Íàäãðîáíàòà ïëî÷à íà Ðàäîñëàâ Áîíåâ å ïðè÷èíàòà çà êîíôëèêòà â Äæåáåë
 Äæåáåë îòêàçâàò äà ïîãðåáâàò õîðà ñ áúëãàðñêè èìåíà Âàëÿ ÀÏÎÑÒÎËÎÂÀ
"Èäèîòñêè ñå ÷óâñòâàì. Èñêàì äà óáèÿ íÿêîãî. Çàùîòî òîâà å ãàâðà, ïîðóãàâàíå ñ óìðåëè. Íå çíàì êàê äà ãî êàæà è îòêúäå äà çàïî÷íà. Êúäå îñòàâàò ìîèòå ïðàâà, ïðàâàòà è ñâîáîäèòå íà áðàò ìè íà èçáîð íà èìå, è íà äðóãèòå ïîãðåáàíè?" Òàêà çàïî÷âà ñâîÿ ðàçêàç Ðóìÿíà Êèñüîâà, åäíà îò áëèçêèòå íà ïî÷èíàëèòå áúëãàðè-ìîõàìåäàíè. Îáâèíÿâà îáùèíñêàòà àäìèíèñòðàöèÿ íà Äæåáåë, êìåòà Áàõðè Þìåð è äæàìèéñêîòî íàñòîÿòåëñòâî. Ñêàíäàëúò ñ ãðîáîâåòå íà òðèìà áúëãàðè-ìîõàìåäàíè òðúãâà â íà÷àëîòî íà ìàé, êîãàòî Ðóìÿíà è ñúïðóãúò é Õàí Ùðîéäåðñ ñå âðúùàò â Äæåáåë. Æåíàòà æèâåå îò 4 ãîäèíè â Àìñòåðäàì, Õîëàíäèÿ. Ñëåä äúëãî îòñúñòâèå îò Áúëãàðèÿ òÿ ðåøàâà äà èçêàðà ñúñ ñåìåéñòâîòî ñè îòïóñêàòà â ðîäíèÿ ãðàä. Òàì îòêðèâà, ÷å ãðîáîâåòå íà áðàò é Õðèñòî è íà äðóãè äâàìà áúëãàðè-ìîõàìåäàíè ñà èçêàðàíè èçâúí î÷åðòàíèÿòà íà ìþñþëìàíñêîòî ãðîáèùå è ñà áèëè èçïîòúïêàíè îò äîìàøíè æèâîòíè. 12 ÎÁÅÊÒÈÂ
Òðèòå ãðîáà íà áúëãàðèìîõàìåäàíè ñà èçâúí îãðàäàòà íà ìþñþëìàíñêîòî ãðîáèùå
Òðèòå ïàðöåëà ñà â ñàìèÿ êðàé íà òðàóðíèÿ ïàðê, áëèçî äî åëåêòðè÷åñêè ñòúëá, äàëå÷ îò îñòàíàëèòå ãðîáîâå. Ïðåäè íÿêîëêî ñåäìèöè ðàáîòíèöè çàïî÷âàò äà ïîñòàâÿò íîâà îãðàäà. Íî âìåñòî äà áúäàò îãðàäåíè è òåçè ìåñòà, òåëòà å äðúïíàòà çàä òÿõ. Òàêà òðèòå ãðîáà îñòàâàò èçîëèðàíè. Ñïîðåä áëèçêèòå íà ïî÷èíàëèòå òîâà å òåíäåíöèîçíî çàðàäè áúëãàðñêèòå èìåíà íà ïîãðåáàíèòå òàì ìþñþëìàíè. Òå ñà îò äæåáåëñêîòî ñåëî Ïðèïåê, íî îò ãîäèíè ñà ñå ïðåñåëèëè â îáùèíñêèÿ öåíòúð. Èçïîâÿäâàëè ñà èñëÿìñêàòà ðåëèãèÿ, íî èìàò áúëãàðñêè èìåíà. "Âñè÷êî çàïî÷íà, êîãàòî áåøå ïîñòàâåíà íàäãðîáíàòà ïëî÷à íà Ðàäîñëàâ", ðàçêàçâà Ðóìÿíà Êèñüîâà. Òîãàâà òðúãâàò è ïðèêàçêèòå èç Äæåáåë, ÷å íå ìîæå ìþñþëìàíèí äà áúäå ïîãðåáàí ñ áúëãàðñêî èìå. Ñèíúò íà ïî÷èíàëèÿ Ðàäîñëàâ Áîíåâ - Äàìÿí, íàó÷àâà îò ñâîé ïðèÿòåë, ÷å â äæàìèÿòà ñà îòïðàâÿíè óïðåöè êúì íåãî. Íå áèëî ìîðàëíî áàùà ìó äà áúäå ñ áúëãàðñêî èìå â ìþñþëìàíñêî ãðîáèùå, òîâà íå áèëî ïî êàíîíèòå íà èñëÿìà è òîé òðÿáâà äà ïîïðàâè íåùàòà. Äÿäîòî íà Äàìÿí íå èçäúðæàë íà íàòèñêà è çàëè÷èë ñ áÿëà áîÿ èìåòî âúðõó ïëî÷àòà. Îùå íà ñëåäâàùèÿ äåí âíóêúò îòíîâî ïî÷åðíèë áóêâèòå. Êàçàëè ìó, ÷å àêî ñìåíè èìåòî íà áàùà ñè ñ òóðñêî, ãðîáúò ùå áúäå âúðíàò â ÷åðòèòå íà ãðîáèùåòî. "Áàùà ìè å ïîãðåáàí ïðåç 2000 ã. ïî âñè÷êè îáè÷àè íà ìþñþëìàíñêàòà ðåëèãèÿ - îò èìàìà è ñúñ ñúãëàñèåòî íà äæàìèéñêîòî íàñòîÿòåëñòâî. Íåãîâîòî èìå âèíàãè å áèëî Ðàäîñëàâ, îòêàêòî ñå ïîìíÿ. Æåëàíèåòî ìó áåøå äà áúäå ïîãðåáàí ñ èìåòî ïî ïàñïîðò, à òî å áúëãàðñêî," ðàçêàçâà Äàìÿí Áîíåâ. Áàùà ìó å áèë åäèí îò íàé-äîáðèòå ìóçèêàíòè â èçòî÷íèòå Ðîäîïè. Ó÷àñòâàë å âúâ ôîëêëîðíàòà ãðóïà íà Ïðèïåê, ñ êîÿòî å ïå÷åëèë ìíîãî áúëãàðñêè è ÷óæäè íàãðàäè. Êîãàòî ñèíúò ðåøàâà äà ïîñòàâè íàäãðîáíàòà ïëî÷à, òîé ñúîáùàâà íà èìàìà íà Äæåáåë, ÷å èìåòî âúðõó íåÿ ùå áúäå áúëãàðñêî. "Çà ìåí òîâà íå å ïðîáëåì. Ïî-
Ðóìÿíà Êèñüîâà è ñúïðóãúò é Õàí Ùðîéäåðñ ñà ãîòîâè äà òúðñÿò ïðàâà ñè â ñúäà â Ñòðàñáóðã
Ñíèìêè: Òàíÿ ÏÅÒÊÎÂÀ
âàæíî å êàê å ïîãðåáàí. Àç ïîçíàâàõ òîçè ÷îâåê è çíàì, ÷å êàêâîòî å òðÿáâàëî äà ïðàâè ïðèæèâå, ãî å ñòîðèë. Àêî èìà ïðîáëåìè, òå ùå ñà îò òâîèòå áëèçêè è ðîäíèíè". Òàêà îòãîâîðèë íà Äàìÿí ðåëèãèîçíèÿò âîäà÷. Äíè ïî-êúñíî îáà÷å â Äæåáåë îòíîâî çàïî÷âà äà ñå ãîâîðè çà ïëî÷àòà ñ áúëãàðñêî èìå. Ìþñþëìàíè ñúâåòâàò ìîì÷åòî äà "îïðàâè ïðîáëåìà ïî íÿêàêúâ íà÷èí" - äà âìåñòè òóðñêî-àðàáñêî èìå è òàêà äà "çàòâîðè óñòàòà íà õîðàòà". Ñïîðåä Äàìÿí îáà÷å å íåïðèåìëèâî äà ñå ñìåíÿ èìåòî íà ïî÷èíàë. Òîé òâúðäè, ÷å íà èìàìà íà Äæåáåë å áèëî íàðåäåíî äà íå ïîãðåáâà â ìþñþëìàíñêîòî ãðîáèùå äðóãè áúëãàðè-ìîõàìåäàíè. Çàðàäè èçîëèðàíèòå ãðîáîâå ïîòúðïåâøèòå ðîäíèíè òúðñÿò ïîìîùòà íà êìåòà íà Äæåáåë Áàõðè Þìåð. Òîé íå ïîæåëàë äà ñå ñðåùíå ñ òÿõ è ïîñúâåòâàë Ðóìÿíà Êèñüîâà ïî òåëåôîíà äà íå ñå áúðêà, çàùîòî "òîâà íå ñà æåíñêè ðàáîòè". "Êàçà ìè: "Ãîñïîæî, íàâñÿêúäå ïî ñâåòà èìà ïðàâèëà" è ìè äàäå ïðèìåð ñ ïàïàòà. Ìîæå áè èñêàøå äà ìè êàæå, ÷å êàòî íå ñïàçâàìå ïðàâèëàòà è íÿìàìå òóðñêè èìåíà íà íàäãðîáíèòå ïëî÷è, èçâúí ãðîáèùåòî. Èíà÷å íå ãî òúëêóâàì. Òîâà íå å àñèìèëàöèÿ. Òîâà å ïîòóð÷âàíå íà ãðîáèùà, íå íà æèâè õîðà, íà ìúðòâè", êàçâà Ðóìÿíà è å êàòåãîðè÷íà, ÷å ùå òúðñè ïðàâàòà ñè â ìåæäóíàðîäíè îðãàíèçàöèè. Ñúïðóãúò é - Õàí Ùðîéäåðñ, ÿ ïîäêðåïÿ. Ñïîðåä íåãî òîâà, êîåòî ñå å ñëó÷èëî â Äæåáåë, íå ìîæå äà ñòàíå â íèòî åäíà äúðæàâà îò ÅÑ. Äàâà ïðèìåð ñ ãðîáèùåòî â Àìñòåðäàì, êúäåòî ñà ïîãðåáàíè õîðà îò âñè÷êè ðåëèãèè. "Ïàðöåëèòå ñà ðàçäåëåíè ñàìî ñ ïî åäíà àëåÿ. Ìþñþëìàíèòå ñà îò åäíàòà ñòðàíà, õðèñòèÿíèòå îò äðóãàòà. Èìà ìþñþëìàíè îò Èðàí, Ïàêèñòàí, Ìàðîêî, Àëæèð è îòêúäå ëè îùå íå. Èìåíàòà èì íÿìàò çíà÷åíèå". Ñïîðåä áëèçêèòå âñåêè å ñâîáîäåí äà ðåøàâà êàêâî èìå äà íîñè, íåçàâèñèìî îò ðåëèãèÿòà ñè. Òå ñà óáåäåíè, ÷å ïðåä Áîãà õîðàòà ñà îòãîâîðíè ñ äóøàòà ñè è ñ äåëàòà, à íå ñ èìåòî. Äíè ñëåä ñêàíäàëà êìåòúò íà Äæåáåë Áàõðè Þìåð îòêàçà äà äàäå îôèöèàëíî èçÿâëåíèå íà ïîòúðñèëèòå ãî çà êîìåíòàð æóðíàëèñòè. Çàÿâè, ÷å ïðîáëåìúò íå çàñÿãà îáùèíàòà è òîé íå ñå íàìåñâà â ðåëèãèîçíèòå äåëà. Óòî÷íè, ÷å ìþñþëìàíñêîòî ãðîáèùå å ïðåäàäåíî çà ñòîïàíèñâàíå íà äæàìèéñêîòî íàñòîÿòåëñòâî îò ìíîãî âðåìå è òî ñå ãðèæè çà íåãî. Êìåòúò íå îòðå÷å, ÷å áëèçêè íà ïî÷èíàëèòå ñà ãî òúðñèëè, íî ïî äóìèòå ìó òå íå ìîãëè äà îáÿñíÿò êàêúâ å ïðîáëåìúò. Òîé ïîñúâåòâà äâåòå ñòðàíè - äæàìèéñêîòî íàñòîÿòåëñòâî è ðîäíèíèòå, äà ñå ðàçáåðàò. Îò ñâîÿ ñòðàíà èìàìúò íà Äæåáåë - Õàñàí, ïîòâúðäè, ÷å êîíôëèêòúò å çàðàäè áúëãàðñêîòî èìå íà íàäãðîáíàòà ïëî÷à íà Ðàäîñëàâ Áîíåâ. Ñïîðåä íåãî àêî òî áúäå ñìåíåíî ñ òóðñêî, íÿìà äà èìà ïðîáëåì ãðîáúò äà âëåçå îòíîâî â î÷åðòàíèÿòà íà òðàóðíèÿ ïàðê. "Ñàìî äà ãî ñìåíÿò, ïðîáëåì íÿìà äà èìà", êàçà èìàìúò. Ñåìåéñòâàòà íà ïî÷èíàëèòå òðèìà áúëãàðè-ìîõàìåäàíè îáÿâèõà, ÷å ùå ïîòúðñÿò ñúäåéñòâèå îò ïðàâîçàùèòíè îðãàíèçàöèè â Õîëàíäèÿ. ×ðåç òÿõ òå èñêàò äà ñåçèðàò åâðîïåéñêèÿ ñúä â Ñòðàñáóðã çà íàðóøåíè ÷îâåøêè ïðàâà.
ÎÁÅÊÒÈÂ 13