Prachtig geï llustreerde f ic tie gecombineerd met serieus onder zoek W ired
DE KWEEK VLEES HAMBURGER EN 45 ANDERE RECEPTEN
Een kook boek waaruit je niet kan koken, bizar V IC E
HET hEt KWEEKVLEES KWEEKVLEES KOOKBOEK KOOKBOEK
Een ‘what if ’ game om mensen aan het denken te zetten over hun voedsel en de toekomst A BC New s
Building Het Sieraad Postjesweg 1 1057 DT Amsterdam The Netherlands T +3 1 ( 0 ) 2 0 5 1 5 0 2 3 0 F +3 1 ( 0 ) 2 0 5 1 5 0 2 3 9 bis@bispublishers.nl w w w. bispu blisher s .nl E d i t i n g e n d e s i g n : K o e r t v a n M e n s v o o r t e n H e n d r i k -J a n G r i e v i n k I S B N 9 7 8 9 0 6 3 69 3 5 7 2 C o p y r i g h t Š 2 0 14 N e x t N a t u r e N e t w o r k a n d B I S P u b l i s h e r s . w w w. bis t r o-inv i t r o.com Alle rechten voorbehouden.
COOKBOOK 2
07-07-14 19:02
het kweekvlees kookboek
COOKBOOK 3
07-07-14 19:02
inhoud
Voor woord D e g e s c h i e d e n i s v a n v l e e s e t e n H o e m a a k i k e e n k w e e k v l e e s b u r g e r
6 8 10
V le e s fei t en 1 2 W a t d e b o e r n i e t k e n t …
14
W a t i s j o u p o s i t i e?
16
1. DUURZAME AARDE
2. STOP DIERENLEED
3.
I n t r o d u c t i e 19
I n t r o d u c t i e 5 3
Intr
P o s t b u r g e r 2 1
V a r k e n i n d e t u i n
55
Ram
Gebreid gehak t
23
Dodo Nugget s
57
Med
D e k e u k e n i n c u b a t o r
25
V r iendelijke Foie Gr a s
59
Vlee
K w e e k s h o a r m a 2 7
Huisdierenvoer zonder bijsmaak
61
Cup
Tr a n s p a r a n t e S a s h i m i
Dino s aur u s v leugel 6 3
Veg
To v e r v l e e s b a l l e n 3 1
29
V le e s mo s
65
Ged
K inder kook s e t
33
K l u i f b o t t e n 67
Reu
Mic r obiologis c h koken
35
M e r g e i e r e n
69
Pelw
L a b p a r e l s
37
V le e s oe s t er s
71
Spe
R o o d v l e e s v e r v a n g e r
39
D e k e e l k i e t e l a a r
73
Kwe
L a b z w e z e r i k 41
K w e e k a q u a r i u m
75
De v
Oer k we ek v le e s 43
S p e c i a l : V a r k e n i n d e t u i n
77
Spe
S p e c i a l : E e r l i j k u i t h e t l a b
E s s a y : D i e r e n b e v r i j d i n g?
Ess
— door Cor van der Weele en
—d
45
Geen toekomst voor traditioneel vlees: — Int er v ie w me t M ar k Po s t
COOKBOOK 4
47
C l e m e n s D r i e s s e n s
79
07-07-14 19:02
53
3. VOED DE WERELD
4. NIE U W E E E TC U LT U R E N
I n t r o d u c t i e 9 1
Int r o duc t ie 1 25
55
R amp r ep en
93
V le e sbloemen 1 27
57
Me dic inale v le e sb onen en r ijs t
95
O r igami v le e s
59
V le e sp oe der 97
V l e e s f r u i t 1 3 1
61
C u p - I t 9 9
V l e e s k w e k e r i j 1 3 3
Ve ganis t is c he gel at ine
10 1
V le e s fe t isj
G e d r o o g d v l e e s
103
V le e s coc k t ail 1 37
63 65
129
135
67
Reu zenbie f s tuk 105
Kw e ek v le e s ijs
69
P e l w o r s t 1 0 7
V l e e s v e r f 141
109
139
71
S p e k o p e e n r o l
G er oo s ter de spier ma s s a
14 3
73
K w e e k k a r b o n a d e s 1 1 1
B er oemde blok je s
14 5
75
D e v l e e s c a c t u s
113
Kw e ek me!
147
77
Sp e c ial : G e br eid gehak t
115
Sp e c ial : D e v le e sk w eker ij
14 6
Essay: De toekomst van ons vlees — d o o r C h r i s t i n a A g a p a k i s
Essay: De vleesk wekerij 1 17
— d o o r I s h a D a t a r e n R o b e r t B o l t o n
151
F o t o g r a f i e s e c t i e
158
79
C o l o p h o n 1 8 6
5
COOKBOOK 5
07-07-14 19:02
voorwoord
door koe r t va n me ns voor t Hallo vleeseters, Hallo vegetari毛rs. Het is tijd voor een discussie over de toekomst van vlees. Nu de wereldbevolking groeit naar 9 miljard mensen in 2050, wordt het onhoudbaar vlees te blijven produceren en consumeren zoals we dat nu doen. Opwarming van de aarde, energieverbruik, dierenziekten en de verwachte wereldwijde voedselschaarste zijn slechts enkele van de voedselvraagstukken die op ons af komen, en dan hebben we het nog niet eens over de al veel bediscussieerde dieronvriendelijkheid in de bio-industrie. Zullen we op termijn alleen nog maar rijst, bonen en zeewier burgers eten? Insecten misschien? Wetenschappers verwachten dat kweekvlees een duurzaam en diervriendelijk alternatief kan bieden voor het vlees van vandaag. Kweekvlees wordt geproduceerd door dierlijke cellen in een bioreactor op te kweken tot een stukje vlees. Nederland is leidend in de ontwikkeling van het kweekvlees en de eerste in het lab gegroeide hamburger is onlangs gebakken. Niettemin vinden de meest mensen het nog geen aantrekkelijk idee om vlees uit een lab te eten. En terecht. Want voordat we kunnen bepalen 贸f we bereid zijn kweekvlees te consumeren, moeten we de eetcultuur die het ons brengt verkennen. Hoewel het verleidelijk is te denken dat we met dierloos vlees de vertrouwde hamburgers, worsten en biefstukken zullen gaan nabootsen, heeft de in-vitro technologie ook een geheel eigen potentie die we ons vandaag nog amper kunnen voorstellen. Dit kookboek verkent 45 kweekvlees gerechten
6
COOKBOOK 6
07-07-14 19:02
die mogelijk in de toekomst op ons bord belanden. Het boek is opgedeeld in vier hoofdstukken, waarbij steeds een issue, waarin kweekvlees een rol kan spelen, wordt verkent: 1. De behoefte aan duurzame productie. 2. Het vermijden van dierenleed 3. Het voorkomen van voedsel tekort 4. Het opdoen van bijzondere nieuwe eetervaringen. Omdat kweekvlees nog in ontwikkeling is kunnen de gerechten (nog) niet worden bereid. Het aantal sterren bij ieder recept geeft een indicatie van de technologische haalbaarheid: één ster betekent dat het gerecht technisch voorlopig nog niet gemaakt kan worden. Gerechten met vijf sterren zouden vandaag al kunnen worden geproduceerd.
Onze recepten zijn ontwikkeld door een team van koks, ontwerpers en kunstenaars om de potentie van kweekvlees te verkennen. De gerechten variëren van gebreide vleeslapjes tot vleesfruit. Ze zijn uniek en overheerlijk, maar soms ook onwennige of zelfs macaber. Het is niet ons doel om de toekomst te voorspellen, maar veeleer om een waaier van potentiele voedselproducten en eetculturen te tonen die ons kan helpen te beslissen welke toekomst we eigenlijk willen. Smakelijk eten!
7
COOKBOOK 7
07-07-14 19:02
D E G E S C H I E D E N I S V A N he t V L E E S E T E N
2.60 0.0 0 0 JA AR GELEDEN De prehistorische mens maak t stenen gereedschap en gebruik t deze om dierlijke resten te eten.
149 3 Christopher Columbus brengt vee naar Noord Amerika.
2.000.000 JA AR GELEDEN Zonder wapens begint de prehistorische mens te jagen op wilde dieren door hinderlagen te plaat sen.
1860 De gemiddelde Amerikaanse veehouder voedt 5 personen.
1 8 76 I n d e V. S . w o r d e n d e eerste weilanden ver vangen door veestallen. Hallo bio-industrie!
250.000 JA AR GELEDEN De prehistorische mens begint met behulp van vuur vlees te bereiden.
1855 Wilhelm Roulx creëer t de eerste c e l c u l c t u u r. D e z e overleef t een paar dagen.
19 3 1 Winston Churchill spreek t zijn steun uit voor de wetenschap aangaande k week vlees in e e n e s s a y, l a t e r e v e n e e n s in speeches.
19 4 4 Het woord “veganist” wordt bedacht door Donald Wat son. Voor heen werd een veganistisch dieet aangeduid als “ P y t h a g o r i s c h ”.
JAREN ‘50 Steeds meer Amerikaanse boeren houden hun vee binnen om zo de produc tie te verhogen.
19 9 4 McDonalds verkoopt haar 10 0 miljard ste h a m b u r g e r s i n d s 19 4 8 , en stopt met tellen.
19 9 5 De A mer ik aanse V WA staat k week vlees technieken toe voor commerciële vleesproduc tie.
19 9 9 Willem van Eelen ontvangt het eerste patent op k week vleestechniek.
8
COOKBOOK 8
07-07-14 19:02
76 0 0 B C De mammoet ster f t uit , de laat ste overlevende van de grote landzoogdieren uit het Pleistoceen. Een teken dat de eenvoudige jacht voor de prehistorische mens voorbij is.
8000 BC Na de hond is het varken het tweede dier dat gedomesticeerd wordt. Ander vee volgt snel.
1894 De franse chemist Pier re-Eugene-Marcellin Ber thelot voorspelt k week vlees uit het lab.
19 6 0 De gemiddelde Amerikaanse veehouder voedt 25.8 personen.
2003 Oron Catt s and Ionat Zur r testen hun k week vlees steak, gekweekt uit kikkercellen.
19 14 De eer ste uit braak van monden klauw zeer doet zich voor in Amerika, een gevolg van verdergaande intensivering in de veehouderij.
19 76 De verkoop van magnetrons over tref t de verkoop van gaspitten.
19 8 2 De eerste vegaburger wordt gemaak t en verkocht in Engeland door Gregor y Simms.
2005 De gemiddelde Amerikaanse veehouder voedt 155 per sonen.
17 0 0 B C De eerste iglo wordt gebouwd voor het conser veren van vlees en andere levensmiddelen,
19 16 Het eerste fast food restaurant , White Castle, opent haar deuren in Witchita, Amerika.
19 8 8 Enor me uit braak van de gekke koeienziek te, als gevolg van nieuw veevoer met dierlijke resten.
2013 Mark Post presenteer t de eerste k week vlees hamburger als resultaat van zijn onder zoek. Deze wordt publiekelijk geproef t.
9
COOKBOOK 9
07-07-14 19:02
HOE MA AK IK EEN KWEEKVLEES BURGER?
1
2
3
Ver z amel spier weef sel van een verdoofd of pas g e s l a c h t d i e r. Z o r g e r v o o r dat het spier weefsel uit een gebied rondom het bot komt.
4
Plaat s elke myosatelliet cel in een petrischaal en week deze in een geschik te voedingsoplossing aangevuld met foetaal runderserum.
Dit serum, af komstig van het bloed van ongeboren kalveren, is de standaard oplossing voor het k weken van gezonden cellen. Alter natieven op basis van algen zijn in ontwikkeling. Na drie weken heef t elke myosatellite cel enkele miljarden extra cellen geproduceerd.
Scheid met behulp van een microscoop de myosatelliet cellen van de nor male spiercellen. Myosatellite cellen zijn cellen die tussen stamcellen en volledig gedif ferentieerde cellen in zitten. St amcellen z ijn ‘onbe slis t ’ en kunnen elk soor t cel worden, satelliet cellen daarentegen kunnen maar één soor t cel worden. Myosatellieten komen voor in het hele lichaam, klaar om te veranderen in volwassen spiercellen in geval van een ver wonding. Myosatellieten zijn buitengewoon bruik baar voor k week vlees, omdat ze de ‘wil ’ hebben om een spiercel te worden en zich snel kunnen ver menigvuldigen, wat nodig is voor de volgende stap.
Plaat s je cellen in een voedselar m groei medium. Dit “verhonger t” de cellen, waardoor ze gedwongen worden te dif ferentiëren in volledig ontwikkelde spiercellen, die ook wel myoc y ten of spier vezels worden genoemd.
10
COOKBOOK 10
07-07-14 19:02
5
6
7
Na enige tijd, zullen je spiercellen van nature hergroeperen en aan elkaar ‘ kleven’ om zo myotu bes te vor men. Myotubes zijn primitieve spierstrengen van slecht s 0.3 millimeter lang.
8
Ve r w i j d e r d e spier weefsel ring van de g e l k l o d d e r. S n i j d d e r i n g open en strijk deze glad om zo een enkele rechte streng te vor men.
Wikkel enkele myotubes rond een klodder gel in een nieuwe petrischaal. T ijdens de ze f a se is ‘oefening’ c r uciaal voor de ontwikkeling van het vlees. Een hoogwaardige bioreac tor zal continu war mte en koelte circuleren om zo de c e l l e n t e ‘ t r a i n e n ’.
Na nog enkele weken zullen de myotubes zijn gefuseerd en vor men ze één lange zuilvor mige spierbundel. Gefeliciteerd! Nu heb je echt spier weefsel.
Herhaal stap één tot en met z e v e n 19.9 9 9 k e e r.
Voeg al de ze 2 0.0 0 0 spierbundels samen tot één e n k e l e h a m b u r g e r. B r e n g d e hamburger op smaak met zout e n p e p e r. B a k d e h a m b u r g e r en ser veer met frietjes en een paar plakjes augurk .
11
COOKBOOK 11
07-07-14 19:02
26
COOKBOOK 26
07-07-14 19:02
Kweekshoarma
De Whitechapel buurt in Londen huist niet alleen hoogwaardige biotechnologie, maar ook een flink aantal shoarmatenten. Dit maakt de buurt tot de ideale plek om ‘s werelds eerste bioreactorgrill combinatie te introduceren. In deze bioreactor wordt kweeklamsvlees geroosterd terwijl het groeit, hierdoor kan het continu vers en vetvrij shoarmavlees leveren. De kweekshoarma verschilt weinig van de standaard shoarma, die ook als één grote abstracte brok vlees op een spies wordt gegrild — de meeste klanten zullen niet eens doorhebben dat ze kweekvlees eten.
Broodje Kweekshoarma 120 milliliter tahini 3 teentjes knof look, f ijngeperst 1/2 t h e e l e p e l z o u t 2 theelepels olijfolie 60 milliliter citroensap 150 gram shoar ma k week vlees 1 pita broodje 1/2 t o m a a t , i n b l o k j e s g e s n e d e n 1/4 k o m k o m m e r, i n b l o k j e s g e s n e d e n Gehakte peterselie Ver k r uimelde fet a k aa s Fijngesneden sla Sumak 1
Gebruik een keukenmachine om
de knof look en tahin tot een pasta te stampen. Doe de pasta in een kom en klop hier het zout , de olijfolie en het citroensap doorheen. 2
Het kebab broodje samenstellen:
begin met een dikke plak vlees op de
Als de kweek kebab grill in Whitechapel succesvol blijkt, kunnen alle doner kebab restaurants in Londen over gaan op dit nieuwe instrument. Omdat de bioreactor vlees produceert dat zowel veganistisch, halal als koosjer is, zal de populariteit grenzeloos zijn.
bodem van het pitabroodje, leg daar e e n p l a k t o m a a t , s l a , k o m k o m m e r, peterselie en de feta kaas bovenop. Maak het broodje compleet met een paar druppels tahin saus en een klein beetje van de sumak.
27
COOKBOOK 27
07-07-14 19:02
28
COOKBOOK 28
07-07-14 19:02
Tr anspar ante Sa shimi
Zonder de bloedvaten, zenuwen of organen kan kweekvlees zo goed als doorzicht worden gefabriceerd. Transparante Sashimi heeft dezelfde fysieke structuur die glaskikkers op glas laat lijken en kwallen op gelei. Hierdoor ontstaat een bijna onzichtbaar stukje vlees met een pure, delicate smaak.
Tr anspar ante Sushi 400 gram rondkor relige Japanse rijst 60 milliliter witte wijnazijn 60 milliliter rijstazijn 50 gram suiker 2 eetlepels zout Tr a n s p a r t a n t e t o n i j n s a s h i m i 1
S p o e l e n z e e f d e r i j s t v i j f k e e r. K o o k
de rijst in een rijstkoker of volg de
Transparante Sashimi groeit in dunne, steriele vellen en kan worden ontwikkeld uit de malse blauwvintonijn. De Sashimi is vetter en smakelijker dan de echte tonijn, en kan ook nog de overbevissing van deze bedreigde vis tegengaan. Presenteer de transparante tonijn in dunne plakjes, zoals bij een bord traditionele fugu sashimi of geef het gerecht een Europese draai door een glas-in-lood raam te maken van vis.
instruc ties op de ver pakking. 2
Meng de twee azijnen, suiker
en zout in een klein steelpannetje. Ver war m het mengsel op middelhoog vuur totdat de suiker is opgelost. 3
Giet de rijst in een grote kom. Strooi
de helf t van de gekruide azijn over de rijst. Gebruik een spatel of platte houten lepel om de azijn in snijdende bewegingen in de rijst te voegen. Zorg dat je de rijst niet aanstampt. Gebruik tijdens het verdelen van de rijst een ventilator of waaier in de andere hand om de rijst te koelen. Breng op smaak met azijn. 4
Spoel je handen met water schoon.
Kneed een bal rijst in de vor m van een klein, rond blokje. Plaat s het blokje bovenop een plakje transparante sashimi. Rol ze voor zichtig samen. Herhaal dit met de rest van de sushi. Ser veer met soja saus en wasabi.
29
COOKBOOK 29
07-07-14 19:02
COOKBOOK 44
07-07-14 19:03
eerlijk uit het L A B De behoefte aan transparantie is een belangrijke maatschappelijke trend in de politiek, de financiĂŤle wereld ĂŠn in ons voedselsysteem. Kweekvlees wordt meestal gezien als minderwaardig nepvlees. Maar als we voorbij gaan aan het nabootsen van bestaande vleesproducten en het presenteren als een eerlijk, gezond, duurzaam, veilig en transparant product uit het lab kan kweekvlees een op zichzelf staand, authentiek product zijn.
COOKBOOK 45
07-07-14 19:03
54
COOKBOOK 54
07-07-14 19:03
Va rk e n in de T uin
Wie een varken in de tuin houdt, wordt er iedere dag aan herinnerd dat vlees altijd van levende dieren is gekomen, en dat dit ook voor de stamcellen voor kweekvlees nog altijd geldt. Gezelschappen die graag een voeten-in-de-klei aanpak zien in de voedselproductie kunnen varkens houden in hun gezamenlijke tuin. In plaats van dat zij het varken slachten, gebruiken zij het dier als levende opslagplaats voor stamcellen. Een getrainde dierenarts verdooft het varken en neemt de cellen af, die vervolgens gebruikt worden voor de kweek van varkensvlees in een gemeenschappelijke bioreactor. Het varken zelf kan een geliefde buurtambassadeur worden, die met liefde jouw restjes van de vorige dag eet.
Spi t va rk en in de achtertuin 1 gebraden varken in de tuin, ongeveer 10 0 kilo 2,5 kilo grof kor relig zout 75 bananenbladeren 1
Graaf een gat dat groot genoeg
is om vlees op te braden. Vul het gat geheel met een hardhout zoals mequite hout. Bedek het hout met grote, platte rivierstenen. Giet een f les ont stekingsvloeistof in de kieren tussen de stenen en steek het vuur aan. L aat het vuur twee uur branden. 2
Strooi ruim zout aan alle kanten van
het vlees. Week een aantal jute zakken i n w a t e r. 3
Verdeel de stenen gelijk op de
bodem van de put. Bedek de stenen met de helf t van de bananenbladeren en leg het vlees op de bladeren. Bedek het vlees geheel met de rest van de bananenbladeren en leg de natte jute zakken op de bladeren. Zorg dat alle gaten bedek t zijn. Leg een plastic zeil over het gat en bedek deze met aarde. 4
L aat het v lee s 12 tot 16 uur
roosteren. Graaf het vlees uit en haal het voor zichtig van de bananenbladeren. Snij het vlees in stukken.
55
COOKBOOK 55
07-07-14 19:04
varken in de tuin Aangezien we geen dieren hoeven te slachten voor het kweken van vlees, kan de technologie een nieuwe relatie tussen mens en dier teweegbrengen. Varkens in stadse achtertuinen kunnen onze leveranciers worden van spierstamcellen door af en toe een biopsie te laten plaatsvinden. De varkens kunnen een gelukkig leventje leiden en een trouw metgezel zijn. Ze eten ons plantaardig afval en we kweken hun cellen in plaatselijke vleeslabs.
COOKBOOK 76
07-07-14 19:05
COOKBOOK 77
07-07-14 19:05
COOKBOOK 162
07-07-14 19:08
115
COOKBOOK 163
GEBREID GEHAKT
07-07-14 19:08
COOKBOOK 172
07-07-14 19:09
127
COOKBOOK 173
VLEESBLOEMEN
07-07-14 19:09
COOKBOOK 174
07-07-14 19:09
37
COOKBOOK 175
L AB PARELS
07-07-14 19:09
137
COOKBOOK 188
V L EE SCOCK TA IL
07-07-14 19:11
COOKBOOK 189
07-07-14 19:11
colo f on
C reatief T eam
K l u i f b o t t e n — N N s t u d i o
C r e a t i v e d i r e c t i o n — K o e r t v a n M e n s v o o r t
L a b z w e z e r i k — N N s t u d i o
A r t d i r e c t i o n — H e n d r i k -J a n G r i e v i n k
M e d i c i n a l e v l e e s b o n e n e n r i j s t — N N s t u d i o
I l l u s t r a t i e s — S i l v i a C e l i b e r t i
M e r g e i e r e n — N N s t u d i o
R e c e p t o n t w i k k e l i n g — A l l i s o n G u y
M i c r o b i o l o g i s c h k o k e n — M a x A e r t s , T h i l l y C o p p e l m a n s ,
L a b p a r e l s — N N s t u d i o
F o t o g r a f i e — N i c h o n G l e r u m
Felix v an de Donk , Pepijn S c hni t zeler (NN L a b)
S t y l i n g — F r a n c e s c a B a r c h i e s i
O e r k w e e k v l e e s — M a r j o l e i n K o r s ( N N L a b )
G r a f i s c h o n t w e r p — H e n d r i k -J a n G r i e v i n k
O r i g a m i v l e e s — F r a n k V a l k e n h o e f ( N N L a b )
O p m a a k — L o t t e B i e s h e u v e l
P e l w o r s t — N N s t u d i o
M o d e l l e r e n — J o n a t h o n M a r k o w s k i
P o s t b u r g e r — M a r k P o s t
Te k s t u e l e c o r r e c t i e s — A l e s s i a A n d r e o t t i
R a m p r e p e n — N N s t u d i o
C r o w d f u n d i n g v i d e o — A r n o u d v a n d e n H e u v e l
R e u z e n b i e f s t u k — N N s t u d i o
P r o d u c t i e — T i m H o o g e s t e g e r
R o o d v l e e s v e r v a n g e r — N N s t u d i o
P r o j e c t m a n a g e m e n t — M i r W e r m u t h
S p e k o p e e n r o l — N N s t u d i o
V e r t a l i n g — L o e s D e u t e k o m
To v e r v l e e s b a l l e n — M a r k K a n t e r s ( N N L a b ) Tr a n s p a r a n t e s a s h i m i — N N s t u d i o V a r k e n i n d e t u i n — C o r v a n d e r W e e l e
voedsel visies
V e g a n i s t i s c h e g e l a t i n e — N N s t u d i o V l e e s f e t i s j — N N s t u d i o
B e r o e m d e b l o k j e s — N N S t u d i o
V l e e s m o s — B r u n a G o v e i a d a R o c h a ( N N L a b )
C u p - I t — M a t h L u c a s s e n , W i l l e m v a n d e n O o r d , L y n n
V l e e s o e s t e r s — N N s t u d i o
Pot ter s and Joc hem T immer s (NN L a b)
V l e e s b l o e m e n — N N s t u d i o
D e k e e l k i e t e l a a r — N N s t u d i o
V l e e s c o c k t a i l — N N s t u d i o
D e k e u k e n i n c u b a t o r — D a n i e l O n g ( N N L a b )
V l e e s f r u i t — A y l i n G r o e n e w o u d ( N N L a b )
D e v l e e s c a c t u s — N N S t u d i o
Vleesk wekerij — Isha Datar
D o d o N u g g e t s — N N S t u d i o
V l e e s p o e d e r — C o s t a n z a G i u f f r i d a ( N N L a b )
G e b r e i d g e h a k t — A l b e r t o G r u a r i n ( N N L a b )
V l e e s v e r f — I l s e M a e s s e n ( N N L a b )
G e d r o o g d v l e e s — N N s t u d i o
V r i e n d e l i j k e f o i e G r a s — N N s t u d i o
G e r o o s t e r d e s p i e r m a s s a — B a r t d e K l e i n ( N N L a b ) Huisdierenvoer zonder bijsmaak — NN studio K w e e k a q u a r i u m — N N s t u d i o K w e e k m e ! — C h l o é R u t z e r v e l d ( N N L a b ) K w e e k k a r b o n a d e s — N N s t u d i o K w e e k s h o a r m a — D a v i d B e n q u e K w e e k v l e e s i j s — N N s t u d i o K inder kook s et — Ni t a V ir t ala (NN L a b)
19 0
COOKBOOK 190
07-07-14 19:11
o lmans,
b)
D esign C oaches
S P O N S O R S en P artners
Bij het ontwikkelen van de voedsel visies werden
Creative Industries Fund NL , Prins Ber nhard
de deelnemende studenten aan het Next Nature
Cultuur fonds, Stichting Doen, Submarine,
L a b i n Te c h n i s c h e U n i v e r s i t e i t E i n d h o v e n , a f d e l i n g
N e w H a r v e s t , M o n d r i a a n F o u n d a t i o n , Te c h n i s c h e
i n d u s t r i e e l o n t w e r p , b e g e l e i d d o o r — M e n n o
Universiteit Eindhoven
S t o f f e l s e n , R o n a l d v a n T i e n h o v e n , A r n e H e n d r i k s , J a n i n e H u i z i n g a , F l i p Z i e d s e s d e s P l a n t e s , J o r i s
)
v a n G e l d e r, K o e r t v a n M e n s v o o r t .
I N I T I atiefnemers Dit boek is een initiatief van Next Nature Network, een collec tief dat onder zoek t hoe onze
)
technologische omgeving zo alomtegenwoordig en autonoom wor d t , al s e en natuur op z ic h zelf. K i j k v o o r m e e r i n f o r m a t i e o p : w w w.ne x t natur e.net
b)
B edankt Cor van der Weele, Daisy van der Schaf t en Mark Post voor jullie exper tise en feedback. Insoo Hwang, Jiwon Kim, Steven Per r y en Robin Bergman
)
voor creatieve input. Mieke Ger rit zen en Coralie Vogelaar voor jullie c reat ieve onder steuning gedurende het hele projec t. Esther Krop van m o n s t e r k a m e r. n l v o o r m a t e r i a a l e n p r i n t a d v i e s . Rudolf van Wezel van BIS publisher voor kritische
NEW HARVEST
vragen en advies. Dit projec t zou niet het zelde zijn geweest zonder jullie waardevolle bijdragen.
19 1
COOKBOOK 191
07-07-14 19:11
B E D A N K T crowd f unders
Ad en Wil van Mensvoor t
Rolf Coppens
Peta Bush
Alber to Gruarin
Jan Grievink
Peter Bannister
Aleksandr Sergeyev
Henny Luijten
Peter Sijmons
Alessia Andreotti
Jar rod Moldrich
Pieter Har tkoor n
Andy Agnew
Jason Kelly
RenĂŠ Pare
Ar noud van den Heuvel
Jeroen Disch
Ronald van Tienhoven
Ar thur Reinders Folmer
Jesse Kester
Rosamaria Gemelli
A shley Marie Quinn
Joao Pedro Vasconcelos
Ruben Daas
Benjamin Wurgaf t
Joe Car pita
Samantha Lee
Ber r y Eggen
Joey Ellis
Sander & Milou
Bram Bos
Joost Markerink
Sanne Klaver
Bruce Sterling
Joseph C Method
Sanne van der Beek
Carola de Kanter
Joseph Cape
Sean Seraf ini
ChloĂŠ Rut zer veld
KC Collins
Shane Har per
Chris Heil
Koer t van Mensvoor t
Silvia Celiber ti
Chris OConnell
Kwennie Cheng
Stefan Silber feld
Christian Gainsley
L auren Beukes
Stefano Barchiesi
Christian Perstl
Lindsay E Kelley
S t r a t o s Tz a n a v a r i s Stuar t Candy
Colin Johnson
Malte Steckmeister
Cor alie Vogelaar
Marco van Beers
Susannah
Costanza Giuf frida
Margreet Riphagen
Suzanne Lee Thilly Coppelmans
Daisy van der Schaf t
Marjolein Kors
Daniel McCouid-C ar r
Mark de Graaf
Tijn Kooijmans
Danielle Wilde
Mark Hall
Tim Hoogesteger
David Bosman
M a r t i n Ta t c h e l l
T jeerd Veenhoven
Dennis Elbers
Matt Poole
Tw m B e l l
D r ie s Ver helle
Matthijs Kok
Ulla Schandl Walewijn den den Boer
Emily Beers
Michelle S Guy
Floris Kaayk
Mir Wer muth
Yo l a d e L u s e n e t
Francesca Barchiesi
Morit z Negwer
Yo s u k e U s h i g o m e
Greg Randall
N i c o l a Tw i l l e y
192
COOKBOOK 192
07-07-14 19:11