a7
z VE ORG RA EL Pa gi na ND IJK 2 ER E ING ?
KIJ KO MJ EH Pa EE N gi n
Voor stadjers, ondernemers, gemeente en instellingen | september 2014 | EERSTE EDITIE
M Pa ISC g O in a4 MM U NIC A T IE
‘IT SE in PA a5 LVE LU KIR PP UT OR I’ Pa g
Pagina 2
‘BLOKJE OM’ Dit is de eerste uitgave van ‘BlokjeOm’ – kantelkrant. Ze wordt op woensdag 23 oktober opgevolgd door de eerste bijeenkomst, ‘BlokjeOm’ – kantelblok. Maar wat is ‘BlokjeOm’? Wij, de mensen achter ‘BlokjeOm’, houden ons op allerlei manieren bezig met de veranderingen in de samenleving. De ene noemt het transitie, de ander kantelen en weer anderen omdenken. Sommigen werken als zelfstandige, anderen vanuit een organisatie. Allemaal willen we dat de veranderingen op een positieve manier in gang gehouden worden. We zien dat de beweging van ‘onderop’, de initiatieven van burgers en sociale ondernemers, meer ruimte moet krijgen en dat er nog veel onbegrip bestaat in de samenwerking tussen stadjers, ondernemers, gemeente en instellingen.Wat we ook zien is wanneer mensen elkaar vertellen over hun eigen drijfveren en ervaringen, dit vaak leidt tot onderling begrip en betrokkenheid. Maar ook tot nieuwe inzichten en kennis. En daar gaat het om, bij ‘BlokjeOm’. Door de verhalen van mensen te delen, door te laten zien wat er allemaal gebeurd, door te inspireren, door elkaar te ontmoeten, hopen we drempels te slechten. In communicatie, maar ook bij praktische obstakels. Met BlokjeOm willen we bijdragen aan het laten slagen van nieuwe initiatieven. Heb jij verhalen of ervaringen die je wilt delen, wil je mee doen? We zien je graag bij de bijeenkomst op 23 oktober. Laat het ons weten: info@innovatielabgroningen.nl Hou ook onze facebook pagina in de gaten voor updates. www.facebook.com/BlokjeOm050
ZORGELIJKE VERANDERING? PER 1 JANUARI 2015 GAAT ER VEEL VERANDEREN IN DE WETGEVING BINNEN DE ZORG. OVERHEIDSTAKEN WORDEN OVERGEHEVELD VAN HET RIJK NAAR DE GEMEENTEN. ZO IS ER DE AANGEPASTE WET MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING (WMO), DIE BEPAALD DAT MENSEN MET EEN BEPERKING ONDERSTEUNING KUNNEN KRIJGEN. BOVENOP ALLE VERANDERINGEN WORDT ER FORS BEZUINIGD. NOG NIET ALLES IS BEKEND MAAR HET VOLGENDE IS BELANGRIJK OM TE WETEN:
_Gemeenten worden verantwoordelijk. De gemeente is er niet alleen meer voor het aanvragen van je rijbewijs of paspoort, maar voortaan bepaalt de gemeente ook hoeveel huishoudelijkehulp iemand krijgt. De gemeente moet ook zorgen dat jonggehandicapten een baan krijgen. Dat staat in de nieuwe Participatiewet. Iedereen die kan werken, moet ook werken! Ook de jeugdzorg valt vanaf 2015 onder de gemeente. In de jeugdzorg krijgen kinderen, jongeren en hun ouders vrijwillig of gedwongen hulp bij opgroei- en opvoedproblemen.
_Langer thuis wonen. De (langdurige) zorg moet zo georganiseerd worden dat chronisch zieken, gehandicapten en ouderen langer zelfstandig thuis kunnen blijven wonen. Omdat er ook flink bezuinigd wordt, betekent dit dat mensen meer zelf moeten betalen en meer hulp nodig hebben van familie, vrienden en/of buren. _Meer zelf doen. De regering wil dat mensen meer zelf doen. Ouderen kunnen alleen nog naar een verzorgingshuis als ze een indicatie van de overheid krijgen die aangeeft dat ze ook echt 24 uur per dag verzorgd moeten word en. De rest kan begeleiding aan huis krijgen en moet verder een beroep doen op de mensen om hen heen. Het idee achter deze hervorming is tweeledig. De zorgkosten lopen jaarlijks zo ver op dat die beweging gekanteld moet worden. De andere is het uitgangspunt dat mensen veel meer zelf kunnen en de zorg ze niet hoeft “plat te pamperen”. Dit laatste vergt bij veel mensen nog wel een ‘blokje om’. _Susanna Lemstra
IN GRONINGEN WONEN HEEL VEEL MENSEN MET GOEDE IDEEËN OM HUN EIGEN LEEFOMGEVING TE VERBETEREN. HET ZIJN OOK DE BEST WERKENDE IDEEËN, WANT WIE KENT MEDEBEWONERS UIT BUURT, WIJK OF DORP NOU BETER DAN DE BEWONERS ZELF. DE VELE SUCCESVOLLE INITIATIEVEN HOUDEN ZICH BEZIG MET VAN ALLES EN NOG WAT, MAAR WIJ ZIJN OP ZOEK GEGAAN NAAR LEKKER EN GEZOND ETEN. Via wat speurwerk ontdekken we, op de website maak050.nl, VoKo, ofwel het VoedselKollectief, die een klein, charmant winkeltje runnen aan de Grote Leliestraat 41. De leden van VoKo kopen gezamenlijk hun boodschappen in, je vind er alleen vegetarische en veganistische producten. Doordat de leden van VoKo naar vermogen meewerken in de winkel kan deze bestaan tevens kunnen ze er hun eigen producten verkopen. Samen bepalen ze wat er op de bestellijst komt, maar het moet wel zoveel mogelijk mens- en milieuvriendelijke producten zijn. De gezamenlijke inkoop houdt de prijzen laag en het is daardoor toegankelijk voor mensen die het minder breed hebben. Wat een prachtig initiatief en het bestaat al 25 jaar.
Praten over de wereld veranderen is leuk en nodig, maar om zelf aan de slag te gaan met de eerste stap richting zelfredzaamheid is fantastisch. Met deze QRcode kom je terrecht op het pioniersproject van Frankville, De Moestuin. Op www.groentebuur.nl wordt aan groente en fruit een tweede leven gegeven. Op dit online platform kunnen aanbieders en afnemers het groente-overschot plaatsen, bekijken en bestellen.
Wanneer we, voorbij de stadsgrenzen, verder speuren, vinden we op de website ideeenbankgroningen.nl de dorpstuin De Heemen in Stedum. De dorpstuin wordt gezamenlijk onderhouden door de bewoners en ze verkopen allerlei lekkers. Verse groenten, fruit en eigen appelsap bijvoorbeeld. Daarnaast organiseren ze leuke activiteiten. In de open, gezellige tuin kan iedereen genieten van de wonderen van de natuur. Er wordt niet alleen geschoffeld, geoogst en lekker gegeten, maar er worden
ook workshops, gezellige werkdagen en oogstfeesten georganiseerd. Door online te speuren hebben we gezien dat er prachtige dingen gebeuren in Groningen. Al die verschillende initiatieven hebben één gemeenschappelijk kenmerk: het zijn initiatieven waarbij inwoners zelf het heft in handen nemen. Het heeft ons geïnspireerd en het smaakt naar meer! _Thea Warringa
“LATEN WE ALLEMAAL STADJERS ZIJN”
LEKKERE INITIATIEVEN IN GRONINGEN
Pagina 3
MIS
COMMUNICATIE ZONDER VALLEN EN OPSTAAN LEER JE NIET LOPEN, DUS OOK INITIATIEVEN VAN GROEPEN MENSEN ERVAREN ALLEMAAL MOEILIJKE TIJDEN EN INCIDENTEN. WANNEER JE SAMEN IETS NIEUWS NEERZET, BEN JE IN EERSTE INSTANTIE NOG NIET ZO BEZIG MET DE BUITENWERELD. JE MOET JE IN ALLERLEI NIEUWE ZAKEN VERDIEPEN EN VAAK ELKAAR NOG BETER LEREN KENNEN. TOCH BLIJKT HET GOED OM JE PROJECT, INITIATIEF EN/OF LOCATIE AL IN DE STARTFASE BEKEND TE MAKEN. NIET ALLEEN IN JE WIJK EN BIJ DE DEELNEMERS, MAAR VOORAL OOK BIJ DE OFFICIËLE INSTANTIES. EN DAN OOK BIJ ALLE RELEVANTE AFDELINGEN VAN DIE OFFICIËLE INSTANTIES. HET IS IN JE EIGEN BELANG! DAT MAAKT HET VOLGENDE VOORBEELD AKELIG DUIDELIJK.
Na de omlegging van een aantal straten rondom het UMCG ontstaat er een terrein waar geen duidelijke bestemming meer voor is. Om te voorkomen dat het braak blijft liggen krijgen wijkbewoners uit de Oosterpark mondeling toestemming om daar een wijkmoestuin te beginnen. Een grote groep bewoners gaat daar mee aan de slag en al binnen enkele maanden staat er een heel stadsmoestuincomplex met bonenstaken, vergeten groenten en compostbulten. In de omgeving wordt ondertussen gebouwd aan de uitbreiding van het Infoversum, het UMCG en studentencontainers. Op een ‘goede’ dag verschijnt aan de horizon een kleine graafmachine met de bedoeling: kabelgoten aanleggen. Volgens tekening graaft hij zich een weg en komt achterwaarts rijdend angstaanjagend dicht bij de moestuinen. De machinist kijkt nog eens goed naar de plattegrond die hij heeft meegekregen. Hij belt zijn baas. Nadat hij tot 3x toe bevestigd heeft gekregen dat hij op de goede route zit en dat er helemaal geen moestuinen bestaan naast het UMCG, graaft hij zich een geul door… En zo kan het gaan. Maak dus bekent aan iedereen die het weten wil, maar ook aan die dat niet wil, wat je aan het doen bent én waar. _Peter Broer
OLIFANTEN
Je ziet ze overal, de afsteekpaadjes, d werpen van planologen en stedenbouwkundi kig, de kortste route van A naar B. Ze laten zich paden. Het heeft al velen gefascineerd én gefru pig. Waar de stad verandert, veranderen ze me deze dwarsliggers en zijn benieuwd naar de st Op de bijeenkomst, 23 oktober, van ‘Blo fenomeen in Groningen laten zien. Daarom vrag Ken jij een mooi of bijzondere olifantenpaadje i van! Op 23 oktober eren we het meest bijzond bijbehorende roem en een leuk presentje. Wil je het �ilmpje via Layar.
De foto kun je sturen naar info@innovatielabg Of plaats ze op de facebook pagina www.facebook.com/BlokjeOm050
NPAADJE?!
de ingesleten dwarsverbindingen die de ontigen doorkruizen. Mensen nemen, hardnekh niet leiden door de voorgeprogrammeerde ustreerd. Deze ‘afstekers’ zijn talrijk en kopee of verschijnen ze opnieuw. Wij houden van tand van zaken in Groningen. okjeOm’ willen we graag de vele variaties van dit gen we iedereen te helpen met de verzameling. in Groningen? Maak daar dan een mooie foto dere paadje. De inzender kan rekenen op de e meer weten over olifantenpaadjes? Bekijk dan
groningen.nl
Pagina 5
‘ITSEPALVELUKIRPPUTORI’ HET IS NIEUW IN GRONINGEN EN HET HEET ‘MIJNTAFEL’. JE KAN ER TWEEDEHANDSE SPULLEN KOPEN, MAAR OOK NIEUWE. JE KAN ER JE EIGEN SPULLEN NEERZETTEN DIE VOOR JE VERKOCHT WORDEN. HET IS GEEN KRINGLOOP EN OOK GEEN ROMMELMARKT. WE ZIJN OP ZOEK GEGAAN NAAR DE MENSEN ACHTER DEZE SOCIALE ONDERNEMING, WANT DAT IS HET WEL. We ontmoeten Simone Jansen in het pand aan de Oosterstraat waar ‘mijnTafel’ afgelopen juli is geopend. Wanneer we binnenlopen is het gezellig druk en hangt er een open en gemoedelijke sfeer. Door de hele zaak staan stellingkasten vol met spullen. Op sommige plekken staan mensen tafels in te richten. Aan een grote tafel wordt kof�ie gedronken en ook zien we kinderen spelen in een vrolijke speelhoek. Simone is regiomanager in dit familiebedrijf. Ze vertelt; ‘Mijn broer Bart woont in Finland en daar bestaat het concept ‘Itsepalvelukirpputori ‘ al meer dan 20 jaar. In de familie spraken we vaker over ideeën om de samenleving beter te maken. Toen Marlies, de moeder van Bart, haar baan verloor was dit het zetje om echt aan de slag te gaan. We zijn een jaar geleden in Sneek begonnen en dat liep meteen gigantisch goed. Inmiddels zijn er in Nederland negen, bijna tien vestigingen én plannen voor het buitenland. Wij vinden hergebruik erg belangrijk, er is zo veel verspilling. Maar ook laten we onze tafels maken in sociale werkplaatsen en moet elke vestiging een goed doel kiezen, dus ook op die manier zijn we bezig met een betere samenleving’. Op mijn vraag waarom het zo enorm succesvol is, antwoordt Simone met een glim-
lach; ‘Mensen vinden het leuk om winkeltje te spelen, het inrichten van de tafel, strikje erom, maar ze hoeven niet zelf in de winkel te staan. Het is hier allemaal goed geregeld. Ze kunnen de verkoop online volgen en aan het eind van de week wordt het geld gewoon op hun bankrekening gestort’. Over haar eigen motivatie zegt ze: ‘Iedereen is enthousiast. Er is nooit iemand die zegt; ’dat wordt niks’, echt nooit. Het is in de winkel een soort schat zoeken, iedereen is blij. Ik heb contact met allerlei soorten mensen, achter elke tafel zit een verhaal en daar vertellen ze ook graag over. Dat maakt het ook ontzettend leuk.’ Simone hoopt dat in de toekomst ‘mijnTafel ‘niet meer weg te denken is uit de samenleving. Het is mooi om te ervaren dat een idee met een hart ook een succesvolle onderneming kan zijn. We hopen van harte met haar mee. _Thea Warringa
OP DE WEBSITE WWW.IDEEENBANKGRONINGEN.NL WORDEN ALLERLEI INITIATIEVEN VERZAMELD EN KUN JE ZIEN HOE ANDEREN HET AANPAKKEN. LEUK OM INSPIRATIE OP TE DOEN VOOR EEN EIGEN PROJECT.
Pagina 6
HET JEUGDWERK IN GRONINGEN WORDT VANUIT MJD GRONINGEN GEORGANISEERD. IEDERE WEEK ZIJN ER SPORTIEVE, LEERZAME MAAR VOORAL LEUKE ACTIVITEITEN VOOR DE DOELGROEP 4 TOT EN MET 18 JAAR. IN DE SCHOOLVAKANTIES IS ER EEN SPECIAAL AANBOD VARIËREND VAN SPORT TOT UITSTAPJES. Sinds 2013 zijn de jeugdteams van MJD bezig met de kanteling. Wij vragen Alice Bijker, teamleider binnen de jeugdteams, wat zij zoal zijn tegengekomen en welke successen zij al kunnen vieren. Alice Bijker: ‘We kunnen terugkijken op een periode waar we voorzichtig wat successen hebben behaald. In een aantal wijken zijn er jongerenraden ontstaan die meedenken en meewerken in de wijk. Jongeren zijn steeds actiever betrokken en kijken wat ze wel en niet zelf kunnen doen. Sommige jongeren vinden het wel lastig om verantwoordelijkheid te nemen maar de jeugdwerker neemt ze dan stap voor stap mee tot ze zelfstandig verder kunnen.
JEUGDTEAMS BINNEN MJD KANTELEN Het varieert van jongeren die zelf boodschappen gaan doen voor een activiteit tot jongeren die de volledige programmering van de soos maken. Ook worden ouders, buurtbewoners en vrijwilligers steeds meer betrokken worden bij activiteiten. Ouders draaien bijvoorbeeld mee met activiteiten en of kamp. Daar zien ze dat positief gedrag van jongeren beloond wordt. Ouders ervaren dit en nemen dit mee naar huis waardoor het pedagogisch klimaat rondom de jongere thuis ook veranderd.’ ‘De jeugdwerkers zijn zich er steeds meer van bewust dat ze de samenwerking moeten opzoeken met scholen, organisaties en de bewoners van een wijk. Door bezuinigingen moet dit maar daardoor staat de jeugdwerker ook onder druk. Hun rol verandert en ze zijn bang dat hun baan verdwijnt maar vooral ook voor de continuïteit van de kwaliteit’. Een succesvolle kanteling? Laat mensen meepraten over de inhoud van het werk, ga met ze in gesprek en leer van elkaar en neem vooral de tijd. _Rein de Vries
KIJK OM JE HEEN! KLAGEN HELPT! HET IDEE VAN HET PROJECT ‘SOCIAL LABS’ IS OM MET ALLE GRONINGERS IN KAART TE BRENGEN WAT DE MEEST URGENTE SOCIALE PROBLEMEN IN DE STAD ZIJN. MET DE UITKOMSTEN GAAN ZE SLIMME DINGEN VERZINNEN OM ER WAT AAN TE DOEN ÉN DAARNA HET OOK LATEN GEBEUREN. DE START VOND PLAATS OP HET NOORDERZON FESTIVAL EN WIJ ZIJN POLSHOOGTE GAAN NEMEN. Er staan twee grote wanden, ofwel klankborden, op het Noorderzon Festival. Hierop mag iedereen schrijven om zo de klanken uit de stad te verzamelen. De ene wand is een soort klaagmuur met de vraag ‘waar ben jij klaar mee?’ De andere wand is een ‘ideeënbord’ waar je ideeen en oplossingen voor de klaagmuur kwijt kan: Mensen zijn aan het schrijven of bekijken geïnteresseerd welke klaagzangen en meer oplossingsgerichte symfonieën hun weg naar het canvas al hebben gevonden. Ze verza-
melen mooie ideeën maar nemen ook de ruimte om even lekker te klagen. Ritzo ten Cate, die samen met MJD het initiatief voor Social Labs heeft genomen, verteld dat klagen helpt om na te denken en andere mensen te prikkelen. Het zorgt voor reactie en actie. En daar gaat het om bij Social Labs. Op de klaagmuur staan de meest uiteenlopende dingen. Het gaat van kattenpoep in de tuin tot zorgen over de wereldvrede en geloofsovertuigingen. De ‘ideeënwand’ levert al even veelzijdige oplossingen. Voorbeelden hiervan zijn; een kliekjeskast in de wijk, een vaste BBQ in het plantsoen en fasciliteren van zorg voor ouderen. Die woensdagmiddag wordt met 100 genodigden gebrainstormd over de klankborden om de klanken te groeperen. Aan de hand hiervan zal, na het Noorderzon Festival, verder worden gewerkt naar concrete ideeën. Eind oktober moet duidelijk zijn welke ideeën ook echt levensvatbaar zijn. Ritzo gaat ondertussen door met het aanspreken van mensen en het op gang houden van conversaties. Hij vraagt, hij luistert en reageert. Hij heeft ons geïnspireerd en we zijn nieuwsgierig naar wat er allemaal nog staat te gebeuren in de Social lab’s, dus, wordt vervolgd. Kun jij zolang niet op wachten? Via www.facebook.com/sociallabs050 kun je op de hoogte blijven van de ontwikkelingen. _Thea Warringa
“De verandering van de maatschappij” geeft 346.000 hits op Google. Dan moet er wel iets aan de hand zijn! Maar wat verandert er dan? Ik hoor er vooral bekende bestuurders, beleidsmakers en politici over praten, maar bij mijn zorgverzekeraar, verhuurder en energiemaatschappij zie ik helemaal niks veranderen. Het zijn veel loze kreten waarvan in de bedrijfsvoering niets is terug te zien. Maar van ‘onderop’ zie ik juist wél heel veel dingen veranderen. Daar broeit het! Gewone mensen, zoals u en ik, nemen steeds vaker het heft in eigen hand. Juist dáár wordt een maatschappelijke verandering in gang gebracht, zonder dat we het zelf vaak in de gaten hebben. Studentenmoestuin Frankville en het publieke stadspodium EMG Faktors zijn twee Groningse initiatieven waarvan ik vind dat ze die verandering goed zichtbaar maken. Ze zijn ontstaan vanuit een persoonlijke droom om Groningen een stukje mooier te maken, voegen iets toe aan de omgeving en blinken uit in zelforganisatie. Juist deze lokale succesvoorbeelden zijn koplopers binnen ‘de verandering van de maatschappij’. We kunnen er veel van leren, maar dan moet je er wel open voor staan. Bestuurders, beleidsmakers en politici, maar ook u en ik: kijk goed om je heen, leer, geniet en kantel mee! Samen maken we het verschil! _Mark Sekuur
COLOFON
STADJERS AGENDA
HOOFDREDACTIE: Thea Warringa Nanno Siegers Rein de Vries REDACTIETEAM: Mark Sekuur Susanna Lemstra Esther Rodenburg Rein de Vries Ellen Beck Thea Warringa Nanno Siegers ONTWERP: Ellen Beck DEELNEMENDE ORGANISATIES: MJD welzijn & zorg Zorgbelang Groningen CMO Groningen MEE Groningen Zorg Innovatie Platform Ook aanhaken als partner?Neem contact met ons op: info@innovatielabgroningen.nl
1 OKTOBER Vrijwilligersprijs Ook dit jaar reikt de provincie de Provinciale Vrijwilligersprijs uit in de categorieën zorg, lee�baarheid en jeugd. Per categorie is een prijs te winnen van 3000 euro. Een organisatie aanmelden kan tot 1 oktober 2014 via het aanmeldformulier op www.provinciegroningen.nl.
11 OKTOBER Ommelandermarkt Op de Ommelander Markt kunnen bezoekers kennis maken met lokaal en (h)eerlijk geproduceerd voedsel. Alles met hart en ziel geproduceerd door boeren en ondernemers uit de regio. De consument kan hier de pure producten bekijken, proeven en kopen. 23 OKTOBER Blokje Om - Kantel blok Een bijeenkomst waar verhalen van mensen worden gedeeld, waar wordt laten zien wat er allemaal gaande is, waar er geinspireerd wordt, waar ontmoetingen plaats vinden en waar drempels slechten. In communicatie, maar ook bij praktische obstakels. www.facebook.com/BlokjeOm050
21 - 22 NOVEMBER Let’s Gro We zijn er bijzonder trots op om te kunnen melden dat Let’s Gro een tweede editie gaat beleven in 2014. De editie van 2013 verdient een vervolg horen wij vaak om ons heen en eigenlijk vinden wij dat ook! Ook dit jaar gaan we weer op zoek naar nieuwe ideeën en initiatieven voor de toekomst van Stad en regio met als thema: Made in Groningen.
21 - 22 NOVEMBER Presentatie Community Lovers Guide Tijdens Let’s Gro wordt de Community Lovers Guide Groningen gepresenteerd. Deze gids en stadsplattegrond leidt u langs 13 inspirerende Groningse bottom-up initiatieven, waarmee u inzicht krijgt in de kracht van zelforganisatie in Groningen. Tijdens Let’s Gro wordt er onder andere een �ietstocht langs de initiatieven georganiseerd. Groninger Forum Het Groninger Forum organiseert debatten naar aanleiding van actuele thema’s, boeken of �ilm, in samenwerking met de redactie van politiek en cultureel debatcentrum DwarsDiep. www.groningerforum.nl Agenda Statenvergadering Elke vijf weken nemen Provinciale Staten besluiten over allerlei onderwerpen die voor de inwoners van de provincie Groningen van belang zijn. Dit gebeurt in de Statenvergadering. Inwoners van de provincie Groningen kunnen hun mening laten horen aan Provinciale Staten. Burgers kunnen zelfs hun voorstel op de vergaderagenda van Provinciale Staten zetten door het burgerinitiatief. www.provinciegroningen.nl/loket/vraag-enantwoord/burgerinitiatief/
LAYAR VERBINDT ONS DIGITALE LEVEN MET DE FYSIEKE WERELD VIA DE SMARTPHONE. DOOR MET JE SMARTPHONE JE OMGEVING, EEN FLYER OF MAGAZINE TE SCANNEN WORDEN ER DIGITALE LAGEN ZICHTBAAR. DIT KUNNEN ZIJN FILMPJES, LIKE-BUTTONS, LINKS NAAR WEBSHOPS ETC.
1. DOWNLOAD LAYAR 2. DE DIGITALE EXTRA’S BEVINDEN ZICH BIJ HET LAYAR ICOON HIERBOVEN 3. OPEN LAYAR, HOUD DE TELEFOON BOVEN HET ICOON EN DRUK OP SCAN. 4. UW DIGITALE INFORMATIE WORDT GEOPEND.