Lista “Książek z kluczem” Listopad 2017
zarzuty najlepiej wówczas przez zwierzchnictwo widziane, np. że Wajda ma „niechętny, zabarwiony emocją stosunek do ZSRR”, że „podobno z pochodzenia Żyd”, a może i homoseksualista. „Andrzej Wajda. Podejrzany” to nie tylko kronika nękania reżysera przez służby. To przede wszystkim wnikliwy portret wybitnego artysty tworzącego w czasach PRL [polityka.pl].
1. Andrzej Wajda : podejrzany / Witold Bereś, Krzysztof Burnetko (2013) Tajne służby zajmowały się Andrzejem Wajdą już od 1950 r., ale jeszcze ciekawsza jest druga data – ostatnie zapiski pochodzą z 24 lipca 1989 r., kiedy reżyser od dwóch tygodni był już senatorem. Witold Bereś i Krzysztof Burnetko znaleźli w archiwach IPN 1191 poświęconych mu stron, ale nie mają wątpliwości, iż było ich więcej. Artystą, któremu nadano świadczący o swoistym respekcie kryptonim „Luminarz”, zajmowało się łącznie 22 tajnych współpracowników komunistycznych służb (jeden z nich miał sympatyczny pseudonim „Przyjaciel”), nie licząc ich przełożonych. Co chyba jednak przeczy twierdzeniom powtarzanym do dziś w krytycznych artykułach o Wajdzie, iż był on pieszczochem tamtego reżimu. Władze komunistyczne naprawdę wierzyły, iż kino jest najważniejszą ze wszystkich sztuk. Zapalonym kinomanem był Władysław Gomułka, który po obejrzeniu m.in. „Niewinnych czarodziejów” Wajdy, „Nikt nie woła” Kutza i „Noża w wodzie” Polańskiego ogłosił z najwyższej partyjnej trybuny, iż „uderza w nich oderwanie od konkretów w warunkach społecznej rzeczywistości Polski budującej socjalizm oraz pesymizm w traktowaniu losów człowieka”. Drobni donosiciele nie mieli tak szerokich horyzontów. Starali się udowodnić swą przydatność drobnymi informacjami, wśród których pojawiały się
2. Anoda : kamień na szańcu / Piotr Lipiński (2015) Jan Rodowicz “Anoda” był legendą Szarych Szeregów. To on pierwszy rzucił butelkę z benzyną podczas akcji pod Arsenałem. UB przyszło po niego w Wigilię 1948 roku. Dwa tygodnie później już nie żył. Oficjalna wersja mówiła, że sam wyskoczył z okna czwartego piętra gmachu Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Nikt z bliskich w to nie uwierzył, a okoliczności jego śmierci do dziś pozostają nierozwiązaną zagadką. Piotr Lipiński w swojej najnowszej książce “Anoda. Kamień na szańcu” z rozmachem nakreśla portret tej niezwykłej postaci, próbując odpowiedzieć jaki naprawdę był Janek z Szarych Szeregów [wmrokuhistorii. blogspot.com]. 3. Bim, bam, bom, mogę wszystko! : historia Bogusława Meca / Maciej Wasielewski (2013) Życie Bogusława Meca było ciekawsze niż jego twórczość, mówią bliscy. Piosenkarz, który zasłynął utworem “Jej portret” nie akceptował wad, zarówno u siebie jak i u innych. Istnieje tylko czerń i biel - powtarzał. W życiu i na scenie chciał panować nad emocjami ludzi. Wtedy czuł się bezpiecznie. Ta książka nie jest opowieścią o estradzie, o piosenkach i piosenkarzach. To przejmująca historia człowieka, który od najmłodszych lat musiał walczyć o akceptację. Kochał i niszczył. Budził podziw i zrażał do siebie innych. To także zapis niezwykłej i trudnej miłości do Joli, która przez ponad trzydzieści lat wyciągała go z różnych piekieł [lubimyczytac. pl].
4. Hitman / Juliusz Machulski (2012) Sopot, ulica Monte Cassino. Ludzie wychodzący z kina „Bałtyk”. Wśród nich prawie czteroletni chłopiec, jego babcia i ojciec, który bezskutecznie próbuje przywołać malca. Ten jednak nie zamierza ustąpić i dąsa się nadal. Babcia tłumaczy jego zachowanie: „Przestraszył się, bo widział, jak się utopiłeś!”. Dziecko to, Juliusz Machulski, jego ojciec – Jan Machulski, a dopiero co wyświetlony film – „Ostatni dzień lata” – pierwszy film dla dorosłych, jaki obejrzał przyszły twórca takich hitów jak: „Vabank”, „Seksmisja”, „Kingsajz” i „Kiler”. Tą historią rozpoczyna on cykl swoich felietonów o polskim i światowym kinie, teatrze i swoim życiu, na które patrzy z perspektywy lat okiem doświadczonego reżysera. „Kto myśli, że Juliusz Machulski jest wyłącznie najlepszym reżyserem komedii w Polsce, ten będzie zaskoczony tą książką. Julek też świetnie pisze (nie tylko scenariusze, jak widać). Dopiero teraz zobaczyłam, jak bardzo jego filmy są osobiste. Jakim czułym i uważnym obserwatorem jest ich autor. I jak – mimo sukcesów, rozczarowań i upływu lat – wiernie służy swym pierwszym miłościom, zachowując ciekawość i wrażliwość tego chłopca, którego spotkałam jako studenta pierwszego roku reżyserii... Przeczytałam “Hitmana” jednym tchem – ze wzruszeniem, rozbawieniem i wdzięcznością”. Agnieszka Holland „Każdy rozdział jego życia to nowelka filmowa często z przedowcipnymi dialogami. On sam w głównej roli z imponującą pamięcią szczegółów. A przede wszystkim z tym arcyinteligentnym poczuciem humoru, którym zawsze nas uwodził”. Jerzy Stuhr [empik.com].
5. Kontener / Katarzyna Boni, Wojciech Tochman (2014) Opowieść dokumentalna o dramatycznej codzienności uchodźców z Syrii. Jeśli chodzi o liczebność populacji Zaatari to drugi po kenijskim Dadaab tułaczy obóz na świecie. Najlepiej opisany i zmapowany. Czwarte miasto Jordanii. Dwieście dwadzieścia siedem ulic. Szesnaście tysięcy domostw. Na mapach zaznaczono każdy budynek. Oprócz namiotów i kontenerów – trzy tysiące innych rozmaitych punktów: sklepy, małe biznesy, szkoły, kliniki, tereny rekreacyjne, biura, centra rejestracji, łazienki, kuchnie, zbiorniki na wodę pitną, kosze na śmieci, meczety, a nawet latarnie. Wybrano jedynie te najważniejsze, zorientowano mapę wobec Mekki i rozdano uchodźcom – niech wiedzą, gdzie są. Ale mapy powstają głównie dla tych, którzy obozem zarządzają. Tylko w Jordanii jest trzysta tysięcy niepełnoletnich Syryjczyków. Setki, jeśli nie tysiące, wędrują bez opieki dorosłych. Każdy uchodźca z Syrii, mały czy duży, kosztuje trzy i pół tysiąca dolarów rocznie. Świat, który w tej sprawie Jordanię wspiera, pokrywa jedynie trzydzieści procent wydatków. Gospodarze boją się, że przybysze zabiorą im pracę i wodę. Przybysze narzekają, że nie wszyscy tutejsi
rozumieją ich ból, że z ich cierpienia czerpią korzyści. Tak bywa. Ale jest też współczucie, zrozumienie, cierpliwość. Każdego dnia zjawiają się nowi tułacze. Nie dla wspaniałych jordańskich krajobrazów wloką się nocą przez kamienną pustynię, nie dla słodkich pomidorów. Tam mieli swoje. Przychodzą, by żyć. I tęsknić. Kiedy Arab opuszcza ukochaną kobietę albo drogą mu ojczyznę, czuje ghourbę. To nostalgia, wyobcowanie, świadomość wygnania i żal za utraconym. Dręczące poczucie bycia nie u siebie. Słowo ghourba wywodzi się od ciemnego słowa gharaba znanego w islamie jako przeciwieństwo jasnego słowa sharaqa. Sharaqa – wschodzące słońce, obcowanie z Bogiem. Gharaba – ciemność. Tego nic nie ukoi. Tylko powrót. Fragmenty książki „Kontener” Książka „Kontener” rozpoczyna nowy projekt reporterski Wojciecha Tochmana „Migracje”. Każda z książek cyklu będzie powstawała we współpracy z absolwentem/ absolwentką Polskiej Szkoły Reportażu. Publikacja wspiera działania Polskiej Akcji Humanitarnej, która od ponad 2 lat pomaga ofiarom wojny w Syrii. Efekt? 40 tysięcy osób otrzymało wodę, chleb, kosze z żywnością, przedmioty codziennego użytku, pomoc medyczną. PAH działa głownie na terenie Syrii, a niosąc pomoc zatrudnia do pracy Syryjczyków. By dalej docierać z pomocą do ofiar wojny, PAH potrzebuje wsparcia. Darowizny można przelewać na konto: BPH S.A. 32 1060 0076 0000 3310 0018 2891. Każdą darowiznę można odpisać od podatku. Żniwo trwającej 4 rok wojny domowej w Syrii to 100 tysięcy ofiar cywilnych, 2,5 MILIONA uchodźcow, 9 milionów potrzebujących pomocy humanitarnej [tochman.eu].
6. Moskaliki, czyli O wyższości Sarmatów nad inszymi nacjami / Joanna Szczęsna (2014) Poezja może kojarzyć się z patetycznymi utworami, wielkimi porywami serca, umoralnianiem, niezrozumiałymi wynurzeniami neurotycznej duszy itd. Ale nic bardziej mylnego! Poezja ma różne oblicza. I tak, obok liryki „poważnej” w śmiesznych pozach prężą się zabawne rymowanki. Poezja bywa pełna humoru, może być zabawą w tworzenie wierszy czy wierszyków, popisem kunsztu poetyckiego, żartami. Taka forma zabawy językiem od dawna była bardzo popularna w kręgu kolegów-poetów, często zyskując popularność również wśród amatorów. „Moskaliki” to książka w całości poświęcona powszechnie dość mało znanemu gatunkowi lirycznemu – tytułowym moskalikom. Prekursorami i mistrzami gatunku byli Wisława Szymborska i Stanisław Barańczak. Obydwoje charakteryzowali się niezwykłym talentem, poczuciem humoru i gotowością do podejmowania wyzwań. Joanna Szczęsna prowadzi czytelnika przez dziewięć rozdziałów tłumacząc najpierw proces kształtowania się nowych gatunków literackich w ogóle, przechodząc do genezy moskalików (z jasno określonym momentem ich powstania). Powstanie Listopadowe ujawniło jednego z poetów patriotycznych – Rajnolda Suchodolskiego. Ten niezwykle płodny artysta układał wiersze przeznaczone do śpiewania (na melodię znanych już pieśni). Charakterystyczne dla jego twórczości było opiewanie mężnych Polaków oraz wyśmiewanie czy deprecjonowanie innych nacji. Najpopularniejszym utworem w jego dorobku stał się „Polonez Kościuszki”, w którym szczególnie jedna zwrotka była wyjątkowo pozytywnie odbierana przez społeczeństwo: Kto powiedział, że Moskale Są to bracia dla Lechitów, Temu pierwszy w łeb wypalę Przed kościołem Karmelitów. Układanie moskalików polegała na parafrazie tego fragmentu, zachowując jego formę i rytm. Należało wykazać się inwencją w doborze nacji, sposobu pozbywania się tego, kto wygłasza tezę w pierwszym dystychu. Zabawę w moskaliki zapoczątkowano w latach pięćdziesiątych. Czterdzieści lat później swój kunszt na tym polu przypomniała Wisława Szymborska. Do gry sprowokowała Stanisława Barańczaka,
poetyckiego wodzireja. Wkrótce te zabawne wierszyki pisał nie tylko rzeczony duet, ale także ich przyjaciele, znajomi. Moskaliki prędko trafiły do druku, zarażając obsesją ich układania czytelników. Joanna Szczęsna zdradza wiele szczegółów z tej lirycznej potyczki. Czytelnik nie tylko dowie się kto z kim rywalizował, w jakich okolicznościach, ale – co najważniejsze – publikuje kilkadziesiąt utworów wielu twórców, analizując i grupując wiersze. Sam gatunek, jak można się domyślać, ewoluował w stronę coraz luźniejszych zasad. Powstawały także różne kombinacje – np. do istniejącej końcówki należało dopisać początek. Autorka jednak nie zamyka czytelnika jedynie w kręgu moskalików, przy okazji opowiada o innych poetyckich zabawach, zdradzając, którzy z twórców (i literaturoznawców) odnajdują szczególną przyjemność w takim hobby. Wiele tu literackich smaczków, zarówno ze świata poezji, jak i życia artystów. Potraktowany poważnie temat w połączeniu z nieco żartobliwym językiem publikacji daje prawdziwą czytelniczą frajdę nie tylko miłośnikom poezji [szuflada.net].
7. Muzyka mojego życia : moje rozmowy z gwiazdami, które podziwiam, o muzyce, którą kocham / Robert Janowski (2016) Przebojowa, osobista historia polskiej muzyki rozrywkowej według Roberta Janowskiego. Dlaczego Maryla Rodowicz nie została w Hollywood? Gdzie podsłuch w radzieckim hotelu znalazł Krzysztof Krawczyk? Jak to było, gdy Ryszard Rynkowski grał awangardowy jazz? Robert Janowski w swojej książce rozmawia z postaciami, które nadawały rytm polskiej muzyce. Nic się przed nim nie ukryje! Dlatego jego rozmowy z gwiazdami polskiej piosenki układają się w fascynującą i pełną anegdot opowieść o wielkich muzycznych zjawiskach, a także o kulisach sukcesu i sławy. To opowieść o muzyce Waszego życia! ROBERT JANOWSKI – piosenkarz, aktor, poeta, szerokiej publiczności znany jako prowadzący programu rozrywkowego „Jaka to melodia?” oraz audycji radiowej „Muzyka mojego życia”. Zdobywca pięciu nagród Wiktora za osobowość telewizyjną i laureat czterech Telekamer plebiscytu „Tele Tygodnia”, w tym Złotej Telekamery [kulturalnysklep.pl]. 8. Nie wierzę w życie pozaradiowe / Marek Niedźwiecki. (2011) Marek Niedźwiecki wyłącza mikrofon i po cichu opuszcza Myśliwiecką. W domu czekają na niego Billie Holiday (na chandrę) i Genesis (w godzinie melancholii). Zaszywa się pośród płyt, w ciepłym szlafroku. Lubi pomyśleć sobie o Australii jak o kochance, do której ucieka od Trójki. Lubi też przestraszyć się przed snem, najlepiej amerykańskim horrorem. Wtedy śpi spokojnie. W życiu pozaradiowym lubi być niewidzialny i nieuchwytny. Napisał o tym książkę. Książka jest bogato zilustrowana zdjęciami z prywatnego archiwum Pana Marka Niedźwieckiego [znak.com].
9. Polonez na polu minowym / Dorota Wodecka (2013) Mocno, ostro, bez litości o współczesnej Polsce i Polakach. Słaby, rozchwiany, neurotyczny i zakompleksiony zawistnik, czyli obraz patrioty w oczach wybitnych polskich pisarzy. „Polonez na polu minowym” to 15 wyjątkowych rozmów Doroty Wodeckiej ze znanymi pisarzami, których autorka zapytała o Polskę, tożsamość narodową, wady, urojenia, kompleksy i cnoty Polaków. Wśród rozmówców znaleźli się m.in.: Hanna Krall, Andrzej Stasiuk, Joanna Bator, Krzysztof Varga, Wojciech Kuczok i Szczepan Twardoch. Nie byłoby tej książki, gdyby nie e-mail Eustachego Rylskiego do premiera Donalda Tuska z miażdżącą diagnozą naszego państwa: rozchwianego, neurotycznego, represyjnego wobec jednostki i rejterującego przed tłumem. List wrócił bez odpowiedzi. Wtedy Dorota Wodecka postanowiła przepytać innych pisarzy o kondycję Polski i Polaków. Czy list autora „Na Grobli” to tylko bunt jednostki, czy całego środowiska? Powstały wywiady prawdziwe i mocne. Tak szczerze o Polsce nie zwykliśmy rozmawiać publicznie. Dla Janusza Rudnickiego żywot polskiego patrioty to polonez na polu minowym. Dla Andrzeja Stasiuka polskość to los „Bombeliny”– kota, którego jego córka znalazła przed
Bożym Narodzeniem w kapliczce z Matką Boską. A Joanna Bator polski katolicyzm nazywa ”talibanatem” w wersji słowiańskiej. Mocno? Bohaterowie tej książki nie mają litości... dla siebie i dla nas. Dosadnie i bez litości o Polsce i Polakach opowiadają: Hanną Krall, Marianem Pilotem, Eustachym Rylskim, Magdaleną Tulli, Januszem Rudnickim, Janem Jakubem Kolskim, Andrzejem Stasiukiem, Joanną Bator, Krzysztofem Vargą, Igorem Ostachowiczem, Wojciechem Kuczokiem, Mariuszem Sieniewiczem, Tomaszem Piątkiem, Ignacym Karpowiczem, Szczepanem Twardochem. Błyskotliwie zilustrował je znany rysownik Jacek Gawłowski. Dorota Wodecka – wieloletnia dziennikarka opolskiego oddziału “Gazety Wyborczej”, autorka wywiadów i reportaży publikowanych w „Magazynie Świątecznym” „Gazety Wyborczej”, „Dużym Formacie” i „Wysokich Obcasach Extra”. Niektóre z nich ukazała się w książce „Mężczyźni rozmawiają o wszystkim”. Mieszka pod Wrocławiem [lubimyczytac.pl].
10. Polska mistrzem Polski / Krzysztof Varga (2012) Krzysztof Varga się zachwyca: „ten komunikat jest genialny w prostocie swojego przekazu: jesteśmy mistrzami świata w kategorii bycia Polakami i nikt nam tego mistrzostwa nie odbierze”. Niestety, w innych kategoriach mamy szanse nieporównanie mniejsze, nad czym autor boleje w swych felietonach drukowanych od trzech lat na łamach „Dużego Formatu”. Ale może należałoby zacząć od istotnego stwierdzenia, że mianowicie to, co raz w tygodniu publikuje Varga, jest felietonem w sensie ścisłym, ponieważ szeroka definicja felietonu jest dzisiaj taka, że to kawałek, pod którym podpisuje się osoba znana z telewizji. A Varga w ekspresowym tempie dołączył do krajowej czołówki. Świetnie pisze i w odróżnieniu od niektórych kolegów po fachu nie ogranicza się do tematów podejmowanych zeszłego wieczoru w TVN24. Polityka zajmuje go w minimalnym stopniu, jest natomiast, jak powiedziałby Zygmunt Bauman, kulturalnym wszystkożercą. Nie gardzi wytworami popkultury, które jednak wyraźnie oddziela od masowego badziewia. Sporo pisze o książkach, i to nie swoich, co jest już chyba zapomnianym obyczajem w naszym życiu literackim [polityka.pl]. 11. Polska Ogórkowa : podręcznik dla wszystkich klas / Michał Ogórek (2014) Zbiór minifelietonów Michała Ogórka z pewnością zachwyci tych, którzy lubią mądry humor, inteligentną złośliwość i łatwość portretowania wszechobecnych absurdów. W trakcie lektury czytelnik nieraz wybuchnie śmiechem, ale też wielokrotnie zastanowi się, jak wiele z opisywanych sytuacji to obrazki z jego najbliższego otoczenia. Ogórek nie poucza, nie moralizuje, nie decyduje się też na, patetycznie rzecz ujmując, obnażanie wad. Z lekkością, brawurą i ogromnym talentem do oszczędnego posługiwania się słowem pokazuje polskość w jej przeróżnych odsłonach. Bawiąc, skłania do refleksji, a to niewątpliwie wielka zaleta. Ponieważ pomysł na książkę obraca się wokół podręcznika, znajdziemy w nim atrakcyjnie przepracowane/omówione kolejne lekcje. Wśród nich jest np. język polski, matematyka, geografia, informatyka, ale też wychowanie seksualne czy higiena. Przed ciętym językiem Ogórka nie uchroni się nikt ani nic. Celnego komentarza doczekają się i politycy, i obywatele, i kler, i literaci, i różnego rodzaju stereotypy,
i medialne wpadki. Dla felietonisty nie ma tematów tabu [książki.onet.pl]. 12. Portrety z łagru / Michaił Chodorkowski (2014) Czasami wydarzenia w więzieniu zdają się być doprowadzonym do absurdu odbiciem naszego codziennego życia „za murem”. Boimy się bronić swoich praw, adaptujemy się, kryjemy za maską uległości. Czy ta obronna maska nie staje się jednak w końcu naszą twarzą? Czy stopniowo nie zamieniamy się w milczących i bezwolnych niewolników, gotowych na popełnienie każdej nikczemności na rozkaz „z góry”? Michaił Chodorkowski Jest strażnik, który bije bez pozostawiania śladów. Oszust którego policja wrobiła w morderstwo. Opuszczony nastolatek, włóczęga, kapuś ... Więzień Rosji opisuje ukryty świat brutalności i korupcji, świat taki w którym jednak człowieczeństwo wciąż zwycięża przemoc i zbrodnię. To książka o rosyjskich łagrach i więzieniach i Rosji która jest więzieniem. Michaił Chodorkowski do niedawna najważniejszy więzień Rosji opisuje świat w którym spędził 10 lat. Historia Michaiła Chodorkowskiego to uniwersalna opowieść o człowieku, który zmienia się na lepsze. Człowieku, który pozostaje wierny swoim wartościom za cenę utraty własnego majątku i wolności. Człowieku, który przywykł do opływania w luksusy, a potem w więziennej celi odnalazł sens życia. Sens zawarty w takich wartościach jak prawda, wolność, prawa jednostki i demokracja. ten człowiek uparcie wierzy, że jego ojczyzna, Rosja, może zerwać z wielowiekową tradycją rządów autorytarnych, odmienić bieg historii i dołączyć do rodziny krajów demokratycznych, opartych na wolności, poszanowaniu prawa i swobód obywatelskich. – Jan Krzysztof Bielecki [znak.com].
epizodach z prywatnego życia Marszałka. Zawiera ponad sto fotografii ze zbiorów rodzinnych. Książkę zaprojektował profesor Maciej Buszewicz. Włodzimierz Kalicki, urodzony w 1955 r., jest pisarzem, dziennikarzem oraz inżynierem cybernetykiem. Od 1989 roku związany z “Gazetą Wyborczą”. Otrzymał m.in. nagrodę im. Jerzego Zielińskiego, Polsko-Niemiecką Nagrodę Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich oraz Grand Press. Współwydawcą książki jest Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku [agora.pl].
13. Powrót do Sulejówka : opowieść o dworku marszałka Piłsudskiego / Włodzimierz Kalicki (2014) Jesienią 1885 roku osiemnastoletni Józef Piłsudski wyruszył końmi z Wilna do Charkowa. Zostawił mieszkanie ojca, opustoszałe po śmierci matki. Odtąd przez trzydzieści pięć lat - w Charkowie, na syberyjskim zesłaniu, w socjalistycznej i niepodległościowej konspiracji, w okopach wojny światowej, w celi twierdzy magdeburskiej, na frontach wojny bolszewickiej - był człowiekiem bezdomnym. Aż do 1921 roku nie zaznał rodzinnego szczęścia we własnych murach, pośród rodowych drobiazgów i pamiątek. Prawdziwy dom Józefa Piłsudzkiego zbudować mieli dopiero jego dawni żołnierze. Wzniesiony w Sulejówku dworek “Milusin” w 1923 roku stał się dla Piłsudskiego miejscem odpoczynku po latach walki oraz azylem na czas politycznej emigracji. Tu hodował pszczoły, tu bawił się z córkami i tu odmawiał przyjęcia polskiej korony. Stąd wyruszył również, by dokonać politycznego przewrotu w maju 1926 roku. “Zawsze pamiętajcie, że Belweder jest tylko hotelem. Prawdziwy dom macie w Sulejówku” - mówiła do jego córek Wandy i Jagody ich matka, Aleksandra Piłsudska. “Powrót do Sulejówka” opowiada o wielu nieznanych
14. Powstanie Warszawskie : rozpoznani / Iza Michalewicz, Maciej Piwowarczuk (2014) Kiedyś byli tylko cieniami na taśmie filmowej. Anonimowymi bohaterami kronik powstańczej Warszawy. Uśmiechnięty chłopak z apaszką w grochy na szyi, para, której ksiądz udziela ślubu, dziewczyna strzelająca z błyskawicy, szczęśliwy kapral dźwigający zdobyczną broń, pyzaty dzieciak gapiący się, jak starsi strzelają... Dziś wiemy, że chłopak z apaszką to Stanisław Firchał, który właśnie wymknął się kanałem z płonącego Starego Miasta. Młoda para to Bill i Lili Biegowie, którzy wzięli ślub, bo, jak mówią: „Przecież jutro mogliśmy już nie żyć”. Dziewczyna to Wanda Traczyk-Stawska, która w czasie okupacji wręczała skazanym za kolaborację wyroki śmierci. Kapral to Witold Kieżun, jeden ze zdobywców PAST-y. Mały powstaniec to Olek Zubek, który zaczął Powstanie w oddziale, który nie miał broni. Ich nazwiska i losy poznaliśmy dzięki akcji „Rozpoznaj” zorganizowanej przez Muzeum Powstania Warszawskiego. Ich twarze możemy oglądać w filmie „Powstanie Warszawskie” – pierwszym na świecie dokumentalizowanym filmie bez fikcji. Teraz Iza Michalewicz i Maciej Piwowarczuk opowiedzieli ich przedwojenne, wojenne i powojenne historie – niesamowite i prawdziwe jednocześnie [lubimyczytac.pl].
15. Reporterka : rozmowy z Hanną Krall / wybór, kompozycja, uzupełnienia oraz dokumentacja Jacek Antczak (2015) Ta książka wykracza poza czytelnicze przyzwyczajenia. Nie tylko dlatego, że jej bohaterka jest postacią nietuzinkową i to, co ma do powiedzenia o swoich metodach pracy czy podejściu do życia bywa zaskakujące. Jednak po wielkiej indywidualności trudno się spodziewać czegoś innego. Można wszak założyć, że nie będzie ona stroniła od zaznaczania swojej podmiotowości w tekście. Tymczasem Hanna Krall oświadcza: „Nigdy nie napiszę o sobie samej w pierwszej osobie”. Ale „nie napiszę” nie przekłada się oczywiście na „nie powiem”. Z reporterką przeprowadzono dziesiątki wspaniałych rozmów. Lecz żadna z nich nie była wywiadem-rzeką, który spełniłby funkcję biografii. Dziesięć rozmów zaprezentowanych w książce jednocześnie się odbyło i nie odbyło. Każda z nich to kolaż skomponowany z wywiadów już gotowych. Kompilator, Jacek Antczak, najdosłowniej pociął dostępne teksty na poszczególne kwestie i zestawił ze sobą tak, aby tworzyły tematyczny porządek. Tożsamość pierwotnych rozmów została rzecz jasna ujawniona w przypisach, ale niekiedy ich pytania trzeba było zastąpić innym, aby stworzona w ten sposób wymiana zdań zachowała logiczny porządek. Efekt tych zabiegów jest niewidoczny: rozmowy mają swoje tempo a nawet zachowują temperaturę „dyskusji”. Jednak najważniejsze jest to, że zatarcie tożsamości interlokutorów, pozwala na uwypuklenie głosu Hanny Krall. Pierwszoosobowego. Rozmowy podzielone zostały na trzy części. W pierwszej Krall wyjaśnia, co oznacza dla niej bycie reporterką. W drugiej przybliża tajniki swojego warsztatu. W trzeciej wreszcie mówi o relacjach z czytelnikami. Zawsze intrygująco: czy to przytaczając anegdotę, czy formułując uogólnienia, czy to zwierzając się z rozterek. Hanna Krall opowiada się za tym, by reportażu nie czytać wyłącznie jako literatury faktu, lecz szukać jego głębszego znaczenia. Jej własna, kunsztowna twórczość wprawdzie do tego prowokuje, ale, jak słusznie zauważa reporterka, niewielu interpretujących radzi sobie z analizowaniem tych zwłaszcza tekstów, które naruszają gatunkowe ramy. Reporterka jest więc książką bezcenną zarówno dla miłośników autorki Zdążyć przez panem Bogiem, jak i dla tych, którzy profesjonalnie zmagają się z literacką materią. - Marta Mizuro [instytutksiazki.pl].
16. Siła bezsilnych i inne eseje / Václav Havel (2011) Obszerny wybór tekstów Václava Havla z lat 1969–2009. „Siła bezsilnych...” to zbiór wyjątkowy, w którym pierwszy prezydent Republiki Czeskiej, uznany prozaik, zachwyca swoim kunsztem literackim. Václav Havel, wybitny polityk, pisarz, intelektualista do tej pory nie doczekał się w Polsce żadnego wydanego oficjalnie wyboru swoich esejów. Liczne jego teksty sprzed 1989 r. ukazywały się w obiegu niezależnym, później były wielokrotnie omawiane, cytowane i analizowane, nigdy jednak nie wyszły w formie książkowej. Niniejsza publikacja uzupełnia tę lukę wydawniczą. To obszerny wybór najważniejszych tekstów Havla z lat 1969–2009, uporządkowanych chronologicznie w trzech rozdziałach. W rozdziale pierwszym „Siła bezsilnych” znalazły się teksty historyczne z lat 1969–89 wraz ze słynnym tytułowym esejem. Część druga „W stronę społeczeństwa obywatelskiego” to głównie przemówienia z lat 1990–2003. Rozdział trzeci „Odpowiedzialność jako los” zawiera eseje z lat 1990–2009, traktujące o roli moralności w polityce i dylematach intelektualistów, którzy niespodziewanie dla samych siebie znaleźli się na szczytach władzy. Wyboru tekstów dokonał Andrzej Jagodziński, tłumacz literatury czeskiej, publicysta, redaktor, dyrektor Instytutu Polskiego w Pradze, a od 2010 r. Instytutu Polskiego w Bratysławie. W przedmowie do „Siły bezsilnych...” Adam Michnik pisze: „Ten tom to eseistyka najwyższej próby, tej próby co eseje George’a Orwella i Hannah Arendt, Josifa Brodskiego i Istvána Bibó, Leszka Kołakowskiego i Czesława Miłosza.” Kto zapozna się z treścią tej wyjątkowej publikacji, nie będzie miał wątpliwości, że nie wprowadza nas w błąd [publio.pl].
17. Tadeusz Nalepa : Breakout absolutnie / Wiesław Królikowski (2013) Odkąd Tadeusz Nalepa przekształcił Blackout w Breakout, do oficjalnego (acz nie ostatecznego) końca działalności grupy upłynęło 12 lat.Ten czas zespół Breakeout poświęcił, by wypełnić smutną socjalistyczną rzeczywistość intensywną barwą swojej muzyki. Krytykowani przez media za sprzyjanie zachodnim wzorcom i demonstracyjnie długie włosy, w końcu objęci zakazem emisji w telewizji i radiu, uparcie tworzyli teksty i melodie, które wywalczyły sobie drogę do świadomości Polaka i znalazły miejsce na półce z jego ulubionymi przebojami. Grupa Tadeusza Nalepy nadawała wyraźny sygnał, że nad Wisłą blues i rock mają się świetnie, a socreal jest wobec połączenia słowiańskiej fantazji z hendriksowskimi i zeppelinowymi tradycjami zupełnie pozbawiony szans. Nowe, rozszerzone wydanie książki zawiera wspomnienia o zmarłym 4 marca 2007 roku Tadeuszu Nalepie, kalendarium i wywiady oraz uzupełnioną dyskografię, a także galerię niepublikowanych dotąd zdjęć [granice.pl].
18. Władysław Anders : życie po Monte Cassino / Ewa Berberyusz (2012) “Władysław Anders - życie po Monte Cassino” autorstwa Ewy Berberyusz to wielowymiarowy obraz życia wielkiego dowódcy i jego otoczenia, a także reporterska panorama ważnego fragmentu polskiej historii. Książka ukaże się nakładem wydawnictwa Agora już 31 sierpnia br. Autorka odnalazła żołnierzy Drugiego Korpusu, którzy opowiedzieli jej o swoim legendarnym wodzu. Z rozmów tych powstała fascynująca opowieść o oficjalnym i zakulisowym życiu wybitnego przywódcy - uosobieniu kawaleryjskiej legendy, człowieku kochającym życie, zwycięskim wodzu w tragicznie przegranej wojnie, symbolu polskiego oporu i wiary w wolność, a także znienawidzonym przez reżim warszawski wrogu. Profesor Paweł Machcewicz napisał: Ewa Berberyusz w swojej reporterskiej książce pokazuje człowieka z “krwi i kości”, którego kochali żołnierze i kobiety, zrażającego też wielu ludzi swoją apodyktycznością i wielkimi ambicjami, mimo wszystko kogoś wybitnego i fascynującego. Książka została wydana w niewielkim nakładzie w 1991 roku przez wydawnictwo Aneks w Londynie. Wówczas nosiła tytuł “Anders spieszony”. Obecne wydanie, zostało ponownie zredagowane oraz wzbogacone o unikatowe zdjęcia i nowy wstęp [agora.pl]. 19. Wszyscy ludzie prezydenta / Carl Bernstein, Bob Woodward (2013) Historia dziennikarskiego śledztwa wszechczasów Po raz pierwszy po polsku! Wszyscy ludzie prezydenta (1974) – historia dziennikarskiego śledztwa, które na zawsze zmieniło Amerykę. Książka stała się bestsellerem, a jej filmowa adaptacja z Robertem Redfordem i Dustinem Hoffmanem (1976 r.) zdobyła cztery Oscary. 17 czerwca 1972 r. dwaj reporterzy działu stołecznego The Washington Post dostali nagłe zlecenie: mieli zająć się włamaniem do siedziby Komitetu Krajowego Partii Demokratycznej. Tak zaczęła się afera Watergate, której finałem była dymisja prezydenta Nixona. Nie była ona jednorazowym skandalem, lecz wielkim politycznym dramatem Ameryki. Wydawca i redakcja Washington Post byli zastraszani, ludzie Nixona usiłowali nakłonić prawicowego milionera, aby kupił dziennik, prokurator
generalny zarzucił gazecie przekręcanie faktów, dziennikarzy wykluczono z grupy reporterów obsługujących Biały Dom. Odpowiedzią Washington Post była mordercza praca i profesjonalizm. „Jeśli Woodward i Bernstein mieli jakiekolwiek wątpliwości, zadawali to samo pytanie 50 różnym osobom. Albo 50 razy jednej osobie” – pisał po latach Benjamin Bradlee, ich redaktor w czasie afery Watergate. Ze wstępu Piotra Stasińskiego “Wszystkich ludzi prezydenta” czyta się jak najlepszą powieść detektywistyczną. Nawet mimo tego, że czytelnik zna zakończenie, to fascynujące jest stopniowe odkrywanie spisku; obserwowanie jak w kolejnych rozdziałach pętla zaciska się coraz bardziej - najpierw demaskowani są najemnicy od brudnej roboty, potem pomniejsi doradcy prezydenta, a wreszcie najważniejsi jego współpracownicy. Złośliwa satysfakcja, jaką odczuwa czytelnik, jest tym większa, że wszystko zdarzyło się naprawdę. Mariusz Zawadzki, korespondent Gazety Wyborczej w Waszyngtonie [merlin.pl].
20. Zapraszamy do Trójki / Ewa Winnicka, Cezary Łazarewicz.(2012) Dlaczego Wojciech Mann nie został dyrektorem Trójki? Kto przez okrągły rok spał na podłodze w pokoju Marka Niedźwieckiego? Czyj głos zabrzmiał jako pierwszy na antenie Trójki? Jak wypłynął karp i dlaczego? Który z dyrektorów zaczął urzędowanie od remontu redakcyjnych toalet? Po raz pierwszy historię kultowej stacji opowiadają, ludzie, którzy ją tworzyli i tworzą. Ludzie potrzebują tego, żeby do nich mówić. I w tym tkwi siła radia. Mówić pięknie do ludzi, których się nie widzi. Piotr Baron To nie jest po prostu praca. Z Trójką łączy mnie najdłuższa dojrzała relacja w życiu. To już 9 rok wzajemnego przyciągania, fascynacji i cichych dni... Agnieszka Szydłowska Myślę, że za to wszystko, co Trójka zrobiła dla polskiej kultury i kilku pokoleń Polaków, należy się jej Order Orła Białego. Michał Nogaś Panowała tu niespotykana w innych programach radiowych swoboda. Mówiło się zupełnie innym językiem niż w Jedynce i Dwójce, które były bardzo oficjalne, poważne i bez odrobiny luzu. Ten luz powodował, że o pierwszym sekretarzu partii Edwardzie Gierku mogliśmy na antenie Trójki mówić, nie używając obowiązującego tytułu „towarzysz”, co w innych programach było nie do pomyślenia. Wiktor Legowicz Taśma pękła na żywo!
Zapowiedziałam kiedyś rozmowę z pewnym profesorem, którą wcześniej nagrałam, ale w studiu udawałam, że rozmawiamy na żywo. Puściłam taśmę i oczywiście nie siedziałam w studiu, bo nudno, tylko poszłam do reżyserki. I nagle taśma nie wytrzymała i pękła. Realizatorkę zamurowało. O tym, żeby sklejać taśmę, nie było mowy. Jedyny sposób to złapać za koniec taśmy i przesuwać przed głowicą telefunkena ręcznie jak prząśniczka, żeby odtworzyć zapis. Gdy ona przesuwała, ja pobiegłam do studia. Ale co tu powiedzieć? Byłam potwornie zestresowana. Przyznać się, że audycja nie była na żywo i taśma pękła? Powiedziałam tylko: „Bardzo przepraszam, mamy awarię techniczną”. Barbara Marcinik Najgorszą rozmowę miałem z Jonem Bon Jovi. Rozmawiałem z nim przez telefon, gdy jechał taksówką. Na wszystkie pytania odpowiadał zdawkowo: „yes”, „no”, „thank you”, „OK”, „that’s great”, „yeah”... Z rozmowy, która trwała 15 minut, udało mi się zrobić trzy, bo reszta nie nadawała się na antenę. A jeszcze Bon Jovi poskarżył się wytwórni, że dzwonił do niego jakiś nieprzygotowany dziennikarz. Nagrałem więc całą rozmowę na kasetę, te dziesiątki pytań, na które mi nie odpowiedział, i wysłałem do wytwórni, żeby się sami przekonali, jak było. Marek Niedźwiecki [kulturalnysklep.pl].
21. Zdrowy apetyt : przewodnik po żywieniu od niemowlaka do nastolatka / Anna Jelonek, Dorota Frontczak (2015) Dziecko pałaszujące kaszę jaglaną z owocami zamiast batonika? Nastolatek omijający szerokim łukiem fast foody? Okazuje się, że to możliwe! Trzeba tylko zawczasu wprowadzić w życie zasady zdrowego żywienia, co nie jest takie trudne, jak by się mogło wydawać. W książce „Zdrowy apetyt” dietetyczka Anna Jelonek w rozmowie z dziennikarką Dorotą Frontczak podpowiada, jak się do tego zabrać. Dzieli się sprawdzonymi sposobami, jak radzić sobie z plagą słodyczy, co robić, gdy dziecko chce jeść w kółko to samo, albo gdy w szkole objada się chipsami. Podrzuca pomysły na smaczne, zdrowe posiłki i przekąski, które z apetytem zjedzą zarówno dzieci, jak i dorośli. mgr inż. Anna Jelonek – dietetyczka , Absolwentka Wydziału Nauk o Żywności Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego (SGGW) w Warszawie. Doktorantka na Wydziale Socjologii w Collegium Civitas w Warszawie – pisze doktorat na temat ludzi otyłych i ich relacji społecznych. Jako dietetyczka specjalizuje się w tworzeniu diet dla osób cierpiących na choroby cywilizacyjne, a także diet odchudzających dla dzieci. Prowadzi szkolenia z zakresu żywienia dla przedszkoli i szkół, firm, lekarzy oraz młodych mam. Pisze artykuły na temat żywienia. Dorota Frontczak – dziennikarka, Była redaktorka „Gazety Wyborczej” i koordynatorka akcji społecznych, w tym „Rodzić po ludzku”, „Leczyć po ludzku”, „Polacy, odwagi”. Od trzech lat związana z programem „Wiem, co jem” w TVN Style [bonito.pl].