1. Bezkrólewie / Karol Bunsch. 2003. Powieść historyczna z cyklu Powieści piastowskie. Obejmuje przeszło dwuletni okres po śmierci Mieszka II, kiedy to w kraju pozbawionym władcy wybuchło powstanie ludowe, skierowane przeciw chrześcijaństwu i wyzyskowi feudalnemu [lubimyczytac.pl]. Głównym bohaterem jest Bolko – wychowany z dala od dworu i ojca, władać nie potrafi i tak naprawdę nie chce: marzy mu się spokojne gospodarzenie, życie wśród natury, z kochaną kobietą u boku. Choć do rządzenia nie dorósł, zmuszony koniecznością i wolą ojca sięga po koronę, ale opierając się tylko na prostym ludzie i zwolennikach dawnych bogów nie potrafi odnaleźć wspólnego języka z możnowładztwem, pragnącym potwierdzenia przywilejów i nadań, i kościołem, żądającym uległości i pokory [granice. pl]. 2. Boże igrzysko : historia Polski. T.1. Od początków do roku 1795 / Norman Davies. 1990. W grudniu 1981 roku, kilka dni po wprowadzeniu w Polsce stanu wojennego, w Wielkiej Brytanii ukazuje się “Boże igrzysko” (God’s Playground). Od tego czasu komentatorzy prześcigają się w podkreślaniu zalet dzieła i jego oryginalności – najpierw brytyjscy, którzy uznają książkę za kluczową przy studiowaniu dziejów Polski, a po wielu latach polscy, kiedy
nareszcie ta synteza naszych dziejów mogła pojawić się w krajowych księgarniach. W Polsce Boże igrzysko zostało przedstawione czytelnikom w dwóch odsłonach. Aby uzyskać od cenzury zgodę na druk pierwszego tomu, Wydawnictwo Znak musiało w końcu lat 80. zadeklarować, że nie będzie zabiegać o publikację drugiego. Z tego powodu polski przekład drugiej części dzieła ujrzał światło dzienne dopiero w 1991 roku, gdy cenzura już nie istniała. Od tej pory książka była wielokrotnie wznawiana i wciąż cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem czytelników – dotąd osiągnęła nakład ponad 250 tys. egzemplarzy! Dzieje Polski, widziane oczami walijskiego uczonego, również polskiemu czytelnikowi odsłaniają nowe perspektywy i szczegóły. Dociekliwość, doskonała orientacja autora w naszej historii w połączeniu z emocjonalnym zaangażowaniem, a także czysto literackie walory książki są niewątpliwymi zaletami pracy Daviesa. Książkę wzbogacają liczne tablice chronologiczne, indeksy, a także mapy – te ostatnie stanowią niemal samodzielny przewodnik po historii Polski [www.znak.com.pl]. 3. Czarny anioł / Mika Waltari. 1989. Miłość bez przyszłości w mieście skazanym na zagładę. Znakomita powieść osnuta na tle dramatycznych wydarzeń związanych z oblężeniem i upadkiem Konstantynopola. W grudniu roku 1452, na sześć miesięcy przed zdobyciem przez Turków chrześcijańskiej twierdzy, do grona jej obrońców dołącza przybyły z Awinionu rycerz Johannes Angelos. W Konstantynopolu poznaje Annę, Greczynkę wysokiego rodu. Tragiczne losy tych dwojga splotą się nierozerwalnie w przełomowym momencie historii, gdy stary porządek zostanie zburzony, a na jego gruzach zacznie powstawać nowy świat... [empik.com]. Książkę czyta się rewelacyjnie. Jednak wymaga ona od
czytelnika czasu i uwagi. Napisana jest pięknym językiem, a każda strona jest ucztą literacką. Wiele postaci pojawiających się w „Czarnym aniele” to osoby wyciągnięte prosto z kart historii, m.in. Łukasz Notaras, Giustiniani, Konstantyn XI czy sułtan Mahmed. Waltari fakty historyczne zgrabnie oplótł otoczką fikcji literackiej. Czytelnik odnosi wrażenie, jakby zapoznawał się z prawdziwą historią. Mimo stłoczenia wielu autentycznych wydarzeń, nie czujemy się przeciążeni i znudzeni tą istną bombą informacyjną. Pozwalają nam świetnie utrzymać się w klimacie tamtych czasów, a bardzo obrazowe opisy pobudzają wyobraźnię [szuflada.net]. 4. Dagome iudex. T. 1. Ja, Dago / Zbigniew Nienacki.1989. Powieść porywa rozmachem i pomysłem, fabuła toczy się dwutorowo – wydarzenia bieżące, gdy śledzimy wędrówkę Dagona po ojczystych ziemiach i jego bardzo konkretne próby zjednoczenia mieszkających tam ludzi, przeplatają się z wątkami z przeszłości, które pozwalają poznać przeszłość mężczyzny, od trudnego dzieciństwa, poprzez wędrówkę po europejskich (i nie tylko krajach). Dago to postać nietuzinkowa i trudna do oceny, z jednej strony inteligentny, z jasno nakreślonym planem i niewątpliwie posiadający moc i potęgę, z drugiej bezwzględny i okrutny, gdy uzna, że wymaga tego sytuacja. Jest przerażająco wręcz wyrachowany, zdałoby się całkowicie wyzuty z uczuć; wypełnia go jedynie pragnienie zdobycia władzy, a jednak ma w sobie coś, co sprawia, że mu kibicujemy. Nienacki rewelacyjnie przedstawił ciemną stronę ludzkiej natury, zarówno na przykładzie głównego bohatera, jak i ludzi, którzy stają na jego drodze. Nie ma tu postaci tak po prostu dobrej, praktycznie każdy prędzej czy później ujawnia skazę na swym charakterze - u niektórych jest to bezpodstawne okrucieństwo bądź chciwość, u innych skrajny egoizm, a nawet dewiacja seksualna. Sprawia to, że historia jest mroczna i dosyć ciężka, lecz jednocześnie intrygująca, zwłaszcza gdy na pierwszy plan wychodzą intrygi i planowane zdrady [kacikzksiazka.pl].
5. Delikatne uderzenie pioruna / Dariusz Domagalski. 2017. „Delikatne uderzenie pioruna” to pierwszy tom cyklu opisującego zmagania Polski i Litwy z rycerzami odzianymi w białe płaszcze z czarnym krzyżem. Książka ta jest jednym z najlepszych przykładów na to, jak sprawnie można przeprowadzić mariaż historii i fantazji. Mimo teoretycznie dużej ingerencji autora w rzeczywistość, z książki dowiemy się wielu faktów historycznych i poznamy kulisy wielkich wydarzeń oraz zajść mniej znaczących, ale budujących napięcie i rzucających światło na realia opisywanych czasów. Obraz poszczególnych stron konfliktu jest bardzo dualistyczny i na pierwszy rzut oka, między dobrem a złem nie ma miejsca na barwy pośrednie. Dopiero w miarę postępów lektury zaczynamy dostrzegać, że skala szarości jednak istnieje. Książka Dariusza Domagalskiego jest wartościowa nawet pod względem edukacyjnym. Po pierwsze, autor w dbały sposób prezentuje realia przełomu XIV i XV w. Po drugie, przywołane na kartach powieści postacie historyczne, wydarzenia oraz mniej lub bardziej niejasne określenia opatrzone są przypisami. Na końcu książki znajdują się objaśnienia owych problematycznych zagadnień, w których opis przedstawiony jest w sposób przystępny i zgodny ze znanymi faktami. Tuż po przypisach umieszczona została krótka bibliografia, która nie wyczerpuje może kwestii poruszonych w powieści w sposób zupełny, ale może stanowić cenną wskazówkę dla czytelników zainteresowanych szerszym poznaniem tematu zmagań polsko-krzyżackich [paradoks. net.pl].
6. Filary Ziemi / Ken Follett. 2009. Walka o władzę, konflikty między monarchią, klerem i narodem, intrygi, seks, miłość, zdrada, mroczne tajemnice, krwawe zbrodnie, akty nienawiści i desperacji. Filary ziemi, najsłynniejsza powieść Kena Folletta, to trzymająca w napięciu saga historyczno-przygodowa z fabułą osnutą wokół trwającej blisko czterdzieści lat budowy wielkiej katedry Kingsbridge. Dwunastowieczna Anglia pod rządami normańskich panów – w tle wojna domowa, konflikty na tle religijnym, spory o sukcesję na angielskim tronie. Na podstawie powieści w 2010 roku powstał serial telewizyjny wyprodukowany przez słynnego reżysera Ridleya Scotta. Główne role zagrali: Ian McShane, Matthew Macfadyen, Eddie Redmayne, Hayley Atwell, Rufus Sewell i Donald Sutherland [lubimyczytac.pl]. 7. Herezjarcha / Jacek Komuda. 2008. Jacek Komuda powrócił do świata Franciszka Villona, sławnego poety, złodzieja i mordercy epoki schyłku średniowiecza. Po udanym „Imieniu Bestii” przyszedł czas na kolejny zbiór opowiadań z tą nietuzinkową postacią, która wyprzedzała swoje czasy. W “Herezjarsze” powracamy do Paryża i tego, czym było to miasto w owych czasach. Autor sugestywnie opisuje brud, smród i ubóstwo tamtejszej ludności oraz zakłamanie towarzyszące jej w codziennych sprawach. Taki sam jest Villon, który pomimo tytułu magistra sztuk wyzwolonych, woli bardziej towarzystwo murew i rzezimieszków niż uczonych ludzi. Wraz z głównym bohaterem przyjdzie nam zwiedzić kawałek fascynującego francuskiego miasta, opisanego tak sugestywnie, jak tylko Komuda potrafi. Zbiór składa się z czterech opowiadań, które opisują dalsze dzieje naszego Franciszka po wydarzeniach z “Imienia Bestii”. Niewiele zmienia się sam bohater, dalej będąc szelmą i prowadząc swoje ciemne interesy na pograniczu prawa, którego najlepszym wykładnikiem jest miejska szubienica [literatura.gildia.pl].
8. Historia żółtej ciżemki / Antonina Domańska. Główny bohater książki, Wawrzuś, to dziecko szczególnie uzdolnione, które każdą chwilę spędza na rzeźbieniu. Niestety nikt w jego rodzinnej wsi nie rozumie tej pasji, dlatego chłopiec musi uciekać. W drodze przeżywa mnóstwo przygód, spotyka wielkie osobistości XV-wiecznego Krakowa, poznaje króla, a nawet dostaje od niego cenny prezent... Co to takiego? Sprawdź sam [lubimyczytac.pl]. 9. Imię róży / Umberto Eco. 2004. Powieść Umberto Eco “Imię róży” wydana po raz pierwszy w 1980 roku, odniosła spektakularny sukces czytelniczy i zyskała miano jednego z największych arcydzieł XX wieku. Włochy, listopad 1327 roku. Uczony franciszkanin, Wilhelm z Baskerville, przybywa ze swoim uczniem i sekretarzem Adso z Melku do położonego na północy kraju opactwa benedyktynów. Bracia są pogrążeni w ponurym nastroju z powodu zagadkowej śmierci jednego z mnichów. Ponieważ za kilka dni w klasztorze mają gościć dostojnicy kościelni, z wielkim inkwizytorem Bernardem Gui na czele, opat zwraca się do Wilhelma z prośbą o wyjaśnienie okoliczności śmierci mnicha. Tymczasem dochodzi do kolejnych morderstw. Franciszkanin szybko orientuje się, że klasztorna biblioteka jest kluczem do rozwiązania zagadki. W jej salach, które tworzą prawdziwy labirynt, kryje się imponujący księgozbiór, w którym nie brakuje również dzieł uznawanych za niebezpieczne. Ten, kto zakradnie się do biblioteki, może łatwo zabłądzić, a – jak powiadają – nawet postradać zmysły... [empik.com].
10. Jelita : legenda herbowa z r. 1331 / Józef Ignacy Kraszewski. 1979. Akcja powieści obejmuje rok 1331, okres niezwykle krwawego i niszczącego najazdu krzyżackiego na ziemie polskie. Kraszewski po mistrzowsku i w plastyczny sposób opisuje najazd Krzyżaków, zniszczenia jakich dokonują, ale także przygotowania i wyprawę wojsk polskich pod wodzą króla Władysława Łokietka. Monarcha dysponując niewielkimi siłami prowadzi wojnę podjazdową, lecz przychodzi w końcu moment ostatecznego i bezpośredniego starcia i pomsty rycerstwa polskiego za doznane krzywdy... Gorąco pragnę zachęcić czytelników do sięgnięcia po “Jelita”. Szybka, wartka, pełna napięcia akcja, dramatyczne przygody bohaterów, problem winy, zdrady, przebaczenia na tle pożogi krzyżackiej to główna tematyka powieści. Czytelnik lubiący powieści historyczne, na pewno nie będzie zawiedziony [biblionetka.pl]. 11. Katedra Marii Panny w Paryżu / Wiktor Hugo. 1986. Akcja powieści Wiktora Hugo toczy się w średniowiecznym Paryżu. Najważniejszym tematem tej wielowątkowej prozy są dzieje miłości archidiakona Klaudiusza Frollo do młodej Cyganki Esmeraldy. Autor stworzył również słynną postać Quasimoda, dzwonnika Notre Dame. Powieść, którą Hugo nazwał „malowidłem Paryża w XV wieku”, była wielokrotnie ekranizowana, na jej podstawie powstały także filmy rysunkowe wyprodukowane m.in. przez studio Walta Disneya [merlin.pl]. “Katedra Marii Panny w Paryżu” (zamiennie: “Dzwonnik z Notre Dame”) to piękna, bardzo wzruszająca powieść o misternie przeplatających się wątkach, wydarzeniach [biblionetka.pl].
12. Katedra w Barcelonie / Ildefonso Falcones. 2007. Jedna z najpopularniejszych powieści hiszpańskich ostatnich lat. Ponad 6 milionów sprzedanych egzemplarzy. #1 na listach bestsellerów nieprzerwanie przez 13 miesięcy. W magicznej scenerii średniowiecznej Barcelony rozgrywa się historia wielkich namiętności, tragicznych miłości, zdrad, spisków i zemsty. Bernat Estanyol chciał dla siebie i rodziny godnego życia. Ale godność chłopa dla średniowiecznych magnatów jest niczym… Zmuszony do ucieczki, zdany na łaskę i niełaskę losu, Bernat postanawia dotrzeć do Barcelony i zdobyć dla siebie i syna Arnaua wolność. Ale nawet tu muszą znosić upokorzenia i walczyć o przetrwanie. Arnau, żądny przygód chłopiec, który znajduje ucieczkę w zgłębianiu sekretów Barcelony, w zaułkach miasta zyskuje przybranego brata – Joaneta. I trafia do świata budowniczych wznoszących jeden z cudów ówczesnego świata – gotycką katedrę Santa María del Mar… Historia budowy świątyni splata się z losami Arnaua i Joaneta. A kiedy przychodzi dla nich czas największej próby człowieczeństwa, jej mury wciąż, bezlitośnie, trwają niewzruszone… Niesamowicie wiarygodna i fascynująca… Doskonale skomponowana powieść. Ostatnie sześćdziesiąt stron to prawdziwa bomba! Diana Gabaldon, „The Washington Post” [wydawnictwoalbatros. com]. 13. Korona śniegu i krwi / Elżbieta Cherezińska. 2012. Ta książka z początku miała być sensacyjną opowieścią, która rozgrywa się na niezbyt uczęszczanym zakręcie historii. Mało znany król, trudny do ogarnięcia czas, zawieruchy rozbicia dzielnicowego. Wydawca powiedział: „Czy mogłaby się Pani temu przyjrzeć? To może być polska gra o tron, gra o Polskę w tym kształcie, jaką ją teraz znamy” i, aby mnie przekonać, dodał „To przecież Piastowie”. Wiadomo, że lecę na Piastów. Obłożyłam się książkami i dostałam gorączki. Nie przytoczę słów, które wykrzykiwałam, wskakując w kolejne zaułki tej opowieści, były grube. To było jak film, jak sensacyjny scenariusz, któremu temperatury dodawał fakt, iż nie było mowy o „przypadkowym podobieństwie do osób rzeczywistych” ani tym bardziej „o fikcyjnych
wydarzeniach”. Jezu, to nasza historia, nasi, z krwi i kości, książęta dzielnicowi. Tak, więc mnie w tej historii ekscytowało wszystko: od obyczaju poprzez galerię szalonych, nieco zakurzonych Piastów aż do wielkiego finału, gdy z chaosu wyłania się królestwo. Ta książka, która miała być z początku sensacyjną opowieścią o mniej znanym fragmencie historii, rozrosła się we mnie jak drzewo. Z dnia na dzień przybywało gałęzi i konarów. Nowi bohaterowie rozkwitali w mojej wyobraźni i choć nie podejrzewałam siebie o sentymentalizm, śmierć każdego z nich dotykała mnie coraz mocniej. Na koniec zostałam sama w pustym pokoju. Uprzątnęłam notatki, książki, atlasy, zamknęłam wszystko razem w dwóch skrzyniach. Umarł król. Ale odzyskaliśmy królestwo [cherezinska.pl].
14. Kraków za Łokietka : powieść historyczna / Józef Ignacy Kraszewski. 1978. Akcja tej powieści rozgrywa się w pierwszych latach XIV w. i przedstawia walki księcia kujawskiego Władysława Łoktka (Łokietka) o panowanie nad ziemią małopolską i stolicą ziem polskich - Krakowem. W powieści “Kraków za Łoktka” autor przedstawił działania Władysława Łokietka mające na celu objęcie panowania nad stolicą państwa polskiego, a następnie jego walkę z buntem mieszczaństwa niemieckiego. To jest główna tematyka utworu. Zarazem na drugim planie autor przedstawił barwną panoramę Krakowa z początku XIV w. Czytelnik może zapoznać się z opisem wyglądu stolicy z tego okresu: ulic, palców, domów, urzędów... Ponadto znaleźć tu można charakterystykę różnych grup społecznych, które ją zamieszkują. Są też opisy życia i obyczajów mieszkańców Krakowa. Ogólnie, powieść ta stanowi panoramę polityczno-społeczno-gospodarczą stolicy ziem polskich tego okresu. Warto sięgnąć po tę lekturę. Akcja toczy się szybko i ciekawie. Ponadto trzyma w napięciu od pierwszej do niemal ostatniej strony. Ciekawe i niebezpieczne są przygody głównych bohaterów, nie brak także wątku miłosnego. Wyżej wymienione czynniki niewątpliwie decydują o atrakcyjności dzieła [biblionetka.pl].
15. Królowie przeklęci. T. 1. Król z żelaza : powieść historyczna / Maurice Druon. 1977. Papieżu Klemensie!... Rycerzu Wilhelmie!... Królu Filipie!... Przeklinam was! Przeklinam was! Niech wasze rody będą przeklęte aż do trzynastego pokolenia!... 18 marca 1314 roku Jakub de Molay, wielki mistrz templariuszy, konając na stosie, rzucił klątwę na swoich prześladowców. Czy ziści się jego złowieszcza przepowiednia? Czy przekleństwo uderzy w niezłomnego Filipa Pięknego, zwanego królem z żelaza? Jaką cenę zapłaci Francja za zburzenie potęgi Zakonu Rycerzy Świątyni? Maurice Druon na podstawie suchych wzmianek kronikarzy odmalował niezwykle barwny i dramatyczny obraz czternastowiecznej Francji. Dworskie intrygi, burzliwe namiętności, ludzkie dramaty są tłem dla ponadczasowej opowieści o władzy, żądzy i zemście. Maurice Druon (1918–2009) – francuski pisarz i polityk. Laureat Nagrody Goncourtów za powieść Les grandes familles. Jego najsłynniejszym dziełem jest siedmiotomowy cykl Królowie przeklęci, którego akcja rozpoczyna się kilkanaście lat przed wybuchem wojny stuletniej. Powieści z tej serii zostały przetłumaczone na kilkanaście języków, były wielokrotnie wznawiane, a także dwukrotnie sfilmowane. Królowie przeklęci to międzynarodowy bestseller [www. granice.pl]. 16. Księga Małgorzaty / Judith Merkle Riley .1996. Barwna powieść obyczajowa, której akcja toczy się w Anglii w połowie XIV w. Małgorzata z Ashbury, kobieta o umyśle przerastającym jej epokę, żywi skromne na pozór pragnienie: spisać swoje dzieje. Po wielu staraniach znajduje w końcu skrybę, który zgadza się dla niej pracować, choć niechętnie - w roku 1355 przelewanie na papier przeżyć i przemyśleń kobiety jest ekstrawagancją nie do pomyślenia, zakrawa na herezję. W trakcie pracy rozwiewają się uprzedzenia brata Grzegorza, a niebawem on również trafia w samo centrum niecodziennych wydarzeń, których los wciąż nie szczędzi Małgorzacie. Dalsze losy Małgorzaty z Ashbury znajdzie czytelnik w powieści W poszukiwaniu Szmaragdowego Lasu [gandalf.com.pl].
17. Legnickie pole / Zofia Kossak. 1986. Młody, artystycznie usposobiony i pełniący rolę tłumacza syn weneckiego kupca Gaetano di Candiano wyrusza z handlową karawaną mandaryna Czang-fu-tse ze stolicy mongolskiego imperium Karakorum na zachód w kierunku Europy. Nieświadomy rzeczywistych, szpiegowskich zamiarów chińskich kupców, ma nadzieję dotrzeć na Śląsk do Trzebnicy, gdzie w tamtejszym klasztorze przebywa jego ukochana Beatrycze Montani, zesłana tam na „koniec świata” z nad błękitnej weneckiej laguny wskutek zabiegów jego własnego ojca. W tym samym czasie z przeciwnego kierunku podąża na Śląsk inny orszak, o wiele liczniejszy i dostojniejszy, na którego czele stoi biskup Mediolanu i zarazem legat papieski Gugliemo del Monte, który ma do wypełnienia misję wyegzekwowania zaległego świętopietrza na dworze we Wrocławiu. Zofia Kossak we właściwy dla siebie, mistrzowski sposób kreśli obraz XIII-wiecznej Polski, która za panowania Henryka Brodatego i Henryka Pobożnego zmagała się z mongolskim żywiołem. Książka kończy się opisem bitwy na Dobrym Polu pod Legnicą, gdzie wojska polskiego księcia próbowały powstrzymać tatarów prących na zachód w kierunku Rzymu [bonito.pl]. 18. Lelum Polelum : powieść historyczna z X wieku / Walery Przyborowski. 1993. Opowiadanie Walerego Przyborowskiego “Lelum-Polelum” wprowadza nas w okres panowania pierwszego historycznego władcy polskiego, Mieszka, i obrazuje najważniejsze wydarzenia tamtych czasów. Nie brak w tej książce rozlicznych przygód bohaterów. Ucieczka młodej dziewczyny z rąk rozbójników, przedzieranie się przez dziką puszczę, niespodziane spotkanie z przywiązanym do starych obyczajów człowiekiem leśnym i inne perypetie postaci opowiadania Walerego Przyborowskiego trzymają czytelnika w ciągłym napięciu [Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1959].
niepojętego bogactwa, wielobarwnego przepychu, szalonej niemal wiary przenika czytelnika na wskroś i wciąga tak, że nim zdążymy zauważyć jest już po wszystkich, a Jerozolima dumnie stoi i czeka na nowych zdobywców [wielkibuk.com].
19. Medicus / Noah Gordon. 1999. Słynna powieść o średniowiecznym balwierzu, który został wielkim lekarzem. Anglia, XI wiek. Rob J. Cole, syn cieśli i hafciarki, po śmierci rodziców zostaje pomocnikiem wędrownego balwierza parającego się również leczeniem. Wykazuje nie tylko zapał do nauki, ale też ową szczególną wrażliwość, która pozwala “czytać” w chorym organizmie, dostrzegać w nim wolę walki lub chęć poddania się. Punktem zwrotnym w jego życiu staje się spotkanie z żydowskim lekarzem, którego kunszt przewyższa nikłe umiejętności średniowiecznych medyków. Odtąd każdym krokiem Roba kieruje jedno tylko pragnienie: dotrzeć do Isfahanu i zostać uczniem sławnego perskiego lekarza, Ibn Siny, w świecie zachodnim zwanego Awicenną. 20. Miecz i kwiaty / Marcin Mortka. 2016. Trylogia „Miecz i kwiaty” to niesamowita, epicka, fascynująca przygoda na Ziemi Świętej czasów Trzeciej Wyprawy Krzyżowej. Marcin Mortka tak odmalowuje realia epoki, że czytelnik zanurza się w świat Outremer, w ten upał, kapiące złoto, w zapachy przypraw, potu, hipnotyzujących kadzideł. Iskry rozgrzanego metalu mieczy, zbroi i krzyży wszechmocnych armii mieszają się z delikatnym powiewem z pustyni, z tajemniczymi uśmiechami i zalotnymi spojrzeniami oczu pociągniętymi kajalem. Ten klimat
21. Myśli o dawnej Polsce / Paweł Jasienica. 1990. Próba odczytania charakteru i polityki państwa polskiego w pierwszych stuleciach istnienia. „Myśli o dawnej Polsce” (1960), które sam autor określił jako „posłowie do ‘Polski Piastów’, a jednocześnie przedsłowie do ‘Polski Jagiellonów’, są niejako dopełnieniem jego eseistycznej syntezy polskiej historii, próbą odczytania charakteru i polityki państwa polskiego w pierwszych stuleciach istnienia. Część pierwsza nosząca tytuł „Podglebie” to wnikliwe rozważania na temat genezy i rozwoju narodowości i narodu, granic i kierunków działania politycznego Polski piastowskiej, zarysowanie procesu, który doprowadził do utworzenia się nad Odrą, Wisłą i Wartą jednolitego, choć zróżnicowanego wewnętrznie państwa. Część druga – „Zmiana kursu” – to prowadzony z pasją dyskurs „na temat tzw. idei jagiellońskiej, która wywróciła środkowoeuropejski bieg rzeczy polskich i nadała im inny kierunek” (Aleksander Gieysztor, „Nowe Książki” 1961). „Niefortunna zmiana kursu polityki polskiej – pisze Jasienica – nie polegała na podjęciu wielkiej ekspansji wschodniej... Istota zła polegała na rozbracie z dawna wyrobionymi tradycjami polityki piastowskiej... Po wielu wahaniach... powołano do życia strukturę wyższego, wielonarodowego typu. Powstało państwo wprawdzie jednolite, mające wspólnego króla, sejm i politykę, ale dwa języki urzędowe i dwie odrębne administracje... Do unii Polska była zwykłym, normalnym państwem europejskim. Po unii stanęła wobec zagadnień, o których nikomu się nie śniło. Twierdzenie, że już dzisiaj cały glob nauczył się podobne do naszych, pounijnych, problemy łatwo rozwiązywać, grzeszyłoby pewnie nadmiarem optymizmu” [proszynski.pl].
22. Narcyz i Złotousty / Hermann Hesse. 1991. Akcja powstałej w 1930 roku powieści autora Gry szklanych paciorków osnuta jest wokół przyjaźni średniowiecznego mnicha-ascety z bezdomnym rzeźbiarzem, włóczęgą, który szuka natchnienia w przygodach miłosnych. Fabuła książki stanowi pretekst do ukazania odwiecznego konfliktu aspiracji duchowych i świata zmysłów, rozumu i uczucia, oraz ciągłego poszukiwania recepty na szczęście. Przepiękna opowieść o odwiecznym kontraście między sercem a rozumem, myślą a wyobrażeniem... Opowieść o przyjaźni i poszukiwaniu, o przyjaźni i różnych drogach miłości. Poetycko napisana [lubimyczytac.pl]. 23. Narrenturm / Andrzej Sapkowski. 2003. Część pierwsza znakomitej trylogii Andrzeja Sapkowskiego. Koniec świata w Roku Pańskim 1420 nie nastąpił. Nie nastały Dni Kary i Pomsty poprzedzające nadejście Królestwa Bożego. Świat nie zginął i nie spłonął. Przynajmniej nie cały. Ale i tak było wesoło. Zwłaszcza Reinmarowi z Bielawy, zwanemu także Reynevanem, zielarzowi i uczonemu medykowi, spokrewnionemu z wieloma możnymi ówczesnego świata. Młodzieniec ów, zakochawszy się w pięknej i obdarzonej temperamentem żonie śląskiego rycerza, przeżywa niezapomniane chwile miłosnych uniesień. Do czasu, kiedy wyłamując drzwi, wdzierają się do komnaty krewniacy zdradzanego małżonka. I w tym momencie Reynevanowi przestaje być wesoło. Komentując Reynevanową skłonność do zakochiwania się, Zawisza Czarny, rycerz bez skazy i zmazy, stwierdził: “Oj, nie umrzesz ty, chłopaczku, śmiercią naturalną!” [empik.com].
24. Odnowiciel / Karol Bunsch. 2003. Szósty tom Powieści Piastowskich. Wieść o wygnaniu Rychezy doszła do Kazimierza, gdy już zamierzał wracać do Poznania. Spowodowała w nim rozterkę. U Wiślan panował jeszcze spokój, ale wszczęty na Śląsku rozruch pospólstwa rozszerzał się. Wygnaniem matki nie był zaskoczony, rządzić próbowała jak w zdobytym kraju, budząc niechęć prostego ludu i opór możnowładców, a zwłaszcza Awdańców, którzy wpływ mieli na króla [znak. com.pl]. 25. Płomienna korona / Elżbieta Cherezińska. 2017. Książę Władysław powrócił z banicji i Kraków otworzył przed nim swe bramy. Ale Królestwo wciąż jest podzielone, w Starszej Polsce władają książęta Głogowa, w Czechach trwają zawirowania tronowe, a na północy Krzyżacy zaczynają swą grę o Pomorze. Grę, która rozpętała gdańskie piekło. Władysław znów musi walczyć z wrogami, którzy naciskają na niego ze zbyt wielu stron. Pokonać potężnego biskupa Muskatę, co zbuntował Małą Polskę przeciw prawowitemu władcy. I nagle, dzięki uporowi Małego Księcia, wszystkie pasma porażek zaczynają zamieniać się w drogi wiodące do celu – Odrodzonego Królestwa. Czy siła Władysława płynie tylko z jego charakteru, czy też dodaje mu jej miecz króla banity? Miecz, którego niezwykła historia wpleciona jest w dzieje Polski. W trzecim i ostatnim tomie trylogii „Odrodzone Królestwo” Elżbieta Cherezińska pokazuje znanych nam bohaterów – Władysława Łokietka i jego żonę Jadwigę, która wyrasta na Wawelską Panią, arcybiskupa Świnkę i jego następców, biskupa Muskatę i Rikissę, która ponownie zasiada na czeskim tronie. Kobiety Starej Krwi i Starcy Siwobrodzi wplątują się w wojnę, losy renegata templariuszy zaś, Kunona, niebezpiecznie splatają się z losem Królestwa. Płatni zabójcy, Guntersberg, Hunia i karzeł Grunhagen, znów nie próżnują [lubimyczytac.pl].
26. Poczet królów polskich / Bożena Czwojdrak, Jakub Morawiec, Jerzy Sperka. 2007. Niniejszy poczet prezentuje sylwetki najważniejszych polskich władców od czasów Mieszka I do Stanisława Augusta Poniatowskiego, obejmując tym samym przeszło dziewięć stuleci naszej historii. Bogato ilustrowane biogramy zostały opatrzone kalendarium zawierającym istotne wydarzenia w dziejach poszczególnych postaci, a ponadto wzbogacone o ciekawostki z ich życia oraz wypisy ze xródeł, dotyczace danego władcy. Poczet uzupełniony jest o “ praktyczną wyszukiwarkę haseł”, czyli indeks występujących w nim postaci i ważniejszych wydarzeń [merlin.pl]. 27. Pogrobek : powieść z czasów przemysławowskich / Józef Ignacy Kraszewski. 1978. 11 tom z historycznego cyklu “Dzieje Polski”. Tytułowy bohater to Przemysł II, książę poznański, który w 1295 roku koronował się w Gnieźnie, symbolicznie kończąc w ten sposób okres rozbicia dzielnicowego. Głównym tematem książki są dzieje nieszczęśliwego małżeństwa księcia z pomorską księżniczką Lukierdą [lubimyczytac.pl].
28. Polska Jagiellonów / Paweł Jasienica. 1983. “Polska Jagiellonów” kreśli historię powstania Rzeczypospolitej wielonarodowej, wyrastającej z dwóch odrębnych organizmów państwowych, dwóch narodów. Ukazuje dzieje rodu królewskiego, a w równym stopniu kształtowanie się nowych form życia państwowego i rozwój kultury. Esej ten zabarwia “nie naukowa beznamiętność, lecz jej przeciwieństwo – ton osobisty, bezpośrednie, jak najmocniejsze zaangażowanie się autora, przemawiającego wprost i na własną odpowiedzialność” [tolle.pl]. 29. Polska Piastów / Paweł Jasienica. 1989. Pierwsza część znanego cyklu esejów historycznych Pawła Jasienicy to - według słów samego autora - „swobodne literackie opowiadanie” o dziejach Polski w okresie formowania się jej państwowości. Oglądamy tu losy kraju i narodu, który - rządzony przez przedstawicieli jednego rodu królewskiego - zdobywa sobie poczesne miejsce na mapie Europy. Jasienica wysuwa na plan pierwszy dzieje dynastii, sugestywnie ukazując zmagania, osiągnięcia i koleje życia piastowskich władców Polski [proszynski.pl]. 30. Puszcza / Antoni Gołubiew. 1986. Wszystko zaczęło się w puszczy. Nasi przodkowie mieszkali na wielkich, porośniętych prastarą puszczą obszarach nad Wisłą i Wartą. Pogańskie plemiona stopniowo łączyły się w historyczną wspólnotę. W przełomowym okresie na jej czele stanął wielki mąż stany tamtych czasów- piastowski książę Bolesław Chrobry. Antoni Gołubiew, znany powieściopisarz i publicysta, związany z grupą krakowskiej inteligencji katolickiej ze środowiska “Tygodnika Powszechnego”, w czteroczęściowym cykl u powieściowym “Bolesław Chrobry” ukazuje powstawanie zrębów państwowości polskiej i ważką rolę w tym procesie Bolesława Chrobrego. Swoisty, wymyślony dla potrzeb powieści język, bogata akcja, rzetelność w przedstawianiu faktów historycznych stawiają cykl Gołubiew a w rzędzie najwybitniejszych polskich powieści historycznych [ravelo.pl].
32. Srebrne orły. 1 / Teodor Parnicki. 1966. Powieść historyczna Teodora Parnickiego wydana w 1944 roku w Jerozolimie (wydanie w Polsce: Wrocław 1949). Utwór objęty był w 1951 roku zapisem cenzury w Polsce, podlegał natychmiastowemu wycofaniu z bibliotek. Srebrne orły to druga powieść w dorobku Parnickiego, a zarazem jedna z najpopularniejszych. Gdy Parnicki pisał Srebrne orły, Polski nie było na mapie. Właśnie wtedy postanowił przyjrzeć się początkom naszej państwowości, snując jednocześnie refleksje nad miejscem, w jakim znalazła się wówczas Polska: blisko imperium Ottonów, z własną wyrazistą tożsamością. Kształtujące się królestwo Chrobrego jest dla cesarza pożądanym partnerem politycznym. Wyrazem zabiegów Ottona są właśnie srebrne orły, symbol godności patrycjuszy rzymskich.Przed czytelnikiem roztacza się oszałamiająca wizja historyczna. Jej puentą z pewnością może być dewiza pisarska Teodora Parnickiego: „Mogło było być tak właśnie”. Powieść została uznana przez krytykę za najwybitniejsze osiągnięcie wśród utworów podejmujących temat początków polskiego państwa. Po odwilży 1956 zakaz cenzury cofnięto i do 1975 powieść miała 9 wydań [wydawnictwoliterackie.pl].
31. Rycerze czerni i bieli / Jack Whyte. 2007. Rycerze czerni i bieli, pierwszy tom trylogii, osnuty wokół tajemniczych początków templariuszy - najsłynniejszego zakonu w dziejach. Hugon de Payns, zgodnie z tradycją rodu, wstępuje do tajemniczego Zakonu. Przerażony okrucieństwem pierwszej krucjaty i poczynaniami łacinników oddaje się Bogu i wraz z towarzyszami postanawia strzec pątników pielgrzymujących do Ziemi Świętej. Zakon jednak ma dlań zadanie - Hugon musi odnaleźć ukryty na Wzgórzu Świątynnym jego skarb. Wydaje się to niewykonalne, lecz de Payns obmyśla plan, którego wątek - niczym tkanina z Bayeaux snuty cierpliwie i misternie wiele lat - pozwoli w samym sercu najświętszego z miejsc w Jerozolimie odkryć coś, co może wręcz wstrząsnąć posadami toczonego od wewnątrz rakiem zepsucia Kościoła... [literatura.gildia.pl].
33. Szata z purpury : opowieść rycerska o wojewodzie Skarbimirze, Piotrze Szczebrzycu i Witysławie z Ogrodzieńca / Kornelia Dobkiewiczowa. 1988. Powieść o dawnych czasach książąt i królów, z bogatymi opisami dawnej mowy, którą posługują się bohaterowie powieści [swistak.pl]. Powieść dla dzieci i młodzieży, ale równie dobra lektura dla dorosłych. 34. Średniowiecze : studia o kulturze / red. Julian Lewański. 1969. Książka została wydana przez Ossolineum, a zatem można spodziewać się dzieła ciekawego i rzetelnego. Ze wstępu o średniowiecznej historiografii małopolskiej: „Katalogi biskupów, podobnie jak katalogi opatów czy katalogi monarchów, są jednym z najsłabiej zbadanych gatunków literackich histograficznej twórczości średniowiecza […] Wzbudzały one wiele zainteresowania, ale jedynie jako materiał źródłowy, dobrze i przystępnie informujący o chronologii dziejów poszczególnych diecezji. Tymczasem jest to źródło, które, jak się zdaje, zasługuje na baczną uwagę z wielu względów.”
35. Trygław władca losu / Małgorzata Saramonowicz. 2016. Podczas zakazanego rytuału w sekretnej świątyni boga o trzech obliczach losy trojga dzieci zostają ze sobą splecione na zawsze. Jednego dnia się narodzą i jednego dnia będą musiały umrzeć. Wśród nich jest potomek Bolesława zwanego Krzywoustym. XII wiek, Polska. Gorliwi wyznawcy Kościoła z krzyżem na piersi i litanią na ustach tępią wiarę w starych bogów. Kraj stoi na skraju przepaści. Jeśli Bolesław nie doczeka się syna, straci tron. Jego tajemniczy kronikarz Nefas jest świadom zagrożenia. Zwraca się do mrocznych kapłanów Trygława, prosząc, by odmienili Przeznaczenie. Wkrótce przekona się, co uczynił… [znak.com.pl].
37. Zdobycie Kołobrzegu / Karol Bunsch. 2003. Seria powieści piastowskich Karola Bunscha doskonale wprowadza nas w czasy dawnych dziejów Polski. Opowiadania, w których skład wchodzą: “Dzikowy skarb” t. I i II, “Ojciec i syn” t. I i II, “Rok tysięczny” t. I i II, “Bracia”, “Bezkrólewie”, “Imiennik - śladem pradziada”, “Imiennik - miecz i pastorał”, “Przekleństwo”, “Zdobycie Kołobrzegu”, “Psie Pole”, “Powrotna droga”, “Wawelskie wzgórze”, “Wywołańcy”, “Przełom” - oddają dość wiernie kawałek historii i nie pozwalają oderwać się od książek [lubimyczytac.pl]. „Siedemnaście lat dopiero liczył książę, ale nie mniej bitew zapisało się szczerbami na jego tarczy i pancerzu. Wyrósł wśród wojny i widoczne już było, że imię, sławą przodków okryte, nowym blaskiem ozdobi, a przy nim niejeden czy to z rycerskich rodów, czy z prostych wojów, los swój związali z jego losem.” Fragment. 36. W zaświatach / Małgorzata Saramonowicz. 2017. Zginą wszyscy, gdy zginie jedno. Władysław, Jaksa i Alba. Młody następca tronu, syn wielkiego rycerza i niewidoma kapłanka. Władysław rywalizuje z Jaksą, z czasem staje się bezwzględny i okrutny. Jaksa zaś nie chce być wojownikiem i w tajemnicy doskonali swoje magiczne umiejętności. Tymczasem magiczne moce Alby są coraz silniejsze. Może już wkrótce to ona stanie na czele pogańskiego buntu… Nefas, tajemniczy sługa Krzywoustego, musi za wszelką cenę chronić wszystkich troje przed niebezpieczeństwem z zewnątrz i przed nimi samymi. Wiąże go złożona Trygławowi przysięga. Jeśli jej nie dotrzyma, tych troje młodych zginie. Nie chce jej złamać, bo wierzy, że dzięki pomocy mrocznego bóstwa uratuje z zaświatów jedyną kobietę, którą zdołał pokochać – szarowłosą Rangdę. Polska w XII wieku to miejsce, gdzie magia miesza się z rzeczywistością, pogańscy bogowie rządzą losami ludzi, a kościelni dostojnicy i możni rycerze gotowi są zaprzedać duszę diabłu, by choć na chwilę zyskać władzę. Małgorzata Saramonowicz prowokuje, niepokoi, ale przede wszystkim po raz kolejny dowodzi, że historia może być doskonałą kanwą dla sagi fantasy. Od lektury Xiąg Nefasa nie sposób się oderwać [empik.com].
38. Żelazne damy : kobiety, które zbudowały Polskę / Kamil Janicki. 2015. Nie ma dla nich miejsca w pracach naukowców, a autorzy encyklopedii uparcie powtarzają, że nic o nich nie wiadomo. Dobrawę, Odę i Emnildę niemal doszczętnie wymazano z naszych dziejów. Zupełnie niesłusznie. W „Żelaznych damach” Kamil Janicki udowadnia, że gdyby nie te kobiety, Polska w ogóle by nie istniała. W mrokach średniowiecza Polską rządziły kobiety: Dobrawa wie, że jej przyszły mąż Mieszko to zatwardziały poganin i masowy morderca. Nie ma wyjścia. Dla dobra swojego rodu wyrusza do dzikiego kraju Piastów. Oda musi opuścić klasztor, by zostać żoną słowiańskiego barbarzyńcy, odpowiedzialnego za śmierć jej bliskich i przyjaciół. W Poznaniu czeka ją wyłącznie pogarda. A jednak to ona zbuduje podwaliny polskiego imperium. Emnilda jest panią życia i śmierci swoich poddanych. By Europa utonęła w morzu krwi wystarczy jej jedno słowo. Dla korzyści własnej i swojego syna nie zawaha się go wypowiedzieć. Przyszło im żyć w czasach, gdy panowało tylko jedno prawo – prawo silniejszego. Przybyły do kraju rządzonego przez brutalnych władców, których całym życiem były podbój i mord. Stanęły u ich boku, a gdy nadeszła odpowiednia chwila, same sięgnęły po ster polityki. Dobrawa, Oda i Emnilda. To one sprawiły, że państwo pierwszych Piastów stało się potęgą przed którą drżano od Łaby aż po Kijów. Dla dobra rodu, swoich dzieci i dla władzy nie wahały się użyć trucizny czy sztyletu. Przekupstwo, podstęp, nawet własne ciało – każdy sposób był dobry, jeśli pozwalał im realizować zamierzone cele [ciekawostkihistoryczne.pl].
39. Życie w średniowiecznym zamku / Joseph Gies, Frances Gies. 2017. Widziałeś ich wiele, ale wciąż nic o nich nie wiesz. Dwoje cenionych historyków przedstawia barwny świat życia średniowiecznej warowni. Od władcy i jego pani, przez rycerza, halabardnika zasypiającego przy bramie, aż po pomocnika kuchennego i jego psa. Czy mieszkańcy zamków się nudzili? Co jedli? Czy obowiązywał tam wyjątkowy kodeks zachowań seksualnych? Dlaczego moda na dwie sypialnie ratowała życie, i to nie tylko małżeńskie? Do czego służyły pomieszczenia w zamku? Od tych reprezentacyjnych aż po te, w których przebywała tylko służba. Czy każde z nich miało swoje sekrety? Joseph Gies i Frances Gies prowadzą nas przez życie w średniowiecznej warowni, które zachwyca i zaskakuje. Oglądasz Grę o tron? Sprawdź, z czego skorzystał George R.R. Martin, tworząc zachwycający świat Pieśni Lodu i Ognia. Odkryj postaci, które posłużyły mu do stworzenia bohaterów Gry o tron. Szukaj powiązań i krocz śladami mistrza. Życie w średniowiecznym zamku to lektura obowiązkowa dla miłośników historii oraz każdego wielbiciela George’a R.R. Martina [znak.com.pl].
40. Żywe kamienie / Wacław Berent. 1982. Powieść Wacława Berenta „Żywe kamienie” o średniowiecznych artystach wędrownych, których przybycie zmienia oblicze miasta pogrążonego w marazmie, została wydana w latach 1917/18. Utwór obrazuje zmierzch teokratycznej kultury średniowiecza. Średniowieczni artyści wędrowni z przełomu XIII i XIV wieku wkraczają do miasta pogrążonego w stanie otępienia i wywołują wstrząs u jego mieszkańców. W efekcie przeciwko marazmowi buntują się także starzy mistrzowie: płatnerz, uczony przeor, itd. Bohaterów łączy niepokój ducha, wieczna wędrówka i marzenia błędnych rycerzy. „Żywe kamienie” to postaci z posągów, pieśni i legend średniowiecznych. Idealizm i konkretność zostały wyrażone archaizowaną prozą, a w tok epicki wplata się liryka, elementy dramatu i tragedii. Średniowieczna alegoryczność przeplata się ze współczesną symboliką [lubimyczytac.pl].