Èìà ëè ñìèñúë â áåçñìèñëåíèÿ æåñò? Åìèë ÊÎÅÍ
Â
äåíÿ, êîãàòî ïèøà òåçè ðåäîâå (16 íîåìâðè), èíôîðìàöèîííèÿò áþëåòèí íà îðãàíèçàöèÿòà "×îâåøêè ïðàâà áåç ãðàíèöà" ñúîáùè, ÷å 500 ÷ëåíîâå è ïîñëåäîâàòåëè íà "Îáùåñòâîòî çà Êðèøíà ñúçíàíèå" â Ìîñêâà ñà çàïî÷íàëè ãëàäíà ñòà÷êà. Òå ïðîòåñòèðàò ñðåùó îïèòà íà êìåòà Ëóæêîâ äà èì çàáðàíè äà ïîñòðîÿò õðàì íà çåìÿ, êîÿòî çàêîííî ñà ïðèäîáèëè.  äðóã ðåïîðòàæ - ïàê îò Ìîñêâà - ñå îïèñâàò çà÷åñòèëèòå ñëó÷àè íà âëàñòèòå äà íå ðàçðåøàâàò íà "âðåäíè" öúðêâè êàòî Áàïòèñòêàòà íàïðèìåð, äà ïîëçâàò îáùåñòâåíè çàëè çà áîãîñëóæåíèÿ.  ñúùîòî âðåìå êìåòñòâîòî íå èì ïîçâîëÿâà äà ñòðîÿò ñâîè. Òàêà, äîñóù êàòî â íåçàáðàâèìîòî êîìóíèñòè÷åñêî ìèíàëî, ñå "èçòëàñêâàò" íåóãîäíèòå íà äúðæàâàòà ðåëèãèîçíè ãðóïè. Ðàçëèêàòà å ñàìî, ÷å ñåãà ïðàâîñëàâèåòî âñúùíîñò âå÷å å îôèöèàëíàòà ðåëèãèÿ è ïîðàäè òîâà íå ñå ïîäëàãà íà ãîíåíèÿ. Íåùî ïîâå÷å - çàáðàíàòà âúðõó ñòðîåæà íà êðèøíàðèòå å ñòàíàëà ñëåä äåìîíñòðàöèÿ íà ïðàâîñëàâíè ôóíäàìåíòàëèñòè, êîèòî ñà çàïëàøèëè, ÷å "ùå ëåãíàò ïðåä áóëäîçåðèòå, àêî ñòðîåæúò ïî÷íå". Íà òîçè ôîí òîâà, ÷å íà 26 îêòîìâðè ÌÂÐ çàáðàíè íà ïðåïîäîáíèÿ ä-ð Ñàí Ìüîí Ìóóí çà 10 ãîäèíè íàïðåä äà âëèçà â ñòðàíàòà, èçãëåæäà êàòî ëåêà çàêà÷êà. Íà ñëåäâàùèÿ äåí êîðååöúò òðÿáâàøå äà èçíåñå ïðåä íÿêîëêî äåñåòêè ãîñòè ëåêöèÿ íà òåìà "Áîæèåòî èäåàëíî ñåìåéñòâî - ìîäåëúò çà ñâåòîâåí ìèð" è ñ íåÿ äà ó÷ðåäè ñîôèéñêèÿ êëîí íà íîâàòà ñè îðãàíèçàöèÿ "Ôåäåðàöèÿ çà âñåëåíñêè ìèð". Ñúáèòèåòî ñå ñúñòîÿ, îðãàíèçàöèÿòà áå îñíîâàí, íî â îòñúñòâèåòî íà îñíîâàòåëÿ. Ìåäèèòå, êîèòî íÿêîëêî äíè íàðåä ïðåäúâêâàõà ñåíçàöèÿòà çà íàáëèæàâàùàòà âèçèòà íà "ñêàíäàëíèÿ" Ìóóí, ñúîáùèõà çà çàáðàíàòà è çàêðèõà òåìàòà. Çà òîâà, ÷å ñ íåÿ êàêòî ñâîáîäàòà íà ñëîâîòî, òàêà è ñâîáîäàòà íà ðåëèãèÿòà áÿõà çàõâúðëåíè íà áîêëóêà, êú-
18 ÎÁÅÊÒÈÂ
äåòî å ìÿñòîòî íà âñÿêà íåïîòðåáíà âå÷å äåêîðàöèÿ, ìåäèèòå, ñ åäíî êîëåáëèâî èçêëþ÷åíèå (áðîÿò íà â. "Êàïèòàë" îò 29 îêòîìâðè), èçîáùî íå ñïîìåíàõà. Íå å èçëèøíî äà ñå êàæå, ÷å ñîôèéñêàòà âèçèòà áåøå ÷àñò îò îáèêîëêà â ñòî ãðàäà è ÷å ä-ð Ìóóí ùåøå äà äîéäå â Áúëãàðèÿ îò ïðèáàëòèéñêèòå ðåïóáëèêè, Ïîëøà è Ðóìúíèÿ, à ñëåä òîâà äà ïîñåòè Áîñíà è Õåðöåãîâèíà. Ñëåä íåñúñòîÿëàòà ñå ñîôèéñêà âèçèòà òîé áåøå â Èðëàíäèÿ, Õîëàíäèÿ è Øâåéöàðèÿ, êúäåòî â Æåíåâà ãîâîðè ïðåä ìíîãîëþäíî ñúáðàíèå â ñåäàëèùåòî íà ÎÎÍ - Äâîðåöà íà íàöèèòå. Åäèíñòâåíî Áúëãàðèÿ è Ðóñèÿ (!) íå ñà ãî ïóñíàëè äà âëåçå. Îôèöèàëíîòî îáÿñíåíèå íà ïîëèöåéñêàòà çàáðàíà áåøå ñâúðçàíî ñ óáèéñòâîòî íà áàíêåðà Åìèë Êþëåâ ñóòðèíòà íà 26 îêòîìâðè. Ðàçñòðåëúò íà åäèí îò èêîíîìè÷åñêèòå ñúâåòíèöè íà ïðåçèäåíòà ïîòðåñå ïîëèòè÷åñêàòà êëàñà. Ïîëèöèÿòà çàïî÷íà "àêöèÿ çà âíóøàâàíå íà ðåñïåêò ñðåä áîñîâåòå íà ïðåñòúïíèÿ êîíòèíãåíò". Íàâÿðíî â òàçè âðúçêà íà îðãàíèçàòîðèòå íà ñîôèéñêîòî ïîñåùåíèå íà êîðååöà å áèëî êàçàíî, ÷å èìà íàïðåæåíèå ñëåä óáèéñòâîòî, ÷å ÌÂÐ íå ñå íàåìà äà îñèãóðè áåçîïàñíîñòòà íà ãîñòà è çàòîâà òîé íå òðÿáâà äà âëèçà â Áúëãàðèÿ. Íèêàêâà ïèñìåíà çàïîâåä çà çàáðàíàòà íèòî å áèëà ïîêàçàíà, íèòî å áèëà âðú÷åíà íà áúëãàðñêèòå ìó äîìàêèíè. Ïîñëåäíèÿò äåòàéë å îñîáåíî âàæåí. Ïðåáèâàâàíåòî íà ÷óæäåíöè ó íàñ ñå ðåãëàìåíòèðà ñúñ ñïåöèàëåí Çàêîí çà ÷óæäåíöèòå â Ðåïóáëèêà Áúëãàðèÿ. Íåãîâèÿò ÷ë. 10 èçáðîÿâà 15 îñíîâàíèÿ, âúçîñíîâà íà êîèòî íà ÷óæäåíåö ìîæå äà ñå îòêàæå äà âëåçå â ñòðàíàòà. Ñðåä òÿõ ñà òàêèâà êàòî: íàëè÷èå íà äàííè, ÷å ëèöåòî å
"÷ëåí íà ïðåñòúïíà ãðóïà" èëè ÷å "èçâúðøâà òúðãîâèÿ ñ õîðà è íåçàêîííî âúâåæäàíå â ñòðàíàòà è èçâåæäàíå íà ëèöà â äðóãè äúðæàâè". Îñâåí òîâà, àêî "÷óæäåíåöúò å èçâúðøèë óìèøëåíî ïðåñòúïëåíèå íà òåðèòîðèÿòà íà Ðåïóáëèêà Áúëãàðèÿ, íàêàçóåìî ñ ïîâå÷å îò òðè ãîäèíè ëèøàâàíå îò ñâîáîäà", ïðàâèë å "îïèòè äà âëèçà â ñòðàíàòà... ÷ðåç íåèñòèíñêè èëè ïîäïðàâåíè äîêóìåíòè", àêî "ìîæå äå ñå ïðåäïîëàãà, ÷å ùå ðàçïðîñòðàíè òåæêà çàðàçíà áîëåñò", àêî "íÿìà îñèãóðåíà èçäðúæêà..." íà íåãî íå ìó ñå ðàçðåøàâà äà âëåçå â Áúëãàðèÿ. Î÷åâèäíî íÿìà ñìèñúë äà ñå èçáðîÿâàò ïî-íàòàòúê îñíîâàíèÿòà çà îòêàç îò âëèçàíå. Òå ñà ïðîäèêòóâàíè îò æåëàíèåòî ñòðàíàòà íè äà ñå ïðåäïàçè îò âëèçàùè â íåÿ ðåàëíè èëè ïîòåíöèàëíè ïðåñòúïíèöè èëè îò õîðà, êîèòî ùå òåæàò íà äæîáà íà äàíúêîïëàòåöà, ïîëçâàéêè íåïðàâîìåðíî ñîöèàëíèòå ôîíäîâå. Î÷åâèäíî å ñúùî òàêà, ÷å íèêîå îò èçáðîåíèòå îñíîâàíèÿ ïî íèêàêúâ íà÷èí íå ïîäõîæäà íà ñâåòîâíîèçâåñòíèÿ è äîñòàòú÷íî çàìîæåí êîðåéñêè ïðîïîâåäíèê. Òóê âàæíîòî å, ÷å âñåêè òàêúâ îòêàç ñå îôîðìÿ âúâ âèä íà ïèñìåíà çàïîâåä. À îùå ïî-âàæíîòî å, ÷å ñïîðåä ÷ë. 46, àë.1 îò Çàêîíà çà ÷óæäåíöèòå "çàïîâåäèòå çà íàëàãàíå íà ïðèíóäèòåëíè àäìèíèñòðàòèâíè ìåðêè ìîãàò äà ñå îáæàëâàò ïðè óñëîâèÿòà è ïî ðåäà íà Çàêîíà çà àäìèíèñòðàòèâíîòî ïðîèçâîäñòâî, êàòî îáæàëâàíåòî ïî àäìèíèñòðàòèâåí ðåä ñå èçâúðøâà ïðåä ìèíèñòúðà íà âúòðåøíèòå ðàáîòè, à ïî ñúäåáåí ðåä - ïðåä ñúîòâåòíèÿ îêðúæåí ñúä." Íî çà äà èìà îáæàëâàíå, òðÿáâà äà èìà âàëèäíà àäìèíèñòðàòèâíà ìÿðêà, òðÿáâà äà èìà äîêóìåíò. Êàòî íÿìà òàêúâ, íÿìà è êàêâî äà ñå îáæàëâà. Îñâåí òîâà, çàêîíîäàòåëÿò å ïðåäâèäèë îñîáåíî èçêëþ÷åíèå. Íà ÷óæäåíåöà ìîæå äà íå ìó áúäå ðàçðåøåíî äà âëåçå íà îñíîâàíèå íà ÷ëåí 10, àë. 1, àêî òîé "ñ äåéñòâèÿòà ñè å ïîñòàâèë â îïàñíîñò ñèãóðíîñòòà èëè èíòåðåñèòå íà áúëãàðñêàòà äúðæàâà èëè çà êîãîòî èìà äàííè, ÷å äåéñòâà ïðîòèâ ñèãóðíîñòòà íà ñòðàíàòà". Àêî íåäîïóñêàíåòî íà ÷óæä ãðàæäàíèí å íà òîâà îñíîâàíèå, òîé íÿìà ïðàâî äà îáæàëâà íàëîæåíàòà ìÿðêà ïî ñúäåáåí ðåä. Ñìèñúëúò íà òîâà îñíîâàíèå å ÿñåí - ñèëíèòå íà äåíÿ îïðåäåëÿò êîé å "ïîñòàâèë íà îïàñíîñò ñèãóðíîñòòà èëè èíòåðåñèòå íà äúðæàâàòà" è êîé íå. È íèêàêâè òàêèâà íåçàâèñèìè ñúäåáíè âëàñòè íå ìîãàò äà èì ñå áúðêàò. Òàêà â ñëó÷àÿ ñ ïðåïîäîáíèÿ Ìóóí
âëàñòèòå ñà ñå îñèãóðèëè äâîéíî - õåì íÿìà äîêóìåíò, êîéòî äà áúäå åâåíòóàëíî àòàêóâàí, õåì, àêî ñå ïîÿâè ñëó÷àéíî, ùå áúäå íà îñíîâàíèå íà ÷ë. 10, àë. 1. Íÿìà ñúìíåíèå, ÷å ìíîãî òðàäèöèîííè ðåëèãèè ñ÷èòàò ó÷åíèåòî íà ïðåïîäîáíèÿ Ìóóí çà åðåñ. Ñúùî òàêà îáà÷å íÿìà ñúìíåíèå, ÷å ñúîáðàçíî Êîíñòèòóöèÿòà Áúëãàðèÿ å ñâåòñêà äúðæàâà. Êîåòî îçíà÷àâà, ÷å ìíåíèåòî íà åäíà èëè äðóãà ðåëèãèîçíà ãðóïà ïî òåîëîãè÷íè âúïðîñè - êîå å îðòîäîêñàëíî, à êîå å åðåñ, íå ìîæå äà å îñíîâàíèå çà äúðæàâíî ðåøåíèå. À îñâåí òîâà ñúùåñòâóâà è ñâîáîäà íà ìèñúëòà, ñúâåñòòà è ðåëèãèÿòà (÷ë. 13, àë. 1 è ÷ë. 37 îò Îñíîâíèÿ çàêîí), êàêòî è ñâîáîäà äà ñå èçðàçÿâà èëè ðàçïðîñòðàíÿâà ìíåíèå (÷ë. 39). Íî êàêâî çíà÷àò êîíñòèòóöèîííèòå ãàðàíöèè ïðåä ëèöåòî íà "âèñøàòà öåëåñúîáðàçíîñò"? Òÿ, òàçè íåïîíÿòíà çà îáèêíîâåíèÿ ÷îâåê, íî íàïúëíî ðàçáèðàåìà çà âëàñòèìàùèòå öåëåñúîáðàçíîñò å ïðåöåíèëà, ÷å âëèçàíåòî íà ëèöåòî Ìóóí òðÿáâà äà ñå îñóåòè è íå å äëúæíà äà ãî ñïîäåëÿ ñ îáùåñòâîòî. Îùå ïîâå÷å, êîãàòî ïî âðîäåí èíñòèíêò ÷óâñòâà, ÷å ãîëÿìà ÷àñò îò íåãî ùå å íàñòðîåíà ïîçèòèâíî èëè áåçðàçëè÷íî êúì "ìÿðêàòà". Òîãàâà òðÿáâà äà ïðåäïîëîæèì, ÷å âëàñòèòå ïðîñòî "ñà êðîèëè øàïêà" íà êîðåéñêèÿ ïðîïîâåäíèê, à óáèéñòâîòî íà Êþëåâ å äîøëî êàòî íåî÷àêâàí äàð îò ñúäáàòà. Òóê èçîáùî íå ïîñòàâÿì ïîä ñúìíåíèå ïðàâîòî íà âëàñòèìàùèòå - â ñëó÷àÿ ðúêîâîäñòâîòî íà ÌÂÐ - äà èìàò êàêâèòî èñêàò âúçãëåäè. Äà ìðàçÿò åðåòèêà è àíòèêîìóíèñòà Ìóóí. Äà ñà ðåâíîñòíè ïðàâîñëàâíè õðèñòèÿíè è äóøèòå èì äà ñòåíàò îò áîëêà, ÷å åðåòè÷íèÿò ìó êðàê ìîæå äà ñòúïè íà áúëãàðñêà çåìÿ. Íî Êîíñòèòóöèÿòà è ìåæäóíàðîäíèòå äîãîâîðè çà çàùèòà íà ïðàâàòà íà ÷îâåêà, ïî êîèòî Áúëãàðèÿ å ñòðàíà, êàòåãîðè÷íî èì çàáðàíÿâàò äà ïîëçâàò åäèíñòâåíî ñîáñòâåíèòå ñè âúçãëåäè êàòî îñíîâàíèå çà âçèìàíå íà ðåøåíèÿ, çàñÿãàùè ïðàâàòà íà äðóãè. À äàëè â öÿëàòà òàçè èñòîðèÿ èìà óòåøåíèå? Òî å â íà÷àëîòî íà ñòàòèÿòà. Âñå îùå äî ìàñîâà ãëàäíà ñòà÷êà ïî ïîâîä îòíåìàíå íà ðåëèãèîçíè ïðàâà ó íàñ íå ñå å ñòèãíàëî. À â ñðàâíåíèå ñ ïîëîæåíèåòî â áèâøèòå ñúâåòñêè ðåïóáëèêè êàòî Óçáåêèñòàí, Òóðêìåíèÿ è Áåëîðóñèÿ íàøåòî ñè å åäâà ëè íå ðàé. Å, ùå âèäèì äî êîãà ùå ïðîäúëæè òîçè "ðàé".
ÎÁÅÊÒÈÂ 19