Íåïóáëèêóâàíèòå ïðåïîðúêè êúì ïðàâèòåëñòâîòî íà ÑÅ Áúëãàðèÿ äúëæè âòîðèÿ ñè äîêëàä ïî ÐÊÇÍÌ íà 1 ñåïòåìâðè 2005 ã. Ðîñèöà ÑÒÎÉÊÎÂÀ
Ï
ðåäè ïåò ãîäèíè è äåâåò ìåñåöà Ðàìêîâàòà êîíâåíöèÿ çà çàùèòà íà íàöèîíàëíèòå ìàëöèíñòâà (ÐÊÇÍÌ) âëåçå â ñèëà â Áúëãàðèÿ. Íåçàâèñèìî îò òîçè äîñòà äúëúã ïåðèîä áúëãàðñêèòå ãðàæäàíè - ïðèíàäëåæàùè èëè íå êúì åòíè÷åñêî, êóëòóðíî, åçèêîâî èëè ðåëèãèîçíî ìàëöèíñòâî - íÿìàò âúçìîæíîñòòà äà ïîëó÷àò èíôîðìàöèÿ çà îòíîøåíèåòî íà Ñúâåòà íà Åâðîïà êúì ìåðêèòå, ïðåäïðèåòè îò äúðæàâàòà çà èçïúëíåíèå íà àíãàæèìåíòèòå é. "Çàòúìíåíèåòî" ïî âúïðîñèòå íà ðàâíàòà çàùèòà îò çàêîíà, ñâîáîäàòà íà ñäðóæàâàíå, ñâîáîäàòà íà èçðàçÿâàíå, óïîòðåáàòà íà ìàé÷èí åçèê è ò.í. ñå äúëæè îñíîâíî íà ìóäíîñòòà íà äúðæàâíèòå ñëóæèòåëè. Ñïîðåä ìåõàíèçìà çà ìîíèòîðèíã íà àíãàæèìåíòèòå, ïîåòè ñ ðàòèôèêàöèÿòà íà ÐÊÇÍÌ, ïúðâèÿò äîêëàä çà èçïúëíåíèåòî íà Êîíâåíöèÿòà òðÿáâàøå äà áúäå ïðåäîñòàâåí íà Êîìèòåòà íà ìèíèñòðèòå åäíà ãîäèíà ñëåä âëèçàíåòî é â ñèëà - íà 1 ñåïòåìâðè 2000 ã. Ñëåä êàòî áåøå èçãîòâåí îò ÌÂíÐ ñ ãîäèíà è ïîëîâèíà çàêúñíåíèå, ïðîåêòîäîêëàäúò áåøå èçïðàòåí çà ñúãëàñóâàíå ïî âåäîìñòâà è èíñòèòóöèè. Ñ ëåêà ðúêà äúðæàâíèòå ÷èíîâíèöè ïðîïèëÿõà îùå äâå ãîäèíè, çà äà èçÿñíÿâàò øèðîêèÿ ñïåêòúð îò âúïðîñè - äàëè ìîæå äà ñå ïðèåìå òåðìèíúò "íàöèîíàëíè ìàëöèíñòâà" (ïàðëàìåíòàðíàòà ãðóïà íà ÍÄÑÂ), äàëè òåêñòúò íå å ïðåêàëåíî êðèòè÷åí (ò.å.êàòî äîêëàä íà íåïðàâèòåëñòâåíà îðãàíèçàöèÿ). Íà 9 àïðèë 2003 ã., ñëåä ïîðåäèöà çàáåëåæêè, ïðîäóêòèâíè êðèòèêè, ïðîìåíè è ðåäàêöèè, äîêëàäúò áåøå ïðåäîñòàâåíà íà Êîìèòåòà íà ìèíèñòðèòå ñúñ ñòàíàëîòî òðàäèöèîííî çà ñòðàíàòà íè çàêúñíåíèå çà ïîäîáíè àíãàæèìåíòè (âæ. Îáåêòèâ ¹69, ñåïòåìâðè 2000 ã.). Çàêúñíåíèåòî íà äîêëàäà íà Áúëãàðèÿ, çàåäíî ñúñ çàáàâÿíåòî íà Áîñíà è Õåðöåãîâèíà è Ìàêåäîíèÿ (åäèíñòâåíèòå ñòðàíè, çàáàâèëè ïðåäàâàíåòî íà òåêñòà ñ ïîâå÷å îò äâå ãîäèíè) ïðèíóäè Êîìèòåòà íà ìèíèñòðèòå äà ïðèåìå íîâè ïðàâèëà çà ðàáîòà. Çà äà íå ïðå÷àò ïîäîáíè çàêúñíåíèÿ íà äåéíîñòòà íà Êîíñóëòàòèâíèÿ êîìèòåò ïî ÐÊÇÍÌ, ïðåç ìàðò 2003 ã. áåøå ïðèåòî ïðàâèëîòî, ïðè ãîëåìè çàêúñíåíèÿ Êîìèòåòúò äà ìîæå äà èçâúðøâà íàáëþäåíèå áåç äà å ïðåäîñòàâåí ñúîòâåòíèÿò äîêëàä. Çà äà ìîæå ïðåïîðúêèòå êúì ïðàâèòåëñòâàòà äà èìàò æåëàíèÿ åôåêò, Êîíñóëòàòèâíèÿò êîìèòåò íàñúð÷è äúðæàâèòå äà äàâàò ïóáëè÷íîñò íà ìíåíèÿòà è ïðåïîðúêèòå ïî ïåðèîäè÷íèòå äîêëàäè, ïðåäè òå äà áúäàò îãëàñåíè ñ ðåçîëþöèÿ íà Êîìèòåòà íà ìèíèñòðèòå. Áúëãàðñêîòî ïðàâèòåëñòâî íå âçå ïðèñúðöå òàçè ïðåïîðúêà è ðåøè äà èç÷àêà öÿëàòà ïðîöåäóðà. Âìåñòî äà äàäå ãëàñíîñò íà ìíåíèåòî íà åâðîåêñïåðòèòå, èçïðàòåíî ñëåä ïîñåùåíèåòî íà Êîíñóëòàòèâíèÿ êîìèòåò â Áúëãàðèÿ íà 10-13 íîåìâðè 2003 ã., ïðàâèòåëñòâîòî èçïðàòè îáðàòíî ñâîèòå óòî÷íåíèÿ. È çà÷àêà ôèíàëíàòà ñåñèÿ íà Êîìèòåòà íà ìèíèñòðèòå çà îïîâåñòÿâàíå 14 ÎÁÅÊÒÈÂ
íà ïðåïîðúêèòå. Ïî äóìèòå íà Èâàí Ãàðâàëîâ, ÷ëåí íà Êîíñóëòàòèâíèÿ êîìèòåò êúì ÐÊÇÍÌ, "ïðåïîðúêèòå è îòãîâîðèòå íà áúëãàðñêîòî ïðàâèòåëñòâî ùå áúäàò ïóáëè÷íè äî êðàÿ íà þíè". Ò.å. çàáåëåæêèòå êúì åêèïà íà Ñèìåîí Ñàêñêîáóðããîòñêè ùå èçëÿçàò íà áÿë ñâÿò òúêìî êîãàòî ìàíäàòúò ìó ñâúðøè. Òîçè ôàêò äî ãîëÿìà ñòåïåí îáåçñìèñëÿ öÿëàòà ïðîöåäóðà, îùå ïîâå÷å, ÷å íÿìà ãàðàíöèÿ ïîëèòèêàòà íà åêèïà íà íàñòîÿùèÿ ìèíèñòúð-ïðåäñåäàòåë êúì ìàëöèíñòâàòà äà áúäå ïðîäúëæåíà îò íàñëåäíèêà ìó. È ïîñòàâÿ âúïðîñà äàëè äîêëàäèòå ïî ìåæäóíàðîäíèòå äîêóìåíòè íå ñå áàâÿò óìèøëåíî - çà äà íå ñå íîñè ïîëèòè÷åñêà îòãîâîðíîñò è äà íå ñå âçåìàò ðåàëíè ìåðêè çà ðåøàâàíå íà ïðîáëåìèòå! Äâåãîäèøíèòå èçÿñíèòåëíè ïðîöåäóðè ïî èçãîòâÿíåòî íà ïúðâèÿ ïåðèîäè÷åí äîêëàä ïî ÐÊÇÍÌ ïîêàçàõà è íåùî äðóãî. Îñíîâíèòå ñïîðîâå îêîëî òàçè êîíâåíöèÿ ó íàñ ïðîäúëæàâàò äà áúäàò îðèåíòèðàíè êúì òåðìèíîëîãèÿòà - äàëè ñúùåñòâóâàò íàöèîíàëíè ìàëöèíñòâà èëè ìàëöèíñòâåíè ãðóïè, äàëè äîêëàäèòå äî Ñúâåòà íà Åâðîïà òðÿáâà äà ñúäúðæàò êðèòè÷íè çàáåëåæêè èëè ñàìî ïîëîæèòåëíè îöåíêè è ò.í. ÑÅ îáà÷å å îðèåíòèðàí èçöÿëî êúì ïðàêòè÷åñêèòå ìåðêè - çàêîíîäàòåëíè è èçïúëíèòåëíè - êîèòî ïðåäïðèåìà äúðæàâàòà ïî îòíîøåíèå íà ìàëöèíñòâàòà. Îðèåíòèð çà àêöåíòèòå íà Ñúâåòà íà Åâðîïà ìîãàò äà áúäàò íàïðèìåð äîêëàäèòå íà Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ ñðåùó ðàñèçìà è íåòîëåðàíòíîñòòà (ÅÊÐÍ) - íåçàâèñèì îðãàí çà íàáëþäåíèå, ñïåöèàëèçèðàí ïî âúïðîñèòå íà ðàñèçìà è íåòîëåðàíòíîñòòà.  òðåòèÿ ñè äîêëàä çà Áúëãàðèÿ îò ÿíóàðè 2004 ã. ÅÊÐÍ î÷åðòà íÿêîëêî ïîëîæèòåëíè ñòúïêè â ñòðàíàòà íè ïî îòíîøåíèå íà ìàëöèíñòâàòà (ïðèåìàíåòî íà àíòèäèñêðèìèíàöèîíåí çàêîí, íà Çàêîí çà îìáóäñìàíà, íà íîâ Çàêîí çà áåæàíöèòå).  ïî-ãîëÿìàòà ÷àñò äîêëàäúò íà ÅÊÐÍ îòáåëÿçà çàñòîÿ â ðåøàâàíåòî íà ïðîáëåìèòå íà ìàëöèíñòâàòà íàïðèìåð íåïðèçíàâàíåòî íà èäåíòè÷íîñòòà íà ìàêåäîíöèòå â Áúëãàðèÿ, îãðàíè÷åíèÿòà íà ïðàâàòà èì íà ñäðóæàâàíå è ìèðíî ñúáðàíèå; èçïîëçâàíåòî íà ïðåêîìåðíà ñèëà îò ïîëèöèÿòà ñðåùó ðîìèòå, ñåãðåãàöèÿòà íà ðîìèòå â ó÷èëèùå, òåæêîòî èì ñîöèàëíî ïîëîæåíèå è ïðåäðàçñúäúöèòå è äèñêðèìèíàöèÿòà ñðåùó òÿõ; ëèïñàòà íà ñúáðàíè äàííè çà ïîëîæåíèåòî íà ìàëöèíñòâåíèòå ãðóïè ó íàñ. Ìíîãî å âåðîÿòíî Êîíñóëòàòèâíèÿò êîìèòåò ïî ÐÊÇÍÌ äà èìà ñúùèòå çàáåëåæêè êúì ïðàâèòåëñòâîòî... Áúëãàðèÿ äúëæè âòîðèÿ äîêëàä ïî ÐÊÇÍÌ íà 1 ñåïòåìâðè 2005 ã. Òîé ùå áúäå òÿñíî ñâúðçàí ñ ðåçóëòàòèòå îò ïúðâèÿ äîêëàä è èçïúëíåíèåòî íà ïðåïîðúêèòå ïî íåãî. Çà äà èçáåãíå íîâî çàáàâÿíå íà ïðîöåäóðàòà Êîíñóëòàòèâíèÿò êîìèòåò ùå èçïðàòè äî äúðæàâèòå ñïåöèôè÷íè âúïðîñè ïðåäè äà èçãîòâÿò äîêëàäèòå. Íàäÿâàìå ñå ïîíå òîãàâà áúäåùåòî ïðàâèòåëñòâî äà áúäå ïîàêòèâíî ïî îòíîøåíèå íà ìàëöèíñòâàòà.