1
Zestawienie bibliograficzne w wyborze za lata 1997-2016 Tematyczne zestawienie bibliograficzne opracowano w oparciu o źródła wiedzy i informacji dostępne w zasobach Dolnośląskiej Biblioteki Pedagogicznej we Wrocławiu. Zestawienie zawiera opisy bibliograficzne artykułów z czasopism i książek. Spis treści: Artykuły z wydawnictw ciągłych ..................................................................................... 2 Wydawnictwa zwarte ..................................................................................................... 7 Rozdziały z wydawnictw zwartych ................................................................................ 11
Artykuły z wydawnictw ciągłych 1. Bierność / Natalia Minge, Krzysztof Minge // Edukacja i Dialog. - 2015, nr 3/4, s. 41-43 Przyczyny bierności, braku samodzielności i poczucia odpowiedzialności u dzieci, wynikające z wychowania oraz traktowania w szkole.
2. Dyscyplinowanie trudnej klasy / Inocenty Marek // Problemy OpiekuńczoWychowawcze. - 2010, nr 9, s. 43-49 Problematyka dotycząca relacji między nauczycielem, a uczniami sprawiającymi trudności wychowawcze.
3. Elementy klimatu szkoły z perspektywy uczniów i nauczycieli / Agnieszka Pisarska, Anna Borucka, Joanna Raduj. - Bibliogr. // Remedium. - 2015, nr 1, s. 8-9 Analiza odbioru zajęć lekcyjnych przez uczniów oraz wypowiedzi nauczycieli dotyczących sposobów radzenia sobie z problemowymi zachowaniami uczniów w czasie lekcji - na podstawie wywiadów indywidualnych z dyrektorami, pedagogami oraz nauczycielami z czterech warszawskich gimnazjów.
4. Jak można poradzić sobie z trudnym uczniem? / Leszek Trzaska // Remedium. 1998, nr 11, s.4-5 Propozycja sposobów na zmianę zachowań ucznia.
5. Jak wspólnie pokonać trudne zachowania uczniów / Karolina Oleksa // Życie Szkoły. - 2016, nr 4, s. 23-275 Jak rozmawiać o trudnych zachowaniach dzieci. Współpraca z rodzicami oraz jak wyeliminować takie zachowania.
2
6.
Kiedy kota nie ma, myszy harcują / Małgorzata Matla // Głos Pedagogiczny. 2013, nr 54, s. 12-13 Postępowanie w przypadku wydarzeń kryzysowych w szkole (zachowań seksualnych wśród nastolatków i młodzieży szkolnej).
7.
Kiedy uczeń dokucza / Piotr Szczukiewicz // Remedium. - 2002, nr 9, s. 10-11 Postawa nauczyciela w pracy z uczniem agresywnym.
8.
Kiedy uczeń zawini : wdrażanie procedur postępowania w trudnych sytuacjach / Anna Katarzyna Kiełczowska. - Bibliogr. // Sedno. - 2010, nr 2, s. 6-11 Zadania dyrektora szkoły. Tworzenie procedur. Zachowania destrukcyjne ucznia w świetle prawa - akty agresji i przemocy, zniszczenie mienia, kradzież. O czym nauczyciel powinien powiadomić dyrektora. Procedury postępowania wobec uczniów - konflikty: konflikt uczeń-uczeń, uczeń-klasa, uczeń-nauczyciel. Uczeń rozprowadza narkotyki. Interwencje kryzysowe: zamach samobójczy, próba okaleczenia innych osób lub samookaleczenie, zagrożenie zamachem bombowym. Instytucje powołane do sytuacji trudnych i kryzysowych: straż miejska, policja, sąd rodzinny.
9.
Kierowanie klasą, czyli "ład i harmonia w klasie". Cz. 1 / Norbert Karaszewski // Remedium. - 2015, nr 12, s. 7-9 Przyczyny problemów z dyscypliną w klasie. Czynniki sprzyjające dyscyplinie. Przygotowanie do wdrożenia zasad w klasie. Reguły tworzenia zasad i ich przestrzegania przez uczniów.
10. Klasa niechciana / Elżbieta Śnieżkowska-Bielak // Życie Szkoły. - 2013, nr 1, s. 7 Metody pracy nauczyciela z tzw. trudną klasą z perspektywy nauczycielki polonistki prowadzącej lekcje z uczniami z "klas niechcianych".
11. Kompetencje społeczne i osobiste wychowawcy w pracy z klasą trudną / Hanna Drzewiecka-Krawczyk Praktyczne wskazówki jak pracować z klasą, wykorzystując kompetencje społeczne.
12. Konflikty we współczesnej szkole i metody ich rozwiazywania / Anna Skowronek. - Bibliogr. // Kieleckie Studia Pedagogiczne i Psychologiczne / WSP Kielce. - T.12 (1999), s. [59]-88 Źródło i przyczyny konfliktów szkole. Przejawy konfliktów w szkole. Rodzaje konfliktów i metody rozwiązywania i zapobiegania.
13. Polityka szkoły w uczeniu i wzmacnianiu pozytywnych zachowań uczniów / Robert Karaszewski // Remedium. - 2015, nr 11, s. 6-10 Polityka wychowawcza w szkole uwzględniająca tzw. piramidę działań profilaktycznych nakierowanych na trójpoziomowe działania oparte na wspieraniu pozytywnych zachowań i budowaniu postaw prospołecznych u uczniów. Szkolny system motywacyjny.
14. Praca z trudnym uczniem / Agnieszka Nadolska. - Bibliogr. // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2013, nr 8, s. 32-35 3
Przyczyny zachowań uczniów trudnych. Postawy nauczycieli i metody pracy z uczniami sprawiającymi trudności.
15. Przełamać nieufność / Magdalena Goetz // Głos Nauczycielski. - 2015, nr 7, s. 12-13 Współpraca rodziców ze szkołą sposobem na bardziej efektywne rozwiązywanie bieżących problemów i trudności ucznia oraz intensyfikuje korzystny wpływ wychowawczy, zapobiega niedostosowaniu społecznemu. Metody indywidualne i grupowe.
16. Quo vadis nauczycielu? : czyli o błędnych sposobach rozwiazywania problemów wychowawczych / Anna Karłyk-Ćwik. - Bibliogr. // Wychowanie na Co Dzień. 2010, nr 9, s. 8-12 Wnioski z badań własnych na temat: czy i jakie błędy wychowawcze popełniają nauczyciele szkół podstawowych. Badaniami objęto grupę 65 nauczycieli pracujących w pięciu wybranych szkołach województwa dolnośląskiego.
17. Smutne myśli o szkole / Irena Sobiecka-Wójtowicz // Nowe w Szkole. - 2003, [nr] 2, s. 18-20 Bezradność nauczycieli i pedagogów wobec wybryków uczniów na lekcjach.
18. Specyficzne zachowania uczniów / Jan Łysek. - Streszcz. Summ. - Bibliogr. // Nauczyciel i Szkoła. - 2011, nr 2, s. [105]-119 Strategie i mechanizmy obronne uczniów w szkole. Zjawisko prokrastynacji (zwlekania).
19. Spójrzmy przyjaźnie na trudnego ucznia / Lidia Falkowska-Winder // Edukacja i Dialog. - 2003, nr 6, s. 51-56 20. Szkoła jako miejsce oddziaływań profilaktycznych / Bogusława Bukowska, Joanna Szymańska // Remedium. - 2014, nr 10, s 1-4 Realizacja profilaktyki uniwersalnej i promocja zdrowia w szkole. Rola nauczyciela w procesie budowania odporności dzieci na wystąpienie zachowań ryzykownych. Model skutecznego rozwijania kompetencji psychologicznych i społecznych dzieci i młodzieży: budowanie dobrych relacji z dziećmi, zarzadzanie klasą i kreowanie przyjaznego klimatu, uczenie uczniów określonych umiejętności psychologicznych i społecznych, indywidualna interwencja w przypadku uczniów przejawiających "trudne" zachowania.
21. Trudne sytuacje : rozwiązywanie konfliktów na zajęciach z dziećmi / Renata Śleboda, Magdalena Król-Zielińska // Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne. - 2008, nr 1, s. 32-35 22. Trudne zachowania / Agnieszka Bogdańska // Przegląd Oświatowy. - 2007, nr 10, s. 5-6
4
Relacje nauczyciela z uczniami trudnymi wychowawczo. Prezentacja badań Jacka Pyżalskiego - pracownika Instytutu Medycyny Pracy oraz Katedry Pedagogiki Specjalnej Uniwersytetu Łódzkiego.
23. Trudne zachowania uczniów / Karolina Oleksa // Głos Pedagogiczny. - 2016, nr 80, s. 41-43 Dokuczanie i szykanowanie rówieśnicze w szkole. Przykładowe rozwiązania, metody i środki zaradcze w pięciu krokach.
24. Trudne zachowania uczniów. Dokuczanie i szykanowanie rówieśników / Karolina Oleksa // Życie Szkoły. - 2016, nr 5, s. 18-22 Czym jest dokuczanie. Pięć kroków dla nauczycieli jak radzić sobie w takich sytuacjach.
25. Trudne zachowania uczniów : jak radzić sobie z klasowymi łobuzami / Karolina Oleksa // Życie Szkoły. - 2016, nr 5, s. 18-22 Poznanie źródeł i przyczyn trudnych zachowań. Możliwe zachowania wywołane zmianami neurologicznymi. Sposoby jak sobie radzić z takimi zachowaniami.
26. Trudne zachowania uczniów : jak radzić sobie z manipulacjami / Karolina Oleksa. - Bibliogr. // Życie Szkoły. - 2016, nr 10, s. 17-22 Jak radzić sobie z manipulacjami, jak diagnozować sytuacje i przyczyny takich zachowań oraz jak nie dać się wciągnąć w szantaż emocjonalny.
27. Trudni uczniowie / Jarosław Kordziński. - (Aktualności) // Gazeta Szkolna : aktualności. - 2010, nr 2, s. 10-11 Przyczyną trudności wychowawczych są zaburzenia emocjonalne dzieci, zaburzenia rozwoju osobowości, czy nadpobudliwość ruchowa. Również sami rodzice sprawiają kłopoty nauczycielem, z powodu braku kontaktu ze szkołą, a nawet coraz częstszą agresją pojawiającą się z ich strony. Próby znalezienia wspólnych rozwiązań danej sytuacji.
28. Trudności wychowawcze : jak korzystnie wpływać na zachowanie dzieci, którym nie wystarczy zwrócić uwagi? / Magdalena Goetz // Głos Nauczycielski. - 2015, nr 5, s. 14 Metody behawioralne w pracy z trudnym uczniem. Modelowanie. Systemy żetonowe. Budowanie więzi. Poświęcanie uwagi.
29. Trudności wychowawcze - ucznia czy nauczyciela? / Teresa Opolska // Nowa Szkoła. - 1997, nr 2, s.30-33 Przyczyny i formy uzewnętrzniania się zaburzeń w zachowaniu.
30. Trudny uczeń czyli czego jeszcze nie zrobiłam, by zniknął przymiotnik na początku tego zdania / Małgorzata Pieniek // Biblioteka w Szkole. - 2002, [nr] 3, s. 4-5 Metody radzenia sobie z problemem.
5
31. Trudny uczeń i trudni rodzice / Paulina Dubiel. - Bibliogr. // Wszystko dla Szkoły. - 2012, nr 4, s. 4-8 Klasyfikacja uczniów trudnych A. Bandury i A. Koczetowa. Charakterystyka różnych typów rodziców. Zapobieganie trudnościom wychowawczym
32. Trudny uczeń w szkole / Jarosław Jagieła. - Bibliogr. // Psychologia w Szkole. 2005, nr 3, s. 51-58 Kim jest trudny uczeń. Dlaczego uczeń jest trudny.
33. Uczeń trudny - skuteczne metody interwencji / Hanna Warecka. - Bibliogr. // Wychowanie na Co Dzień. - 2011, nr 10/11, dod. s. I-IV Definicja pojęcia - uczeń trudny. Przykłady interwencji dla poszczególnych zachowań uczniów.
34. Uczeń z trudnościami - problem czy wyzwanie? / Małgorzata Iwanowska, Marek Kazimierowicz // Nowe w Szkole. - 2004, nr 6, s. 3, 4, 5, 6, 7 Wyrównywanie szans edukacyjnych w gimnazjum. Praca z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych.
35. Zadania wychowawcze wobec trudnych uczniów w szkole / Anna Piekarska // Głos Pedagogiczny. - 2011, nr 28, s. 20-22 Uczeń zagrożony niedostosowaniem i niedostosowany społecznie.
36. Zrozumieć zachowanie ucznia / Marta Melka // Psychologia w Szkole. - 2010, nr 3, s. 44-51 Przyczyny, skutki destrukcyjnych zachowań uczniów. Próba pomocy ze strony nauczyciela.
6
Wydawnictwa zwarte Bibliotekarz 1. : przewodnik po księgozbiorze, wiedzy i informacji / pod red. Mai Wojciechowskiej i Jolanty Laskowskiej ; Ateneum - Szkoła Wyższa w Gdańsku. Gdańsk : Wydawnictwo Ateneum - Szkoły Wyższej, 2013. - 202 s. : il. ; 24 cm. W publikacji przedstawiono jednostkę, rodzinę i środowisko lokalne jako przedmiot badań pedagogiki społecznej. Z zakresu diagnostyki omówiono np.: konsekwencje zaburzeń zachowania dzieci dla dziecka i dla szkoły, dylematy metodologiczne diagnozy zaburzeń zachowania i zaburzeń osobowości. W części dot. profilaktyki adresowanej do całej populacji dzieci i młodzieży zamieszczono głównie sprawozdania z badań dot. uczniów i studentów oraz szkolnych programów profilaktycznych. Artykuły z zakresu profilaktyki adresowanej do grup ryzyka dot. m.in.: rodziny długotrwale bezrobotnej, doświadczeń szwajcarskich edukacji ulicznej i stosowania systemowego podejścia do rodziny, przyjmowania roli przez dzieci z rodzin alkoholików, dorosłych dzieci alkoholików, dzieci nieśmiałych, bajek terapeutycznych, socjoterapii, psychologicznych problemów osób pomagających dzieciom i młodzieży.
Źródło adnotacji: katalog DBP 2. Dziecko zagrożone wykluczeniem : elementy diagnozy, działania profilaktyczne i pomocowe / red. Krzysztof Biel i Justyna Kusztal. - Dodr. - Kraków : Wydawnictwo WAM : Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”, 2011. – 397 s. ; 24 cm. Recenzowany zbiór tekstów oparty jest na literaturze naukowej i popularnonaukowej, w dużym zakresie anglojęzycznej. Struktura i treści wszystkich opracowań odpowiadają wymogom prac pedagogicznych: na początku zawierają opis zjawisk i wyniki badań empirycznych, a dalej autorskie interpretacje i wskazania praktyczne. Z punktu widzenia kryteriów czysto poznawczych, na wyróżnienie zasługują te opracowania, które opisują problemy nieznane w polskiej literaturze, albo prezentują nowe sposoby ich rozwiązywania. Wszystkie opracowania są wartościowe i przydatne dla praktyki dydaktycznej na różnych specjalnościach studiów. Z recenzji prof. zw. dr. hab. Bronisława Urbana Źródło adnotacji
Spis treści
7
3. Gnębiciel ze szkolnego boiska / Kim Zarzour ; przeł. Michał Jóźwiak. - Poznań : "Rebis", 2006. - 259 s. ; 21 cm. Książka poświęcona przemocy rówieśniczej. Scharakteryzowano typowego gnębiciela i jego ofiarę, rolę rodziców i szkoły w sytuacji dręczenia dzieci przez inne dzieci, wskazówki dla rodziców do wychowania dziecka asertywnego a nie agresywnego. Przykłady pochodzą ze Stanów Zjednoczonych i Kanady, lecz przynajmniej część rad, które są oparte na wynikach najnowszych badań, może być wykorzystana także w innych warunkach kulturowych. Osobny rozdział poświęcono przemocy w mediach. Źródło adnotacji: katalog DBP
4. Krnąbrne zachowanie : [jak sobie z nim poradzić] / Martin Herbert ; przekł. Anna Sawicka-Chrapkowicz. - Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2005. 86, [1] s. : il. ; 21 cm. Poradnik ma na celu: dostarczyć rodzicom prostych wyjaśnień zachowań (normalnych i trudnych); pomóc rodzicom wspólnie z pedagogiem lub psychologiem szkolnym opracować strategie radzenia sobie z niepożądanymi zachowaniami dziecka; pokazać możliwe do wykorzystania w domu i praktyce metody dyscyplinowania, za pomocą których rodzice mogą poradzić sobie z nieposłuszeństwem i agresją dzieci; w oparciu o teorię społecznego uczenia się przeprowadzać analizę funkcjonalną (ABC) zapowiedzi i konsekwencji krnąbrnych i agresywnych zachowań.
Źródło adnotacji: katalog DBP 5. Mój złośnik czyli Jak nauczyć dzieci mądrego radzenia sobie ze złością / Agnieszka Gąstoł, Aneta Jegier. - Warszawa : Difin, 2012. - 164, [1] s. : il. ; 23 cm. W niniejszym tomie zebranedotyczące zostały teksty dotyczące przede Książka zawiera informacje mechanizmów wszystkim technologicznych kompetencji bibliotekarzy, powstawania złości, jak również ukazuje sposoby radzenia sobie omawiające wszechstronnie takie zagadnienia, jak wpływ ze złością swoją i innych. W przystępny sposób uczy mediów społecznościowych na pracę bibliotekarza i rozwój dostrzegania zaburzeń i szukania pomocy. Jednocześnie skłania usług bibliotecznych, nowe formy doskonalenia zawodowego, zarówno rodziców, jak i nauczycieli do autorefleksji nad możliwości stosowania współczesnych własnym postępowaniem, które czasemtechnologii w sposób w szkoleniu użytkowników bibliotek. Ponadto na kilku konkretnych niezamierzony wpływa negatywnie na dziecięce zachowanie. przykładach zaprezentowano nowe funkcje biblioteki Autorki w prosty i bardzo praktyczny sposób wyjaśniają, w jaki współpracującej ze środowiskiem akademickim. sposób możemy pomóc naszym dzieciom zrozumieć złość i zacząć sobie mądrze z nią radzić. Zamieszczono tutaj programy Źródło adnotacji terapeutyczne, propozycje rozmów, gotowe scenariusze zajęć i karty pracy.
Źródło adnotacji, spis treści 8
6. Problemy szkolne ucznia uzależnionego od wysyłania SMS-ów i przebywania na czatach : szkoła podstawowa / Katarzyna Anna Klim. - Warszawa : Dr Josef Raabe Spółka Wydawnicza, cop. 2010. - 48 s. : il. ; 30 cm. Niniejszy artykuł dotyczy subkultury SMS-ów i czatów w środowisku dzieci szkoły podstawowej. Jest to opis przypadku ucznia klasy VI, który zawiera znajomości na czatach oraz nadmiernie używa telefonu komórkowego, wysyła SMS-y do osób poznanych przez Internet.
Ze Wstępu
7. Sposób na trudne dziecko : przyjazna terapia behawioralna / Artur Kołakowski, Agnieszka Pisula. - Wyd. 1, [dodr.]. - Sopot : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2012. - 359 s. : il. ; 24 cm. Co zrobić, gdy dziecko na odmowę kupna zabawki reaguje wybuchem złości? Jak wydawać polecenia, by przyniosły pożądany skutek? W jaki sposób chwalić i nagradzać pozytywne zachowania? Jak ma postąpić nauczyciel, gdy uczniowie spóźniają się na lekcje, a na zajęciach zachowują się nieodpowiednio? Odpowiedzi na te oraz wiele innych pytań znajdziesz w niniejszej książce. Autorzy, przedstawiają proste, lecz skuteczne metody radzenia sobie z trudnymi i niepożądanymi zachowaniami. Omawiają najczęstsze błędy popełniane przez rodziców i nauczycieli oraz podpowiadają, jak się z nimi uporać. Źródło adnotacji
8. Techniki socjoterapeutyczne w pracy z dzieckiem agresywnym / Renata Szczepanik, Agnieszka Jaros. - Łódź : Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2016. - 182 s. : il. ; 24 cm. nauczycieli, wychowawców, opiekunów), którzy borykają się z Książka dla nauczycieli, wychowawców, opiekunów, którzy borykają się z rozmaitymi trudnościami w relacjach z podopiecznymi i w socjoterapii szukają inspiracji do swojej pracy wychowawczej. Książka zawiera propozycje pracy z dzieckiem, jednak należy pamiętać, że podstawowym warunkiem projektowania zajęć socjoterapeutycznych jest diagnoza dziecka oraz wnikliwa analiza warunków jego życia (tj. kontekstu zaburzonych zachowań).
Źródło adnotacji 9
9.
Trudne emocje u dzieci : jak wspólnie rozwiązywać problemy w domu i w szkole / Ross W. Greene ; przeł. Michał Konewka. - Warszawa : Samo Sedno, 2014. - 216 s. : il. ; 21 cm. Twoje dziecko bywa nieposłuszne i zbuntowane, manipuluje innymi, domaga się wyłącznej uwagi? Jesteś zmęczony ciągłym testowaniem granic, dąsami oraz krzykiem i agresją? Odłóż na bok kary, nagrody i zakazy - naucz dziecko samodzielnego rozwiązywania problemów i radzenia sobie z emocjami. Poznaj metodę rozwiązywania problemów poprzez współdziałanie, sprawdzoną w wielu rodzinach i szkołach na świecie. Współpracując z dzieckiem, nauczysz je umiejętności, których najbardziej mu brakuje: dostosowywania się, tolerowania frustracji i rozwiązywania problemów. Dziecko nie zachowuje się źle celowo, ono po prostu nie zna innego sposobu i potrzebuje twojej pomocy, aby nauczyć się reagować inaczej
Źródło adnotacji 10. Trudny uczeń w szkole : krótki przewodnik psychologiczny / Jarosław Jagieła. Kraków : "Rubikon", 2005. - 144 s. ; 19 cm. Trudny uczeń jest wyzwaniem dla kompetencji nauczycielskich i wychowawczych. W szkole coraz częściej dochodzi do przemocy fizycznej, nie tylko między uczniami, ale też do agresji wobec samych nauczycieli (wśród warszawskich nauczycieli co czwarty odczuwa lęk przed uczniami). Jednak sposób, w jaki potrafmy sobie poradzić z kłopotliwym uczniem, jest miarą profesjonalizmu w tym zawodzie.
Źródło adnotacji
11. Uczeń o specjalnych potrzebach wychowawczych w klasie szkolnej / Aneta Paszkiewicz, Małgorzata Łobacz. - Warszawa : Wydawnictwo Difin, 2013. - 246, [1] s. ; 23 cm.
10
„(…) recenzowana publikacja, przybliżając bogatą w tradycję wychowawczą funkcję szkoły, bardzo dobrze wpisuje się w potrzebę chwili obecnej, w której tak wiele mówi się o potrzebie edukacji włączającej uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Publikacja posiada logiczną i przejrzystą strukturę, co świadczy o pogłębionej znajomości analizowanej problematyki, a jej treść odpowiada zawartemu w temacie problemowi.(…)” Z recenzji dr hab. prof. nadzw. Aliny Rynio
12. Warunki skutecznej pracy wychowawczej z dziećmi i młodzieżą niedostosowanymi społecznie / Aneta Paszkiewicz. - Warszawa : Difin, 2015. 232 s. ; 23 cm. Adresatami publikacji są wszyscy ci, którzy mają kontakt z dziećmi i młodzieżą niedostosowanymi społecznie i dążą do tego, aby ich praca wychowawcza stała się bardziej skuteczna, tj.: rodzice, nauczyciele, wychowawcy, opiekunowie grupy, ale także studenci pedagogiki, psychologii, socjologii. Zawarte w niej rozważania będą przydatne w projektowaniu indywidualnych programów pracy z wychowankiem niedostosowanym społecznie na poziomie stawiania diagnozy, tworzenia samego programu i doboru właściwych metod. Źródło adnotacji, spis treści
Rozdziały z wydawnictw zwartych 1. Pyżalski J., Kołodziejczyk J. Nauczyciel wobec sytuacji trudnych wychowawczo. W: Wychowawcze i społeczno-kulturowe kompetencje współczesnych nauczycieli : wybrane konteksty / pod redakcją Jacka Pyżalskiego ; [recenzja Bogusław Śliwerski]. - Łódź : theQ studio, 2015, s. 77-94. 2. Skuteczna praca wychowawcza nauczyciela z uczniem / Aneta Paszkiewicz. Warszawa : Wydawnictwo Difin, 2014. Wychowawcze oddziaływanie nauczyciela, s. 112-182.
11
12