"O cerebro non é un vaso por encher, senón unha lámpada por acender". Plutarco, escritor grego.
Na sociedade actual resultaríanos imposible imaxinar un mundo sen electricidade.Utilízase practicamente en case todo: iluminación de rúas, comercios, industrias e vivendas; para producir forza motriz mediante motores eléctricos (por exemplo, forza mecánica para a elevación dun ascensor); baterías para vehículos e telefonía móbil... A electricidade move transportes de persoas e de mercadorías: trens, tranvías, funiculares, teleféricos, metros, etc. Úsase en medicamento: marcapasos, desfibriladores, bisturíes eléctricos, etc. Tamén é necesaria para o uso de electrodomésticos, o funcionamento de satélites, etc. Poderíase ampliar a lista, pero sairían innumerables aplicacións. Non se concibe unha sociedade moderna sen electricidade. Desde hai anos a utilización da enerxía eléctrica crece exponencialmente, o seu crecemento débese a que moitos receptores se alimentan de enerxía eléctrica. Por que? A razón é moi sinxela. Respecto doutros tipos de enerxía, a eléctrica é moito máis manexable e máis fácil de transportar polo que podemos dispor dela en calquera lugar. Ademais, pódese transformar noutras formas de enerxía: luz, calor, enerxía mecánica, etc. A nosa vida humana depende da electricidade, de feito o corazón móvese mediante impulsos eléctricos. Cando os nosos ollos reciben un raio de luz este é transformado en pequeñísimos estímulos eléctricos a través do nervio óptico que son tratados no cerebro, podemos asegurar, pois, que o complicado armazón do sistema nervioso funciona mediante electricidade. (Fago constar que existen moitos máis factores en xogo no sistema nervioso polo que a miña aseveración é moi xenérica). Non esquezamos tampouco aqueles animais que utilizan a electricidade como método defensivo ou para cazar como a raia eléctrica.
Tales de Mileto (640 a. C. / 585 a.C.) Descobre a electricidade por frotamiento. Mágoa que non vise a súa posible utilización porque, seguramente, o noso mundo sería moi diferente do que é agora, ou quizá peor, nunca se sabe…
Gilbert (1544-1603) Foi o primeiro en utilizar o termo “eléctrico” e demostrar experimentalmente o magnetismo terrestre.
Stephen Gray (1696-1736) Clasificou os materiais entre illantes e condutores aínda que o primeiro en utilizar estes termos foi Desaguliers (1683-1744) boa e principal clasificación pero moitos científicos pouco hábiles en construír aparellos de medida eléctricos utilizaban as súas propias “carnes” para comprobar a existencia ou ausencia de electricidade nos materiais. Aínda hoxe en día existen valentes que prefiren tocar cos dedos para saber si hai corrente ou non. Nesta vida hai de todo, mesmo cemiterios cheos de valentes…
Experimento do corpo electrificado de Gray…..
En 1747
B. Franklin iniciou os seus experimentos sobre a electricidade. Adiantou unha
posible teoría da botella de Leyden, defendeu a hipótese de que as tormentas son un fenómeno eléctrico e propuxo un método efectivo para demostralo. A súa teoría publicouse en Londres e ensaiouse en Inglaterra e Francia antes mesmo de que el mesmo executase o seu famoso experimento cunha cometa en 1752. Inventou o pararraios e presentou a chamada teoría do fluído único para explicar os dous tipos de electricidade atmosférica, a positiva e negativa. Desde entón o Pararraios a evolucionado con diferentes tecnoloxías, uns, mantendo o principio de ionización por efecto punta a partir dun campo eléctrico natural.
Coulomb (1736-1806) Descobre as leis que rexen o magnetismo e a electricidade estática.
Galvani (1737-1798) Os libros de historia dan conta de “forzas eléctricas” en experimentos con ancas de ra. Este científico cría que a electricidade viña propiamente das ras e chamouna electricidade animal. Cando outros científicos comprobaron que non era así viviu penosamente amargado até o día da súa morte.
Experimento de Galvani……
1782
Hauy descobre que si un cristal de cuarzo sométese a presión produce unha tensión
eléctrica. A este fenómeno coñéceselle como piezoelectricidad.
Volta (1745-1827) Inventa a primeira pila eléctrica (primeira fonte química de enerxía) chamada columna de volta.
Pila de Volta….
Batería de Bagdad
Debuxo da batería de Bagdad.
Batería de Bagdad é o nome dado a diversos vasos fabricados durante o período parto (antes do ano 226 d. C.), que algúns supoñen que funcionaban comounha pila eléctrica. En 1936, durante unhas escavacións nun outeiro de Kujut Rabua, unha aldea ao sueste de Bagdad (Iraq), os traballadores do Departamento Estatal Iraquí do Ferrocarril descubriron unha vella tumba cuberta cunha laxa de pedra. Durante dous meses, o Departamento Iraquí de Antigüidades extraeu de alí un total de 613 abelorios, figurillas de arxila, ladrillos cincelados e outras pezas. Foron datados no período dos partos (case cincocentos anos entre 248 a. C. e 226 d. C.). Tamén acharon uns recipientes moi singulares de arxila, con forma de vaso e de cor amarela claro. No seu interior había un cilindro de cobre, fixado con asfalto á embocadura do pescozo. Dentro do cilindro había unha vara de ferro.
Thomas Seebeck (1770-1831) Descobre que ao aplicar calor a dous metais diferentes unidos prodúcese unha corrente continua: o principio dos termopares. Non se verá a aplicación práctica até pasados cen anos.
Öersted (1777-1851) Descobre que ao achegar un compás a un condutor polo cal circula unha intensidade e despois deixar de circular esa intensidade, a agulla do compás cambia de dirección. É así, pois, como descobre o electromagnetismo. Como ocorre con algúns experimentos, descubrimentos, etc., estes descóbrense por casualidade e leste é un bo exemplo.
Gauss (1777-1855) Establece un sistema lóxico para as unidades magnéticas (e outras unidades como o metro, masa, tempo, etc.).
Schweigger (1779-1857) A este científico non se lle ten, normalmente, en conta pero realizou o primeiro galvanómetro: un sistema primordial para realizar medidas no mundo da electricidade, sobre todo nos seus comezos. Por sorte moitos investigadores torpes poderán utilizar aparellos de medidas sen sufrir os efectos da electricidade.
Amper (1778-1836) Empeza a formular as leis da electrodinámica e realizando experimentos atopa o principio do electroimán. A pesar do seu éxito no campo da física, a súa vida estivo envolvida por numerosas desgrazas que o sumiron en depresións nerviosas e outras doenzas. Son humanos todos estes personajes e, por tanto, sofren como tales...
Ohm (1787-1854) Descobre a lei que leva o seu nome xustificando así a resistencia eléctrica, archiconocida lei no mundo da física e electricidade.
Faraday (1791-1867) Descobre a indución electromagnética de forma experimental e escribiu as leis fundamentais da electrólise. Sobre Faraday sento certa estima, sempre foi un referente para aqueles que se tiveron que buscar a vida por eles mesmos con poucos recursos, pero gozando e dando todo deles mesmos por conseguir o que se propoñen.
Henry (1797-1878), realiza electroimanes moi potentes capaces de elevar cargas moi pesadas e (ollo ao dato!) descubriu un telégrafo que non chegou a patentar porque cría que os inventos eran para beneficio da humanidade.Morse inventaría o primeiro telégrafo práctico levándose todo o mérito, mesmo despois de que Henry déselle ideas para a súa construción.(A mala sorte de Henry era enorme chegou a descubrir fenómenos que non se atribúen a el por non ser máis rápido nas súas publicacións. Ironías da historia.).
Morse (1791-1872), inventa o telégrafo electromagnético
Lenz (1804-1865), Ao mesmo tempo que Henry e Faraday investiga sobre a indución electromagnética. Enumerando a lei que leva o seu nome que versa sobre a autoinducción.
Rühmkorff (1803-1877), constrúe unha bobina que ao serlle aplicada unha pequena tensión esta produce tensións moito máis elevadas, a bobina levará o seu nome. (Non deixa de sorprender que este tipo de bobina sufra moi poucas modificacións co paso dos anos).
Otis (1811-1861), realizou a primeira demostración do que hoxe coñecemos como un ascensor. (Seguramente o lector observador deuse conta que existe unha firma de ascensores chamada OTIS).
Joule (1818-1889), fórmula as leis que relacionan a calor (calorías) coa intensidade de corrente. (Que sexa dito de paso, estas calorías non teñen nada que ver coas que deberiamos perder para estar máis…).
Aparello para determinar o equivalente mecanico da calor
Foucault (1819-1868), descobre as correntes parasitarias, tamén chamadas de bulebule, que producen enerxía indeseada nas máquinas de corrente alterna. (Si, si é o mesmo Foucault que o do péndulo).
Siemens (1823-1883), constrúe a primeira dinamo ou máquina xeradora de corrente continua. (En realidade foron varios irmáns que tamén contribuíron ao desenvolvemento da empresa Siemens, aínda hoxe é unha das empresas punteiras do mundo da electricidade, excepto na telefonía móbil que deixa moito que desexar).
Kirchhoff (1824-1887), enunciou as leis que levan o seu nome para facilitar o entendemento e resolución de circuítos eléctricos. (É o quebradizo de cabeza dalgúns estudantes cos seus empalagosas mallas e nós. Por si está a lernos algún estudante que resolva este tipo de exercicios con matrices; é moitísimo máis fácil).
1854
Goebel inventa a lámpada de incandescencia (ollo que falamos de inventou, non
de que realizou a lámpada incandescente útil e a súa correspondente patente, que iso si o fixo o conocidísimo e gran negociante, a parte de inventor; Edison. Outro día falamos del que non sempre foi tan bo como a historia móstranolo, xa se sabe cousas de estadounidenses).
Maxwell (1831-1879), dálle sentido matemático á indución electromagnética. Unha vida curta para un dos grandes xenios da física. Dise que os xenios máis importantes que deron un envorco á nosa civilización foron dúas; Newton e Eisntein. Maxwell quedaría entre eles dous.
Swan (1828-1914), inventou un tipo de lámpada 20 anos antes que Edison patentase a súa.
Plantei (1834-1889), inventa un tipo de acumulador que podía ser recargado unha vez utilizouse (batería). Practicamente, é a mesma que aínda utilizamos hoxe en día nos diversos vehículos.(Parece mentita que, apenas, este elemento non evolucione).
Bell (1847-1922), inventa o primeiro teléfono.
Edison (1847-1931), desenvolve o seu sistema de iluminación con lámpadas de filamento de carbono, constrúe a primeira central eléctrica para alumbradro.
Tesla (1856-1943), inventou o alternador ou xerador de corrente alterna e o primeiro motor de indución. (De carácter moi especial, estivo a traballar xunto ao inefable Edison, pero xa que os seus caracteres, que o señor Edison tampouco quedaba curto, chocaban continuamente deixaron de traballar xuntos.Propúxoselles o premio Nobel conxuntamente a Tesla e Edison, rexeitándoo por non querer nada xuntos, como sempre estes dous creando amigos).
Westinghouse (1846-1914), comproba e ve as posibilidades da utilidade da corrente alterna construíndo motores para este tipo de corrente, deseñadas por Tesla.Empeza a guerra corrente continua versus corrente alterna (de novo Edison incordia dicindo que é mellor a corrente continua, claro que era normal todos os seus produtos baseábanse nese tipo de corrente. Finalmente gaña a corrente alterna dados os seus beneficios técnicoeconómicos).
Nipkow (1860-1940), realiza un dispositivo chamado “disco de Nipkow” sería o precursor da televisión.
Hertz (1857-1894), ampla a teoría de Maxwell e descobre que as ondas electromagnéticas poden transmitirse como a luz.
Marconi (1874-1937), inventa a telegrafía sen fíos, precursor da radio.
1912
Peter Hewitt inventa a lámpada de vapor de mercurio precursora da actual
iluminación de exteriores e naves industriais.
Van de Graaff (1901-1967), é coñecido polo xerador electrostático que construíu capaz de crear lóstregos artificiais de potenciais moi elevados. (O seu xerador utilizouse en moitas ocasións tanto para investigación como para demostracións en museos da ciencia e outros seminarios).
Fleming (1849-1945), experimenta co “efecto Edison” (efecto descuberto polo famoso inventor, pero non soubo nin dar aplicación práctica, nin dar explicación. Iso si na súa liña de gran negociante patentou o efecto de aí o nome e numerosos beneficios) creando o primeiro rectificador a válvulas. En EEUU chámanse tubos, de forma coloquial os nosos pais chamábanas “lámpadas”.
De forest (1873-1961), seguindo as investigacións de Fleming e do “efecto Edison” inventa o triodo (antes de ser definitivo o invento tivéronse que realizar nada menos que 300 patentes). Empeza o curso imparable da electrónica a válvulas.
Shockley (1910-1989), Bardeen (1908-1991) e Brattain (1902-1987), descubriron o transistor cambiando a filosofía da electrónica que permitirá a actual enxeñaría en electrónica.
A lista continúa e continúa nese vórtice que son os descubrimentos e avance da ciencia e tecnoloxía. Moitas veces non sabemos si será para ben ou para mal, a cordura/tolemia humana non ten límites.A medida que pasa o tempo os descubrimentos e inventos deixan de ser personalizados, pola colaboración mutua entre entidades científicas, empresas e/ou universidades dando lugar á investigación dun campo por numerosas persoas con mellores recursos.Deixamos de ver nomes para ver a firma da empresa e/ou universidade que fixo os descubrimentos