IES PEDRO FLORIANI
CIENCIA
E
XÉNERO NO SÉCULO XXI
Autora : Mª Jesús Leis Blanco Colaboraroras/o: 4º ESO B BeX
INTRODUCIÓN Fai varios cursos (2005-2006 e 2006- 2007) fixemos visibles no centro a historia e o traballo de mulleres que adicaron a súa vida ao coñecemento científico ao longo da historia, elas foron as pioneiras e ata fai pouco tempo apenas coñecidas e recoñecidas. Hoxe, xa coñecemos as súas facianas, os seus rostros empezan a aparecer tímidamente nos libros de texto, por eso queremos ir un paso máis aló de coñecer a situación da muller na ciencia, hoxe, no século XXI. Con este obxectivo nos plantexamos a exposición “CIENCIA E XÉNERO NO S.XXI”. Son varias as cuestións que queremos amosar: incidencia da muller nas distintas ramas científicas dende alumnas ata profesoras, presencia das científicas en premios internacionais e nacionais, nas academias de ciencias, nos órganos de decisión, como é a situación en Galicia e en outros países… pero fundamentalmente amosar o rostro destas mulleres e poñer en valor o seu traballo.
Seccións da exposición: 1- Presencia feminina no ámbito científico e académico 2- Científicas premiadas internacionalmente: Nobel, Príncipe de Asturias, L´Oreal-Unesco 3- Mulleres nas institucións: académicas e reitoras. 4- Investigadoras galegas. Dende as pioneiras ata a actualidade. 5- Situación noutros países.
1.Presencia feminina no ámbito científico e académico
QUE ELIXE O ALUMNADO DO IES PEDRO FLORIANI Porcentaxe de mozas e mozos matriculados nos cursos 12-13 e 13-14 nas distintas opcións de bacharelato Curso
CIEN-
TEC
CCSS
HUM
12-13//13-14
SAÚDE
ALUMNAS %
23.18
4.83
22.22
10.62
60.85
ALUMNOS %
5.79
26.01
6.76
0.48
39.04
TOTAL %
28.97
30.84
28.98
11.1
Total %
35 Alumnas Alumnos Total
30
25
%
20
15
10
5
0
Cien-Saúde
Tec
CCSS
Opcions de Bacharelato
Hum
DISTRIBUCIÓN DE HOMES E MULLERES NA UNIVERSIDADE EN DISTINTOS NIVEIS
Alumnado
Profesorado
60-40%
35-65%
Cátedras 15-85%
Distribución de mulleres e homes na carreira docente. A gráfica da tesoira A gráfica deixa en evidencia o aumento de mulleres matriculadas e licenciadas na universidade con relación a porcentaxe de alumnos (anos 1986-2005) pero esta diferencia desaparece ao observar a porcentaxe de tesis, e segue sendo maioritaria a presenza masculina en profesorado e catedráticos. A pesar da diferencia de case 20 anos, aparece representada a típica gráfica en tesoira e o acercamento dos valores e pequeño tanto en profesorado como en cátedras.
http://www.ciencicola.com/2013/03/mujeres-de-ciencia-de-ayer-y-de-hoy-el-efecto-tijera-y-ser-madre-investigadora-enalemania/
2. Científicas premiadas internacionalmente: Príncipe de Asturias, L´Oreal-Unesco
Nobel,
The Nobel Prize in Physics 1963 Maria Goeppert Mayer "for their discoveries concerning nuclear shell structure"
1903 Marie Curie, nĂŠe Sklodowska "in recognition of the extraordinary services they have rendered by their joint researches on the radiation phenomena discovered by Professor Henri Becquerel"
The Nobel Prize in Chemistry 2009 Ada E. Yonath "for studies of the structure and function of the ribosome" 1964 Dorothy Crowfoot Hodgkin "for her determinations by X-ray techniques of the structures of important biochemical substances"
1935 Irène Joliot-Curie "in recognition of their synthesis of new radioactive elements" 1911 Marie Curie, nÊe Sklodowska "in recognition of her services to the advancement of chemistry by the discovery of the elements radium and polonium, by the isolation of radium and the study of the nature and compounds of this remarkable element"
The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2009 Elizabeth H. Blackburn "for the discovery of how chromosomes are protected by telomeres and the enzyme telomerase" 2009 Carol W. Greider "for the discovery of how chromosomes are protected by telomeres and the enzyme telomerase"
2008 Françoise BarrÊ-Sinoussi "for their discovery of human immunodeficiency virus"
2004 Linda B. Buck "for their discoveries of odorant receptors and the organization of the olfactory system"
http://www.fpa.es/es/
Premios Príncipe de Asturias a “ Investigación científica e técnica” Dende o ano da súa fundación, 1981, dúas mulleres obtiveron o galardón
2003
JANE GOODALL Etóloga
2010
LINDA WATKINS Bioquímica e fisióloga
15º Premio L’ORÉAL-UNESCO “La Mujer y la Ciencia” – 2013 http://www.unesco.org/new/es/natural-sciences/priority-areas/genderand-science/for-women-in-science-programme/2013-awards/
Cada año, cinco científicas excepcionales, una de cada continente, reciben un premio por su trabajo, su compromiso y su influencia en la sociedad. Las selecciona un jurado internacional e independiente, presidido en esta ocasión por el profesor Ahmed Zewail, Premio Nobel de Química 1999, titular de la cátedra Linus Pauling de química y profesor de física del Instituto Tecnológico de California, EEUU
Galardonadas 2013 AMÉRICA LATINA Profesora Marcia BARBOSA Univ. Federal de Rio Grande del Sur, (Brasil) Por el descubrimiento de una anomalía del agua que no solo es aplicable a otros líquidos, si no que podría permitir conocer cómo ocurren los terremotos y también cómo se repliegan las proteínas, proceso clave para el tratamiento de enfermedades
ÁFRICA y ESTADOS ÁRABES Profesora Francisca Nneka OKEKE Universidad de Nigeria, Nsukka (Nigeria) Por sus trabajos pioneros sobre las variaciones cotidanias de las corrientes iónicas en las capas altas de la atmósfera gracias a los que podríamos llegar a entender mejor el cambio climático.
3. Mulleres nas instituci贸ns: acad茅micas e reitoras.
http://www.rac.es/0/0_1.php
Académicos de número: 43 homes, 3 mulleres MARGARITA SALAS (Bioquímica) Matemática) data de ingreso 1988 2010
ANA MARÍA CRESPO DE LAS CASAS (Biologa) 2012
http://www.ranm.es/
PILAR BAYER ISANT (
800 anos de historia da universidade española e 12 reitoras, a primeira muller que asumiu este cargo o fixo no ano 82 na UNED. Estos datos demostran que o avance é lento, e non é so una cuestión de tempo. Estes son os seus nomes: Elisa Pérez Vera ,1982 - 1987, na UNED; Araceli Macía Antón, 2001 – 2005, UNED; Josefina Gómez Mendoza; Universidad Autónoma de Madrid (1984 / 85); María Luisa Tejedor Salguero, Universidad de La Laguna (1990 / 95); Rosario Valpuesta Fernández, Universidad Pablo de Olavide de Sevilla (2001 / 03); Carmen Ortiz Lallana, Universidad de la Rioja (2001 / 04); Rosa María Virós Galtier, Universidad Pompeu Fabra de Barcelona (2001 / 05); así como Adelaida de la Calle Martín, da Universidad de Málaga 2004; Anna María Geli de Ciurana, da Universidade de Girona 2005; Montserrat Casas Ametler, de las Illes Baleares (2007).
4 Investigadoras galegas. Dende as pioneiras ata a actualidade.
Premio María Josefa Wonenburger Planells http://unidadedamullereciencia.xunta.es/es
2013: María José Alonso Catedrática do departamento de Farmacia e Tecnoloxía Farmaceutica da USC e responsable do laboratorio de nanobiofármacos no centro de investigación CIMUS da USC.
2012: Tarsy Carballas Taboada, Lugo, 1934), doutorada en Farmacia e licenciada en Química pola USC., especializada na investigación edafolóxica para recuperar terreos en zoas afectadas polos incendios
2011: Ofelia Rey Castelao, Catedrática de Historia Moderna da USC, cunha obra que abrangue temáticas diversas, desde a historia social e económica ata a historia
demográfica,
mentalidades
ou
da
das cultura,
destacando as súas achegas ao coñecemento da historia das mulleres.
2010: Carmen Navarro Directora do Instituto de Investigación Biomédica de Vigo e xefa do Servicio de Anatomía Patolóxica e Neuropatoloxía do
NOS POSTOS DE DIRECCIÓN
Laura Sanchez Piñon Nada en Bos Aires o 5 de decembro de 1954, é unha bióloga e política galega. Estudou bioloxía na Universidade de Santiago de Compostela, onde na actualidade é catedrática de xenética. Publicou máis de 70 traballos académicos e dirixiu dez teses doutorais. Foi nomeada Conselleira de Educación e Ordenación Universitaria o 2 de agosto de 2005 e ocupou o cargo ata 2009.
Mª Luz Gonzalez Caamaño Profesora de Biotecnoloxía Vexetal da USC, nada en Marrocos en 1951. Directora do grupo de investigación de Biotecnoloxía e conservación da flora ameazada. Dende 2010 decana da Facultade de Bioloxía da USC.
Edita de Lorenzo Rodríguez Nacida en Ourense en telecomunicación (1992) Telecomunicación (1997) Vigo. É profesora titular 1998) no Departamento comunicacións.
1968, é enxeñeira de e doutora Ing. de pola Universidade de de Universidade (desde de Teoría da sinal e
Actualmente directora da Escola de Enxeñaría e Telecomunicación.
5. Situaci贸n noutros pa铆ses. Alemania e EEUU
6. Para saber mรกis
PARA SABER Mﾃ！S: NA BIBLIOTECA Muy interesante nﾂｺ389 octubre 2013
http://unidadedamullereciencia.xunta.es/es
Mujeres, manzanas y matemﾃ｡ticas. Ed Nivola Nomdedeu Moreno, Xaro (2000). A ciencia como aliada. Revista, Festa da palabra silenciada. 2005
CIENCIA E XÉNERO NO SÉCULO XXI Actividades exposición
ANTES DA VISITA -Cantas imaxes de científicas aparecen nos libros de texto? -Cantas imaxes de científicos aparecen nos libros de texto? -Cal pode ser a razón?
DURANTE A VISITA Busca o nome e indica en que campo traballan as 5 científicas que aparecen no cartel da exposición. Premios Nobel: Que muller conseguiu dous premios Nobel? Cal foi o último ano que unha muller conseguiu un premio Nobel no ámbito científico? En que categoría? Valora a distribución das premiadas nas distintas categorías e os anos dos premios. Premios Príncipe de Asturias: Cantas mulleres obtiveron o Premio Príncipe de Asturias en investigación científica e técnica? Premios L´Oreal-Unesco: Cantos premios conceden anualmente e por que ese número? Que é o MIT, o Silicon Valley? E o CSIC? Que significa a expresión “teito de cristal”?
DESPOIS DA VISITA Consideras a investigación como una opción para o teu futuro? Por que? Paréceche xusto que os premios L´Oreal-Unesco se fagan por continentes? Por que? En pequeño grupo valorar os seguintes ítems e obter conclusións de grupo: -
Políticas de igualdade Mellora da conciliación familiar Políticas de discriminación positiva da muller Necesidade de recoñecementos específicos para mulleres Composición paritaria de tribunais e comisión avaliadoras Paridade nas listas dos partidos políticos.