Właściwe żywienie psów na każdym etapie życia

WŁAŚCIWE ŻYWIENIE PSÓW

na każdym etapie życia

prof. dr hab. Piotr Ostaszewski

Zakład Biochemii i Dietetyki, Katedra Nauk Fizjologicznych, Instytut Medycyny Weterynaryjnej, SGGW, Warszawa

Prawidłowe żywienie psa jest najważniejszym filarem gwarantującym mu zdrowie i długowieczność. Jego wymagania w tym względzie dość znacznie zmieniają się jednak na każdym z poszczególnych etapów życia, począwszy od szczeniaka, przez juniora, psa dorosłego, aż po psiego seniora. Odpowiedzialny opiekun powinien więc tak dobrać dietę swojego pupila, aby korespondowała ona z jego potrzebami w zależności od wieku. Jakie elementy jadłospisu należy uwzględnić na każdym etapie życia psa? I jak dobrać odpowiednią dietę tak, aby nasz pupil był zdrowy i szczęśliwy od szczenięcia aż po późną starość?

Jak powinna się zmieniać dieta psa na każdym etapie jego życia?

Żywienie psów dostosowane do ich wieku i stanu fizjologicznego (tzw. fazy życia) jest podejściem stosunkowo nowym. Do lat 80. ubiegłego wieku dbano głównie o zaspokojenie energii bytowej. Dopiero w latach późniejszych zaczęto uwzględniać aktywność oraz wiek karmionych zwierząt. Zwrócono także uwagę na różnice rasowe oraz płeć psów. Obecnie wiedza dotycząca prawidłowego żywienia psów jest dość powszechna, chociaż nadal popełnia się wiele błędów, jak chociażby traktowanie swoich czworonożnych podopiecznych jak ludzi i oferowanie im pokarmu przeznaczonego dla człowieka. Może to prowadzić do wielu zaburzeń. O prawidłową dietę należy dbać na każdym etapie życia zwierzęcia, począwszy od okresu szczenięcego, przez okres dorosłości, a skończywszy na starości.

Szczenięta

Zbilansowana dieta w okresie wzrostu stanowi niezwykle ważny czynnik prawidłowego rozwoju szkieletu i mięśni. Wzmacnia także odporność, ograniczając ryzyko zakażeń wirusowych, bakteryjnych i pasożytniczych. Szczenięta, szczególnie ras dużych i szybko rosnących, np. labradory, golden retrievery, potrzebują znacznie więcej białka, witamin i składników mineralnych niż psy ras małych, takie jak jamnik czy foksterier, przy czym najważniejsze są tu jakość i wzajemne proporcje oferowanych składników, a w mniejszym stopniu ich ilość. Bardzo duże psy rosną i rozwijają się intensywnie w dość krótkim czasie. W ciągu pierwszego roku życia zwiększają swoją masę kilkaset razy (masa urodzeniowa 200–300 g, a w wieku 1 roku nawet 30–40 kg). W ciągu pierwszych 3–4 tygodni szczenięta są karmione wyłącznie mlekiem suki (lub w przypadku szczeniąt osieroconych preparatami mlekozastępczymi). Później dochodzi do zmian w procesie trawienia i przyswajania pokarmu, które umożliwiają szczenięciu przyjmowanie pokarmów stałych, dzięki czemu staje się możliwe odsadzenie potomstwa od matki. Pierwsze pół roku życia to faza najszybszego wzrostu, później to tempo maleje. W tym czasie obserwujemy najwyższe zapotrzebowanie energetyczne, dwukrotnie przekraczające potrzeby osobnika dorosłego.

Psy dorosłe

Po zakończeniu wzrostu zaczyna się okres dorosłości. Zapotrzebowanie żywieniowe organizmu psa zależy w tym czasie od wielu czynników, takich jak aktywność, środowisko zewnętrzne, stan zdrowia i przebyte choroby. Pewien wpływ mają także sterylizacja, temperatura otoczenia oraz temperament danego osobnika. W porównaniu ze szczeniętami u psów dorosłych spada zapotrzebowanie na energię. Podawanie zwierzęciu zalecanych ilości odpowiednio zbilansowanej karmy dobrej jakości wspomaga utrzymanie prawidłowej masy ciała i zapobiega wielu chorobom, z których nadwaga i otyłość to najczęściej spotykane dolegliwości, zwłaszcza gdy psy są wysterylizowane. Z tego powodu ważne jest systematyczne sprawdzanie masy ciała psa i w razie potrzeby dokonanie zmiany ilości lub rodzaju podawanej karmy.

Psy starsze

Niektórzy opiekunowie psów niesłusznie uważają, że karma dla szczeniąt może być z powodzeniem stosowana u starszych zwierząt, ponieważ jest kaloryczna, dobrze trawiona przez psy, a ponadto ma miękką konsystencję. Takie postępowanie nie jest zalecane, ponieważ starsze psy mają wolniejsze tempo przemiany materii, a ponadto potrzebują więcej czasu na trawienie i wchłaniane poszczególnych składników. Dlatego karma dla seniorów powinna być źródłem wszystkich niezbędnych komponentów, które poprawią jakość i długość życia, jak również wzmocnią organizm w walce z chorobami. Niestety, nadal brakuje jakichkolwiek oficjalnie przyjętych norm, które pozwoliłyby na weryfikowanie zawartości składników pokarmowych w karmach przeznaczonych dla starszych psów. Ponieważ ogólnie przyjmuje się, że zapotrzebowanie energetyczne zwierząt starszych jest niższe (o 20–30%), większość karm gotowych dedykowanych dla seniorów charakteryzuje się niższą gęstością kaloryczną niż podobne karmy przeznaczone dla psów dorosłych. Istnieją jednak

REKLAMA

Zuzanna Rapacz

Specjalista ds. rozwoju produktu Petmex Company Szczenięta cechuje ogromna potrzeba gryzienia i żucia, która wynika w dużej mierze z dyskomfortu związanego z wymianą zębów mlecznych na zęby stałe, ale też z ogromnej ciekawości – młode psiaki poznają świat przy użyciu wzroku, nosa, łapek, również pyszczka i zębów. Pogryzione buty czy wybuchające legowiska nie są zatem rzeczą dziwną w zamieszkanym przez szczenię domu. Destrukcyjne zapędy małych ząbków można przekierować na coś innego – idealne do tego celu będą naturalne, smakowite gryzaki, które zaabsorbują psiaka na dłuższą chwilę. Należy pamiętać, że szczenięcy układ pokarmowy bywa wrażliwy, dlatego nowości zalecamy wprowadzać stopniowo. Trzeba pamiętać, że gryzienie i żucie jest naturalną, wręcz fundamentalną potrzebą naszych pupili, dlatego gryzaki warto podawać również psom dorosłym, dla których będą fantastycznym urozmaiceniem diety, nagrodą oraz sposobem na nudę i stres. W przypadku psów starszych, dojrzałych, których uzębienie może posiadać już pewne braki, a układ pokarmowy może stać się mniej tolerancyjny – warto postawić na gryzaki dostosowane do ich możliwości, średnio twarde lub miękkie, takie jak uszy królika albo mięsne paski firmy Petmex.

Zbilansowana dieta w okresie wzrostu stanowi niezwykle ważny czynnik prawidłowego rozwoju szkieletu i mięśni. Wzmacnia także odporność, ograniczając ryzyko zakażeń wirusowych, bakteryjnych i pasożytniczych.

znaczne różnice między liniami karm komercyjnych. Karma dla seniorów jednej firmy może w określonej masie zawierać więcej kalorii niż karma bytowa dla psów dorosłych innej firmy. Ponadto zmiany związane z wiekiem mogą znacznie utrudnić pobieranie wystarczającej ilości pokarmu, aby pokryć zapotrzebowanie kaloryczne. Należy tu wymienić trudności w poruszaniu się lub problemy stomatologiczne, które utrudniają pobieranie pokarmu. Ważną rolę może także odgrywać konkurencja o pokarm z młodszymi zwierzętami znajdującymi się w jednym gospodarstwie domowym.

Zawartość jakich składników odżywczych powinna być uwzględniona w karmach?

Znajomość zapotrzebowania pokarmowego zdrowych psów ma ogromne znaczenie, ponieważ umożliwia wybór najbardziej odpowiedniej diety pozwalającej na utrzymanie optymalnej masy ciała i dobrego stanu zdrowia zwierzęcia. Obserwowane obecnie wydłużenie średniego czasu życia psów jest w dużej mierze zasługą odpowiedniego żywienia i nieprzekarmiania zwierząt. Poza pokryciem zapotrzebowania na energię zwierzęciu z pokarmem należy dostarczać wodę, białka, węglowodany, tłuszcze, witaminy i związki mineralne. Wymienione składniki wchodzą we wzajemne interakcje, do których dochodzi podczas procesów trawienia, wchłaniania, przemian metabolicznych i wydalania. Te interakcje są zależne od wieku oraz stanu fizjologicznego, na przykład zmieniają się w okresie rozrodu. W Europie wiodącą rolę w opracowywaniu wartości referencyjnych dotyczących ilości poszczególnych składników odżywczych w karmach dla psów odgrywa Europejska Federacja Producentów Karmy dla Zwierząt Domowych (FEDIAF). Jej specjaliści ustalają wytyczne żywienia, które są „naukowym zestawem narzędzi” do tworzenia receptur karmy dla zwierząt domowych. Dane te w postaci tabel FEDIAF są dostępne na stronie internetowej federacji i stanowią wiarygodne źródło informacji dotyczących kompletnej i zbilansowanej karmy dla psów. Są one systematycznie uaktualniane na podstawie najnowszych zdobyczy nauki. W Polsce przedstawicielem FEDIAF jest Polkarma, główne stowarzyszenie producentów gotowej karmy dla zwierząt domowych, które zrzesza reprezentantów wiodących firm krajowych i zagranicznych. Tabele FEDIAF przedstawiają profile żywieniowe oraz informują o minimalnej ilości białka, tłuszczów, witamin i składników mineralnych potrzebnych szczeniętom, psom dorosłym oraz zwierzętom w okresie rozrodczym (z wyłączeniem psich seniorów). Umożliwia to podanie właściwej ilości karmy zbilansowanej energetycznie, gwarantującej utrzymanie optymalnej masy ciała i prawidłowego stosunku beztłuszczowej masy ciała do zawartości tkanki tłuszczowej. Bardzo pomocne są tu dwa wskaźniki: określenie indeksu kondycji ciała (BCS) oraz indeksu kondycji mięśniowej (MCS). Wskaźniki te najlepiej jest interpretować łącznie, szczególnie u psów w wieku podeszłym, u których ryzyko otyłości i związanych z tym chorób (na przykład cukrzycy) jest znaczne.

Jak prawidłowo dobierać karmy dla psa w zależności od wieku?

Dobór odpowiedniej karmy nie jest sprawą łatwą. Często my, lekarze weterynarii, jesteśmy proszeni przez opiekuna/ właściciela psa o wybór najlepszego pokarmu dla jego czworonoga. Na co należy zwrócić uwagę? Przede wszystkim karma powinna być kompletna i zbilansowana oraz w pełni pokrywać zapotrzebowanie na energię. Pokarm powinien być także smaczny i chętnie zjadany przez zwierzę. Ważna jest jego strawność, która wpływa na ogólny stan zdrowia zwierzęcia. Pokarmy niestrawne lub słabo strawne mogą powodować nadmierną fermentację z tworzeniem gazów i luźnymi wypróżnieniami. Istotne jest także spełnienie oczekiwań opiekuna, tak aby był on przekonany do zaproponowanej karmy i chętnie ją stosował. Komercyjne karmy gotowe dzieli się na suche (6–10% wody) i mokre (powyżej 70%). Alternatywą są karmy domowe, mniej przetworzone, co pozytywnie wpływa na ich sma-

Aleksandra Walasiak

Product Manager BIOFEED ZOO Biofeed Sp. z o.o. www.biofeedzoo.pl www.instagram.com/biofeed.zoo www.facebook.com/Biofeed.Zoo

Dieta naszych psów powinna być dopasowana do wieku, warunków fizjologicznych oraz zdrowia. Pies powinien otrzymywać pełnoporcjową dietę o odpowiedniej zawartości białka oraz tłuszczów, węglowodanów oraz energii, aby zaspokoić jego codzienne zapotrzebowanie. Czynniki, które wpływają na to, jaka karma będzie dla psa odpowiednia, to m.in. rasa, kastracja, poziom aktywności, temperament psa, ale także aktualne warunki atmosferyczne, w tym temperatura powietrza. Opiekunowie czworonogów często borykają się z problemem, aby podjąć decyzję w kwestii doboru karmy na poszczególnych etapach rozwoju zwierzęcia. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom naszych klientów, w naszej ofercie znalazła się pełnoporcjowa karma przeznaczona dla psów wszystkich ras na każdym etapie życia – EUPHORIA ULTRA PREMIUM ALL LIFE STAGES. EUPHORIA ULTRA PREMIUM ALL LIFE STAGES zawiera aż cztery rodzaje świeżego mięsa z indyka, kaczki, łososia i łupacza. To karma całkowicie bezzbożowa oraz bezglutenowa, która nie zawiera alergenów. Posiada w składzie aż 137 g mięsa na 100 g produktu finalnego. Karma jest bogata w białko, którego głównym składnikiem są cztery rodzaje mięsa świeżego oraz suszonego stanowiące wartościowe źródło składników budulcowych dla organizmu. Ma bardzo niską zawartość węglowodanów, a dzięki obecności tłuszczu z indyka w karmie została zwiększona smakowitość dla szczególnie wymagających psów. Obecność kwasów omega-3 EPA i DHA z oleju z łososia działa przeciwzapalnie oraz wpływa na poprawę kondycji okrywy włosowej. Obecność w karmie alg morskich korzystnie oddziałuje na organizm psa w okresie rekonwalescencji, wzmożonego wysiłku, a glukozamina oraz chondroityna wspierają prawidłowe funkcjonowanie stawów.

kowitość oraz wyższą strawność. Z żywieniowego punktu widzenia mogą być równie wartościowe co dobrej jakości diety gotowe (również dla szczeniąt), ale przygotowanie takich diet jest bardzo czasochłonne, ponadto należy rygorystycznie przestrzegać ilości i składu przygotowywanego pokarmu. Ostatnio modne stały się diety wegeteriańskie. Psy jako zwierzęta mięsożerne powinny być żywione także mięsem. Białka roślinne nie zawierają wielu ważnych aminokwasów oraz witamin (B12, A i D) i dlatego te składniki muszą być dodatkowo suplementowane. Mocnym wskazaniem do stosowania karm wegeteriańskich u psów jest brak tolerancji na białka zwierzęce lub uczulenie na nie. Wtedy lepiej jest jednak stosować gotowe karmy wegeteriańskie niż przygotowywane w domu. Karmy typu BARF zawierają surowe mięso o znacznej zawartości kości oraz surowe warzywa i owoce, jaja oraz nabiał. Są bardzo ubogie w węglowodany. Surowe mięso jest bardziej strawne niż gotowane, wiąże się to jednak z większym ryzykiem zanieczyszczeń bakteryjnych i pasożytniczych. Karmy BARF mogą stanowić wartościową alternatywę dla innych rodzajów karm, zwłaszcza u niektórych zwierząt z chorobami żołądka i jelit. Są jednak bardzo czasochłonne w przygotowaniu. W żywieniu szczeniąt, zwłaszcza dużych ras, lepiej jest stosować gotową dietę komercyjną. Taka dieta ograniczy do minimum ryzyko popełnienia ewentualnych błędów i zagwarantuje prawidłowy rozwój szybko rosnącego układu mięśniowo-szkieletowego. Po odsadzeniu od matki szczeniętom podajemy pokarm często, ale w małych ilościach i stopniowo przechodzimy na podawanie 4–5 porcji dziennie. W żywieniu zwierząt dorosłych możemy stosować zarówno gotowe karmy, jak i jedzenie przygotowywane w domu. Wiele zależy od zasobności portfela i czasu, który możemy poświęcić naszemu psu na ewentualne przygotowywanie jedzenia domowego. Nadwaga i otyłość są największym zagrożeniem zdrowia zwierząt dorosłych, zwłaszcza jeśli są one wysterylizowane. Z tego względu ważne jest systematyczne kontrolowanie masy ciała psa i ewentualna zmiana ilości lub rodzaju podawanej karmy. Duże niebezpieczeństwo przyrostu tkanki tłuszczowej jest spowodowane m.in. podawaniem przysmaków i przekąsek. Są one powszechnie stosowane dla poprawienia interakcji między człowiekiem a zwierzęciem i, niestety, w niektórych przypadkach pokrywają blisko połowę dziennego zapotrzebowania na energię, chociaż zalecana ilość to nie więcej niż 10%. Jeśli dodatkowo są oparte na produktach mięsnych (np. kiełbaski), może to prowadzić do nadmiernego spożycia białka. Należy ponadto pamiętać, że zwierzęta z nadmierną masą ciała są bardziej narażone na przewlekłe choroby, takie jak cukrzyca, choroby serca i stawów. U starszych psów obserwujemy spadek masy mięśniowej oraz wolniejszą przemianę materii. Z czasem obniżeniu może ulec także aktywność fizyczna. Zmiany te powodują, że zapotrzebowanie zwierząt starszych na energię pokarmową jest mniejsze niż u zwierząt dorosłych. Ocenia się, że zapotrzebowanie energetyczne psa powyżej ośmiu lat pozwalające na utrzymanie stałej masy ciała jest o około 20% niższe niż dorosłego dwuletniego psa o porównywalnej masie ciała. Panuje również powszechne przekonanie, że karmy dla zwierząt starszych powinny zawierać mniej białka z uwagi na gorsze trawienie i wykorzystanie białka przez mniej sprawny układ pokarmowy. Jednak główną przyczyną ograniczenia ilości białka jest obawa przed pogłębianiem się podklinicznej postaci przewlekłej niewydolności nerek występującej powszechnie u zwierząt starszych. Z drugiej strony, zbytnie ograniczenie ilości pobieranego białka może mieć negatywne skutki. Podobnie jak u dorosłych psów, odpowiednia ilość białka jest niezbędna do odnowy i wymiany tkanek, wytwarzania hormonów i enzymów oraz prawidłowego przebiegu większości procesów fizjologicznych. Częścią procesu starzenia się jest zanik mięśni. Niższe spożycie białka może tylko ten proces pogłębiać. Białko jest także niezbędne do

Karma dla seniorów powinna być źródłem wszystkich niezbędnych komponentów, które poprawią jakość i długość życia, jak również wzmocnią organizm w walce z chorobami.

wytwarzania komórek układu immunologicznego oraz przeciwciał. Przy jego niedoborze spada odporność i zwierzę staje się bardziej podatne na zarażenia. Dlatego należy podchodzić z dużą ostrożnością do prób ograniczenia ilości podawanego białka starszym psom. Ważne jest, aby białko miało wysoką wartość biologiczną oraz było dobrze trawione i przyswajane przez zwierzęta.

Na jakim etapie życia psa warto stosować dodatki do żywności?

Szczenięta, zwłaszcza ras dużych, jeśli są żywione dobrej jakości gotową karmą komercyjną, nie wymagają dodatkowej suplementacji. Takie traktowanie pozwala na utrzymanie optymalnej masy ciała i dobrego stanu zdrowia zwierzęcia w okresie wzrostu. Gdy jednak opiekun sam przygotowuje jedzenie, wskazane są dodatki pokarmowe (suplementy). Oprócz tradycyjnych preparatów witaminowo-mineralnych można podawać glikozaminoglikany (kwas hialuronowy, siarczan chondroityny, glukozaminę). Są to substancje biorące udział w syntezie chrząstki i mazi stawowej. Ich dodatek do karmy jest ważny, szczególnie u szybko rosnących szczeniąt ras olbrzymich. Zalecane jest, aby te związki pochodziły ze źródeł naturalnych, takich jak chrząstki zwierzęce czy morskie skorupiaki, ponieważ chemicznie syntetyzowana chondroityna i glukozamina nie są przez organizm psa przyswajane. Zalecane jest również podawanie nienasyconych kwasów tłuszczowych zwłaszcza z rodziny omega-3. Dobrym źródłem tych kwasów jest olej rybi (zawiera dużo kwasów EPA, DHA, najbardziej aktywnych biologicznie). Psy dorosłe i starsze, otrzymujące zarówno wysokiej jakości gotową karmę komercyjną, jak i żywione w domu, powinny dostawać preparaty wzmacniające chrząstkę stawową. Dieta powinna być także wzbogacona w nienasycone kwasy tłuszczowe, ponieważ wykazują one działanie ochronne na nerki. Pomocna w lepszym spalaniu tłuszczów i utrzymaniu smukłej sylwetki może się okazać L-karnityna, która ma także właściwości przeciwutleniające. Jest ona szczególnie zalecana u bokserów, u których występuje genetyczny brak enzymów potrzebnych do syntezy karnityny. L-karnityna jest zalecana przede wszystkim psom w wieku podeszłym, ponieważ przeciwdziała utracie masy ciała związanej z wiekiem. Od kilku lat coraz większego znaczenia nabiera kwas 3-hydroksy 3-metylomasłowy (HMB). Liczne doniesienia w literaturze ostatnich lat jednoznacznie wskazują, że ten kwas stanowi skuteczną linię obrony przeciwko starzeniu się organizmu i przyspieszonemu rozpadowi komórek mięśniowych (sarkopenia). Dane dotyczące zwierząt towarzyszących, w tym psów, wskazują na korzystne oddziaływanie preparatów zawierających HMB na kondycję fizyczną i dobre samopoczucie psów w każdym wieku, ale szczególnego znaczenia nabiera stosowanie tego dodatku pokarmowego u psich seniorów. Na podstawie wyników badań ostatnich kilku lat wykazano, że HMB przedłuża żywotność neuronów piramidowych w mózgu. Neurony te stanowią 60% wszystkich neuronów kory mózgowej i są zaangażowane w kontrolowanie ruchów dowolnych oraz w procesy poznawcze. Po stosowaniu HMB obserwujemy poprawę pamięci roboczej i łagodzenie tak zwanych deficytów poznawczych. Jest to znaczący sygnał, że HMB może opóźniać procesy demencji starczej, między innymi u psów i ludzi.

Podsumowanie

Znaczenie pełnej i zbilansowanej diety w utrzymaniu zdrowego organizmu psa przez całe jego życie jest obecnie dobrze poznane. To, czy pies do końca swoich dni będzie sprawny i pełen werwy, a funkcje poznawcze zostaną zachowane, zależy w dużej mierze od naszego postępowania, nieprzekarmiania zwierząt i zapewnienia dużej ilości ruchu. Pozwoli to na zmniejszenie czynników ryzyka, które prowadzą między innymi do przyspieszonego starzenia się mózgu i dokuczliwej demencji starczej bardzo utrudniającej dotychczasowe dobre relacje z opiekunem. Dlatego zrównoważona dieta i przemyślane stosowanie dodatków pokarmowych, takich jak nienasycone kwasy tłuszczowe, L-karnityna i HMB, wydają się tu najważniejsze.

ARTYKUŁ SPONSOROWANY

I dla smaku, i dla zdrowia I dla smaku, i dla zdrowia – jakie dodatki ziołowe – jakie dodatki ziołowe stosujemy w karmie stosujemy w karmie i przysmakach dla kotów?i przysmakach dla kotów?

Nawet najlepiej zbilansowana pod kątem Nawet najlepiej zbilansowana pod kątem zawartości składników odżywczych dieta zawartości składników odżywczych dieta nie spełni swojej funkcji, jeśli będzie mononie spełni swojej funkcji, jeśli będzie mono-tonna i przewidywalna. Zwierzęta domotonna i przewidywalna. Zwierzęta domo-we w porównaniu z ludźmi cechują się niewe w porównaniu z ludźmi cechują się nieco ograniczoną zdolnością do odczuwania co ograniczoną zdolnością do odczuwania pewnych smaków. Wynika to między innypewnych smaków. Wynika to między innymi z liczby receptorów znajdujących się na mi z liczby receptorów znajdujących się na języku. Ludzki język jest tutaj na wygranej języku. Ludzki język jest tutaj na wygranej pozycji, gdyż znajduje się na nim około 9000 pozycji, gdyż znajduje się na nim około 9000 receptorów smaku. Kot ma ich tylko około receptorów smaku. Kot ma ich tylko około 500, czyli prawie 20 razy mniej. Nie oznacza 500, czyli prawie 20 razy mniej. Nie oznacza to jednak, że dieta czworonogów musi być to jednak, że dieta czworonogów musi być pozbawiona składników mających za zadapozbawiona składników mających za zada-nie wzmocnienie smaku, a zarazem uroznie wzmocnienie smaku, a zarazem uroz maicających codzienne posiłki. -

maicających codzienne posiłki. W naturze zwierzęta drapieżne, w tym również W naturze zwierzęta drapieżne, w tym również koty, odżywiają się nie tylko mięsem. Wprawdzie koty, odżywiają się nie tylko mięsem. Wprawdzie powinno ono stanowić główny składnik diety tego powinno ono stanowić główny składnik diety tego gatunku, ale nie należy zapominać o innych, równie gatunku, ale nie należy zapominać o innych, równie istotnych jej elementach. Dzikie kotowate układając istotnych jej elementach. Dzikie kotowate układając swój jadłospis, uwzględniają także inne źródła składswój jadłospis, uwzględniają także inne źródła składników odżywczych. Zwierzęta te w naturalnych ników odżywczych. Zwierzęta te w naturalnych warunkach odżywiają się również owocami, warzywarunkach odżywiają się również owocami, warzywami i ziołami. Znając przyzwyczajenia żywieniowe wami i ziołami. Znając przyzwyczajenia żywieniowe dzikich przodków kotów domowych, można przedzikich przodków kotów domowych, można przełożyć to na dietę obecnie żyjących z człowiekiem, łożyć to na dietę obecnie żyjących z człowiekiem, czworonożnych przyjaciół. Z pomocą przychodzą czworonożnych przyjaciół. Z pomocą przychodzą producenci karm i przysmaków, oferując całe gamy producenci karm i przysmaków, oferując całe gamy produktów powstałych z myślą o zwierzętach doproduktów powstałych z myślą o zwierzętach domowych. Produkty te cechują się holistycznym mowych. Produkty te cechują się holistycznym podejściem do żywienia, czyli spełniają wszystkie podejściem do żywienia, czyli spełniają wszystkie założenia związane z kompleksową dietą. Jednym założenia związane z kompleksową dietą. Jednym z takich producentów jest Carnilove z linią karm z takich producentów jest Carnilove z linią karm wilgotnych i smakołyków dla kotów, które bogate wilgotnych i smakołyków dla kotów, które bogate są w dodatki funkcyjne: Carnilove Cat Pouch 85g są w dodatki funkcyjne: Carnilove Cat Pouch 85g oraz Carnilove Semi-Moist/Crunchy Snack 50g. oraz Carnilove Semi-Moist/Crunchy Snack 50g. Od wieków znane są prozdrowotne właściwości Od wieków znane są prozdrowotne właściwości ziół. Od pradawnych czasów wykorzystywano ziół. Od pradawnych czasów wykorzystywano potencjał tych roślin do leczenia i zapobiegania potencjał tych roślin do leczenia i zapobiegania wielu chorobom za sprawą zawartych w nich dowielu chorobom za sprawą zawartych w nich do-broczynnych składników. Na liście ziół, które bezbroczynnych składników. Na liście ziół, które bezpiecznie można stosować u kotów, znajduje się piecznie można stosować u kotów, znajduje się wiele pozycji, które codziennie goszczą także na wiele pozycji, które codziennie goszczą także na naszych stołach. Wśród nich są między innymi: naszych stołach. Wśród nich są między innymi: - Mięta pieprzowa - Pietruszka - Mięta pieprzowa - Pietruszka - Tymianek - Waleriana - Melisa - Tymianek - Waleriana - Melisa - Rozmaryn - Mniszek lekarski - Rozmaryn - Mniszek lekarski

Zioła pod lupą

Zioła pod lupą Każdy, kto kiedykolwiek zmagał się z problemaKażdy, kto kiedykolwiek zmagał się z problemami gastrycznymi, zna zbawienne działanie mięty. mi gastrycznymi, zna zbawienne działanie mięty. Główną zaletą mięty jest właśnie jej dobroczynny Główną zaletą mięty jest właśnie jej dobroczynny wpływ na działanie układu pokarmowego. Mięta wpływ na działanie układu pokarmowego. Mięta lekarska, zwana również pieprzową wykazuje lekarska, zwana również pieprzową wykazuje działanie rozkurczające mięśnie gładkie obecne działanie rozkurczające mięśnie gładkie obecne w przewodzie pokarmowym. Dzięki temu działa w przewodzie pokarmowym. Dzięki temu działa przeciwbólowo. Dodatkowo jest rośliną, która przeciwbólowo. Dodatkowo jest rośliną, która jest niezastąpiona w leczeniu dolegliwości takich, jest niezastąpiona w leczeniu dolegliwości takich, jak zaparcia czy wzdęcia. Warto wiedzieć, że mięjak zaparcia czy wzdęcia. Warto wiedzieć, że mię-ta jest także bogatym źródłem wielu witamin, tata jest także bogatym źródłem wielu witamin, takich jak między innymi: A, C, B1, B9. Jest również kich jak między innymi: A, C, B1, B9. Jest również źródłem minerałów: magnezu, manganu, miedzi, źródłem minerałów: magnezu, manganu, miedzi, żelaza, cynku, selenu, potasu, czy fosforu. żelaza, cynku, selenu, potasu, czy fosforu.

Pozostając w dziedzinie ziołolecznictwa, nie sposób nie wspomnieć o mniszku lekarskim. Ta znana wszystkim polna roślina wspomaga walkę z wieloma dolegliwościami kocich przyjaciół. Między innymi odpowiada za łagodzenie skutków alergii oraz podobnie jak mięta, działa zbawiennie na problemy trawienne. Liście i korzeń są bogate w witaminy, antyoksydanty i błonnik. Ciężko wyobrazić sobie niedzielny rosół, który nie ma w sobie dodatku pietruszki. To nie tylko wspaniały naturalny wzmacniacz smaku i urozmaicenie, ale także kopalnia prozdrowotnych składników. Jej spożywanie w małych ilościach może pozytywnie oddziaływać na cały organizm kota, przede wszystkim wpływa-

jąc korzystnie na pracę przewodu pokarmowego, ułatwiając jego oczyszczanie. Natka pietruszki to bogactwo wysokiej zawartości witaminy C oraz ważne źródło betakarotenu. Ta część rośliny pomaga również zapobiegać niedokrwistości i ma ważne znaczenie dla prawidłowego stanu skóry i wzroku. Właściwie niemalże każdy kot jest ogromnym wielbicielem kocimiętki i waleriany. Waleriana, czyli kozłek lekarski stanowi skuteczny wabik na czworonożnego przyjaciela. Właśnie dlatego, podobnie jak wcześniej wymienioną kocimiętkę, wykorzystuje się ja do pobudzenia zwierząt. Zachęcają one nie tylko do zabawy czy drapania, ale paradoksalnie mogą działać również uspokajająco. Kolejną wartą uwagi rośliną, którą z powodzeniem stosuje się w dietetyce zwierząt domowych, jest rumianek. Słynie on ze swych właściwości przeciwzapalnych i antybakteryjnych, dzięki czemu skutecznie wspomaga gojenie się ran, podrażnień i otarć. To sprawia, że znajduje powszechne zastosowanie w dermatologii, gdyż ma udowodnione działanie zmniejszające świąd. Rumianek, podobnie jak kocimiętka i waleriana mogą również pomóc kotu w walce ze stresem.

Owoce i warzywa w diecie kota

Powszechnie wiadomo o konieczności i korzyściach płynących ze spożywania warzyw i owoców. Nie każdy jednak zdaje sobie sprawę z faktu, że równie istotną rolę odgrywają one także w diecie zwierząt domowych. Lista warzyw i owoców mających zastosowanie w dietetyce weterynaryjnej jest bardzo długa. Banan, dynia, żurawina czy jeżyna to tylko niektóre z roślin figurujących w zestawieniu. Owoce leśne, takie jak jeżyny, zawierają antocyjany, które chronią organizm przed działaniem wolnych rodników. Mają

bardzo pozytywny wpływ na wiele układów funkcjonujących w ciele zwierzęcia, między innymi na wzrok, sprawność umysłową, a także przewód pokarmowy. Dodatkowo są bardzo smakowite, dzięki czemu znacznie zwiększają atrakcyjność karmy, co szczególnie ważne w przypadku wybrednych zwierząt. Kocia dieta nie powinna być nudna i opierać się bez przerwy na takich samych składnikach. Dzięki łatwej dostępności produktów stosowanych w żywieniu zwierząt można w prosty sposób kompleksowo zadbać o dietę czworonożnego domownika. Codzienną porcję karmy warto urozmaicić smakołykami, które zróżnicują posiłki dnia powszedniego. Dzięki temu organizm kota będzie w pełni zabezpieczony przed niedoborami żywieniowymi. lek. wet. Kamil Kowalczyk, ekspert ds. żywienia Carnilove