6 0 0 2 Ò À Ù Ë Î ÐÓÄ
ÔÅÑÒÈÂÀËÚÒ ÍÀ ÅÄÈÍÅÍÈÅÒÎ
Ìàðòà ÌÅÒÎÄÈÅÂÀ
À
êî æèâååø â Áåðëèí è íå ñè ôóòáîëåí ôåí, ïîñëåäíèòå äíè íà ñâåòîâíîòî òè ñå ñòðóâàò èñòèíñêè êîøìàð - âèäÿë ñè êàê âñè÷êî æèâî èçïàäà â åóôîðèÿ, êîÿòî íå ðàçáèðàø. Êàê å âúçìîæíî â ðåàëíèÿ æèâîò õîðàòà äà ñå äåëÿò íà ðàáîòíèöè, áèçíåñìåíè, èíòåëåêòóàëöè, æåíè, ìúæå è äåöà, à çà åäèí ìåñåö äà ñå ïðåâúðíàò â ìàñà çðèòåëè, êîÿòî ïðåæèâÿâà ôóòáîëíèòå ñòðàñòè êàòî ñâîè. Äîðè äà ñè âúïëúùåíèå íà òîëåðàíòíîñòòà, íàêðàÿ íå ñè äàëå÷ îò æåëàíèåòî äà ñå ðàçãðàíè÷èø çàâèíàãè îò Âåëèêàòà èãðà, ó÷àñòíèöèòå â íåÿ è õèëÿäèòå é ïî÷èòàòåëè. Âúîáùå íå òå èíòåðåñóâà äàëè òîâà “çàáàâëåíèå” îáåäèíÿâà ÷îâå÷åñòâîòî, áîðè ñå ñðåùó ðàñèçìà èëè ïîáåæäàâà àêòîâåòå íà äèñêðèìèíàöèÿ - ïðîñòî ñè äúëáîêî ïîòðåñåí, êîãàòî ÷óâàø êàê åäèí ìëàä íåìåö, òîêó-ùî çàâúðøèë ïîëèòîëîã, êîéòî èçãëåæäà äîáðå è ïå÷åëè ñíîñíî, ñúâñåì ñåðèîçíî ðàçêàçâà, ÷å êîãàòî ìþíõåíñêèÿò îòáîð çàãóáèë â íÿêàêâà ñðåùà, òîé ñè ñòîÿë ñàì âêúùè, ïëà÷åë è íÿìàëî êîé äà ãî óñïîêîè. Íåèñòîâî ñè ïîæåëàâàø äà èçáÿãàø äàëå÷ îò òåçè õîðà è òåõíèÿ ôóòáîë, è äà ñå îïèòàø äà áúäåø òîëåðàíòåí, àíòè-ðàñèñòêè èëè àíòè-äèñêðèìèíàöèîííî íàñòðîåí íÿêúäå äðóãàäå, â åäíà ðàçëè÷íà ñðåäà, çàíèìàâàí îò òåìè, êîèòî íå ñà ñâúðçàíè ñúñ ñïîðòà, òè÷àíåòî è ðèòàíåòî. È òîãàâà ãî íàìèðàø, ãðàäúò, êîéòî çà òðè äíè å çîíà áåç ôóòáîë, çàùîòî ñòàâà ïðîñòðàíñòâî ïîñâåòåíî íà ìóçèêàòà. Ðóäîëùàä, êîéòî ñå íàìèðà íà òðèñòà êèëîìåòðà îò Áåðëèí, íà äâåñòà îò Ëàéïöèã è íà òðèéñåò îò Éåíà, âñåêè þëè å äîìàêèí íà ôåñòèâàë, ÷èÿòî ðàìêà íàé-äîáðå ñå ïðåäàâà ÷ðåç àíãëèéñêèòå ïîíÿòèÿ: “roots folk world music”. Òðè äíè èçïúëíèòåëè îò ðàçëè÷íè êðàèùà íà ñâåòà ïåÿò, òàíöóâàò è ñå âåñåëÿò, êàòî íÿêîè îò òÿõ ñà íàèñòèíà âïå÷àòëÿâàùî òàëàíòëèâè. Àêî ñè æèòåë íà Áåðëèí, îñîáåíî ïî âðåìå íà Ñâåòîâíîòî è èñêàø äà ÷óâàø âñè÷êî äðóãî, íî íå è âúçãëàñè, áèëî îò ðàäîñò èëè íå, Ðóäîëùàä è íåãîâèÿò ìóçèêàëåí ïðàçíèê ìîãàò äà òè ïðåäëîæàò èñòèíñêè êóëòóðåí è äóõîâåí îòäèõ. Íî â íàñòîÿùèÿ ñëó÷àé ôîêóñúò íÿìà äà å ñúñðåäîòî÷åí íèòî âúðõó áÿãñòâîòî îò çàïàëÿíêîâöèòå, íèòî âúðõó ìóçèêàòà, êîÿòî ìîæå äà ñúçäàäå ìíîãî ðàäîñò è äà äîâåäå äî òàêà æåëàíèÿ äóõîâåí êàòàðçèñ. Îíîâà, êîåòî íè èíòåðåñóâà å ñåìåéñòâî Øàíáåäàçå îò Èðàí. Òå ñà áàùà è ñèí, ïðèäðóæåíè îò åäíà æåíà è äâàìà ìúæå, íàé-âåðîÿòíî áðàòÿ è ñúïðóãà èëè ñåñòðà è çåòüîâå. Òîâà íàèñòèíà íÿìà
çíà÷åíèå, çàùîòî öåíòðàëíèòå ôèãóðè ñà Ñàèä è Íàõèá. Ñàèä ñâèðè íà ãàéäà, ïåå è òàíöóâà, à ñèíúò ìó Íàõèá (íà åäèíàéñåò èëè äâàíàéñåò ãîäèíè) å çàáåëåæèòåëåí ïåðêóñèîíèñò. Ñèãóðíî èñòèíñêèòå ïîçíàâà÷è ùå êàæàò, ÷å òåçè äâàìà ìóçèêàíòè ñà èçêëþ÷èòåëíî òàëàíòëèâè è ïðàâÿò ÷óäåñà ñ èíñòðóìåíòèòå ñè, íî òîâà âñå ïàê å åäíî åêñïåðòíî ìíåíèå. ßñíî å, ÷å äóîòî ïðàâè çàðàçèòåëíà ìóçèêà, íî â íåãî èìà è íåùî äðóãî, êîåòî íÿìà îáùî íèòî ñ ìóçèêàòà, íèòî ñ æåëàíèåòî äà ñå èçáÿãà îò ôóòáîëà, íàïðèìåð. Ñàèä ïîñòîÿííî èñêà äà ñâèðè (è ãî ïðàâè, çàùîòî ãàéäàòà å èíñòðóìåíòúò íà ãîäèíàòà çà òîçè ôåñòèâàë); â ñúùîòî âðåìå å î÷åâèäíî, ÷å èñêà è äà ãîâîðè. Íå íà ðàçëè÷íè òåìè èëè ïðîäúëæèòåëíî - âñúùíîñò òîé ïîâòàðÿ åäíî è ñúùî: “Ðàäîñòåí ñúì, ÷å çà òîëêîâà êðàòêî âðåìå óñïÿõìå äà ñå ñâúðæåì ñ òîëêîâà ðàçëè÷íè õîðà è äà ïðàâèì çàåäíî ìóçèêà” - èìà ïðåäâèä øîòëàíäñêè, ôðåíñêè è àâñòðèéñêè èçïúëíèòåëè, êîèòî ñâèðÿò íà ãàéäè, ôëåéòè è äðóãè ïî-ìàëêè äóõîâè èíñòðóìåíòè. Ðàçáèðà ñå, Ñàèä å äëúæåí äà ãîâîðè òàêà, çà äà ñå ïðîäàäå êàòî ìóçèêàíò, íî îñîáåíîòî å, ÷å ãî ïðàâè ñ íåî÷àêâàí åíòóñèàçúì. Òîé å èðàíåö, ÷èÿòî ìóçèêà ïðåäñòàâëÿâà “óíèêàëíà êîìáèíàöèÿ îò ïåðñèéñêà, àðàáñêà, àôðèêàíñêà, åâðåéñêà, àðìåíñêà, èíäèéñêà è ôàðñè ìóçèêàëíè òðàäèöèè”. Íî èìà íåùî íîâî â ïîäîáíî ÿâëåíèå - òî ðàç÷óïâà íàãëàñà, êîÿòî íàïîñëåäúê èíòåíçèâíî ñå âòâúðäÿâà, ñ äâå èçêëþ÷åíèÿ - Øàíáåçàäå è çà ñúæàëåíèå îòíîâî ôóòáîëà. Åñòåñòâåíî íàøèÿò èçáîð å ñëîâîîõîòëèâèÿò èðàíåö, íî íå çàùîòî ÷àê òîëêîâà ñìå îáðúãíàëè íà ïîïóëÿðíàòà èãðà. Ïðîñòî çà åâðîïååöà, êîéòî îáãîâàðÿ èäåèòå íà Ñúþçà è íåãîâèòå ïðèíöèïè íà “ñúçäàâàíå íà ïðèÿòåëñòâà” è ïîñòîÿííè îïèòè äà ñå ñïðàâè ñ ðàñèñòêèòå, íåî-íàöèñòêèòå, äèñêðèìèíàöèîííèòå è äðóãè ïðîÿâè, å îñîáåíî ïðåäèçâèêàòåëñòâî äà ÷óå ñîáñòâåíèòå ñè äóìè îò óñòàòà íà ÷îâåê, êîéòî å ïîòåíöèàëíà æåðòâà, íî è åâåíòóàëíà ïðè÷èíà çà èçáðîåíèòå àêòîâå. Ìàêàð è äà å êëèøå, êóëòóðàòà íàèñòèíà îáåäèíÿâà õîðàòà. Íîâîòî å, ÷å ïðîòèâíî íà âòâúðäÿâàùîòî ñå îòíîøåíèå êúì èñëÿìñêèòå äúðæàâè, êîèòî Çàïàäíèÿò ñâÿò èëè äèðåêòíî îáèæäà, èëè ñå ÷óäè êàê äà íå çàñåãíå, îòäåëíè ïðåäñòàâèòåëè íà òåçè ñòðàíè êàòî Ñàèä è ñèíúò ìó ñå îïèòâàò ñúñ ñðåäñòâàòà íà ìóçèêàòà èëè êóëòóðàòà âúîáùå, äà ñòèãíàò äî ãîâîðåíåòî. Çàáðàâåòå ôåñòèâàëúò íà ìóçèêàòà, çàáðàâåòå íàïúíà äà ñå îáåäèíèì â èìåòî íà ôóòáîëà - Ñàèä Øàíáåçàäå èñêàøå äà êàæå íåùî, êîåòî òàêà è íå óñïÿ, çàùîòî å òàëàíòëèâ ìóçèêàíò, íî íå è îðàòîð. Òîâà, êîåòî îñòàâà îáà÷å, å óñåùàíåòî, ÷å îïèòíèòå â ãîâîðåíåòî ñå îïèòâàò äà çàìåíÿò ðåàëíàòà âðúçêà ñ òåçè, çà êîèòî ãîâîðÿò, ñ äóìè öèâèëèçîâàíè, äúëáîêîìèñëåíè èëè íåïðèëè÷íè è ïðîñòàøêè. Èðàíåöúò íå âëàäååøå òåçè äóìè - íîðìàëíî, èäâà îò ñòðàíà â êîÿòî “çíàåì”, ÷å ìúë÷àíèåòî ñå öåíè ïîâå÷å îò áúáðèâîñòòà, íî òîé ñúâñåì îñåçàòåëíî èñêàøå äà ñå ñâúðæå ñúñ ñâîÿòà åâðîïåéñêà ïóáëèêà. Äà ìèíå îòâúä íåéíèòå îáùîïðèåòè íàãëàñè è ïîçíàíèå, äà é ïîêàæå, ÷å å áëèçî äî íåÿ, ìàêàð è èäâàù îòäàëå÷. Áëèçî íå â êóëòóðåí - òîâà å ñòàðà ïðèêàçêà - à â èçêëþ÷èòåëíî åìîöèîíàëåí è ïåðñîíàëåí ñìèñúë. Ìàãèÿòà íà Ðóäîëùàò å, ÷å òàì õîäÿò õîðà, êîèòî íå ñå îïðåäåëÿò íåïðåìåííî êàòî åâðîïåéöè, ãåðìàíöè, çàïàëÿíêîâöè èëè áèçíåñìåíè - òå ñà òàêèâà, êîèòî ùå ïîèñêàò äà ñå äîêîñíàòî äî Ñàèä íå ñàìî ÷ðåç ìóçèêàòà ìó, íî è ÷ðåç íåóìåëîòî ìó ñëîâî.
ÎÁÅÊÒÈÂ 17