Staff & Support (in miljoen EUR)

TOTAAL SEGMENT OPBRENGSTEN Kosten van verkochte materialen en diensten Personeelskosten en pensioenen Andere bedrijfskosten TOTAAL BEDRIJFSKOSTEN vóór afschrijvingen TOTAAL SEGMENT RESULTAAT (1) Contributiemarge Niet-terugkerende kosten BEDRIJFSVERLIES vóór afschrijvingen Afschrijvingen BEDRIJFSVERLIES

Boekjaar afgesloten op 31 december Variatie 2008 2009 2009/2008 34 33 -2,0% -3 -0 -96,1% -160 -166 3,8% -237 -204 -13,9% -400 -370 -7,4% -366 -337 -7,9% -54 0 -100,8% -420 -337 -19,8% -92 -77 -16,6% -512 -413 -19,2%

(1) Bedrijfswinst vóór afschrijvingen en voor niet-terugkerende opbrengsten en kosten.

S&S opbrengsten

Staff & Support rapporteerde voor het volledige jaar 2009 33 miljoen EUR opbrengsten, of een lichte daling van 2% in vergelijking met een jaar geleden. De opbrengsten ondervonden een positieve impact van de meerwaarde die werd gerealiseerd op de verkoop van een gebouw in het tweede kwartaal van het jaar. Dat kon de lagere opbrengsten van de cateringdiensten ten gevolge van het kostenefficiëntieprogramma niet compenseren.

S&S bedrijfskosten vóór afschrijvingen

De totale bedrijfskosten van Staff & Support kenden een daling van 7,9% of 30 miljoen EUR in vergelijking met een jaar geleden, wat de voordelen van het kostenverminderingsprogramma duidelijk weergeeft. De andere bedrijfskosten daalden met 13,9% op jaarbasis tot 204 miljoen EUR. Dat is vooral het gevolg van de lagere huurkosten en voorzieningen door het verlaten van het Proximus-gebouw. Bovendien droeg het bedrijfsbrede kostenverminderingsprogramma ook bij tot deze gunstige evolutie. De voor 2009 door S&S gerapporteerde personeelskosten bedroegen 166 miljoen EUR, een toename met 3,8% in vergelijking met 2008. Op jaarbasis daalde het personeelsbestand van S&S met 33 fte’s. Deze positieve impact was evenwel niet voldoende om de loonindexering van 2008 volledig te neutraliseren.

-13,9% andere bedrijfskosten

Belgacom Jaarverslag 2009 - 127

International Carrier Services - ICS – Jaaropbrengsten stijgen met 9,9%, ebitda + 21,7% – Sterke groei van de volumes in 2009: > 19 miljard minuten getransporteerd – Zoals verwacht, vertraagde de opbrengstentrend in Q4’09, terwijl de ebitda steeg – ICS-MTN geconsolideerd op 57,6% voor december, voordien op 72% Resultatenrekening International Carrier Services Boekjaar afgesloten op 31 december 2008 812 -685 127 -22 -41 -748 64 7,9% 0 0 64 -20 44

(in miljoen EUR)

TOTAAL SEGMENT OPBRENGSTEN Kosten van verkochte materialen en diensten Bruto margin (1) Personeelskosten en pensioenen Andere bedrijfskosten TOTAAL BEDRIJFSKOSTEN vóór afschrijvingen TOTAAL SEGMENT RESULTAAT (2) Marge segment resultaat Niet-terugkerende opbrengsten Niet-terugkerende kosten BEDRIJFSWINST vóór afschrijvingen Afschrijvingen BEDRIJFSWINST

+9,9% Opbrengstgroei

2009 892 -749 143 -24 -40 -814 78 8,7% 74 -1 151 -21 130

Variatie 2009/2008 9,9% 9,4% 12,6% 12,1% -1,3% 8,8% 21,7% 136,5% 9,7% 192,2%

(1) Totaal segment opbrengsten na aftrek van de kosten van verkochte materialen en diensten. (2) Bedrijfswinst vóór afschrijvingen en voor niet-terugkerende opbrengsten en kosten.

ICS opbrengsten bijna 10% hoger

Voor het volledige jaar 2009 rapporteerde ICS een sterke opbrengstengroei van 9,9% of 80 miljoen EUR op jaarbasis tot 892 miljoen EUR. Deze groei was te danken aan de premiumproducten met een hogere marge, die een gestage opgang met 19,6% op jaarbasis kenden. Deze sterke prestatie is het resultaat van de permanente focus van ICS op het mobiele segment, met specifieke groeiregio’s zoals Azië, Afrika en het Midden-Oosten. De opbrengsten van de directe spraakroutering werden echter negatief beïnvloed door de algemene daling van de Europese MTR’s. De niet-spraakgebonden opbrengsten stegen met 11,8% op jaarbasis onder impuls van de aanhoudende groei van mobiele diensten zoals sms, mms en GPRS, en hogesnelheidsbreedbandproducten. Zoals verwacht zette de trend van de eerste drie kwartalen van 2009, die een dubbelcijferige groei vertoonde, zich niet door in het vierde kwartaal van 2009. Dat is het gevolg van een reeds sterke prestatie qua opbrengsten in het laatste kwartaal van 2008. Daarbovenop ondervonden de opbrengsten in het vierde kwartaal de impact van de zwakkere dollar. Na de uitbreiding van de samenwerkingsovereenkomst met MTN werden de opbrengsten van december geconsolideerd op 57,6%, terwijl de opbrengsten van ICS voor de periode van januari tot november werden geconsolideerd op 72%.

(in miljoen EUR)

Spraak Direct Routing Spraak Standaard Producten Spraak Premium Producten Niet spraak Totale opbrengsten

128

Boekjaar afgesloten op 31 december Variatie Variatie % 2008 2009 2009 / 2008 2009 / 2008 236,1 219,7 -16,4 -7,0% 85,0 90,7 5,7 6,7% 422,3 505,1 82,8 19,6% 68,6 76,7 8,1 11,8% 812,1 892,2 80,1 9,9%

Financieel

ICS gedetailleerde brutomarge

De brutomarge bij ICS is op jaarbasis met 12,6% gestegen onder invloed van de sterke volumegroei in zowel spraak als niet-spraak. Doordat wordt gewerkt met commerci毛le overeenkomsten van zes maanden is de business van ICS nogal cyclisch met fluctuaties van de directe marge van kwartaal tot kwartaal.

(in miljoen EUR)

Spraak Niet spraak Totaal brutomarge

Boekjaar afgesloten op 31 december Variatie Variatie % 2008 2009 2009 / 2008 2009 / 2008 75,5 84,8 9,2 12,2% 51,2 58,0 6,8 13,2% 126,8 142,8 16,0 12,6%

ICS bedrijfswinst v贸贸r afschrijvingen (ebitda)

De personeelskosten van ICS stegen met 12,2% tot 24 miljoen EUR door het extra personeelsbestand dat vanaf eind 2008 werd ingezet om gelijke tred te houden met de groei van mobiele data enerzijds en door de doorwerkende impact van de loonindexeringen anderzijds. Voor het volledige jaar 2009 daalden de andere bedrijfskosten lichtjes (1,3%) tot 40 miljoen EUR. De ebitda van ICS steeg met 21,7% tot 78 miljoen EUR, met een ebitdamarge van 8,7% in vergelijking met 7,9% in 2008.

ebitdamarge

ICS operationele stand van zaken (spraak in miljard minuten)

Spraak Direct Routing Spraak Standaard Producten Spraak Premium Producten Totaal

8,7%

Boekjaar afgesloten op 31 december Variatie Variatie % 2008 2009 2009 / 2008 2009 / 2008 7,3 7,2 -0,1 -1,2% 1,6 2,0 0,4 24,7% 7,3 10,1 2,8 38,3% 16,2 19,3 3,1 19,1%

BICS volumes aan 100%.

Belgacom Jaarverslag 2009 - 129

Stand van zaken inzake weten regelgeving Vastelijninterconnectie

Op 1 januari 2009 werd de toeslag op de vaste terminatietarieven voor Telenet en Versatel tot 15% verlaagd, komende van een verschil met Belgacom in 2008 van + 190% en + 370% in 2007. In 2009 bleven de tarieven voor het collecteren en termineren van spraakverkeer op het vaste netwerk ongewijzigd in uitvoering van het besluit van het BIPT van 26 november 2008 om de tarieven van Belgacom tot eind 2010 stabiel te houden.

MTR-regelgeving

Op 1 februari 2010 publiceerde het BIPT een ontwerpbesluit omtrent de evolutie van de mobiele terminatietarieven (MTR’s) in de komende jaren. Voor Belgacom luidt het voorstel de MTR’s per minuut te laten dalen van 7,2 eurocent op dit ogenblik tot 4,45 eurocent midden 2010, 3,77 eurocent op 1 januari 2011, 2,42 eurocent op 1 januari 2012 en 1,07 eurocent op 1 januari 2013 (de uiteindelijke tarieven worden gecorrigeerd m.b.t. de inflatie). De MTR’s van Mobistar en KPN Group Belgium (onder het merk Base) zullen eveneens worden verlaagd: de huidige tariefasymmetrie van 25% tussen Belgacom en Mobistar zou vanaf half 2010 worden verlaagd tot 9%. Het BIPT stelt voor tussen Belgacom en KPN Group Belgium een asymmetrie te behouden van 26% in 2010, 24% in 2011 en 19% in 2012 (de huidige tariefasymmetrie bedraagt 59%). Volledige symmetrie tussen de mobiele operatoren zal worden bereikt op 1 januari 2013. De daling van de MTR’s van Belgacom zal moeten worden weerspiegeld in de retailtarieven voor vast-naar-mobiel. Belgacom betwist de overblijvende asymmetrieën, aangezien ze niet aansluiten bij de gangbare praktijken binnen de EU.

Regelgeving inzake internationale roaming

Op 1 juli 2009 trad de tweede Europese verordening betreffende roaming in werking. Deze wijzigt de eerste verordening van juni 2007. Er werden bijkomende verlagingen van de tarieven voor spraakroaming (retail- en wholesaleprijzen) ingevoerd voor 2010 en 2011. Vanaf 1 juli 2009 is tarifering per seconde verplicht voor retail- en wholesaleprijzen, maar er mag een initiële minimumfacturatietijd van 30 seconden worden toegepast voor uitgaande roamingoproepen. Inzake sms-roaming werd voor uitgaande sms’en vanaf 1 juli 2009 een prijsplafond ingevoerd van 11 eurocent (excl. btw) voor retail gecombineerd met een prijsplafond van 4 eurocent voor wholesale. Ook dataroamingdiensten op wholesaleniveau werden gereglementeerd door een maximumprijs, berekend op basis van het aantal kilobyte. Deze maximumprijs zal in drie stappen worden verlaagd tussen 1 juli 2009 en de dag waarop deze verordening afloopt. De verordening legt eveneens maatregelen op om onaangename verrassingen bij het ontvangen van de factuur (bill shock) te voorkomen (vastleggen van financiële of volumebeperkingen). De verordening vervalt op 30 juni 2012. Er is een herziening gepland in 2011.

Vernieuwing van 2G-licenties

Op 20 juli 2009 heeft het Hof van Beroep van Brussel het besluit van het BIPT van 25 november 2008, dat de stilzwijgende vernieuwing van de 2G-licenties van de drie mobiele operatoren blokkeerde, vernietigd. Belgacom had dit besluit betwist wegens de laattijdige kennisgeving door het BIPT. De uitspraak van het Hof van Beroep van Brussel luidde dat de licentie van Belgacom Mobile al stilzwijgend werd verlengd tot april 2015 onder de voorwaarden van 1995 (d.w.z. zonder bijkomende kosten voor deze verlenging). Ondanks de uitspraak van het Hof bepaalt een wet die op 25 februari 2010 door het Parlement werd gestemd dat de operatoren een bijkomende vergoeding zullen moeten betalen voor de verlenging van hun licentie tot 2015, en nog een andere vergoeding voor de verlenging tot 2021. Belgacom vraagt zich af of de oplegging van deze vergoedingen wettig is.

Bijkomende mobiele licenties

Eind 2009 organiseerde het BIPT een raadpleging inzake de voorwaarden voor de toekenning van een vierde UMTS-licentie en 4G-licenties. De vierde UMTS-licentie zou worden geveild in 2010 en vervallen in maart 2021. De nieuwe operator zou ook toegang hebben tot het 2G-spectrum (900 en 1800 MHz). Een herverdeling van dit spectrum is gepland in november 2015. De bestaande operatoren zouden hiervoor een deel van hun spectrum moeten opgeven. Ze krijgen wel de garantie minstens 10 MHz duplex te mogen behouden. Het 4Gspectrum tussen 2500 MHz en 2690 MHZ zou ook in 2010 worden geveild (licenties met een duur van vijftien jaar). Alle bestaande en nieuwe spelers zou worden gevraagd een bod uit te brengen. Er zullen geen verplichtingen inzake bereik worden opgelegd (enkel een verplichting om het daadwerkelijke bereik te publiceren). 130

Financieel

Zaak-Happy Time

Op 29 september 2009 kondigde het Auditoraat van de Raad voor de Mededinging aan dat het aan de Raad voor de Mededinging een verslag had voorgelegd waarin werd beweerd dat Belgacom haar machtspositie misbruikte, en dat nog steeds deed, door wurgprijzen (margin squeeze) te hanteren in verband met haar vastetelefonieactiviteiten. Deze wurgprijzen waren zogenaamd het gevolg van het Happy Time-aanbod van Belgacom (gelanceerd in juni 2005). Dit aanbod, gecombineerd met de tarieven van Belgacom op de wholesalemarkten, zou alternatieve operatoren beletten redelijke winstmarges te realiseren. Het onderzoek van het Auditoraat van de Raad voor de Mededinging is het resultaat van een klacht die in 2005 werd ingediend door Tele2. Een definitieve beslissing van de mededingingsautoriteit wordt verwacht in 2010. Belgacom blijft de vordering van KPN Group Belgium (het vroegere Tele2) aanvechten.

Zaak-Benefit Excellence

In 2002 dienden Codenet, Colt Telecom, Versatel and Worldcom een klacht in tegen Belgacom bij de mededingingsautoriteit omdat Belgacom haar machtspositie zou hebben misbruikt in verband met haar vastetelefonieactiviteiten. Het vermeende misbruik bestond uit wurgprijzen en kortingen die de klantentrouw zouden bevorderen via haar Benefit Excellence-aanbod. Op 18 september 2009 besliste het Auditoraat van de mededingingsautoriteit het onderzoek niet voort te zetten en het af te sluiten wegens andere prioriteiten. Geen van de betrokken partijen tekende beroep aan tegen deze beslissing.

Boete opgelegd door de Raad voor de Mededinging

In mei 2009 legde de Belgische Raad voor de Mededinging Belgacom Mobile een boete op van 66,3 miljoen EUR wegens misbruik van machtspositie in de periode 2004-2005. Deze uitspraak is het einde van een zaak die in 2005 werd aangespannen door Base, dat Belgacom beschuldigde van misleidende prijszetting op de corporatemarkt. Belgacom Mobile werd met name beschuldigd van het hanteren van een prijsklem omdat het lagere on-netretailtarieven (Proximus-naar-Proximus) zou hebben toegepast dan zijn mobiele terminatietarieven voor de periode 2004-2005. Alle andere aanklachten van het Auditoraat werden verworpen. De Groep werd verplicht de boete te betalen vóór 30 juni 2009. Belgacom ging tegen de uitspraak van de mededingingsautoriteit in beroep bij het Hof van Beroep te Brussel, waarbij ze een groot aantal elementen van de uitspraak betwistte, onder meer het feit dat de marktimpact niet werd onderzocht.

Schadeclaims tegen Belgacom Mobile

Op 2 oktober 2009 werd een voorlopig verslag neergelegd door de twee experts die in 2007 door de Rechtbank van Koophandel van Brussel werden aangesteld in het kader van een zaak tussen Belgacom Mobile, KPN Group Belgium (het vroegere Base) en Mobistar. Het besluit van dit verslag luidt meer bepaald, op basis van een nieuwe en prospectieve methode, dat ervan zou kunnen worden uitgegaan dat de vermeende impact van de on-nettarieven van Proximus in de jaren 1999-2004 op Mobistar en KPN Group Belgium zou oplopen tot 1182 miljoen EUR. De aanvankelijke schadeclaim werd in juli 2003 door KPN Group Belgium voor het gerecht gebracht, terwijl Mobistar zich later bij de betwisting aansloot. De twee operatoren beweerden dat Belgacom Mobile te hoge mobiele terminatietarieven hanteerde en ook zijn machtspositie gebruikte door te lage prijzen toe te passen voor on-netoproepen (oproepen van Proximus naar Proximus). Het gaat om een voorlopig verslag. De Rechtbank zal uiteindelijk moeten (i) beslissen of er concurrentiebelemmerende praktijken werden toegepast, (ii) vaststellen of Belgacom Mobile aansprakelijk is voor deze praktijken, en (iii) het bedrag bepalen van de eventuele schadevergoeding die moet worden betaald. Belgacom blijft de eisen van zowel KPN Group Belgium als Mobistar aanvechten en bijgevolg ook de inhoud van het voorlopige verslag van het panel van experts inzake het bestaan van de inbreuken zelf en inzake de berekening van de schade. Het definitieve verslag wordt in het tweede kwartaal van 2010 verwacht. Ingevolge het verslag van het Auditoraat heeft de directie de voorwaardelijke verplichtingen van de Groep aangepast, rekening houdend met de status van de beide geschillendossiers. Belgacom zal verdere ontwikkelingen in deze dossiers van nabij blijven opvolgen en blijft haar belangen intussen krachtdadig verdedigen. Op 29 oktober 2009 werd Belgacom opnieuw voor de Rechtbank van Koophandel van Brussel gedagvaard door acht leden van het Platform (waaronder Telenet, KPN, BT, Mobistar en COLT). Deze bedrijven beschuldigen Belgacom Mobile ervan zijn machtspositie sinds 1998 te hebben misbruikt door wurgprijzen te hanteren voor on-net/ off-net en de MTR’s. Het gaat om een zaak ten gronde, waarbij hun eis bestaat uit een voorlopig bedrag van 1 EUR, de aanstelling van een expert en de vraag alle professionele aanbiedingen, met inbegrip van een winstanalyse sinds 1 januari 1998, te verstrekken.

Belgacom Jaarverslag 2009 - 131

Kwartaaloverzicht Groep - FinanciĂŤle resultaten (in miljoen EUR)

Inkomsten van de Groep Consumer Business Unit Enterprise business unit Service Delivery engine Staff&Support International Carrier Services Intersegment eliminaties Kosten van verkochte materialen en diensten Personeelskosten en pensioenen Andere bedrijfskosten Segment resultaat(1) EBITDA marge Niet-terugkerende items Ebitda

Q108 1.469 548 675 110 9 185 -59 -469 -280 -202 518 35,3% 0 518

Q208 1.485 553 690 103 7 190 -58 -479 -282 -226 498 33,5% 8 506

Q308 1.473 560 651 102 8 207 -54 -487 -281 -202 503 34,1% 0 503

Q408 1.551 593 680 99 10 230 -61 -540 -281 -259 471 30,4% -93 378

2008 5.978 2.253 2.696 415 34 812 -232 -1.975 -1.124 -890 1.990 33,3% -85 1.905

Q109 1.492 591 640 98 7 217 -61 -511 -281 -207 492 33,0% 0 492

Q209 1.504 604 626 94 12 227 -60 -511 -280 -211 502 33,4% -62 440

Q309 1.476 602 602 94 6 228 -55 -515 -271 -196 494 33,5% 0 494

Q409 1.518 617 632 100 8 221 -60 -550 -277 -225 467 30,8% 74 541

2009 5.990 2.414 2.501 386 33 892 -236 -2.087 -1.108 -840 1.955 32,6% 12 1.967

Q108 128 10 7 105 6 1

Q208 242 117 3 108 12 2

Q308 135 29 3 90 9 3

Q408 258 39 6 174 27 13

2008 764 195 19 477 54 19

Q109 135 26 6 98 3 2

Q209 134 16 4 106 6 3

Q309 136 19 4 100 8 6

Q409 192 29 6 118 27 12

2009 597 89 20 422 44 22

Q108 548 283 153 76 18 16 0 20 265 183 70 9 0 3 -124 -79 -58 287 52,3%

Q208 553 283 149 80 20 14 0 19 270 185 69 12 0 4 -127 -80 -71 275 49,8%

Q308 560 280 147 78 23 14 0 19 279 180 67 12 17 4 -139 -81 -67 273 48,7%

Q408 593 298 150 80 24 13 9 22 295 176 71 18 26 5 -164 -85 -86 258 43,6%

2008 2.253 1.144 599 313 86 57 9 80 1.110 723 277 50 43 16 -553 -325 -282 1.093 48,5%

Q109 591 309 144 79 29 13 25 19 282 170 71 14 23 4 -166 -89 -68 268 45,4%

Q209 604 304 141 78 30 12 24 19 300 178 77 18 23 3 -174 -88 -75 260 43,0%

Q309 602 308 138 82 34 13 22 19 293 179 75 14 23 2 -178 -81 -73 269 44,8%

Q409 617 317 138 84 40 14 23 19 300 176 80 16 24 4 -205 -87 -81 244 39,6%

2009 2.414 1.239 561 323 134 51 95 76 1.175 704 303 62 93 14 -723 -345 -297 1.048 43,4%

(1) voor niet-terugkerende items

Groep - Capex (en million EUR)

Capex van de Groep Consumer Business Unit Enterprise business unit Service Delivery Engine & Wholesale Staff&Support International Carrier Services

CBU - FinanciĂŤle resultaten (in miljoen EUR)

Opbrengsten Van Vast Spraak Data TV Toestellen (excl. TV) Scarlet Andere Van Mobiel Spraak Data Toestellen Tango Andere Kosten van verkochte materialen en diensten Personeelskosten en pensioenen Andere bedrijfskosten Segment resultaat Marge segment bijdrage

132

Financieel

CBU â&#x20AC;&#x201C; Operationele cijfers (in miljoen EUR)

VAN VAST Aantal toegangskanalen (in duizenden) PSTN ISDN IP ADSL, VDSL Verkeer (in miljoen minuten) Nationaal Vast naar Mobiel Internationaal TV (in duizenden) waarvan gezinnen waarvan TV - 2de stroom gebruikers ARPU (in EUR) ARPU Spraak ARPU Breedband ARPU Belgacom TV VAN MOBIEL Aantal actieve klanten (in duizenden) Pre-paid Post-paid MVNO Geannualiseerde churn rate (gemengd - variatie in p.p.) (1) ARPU (in EUR) (1) Prepaid Postpaid Gemengd Gemengd Spraak Gemengd Data Netto ARPU (in EUR) (1) Prepaid Postpaid Gemengd Gemengd Spraak Gemengd Data UoU (eenheden) MoU (min) MoU genormaliseerd (min) SMS (eenheden) SMS genormaliseerd (eenheden)

Q108

Q208

Q308

Q408

2008

Q109

Q209

Q309

Q409

2009

3.136 2.223 45 15 854 1.263 1.063 101 99 349 313 37

3.099 2.176 43 21 859 1.188 983 109 97 391 350 42

3.078 2.125 42 35 876 1.119 927 100 91 443 389 54

3.068 2.071 40 54 902 1.231 1.023 107 102 506 441 65

3.068 2.071 40 54 902 4.801 3.996 417 388 506 441 65

3.164 2.013 38 71 1.042 1.230 1.022 105 102 555 486 70

3.130 1.979 37 70 1.044 1.124 918 109 97 589 513 75

3.114 1.956 36 65 1.057 1.060 869 101 90 663 575 88

3.102 1.934 34 60 1.075 1.181 973 108 100 752 652 100

3.102 1.934 34 60 1.075 4.594 3.781 423 390 752 652 100

21,5 29,8 19,3

21,3 31,0 19,6

21,3 29,7 20,2

22,2 29,7 18,5

21,6 30,0 19,4

21,7 28,6 20,4

21,6 28,1 19,2

21,5 29,1 20,6

21,7 29,0 21,3

21,7 28,7 20,4

3.648 2.196 1.364 87 19,6%

3.672 2.199 1.389 84 19,2%

3.705 2.228 1.393 84 20,4%

3.777 2.235 1.431 111 18,8%

3.777 2.235 1.431 111 19,5%

3.787 2.229 1.451 107 19,6%

3.809 2.224 1.488 97 20,8%

3.829 2.235 1.510 84 21,5%

3.824 2.199 1.530 95 20,5%

3.824 2.199 1.530 95 20,7%

24,2 40,8 30,0 20,7 9,3

22,5 40,3 28,9 19,5 9,4

21,4 39,8 28,1 18,8 9,3

22,9 39,2 28,7 18,6 10,2

22,8 40,0 28,9 19,4 9,5

22,0 37,3 27,5 17,5 10,0

24,5 38,6 29,5 18,3 11,2

23,6 38,2 28,9 18,3 10,6

26,1 37,6 30,3 18,3 12,0

24,3 37,6 29,1 18,2 11,0

14,8 38,8 23,5 17,0 6,5

14,9 37,9 23,5 17,2 6,3 224,6 118,6 100,5 106,9 60,0

13,9 37,0 22,5 16,4 6,1 214,4 111,0 94,5 104,3 54,9

14,0 36,6 22,4 16,0 6,4 244,8 112,0 95,4 133,7 66,8

14,4 37,6 23,0 16,6 6,3 225,8 115,3 96,7 111,4 60,2

13,3 35,3 21,6 15,3 6,3 262,9 107,9 93,6 156,0 68,3

14,4 36,4 22,7 15,9 6,8 290,5 112,9 96,5 178,7 72,2

13,8 36,5 22,6 15,9 6,7 275,7 108,9 95,6 167,8 69,0

14,6 35,8 22,8 15,7 7,1 312,4 111,8 96,9 201,8 80,3

14,2 35,7 22,5 15,7 6,7 286,0 110,5 95,6 176,5 73,4

(1) Inclusief MNVO.

Belgacom Jaarverslag 2009 - 133

EBU – Financiële resultaten (in miljoen EUR)

Opbrengsten Van Vast Spraak Data ICT Toestellen Andere Van Mobiel Spraak Data Toestellen Andere Kosten van verkochte materialen en diensten Personeelskosten en pensioenen Andere bedrijfskosten Segment resultaat Marge segment bijdrage

Q108 675 470 157 101 187 18 7 205 159 39 5 2 -212 -101 -40 324 47,9%

Q208 690 479 155 103 194 19 8 211 164 40 5 3 -220 -103 -48 320 46,3%

Q308 651 449 146 101 176 19 7 202 153 41 5 2 -198 -102 -41 310 47,6%

Q408 680 482 150 103 199 20 10 198 148 42 5 3 -215 -102 -50 313 46,1%

2008 2.696 1.880 608 408 756 77 32 816 624 162 20 10 -844 -408 -178 1.266 47,0%

Q109 640 444 148 101 171 19 6 196 146 43 4 3 -198 -95 -41 306 47,7%

Q209 626 429 144 100 166 18 1 197 144 46 4 3 -184 -94 -39 310 49,4%

Q309 602 413 139 100 153 18 2 189 135 48 3 3 -174 -94 -33 301 50,0%

Q409 632 443 142 100 181 19 1 189 135 47 4 3 -192 -96 -29 315 49,7%

2009 2.501 1.729 574 401 670 74 10 771 560 184 15 12 -748 -379 -142 1.231 49,2%

Q108

Q208

Q308

Q408

2008

Q109

Q209

Q309

Q409

2009

2.000 693 874 2 431 969 672 183 114

1.998 687 872 2 436 944 645 186 114

1.993 682 868 4 439 841 572 165 104

1.987 674 864 7 443 889 610 175 105

1.987 674 864 7 443 3.643 2.499 708 436

1.974 664 854 11 445 901 620 176 105

1.958 657 847 11 443 837 569 171 97

1.946 652 840 12 442 770 522 157 91

1.937 649 830 12 446 828 567 169 92

1.937 649 830 12 446 3.336 2.278 672 386

32,7 40,4

32,2 41,2

30,4 40,4

31,6 40,2

31,7 40,6

31,3 40,1

30,9 39,8

30,1 40,1

30,9 39,7

30,8 39,9

1.065 1.065 10,2%

1.093 1.093 9,4%

1.116 1.116 9,4%

1.139 1.139 11,4%

1.139 1.139 10,1%

1.170 1.170 10,7%

1.190 1.190 11,0%

1.211 1.211 9,0%

1.235 1.235 9,9%

1.235 1.235 10,2%

69,3 55,9 13,4

69,7 56,2 13,5

65,0 51,5 13,5

64,3 50,2 14,1

67,0 53,4 13,6

60,8 47,1 13,7

60,4 46,2 14,3

58,4 43,5 14,9

58,3 43,7 14,5

59,6 45,2 14,4

62,6 50,3 12,4 397,2 371,9 355,6 52,0 49,6

62,9 50,6 12,3 411,0 385,9 369,1 53,8 48,8

58,8 46,3 12,5 372,7 347,1 329,7 53,1 48,2

56,1 43,7 12,5 397,2 365,6 347,5 62,2 53,5

60,0 47,6 12,4 394,8 367,7 350,5 55,4 50,1

54,5 42,1 12,4 388,5 355,4 337,9 64,7 53,3

53,6 40,7 12,9 389,2 354,5 338,9 68,4 54,3

51,1 37,6 13,4 365,4 329,3 313,5 68,6 53,8

50,1 37,2 12,9 387,8 346,6 327,7 76,5 57,6

52,4 39,5 12,9 382,4 346,0 327,7 69,6 54,5

EBU – Operationele cijfers (in miljoen EUR)

VAN VAST Aantal toegangskanalen (in duizenden) PSTN ISDN IP ADSL, VDSL Verkeer (in miljoen minuten) Nationaal Vast naar Mobiel Internationaal ARPU (in EUR) ARPU Spraak ARPU Breedband VAN MOBIEL Aantal actieve klanten (in duizenden) Post-paid Geannualiseerde churn rate (gemengd - variatie in p.p.) ARPU (in EUR) Postpaid Postpaid spraak Postpaid data Net ARPU (EUR) Postpaid Postpaid spraak Postpaid data UoU (eenheden) MoU (min) MoU genormaliseerd (min) SMS (eenheden) SMS genormaliseerd (eenheden)

134

Financieel

SDE&W - Financiële resultaten (in miljoen EUR)

Opbrengsten Van Vast Van Mobiel Kosten van verkochte materialen en diensten Personeelskosten en pensioenen Andere bedrijfskosten Segment resultaat Marge segment bijdrage

Q108 110 90 20 -29 -54 -46 -20 -18,0%

Q208 103 81 22 -23 -53 -45 -18 -17,3%

Q308 102 81 21 -21 -52 -41 -11 -11,0%

Q408 99 78 21 -19 -50 -48 -18 -18,4%

2008 415 330 85 -93 -209 -179 -67 -16,2%

Q109 98 79 19 -16 -50 -48 -16 -16,5%

Q209 94 74 21 -18 -50 -43 -18 -18,7%

Q309 94 75 19 -18 -47 -42 -13 -13,6%

Q409 100 81 19 -20 -45 -51 -18 -17,6%

2009 386 308 77 -72 -193 -185 -64 -16,6%

Q108 9 -1 -40 -55 -86

Q208 7 -1 -41 -59 -94

Q308 8 -1 -41 -52 -86

Q408 10 -1 -39 -71 -100

2008 34 -3 -160 -237 -366

Q109 7 0 -41 -50 -84

Q209 12 -1 -41 -49 -79

Q309 6 -1 -42 -43 -80

Q409 8 1 -42 -61 -94

2009 33 0 -166 -204 -337

Q108 185 -157 -5 -9 14 7,6%

Q208 190 -160 -5 -10 14 7,5%

Q308 207 -174 -6 -10 18 8,5%

Q408 230 -195 -5 -12 18 7,8%

2008 812 -685 -22 -41 64 7,9%

Q109 217 -184 -6 -8 19 8,7%

Q209 227 -186 -6 -11 23 10,0%

Q309 228 -193 -6 -11 17 7,4%

Q409 221 -186 -6 -10 20 8,8%

2009 892 -749 -24 -40 78 8,7%

Q108 1,8 0,3 1,5 3,7

Q208 1,8 0,4 1,7 3,9

Q308 1,8 0,4 1,9 4,1

Q408 1,9 0,5 2,2 4,5

2008 7,3 1,6 7,3 16,2

Q109 1,8 0,5 2,1 4,5

Q209 1,8 0,5 2,4 4,7

Q309 1,8 0,5 2,5 4,8

Q409 1,8 0,6 3,0 5,4

2009 7,2 2,0 10,1 19,3

S&S – Financiële resultaten (in miljoen EUR)

Opbrengsten Kosten van verkochte materialen en diensten Personeelskosten en pensioenen Andere bedrijfskosten Segment resultaat

ICS – Financiële resultaten (EUR million)

Opbrengsten Kosten van verkochte materialen en diensten Personeelskosten en pensioenen Andere bedrijfskosten Segment resultaat Segment EBITDA marge

ICS – Operationele cijfers (spraakvolume in miljard minuten)

Spraak Direct Routing Spraak Standaard Producten Spraak Premium Producten Totaal BICS volumes voor 100% geïntegreerd.

Belgacom Jaarverslag 2009 - 135

Andere informatie Rechten, verbintenissen en voorwaardelijke verplichtingen vanaf 31 december 2009

Toelichtingen bij rechten, verbintenissen en voorwaardelijke verplichtingen zijn opgenomen als bijlage 33 van de geconsolideerde jaarrekening.

Gebruik van financiële instrumenten

Toelichtingen bij het gebruik van financiële instrumenten zijn opgenomen als bijlage 31 van de geconsolideerde jaarrekening.

Activiteiten op het gebied van onderzoek en ontwikkeling

In 2009 hadden de activiteiten op het gebied van onderzoek en ontwikkeling betrekking op het volgende: – Bestudering van het potentieel van nieuwe technologieën: - Bestudering van de mogelijkheden geopend door de IP-technologie, die alomtegenwoordig zijn in alle soorten netwerken en diensten, bv. Ethernet backhauling, Access Gateway, om de oude technologieën voor de ondersteuning van spraakdiensten (PSTN, ISDN) te vervangen. - Bestudering van Fiber to the Home (FTTH) om verschillende architecturen en ontplooiingsscenario’s te onderzoeken. Er heeft een eerste test gelopen in de stad Rochefort, andere tests zijn in voorbereiding. - Milieu (Groen): de impact op het milieu van de technologieën die Belgacom gebruikt, wordt bestudeerd met het oog op de opstelling van een actieplan voor het bereiken van onze MVO-doelstellingen. - Smart Metering: er werden nieuwe technologieën uitgetest met een energieleverancier voor de installatie van intelligente meters bij de klant. – Invoering van nieuwe technologieën: - IMS (IP Multimedia Subsystems): de eerste ontwikkelingen op dit platform zullen alle toekomstige spraakdiensten ondersteunen (Voice over IP, enz.). - Mobiele breedband: er werden hogere snelheden in het netwerk geïmplementeerd om de klant een kwaliteitsvolle ervaring te bezorgen. - Mobiele netwerken: er werd een nieuwe leverancier geselecteerd, wat een volledige re-engineering van het mobiele netwerk meebrengt. - Er werden belangrijke IT-projecten op het getouw gezet om de klantenervaring te verbeteren door meer interactiviteit en meer flexibiliteit aan te bieden. Deze projecten dragen ook bij tot kortere termijnen om problemen op te lossen en stimuleren de convergentie van vast en mobiel. - Permanent onderzoek in de context van het Belgium-HF-project om ICT-middelen te ontwikkelen waarmee hartaanvallen beter kunnen worden voorspeld. – Technologische evolutie inzake de verbetering en uitbreiding van bestaande diensten zoals: - Het IPTV-platform (TV over IP): door het succes van hogedefinitietelevisie biedt dit platform steeds meer functies aan om de klantenervaring te verbeteren. - VDSL2: deze technologie wordt verder uitgerold en er worden extra functies ontwikkeld om het potentieel ervan te verruimen. – Voorbereiding van de invoering van nieuwe diensten: - Er liepen technische pilootprojecten in het kader van mobiele betalingen. Er werden in verschillende sectoren pilootprojecten opgezet om een commerciële lancering voor te bereiden. Belgacom werkt samen met universiteiten, industriële partners en allerlei andere organen zoals het IBBT (Interdisciplinair Instituut voor Breedband Technologie) en het HGI-forum (Home Gateway Initiative).

Eigen aandelen

Toelichtingen bij eigen aandelen zijn opgenomen als bijlage 15 van de geconsolideerde jaarrekening.

Belangrijkste risico’s en onzekerheden

De bedrijfswinst en de nettowinst van Belgacom zouden kunnen dalen indien de groei op de Belgische telecommunicatiemarkt blijft vertragen. De aanhoudend sterke concurrentie op de Belgische markt van kabelbedrijven en mobiele operatoren die hun ‘cut the fixed line’-strategie willen doordrukken zou kunnen leiden tot een verlies van marktaandeel. Belgacom neemt echter de nodige maatregelen om concurrentieel te blijven. Deze maatregelen zouden kunnen resulteren in lagere prijzen, via bijkomende promoties en andere middelen. Belgacom zal ook een strikt beleid inzake kostencontrole blijven voeren. Daarnaast hecht Belgacom veel belang aan een netwerk van topkwaliteit zoals het breedbandnetwerk, dat wordt vernieuwd met FTTC (fiber to the street cabinet). Dat zorgt voor een sterke toename van de capaciteit, waardoor nieuwe producten en diensten zoals televisiediensten kunnen worden ontwikkeld. Zo zal Belgacom haar bestaande klanten kunnen behouden en nieuwe klanten kunnen aantrekken. De behoefte om nieuwe technologieën te ontwikkelen en te implementeren zou Belgacom kunnen verplichten tot aanzienlijke bijkomende investeringen. 136

Financieel

Bepaalde tarieven voor vaste lijnen en mobiele telefonie worden bepaald door of hangen af van de goedkeuring van het BIPT, wat een impact zou kunnen hebben op de prijzen, de omzet en de bedrijfswinst. Hoewel de telecomsector niet echt getroffen lijkt door de economische crisis, kan niet worden uitgesloten dat een aanhoudende verzwakking van de Belgische economie een impact zou hebben op de bedrijfswinst van Belgacom.

Transacties tussen het bedrijf en de leden van zijn Raad van Bestuur, zijn kaderleden en de Belgische Staat

Binnen de onderneming is een algemene policy in verband met belangenconflicten van kracht. Deze policy verbiedt het aanhouden van financiële belangen die een impact zouden kunnen hebben op de eigen inschatting of de professionele taken, en daarbij de Belgacom Groep schade zouden kunnen toebrengen. In overeenstemming met Artikel 523 van het Belgische wetboek van vennootschappen heeft de Gedelegeerd Bestuurder, de heer Didier Bellens, de volgende verklaring afgelegd: De heer Didier Bellens verklaarde tijdens de vergadering van de Raad van Bestuur van 5 maart 2009 een belangconflict te hebben in verband met de stimuleringsplannen voor het personeel, punt op de agenda van deze vergadering van de Raad. De notulen van de desbetreffende vergadering van de Raad van Bestuur luiden als volgt: Vooraleer over te gaan tot de volgende bespreking legt de heer D. Bellens de volgende verklaring af waarin hij stelt met een belangenconflict te worden geconfronteerd. Deze verklaring wordt opgenomen in de notulen, waarna de heer D. Bellens de zaal verlaat. Conform artikel 523 van het Belgische Wetboek van Vennootschappen verklaart de Gedelegeerd Bestuurder, de heer Didier Bellens, een belangenconflict te hebben met betrekking tot de Stimuleringsplannen voor het Personeel, een punt dat op de agenda staat van deze vergadering van de Raad van Bestuur, en meer bepaald m.b.t. de vaststelling van de incentives in het kader van de Kort- en Langlopende Stimuleringsplannen die hem overeenkomstig het Plan 2008 worden toegekend. De heer D. Bellens verzoekt de Raad kennis te nemen van zijn verklaring in dit verband en alle nodige verklaringen op te nemen in het jaarverslag van Belgacom voor het boekjaar 2009. De heer D. Bellens zal ook de commissaris-revisor van Belgacom inlichten over dit belangenconflict. De heer D. Bellens beslist vrijwillig niet aan de deliberatie en aan de stemming over deze agendapunten deel te nemen en verlaat de zaal voor de agendapunten waarop deze verklaring en toestand van belangenconflict een weerslag hebben. Na de bespreking en op aanbeveling van het Benoemings- en Bezoldigingscomité beslist de Raad om een bedrag van 481.329 EUR in het kader van het Kortlopende Stimuleringsplan en een bedrag van 475.975 EUR in het kader van het Langlopende Stimuleringsplan aan de Gedelegeerd Bestuurder uit te keren. Voor 2009 machtigt de Raad van Bestuur de Voorzitter om de doelstellingen te bespreken die de individuele prestatie zullen bepalen.

Op de vergadering van de Raad van Bestuur van 30 juli 2009 en op verzoek van de Voorzitter van Belgacom heeft de heer Didier Bellens, Gedelegeerd Bestuurder, de Raad van Bestuur erover geïnformeerd dat zijn vermogen op het ogenblik dat Belgacom besliste een openbaar overnamebod op Telindus uit te brengen in de zomer van het jaar 2005, een kleine investering (14.000 aandelen) in Telindus bevatte. De heer Bellens verklaarde dat: “gelet op de bedragen die in het spel waren, zijn persoonlijk belang onvoldoende groot was om zijn stemgedrag te beïnvloeden op de vergaderingen van de Raad van 29 september 2005 en 15 december 2005, toen de beslissing om een overnamebod op Telindus te lanceren, werd genomen, en dat er bijgevolg geen verplichting bestond om de regels van artikel 523 van het Wetboek van Vennootschappen toe te passen. Bovendien hebben deze omstandigheden geen enkele nadelige financiële impact op Belgacom gehad”. Voor 2009 dient er geen belangenconflict in het kader van artikel 524 van het Belgische Wetboek van Vennootschappen te worden gemeld.

Kapitaalbeheer

De doelstelling van de Groep wat het beheer van kapitaal betreft, bestaat erin sterke ratio’s aan te houden voor de netto financiële schuld en het eigen vermogen zodat het dankzij een flexibele toegang tot de kapitaalmarkten steeds mogelijk is liquide middelen te verwerven om strategische projecten te kunnen financieren en om een aantrekkelijke vergoeding te bieden aan de aandeelhouders van de Groep. Dat laatste is gebaseerd op een dividendratio van 50% tot 60% van de nettowinst (aandeel van de Groep). Tijdens de jaren 2005 tot 2009 heeft de vrije cashflow de Groep de mogelijkheid geboden om een bijkomende aandeelhoudersvergoeding uit te keren via hogere dividenden en de inkoop van eigen aandelen, terwijl de netto financiële schuld toch op een aanvaardbaar niveau bleef. In 2008 verhoogde de Groep ook het aantal uitstaande niet-achtergestelde obligatieleningen om zijn twee belangrijkste overnames van 2008, namelijk Tango Groep en Scarlet Groep, te financieren. Tijdens de twee voorgestelde periodes heeft de Groep geen nieuwe aandelen of andere waardepapieren met kapitaalverwateringseffect uitgegeven.

Gebeurtenissen na balansdatum

Toelichtingen bij gebeurtenissen na balansdatum zijn opgenomen als bijlage 39 van de geconsolideerde jaarrekening.

Belgacom Jaarverslag 2009 - 137

Definities Breedbandlijnen CBU:

omvatten de Belgische residentiële lijnen van Scarlet vanaf Q1 2009.

ARPU voor vaste spraak:

totale opbrengsten uit spraak, verminderd met de opbrengsten die verband houden met activeringen en betaaltelefoons, gedeeld door het gemiddelde aantal spraaktoegangskanalen voor de betrokken periode, gedeeld door het aantal maanden in diezelfde periode.

ARPU voor breedband:

totale opbrengsten uit ADSL (voor CBU inclusief de ADSL-opbrengsten van Scarlet), gedeeld door het gemiddelde aantal ADSL-lijnen voor de betrokken periode, gedeeld door het aantal maanden in diezelfde periode.

ARPU voor Belgacom TV:

omvat enkel klantgerelateerde opbrengsten en houdt rekening met promotionele aanbiedingen, gedeeld door het aantal gezinnen met Belgacom TV.

Actieve mobiele klanten:

klanten die de voorbije drie maanden ten minste één oproep hebben tot stand gebracht of ontvangen of één sms hebben verstuurd of ontvangen. Prepaid klanten en MVNOklanten worden volledig gesegmenteerd als CBU-klanten.

Geannualiseerde mobiele churn rate:

geannualiseerd totaal aantal simkaarten die van het netwerk van Belgacom Mobile zijn ontkoppeld (inclusief het totale aantal port-outs als gevolg van de mobielenummeroverdraagbaarheid) gedurende de desbetreffende periode, gedeeld door het gemiddelde aantal klanten gedurende dezelfde periode.

Netto-ARPU uit mobiele activiteiten:

berekend op basis van de maandelijkse gemiddelden voor de gegeven periode. De maandelijkse netto-ARPU is gelijk aan de totale opbrengsten uit mobiele spraak en mobiele data, gedeeld door het gemiddelde aantal actieve mobiele klanten voor die periode.

UoU (Units of Use):

gebruikte spraakminuten + sms’en (waarbij één sms overeenstemt met één minuut) per actieve klant per maand.

MoU (Minutes of Use):

duur van alle gesprekken van en naar Proximus, per actieve spraakklant per maand.

Genormaliseerde MoU:

duur van alle gesprekken van en naar Proximus, per actieve spraakklant per maand – exclusief gratis minuten.

Sms:

maandelijks aantal sms’en per actieve klant.

Genormaliseerde sms:

maandelijks aantal betalende sms’en per actieve klant (d.w.z. exclusief gratis sms’en). 138

Geconsolideerde jaarrekeningen Opgemaakt volgens de internationale financiële rapporteringsnormen (IFRS)voor elk van de twee jaren eindigend op 31 december 2009 en 2008

Geconsolideerde resultatenrekening

140

Geconsolideerde staat van het totaalresultaat

140

Geconsolideerde balans

141

Geconsolideerd kasstroomoverzicht

142

Mutatieoverzicht van het geconsolideerd eigen vermogen

143

Bijlagen aan de geconsolideerde jaarrekeningen

144

Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage

1. Informatie betreffende de onderneming 2. Voornaamste boekhoudprincipes 3. Goodwill 4. Immateriële vaste activa met bepaalde gebruiksduur 5. Materiële vaste activa 6. Deelnemingen in dochterondernemingen, joint ventures en geassocieerde ondernemingen 7. Andere deelnemingen 8. Winstbelasting 9. Activa en schulden voor pensioenen, andere vergoedingen na uitdiensttreding en beëindigingsvoordelen. 10. Andere vaste activa 11. Handelsvorderingen 12. Andere vlottende activa 13. Beleggingen 14. Kas en kasequivalenten 15. Vermogen 16. Rentedragende schulden 17. Voorzieningen 18. Andere langetermijnschulden 19. Andere kortetermijnschulden 20. Netto opbrengsten 21. Andere bedrijfsopbrengsten 22. Niet-terugkerende opbrengsten 23. Kosten van verkochte materialen en diensten 24. Personeelskosten en pensioenen 25. Andere bedrijfskosten 26. Niet-terugkerende kosten 27. Afschrijvingen 28. Netto financiële opbrengsten/(kosten) 29. Winst per aandeel 30. Betaalde en voorgestelde dividenden 31. Bijkomende toelichtingen inzake financiële instrumenten 32. Informatie over verbonden partijen 33. Rechten, verbintenissen en voorwaardelijke verplichtingen 34. Cross border lease-overeenkomsten 35. Aandelengebaseerde betalingen 36. Relatie met de bedrijfsrevisor 37. Segmentinformatie 38. Recent gepubliceerde IFRS-normen 39. Gebeurtenissen na balansdatum

Verslag van de bedrijfsrevisor

144 144 153 154 155 156 162 163 164 169 169 170 170 170 170 171 173 173 173 174 174 174 174 174 175 175 175 176 176 177 177 183 185 188 188 190 190 192 192

193

Belgacom Financieel Verslag 2009 - 139

Geconsolideerde resultatenrekening (in miljoen EUR)

Bijlage

Boekjaar afgesloten op 31 december 2008 2009

Netto opbrengsten Andere bedrijfsopbrengsten Niet-terugkerende opbrengsten Totale opbrengsten

20 21 22

5.911 67 8 5.986

5.922 68 74 6.065

Kosten van verkochte materialen en diensten Personeelskosten en pensioenen Andere bedrijfskosten Niet-terugkerende kosten Totaal bedrijfskosten voor afschrijvingen

23 24 25 26

-1.975 -1.124 -890 -93 -4.081

-2.087 -1.108 -840 -62 -4.097

1.905

1.967

-743

-706

1.161

1.261

29 -137 -109

26 -143 -117

Bedrijfswinst voor afschrijvingen Afschrijvingen

Bedrijfswinst Financiële opbrengsten Financiële kosten Netto financiële kosten Verlies van ondernemingen gewaardeerd volgens de vermogensmutatiemethode

28 6

1.053

1.144

-254 799

-241 904

-1 800

-1 904

29 29 29 29

2,45 EUR 2,45 EUR 326.179.820 326.287.237

2,82 EUR 2,82 EUR 320.475.553 320.686.600

Winst voor belastingen Belastingen Netto winst Minderheidsbelangen Netto winst ( aandeel van de groep) Gewone winst per aandeel (in EUR) Verwaterde winst per aandeel (in EUR) Gewogen gemiddeld aantal gewone aandelen Gewogen gemiddeld aantal gewone aandelen voor verwaterde winst per aandeel

Geconsolideerde staat van het totaalresultaat (in miljoen EUR)

Bijlage

Netto winst

Boekjaar afgesloten op 31 december 2008 2009 799

904

1 1 2

0 1 1

Totaal van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten

801

905

Toerekenbaar aan: Aandeelhouders van de moedermaatschappij Minderheidsbelangen

801 0

906 -1

Niet-gerealiseerde resultaten: Voor verkoop beschikbare financiële activa: Winst/(verlies) uit herwaardering onmiddelijk opgenomen in het eigen vermogen Kasstroom afdekkingsinstrumenten Winst/(verlies) onmiddelijk opgenomen in het eigen vermogen Wisselkoersverschillen uit omrekening van buitenlandse activiteiten Niet-gerealiseerde resultaten na belastingen

140

7-13

Geconsolideerde balans Per 31 december (in miljoen EUR)

Bijlage

2008

2009

ACTIVA VASTE ACTIVA Goodwill Immateriële vaste activa met beperkte levensduur Materiële vaste activa Geassocieerde ondernemingen Andere deelnemingen Uitgestelde belastingvorderingen Pensioenactiva Andere vaste activa VLOTTENDE ACTIVA Voorraden Handelsvorderingen Terug te vorderen belastingen Andere vlottende activa Beleggingen Kas en kasequivalenten

3 4 5 6 7 8 9 10

5.564 2.111 552 2.501 0 1 308 5 85

5.505 2.088 623 2.420 2 1 295 2 75

11 8 12 13 14

2.218 100 1.205 144 151 53 565

1.945 86 1.089 169 194 76 332

7.782

7.450

2.276 2.271 1.000 -517 100 4 6 1.675 3 5

2.528 2.521 1.000 -509 100 5 10 1.911 4 7

16 9 17 8 18

3.182 2.128 777 225 49 3

3.093 2.128 677 199 86 3

2.323 393 1.239 165 527

1.830 59 1.123 137 511

7.782

7.450

TOTALE ACTIVA PASSIVA EIGEN VERMOGEN Eigen vermogen (aandeel van de groep) Geplaatst kapitaal Eigen aandelen Wettelijke reserves Herwaardering naar de reële waarde Vergoedingen in aandelen Overgedragen winsten Omrekeningsverschillen Minderheidsbelangen LANGE TERMIJNSCHULDEN Rentedragende schulden Schulden voor pensioenen, andere vergoedingen na uitdiensttreding en beëindigingsvoordelen Voorzieningen Uitgestelde belastingschulden Andere lange termijnschulden KORTE TERMIJNSCHULDEN Rentedragende schulden Handelsschulden Belastingschulden Andere korte termijnschulden TOTALE SCHULDEN EN EIGEN VERMOGEN

15 15

16 8 19

Belgacom Financieel Verslag 2009 - 141

Geconsolideerd kasstroomoverzicht Boekjaar afgesloten op 31 december (in miljoen EUR) Kasstroom uit operationele activiteiten Netto winst ( aandeel van de groep) Aanpassingen voor: Minderheidsbelangen Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa Stijging van bijzondere waardeverminderingen op immateriële en materiële vaste activa Stijging van voorzieningen Uitgestelde belastinglasten Herwaardering naar de reële waarde van financiële instrumenten (Winst) / verlies uit de verkoop van geconsolideerde bedrijven Winst uit de verkoop van materiële vaste activa Andere niet-kasbewegingen Kasstroom uit operationele activiteiten Daling / (toename) van voorraden Daling / (toename) van handelsvorderingen Toename van de terug te vorderen belastingen Toename van andere vlottende activa Daling in andere vaste activa Toename / (daling) van handelsschulden Daling van belastingschulden Toename van andere korte termijnschulden Daling van nettoschuld voor pensioenen, andere vergoedingen na uitdiensttreding en beëindigingsvoordelen Daling van andere lange termijnschulden en voorzieningen

Bijlage

15 4,5 4,5 8 6

Toename van het bedrijfskapitaal, netto van aanschaffingen en verkopen van filialen Nettokasstroom uit operationele activiteiten (1) Kasstroom uit investeringsactiviteiten Aankoop van immateriële en materiële vaste activa Geldmiddelen (betaald) / gekregen voor aanschaffing van dochterondernemingen, na aftrek van verworven geldmiddelen / Geldmiddelen (betaald) / gekregen uit de verkoop van geconsolideerde ondernemingen na aftrek van afgestane geldmiddelen

3, 4, 5

Geldmiddelen uit de verkoop van immateriële en materiële vaste activa Geldmiddelen uit de verkoop / (betaald voor) andere vaste activa Nettokasstroom besteed in investeringsactiviteiten Kasstroom voor financieringsactiviteiten Kasstroom uit financieringsactiviteiten Dividenden uitgekeerd aan aandeelhouders Dividenden uitgekeerd aan minderheidsbelangen Netto aankoop van eigen aandelen Netto (aankoop) / verkoop van geldbeleggingen Afname van eigen vermogen (aandeel van de groep) Uitgifte / (aflossing) van lange termijnschulden Uitgifte / (aflossing) van korte termijnschulden Nettokasstroom besteed in financieringsactiviteiten

30 15

Nettoafname van kas en kasequivalenten Kas en kasequivalenten op 1 januari Kas en kasequivalenten op 31 december (1) Nettokasstroom uit operationele activiteiten bevat de volgende kasbewegingen : Betaalde interesten Ontvangen interesten Betaalde belastingen

142

2008

2009 800

904

0 743 12 36 9 18 13 -3 5 1.631

-1 706 3 8 46 2 -72 -3 5 1.598

-2 -48 -27 -52 1 134 -5 14

14 66 -25 -38 0 -55 -27 11

-54 -40 -79

-97 -40 -192

1.552

1.406

-764

-597

-390

-22

-3 -1.143

6 -609

409

797

-710 -1 -340 4 -1 459 19 -570

-684 0 8 -23 -1 -298 -33 -1.030

-161

-233

726 565

565 332

-96 26 -259

-103 10 -221

Mutatieoverzicht van het geconsolideerd eigen vermogen (in miljoen EUR)

Saldo op 1 januari 2008 Herwaardering aan reële waarde van kasstroom afdekkingsinstrumenten - verworven in het jaar Wisselkoersverschillen Wijzigingen aan het eigen vermogen niet opgenomen in de resultatenrekening Netto winst Totaal baten en lasten Dividenden aan aandeelhouders (m.b.t. 2007) Interim dividenden aan aandeelhouders (m.b.t. 2008) Dividenden van dochterondernemingen aan minderheidsbelangen Eigen aandelen Uitoefening van opties op aandelen Inkoop van eigen aandelen Verkoop van eigen aandelen onder een aandelenaankoopplan met korting Opties op aandelen Toegekende en aanvaarde opties op aandelen Uitgestelde vergoedingen in aandelen In resultaatname van uitgestelde vergoedingen in aandelen Uitoefening van opties op aandelen Totaal transacties met aandeelhouders en minderheidsbelangen Saldo op 31 december 2008 Herwaardering aan reële waarde van "voor verkoop beschikbare financiële activa" Wisselkoersverschillen Wijzigingen aan het eigen vermogen niet opgenomen in de resultatenrekening Netto winst Totaal baten en lasten Dividenden aan aandeelhouders (m.b.t. 2008) Interim dividenden aan aandeelhouders (m.b.t. 2009) Aankopen van minderheidsbelangen Eigen aandelen Uitoefening van opties op aandelen Verkoop van eigen aandelen onder een aandelenaankoopplan met korting Opties op aandelen Toegekende en aanvaarde opties op aandelen Uitgestelde vergoedingen in aandelen In resultaatname van uitgestelde vergoedingen in aandelen Totaal transacties met aandeelhouders en minderheidsbelangen Saldo op 31 december 2009

Geplaatst kapitaal

Eigen aandelen

Wettelijke reserves

Herwaard Omrekenings- Vergoedin- Overgedrag verschillen gen in ering en winsten aandelen naar de reële waarde

Totaal eigen vermogen (aandeel van de groep)

Minderheidsbelangen

Totaal eigen vermogen

1.000

-178

100

1.586

2.520

2.525

0 0

1 0

0 1

0 0

1 1

0 0

1 1

0 0 0

1 0 1

0 0 0

0 800 800

2 800 801

0 0 0

2 799 801

0 0 0

-550 -160 0

0 0 -1

-550 -160 -1

0 0

9 -352

0 0

-2 0

7 -352

0 0

7 -352

0 0 0 0 0

0 0 0 0 -340

0 0 0 0 0

3 -3 2 -1 1

0 0 0 1 -711

3 -3 2 0 -1.050

0 0 0 0 0

3 -3 2 0 -1.050

1.000

-517

100

1.675

2.271

2.276

0 0

1 0

0 1

0 0

1 1

0 0

1 1

0 0 0

1 0 1

0 0 0

0 904 904

1 904 906

0 -1 -1

1 904 905

0 0 0 0 0

0 0 0

-538 -128 0

0 0 3

-538 -128 3

-1

0 0 0 0

0 0 0 8

0 0 0 0

4 -4 4 3

0 0 0 -668

4 -4 4 -656

0 0 0 3

4 -4 4 -653

1.000

-509

100

1.911

2.521

2.528

Belgacom Financieel Verslag 2009 - 143

Bijlagen aan de geconsolideerde jaarrekeningen Bijlage 1. Informatie betreffende de onderneming De geconsolideerde jaarrekening van Belgacom NV (hierna “de Groep” genoemd) op 31 december 2009 werd goedgekeurd door de Raad van Bestuur op 25 februari 2010. Belgacom NV is een Naamloze Vennootschap van Publiek Recht die in België is geïncorporeerd. De omvorming van Belgacom van een Autonoom Overheidsbedrijf naar een Naamloze Vennootschap van Publiek Recht werd doorgevoerd bij koninklijk besluit van 16 december 1994. De zetel van Belgacom NV is gevestigd in de Koning Albert-II-laan 27 te 1030 Brussel, België. Met ingang van 1 januari 2008 sturen de Raad van Bestuur, de Chief Executive Officer en het Belgacom Management Committee de activiteiten van de Belgacom Groep aan volgens de nieuwe klantgeoriënteerde organisatie die gestructureerd is rond de volgende vijf rapporteerbare bedrijfssegmenten:



De Consumer Business Unit (CBU) verkoopt spraakproducten en -diensten, internet en televisie, zowel op vaste als mobiele netwerken, aan residentiële klanten, vooral op de Belgische markt.



De Enterprise Business Unit (EBU) verkoopt ICT-diensten en -producten aan professionele klanten, hetzij zelfstandigen, kleine firma's of grote ondernemingen. Deze ICT-oplossingen, waaronder telefoondiensten, worden vooral gecommercialiseerd onder de merknamen Belgacom, Proximus en Telindus, zowel op de Belgische als de internationale markten.



De Service Delivery Engine & Wholesale (SDE&W) centraliseert alle netwerken IT-diensten en -kosten (uitgezonderd kosten verbonden aan de klantenactiviteiten en aan de levering van ICT-oplossingen), levert diensten aan CBU en EBU en verkoopt deze diensten aan andere telecom- en kabeloperatoren.



International Carrier Services, een joint venture tussen Belgacom en Swisscom Fixnet, is verantwoordelijk voor de internationale carrieractiviteiten.



Staff and Support (S&S) groepeert alle horizontale functies (human resources, finance, legal, strategy and corporate communication), internal services en real estate, die de activiteiten van de Groep ondersteunen.

Verdere informatie in verband met de operationele segmenten is te vinden onder bijlage 37. Het aantal medewerkers van de Groep (in voltijdse equivalenten) bedroeg 16.804 op 31 december 2009, tegenover 17.371 op 31 december 2008. Voor 2009 bestond het gemiddelde aantal personeelsleden van de Groep uit 139 kaderpersoneel, 15.221 bedienden en 2.297 arbeiders.

Bijlage 2. Voornaamste boekhoudprincipes Voorstellingsbasis De bijgaande geconsolideerde jaarrekening per 31 december 2009 werd opgesteld in overeenstemming met de International Financial Reporting Standards (“IFRS”) zoals goedgekeurd voor toepassing in de Europese Unie. De Groep opteerde niet voor een vervroegde toepassing van IASB-normen of interpretaties. De geconsolideerde jaarrekening wordt voorgesteld op basis van de historische kostprijsmethode, behalve voor de waardering op reële waarde van de derivaten en van de voor verkoop beschikbare financiële activa. De boekwaarden van de activa en passiva die onderhevig zijn aan indekking van de reële waarde (“fair-value hedge”) worden aangepast om de wijziging in reële waarde ten gevolge van de afgedekte risico’s te boeken.

Wijzigingen in de boekhoudprincipes De gebruikte boekhoudprincipes zijn in overeenstemming met deze van vorige boekjaren behalve dat de Groep de nieuwe of herziene IFRS-normen of interpretaties zoals goedgekeurd voor toepassing door de Europese Unie en die verplicht zijn vanaf 1 januari 2009, heeft toegepast zoals volgt:

 

Herziene IAS 23 (Financieringskosten), De toepassing van IFRIC 13 (Loyaliteitsprogramma’s), IFRIC 15 (Overeenkomsten voor de bouw van vastgoed) en IFRIC 16 (Afdekking van een netto-investering in een buitenlandse activiteit),



Verbeteringen aan IFRS normen gepubliceerd in mei 2008, en verbeteringen aan IFRS normen gepubliceerd in april 2009 die onmiddelijk van toepassing zijn.



Wijzigingen aan IFRS 2 (Op aandelen gebaseerde betalingen), IAS1 (Presentatie van de jaarrekening), IAS 27 (De geconsolideerde jaarrekening en de enkelvoudige jaarrekening), IAS 32 (Financiële instrumenten: presentatie) en IFRS 7 (Financiële instrumenten: toelichtingen).

De eerste toepassing van deze herziene en nieuwe normen of interpretaties had geen belangrijk effect op de jaarrekening voor de huidige periode en de andere voorgestelde periodes, uitgezonderd voor IFRIC 13 die op de jaarrekening van de Groep voor 2009 een impact heeft van 4 miljoen EUR doordat de geschenkpunten die aan klanten ter beloning van hun trouw worden gegeven, worden voorzien aan de reële waarde (in tegenstelling tot kost) en in mindering worden geboekt van “netto opbrengsten” (in tegenstelling tot “kosten van de verkochte materialen en diensten”).

144

Consolidatiebasis De geconsolideerde jaarrekening omvat de financiële gegevens van Belgacom NV en haar dochterondernemingen en joint ventures evenals het aandeel van de Groep in de resultaten van de geassocieerde ondernemingen. In bijlage 6 is de lijst opgenomen van de dochterondernemingen, joint ventures en geassocieerde ondernemingen. Dochterondernemingen zijn entiteiten die door de Groep worden gecontroleerd. Er bestaat controle wanneer Belgacom de macht heeft om het financiële en operationele beleid van een onderneming te sturen teneinde voordelen uit haar activiteiten te verwerven. De deelnemingen in dochterondernemingen worden geconsolideerd vanaf de dag waarop de controle wordt overgedragen aan de Groep en houden op geconsolideerd te zijn vanaf de dag waarop de controle door de Groep wordt overgedragen. Intragroepsbalansen en – verrichtingen en aldus niet-gerealiseerde winsten of verliezen tussen ondernemingen van de Groep worden geëlimineerd. Indien nodig worden de boekhoudprincipes van de dochterondernemingen aangepast om ervoor te zorgen dat de geconsolideerde financiële gegevens opgemaakt worden volgens uniforme boekhoudregels. Ondernemingen die gezamenlijk worden gecontroleerd (gedefinieerd als de entiteiten waarin de Groep gezamenlijke controle heeft via een contractuele overeenkomst waarbij een unanieme toestemming van de partijen die de controle delen vereist is) zijn opgenomen op basis van de proportionele consolidatiemethode, vanaf de datum waarop de gezamenlijke controle uitgeoefend wordt tot de datum waarop de Groep stopt de gezamenlijke controle uit te oefenen. Het aandeel van de Groep in activa, passiva, kosten, opbrengsten en kasstroom van de joint ventures worden lijn per lijn samengevoegd met gelijkaardige posten in de geconsolideerde financiële gegevens. Het proportionele aandeel van de Groep in de intragroepsbalansen en –verrichtingen en de resulterende niet-gerealiseerde winsten of verliezen tussen ondernemingen van de Groep en de gezamenlijk gecontroleerde entiteiten worden geëlimineerd in consolidatie. Geassocieerde ondernemingen waarop de Groep een aanzienlijke invloed heeft, meer bepaald ondernemingen waarin Belgacom de macht heeft om deel te nemen (geen controle) aan de financiële en operationele beleidsbeslissingen van de deelneming, worden opgenomen volgens de vermogensmutatiemethode. Volgens die methode worden de investeringen in geassocieerde deelnemingen oorspronkelijk geboekt tegen kostprijs en wordt de boekwaarde vervolgens aangepast om het aandeel van de Groep in de winst of het verlies van de geassocieerde deelneming op te nemen, en dit vanaf de aanschaffingsdatum. Deze investeringen en het vermogensaandeel van de resultaten voor de periode zijn respectievelijk weergegeven in de balans en de resultatenrekening als ondernemingen gewaardeerd volgens de vermogensmutatiemethode en als aandeel in de resultaten van ondernemingen gewaardeerd volgens de vermogensmutatiemethode. Dochterondernemingen en joint-ventures gekocht en aangehouden enkel en alleen om ze binnen de twaalf maanden af te stoten zijn geconsolideerd en gepresenteerd in de balans als activa en passiva aangehouden voor verkoop.

Beoordelingen Bij de toepassing van de boekhoudprincipes van de Groep heeft het management de volgende beoordelingen gemaakt (naast die waarbij schattingen worden gedaan), die belangrijke gevolgen hebben voor de in de jaarrekening opgenomen bedragen: Cross-border lease-overeenkomsten De Groep heeft verschillende cross-border lease-overeenkomsten met buitenlandse investeerders voor een gedeelte van haar centrales voor vaste en mobiele telefonie. De Groep heeft besloten dat deze overeenkomsten in het licht van de economische realiteit geen lease inhouden en dat de eraan verbonden schulden en deposito’s niet moeten worden erkend in de jaarrekening, omdat ze niet beantwoorden aan de definitie van een actief of een passief volgens IFRS. Meer inlichtingen worden onder bijlage 34 gegeven. Aanschaffing van de minderheidsbelangen in Belgacom Mobile De Groep heeft de overblijvende minderheidsbelangen in Belgacom Mobile NV verworven in 2006. De Groep heeft gekozen om het positieve verschil tussen de aanschaffingswaarde en de verworven minderheidsbelangen op aanschaffingsdatum als goodwill in de balans op te nemen.

Schattingsonzekerheden De schattingen gemaakt op elke rapporteringsdatum weerspiegelen de bestaande voorwaarden op die datum (bijvoorbeeld marktprijzen, rentevoeten en buitenlandse wisselkoersen). Hoewel het management deze schattingen baseert op haar beste kennis van de lopende zaken en van de acties die de Groep zou kunnen ondernemen, kunnen de werkelijke resultaten van die schattingen afwijken. De belangrijkste veronderstellingen omtrent de toekomst en overige belangrijke bronnen van schattingsonzekerheden per balansdatum die een aanmerkelijk risico in zich dragen van een belangrijke aanpassing van de boekwaarde van activa- en passivabedragen in het volgende boekjaar worden meegedeeld in bijlage 3 (Goodwill) en in bijlage 9 (Pensioenactiva en schulden voor pensioenen, andere vergoedingen na uitdiensttreding en beëindigingsvoordelen).

Omrekening van vreemde valuta Transacties in vreemde valuta De presentatie valuta voor de Groep is de euro. Transacties in vreemde valuta worden bij een initiële opname omgerekend volgens de wisselkoers die geldt op de transactiedatum. Monetaire activa en passiva uitgedrukt in vreemde munt worden op balansdatum in de functionele munt van de entiteit omgerekend waarbij de slotkoers van die dag wordt toegepast. Netto wisselkoersverschillen bij de omrekening van monetaire activa en passiva worden in het resultaat opgenomen onder “andere bedrijfskosten” in de periode waarin ze zich voordoen. Buitenlandse activiteiten Sommige buitenlandse dochterondernemingen en joint ventures werkzaam in niet euro landen worden beschouwd als buitenlandse activiteiten die integraal deel uitmaken van de activiteiten van de rapporterende onderneming. Daarom, worden de monetaire activa en passiva op balansdatum omgerekend tegen de slotkoers; niet-monetaire activa en passiva worden omgerekend tegen de historische koers, uitgezonderd niet-monetaire activa die in de locale munt aan reële waarde gewaardeerd zijn. Deze laatste worden

Belgacom Financieel Verslag 2009 - 145

omgerekend aan de wisselkoers op het moment dat de reële waarde bepaald werd. De opbrengsten en kosten van deze entiteiten worden omgerekend tegen de gemiddelde koers. De resulterende wisselkoersverschillen worden in het resultaat opgenomen onder “andere bedrijfskosten” in de periode waarin ze zich voordoen. Voor andere buitenlandse dochterondernemingen en joint-ventures werkzaam in niet euro-landen, worden de activa en de passiva op balansdatum omgerekend tegen de slotkoers. De opbrengsten en kosten van deze entiteiten worden omgerekend tegen de gemiddelde koers. De resulterende wisselkoersverschillen worden direct in een afzonderlijke component van het eigen vermogen geboekt. Bij de verkoop van zo een entiteit wordt het cumulatieve bedrag dat in het eigen vermogen genomen werd en betrekking heeft op die specifieke buitenlandse operatie in resultaat genomen. Alle wisselkoersverschillen die voortvloeien uit een monetair element dat deel uitmaakt van de netto investering van de Groep in zo een entiteit worden eveneens in dezelfde afzonderlijke component van het eigen vermogen opgenomen.

Goodwill De meerprijs die werd betaald bovenop de netto reële waarde van de verworven activa, passiva en voorwaardelijke verplichtingen in het kader van bedrijfscombinaties (“goodwill”) wordt erkend als activa. Goodwill voortvloeiend uit bedrijfscombinaties daterend van vóór 31 maart 2004 is tot 31 december 2004 afgeschreven over zijn geraamde gebruiksduur variërend van 5 tot 15 jaar. Deze goodwill wordt gewaardeerd tegen kostprijs verminderd met gecumuleerde afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen. Sinds 2005 wordt deze goodwill niet langer afgeschreven maar onderworpen aan een jaarlijkse waardeverminderingstest. Goodwill voortvloeiend uit bedrijfscombinaties daterend van na 31 maart 2004 wordt gewaardeerd tegen kostprijs verminderd met gecumuleerde bijzondere waardeverminderingen.

Immateriële vaste activa met bepaalde gebruiksduur De immateriële vaste activa bestaan hoofdzakelijk uit de Global System for Mobile Communications (“GSM”)-licentie, de Universal Mobile Telecommunications Systems (“UMTS”)-licentie, intern ontwikkelde software, merknamen en klantenbestanden verworven via bedrijfscombinaties en andere immateriële vaste activa zoals voetbalrechten en uitzendrechten en extern ontwikkelde software. De Groep activeert bepaalde uitgaven gemaakt met betrekking tot de ontwikkeling of de aankoop van software voor intern gebruik indien aan de criteria bepaald in IAS 38 voldaan wordt. De geactiveerde kosten voor software zijn opgenomen in intern gegenereerde en andere immateriële vaste activa en worden afgeschreven over drie tot vijf jaar. Immateriële vaste activa met bepaalde gebruiksduur die afzonderlijk zijn verworven worden bij de eerste opname gewaardeerd tegen kostprijs. De kostprijs van immateriële vaste activa verworven bij een bedrijfscombinatie wordt gevormd door de reële waarde op overnamedatum. Immateriële vaste activa met bepaalde gebruiksduur worden gewaardeerd tegen kostprijs verminderd met gecumuleerde afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen. De restwaarde van zulke immateriële vaste activa wordt verondersteld nul te zijn. Merknamen en klantenbestanden verworven via bedrijfscombinaties worden afgeschreven op basis van het verwachte patroon van economische voordelen over hun geraamde gebruiksduur. GSM en UMTS licenties, andere immateriële vaste activa en intern ontwikkelde activa met bepaalde gebruiksduur worden lineair afgeschreven over hun geraamde gebruiksduur. De afschrijving begint zodra het immaterieel vast actief klaar is voor zijn bestemd gebruik. De gebruiksduur van de immateriële vaste activa GSM en UMTS werd vastgelegd volgens de bepalingen in de licentie. De gebruiksduur van voetbalrechten en uitzendrechten werd vastgelegd volgens de termijn van het individuele onderliggende contract. De gebruiksduur werd als volgt bepaald: Gebruiksduur (jaren)

  

GSM/UMTS-licenties

15 tot 20

Verworven merknamen en klantenbestanden

3 tot 10

Andere immateriële vaste activa en intern gegenereerde activa met inbegrip van software

3 tot 20

De afschrijvingsperiode en de afschrijvingsmethode voor immateriële vaste activa met bepaalde gebruiksduur wordt minstens bij elke jaarafsluiting herzien. Veranderingen in de voorziene gebruiksduur of in het voorziene patroon van toekomstige economische voordelen begrepen in het actief worden verrekend door de afschrijvingsperiode en afschrijvingsmethode te veranderen, en worden behandeld als wijzigingen van de boekhoudkundige schattingen.

Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen kostprijs verminderd met de gecumuleerde afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen. De kosten voor de uitbreidingen of substantiële verbeteringen van de materiële vaste activa worden geactiveerd. De onderhouds- en herstellingskosten voor de materiële vaste activa worden opgenomen in de bedrijfskosten indien ze de gebruiksduur van het actief niet verlengen of wanneer het toekomstig economische nut niet beduidend verhoogd wordt. In de kostprijs van materiële vaste activa worden de kosten voor ontmantelling en herstelling inbegrepen, wanneer de Groep daarvoor een verplichting heeft wegens de installatie van het actief. Een element dat tot de materiële vaste activa hoort wordt niet meer opgenomen bij verkoop of wanneer er geen economische voordelen meer voorzien worden uit zijn gebruik of verkoop. Een eventuele winst of verlies voortvloeiend uit de verwijdering van het actief (berekend als het verschil tussen de geschatte netto opbrengst en de boekwaarde van het actief) wordt opgenomen in de resultatenrekening van het jaar waarin het actief niet meer opgenomen wordt. De afschrijving van een actief start zodra het klaar is voor zijn bestemd gebruik. De afschrijvingen worden lineair berekend op de geraamde gebruiksduur van het actief.

146

De gebruiksduur werd als volgt bepaald: Gebruiksduur (jaren) Terreinen en gebouwen

 

Terreinen Gebouwen en constructies

onbepaald 5 tot 33

Technische en netwerkuitrustingen

     

Centrales

3 tot 10

Kabels en systemen voor operationele ondersteuning

4 tot 20

Transmissie

4 tot 10

Uitrustingen geïnstalleerd in de gebouwen van de klant Uitrustingen voor dataverkeer Mobiele antennes

2 tot 5 3 tot 5 6 tot 15

Meubelen en voertuigen

 

Meubelen en kantooruitrusting Voertuigen

Andere materiële vaste activa

3 tot 10 4 tot 5 2 tot 33

Werken in gehuurde gebouwen worden afgeschreven over de kortste periode tussen hun geschatte gebruiksduur en de resterende looptijd van de huurtermijn. De residuele waarden, gebruiksduur en afschrijvingsmethoden van activa worden bij iedere jaarafsluiting herzien en aangepast indien nodig. Kosten van verkochte materialen, personeelskosten en andere bedrijfskosten worden weergegeven in de resultatenrekening na aftrek van de werkzaamheden uitgevoerd en geactiveerd door de onderneming voor de uitbouw van materiële vaste activa. Financieringskosten worden geactiveerd indien zij rechtstreeks toe te rekenen zijn aan de verwerking, bouw of produktie van een in aanmerking komend actief.

Bijzondere waardeverminderingen van niet-financiële activa De Groep onderzoekt op iedere balansdatum of de niet-financiële activa geen tekenen van bijzondere waardevermindering vertonen. De Groep vergelijkt minstens één keer per jaar de boekwaarde met de geschatte realiseerbare waarde van immateriële vaste activa in aanbouw en kasstroomgenererende eenheden die goodwill omvatten. De Groep voert deze jaarlijkse bijzondere waardeverminderingstest uit tijdens het vierde kwartaal van het jaar. Indien tekenen van bijzondere waardevermindering aanwezig zijn of wanneer een jaarlijkse waardeverminderingsanalyse voor een actief of een kasstroomgenererende eenheid vereist is, wordt een bijzondere waardevermindering erkend wanneer de boekwaarde van een actief of kasstroomgenererende eenheid de geraamde realiseerbare waarde overschrijdt. De realiseerbare waarde van een actief is de hoogste van de reële waarde van een actief of een kasstroomgenererende eenheid na aftrek van de verkoopslasten of de gebruikswaarde voor de Groep. Bij de bepaling van de gebruikswaarde worden de geschatte toekomstige kasstromen contant gemaakt, waarbij een disconteringsvoet voor belasting wordt toegepast die rekening houdt met de huidige marktbeoordelingen van de tijdwaarde van geld en de specifieke risico’s van het actief of het kasstroomgenererende eenheid. Bijzondere waardeverminderingen op goodwill, immateriële vaste activa en materiële vaste activa worden opgenomen in de bedrijfskosten. Op iedere balansdatum wordt beoordeeld of er aanwijzingen zijn dat er een voorheen opgenomen bijzondere waardevermindering niet langer bestaat of is afgenomen. Indien een dergelijke aanwijzing bestaat, wordt de realiseerbare waarde geschat. Een voorheen bijzondere waardevermindering wordt slechts teruggenomen indien er een wijziging is opgetreden in de schattingen die worden gebruikt ter bepaling van de realiseerbare waarde van het actief sinds de laatste bijzondere waardevermindering werd erkend. Indien dit het geval is worden de bijzondere waardeverminderingen op activa andere dan goodwill teruggenomen teneinde de boekwaarde van het actief te verhogen naar de realiseerbare waarde. Dit verhoogde bedrag kan niet hoger zijn dan de boekwaarde die zou zijn bekomen (na aftrek van afschrijvingen) indien in voorgaande jaren geen bijzondere waardevermindering voor het actief zou zijn opgenomen. Deze terugname wordt erkend als bedrijfskosten in de resultatenrekening.

Uitgestelde belastingen Uitgestelde belastingen worden geboekt voor de tijdelijke verschillen tussen de boekwaarde van activa en passiva in de geconsolideerde balans en hun respectievelijke belastbare basis. Uitgestelde belasting is niet erkend voor verschillen betreffende goodwill waarvan de afschrijving fiscaal niet aftrekbaar is. Uitgestelde belastingvorderingen verbonden aan verrekenbare tijdelijke verschillen en niet-gebruikte overgedragen belastingverliezen worden opgenomen in zoverre het waarschijnlijk is dat er voldoende belastbare winst gerealiseerd zal worden waarmee het verrekenbare tijdelijke verschil of de niet-gebruikte belastingverliezen kunnen worden gecompenseerd. De boekwaarde van de uitgestelde belastingvorderingen wordt bij iedere balansdatum herschat en wordt gereduceerd in die mate dat het niet vermoedelijk is dat toekomstige belastbare winst zal toelaten de belastingvordering geheel of gedeeltelijk terug te krijgen. Niet erkende belastingvorderingen worden op iedere balansdatum herschat en worden erkend in die mate dat het vermoedelijk geworden is dat de toekomstige belastbare winst de realisatie van de belastingvordering mogelijk zal maken.

Belgacom Financieel Verslag 2009 - 147

Uitgestelde belastingvorderingen en –schulden worden berekend tegen de aanslagvoeten die naar verwachting zullen worden toegepast in de periode waarin het actief zal worden gerealiseerd of het passief zal worden afgewikkeld worden op basis van de aanslagvoeten (en belastingwetten) die bij wet of substantieel bij wet werden vastgelegd op balansdatum. Voorzieningen voor belastingen voortkomende uit niet-uitgekeerde ingehouden winsten van bepaalde dochterondernemingen worden enkel aangelegd indien er werd beslist dat dergelijke ingehouden winsten zullen worden uitgekeerd, meer bepaald waneer de dochteronderneming de intentie heeft een dividend uit te keren.

Pensioenen, andere vergoedingen na uitdiensttreding en beëindigingsvoordelen De Groep heeft verschillende pensioenplannen waarin bijdragen worden gestort via afzonderlijk beheerde fondsen. De Groep heeft ook een overeenkomst gesloten om bijkomende vergoedingen na uitdiensttreding aan te bieden aan bepaalde personeelsleden. De kostprijs voor de verstrekking van de voordelen in het kader van de plannen wordt voor elk plan afzonderlijk bepaald waarbij gebruik wordt gemaakt van de actuariële Projected Unit Credit-waarderingsmethode. De actuariële winsten en verliezen worden opgenomen als opbrengsten of kosten indien de gecumuleerde niet-opgenomen winsten of verliezen voor een individueel plan op het einde van het voorgaande boekjaar 10% overschrijden van de contante waarde van de vastgelegde voordeelverplichting of van de reële waarde van de planactiva in het begin van het jaar, indien die hoger is. Dit overschot wordt erkend over de gemiddelde resterende dienstjaren van de werknemers die participeren in het individuele plan. De Groep heeft verschillende aanvullende groepsverzekeringen. Bijdragen worden in de resultatenrekening opgenomen in de periode waarin ze zich voordoen. De Groep voert sommige herstructureringsprogramma’s uit die beëindigingsvoordelen en andere vormen van bijkomende vergoedingen inhouden. De actuariële winsten en verliezen op deze schulden worden in de resultatenrekening opgenomen wanneer ze zich voordoen. De in resultatenrekening genomen kost is als personeelskosten en pensioenen geboekt, uitgezonderd de niet-terugkerende kosten en de interestkost van de schuld voor beëindigingsvoordelen en bijkomende vergoedingen, resulterend uit de externe mobiliteitsprogramma’s en uit de collectieve arbeidsovereenkomst van 2005, die als financiële kost is geboekt.

Korte- en langetermijnvoordelen voor personeelsleden De kostprijs van alle korte- en langetermijnvoordelen voor personeelsleden, zoals lonen en salarissen, betaald verlof, bonussen, medische interventies en andere worden opgenomen gedurende de periode waarin het personeelslid de desbetreffende dienst verleent. De Groep neemt deze kosten enkel op indien hij er wettelijk of feitelijk toe verplicht is een dergelijke betaling uit te voeren en indien er een betrouwbare raming van de schuld kan worden gemaakt.

Financiële instrumenten Reële waarde van de financiële instrumenten De volgende methodes en principes worden toegepast om de reële waarde van de financiële instrumenten te ramen:

 

Voor investeringen in genoteerde bedrijven en wederzijdse fondsen is de reële waarde gelijk aan hun beurskoers; Voor investeringen in niet-genoteerde ondernemingen wordt de reële waarde geraamd door te refereren naar recente verkooptransacties op de aandelen van deze niet-genoteerde ondernemingen of, bij gebrek aan zulke transacties, door middel van verschillende waarderingstechnieken zoals toekomstige verdisconteerde kasstroommodellen en “multiples”- methodes;



Voor investeringen in niet-genoteerde ondernemingen waarvoor geen betrouwbare reële waarde kan worden bepaald, wordt de reële waarde gebaseerd op de historische aanschaffingskosten, gecorrigeerd met de eventuele bijzondere waardeverminderingen;



Voor langetermijnschulden die onderhevig zijn aan variabele rentevoeten wordt de afgeschreven kost geacht de reële waarde te benaderen;



Voor langetermijnschulden die onderhevig zijn aan een vaste rentevoet wordt de reële waarde bepaald op basis van de marktwaarde indien aanwezig, of anders op basis van de toekomstige verdisconteerde kasstromen;



Voor handelsvorderingen, handelsschulden, andere kortlopende activa en passiva worden de boekwaarden in de balans bij benadering opgenomen tegen een reële waarde rekening houdend met hun korte looptijd;



Voor kas en kasequivalenten vormen de boekwaarden opgenomen in de balans een benadering van hun reële waarde rekening houdend met hun korte looptijd;



Voor derivaten werden de reële waarden geraamd door gebruik te maken van verschillende waarderingstechnieken, in het bijzonder de verdiscontering van de toekomstige kasstromen.

Criteria voor de initiële opname en het niet meer opnemen van financiële activa en passiva De financiële instrumenten worden oorspronkelijk opgenomen wanneer de Groep de contractuele bepalingen van de instrumenten onderschrijft. Gewone aankopen en verkopen van financiële activa worden geboekt op de afwikkelingsdatum. Financiële activa (of een gedeelte ervan) worden niet meer opgenomen wanneer de Groep de rechten op de vergoedingen bepaald in het contract te gelde maakt, wanneer de rechten vervallen of wanneer de Groep er afstand van doet of nog indien de Groep de controle verliest over de contractuele rechten die betrekking hebben op het financiële actief. Financiële passiva (of een gedeelte ervan) worden niet meer opgenomen indien de verplichting bepaald in het contract ingetrokken of geannuleerd wordt of vervalt.

148

Criteria voor de saldering van financiële activa en passiva Indien er een wettelijk afdwingbaar compensatierecht bestaat voor opgenomen financiële activa en passiva en de intentie aanwezig is om het passief af te wikkelen en het actief tegelijk te gelde te maken of op nettobasis af te wikkelen, worden alle financiële gevolgen gecompenseerd. Criteria voor classificering van de financiële instrumenten als “behouden tot vervaldatum” Sommige financiële instrumenten worden als “behouden tot vervaldatum” geclassificeerd op basis van de mogelijkheid en de intentie van de Groep om deze instrumenten tot hun vervaldatum te bewaren. De Groep heeft reeds een ruime ervaring in het naleven van deze regel. Dit is versterkt door het feit dat de financiële instrumenten die als “behouden tot vervaldatum” geclassificeerd zijn van kort- tot middeltermijn zijn. Criteria voor het classificeren van de financiële instrumenten als “aangehouden tot verkoop” De financiële activa die geen derivaten zijn, waarbij de Groep niet van plan is of onbekwaam is deze tot maturiteit te behouden, die niet als “leningen en vorderingen” geclassificeerd zijn en die door de Groep bij aanvang niet als gewaardeerde activa tegen hun reële waarde via de resultatenrekening geclassificeerd zijn, worden als “aangehouden tot verkoop” geclassificeerd. Aandelen in het eigen vermogen van niet geconsolideerde ondernemingen worden gewoonlijk als “aangehouden tot verkoop” geclassificeerd. Aandelen in wederzijdse of in soortgelijke fondsen worden geclassificeerd als “aangehouden tot verkoop”, als ze bij aanvang tegen hun reële waarde via de resultatenrekening geclassificeerd zijn. Andere deelnemingen Andere deelnemingen bevatten de aandelen gehouden in entiteiten die geen dochterondernemingen, joint-venture of ondernemingen volgens vermogensmutatiemethode zijn. Deze deelnemingen worden initieel opgenomen tegen kostprijs, zijnde tegen de reële waarde van de verstrekte vergoeding met inbegrip van de aanschaffingskosten verbonden aan de investering. Deze deelnemingen worden in de balans geclassificeerd onder de voor verkoop beschikbare financiële activa. Na de initiële opname worden de andere deelnemingen geboekt tegen de reële waarde en worden de wijzigingen in de reële waarde rechtstreeks in het eigen vermogen opgenomen tot het financieel actief verkocht, geïncasseerd of van de hand gedaan wordt, waarna de voorheen in het eigen vermogen toegerekende gecumuleerde winsten of verliezen worden opgenomen in de resultatenrekening. Andere financiële vaste activa De andere financiële vaste activa omvatten derivaten (zie verder), rentedragende vorderingen op lange termijn, zoals leningen aan joint ventures, personeel en kasgaranties, en beleggingen op lange termijn, zoals notes en gekochte obligaties. Langetermijnvorderingen worden geboekt als leningen en vorderingen uitgegeven door het bedrijf en worden gewaardeerd tegen afgeschreven kostprijs. Lange termijninvesteringen worden geclassificeerd als tot het eind van de looptijd aangehouden en worden gewaardeerd tegen afgeschreven kostprijs. Handelsvorderingen en andere vlottende activa Handelsvorderingen en andere vlottende activa worden in de balans opgenomen tegen nominale waarde (gewoonlijk het oorspronkelijke factuurbedrag) met aftrek van de waardeverminderingen voor dubieuze debiteuren. Beleggingen De beleggingen omvatten aandelen in fondsen en wederzijdse fondsen, vastrentende effecten en deposito’s met een looptijd van meer dan drie maanden maar minder dan één jaar. Aandelen worden initieel opgenomen tegen kostprijs, meer bepaald de reële waarde van de verstrekte vergoeding met inbegrip van de aanschaffingskosten verbonden aan de investering. Na de initiële opname worden aandelen behandeld als beschikbaar voor verkoop, met een herwaardering tot de reële waarde die rechtstreeks in het eigen vermogen wordt geboekt, tot de investering wordt verkocht, geïncasseerd of van de hand gedaan. De gecumuleerde winsten of verliezen die voorheen in het eigen vermogen werden geboekt, worden daarna in de resultatenrekening opgenomen. Vastrentende effecten worden initieel opgenomen tegen kostprijs, meer bepaald de reële waarde van de verstrekte vergoeding met inbegrip van de aanschaffingskosten verbonden aan de investering. Na de initiële opname worden de vastrentende effecten die geclassificeerd zijn als beschikbaar voor verkoop gewaardeerd aan reële waarde, waarbij de winsten en verliezen uit herwaardering in het eigen vermogen worden opgenomen tot de investering is verkocht, geïncasseerd of van de hand gedaan. Bijzondere waardeverminderingen worden geboekt in de resultatenrekening. De vastrentende effecten die bestemd zijn om de hele looptijd te worden gehouden, worden gewaardeerd tegen de afgeschreven kostprijs, gebruik makend van de methode van de effectieve rentevoet. Deposito’s worden verondersteld aangehouden te worden tot het einde van de looptijd en worden gewaardeerd tegen de afgewaardeerde kostprijs. Kas en kasequivalenten Kas en kasequivalenten omvatten liquide middelen, lopende bankrekeningen en beleggingen met een initiële looptijd van minder dan drie maanden en die zeer liquide zijn. Kas en kasequivalenten worden geboekt tegen de afgewaardeerde kostprijs. Bijzondere waardeverminderingen van financiële activa De Groep onderzoekt op iedere balansdatum of de financiële activa of geheel van financiële activa objectieve indicaties van bijzondere waardevermindering vertonen. Als de boekhoudkundige waarde van de financiële activa hoger is dan de geschatte realiseerbare waarde, wordt een bijzondere waardevermindering geboekt.

Belgacom Financieel Verslag 2009 - 149

Er wordt altijd een specifieke rekening gebruikt om de bijzondere waardeverminderingen te boeken, ongeacht of deze door een kredietverlies veroorzaakt werden of niet. De waardeverminderingen op vorderingen worden geboekt wanneer het vermoedelijk is dat de Groep niet in staat zal zijn alle verschuldigde bedragen te innen, op basis van geïndividualiseerde criteria of op basis van statistieken en de analyse van de ouderdomsbalans. In geval van waardeverminderingen die te wijten zijn aan kredietverliezen, wordt de waardevermindering teruggenomen wanneer het vermoedelijk is dat de Groep in staat zal zijn de financiële activa te innen, op basis van verschillende indicaties zoals de oplevering van waarborgen, een succesvolle kapitaalverhoging bij de schuldenaar, enz… De waardevermindering wordt ook teruggenomen wanneer het actief definitief verkocht, ontvangen of daarentegen niet terugvorderbaar is. Op dat moment worden de definitieve opbrengsten/(kosten) geboekt in de resultaatrekening. De waardeverminderingen op aandelen in het eigen vermogen van ondernemingen die beschouwd worden als voor verkoop beschikbaar worden niet in de resultaatrekening teruggenomen. Indien uit een waardeverminderingtest blijkt dat een waardevermindering teruggenomen moet worden, zal een terugneming in het eigen vermogen geboekt worden, als een herwaardering tot de reële waarde. Rentedragende schulden Alle kredieten en leningen worden initieel opgenomen tegen kostprijs, meer bepaald de reële waarde van de ontvangen vergoeding na aftrek van de uitgiftekosten verbonden aan de leningen. Na de initiële opname worden de niet-afgedekte schulden gewaardeerd tegen afgeschreven kostprijs met afschrijving van verdisconteringen of premies in de resultatenrekening. Schulden die worden afgedekt met renteswaps (interest rate swaps - IRS) en rente- en valutaswaps (interest rate and currency swaps - IRCS) (afdekkingen tegen reële waarde) worden geherwaardeerd ten belope van het afgedekte risico. De winsten of verliezen van de herwaardering aan reële waarde die voortvloeien uit het afgedekte risico worden opgenomen in de resultaatrekening. Derivaten De Groep maakt gebruik van derivaten zoals IRS, IRCS, rentetermijncontracten en valutaopties om haar risico’s verbonden aan schommelingen van de rentevoet en vreemde valuta te beperken op onderliggende activa, passiva en geanticipeerde transacties. De derivaten worden tegen reële waarde geboekt in de posten andere activa (lange en korte termijn), rentedragende schulden (lange en korte termijn) en andere schulden (lange en korte termijn). De Groep gebruikt IRS en IRCS om zijn risico van schommelingen van de rentevoet en vreemde valuta op langetermijnschulden in te perken. De te vorderen en te betalen rentecoupons volgens de bepalingen van de swaps worden erkend tijdens de periode waarop de coupons betrekking hebben. In de onderstaande tabel vindt u een samenvatting van het verband tussen de afgedekte elementen en de afdekkingsinstrumenten:

Afdekkingsinstrument

Afgedekte post

Soort afdekkingsrelatie

Afgedekt(e) risico('s)

Rente- en valutaswaps

Schulden in vreemde valuta tegen vaste rentevoet

Reële waarde

Valuta- en rentevoetrisico's

Renteswaps

Toekomstige uitgifte van schulden tegen vaste rentevoet

Kasstroom

Risico m.b.t. de rentevoeten

Termijnwisselcontracten

Toekomstige betalingen in vreemde valuta

Kasstroom

Valuta risico's

Sommige renteswaps en termijnwisselcontracten komen in aanmerking voor kasstroomafdekking. In dit geval wordt het effectieve deel van de winst of verlies op het afgedekte instrument onmiddellijk in het eigen vermogen geboekt, terwijl het ineffectieve deel onmiddellijk in resultaat wordt genomen. De bedragen die in het eigen vermogen opgenomen werden, worden naar het resultaat getransfereerd wanneer de afgedekte transactie invloed heeft op de resultatenrekening. De Groep heeft geen derivaten (en geeft er ook geen uit) voor handelsdoeleinden, maar sommige van haar derivatencontracten beantwoorden niet aan de criteria bepaald in IAS 39 om als afdekkingen te worden beschouwd en worden daarom behandeld als derivaten aangehouden voor verhandeling, met wijzigingen in de reële waarde geboekt in de resultatenrekening. De Groep maakt gebruik van valutaopties en termijnwisselcontracten om haar risico’s op vreemde valuta uit operationele contracten te beperken. Indien de afstemming van deze instrumenten op het onderliggende risico echter niet effectief genoeg is of indien de effectiviteit niet gemakkelijk kan worden aangetoond, worden deze instrumenten niet geboekt als afdekkingen, maar wel tegen de reële waarde, waarbij de wijzigingen in die reële waarde worden opgenomen in de resultatenrekening. Sommige schulden geplaatst door Belgacom omvatten in het contract besloten derivaten. Dergelijke derivaten worden afgescheiden van hun basiscontracten en geboekt tegen de marktwaarde waarbij wijzigingen in de reële waarde in de resultatenrekening opgenomen worden. Het “mark-to-market” effect op de in het contract besloten derivaten wordt geneutraliseerd door deze op andere derivaten. Herwaardering van besloten derivaten De Groep onderzoekt of het nodig is een derivaat van zijn basiscontract af te scheiden en als derivaat te boeken bij de ondertekening van dit contract. Het afscheiden van het derivaat van zijn basiscontract zal niet meer door de Groep onderzocht worden tenzij een wijziging in de contracttermen plaatsgevonden heeft die de verwachte kasstromen grondig wijzigt. In dit geval neemt een herschatting van het contract plaats.

150

Netto winsten / (verliezen) op financiële instrumenten De dividenden, de renteopbrengsten en rentekosten, worden door de Groep van de netto winsten en verliezen op de financiële instrumenten afgehouden. De dividenden, de renteopbrengsten en rentekosten die uit de financiële instrumenten voortvloeien, worden als financiële opbrengsten/(kosten) geboekt. Netto winsten / (verliezen) die uit de verkoop of de aanzuivering van de financiële instrumenten voortvloeien worden als financiële opbrengsten/(kosten) geboekt wanneer deze instrumenten betrekking hebben op financieringsactiviteiten. Wanneer de financiële instrumenten op operationele of investeringsactiviteiten betrekking hebben, worden de netto winsten / (verliezen) die uit de verkoop of de aanzuivering van de financiële instrumenten voortvloeien als operationele opbrengsten/(kosten) geboekt. Netto winsten / (verliezen) die uit de herwaardering naar de reële waarde van de derivaten voortvloeien en die gebruikt worden om het wisselrisico op operationele activiteiten te beheren maar die niet als dekkingsinstrumenten volgens IAS 39 beschouwd worden, worden als operationele opbrengsten/(kosten) geboekt. Netto winsten / (verliezen) die uit de herwaardering naar de reële waarde van de derivaten voortvloeien die gebruikt worden om het renterisico op financiële activiteiten te beheren, worden als financiële opbrengsten/(kosten) geboekt.

Voorraden De voorraden worden gewaardeerd tegen kostprijs of tegen netto realiseerbare waarde indien deze lager is. De kostprijs wordt bepaald volgens de gewogen-gemiddelde-kostprijsmethode behalve voor IT-uitrusting (FIFO methode) en aangekochte goederen voor de wederverkoop in het kader van specifieke onderhanden projecten in opdracht van derden (individuele aankoopprijs). Voor onderhanden projecten in opdracht van derden, wordt de methode van winstneming toegepast. De methode van winstneming wordt gemeten op basis van de kost van het uitgevoerde werk op balansdatum in verhouding tot de geraamde totale kost voor het project. De projectkosten omvatten alle directe kosten die betrekking hebben op het specifieke project en een toewijzing van vaste en variabele kosten opgelopen met betrekking tot projectactiviteiten, gebaseerd op normale bedrijfscapaciteit.

Leaseovereenkomsten Leaseovereenkomsten waarbij de Groep het recht verwerft om een actief te gebruiken en waarbij de verhuurder alle risico’s en voordelen uit het bezit van het actief substantieel behoudt, worden geclassificeerd als operationele leases. De betalingen van operationele leases worden lineair over de leasingtermijn als kosten opgenomen in de resultatenrekening.

Voorzieningen Voorzieningen worden opgenomen indien de Groep een bestaande wettelijke of feitelijke verplichting heeft die voortvloeit uit gebeurtenissen uit het verleden waarvoor waarschijnlijk een uitstroom van middelen die economische voordelen inhouden, vereist zal zijn om de verplichting af te wikkelen en het bedrag van de verplichting op betrouwbare wijze kan worden geschat. Een gebeurtenis uit het verleden wordt geacht aanleiding te geven tot een bestaande verplichting indien, rekening houdend met de beschikbare bewijsstukken, het meer dan waarschijnlijk lijkt dat er een bestaande verplichting is op de balansdatum. Bepaalde activa en inrichtingen die zich op de eigendom van derden situeren, dienen uiteindelijk ontmanteld te worden en de eigendom dient in de oorspronkelijke staat hersteld te worden. De totale geraamde kosten vereist voor de ontmanteling en de herstelling worden opgenomen als materiële vaste activa en afgeschreven over de volledige gebruiksduur van het actief. De totale geraamde kosten vereist voor de ontmanteling en de herstelling, gedisconteerd tot de huidige waarde ervan, worden geboekt als voorzieningen. Indien gedisconteerd wordt, wordt de toename in de voorziening wegens het verstrijken van de tijd geclassificeerd als financieringskosten.

Vaste activa en bijhorende schulden aangehouden voor verkoop Vaste activa en bijhorende schulden aangehouden voor verkoop zijn opgenomen aan de laagste waarde van hun boekwaarde en hun reële waarde verminderd met de verkoopkosten, en worden geclassificeerd onder de vlottende activa.

Aandelengebaseerde betaling De reële waarde van de aandelenopties toegekend onder de aandelenoptieplannen van de Groep, wordt bepaald op de toekenningsdatum, rekening houdend met de karakteristieken en voorwaarden waartegen de opties toegekend worden, en gebruik makend van een waarderingstechniek die overeenkomt met algemeen aanvaarde waarderingsmethodes voor de prijsbepaling van financiële instrumenten, en die rekening houdt met alle factoren en assumpties die normale deelnemers met kennis van zaken bij hun prijszetting in overweging zouden nemen. De reële waarde van de aandelenopties wordt als personeelskosten geboekt over de periode totdat de genieter de optie onvoorwaardelijk verwerft tesamen met een verhoging van de rubriek “vergoedingen in aandelen” in het eigen vermogen, voor wat betreft het vermogensdeel en een erkenning van een dividendschuld voor het dividenddeel. De reële waarde van dit recht wordt jaarlijks geherwaardeerd wanneer de aandelenopties recht geven op dividenden toegestaan na de toewijzing van de opties.

Opbrengsten en bedrijfskosten De opbrengsten worden opgenomen voor zover de economische voordelen naar alle waarschijnlijkheid naar de Groep zullen stromen en de opbrengsten getrouw kunnen worden gewaardeerd. De specifieke opbrengstenstromen en de eraan verbonden criteria voor erkenning zijn de volgende:

  

De opbrengsten van het vastelijn-, mobiele- en carrierverkeer worden opgenomen op basis van het gebruik; De opbrengsten uit de aansluitings- en installatiekosten worden opgenomen op het ogenblik van de aansluiting of installatie; De opbrengsten uit de verkoop van communicatie-uitrusting worden opgenomen bij de levering aan de externe verdeler of bij de levering door de eigen Belgacom winkels aan de finale klant;

Belgacom Financieel Verslag 2009 - 151



De opbrengsten uit de maandelijkse huur- of toegangskosten die betrekking hebben op vastelijn- en mobiele opbrengsten worden opgenomen in de periode waarin de diensten zijn verstrekt;

 

De abonnementsgelden worden opgenomen als opbrengsten pro-rata over de abonnementsperiode;

 

Voorafbetaalde opbrengsten zoals opbrengsten uit voorafbetaalde vaste- of mobilofoniekaarten worden uitgesteld en opgenomen op basis van het gebruik van de kaarten; Onderhoudsopbrengsten worden opgenomen als opbrengsten prorata over de onderhoudsperiode geboekt; De opbrengsten worden netto van kosten opgenomen wanneer de Groep optreedt als agent, dwz wanneer de Groep de voorraaden kredietrisico’s niet draagt, de prijzen niet bepaalt, geen deel van de diensten verandert of uitvoert, en wanneer de Groep geen vrijheid heeft om de leveranciers te selecteren;



De kost van loyaliteitsprogramma’s inzake de van derde partijen aangeboden produkten wordt in de resultatenrekening in mindering geboekt van de “netto opbrengsten”. Provisies voor loyaliteitsprogrammas zijn aan reële waarde gewaardeerd op balansdatum;



De opbrengsten uit de verkoopscontracten die meerdere elementen bevatten, worden pro rata toegewezen aan deze verschillende elementen op basis van hun relatieve reële waarde.



De geconsolideerde resultatenrekening van de Groep wordt voorgesteld per aard van de kosten. Bedrijfskosten worden voorgesteld netto van het geleverde werk dat door de onderneming werd geactiveerd.



De kosten van de verkochte materialen en diensten omvatten de kosten voor de aankoop van het materiaal en de diensten die rechtstreeks verbonden zijn aan de opbrengsten.



De reclamekosten en andere marketingkosten worden opgenomen zodra ze zich voordoen.

Teneinde de, vanaf 2007, graduele evolutie naar méér en langere vaste termijn contracten van méér dan één jaar met post-paid mobiele klanten te reflecteren, worden de dealer commissies toegekend bij aanvang van deze contracten, vanaf 2008, in de kosten genomen over de geschatte duurtijd van het contract. De kosten van commissielonen aan dealers voor andere contracten worden erkend wanneer ze zich voordoen. Niet-terugkerende opbrengsten en kosten omvatten winsten en verliezen op de verkoop van geconsolideerde ondernemingen die elk afzonderlijk meer dan 5 miljoen EUR vertegenwoordigen, boetes en straffen opgelegd door de mededingingsautoriteiten of de regulator die 5 miljoen EUR overschrijden en kosten voor herstructureringsprogramma’s, inclusief actuariële winsten en verliezen.

152

Bijlage 3. Goodwill (in miljoen EUR)

Goodwill

Boekwaarde op 1 januari 2008, met aftrek van gecumuleerde afschrijvingen en waardeverminderingen

1.777

Verwerving van Tango Groep Verwerving van Scarlet Groep Andere verwervingen Verkopen van dochterondernemingen

165 170 4 -4

Boekwaarde op 31 december 2008, met aftrek van gecumuleerde afschrijvingen en waardeverminderingen

2.111

Finalisatie van de aankoopprijstoewijzing van Scarlet Groep Finalisatie van de aankoopprijstoewijzing van Tango Groep Prijsaanpassing van Tango Groep Verkopen van dochterondernemingen

-19 1 -4 -1

Boekwaarde op 31 december 2009, met aftrek van gecumuleerde afschrijvingen en waardeverminderingen

2.088

(in miljoen EUR)

Goodwill

Op 31 december 2008 Aanschaffingswaarde Gecumuleerde afschrijvingen en waardeverminderingen Nettoboekwaarde

2.133 -22 2.111

Op 31 december 2009 Aanschaffingswaarde Gecumuleerde afschrijvingen en waardeverminderingen Nettoboekwaarde

2.109 -22 2.088

In 2008 resulteerde de aankoop van de Tango Groep en de Scarlet Groep in een gezamelijke stijging van de goodwill van 334 miljoen EUR. Het bedrag van de goodwill dat betrekking heeft op beide aankopen was nog niet definitief aangezien de toewijzing van de aankoopprijs voorlopig was (Tango Groep) of nog niet was aangevat per 31 december 2008 (Scarlet Groep). Deze werden gefinaliseerd in 2009 (zie bijlage 6.4). Goodwill werd op operationeel segment niveau getest op bijzondere waardeverminderingen omdat de performantie, de financiĂŤle positie (inclusief goodwill) en de kapitaalsuitgaven binnen de Groep enkel op operationeel segment niveau beheerd worden. De boekwaarde van de goodwill is als volgt aan de operationele segmenten toegewezen: (in miljoen EUR) Consumer Business Unit Enterprise Business Unit Totaal

Per 31 december 2008 1.026 1.085 2.111

2009 1.003 1.085 2.088

De realiseerbare waarde op segment niveau (inclusief goodwill) is gebaseerd op de gebruikswaarde gemeten aan de hand van een verdisconteerd kasstroommodel. Voor de jaren 2010 tot 2014 worden de vrije kasstromen gebaseerd op het Vijf Jaren Plan zoals goedgekeurd door het management en Raad van Bestuur. Voor de volgende jaren worden de gegevens van het Vijf Jaren Plan geĂŤxtrapoleerd op basis van een groei ratio tussen 0% en 1,6% per jaar. Vrije kasstromen voor elk van de segmenten worden verdisconteerd tegen een specifieke gemiddelde kost voor kapitaal na belastingen, begrepen tussen 7,0% en 10,1%. De gemiddelde kost voor kapitaal voor belastingen, die uit de gemiddelde kost voor kapitaal na belastingen via iteraties afgeleid is, is tussen 9,6% en 13,9% begrepen. De resultaten van die analyse leidden tot de conclusie dat geen van deze goodwill bedragen op 31 december 2009 een bijzondere waardevermindering had opgelopen. Sensitiviteitsanalyse toont aan dat de gebruikswaarde de netto boekwaarde van de kasstroomgenererende eenheden (de segmenten) nog steeds overschrijdt indien cruciale assumpties (verdisconteringsvoet en langetermijn groeivoet) sterk zouden verslechteren.

Belgacom Financieel Verslag 2009 - 153

Bijlage 4. Immateriële vaste activa met bepaalde gebruiksduur (in miljoen EUR)

Boekwaarde op 1 januari 2008, met aftrek van gecumuleerde afschrijvingen en waardeverminderingen Aanschaffingen Aanschaffingen van dochterondernemingen Verkopen Overboekingen Waardeverminderingen Afschrijvingen van het jaar Boekwaarde op 31 december 2008, met aftrek van gecumuleerde afschrijvingen en waardeverminderingen Aanschaffingen Aanschaffingen van dochterondernemingen Verkopen van dochterondernemingen Overboekingen Afschrijvingen van het jaar Boekwaarde op 31 december 2009, met aftrek van gecumuleerde afschrijvingen en waardeverminderingen

(in miljoen EUR)

GSM- en UMTSlicenties

Intern Verworven geproduklantbeceerde standen en vaste activa merknamen

TV rechten

Andere immateriële vaste activa

Totaal

151

157

482

0 1 0 0 0 -24

41 0 -3 2 0 -42

0 37 -2 0 0 -19

128 0 0 0 0 -54

80 5 1 -5 -1 -75

249 43 -4 -3 -1 -214

128

125

162

552

0 0 0 -1 -17

53 2 0 0 -42

0 128 0 0 -30

17 0 0 0 -60

81 0 -2 -3 -57

151 130 -2 -3 -205

111

100

148

181

623

GSM- en UMTSlicenties

Verworven Intern klantbegeprodustanden en ceerde vaste activa merknamen

TV rechten

Andere immateriële vaste activa

Totaal

Op 31 december 2008 Aanschaffingswaarde Gecumuleerde afschrijvingen en waardeverminderingen Nettoboekwaarde

379 -251 128

397 -311 86

122 -71 50

201 -76 125

868 -706 162

1.967 -1.415 552

Op 31 december 2009 Aanschaffingswaarde Gecumuleerde afschrijvingen en waardeverminderingen Nettoboekwaarde

379 -268 111

384 -283 100

249 -101 148

205 -122 83

845 -664 181

2.061 -1.438 623

De stijging in 2008 resulteert voornamelijk uit de aanschaffing van de Tango Groep en de Scarlet Groep (zie bijlage 6.4) De GSM en UMTS licenties hebben betrekking op het Global System for Mobile Communications (“GSM”) en het Universal Mobile Telecommunications System (“UMTS”). In 1994 heeft de Groep een GSM-licentie in België verworven (voor het gebruik van het 900 MHz spectrum) ten bedrage van 226 miljoen EUR. De afschrijvingen werden gestart in 1995 over de initiële gebruiksduur van de licentie (15 jaar). Sinds 6 april 2008 is de GSM licentie kosteloos verlengd tot 8 april 2015. Op 3 februari 2010, heeft de Belgische Regering een wetsvoorstel voorgelegd aan het Parlement, met tot doel een vergoeding op te leggen aangaande de verlenging van deze licentie. In maart 2001 heeft de Groep een UMTS-licentie in België verworven ten bedrage van 150 miljoen EUR. De afschrijving van deze licentie startte in juni 2004 over de initiële gebruiksduur van de licentie, die gepland is te eindigen in 2020. De verworven klantenbestanden en merknamen bevatten immateriële vaste activa aangeschaft via de bedrijfscombinaties (zie bijlage 6.4). TV rechten omvatten de aangekochte voetbalrechten en uitzendrechten. Andere immateriële vaste activa omvatten hoofdzakelijk aangekochte software en gebruiksrechten voor kabels.

154

Bijlage 5. Materiële vaste activa (in miljoen EUR)

Boekwaarde op 1 januari 2008, met aftrek van gecumuleerde afschrijvingen en waardeverminderingen Aanschaffingen Aanschaffingen van dochterondernemingen Verkopen Verkopen van dochterondernemingen Overboekingen Waardeverminderingen Afschrijvingen van het jaar Omrekeningsverschillen Boekwaarde op 31 december 2008, met aftrek van gecumuleerde afschrijvingen en waardeverminderingen Aanschaffingen Aanschaffingen van dochterondernemingen Verkopen Verkopen van dochterondernemingen Overboekingen Waardeverminderingen Afschrijvingen van het jaar Boekwaarde op 31 december 2009, met aftrek van gecumuleerde afschrijvingen en waardeverminderingen

(in miljoen EUR)

Terreinen en gebouwen

Andere Technische materiële en netwerk uitrusting vaste activa

Activa in aanbouw

Totaal

551

1.617

242

2.470

19 0 -3 0 9 0 -41 0

385 56 -3 -2 251 -2 -463 -1

19 1 0 -1 1 0 -26 0

91 0 -2 0 -258 0 0 0

515 57 -8 -3 3 -3 -530 -1

534

1.839

2.501

17 0 -1 0 3 0 -41

372 -18 -1 -6 44 -2 -438

20 0 0 0 56 0 -22

37 0 1 -1 -100 0 0

446 -18 -2 -7 3 -3 -501

512

1.788

109

2.420

Terreinen en gebouwen

Technische Andere en netwerk materiële uitrusting vaste activa

Activa in aanbouw

Totaal

Op 31 december 2008 Aanschaffingswaarde Gecumuleerde afschrijvingen en waardeverminderingen Nettoboekwaarde

829 -295 534

10.273 -8.435 1.839

259 -204 55

74 0 74

11.435 -8.934 2.501

Op 31 december 2009 Aanschaffingswaarde Gecumuleerde afschrijvingen en waardeverminderingen Nettoboekwaarde

837 -325 512

10.479 -8.691 1.788

363 -255 109

11 0 11

11.690 -9.270 2.420

De stijging in 2008 heeft voornamelijk betrekking op de aanschaffing van Tango Groep en Scarlet Groep (zie bijlage 6.4). Tijdens de periode van 1996 tot 2001 heeft de Groep verschillende cross-border leaseovereenkomsten gesloten voor technische en netwerkuitrustingen (zie bijlage 34). Sommige van deze overeenkomsten zijn nog steeds operationeel.

Belgacom Financieel Verslag 2009 - 155

Bijlage 6. Deelnemingen in dochterondernemingen, joint ventures en geassocieerde ondernemingen Bijlage 6.1. Deelnemingen in dochterondernemingen De geconsolideerde jaarrekening omvat de jaarrekeningen van Belgacom NV en haar dochterondernemingen opgenomen in de volgende tabel. Naam

Maatschappelijke zetel

Aandeel van de Groep

Land

2008 Belgacom NV van Publiek Recht Belgacom Mobile NV Belgacom Finance SA Belgacom Group International Services NV Finbel Re SA Connectimmo NV Belgacom Skynet NV Skynet iMotion Activities NV Belgacom W NV Belgacom Invest SARL Telindus Group NV Telindus NV Telindus Sourcing NV Telindus BV Telindus International BV Telindus Networks SA Telindus SA Telindus SA Telindus SA Telectronics SA Beim Weissenkreuz SA Telindus PSF SA Telindus LTD Telindus Surveillance Solutions Ltd Telindus France SA Groupe Telindus France SA Telindus Ltd (Thailand) Telindus Sweden AB

Telindus Morocco SAS ISit BV ISit ICT Services BV ISit Education & Support BV ISit NV Euremis NV Belgacom OPAL NV Belgacom Development SA Beldiscom NV Mobile-For NV

156

Koning Albert-II-laan 27 1030 Brussel BTW BE 0202.239.951 Koning Albert-II-laan 27 1030 Brussel BTW BE 0453.918.428 Rue de Merl 74 2146 Luxemburg Geldenaaksebaan 335 3001 Heverlee BTW BE 0466.917.220 Rue de Merl 74 2146 Luxemburg Koning Albert-II-laan 27 1030 Brussel BTW BE 0477.931.965 Koning Albert-II-laan 27 1030 Brussel BTW BE 0460.102.672 Carlistraat 2 1140 Evere BTW BE 0875.092.626 Rue Marie-Henriette 60 5000 Namur BTW BE 0464.163.014 Rue de Luxembourg 177 8077 Bertange Geldenaaksebaan 335 3001 Heverlee BTW BE 0422.674.035 Geldenaaksebaan 335 3001 Heverlee BTW BE 0442.257.642 Avenue Thomas Edison 1 7000 Mons Krommewetering 7 3544 AP Utrecht Krommewetering 7 3544 AP Utrecht Chemin des Primevères 45 1701 Fribourg Chemin des Primevères 45 1701 Fribourg Plaza Ciudad de Viena 6 28040 Madrid Route d’Arlon 81– 83 8009 Strassen 2 Rue des Mines 4244 Esch sur Alzette Route d’Arlon 81– 83 8009 Strassen 2 Rue des Mines 4244 Esch sur Alzette Hatchwood Place - Farnham Road Odiham, Hants RG29 1AB Hatchwood Place - Farnham Road Odiham, Hants RG29 1AB ZA de Courtaboeuf- 10, Avenue de Norvège 91962 Les Ulis ZA de Courtaboeuf- 10, Avenue de Norvège 91962 Les Ulis Bond Street 473 - Muang Thong Thani 3 Pakkred, Nonthaburi 11120 Bangkok p/a Advokatfirman VINGE Smarlandsgatan 20 - Box 1107 111 87 Stockholm Casablanca Nearshore Park, 1100 Bd. Al Qods, Shore III, Casanearshore, Sidi Maârouf Casablanca Krommewetering 7 3544 AP Utrecht Krommewetering 7 3544 AP Utrecht Krommewetering 7 3544 AP Utrecht Culliganlaan 1B 1831 DIEGEM Chaussée de Nivelles 81 1420 Braine-l'Alleud 2146 Luxemburg Koning Albert-II-laan 27 1030 Brussel BTW BE 0861.583.672 Rue de Merl 74 2146 Luxemburg Bld d'Avroy 242 4000 Liege BTW BE 0440.935.769 Koning Albert-II-laan 27 1030 Brussel BTW BE 0881.959.533

2009

Moeder maatschappij

België België

100%

Luxemburg

100%

België

100%

Luxemburg

100%

België

100%

België

100%

België

100%

Luxemburg

100%

België

100%

België

(2) (3)

België

(1)

100%

België

(1)

100%

Nederland

(1)

100%

Nederland

(1)

100%

Zwitserland

(1) (3)

100%

Zwitserland

(1) (3)

100%

Spanje

(1)

100%

Luxemburg

(1)

65%

Luxemburg

(1)

65%

Luxemburg

(1)

65%

Luxemburg

(1)

65%

Verenigd Koninkrijk

(1)

100%

Verenigd Koninkrijk

(1)

100%

Frankrijk

(1)

100%

Frankrijk

(1)

100%

Thailand

(1)

100%

Zweden

(1) (3)

100%

Maroc

(1)

100%

Nederland

(1)

100%

Nederland

(1)

100%

(1)

100%

(1) (3)

100%

België

100%

België

100%

Nederland België

Luxemburg

100%

België

100%

België

100%

Aandeel van de Groep 2008 2009

Naam

Maatschappelijke zetel

Tango Mobile SA

Rue de Luxembourg 177 Luxemburg 8077 Bertange Rue de Luxembourg 177 Luxemburg 8077 Bertange Rue de Luxembourg 177 Luxemburg 8077 Bertange Zollstrasse 3 Liechtenstein Fürstentum Liechtenstein - 9494 Schaan Ketelmeerstraat 198 Nederland 8226JX Lelystad Ketelmeerstraat 198 Nederland 8226JX Lelystad Ketelmeerstraat 198 Nederland 8226JX Lelystad Ketelmeerstraat 198 Nederland 8226JX Lelystad Ketelmeerstraat 198 Nederland 8226JX Lelystad België Belgicastraat 5 1930 Zaventem BTW BE 0463.815.792 Belgicastraat 5 België 1930 Zaventem BTW BE 0472.046.243 België Belgicastraat 5 1930 Zaventem BTW BE 0463.079.780 Rue Jean Piret 3 België 2350 Luxembourg Belgicastraat 5 België 1930 Zaventem BTW BE 0466.942.657 België Belgicastraat 5 1930 Zaventem BTW BE 0461.549.853 Belgicastraat 5 België 1930 Zaventem BTW BE 0447.976.484 Belcrownlaan 13i België 2100 Deurne BTW BE 0864.940.684 Amstel 108 Nederland 1017 AD Amsterdam Amstel 108 Nederland 1017 AD Amsterdam Fokkerweg 26 Nederlandse Antillen Willemstad Curacao Puerto Rico 50 Soldado Serrano, Ocean park San Juan 00911 Kaya J.A. Abraham Boulevard 73 Nederlandse Antillen Bonaire 36G Airport Road, Simpson Bay Nederlandse Antillen Sintt Maarten Nederlandse Antillen Fokkerweg 26 Willemstad Curacao 1334 Redwood Avenue Verenigde Staten van Amerika Brighton Iowa 52540 Santa Rosaweg 17 Nederlandse Antillen Willemstad Curacao 36G Airport Road, Simpson Bay Nederlandse Antillen Sint Maarten Aruba Watapanastraat 7 Oranjestad Aruba Watapanastraat 7 Oranjestad Arias Fabrega & Fabrega Trust Co BVI Ltd WickhamsBritse Maagdelijke Eilanden Tortola

Tango Fixed SA Tango Services SA All Communications AG Scarlet NV Scarlet Telecom BV Cybercomm BV Factium BV Scarlet Belgie Holding BV Scarlet Extended NV ST Integration NV Scarlet Business NV Scarlet Luxembourg SARL Scarlet Telecom BVBA NetNet BVBA Scarlet Belgium NV Full Telecom NV Sahara International Ventures NV Sahara LAC BV Scarlet BV (Curacao) Caribbean Satellite Communications Inc Scarlet NV (BTS) Scarlet NV (SNM) Carib - online NV Scarlet Inc Scarlet AARC NV All America Cables and Radio (Sint Maarten) NV Scarlet Telecom NV Rainbow Internet Services NV Scarlet (BVI) Ltd (1) (2) (3) (4) (5) (6)

Land

(4)

100%

(4)

100%

(4)

100%

(4)

100%

(5)

100%

(5)

100%

(5)

100%

(5)

100%

(5)

100%

(5)

100%

(5)

100%

(5)

100%

(5)

100%

(5)

100%

(5)

100%

(5)

100%

(5)

100%

51%

100%

51%

(6)

76%

42%

(6)

76%

42%

(6)

76%

42%

(6)

76%

42%

(6)

76%

42%

(6)

76%

42%

(6)

76%

42%

(6)

76%

42%

(6)

76%

42%

(6)

76%

42%

(6)

76%

42%

Dochterondernemingen van Group Telindus Activity classified as held for sale in 2008 and sold in 2009 In liquidatie Dochterondernemingen van Group Tango Dochterondernemingen van Group Scarlet Onderneming indirect gecontroleerd door de Groep

Belgacom Financieel Verslag 2009 - 157

Bijlage 6.2. Deelnemingen in joint ventures De Groep heeft volgende deelnemingen in joint ventures. Naam

Maatschappelijke zetel

Allo Bottin SA

101/109, rue Jean-Jurès 92300 Levalloi-Perret Rue Lebeau 4 1000 Brussel BTW BE 0866.977.981 Mendelssohnstrasse 87 60325 Frankfurt Great Bridgewaterstreet 70 M15ES Manchester Weena 674 3012 CN Rotterdam Corporation trust center - 1209 Orange street USA - 19801 Willington Delaware 8 Cross Street - # 11-00 PWC Building Singapore 048624 Avenida da Republica, 50, 10de verdieping 1069-211 Lisbon Via San Vito 7 20123 Milano Plaza Pablo Ruiz Picasso Torre Picasso s/n - Planta 4a 28020 Madrid Papiermülhestrasse 69 3014 Bern Teinfaltstrasse, 4 1010 Wien Drottninggaton 30 41114 Goteborg 9th Floor, Prudential Tower 13-10 Nagata-cho 2-chrome Chiyoda-ku - Tokyo 100-0014 Three Pacific Place - Level 28 1, Queen's road East Hong Kong Rue du Colonel Moll 3 75017 Paris Slijkensesteenweg 2 8400 Oostende BTW BE 0864.818.940 Bld du Roi Albert II 27 1030 Brussel BTW BE 0886.320.078

Belgacom International Carrier Services NV Belgacom International Carrier Services Deutschland G.M.B.H. Belgacom International Carrier Services UK Ltd Belgacom International Carrier Services Nederland BV Belgacom International Carrier Services North America Inc Belgacom International Carrier Services Asia Pte Ltd Belgacom International Carrier Services (Portugal) SA Belgacom International Carrier Services Italia Srl Belgacom International Carrier Services Spain SL Belgacom International Carrier Services Switzerland AG Belgacom International Carrier Services Austria GMBH Belgacom International Carrier Services Sweden AB Belgacom International Carrier Services JAPAN KK Belgacom International Carrier Services China Ltd Belgacom International Carrier Services France SAS E-Port Communications Systems SA Beltey SA

(1) (2) (3) (4)

Aandeel van de Groep 2008 2009

Land Frankrijk

(1)

50%

België

(2)

72%

58%

Duitsland

(2)

72%

58%

Verenigd Koninkrijk

(2)

72%

58%

Nederland

(2)

72%

58%

Verenigde Staten va

(2)

72%

58%

Singapore

(2)

72%

58%

Portugal

(2)

72%

58%

Italië

(2)

72%

58%

Spanje

(2)

72%

58%

Zwitserland

(2)

72%

58%

Oostenrijk

(2)

72%

58%

Zweden

(2)

72%

58%

Japan

(2)

72%

58%

China

(2)

72%

58%

Frankrijk

(2)

72%

58%

België

(3)

50%

België

(4)

50%

In liquidatie BICS Groep Joint venture van de Groep Telindus Geliquideerd

De bijdrage in de activa, passiva, opbrengsten en kosten van de gezamenlijk gecontroleerde entiteiten die zijn begrepen in de geconsolideerde jaarrekening, wordt gedetailleerd als volgt: Per 31 december (in miljoen EUR) 2008 2009 Vaste activa Vlottende activa TOTALE ACTIVA

62 262 325

133 226 359

Lange termijnschulden Korte termijnschulden TOTALE SCHULDEN

6 319 325

5 255 260

(in miljoen EUR) Netto opbrengsten Niet terugkerende opbrengsten Totaal bedrijfskosten voor afschrijvingen Afschrijvingen Netto financiële opbrengsten Winst voor belastingen Belastingen Netto winst

158

Boekjaar afgesloten op 31 december 2008 2009 759 0 -691 -19 0 48 -13 35

841 74 -763 -21 0 131 -16 114

Bijlage 6.3. Deelnemingen in geassocieerde ondernemingen De Groep heeft een aanzienlijke invloed in de volgende ondernemingen. Naam

Tunz.com NV

Maatschappelijke zetel

Chaussée de La Hulpe 185 1170 Watermaal-Boosvorde BTW BE 0886.476.763

Land

België

Aandeel van de Groep 2008

2009

40%

Bijlage 6.4. Aanschaffingen en verkopen van dochterondernemingen, joint ventures en geassocieerde ondernemingen Inbreng in natura van MTN in BICS in 2009 Op 30 november 2009 heeft MTN een inbreng gedaan van zijn internationale carrier activa in ruil voor 20% aandeelhouderschap in BICS en BICS dochterondernemingen. Deze activa werden door MTN ingebracht aan reële waarde en omvatten hoofdzakelijk zijn internationale carrier klantenbestand. De verwatering van het groepsaandeel in BICS en BICS dochterondernemingen van 72% naar 57,6% resulteerde in een verkoop van netto activa voor een bedrag van 4 miljoen EUR en de erkenning van een verwateringswinst van 74 miljoen EUR, weergegeven als niet-terugkerende opbrengsten (zie bijlage 22). ot op 31 december 2009 werd BICS geconsolideerd volgens de proportionele methode aangezien Belgacom, Swisscom en MTN tot op die datum gemeenschappelijke controle behielden doordat ze unaniem beslisten over operationele en financiële activiteiten tot 31 december 2009. Vanaf 1 januari 2010 verwerft Belgacom de controle over BICS aangezien vanaf die datum beslissingen met betrekking tot operationele en financiële activiteiten door Belgacom worden genomen samen met Swisscom of MTN en Belgacom het recht heeft op een call optie in het geval dat Swisscom en MTN gezamelijk bezwaar zouden maken tegen een beslissing die wordt voorgesteld door Belgacom. Als gevolg van het verwerven van controle in 2010 en in toepassing van de herziene IFRS 3, zal BICS via de integrale methode geconsolideerd worden vanaf 1 januari 2010 en zal de eerder verworven deelneming geherwaardeerd worden aan reële waarde op 1 januari 2010, met erkenning van een niet-terugkerende winst van 436 miljoen EUR. Een aankoopprijstoewijzing zal ook worden doorgevoerd welke onder meer zal leiden tot een stijging van de immateriële vaste activa met 484 miljoen EUR en een stijging van de uitgestelde belastingschulden met 164 miljoen EUR. Goodwill zal stijgen met 252 miljoen EUR en de minderheidsbelangen in BICS en BICS dochterondernemingen zullen 218 miljoen EUR bedragen op 1 januari 2010. Verkopen in 2008 In januari 2008 heeft de Groep 100% van zijn aandelen in Extenseo NV verkocht, wat resulteerde in een winst van 1 miljoen EUR. In juni 2008 deed de Groep ook zijn aandelen in Certipost NV van de hand, wat resulteerde in de erkenning van een winst van 8 miljoen EUR, geclassificeerd als niet-terugkerende opbrengsten in de resultatenrekening. (zie bijlgage 21).In 2008 heeft de Groep besloten om de Telindus filialen in niet-strategische landen (Duitsland, China en Hong Kong, Italië, Portugal, Zwitserland en Zweden) van de hand te doen of te liquideren. In deze kontekst heeft de Groep het grootste deel van de activa van Zweden verkocht, de liquidatie van Zwitserland en Zweden gestart en zijn aandelen in de andere landen verkocht. Dit desinvesteringsproject leidde tot de erkenning van een niet-terugkerende kost van 34 miljoen EUR in de resultatenrekening van het vierde kwartaal van 2008 (zie bijlage 26), waarvan 21 miljoen EUR als verlies op verkoop van filialen en 13 miljoen EUR als verlies op liquidatie van activiteiten. Verkopen in 2009 In 2009 verkocht de Groep zijn deelneming in Telindus Thailand Ltd en All Communications AG en de WIN activiteit van Belgacom W NV. Deze verkopen resulteerden in de erkenning van een verlies van 2 miljoen EUR.

De netto activa die in 2008 en 2009 in het kader van bovenvermelde transacties van de hand werden gedaan worden samengevat als volgt: (in miljoen EUR) Verkopen van Verkopen van 2008 2009 Verkochte vaste activa Verkochte vlottende activa, exclusief kas en kasequivalenten Verkochte kas en kasequivalenten Verkochte langetermijnschulden Verkochte kortetermijnschulden Verkochte nettoactiva Verkoopprijs, na aftrek van transactie kosten Winst/(verlies) op verkoop - inbegrepen niet-terugkerende opbrengsten - inbegrepen niet-terugkerende kosten

1 40 8 -1 -27 21

0 3 4 0 -1 6

-13 8 -21

-2 0 0

8 -8 0

3 -4 -1

De netto instroom van kasmiddelen uit de verkoop ziet er uit als volgt: Ontvangen geldmiddelen Afgestane kas en kasequivalenten Netto kas-instroom / (uitstroom)

Belgacom Financieel Verslag 2009 - 159

Overname van Tango Groep in 2008 In augustus 2008 heeft de Groep de Tango Groep overgenomen (voordien toebehorend aan Tele2 Europe), de tweede mobiele operator in Luxemburg. Als onderdeel van de transactie verwierf de Groep ook de vaste en mobiele activiteiten in Liechtenstein. De initiële overnameprijs bedroeg 213 miljoen EUR maar werd in 2009 verminderd met 4 miljoen EUR prijs aanpassingen. Er werden geen eigenvermogeninstrumenten uitgegeven in het kader van de betaling. Na aftrek van de verworven kasmiddelen bedroegen de netto kasmiddelen die werden betaald voor de overname 203 miljoen EUR. De reële waarde van de identificeerbare activa en passiva van de Tango Groep op de overnamedatum werd definitief vastgesteld 12 maanden na overname en heeft geleid tot de erkenning van een goodwill ter waarde van 162 miljoen EUR. De Groep heeft immateriële vaste activa geïdentificeerd en erkend die, door hun aard, apart kunnen worden beschouwd en op betrouwbare wijze kunnen worden gemeten. Deze immateriële vaste activa bestaan uit een klantenbestand, ter waarde van 24 miljoen EUR, en een merknaam, ter waarde van 9 miljoen EUR. De Groep heeft geen immateriële vaste activa geïdentificeerd die door hun aard niet apart kunnen worden beschouwd en op betrouwbare wijze kunnen worden gemeten. De goodwill omvat voor het grootste gedeelte toekomstige synergiëen met de Groep. De opbrengsten en kosten van de Tango Groep werden met ingang van 1 augustus 2008 opgenomen in de geconsolideerde financiële staten van de Groep. De Tango Groep droeg voor 43 miljoen EUR bij tot de totale opbrengsten van het jaar 2008 en voor 19 miljoen EUR tot het totale bedrijfsresultaat vóór afschrijvingen van het jaar 2008.

De reële waarde van de identificeerbare activa en passiva van Tango Groep op datum van de overname en de corresponderende boekwaarde onmiddellijk voor de overname bedroegen:

(in miljoen EUR)

Vaste activa Volttende activa Total activa Lange termijnschulden Korte termijnschulden Totaal minderheidsbelangen en schulden Netto verworven Activa

Reële waarde erkend op verwervingsdatum 61 28 89 -11 -31 -42

28 28 57 0 -29 -29

Goodwill ontstaan bij verwerving

162

Aankoopprijs

209

De aankoopprijs is als volgt gedetailleerd: Cash betaald aan aandeelhouders Cash te betalen aan aandeelhouders Kosten verbonden aan de verwerving Aankoopprijs

209 0 0 209

De netto cashuitgaven bij verwerving zien er uit als volgt: Betaalde aankoopprijs Ontvangen kas en kasequivalenten Netto cashuitgaven

160

Boekwaarde

209 -7 203

Overname van de Scarlet Groep in 2008 Op 28 november 2008 verwierf de Groep alle aandelen van de Scarlet Groep, een leverancier van telecom diensten via zijn eigen netwerk, voor een bedrag van 176 miljoen EUR, of 172 miljoen EUR na aftrek van de verworven cash. Er werden geen eigenvermogeninstrumenten uitgegeven in het kader van de betaling. Op 31 december 2008 werd de reële waarde van de identificeerbare activa en passiva van de Scarlet Groep niet vastgesteld (ook niet voorwaardelijk), wat heeft geleid tot de erkenning van een voorlopige goodwill van 170 miljoen EUR.,Per 31 december 2009 werd de aankoopprijstoewijzing definitief gefinaliseerd, waarbij de voorlopige goodwill werd verminderd met 20 miljoen EUR. De Groep heeft immateriële vaste activa geïdentificeerd en erkend die, door hun aard, apart kunnen worden beschouwd en op betrouwbare wijze kunnen worden gemeten. Deze immateriële vaste activa bestaan uit een klantenbestand, ter waarde van 49 miljoen EUR, en een merknaam, ter waarde van 5 miljoen EUR. De Groep heeft geen immateriële vaste activa geïdentificeerd die door hun aard niet apart kunnen worden beschouwd en op betrouwbare wijze kunnen worden gemeten. De goodwill omvat voor het grootste gedeelte toekomstige synergiëen met de Groep. Wegens materialiteitsredenen werd de jaarekening van 2008 niet aangepast om de impact van de aankoopprijstoewijzing op de afschrijvingskosten weer te geven. De opbrengsten en kosten van de Scarlet Groep werden met ingang van 1 december 2008 opgenomen in de geconsolideerde financiële staten van de Groep. De Scarlet Groep droeg voor 9 miljoen EUR bij tot de totale opbrengsten van het jaar 2008 en -1 miljoen EUR tot het totale bedrijfsresultaat vóór afschrijvingen van het jaar 2008.

De reële waarde van de identificeerbare activa en passiva van Scarlet Groep op datum van de overname en de corresponderende boekwaarde onmiddellijk voor de overname bedroegen:

(in miljoen EUR)

Vaste activa Volttende activa Total activa Lange termijnschulden Korte termijnschulden Totaal minderheidsbelangen en schulden Netto verworven Activa

Reële waarde erkend op verwervingsdatum

Boekwaarde

85 20 105 -28 -51 -78

36 22 58 -5 -46 -51

Goodwill ontstaan bij verwerving

150

Aankoopprijs

177

De aankoopprijs is als volgt gedetailleerd: Cash betaald aan aandeelhouders Cash te betalen aan aandeelhouders Kosten verbonden aan de verwerving Aankoopprijs

176 0 0 177

De netto cashuitgaven bij verwerving zien er uit als volgt: Betaalde aankoopprijs Ontvangen kas en kasequivalenten Netto cashuitgaven

177 -4 172

Belgacom Financieel Verslag 2009 - 161

Andere overnames in 2008 In 2008 heeft de Groep ook Beldiscom NV overgenomen, een verdeler van vaste en mobiele telefoons, en Mobile-For NV, een onderneming die gespecialiseerd is in mobiele betalingen voor parkeerdiensten, voor een totaal bedrag van 5 miljoen EUR.

De re毛le waarde van de identificeerbare activa en passiva van deze aanschaffingen op datum van de overname en de corresponderende boekwaarde onmiddellijk v贸贸r de overname bedroegen:

(in miljoen EUR)

Vaste activa Volttende activa Total activa Lange termijnschulden Korte termijnschulden Totaal minderheidsbelangen en schulden

Re毛le waarde erkend op verwervingsdatum

Boekwaarde

2 1 4 -1 -1 -2

0 1 2 0 -1 -2

Netto verworven Activa

Goodwill ontstaan bij verwerving

Aankoopprijs

De aankoopprijs is als volgt gedetailleerd: Cash betaald aan aandeelhouders Cash te betalen aan aandeelhouders Kosten verbonden aan de verwerving Aankoopprijs

5 0 0 5

De netto cashuitgaven bij verwerving zien er uit als volgt: Betaalde aankoopprijs Ontvangen kas en kasequivalenten Netto cashuitgaven

5 0 5

Er vonden geen andere noemenswaardige aanschaffingen, verkopen of wijzigingen van deelnemingspercentages dochterondernemingen, joint-ventures of geassocieerde ondernemingen plaats gedurende de twee gepresenteerde jaren.

Bijlage 7. Andere deelnemingen De andere deelnemingen bevatten enkel de deelnemingen waarvoor de Groep geen controle, geen gezamenlijke controle of geen aanzienlijke invloed uitoefent.

De andere deelnemingen stellen zich voor als volgt: (in miljoen EUR)

Per 31 december 2008 2009

Niet-genoteerde aandelen

Totaal

162

Bijlage 8. Winstbelasting Bruto uitgestelde belastingvorderingen / (schulden) betreffen het volgende : (in miljoen EUR)

Per 31 december 2008 2009

Uitgestelde belastingschulden Versnelde afschrijvingen voor fiscale doeleinden Reële waarde aanpassingen op acquisities Overbodige schulden Herwaardering van financiële instrumenten naar de reële waarde Uitgestelde belastingen op de verkopen van materiële vaste activa Andere Bruto uitgestelde belastingschulden

-19 -17 -14 -2 -5 -18 -75

-41 -25 -14 -1 -5 -25 -111

Uitgestelde belastingvorderingen Versnelde afschrijvingen voor fiscale doeleinden Herwaardering van financiële instrumenten naar de reële waarde Schuld voor vergoedingen na uitdiensttreding en beëindigingsvoordelen Overdraagbare fiscale verliezen Kapitaalverlies op investeringen in dochterondernemingen Andere Bruto uitgestelde belastingvorderingen

40 6 191 72 1 23 334

43 7 158 55 41 18 321

-49 308

-86 295

De netto uitgestelde belastingvorderingen/(schulden), gegroepeerd per wettelijke entiteit, zijn als volgt : Netto uitgestelde belastingschulden Netto uitgestelde belastingvorderingen

De Groep heeft overdraagbare fiscale verliezen in België die onbeperkt beschikbaar zijn om toekomstige fiscale winsten van ondernemingen waarin deze verliezen zich hebben voorgedaan, te compenseren. Belgacom NV heeft gecumuleerde fiscale verliezen onder meer als gevolg van herstructureringsprogramma’s en aan de overdracht van de pensioen- verplichtingen voor statutaire werknemers in 2003. Op basis van het huidige ondernemingsplan van Belgacom NV zullen toekomstige fiscale winsten beschikbaar zijn om de overdraagbare fiscale verliezen en andere uitgestelde belastingsvorderingen verder aan te wenden. De Groep verwacht al de overgedragen fiscale verliezen van Belgacom NV in 2010 te zullen opgebruiken. Uitgestelde belastingvorderingen werden niet erkend voor de verliezen van dochterondernemingen die reeds verschillende jaren verlieslatend zijn. Gecumuleerde overdraagbare fiscale verliezen en investeringsaftrek beschikbaar voor dergelijke ondernemingen bedroegen 255 miljoen EUR op 31 december 2008 en 306 miljoen EUR op 31 december 2009. Het aandeel van Belgacom in de niet-uitgekeerde beschikbare reserves van dochterondernemingen beloopt 4.930 miljoen EUR op 31 december 2009 en is bij uitkering aan de moedermaatschappij belastbaar tegen een effectief belastingpercentage van 1,7%. Er wordt geen uitgestelde belastingschuld erkend voor deze niet-uitgekeerde beschikbare reserves, behalve wanneer er een beslissing wordt genomen om deze overgedragen winst uit te keren i.e. wanneer het filiaal van plan is een dividend uit te keren.

De uitgestelde belastingopbrengsten/(kosten) in de resultatenrekening hebben betrekking op het volgende: Boekjaar afgesloten op 31 december (in miljoen EUR) 2008 2009 M.b.t. de uitgestelde belastingschulden Versnelde afschrijvingen voor fiscale doeleinden Reële waarde aanpassingen op acquisities Herwaardering van financiële instrumenten naar de reële waarde Andere M.b.t. de uitgestelde belastingvorderingen Versnelde afschrijvingen voor fiscale doeleinden Herwaardering van financiële instrumenten naar de reële waarde Schuld voor vergoedingen na uitdiensttreding en beëindigingsvoordelen Overdraagbare fiscale verliezen Kapitaalverlies op investeringen in dochterondernemingen Andere Uitgestelde belastingslasten van het jaar

9 8 -1 -12

-23 9 1 -6

2 4 158 -179 0 1

3 1 -33 -31 40 -6

-9

-46

De uitgestelde belastingschulden stegen in 2008 met 11 miljoen EUR en met 4 miljoen EUR in 2009 als gevolg van de aankoopprijstoewijzing van bedrijfscombinaties.

Belgacom Financieel Verslag 2009 - 163

De geconsolideerde resultatenrekening omvat de volgende belastinglasten: (in miljoen EUR) Courante winstbelastingen Courante winstbelastingen van het jaar Aanpassingen van courante winstbelastingen m.b.t. vorige jaren Uitgestelde belastingen Last ten gevolge van wijzigingen in tijdelijke verschillen Winstbelastingen geboekt in de geconsolideerde resultatenrekening

Per 31 december 2008 2009 -244 -1

-200 5

-9

-46

-254

-241

De afstemming van de belastinglast op de winst vóór belastingen tegen de wettelijke aanslagvoet met de belastingen op de winst tegen de reële aanslagvoet van de Groep voor elk van de twee jaren eindigend op 31 december ziet eruit als volgt: Per 31 december (in miljoen EUR) 2008 2009 Winst voor belastingen Tegen de Belgische wettelijke aanslagvoet van 33,99% Lagere inkomstenbelastingspercentage van andere landen Belastingeffect van de verkopen van dochterondernemingen en andere deelnemingen Belastingeffect van de kapitaalverliezen uit investeringen in dochterondernemingen Niet-belastbare winst uit dochterondernemingen Fiscaal niet-aftrekbare uitgaven Andere Belastingkost Reële aanslagvoet

1.053

1.144

358 -3 6 -1 -142 34 2 254 24,09%

389 -4 -25 -40 -96 54 -37 241 21,03%

De niet-belastbare winst uit dochterondernemingen betreft hoofdzakelijk de opbrengsten van Belgacom Group International Services, die onderworpen is aan een belastingstelsel dat niet is gebaseerd op de belastbare winst, en de notionele interestaftrek in België. Het belastingeffect van de verkoop van dochterondernemingen en andere ondernemingen betreft de belastingvrijstelling van de verwateringswinst die de Groep erkende als gevolg van de inbreng in natura door MTN in BICS (zie bijlagen 6.4 en 22) Het belastingeffect van de kapitaalverliezen uit investeringen in dochterondernemingen betreft hoofdzakelijk de erkenning van belastingvorderingen die niet werden erkend in vorige jaren in dochterondernemingen in liquidatie. De fiscaal niet-aftrekbare uitgaven omvatten voornamelijk diverse uitgaven die niet aftrekbaar zijn voor fiscale doeleinden en nieterkende overgedragen fiscale verliezen. Andere aanpassingen voor het jaar 2009 houden vooral verband met de erkenning van fiscale verliezen als gevolg van een beslissing van het Europees Hof van Justitie inzake het belastingsregime voor ontvangen dividenden van dochterondernemingen.

Bijlage 9. Activa en schulden voor pensioenen, andere vergoedingen na uitdiensttreding en beëindigingsvoordelen. De Groep heeft verschillende plannen waarvan hieronder een overzicht wordt weergegeven: (in miljoen EUR) Beëindigingsvoordelen en bijkomende vergoedingen in verband met herstructureringsprogramma's Aanvullende pensioenplannen (nettoschuld) Andere vergoedingen na uitdiensttreding andere dan pensioenen Andere schulden Nettoschuld opgenomen in de balans Aanvullende pensioenplannen (nettoactiva) Nettoactiva opgenomen in de balans

Per 31 december 2008 2009 569 5 185 18 777 -5 -5

469 1 191 16 677 -2 -2

De berekening van de nettoschulden is gebaseerd op de assumpties die werden vastgelegd op de balansdatum. De assumpties voor de verschillende plannen werden bepaald op basis van macro-economische gegevens en de specifieke voorwaarden inzake duur en begunstigde populatie van elk plan, met als doel de meest relevante inschatting van de verwachte kasuitstromen te maken.

164

Bijlage 9.1. Beëindigingsvoordelen en bijkomende vergoedingen in verband met herstructureringsprogramma’s Beëindigingsvoordelen en bijkomende vergoedingen in deze bijlage hebben betrekking op werknemersherstructureringsprogramma’s. Er worden geen activa opgebouwd voor deze voordelen. In 2002 heeft Belgacom NV het werknemersherstructureringsprogramma Belgacom e-Strategic Transformation (“BeST”) doorgevoerd. Volgens de voorwaarden van het programma, zal de Groep gegarandeerde salarissen betalen tot het jaar 2012. In 2005 heeft de Groep een afvloeiingsplan en een eindeloopbaan oplossing (peterschap) geïmplementeerd. Volgens de voorwaarden van het programma, zal de Groep vergoedingen betalen tot het jaar 2015. In 2007 heeft de Groep een vrijwillig programma van externe mobiliteit naar de Belgische Staat geïmplementeerd voor zijn statutaire werknemers. In 2008 is de schuld van de Groep inzake de herstructureringsprogramma’s met 53 miljoen EUR gestegen, erkend als nietterugkerende kost in de resultatenrekening (zie bijlage 26). Deze stijging geeft de impact weer van de evolutie van de index in 2008 op alle salariscomponenten van alle herstructureringsprogramma’s (19 miljoen EUR), en van het succes van het externe mobiliteitsprogramma opgestart in 2007 (34 miljoen EUR). Eind 2008 waren 219 personeelsleden naar Staatsdepartementen getransfereerd of waren in hun proefperiode. De Groep berekende de schuld op 31 december 2008 op basis van de assumptie dat op een cumulatieve basis 310 personeelsleden zullen worden aangeworven door de Belgische Staat. Op 31 december 2009, waren reeds 259 van de geschatte 310 werknemers naar Belgische Staatsdepartementen getransfereerd. De timing van resterende 51 transferten hangt af van het resultaat van het lopende selectieproces en proefperiodes. In 2009 implementeerde de Groep een herstructureringsprogramma voor werknemers in dochterondernemingen hetgeen resulteerde in een niet-terugkerende kost van 7,5 miljoen EUR (zie bijlage 26). Elke herwaardering van de schuld voor beëindigingvoordelen en bijkomende vergoedingen wordt onmiddellijk in de resultatenrekening erkend. De financieringstoestand van de plannen voor beëindigingsvoordelen en bijkomende vergoedingen is als volgt : Per 31 december 2008 2009

(in miljoen EUR) Bruto pensioenschuld Activa van de plannen tegen reële waarde Schuld die de activa van de plannen overschrijdt

569 0 569

469 0 469

De volgende kostencomponenten zijn opgenomen in de resultatenrekening: (in miljoen EUR)

Boekjaar afgesloten op 31 december 2008 2009

Interestkost Erkende actuariële verliezen

23 8

20 0

Kosten opgenomen in de resultatenrekening voor inperkingen, stopzettingskosten en speciale beëindigingsvoordelen

Speciale beëindigingsvoordelen Kosten opgenomen in de resultatenrekening

46 76

7 27

De beweging van de nettoschuld werd als volgt opgenomen in de balans: (in miljoen EUR) In het begin van het jaar Kosten van het boekjaar Reële werkgeversbijdrage Op het einde van het jaar

Per 31 december 2008 2009 627 76 -135 569

569 27 -126 469

Wijziging in de plan activa : (in miljoen EUR) In het begin van het jaar Reële werkgeversbijdrage Uitkeringen aan begunstigden Op het einde van het jaar

Per 31 december 2008 2009 0 135 -135 0

0 126 -126 0

Belgacom Financieel Verslag 2009 - 165

Wijziging in de bruto schuld: (in miljoen EUR) In het begin van het jaar Interestkost Erkende actuariële (winst) / verliezen Speciale beëindigingsvoordelen Uitkeringen aan begunstigden Op het einde van het jaar

Per 31 december 2008 2009 627 23 8 46 -135 569

569 20 0 7 -126 469

De schuld voor beëindigingsvoordelen en bijkomende vergoedingen werd bepaald op basis van de volgende assumpties: Per 31 december 2008 2009 Discontovoet 4,50% 2,6 %- 4,5% Toekomstige prijsinflatie 2,00% 2,00%

Sensitiviteitsanalyse Een verhoging of verlaging van 0,5% van de werkelijke discontovoet resulteert in een schuldvariatie van ongeveer 4 miljoen EUR. De Groep voorziet om een bedrag van 132 miljoen EUR als beëindigingsvoordelen en bijkomende vergoedingen te betalen in 2010.

Bijlage 9.2. Aanvullende pensioenplannen Belgacom NV en sommige dochterondernemingen hebben een aanvullend pensioenplan voor hun personeelsleden. Dit plan verstrekt pensioenvoordelen voor diensten geleverd vanaf 1 januari 1997. Het desbetreffende afzonderlijk beheerde pensioenfonds werd in 1998 opgericht. Belgacom Mobile, een dochteronderneming van Belgacom, heeft een eigen aanvullend pensioenplan voor haar personeelsleden. Het desbetreffende afzonderlijk beheerde pensioenfonds werd opgericht in 2001. Deze twee pensioenfondsen werden gefusioneerd in 2009. Telindus BV, een dochteronderneming gevestigd in Nederland, heeft een aanvullend pensioenfonds voor haar personeelsleden. Dit fonds wordt gefinancierd via een verzekeringsmaatschappij. De financieringstoestand van de pensioenplannen is als volgt: (in miljoen EUR) Bruto pensioenschuld Plan activa tegen reële waarde Tekort / (surplus) Niet-erkende actuariële winst / (verliezen) Tekort / (surplus) na niet-erkende actuariële winst / (verliezen) samengesteld uit: Nettoschuld opgenomen in de balans Nettoactiva opgenomen in de balans

Per 31 december 2008 2009 168 -131 37 -37 0 5 -5

196 -172 23 -24 -1 1 -2

De historiek van ervaringsaanpassingen is als volgt: (in miljoen EUR) Bruto pensioenschuld Plan activa tegen reële waarde Tekort / (surplus) Ervaringsaanpassing op verplichtingen : winst / (verlies) Ervaringsaanpassing op fondsbeleggingen : winst / (verlies)

Per 31 december 2008 2009 168 -131 37 10 -45

196 -172 23 2 10

De volgende kostencomponenten zijn opgenomen in de resultatenrekening: (in miljoen EUR) Servicekost - werkgever Interestkost Verwacht rendement op activa van de plannen Erkende actuariële (winst) / verliezen Kosten opgenomen in de resultatenrekening

Boekjaar afgesloten op 31 december 2008 2009 24 8 -12 0 20

24 9 -10 1 24

De beweging van de nettoschuld/(nettoactiva) werd als volgt opgenomen in de balans: (in miljoen EUR) In het begin van het jaar Kosten van het boekjaar Reële werkgeversbijdrage Tekort / (surplus) na niet-erkende actuariële winst / (verliezen) samengesteld uit: Nettoschuld op het einde van het jaar Nettoactiva op het einde van het jaar

166

Per 31 december 2008 2009 0 20 -20 0 5 -5

0 24 -25 -1 1 -2

Wijziging in de plan activa : (in miljoen EUR) In het begin van het jaar Verwacht rendement op activa van de plannen Actuariële winsten / (verliezen) op de activa van de plannen Reële werkgeversbijdrage Uitkeringen aan begunstigden en kosten Op het einde van het jaar

Per 31 december 2008 2009 147 12 -45 20 -3 131

131 10 10 25 -3 172

Wijziging in de bruto schuld: (in miljoen EUR) In het begin van het jaar Servicekost Interestkost Uitkeringen aan begunstigden en kosten Actuarieel verlies / (winst) Op het einde van het jaar

Per 31 december 2009 2008 149 24 8 -3 -10 168

168 24 9 -3 -2 196

De pensioenschuld werd bepaald op basis van de volgende assumpties: Discontovoet Verwacht rendement van de activa van de plannen Toekomstige prijsinflatie Nominaal toekomstige loonsverhoging Nominaal toekomstige barema-stijging

Per 31 december 2008 2009 5,50% 5,50% 4.25% - 7.20% 3,25% - 6,20% 2,00% 2,00% 2.00% - 4.75% 2,00% - 4,50% 2.00% - 3.95% 2.00% - 3.95%

De verwachte opbrengst van de activa van de plannen is een raming gebaseerd op marktgegevens en toekomstige langetermijnverwachtingen. Het houdt eveneens rekening met de activa toewijzing van het pensioenplan die kan evolueren over de tijd, afhankelijk van de gerealiseerde en toekomstige verwachte opbrengsten. De activa van de pensioenenplannen zijn als volgt: Aandelen Vast rentende effecten : obligaties en liquide middelen Verzekeringsbeleggingen (voor plan van Telindus BV)

Per 31 december 2008 2009 41% 45% 55% 52% 4% 3%

Het reële rendement van de activa van de plannen (in miljoen EUR) Reële rendement van de activa van de plannen

Per 31 december 2008 2009 -33

De Groep verwacht in 2010 om 25 miljoen EUR bij te dragen aan deze pensioenplannen.

Bijlage 9.3. Andere vergoedingen na uitdiensttreding Historisch kent de Groep haar gepensioneerden naast de pensioenen andere voordelen toe onder de vorm van kortingen op treintickets, een hospitalisatieverzekering, en een socio-culturele premie. Alle vergoedingen na uitdiensttreding (andere dan pensioenen) worden rechtstreeks door de Groep uitbetaald aan de gepensioneerden en om die reden worden er geen activa opgebouwd voor dergelijke voordelen De financieringstoestand van de plannen is als volgt: (in miljoen EUR) Bruto pensioenschuld Activa van de plannen tegen reële waarde Schuld die de activa van de plannen overschrijdt Niet-erkende actuariële verliezen Niet-erkende servicekost van vroegere dienstjaren Nettoschuld opgenomen in de balans

Per 31 december 2008 2009 235 0 235 -47 -2 185

238 0 238 -45 -2 191

Belgacom Financieel Verslag 2009 - 167

De historiek van ervaringsaanpassingen is als volgt: Per 31 december 2008 2009

(in miljoen EUR) Bruto pensioenschuld Activa van de plannen tegen reële waarde Schuld die de activa van de plannen overschrijdt Ervaringsaanpassing op verplichtingen : winst / (verlies)

235 0 235

238 0 238

De volgende kostencomponenten zijn opgenomen in de resultatenrekening: (in miljoen EUR)

Boekjaar afgesloten op 31 december 2008 2009

Servicekost - werkgever Interestkost Erkende actuariële verliezen Kosten opgenomen in de resultatenrekening

2 12 2 17

2 13 2 17

De beweging van de nettoschuld werd als volgt opgenomen in de balans: Per 31 december 2008 2009

(in miljoen EUR) In het begin van het jaar Kosten van het boekjaar Reële werkgeversbijdrage Op het einde van het jaar

179 17 -11 185

185 17 -11 191

Wijziging in de plan activa : Per 31 december 2008 2009

(in miljoen EUR) In het begin van het jaar Reële werkgeversbijdrage Uitkeringen aan begunstigden Op het einde van het jaar

0 -11 11 0

Wijziging in de bruto schuld:

0 -11 11 0

Per 31 december 2008 2009

(in miljoen EUR) In het begin van het jaar Servicekost Interestkost Uitkeringen aan begunstigden Actuariële (winsten)/verliezen Op het einde van het jaar

233 2 12 -11 -2 235

235 2 13 -11 0 238

De schuld voor andere vergoedingen na uitdiensttreding werd bepaald op basis van de volgende assumpties: Discontovoet Toekomstige kostenevolutie Toekomstige prijsinflatie

Per 31 december 2008 2009 5,50% 5,50% 2.00% - 4.00% 2.00% - 4.00% 2,00% 2,00%

De schuld voor de andere vergoedingen na uitdiensttreding werd bepaald op basis van de officiële Belgische sterftetafels, gecorrigeerd voor het sterfteverloop van de statutaire gepensioneerden. Sensitiviteitsanalyse Een stijging of een daling van 1% in de trend van de medische kosten zou resulteren in respectievelijk een stijging van 18 miljoen EUR of een daling van 15 miljoen EUR van de bruto schuld en tot een stijging of een daling van de kost (service en interestkost) van het jaar met 1 miljoen EUR. De Groep verwacht in 2010 om een bedrag van 13 miljoen EUR aan deze plannen bij te dragen.

Bijlage 9.4. Overige verplichtingen De Groep heeft een wettelijke verplichting om kinderbijslagen uit te betalen aan een beperkt aantal statutaire gepensioneerden en aan de begunstigden van werknemersherstructureringsprogramma’s. Telindus Frankrijk heeft een wettelijke verplichting, in overeenstemming met de locale wetgeving in Frankrijk, om éénmalig een vergoeding na uitdiensttreding uit te betalen. Deze bedragen worden rechtstreeks door de Groep uitbetaald en daardoor worden er geen activa opgebouwd voor dergelijke voordelen. Herwaarderingen van de schuld worden onmiddellijk opgenomen in de resultatenrekening.

168

De financieringstoestand is als volgt: Per 31 december 2008 2009

(in miljoen EUR) Bruto pensioenschuld Plan activa tegen reĂŤle waarde Nettoschuld opgenomen in de balans

18 0 18

De schuld werd bepaald op basis van de volgende assumpties:

16 0 16

2008 2009 4.00% - 5.00% 4,00% - 5,00% 2,00% 2,00%

Discontovoet Toekomstige prijsinflatie

Bijlage 10. Andere vaste activa (in miljoen EUR)

Bijlage

Andere derivaten Lange termijnbeleggingen Andere financiĂŤle activa Totaal

Per 31 december 2008 2009

62 5 18 85

58 5 12 75

Bijlage 11. Handelsvorderingen De meeste handelsvorderingen zijn niet rentedragend en hebben over het algemeen een looptijd van 30 tot 90 dagen. De looptijd van de handelsvorderingen van het segment International Carrier Services is echter langer aangezien de meeste vorderingen op andere telecom operatoren worden betaald op basis van netting akkoorden en via de Clearing Huizen. De analyse van de vervallen handelsvorderingen waarop geen waardevermindering werd geboekt, stelt zich voor als volgt:

Per 31 december

Bruto vorderingen

Waardevermi nderingen voor dubieuze vorderingen

Netto boekwaarde

Niet vervallen en niet onderworpen aan waardevermi ndering

1.350 1.209

-145 -120

1.205 1.089

933 858

(in miljoen EUR) 2008 2009

Vervallen maar niet onderworpen aan waardevermindering

< 30 dagen

30-60 dagen

125 102

29 34

60-90 dagen 90-180 dagen180-360 dagen > 360 dagen 18 15

31 28

34 14

35 37

Op 31 december 2008, en 2009, waren respectievelijk 77% en 79% van het totaal van de handelsvorderingen niet vervallen of zonder waardevermindering geboekt. Voor de twee voorgestelde jaren werd geen enkele handelsvordering als waarborg gegeven. In 2009 heeft Belgacom Groep waarborgen gekregen voor een bedrag van 19 miljoen EUR (22 miljoen EUR in 2008) als onderpand op openstaande facturen. Deze waarborgen bestaan uit hetzij kaswaarborgen zoals bankwaarborgen, hetzij financiĂŤle instrumenten beschikbaar voor omwisseling in kontanten, zoals waarborgen van moederondernemingen, zodra deze vorderingen vervallen zijn. Op balansdatum werden deze kaswaarborgen noch verkocht, noch als waarborgen getransfereerd.

De evolutie van de waardeverminderingen voor dubieuze vorderingen stelt zich voor als volgt: (in miljoen EUR) Bijlage Op 1 januari (Toename) / daling erkend in resultatenrekening Aanschaffingen van dochterondernemingen Verkopen van dochterondernemingen Andere bewegingen Per 31 december

2008

2009

-138

-145

-4 -9 5 0

2 0 6 16

-145

-120

Belgacom Financieel Verslag 2009 - 169

Bijlage 12. Andere vlottende activa (in miljoen EUR) Terug te vorderen B.T.W. Derivaten aangehouden voor afdekking Andere derivaten Over te dragen kosten Verkregen opbrengsten Andere vorderingen Totaal

Bijlage 31

Per 31 december 2008 2009 13 1 0 96 16 26 151

22 0 2 108 18 45 194

Bijlage 13. Beleggingen Per 31 december 2008 2009

(in miljoen EUR) Aandelen Totaal

53 53

76 76

De aandelen omvatten beveks en fondsen die hoofdzakelijk werden geïnvesteerd in geldmarktinstrumenten, euro-obligaties en eigen vermogensinstrumenten.

In de twee getoonde jaren is de netto boekwaarde van de beleggingen als volgt geëvolueerd: (in miljoen EUR) Netto boekwaarde op 1 januari Aanschaffingen Verkopen Verkopen van dochterondernemingen Waardeverminderingen Herwaardering aan reële waarde Uit vermogen Boekwaarde op 31 december

(in miljoen EUR) Aanschaffingswaarde Gecumuleerde herwaardering aan reële waarde Gecumuleerde waardeverminderingen Nettoboekwaarde

Bijlage

Per 31 december 2008 2009 59

0 0 -2 -5

34 -12 0 0

Per 31 december 2008 2009 52 6 -5 53

71 7 -1 76

Bijlage 14. Kas en kasequivalenten (in miljoen EUR) Vastrentende effecten Kortetermijndeposito's Kas en banktegoeden Totaal

Per 31 december 2008 2009 269 199 97 565

208 66 58 332

De Groep investeert een deel van zijn liquiditeitenoverschot in schatkistcertificaten. Deze worden tot het einde van de looptijd aangehouden. De kortetermijndeposito’s worden belegd voor periodes die variëren van één tot drie maanden afhankelijk van de onmiddellijke cashbehoeften van de Groep en brengen interest op volgens de respectieve rentevoeten van de korte termijndeposito’s. De banktegoeden brengen interest op tegen variabele rentevoeten op basis van de dagelijkse bankdepositorente.

Bijlage 15. Vermogen Bijlage 15.1. Eigen vermogen Per 31 december 2009 bedroeg het kapitaal van Belgacom NV 1 miljard EUR (volledig volstort), vertegenwoordigd door 338.025.135 aandelen zonder nominale waarde en allen met dezelfde rechten voor zover deze rechten niet geschorst of vernietigd werden in geval het eigen aandelen betrof. De Raad van Bestuur van Belgacom NV is bevoegd om het kapitaal te verhogen met een maximum bedrag van 200 miljoen EUR.

170

De uitkering van overgedragen winsten van Belgacom NV, de moedermaatschappij, wordt beperkt door een wettelijke reserve, die tijdens de vorige jaren werd opgebouwd in overeenstemming met de Belgische vennootschappenwet, tot 10% van het geplaatste kapitaal van Belgacom. Belgacom NV heeft de statutaire verplichting om 5% van de winst vóór belastingen van de moedermaatschappij te verdelen onder haar werknemers. In de bijgaande geconsolideerde jaarrekening wordt deze winstverdeling geboekt als personeelskosten. Op 18 oktober 2007 besloot de Raad van Bestuur eigen aandelen in te kopen voor een maximum bedrag van 230 miljoen EUR. De aankoop startte in november 2007. Op 31 december 2007 werden 2.275.112 aandelen ingekocht voor een totaal bedrag van 78 miljoen EUR en tegen een gemiddelde prijs van 34,23 EUR per aandeel. De Groep rondde deze transactie af op 3 maart 2008 door de aankoop van 4.763.653 aandelen in 2008 voor een totaal bedrag van 152 miljoen EUR. Op 24 juli 2008 besloot de Groep om eigen aandelen in te kopen voor een maximum bedrag van 200 miljoen EUR. Het programma startte op 4 augustus 2008 en werd voltooid op 26 november 2008. De Groep kocht in totaal 7.379.925 aandelen tegen een gemiddelde prijs van 27,10 EUR per aandeel. Op 31 december 2009 had de Groep 17.410.452 eigen aandelen, waarvan 3.137.618 met een geschorst recht op dividenden en 14.272.834 zonder recht op dividenden. De dividenden die toegekend zijn aan eigen aandelen met geschorste dividendrechten, worden geboekt onder de rubriek “Onbeschikbare reserve voor verdeling” in de enkelvoudige jaarrekening van Belgacom NV. In 2008 en 2009 verkocht de Groep respectievelijk 125.143 en 221.238 eigen aandelen aan haar senior management voor een totaal bedrag van 3 miljoen EUR elke jaar onder een aandelenaankoopplan met korting van 16,67% (zie bijlage 35). De personeelsleden oefenden in 2008 en 2009 respectievelijk 280.920 en 59.184 opties op aandelen uit. Om deze uitoefening van aandelenopties te verwezenlijken, gebruikte de Groep eigen aandelen (zie bijlage 35). In 2008 kende de Groep 796.197 opties op aandelen toe aan het top management en aan het senior management, met een uitoefenprijs van 29,14 EUR. In 2009 kende de Groep 1.008.021 opties op aandelen toe aan het top management en het senior management, met een uitoefenprijs van 22.71 EUR (zie bijlage 35).

Aantal aandelen (inbegrepen eigen aandelen):

2008

Op 1 januari Vernietigingen Per 31 december

2009

338.025.135 0 338.025.135

Aantal eigen aandelen:

2008

Op 1 januari Inkoop Verkoop onder een aandelenaankoopplan met korting Uitoefening van opties op aandelen Per 31 december

338.025.135 0 338.025.135 2009

5.953.359 12.143.578 -125.143 -280.920 17.690.874

17.690.874 0 -221.238 -59.184 17.410.452

Bijlage 15.2. Minderheidsbelangen Minderheidsbelangen omvatten voornamelijk het aandeel van 49% van de minderheidsaandeelhouder Pantheres in het vermogen en nettoresultaat van Sahara International Ventures (zie bijlage 6) en het aandeel van 35% van de minderheidsaandeelhouder Arcelor Mittal in het vermogen en nettoresultaat van Telindus SA (gevestigd in Luxemburg) en dochterondernemingen (zie bijlage 6).

Bijlage 16. Rentedragende schulden Bijlage 16.1. Rentedragende schulden op lange termijn (in miljoen EUR) Niet-achtergestelde obligatieleningen Leasings en soortgelijke schulden Kredietinstellingen Andere derivaten Totaal

Bijlage

Per 31 december 2008 2009 2.077 6 16 29 2.128

2.077 4 13 33 2.128

Ten einde de aankoop van de Tango Groep en de Scarlet Groep te financieren heeft de Groep in november 2008 zijn obligatieleningen met 375 miljoen EUR verhoogd en in december 2008 een niet-achtergestelde lange termijn obligatielening uitgegeven voor een nominaal bedrag van 125 miljoen EUR. Alle lange termijnschulden zijn zonder waarborgen. In de twee voorgestelde jaren werden renteswaps (IRS) en rente- en valutaswaps (IRCS) gebruikt om de rentevoeten wisselkoersrisico’s op de niet-achtergestelde obligatieleningen in JPY te beheren. Deze swaps geven de Groep de mogelijkheid om de rentevoet om te zetten van een vaste rentevoet naar een vlottende rentevoet of omgekeerd.

Belgacom Financieel Verslag 2009 - 171

Rekening houdend met de impact van deze IRS en IRCS, stellen de rentedragende langetermijnleningen zich op 31 december 2009 voor als volgt: Boekwaarde Nominale Waardering Vervaldatum waarde volgens IAS 39 (in miljoen EUR) Niet-achtergestelde obligatieleningen Leningen met vlottende interestvoet JPY (a)

(1)

Leningen tegen vaste interestvoet EUR EUR EUR EUR EUR JPY (a) JPY (a)

(1) (1) Totale niet-achtergestelde obligatieleningen

Kredietinstellingen Leningen tegen vaste interestvoet EUR Leasings en soortgelijke schulden Totale financiële lange termijnschulden (uitgezonderd derivaten) Derivaten Derivaten aangehouden voor trading doeleinden

(in miljoen EUR)

599 745 170 171 125 1.808

600 750 175 200 125 1.850

88 96 184

73 72 145

2.077

2.067

13 4 2.095

2.085

Interestbetalingen / herprijsbaar

Betaalde rentevoet

Reële rentevoet

(b)

Afgeschreven kost

Dec-26

Halfjaarlijks

0,83%

kost kost kost kost kost

Nov-11 Nov-16 Nov-11 Nov-16 Dec-13

Jaarlijks Jaarlijks Jaarlijks Jaarlijks Jaarlijks

4,13% 4,38% 4,13% 4,38% 6,00%

4,24% 4,50% 5,91% 7,16% 6,11%

Afgeschreven kost Afgeschreven kost

Nov-15 Dec-15

Jaarlijks Jaarlijks

6,18% 6,21%

Afgeschreven kost

Nov-13

Halfjaarlijks

3,78%

Afgeschreven kost

2012

Kwartaal

6,14%

Afgeschreven Afgeschreven Afgeschreven Afgeschreven Afgeschreven

Reële waarde

Totaal 2.128 2.085 (a) omgezet in een lening in EUR via rente- en valutaswaps (b) voor vlottendekoers leningen, rentevoet is de rentevoet van de laatste herprijzingsdatum voor 31 December 2009 (1) gewaardeerd naar reële waarde tot 30 September 2008 en dan tegen afgewaardeerde kostprijs

De niet-achtergestelde obligatieleningen in EUR en JPY worden door Belgacom NV uitgegeven. De nominale waarde van deze schulden is volledig terugbetaalbaar op hun vervaldatum. Het wisselkoersrisico gerelateerd aan de schulden in JPY is volledig gedekt door rente- en valutaswaps (IRCS). Deze swaps worden gebruikt om schulden in JPY om te zetten in schulden in EUR (zie bijlage 31). De kredietinstellingen in EUR betreft voornamelijk een langetermijnlening die aan Telindus NV door een bank verstrekt werd, waarvan de rente halfjaarlijks wordt terugbetaald en het kapitaal eveneens halfjaarlijks terugbetaalbaar is. Een bedrag van 4 miljoen EUR van de totale nominale waarde wordt jaarlijks terugbetaald.

Bijlage 16.2. Rentedragende schulden op korte termijn (in miljoen EUR) Niet-achtergestelde obligatieleningen - korte termijn deel Leasingschulden en soortgelijke - korte termijn deel Kredietinstellingen - korte termijn deel Kredietinstellingen Andere leningen Totaal

Per 31 december 2008 2009 300 4 4 5 80 393

0 3 4 2 49 59

Per 31 december 2008 bestonden de rentedragende schulden op korte termijn voornamelijk uit de 300 miljoen EUR nietachtergestelde obligatielening die werd uitgegeven in 2006 en vervalt in november 2009 en uit kredietfaciliteiten in EUR bij derde partijen met een gemiddelde resterende looptijd van minder dan 1 maand. Per 31 december 2009 bestonden de rentedragende schulden op korte termijn voornamelijk uit kredietfaciliteiten in EUR bij derde partijen met een gemiddelde resterende looptijd van minder dan 1 maand.

172

Bijlage 17. Voorzieningen (in miljoen EUR)

Arbeidsongevallen

Geschillen

Ziektedagen

Andere risico's

Totaal

Op 1 januari 2008

229

Toevoegingen Aanwendingen Terugnemingen Op 31 december 2008

2 -3 0 44

26 -20 -10 93

13 -12 0 36

8 -6 -1 52

49 -41 -12 225

Toevoegingen Aanwendingen Terugnemingen Op 31 december 2009

2 -3 -2 41

16 -17 -4 89

0 -7 -1 29

4 -12 -3 41

21 -38 -9 199

De voorziening voor arbeidsongevallen betreft de vergoedingen die Belgacom NV desgevallend moet betalen aan personeelsleden die gewond geraakt zijn (met inbegrip van beroepsziekten) tijdens de uitoefening van hun functie en op de weg van en naar het werk. Tot 31 december 2002 werd de vergoeding, volgens de wet van 1967 (openbare sector) op de arbeidsongevallen, gedekt en rechtstreeks uitbetaald door Belgacom. Deze voorziening (gedeelte annuïteiten) is gebaseerd op actuariële gegevens met inbegrip van de sterftetafels, vergoedingspercentages, rentevoeten en andere factoren bepaald door de wet van 1967 en berekend met de hulp van een professionele verzekeraar. Rekening houdend met de sterftetafel wordt ervan uitgegaan dat het grootste gedeelte van deze kosten zal worden uitbetaald tot 31 december 2053. Sinds 1 januari 2003 zijn de contractuele personeelsleden onderworpen aan de wet van 1971 (privé-sector) en blijven de statutaire personeelsleden onder de toepassing van de wet van 1967 (openbare sector). Zowel voor de contractuele als de statutaire personeelsleden is Belgacom sinds 1 januari 2003 gedekt door verzekeringspolissen voor arbeidsongevallen en zal zij dus geen rechtstreekse betalingen meer uitvoeren aan de personeelsleden. De voorziening voor geschillen geeft de beste raming van het management weer voor waarschijnlijke verliezen ten gevolge van hangende geschillen waarvoor de Groep door een derde partij wordt vervolgd of waarvoor zij betrokken is in een juridisch of een belasting geschil. De verwachte timing van de bijbehorende uitstroom van kasmiddelen hangt af van de vooruitgang en de duur van de onderliggende gerechtelijke procedures. De voorziening voor ziektedagen vormt de beste raming van het management van de waarschijnlijke kosten ingevolge de toekenning door Belgacom aan haar statutaire personeelsleden van een recht op cumulatie van ziektedagen. De voorziening werd bepaald op basis van statistische gegevens. De voorziening voor andere risico’s omvat hoofdzakelijk de opgelopen risico’s van de herverzekeringsmaatschappij, de geraamde kosten voor de ontmanteling en herstelling van de mobiele antennesites en gebouwen, de voorziening voor milieurisico’s en de overige risico’s. Er wordt verwacht dat de meeste van deze kosten zullen worden betaald tijdens de periode 2009-2024. De voorziening voor de herstellingskosten wordt geraamd tegen actuele prijzen en verdisconteerd tegen een discontovoet tussen 2,75% en 5,64%, afhankelijk van wanneer de uitgaven voorzien worden om de verplichtingen na te kunnen leven.

Bijlage 18. Andere langetermijnschulden (in miljoen EUR)

Bijlage

Andere schulden Totaal

2008

2009 3 3

3 3

Bijlage 19. Andere kortetermijnschulden (in miljoen EUR) Te betalen B.T.W. Schulden aan werknemers Voorziening voor vakantiegeld Voorziening voor sociale zekerheidsbijdrage Ingehouden bedrijfsvoorheffingen Over te dragen opbrengsten Andere derivaten Toe te rekenen kosten Andere schulden Totaal

Bijlage

Per 31 december 2008 2009 16 88 80 50 17 177 3 33 64 527

22 93 79 55 16 189 1 26 30 511

Belgacom Financieel Verslag 2009 - 173

Bijlage 20. Netto opbrengsten (in miljoen EUR) Verkopen van goederen Leveren van diensten Totaal

Boekjaar afgesloten op 31 december 2008 2009 605 5.306 5.911

545 5.378 5.922

Bijlage 21. Andere bedrijfsopbrengsten (in miljoen EUR) Meerwaarde op de verkoop van immateriële en materiële vaste activa Meerwaarde op de verkoop van geconsolideerde deelnemingen Opbrengsten op realisatie van handelsvorderingen Andere opbrengsten Totaal

Boekjaar afgesloten op 31 december 2008 2009 4 1 1 61 67

4 1 1 62 68

Bijlage 22. Niet-terugkerende opbrengsten (in miljoen EUR) Winst op de verwatering van het aandeel in BICS Meerwaarde op de verkoop van Certipost NV Totaal

Boekjaar afgesloten op 31 december 2008 2009 0 8 8

74 0 74

Meerwaarden op de verkoop van dochterondernemingen en joint ventures worden weergegeven als niet-terugkerende opbrengsten indien zij individueel 5 miljoen EUR overschrijden. In 2008 verkocht de Groep zijn joint venture deelneming in Certipost NV wat resulteerde in de erkenning van een winst van 8 miljoen EUR (zie bijlage 6.4). In 2009, heeft de inbreng door MTN van zijn internationale carrier activa (hoofdzakelijk klantenbestand) in ruil voor een deelneming van 20% in BICS, geresulteerd in de erkenning van een niet-terugkerende winst van 74 miljoen EUR (zie bijlage 6.4).

Bijlage 23. Kosten van verkochte materialen en diensten (in miljoen EUR) Aankopen van materialen Aankopen van diensten Totaal

Boekjaar afgesloten op 31 december 2008 2009 463 1.511 1.975

413 1.674 2.087

De aankopen van materialen worden weergegeven na aftrek van het werk uitgevoerd door de onderneming, dat wordt geactiveerd ten bedrage van 61 miljoen EUR in 2008 en 65 miljoen EUR in 2009.

Bijlage 24. Personeelskosten en pensioenen (in miljoen EUR) Wedden en lonen Sociale zekerheidsbijdragen Pensioenkosten Vergoedingen na uitdiensttreding (andere dan pensioenen) en beëindiginsvoordelen Andere personeelskosten Totaal

Boekjaar afgesloten op 31 december 2008 2009 845 200 20 28 31 1.124

827 203 24 23 31 1.108

De wedden en lonen en de sociale zekerheidsbijdragen worden weergegeven na aftrek van het werk uitgevoerd door de onderneming dat wordt geactiveerd ten bedrage van 51 miljoen EUR in 2008 en 57 miljoen EUR in 2009.

174

Bijlage 25. Andere bedrijfskosten (in miljoen EUR)

Boekjaar afgesloten op 31 december 2008 2009

Huurkosten Onderhoud en nutsvoorzieningen Publiciteit en public relations Consultancy Administratie en opleiding Kosten voor telecommunicatie, post en kantooruitrusting Uitbestedingen Waardeverminderingen en verliezen voor dubieuze vorderingen Verlies op realisatie van handelsvorderingen Waardeverminderingen op immateriële en materiële vaste activa Andere belastingen dan winstbelastingen Andere bedrijfskosten (1) Totaal (1) Inclusief de niet-gerealiseerde wisselkoerswinsten ten belopen van 1 miljoen EUR in 2008 en 1 miljoen

111 186 120 205 61 40 54 4 34 4

113 192 113 149 66 43 89 -2 29 3

56 16 890 EUR in 2009.

57 -11 840

De andere bedrijfskosten worden weergegeven na aftrek van het werk uitgevoerd door de onderneming, dat wordt geactiveerd ten bedrage van 138 miljoen EUR in 2008 en 108 miljoen EUR in 2009.

Bijlage 26. Niet-terugkerende kosten (in miljoen EUR) Desinvestering van Telindus International in niet strategische landen Verwachte verlies op filialen geclassificeerd als aangehouden voor verkoop Beëindigingsvoordelen en bijkomende vergoedingen Boetes en straffen opgelegd door de Mededingingsautoriteiten of de regulator Totaal

Boekjaar afgesloten op 31 december 2008 2009 34 6 53 0 93

0 0 7 56 62

Verliezen op de verkoop van dochterondernemingen en joint ventures die individueel 5 miljoen EUR overschrijden, boetes en straffen opgelegd door de Mededingingsautoriteiten of de regulator die hoger liggen dan 5 miljoen EUR en kosten voor herstructureringsprogramma’s (inclusief actuariële winsten en verliezen) worden geboekt als niet-terugkerende kosten. In 2008 heeft de Groep beëindigingvoordelen en bijkomende vergoedingen voor vrijwillig vertrek van werknemers geboekt voor een bedrag van 53 miljoen EUR in verband met herstructureringsprogramma’s en het externe mobiliteitsaanbod naar de Belgische Staat (zie bijlage 9.1). In 2008 heeft de Groep besloten de Telindus dochterondernemingen gevestigd in niet-strategische landen van de hand te doen of the liquideren. (Duitsland, China en Hong Kong, Italië, Portugal, Zwitserland en Zweden) (zie bijlage 6.4). Dit desinvesteringsprogramma leidde tot de erkenning van een niet-terugkerende kost van 34 miljoen EUR in de resultatenrekening van 2008. In 2008, heeft de Groep besloten om alle activa en passiva van WIN NV te verkopen aan Tecteo. Eind 2008 was deze transactie afhankelijk van de goedkeuring van het Waals Gewest, welke begin januari werd toegekend. De Groep verwacht een verlies van 6 miljoen EUR als gevolg van deze transactie. Dit werd erkend als een niet-terugkerende kost in de resultatenrekening van het jaar 2008. In 2009, hebben de Belgische Mededingingsautoriteiten een boete van 66.3 miljoen EUR opgelegd aan Belgacom Mobile voor misbruik van zijn dominante marktpositie gedurende de jaren 2004 en 2005 naar aanleiding van de klacht ingeleid door KPN Group Belgium (voorheen Base) in oktober 2005 (zie bijlage 33). De Groep erkende deze kost (netto van bestaande provisies) als een nietterugkerende kost in de resultatenrekening van het tweede kwartaal van 2009. In 2009 heeft de Groep herstructureringsprogramma’s geimplementeerd voor medewerkers van dochterondernemingen voor een totale kost van 7 miljoen EUR (zie bijlage 9.1).

Bijlage 27. Afschrijvingen (in miljoen EUR) Afschrijvingen op licenties en andere immateriële vaste activa Afschrijvingen op materiële vaste activa Totaal

Boekjaar afgesloten op 31 december 2008 2009 214 530 743

205 501 706

Belgacom Financieel Verslag 2009 - 175

Bijlage 28. Netto financiële opbrengsten/(kosten) (in miljoen EUR)

Boekjaar afgesloten op 31 december 2008 2009

Financiële inkomsten Interest opbrengsten op financiële instrumenten Aan afgeschreven kostprijs Aan reële waarde via de resultatenrekening Actualisatie inkomsten Van lange termijnvorderingen Waardering aan de reële waarde van financiële instrumenten Niet in een afdekkingsrelatie Andere financiële inkomsten

22 7

14 4

0 0

7 1

-85 -19

-102 -14

0 -14 0

-1 -14 -3

-5

-1

-14

-8

-109

-117

Financiële kosten Interesten en kosten van leningen op financiële instrumenten Aan afgeschreven kostprijs Aan reële waarde via de resultatenrekening Actualisatie kosten Van voorzieningen Van beëindigingsvoordelen Van lange termijnschulden Waardeverminderingen Op kas en kasequivalenten Waardering aan de reële waarde van financiële instrumenten Niet in een afdekkingsrelatie Totaal

Bijlage 29. Winst per aandeel De gewone winst per aandeel wordt berekend door de nettowinst van het jaar die kan toegekend worden aan de gewone aandeelhouders, te delen door het gewogen gemiddelde van het aantal gewone uitstaande aandelen tijdens het jaar. De verwaterde winst per aandeel wordt berekend door de nettowinst van het jaar die toegekend wordt aan de gewone aandeelhouders, te delen door het gewogen gemiddelde van het aantal gewone uitstaande aandelen, gecorrigeerd voor de gevolgen van de verwaterde aandelenopties.

Hierna worden de resultaten- en aandelengegevens weergegeven die worden gebruikt bij de berekening van de gewone en verwaterde winst per aandeel: Boekjaar afgesloten op 31 december (in miljoen, behalve de cijfers met betrekking tot de aandelen) 2008 2009 Nettowinst toe te rekenen aan gewone aandeelhouders (in miljoen EUR)

800

904

Aanpassingen voor potentiële gewone aandelen die tot verwatering zullen leiden (in miljoen EU

Aangepaste nettowinst voor de berekening van de verwaterde winst per aandeel (in miljoen EU

800

904

326.179.820

320.475.553

107.417

211.047

326.287.237

320.686.600

Gewone winst per aandeel (EUR)

2,45

2,82

Verwaterde winst per aandeel (EUR)

2,45

2,82

Gewogen gemiddeld aantal gewone aandelen Correctie voor aandelenopties Gewogen gemiddeld aantal gewone aandelen voor verwaterde winst per aandeel

De aandelenopties toegekend in 2007 en 2008 zijn antiverwaterend voor de gepresenteerde periodes en daarom niet inbegrepen in de berekening van de verwaterde winst per aandeel, terwijl de andere toegekende opties een verwaterend effect hebben.

176

Bijlage 30. Betaalde en voorgestelde dividenden Boekjaar afgesloten op 31 december 2008 2009

(in miljoen, behalve de cijfers met betrekking tot de aandelen) Dividenden op gewone aandelen: Voorgestelde dividenden (in miljoen EUR)

544

323.515.152

323.752.301

Dividend per aandeel (EUR)

1,68

Interim dividend betaald aan de aandeelhouders (in miljoen EUR)

160

128

Interim dividend per aandeel (EUR)

0,50

0,40

Aantal aandelen met dividendrechten

De voorgestelde dividenden voor 2008 werden effectief uitbetaald in april 2009. Het interim dividend van 2008 werd in december 2008 uitbetaald. Het interim dividend van 2009 werd in december 2009 uitbetaald.

Bijlage 31. Bijkomende toelichtingen inzake financiële instrumenten Bijlage 31.1. Derivaten (in miljoen EUR)

Per 31 december 2008 2009

Bijlage

Vaste activa Andere derivaten Vlottende activa Derivaten aangehouden voor afdekking Andere derivaten TOTALE ACTIVA Lange termijnschulden Andere derivaten - rentedragende schulden Korte termijnschulden Andere derivaten - niet-rentedragende schulden TOTALE SCHULDEN

12 12

1 0 63

0 2 60

3 32

1 33

De Groep maakt gebruik van derivaten zoals renteswaps (IRS), rente- en valutaswaps (IRCS), termijnwisselcontracten en valuta opties. De onderstaande tabel geeft een overzicht van de positieve en negatieve reële waarden van de derivaten in de balans, opgenomen als respectievelijk vaste/vlottende activa of passiva, samen met de notionele bedragen per vervaltermijn. Reële waarde

Op 31 december 2008 (in miljoen EUR)

Positief 1 1

Termijnwisselcontracten Derivaten aangehouden voor kasstroom afdekking Renteswaps Rente- en valutaswaps Termijnwisselcontracten Derivaten die niet kwalificeren voor afdekking

Negatief

Notioneel bedrag 3 - 12 1-5 meer dan maand jaar 5 jaar

Totaal

0 0

4 4

3 3

0 0

8 8

0 0 51 51

0 0 10 10

0 0 2 2

144 217 361

144 217 63 424

361

431

(1)

-24 -5 -3 -32

Totaal (1) Inbegrepen onderbroken rëele waarde afdekkingderivaten

-32

Binnen 2 maand

Belgacom Financieel Verslag 2009 - 177

Reële waarde

Op 31 december 2009 (in miljoen EUR)

Positief Termijnwisselcontracten Derivaten aangehouden voor kasstroom afdekking Renteswaps Rente- en valutaswaps Derivaten aangehouden voor trading doeleinden Termijnwisselcontracten Derivaten die niet kwalificeren voor afdekking

(2) (1)

Notioneel bedrag 3 - 12 1-5 meer dan maand jaar 5 jaar

Binnen 2 maand

Negatief

Totaal

0 0

2 2

0 0

3 3

0 52 6 2 60

-25 0 -8 -1 -33

0 0 0 43 43

0 0 0 24 24

0 0 0 1 1

144 217 0 0 361

144 217 0 68 429

Totaal 60 -33 45 25 1 361 433 (1) Inbegrepen onderbroken rëele waarde afdekkingderivaten (2) Inbegrepen derivaten gecreërd met de beeïndiging van de afdekking tegen de reële waarde in 2008. Hun waarde neigt tot 0 met het naderen van de vervaldag van de in het verleden verbonden schulden.

Bijlage 31.2. Financieel risicobeheer: objectieven en beleid De belangrijkste financiële instrumenten van de Groep bestaan uit niet-achtergestelde schulden, handelsvorderingen en handelschulden. De belangrijkste risico’s verbonden met deze schulden zijn het rentevoetrisico, het wisselkoersrisico, het liquiditeitsrisico en het kredietrisico. De Groep is ook aan het financieel risico blootgesteld dat met toekomstige transacties verbonden is. Het principe van risico minimalisatie wordt op alle financiële transacties toegepast. Om dit te bereiken wordt het beheer met betrekking tot de financiering, wisselkoers, rentevoet en kredietrisico gecentraliseerd bij het Groep Treasury Department. Simulaties worden uitgevoerd gebruik makend van verschillende scenario’s (“worst case” scenario inbegrepen) om hun impact in verschillende marktomgevingen in te schatten. Alle financiële transacties et financiële risico’s worden beheerd en opgevolgd in een centraal treasury management systeem. Het Groep Treasury departement voert zijn operaties uit in het kader van de regels en richtlijnen die door de Raad van Bestuur goedgekeurd werden. Het Groep Treasury departement is verantwoordelijk voor de toepassing van deze regels en richtlijnen. Volgens deze regels, worden de derivaten gebruikt om het rentevoetrisico en het wisselkoersrisico af te dekken. Derivaten worden enkel gebruikt als dekkingsinstrument, en kunnen niet gebruikt worden voor handels- of speculatieve doeleinden. De belangrijkste gebruikte derivaten zijn de valutaswaps, de renteswaps en de rente- en valutaswaps en toekomstige koersovereenkomsten. De interne Audit afdeling van de Groep controleert regelmatig de interne controle omgeving binnen het Groep Treasury department. Gedurende de periode 2008 – 2009 vond in de Groep geen belangrijke verandering plaats in de aard van de financiële risico’s noch in de door de Groep opgestelde regels en richtlijnen voor het beheer van financiële risico’s. Rentevoetrisico De blootstelling van de Groep aan de veranderende marktrentevoeten betreft voornamelijk zijn langetermijn financiële schulden. De Groep Treasury departement beheert de blootstelling van de Groep aan wijzigingen van de rentevoeten en de financieringskost, door een mix van vaste en vlottende rentedragende schulden te gebruiken, in lijn met de door de Groep opgestelde regels voor financieel risicobeheer. Deze regels streven naar het bereiken van een optimaal evenwicht tussen de totale financieringskost, de risicobeperking en het vermijden van de volatiliteit van de financiële resultaten, rekening houdend met zowel de marktcondities en opportuniteiten als met de globale handelsstrategie van de Groep. Als gevolg daarvan heeft Belgacom op verschillende renteswaps (IRS) en rente- en valutaswaps (IRCS) ingetekend om het renterisico op bepaalde financiële verplichtingen om te zetten van een vaste rentevoet naar een vlottende rentevoet mechanisme of omgekeerd. De onderliggende tabellen tonen de rentedragende langetermijn schulden exclusief leasing- en soortgelijke schulden, de renteswaps (IRS), de rente- en valutaswaps (IRCS) en de netto verplichtingen van de Groep, op 31 december 2008 en 2009. Directe lening Notioneel bedrag

Gemiddelde Gewogen looptijd tot gemiddelde interestvoet (1) vervaldag

(in miljoen EUR) EUR Vast Variabel JPY Vast

IRCS overeenkomsten

(in jaren)

Te betalen (terug te vorderen) bedrag

Op 31 december 2008 IRS overeenkomsten

Gemiddelde Gewogen looptijd tot gemiddelde interestvoet (1) vervaldag

(in miljoen EUR)

(in jaren)

1.866

4,41%

6 0

217

3,81%

217

4,99%

-217

-4,99%

Te betalen (terug te vorderen) bedrag

(in miljoen EUR) 144 -144

Totaal 2.083 4,47% 6 0 0 (1) Gewogen gemiddelde interestvoet rekening houdend met de recentste rentevoeten voor variabele rentedragende leningen.

178

Netto wissel verplichtingen

Gemiddelde Gewogen looptijd tot gemiddelde interestvoet (1) vervaldag (in jaren) 6,20% 4,13%

7 7

Gemiddelde Gewogen Te betalen (terug looptijd tot gemiddelde te vorderen) interestvoet (1) vervaldag bedrag (in miljoen EUR) 2.010 73

(in jaren) 4,54% 3,16%

6 18

4,49%

0 2.083

Directe lening Notioneel bedrag

Gewogen Gemiddelde gemiddelde looptijd tot interestvoet (1) vervaldag

(in miljoen EUR) EUR Vast Variabel JPY Vast

IRCS overeenkomsten

(in jaren)

1.864

4,41%

217

4,99%

Te betalen (terug te vorderen) bedrag

Op 31 december 2009 IRS overeenkomsten

Gewogen Gemiddelde gemiddelde looptijd tot interestvoet (1) vervaldag

(in miljoen EUR)

(in jaren)

217

0,89%

-217

-4,99%

Te betalen (terug te vorderen) bedrag

Netto wissel verplichtingen

Gewogen Gemiddelde gemiddelde looptijd tot interestvoet (1) vervaldag

(in miljoen EUR) 144 -144

Totaal 2.081 4,47% 5 0 0 (1) Gewogen gemiddelde interestvoet rekening houdend met de recentste rentevoeten voor variabele rentedragende leningen.

(in jaren) 6,20% 1,00%

Te betalen (terug Gewogen Gemiddelde te vorderen) gemiddelde looptijd tot bedrag interestvoet (1) vervaldag (in miljoen EUR)

6 6

2.008 73

0 0

2.081

(in jaren) 4,54% 0,66%

5 17

4,41%

0 0,00%

De Groep verwacht immateriële impacten in 2010 op de resultatenrekening door de te betalen intresten op leningen met vlottende rentevoet enerzijds, en anderzijds door de herwaardering aan marktwaarde van bepaalde IRS-derivaten die niet als indekking kwalificeren1. Wisselkoersrisico’s De operationele activiteiten zijn de belangrijkste bron van wisselrisico voor de Groep. Dit risico komt voor bij aankopen of verkopen die door de operationele afdelingen in een andere valuta dan hun functionele valuta worden uitgevoerd. Dergelijke transacties komen voornamelijk voor in het segment International Carrier Services (“ICS”). De internationale activiteiten van dit segment genereren betalingen in verschillende valuta’s van en naar andere telecommunicatie operatoren, evenals in sommige dochterondernemingen van de sub-groep Telindus die activiteiten in US Dollar voeren en tenslotte, alhoewel in beperkte mate, in de internationale activiteiten (roaming, investeringen en operationele uitgaven) van de Groep. De wisselkoersrisico’s worden ingedekt voor zover ze de kasstromen van de Groep beïnvloeden. De wisselkoersrisico’s die de kasstromen van de Groep niet beïnvloeden (bijvoorbeeld risico’s die voortvloeien uit de omzetting van activa en schulden van de buitenlandse operaties naar de functionele valuta) worden gewoonlijk niet ingedekt. Niettemin zou de Groep kunnen overwegen om deze zogenaamde omrekeningsverschillen in te dekken indien hun mogelijke impact belangrijk zou worden voor de geconsolideerde jaarrekening. De typische instrumenten die gebruikt worden om het wisselkoersrisico in te dekken zijn de termijnwisselcontracten. In 2008 en 2009 was de Groep enkel voor zijn operationele activiteiten aan het wisselkoersrisico blootgesteld.,. De herwaardering naar de reële waarde van de openstaande posities in vreemde munten wordt via de resultatenrekening geboekt en wordt gereduceerd of gecompenseerd door de herwaardering van de derivaten die gebruikt werden om dit risico in te dekken. De Groep voerde voor de jaren 2008, 2009 en 2010 een sensitiviteitsanalyse uit op de wisselkoersen EUR/USD, EUR/SDR2 EUR/GBP en EUR/CHF, de vier munten waarin de Groep typisch een risico heeft in zijn operationele activiteiten. Voor 2008 en 2009, was er geen belangrijke impact op de resultatenrekening van de Groep. Voor 2010, verwacht de Groep ook geen materiële impact van koersschommelingen op zijn financiële prestaties. Dit komt door het feit dat de Groep in se een beperkt (alhoewel toenemend door de groeiende ICS activiteiten) wisselrisico blijft houden enerzijds, en anderzijds door het tijdig en doeltreffend indekken van zulke wisselrisico’s wanneer zij opduiken gedurende de operaties. Kredietrisico en belangrijke concentraties van kredietrisico De Groep is blootgesteld aan kredietrisico door zijn operationele en financiële activiteiten (financiële beleggingen voor het beheer van de liquide middelen van de Groep). Kredietrisico betreft alle soorten risico’s op tegenpartijen, bijvoorbeeld wanneer de tegenpartij haar verplichtingen tegenover Belgacom niet nakomt in het kader van leningen, dekkingen, uitbetalingen en andere financiële activiteiten. De maximale blootstelling van de Groep aan het kredietrisico (zonder rekening te houden met de waarde van alle zakelijke of andere zekerheden), wanneer de tegenpartij haar verplichtingen tegenover elke categorie van erkende financiële activa (waaronder derivaten) niet nakomt, is gelijk aan de boekwaarde van deze activa in de balans. Om het kredietrisico te beperken dat met de financieringsactiviteiten en het beheer van de liquide middelen van de Groep verbonden is, worden dergelijke transacties als regel enkel met financiële instellingen van eerste rang afgesloten, waarvan de rating minimaal A (S&P) en/of A2 (Moody’s) bedraagt. Het kredietrisico dat uit operationele activiteiten met grote klanten voortvloeit, wordt op individuele basis beheerd en gecontroleerd. Bijkomende garanties kunnen geëist worden. Deze grote klanten zijn niet materieel voor de Groep, aangezien de portfolio van Belgacom vooral uit een massa kleinere klanten bestaat. Het kredietrisico en de concentratie van het kredietrisico verbonden met handelsvorderingen is dus beperkt. Wat de handelsvorderingen op andere telecommunicatie ondernemingen betreft, is de concentratie van het kredietrisico ook beperkt ten gevolge van de netting overeenkomsten met de handelsschulden van die ondernemingen, de verplichtingen tot vooruitbetaling, bankgaranties, de waarborgen uitgegeven door moederondernemingen en kredietlimieten toegestaan door kredietverzekeraars. De Groep is blootgesteld aan kredietverliezen ingeval de tegenpartij haar verplichtingen op derivaten niet nakomt (zie bijlage 31.1) en de cross-border lease overeenkomsten (zie bijlage 34). De Groep verwacht echter niet dat deze tegenpartijen slecht zullen presteren, noch dat ze waarborgen of andere zekerheden van deze tegenpartijen vraagt, gezien het om financiële instellingen met de beste kredietwaardigheid gaat. Bovendien is de Groep aan kredietrisico blootgesteld door het occasioneel uitgeven van financiële zekerheden. Op 31 december 2009 had de Groep bankgaranties uitgegeven voor een bedrag van 36 miljoen EUR.

De volaliteit van de financiële opbrengsten /(kosten) hangt af van de schommelingen van de EURIBOR op drie maand (EURIBOR 3M) voor de intrest op de leningen met vlottende rentevoet en van de IRS-EURIBOR op zeven jaar (IRS-EURIBOR 7 jaar) voor de herwaardering aan marktwaarde van de IRS-derivaten. SDR: Speciale Trekkingsrechten: korf van munten, vaak gebruikt in netting overeenkomsten tussen telecom operatoren.

Belgacom Financieel Verslag 2009 - 179

Liquiditeitsrisico In overeenstemming met het Treasury beleid, beheert het Groep Treasury departement de financieringskost door een mix van schulden met vaste rentevoet en schulden met vlottende rentevoet. Een liquiditeitsreserve onder de vorm van kredietfaciliteiten of cash, wordt gehouden met het doel de liquiditeit en de financiële flexibiliteit van de Groep steeds te handhaven. Daartoe is Belgacom NV bilaterale kredieten met verschillende looptijden en twee aparte gesyndiceerde kredietfaciliteiten aangegaan. Voor de middellange tot langetermijn financiering, gebruikt de Groep obligaties en leningen op middellange termijn. De looptijd van de schulden is gespreid over meerdere jaren. Het Groep Treasury departement analyseert regelmatig zijn financieringsbehoefte, rekening houdend met zijn eigen rating en de bestaande condities op de markt. De onderstaande tabel vat de looptijd van rentedragende schulden van de Groep samen voor elk boekjaar. Dit profiel is gebaseerd op de niet geactualiseerde contractuele interestbetalingen en op de kapitaalsaflossingen. De impact van de derivaten op de kasstromen die gebruikt worden om een vaste rentevoet naar een vlottende rentevoet of omgekeerd om te zetten werd in acht genomen. Voor de schulden met vlottende rentevoet zijn de rentevoeten die gebruikt werden om de kasstromen te bepalen, diegenen van de laatste herprijzing voor de afsluiting van het boekjaar (respectievelijk op 31 december 2008 en 2009). (in miljoen EUR)

2009

2010

2011

2012

2013

2014-2028

Op 31 december 2008 Rentedragende schulden op lange termijn Korte termijn rentedragende schulden Totaal

93 402 495

99 0 99

868 0 868

65 0 65

189 0 189

1.335 0 1.335

91 60 151

869 0 869

64 0 64

188 0 188

1.314 0 1.314

Op 31 december 2009 Rentedragende schulden op lange termijn Korte termijn rentedragende schulden Totaal

Bankkredietfaciliteiten op 31 december 2009 Behalve de rentedragende schulden op lange termijn zoals weergegeven in bijlagen 16.1 en 16.2, kan de Groep beroep doen op langetermijnkredietfaciliteiten ten belope van 755 miljoen EUR en kortetermijnkredietfaciliteiten ten belope van 112 miljoen EUR. Deze faciliteiten worden verstrekt door een gediversifieerde groep van banken. Op 31 december 2009 was er geen uitstaand saldo onder de langetermijnfaciliteiten en een uitstaand saldo van 2 miljoen EUR onder de kortetermijnfaciliteiten. Een totaal van 865 miljoen EUR is daarom op afsluitdatum beschikbaar voor opname op 31 december 2009. De Groep heeft ook Euro Medium Term Note (“EMTN”)-programma uitgewerkt van 2,5 miljard EUR en een Commercial Paper (“CP”)programma van 1 miljard EUR. Op 31 december 2009 was er een uitstaand bedrag onder het EMTN-programma van 1.850 miljoen EUR, en geen uitstaand bedrag onder het CP-programma.

Bijlage 31.3. Netto financiële positie van de Groep De Groep definieert zijn netto financiële positie als het nettobedrag van de beleggingen, kas en kasequivalenten, verminderd met alle rentedragende schulden en bijbehorende derivaten (met inbegrip van de herwaardering naar de reële waarde).

(in miljoen EUR) ACTIVA Lange termijn beleggingen (1) Korte termijn beleggingen (1) Kas en kasequivalenten (1) Lange termijn derivaten Korte termijn derivaten SCHULDEN Lange termijn rentedragende schulden (1) Korte termijn rentedragende schulden (1) Netto financiële positie (1) na herwaardering aan de reële waarde, indien van toepassing.

Bijlage

Per 31 december 2008 2009

10 13 14 10 12

5 53 565 62 1

5 76 332 58 0

16 16

-2.128 -393 -1.835

-2.128 -59 -1.716

De rentedragende schulden op lange termijn omvatten lange termijn derivaten tegen reële waarde die 29 miljoen EUR in 2008 en 33 miljoen EUR in 2009 vertegenwoordigen (zie bijlage 16.1). Het doel van de Groep inzake het beheer van het eigen vermogen bestaat erin om een gezonde financiële positie evenals een gezonde schuldenlast te bewaren, om op elk moment een gemakkelijke toegang tot de financiële markten te bewaren, om in staat te zijn strategische projecten te financieren, en om een aantrekkelijke vergoeding aan de aandeelhouders te bieden. De uitkering aan de aandeelhouders is gebaseerd op een ratio tussen 50% en 60% van de netto winst, aandeel van de Groep,. Tussen de jaren 2005 en 2009, heeft de Groep dank zij de vrije kasstromen een bijkomende uitkering aan de aandeelhouders aangeboden via hogere dividenden en de inkoop van eigen aandelen, terwijl de netto financiële schuld op een aanvaardbaar peil bleef. In 2008 heeft de Groep ook het bedrag van achtergestelde obligatieleningen verhoogd ten einde zijn twee belangrijkste aanschaffingen van 2008 te financieren, namelijk de Tango Groep en de Scarlet Groep. Over de twee voorgestelde jaren, heeft de Groep geen nieuwe aandelen of andere verwaterende instrumenten uitgegeven.

180

Bijlage 31.4. Categorieën van financiële instrumenten De Groep gebruikt rente- en valutaswaps (IRCS) om de risico’s verbonden aan wijzigingen in rentevoeten en wisselkoersen op de rentedragende langetermijnschulden te beheersen (zie bijlage 31.2). De volgende tabellen stellen de financiële instrumenten van de Groep voor, per categorie zoals gedefinieerd door IAS 39, evenals de winsten en verliezen die uit de herwaardering aan reële waarde van de gedekte schulden en van de IRCS dekking voortvloeien, bij dekkingen tegen de reële waarde. Op 31 december 2008 (in miljoen EUR)

Bijlage

Categorie volgens IAS 39 (1)

Boekwaarde

Bedragen erkend in de balans volgens IAS 39 Afgeschreven Aanschaffingskost, Aanpassing aan Aanpassing aan de kostprijs na mogelijke de reële waarde reële waarde via waardeverminvia het eigen de resultatenderingen vermogen rekening

ACTIVA VASTE ACTIVA Andere deelnemingen Andere vaste activa Lange termijnbeleggingen Andere derivaten Andere financiële activa VLOTTENDE ACTIVA Handelsvorderingen Andere vlottende activa Terug te vorderen BTW en andere vorderingen Over te dragen kosten Verkregen opbrengsten Derivaten aangehouden voor afdekking Andere derivaten Beleggingen Kas en kasequivalenten

AFS

10 10 10

AHTM FAHfT LaR

LaR

12 12 12 12 12 13 14

LaR LaR LaR n.a. FAHfT AFS LaR

38 97 16 1 0 53 565

16 16 16 16 18

FLAC FLAC FLAC FLHfT FLAC

2.077 6 16 29 3

5 62 18 1.205

18 1.205 38 97 16

565

1 47

SCHULDEN LANGE TERMIJNSCHULDEN Rentedragende schulden Niet-achtergestelde obligatieleningen niet in een afdekkingsrelatie Leasings en soortgelijke schulden Kredietinstellingen Andere derivaten Andere lange termijnschulden

KORTE TERMIJNSCHULDEN Rentedragende schulden, korte termijn deel 16 FLAC Niet-achtergestelde obligatieleningen niet in een afdekkingsrelatie Leasings en soortgelijke schulden 16 FLAC 16 FLAC Kredietinstellingen Rentedragende schulden Kredietinstellingen 16 FLAC 16 FLAC Andere leningen Handelsschulden FLAC Andere korte termijnschulden Toe te rekenen kosten 19 FLAC Te betalen B.T.W. en andere schulden 19 FLAC (1) De categoriëen volgens IAS 39 zijn de volgende : AFS: Voor verkoop beschikbare financiële activa (Available-for-sale financial assets) AHTM: Financiële activa aangehouden tot vervaldatum (Financial assets held-to-maturity) FAHfT: Financiële activa aangehouden voor trading doeleinden (Financial assets held-for-trading) LaR: Leningen en vorderingen (Loans and Receivables financial assets) FLAC: Financiële schulden aan afgeschreven kostprijs (Financial liabilities at amortized costs) FLHfT: Financiële schulden aangehouden voor trading doeleinden (Financial liabilities held-for-trading)

300 4 4 5 80 1.239 33 317

2.016 6 16 3

61 29

300 4 4 5 80 1.239 33 317

Belgacom Financieel Verslag 2009 - 181

Op 31 december 2009 (in miljoen EUR)

Bijlage

Categorie volgens IAS 39 (1)

Boekwaarde

ACTIVA VASTE ACTIVA Andere deelnemingen Andere vaste activa Lange termijnbeleggingen Andere derivaten Andere financiële activa

AFS

10 10 10

AHTM FAHfT LaR

5 58 12

VLOTTENDE ACTIVA Handelsvorderingen Andere vlottende activa Terug te vorderen BTW en andere vorderingen Over te dragen kosten Verkregen opbrengsten Andere derivaten Beleggingen Kas en kasequivalenten

LaR

1.089

12 12 12 12 13 14

LaR LaR LaR FAHfT AFS LaR

67 108 18 2 76 332

67 108 18

16 16 16 16 18

FLAC FLAC FLAC FLHfT FLAC

2.077 4 13 33 3

2.077 4 13

332

2 -1

KORTE TERMIJNSCHULDEN Rentedragende schulden, korte termijn deel 16 FLAC 3 Leasings en soortgelijke schulden Kredietinstellingen 16 FLAC 4 Rentedragende schulden 16 FLAC 2 Kredietinstellingen Andere leningen 16 FLAC 49 Handelsschulden FLAC 1.123 Andere korte termijnschulden Other derivatives 19 FLHfT 1 Toe te rekenen kosten 19 FLAC 26 Te betalen B.T.W. en andere schulden 19 FLAC 296 (1) De categoriëen volgens IAS 39 zijn de volgende : AFS: Voor verkoop beschikbare financiële activa (Available-for-sale financial assets) AHTM: Financiële activa aangehouden tot vervaldatum (Financial assets held-to-maturity) FAHfT: Financiële activa aangehouden voor trading doeleinden (Financial assets held-for-trading) LaR: Leningen en vorderingen (Loans and Receivables financial assets) FLAC: Financiële schulden aan afgeschreven kostprijs (Financial liabilities at amortized costs) FLHfT: Financiële schulden aangehouden voor trading doeleinden (Financial liabilities held-for-trading)

3 4 2 49 1.123 1 26 296

Bijlage 31.5. Activa en passiva aan reële waarde De Group houdt op 31 december 2009 financiële instrumenten aan die gewaardeerd zijn aan reële waarde. Deze instrumenten worden in de onderstaande tabel getoond volgens de gebruikte waarderingstechniek. De hierarchie tussen de technieken geeft het belang weer van de gebruikte inputs om de waardering te doen.

 

Niveau 1 : (Niet gecorrigeerde) prijsnotering in actieve markten voor identieke activa of passiva.



Niveau 3 : Waarderingstechnieken voor dewelke alle inputs die een belangrijk effect hebben op de geboekte reële waarde, niet gebaseerd zijn op waarneembare marktgegevens.

Niveau 2 : Waarderingstechnieken voor dewelke alle inputs die een belangrijk effect hebben op de geboekte reële waarde, zijn gebaseerd op direct als indirect waarneembare marktgegevens voor activa of passiva.

182

Bijlage

Categorie volgens IAS 39 (1)

Saldo op 31 december 2009

(in miljoen EUR)

Gebruikte waarderingsmethode op het einde van het boekjaar: Niveau 1

Niveau 2

Niveau 3

ACTIVA VASTE ACTIVA Andere deelnemingen Andere vaste activa Andere derivaten

AFS

FAHfT

VLOTTENDE ACTIVA Andere vlottende activa Andere derivaten Beleggingen

10 13

FAHfT AFS

2 76

LANGE TERMIJNSCHULDEN Rentedragende schulden Andere derivaten

FLHfT

KORTE TERMIJNSCHULDEN Andere derivaten

FLHfT

SCHULDEN

(1) De categoriëen volgens IAS 39 zijn de volgende : AFS: Voor verkoop beschikbare financiële activa (Available-for-sale financial assets) AHTM: Financiële activa aangehouden tot vervaldatum (Financial assets held-to-maturity) FAHfT: Financiële activa aangehouden voor trading doeleinden (Financial assets held-for-trading) LaR: Leningen en vorderingen (Loans and Receivables financial assets) FLAC: Financiële schulden aan afgeschreven kostprijs (Financial liabilities at amortized costs) FLHfT: Financiële schulden aangehouden voor trading doeleinden (Financial liabilities held-for-trading)

Bijlage 32. Informatie over verbonden partijen Bijlage 32.1. Geconsolideerde ondernemingen De dochterondernemingen, joint ventures en geassocieerde ondernemingen zijn opgenomen in bijlage 6. Leveringen van goederen en diensten tussen ondernemingen van de Groep gebeuren tegen commerciële voorwaarden en marktprijzen. Joint ventures Belgacom International Carrier Services NV en dochterondernemingen Tot 30 november 2009, had de Groep een joint venture deelneming van 72% in Belgacom International Carrier Services NV en haar dochterondernemingen (hierna BICS genoemd). De overblijvende 28% aandelen waren in het bezit van Swisscom Belgium NV. BICS houdt zich bezig met internationale carrier-activiteiten voor Belgacom NV en dochterondernemingen, de Swisscom Groep en andere telecomoperatoren. Vanaf 30 november 2009 heeft de Group een deelneming van 57,6% in BICS, Swisscom 22,4% en MTN 20% (zie bijlage 6.4). Voor 2008 bedroegen de verkopen en de aankopen tussen BICS en de Groep respectievelijk 21 miljoen EUR en 15 miljoen EUR. Op 31 december 2008 had BICS tegenover de Groep handelsvorderingen ten belope van 5 miljoen EUR, handelsschulden ten belopen van 3 miljoen EUR en kortetermijndeposito’s ten belope van 51 miljoen EUR. Voor 2009 bedroegen de verkopen en de aankopen tussen BICS en de Groep respectievelijk 21 miljoen EUR en 15 miljoen EUR. Op 31 december 2009 had BICS tegenover de Groep handelsvorderingen ten belope van 6 miljoen EUR, handelsschulden ten belope van 4 miljoen EUR en kortetermijndeposito’s ten belope van 49 miljoen EUR. Geassocieerde ondernemingen Tunz.com NV De Group heeft in 2009 40% van Tunz.com NV verworven. De Groep heeft geen significante transacties met deze minderheidsparticipatie aangegaan in 2009.

Bijlage 32.2. Relaties met aandeelhouders De Belgische Staat is de meerderheidsaandeelhouder van de Groep met een deelneming van 53.5%. De Groep houdt eigen aandelen aan voor 5,2%. De resterende 41,3% worden verhandeld op de Eerste Markt van Euronext Brussels. Relatie met de Belgische Staat De Groep levert telecomdiensten aan de Belgische Staat en verschillende administraties van de Belgische Staat. Dergelijke transacties verlopen allemaal volgens de normale klant/-relaties en aan voorwaarden die niet voordeliger zijn dan die waarop andere klanten en leveranciers een beroep kunnen doen. De diensten aan deze administraties vormen geen belangrijke deel van de netto-opbrengsten van de Groep. Relatie met de minderheidsaandeelhouders dochterondernemingen

van

Belgacom

International

Carrier

Services

(BICS)

Tot 30 november 2009 had Swisscom Belgium NV een participatie van 28% in BICS welke nadien naar 22,4% gedaald is. De Groep voert transacties met de Groep Swisscom (hierna “Swisscom” genoemd) uit in het kader van haar internationale carrieractiviteiten. Swisscom gebruikt het netwerk van BICS om zijn uitgaande internationale stem- en gegevenstrafiek te verwerken terwijl BICS het nationale netwerk van Swisscom gebruikt om zijn internationale stem- en gegevenstrafiek naar Zwitserland toe af te

Belgacom Financieel Verslag 2009 - 183

handelen. Deze transacties verlopen allemaal volgens de normale klant/leverancier–relaties en volgens bepalingen en voorwaarden die niet voordeliger zijn dan die voor andere klanten en leveranciers. De Groep verkocht diensten aan Swisscom ten belope van 74 miljoen EUR in 2008 en 59 miljoen EUR in 2009. Swisscom verkocht diensten aan de Groep ten belope van 59 miljoen EUR in 2008 en 47 miljoen EUR in 2009. Handelsvorderingen op Swisscom bedroegen 10 miljoen EUR op 31 december 2008 en 13 miljoen EUR op 31 december 2009. Handelsschulden tegenover Swisscom bedroegen 14 miljoen EUR op 31 december 2008 en 10 miljoen EUR op 31 december 2009. Vanaf 30 november 2009 heeft MTN een deelneming van 20% in BICS. De Groep verkocht diensten aan MTN Group (hierna “MTN” genoemd) ten belope van 2 miljoen EUR in december 2009. MTN verkocht diensten aan de Groep ten belope van 7 miljoen EUR in december 2009. Handelsvorderingen op MTN bedroegen 9 miljoen EUR op 31 december 2009. Handelsschulden tegenover MTN bedroegen 14 miljoen EUR op 31 december 2009.

Bijlage 32.3. Relaties met andere door de Staat gecontroleerde ondernemingen De Groep levert telecomdiensten aan verschillende door de Staat gecontroleerde ondernemingen. Al deze transacties verlopen volgens de normale klant/leverancier–relaties en volgens bepalingen en voorwaarden die niet voordeliger zijn dan die voor andere klanten en leveranciers. De diensten verleend aan door de Staat gecontroleerde ondernemingen vertegenwoordigen geen belangrijk deel van de netto-opbrengsten van de Groep.

Bijlage 32.4. Relaties met top management personeel De vergoeding van de bestuurders is als volgt: een jaarlijkse vaste vergoeding van 50.000 EUR voor de Voorzitter van de Raad van Bestuur en van 25.000 EUR voor de andere leden van de Raad van Bestuur, met uitzondering van de Gedelegeerd-Bestuurder. Alle leden van de Raad van Bestuur, met uitzondering van de Gedelegeerd-Bestuurder, hebben recht op een zitpenning van 5.000 EUR per bijgewoonde vergadering van de Raad van Bestuur. Ten slotte wordt een zitpenning van 2.500 EUR per vergadering toegekend aan ieder lid van een adviserend Comité van de Raad van Bestuur, met uitzondering van de Gedelegeerd-Bestuurder. Voor de Voorzitter wordt het bedrag van de zitpenningen verdubbeld. De totale bezoldiging voor de bestuurders bedroeg EUR 1.063.250 voor 2008 en EUR 942.000 voor 2009. De bestuurders hebben noch leningen noch voorschotten ontvangen van de Groep.

Het aantal vergaderingen van de Raad van Bestuur en van de Comités van de Raad van Bestuur is hieronder gedetailleerd. 2008 2009 Raad van Bestuur 6 5 Audit-en Toezichtscomité 5 5 Benoemings-en Bezoldigingscomité 7 5 Ad-hoc comité 1 (1) 1 (2) Comité voor Strategie en Bedrijfsontwikkeling 2 1 (1) De Raad van Bestuur heeft tijdens zijn vergadering van 24 juli 2008 beslist om een ad-hoccomité samen te stellen, bestaande uit de leden van het Benoemings-en Bezoldigingscomité, uitgebreid met de heer Philip Hampton (Voorzitter van het Audit-en Toezichtscomité) en de heer Pierre-Alain De Smedt om de relatie tussen de Raad en het Management te herzien. (2) De Raad van Bestuur heeft tijdens zijn vergadering van 30 juli 2009 beslist om een ad-hoccomité samen te stellen, bestaande uit de leden van het Benoemings- en Bezoldigingscomité, uitgebreid met de Voorzitter van het Audit- en Toezichtscomité om het standpunt van de Raad van Bestuur voor te bereiden met betrekking tot het onderzoek van het CBFA over het misbruik van voorkennis. Voor het jaar eindigend op 31 december 2008 werd een totaal bedrag van 7.261.682 EUR betaald aan de leden van het “Belgacom Management Committee” (BMC), de Gedelegeerd-Bestuurder inbegrepen. In 2008 waren de leden van het Belgacom Management Committee) A. De Lathauwer, D. Bellens, R. Stewart, S. Alcott, M. Georgis, M. De Coster (7 maanden), G. Dallemagne (5,5 maanden) en W. Mosseray (3 maanden). Voor het jaar eindigend op 31 december 2009 werd een totaal bedrag van 6.879.890 EUR betaald aan de leden van het “Belgacom Management Committee” (BMC), de Gedelegeerd-Bestuurder inbegrepen. In 2009 waren de leden van het Belgacom Management Committee) A. De Lathauwer, D. Bellens, R. Stewart, S. Alcott, M. Georgis, M. De Coster en G. Dallemagne. Dit totale bedrag van vergoedingen van het top management omvat de volgende elementen:



Basis verloning: basis salaris verdiend in hun functie tijdens het gerapporteerde jaar, inclusief de betaalde sociale zekerheidslasten op deze voordelen;



Variabele verloning: Werkelijke bonus betaald tijdens het gerapporteerde jaar voor de prestatie van het vorige jaar. Er zijn verschillende manieren van uitbetaling: bijvoorbeeld in cash, onder de vorm van het aandelen aankoopplan met korting (DSPP) of onder de vorm van een bijkomend pensioenplan;



Groepsverzekeringspremies: verzekeringspremies (invaliditeit, overlijden, pensioenplannen na uitdiensttreding) betaald door de Groep;



Andere voordelen: voordelen zoals medische verzekering, privé gebruik van directiewagens, maaltijdcheques….

184

Boekjaar afgesloten op 31 december 2008 (*) 2009

EUR Basis verloning Variabele verloning Groepsverzekeringspremies Andere voordelen Totaal

4.651.218 1.763.159 632.507 214.797 7.261.682

4.453.935 1.549.084 658.741 218.130 6.879.890

(*) De cijfers van 2008 werden herberekend volgens de nieuwe Corporate Governance rapporteringsrichtlijnen. De 'korte termijn verdoedingen' vermeld in het jaarrapport van 2008 zijn opgesplitst in 'basis verloning', 'andere voordelen' en 'bonus'. In 2009 wordt het 'bonus' deel opgenomen in de variabele verloning. De 'vergoedingen na uitdiensttreding' in 2008 omvatten de 'groepsverzekeringspremies' en de 'aanvullende pensioenplannen' betaald in het kader van de bonus. Dit laatste deel wordt in 2009 opgenomen in de 'variabele verloning'. Naast deze geldelijke voordelen werden op aandelen gebaseerde voordelen aan de leden van het BMC toegekend via aandelenoptieplannen. De BMC-leden hebben de gelegenheid gehad om deel te nemen aan een aandelenoptieplan waarbij hen 314.866 opties toegekend werden in 2008 en 312.719 opties in 2009.

Bijlage 32.5. Regelgeving De telecommunicatiesector wordt gereguleerd door wetten goedgekeurd door het Belgische parlement via een reeks Koninklijke en Ministeriële Besluiten en ook via beslissingen van het Belgisch Instituut voor Postdiensten en Telecommunicatie, gewoonlijk “BIPT” genoemd. Het Belgische licentiestelsel voorziet individuele licenties voor de levering van diensten van vaste openbare telefonie, openbare netwerkinfrastructuur en mobiele telecommunicatie. Bepaalde voorzieningen en principes in de wet op de overheidsbedrijven bepalen dat Belgacom gehouden is publieke en gereglementeerde diensten te leveren.

Bijlage 33. Rechten, verbintenissen en voorwaardelijke verplichtingen Operationele leaseverbintenissen De Groep huurt locaties voor haar telecominfrastructuur en huurt gebouwen, technische en netwerkapparatuur, meubilair en voertuigen binnen het kader van operationele leasing met looptijden van één jaar of meer. Huurkosten met betrekking tot de operationele leases bedroegen 129 miljoen EUR in 2008 en 132 miljoen EUR in 2009.

De toekomstige minimaal te betalen huur voor de niet-opzegbare operationele leases ziet eruit als volgt op 31 december 2009: (in miljoen EUR) Gebouwen Locaties Technische en netwerk uitrusting Voertuigen Andere materiaal Totaal

Binnen het jaar 19 19 19 25 2 84

1 - 3 jaar 28 36 3 35 2 104

Meer dan 5 jaar

3 - 5 jaar 13 34 2 13 1 63

7 63 2 0 1 73

Totaal 66 152 26 74 7 325

Claims en gerechtelijke procedures De Groep raakt sporadisch verwikkeld in diverse gerechtelijke, regelgevende en fiscale procedures en claims als gevolg van het uitvoeren van de bedrijfsactiviteiten. De Groep is momenteel verwikkeld in verschillende gerechtelijke en regelgevende procedures, inclusief die waarvoor een voorziening werd aangelegd (zie bijlage 17) en die welke hierna zijn beschreven, waarvoor geen of beperkte voorzieningen werden geboekt, in de jurisdicties waar zij actief is als gevolg van het uitvoeren van de bedrijfsactiviteiten. Deze omvatten ook de procedures voor het Belgisch Instituut voor Postdiensten en Telecommunicatie (BIPT), het hoger beroep aangegaan tegen beslissingen van het BIPT, en de procedures met de Belgische belastingsadministraties in verband met de onroerende voorheffing en venootschapsbelasting. In september 2002 dienden Codenet, Versatel, Colt en Worldcom een klacht in bij de Belgische Raad voor de Mededinging, bewerende dat Belgacom’s “Benefit Excellence Program” door prijsdrukking en getrouwheidskortingen een misbruik inhoudt van Belgacom’s vermeende dominante marktpositie. Daarnaast hebben de aanklagers een aanvraag ingediend bij de voorzitter van de Raad voor de Mededinging om als tijdelijke maatregel het programma te schorsen. Belgacom’s “Benefit Excellence Program”, dat gelanceerd werd in maart 2002, is een tariefplan voor spraaktelefonie gericht op grote corporategebruikers waarbij speciale basistarieven voor nationale telefonie en voor vaste-naar-mobiele gesprekken evenals een bijkomend kortingsplan aangeboden werden. Op 22 december 2004 heeft de voorzitter van de Raad voor de Mededinging het verzoek voor tijdelijke maatregelen verworpen, omdat Belgacom duidelijkheid had gebracht in de manier waarop de volumekortingen werden toegepast. De Voorzitter wees er tevens op dat er volgens hem geen ernstig risico was dat andere gemachtigde operatoren zouden verdwijnen als gevolg van de ‘Benefit Excellence’tarieven (en meer specifiek de volumekortingen). Daar waar de zaak met betrekking tot de uitvaardiging van tijdelijke maatregelen voor Belgacom een succesvolle afloop kende, is het dossier in verband met de vermeende inbreuk nog steeds hangende en werd nog geen tijdschema voor de pleidooien vastgesteld. Op 7 maart 2006 kreeg Belgacom een “opgave van bezwaren” van het Korps van Verslaggevers, dat het lopende onderzoek leidt voor de klacht i.v.m. “Benefit Excellence”. In de opgave van bezwaren, waarop Belgacom op 23 mei 2006 heeft geantwoord, wordt aangevoerd dat verschillende tariefplannen van Belgacom voor businessklanten een inbreuk op de mededingingsregels vormen.

Belgacom Financieel Verslag 2009 - 185

De inbreuken zouden teruggaan tot oktober 2000. Sommige ervan, en met name de getrouwheidskortingen en de zogenaamde discriminerende tariefvoorwaarden, worden beschouwd als nog steeds lopende. Het Korps van Verslaggevers heeft Belgacom op 6 juni 2006 in deze zaak gehoord. Zodra het onderzoek is afgerond, zal het Kollege van de Auditeurs (vroeger het Korps van Verslaggevers) een met redenen omkleed rapport aan de Belgische Raad voor de Mededinging bezorgen, die dan een uitspraak zal moeten doen i.v.m. de bezwaren die werden opgeworpen tegen de tariefplannen van Belgacom in kwestie. Belgacom kan in deze zaak verplicht worden om de retailtarieven, die het onderwerp zijn van de vordering, te verhogen. Als er uiteindelijk besloten wordt dat Belgacom een misbruik van dominante positie heeft begaan, kan ze onderworpen worden aan een maximumboete tot 10% van de jaarlijkse omzet van de Groep. Op 18 september 2009, heeft het College van de Auditeurs beslist om het onderzoek niet voort te zetten en het bijgevolg af te sluiten, gezien de bijkomende middelen die nodig zouden zijn om het onderzoek tot een goed einde te brengen en een rapport aan de Raad voor de Mededinging voor te leggen. Er werd geen beroep aangetekend tegen deze beslissing door een belanghebbende partij. Na de lancering van het Happy Time-tariefplan door Belgacom op 1 juni 2005 diende Tele2 een klacht in bij de Belgische Mededingingsautoriteit i) met de aantijging dat de genoemde tarieven een misbruik van de dominante positie inhouden (27 juni 2005) en ii) met het verzoek om voorlopige maatregelen te nemen, meer bepaald de schorsing van het Happy Time-aanbod, in afwachting dat de zaak wordt behandeld (5 juli 2005). Op 1 september 2006 werd het verzoek van Tele2 om voorlopige maatregelen te nemen verworpen door de Voorzitter van de Raad voor de Mededinging. Als gevolg van het beroep aangetekend door Tele2 maakte het Hof van Beroep op 18 december 2007 de voornoemde beslissing ongedaan, onder meer op grond van onvoldoende argumentering. Niettemin vroeg Tele2 de Voorzitter niet om een nieuwe beslissing te nemen m.b.t. haar verzoek voor voorlopige maatregelen, maar leidde het op 18 april 2008 een vordering tot schadevergoeding in op basis van vermeend misbruik van de dominante positie (het Happy Time-plan) (vordering voor € 1 voorlopige schadevergoeding en verzoek om een expert aan te stellen om de precieze schade te berekenen). Deze zaak ten gronde is nog hangende voor de rechtbank en de timing voor een beslissing is nog niet gekend. In de zaak ten gronde die bij de Mededingingsautoriteit loopt, heeft de Auditeur op 29 september 2009 een met redenen omkleed verslag uitgebracht aan de Raad voor de Mededinging, met de stelling dat Belgacom haar dominante positie heeft misbruikt en nog altijd misbruikt, waarbij hij de aantijging van wurgprijzen handhaafde. Belgacom blijft de beide vorderingen van Tele2 aanvechten. Ingevolge het verslag van de Auditeur heeft de directie de voorwaardelijke verplichtingen van de Groep aangepast, rekening houdend met de status van de beide geschillendossiers. Belgacom zal verdere ontwikkelingen in deze dossiers van kortbij opvolgen en blijft haar belangen intussen krachtdadig verdedigen. In juni 2003 heeft KPN Group Belgium (voorheen BASE) een geding tegen Belgacom Mobile ingeleid voor de Rechtbank van Koophandel van Brussel. KPN Group Belgium beweert dat de mobiele afwikkelingstarieven van Belgacom Mobile sinds 1 oktober 2000 niet in overeenstemming zijn met de officiële telecomwetgeving betreffende kostengeoriënteerde prijszetting en dat Belgacom Mobiles Proximus-to-Proximus-tarieven een misbruik inhouden van Belgacom Mobiles vermeende dominante positie op de Belgische markt. KPN Group Belgiums voorlopige raming van de eis tot schadeloosstelling, gebaseerd op haar samenvatting van augustus 2004, bedraagt ongeveer 700 miljoen EUR in terugbetalingen en schadevergoedingen, en vertegenwoordigt het omzetverlies dat KPN Group Belgium meent opgelopen te hebben ten gevolge deze praktijken. Dit bedrag werd door KPN Group Belgium in de loop van de procedure aangepast: KPN Group Belgiums voorlopige raming van de eis tot schadeloosstelling, gebaseerd op de laatste procedurestukken, bedraagt ongeveer 1 miljard EUR. Op 1 maart 2004 heeft Mobistar een verzoek tot vrijwillige tussenkomst neergelegd in het geding ingeleid door KPN Group Belgium tegen Belgacom Mobile. Mobistar beweert dat, indien de Rechtbank van Koophandel van Brussel tot de vaststelling zou komen dat de terminatietarieven gehanteerd door Belgacom Mobile niet in overeenstemming zouden zijn met de verplichting betreffende kostengeoriënteerde prijszetting, Mobistar een schadevergoeding dient toegekend te worden die door Mobistar voorlopig geschat wordt tussen EUR 967.000 en EUR 56.000.000, afhankelijk van de terminatietarieven weerhouden door de Rechtbank. Bovendien beweert Mobistar dat, naast de Proximus-to-Proximus-tarieven, bepaalde andere tariefschema’s aangeboden door Belgacom Mobile aan professionele klanten een misbruik vormen van Belgacom Mobiles vermeende dominante positie. Mobistar verzoekt de Rechtbank een gerechtelijk expert aan te stellen om het bedrag van de vermeende schade te bepalen en eist een schadevergoeding voor deze schade, voorlopig geschat op minimum EUR 50.000.000. Op 29 mei 2007 stelde de Rechtbank van Koophandel van Brussel in een eerste uitspraak vast dat Belgacom Mobile betreffende zijn afwikkelingstarieven geen inbreuk pleegde op de verplichting tot kostengeoriënteerde prijszetting en dat voor 2005 het bestaan van een dominante positie niet kan worden aangetoond. Wat de jaren 1999 tot 2004 betreft, kwam de Rechtbank van Koophandel wel tot de vaststelling dat Belgacom Mobile een dominante positie bekleedde. Zij stelde een college van experten aan, samengesteld uit de Heren Robert Wtterwulghe en Cyril Nourissant, die zullen bepalen (i) of de aangevochten tariefplannen van Belgacom Mobile, met een verschil tussen off-net en on-net, een concurrentiebelemmerend effect hebben door het netwerkeffect, en of er sprake was van wurgprijzen en (ii) de mogelijke schade vaststellen. Op 2 oktober 2009 heeft het college van experten een voorlopig rapport opgesteld met de volgende vaststellingen :

 

Het bestaan van de vermeende inbreuken op de concurrentiewetgeving; Dat op basis van een nieuwe en prospectieve methode, die meer bepaald heeft geleid tot de berekening van het theoretische marktaandeel dat BASE en Mobistar zouden hebben gehad in omstandigheden van perfect werkende concurrentie, kon worden aangevoerd dat de vermeende impact van de on-nettarieven van Proximus tijdens de jaren 1999-2004 1,18 miljard EUR bedroeg.

Belgacom Mobile benadrukt dat dit een voorlopig verslag is, dat verder grondig zal worden geanalyseerd. Zoals voorzien in de procedure zal Belgacom Mobile haar gedetailleerde opmerkingen en kritiek i.v.m. alle aspecten van de zaak voorleggen. Deze aangelegenheid houdt echter meer in dan een debat over de mogelijke schade die zou zijn veroorzaakt: vooreerst moet het bestaan van de vermeende concurrentiebelemmerende praktijken Belgacom Mobile blijft de eisen van zowel KPN Group Belgium als Mobistar aanvechten en bijgevolg ook de inhoud van het voorlopig verslag van het college van experten m.b.t. het bestaan van de inbreuken zelf en m.b.t. de berekening van de schade.

186

In de zaak n.a.v. een klacht van KPN Group Belgium in 2005 bij de Belgische mededingingsautoriteit bevestigde deze laatste op 26 mei 2009 een van de vijf beschuldigingen van misbruik van dominante positie, geformuleerd door de Aanklager op 22 april 2008, nl. het hanteren in de jaren 2004 en 2005 van wurgprijzen op de professionele markt. De Belgische mededingingsautoriteit ging ervan uit dat de tarieven voor oproepen tussen Proximus-klanten (on-nettarieven) lager waren dan de tarieven aangerekend aan concurrenten voor het routeren van een oproep van hun eigen netwerken naar dat van Proximus (terminatietarieven), verhoogd met een aantal andere kosten die als relevant werden beschouwd. Alle andere aanklachten van de Aanklager werden verworpen. De mededingingsautoriteit legde Belgacom Mobile ook een boete van 66,3 miljoen EUR op wegens misbruik van dominante marktpositie in de jaren 2004 en 2005. De Groep diende de boete te betalen vóór 30 juni 2009 en boekte deze kost (verminderd met de aangelegde voorzieningen) als niet-terugkerende kost in de resultatenrekening van het tweede kwartaal van 2009. Belgacom Mobile ging tegen de uitspraak van de mededingingsautoriteit in beroep bij het Hof van Beroep te Brussel, waarbij ze een groot aantal elementen van de uitspraak betwistte, zoals het feit dat de impact op de markt niet werd onderzocht. Ook KPN Group Belgium en Mobistar tekenden beroep aan tegen deze uitspraak. Als gevolg van de voornoemde uitspraak van de Belgische mededingingsautoriteit op 26 mei 2009 en het voorlopig verslag van de experten in het voornoemde geschil ingeleid door KPN Group Belgium in juni 2003 en op eigen initiatief bijgetreden door Mobistar op 1 maart 2004 (waarbij een vermeende schade ten belope van een bedrag van 1,18 miljard EUR in overweging wordt genomen), heeft de directie de voorwaardelijke verplichtingen van de Groep aangepast in het licht van de huidige juridische status van deze geschillen. De Groep zal verdere ontwikkelingen in deze dossiers op de voet blijven volgen, met inbegrip van de impact dat het zou kunnen hebben op de boekhoudkundige voorzieningen. Intussen blijft de Groep zijn belangen krachtdadig verdedigen. In 2007 heeft de Belgische fiscale administratie aan een buitenlandse dochteronderneming van de Groep meegedeeld dat ze als fiscale ingezetene van België in plaats van Luxemburg wordt beschouwd, en dat ze bijgevolg aan de Belgische venootschapsbelasting voor het jaar 2004 onderworpen is. In 2008 hebben de Belgische fiscale autoriteiten hun aanslag van 2004 behouden en Belgische vennootschapsbelasting aangekondigd voor de daaropvolgende jaren 2005 en 2006. Belgacom heeft stevige argumenten om deze cumulatieve voorgestelde belastingaanslag van 69 miljoen EUR (jaren 2004, 2005 en 2006 samen) te verwerpen en betwist deze aanslag. Sinds 2003 oordeelt Belgacom dat haar betalingen van onroerende voorheffing op telecommunicatie uitrusting niet verschuldigd zijn en bijgevolg erkent ze een vordering op de fiscale administratie in de post “terug te vorderen belastingen” van de balans voor een bedrag van 122 miljoen EUR op 31 december 2008 en 146 miljoen EUR op 31 december 2009.

Kapitaalverbintenissen Op 31 december 2009 had de Groep verbintenissen aangegaan ter waarde van 52 miljoen EUR, voornamelijk voor de aanschaffing van immateriële vaste activa en technische en netwerkapparatuur.

Andere rechten en verbintenissen Op 31 december 2009 had de Groep de volgende andere rechten en verbintenissen:



De Groep heeft garanties ontvangen van haar klanten voor een bedrag van 19 miljoen EUR om de betaling van haar handelsvorderingen te garanderen, en van haar leveranciers voor een bedrag van 7 miljoen EUR om het goede verloop van de door de Groep bestelde werken of contracten te garanderen;



De Groep heeft garanties aan haar klanten en andere derde partijen verleend om onder meer de voltooiing te garanderen van de contracten en werken,die werden besteld door haar klanten, en om de betaling van huurkosten voor gebouwen en sites voor antenne installaties te garanderen voor een bedrag van 42 miljoen EUR (inbegrepen de bankgaranties vermeld in bijlage 31.2);



Belgacom heeft een recht, gevestigd door de Belgische wetgeving met betrekking tot de Universele Dienstverlening, om een compensatie te ontvangen van het fonds voor Universele Dienstverlening voor het aanbieden van sociale tarieven gedurende de periode 2005- 2009. Aangezien dit recht door sommige operatoren wordt betwist en aangezien de Europese Commissie België aanklaagt voor het Europees Hof in verband met mogelijk niet conformiteit van de Belgische wetgeving, beschouwt de Groep de te ontvangen compensatie als een voorwaardelijk actief.

Belgacom Financieel Verslag 2009 - 187

Bijlage 34. Cross border lease-overeenkomsten Tijdens de periode van 1996 tot 2001 heeft de Groep verschillende cross border lease-overeenkomsten aangegaan met buitenlandse investeerders voor een gedeelte van haar centrales voor vaste en mobiele telefonie. Volgens de voorwaarden van deze overeenkomsten, waarvan de duur varieert van 13 tot 16 jaar, heeft de Groep op de aanvangsdatum van de overeenkomsten een totaal bedrag van 681 miljoen USD ontvangen en een totaal bedrag van 652 miljoen USD aan deposito’s geplaatst. De Groep ging bovendien met betrekking tot de deposito’s niet-terugbetaalbare betalingsverbintenissen aan met banken met hoge kredietwaardigheid. In naleving van deze overeenkomsten heeft de Groep vergoedingen van buitenlandse investeerders ontvangen of winsten gerealiseerd voor een totaal bedrag van 23 miljoen EUR. Deze vergoedingen of winsten worden erkend in de jaarrekening in de rubriek “andere bedrijfsopbrengsten” gedurende de gebruiksduur van de respectieve overeenkomsten. De vergoedingen die effectief in de opbrengsten zijn opgenomen bedragen 2,9 miljoen EUR in 2008 en 0,3 miljoen EUR in 2009. Op 25 september 2002 heeft de Groep haar investeringen in Ben Nederland Groep verkocht, maar is overeengekomen dat de betaling van de leaseschulden ten bedrage van 36 miljoen USD (25 miljoen EUR) op 31 december 2009 verder door haar wordt gewaarborgd indien de ondernemingen met betalingsverbintenis betrokken in de desbetreffende cross border leaseovereenkomst insolvabel zouden worden. Het risico dat deze garantie zal leiden tot een uitbetaling door de Groep wordt beperkt door het feit dat de betrokken deposito-instellingen een AAA of A+ rating hebben bij Standard & Poor’s. De termijn van de leaseschuld in kwestie verstrijkt in 2012. Op 31 December 2009 bedragen de andere resterende openstaande overeenkomsten 45 miljoen USD. Deze houden een vroegtijdige ‘buy out’ optie in 2012 in.

Bijlage 35. Aandelengebaseerde betalingen Aandelen aankoopplannen met korting In 2008 en 2009 heeft de Groep aandelen aankoopplannen met korting (Discounted Share Purchase Plans) gelanceerd. Onder de 2008 en 2009 plannen verkocht Belgacom respectievelijk 125.143 en 221.238 aandelen aan het senior management van de Groep met een korting van 16,67% in vergelijking met de marktprijs (respectievelijk 29,14 EUR en 22,71 EUR per aandeel). De kost van deze kortingen bedroeg 0,6 miljoen EUR in 2008 en 0,8 miljoen EUR in 2009 en is opgenomen onder de rubriek “personeelskosten” ( zie bijlage 24).

Aandelenoptieplannen In 2008 en 2009 lanceerde Belgacom aandelenoptieplannen (Employee Stock Option Plans) waarbij respectievelijk 796.197 en 1.008.021 aandelenopties werden toegekend aan het top management en aan het senior management van de Groep. De Groep heeft de IFRS 2-norm (“Aandelengebaseerde betalingen“) in 2004 vervroegd toegepast, zoals gepubliceerd op 19 februari 2004. De reële waarde van het aandelengedeelte van de opties op de toekenningsdatum wordt erkend over de periode (drie jaar) totdat de genieter de optie onvoorwaardelijk verwerft volgens de graduele verwervingsmethode; en het schuldengedeelte van deze opties wordt regelmatig herwaardeerd. Deze reële waarde bedraagt 3 miljoen EUR voor het 2008-plan en 4 miljoen EUR voor het 2009-plan. De jaarlijkse kost van de graduele verwerving, wordt geregistreerd in de personeelskosten, evenals de herwaardering van het schuldengedeelte van deze opties, en bedraagt 5 miljoen EUR in 2008 en in 2009. Bij uitoefening zal de werknemer de uitoefenprijs van 29,14 EUR per aandeel betalen in het kader van het 2008-plan en 22,71 EUR per aandeel voor het 2009-plan, in ruil voor de fysieke levering van het aandeel. De aandelenopties zijn ten laatste uitoefenbaar tot en met 20 april 2015 voor het 2008-plan en 19 april 2016 voor het 2009-plan. De plannen toegekend in 2004, 2005, 2006 en 2007 zijn nog steeds open. Alle plannen, behalve het 2004-plan, geven de begunstigden recht op de voorgestelde dividenden na toekenning van de opties. In 2009 gaf de Groep aan zijn optiehouders de gelegenheid om vrijwillig de uitoefenperiode van alle plannen met 5 jaar te verlengen (met uitzondering van het 2009 plan) en dit binnen de wettelijke richtlijnen. Voor alle plannen, met uitzondering van het 2004-plan, vervallen, in geval van vrijwillig vertrek van de werknemer, alle niet verworven opties, behalve in het eerste jaar, waarvoor het eerste derde van de opties onmiddellijk wordt verworven en dient te worden uitgeoefend binnen de twee jaar na datum van vertrek. Ingeval van onvrijwillig vertrek van de werknemer worden alle toegekende opties onmiddellijk verworven en dienen zij te worden uitgeoefend binnen de twee jaar na datum van vertrek of minstens binnen 3 jaar vanaf de eerste januari van het jaar volgend op de toekenningsdatum.

188

De evolutie van het aandelenoptieplannen is als volgt: Aantal aandelenopties Plan 2004 In omloop op 1 januari 2004 Bewegingen gedurende het jaar 2004 Toegekend Verbeurd Uitgeoefend Vervallen In omloop op 31 december 2004 Uitoefenbaar op 31 december 2004 Bewegingen gedurende het jaar 2005 Toegekend Verbeurd Uitgeoefend Vervallen Totaal In omloop op 31 december 2005 Uitoefenbaar op 31 december 2005 Bewegingen gedurende het jaar 2006 Toegekend Verbeurd Uitgeoefend Vervallen Totaal In omloop op 31 december 2006 Uitoefenbaar op 31 december 2006 Bewegingen gedurende het jaar 2007 Toegekend Verbeurd Uitgeoefend Vervallen Totaal In omloop op 31 december 2007 Uitoefenbaar op 31 december 2007 Bewegingen gedurende het jaar 2008 Toegekend Verbeurd Uitgeoefend Vervallen Totaal In omloop op 31 december 2008 Uitoefenbaar op 31 december 2008 Bewegingen gedurende het jaar 2009 Toegekend Verbeurd Uitgeoefend Vervallen Totaal In omloop op 31 december 2009 Uitoefenbaar op 31 december 2009

Plan 2005

Plan 2006

Plan 2007

Plan 2008

0 0 1.128.500 0 0 0 1.128.500 0

-21.114 -169.435 -190.549 937.951 210.255

538.541 538.541 538.541 0

-5.583 -196.188 -201.771 736.180 386.879

-1.600 -5.562 -7.162 531.379 177.562

608.928 -9.265 599.663 599.663 31.722

-5.255 -140.292 -145.547 590.633 590.633

-5.491 -29.373 -34.864 496.515 341.739

-5.341 -81.096 -86.437 513.226 211.182

475.516 -1.236 474.280 474.280 30.742

-2.310 -269.776 -272.086 318.547 318.547

-3.800 -1.786

-4.096 -9.358

-5.070 -

-5.586 490.929 490.929

-13.454 499.772 354.825

-5.070 469.210 183.044

796.197 796.197 21.584

-6.750 -15.911 -22.661 295.886 295.886

-18.735 -31.496 -50.231 440.698 440.698

-180 -11.777 -11.957 487.815 487.815

-617 -617 468.593 334.171

796.197 297.619

Plan 2009

1.008.021 1.008.021 1.008.021 3.621

De volgende assumpties werden gebruikt voor de bepaling van de gewogen-gemiddelde rëele waarde van de aandelenopties op toekenningsdatum: Plan 2004 Plan 2005 Plan 2006 Plan 2007 Plan 2008 Plan 2009 Optie prijszettingsmodel Binomiaal Black Scholes Black Scholes Black Scholes Black Scholes Black Scholes 22/03/2004 25/04/2005 24/04/2006 23/04/2007 21/04/2008 20/04/2009 Toekeningsdatum nee ja ja ja ja yes Dividend rechten vanaf toekeningsdatum Contractuele looptijd van de opties 7 jaar 7 jaar 7 jaar 7 jaar 7 jaar 7 years 5 years 5 years 5 years 5 years 5 years Verlenging van de contractuele looptijd in de loop van 2009 Geschatte looptijd 5 (to 6) jaar 6 jaar 6 jaar 6 jaar 6 jaar 6 years 11 years 11 years 10 years 10 years 10 years Geschatte looptijd voor de verlengde opties Uitoefenprijs (EUR) 24,50 29,92 25,94 32,71 29,14 22,71 Verwachte volatiliteit (vergeleken met volatiliteit van gelijkwaardige groepen) 27,50% 18,00% 21,00% 19,83% 27,00% 38,50% Verwachte ratio voor het uitbetalen van dividenden 50% - 60% 50% - 60% 50% - 60% 50% - 60% 50% -60% 50% -60% Risicovrij rentevoet Euro swap annual rate Euro swap annual rate Euro swap annual rate Euro swap annual rate Euro swap annual rate Euro swap annual rate 4,29 4,15 4,02 6,25 6,68 6,90 Reële waarde van aandelenopties (EUR) Gewogen-gemiddelde aandelenprijs bij uitoefening (EUR): - 2005 32,96 32,67 31,98 - 2006 31,87 - 2007 33,86 33,87 34,13 26,80 28,63 - 2008 27,11 - 2009 26,07 25,64 26,81 3 4 5 6 7 6 Overblijvende gewogen-gemiddelde contractuele looptijd (jaren)

De volatiliteit werd geraamd op basis van de reële transactiestatistieken van het aandeel en rekening houdend met een alignering aan sommige concurrenten met een gelijkaardig risicoprofiel.

Belgacom Financieel Verslag 2009 - 189

Bijlage 36. Relatie met de bedrijfsrevisor De Groep gaf gedurende 2009 een bedrag van 1.813.367 EUR uit als honorarium voor de jaarlijkse audit en een bedrag van 618.210 EUR voor andere opdrachten.

Dit laatste bedrag kan als volgt gedetailleerd worden: EUR

Commissaris

Andere wettelijke opdrachten Belastingadviesopdrachten Andere opdrachten Totaal

Netwerk van de commissaris

202.406 6.000 296.569 504.975

54.083 10.000 49.152 113.235

Bijlage 37. Segmentinformatie Met ingang van 1 januari 2008 sturen de Raad van Bestuur, de Chief Executive Officer en het Belgacom Mangagement Committee de activiteiten van de belgacom Groep aan volgens de nieuwe klantgeoriënteerde organisatie die gestructureerd is rond de volgende vijf rapporteerbare bedrijfssegmenten



De Consumer Business Unit (CBU) verkoopt spraakproducten en –diensten, interne en televisie, zowel op vaste als mobiele netwerken, aan residentiële klanten, voor op de Belgische markt.



De Enterprise Business Unit (EBU) verkoopt ICT-diensten en –producten aan professionele klanten, hetzij zelfstandigen,kleine firma’s of grote ondernemingen. Deze ICT-oplossingen, waaronder telefoondiensten, worden vooral gecommercialiseerd onder de merknamen Belgacom, Proximus en Telindus, zowel op de Belgische als de internationale markten.



De Service Delivery Engine & Wholesale (SDE&W) centraliseert alle netwerken IT-diensten en –kosten (uitgezonderd kosten verbonden aan de klantenactiviteiten en aan de levering van ICT-oplossingen), levert diensten aan CBU en EBU en verkoopt deze diensten aan andere telecom- en kabeloperatoren.



International Carrier Services (ICS), een joint venture tussen Belgacom en Swisscom Fixnet en ook met MTN vanaf 30 november 2009, is verantwoordelijk voor de internationale carrieractiviteiten.



Staff and Support (S&S) groepeert alle horizontale functies (human resources, finance,Legal, strategy and corporate communication), internal services en real estate, die de activiteiten van de Groep ondersteunen.

Er werden geen bedrijfssegmenten samengevoegd om tot de bovengenoemde rapporteerbare bedrijfssegmenten te komen. De Groep houdt de bedrijfsresultaten van zijn rapporteerbare bedrijfssegmenten afzonderlijk bij, zodat hij de gepaste beslissingen kan nemen voor het toewijzen van middelen en het evalueren van de prestaties. De segmentprestaties worden geëvalueerd op basis van de volgende parameters :

 

Het bedrijfsresultaat vóór afschrijvingen en vóór niet-terugkerende opbrengsten en uitgaven; en De kapitaaluitgaven.

De financiering van de Groep (inclusief financiële kosten en financiële opbrengsten) en de winstbelasting worden op het niveau van de Groep beheerd en worden niet aan de bedrijfssegmenten toegewezen. Om de noodzakelijke middelen te kunnen toewijzen aan de rapporteerbare bedrijfssegmenten, controleert de Groep de segmentactiva op het niveau van de materiële en immateriële vaste activa en de goodwill. Andere vlottende en vaste activa worden niet aan de bedrijfssegmenten toegewezen. De boekhoudprincipes van de bedrijfssegmenten zijn dezelfde als de voornaamste boekhoudprincipes van de Groep. De segmentresultaten worden daarom gemeten op een gelijkaardige basis als het bedrijfsresultaat in de geconsolideerde jaarrekening. Transacties tussen de juridische entiteiten van de Groep worden gefactureerd tegen markconforme voorwaarden.

190

(in miljoen EUR)

Netto opbrengsten Andere bedrijfsopbrengsten Inter-segment opbrengsten Totaal segment opbrengsten Kosten van verkochte materialen en diensten Personeelskosten en pensioenen Andere bedrijfskosten TOTAAL BEDRIJFSKOSTEN voor afschrijvingen Totaal segment resultaat (1)

Consumer Business Unit

Boekjaar afgesloten op 31 december 2008 InterService Staff & International segment Delivery Support Carrier eliminations Engine & Services Wholesale

Totaal

2.187 15 51 2.253

2.628 15 53 2.696

339 14 62 415

1 21 11 34

756 2 55 812

-232 -232

5.911 67 0 5.978

-553 -325 -282

-844 -408 -178

-93 -209 -179

-3 -160 -237

-685 -22 -41

204 0 28

-1.975 -1.124 -890

-1.160

-1.430

-482

-400

-748

232

-3.988

1.093

1.266

-67

-366

-0

1.990

8 -39

-54

8 -93 1.905

Niet terugkerende opbrengsten Niet-terugkerende kosten BEDRIJFSWINST / (VERLIES) voor afschrijvingen

Enterprise Business Unit

1.093

1.235

-67

-420

-0

Afschrijvingen

-105

-32

-496

-92

-20

-743

BEDRIJFSWINST / (VERLIES)

988

1.203

-563

-512

-0

1.161

Netto financiĂŤle kosten

-109 1.053

Winst voor belastingen Belastingen

-254

Netto winst

799

Minderheidsbelangen Netto winst ( aandeel van de groep) (1) Bedrijfswinst voor afschrijvingen en niet-terugkerende kosten en opbrengsten

-1 800

(in miljoen EUR)

Goodwill Segment activa Niet toegewezen activa TOTALE ACTIVA

(in miljoen EUR)

Investeringen

(in miljoen EUR)

Consumer Business Unit

1.026 286 1.313

Consumer Business Unit

195

Consumer Business Unit

Enterprise Business Unit

1.085 52 1.136

Enterprise Business Unit

Op 31 december 2008 Staff & International Service Support Carrier Delivery Services Engine & Wholesale 1.956 1.956

698 698

64 64

Intersegment eliminations

-3 2.617 2.614

Boekjaar afgesloten op 31 december 2008 Service Staff & International InterDelivery Support Carrier segment Engine & Services eliminations Wholesale 477

Totaal

2.111 3.054 2.617 7.782

Totaal

764

Boekjaar afgesloten op 31 december 2009 Service Staff & International InterDelivery Support Carrier segment Engine & Services eliminations Wholesale

Totaal

2.344 15 55 2.414

2.451 14 36 2.501

287 17 82 386

2 20 11 33

838 3 52 892

-236 -236

5.922 68 0 5.990

-723 -345 -297

-748 -379 -142

-72 -193 -185

-0 -166 -204

-749 -24 -40

206 0 29

-2.087 -1.108 -840

-1.366

-1.270

-450

-370

-814

236

-4.035

1.048

1.231

-64

-337

-0

1.955

-7

-56

74 -1

74 -62 1.967

1.041

1.176

-64

-337

151

-0

Afschrijvingen

-144

-27

-437

-77

-21

-706

BEDRIJFSWINST / (VERLIES)

897

1.149

-502

-413

130

-0

1.261

Netto financiĂŤle kosten Winst voor belastingen

-117 1.144

Belastingen

-241

Netto winst

904

Minderheidsbelangen Netto winst ( aandeel van de groep) (1) Bedrijfswinst voor afschrijvingen en niet-terugkerende kosten en opbrengsten

-1 904

Belgacom Financieel Verslag 2009 - 191

(in miljoen EUR)

Consumer Business Unit

Goodwill Segment activa Niet toegewezen activa TOTALE ACTIVA

(in miljoen EUR)

1.003 256 1.259

Consumer Business Unit

Investeringen

Enterprise Business Unit

1.085 43 1.127

Enterprise Business Unit

Op 31 december 2009 Service Staff & International Delivery Support Carrier Engine & Services Wholesale

1.952 1.952

659 659

Intersegment eliminations

134 134

-2 2.320 2.318

Boekjaar afgesloten op 31 december 2009 Service Staff & International InterDelivery Support Carrier segment Engine & Services eliminations Wholesale

422

Totaal

2.088 3.043 2.320 7.450

Totaal

597

Wat betreft de geografische indeling, heeft de Groep in België een netto opbrengst gerealiseerd van 4.534 miljoen EUR in 2008 en 4.495 miljoen EUR in 2009, en dit gebaseerd op het land van de klant. De netto opbrengst in andere landen bedroeg 1.377 miljoen EUR in 2008 en 1.427 miljoen EUR in 2009. Meer dan 90% van de segmentactiva zijn in België gevestigd.

Bijlage 38. Recent gepubliceerde IFRS-normen De Groep past geen normen en interpretaties toe die niet van kracht zijn op 31 december 2009. Dat betekent dat de Groep de volgende normen en interpretaties niet heeft toegepast maar die van toepassing zijn voor de Groep vanaf 1 januari 2010:

 

Herziene IFRS 3 (Bedrijfscombinaties),

 

IFRIC 17 (“Uitkering van niet-cash activa aan eigenaars”), en

Wijzigingen aan IAS 27 (De geconsolideerde jaarrekening en de enkelvoudige jaarrekening) en IFRS 2 (Op aandelen gebaseerde betalingen),

Verbeteringen aan IFRS normen gepubliceerd in 2009.

Dit betekent ook dat de volgende normen en interpretaties die van toepassing zijn voor de Groep vanaf 1 januari 2011 of later nog niet toegepast werden:

    

IFRS 9 (Financiële Instrumenten), IFRIC 19 (Uitdovende Financiële schulden), Wijzigingen aan IFRIC 14 ( Vooruitbetaling van een minimale financieringsvereiste), Herziene IAS 24 (Toelichtingen over verbonden partijen), en Wijzigingen aan IAS 32 (Classificatie van uitgifterechten).

De Groep zal het mogelijke effect van de toepassing van deze normen of interpretaties op de jaarrekening van de Groep in 2010 onderzoeken.

Bijlage 39. Gebeurtenissen na balansdatum Teneinde van Belgacom NV een volledig geïntegreerd bedrijf te maken, werden op 4 januari 2010 convergentie proces, de volgende transacties gerealiseerd:

   

in de context van het FMS

Kapitaalsvermindering van Belgacom Invest Sarl door uitkering van aandelen van Belgacom Mobile NV aan Belgacom NV, Transfer van alle aandelen aangehouden door Telindus Group NV in Telindus NV en Telindus Sourcing NV naar Belgacom NV, Fusie door opslorping van Belgacom Mobile NV, Telindus NV en Telindus Sourcing NV in Belgacom NV, en Partiële splitsing van Belgacom Skynet NV en Telindus Group NV (voor de nationale activiteiten) in Belgacom NV.

Aangezien deze transacties 100% intra-groepsoperaties zijn,zullen zij geen impact hebben op de jaarrekening van de Groep in 2010.

192

Verslag van de bedrijfsrevisor

Belgacom Financieel Verslag 2009 - 193

194

Uittreksel uit de niet-geconsolideerde enkelvoudige jaarrekening van Belgacom NV van publiek recht volgens Belgische GAAP Resultatenrekening

196

Balans na winstverdeling

198

Resultaatverwerking

200

De in deze rubriek gepresenteerde financiële informatie is een uittreksel van de enkelvoudige jaarrekening van Belgacom NV van publiek recht zoals goedgekeurd door de Algemene Vergadering van 14 april 2010 en zoals gedeponeerd op de Nationale Bank van België in de maand volgend de Algemene Vergadering. Deze jaarrekening werd opgemaakt in overeenstemming met de in België toepasselijke wettelijke en bestuursrechterlijke voorschriften (“Belgische GAAP”). Het College van Commissarissen van Belgacom NV van publiek recht heeft een verklaring zonder voorbehoud uitgegeven met betrekking tot deze jaarrekening. Een volledige versie van de jaarrekening van Belgacom NV van publiek recht is beschikbaar in the "investor corner" sectie van de Belgacom Group website (www.belgacom.com) zodra ze op de Nationale Bank van België neergelegd wordt.

Belgacom Financieel Verslag 2009 - 195

Resultatenrekening (in miljoenen EUR - boekjaar afgesloten op 31 december)

I. Bedrijfsopbrengsten A. Omzet B. Wijziging in de voorraad goederen in bewerking en gereed product en in de bestellingen in uitvoering (toename +, afname -) C. Geproduceerde vaste activa D. Andere bedrijfsopbrengsten II. Bedrijfskosten A. Handelsgoederen, grond- en hulpstoffen 1. Inkopen 2. Wijziging in de voorraad (toename -, afname +) B. Diensten en diverse goederen C. Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen D. Afschrijvingen en waardeverminderingen op oprichtingskosten, op immateriële en materiële vaste activa E. Waardeverminderingen op voorraden, bestellingen in uitvoering en handelsvorderingen (toevoegingen +, terugnemingen -) F. Voorzieningen voor risico's en kosten (toevoegingen +, bestedingen en terugnemingen -) G. Andere bedrijfskosten H. Als herstructureringskosten geactiveerde bedrijfskosten III. Bedrijfswinst

IV. Financiële opbrengsten A. Opbrengsten uit financiële vaste activa B. Opbrengsten uit vlottende activa C. Andere financiële opbrengsten V. Financiële kosten A. Kosten van schulden B. Waardeverminderingen op andere vlottende activa dan bedoeld onder II. E (toevoegingen +, terugnemingen -) C. Andere financiële kosten VI.

196

Winst uit de gewone bedrijfsuitoefening, vóór belastingen

2007

2008

2009

2.956

2.889

2.881

2.735 0

2.620 0

2.596 0

174 46

198 72

178 108

-2.328

-2.279

-2.300

218 217 1 966 715 401

251 246 4 917 733 363

237 231 7 919 753 369

-9

-5

-9

-2

21 0

33 0

28 0

628

610

582

141

0 3 7

130 2 9

77 1 5

-412

-527

-354

399

478

306

0 13

34 15

34 14

226

224

311

(in miljoenen EUR - boekjaar afgesloten op 31 december)

VI. Winst uit de gewone bedrijfsuitoefening, vóór belasting

2007

2008

2009

226

224

311

73 7

0 1

-90

-88

-79

0 -53

0 -72

47 -109

0 142 0

0 159 0

0 140 0

217

140

244

IXbis. A. Onttrekking aan de uitgestelde belastingen B. Overboeking naar de uitgestelde belastingen

0 0

X. Belastingen op het resultaat

0 0

217

141

244

1 0

218

141

246

VII. Uitzonderlijke opbrengsten A. Terugneming van afschrijvingen en van waardeverminderingen op immateriële en materiële vaste activa B. Terugneming van waardeverminderingen op financiële vaste activa C. Terugneming van voorzieningen voor uitzonderlijke risico's en kosten D. Meerwaarden bij de realisatie van vaste activa E. Andere uitzonderlijke opbrengsten VIII. Uitzonderlijke kosten A. Uitzonderlijke afschrijvingen en waardeverminderingen op oprichtingskosten, op immateriële en materiële vaste activa B. Waardeverminderingen op financiële vaste activa C. Voorzieningen voor uitzonderlijke risico's en kosten (toevoegingen +, bestedingen -) D. Minderwaarden bij de realisatie van vaste activa E. Andere uitzonderlijke kosten F. Als herstructureringskosten geactiveerde uitzonderlijke kosten IX. Winst van het boekjaar vóór belasting

A. Belastingen B. Regularisering van belastingen en terugneming van voorzieningen voor belastingen

XI. Winst van het boekjaar

XII. Onttrekking aan de belastingvrije reserves Overboeking naar de belastingvrije reserves XIII. Te bestemmen winst van het boekjaar

Belgacom Financieel Verslag 2009 - 197

Balans na winstverdeling (in miljoenen EUR - op 31 december)

2007

2008

2009

ACTIVA

VASTE ACTIVA

14.874

15.130

11.129

131

1.575

1.613

1.592

207 1.134 21 31 19 163

200 1.360 24 0 17 13

191 1.363 23 0 15 0

13.233

13.428

9.406

13.233 13.233 0 0 0 0 0 0 0

13.428 13.311 117 0 0 0 0 0 0

9.404 9.404 0 2 2 0 0 0 0

806

1.184

5.062

2 0 2

1 0 1

48 48 27 0 21 0

44 44 23 0 20 0

38 38 21 0 17 0

VII. Vorderingen op ten hoogste één jaar A. Handelsvorderingen B. Overige vorderingen

525 494 30

564 531 33

4.516 498 4.018

VIII. Geldbeleggingen A. Eigen aandelen B. Overige beleggingen

186 178 8

493 483 9

452 441 11

IX.Liquide middelen

X. Overlopende rekeningen

15.680

16.314

16.191

I. Oprichtingskosten II. Immateriële vaste activa III. Materiële vaste activa A. Terreinen en gebouwen B. Installaties, machines en uitrusting C. Meubilair en rollend materieel D. Leasing en soortgelijke rechten E. Overige materiële vaste activa F. Activa in aanbouw en vooruitbetalingen IV. Financiële vaste activa A. Verbonden ondernemingen 1. Deelnemingen 2. Vorderingen B. Ondernemingen waarmee een deelnemingsverhouding bestaat 1. Deelnemingen 2. Vorderingen C. Andere financiële vaste activa 1. Aandelen 2. Vorderingen en borgtochten in contanten

VLOTTENDE ACTIVA V. Vorderingen op meer dan één jaar A. Handelsvorderingen B. Overige vorderingen VI. Voorraden en bestellingen in uitvoering A. Voorraden 1. Grond- en hulpstoffen 2. Goederen in bewerking 4. Handelsgoederen B. Bestellingen in uitvoering

Totaal der activa

198

(in miljoenen EUR - op 31 december)

2007

2008

2009

PASSIVA

EIGEN VERMOGEN

3.397

2.840

2.405

1.000

II. Uitgiftepremies

III. Herwaarderingsmeerwaarden

2.397

1.840

1.405

100 202 202 0 16 2.079

100 514 514 0 15 1.210

100 478 478 0 14 813

V. Overdragen winst / verlies

VI. Kapitaalsubsidies

1.005

924

814

999 999

919 919

809 809

11.278

12.549

12.659

5.288

4.509

4.822

5.288 0 1.867 0 3.062 359

4.509 0 2.067 0 2.442 0

4.822 0 2.067 0 2.396 359

5.854

7.917

8.046

729 3.959 3.959 0 424 424 0 10 140 24 116 592

1.279 5.490 5.490 0 392 392 0 20 160 29 131 576

46 6.906 6.906 0 348 348 0 21 169 32 137 556

137

124

105

15.680

16.314

16.191

I. Kapitaal

IV. Reserves A. Wettelijke reserve B. Onbeschikbare reserves 1. Voor eigen aandelen 2. Andere C. Belastingvrije reserves D. Beschikbare reserves

VOORZIENINGEN EN UITGESTELDE BELASTINGEN VII. A.Voorzieningen voor risico's en kosten 4. Overige risico's en kosten B. Uitgestelde belastingen

SHULDEN VIII. Schulden op meer dan één jaar A. Financiële schulden 1. Achtergestelde obligatieleningen 2. Niet-achtergestelde obligatieleningen 3. Leasingschulden en soortgelijke schulden 4. Kredietinstellingen 5. Overige leningen IX. Schulden op ten hoogste één jaar A. Schulden op meer dan één jaar die binnen het jaar vervallen B. Financiële schulden 1. Kredietinstellingen 2. Overige leningen C. Handelsschulden 1. Leveranciers 2. Te betalen wissels D. Ontvangen vooruitbetalingen op bestellingen E. Schulden met betrekking tot belastingen, bezoldigingen en sociale lasten 1. Belastingen 2. Bezoldigingen en sociale lasten F. Overige schulden X. Overlopende rekeningen

Totaal der passiva

Belgacom Financieel Verslag 2009 - 199

Resultaatverwerking (in miljoenen EUR - boekjaar afgesloten op 31 december)

2007

2008

2009

A. TE BESTEMMEN WINSTSALDO

218

141

246

B. ONTTREKKING AAN HET EIGEN VERMOGEN

525

571

440

-7

-15

-7

-736

-698

-679

C. TOEVOEGING AAN HET EIGEN VERMOGEN F. UIT TE KEREN WINST

200

Algemene

Blikvangers

informatie

Digital televisie recordverkoop

Bijkomende informatie

752.000 Belgacom TV-klanten

-70% CO

Justine Henin

kondigt aan dat ze terugkeert naar de competitie, met Belgacom. Ons nieuwe partnerschap met de tennisster bevordert de synergieën tussen sponsoring en maatschappelijk verantwoord ondernemen.

Skynet

uitstoot

Innovations Award

+85% verkoop van packs

Belgacom NV van publiek recht Koning Albert II-laan 27 B-1030 Brussel BTW BE 0202.239.951, RPR Brussel

‘Anne’, een exclusief digitaal televisiestation

Maatschappelijke zetel

Raadpleging van de documenten van de emittent

De openbare documenten betreffende de emittent kunnen worden geraadpleegd in de hoofdzetel.

Oprichtingsdatum

Maatschappelijk doel Zoals beschreven in artikel 3 van de statuten bestaan de doelstellingen van de vennootschap in:

Disclaimer

Voor MVO inlichtingen

Concetta Fagard Vice President Group CSR, Sponsoring, PR and Events Koning Albert II-laan, 27 B - 1030 Brussel Tel: + 32 2 202 89 03 E-Mail: csr@belgacom.be

Florence Coppenolle Vice President Group Communication Koning Albert II-laan, 27 B - 1030 Brussel Tel: + 32 2 202 40 23 E-Mail: about@belgacom.be

jaarverslag

Voor nadere inlichtingen

belgacom 09

Voor financiële informatie

Nancy Goossens Vice President Investor Relations Koning Albert II-laan, 27 B - 1030 Brussel Tel: + 32 2 202 82 41 Fax: + 32 2 201 54 94 E-Mail: investor.relations@belgacom.be

Onze missie

Onze organisatie

Onze hoofdmerken

Visit Belgacom’s website: www.belgacom.com Het jaarverslag van Belgacom verschijnt eveneens in het Frans en in het Engels.

Forward for you Uw leven gemakkelijker maken

Vlottere en rijkere communicatie, dankzij convergentie

Respect hebben voor milieu en maatschappij

Een duurzame en veilige wereld, dankzij onze verbintenissen op het vlak van MVO

Uw toekomst bedenken

Steeds verder evolueren dankzij open innovatie