nr 6 •
december 2012 •
jaargang 8
voor ondernemers in de Randstad
Export = Geluk & Voorspoed BEST MANAGED COMPANY FESTO
vno ncw
ONDERNEMERS WILLEN ONDERNEMEN Voor al uw zaken in Haaglanden: ABN AMRO Bank Bedrijven Den Haag
ABN AMRO Bank Bedrijven Den Haag, Kneuterdijk 8, 2514 EN Den Haag. Tel. 070-3752149.
A DVERT O R I AL
BAANBREKEND EN INNOVATIEF:
DE WOENSDAG IS MEER DAN EEN DAG OM EVEN BIJ STIL TE STAAN.. Hoewel de naam wellicht anders doet vermoeden, splitst De Woensdag niet alleen de week in tweeën. De Woensdag staat ook voor het doorknippen van de navelstreng tussen werkgever en werknemer, om zo tot een positief resultaat voor alle betrokken partijen te komen. Werkgelegenheidsorganisatie De Woensdag is baanbrekend en biedt van maandag tot en met vrijdag dé oplossing voor werkgevers en werknemers die afscheid van elkaar willen nemen. Hoe? Dat leest u hier.
“Door reorganisatie, lichamelijke of psychische klachten kan opeens de baan van een werknemer op het spel komen te staan”, aldus eigenaar Jan Willem de Rouw. “Niet alleen voor de werknemer is dat een ingrijpende gebeurtenis, ook voor de werkgever heeft dat verstrekkende gevolgen, onder meer vanwege de hoge afkoopsommen of slepende procedures. In geval van arbeidsongeschiktheid, moet de werkgever nog twee jaar loon doorbetalen en is hij volgens de WIA verplicht een stevige inspanning te doen om de werknemer weer aan het werk te krijgen. Vaak gaat dit gepaard met enorme kosten, waarbij dure reintegratiebureaus worden ingeschakeld, meestal zonder het gewenste resultaat. Wij wachten daarentegen niet tot het zwaard van Damocles is gevallen. Door snel in te grijpen kun je de werkgever onnodig veel kosten besparen én de werknemer verder op weg helpen.”
en daar faciliteren wij dan in. Wij bemiddelen intensief vanuit onze expertise, maar de werknemer moet zelf de regie in handen nemen.”
VERLOST VAN KOPZORGEN De Woensdag heeft hiervoor een innovatief concept bedacht. De Rouw: “Wij nemen de werknemer in een zo vroeg mogelijk stadium over. Hoe eerder hoe beter voor alle partijen. Hij krijgt bij ons een jaarcontract voor hetzelfde salaris en ondertussen gaan we aan de slag om een passende functie te vinden. Door deze constructie wordt de werkgever verlost van een hoop kopzorgen. Hij hoeft immers geen dure loopbaantrajecten aan te bieden en hij voorkomt extra kosten als eigen risicodrager aangezien de werknemer in goed overleg uit dienst is gegaan.” De werkgelegenheidsorganisatie zet alles op alles om samen met de werknemer een baan te vinden die bij hem past. “Niet door te solliciteren op iedere willekeurige vacature, dat werkt alleen maar demotiverend”, vervolgt De Rouw. “Wij inventariseren de mogelijkheden en kijken naar hetgeen de werknemer nog kan en wil. Van daaruit gaan we verder. Soms is om- of bijscholing nodig om het gewenste doel te bereiken
Kijk voor meer informatie op www.dewoensdag.nl
WIN-WINSITUATIE De Rouw illustreert dit aan de hand van een buschauffeur die vanwege rugklachten zijn werk niet meer kon uitvoeren bij een groot vervoersbedrijf. “Wij namen hem over en het bleek al snel dat de man als hobby computers repareert. We hebben via ons netwerk een stageplek voor hem geregeld bij een computerbedrijf. Dit beviel zo goed dat hij na acht maanden volledig in dienst kon treden. Het is een win-winsituatie voor alle partijen. Voor de werkgever en werknemer, maar ook voor de gemeenschap: we voorkomen immers dat iemand uiteindelijk in de WW belandt.”
deWOENSDAG Alexanderstraat 10, 2514JL Den Haag Postbus 64675, 2506CB Den Haag 070 888 80 63 www.dewoensdag.nl info@dewoensdag.nl
INHOUD
06
08
12
18
COLOFON WEST. wordt periodiek uitgegeven door VNO-NCW West in samenwerking met MYbusinessmedia. VNO-NCW West is de regionale werkgeversorganisatie voor Noord- en Zuid-Holland. Ze behartigt de belangen voor het bedrijfsleven en biedt de aangesloten werkgevers een netwerk.
Pictogrammen:
VNO-NCW West Postbus 93073 2509 AB Den Haag T 070 349 08 10 E info@vno-ncwwest.nl www.vno-ncwwest.nl Info lidmaatschap: Erna Verschuur T 070 349 08 12 E verschuur@vno-ncwwest.nl
Onderwijs en arbeidsmarkt
Uitgeefpartner Marjan Leenders MYbusinessmedia Postbus 8643 3009 AP Rotterdam T 010 289 40 27 E m.leenders@mybusinessmedia.nl www.mybusinessmedia.nl Druk Drukkerij Tesink, Zuthpen
Ruimte voor bedrijven
Duurzaamheid
Hoofdredactie Annemarie van Oorschot VNO-NCW West Basisontwerp Twin Media bv, Culemborg Opmaak De Opmaakredactie, Wehl
Bereikbaarheid
Advertentie-exploitatie MYbusinessmedia Lian Gebhardt T 010-289 40 84 E l.gebhardt@mybusinessmedia.nl Bart Tiemens T 06-51 34 58 70 E bt.media@live.nl Coverfoto michelporro.com Kat en draak staan in de Chinese traditie symbool voor geluk en voorspoed
vno ncw
4
WEST. december 2012
OPINIE
MADE.NL
08 HOOFDARTIKEL
GROEIMOTOR EXPORT
Nu het consumentenvertrouwen laag is, moet onze economie het van de export hebben. Vooral naar landen buiten Europa. Twee leden van VNO-NCW West vertellen over hun sprong naar het buitenland.
12 KRACHTENVELD
WET HOF
De boekhoudkundige regels van Europa brengen de regio’s in de problemen. Investeringen in bijvoorbeeld de Amsterdamse Zuidas of de Rotterdamse baan hebben ineens geen dekking meer. Moeten ze werkelijk worden uitgesteld?
16 NIEUWE RUBRIEK
OFF LINE
VNO-NCW West en haar leden worden steeds actiever in de sociale media. Een top vijf van opmerkelijke berichten en activiteiten uit de afgelopen twee maanden.
18 PROFIEL
THOMAS PEHRSON
Jaar in jaar uit wordt het technologisch bedrijf Festo in Delft uitgeroepen tot ‘ best managed company’. De complimenten komen toe aan de Zweed Thomas Pehrson, die Festo als een sportcoach leidt.
‘DE NORM VOOR VERHOGING OZB
MOET NUL ZIJN EN GEEN CENT MEER’
Made.nl is een gloednieuwe serie van National Geographic over Nederlands ondernemerschap. Ik ben trots dat ik daarvoor ben geïnterviewd. Met veel enthousiasme heb ik de export van bloemen kunnen promoten. Niet moeilijk: onze bloemen zijn prachtig! De core business van mijn bedrijf is standbouw en bloemdecoraties. De meeste opdrachtgevers zitten in Nederland, maar ik krijg toch ook een flink aantal opdrachten per jaar uit het buitenland: China, Canada, Midden-Oosten en Europa. Ook mag ik vaak de locatie aankleden als de koningin gastvrouw is in het programma van een buitenlands staatbezoek. Buitenlanders zijn altijd zeer complimenteus over de bloemen. Het exportaandeel in de omzet van mijn bedrijf wil ik vergroten, maar voor een klein bedrijf – ik heb tien medewerkers – is dat een hele uitdaging. De overheid zou groeiambities van kleinere bedrijven beter kunnen faciliteren. Ik kan meer kennis gebruiken over de cultuur van een land, zodat ik de sales daarop beter kan laten aansluiten. Ook zou ik op handelsmissie graag in contact komen met Nederlandse en buitenlandse bedrijven van middelgrote omvang. Nu draait het meestal om de heel grote bedrijven. Ik denk dat dit voor veel mkb-bedrijven geldt. Met export als groeimotor van onze economie hebben wij meer ondersteuning nodig.
Heleen Valstar Directeur-eigenaar van Heleen Valstar bv
www.heleenvalstar.nl www. natgeotv.com/nl/made-in-nl
Bernard Wientjes verzet zich tegen stijging lokale lasten
EN VERDER 06 IN BEDRIJF
21 REGIONIEUWS
15 COLUMN
22 NIEUWE LEDEN
17 VIZIER
22 AGENDA
december 2012 WEST.
5
IN BEDRIJF
TEKST INTERVIEWS Robin Ouwerkerk
PIM-PAM-PET
‘DE FORMATIE WAS EEN PIM-PAM-PET:
DE VVD KRIJGT PIM, DE PVDA KRIJGT PAM
EN HET RESULTAAT IS PET.’
VVD-coryfee Hans Wiegel in Intermediair Weekblad (15 november 2012)
WINDMOLENS VAN HEINEKEN In mei 2012 stemde de provincie Zuid-Holland in met het plan van Heineken om vier windmolens neer te zetten bij de brouwerij. De windmolens kunnen dertig procent van het energieverbruik van de brouwerij vergroenen. Godfried Meijer, directeur van de Zoeterwoudse brouwerij van Heineken en lid van VNONCW Rijnland over de groene ambities.
KERNGEGEVENS TOPSECTOREN
25 procent
1,6 miljoen 18 procent
27 procent 8,5 miljard
van de bedrijven in Nederland behoort tot een van de negen topsectoren mensen werkzaam in negen topsectoren van de werknemers in Nederland werkt in een topsector van de zzp’ers werkt in een topsector euro geven de topsectoren uit aan innovatie, dat is twee derde van alle innovatieuitgaven in Nederland
Grootste topsector is creatieve industrie: 97.000 bedrijven Kleinste topsector is energie: 1.000 bedrijven Bron: CBS – Monitor Topsectoren www.rijksoverheid.nl
6
WEST. december 2012
In 2010 lanceerde Heineken het plan voor de windmolens. Nu is de Milieu Effect Rapportage bijna af. “Daarna – vermoedelijk begin volgend jaar – gaan we de WABO-vergunning indienen”, licht Meijer toe. “Van omwonenden zijn tot nu toe weinig reacties binnengekomen. Dat betekent volgens ons dat er redelijk wat draagvlak in onze omgeving is voor het project. Maar het is een lang traject: als vanaf dit moment alles meezit, staan de windmolens er over vijf jaar.” Heineken onderzoekt ook de haalbaarheid van de inzet van biogas. Dat zou de brouwer kunnen afnemen van boerderijen in de buurt. “Qua regels is dat eenvoudiger dan het plaatsen van windmolens, maar hierbij gaat de tijd zitten in het organiseren van veel partijen. Een windturbine kun je zo van de plank af bestellen, maar voor biogas geldt dat in ons geval niet.” In 2020 wil Heineken de groenste brouwerij ter wereld zijn. Meijer: “Wij hebben een wereldwijd programma Brewing a better future, waarmee we in onze gehele keten, van graan tot kraan, werken aan verbetering van onze invloed op het milieu. In Nederland helpen we bijvoorbeeld de stichting Veldleeuwerik duurzame gerstteelt te ontwikkelen. In onze brouwerijen kijken we verder naar energiebesparing, naar het zuiveren van afvalwater met algen, het vergroenen van de logistiek met biogas en veel andere projecten.” Ook de concurrentie is ambitieus. Er wordt gesproken over een duurzaamheidsgolf bij brouwers en frisdrankproducenten. “Ik denk dat iedereen bezig is zijn bedrijf toekomstbestendig te maken: voorbereid op de klimaatverandering, toenemende schaarste aan ingrediënten en andere grondstoffen (zoals olie) en groeiend bewustzijn bij onze consumenten. Daar moet je wel op tijd mee beginnen, want de taken waarvoor we staan zijn groot. Onze ambitie eveneens.”
IN BEDRIJF
FOKKER BEDRIJFSSCHOOL
BANEN.NU
Op woensdag 21 november opende Fokker Aerostructures een nieuwe bedrijfsschool in Papendrecht. Fokker wilde de school dichter bij de productielocatie hebben en vond ruimte in het Willem de Zwijger College. Tegelijkertijd maakte het bedrijf afspraken met de gemeente Papendrecht om een logistieke infrastructuur van toeleveranciers te realiseren.
Morgen werken begint vandaag. Dat is de slogan van de nieuwe vacaturebank: www.banen.nu. De website brengt werkgevers die per direct om extra mensen zitten te springen en werkzoekenden die snel aan de slag willen, bij elkaar.
De Fokker bedrijfsschool bestaat al sinds 1938 en is onmisbaar voor het bedrijf, vertelt Steven Soederhuizen, vice president Operations & Supply Chain bij Fokker Aerostructures. “De kwaliteitslat in de luchtvaart ligt onvoorstelbaar hoog en we hebben te maken met allerlei certificeringen. Daarnaast werken wij met innovatieve technieken en materialen, zoals glare, een in Nederland ontwikkelde composiet van zeer dunne laagjes aluminium en met kunststofhars geïmpregneerd glasvezel. Daarom gaan de duizend Fokkermedewerkers die bijvoorbeeld boren of de staart voor de Gulfstream 650 lijmen, elke twee jaar op opfriscursus.” De bedrijfsschool, die eerder was gevestigd in Dordrecht, is in de toekomst ook bedoeld voor de huidige medewerkers, maar nu nog vooral voor vmbo’ers die Vliegtuigbouwer Metaal willen worden. Zelfs voor Fokker, met zijn aansprekende producten en grote productielocaties, is het lastig om technisch talent te vinden, zegt Soederhuizen. Hij ziet gelukkig een kentering in belangstelling in techniek, bij leerlingen én politiek. “Als BV Nederland hebben wij de maaksector toch een beetje verwaarloosd. Langzaamaan zien we een herwaardering vanuit de politiek. Ondertussen hebben veel bedrijven denk aan Philips - activiteiten overgeheveld naar andere landen. Wij hebben ervoor gekozen in Nederland blijven.” Van vliegtuigbouwer is Fokker toeleverancier voor de luchtvaart geworden. “We produceren voor grote toestellen in de burgerluchtvaart, zoals Airbus en Boeing, maar ook werken we aan de F-35 (Joint Strike Fighter) en luxe zakenvliegtuigen. Juist die gespreide portefeuille zorgt ervoor dat we het ondanks de economische crisis goed doen”, zegt Soederhuizen. Grote, succesvolle maakindustrie genereert ook andere bedrijvigheid. “Met de gemeente Papendrecht hebben we afspraken gemaakt over de logistieke infrastructuur rond onze fabriek: een goede plek voor toeleveranciers. En met bedrijven in de omgeving zijn we in gesprek over wat we voor elkaar kunnen betekenen. Denk aan een flexpool: als andere bedrijven het rustig hebben, kunnen vaklui wellicht tijdelijk bij ons aan de slag. En vice versa.”
KVK.NL/COEN Het regionale ondernemersvertrouwen is na een korte inzinking in het derde kwartaal weer licht gestegen en heeft bijna de nullijn bereikt. Dit blijkt uit de resultaten van de Conjunctuurenquête Nederland (COEN). Wel zijn er duidelijke verschillen: zo zijn ondernemers in Haaglanden licht positief, maar is het vertrouwen van bedrijven in Rijnland onder het nulpunt gedaald. Het vertrouwen van het bedrijfsleven in de Alphense regio is het laagst (-9,6) en in Delft (+6,2) het hoogst.
OVERDAAD
DE INFORMATEURS ONTVINGEN
300 LOBBYBRIEVEN,
TOTAAL RUIM 2500 PAGINA’S Trouw (7 november 2012)
vno ncw
december 2012 WEST.
7
HOOFDARTIKEL
TEKST Veerle Focke FOTO michelporro.com
De grenzen van de cri
exporteren bu
Bernard Wientjes roept Nederlandse ondernemers op hun grenzen - letterlijk te verleggen. Hij stelt dat het verstandig is om, in tijden van stagnerende handel binnen Europa, naar landen buiten de Europese Unie te exporteren.
8
WEST. december 2012
HOOFDARTIKEL
isis voorbij:
buiten Europa
december 2012 WEST.
9
HOOFDARTIKEL
N
ederland is een exportland. Ongeveer dertig procent van wat we in totaal per jaar verdienen, is een resultaat van onze export. Een deel van onze geëxporteerde producten gaat naar de Verenigde Staten en China, maar ruim driekwart blijft binnen de Europese grenzen. En juist daar zit momenteel de gevoelige plek. Want, de cijfers liegen er niet om: de wereldhandel stijgt met, een weliswaar schamele, 3,5 procent, maar de handel in Europa stagneert volledig. Het is juist daarom dat Wientjes het belang van export naar landen buiten Europa aankaart. Groeimarkten als Azië, Latijns-Amerika en Afrika moeten worden aangeboord. Landen waar de middenklasse groeit, en dus de vraag naar goederen en diensten toeneemt. De cijfers laten gelukkig zien dat het aantal ondernemers dat exporteert naar landen buiten de EU al toeneemt. Zo groeide de export naar EU-landen in het eerste half jaar van 2012 met slechts 2 procent, terwijl de export naar niet-eurolanden een groei van maar liefst 11 procent liet
IN CHINA
IS ‘EUROPA’ EEN MERK
zien. Het CBS verklaart de cijfers door enerzijds de economische situatie in de EU-landen waar bedrijven en consumenten simpelweg minder te besteden hebben en anderzijds doordat niet-eurolanden profiteren van de lagere euro, waardoor Nederlandse bedrijven goedkoper worden en dus interessanter om mee in zee te gaan.
Zonnebrand
KERNCIJFERS NEDERLANDSE EXPORT Export: 80% BNP Naar EU: 70 procent Naar opkomende markten: 11%, waarvan 4 procent BRIC-landen Bron: EVD
Steeds meer ondernemers overwegen de stap naar het buitenland. Caresse Cosmetics, lid van VNO-NCW Metropool Amsterdam, is er een van. Dit snelgroeiende bedrijf uit Haarlem verkoopt persoonlijke verzorgingsproducten. Het assortiment telt kindershampoo, bad- en doucheproducten, pleisters en zonnebrandcrèmes. Caresse verkent voorzichtig de exportmarkt. Ilse Odolphy, eigenaresse: “We denken dat met name onze zonneproducten exportwaardig zijn. Onze zonnebrand is van goede kwaliteit, betaalbaar én heeft een onderscheidende verpakking: er hangt een ‘charm’ aan, een leren touwtje met schelpjes en kraaltjes. Het spreekt veel mensen aan en er is al uit verschillende landen interesse getoond. Voor ons kan de export van zonnebrandproducten heel lucratief zijn. In Nederland kennen we immers weinig zonuren en zijn we nooit helemaal zeker van perioden van zonneschijn. In veel andere landen is dat wel het geval. We denken dan ook aan export naar Europese landen als Portugal, Turkije en Spanje, maar ook buiten de EU-grenzen zoals ZuidAfrika, Singapore en Qatar.”
Avontuur Odolphy staat aan het begin van het exportavontuur. “Het kost veel tijd om alles uit te zoeken en we zijn met een klein team, dus we kunnen ons er niet fulltime op storten. In maart staan we samen met de producent van onze zonnebrandcrèmes op de Cosmoprof in Bologna, de wereldwijde beurs voor beautyproducten. De bedoeling is dat we in het buitenland met distributeurs ter plaatse gaan werken. Die hopen we op de beurs te vinden. Mocht vno ncw
10
WEST. december 2012
de export van zonnebrandcrèmes aanslaan, dan kunnen we onderzoeken of we ook onze andere producten in het buitenland willen afzetten. Voor onze kinderproducten zal dat wat lastiger zijn, want daarop staan afbeeldingen op van kinderhelden als Dora, Spongebob, Nijntje en Sesamstraat. In zo’n geval krijg je te maken met de afkoop van licenties en dat is weer een heel ander, veel ingewikkelder, verhaal. Dus, stap voor stap, eerst de zonneproducten! Ik ben, gezien de leuke reacties, heel positief gestemd over onze exportmogelijkheden!”
Royal Delft Ook Royal Delft, onderdeel van de beursgenoteerde Royal Delft Group, overweegt export-stappen richting het buitenland. Om precies te zijn naar China. Gezien de historie een opmerkelijke keuze. In de VOC-tijd importeerde Nederland namelijk volop wit Chinees keramiek met blauwe tekening. Toen deze import door politieke strubbelingen stil kwam te liggen en de Nederlanders het procedé wisten te kopiëren, werden keramiekfabrieken in Rotterdam en Delft neergezet. Daaruit werd het inmiddels beroemde Delfts Blauw geboren. Royal Delft is de enige overgebleven aardewerkfabriek in Delft. Hun belangrijkste markt: toeristische retail, bezoeken aan hun fabriek en verkoop van relatiegeschenken. Henk Schouten, CEO: “Wij hebben weinig last van de economische situatie in Europa. Het heeft namelijk tot gevolg dat Nederland extra toeristen trekt, wat voor onze markt erg goed is. Toch kijken we naar de mogelijkheden voor uitbreiding naar China. We zijn namelijk op zoek naar extra afzetmarkten voor de producten uit ons hogere segment. In China heeft alles uit Europa extra status, ‘Europa’ is daar een merk. Tel daarbij op dat wij een koninklijk bedrijf zijn, en de interesse is gewekt.”
Massaproductie “Massaproductie in keramiek kennen ze in China ook en daar kunnen wij, met onze relatief hoge loonkosten, niet tegen concurreren. We gaan ons dan ook puur richten op de midden- en hogere klasse. Bedrijven en binnenhuisarchitecten die op zoek zijn naar unieke stukken of producten die ze daar niet kennen. Een Delfts Blauwe tulpenvaas bijvoorbeeld. In China groeit de midden- en hogere klasse snel, dus we verwachten onze producten goed te kunnen afzetten. We zijn momenteel op zoek naar een geschikte partner voor de Chinese markt en hopen er binnen twee
jaar actief te zijn. Hetzelfde gaan we overigens ook proberen in Europa. Daar staan we in het najaar op de internationale beurs Maison et Objet in Parijs waar particulieren en bedrijven producten uit het hogere segment kunnen kopen. Onze uitbreiding naar het buitenland staat los van de economische ontwikkelingen in Europa. Het is voor ons geen ontwikkeling uit noodzaak, maar een mooie uitbreiding van onze afzetmarkt.”
Over de drempel De komende jaren zal de kracht en flexibiliteit van ondernemend Nederland blijken. Een stap in de goede richting is de aanstelling van een Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. Politiek en buitenlandse handel zijn namelijk vaak sterk verweven en aspecten als handelsbelemmeringen zijn moeilijk door een bedrijf zelf te bedingen. Een minister die zich richt op buitenlandse handel kan voor het Nederlandse bedrijfsleven deuren openen naar opkomende markten en de belangen van exporterend Nederland behartigen. De deuren worden dus geopend, de stap over de drempel moet door ondernemend Nederland worden gezet. ● Bent u lid van VNO-NCW West en wilt u andere leden ontmoeten die exporteren naar landen buiten Europa? Mail naar info@vno-ncwwest.nl
december 2012 WEST.
11
TEKST Geordie Kooiman
KRACHTENVELD
De Zuidas in Amsterdam, de Rotterdamsebaan in Den Haag, de zeesluis bij IJmuiden, de Rijnlandroute. Enkele willekeurig gekozen projecten die we maar wat graag gerealiseerd zien. Ze zijn een impuls voor de Nederlandse economie, zorgen voor werk en dragen bij aan een beter vestigingsklimaat. Juist in deze tijd van recessie zijn regionale investeringen in bouw en infrastructuur van belang. De vraag is of we ze nog kunnen betalen. Door nieuwe Europese regelgeving ligt de wet HOF bij de Tweede Kamer. Hierin staat dat decentrale overheden de EMU-norm moeten naleven, dat wil zeggen dat het begrotingstekort van de totale Nederlandse overheid niet groter mag zijn dan drie procent van het bruto binnenlands product. In de praktijk zullen decentrale overheden hun uitgaven flink aan banden moeten leggen. Geschat wordt dat decentrale overheden in 2013 ongeveer 900 miljoen aan investeringen mislopen. In september stuurde het Interprovinciaal Overleg (IPO), De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en de Unie van Waterschappen een brief naar de lijsttrekkers. Zij schreven: “Ondanks onze bezuinigingen zijn wij in staat de economie vooruit te helpen. Wij vinden het daarom onbegrijpelijk dat het kabinet wet- en regelgeving voorbereidt die dit belemmert.” Moeilijk VNO-NCW West vindt het moeilijk in dit krachtenveld een standpunt in te nemen. We staan achter het beperken van het overheidstekort en de broodnodige bezuinigingen, maar die investeringen in de regio zijn evengoed broodnodig. Belangrijk is dat decentrale overheden en het rijk samen een oplossing vinden, zodat in de regio’s geïnvesteerd blijft worden en belangrijke infrastructurele projecten niet op het spel komen te staan. Decentrale investeringsbeslissingen die goed zijn voor het economisch groeipotentieel voor Nederland moeten immers niet onnodig worden gefrustreerd. In het voorziene bestuurlijk overleg tussen Rijk en decentrale overheden is het goed om hierbij expliciet stil te staan. VNONCW West zal de komende periode samen met bestuurders van de drie grote steden en de provincies de gevolgen inventariseren en kijken wat binnen de gestelde kaders van het rijk mogelijk is. www.vng.nl
12
WEST. december 2012
BOEKHOUDK ZET REGIO O
KRACHTENVELD
DKUNDIG PROBLEEM OP SLOT WAT IS DE WET HOF? Op dit moment worden de nieuwe Europese regels verwerkt in nationale wetgeving, het wetsvoorstel Houdbare Overheidsfinanciën (wet HOF). Volgens deze wet hebben het Rijk en decentrale overheden samen een gezamenlijke en gelijkwaardige inspanningsverplichting om de doelstellingen van het Stabiliteits- en Groeipact (SGP) te realiseren. In het SGP spreken de landen die lid zijn van de Europese Unie af dat hun begrotingen in evenwicht zijn of een overschot hebben. Dat betekent dat de regeringen niet meer geld uitgeven dan ze ontvangen. Met de invoering van de wet HOF zijn de decentrale overheden, zoals gemeenten, provincies en waterschappen, ook verantwoordelijk voor het naleven van de EMU-norm (3% van BBP). Er komt een maximum tekort voor alle decentrale overheden samen.
KASSTROMEN Veel decentrale overheden hebben geld, maar de wet zorgt voor een boekhoudkundig probleem. De Europese afspraken gaan uit van kasstromen. Dit systeem gebruikt het rijk ook. Decentrale overheden werken met een baten-lastenstelsel. Een belangrijk verschil tussen deze systemen is dat in een kasstelsel de investeringen op één jaar drukken, terwijl in het baten-lastenstelsel een investering over een langere periode wordt uitgesmeerd. Gemeenten sparen bijvoorbeeld een aantal jaren voordat zij iets aanleggen. Dit zorgt voor een klein EMU-tekort in de periode waarin een gemeente spaart. In het jaar waarin de daadwerkelijke investering plaatsvindt, creëert de gemeente echter een groot tekort. Een overschot in het verleden kan het latere tekort niet compenseren. Er moet in elk afzonderlijk jaar aan de norm worden voldaan.
december 2012 WEST.
13
AD VERT O R I A L
PELLICAAN ADVOCATEN BRENGT ORDE IN ZAKEN
De economische malaise laat bij velen inmiddels zijn sporen na. Werd in het begin van de crisis nog weinig gereorganiseerd, het laatste half jaar moeten steeds meer bedrijven bezuinigen, waarbij met name de factor arbeid de dupe lijkt te zijn. Maar dat dit niet per se ten koste hoeft te gaan van de medewerkers, vertelt Ruben Moonen van Pellicaan Advocaten, specialist in arbeidsrecht en pensioenrecht.
Gedwongen ontslagen, het niet verlengen van tijdelijke contracten: tal van organisaties kampen met hetzelfde probleem en voelen zich genoodzaakt afscheid van hun personeel te nemen. “Toch zijn er vaak ook andere manieren om te bezuinigen waar niet direct aan gedacht wordt”, aldus Moonen. “Neem bijvoorbeeld de pensioencontracten. Veel bedrijven hebben een zogeheten defined benefit regeling, een systeem waar de werknemer een gegarandeerd bedrag krijgt uitgekeerd als hij de pensioengerechtigde leeftijd heeft bereikt. Probleem is echter dat, nu mensen ouder worden en de rente laag is, de contracten met de verzekeraar aanzienlijk duurder worden (soms wel 35 à 40%). Daar zit dan ook vaak de echte pijn. Juist door die contracten onder de loep te leggen en hierop te anticiperen – eventueel door te kijken naar een andere regeling wanneer het contract afloopt of te heronderhandelen – kun je winst behalen. Zo zou je kunnen denken aan een systeem van een bepaalde premie. Weliswaar heeft de medewerker geen zekerheid over het uit te keren bedrag als hij met pensioen gaat, maar de vraag is of je in deze tijd wel garanties kunt geven.” FLEXIBEL SYSTEEM Naast pensioencontracten kunnen ook arbeidscontracten een heikel punt zijn. “In Nederland zijn we gewend aan contracten voor onbepaalde tijd”, vervolgt Moonen. “De kosten die ermee gemoeid zijn als je een werknemer moet ontslaan, zijn echter enorm vanwege de dure procedures. Werkgevers zouden ook kunnen kiezen voor een flexibeler systeem, met een stevige basis van vaste medewerkers ,een aantal bepaalde tijd contracten en uitzendkrachten en zelfstandigen. Voordeel is dat je zo flexibel kunt meebewegen met de groei of krimp van een onderneming.”
Dit gezegd hebbende, denkt Moonen dat er tevens winst te behalen is in het beloningssysteem. “In plaats van een standaard hoog salaris, kan de werkgever medewerkers een goed basissalaris bieden met een extra beloning als zij de gemaakte afspraken nakomen. Een bepaalde mate van flexibiliteit draagt ertoe bij dat je allerlei risico’s kunt beperken.” Helaas gaan bedrijven soms te lang op de oude voet door waardoor zij alsnog mensen moeten ontslaan. “Zonde en vaak niet nodig”, eindigt Moonen. “Voorkomen is beter dan genezen en mijn pleidooi is dan ook: kijk goed naar je personeelsbestand, je personeelsopbouw en de lopende lange termijn contracten (lease, Arbo, Pensioen, Verzekeringen,etc.). Wij kunnen daar uitstekend bij helpen door samen met de ondernemer een scan te maken van al de arbeidsgerelateerde zaken. Vaak is een dagdeel al genoeg om helder inzicht te krijgen waardoor werkgevers tijdig de juiste beslissingen kunnen nemen.” Pellicaan Advocaten biedt juridisch advies aan ondernemers en staat hen met raad en daad bij in alle vragen rondom arbeidsrecht, pensioenrecht, fusies en ondernemingsrecht in het algemeen. Meer informatie is te vinden op www.pellicaan.nl
Pellicaan Advocaten de heer Ruben Moonen Delflandlaan 1 1062 EA Amsterdam Telefoon 088 6272220 www.pellicaan.nl
COLUMN
GROEIMARKTEN
V
oorzitter Bernard Wientjes van VNO-NCW wijst als rasondernemer continue op de enorme kansen voor Nederlandse ondernemers in landen buiten Europa. Niet alleen de bekende BRIC-landen (Brazilië , Rusland, India en China), maar juist ook andere landen in Azië, Afrika en Zuid-Amerika laten forse groeicijfers zien. Behalve exportmogelijkheden liggen hier voor Nederlandse ondernemers volop mogelijkheden om te investeren, joint-ventures op te zetten of te adviseren. Onze luchtvaartmaatschappij KLM speelt een pioniersrol in het leggen van verbindingen tussen passagiers uit Europa en deze landen. Met 133 bestemmingen vanaf de belangrijke hub Schiphol heeft de Nederlandse ondernemer een snelle en directe verbinding met de groeimarkten in landen buiten Europa. Wij zouden als traditioneel handelsland ons meer moeten oriënteren op de opkomende markten. Enkele weken geleden verbleef ik in Istanbul, een stad met evenveel inwoners als in heel Nederland. De spirit van Turkije met prima groeicijfers en een jonge bevolking die vastberaden investeert in de toekomst, biedt Nederland geweldige kansen. Dat geldt ook voor Zimbabwe. Daar was ik een week eerder met delegatie van KLM en Europese reisondernemers en journalisten ter gelegenheid van de inaugurele vlucht van KLM naar Harare. Zimbabwe dat de laatste dertien jaar vooral negatief in het nieuws is geweest door interne machtsstrijd, hyperinflatie en werkeloosheid, klimt nu uit het dal. Nederlandse ondernemers zouden mee moeten gaan in het herstel van dit prachtige land: niet alleen in landbouw, mijnbouw en toerisme, maar ook in financiële dienstverlening, infrastructuur en communicatie. De Nederlandse ambassadeurs spelen steeds meer een sleutelrol in informatievoorziening, het leggen van contacten en advisering aan Nederlandse ondernemers. Dat is ook de uitdrukkelijke wens van VNO-NCW. Zo heeft de Nederlandse Ambassade in Harare een uitstekend memorandum laten samenstellen onder de titel ‘Doing Business in Zimbabwe, The jewel of Africa’. Volg de wereldwijde routes van het KLM-netwerk, gebruik de uitstekende contacten van de Nederlandse ambassades wereldwijd en oriënteer je continue op de grote kansen die buiten Europa liggen. Onze voorvaderen waren maanden, zo niet jaren onderweg om wereldwijd te ondernemen. Nederlandse ondernemers van vandaag en morgen pakken binnen een dag de kansen die de nieuwe groeimarkten ons bieden. Ik wens u een succesvolle reis naar die nieuwe kansen.
‘ONDERNEMERS PAK UW KANSEN BUITEN EUROPA’
René Klawer, Voorzitter VNO-NCW West
vno ncw
december 2012 WEST.
15
OFFLINE
1
LINKEDIN Groep VNO-NCW Amsterdam
Anton Tempelaar, managing director and co-owner at B&Adver-Online Arbeidsmarkt 2012: Mismatch tussen vraag en aanbod van talent. Herkenbaar? Werkgevers én werkzoekenden krijgen het zwaar op de arbeidsmarkt in 2012. Er is een groeiende behoefte aan flexibiliteit en specialistisch talent is schaars, maar tegelijkertijd neemt het aantal werkzoekenden toe. Deze mismatch zorgt ervoor dat de arbeidsmarkt steeds competitiever wordt.
3
VNO-NCW West en haar leden zijn actief in de digitale media. In deze rubriek de top-5 van opmerkelijke activiteiten in de afgelopen twee maanden.
2
LINKEDIN VNO-NCW West
Marcel van Unen, personeelsadviseur, vraagt zich af hoe MKB-werkgevers een leuk en functioneel functioneringsgesprek kunnen voeren. Een kleine werkgever houdt al snel jaren achtereen dezelfde gesprekken met dezelfde medewerker. Pauline Roest, master HR leadership RSM, reageert met praktische tips, waaronder: verlaag de frequentie van het functioneringsgesprek naar eens in de drie jaar en maak in de tussenliggende periode ruimte voor quality time, bijvoorbeeld in de vorm van een boswandeling.
4
APP LOBBYWIJS
Nieuw standpunt Snelle treinverbinding Den Haag-Brussel nodig Door bezuinigingen bij de Belgische spoorwegen is de rechtstreekse snelle treinverbinding tussen Den Haag en Brussel komen te vervallen. Een blamage voor een internationale stad, vindt VNO-NCW Den Haag. Er stopt nu geen enkele hoge snelheidstrein meer in Den Haag. De treinverbinding is noodzakelijk voor: • meer bedrijvigheid in Den Haag, • bereikbaarheid van Den Haag, • aantrekkingskracht als vestigingsstad, • internationale karakter van de hofstad met veel verkeer naar Europese regeringscentra.
5
TWEET
VNO-NCW West @VNONCWWest René Klawer, vz vno-ncw west, wil niet somberen. “Nu staat men in de rij voor IPhone 5, in vorige crisis voor een maaltijd. #VNOHelden 2 retweets
www.vno-ncwwest.nl/
16
WEST. december 2012
nieuwsbrief
twitter/vnoncwwest
linkedin/VNO-NCWWest
app/Lobbywijs
LINKEDIN Groep VNO-NCW Rotterdam
Sandra Galjaard, organisatieadviseur en verandermanager Tablets in onderwijs, wie zet de trend? Uit onderzoek blijkt dat Apple’s tablet het meest wordt gebruik in het onderwijs (automatiseringsgids.nl). Als ik dit soort berichten lees, denk ik: top. Als ik kleine kindjes voor de TV een zwiepbeweging zie maken, net zoals ze op de tablet zouden doen, dan lach ik in eerste instantie. De jonge generatie zal straks vreemd tegen boeken en kranten aankijken. Technologie of behoefte gestuurd, tja, dat blijft de vraag. Ik ben in ieder geval blij met alle versimpelingen die de technologische ontwikkelingen met zich meebrengen. Het biedt mensen ook de mogelijkheid hun behoeften bij te stellen en naar meer te verlangen. Ik ben benieuwd hoe anderen hiernaar kijken. Klaas Wassens reageert: Zet de Erasmus Universiteit Rotterdam de trend? Voor het Parttime Master Bedrijfskunde ontwikkelen we een applicatie voor tablets, waarmee deelnemers aantekeningen kunnen maken op hun digitale artikelen en readers. Ze kunnen de aantekeningen ook delen met andere studenten en de docent. Sociaal leren dus. Meer reacties vind je in de LinkedIn-groep VNO-NCW Rotterdam
VIZIER FOTO Martien de Man
THECIA & LINDA “Nederland maakt de beste schepen van de wereld. Onze werf bouwt nu voor de binnenvaart in Zuid-Amerika. Hoezo crisis?” Directeur-eigenaar Thecia Bodewes van Scheepswerf Bodewes is optimistisch over de toekomst, evenals haar gesprekspartners Bernard Wientjes en ABNtopman Gerrit Zalm. Alle drie wijzen ze op de sterke positie van de Nederlandse industrie. Maar waarschuwt Bodewes met opgeheven vinger: “De maakindustrie kan in Nederland uitsluitend concurrerend produceren als er voldoende knappe koppen en gouden handen zijn. Daar zit onze achilleshiel. Jongeren kiezen niet voor de techniek. Ze spiegelen zich aan wat ze op televisie zien. Meisjes willen allemaal Linda de Mol worden. Als Linda nu eens techniek ging promoten, misschien zou het helpen.” Instemmend applaus. Ruim 450 ondernemers en relaties van VNO-NCW Den Haag en ABN AMRO waren op 28 november bijeen in Kasteel de Wittenburg in Wassenaar. Verslag bijeenkomst en foto’s: www.vno-ncwwest.nl/denhaag vno ncw
den haag
december 2012 WEST.
17
PROFIEL
TEKST Van Grieken Tekst, Merijn van Grieken
FOTO Martien de Man
‘Ik wil
MIJN KLANTEN IRRITEREN’ 18
WEST. december 2012
vno ncw
PROFIEL
Hij haalt er in het gesprek graag voetbaltermen bij. Thomas Pehrson (54) had voetbaltrainer kunnen zijn – en misschien droomt de Zweed daar ook wel van. De ambities zijn heel anders uitgepakt. In het dagelijks leven geeft hij leiding aan Festo Nederland BV in Delft. Met succes. Het technologisch bedrijf gaat er met de ene na de andere prijs vandoor. Hoe doet Pehrson, lid van VNO-NCW Delft, dat toch? “Ik ben hard op de inhoud en soft on the person”, zegt hij.
Het had niet veel gescheeld of Pehrson was net als zijn jeugdvrienden profvoetballer geworden. In zijn jonge jaren trainde hij op hoog niveau bij het Zweedse Ajax, IFK Göteborg. Tot zijn achillespees scheurde en het afgelopen was met de sport. “Ach, erg? Het hoort gewoon bij het spelletje”, zegt hij met zachte stem vanuit zijn kantoor in Delft. Dertig jaar geleden kwam Pehrson naar Nederland. Elke zaterdag trapt hij een balletje in het Amsterdamse bos. Voor de lol. Met de gewone jongens. Het relativeert het drukke directeursbestaan. “Ze vertellen je recht voor zijn raap, in plat Amsterdams, wat ze van je vinden. Ik leer er razendsnel woorden bij.”
Prijzenkast Festo BV is wereldleider op het gebied van pneumatische en elektrische aandrijftechnologie. Het Duitse familiebedrijf werd in 1925 opgericht in Esslingen door Albert Fezer en Gottlieb Stoll; vandaar de naam Festo. Het groeide uit en telt inmiddels 15.000 medewerkers in zestig landen. Bij Festo Nederland werken 135 medewerkers. Hoewel Pehrson geen familielid is, kreeg hij dertien jaar geleden van de familie alle ruimte om naar eigen inzicht van Festo Nederland BV een bloeiende onderneming te maken. Met succes. De prijzenkast raakt aardig gevuld. Festo is Best Managed Company, trad in 2011 toe tot de Top-500 van Management Team voor bedrijven met het beste imago en won twee keer de Dutch Industrial Supplier Award. In 2010 en 2012 werd Festo uitgeroepen tot een van de beste werkgevers van het Great Place to Work Institute.
Wat betekenen die prijzen voor u? “Onze klanten waarderen dat we veel nadruk leggen op sociale innovatie, business strategie, efficiënte business en klantentevredenheid. Great Place to Work kijkt juist naar de mate van vertrouwen, de trots en het werkplezier van onze medewerkers. Wij vieren onze successen. Crisistijd stimuleerde en stimuleert onze mensen om nog een tandje meer te geven. Iedere maand is een all time high. Medewerkers vragen: hoe kan dat nou?”
Inderdaad. Hoe kan dat? “Kwestie van goed leiderschap. [lacht] Sorry, maar dit was een schot voor open doel.”
Wat is uw geheim? “Altijd nummer 1 willen zijn, discipline en teamspirit. Net als in de sport train je hard. Veel trainen doet pijn. Maar als je wint, wil iedereen bij het winnende team horen. Niemand wil bij de loser horen. Dat is niet cool. Die mentaliteit uit het voetbal geldt ook in het bedrijfsleven. Onze concurrenten worden doodmoe van ons. Ze krijgen geen grip op ons omdat we doorlopend innoveren in onze processen, producten en people.”
Is dat iets wat u heeft ingebracht? “Ja. Toen ik hier kwam was continu innoveren geen vanzelfsprekendheid. De constante is verandering. Van een technologiebedrijf zijn we veranderd in een klantgericht bedrijf. Voorheen was de klant een stoorzender, nu kan hij zó binnenlopen. In mijn eerste vijf jaar bij Festo hebben we van circa 40 procent van de medewerkers afscheid genomen die deze draai niet konden maken. Het moest. Wij willen nu eenmaal de beste leverancier zijn voor de moeilijkste klant. Als je dat aankunt, kun je alles aan.”
En nu wint u juist prijzen op klantgerichtheid. “Onze toegekende waarde, het extra wat wij bieden, is onze klantgerichtheid volgens het keukentafelprincipe. We zijn laagdrempelig: komen klanten met een vraag, dan lossen we het samen op. Onze techneuten, echte bètamensen, moeten sociaalvaardig zijn. Ze moeten het gesprek aan. Dat ze dat goed doen, is een hele prestatie. En we verdienen er geld mee. Leuke wereld hè?”
Waar haalt u de winst vandaan? “Onze winst hangt af van onze innovaties, zo’n honderd per jaar. Innoveren, ook wel sociaal innoveren, is ons bestaansrecht. We willen blijven verrassen. We dagen onze medewerkers continu uit om zich te ontwikkelen door persoonlijke ontwikkelplannen en trainingen. Anderhalf
december 2012 WEST.
19
PROFIEL
procent van onze kosten is scholing en trainingen. De persoonlijke doelstellingen voor medewerkers zijn gerelateerd aan de bedrijfsdoelstellingen, vastgelegd op de balanced scorecard van het bedrijf.”
Kortom, u investeert in mensen om tot innovatie te komen? “Ja natuurlijk. Onze mensen zijn het belangrijkste kapitaal. Het moeilijkste voor onze concurrenten is om ons talent te kopiëren. Als medewerkers talent onbenut laten, word ik echt boos. Kijk, we halen inspiratie uit de natuur. De meeste ingenieurs denken in vierkanten, maar heb je wel eens een vierkant in de natuur gezien? Nee! We dagen onze mensen telkens uit om uit het vierkant te stappen en anders te denken.”
Hoe dan? “We hebben een intern trainingsprogramma ‘Fit for change’. Daarin kijken werknemers naar zichzelf: wat zijn mijn behoeften? Welk type mens ben ik? Daarna doen we voor de klant hetzelfde. Met behulp van acteurs maken we teams. De meest extreme types smelt je samen tot een geheel of juist niet. De beste innovatie bereik je wanneer mensen elkaar goed irriteren.”
Waarom?
‘‘ONZE CONCURRENTEN WORDEN
DOODMOE VAN ONS’
“Irritatie brengt innovatie. Als iemand of iets jou irriteert, vraag je je toch af waarom dat zo is? Het prikkelt.”
Ik neem aan dat u uw klanten niet wilt irriteren. “Mis! Wij willen juist irriteren. Dat is goed. Dan belanden we in het hoofd van de klant. Prima! Als klanten twintig jaar lang dezelfde machines gebruiken en alleen concurreren op prijs, is dat het begin van het einde. Wij schudden, juist in tijden van economische crisis, klanten wakker en bieden een duurzame oplossing voor de komende jaren. Melk je bedrijf niet uit, maar innoveer. Het voordeel van recessie is dat klanten de tijd hebben om naar vernieuwing te kijken.”
Daar is vaak geen geld voor. “Ga je naar buiten als het stormt? In onze branche niet. Dan ga je niet kitesurfen op zee. Slechte tijden zijn slecht voor velen en goed voor enkelen. Namelijk die paar die het
lef hebben om gebruik te maken van de wind. Wij willen die kitesurfer zijn en adviseren klanten wel vandaag te investeren in de toekomst. Je moet slechte tijden niet in de luwte uitzitten.”
U zei ik bemoei me met alles. Is dat een voorwaarde voor Best Managed Company? “Nee. Je moet geloven in wat je doet. Het draait allemaal om balans in het bedrijf. Als zaken goed lopen, zie je mij niet. Maar als iets mis is met een klant, wil ik zeker weten dat het wordt opgelost. Als iedereen elkaar aanstaart en de bal valt, ben ik er om ‘m op te vangen.”
Dat werkt? “Soms wekt dat irritatie bij medewerkers. We willen van goed naar beter. Als ik op die route moet ingrijpen, doe ik dat. We zijn te vaak te lief voor elkaar, waardoor we conflicten onbespreekbaar laten. Ik hanteer één principe: Hard op de inhoud, soft on the person. Ik ben er om het beste in iemand naar boven te halen. Met een beetje irritatie. Want daarmee komen we verder.” ● Meer informatie over best managed company Festo: www.vno-ncwwest.nl/westpunt
vno ncw
20
WEST. december 2012
REGIONIEUWS
WERKGEVERS DRINGEN FILES TERUG
Effectmeting parkeercapaciteit Hoe minder parkeerplaatsen per werknemer, hoe sterker de ontmoediging om met de auto naar het werk te komen.
Totaaloverzicht parkeercapaciteit 73.530
Kopgroep Ontspits 39.480
-1%
Niet Kopgroep
39.230
34.050
-5% 32.434
-11% 0,45
0-meting
0,40
1-meting
-3% 71.664
-2%
9% 0,49
0,45
0-meting
1-meting
Iets minder mensen en fors minder parkeercapaciteit: actief beleid.
0,45
0-meting
0,44
1-meting
Parkeercapaciteit gedaald met 2%: sterke indicator voor verminderd autogebruik.
EINDRAPPORTAGE TASKFORCE ONTSPITS
Onderzoeksbureau Ecorys voerde in opdracht van de Taskforce Ontspits een effectberekening en benchmark uit. Daaruit blijkt dat ruim 130.000 werknemers de auto tijdens spitsuren laten staan sinds hun werkgever flexibel werken en reizen stimuleert. Met name het gebruik van de fiets, open-
INFOGRAPHIC: SCHWANDT INFOGRAPHICS /
In de metropool Amsterdam is het aantal autokilometers in de spits met bijna 7 procent afgenomen in de afgelopen vier jaar. Dit is vooral te danken aan het mobiliteitsmanagement van de werkgevers in de regio (4,4 procent), hoewel ook de recessie de daling verklaart.
baar vervoer en het plaats- en tijdonafhankelijke werken zijn flink toegenomen. Taskforce VNO-NCW Metropool Amsterdam neemt deel aan de Taskforce Ontspits. Sinds enkele jaren moedigt de vereniging haar leden aan het regionale convenant ‘Mobiliteitsmanagement’ te tekenen. Met dit convenant tonen werkgevers zich bereid het autogebruik van hun werknemers te ontmoedigen via mobiliteitsmaatregelen, zoals het beperken van het aantal parkeerplaatsen of het aanbieden van een OV-kaart aan leaseautobezitters. Inmiddels hebben 28 werkgevers met in totaal honderdduizend werknemers dat gedaan. Zij vormen samen de Kopgroep Ontspits. www.vno-ncwwest.nl/mobiliteitsmanagement www.ontspits.nl
WHERE PASSION COMES TO BLOOM.
Al 65 jaar oud, maar nog lang niet toe aan
Maak kennis met het vernieuwde Van den Bos!
pensioen! Sterker nog, we beginnen aan een
Gespecialiseerd voor u in het exporteren, verpak-
tweede jeugd. De afgelopen maanden is er flink
ken en telen van Lelies, Freesia’s en Calla’s. Al meer
geïnvesteerd in verbeteringen bedrijfsbreed die
dan 60 jaar zijn wij in staat wereldwijd bloembollen
ons niet alleen de beste partner op het gebied
van topkwaliteit te leveren. Op dit moment genieten
van bloembollen maakt, maar ook de partner
60 landen van de passie die tot bloei komt in hun
die uitgaat van meerwaarde.
professionele bloemkwekerijen.
Van den Bos Flowerbulbs B.V. Dijkweg 115 2675 AC Honselersdijk The Netherlands T +31 174 612121 F +31 174 612122 E info@vandenbos.com I www.vandenbos.com
december 2012 WEST.
21
z
NIEUWE LEDEN AlblasserwaardVijfheerenlanden − De heer C. Hoogendoorn Staton Bouw − De heer D.G. de Jong Fa. de Jong Fruit Leerbroek Delft − De heer ir. T.H.L. Bröring Bedrijvenschap HarnaschPolder Den Haag e.o. − De heer ing. W.O.H. Aberson − De heer ir. A.J. Breunese Efectis Nederland B.V. − De heer drs.ing. P.M. Hovius RC Rabobank Den Haag en omgeving − De heer drs. R.J.H.J. Karremans 4you − Mevrouw drs. D.B.M. Korsten Sophia Revalidatie Jong Oostland − Mevrouw D. van der Wijk Outdoor Valley Metropoolregio Amsterdam − De heer M. Boomsma The Secret Lab BV Oostland − De heer P.L. Gille Boerderij Het Lansingerland RijnGouwe − Mevrouw M. Rocha BA Tempo-Team Uitzenden Gouda
Rotterdam − De heer ir. J. Buijs NSI − De heer T.J. Burema Aertery Sourcing B.V. − Mevrouw mr. E. van Domburg Waardenwerk − De heer L. van Dorp FGH Bank N.V. − De heer S. Gunnewijk BP Europa SE - BP Nederland − De heer ir. P.J. Heijboer TBI Holdings B.V. − Mevrouw mr M. Hoogesteger Hoogesteger Advocatuur − De heer M. Hopman ConsortArchitects B.V. − Mevrouw N.C.D. van Huët Van Huët CC - Communicatie Consultants − Mevrouw H.A. Kwak Adecco Top Secretaries − De heer Th.A.A. de Leede Bouwbureau WEBA B.V. − De heer R.J. van Leeuwen 0to9 Marketing Communication Effect − Mevrouw E. Lindeman QC Aafje thuiszorg huizen zorghotels − De heer H. Muilerman BP Europa SE - BP Nederland − Mevrouw E.R. NaudtsWiersum Mix&Match.com − De heer F.J.R. de Nijs Hof van Bemiddelaars − Mevrouw mr. F.Th. Peters LL.M CED Mens BV
‘Uw pand, onze deskundige zorg’
Hoekeindseweg 27 2665 KA Bleiswijk
T 010 52 159 22 www.houweling-architekten.nl
− De heer R. Quint Simonis Verf B.V. − De heer Th.M. Slingerland Alphatron − De heer ing. A.J. Smith rvgme Q4U Bouwconsultants B.V. − De heer P. Smulders Sikkens Verkoop B.V − De heer F.V. Vervat Jeeves BV
EINDEJAARSBIJEENKOMST Spreker: Bernard Wientjes, voorzitter VNO-NCW Rabobank Westland, De Lier
Westland-Delfland − De heer W.G.L.M. Kleijn Van der Valk.Kleijn bv
AGENDATIP
AGENDA VNO-NCW Westland-Delfland 19 december 2012, 17.00 uur
Werkgevers Drechtsteden − De heer M. Muller W&Z beveiliging − De heer drs. D.R.S. Oemar Said Kanters Horeca
VNO-NCW Rotterdam 19 december 2012, 16.00 uur
VNO-NCW RijnGouwe 12 februari 2013, 16.00 uur
BOUWPOWER:
BOUWPOWER
Thema: financiering van verduurzaming Sprekers: Prins Maurits van Oranje (directeur-eigenaar The Source), Johan Buijs (CEO van NSI) Het Nieuwe Kantoor Rotterdam
Thema: visievorming in de bouw Spreker: Gery Groen, algemeen directeur Impulsus/CiEP Arti Legi, Gouda
Nieuwjaarsreceptie Kom op 10 januari met ons het glas heffen op een voorspoedig 2013. Vanaf 16.00 uur in de Malietoren van VNO-NCW aan de Bezuidenhoutseweg 12 in Den Haag.
Het bestuur van VNO-NCW West wenst u een feestelijke jaarwisseling en een gelukkig nieuwjaar.
Voor een actuele agenda: www.vno-ncwwest.nl/agenda vno ncw
22
WEST. december 2012
Nu windkrachtkorting en cadeau ® bij HollandseWind Overstappen naar Eneco en kiezen voor Eneco HollandseWind® is nu extra aantrekkelijk. Om te beginnen prof iteert u volop van jaarlijkse windkrachtkorting: hoe harder het waait, hoe hoger uw korting. Deze korting kan oplopen tot wel € 108,- in drie jaar. Daarnaast kunt u zelf een welkomstcadeau uitkiezen. Wat te denken van een energiezuinige Philips stofzuiger, föhn of AirFloss? Stap over en profiteer mee op eneco.nl/hollandsewind. Ook voor de actievoorwaarden.
WT 0550.05.105_HW Dgbld Noorden_296x367_NP aangepast.indd 1
27-09-12 10:38
U ziet een award
Wij zien altijd ruimte voor verbetering Onafhankelijk onderzoek door Incompany onder klanten wijst uit dat de ING de beste Private Bank van Nederland is. Op service, resultaat, knowhow ĂŠn op prijs werden we als beste beoordeeld. Hoewel we geloven dat het altijd beter kan, zijn we ontzettend trots op deze waardering van onze klanten. Wilt u ook dat u en uw vermogen de aandacht krijgen die u verdient? Bel Rob Oomens op 06 3400 4800, hij helpt u graag bij het kiezen van de Private Banker die het beste bij u past.
ING Private Banking uitgeroepen tot Beste Private Bank van Nederland