M i?dzynar odow y Dzie? Ksi??k i 2017
26 kwietnia 2017 roku w Dolno?l?skiej Bibliotece Pedagogicznej we Wroc?awiu odby?o si? seminarium zorganizowane z okazji Mi?dzynarodowego Dnia Ksi??ki, podczas którego dyskutowano o ksi??kach i o czytaniu. Spotkanie adresowane by?o do bibliotekarzy, nauczycieli polonistów i wszystkich kochaj?cych ksi??ki i czytanie. Uczestników powita?a Magdalena Pili?ska, wicedyrektor Biblioteki. Zaproszeni go?cie zaprezentowali wyk?ady promuj?ce czytelnictwo: - niecodzienn? podró? po literaturze regionalnej dlaczego warto j? czyta? i jak j? czyta?; - ró?ne postawy wobec czytania oraz przyczyny naszych wyborów czytelniczych; - ?ród?a informacji i inspiracji literackich; - dzia?ania bibliotekarzy, którzy mimo w?asnych preferencji i potrzeb czytelniczych, doskonale potrafi? rozpoznawa? i zaspokaja? oczekiwania przeró?nych grup odbiorców, z którymi stykaj? si? na co dzie?.
L ITERA CK IE SZL A K I
Profesor Stefan Bednarek
PO DOL NYM ? L ? SK U Pierwszy wyk?ad "Lit er ack ie szlak i po Doln ym ?l?sk u " wyg?osi?pr of esor St ef an Bedn ar ek ? kulturoznaw-ca i regionalista. Przedstawi?w nim trasy li-terackie regionu dolno?l?skiego - ju? istnie-j?ce oraz propozycje nowych. W nawi?zaniu do tematu opowiedzia?o jednej z bardziej znanych tras w Europie: Ruta de Don Quijote. ?Szlak Don Quijote?a liczy 2443 km i jest to jeden z najbardziej fascynuj?cych ekoszlaków. Przechodzi przez wiele miasteczek, wsi, ko?cio?ów, kaplice, zamki, m?yny, równiny, góry, doliny, rzeki, jeziora, lasy, w?wozy - co stanowi wielk? przygod?. Na trasie spotykamy si? z kultur?, histori?, natur? i wspania?ymi lud?mi tego regionu. Oczywi?cie najwa?niejsze s? wiatraki?. Wiecej o szlaku Don Kichota
Prelegent zastanawia?si? nad mo?liwo?ci? utworzenia ciekawych literackich szlaków turystycznych zwi?zanych z twórcami dolno?l?skimi, które mo?na by by?o wykorzysta? jako atrakcje kulturalne województwa. Czy brak takiej postaci jak hiszpa?ski Don Kichote to uniemo?liwia? Zdecydowanie nie ? w Polsce w wielu miejscach takie szlaki funkcjonuj?.
Przyk?ady literackich szlaków w Polsce: ?ód?: Spacer po filmowej ?odzi Besk idy: Szlak Emila Zegad?owicza Pozn a? : Projekt trasy po Poznaniu ?ladami bohaterów powie?ci kryminalnych Ryszarda ?wirleja M a?opolsk a: Lem, Mro?ek, Mi?osz, krymina?y, literatura ?ydowska Kieleck ie: ?wi?tokrzyski szlak literacki War szaw a: Spacer ?cie?k? literack? "Lalka" Wr oc?aw : ?ladami Eberharda Mocka Doln y ?l?sk : Szlak literacki w Krajanowie: ?Z domu dziennego do domu nocnego?: https://wybieramkulture.pl/otwarcie-szlaku-turystycznego-literackie-wedrowki-domu-dziennegodomu-nocnego/ http://wroclaw.wyborcza.pl/wroclaw/1,35771,20424458,nowy-ciekawy-szlak-na-dolnym-slaskuz-inspiracjami-tokarczuk.html
W dalszej cz??ci prelekcji profesor Stefan Bednarek zaprezentowa?sylwetki dolno?l?skich autorów oraz ich twórczo?? - pomys?y i propozycje do opracowania niezwyk?ych tras literackich. Jednym z autorów by?Henryk Waniek. ?Dzia?alno?? literacka Henryka Wa?ka, cho? rozleg?a i wielogatunkowa, niezawodnie zwi?zana jest z penetrowaniem historycznych tajemnic i kulturowych fenomenów ?l?ska w jego najszerszych granicach, czyli od O?wi?cimia do Zgorzelca ? by pos?u?ród?o: Wikipedia, fot. Tomasz Le?niowski
?y? si? cz?stk? tytu?u jednej z jego ksi??ek. Jego utwory s? w?drówkami po historii, filozofii, alchemii, hermetyce?.
I w?a?nie ?opublikowana w 2007 roku "Wyprzeda? duchów" - podró? po Sudetach, górach zakl?tych, w których przecina si? wymiar realny z duchowym, alchemicznym, metafizycznym? mog?aby by? map? literackich i kulturowych tajemnic Dolnego ?l?ska. ?ród?o informacji
Magdalena Pili?ska, wicedyrektor DBP
Profesor Stefan Bednarek w swoim wyk?adzie bogato ilustrowanymj zdj?ciami wskaza?wiele propozycji utworzenia ciekawych tras literackich w naszym regionie. Odniós?si? do twórczo?ci: - Marka Krajewskiego ? wycieczki wg szlaków Eberharda Mocka po Wroc?awiu, - Andrzeja Sapkowskiego ? odwo?anie do miast Dolnego ?l?ska w trylogii husyckiej ?Narrenturm?, ?Bo?y wojownicy? i ?Lux perpetua?. - Najwi?cej uwagi po?wieci?literaturze Olgi Tokarczuk i opowiedzia?o wyzwaniu, jakim by?aby podró? literacka w formie gry inspirowana jej utworami. Powo?a?si? na nowo otwarty, literacki szlak, na którym w?drowcom na trasie towarzysz? cytaty z utworów pisarzy zwi?zanych z tymi okolicami (Krajanów pod Now? Rud?) - Olgi Tokarczuk i Karola Maliszewskiego.
L i t er ac k i e szl ak i
prof. Stefan Bednarek, dr Robert Mertuszka
?Wyruszy?em na Dolny ?l?sk w poszukiwaniu Pietna, wioski, która wed?ug pisarki przez kilka miesi?cy w roku pozostaje ukryta w g??bokim cieniu rzucanym przez otaczaj?ce j? góry. Szuka?em kilka dni, a? w ko?cu znalaz?em. Tak jak ludzi, którzy ?yj? tam niemal dos?ownie w ten sam sposób, co na kartach ksi??ki Tokarczuk. Mog?em przechadza? si? po wsi i odnajdywa? kolejno cmentarz, ?ukowaty mostek, dom Takiego, szos? do Nowej Rudy. W tamtej podró?y mia?em tylko ?Dom dzienny, dom nocny?, ?adnego przewodnika, ?adnych map. Ksi??ka i przestrze? zupe?nie wystarczy?y, by podró?owa? naprawd??. ?ród?o informacji
Filip Springer
W podsumowaniu profesor Stefan Bednarek zach?ca?do czytania ksi??ek o naszym regionie, ale jednocze?nie zaprasza?do zabawy - tworzenia gry literackiej w oparciu o literatur?: wykorzystaj tekst, mapy, osoby i postaci z Dolnego ?l?ska.
D zi a?an i a Sek c j i N au c zyc i el i B i b l i o t ek ar zy SB P Po krótkiej przerwie na kaw?, Iw on a Gaw r o? sk aPalu szk iew icz, przewodnicz?ca Ko?a Nauczycieli Bibliotekarzy przy Stowarzyszeniu Bibliotekarzy Polskich Oddzia?we Wroc?awiu przedstawi?a dzia?ania organizacji wspieraj?ce aktywno?ci nauczycieli bibliotekarzy na rzecz popularyzowania czytelnictwa.
War u n k i c zyt an i a: - k o n t ak t z k si a?k ? - u m i ej ?t n o ?? c zyt an i a - m o t yw ac j a n ag r o d a
dr Robert Mertuszka
CZ?OWIEK NIE RODZI SI? CZYTELNIKIEM REFLEKSJE O UWARUNKOWANIACH KULTURY CZYTELNICZEJ Wyk?ad pod tym tytu?em wyg?osi?dr Rober t M er t u szk a. Punktem wyj?cia do rozwa?a? na temat motywacji czytelniczych by?y: Raport z ogólnopolskich wyborów ksi??ek oraz Podstawa programowa z j?zyka polskiego. Redakcja miesi?cznika "Biblioteka w Szkole" zorganizowa?a ogólnopolskie wybory dla szkó?, w których uczniowie wybierali trzy ich zdaniem najciekawsze ksi??ki. Za?o?eniem redakcji by?o sprawdzenie ?co uczniowie naprawd? czytaj?, a nie co wydaje si? doros?ym oraz jak wypadn? obowi?zkowe lektury w kontek?cie dyskusji o ich zmianie?. Prelegent rozpocz??wyk?ad od przypomnienia jakie s? warunki czytania: - kontakt z ksi??k?, - umiej?tno?? czytania, - ? i nagroda ? ?co? z tego mam?. Dr Robert Mertuszka podkre?li?znaczenie obcowania z ksi??k? od ma?ego dziecka ? nikt samoistnie nie rozwija umiej?tno?ci czytelniczych, dziecko na?laduje zachowania doros?ych i kiedy w domu nie ma ksi??ek ? dziecko nie ma potrzeby korzystania z nich. Szko?a mo?e wykreowa? t? potrzeb?, jednak musi mie? wsparcie w rodzicach. Zaznaczy?, ?e ksi??ka jest czym? powszednim, ale nie powszechnym, i ?e niestety wiele osób (i m?odszych i starszych) uwa?a: fakt ?e nie czytam, nie powoduje ?adnej straty, czytanie nie przynosi korzy?ci.
Czyt an i e j est d l a m n i e... - Jest takze doskonalym sposobem na rozwijanie umyslu, ?wiczenie pami?ci czy te? ciaglym uzupe?nianiem s?ownictwa. Czytaj?c nieustannie si? rozwijamy, w?icej wiemy, ?wiczymy swoj? wyobra?ni?. Nie ograniczajmy si? tylko do biernego ogl?dania telewizji, czytajmy ksi??ki. - Wed?ug mnie czytanie to rozwijanie wyobra?ni, fantazji, zasobu s?ów ale nie tylko. Czytanie to nauka. Od zawsze du?o czyta?em i to pozwoli?o mi ograniczy? ilo?? b??dów ortograficznych, nauczy?em si? budowa? poprawne stylistycznie zdania. A z czystej przyjemno?ci to czytanie jest dla mnie sposobem na oderwanie si? od rzeczywisto?ci. - Czytam...przenosz? si? w inny ?wiat, czytam...poznaj? inny ?wiat, czytam...ucz? si? czego? nowego. ?ród?o cytatów
Jak zatem ukierunkowywa? dzieci: czy maj? czyta? wszystko, ?eby tylko czyta?, a mo?e jdnak wybiera? i poleca? tylko warto?ciowe wydawnictwa? A mo?e tak ukszta?towa? ucznia, ?eby dysponowa?tak? umiej?tno?ci? czytania, ?eby sam decydowa?co i jak czyta?, czy dopasowa? teksty kultury do mo?liwo?ci uczniów? Problem nieczytania jest z?o?ony i wymaga wieloaspektowego spojrzenia, a tak?e szerokiej dyskusji. Dr Robert Mertuszka jako przyk?ad wskaza?wybory czytelnicze m?odzie?y ponadgimnazjalnej, która zdecydowanie si?ga do literatury poza kanonem lektur obowi?zkowych. Jest to zachowanie pozytywne ? szuka czego? innego, nowego. Jednak z drugiej strony to znaczy, ?e szko?a nie proponuje niczego ciekawego. Dlaczego tak si? dzieje? - kanon jest nieatrakcyjny, a w dodatku obowi?zkowy, co powoduje naturalny opór ucznia. Jednym z zada? kanonu jest krzewienie lektur o charakterze patriotycznym, jednak nie wszystkie teksty mo?na zaliczy? do mocnej literackiej tradycji, której warto?ci zawsze si? obroni? (np. z okresu renesansu czy romantyzmu). Cz??? lektur obowi?zkowych nie zaspokoi literackich potrzeb wspó?czesnego ucznia. Wydaje si?, ?e dobrym rozwi?zaniem tego dylematu mo?e by? fuzja horyzontów: próba nak?onienia ucznia do szukania wspólnej p?aszczyzny ? tekstu sprzed wielu lat i wspó?czesnego odbioru. Dzia?anie to wymaga wiedzy ogólnorozwojowej. Wa?ne jest uwspó?cze?nienie postaw i j?zyka. Omawiaj?c lektury z kanonu warto pami?ta?, ?e ucze? mierzy si? z tekstem, który odkodowuje wg znanych sobie znaków.
Alina Dyrek
Inspiracje czytelnicze Wspólne obrady seminarium zako?czy?a Alin a Dyr ek prelekcj? "In spir acje czyt eln icze - sk ?d w iem , ?e t o w ar t o pr zeczyt a?", w której nawi?za?a do preferencji czytelniczych. Poruszy?a tak?e inny aspekt wyborów lektur, czyli ?ród?o wiedzy sk?d czerpa? wiedz? o warto?ciowych ksi??kach, o tym co interesuj?ce, poznawcze, poszukiwane. Podkre?li?a jak wa?na jest w pracy bibliotekarza szeroka wiedza na temat rynku wydawniczego i ksi?garskiego, a tak?e znajomo?? miejsc popularyzuj?cych ksi??ki: serwisów spo?eczno?ciowych, blogów czy vlogów. I oczywi?cie bardzo oczekiwana przez czytelników przynajmniej podstawowa umiej?tno?? rozpoznawania potrzeb czytelników. W swojej prezentacji przedstawi?a najbardziej popularne i opiniotwórcze miejsca w internecie, w których mo?na przeczyta? lub
umie?ci? recenzj? polecanej ksi??ki: - Lubimy Czyta? i BiblioNETka. Nast?pnie przedstawi?a i omówi?a: - Serwis Kawerna (po?wi?cony szeroko rozumianej fantastyce, zawierajacy recenzje ksi??ek, komiksów, gier i filmów), - Ryms (specjalistyczny portal o ksi??kach dla dzieci i m?odzie?y), - BukBuk (portal polecaj?cy literatur? dla dzieci poprzez rekomendacje ksi??ek i rozmowy o literaturze z autorami i lud?mi kultury). Inne polecane: Czas dzieci ? ksi??ki, Strefa Czytacza, M?dre Ksi??ki, Rynek-Ksi??ki, blog CzytamRecenzuje.pl. I jeszcze vlogi: - TuCzyTam - znajduj? si? tutaj zarówno recenzje nowych ksi??ek, jak i klasyki, - Bestselerki, w którym autorki recenzuj? i dyskutuj? o ?wiatowych bestsellerach, pole-
caj? ksi??ki z m?odzie?owej pó?ki, znajduje si? w nim m.in. du?o recenzji z dziedziny fantastyki. Kolejna propozycja: - blog i vlog Wielki Buk, w którym mo?na znale?? pe?en przekrój recenzji literackich, od literatury pi?knej po reporta?e, horrory, krymina?y i literatur? m?odzie?ow?.
Wart polecenia jest tak?e blog i vlog Book Reviews by Anita, na którym mo?na zobaczy? recenzje nowo?ci, wyzwania, tagi czytelnicze i liczne konkursy. Na zako?czenie Alina Dyrek zaproponowa?a jeszcze jeden blog ? Czytam wsz?dzie. Celem autorów jest promowanie czytania ? jako idei i jako praktyki, jako warto?ci i jako stylu ?ycia.
Zobacz prezentacj?
War szt at y L A PB OOK NA TEMA T L A PB OOK A
Na zako?czenie spotkania uczestnicy mogli wzi?? udzia? w wybranym przez siebie warsztacie. Jednym z nich by? " Lapbook n a t em at lapbook a" - n iezw yk ?a m et oda pr acy z t ek t em , który rowadzi?a M a?gor zat a Gr abow sk a. Na spotkaniu zaprezentowa?a interesuj?cy ?rodek dydaktyczny - Lapbook, czyli ksi??k? tworzon? na kolanach. To w?asnor?cznie wykonane przez dzieci ?ksi??ki?, gromadz?ce informacje na dowolnie wybrany temat. Kszta?t, forma, technika wykonania zale?? od wieku dziecka i wybranego tematu. Uczestniczki obejrza?y przyk?ady, pozna?y narz?dzia u?atwiaj?ce przygotowanie materia?ów i mia?y okazj? spróbowa? zaprojektowa? w?asny lapbook.
Zobacz prezentacj?
Uczestnicy warsztatu nt. lapbooka i prowadz?ca Ma?gorzata Grabowska
GRY L ITERA CK IE - " Gr y lit er ack ie - n au k a i zabaw a" - pr ak t yczn e sposoby opr acow an ia gr y dla u czn i贸w czy r odzic贸w przedstawi?a na warsztacie Beat a M alen t ow cz Gra literacka to skuteczna i niezwykle atrakcyjna metoda popularyzuj?ca czytanie, kszta?tuj?ca kompetencje czytelnicze oraz motywuj?ca do nauki poprzez zabaw?. Przypomina swoj? formu?? harcerskie podchody? b?d? prac? detektywa. Wykorzystuje wiedz? teoretyczn? uczestnik贸w i ich umiej?tno?ci praktyczne, a mo?e by? tak?e doskona?ym miejscem na rozwijanie talent贸w i kreatywno??. Jest to ?wietna okazja, aby zdoby? nowe wiadomo?ci dotycz?ce literatury i historii.
Podczas szkolenia przedstawiono zasady tworzenia gier literackich, przyk?adowe pomys?y gier i ich rodzaje. Uczestnicy szkolenia opracowali krรณtkie instrukcje gry z zastosowaniem podanych wcze?niej zasad i wykorzystaniem rรณ?nych zada?.
Zobacz prezentacj?
Uczestnicy warsztatu o grach literackich
i prowadz?ca Beata Malentowicz
Pr zec zyt aj ar t yk u ?
Pr o g r am y
INTERNETOWA (PO)MOC W PROMOWA NIU CZYTA NIA Podczas warsztatu ?In t er n et ow a (po)m oc w pr om ow an iu czyt an ia - t ik ow e zabaw y czyt eln icze?, który prowadzi?a Alek san dr a Nalazek uczestnicy poznali trzy proste, darmowe narz?dzia, które mo?na wykorzysta? do promowania biblioteki, jej dzia?alno?ci, nowych ksi??ek, ale tak?e jako sposób zach?cenia uczniów do czytania. Pierwszym narz?dziem, które uczestnicy mieli okazj? pozna? by? padlet, czyli wirtualna tablica, która mo?e s?u?y? do prowadzenia dyskusji, wymiany informacji, udost?pniania w?asnych materia?ów. Prowadz?ca zaprezentowa?a najwa?niejsze funkcje programu: tworzenie tablicy, dodawanie elementów, ustawienia tablicy, mo?liwo?ci udost?pniania gotowych projektów. Uczestnicy za?o?yli konta na stronie, a tak?e stworzyli swoje pierwsze wirtualne tablice. Druga aplikacja, która zosta?a zaprezentowana podczas spotkania to fotobabble, umo?liwia ona nagranie krótkiego filmiku, do dowolnego zdj?cia (np. ok?adka ksi??ki, któr? chcemy promowa?, plakat wydarzenia, na które chcemy zaprosi?, wn?trze biblioteki, itd.). Pokazano mo?liwo?ci programu. Uczestnicy za?o?yli swoje konta, a nast?pnie stworzyli swoje ?mówi?ce obrazy?, a tak?e przetestowali mo?liwo?ci udost?pniania takiej fotografii. Toony Tool to z kolei narz?dzie, które nie wymaga rejestracji. Aplikacja s?u?y do tworzenia pojedynczych scen komiksowych, a tak?e memów. Mo?emy wykorzysta? w?asne zdj?cia, ale tak?e wybra? z dost?pnych fotografii w programie. Gotowe scenki mo?emy udost?pnia? na kilka sposobów: wys?anie bezpo?rednio z serwisu emaila, zamie?ci? na swoich portalach spo?eczno?ciowych, ale tak?e pobra? grafik? w formacie jpg, np. na dysk komputera.
Uczestnicy warsztatu
Tekst i opracowanie graficzne: Beata Malentowicz
Uczestnicy warsztatu i prowadz?ca Aleksandra Nalazek
Zdj?cia: Alina Dyrek