de Ondernemer juli

Page 1

17 juli 2010 | 8e jaargang | nr. 07 de Ondernemer is een uitgave van

WEST-BRABANT BOZ/RDAAL

Kredietcrisis? Overlevingsplan of doorstarten!

www.newtargetvision.com

Deze maand in de stoel: Jan Noordegraaf, directeur Synbra uit Etten-Leur Prijs: Neerlands beste schoonheidsspecialiste komt uit Chaam Thema: Bedrijvig Tholen Nieuw product: Verkoelende werkkleding De barometer: Zuid-West Nederland scoort: 6,6

Wegens vakantie gesloten Foto: duofoto


02

<< pas begonnen Eigenaar: Jeroen Saeijs Bedrijf: BrabantEnergy Plaats: Breda Ondernemer sinds: Januari 2010 Tegenvaller: “Een nieuw concept in de markt zetten, vergt veel geduld en een lange adem” Meevaller: “Ondernemers onderling zijn erg open en geïnteresseerd in samenwerking”

De Column

Kaal

Jeroen Saaijens op het dak van een parkeergarage in Breda waar zijn zonnepanelen staan. Foto: Kees Bennema

Winst uit zonne-energie J

eroen Saeijs van BrabantEnergy in Breda begeleidt bedrijven en instellingen bij het maken van de juiste afweging rondom zonnepanelen. Hij adviseert over de mogelijkheden en maakt inzichtelijk op welke termijn de investering zich terug verdient.

door Patricia Akkermans “Op mijn woning wilde ik zonnepanelen laten plaatsen. Deze produceren elektriciteit door middel van zonlicht en hiermee zou ik de energiekosten in de hand kunnen houden”, legt Jeroen Saeijs uit. Toen hij hierover advies ging inwinnen, bleek echter dat het niet mogelijk was de panelen op zijn dak te laten aanbrengen. Voor een gemiddeld huishouden is 25 vierkante meter aan zonnepanelen voldoende om voor een jaar lang energie op te wekken. Het huis van Saeijs

heeft echter een dakkapel, waardoor de ruimte die overbleef niet zinvol te gebruiken was.

Voordelen Dit vond hij jammer, want hij wilde graag duurzaam opgewekte energie gaan gebruiken. “Ik zie veel voordelen in het gebruik van zonnepanelen. Hoewel het wel een forse investering is, vervalt meteen na de aanschaf al een groot deel van de maandelijkse elektriciteitsrekening. Ook word je onafhankelijk van wisselingen in de energieprijzen en hou je de energiere-

kening in de hand. Ongeveer na twaalf jaar zou mijn investering zijn geld opbrengen. De panelen gaan 25 tot 30 jaar mee en in het geval dat ik mijn huis zou willen verkopen, brengt het hierdoor ook weer meer geld op. Daarnaast heb je minder uitstoot van CO2 en ben je dus milieubewust bezig.”

Bedrijven Saeijs ging op zoek naar andere mogelijkheden en hij kwam er achter dat de panelen ook bijvoorbeeld op bedrijfspanden, overheidsgebouwen en flats geplaatst kunnen worden. Zo ontstond zijn idee, want hier zag hij een markt in. Met BrabantEnergy richt hij zich dus op bedrijven, gemeenten en woningcorporaties. Hoe kunnen

zij panelen plaatsen, zodat deze genoeg energie leveren voor hun bedrijfsvoering en hoe kunnen zij de overcapaciteit aan energie aan derden verkopen? Zodat de eigen energierekening tot nul gereduceerd wordt en er ook nog een extra inkomsten mee behaald kan worden.”

Achtergrond Jeroen Saeijs deed de hbo-opleiding Makelaardij, maar werkte de afgelopen negen jaar bij ICT-dienstverlener Capgemini. Hier had hij verschillende functies en was hij ook nog twee jaar voor het bedrijf in Parijs werkzaam. Hij dacht er steeds vaker aan om voor zichzelf te beginnen. Ook had hij steeds ideeën over wat voor soort bedrijf het dan zou moeten worden, maar het ontbrak hem aan lef om ook daadwerkelijk te starten. “Nu ben ik blij dat ik uiteindelijk de beslissing genomen heb”, zegt de pas begonnen ondernemer. “Ik ben dag en nacht met het bedrijf bezig, want ook in mijn vrije tijd vind ik het leuk er tijd in te steken. Ik leer interessante mensen kennen en daarnaast krijg ik ontzettend veel energie van het ondernemerschap.” Meer informatie: www.brabantenergy.nl

Meet & Match: een groot succes B

etrokken Ondernemers - Samen voor Breda hield dinsdag 29 juni de eerste Meet & Match, hét relatie-evenement waar het bedrijfsleven, gemeente en de maatschappij elkaar ontmoeten, netwerken en handelen in maatschappelijke betrokkenheid. Er werden 30 matches gemaakt met een maatschappelijke waarde van bijna 90.000 euro.

BREDA - IKEA Breda opende haar deuren en serveerde voor de 150 deelnemers een ontbijt. Meet & Match is een ontmoetingsevenement waar commercieel en ideëel elkaar ontmoeten. Naast netwerken en elkaar beter leren kennen, wordt er gehandeld in diensten, menskracht, middelen, ken-

nis en kunde tussen lokale bedrijven, maatschappelijke organisaties en de overheid. Wat de één over heeft of graag wil bieden, is voor de ander wellicht zeer gewenst. Geld is hierbij taboe; het gaat om kennis, toegang tot netwerken, materiaal, faciliteiten en creativi-

teit. De match moet voor beide partijen een win-win situatie opleveren. Cees Meeuwis, wethouder Werk & Ondernemen van de gemeente Breda opende de beurs. Hij kon meteen de eerste match bekendmaken: medewerkers van de facilitaire dienst van Rabobank Breda gaan volgende maand bij Elisabeth de huiskamer opknappen, zodat er weer een huiselijke, gezellige plek is waar de cliënten samen kunnen komen. 41 bedrijven uit Breda, 36 maatschappelijke organisaties, een uitstekende sfeer, enthousiaste vrijwilligers en een

fanatieke notaris in de persoon van Frits von Seydlitz die de ene na de andere match bezegelde, het waren de ingrediënten voor een succesvolle Meet & Match. Rombout Kerremans: “We zijn erg blij met het resultaat. Het is de eerste keer dat we de Meet & Match houden en je weet dan niet wat je kunt verwachten. Maar we kunnen concluderen dat onze opzet meer dan geslaagd is”. En het resultaat van 30 matches en een maatschappelijke waarde van bijna 90.000,- euro zegt eigenlijk meer dan genoeg.

Ik was afgelopen maand weer even een paar weken in Griekenland. Ik zat op een van die mooie eilandjes op een terras naast een jonge Engelse vrouw. Toen ik haar aankeek, zag ik iets vreemds. Dus vroeg ik mijn vrouw of het haar ook was opgevallen. ‘Ze heeft haar wenkbrauwen laten tatoeëren’, zei ze. ‘Dat is misschien ook wel iets voor jou.’ Ze raakte daarmee een gevoelige snaar. Ik leg het u uit: Dit alles speelde zich alweer een paar jaar geleden af. Ik heb nogal borstelige wenkbrauwen. Van die dikke, zoals Ruud Lubbers. Met een schaartje probeer ik die borstels te kortwieken. Maar dat wil niet zo helpen, vind ik zelf, ze groeien weer snel aan. Ik had met vaderdag een baardtrimmer gekregen. En, zo ben ik dan ook wel weer, die probeer ik dan tot vervelens toe uit. Mijn baard was al zo gekortwiekt, dat de buurman me voor een zwerver versleet. En daar waren ze weer, die oogharen. Dus pakte ik de baardtrimmer en dacht: kom, die wenkbrauwen krijg ik er ook wel onder. Weleens iemand gezien met helemaal geen haar boven zijn ogen? Ik wel, in de spiegel. Ik leek wel een alien van Mars of de Mona Lisa met een baard. Hoe red je je daar uit? Ik zocht en vond een potloodstift en tekende zo goed en zo kwaad het ging nieuwe, minder brede wenkbrauwen. Het duurde toch nog een dag voordat mijn zoon zei: ‘wat heb jij nou op je gezicht?’ Regelmatig herinneren ze me nog aan die trimactie. Die Engelse dame bracht me op een idee. Henk Schiffmacher, here I come. Ron Gregoor Reacties kunt u sturen naar: r.gregoor@bndestem-pzc.nl


innovatie >>

column

03

A DOLLAR TODAY IS WORTH

Vreemd eten ook lekker beeld patissier Robèrt van Beckhoven, aardbeienteler en ontwerper Jan Robben en ontwerper voor eten en drinken Katja Gruijters richt zij zich op de receptuur en presentatie. Studenten van de Hogere Agrarische School (HAS) hebben onderzoek verricht naar manieren om op aantrekkelijke wijze insecten aan de consument aan te bieden. ,,Dergelijke contacten zijn vooral ook te danken aan Daniëlla Corijn van Syntens. Haar netwerk is enorm en zij weet mij telkens te prikkelen met nieuwe mensen, interessante symposia en bruikbare relaties.’’ Peters kwam bij Syntens terecht nadat zij via Wageningen UR genomineerd was voor de MKB Innovatie Top 100 2009. ,,Ik kwam erachter dat Syntens ook in Brabant zit en heel actief is. Sindsdien hebben Daniëlla en ik regelmatig contact.’’

et vreemde groenten of een struisvogelbiefstuk wil de Nederlander nog wel experimenteren. Maar hoe gezond ook, de meeste mensen trekken een stevige grens bij insecten. Voor Marian Peters van Bugs Original Food uit Helvoirt ligt de uitdaging om ons meelwormen, sprinkhanen en buffalo-wormen te laten eten.

Consumentenmarkt Voor Corijn is het makelen en schakelen vanuit haar netwerk dagelijks werk. ,,Wat het zo leuk maakt, is dat Marian een duizendpoot is die meteen alles oppakt en vanuit de verbindingen concrete resultaten boekt.’’ De innovatieadviseur stelt zich ook als sparringpartner op om ideeën inhoudelijk te bespreken en de ondernemer te inspireren. ,,Net als de HAS-studenten vind ik ook dat de slag naar de consument gemaakt moet worden. Via het traject Design Pressure Cooker, waarbij ondernemers en ontwerpers gekoppeld worden, kwam Katja Gruijters in beeld. Zij is heel geïnteresseerd in de mogelijkheden die insecten bieden en heeft bijgedragen door eerst een positionering uit te werken en vervolgens een concreet ontwerp.’’

de Sligro en, via de website, rechtstreeks aan de consument. De insecten zijn specifiek geteeld voor menselijke consumptie (entomofagie) en ge-

De stap Door de juiste contacten raakt Bugs Originals in versnelling. Er is een constante stroom aan publiciteit, ook in-

Marian Peters met patissier Robèrt van Beckhoven.

Foto: Syntens

M

BREDA - Insecten zijn eiwitrijk, zitten vol vitamines, mineralen en essentiële vet- en aminozuren, zijn smakelijk, gezond en volop voorhanden. Bovendien is de productie veel minder belastend voor het milieu dan de gangbare vleesproductie. Voor Marian Peters is het niet meer dan logisch dat insecten een vast en substantieel onderdeel van onze voeding moeten gaan uitmaken. Bugs Original Food levert drie insectsoorten in gevriesdroogde vorm aan

MORE THAN A DOLLAR TOMORROW

mr. Frank van den Broek FB is fiscalist en als partner verbonden aan DRV Accountants en Belastingadviseurs, vestiging DRV Roosendaal, f.v.d.broek@drv.nl

A dollar today is worth more than a dollar tomorrow. Deze spreuk is één van de belangrijkste spelregels in financiële vraagstukken. Vrij vertaald betekent het zoveel als “liever vandaag in de knip dan morgen”. Vandaag investeren levert morgen (hopelijk) rendement op. Bovendien vreet de inflatie aan uw geld, dus morgen is het minder waard. Wat doet u daaraan? Stel uw accountant eens de vraag welke (belasting)voordeeltjes mogelijk zijn in deze jaren van crisis. Die zijn er namelijk genoeg. Versneld afschrijven De kans is bijvoorbeeld groot dat u versneld mag afschrijven op uw investeringen. Normaal gesproken mogen alleen starters versneld afschrijven, of komen alleen milieu-investeringen daarvoor in aanmerking. Vanwege de crisis heeft demissionair minister van Financiën deze mogelijkheid opengesteld voor alle ondernemers. De Jager wil zo de investeringen aanjagen. Hoe werkt dat, versneld afschrijven? Fiscaal gezien mogen de meeste investeringen in vijf jaar tijd worden afgeschreven. Bij versnelde afschrijving mag in twee jaar worden afgeschreven. Met de extra ‘aftrekpost’ kan direct belasting bespaard worden. Daar staat tegenover dat na die twee jaar meer belasting verschuldigd zal zijn, omdat de afschrijvingskoek al op is. Of er belasting wordt bespaard met de versnelde afschrijving (of juist niet!) hangt af van de omstandigheden; daarover straks meer. Het punt is dat er een mogelijkheid bestaat om geld uit de toekomst naar het heden te halen: een financieringsvoordeel. Liever vandaag in de knip dan morgen dus. Fiscaal aantrekkelijk of juist niet? De versnelde afschrijving kan voor u een kans, maar ook een nadeel zijn. Een valkuil is een wijziging in de omstandigheden. Momenteel is over de eerste 200.000 winst slechts 20% vennootschapsbelasting verschuldigd (een crisismaatregel). De versnelde afschrijving levert dan een belastingbesparing van 20% op. Als de crisis straks voorbij is, dan bestaat de kans dat al veel eerder 25,5% vennootschapsbelasting is verschuldigd. Het is uiteraard voordeliger om pas dan (tegen 25,5%) af te schrijven, maar dat is niet mogelijk als het bedrijfsmiddel al volledig is afgeschreven. Aan de andere kant kan versnelde afschrijving ook fiscale voordelen opleveren. Als u in 2009 heeft geïnvesteerd, dan zou willekeurige afschrijving weleens tot een fiscaal verlies kunnen leiden. U kunt er voor kiezen om dit verlies te verrekenen met winsten uit 2006 (crisismaatregel) en zo 29,6% vennootschapsbelasting terugvragen. Een niet te missen kans. Ook als u niet heeft geïnvesteerd, kan willekeurige afschrijving mogelijk zijn, bijvoorbeeld door terug te keren van de B.V. naar een eenmanszaak. Onder omstandigheden bent u dan starter. Via versnelde afschrijving (van bijvoorbeeld het pand dat u aan uw B.V. verhuurde) kunt u tot drie jaar terug de afgedragen loonbelasting op uw salaris terugclaimen.

VOOR BETAALBARE

Conclusie De conclusie is dat versnelde afschrijving maatwerk is. Financieringsvoordeel is alleen zinvol als het fiscaal niets kost of juist iets oplevert. Kortom, ‘a dollar today is worth more than a dollar tomorrow’ geldt zeker als een belastingvoordeel mogelijk is.

CLINICS &

BEDRIJFSFEESTEN (Partyruimte voor 15 tot 200 personen)

Waarom zouden ‘vreemde’ dieren niet eetbaar zijn? keurd door de Voedsel en Waren Autoriteit. ,,Dit is een volledig innovatief product dat ook nog eens een belangrijk deel kan zijn van het antwoord op de wereldvoedelcrisis. Niet alleen groeit de wereldbevolking nog steeds fors, ook de behoefte aan eiwitten neemt sterk toe. Insecten zijn een uitstekende eiwitleverancier.’’

Interessante contacten Peters heeft een gevarieerde groep mensen, bedrijven en organisaties verzameld om Bugs Originals in de markt te zetten. Samen met bijvoor-

Foto: Syntens

ternationaal, en belangstelling. Een aantal zaken, zoals het winnen van eiwit uit de insecten, vraagt om een langere termijn. Het zal nog even duren voordat Nederland massaal aan het insect gaat, menen beide vrouwen. Peters: ,,Maar met de juiste presentatie, goede recepten en producten en een steekhoudend verhaal zullen steeds meer mensen de stap nemen. En sprinkhaan smaakt echt lekker, een beetje nootachtig.’’ www.bugsplaza.nl www.syntens.nl

DRV Accountants en Belastingadviseurs is met een team van 475 medewerkers en 11 vestigingen in Zuid-Holland, Zeeland en West-Brabant een inspiratiebron voor nuchtere ondernemers.


HET N IEUW E B2B PLATF ORM

VOLGENDE EVENT OP 30 NOVEMBER

Iedere 3e zaterdag van de maand

WWW.DE-BUURJONGENS.NL

BEDRIJVIG corporate mobile messaging

BREDA

Directeur Edwin Pols van Snijtechniek Brabant:

“Geen grens tussen werk en privé” Metersgrote pallets met daarop wat platen staal of aluminium. Je zou niet zeggen dat hier boten liggen die straks overal in de wereld worden verkocht. “Ik zeg wel eens: wij zijn de Ikea van de jacht- en scheepsbouw. Wij leveren de onderdelen als kant-en-klaar pakketten aan de werven. Zij hoeven ze alleen maar in elkaar te zetten.” Dat zegt Edwin Pols van Snijtechniek Brabant in Raamsdonksveer. De modellen variëren van roeiboten tot mega jachten (tot aan 200 meter toe!) en alles daartussen. Al heel vroeg pushte vader Pols zijn zoons richting ondernemerschap. Dan zou pa later zeker een opvolger hebben. Twee broers van Edwin Pols runnen nu Altena Yachting, de zaak van zijn vader. Als een afgeleide van deze business ging Edwin Pols aan de slag met Snijtechniek Brabant. Met zijn vaders bedrijf als een van zijn klanten. Volautomatische freesmachine Wat maakt Snijtechniek Brabant een typisch Merk Brabant-bedrijf? Om te beginnen de techniek. Een voorbeeld: het bedrijf ontwikkelde zelf een ‘robot’ die 24 uur per dag volautomatisch onderdelen

High touch en high tech Het succes van Brabantse bedrijven wortelt in het samengaan van ʻhigh touchʼ en ʻhigh techʼ. Daarbij staat high touch voor gastvrijheid, gezelligheid en gemoedelijkheid en ook de traditie van Brabant. Terwijl high tech staat voor innovatie, technische kwaliteiten en succes. In Brabant gaan levenskunst en entrepreneurship hand in hand. Dat is waar Merk Brabant voor staat. Het geeft het Brabantse succes een gezicht.

freest uit plaatwerk. De computer leest de ontwerpspecificaties en de rest gebeurt ‘vanzelf’. Belangrijke voordelen: snelheid, minder afval, minder energieverbruik, minder CO2-uitstoot. Naast de techniek is er de sociale kant die Snijtechniek Brabant tot een echt Merk Brabantbedrijf maakt. Edwin Pols werkt volop samen in de regio. Zeker niet alleen met bedrijven. Ook bijvoorbeeld met School & Techniek Geertruidenberg. Of neem het voorleesontbijt voor kinderen; ook daar is Pols of een van zijn collega’s van de partij. De lokale betrokkenheid is groot. “Werk en privé lopen bij mij in elkaar over. Ik kan het niet scheiden. ‘s Avonds, bij een borreltje, vind ik het leuk om over het werk te praten met collega’s die ook in de business zitten. Of we organiseren met ondernemers een kookclubje; vind ik ook hartstikke gezellig.” Op zijn bureau staat het vlaggetje van Merk Brabant. “Ik zie het als een erkenning. Het maakt mijn bedrijf bijzonder. En dat mogen anderen best weten. Ik werk veel met bedrijven boven de rivieren. Die vinden ons soms wel een raar volkje. Maar we maken wel waar wat we zeggen!”

Meedoen als Brabants bedrijf Herkent u zich in het gedachtegoed van Merk Brabant, meldt u zich dan aan als merkdrager. Bedrijven kunnen zo op hun beurt profiteren van de meerwaarde van het merk. Dat maakt de wisselwerking compleet. U kunt bijvoorbeeld het beeldmerk gebruiken voor uw eigen communicatiemiddelen of inzetten bij activiteiten en evenementen. Wilt u zich aanmelden of er meer over weten, mail dan naar dandenkje@brabant.nl of kijk op www.dandenkjeaanbrabant.nl voor meer informatie.

Dan denk je aan Brabant


prijs >>

Sjieke pastorie voor NatuurlijkEvelien E

en uurtje babbelen met schoonheidsspecialiste Evelien Leijten in Chaam is genoeg om te begrijpen waarom zij de titel ‘Schoonheidsspecialiste van het jaar’ kreeg. ‘NatuurlijkEvelien’ is pas 26, maar heeft een fraaie salon met twee personeelsleden een stagiaire en is nog lang niet klaar met zoeken naar verbetering en vernieuwing. Sterker nog, in september komt er een flinke uitbreiding. Ze gaat naar een groot pand, heeft een uitdagend concept bedacht en zelfs plannen gemaakt om haar bedrijf ooit ook in het buitenland voort te zetten. ,,En als het even kan, liefst allemaal vóór mijn dertigste”, licht Evelien haar doel enthousiast toe.

Veel klanten Haar huidige zaak oogt fris, strak en schoon. Achterin zijn twee kleine behandelruimtes. De salon is uit zijn jasje gegroeid omdat ze zoveel klandizie heeft inmiddels. ,,In de pastorie wordt het zó anders. Het is een schitterend monumentaal pand met een flinke tuin en een mooie ontvangstruimte. Er zijn negen kamers en die wil ik allemaal gaan gebruiken. Ook ben ik van plan om te gaan samenwerken met anderen om klanten een totaalpakket aan te bieden. De uitstraling van het gebouw straalt rust uit en

05

DE ONDERNEMER IN PRIVÉ ALLE KENNIS ONDER ÉÉN DAK BIJ DE RABOBANK

• Marian Everaerts is eigenaar van dames- en herenkapsalon HairLooks Ruud Everaerts is eigenaar van schilders- en behangersbedrijf Ruud Everaerts Mart Jongmans is accountmanager Private Banking bij Rabobank De Zuidelijke Baronie.

door Catlijne Akkermans CHAAM - Ambities te over, dus. En dat vond de jury van de Beauty Award 2010 interessant. Maar ook haar passie voor en kennis van het vak werden geroemd. Ook meenden de juryleden dat Evelien een ‘feilloze neus heeft voor PR-activiteiten’ en noemden haar bedrijf een ‘parel voor de branche’. Ze werd gekozen uit honderden gegadigden. Evelien was er vroeg bij. Direct na de middelbare school volgde ze de opleiding tot schoonheidsspecialiste bij Esthetica in Breda en al op zeventienjarige leeftijd had ze haar eigen salon bij haar ouders aan huis maar niet lang daarna opende ze haar eigen zaak in het centrum van Chaam: NatuurlijkEvelien. Als klein meisje wist ze precies wat ze wilde worden. ,,Mijn moeder ging altijd al naar de schoonheidsspecialiste en toen ik elf was, vond ik het fantastisch om mee te gaan kijken. Een echte meisjesdroom, hè. Ik was altijd al bezig met crèmes en met ‘tutten’, ik ben echt een typisch meisje, hoor!” De droom kwam uit en Evelien vindt het vak nog leuker dan ze zich had voorgesteld. ,,Ik vind het heerlijk om met mensen bezig te zijn en persoonlijke aandacht te geven. Je kunt klanten écht helpen, soms laat je ze er tien jaar jonger uitzien en dat geeft veel voldoening.” Doordat ze nu personeel heeft en vanwege de uitbreiding nog meer mensen in dienst zal gaan nemen, heeft Evelien ook meer een managementfunctie gekregen. ,,Maar ik doe zelf nog steeds behandelingen en dat wil ik ook blijven doen.” Ze zal het erg druk gaan krijgen dan, want het pand waar ze nu in gaat zitten, is een keer of tien zo groot: de oude pastorie in het hartje van Chaam. ,,Precies aan de overkant”, glundert Evelien.

column

" Natuurlijk gaat het bij een ondernemer meestal over de onderneming als er met een adviseur van de bank wordt gesproken. Echter, in grote lijnen heeft een ondernemer dezelfde wensen voor zijn of haar financiële privésituatie als iemand in loondienst: eerder stoppen met werken, hoe is het geregeld bij overlijden of arbeidsongeschiktheid."

Evelien Leijten toont trots haar bokaal van beste schoonheidsspecialiste van het jaar. Foto: Kees Bennema daardoor kunnen mensen zich echt ‘gast’ voelen.” NatuurlijkEvelien is geen standaard beautysalon. ,,We richten ons niet op de ‘wellness’-behandelingen. Mensen kunnen best bij ons terecht voor bijvoorbeeld een massage, maar we zijn vooral gespecialiseerd in huidverbetering en -verjonging”, aldus Evelien. Met een huidanalyse apparaat wordt de huid tot vijftig keer uitvergroot zodat eventueel aanwezige (zon-)beschadigingen en oneffenheden goed zichtbaar worden. Ook het vocht- en vetgehalte en de elasticiteit wordt in kaart gebracht. Daarna kan Evelien een kuur op maat maken voor de klant. ,,We kunnen na een paar maanden verbetering van de huid zien door opnieuw een meting te doen”, legt Evelien uit. Met ‘voor en na’ foto’s zijn de resultaten nog duidelijker te zien.

Kruidendranken NatuurlijkEvelien werkt met de producten Sothys en Pascaud. In deze lijnen zitten lichaamsproducten als crèmes en kuren, maar ook make-up en zelfs voedingssupplementen, bijvoorbeeld kruidendranken. ,,Alles gaat op de natuurlijke manier, er komt bij ons geen botox aan te pas. We geven klanten advies over voeding. Je kunt van alles op je huid smeren, maar daarnaast is het belangrijk om niet te roken en genoeg vitamines binnen te krijgen. Ook stressvermindering draagt bij aan een mooiere huid.” Tijdens het begeleidingstraject hoeven mensen niet per se steeds langs te komen want Evelien geeft ook per mail adviezen. De behandelingen en kuren bij NatuurlijkEvelien worden soms vergoed door het ziekenfonds. Zo kunnen klanten die last hebben van acné, overbeharing of couperose (zichtbare bloedvaatjes onder de huid op het gezicht, red.) hun kosten declareren bij

hun verzekeraar. Dat NatuurlijkEvelien zo goed loopt, komt volgens Evelien vooral de manier van werken: ,,Onze specialisatie is onze kracht. Mensen komen van ver voor een behandeling, ook mannen weten ons te vinden. Ik besteed veel aandacht aan PR. Zo werk ik regelmatig samen met de bekende beautyspecialist Tom Sebastian en doe ik aan sponsoring en reclame.” Evelien staat ook op beurzen en evenementen met haar zaak en heeft geïnvesteerd in een fraaie website. ,,Maar wat ik vooral heel belangrijk vind, is om op de hoogte te blijven. Ons team volgt regelmatig trainingen en cursussen en we volgen de ontwikkelingen in de branche op de voet via bijvoorbeeld de vakbladen”, vertelt Evelien. De Beauty Award 2010 is dan ook de kroon op haar bedrijf dat ze in die jaren naar een steeds hoger niveau heeft weten te tillen. De prijs heeft haar overigens geen windeieren gelegd. In een paar maanden tijd heeft ze zo’n tweehonderd nieuwe klanten erbij gekregen.

Opleiding Evelien volgde haar opleiding aan Esthetica in Breda. Deze studie duurt één jaar fulltime (voor jongeren) of eventueel twee jaar als je de volwassenen-variant kiest. De opleiding is erkend door het Ministerie van Onderwijs zodat studenten recht hebben op studiefinanciering. Vanaf september biedt Esthetica een opleiding tot schoonheidsspecialiste aan op niveau vier. Dat houdt in dat er meer verbreding van het vak komt en het diploma geeft toegang tot het HBO. Voor meer informatie: www.esthetica.nl

Het is handig om naast de zakelijke adviseur ook een particuliere adviseur of Private Banker te spreken die gespecialiseerd is in de financiële zaken die in privé kunnen spelen. Rabobank biedt beiden, en wel onder één dak. Zo heeft Rabobank De Zuidelijke Baronie Private bankers in dienst die gespecialiseerd zijn in de ‘Ondernemer in privé’. Korte lijntjes en veelvuldig overleg met de zakelijke adviseurs biedt hier absoluut meerwaarde ten opzichte van andere financiële dienstverleners. Voordelen die velen van u in de afgelopen jaren al hebben mogen ervaren, zo ook ondernemersechtpaar Marian en Ruud Everaerts. Aandacht voor de klant Toen hier in december ’95 de deuren van mijn eigen kapsalon openden, ging er toch wel een langgekoesterde wens in vervulling. Al snel had ik een aardige klantenkring opgebouwd en die is door de jaren heen alleen maar verder in omvang toegenomen. Aandacht voor de klant, gemoedelijkheid en creativiteit zullen daar ongetwijfeld aan bijgedragen hebben. Wat dat betreft zijn er eigenlijk best wel overeenkomsten met Rabobank. HairLooks is voorts lid van ‘Het Spectrum’, de wetenschappelijke kring voor kleurspecialisten wat de kapsalon nog een extra kwaliteitsstempel meegeeft. Een tweede natuur Het schildersbedrijf bestaat zelfs nog vijf jaar langer. Voor zowel particulieren als (klein)bedrijven verzorgen we het binnenwerk, buitenwerk, schilderen, behangen en glas zetten. En ook hier geldt dat de economische crisis gelukkig geen roet in het eten heeft gegooid. Altijd klaar staan voor de klanten, een goede service afleveren en iedere dag weer opnieuw je vakmanschap aanspreken; het is inmiddels een tweede natuur geworden. Tijd is geld Uiteraard zijn we niet over die spreekwoordelijke één nacht ijs gegaan toen we besloten ‘ja’ te zeggen tegen het zelfstandig ondernemerschap. We hebben uitvoerig advies ingewonnen, ons goed laten voorlichten en alles daarna tot in de puntjes geregeld. Uiteraard bij de Rabobank! Waar anders? Van oudsher zitten wij daar al. En waarom zou je elders je licht op gaan steken als je zo tevreden bent. Vandaag de dag is het verder wel zo gemakkelijk om alles bij dezelfde bank onder te brengen; zowel privé als zakelijke aangelegenheden (financiën, verzekeringen wat al niet meer). Twee keer per jaar zitten we met onze vaste adviseurs om de tafel om de zaken weer eens door te nemen. Zij kennen ons door en door waardoor we vaak aan een half woord al genoeg hebben. En dat is wel zo fijn. Als ondernemer heb je het al druk genoeg met je bedrijf draaiende houden. En – lachend – tijd is nu eenmaal geld… "Ga er als ondernemer niet te gemakkelijk vanuit dat het bedrijf uw pensioen is. Laat u goed en tijdig voorlichten over de verschillende mogelijkheden. Rabobank kan u daarin adviseren."

Namens de gezamenlijke Rabobanken van West-Brabant


<< interieur

06

De moderne variant van kantoortuin I

n veel bedrijven is de werkplekbezetting slechts 40 tot 60 procent. Veel bureaus zijn ‘onbemand’ omdat medewerkers thuis werken, op klantbezoek zijn of vrij zijn. Een efficiënter gebruik van kantoren leidt tot kostenbesparingen en zeker onder het huidige economische gesternte wordt daar door directies tegenwoordig nadrukkelijk naar gekeken.

door Gerben Kuitert MIDDELBURG - In het kantoorpand van Procore in Nieuw-Vennep is geen halogeenlamp meer te vinden. Alle 60 lampen van 40 Watt zijn vervangen door LED-lampen van 3 Watt. LED-verlichting heet ‘ongezellig’ te zijn, maar volgens Procore-directeur Michel de Haan (42) slagen veel leveranciers er inmiddels in dat probleem te elimineren. LED heeft absoluut de toekomst en kent een korte terugverdientijd. Over licht in kantoren is veel te doen. “Er bestaat bijvoorbeeld een groot verschil tussen de natuurlijke behoefte aan licht en de technisch vastgestelde behoefte. De Arbo-wet schrijft voor kantoren een minimum van 450 Lux op het werkblad voor. Maar de vraag is of er een hele dag een constante lichtsterkte nodig is. Philips doet veel onderzoek naar de gevolgen van toename en afname van de lichtsterkte en de invloed hiervan op de productiviteit van de mensen.” Door slim gebruik te maken van de aanwezige ruimte én door medewerkers bepaalde delen van de week thuis te laten telewerken, beschikken de vijfendertig werknemers van Procore samen slechts over 220 vierkante meter kantoor. Dit geeft niet alleen een besparing in geld maar draagt ook bij aan het verlagen van de milieubelasting van de bedrijfsvoering, een van de specialisme van Procore. Procore is dan ook gespecialiseerd in advies op het gebied van huisvestings- en facilitairmanagement. Het bureau begeleidt (her)huisvestingsprojecten en adviseert in dat kader ook over kantoorinrichting en duurzaamheid. Procore deed recent nog grote klussen bij uitgeverij Sanoma, PiCompany en onroerengoedadviseur NL Real Estate. In de kantoren van die klanten sieren tegenwoordig groot opgeblazen foto’s die appelleren aan de kernactiviteiten. Is vol-

‘Blow ups’ aan de wand, opgeblazen foto’s die refereren aan de kernactiviteiten van het bedrijf, vormen een nieuwe trend in kantoorinrichting. Zoals hier in het kantoor van dienstverlener PiPeople. Foto: Tubantia gens De Haan een nieuwe trend in wandversiering: ‘blow ups’ van producten, reclame-uitingen of nostalgische taferelen die refereren aan de kernactiviteit van het bedrijf. “Je ziet dat de crisis veel ondernemingen dwingt terug te gaan naar de basis. Alle franje en bijzaken zijn weggesneden en de focus is weer gericht op waar het werkelijk om draait” Bedrijven realiseren zich dat het kantoor kan bijdragen aan de interne en externe marketing van het bedrijf.”

Traditioneel Noviteiten op het gebied van kantoor- en projectinrichting zijn er elk jaar weer natuurlijk, maar de markt is volgens De Haan niet spectaculair innovatief. “Zeg maar gerust tamelijk traditioneel. Met de komst van LED-verlichting zie je dus wel een verschuiving en wat de meubelen betreft komt de nadruk steeds meer op duurzaamheid te liggen. Steeds meer fabrikanten zetten in op kantoormeubilair dat recyclebaar is en leveranciers van tapijt gaan een innameverplichting aan als de klant het tapijt wil ver-

Stationsstraat 41 - 5000 AT Tilburg - 013-5838200 www.mannaertsappels.nl

vangen.” Door de flatscreen worden de bureaus volgens De Haan weer kleiner. “De afmeting gaat steeds va-

veel mogelijk reductie van het geluid. Met barrières, zo als gesloten overlegruimten, kasten, services-cellen,

Nieuw ingericht onroerendgoedbedrijf NL Real Estate. ker richting 1.60 x 90 cm, waar dat voorheen nog vaker 1.80 x 90 cm was. Door de digitale archivering hoeft er gemiddeld per werknemer ook veel minder kastruimte beschikbaar te zijn. Het gemiddelde moderne kantoor telt minder dan één meter kastruimte per medewerker. Bedrijven die daar ver overheen schieten, bewaren doorgaans teveel. De praktijk leert dat het overgrote deel van documenten die in kasten worden bewaard nooit meer wordt gebruikt of ingezien.” Een andere trend, volgens De Haan: de kantoortuin keert terug. “Niet de met hydrocultuur gevulde, rumoerige, kantoorzalen uit de jaren zeventig. Maar open kantoorruimten, waarin een diversiteit aan werkplektypes in is te vinden. De kwaliteit van de afwerking is hoog en afgestemd op zo-

wordt de open ruimten in kleinere groepskantoren ingedeeld. Beslotenheid binnen openheid, noem ik dat. Veel bedrijven willen toe naar minder kamers, waarbinnen één of twee medewerkers - vaak chefs of stafmedewerkers - hun werk doen. Dat is vaak een hele strijd, want een eigen kamer geeft een zekere status. Maar al die kamertjes leggen veel ruimtebeslag en vierkante meters zijn duur. Zeker in tijden waarin het economisch niet zo goed gaat.”

Flexplek De ervaring heeft geleerd dat het flexplek-concept, waarbij niet alle medewerkers meer hun vaste werkplek hebben maar slechts een verrijdbaar ladekastje of een persoonlijke locker, toch niet voor iedereen geschikt is. De Haan: “Veel mensen zijn van nature honkvast. Die worden er nerveus

van dat ze geen vaste plek hebben op kantoor. Flexplekken werken prima voor bepaalde types werknemers.

Foto: Tubantia Marketing- en salesmensen kunnen er doorgaans goed mee overweg, maar administratief personeel een stuk minder. Die hechten aan structuur. Daarom werkt een concept met bijna alleen met flexplekken vaak niet.” Sinds een jaar of vijftien bestaat het begrip: Het Nieuwe Werken. Ontwikkelingen op het gebied van ICT stellen werknemers in staat overal hun werk te doen. Dat het nog geen gemeengoed is, komt volgens Michel de Haan vooral doordat managers dat tegenhouden. “Het Nieuwe Werken gaat niet alleen over anders gebruiken van een kantoor maar vraagt ook op een andere managementstijl. Je kunt als manager niet meer de hele dag jouw medewerkers controleren en dat vraagt vertrouwen van de managers en meer zelfstandigheid en verantwoordelijkheidsgevoel van de medewerkers.”


jonge managers >>

A

an de naam zou je het niet zeggen, maar toch is Jong Management met bijna honderd jaar een van de oudste netwerkverenigingen van Nederland. De Kring West-Brabant is met zo’n vijftig leden een van de grootste van het land. De leden zijn zeer actief en komen vrijwel maandelijks bijeen. Voor de tweede keer op rij mogen ze zich de beste debaters van de landelijke vereniging noemen. “Het gaat vooral om het uitwisselen van kennis en ervaring”, zegt Kringvoorzitter Léon de Lobel.

07

Uitwisselen van kennis en ervaring

door Peter de Jong BREDA - Jong Management is de aan VNO-NCW gelieerde vereniging voor ondernemers, directeuren en managers tot 40 jaar. De vereniging telt zo’n 1000 leden die allen werkzaam zijn in de marktgerichte ondernemingen en organisaties. De netwerkvereniging bestaat in 2016 honderd jaar. De Lobel: “Destijds was Jong Management de eerste netwerkvereniging in Nederland. De vereniging is vanuit de katholieke traditie opgestart. Het religieuze karakter is inmiddels naar de achtergrond geschoven. Het enige wat we vragen is om dit te respecteren.” De leden moeten aan een aantal criteria voldoen. “Bij aanvang van het lidmaatschap mag je niet ouder dan 38 jaar zijn. In onze Kring hanteren we een maximum van 37 jaar omdat je anders maar zo kort lid kunt zijn. Maar de meeste instromers zijn gelukkig een stuk jonger”, zegt de Kringvoorzitter. “Jong Management is gelieerd aan de VNO-NCW. Voor deze regio houdt dat in dat we contacten onderhouden met de Brabants Zeeuwse Werkgeversvereniging, de BZW. Als leden aan de criteria van de BZW voldoen kunnen ze doorstromen. Op dit moment proberen we de interactie wat te bevorderen door onder andere het oprichten van een studieclub met daarin leden van beide verenigingen.”

Afspiegeling De leden zijn allemaal ondernemer, directeur of leidinggevende binnen een marktgerichte organisatie. “We hanteren in onze Kring andere criteria dan de BZW. Bij ons kunnen ook mensen lid worden van kleine bedrijven met de potentie om door te groeien. Ook hebben we zzp’ers in ons ledenbestand om een zo goed mogelijke afspiegeling te hebben van het bedrijvenbestand in West-Brabant. We willen een brede mix aan bedrijven om de diversiteit te waarborgen. In de toelating zijn we redelijk soepel, maar we proberen in een oververtegenwoordiging van een bepaalde branche te voorkomen en waken over de kwaliteit van de leden. Zowel mannen als vrouwen kunnen lid worden. We hebben een behoorlijk aantal dames, in tegenstelling tot diverse serviceclubs.” Er zijn meer verschillen met serviceclubs als Rotary, Lions en Kiwanis. De Lobel: “Voor onze leden is het uitwisselen van kennis en ervaring een zeer belangrijk onderdeel van de vereniging. Ons motto is persoonlijke en zakelijke groei. We zoeken verdieping en kijken bij anderen in de keuken. We leren van elkaars problemen en oplossingen. Jong Management is meer dan een vereniging van ondernemers die enkel netwerken willen op-

Jonge managers debatteren en horen toe. bouwen. Netwerken om business te genereren is van ondergeschikt belang. Natuurlijk gebeurt het dat je opdrachten krijgt van een ander lid, maar dat is dan puur omdat je elkaar kent en dat zo uitkomt”

Activiteiten Een van de vele activiteiten van de Kring West-Brabant is het ‘kwartetten’. “Dat is een landelijk concept. Ik vind het een van de leukste activiteiten. Met een groep van vijf leden gaan we door het jaar bij elkaars bedrijven op bezoek. De naam kwartetten is gekozen vanwege het feit dat er meestal wel iemand is die niet kan. Maar vrijwel alle leden doen eraan mee. Elk jaar zit je in een andere groep. In een informele sfeer zit je bij elkaar op kantoor en kijk je echt binnen in elkaars bedrijven. Je leert van elkaar. Daar zit echt verdieping in voor jezelf.” Ook zijn er sportieve bijeenkomsten, zoals een landelijk golftoernooi. Bovendien leggen de leden regelmatig bedrijfsbezoeken af. “Dat is heel divers. We komen bij multinationals, bij zoetwarenfabrikanten maar ook bij zakelijke dienstverleners. Uit die laatste categorie komen de meeste leden, van advocatenkantoren tot accountants en banken”, zegt De Lobel, die zelf werkzaam is bij DTZ Zadelhoff in Breda. “Ook is er regelmatig een Debatcafé, waarbij de deelnemers in een informele sfeer in gesprek gaan over onderwerpen die hen persoonlijk of hun organisaties raken. En daarnaast is er natuurlijk jaarlijks het landelijk Debattoernooi, dat onlangs voor de tweede achtereenvolgende keer gewonnen is door onze Kring”, vertelt de voorzitter niet zonder trots. De winnaars waren Jasper van Eck van Kasparov werving en selectie en Michiel van den Broek van

communicatiebureau Battery Battery. Dat betekent dat West-Brabant het landelijke toernooi volgend jaar weer organiseert.

Foto: Kees Bennema

VERRUIMING TIJDELIJKE CONTRACTEN VOOR JONGEREN

Impact ”Debatteren is spreken in het openbaar, wat leidinggevenden in de praktijk vaak moeten doen”, weet De Lobel. “Je moet mensen proberen te overtuigen en mee te krijgen. Niet iedereen kan dat zomaar. Het is eigenlijk spreken met impact. Als je je erin verdiept, kom je erachter dat het een wereldwijdverbreide sport is met spelregels en technieken. Het is mooi om daar kennis van te nemen. We werken samen met de professionals van de DebatAcademie van Gijs Weenink in Amsterdam.” Het toernooi werd gehouden in het Bredase Holland Casino in de voormalige Kloosterkazerne. “In een Lagerhuisopstelling konden de deelnemers proberen anderen te overtuigen van hun gelijk. Stellingen waren bijvoorbeeld ‘Binnen tien jaar moeten we allemaal elektrisch rijden’ of ‘Nederland moet zijn best doen om de Olympische Spelen van 2028 te mogen organiseren’. De deelnemers kregen de stellingen tien minuten van tevoren en kregen ook te horen of ze voor of tegen de stelling waren. Dan moet je dus snel kunnen schakelen. Er zitten technieken in die je in je dagelijks werk kunt toepassen, bijvoorbeeld in onderhandelingen. Door dergelijke activiteiten vergaren de leden de nodige kennis. Dat is een van de belangrijkste doelstellingen van Jong Management”, stelt de Kringvoorzitter.

Hoewel er de nodige weerstand bleek te bestaan bij de Eerste Kamer heeft deze toch ingestemd met een wetsvoorstel waarbij jongeren tot 27 jaar, gedurende de crisis langer op een tijdelijk contract kunnen werken. Waar op dit moment sprake is van drie aaneensluitende dienstverbanden voor een periode van maximaal drie jaar is er voor deze groep jongeren een verruiming tot stand gebracht door deze termijn op te rekken tot vier jaar resp. vier separate arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd. Deze tijdelijke maatregel geldt in beginsel tot 1 januari 2012, waarbij een uitloop tot 1 januari 2014 mogelijk is indien op dat moment de economische crisis nog steeds zou bestaan. Deze regeling gaat overigens pas in zodra deze is gepubliceerd in het Staatsblad, maar de verwachting bestaat dat dit op vrij korte termijn zal gebeuren.

Voor meer informatie: www.jongmanagement.nl of mail naar: bestuur@jmkring10.nl

Liesbosstraat 45 te Breda

Mr. E.J.L. Mulderink Advocaat en partner Koch & van den Heuvel Advocaten mulderink@koch-heuvel.nl

Aangezien er geen overgangsrecht is geregeld bestaan op dit moment reeds grote vraagtekens over de exacte wijze van invulling van deze regeling. Ter voorkoming van problemen achteraf is het met andere woorden zinvol om bij het gebruikmaken van deze regeling eerst advies in te winnen.

076-5226470

www.koch-heuvel.nl


Wordt u Brabants Beste Werkgever? Meld u nu aan of nomineer een collegabedrijf Op 18 november wordt tijdens Business Meeting Brabant de Beste Brabantse Werkgever bekendgemaakt. Deze prijs wordt toegekend aan toonaangevende organisaties op het gebied van werkgever- en werknemerschap.

Newcom Research & Consultancy heeft voor de beoordeling van uw organisatie 20 criteria opgesteld. Uw organisatie wordt onder meer getoetst op de volgende onderwerpen: • Loopbaanbegeleiding • Verlofregelingen

In samenwerking met Newcom Research & Consultancy wordt

• Interne communicatie

beoordeeld wie zich een jaar lang de Beste Brabantse Werkgever

• Arbeidssatisfactie

mag noemen. We vergeven één prijs in de profitsector en één

• Werkinhoud

award wordt uitgereikt aan een non-profitorganisatie.

• Ziektepreventie • Werkklimaat

Ga de strijd aan en profiteer van de volgende voordelen:

• Bedrijfscultuur

• U heeft op een eenvoudige en betrouwbare manier inzicht in uw prestaties, gezien vanuit het perspectief van uw medewerkers. Goed werkgever- én werknemerschap wordt op heldere wijze in kaart gebracht. • Gratis deelname voor Brabantse organisaties met meer dan 50 medewerkers, zowel in de profit- als non-profitsector. • Gratis PR voor de genomineerde kandidaten in Brabants Dagblad, Eindhovens

Meld uw organisatie of een collegabedrijf aan via www.businessmeeting-brabant.nl Vervolgens kunt u het volgende verwachten: • Een enquête onder het management over het gevoerde HR-beleid • Een tevredenheidonderzoek onder willekeurige werknemers

Dagblad en BN DeStem en op BV Brabant, het business-to-business programma

• Bedrijfsbezoeken door een deskundige jury bij genomineerde bedrijven

van Omroep Brabant.

• Bekendmaking van de winnaar tijdens een zinderende finale op 18 november

• Organisaties mogen een jaar lang het logo ‘genomineerd voor Beste Brabantse Werkgever’gebruiken.

Alle resultaten worden vertrouwelijk behandeld. Alleen de genomineerde bedrijven worden verder in de media belicht.

Over Newcom Research & Consultancy: Newcom Research & Consultancy is een onderzoeks- en adviesbureau dat gespecialiseerd is in onderzoek en advies op het gebied van Marketing, Communicatie en Strategie & Beleid en heeft een ruime ervaring met kwantitatieve en kwalitatieve onderzoeken. Meer informatie: www.newcomresearch.nl

Beste Brabantse Werkgever 2010

In samenwerking met


de stoel >>

09

Tekst: Ron Gregoor Foto: Thom van Amsterdam

Naam: Jan Noordegraaf, 51 Functie: Algemene Directeur Bedrijf: Synbra produceert EPS korrels voor het maken van EPS, geëxpandeerd polystyreen of wel piepschuim. Sinds kort recycelt het bedrijf EPS uit de gemeente Etten-Leur en ontwikkelt een bio-based variant van EPS genaamd BioFoam. Bijzonderheden: Synbra heeft 80 medewerkers in dienst. Het bedrijf staat met het product BioFoam op de eerste plaats van de innovatie top100 van Nederland. Deze top 100 herbergt de meest innovatieve bedrijven van ons land.

de stoel Wat is er zo bijzonder aan deze stoel? Het mogen onderhouden van zowel nationale als internationale contacten. Op welke stoelen heeft u hiervoor gezeten? Op een R@D stoel bij Billiton in Arnhem en in Delfzijl, en een bedrijfsleiderstoel in Naarden bij Witmetaal, en een mooie buitenlandse stoel in Oxford. Hoe bent u bij dit bedrijf terecht gekomen? Gereageerd op een advertentie die mij erg aansprak en dat klopt nog steeds. Wat betekent het bedrijf voor u? Het bedrijf is constant in mijn gedachten, ook in het weekeinde. Ik denk dan wat kan er nog beter of sneller of ander. Wat betekent u voor het bedrijf? Dat is altijd een moeilijke vraag omdat je die zelf niet beantwoorden kan, maar aan anderen is om daar iets over te zeggen. Je kunt hopen dat de medewerkers enigszins tevreden zijn. Bent u trots op de bizz Innovatieprijs? Wij zijn uiteraard trots op de erkenning die deze ontwikkeling ons ontwikkelteam en ons bedrijf oplevert. Heeft u dat nog gevierd met uw personeel? Omdat het een stap in een ontwikkeling is hebben we in alle bescheidenheid taart bij de koffie gegeten.

Hoe bent u op het idee gekomen van BioFoam? Gezien de maatschappelijke ontwikkelingen werd het een wens om als bedrijf iets te kunnen betekenen in de klimaat discussie, Zo kwam het idee om over te gaan van oil-based naar bio-based. Wat is het essentiële verschil tussen gewone piepschuim en BioFoam? We maken de BioFoam uit plantaardige grondstof, terwijl EPS uit olie gemaakt wordt. Hoe lang duurde het voordat het product op de markt gezet kon worden? Wij zijn in 2006 met het eerste idee naar de Universiteit in Wageningen gegaan. Dankzij hen konden wij komen waar we nu staan. Dat is aan de vooravond van een grote doorbraak. Wat waren de beren die u op uw pad tegenkwam? De grootste was het niet beschikbaar zijn van de grondstof PLA. Dit heeft ons zeker twee jaar opgehouden, omdat we noodgedwongen een stap terug in de keten moesten gaan en nu zelfs besloten hebben om met technologie van Purac en Sulzer zelf als eerste in Europa op grote schaal de grondstof te polymeriseren, voordat we er schuim van maken. Wat kost het om het product uiteindelijk op de markt te krijgen? We hebben er de afgelopen jaren een vast team opgezet dat ook dus ook niet meer aan andere, even interessante zaken kon werken. Maar de

keuze is achteraf de juiste gebleken. Wordt BioFoam een wereldhit? Dat zou heel goed kunnen, Wij willen dit te zijnertijd ook optimaal in de markt zetten, ook buiten Europa.

Betekent het succes van BioFoam ook internationale bekendheid van Synbra? Absoluut, onze naam is in de wereld van bio-based polymeer producenten zeer bekend geworden.

Is BioFoam duurder dan gewone piepschuim? In het begin zeker wel. Het is dan circa 3x zo duur. Maar dat is bij de huidige olieprijs. Als deze stijgt naar niveaus van een paar jaar geleden wordt het verschil snel kleiner en wordt het dus interessanter om door te groeien.

Is Zwartenberg Etten-Leur de meest geschikte plaats voor uw bedrijf? Wij zitten hier al ruim 50 jaar. Dus er is niet veel noodzaak ergens anders heen te gaan. Als Brabants bedrijf zijn wij tevreden met de mooie locatie op gelijke afstand tussen Antwerpen en Rotterdam.

Komt er ooit een tijd dat er alleen maar groene piepschuim te verkrijgen is? Ik denk dat het voor schuimverpakkingen die kant op zal gaan. Maar dat duurt zeker 10-15 jaar

Dit jaar nummer 1 op de MKB Innovatie Top 100. En volgend jaar? Dan zal een ander innovatief bedrijf haar producten presenteren, hopelijk mogen wij dan de verpakking leveren.

Heeft u de tijd mee voor de promotie van BioFoam. De prijs blijft erg belangrijk, maar veel potentiële klanten realiseren zich ook dat als ze nu niet instappen ze dadelijk wellicht de boot kunnen missen Wie zijn u beste klanten? Dit zijn bedrijven die meubels en medicijnverpakkingen produceren. Verder in de retail, in de groenten en planten sector. Maar er is ook een aantal onverwachte toepassingen die ik helaas niet kan noemen in dit stadium. Waar komen die vandaan? Nederland is met afstand de belangrijkste markt, daarnaast Engeland en Duitsland.

Staat er een nieuw innoverend product op het programma? Er staan er een diverse op stapel. Wij verwachten bijvoorbeeld veel van temperatuur bestendig polymelkzuur wat mogelijk wordt door het slim combineren van Links en Rechtsdraaiend polymelkzuur. Toepassing hiervan kun je zien in tapijten en kleding. Hier zijn in Nederland zeker een aantal trekkers voor te vinden. Wanneer bent u het meest in uw element? Op 10 tot 40 meter diepte onder water, dat kun je je totaal ontspannen. Wat is uw ambitie? Het BioFoam product uitrollen naar

de potentie die het in zich heeft en zorgen dat het bedrijf meegroeit en daardoor meer werkgelegenheid biedt. Wij hebben dit in breder verband in Nederland heel hard nodig om de concurrentieslag niet te verliezen, want men wil nog wel eens denken dat alles vanzelfsprekend is. Maar er moet hard voor gewerkt worden. Waar krijgen ze u deze stoel voor uit? Ik probeer nog steeds een aantal strips te vinden op de rommelmarkt en verder duik, squash en ski ik graag. Ik zou er graag nog twee talen erbij leren, waarvan Arabisch er een is. Nog iets vergeten? Ik wil het team en de Universiteit Wageningen bedanken voor hun grote bijdrage in het ontwikkelen van BioFoam en verder wil ik ook Senter Novem/ Agentschap Nederland ( EOS -KTO) bedanken voor de steun in ons project.


<< barometer

10

Vakantiegevoel bij de experts ven en hun bestedingen weer aan te wakkeren. Toch zien wij meer en meer ondernemers die tegen de stroom in hun investeringsplannen hebben opgesteld en willen gaan realiseren. De afgelopen maand was er bij REWIN weer sprake van een aanwas van investeringsplannen. Ondernemingschap is en blijft de motor voor het opgang krijgen van de economie. Hopelijk wordt Nederland wereldkampioen want dat levert 0,5% economische groei op. Dat kunnen de bedrijven goed gebruiken. Mijn barometer blijft dan ook onveranderd staan op een klein zesje.

Jan Pollemans Supermarkten: ‘Tevreden gezichten in de foodbranche.’

I

k heb het gevoel dat we in een lange zomerslaap worden gewiegd’, schrijft Guust Verpaalen in zijn bijdrage van deze maand. Er gebeurt zo weinig. Nederland is weer eens net geen wereldkampioen geworden, er wordt heel langzaam een nieuw kabinet gesmeed, niemand weet welke kant dat op gaat en de meeste mensen zijn al op vakantie of maken zich daarvoor op. En dat alles in tropische omstandigheden. Zo ook onze experts, ze reageren vanaf hun vakantieadres, velen hebben wijselijk niet hun laptopje meegenomen en genieten van hun rust en anderen verkneukelen zich thuis. Het cijfer? Eentiende meer dan vorige maand, 6,6. Maar die winst kan hem zitten in de vrolijke zomer, die ons staat te wachten. Jan Pollemans: 7 Goed weer voor de foodbranche De hittegolf en het WK hebben een enorme omzettoename teweeggebracht. De impulsverkopen hebben voor topomzetten gezorgd. Als het weer blijft zoals het nu is, dan kan het een succesvolle zomeromzet worden. Minder mensen gaan op vakantie. Er zijn dus veel thuisblijvers die lekker eten en voor de dagjes uit extra inkopen doen. Goed weer dus voor de supermarkten en de detailhandel. Er zijn veel vakantiekrachten beschikbaar. Het vaste personeel kan dus met een gerust hart op vakantie.Al met al tevreden gezichten in de foodbranche. Guust Verpaalen: 6 Je geeft geen cijfer tijdens de vakantie

Eigenlijk vind ik het ondoenlijk om nu een cijfer te geven. Tijdens de schoolvakanties krijgen studenten ook geen cijfer. En dat is precies het gevoel wat ik heb, namelijk dat we in een soort lange zomerslaap worden gewiegd. Daarom hier een “warm weer bijdrage”; zeg maar een overpeinzing voor op een zwoele zomeravond. Komt er een daadkrachtig nieuw kabinet? Komt er een krachtige strategische samenwerking in de regio? Gaan we doorpakken op een aantal belangrijke punten of laten we ons in slaap wiegen met de oude structuren en mantra’s van de conventionele denkers. Einstein zei niet voor niets dat je problemen niet kunt oplossen met dezelfde denkwijze als waarmee die veroorzaakt zijn. Toch laten we Wellink de hervorming bij de Nederlandse Bank doen. Toch laten we BP zelf het lek dichten. De Nederlandse export bevindt zich weer boven het niveau van voor de kredietcrisis. Het enige verschil is dat we inmiddels een giga-staatsschuld hebben en de uitdagingen in verband met de vergrijzing en ontgroening razendsnel op ons af gaan komen. Dit heeft gevolgen voor de samenleving op verschillende aspecten; op het terrein van zorg, arbeidsmarkt, economi-

CIJFERS

04-’10

05-’10 06-’10 07-’10

Rob Franken Voorzitter ROC West- Brabant

7,5

8,0

7,5

7,5

Willem Jonkmans Directeur DTZ Zadelhoff

6,5

6,5

6,0

6,0

Chris Rutten Voorzitter Kamer van Koophandel

6,5

6,5

6,5

6,5

Guust Verpaalen Directeur Phidelity Consultancy

6,0

5,0

6,0

6,0

Boelo Tigchelaar Directeur Tigchelaar

5,8

6,2

6,5

6,5

Chris van Loon Bestuurder De Unie

6,0

6,5

6,5

7,0

Paul Nijskens Directeur Rewin West-Brabant

6,5

6,5

6,0

6,0

Lilianne van der Ha Agrarisch ondernemer

6,0

6,0

6,5

6,5

David Luteijn Voorzitter BZW Zeeland

6,0

6,0

5,5

6,5

Henk van Koeveringe Directeur Roompot Groep

7,0

6,9

7,0

7,0

Jan Pollemans Supermarktdeskundige

6,5

6,0

7,0

7,0

Geert van der Horst Directeur Rabobank Roosendaal 5,8

5,8

6,0

6,0

Joris Jansen Eigenaar restaurant Auberge des Moules

7,0

7,0

7,5

8,0

Dre de Jong Smaak-catering

6,5

6,5

7,0

7,0

sche ontwikkeling etc. Complexe problemen die niet met dezelfde denkwijze kunnen worden opgelost. Hoe dan wel? Veel van de leidende wetenschappers beweren dat de belangrijkste wetenschap in de nabije toekomst de studie van dergelijke complexe, zelforganiserende, niet-lineaire, zichzelf aanpassende systemen, zal worden. Dergelijke systemen zullen zich op de grens van chaos en orde ontwikkelen en bloeien. De bestuurders van vandaag denken nog te veel vanuit de controle van de orde in plaats van het ordenen van de chaos. Door deze oude denkwijze creëren zij, cynisch genoeg, wat zij zelf het meest verafschuwen en dat is chaos. Hopelijk ontstaat er genoeg kritische, nieuwdenkende massa om die chaos te ordenen. Paul Nijskens: 6 Wie het weet mag het zeggen Wat een rare tijd is het toch. De ene dag denk je goed nieuws te horen doordat de vervoersvolumes weer stijgen, de volgende dag hoor je het slechte nieuws over het massa ontslag bij Organon. Dat is precies het kenmerk van deze tijd. De directeur van de Europese Centrale Bank Trichet vat dat kernachtig samen: “Vooruitblikkend, verwachten we dat de economie van de eurozone met matige en ongelijke snelheid groeit in een omgeving met grote onzekerheden.” Fundamenteel zijn er zeker het afgelopen jaar verbeteringen te melden. De Chinese economie groeide als kool en dat trok een aantal landen mee, niet in de laatste plaats Duitsland en in het kielzog daarvan Nederland. Maar ook in China zie je de laatste maand wat haperingen in de toch respectabele groei. Als we naar de binnenlandse vraag kijken dan staan we er nog steeds niet echt goed voor. Overheden gaan hun bestedingen matigen. Consumenten zijn bezig met consuminderen, bedrijven durven nog niet te investeren en banken zullen geconfronteerd worden met toenemende kapitaalseisen en kunnen daardoor niet met krediet expanderen. Aanhoudende onzekerheid over het komende kabinet en het beleid is natuurlijk ook niet goed. De verkoop van huizen is naar het laagste peil gezakt. Snel duidelijkheid krijgen over waar de pijn van de bezuinigingen terecht gaat komen is noodzakelijk om consumenten weer vertrouwen te ge-

Willem Jonkmans: 6 Teveel gehannes Ik ga een half punt terug naar een 6. Vakantie drukt altijd de situatie op de o/g markt enigszins, maar het gehannes om tot een nieuwe regering te komen, bevordert het zeker niet. De verdeeldheid is groot en onzekerheid kunnen we niet gebruiken. Chris van Loon: 7 W-vorm economie niet waarschijnlijk. Voorzichtig beginnen ook kapitaalsintensieve industriële bedrijven zoals ASML positieve signalen uit te zenden. Dit betekent gelukkig dat de bereidheid tot investeren aan het groeien is. Ook voor Zuidwest Nederland is dit goed nieuws. Investeringen in productiemiddelen betekent ook een aantrekkende vraag naar maintenance en dat is een van de speerpunten van ons economisch beleid. Daarin willen we graag koploper worden. Rondom de andere speerpunten uit de zogenaamde “Pieken in de Delta”-discussie, de versterking van de proces-industrie en de toeristische infrastructuur blijft het tot op heden stil. Willen we volledig meeliften op de komende economische groei dan zal ook daarin versneld moeten worden geïnvesteerd. Ruimte voor het bedrijfsleven zal ook de komende tijd weer een discussiepunt opleveren waarbij de vraag naar goed geoutilleerde bedrijventerreinen onverminderd hoog zal blijven. Dit werpt meteen de vraag op waar we met z’n allen dat geld vandaan moeten halen zeker in een periode waarin we nog een schuld hebben af te lossen. Het over een langere tijd uitsmeren van de bezuinigingsacties is dan ook verstandig al zal dit uit politieke motieven lastiger te beschouwen zijn als “daadkrachtig” beleid, dat we allemaal zo graag willen zien en horen. Indien overheden zich enkel gaan richten op bezuinigingen dan zouden we de bus wel eens kunnen missen. Het blijven investeren in onze economie is de beste garantie dat we met z’n allen weer geld gaan verdienen om het financiële huishoudboekje weer in orde te krijgen. Het bedrijfsleven doet er goed aan om samen met de verschillende overheden en niet te vergeten het onderwijs, ideeën te ontwikkelen. De overheid kan al behoorlijk helpen door verdergaande stappen te zetten m.b.t. het terugdringen van regelzucht. Bedrijfsleven, Onderwijs en Overheden hebben onlangs nog weer eens uitgesproken dat samenwerking de beste mogelijkheden biedt tot herstel. Als iedereen zich dan als een betrouwbare partner gedraagt, vormt dit een reden tot optimisme.


kleding >>

D

rie mannen begonnen een bescheiden bedrijf in verkoelende en warmtekleding midden in de crisistijd. Na ruim een jaar zijn ze zo hard gegroeid dat sinds 1 juli hun nieuwe BV een feit is. Inmiddels zijn de ondernemers in twintig landen actief en dragen al heel wat klinkende namen hun speciale kleding. Over een flitsende start gesproken!

11

Verkoelende kleding verkoopt zichzelf nieuw activeren. Het HyperKewl vestje is niet gevuld met gevaarlijke stoffen, gel of korrels, het zit comfortabel, ook tijdens het sporten of zoals bij de Amerikaanse soldaten in Irak: tijdens de warme patrouilles. “Ook wegwerkers zijn er erg blij mee. We hebben zelfs al gemerkt dat wanneer werkgevers in de bouw de vestjes niet willen aanschaffen voor hun personeel, de werknemers ze zelf wel komen halen. Speciaal voor hen hebben we ook een baseball cap met koeling en verkoelende accessoires voor in de bouwhelm. Dat is een onderdeel van onze filosofie; wij vinden dat iedereen een koelproduct moet kunnen betalen.”

door Dorien van Dijk BREDA - Eric Pellis, geboren in Dorst en al 21 jaar woonachtig in Breda, is de commerciële man van de drie en vertelt hoe een gesprekje in november 2008 bij een ‘nietszeggende’ stand op de motorbeurs EICMA in Milaan tot een bloeiend bedrijf leidde. “Na zeventien jaar als salesmanager in de motorindustrie te hebben gewerkt, wilde ik een eigen onderneming in motorkleding opzetten. Ik hoorde dat Rein Bokslag, een bevriend contact bij wie ik altijd de helmen kocht, ook voor zichzelf was begonnen. Samen wilden we een dealernetwerk beginnen met een showroom. Omdat we midden in de crisis waren gestart, merkten we al gauw dat we meer moesten doen dat alleen heel fanatiek zijn en ontzettend hard werken. We besloten inspiratie op te gaan doen op de motorbeurs in Milaan.” Daar troffen de mannen ‘in een hoekje’ een weinig representatieve stand aan, waarin - naar het leek - fluorescerende wegwerkersvestjes hingen. Toen de twee met de Amerikaanse standhouders in gesprek raakten, bleek dat de ‘wegwerkersvestjes’ uitgerust waren met een zeer geavanceerde techniek om de motorrijder koel dan wel warm te houden. Pellis: “Wij kenden de branche vanuit onze achtergrond zeer goed en dit product van een tamelijk klein Amerikaans bedrijf, was echt helemaal nieuw. ‘s Avonds

op onze hotelkamer werden we steeds enthousiaster, de volgende dag zijn we teruggegaan naar die stand en hebben we de verkooprechten voor de Benelux en Duitsland voor de motorindustrie gekocht.”

Exclusiviteitcontract Eenmaal terug in Nederland kwam het duo er pas aan toe om uitgebreid research te doen naar het Amerikaans bedrijf dat de vesten ontwikkelde en produceerde. Toen werd hen pas goed duidelijk hoeveel toepassingsmo-

Werken in de bouw met het verkoelend jack van Eric Pellis. gelijkheden er voor het vestje te verzinnen waren en hoe uniek de techniek is die het bedrijf TechNiche International toepast. Pellis: “Wij wilden de exclusiviteit voor de verdeling van de verkoelende en warmteproducten van TechNiche International in Europa binnenhalen. Met minder waren we niet tevreden. We maakten werk van een goed doortimmert businessplan en stuurde dat naar Amerika. In januari 2009 vlogen we naar Californië voor onderhandelingen en het bekijken van de productie. We vlogen naar huis met het zo felbegeerde exclusiviteitcontract. TechNiche Europe was geboren.” Inmiddels had een derde compagnon zich bij het duo aangesloten. Vanuit zijn vroegere netwerk kende Pellis Dirk Geerinck goed, de eigenaar van Bike Design Benelux in het Belgische Dendermonde, een specialist in distributie van motoronderdelen en accessoires. Pellis: “We besloten TechNiche Europe eerst onder zijn bedrijf te hangen, te meer omdat hij juist zijn distributiecapaciteit had vergroot en we de kleding vanuit Dendermonde zouden gaan verspreiden.”

Strategisch plan De focus van TechNiche International ligt vooral op industrie, het leger en voor een klein deel ook de motorindustrie. Pellis echter zag direct mogelijkheden

voor de sport. Weer nam hij plaats achter de schrijftafel. “Er moest een strategisch plan komen; hoe creëer je vraag in de markt”, vertelt Pellis. Zijn collega Rein - groot Formule 1-fan - zag in een tijdschrift één van zijn idolen in een hopeloos verouderd koelvest rondlopen. Kon hij maar met zijn grote idool Jenson Button in contact treden… Op de gok stuurde hij dertig e-mails naar de meest voor de hand liggende adrescombinaties en tot zijn eigen verbazing kreeg hij een geïnteresseerd mailtje terug van persoonlijke fysiotherapeut van Button. De interesse was gewekt en leidde al snel tot samenwerking. “Wanneer je als bedrijf een foto met Jenson Button in jouw verkoelend hesje kunt presenteren, gaan er makkelijker deuren open”, zo ervoer Pellis meteen. Niet veel later werden er verschillende HyperKewl producten getest in de klimaatkamer van het NOC*NSF in Papendal. En vervolgens werden diverse Olympische sporters met het product uitgerust, evenals de Vacansoleil wielerploeg, de voetballers van Jong Oranje en het Nederlands elftal, waarvoor speciaal verkoelende pads werden ontwikkeld die eenvoudig uitneembaar en verwisselbaar zijn in voetbalkleding.

Verdampingsbasis Het verkoelingsvest dient voor gebruik één tot twee minuten in het water ondergedompeld te worden. Daarna knijp je het water eruit. Na drie minuten is het klaar voor gebruik. “Ben je erg warm, dan kun je het vest ook meteen aantrekken, alleen is de vochtwerende binnenlaag dan nog niet opgedroogd”, legt Pellis uit. Het vestje werkt op verdampingsbasis; de voorwaarde is dus dat er sprake moet zijn van luchtcirculatie. Het kledingstuk is acht tot twaalf graden koeler

Foto: Eric Pellis dan de buitenlucht en houd je tot zeven uur koel. Daarna moet je hem op-

Iedere avond schuift Pellis achter zijn computer om te skypen met de Amerikanen. Die zijn erg blij met het ondernemend drietal en bij iedere vraag uit de markt gaan zij enthousiast aan de slag om hun techniek op een andere manier te implementeren in (sport)kleding. Ondertussen lopen er verschillende testprocedures, die de werking van het HyperKewl vest wetenschappelijk moeten onderbouwen. Pellis: “Wij luisteren naar de topsporters en hun medische staf. Ik leer op mijn beurt weer van de Amerikanen en hun technologie. En wij helpen hen bij de sales, want daar snapte hun bedrijf nog weinig van. We lachen nog regelmatig om die stand in Milaan!”

VERPLICHTE WINKELNERING PENSIOENVERZEKERAARS OOK AFGELOPEN VOOR KLEINERE BEDRIJVEN Dimitri Duine, Duine Adviesburo BV Register Master in Financial Planning, CFP® Certified Financial Planner FFP gecertificeerd financieel planner Register adviseur in Assurantiën, Register Pensioenadviseur, DSI Financieel Adviseur, Erkend Hypotheek Adviseur Wil men als kleinere onderneming een pensioenregeling treffen voor het personeel, dan is men tot dusver feitelijk aangewezen op een in Nederland toegelaten verzekeraar. Pensioenverzekeraars hebben in de loop der jaren echter allemaal een slechte tot zeer slechte naam opgebouwd. De administratieve performance was (of is) zeer slecht, de beleggingsresultaten van de aangeboden huisfondsen blijven ver achter bij de markt en er worden tot slot hoge kosten in rekening gebracht voor deze slechte performance (‘woekerpensioenen’). Tot op heden zijn er echter geen zinnige alternatieven op de pensioenverzekeraars. Weliswaar presteert de ene verzekeraar beduidend beter dan de ander, maar een alternatief op verzekeraars was er niet. Aansluiting bij een bedrijfstakpensioenfonds (als dat al mogelijk is) heeft immers ook behoorlijk wat nadelen. Hierin komt binnenkort verandering, door de Premie Pensioen Instelling (PPI). Kortweg gezegd kan elke onderneming besluiten om via een PPI te gaan pensioensparen. De PPI is dan de jas, het sparen of beleggen kan vrij ingevuld worden. Daarmee is de verplichte winkelnering afgelopen. Immers, sluit u nu een pensioen bij een verzekeraar, dan kunt u kiezen uit huisfondsen van die verzekeraar. Gaat uw personeel pensioensparen via de PPI, dan kunt u de uitvoering daarvan onderbrengen bij welke fondsaanbieder u ook maar wilt. U kiest met uw personeel zelf voor de lage kosten van Brand New Day, of het uitgebreide fondsen palet van bijvoorbeeld Fondsenplatform. Let wel: de PPI mag niets verzekeren, dus het nabestaandenpensioen en de arbeidsongeschiktheidsrisico’s moeten wel bij een verzekeraar worden ondergebracht. Dat is niet erg, want deze onderdelen van een pensioenregeling worden door verzekeraars in de regel wel goed en tegen realistische kosten uitgevoerd.


<< symposium

12

Verduurzaming productie pure noodzaak

Het panel aan het woord.

Foto: Robert van den Berge het fotoburo

M

aatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) als basis van een gezonde economie. Daar ging het over op 23 juni tijdens de MVO-dag West-Brabant in stadschouwburg De Maagd in Bergen op Zoom. Sociaal- ecologisch ondernemen is niet langer vrijblijvend en goed voor de uitstraling van de onderneming, maar pure noodzaak. door Dorien van Dijk BERGEN OP ZOOM- Willen wij in 2050 9,5 miljard mensen te eten geven en hen een menswaardig bestaan bieden, dan moet er een duurzame balans gevonden tussen de drie p’s: people, planet en profit, zo liet gastspreker en directeur van ontwikkelingsorganisatie Solidaridad aan de 120 aanwezige ondernemers weten. “Profit blijft heel belangrijk. Bedrijven moeten geen winst inleveren voor de drie p’s, maar winst creëren uit investeringen in sociaal economische continuïteit. Het milieu schept daarbij de randvoorwaarden voor de economische processen”, aldus Roozen. De oprichter van het Max Havelaar-keurmerk benadrukte dat zijn initiatieven van de jaren ‘80 inmiddels zijn achterhaald. “Je moet geen ethisch beroep op de markt doen, maar het economisch proces een waarde geven.”

Waar begin je? Veel ondernemers kunnen zich hier wellicht in vinden, maar lopen in de markt toch aan tegen de consument die enkel naar de prijs van een product kijkt. En ook onderzoeksresultaten wijzen uit dat een kleine veertig

procent van de consumenten het helemaal niet uitmaakt of een product duurzaam is geproduceerd. Waar begin je dan als West-Brabantse ondernemer? Dit was één van de hoofdvragen die aan bod kwamen en die dagvoorzitster Carla van Loon, tv-presentatrice van Omroep Brabant voorlegde aan het aanwezige ondernemerspanel. Katja Keuning-Kley heeft Abida Abali aangesteld als beheerder steunpunt bij de Stichting Welzijn Ouderen Bergen op Zoom. Denken in mogelijkheden en kansen kenmerkt hun samenwerking, die aanvankelijk via een re-integratietraject van de gemeente tot stand kwam. Door de aanstelling van Abida kunnen allochtone klanten nu beter worden geholpen. Van een heel andere orde is het initiatief van Anco Sneep, boer in hart en nieren. Hij wilde in zijn eigen sector, de plantenteelt, aansluiten bij de trends van nu: een product aanbieden dat dichtbij de natuur staat. Inmiddels is hij general manager van Rubia Pigmenta Naturalia en wint zijn bedrijf op een volledig natuurlijke wijze kleurstoffen uit planten. In de dagelijkse praktijk merkt hij dat er ondernemers genoeg zijn die net als hij vernieuwend bezig willen zijn, maar dat

VAN DER VLUGT ACCOUNTANTS HALSTEREN Tel. 0164-686366 - info@accvlugtbv.nl www.vandervlugtaccountants.nl

wta vergunning

Dorpsstraat 4, 4661 HP Halsteren

velen de weg naar de kennis niet kunnen vinden. Zelf nam hij een onderzoeksbureau in de arm om zijn ideeën te verwezenlijken. Met zijn onderneming drukt Sneep een duidelijke stempel. Dit is volgens RO&AD architecten uit Bergen op Zoom nou juist het leuke. “Consumeren hoeft niet consuminderen te betekenen. Je ‘footprint’ wordt anders steeds kleiner en straks ben je er helemaal niet meer. Dat is niet de bedoeling! Als individu ben je verbonden met alles om je heen en daar moet je goed voor zorgen, anders zaag je de poten onder je eigen stoel vandaan. Hetzelfde geldt voor bedrijven.”

Competing claims Jan-Willem Scheijgrond, senior director environment Health & Safety bij Philips vertelt dat het bedrijf de in 2007 gestelde doelstelling om vijf jaar later 30% van alle verkochte producten ‘groen’ te laten zijn in 2009 al had

gehaald. “Maar in plaats van stil te gaan zitten, hebben we ons een nieuw doel gesteld: in 2015 moet de helft van alles wat verkopen ‘groen’ zijn”, zegt Scheijgrond. Uiteindelijk moeten we de markt zo inrichten dat er geen niet-duurzame producten meer zijn, vindt Roozen. Hij ondersteunt zijn redenering met een uiteenzetting over de vijf ‘competing claims’ op onze schaarse gronden. “Precisielandbouw wordt de toekomst, niet de biologische landbouw”, aldus Roozen, die tevens van mening is dat je daarbij niet om genetische manipulatie van gewassen heen kunt. “We moeten de potenties van de aarde beter benutten en onze productiegronden opnieuw inrichten. Dit betekent ook een nieuwe organisatie van de markt om in de toekomst de wereldbevolking van zowel voedsel, diervoeding, vezels voor stoffen (zoals katoen) en hernieuwde bronnen voor energie te voorzien. Daar-

naast willen we graag onze zo dierbare bossen zoveel mogelijk in tact houden en conserveren.” Bedrijven die hierin koploper zijn, zullen er ook het meest van profiteren. Wanneer een boer meer dan produceren per hectare in een duurzaam productieproces, hoeft de kostprijs van het productie niet per definitie omhoog om de boer van hetzelfde inkomen te voorzien. Smart en sustainable landbouw is de strategie voor de toekomst. Ook voor overheden is volgens Roozen een uitdaging weggelegd in dit hele traject. In plaats van initiatieven al bij voorbaat om zeep te helpen met een enorme hoeveelheid aan beperkende regels, dient de overheid doelstellingen te formuleren aan de sociale en ecologische kwaliteit en productieprocessen. De gemeente Bergen op Zoom gaf alvast een positief signaal af door twintig bedrijven een gratis cursus duurzaam ondernemen aan te bieden.

West- Brabantse Businessdagen W

est- Brabant krijgt er weer een belangrijk zakenevenement bij. Op woensdag 6 en donderdag 7 oktober worden op Recreatiepark De Stok in Roosendaal de West- Brabantse Businessdagen 2010 gehouden. Tijdens die businessdagen vindt ook het Eerste West- Brabantse Ondernemerscongres plaats. door Ron Gregoor ROOSENDAAL - Tijdens het congres komen spraakmakende thema’s aan bod. De regionale economie, regionale infrastructuur, Prinsjesdag en de gevolgen voor West- Brabant, het zijn onderwerpen die uitgebreid aan bod komen. Op een van de dagen zullen bekende, aansprekende gastsprekers zorgen voor discussie. De organisatie van de businessdagen is in handen van MP Projecten in samenwerking met MKB Netwerk Roosendaal. De Kamer van Koophandel en ABAB Accountants en Belasting Adviseurs steunen de eerste edi-

tie van de businessdagen. De West-Brabantse Businessdagen is een actief business to business event voor ondernemers uit West- Brabant en Zeeland. Tijdens het evenement kunnen bedrijven presentaties geven en zijn er workshops. Daarnaast is het evenement natuurlijk een belangrijke ontmoetingsplaats voor ondernemers, instellingen en overheden. De organisatie richt zich op alle West- Brabantse en Zeeuwse ondernemers, groot en klein, ZZP’ ers, instellingen en overheden. MKB en MP zijn druk bezig twee landelijk bekende sprekers naar Roosendaal te krijgen. Het is de eerste keer dat de West- Brabantse Businessdagen wor-

den georganiseerd. “Het wordt tijd dat er in Roosendaal een groot evenement voor ondernemers komt”, zegt Marc Brekoo, voorzitter van MKB Netwerk Roosendaal. Hij hoopt op ‘zijn’ evenement volle zalen te trekken. “Niet alleen uit West- Brabant, maar ook uit Zeeland en uit het Brabant ten oosten van Breda zijn bedrijven welkom.” De businessdagen zijn dagelijks geopend van 14.00 tot 22.00 uur. Entree voor bezoekers is gratis, mits zij zich hebben geregistreerd via de website of via relatiekaarten. Het congres is niet gratis toegankelijk. Ondernemers, instellingen en overheden die willen deelnemen aan de businessdagen kunnen zich melden via: info@westbrabantsebusinessdagen.nl Informatie kunnen zij krijgen via: www.westbrabantsebusinessdagen.nl


13

Bedrijvig Tholen


Zeilmakerij Aarnoudse & Zn. pen  buiskap en  bootkapp len  afdekzei  hoezen len  jachtzei paratie  tenten re n reparatie  surfzeile s ige reparatie g van  alle over winterbergin en en ss , tenten e.d.  wa bootkappen jachtzeilen, ns va ra ca + boten  stalling ek, rkoop van do ires  losse ve tent acceso bootkap- en

Tegen inlevering van deze advertentie ontvangt u 5% korting Geldig van 1 juli t/m 30 oktober 2010 Veerstraat 22 4698 RM Oud-Vossemeer tel.: 0166-672686 fax.: 0166-672706 mobiel: 06-51198226

Vaste openingstijden: ma-vrij. 18.30-19.30 - zat. 09.30-10.30 of na afspraak

Metaalbewerkingsbedrijf Weggemans Weggemans Profielbeplating Producent / Leverancier van : • dakpanplaten • diverse types profielplaten • sandwichpanelen • zetwerk • boeidelen, onderhoudsvriendelijk • bevestigingsmaterialen • aluminium getrokken goten • staalconstructies • tevens alle montage

Uw partner bij nieuwbouw & renovatie na asbestsanering! Metaalbewerkingsbedrijf Weggemans BV Sint-Maartensdijk tel. 0166-664105 email : info@weggemans.info - website : www.weggemans.info

Accountants, fiscalisten, bedrijfs-, organisatie- en corporate finance adviseurs.

Volgende maand in uw Ondernemer:

Aandacht voor de bedrijvigheid in gemeente Breda Adverteren of meer informatie? T 076 - 531 22 77 E segmentteam@bndestem-pzc.nl

Vestiging Tholen Welgelegen 2d, 4691 SJ Tholen telefoon 0166 60 12 60 Kantoren: Goes, Middelharnis, Oud-Beijerland, Rotterdam, Terneuzen, Tholen, Vlissingen en Zierikzee.

www.ondernemen doe je samen.nl


interview >>

15

Tholen: authentiek en snel groeiend D

topbedrijven, zeer innovatief, echte Willy Wortels noem ik ze wel. En vergeet onze agrarische sector niet. Het toerisme is in ontwikkeling. Maar daarnaast is er aandacht voor elke kern. Dat betekent dat het verenigingsleven in de dorpen goed gefaciliteerd moet zijn. Dat hebben we tot nu toe gedaan met nieuwe of vernieuwde dorpshuizen in Anna Jacobapolder, St.Philipsland, Oud-Vossemeer, Sint Annaland en St.Maartensdijk. Daar hebben we ons ook sterk gemaakt voor het behoud van het openbare vmbo. Ik hoef het belang van scholen niet uit te leggen.”

e Thoolse burgemeester Willem Nuis is een pragmaticus. ‘Ik ben ingehuurd om Tholen te dienen’, is zijn vertrekpunt, in de praktijk te vertalen in de trefwoorden ‘samenwerking’ en ‘goed relatiebeheer’. Een gesprek op de scheidslijn tussen Zeeland en West-Brabant. door Peter Oggel THOLEN - Ach ja, het verhaaltje dat Tholen van twee walletjes eet -Zeeland in het westen, Brabant in het oosten-, dat kent hij onderhand wel. Maar men zal Willem Nuis, deze maand op de kop af tien jaar eerste burger van de gemeente Tholen, niet betrappen op een voorkeur voor een van beide provincies. Want, formuleert hij zorgvuldig, dat is volstrekt niet aan de orde. “Kijk, in bestuurlijke processen draait alles om samenwerking. Want we hebben elkaar nodig. Dus verkeer ik het liefst daar waar ik goed en constructief kan samenwerken.” Het klinkt wat cryptisch, maar de uitspraak geeft de essentie weer in denken en doen van de Thoolse burgemeester. Praktijkgericht, met duidelijke doelen voor ogen, soms inderdaad balancerend op het scheidsvlak van Zeeland en Brabant, maar voor hem vormen grenzen geen barrière. Het gaat Nuis nadrukkelijk om de belangen van zijn gemeente, eigenlijk breder: van Zuid-West-Nederland. Denk grensoverschrijdend. Hij haalt een voorbeeld aan uit 2002, het jaar waarin Tholen op zijn instignatie als eerste Zeeuwse gemeente een inkoop- en aanbestedingsbeleid ontwikkelt. Tholen sluit zich als Zeeuwse gemeente aan bij het Inkoopbureau West-Brabant. Nuis: “Na een jaar hadden we al zo’n vijf ton minder uitgegeven. Als overheid zijn we veel commerciëler en bedrijfsmatiger gaan denken. Dat hoort ook, vind ik. We gaan tenslotte om met het geld van de burger.” Nuis heeft uit de invoering van die gecentraliseerde inkoop nog een les geleerd, namelijk het grote belang van samenwerking en relatiebeheer. Aanvankelijk steeg vanuit het plaatselijke bedrijfsleven toch wat gemor op, uit vrees dat gemeentelijke klussen aan de plaatselijk neringdoenden voorbij zouden gaan. Nuis is er open over: “We hebben destijds verzuimd ons beleid goed uit te leggen aan de Thoolse ondernemers. Dat hebben we later alsnog gedaan. En ook gezegd: er is

Willem Nuis: ‘ Alles draait om samenwerking.’ geen sprake van passeren, natuurlijk juichen we als gemeente toe dat het lokaal bedrijfsleven werk binnenhaalt. Maar de wereld houdt nu eenmaal niet op bij de Thoolse brug. En we hebben als overheid ook plichten in het aanbestedingsbeleid.”

Bruggenbouwer Draagvlak creëren, in gezamenlijkheid met ‘stakeholders’ zoeken naar oplossingen voor problemen, is in de visie van Nuis inherent aan zijn ambt. Nuis heeft de naam bruggenbouwer te zijn, een titel waarop hij best trots is. De burgemeester is de bedenker van de rondetafelconferenties op Tholen, waarin lokale werkgevers- en werknemersorganisaties en andere instellingen meedenken over het beleid. Het klinkt als een clichè, maar is niet zo bedoeld: “Als je niet in oplossingen denkt, dan los je op den duur vanzelf op. Mensen deelgenoot maken van problemen, dat helpt.” Willem Nuis is een man van verrassingen. In 2000, hij is 52 dan, begint hij aan een nieuwe carrière. Als officier bij de Koninklijke Landmacht heeft hij op dat moment zijn functioneel leeftijdspensioen al in het vizier. Maar Nuis, lid van de ChristenUnie, kiest voor voortzetting van zijn loopbaan

100% thuis in het MKB • verzekeringen • financiële diensten • hypotheken • pensioenen

Burgemeet 25 4693 CJ Poortvliet • Raiffeisenstraat 2 4697 CG Sint Annaland • T: (0166) 61 25 09 • F: (0166) 61 29 12 • Postbus 47 4690 AA Tholen • E: info@overbeeke.nl • I: www.overbeeke.nl

in de burgermaatschappij. “Zeeland kende ik nauwelijks, op Tholen was ik nog nooit geweest. Maar ik las de profielschets en dacht: wat een geweldige uitdaging. Ik houd van besturen, ik houd van mensenwerk. Deze baan heeft het allemaal.” In Tholen gaat Nuis voortvarend aan de slag. Met open blik vooruit. “Als

Foto: duofoto in Tholen hard gewerkt aan economische ontwikkelingen, echter zonder de oorsprong, de authenticiteit van het eiland uit het oog te verliezen. Nuis: “Tholen heeft de naam gesloten te zijn, maar is dat absoluut niet. Tholen is de laatste jaren een snelgroeiende gemeente. Wij hebben hier geen last van krimp. Er is wel

Het is goed toeven op Tholen. burgemeester heb je een vliegwielfunctie. Processen in gang zetten. Natuurlijk doe je dat niet op je eentje. Een veranderingsproces is het resultaat van samenwerking.” Al snel na zijn aantreden is Nuis de aanjager van een stevige toekomstvisie, waarin de contouren voor de komende 25 jaar zijn geschetst. Nuis vertaalt de kern in een volzin: “Een dynamische ontwikkeling aan de schil van het eiland, rust en ruimte in het hart.”

Snel groeiend Wat heet: in het laatste decennium is

Contacten Bovenal investeert Wilem Nuis ook in contacten, in West-Brabant met name als deelnemer in intergemeentelijke samenwerkingsverbanden. Eén Zeeuwse eend in een Brabantse bijt van achttien gemeenten? Welnee, zegt Nuis: “Ik heb het gewoon over de negentien Brabantse gemeenten. Dat laat natuurlijk onverlet dat Tholen puur Zeeuws is. Maar vergeet niet dat Tholen door de geografische ligging van oudsher op Brabant is gericht. Voor belangrijke voorzieningen, denk aan een ziekenhuis, zijn de inwoners altijd op Bergen op Zoom aangewezen geweest. De provinciegrens is voor ons geen grens.” Want de bruggenbouwer Nuis heeft in deze een missie als voorvechter van samenwerking in geheel Zuid-West-Nederland. Dat betekent een verbond tussen achttien Brabantse en dertien Zeeuwse gemeenten, en eventueel is ook Goeree-Overflakkee welkom. “Zuid-West-Nederland is een entiteit met body, bestuurlijk én

Foto: duofoto een verschuiving in de demografische samenstelling van de bevolking en daarmee ook in het politieke klimaat. Dat kun je als bedreiging zien, maar ook als kans.” In zijn werkkamer kijkt hij uit over het Thoolse polderlandschap. Hij wijst: “We streven naar een goed evenwicht. Economie is belangrijk, leefbaarheid ook. We hebben hier

economisch. Dan tel je mee in Europa. Ook hier geldt dat je elkaar nodig hebt om je te profileren”, stelt Nuis vast, “Een krachtige regio tussen Antwerpen en Rotterdam, met veel mogelijkheden voor economische en recreatief-toeristische ontwikkelingen. Wil je overeind blijven, dan moet je laten zien wat je wilt en waar je voor staat.”


<< toerisme

16

’Op Tholen krijg je waar voor je geld’

Volle terrassen, vooral bij zonnig weer.

Oranjeroute biedt kansen Vier Zeeuwse gemeenten maken sinds dit jaar deel uit van de Oranjeroute. Dat zijn Middelburg, Veere, Vlissingen en Tholen. De Oranjeroute verbindt in Nederland en Duitsland over een afstand van ruwweg 2600 kilometer 39 plaatsen, die op enige manier een (historische) band hebben met het Huis van Oranje Nassau. Directeur Lilian Ausems van de VVV Zuid-Beveland/Tholen verwacht veel van de Oranjeroute. Met name bij de Duitse toerist is de route zeer populair, vertelt ze, en daar moet zeker ook Tholen van profiteren. Ze wijst in dit verband onder meer op dagtochten, maar ziet ook kansen voor de verblijfsaccommodaties op het eiland, in het bijzonder hotels en Bed& Breakfasts. “In Duitsland wordt zeer veel promotie voor Die Oranierroute gemaakt. Er zijn busreizen, maar toeristen volgen de route of delen ervan ook individueel.” Tholen dankt de uitverkiezing feitelijk aan de heerlijkheid Sint Maartensdijk en de heerlijkheid Scherpenisse. De relatie met de Oranjes bestaat al eeuwen. Koningin Beatrix is door overerving Vrouwe van Sint-Maartensdijk en Vrouwe van Scherpenisse, waar de Oranjes ook een kasteel hebben bezeten. Ook het voormalige stadhuis op de Markt in de Sint Maartensdijk. In het nieuwe kantoor van de VVV op de Markt in Sint Maartensdijk komt een klein museum -de Oranjekamer- waarin de band met het Huis van Oranje wordt getoond. Ausems: “Van de gemeente krijgen wel alle medewerking. De archivaris is zeer enthousiast en helpt ons waar mogelijk.”

E

en verademing in Zeeland’, noemt Lilian Ausems het eiland Tholen. Het klinkt haast als een lokkertje in een toeristische folder, maar nee, voegt de VVV-directeur Zuid-Beveland/ Tholen er ongevraagd aan toe, daar heeft ze geen woord van overdreven. In gesprek over een eiland dat hard werkt aan een toeristisch-recreatieve ontwikkeling. ‘Op Tholen krijg je waar voor je geld’. door Peter Oggel THOLEN - Eigenlijk verbaast het Lilian Ausems wel eens. “Zeeland telt ongelooflijk veel mooie plekjes. Maar het lijkt soms wel alsof de toerist daar beter van op de hoogte is dan de Zeeuwen zelf. Verbijsterend, vind ik dat, ja. Misschien is het valse bescheidenheid. Maar dan zeg ik: wees trots en durf die schoonheid te zien.” Als geboren en getogen Amsterdamse, maar sedert een jaar of dertig Zeeuw onder de Zeeuwen, heeft Lilian Ausems die durf wel -natuurlijk ook het hoofde van haar functie als VVV-directeur. Wat haar betreft is het eiland Tholen, natuurlijk inclusief Sint Philipsland, synoniem aan ongerepte schoonheid. Misschien wel back to basics. Eigenlijk, mijmert ze, is Tholen een vakantie-eiland bij uitstek, nou ja, misschien dan niet voor jongeren die op zoek zijn naar discotheken, popfestivals en veel bier. Voor die groep is er te weinig te doen, daar mikt het eiland trouwens ook niet zo op, maar verder is Tholen echt prima voor alle leeftijden. “Zeker als je van watersport en beweging houdt. Duiken, surfen, vissen, fietsen en wandelen in alle rust en stilte. Tholen heeft het allemaal. De Oosterschel-

de is een eldorado voor duikers en zeilers. De bruinvissen zwemmen soms zo met je bootje mee.” Dat klinkt, in kort bestek, als veel lof. Maar Ausems wil dat best uitleggen. “Tholen heeft een aantal dingen voor. De ligging is perfect. Vanuit de Randstad is de bereikbaarheid echt ideaal. Misschien zijn die aspecten nog wel het best-selling point. Je bent er in no time en als je dan vanaf de nieuwe A4 afslaat, dan kom je plotseling in een heel andere wereld. Je ziet het landschap veranderen. Het wordt rustig, het wordt groen, je ziet een fietser, je ziet een tractor. En op dat moment denk ik altijd weer: hè, ik ben thuis!” Wat citaatjes, bijeengeveegd uit de toeristische trendrapportage 2008 / 2009 van het kenniscentrum (kust)toerisme: ‘Door de financiële crisis wordt de prijs-kwaliteitverhouding van een bestemming nog belangrijker. De consument verlangt naar kleinschaligheid, rust en eenvoud. Stilte is de nieuwe luxe. Het authentieke platteland hervinden; genieten van rust en ruimte, geen last van langsrazend verkeer. Het krijgt zijn charme terug’.

Ontwikkeling Geheel van toepassing op Tholen, doceert Lilian Ausems. Ze verhaalt over

Grond; -riolering en bestratingswerkzaamheden 06-51407969

www.agoedegebuure.nl

Foto: duofoto de toeristisch-recreatieve ontwikkeling van de provincie Zeeland sinds de jaren zestig van de vorige eeuw. In het bijzonder de kust heeft geprofiteerd van de gecombineerde aantrekkingskracht van zon, zee en strand. Ausems: “Tholen is om meerdere redenen -kerkelijk en politiek- altijd een buitenbeentje geweest. Maar nu profiteert het eiland daar nadrukkelijk van. De dorpen zijn authentiek, kortom: Tholen heeft couleur locale, waar oude waarden nog gelden. Gelukkig maar.” Ze werkt inmiddels zo’n tien jaar bij de VVV Zuid-Beveland/Tholen en in dat decennium heeft ze in het Zeeuwse toerisme veel ontwikkelingen meegemaakt. Tholen, signaleert ze, werkt de laatste jaren hard aan een inhaalslag en weet de sterke punten goed uit te buiten, ook in plannen voor de nabije toekomst. “Er is een aantal goede en actieve ondernemers, die er geen honderd maar wel driehonderd procent voor gaan. Service en gastvrijheid zijn ongelooflijk belangrijk. Opvallend vind ik wel, dat die ondernemers ook vaak van buiten komen, soms zelfs uit heel andere branches dan recreatie en toerisme. Ze tonen waardering voor het landschap, investeren in innovatie en duurzaamheid. Er zijn veel initiatieven, en er bestaat een goede samenwerking tussen horeca en toerisme. Ook tussen VVV en de recreatie-ondernemers zijn er goede contacten. Daar prijzen we ons gelukkig mee. Samen sterk, denk ik dan.” De ontwikkeling van Tholen is voor de VVV goede reden om zich als toeristische organisatie beter te manifesteren. Na-

tuurlijk, er zijn folders en brochures om het eiland te promoten, en er zijn voor de toerist fiets- en wandelroutes ontwikkeld, het eiland is via de haventjes van Gorishoek en Anna Jacobapolder een belangrijke een spil in de toeristische veerdienst ‘Rondje met een Pontje’, ofwel eiland-hoppen in Zeeland.

Profileren Maar Ausems wil zich als VVV nog nadrukkelijker profileren. Inmiddels wordt hard gewerkt -de verhuizing is voorzien in september- aan een nieuw VVV-kantoor op de Markt in Sint Maartensdijk want, zegt Aussems, ‘daar zit de horeca, daar zijn de terrassen en daar horen wij dus ook’ . Dat nieuwe kantoor is inclusief een klein museum (Oranjekamer), als onderdeel van de in Duitsland uiterst populaire en succesvolle Oranjeroute. Tholen maakt na een lobby van jaren sinds april dit jaar deel uit van die route (zie kader). Dat aspect, verwacht de VVV-directeur, zal Tholen bij de Duitse toerist zeer in de kijker zetten. Maar na Smerdiek ijvert Lilian Ausems ook voor uitbreiding (‘Meer dan een folderpost’) in Tholen-stad en daarna eigenlijk ook in Sint Annaland. Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek zit Tholen qua toeristische bestedingen fors in de plus”, betoogt Ausems. “Het is natuurlijk een kwestie van financiën, maar als VVV kunnen we ons niet permitteren van afstand toe te zien. We moeten daar zijn waar ook de toerist is.”


woonboulevard >>

17

een nieuwe lifestyle-afdeling. De Weyts-formule die nu al tot één van de toonaangevende design/merk-speciaalzaken behoort in de Benelux, wordt verder uitgebreid met een nog grotere Leolux-studio. In ontwikkeling is de grootste Auping-showroom van de Benelux en een restaurant met 400 zitplaatsen en ook het gratis parkeerterrein wordt uitgebreid naar 800 auto’s”, somt Bouman nog slechts een klein deel van alle voorzieningen op.

Een blik op de Woonboulevard in Poortvliet.

Foto: duofoto

Woonboulevard onderscheidt zich O

pa Potter begon in 1919 een ‘winkel van sinkel’ in Poortvliet. Hij zal ruim negentig jaar niet hebben bedacht dat zijn inspanningen zouden resulteren in de Woonboulevard Poortvliet, die jaarlijks duizenden klanten trekt uit Zeeland, Zuid-Holland, West-Brabant en België. Momenteel wordt hard gewerkt aan een grote uitbreiding van de succesvolle onderneming. Directeur Hermen Bouman: “Wij kijken naar de lange termijn.” door Peter de Jong POORTVLIET - De Woonboulevard is een echt familiebedrijf. Die sfeer ademt overal in door. “Onze vader Arie is nog altijd directeur”, vertelt Hermen Bouman. “Hij is de derde generatie. Opa Potter startte zijn winkel in 1919. Zijn dochter nam het over en toen zij trouwde met een Bouman werd het dus Bouman-Potter. Langzaam werden steeds meer meubels verkocht. In de jaren ‘80 werd het echt een meubelzaak.” Hermen Bouman is direc-

teur-grootaandeelhouder. “We hebben onderling de taken verdeeld. Senior onderhoudt de externe contacten en houdt zich bezig met de nieuwbouw. Ik ben verantwoordelijk voor de commerciële kant en de woonkamermeubels. Mijn broer Pieter doet de verkoop slapen, Hans de low budget-artikelen en zus Helma de decoratie.” Het feit dat de Woonboulevard nog altijd een echt familiebedrijf is, heeft volgens Bouman een belangrijk voordeel. “We hebben geen aandeelhouders die alleen maar snel resultaat wil-

len zien. Daarom kunnen wij nu tijdens de recessie investeren in nieuwbouw. Wij kijken naar de lange termijn.” ”Onze visie is dat we juist als het minder gaat het onderscheid moeten maken ten opzichte van de rest van de markt. Dat werkt. We schroeven het serviceniveau op en de prijzen brengen we omlaag. Daar moet je keihard voor werken. Maar tijdens de recessie van de jaren ‘80 zijn we ook gegroeid. We proberen nu hetzelfde te bewerkstelligen. We doen het beter dan de rest van de markt”, vertelt Bouman gedreven.

Locatie De locatie in Poortvliet is prima, legt de directeur uit. “We zitten heel centraal tussen Antwerpen en Rotterdam, Middelburg en Breda. Zeker door de dammen die in de jaren ‘80 werden aangelegd, is de bereikbaarheid nog verder verbeterd. En als de A4 straks is doorgetrokken wordt het nog beter. Onze folders gaan in een oplage van 780.000 stuk naar heel Zuidwest-Nederland en Noord-België. We hebben een hele brede doelgroep die we alles kunnen bieden: van een lamp tot een compleet interieur ontwerp.” Maar in dat gebied zijn meerdere meubelboulevards te vinden. Potter: “Dat betekent dat wij onderscheidend moeten zijn: een grote collectie en scherpe prijzen. Alles is bij ons te vinden, achter één voordeur. We zijn geen formulebedrijf, maar beheersen de hele keten: van productontwikkeling tot logistiek en aftersales.” Metamorfose Woonboulevard Poortvliet ondergaat

nu een grote metamorfose. “We hebben nu 30.000 vierkante meter en zijn druk bezig met nieuwbouw. We breiden uit naar 50.000 vierkante meter. We zijn dan misschien wel de grootste van de Benelux, zeker als het

Garantie De onderneming telt nu 180 medewerkers. “Logistiek is de grootste groep. Ook hebben we eigen stoffeerders. De meeste collega’s hebben die afgestoten. Bij ons kun je de complete inrichting kopen. Dat willen we blijven aanbieden. Alles moet kloppen: collectie, prijs en service. Met een handgemaakt product kan altijd iets misgaan. Dan moet je er ook zijn om problemen op te lossen. We geven vijf jaar garantie, terwijl dat volgens de erkenningsregeling van de CBW maar drie hoeft te zijn. Onze medewerkers zijn betrokken. De meesten van hen komen uit de buurt. Het verloop is laag. Ze blijven lang hier werken. Daar zijn we best trots op.” Door de uitbreiding zal het aantal klanten en ook het personeelsbestand naar verwachting groeien. “Maar dat hoeft niet van de ene op de andere dag. Het zal gestaag moeten doorgroeien, want anders kunnen we het niet bijbenen”, denkt Bouman. “We willen straks een goede mix bieden van sfeer en beleving. We willen een breed aanbod laten zien dat ook prijstechnisch interessant is. Aanbetalingen vragen wij niet. In onze branche is dat wel gebruikelijk, maar wij vinden dat eigenlijk een voorfinanciering. Voor ons is een handtekening

Hermen Bouman: ‘Groei tijdens recessie.’ gaat om bedrijven met één vestiging. Dankzij de gemeente Tholen, die alle medewerking heeft verleend, kunnen we deze uitbreiding realiseren. Straks hebben we een prachtige entree met roltrappen en lift, een aparte afdeling voor slapen, keukens, badkamers en

Foto: duofoto

voldoende. Het is een kwestie van vertrouwen. We hebben liever een vaste klantengroep dan mensen die iets kopen bij een willekeurige meubelboulevard en niet eens weten bij welke winkel ze zijn geweest.”


Metaaltechniek Tholen Klaar voor de toekomst "

S

tilstand is achteruitgang! Zoveel is ons wel duidelijk. Tijdens de recente economische crisis zijn wij dan ook niet bij de pakken neer gaan zitten en hebben geenszins de angst laten regeren. In tegendeel zelfs: we hebben juist fiks geïnvesteerd in een uitbreiding van het machinepark. Dit maakt ons alvast klaar voor de toekomst. " Directeur/eigenaar Leo Rijnberg steekt voortvarend van wal. Het is al snel duidelijk dat hij uit het juiste ‘ondernemershout’ gesneden is. “Niettemin vervul ik deze rol toch echt pas sinds 1 januari 2008 hoor. ‘Metaaltechniek Tholen’ daarentegen kent uiteraard al een veel langere historie. In 1994 opende zij haar deuren en sinds 1997 is het bedrijf ge-

vestigd op industrieterrein ‘Welgelegen’. Vanuit mijn vorige functie als inkoper kwam ik hier al wel eens en leerde zo ook de voormalige eigenaar kennen. Dit was juist in de periode dat ik weer flink in de boeken was gedoken; middels een avondstudie op zoek naar een nieuwe uitdaging.”

NU OF NOOIT “Nou die vond ik,” vervolgt hij enthousiast. “De eigenaar van Metaaltechniek Tholen was juist serieus aan het nadenken over een bedrijfsopvolger en vroeg of ik interesse had. Daar overviel hij me nogal mee, maar ik wist natuurlijk ook wel dat het ‘nu’ of ‘nooit’ was. Om een lang verhaal kort te maken: nadat ik me goed heb laten voorlichten over alle ins en outs omtrent het ondernemerschap

(en alles wat daarbij komt kijken) was ik nog steeds enthousiast en heb de sprong in het diepe gewaagd. En tot op de dag van vandaag heb ik daar nog geen moment spijt van gehad.”

VAKIDIOTEN Metaaltechniek Tholen is een bedrijf dat gespecialiseerd is in de fijne machinale bewerking van onder meer staal, RVS, titanium en kunststof.“In onze core business onderscheiden we vier belangrijke takken van sport,te weten:hydrauliek componenten, onderdelen voor stoomturbines, voor industriële koelers en tenslotte • Directeur/eigenaar Dhr. Rijnberg onderdelen voor de assemblage van grijpers. kend leerbedrijf. Wij waken ervoor dat nog verder te verbreden en één of twee Stuk voor stuk puur maat- vakmanschap niet verloren gaat.” takken van sport toe te gaan voegen aan werk dat de grootste nauwde core business. Met de onlangs aangekeurigheid vergt. Het team UITDAGING schafte machine, een forse freesbank met van mensen dat hier rond- “De schouders moeten er namelijk flink vierde as en CAD/CAM systeem zijn loopt is dan ook gepokt en onder om de op tafel liggende uitda- de vooruitzichten alvast dik in orde. Een gemazeld; hebben unaniem ging waar te maken,” besluit Rijnberg. aanzienlijke kwaliteitsslag maakt ons aleen brede scholing achter “De intentie bestaat om onze horizon vast helemaal klaar voor de toekomst!” de rug en kunnen ‘acteren’ op het hoogste niveau. Het zijn eigenlijk regelrechte vakidioten… in de beste zin van het woord dan natuurlijk! En momenteel zijn we overigens hard op zoek naar iemand die het team hier wil komen versterken; bij voorkeur een BBL-leerling die we intern verder kunnen scholen. MetaalONDERNEMERSWEG 16, 4691 SL THOLEN techniek Tholen staat naTEL. 0166-609191, FAX 0166-609192 melijk te boek als een erINFO@METAALTECHNIEKTHOLEN.NL, WWW.METAALTECHNIEKTHOLEN.NL

Haans Advocaten is gevestigd te Bergen op Zoom • Roosendaal H

et thema van De Ondernemer dit keer is de gemeente Tholen. “Er werken meerdere advocaten en medewerkers bij Haans Advocaten die uit Zeeland komen en een aantal daarvan wonen op Tholen, waaronder ik”, aldus Werner Lindhout.

De advocaten van Haans Advocaten beschikken over diepgaande juridische kennis, die steeds up to date wordt gehouden. Zij leveren maatwerk en hebben passie voor hun vak. En maken daardoor het verschil. Werner Lindhout vertelt dat particulieren, MKB-ondernemingen, grote

ondernemingen en brancheverenigingen worden bijgestaan en geadviseerd op uiteenlopende rechtsgebieden. Onder andere ondernemingsrecht,bouwrecht,vastgoed,ruimtelijk bestuursrecht, visserij, arbeidsrecht, familierecht, strafrecht. Haans Advocaten hecht veel waarde aan duurzame relaties. Zij zijn jaren-

lange vaste adviseurs van vele bedrijven en brancheverenigingen.

HAANS ADVOCATEN LEVERT KENNIS, ERVARING EN KWALITEIT. Werner Lindhout: “Afhankelijk van de vraag, werken waar nodig advocaten uit verschillende disciplines in teamverband samen. Dat is mede onze kracht. Het is efficiënt en kostenbesparend. Het geeft het beste, snelle resultaat.” Het werkgebied van Haans Advocaten is vooral Noord-Brabant en Zeeland. De vestigingen liggen juist op de grens van beide provincies en België. Er wordt intensief samengewerkt met Belgische advocaten in een steeds meer internationaliserende praktijk. Evenals in Noord-Brabant, weet Haans Advocaten uitstekend de weg te vinden in het Zeeuwse, zo legt Werner Lindhout uit. Al meer dan vijfentwintig jaren staat het kantoor ondernemers en brancheverenigingen in de schaal- en schelpdiersector in Zeeland terzijde.

BERGEN OP ZOOM • ROOSENDAAL WWW.HAANSADVOCATEN.NL

Het kantoor heeft gedurende zestig jaren een reputatie op het gebied van bouwrecht en ondernemingsrecht opgebouwd. Werner Lindhout geeft aan dat indien u dit wenst u zich via de website www.haansadvocaten.nl kunt aan-

• Mr. Werner Lindhout melden voor de gratis nieuwsbrief van Haans Advocaten. Daarin staan

actualiteiten en tips met betrekking tot de uiteenlopende rechtsgebieden.


ondernemers >>

19

’Recessie maakt ook inventief’

Paul Jas: ‘ Alles wat ik kan kopen voor de brug, koop ik ook voor de brug.’

H

olonite, producent van gegoten composietsteen, schenkt Het Thoolse Slokje als een relatiepresentje. Het kruidenbittertje is een specialiteit van eigen bodem en dat past helemaal in de filosofie van marketing- en verkoopmanager Paul Jas. “Alles wat ik kan krijgen voor de brug, háál ik ook voor de brug”. Denkbeelden over Tholen en over ondernemen, en omgekeerd.

door Peter Oggel THOLEN - ‘Koopt Thoolse waar’, kopt begin 2009 de regionale krant, in een voorafje voor een rondetafelconferentie in Scherpenisse. Die bijeenkomst is een ideetje van de gemeente en de deelnemers wacht maar één opdracht: bedenk samen oplossingen om de gevolgen van de recessie te keren. Aan tafel schuift een doorsnee van gemeente, werknemers en werkgevers. Dus ook van het OOT, afkorting voor Ondernemers Overleg Tholen. Het Overleg vertegenwoordigt tachtig bedrijven en is daarmee een gesprekspartner van formaat. Voorzitter is Paul Jas, Brabander van komaf,

maar sinds vele jaren Tholenaar onder de Tholenaren. In zijn werkzaam leven is hij ondernemer en commercieel manager bij het Brabants-Zeeuwse Holonite (ruim 100 werknemers). Optimist, van het type denker én doener, niet te beroerd ook om bij tijd en wijle prikkelende stellingen te poneren, wél altijd vanuit een positieve grondhouding. Deze bijvoorbeeld: ‘Ik pleit ervoor om werk dat je hier hebt ook aan bedrijven van hier te geven’, noteert de krant in 2009 uit zijn mond. Bijna anderhalf jaar na datum reageert Jas met een glimlach. Vraag: riekt dat niet naar protectionisme? Maar dat is hem een brug te ver -om maar in stijl te blijven. Uiteraard houden de zaken niet op bij ‘de brug’, zoals de verbinding over het Schelde-Rijnkanaal in de volksmond heet. Want dat zou uit oogpunt van een gezonde concurrentie wel erg kortzichtig zijn. Maar, wedervraag, lokale werkgelegenheid is toch ook een zorg van de plaatselijke overheid? Bijvoorbeeld te vertalen in: houdt klussen zo mogelijk binnenshuis, zeker als het even tegenzit. Want wat moet je

ikwilBANDEN.nl de BESTE BANDEN voor de BESTE PRIJS

Foto: duofoto nou met zo’n Europees aanbestedingsmodel? Daar kan ie heel kort over zijn: “Verouderd en dus toe aan vernieuwing.” Vandaar: “Wat ik kan krijgen voor de brug, háál ik voor de brug.” Het is wellicht een hartekreet van een ondernemer wiens bedrijf als toeleverancier voor de bouw de crisis lijfelijk voelt. ‘Omzetachteruitgang in de bouw duurt voort’, publiceert het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) midden juni -niet voor het eerst overigens sinds de recessie. Voor Paul Jas bevat zo’n bericht geen spat nieuws. “Ik vrees dat ook 2011 nog een heel vervelend jaar gaat worden. Pas in 2012 zal de bouw aantrekken.”

Zonnig klimaat Maar het gaat, vindt hij, niet alleen om economische belangen. Voor hem geldt: niet bij brood alleen. Eigenlijk staat dat met zoveel woorden ook in het handvest van het OOT: streven naar een zonnig ondernemersklimaat, ja natuurlijk. Maar gelijkgeschakeld daaraan verlangt de ondernemersverenging ook ethisch besef en verantwoordelijkheid voor de samenleving. De jas past de voorzitter, mede als aanhanger van het cradle-to-cradle principe. Afval is voedsel, is de kern daarvan, te vertalen in duurzame ontwikkeling en hergebruik van alle (rest)materialen, om komende generaties te sparen én meer mogelijkheden te bieden. Eigenlijk prijst Jas zich wel gelukkig in Tholen. Holonite is Halsters van oorsprong, maar werkt sedert 1996

ook met een vestiging in Tholen. “Natuurlijk hebben we ook Bergen op Zoom overwogen. Maar Bergen, laat ik me voorzichtig uitdrukken, ligt aan het infuus van twee multinationals. Dat werkt verlammend op het beleid. Tholen heeft een no-nonsensecultuur. Een geuzenmentaliteit. Minstens een keer per jaar is er vanuit de gemeente een breed overleg. Dat vind ik van grote waarde. Samen accenten leggen, keuzes maken, daarmee creëer je draagvlak. Er bestaat een grote bereidwilligheid om mee te denken en dat beschouw ik als een verademing.” Als het zo uitkomt, wil Paul Jas tegenover (buitenlandse) klanten wel eens opscheppen over Tholen, de ligging en de bereikbaarheid. Een jongensachtige lach: “Dan zeg ik: Holonite zit tussen Rotterdam en Antwerpen. Dan denkt die klant: tjonge, in het centrum van internationale havengebieden. Of tegen een klant die in kunst is geïnteresseerd: wij zitten tussen Amsterdam en Brussel. Die klant denkt: tussen twee culturele hoofdsteden -that’s the place to be.”

Trots Toch, is zijn stelling, moet Tholen meer trots uitstralen. En daar werkt OOT trouwens hard ook aan, onder meer met excursies en netwerkbijeenkomsten, ook buiten het eiland. “Een dynamische en enthousiaste club. We zijn de laatste jaren ontegenzeggelijk

gegroeid,” zegt de voorzitter. En het klinkt bijna als een lesje: “Tholen heeft fantastische, specialistische en innovatieve bedrijven. Van internationale allure. ‘Pareltjes in de Delta’, zijn het. Alleen is dat te weinig bekend.” Hij somt op: Van Dijke Zeeland (landbouwwerktuigen), Rombouts (thermo kunststoffen), schildersbedrijf Geluk, Goedhart (koudetechniek), PIA (automatisering in elektrotechniek), Jansen (machinebouw) en anderen, onder wie natuurlijk zijn eigen Holonite. Met gepaste trots wijst Jas bij de ingang van zijn bedrijf op een straatbankje; het maakt deel uit van een reeks straatmeubilair van gegoten composietsteen. “Daar hebben we een nieuwe markt mee aangeboord, die we zonder crisis wellicht niet hadden bedacht. Een recessie is ook een reflectiemoment. Bedrijven die het beste zijn geëquipeerd, komen ook als beste uit een crisis. Zorg dat je je goed voorbereidt. Uiteindelijk bepaalt de klant je bestaansrecht. Survival of the fittest, zegt Darwin. De sterkste overleeft, ook in het bedrijfsleven. Hoe kun je efficiënter en effectiever werken? Wees kien op kosten, maar bezuinig niet op innovatie en marketing. Research en development is van levensbelang. Nood maakt ook inventief. Ons straatmeubilair is daar het voorbeeld van.”


<< bedrijven

20

Alles draait om het Geluk-gevoel I

nnovatie gaat niet alleen om de ontwikkeling van nieuwe high tech-producten. De Geluk Groep uit Sint Philipsland heeft een innovatief personeelsbeleid ontwikkeld. Mede daardoor heeft Geluk nu ruim honderd mensen in dienst die allemaal zeer betrokken zijn bij het wel en wee van de onderneming en van elkaar. “Het gaat allemaal om het Geluk-gevoel”, zeggen de directieleden Kees Bosman en Evert-Jan Geluk. door Peter de Jong SINT PHILIPSLAND - Het bedrijf startte eind 1984 als eenmanszaak. “Mijn vader Leen Geluk was schilder en begon voor zichzelf”, zegt zoon Evert-Jan. “Nu hebben we een van de grootste schilders- en afwerkingsbedrijven van Zuidwest-Nederland. Ons werkterrein omvat heel Nederland, maar het meest zijn we actief in Zeeland, Zuid-Holland en West-Brabant. Naast schilderen doen we ook aan houtsanering, beglazing, spuitwerk, pleisterwerk en behangen. Voor 25 procent van onze werkzaamheden zitten we in nieuwbouw, het merendeel is renovatie en onderhoud.” De Geluk Groep onder-

Kees Bosman (links) en Evert- Jan Geluk. scheidt zich door er altijd naar te streven een goede prijs-kwaliteitverhouding neer te zetten, zegt Kees Bosman. Hij merkt dat dit streven loont: het blijkt wel uit het feit dat de Geluk Groep nog steeds veel werk heeft in een markt die ongunstig is. “Door kwaliteit te leveren, willen veel klan-

ten blijvend zaken met ons doen. We hebben het ISO 9002-certificaat. De kwaliteit zit ook niet alleen in het eindproduct, maar vooral ook in het meedenken met de klant. Wij ‘ontzorgen’ de opdrachtgevers.” Als voorbeeld noemt Geluk de renovaties. “Het is het belangrijk dat je zorgvul-

Foto: duofoto dig te werk gaat en de bewoners zo weinig mogelijk overlast bezorgt. Onze personeelsleden doen dat perfect. Het zijn nuchtere mensen die staan voor wat ze doen. Zij moeten ook het Geluk-gevoel hebben: ze hebben plezier in hun werk en werken hier graag. Dat komt

mede door ons personeelsbeleid.”

Leerlingen Jaarlijks investeert het bedrijf in nieuwe leerlingen van het Vakcentrum Schilderen Zuid West in Goes. “Ze komen op 15- of 16-jarige leeftijd in ons bedrijf. Je voedt hen als het ware op in de bedrijfscultuur. Natuurlijk zijn er die uitstromen, maar wie blijft, gaat hier ook bijna nooit meer weg. We hebben een fijne werksfeer. Iedere vrijdagmiddag komen de mensen naar het bedrijf. We hebben dan een drankje en een hapje. We biljarten of spelen een potje tafeltennis. Dat informele contact zorgt voor een goede onderlinge band. We zijn een echt mensenbedrijf en zijn er dan ook trots op dat ons opleidingsbeleid in 2007 de Thoolse Ondernemersprijs opleverde.” Verder groeien is momenteel niet het hoofddoel voor de heren Bosman en Geluk. “We zijn nu vooral op stabiliteit gericht. Ook hebben we een nieuwe activiteit: het opstellen en beheren van meerjaren-onderhoudsplannen voor bijvoorbeeld zorginstellingen, verenigingen van eigenaren en recreatieondernemingen. We hebben er een aparte firma voor opgericht, Onderhoud Totaal. Het gaat puur om adviseren en begeleiden. Voor het uitvoeren van de onderhoudswerkzaamheden kunnen we ook collega’s inschakelen. Wij leveren de kennis. Dat gaat ook absoluut vruchten afwerpen.”

PIA Tholen: uitzondering op regel D

oor de economische crisis gaat het niet al te best in de automatiseringsbranche. Maar in Tholen zit een uitzondering: Pro Industrial Automation B.V, oftewel PIA. Het bedrijf is tien jaar geleden opgericht door Ferdi Laban en Mark de Leeuw. Nu hebben ze meerdere ondernemingen met in totaal veertig medewerkers. Kwaliteit staat voorop bij het duo. “Daarin doen we geen concessies.” door Peter de Jong THOLEN - Ferdi Laban was als software-engineer werkzaam bij een installatiebedrijf, waar Mark de Leeuw projectbegeleider was. “Omdat we elkaar goed aanvullen - Mark de hardware en ik de software - ontstond het idee om samen iets te beginnen. Dat werd Pro Industrial Automation”, vertelt Laban. “Na de start kwamen we er al snel achter dat we met zijn tweeën maar een beperkte capaciteit hadden. Daarom zijn we begonnen met PIA Support, dat personeel levert.” PIA verzorgt projectmatig automatiseringsoplossingen in de elektrotechniek, voor kleine bedrijven maar ook voor overheid en beursgenoteerde ondernemingen. “We kunnen alles doen, van het ontwerp van de besturing tot het installeren op locatie. De hele elektrische installatie kunnen wij maken en aanleggen, inclusief de soft-

Broekseweg 1 Tel: 0166-672526

ware. We zijn een erkend installatiebedrijf in de elektrotechniek (SEI) en zijn VCA-gecertificeerd. Die keurmerken zijn voor ons erg belangrijk. Zo ziet de klant dat wij een serieuze partij zijn.”

Op volle zee De installaties worden ook op zee gebruikt, vertelt Laban. “We zijn wereldwijd actief in de offshore. Zo hebben we de aandrijving van de lieren van sleepboten gemodificeerd. Gaandeweg zijn we ook andere klussen gaan doen op de schepen en passen we elektrische installaties aan.” Een andere belangrijke activiteit is het toezicht houden bij tunnels van onder meer de gemeente Den Haag en van Rijkswaterstaat in Zuid-Holland en eerder bij de Westerscheldetunnel. Mark de Leeuw: “Je neemt het toezicht over van de opdrachtgever en ziet toe op alle aspecten, zowel tech-

4691 PN Tholen E-mail: vanhoof@tip.nl

Mark de Leeuw (links) en Ferdi Laban tonen hun product.. nisch als bijvoorbeeld financieel. We zijn bekend in die sector en kennen alle installaties. De economische crisis is dan ook gelukkig aan ons voorbijgegaan. Daarom zijn we ook Ondernemer van het Jaar geworden in de gemeente Tholen.”

Uitbreidingen Eind vorig jaar breidde PIA het bedrijfspand uit met een loods van 800 vierkante meter en 200 vierkante meter kantoor. “De ruimte komt goed van pas. Sinds dit jaar anticiperen wij ook in Factory Control B.V. nu nog gevestigd in Dordrecht. Tien mensen komen hier werken. Dit bedrijf

werkt aan elektrische en mechanische oplossingen, altijd in combinatie van een robot en een vision, een intelligente camera waarmee de robot naar een product ‘kijkt’ Voor ons is vooral het mechanische deel en de robotica een perfecte aanvulling. We kunnen nu totaaloplossingen bieden”, stelt De Leeuw. En er kwamen nog meer uitbreidingen. “TecforRec is onze nieuwe tak die aansluitzuilen levert voor elektra, water, CAI enz.. We zijn exclusief importeur van wereldmarktlei-

Foto: duofoto der Rolec Services voor de Benelux en Duitsland.” Techno4You is een uitzendbureau voor technisch personeel voor mechanische en elektrische klussen. “Van de ‘handjes’ tot en met het hoogste denkniveau”, legt Laban uit. “Onze medewerkers leggen allemaal een test af, zowel theorie als praktijk, zodat we exact weten wat ze kunnen. We willen immers kwaliteit leveren. Dat gaat voor alles. Concessies doen we niet.”


toerisme >>

D

it verhaal gaat over de toeristische potentie van Tholen en Sint Philipsland. Over kansen en mogelijkheden van een eiland dat een journalist van een damesblad ooit omschreef als ‘het best bewaarde geheim van Zeeland’. De basis is rust, ruimte en authenciteit. Maar Tholen is veel meer.

21

De vele kansen van Tholen

door Peter Oggel THOLEN - “Tholen”, verzucht hij aan het eind van het gesprek, “Tholen heeft toch alle ingrediënten om een prachtig menu samen te stellen. Maar daar zijn wel daadkrachtige partijen voor nodig.” In de ogen van Rob Duijm, voorzitter van de Samenwerkende Recreatiebedrijven Tholen (SRT) , geeft de metafoor precies de toestand weer waarin de toeristisch-recreatieve sector van Tholen zich bevindt. Een prachtig eiland met ongekende mogelijkheden. Fietsen, wandelen, vissen, duiken, zeilen, en dat allemaal in rust en ruimte. Deel van het sterke merk Zeeland, omringd door het Nationaal Park Oosterschelde, maar helaas bij het grote publiek nog verre van bekend. Met enige gretigheid spiegelt Duijm, eigenaar van camping De Striene, Tholen bij herhaling aan Noord-Beveland. Misschien, geeft hij ruiterlijk toe, zit daar ook wel enige afgunst bij -begrijp goed: in positieve zin dan. Maar zie de overeenkomsten tussen de beide eilanden, bijvoorbeeld qua structuur en mentaliteit. En zie ook het verschil: met als basis het beleidsplan ‘Groene oase in de Delta’ (2001) is de toeristische sector op Noord-Beveland de afgelopen jaren, zoals dat heet, toch stevig op de kaart gezet. En dat, stelt hij onomwonden vast, moet op Tholen ook kunnen. De kansen liggen er spreekwoordelijk bijna voor het oprapen, zowel voor verblijfs- als dagtoerisme. Duijm: “Tholen heeft gigantisch sterke punten. Die beter op de kaart zetten, is eigenlijk het enige wat we moeten doen.”

Verdubbeling Met het rapport mikt Noord-Beveland -lees: gemeente én bedrijfsleven-

Rob Duijm: ‘Meer daadkracht gewenst.’ op verdubbeling van de toeristische omzet tussen 2002 en 2012. Dat is, mede afgezet tegen de economische crisis, wellicht wat ambitieus, erkent Duijm, maar het geeft ook doen en denken in het (gemeentelijk) beleid aan. De toeristische sector als belangrijke economische pijler. En dat, vindt hij, is minstens zo belangrijk. Ter onderstreping citeert hij enkele cijfers: op Noord-Beveland is ruim twintig hectare per duizend inwoners in toeristisch-recreatief gebruik; in Tholen gaat het om slechts zes hectare per duizend. Misschien

Foto: duofoto

duidelijker nog toont de werkgelegenheid. Op Noord-Beveland tekent de toeristische sector voor 29 procent van de banen; op Tholen is dat iets meer dan vier procent. Duijm: “En daarmee zijn wij de laagste van de hele provincie.” Niet dat hij wil zeuren, verre van. Want Rob Duijm bespeurt veel beweging, zowel bij recreatie-ondernemers als bij gemeente. Toeristisch Tholen ontplooit zich. Voorbeelden? Het nieuwe hotel Kom! in Sint Maartensdijk, een forse uitbreiding bij collega De Pluimpot, de ontwikkeling

van een nieuw en omvangrijk vakantiepark Wulpdal en ja, ook zelf werkt hij bij Strijenham aan groei, onder meer met de bouw van vakantiewoningen. En ook de gemeente, zwaait Duijm met het coalitieprogramma van VVD, CDA, PvdA en SGP, laat zich zeker niet onbetuigd. Initiatieven in de toeristisch-recreatieve sector mogen op alle steun rekenen. En er zijn plannen -op termijn weliswaar- voor een grote jachthaven bij Gorishoek. En als het aan hem ligt, zou dat ook best kunnen gelden voor het haventje van Strijenham. Kortom: plannen en ideeën zat.

Wakker schudden De SRT is belangenbehartiger van acht van de tien Thoolse campings. De laatste jaren is met verdubbelde inzet gewerkt aan verbetering van promotie en marketing. De nieuwe website www.eilandtholen.nl en de gezamenlijke brochure ‘Eiland Tholen. Da’s mooi Zeeland’ moeten de toerist wakker schudden. Maar er is de komende jaren meer op komst, vertelt Duijm. Ogenschijnlijk kleine aanpassingen, maar toch: een Thoolse folder in het Duits en verbetering van de bewegwijzering, nee, niet alleen op het eiland zelf maar zeker ook op de A58 tussen Brabant en Zeeland en op de nieuwe A4 tussen Steenbergen en Bergen op Zoom. Duijm: “De Duitse toerist is een belangrijke doelgroep. Maar nu rijdt die Tholen onwetend voorbij richting Walcheren.

Camping de Pluimpot.

Foto: duofoto

Tholen heeft te lang met de rug naar het water geleefd. Onze opdracht is om in samenwerking met alle denkbare partijen -recreatie, horeca, gemeente, landbouworganisatie, middenstand, jachthavens, sportvissers, watersportverenigingen, noem maar opTholen op de kaart te zetten.” Vertrekpunt voor de SRT is een onderzoek dat in 2009 is uitgevoerd naar identiteit en marketingmogelijkheden van de Thoolse verblijfsrecreatie. Het rapport maakt in een sterkte-zwakteanalyse duidelijk dat recreatie en toerisme op het eiland ondermaats is ontwikkeld, mede als gevolg van godsdienst en politiek. Van oudsher is de SGP op het eiland sterk vertegenwoordigd. Duijm erkent dat het behoudende christelijk-politieke beleid ‘een remmende factor’ op toeristische ontwikkelingen heeft betekend; anderzijds onderstreept hij een kentering in denken en doen. Sinds de verkiezingen in maart maakt hij voor het CDA deel uit van de gemeenteraad en hij bespeurt toenemend begrip voor elkaars standpunten. Duijm: “Natuurlijk is er consensus mogelijk. Met behoud van de kernkwaliteiten rust, ruimte en authenciteit, met respect en begrip voor elkaars standpunten kunnen we elkaar heel goed vinden. Samen ontsluiten wat voor moois we allemaal hebben, dat is ons doel. Zeg maar: één Tholen!”


<< bedrijf

22

éen kijkje in het bedrijf van Jansen Tholen.

Foto: duofoto

Jansen Tholen lost vraagstukken klanten op D

e drie broers Siem, Kees en Wim Jansen staan aan het roer van Jansen Tholen BV in Tholen. Het begon met onderhouds-, service- en reparatiewerkzaamheden bij diverse bedrijven. Nu ontwikkelt de onderneming zelfs nieuwe machines en is Jansen Tholen ook actief in het kunststof. “Samen met de klant oplossingen bedenken en ontwikkelen. Dat is hartstikke leuk werk”, zegt Siem Jansen enthousiast. door Peter de Jong THOLEN - Het bedrijf ontstond 25 jaar geleden, toen de drie broers met hun vader besloten hun eigen onderneming op te richten. Siem Jansen ging na zijn studie werktuigbouwkunde als freelance monteur aan het werk bij diverse bedrijven voor onderhoud en reparaties. Broer Kees volgde enkele maande later. Hij had een elektrotechnische opleiding. Ook Wim, eveneens specialist werktuigbouwkunde, voegde zich vervolgens bij het bedrijf. Vader sloot zich ook aan. ”We hadden geluk dat we vrij snel

voor grote bedrijven aan de slag konden, die veel werk voor ons hadden”, blikt Siem Jansen terug. “We namen al snel personeel aan investeerden in machines en apparatuur. We begonnen aan de Schelde-Rijnweg, maar dat pand was na 2jaar al te klein. We verhuisden naar de Slabbecoornweg 9, en we moesten in 2005 ook nummer 51 erbij nemen. We hebben nu 35 medewerkers. Natuurlijk hebben we de gevolgen van de crisis ook gemerkt, maar dat hebben we kunnen opvangen door minder uitzendkrachten in te huren. We hebben niks te mopperen. En we merken gelukkig

De trotse broers Jansen voor hun bedrijf.

nu alweer dat het al weer aantrekt in diverse sectoren.”

Breed pakket Het scala aan werkzaamheden is in de loop der jaren behoorlijk uitgebreid. “We zitten in de machinebouw, verspanende bewerkingen, industrieel technisch onderhoud, superfinishing van walsrollen en elektrotechniek. En sinds kort bewerken we in ons nieuwe Plasticentrum kunststoffen, vooral platen waarvan systeemwanden en beschermkappen worden gemaakt, maar ook technische onderdelen. Het is een breed pakket. Dat is langzaam zo gegroeid. Dat komt doordat onze mensen van alles doen in de machinebouw: de machine ontwikkelen, bouwen en ook de besturing ontwerpen en maken. Ook ondersteunen we vaak de technische dienst van bedrijven bij hun werkzaamheden. Zo zijn er langzamerhand steeds meer activi-

Foto: duofoto

teiten bij gekomen.” Creativiteit kan Jansen Tholen niet worden ontzegd. “Een klant komt met een idee of een probleem naar ons. Soms is het simpel een andere keer is het een complexe kwestie. Samen zoeken we naar een oplossing. Dat is leuk en houdt het werk spannend. Aan de andere kant is het ook wel lastiger en moet je enorm goed nadenken over wat je doet. Maar goed, we hebben ooit seriewerk geprobeerd, maar daar hadden de jongens weinig plezier in. Het is hier vaak meer pionieren. We maken uitbreidingen of aanpassingen van machines, zodat ze dan dingen kunnen waar ze eerst niet toe in staat waren. Maar we hebben ook hele nieuwe machines bedacht en gemaakt. En dat is hartstikke leuk werk.”

Oogstsysteem Zo bedacht constructiebedrijf Jansen Tholen voor paprikateler Van Ruijven in Steenbergen een nieuw oogstsysteem, dat de paprika onbeschadigd in een container brengt. De teler was al bij diverse constructiebedrijven geweest, maar Jansen was de eerste die de uitdaging aandurfde. “Daar is een prototype uitgekomen van een oogstkar, waar een tijd mee is gewerkt in de praktijk. Dat heeft geresulteerd in een definitief ontwerp waar Van Ruijven nu mee werkt. We hebben er octrooien op gekregen en er is veel belangstelling voor, maar veel bestellingen zijn er nog niet gekomen. Het gaat in die sector ook slechter door de crisis.” Voor Rombouts Kunststoftechniek ontwikkelde en bouwde Jansen Tholen een zelfrijdende spiegellas-

machine. “We hebben een draadloos bestuurbare rupsmachine ontwikkeld die grote kunststofbuizen aan elkaar last. Verder zijn we met VKD een buigmachine aan het ontwikkelen voor composietplaten, deze samenwerking gaat zelfs zover dat wij de panelen ook gaan buigen. Dat doen we in ons Plasticentrum, dat in april is geopend door Commissaris van de Koningin Karla Peijs, die hier was vanwege het 25-jarig bestaan van ons bedrijf. Zij overhandigde ook een Kennischeck ten behoeve van kennisoverdracht.”

Creatief personeel De innovatieve aard van het werk van Jansen Tholen stelt bepaalde eisen aan het personeelsbestand. “We vragen natuurlijk een zekere creativiteit. En de opleiding is belangrijk. Het is belangrijk om minstens niveau 3 te hebben. Ongeschoolde mensen hebben we niet in dienst. Op technisch gebied moeten ze een duizendpoot zijn, die zelf ook met ideeën kan komen.” Door goed personeel aan te nemen kan Siem Jansen zich meer toeleggen op zijn eigenlijke werk: de bedrijfsvoering. “Ik breng veel tijd door op kantoor. Ik overleg, tref voorbereidingen en hou me bezig met het maken offertes en uitwerken van ideeën. In het begin was dat heel erg wennen. Ik miste het echte werk en eigenlijk mis ik de werkplaats nog steeds. Maar dat maak ik thuis goed door flink wat te klussen”, lacht Siem Jansen. Meer informatie: www.jansentholen.nl


werkvoorziening >>

23

Aan het werk door samenwerking H

et Steenbergse paprikateeltbedrijf 4Evergreen zocht vorig jaar personeel voor een nieuwe vestiging in Sint-Annaland. UWV WERKbedrijf en de gemeente Tholen zochten mee. Die samenwerking resulteerde in een bijzonder succesvol project, dat al ruim zeventig mensen aan werk hielp. Het succes zit hem volgens de betrokkenen in de korte lijnen: “We weten elkaar goed te vinden.” door Peter de Jong THOLEN - Het project ging aan het rollen toen 4Evergreen besloot uit te breiden met een vestiging in Sint-Annaland. “Het begon met een bezoek aan het bedrijf”, vertelt Mitzy van der Eijk-Nicholson, werkcoach van UWV WERKbedrijf. “We kregen een rondleiding en wilden graag weten wat de werkgever wilde en hoe we daarbij konden helpen. Daarna hebben we diverse gesprekken gehad.” 4Evergreen wilde graag Nederlandse werknemers inhuren. “We wilden geen te grote groep Polen, maar een mix van nationaliteiten”, zegt Patrick Boeters, front-office manager van Green Talent, het uitzendbureau dat zeer nauw samenwerkt met 4Evergreen. “De ervaring leert dat het prettiger werkt met mensen uit de buurt. De betrokkenheid bij het bedrijf is dan groter en de samenwerking is beter. Voordeel was ook dat er subsidies werden verleend.”

Vruchtbaar De samenwerking van gemeente en UWV WERKbedrijf bleek vrucht-

Jongeren sorteren aardappels. men. Zo kunnen we tussentijds altijd snel kleine dingen veranderen en verbeteren.” In dat laatste schuilt volgens Anne Pleune, gemeentelijk afdelingshoofd Werk en Inkomen, de kracht van dit project. “De lijnen zijn kort.

Foto: duofoto dat weer door. Dat kan dus gevolgen hebben voor een uitkering. Dat vind ik een goede zaak.” ”We hebben een goede integrale samenwerking. Als iemand met een vraag bij ons komt, dan sluizen wij

Vlnr: Patrick Boeters, Anne Pleune, Lusiaira Samboe en Mitzy van der Eijk- Nicholson. baar. Met 4Evergreen werden ‘speedmeets’ georganiseerd en potentiële kandidaten kwamen voor sollicitatiegesprekken. “Het leverde zoveel mensen op dat we tomatenkwekerij KBB Holland ook kandidaten konden leveren”, vertelt Lusaira Samboe, werkmakelaar van de gemeente Tholen. “We hebben afspraken vastgelegd en zijn met het pilotproject gestart. Voorlopig is de duur vastgesteld op drie jaar. We hebben veel contact met alle betrokkenen en komen regelmatig sa-

Als er een probleem is, zoeken we meteen samen een oplossing. Dat is heel bijzonder. Groot voordeel is dat het UWV WERKbedrijf ook daadwerkelijk in het gemeentehuis is gevestigd. Onze gezamenlijke gesprekken houden we meestal hier.” Patrick Boeters weet inmiddels goed de weg in het gemeentehuis. “We spreken elkaar vaak en dat werkt heel goed. Als iemand bijvoorbeeld tijdens een sollicitatiegesprek duidelijk laat zien dat hij er geen zin heeft, geef ik

Foto: duofoto

die rechtstreeks door naar degene bij wie de cliënt moet zijn. We spreken niet van gemeente of van UWV WERKbedrijf, maar van één team dat nauw samenwerkt: het Werkplein”, zegt Mitzy van der Eijk-Nicholson.

Jongeren Al meer dan zeventig mensen zijn aan de slag gegaan bij Green Talent. Op dit moment werken er nog zo’n twintig. Lusaira Samboe: “Het zijn vaak

nuggers, niet-uitkeringsgerechtigden, die werk zoeken, maar geen uitkering hebben. Ook zijn er veel deelnemers die een WW-uitkering hebben of een bijstandsuitkering. Verder zijn er vele jongeren van 18 tot 27 jaar die vallen onder de Wet investeren in jongeren. Maar er zijn ook veel mensen die zich spontaan aanmelden omdat ze van vrienden of familie over het project hebben gehoord.” De deelnemers verzamelen zich bij het gemeentehuis, vanwaar ze met busjes van Green Talent naar het bedrijf worden gebracht. Mitzy van der Eijk-Nicholson: “Daar wordt uitgelegd wat van hen verwacht wordt. Tijdens het werk worden ze goed begeleid. Er zijn regelmatig gesprekken. Het vervoer is goed geregeld. Sommige klanten worden zelfs thuis opgehaald omdat ze geen vervoermiddel hebben.” Patrick Boeters houdt contact met de medewerkers en spreekt hen regelmatig. Als er iets misgaat met bijvoorbeeld een ziekmelding, koppelt hij dat ook weer terug naar de gemeente en UWV WERKbedrijf. “We hebben een leuke club medewerkers kunnen aannemen. Dat is mooi om te zien. Mensen hebben tevoren ook vaak een verkeerd beeld van onze sector. Ze denken dat het zwaar fysiek werk is en dat je met je handen in de grond wroet. Maar 4Evergreen is een supermodern bedrijf. Alles gaat volautomatisch. Er is vrijwel geen fysieke ar-

beid. Het leuke is dat mensen nu ook vaak familieleden meenemen.”

Doorstroming Er is sprake van een flinke doorstroming in het personeelsbestand. “Het zijn mensen die weer echt in een arbeidsritme komen. Met hen gebeurt van alles. Ze maken de stap naar een arbeidzaam leven of terugkeer naar school”, vertelt Anne Pleune enthousiast. “Het kan ook zijn dat dit werk fysiek te zwaar is en dat ze ander werk gaan zoeken”, vult werkmakelaar Lusaira Samboe aan. “Veel vrouwen zijn bijvoorbeeld in de zorg begonnen als hulpverlener. Mannen zien we vaak naar technische beroepen gaan of naar de beveiligingssector.” Vooral voor jongeren is de baan bij Green Talent vaak de eerste kennismaking met de arbeidsmarkt. “Ze leren in de praktijk wat er van hen verwacht wordt. Zelf denken ze vaak dat ze meteen directeur worden en dat ze een hoog salaris kunnen eisen. Dat is niet realistisch. Maar met de praktijkervaring van dit project hebben ze de kennis en de tools om verder te groeien naar de baan die ze willen”, stelt Mitzy van der Eijk-Nicholson. Alle betrokkenen zijn zeer te spreken over het project. “Wij regelen alles in de praktijk. Maar we krijgen de kans om dit te doen van 4Evergreen. De bedrijfsleiding en ook de leidinggevenden zijn heel positief.”


24

<< tholen in beeld


interview >>

25

’De vele plussen van Tholen’ W

e moeten het aandurven onze successen meer te vieren’, vindt de Thoolse wethouder Frank Hommel (economische zaken, duurzame ontwikkeling). Bescheidenheid siert de gemeente, maar in Tholen gaat het eigenlijk wel lekker. En dat, zegt Hommel, mag ook wel eens hardop worden gezegd. Een verhaal over een slagvaardige aanpak. door Peter Oggel THOLEN- Ietwat schuchter stuurde de gemeente Tholen begin juni een persberichtje naar de regionale media met de mededeling dat winkelinrichter Hemi op industrieterrein Welgelegen nog eens een flinke hectare grond had aangekocht. Die transactie vormde min of meer een onverwacht toetje op de deal die de gemeente een jaar eerder had afgesloten: 4,6 hectare voor de verhuizing van het Halsterse bedrijf naar Tholen-stad. Hemi (175 medewerkers) is wellicht illustratief voor het nieuwe elan van de gemeente Tholen. Natuurlijk, geeft Frank Hommel (VVD) aan, uiteindelijk beslist een bedrijf zelf over de plaats van vestiging, en Hemi-directeur Rien Koopman heeft er nooit een geheim van gemaakt dat de prima bereikbaarheid én dito ontsluiting van Tholen met de nieuwe A4 een belangrijk aspect in de besluitvorming is geweest. Maar dat laat de rol van de gemeente zeker niet onderbelicht. Slagvaardig beleid, voortvarende aanpak. Zie bijvoorbeeld de snelheid in afwerking van procedures en vergunningen. “Tholen is een gemeente die opschiet”, prees Koopman in november 2009 in de regionale pers. Wat heet: Hemi hoopt nog voor de jaarwisseling de brug van het Schelde-Rijnkanaal te kunnen oversteken.

Korte lijnen Hommel en zijn beleidsmedewerker economische zaken Hendrik Kieviet worden er haast verlegen van. “Korte lijnen, dat is de kracht van Tholen. We onderhouden de contacten met onze ondernemers. Met speeddates bijvoorbeeld, en met rondetafelconferenties”, zegt de wethouder. “Zodra je signalen oppikt, gelijk actie ondernemen. Dan pak je de telefoon en informeer je of er te praten valt. Wat wij proberen te doen is om het de klant naar de zin te maken. Zeg maar: in een persoonlijke aanpak. En we informeren naderhand bij onze partners naar de ervaringen. Tevreden? Precies, dat heet nazorg. Wij denken in oplossingen en ja, daar hoort dan ook wel eens bij dat een ambtenaar van verlof moet terugkomen. Geen enkel probleem. Want wij gaan full speed.” De nieuwbouw van Hemi op Welgelegen ll staat bepaald niet op zich. Pal naast de specialist in winkelformules is transportbandenbedrijf Van Trier uit De Heen een flink end gevorderd met de nieuwe behuizing. En een paar kilometer verderop, in glazen dorp Sint Annaland, heeft de Steenbergse tuindersfamilie Grootscholte

Wethouder Frank Hommel (links) en Hendrik Kieviet. in rap tempo een derde kassencomplex (twaalf hectare!) van 4Evergreen neergezet. De paprikakwekerij is sinds eind maart in productie. Aan het roer in Tholen zit al jaren een afspiegelingscollege van SGP, PvdA, VVD en CDA. De samenwerking is ook vanaf de verkiezingen afgelopen maart voortgezet, samengevat in het coalitieprogramma 2010-2014 ‘Delen = Vermenigvuldigen’. Wie dat plan leest, proeft de ambitie. Dat gaat dan onder meer om economische ontwikkeling. Versterken en stimuleren, is de boodschap, help starters, leg en onderhoudt contacten. Zorg voor bedrijfsruimte bij elke kern, behoudt in de dorpen zo mogelijk ook een winkel(tje) voor eerste levensbehoeften om de leefbaarheid in stand te houden.

Realistisch Het is veel, maar toch, zegt Hommel: “De Thoolse politiek is realistisch. Voorbeeld? We zien veel kansen voor recreatie en toerisme, het belang van de sector voor onze economie is evident. Behalve voor de sector zelf is recreatie natuurlijk ook van belang voor de middenstand. Ook sluit toerisme prima aan op onze arbeidsmarkt. We staan dus achter ontwikkelingen als de nieuwe vakantieparken Pluimpot en Wulpdal. Maar wel met beleid. Want we willen hier zeker geen tweede Renesse creëren. Kenmerk van Tholen is een grote variëteit in bedrijven en branches. Dat willen we zo houden. Tholen is bezig aan een inhaalslag, maar wel met behoud van onze kernwaarden. Respect voor normen en waarden.” Natuurlijk is de ge-

meente trots op kleine en grote succesjes, geven Hommel en Kieviet bijna eenstemmig aan. Kieviet herinnert zich nog de aankoop van dertig hectare landbouwgrond voor de uitbreiding van industrieterrein Welgelegen ll, enkele jaren terug. Kieviet: “Een flinke lap, waarvan we destijds dachten: nou nou, da’s best een risico. Nu zeggen we: hadden we nog maar wat meer…”

Harde werker Bij die inhaalslag hoort ook, vindt Hommel, dat Tholen zich meer naar buiten profileert. Zo’n persberichtje over de verkoop van een extra hectare aan Hemi is daar wellicht een voorzichtig beginnetje van. Dat moet nog beter, vindt de wethouder: “We mogen onze successen best durven vieren. Tholen heeft veel plussen. Onze ligging op de grens tussen Brabant en Zeeland, met contacten in beide provincies. Goed bereikbaar, slagvaardig, een prima voorzieningenniveau, een goeie woningmarkt en vooral een sterke mentaliteit. De Tholenaar is een harde werker.” Kieviet wijst in dit verband ook op de inspanningen van de gemeente voor het behoud van het Werkplein Tholen (voorheen CWI). Weliswaar schommelt de Thoolse werkloosheid onder het Zeeuwse en landelijk gemiddelde, een werkgeversservicepunt is in de ogen van het gemeentebestuur onontbeerlijk. Met succes. Dat Werkplein zou aanvankelijk ingang 2011 sluiten, nu is de vestiging voor minstens twee jaar gered. Het kost de gemeente, rekent Kieviet uit, zo’n zestig mille. Maar

Foto: Duofoto dat geld is goed besteed. Dat bewijst paprikakweker 4Evergreen in Sint Annaland. In samenwerking met het

werkgeversservicepunt zijn daar enkele tientallen inwoners van Tholen aan de slag geraakt.


<< wonen

26

’Verkoop je huis, niet je thuis’

Een slaapkamer na de metamorfose van Gwen Winkel (de dame in het ‘ei’).

D

e eerste vijftien seconden op internet zijn bepalend of een potentiële koper jouw huis gaat bekijken of doorklikt naar het volgende object”, vertelt Gwen Winkel van Woondoen, die naast interieurstyliste steeds vaker als verkoopstyliste wordt ingeschakeld. Met haar kordate optreden en harde cijfers overtuigt zij klanten dat het beter is om dat felrode wandje even wit te sausen en de papegaaienkooi tijdelijk bij de buren te parkeren. door Dorien van Dijk BREDA - Zoals vaak geldt ook bij het kopen van een huis: de eerste indruk telt. Het grootste aantal huizenkopers krijgt deze eerste indruk op internet. Via één van de bekende websites wordt uit het totaalaanbod een selectie gemaakt, die voldoet aan een aantal persoonlijke eisen. Voorwaarden als het gaat om bijvoorbeeld locatie, prijs, het aantal kamers en buiten-

ruimte. Wat dan overblijft is emotie. Want je kunt een huis wel benaderen als een hoop bakstenen, maar uiteindelijk wordt het je thuis, de plek om je te ontspannen. Al surfende over het internet wil je jezelf als het ware al in het huis zien zitten, met jouw dierenbaren en persoonlijke bezittingen. Deze visualisatie is voor een potentiële koper het makkelijkst te maken, wanneer een huis ontdaan is van zo-

bouwraadhuis.nl/waakhond

Kwaliteitsbewaking blijkt de sleutel tot optimale prijs-/kwaliteitverhouding van uw bouwplan. Meer weten? Bel 0113 571758 of kijk op

Waakhond?

veel mogelijk persoonlijke eigendommen van de bewoner. Het gewenste plaatje blijft nu eenmaal makkelijker op het netvlies kleven, wanneer een mogelijke koper niet wordt afgeleid door een kattenklimpaal die tot het plafond reikt of een schreeuwerig souvenir, meegebracht uit een ver vakantieland.

groot belang. De sterke punten van de woning moeten worden benadrukt en perfect

Kleine investeringen ”Mijn werk bestaat vooral uit weghalen”, vertelt Winkel. “Ik probeer een woning zo neutraal mogelijk in te richten met de eigen meubels en accessoires van de eigenaar. Hierdoor houd ik de kosten laag. De kleine investeringen die gedaan moeten worden verdienen zichzelf terug.” Het schrikbeeld van veel woningverkopers is dat ze eindeloos met hun pand blijven zitten of dat ze hun vraagprijs tot ver onder de taxatiewaarde moeten laten zakken. “Makelaars kijken door hun vak makkelijker door wat achterstallig onderhoud en persoonlijke troep heen, dan een aspirant koper”, weet Winkel, die steeds vaker samenwerkt met makelaars. “Ook een makelaar scoort wanneer hij een huis slechts korte tijd in de verkoop heeft en het pand voor de vraagprijs van eigenaar wisselt.” Winkel: “De geur van verse appeltaart en een fris bosje bloemen op tafel zijn allang niet meer voldoende, wanneer er kijkers komen voor een te koop staande woning. Licht en ruimte daarentegen zijn wel van

worden vastgelegd op de foto.” Dit laatste verzorgt Winkel ook zelf, meteen na de styling. “Ik houd van een directe

‘hands-on’ aanpak. Daarna overtuig ik de mensen ervan hun woning te behouden zoals na de styling, dat werkt in hun voordeel, anders zouden kijkers zich bekocht kunnen voelen.”

Neutraliseren Wanneer Winkel voor het eerst bij mensen over de vloer komt voor een vrijblijvende intake, geeft ze vaak al wat adviezen mee, voordat ze daarna daadwerkelijk de handen uit de mouwen komt steken. “Ik vertel mensen wat ze zelf reeds kunnen doen aan opruimwerk, dat scheelt weer in het uurtarief.” Hoewel de verkoopstyliste er niet voor terugdeinst om met een verf en roller een wandje in al te knallende kleuren opnieuw te schilderen, is het zeker niet de bedoeling om een heel huis opnieuw in de verf te zetten. “Het gaat vooral om het neutraliseren”, aldus Winkel, die daarnaast ook aanraadt om alle mankementen en defecten aan te pakken. Gedateerde tegelwandjes in badkamers en keukens lijken een probleem, maar ook daar blijken allerhande oplossingen voor. In tegenstelling tot andere verkoopstylisten werkt Woondoen liever niet met een ‘diagnose rapport’. “Je kunt adviezen geven, maar de vraag is wat iemand ermee doet. Je kunt het best vóór de eerste dag dat je huis in de verkoop gaat alles op orde hebben. Je bereikt gewoonweg een breder publiek”, weet Winkel, die erop wijst dat in de Verenigde Staten en Groot-Brittannië al geen enkel huis de verkoop meer ingaat voordat de verkoopstyliste is langs geweest. Dat haar beroep in Nederland kennelijk nog niet zo is ingeburgerd, vindt Winkel jammer. “Veel meer makelaars zouden met een verkoopstylist moeten samenwerken. Ook erg nuttig voorafgaand aan een ‘open huis’-dag. Een makelaar zal tegen de bewoner zeggen dat het handig is wanneer hij die beker met tandenborstels even in een kastje zet, maar controleert misschien niet of het ook daadwerkelijk gebeurd is. Het zou een verrijking zijn, wanneer een makelaar de kennis en kunde van een verkoopstylist aanbiedt in zijn totale dienstenpakket. Uiteindelijk is het een win-win situatie voor de makelaar, de verkoper, de aspirant huizenkoper en de verkoopstylist.” Winkel volgde na haar studie Marketing en Management en jarenlange ervaring als styliste, een opleiding bij House of Kiki om de kneepjes het vak verkoopstyling verder onder de knie te krijgen: “Ik vertel klanten altijd; je verkoopt je huis, niet je thuis. Natuurlijk is het verhaal van de heerlijk geurende appeltaart nog steeds waar, maar je kunt ook een keer met de luchtverfrisser rond sprayen. Zelf zet ik graag een grote schaal groene appels neer. Dat oogt heerlijk fris. Een ‘klinisch’ witte woning is niet voor iedereen haalbaar, als je maar ziet wat er moet gebeuren en daar creatief mee omgaat. Daar sta ik voor.”


contacta >>

27

Goed beslagen ten ijs op Contacta.nl I

n het kader van de herpositionering van Zeelandhallen Goes denkt de organisatie van Contacta.nl actief mee met de exposanten over de wijze waarop zij zich nog beter kunnen voorbereiden op de beursdagen. door Loes van der Hoeven GOES - “Contacta is een mooie titel… maar wat moet je dan eigenlijk doen om succes te hebben? Dat onderwerp staat centraal tijdens de netwerkbijeenkomst, die wij op donderdag 23 september samen met onze partners Han Leenhouts van Sales & Pepper en Kees Kuijlaars van Brave Decisions in het beurscomplex organiseren voor de standhouders van Contacta.nl 2010.” Aan het woord is Frank de Bot, Business Unit Manager Exhibitions bij Libéma en in die hoedanigheid verantwoordelijk voor Contacta.nl. “Het wordt een inspirerende middag die uitmondt in de praktijk: een netwerkborrel, de gelegenheid bij uitstek om direct aan de slag te gaan met alle geleerde kennis en vaardigheden.” Het programma van ‘Contacta is een mooie titel… maar wat moet je dan eigenlijk doen om succes te hebben?’ is als volgt: 14.30 uur - Inloop 15.00 uur - Opening door Frank de Bot - Libéma Exhibitions 15.15 uur - Netwerken: ja daar hoor je veel van, maar hoe werkt dat nu eigenlijk? - Brave Decisions Kees Kuijlaars is hobbypiloot als hij vrij is, en weet dan hoe hij exact contact moet maken met de toren om zijn doelen te bereiken. Is zijn professionele leven staat hij dagelijks bedrijven bij, die graag hun omzet vergroten en daartoe ook vaak een netwerkevenement inzetten. Zijn enthousiasmerende manier van werken zorgt er voor dat hij keer op keer wordt teruggevraagd. 15.45 uur - Korte presentatie van de partners/sponsoren van het evenement 16.00 uur - De beste beurslui staan vaak aan wal - Sales & Pepper Han Leenhouts, beursgek en/of -goeroe: “En dan gaat het ook nog eens om de beurs die niet iedereen verwacht, namelijk de vakbeurs. Jaarlijks spenderen duizenden bedrijven (in Nederland 135.000) vele Euro’s aan hun stands met aankleding. Velen besluiten dat het hun laatste keer was. Jammer… Hadden ze mij aan het woord gelaten met mijn energie, passie en diepgaande kennis over dit medium, dan hadden ze beter geweten! Hoe mooi en gelikt stands van beursdeelnemers ook zijn, de ‘klik’ met de bezoekers moet gemaakt worden door de standbemanning. Deze bepaalt minimaal 50% van het resultaat van een beursdeelname. Iedereen weet hoe het moet, maar slechts weinigen is het gegeven om er écht een succes van te maken”. Han Leenhouts is auteur van het boek ‘Peppertalk’ en heeft regelmatig opgetreden in het Programma ‘Beurslife’ van RTL7. 16.30 uur - Direct aan de slag met alle kennis en vaardigheden. Netwerkborrel met elkaar. De bijeenkomst is gratis en is in principe bestemd voor exposanten, die

Frank de Bot (links) en Han Leenhouts hebben er zin in. minder dan acht van de onderstaande vragen rondom de kernvraag ‘Wat heb ik te zoeken op 23 september in Goes?’ met ‘ja’ hebben beantwoord. Ook prospects en andere geïnteresseerden die voldoen aan dit laatste criterium zijn van harte welkom. Aanmelding voor 20 september via www.contacta.nl is gewenst. Het meebrengen van minstens 50 visitekaartjes is van essentieel belang om nog meer uit het evenement te halen.

ONZ Dit netwerkevenement is het vervolg op de feestelijke lancering op 21 april 2010 van de businessclub Ondernemers Netwerk Zeelandhallen (ONZ). Met inspirerende activiteiten en een zeer interactieve website is Zeelandhallen Goes daarmee dé vaste new businessleverancier voor het bedrijfsleven in het Deltagebied geworden, want ONZ netwerkt! Met uw lidmaatschap van ONZ blijft u op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen binnen Zeelandhallen Goes én groeit uw eigen netwerk tijdens inspirerende business events snel tot ongekende hoogte. Nog geen lid? Meldt u dan vandaag nog aan via www.zeelandhallen.nl ! Groeiende belangstelling ”Onze inspanningen om Contacta.nl ook buiten Zeeland onder de aandacht te brengen werpen inmiddels vruchten af. Bijna dagelijks mogen wij inzendingen registreren uit Zuid-Holland, West-Brabant en Vlaanderen, zowel collectieve als individuele. Het aantal pleinen is verdubbeld en de individuele inschrijvingen liggen op het niveau van 2009, maar met een maand meer te gaan dan in voorgaande jaren (Contacta.nl is immers verplaatst van oktober naar november) verwachten wij een groei

van 30% en plannen wij van twee naar drie hallen te gaan, dus naar 15.000 m2!”, aldus Frank de Bot.

Prijsvraag zonder prijs Beantwoord onderstaande vragen naar eer en geweten met ja of nee: 1. Wij weten waarom we deelnemen aan Contacta.nl; 2. Tijdens het netwerkevenement Contacta.nl staan onze mensen altijd bij een nieuw contact; 3. Wij doen het maximale om vooraf te weten wie er komen naar Contacta.nl; 4. Wij laten het bezoekersaantal van Contacta.nl niet over aan onze concurrenten of de organisatie; 5. Wij hebben een goed idee over wie er komen naar Contacta.nl en waarom zij dat doen; 6. Wij hebben vooraf heldere doelstellingen, die bekend zijn bij het hele Team; 7. Onze stand sluit aan op de ‘vragen/wensen’ van de bezoekers; 8. Wij laten altijd ‘gepast’ proactief gedrag zien; 9. Het hele bedrijf zit op één lijn als het over onze Contacta.nl deelname gaat; 10. Ons team weet effectief gesprekken te openen, te leiden en af te sluiten in deze omgeving. Heeft u 8 ‘ja’s’? Dan bent u goed op weg en kunt u 23 september iets anders plannen! Heeft u er minder, dan kan het zijn dat u nuttige tips gaat krijgen over het vergaren van meer ‘ja’s’. Aarzel in dat geval niet en meld u direct aan via www.contacta.nl U komt dan zeker goed beslagen ten ijs op Contacta.nl 2010!

Foto: Marijke Folkertsma


<< berichten

28

Detailhandelsnota B

reda wil groeien als winkelstad en de regionale en bovenregionale aantrekkingskracht van de detailhandel versterken. Breda zet daarom in op kwaliteit en variatie van het winkelaanbod en op verruiming van mogelijkheden voor de zondagopenstelling van winkels. Breda wil het ondernemersklimaat versterken en eigen initiatieven ondersteunen. Dit staat in de Detailhandelsnota 2010-2020. BREDA- Een sterke en gevarieerde detailhandelsstructuur is van groot belang voor de economische, culturele en sociale functie van de binnenstad en voor wijken, buurten en dorpen. Daarnaast zorgt het voor werkgelegenheid, voor kwaliteit van de leefomgeving in wijken en voor een

goed vestigingsklimaat voor andere bedrijven. Het imago van de stad wordt ook deels bepaald door een goed winkelaanbod, een goede uitstraling en meer mogelijkheden voor winkelen op zondag. Het is nu zaak om die kwaliteit voor de lange termijn vast te houden en te verbeteren. Daarom wil het college dat de binnenstad het hoofdwinkelgebied is en blijft. Detailhandelsontwikkelingen buiten de binnenstad worden altijd beoordeeld op hun toegevoegde waarde voor de consument en op de effecten voor de binnenstad. Het centrum Van Breda moet tegelijkertijd blijven inspelen op de dynamiek in de markt. De ontwikkeling van het terrein ‘Achter de Lange Stallen’ blijft hierbij belangrijk. Het college wil ook geen verdere toename van het aantal subcentra.

Beleggen in groen Ezels zijn net groot uitgevallen poezen, vindt Bianca Plune van het bedrijf Ezelhuis.

Foto: Denvon Media

Teambuilden met ezels E

r zijn voor bedrijven heel wat manieren om aan teambuilding te doen. Maar tegelijkertijd aan de onderlinge band werken én lekker onthaasten, kun je bij het bedrijf van Bianca Plune bij het Noord-Bevelandse Kamperland. Hoe? Je gaat op stap met een groep eigengereide ezels. door Dennis Rijsbergen KAMPERLAND - Daar staat ie dan, imponerend te wezen: Vito. Bij een ezel denk je niet meteen aan een dier met lange dreads dat zo groot is als een paard. Vito is een langharige Franse reuzenezel. “Ofwel een Baudet du Poitou”, legt Bianca Plune, eigenaresse van het bedrijf Ezelhuis uit. “Deze ezelsoort was bijna uitgestorven. In 1990 waren er nog maar 44.” De bijzondere Vito is enorm, maar heeft

door zijn wollige vacht een hoog knuffelgehalte. Het dier stamt af van een soort, ooit gefokt door de Romeinen. Zijn vader was één van de zes stamvaders waarmee twintig jaar geleden een fokprogramma begon om de soort te redden. “Een Baudet de Poitou is de Rolls Royce onder de ezels.” Maar hoe bedenk je het eigenlijk om een bedrijf met ezels te beginnen? Het komt door een goede vriend, vertelt Plune. Die was op vakantie in Marokko en wees paardenliefhebster Plune erop dat ezels ‘zulke leuke dieren’ zijn. “En dat ik daar iets mee moest doen.” Plune ging op onderzoek uit en kwam erachter dat de mogelijkheden op een toeristisch eiland als Noord-Beveland groot waren. “Het is een eiland van kansen, waar ondernemers graag met elkaar samenwerken”, stelt Plune enkele maanden na

de start van haar bedrijf vast. Ze heeft inmiddels zes ezels in de wei staan. Toeristen, dagjesmensen, maar ook personeelsleden van bedrijven kunnen zelfstandig met de ezels van Plune op stap. Ze krijgen instructies, een routekaart en - met de traditionele manden op de ruggen van de ezels gevuld met proviand - gaan zelfstandig op pad. Een paar uur of zelfs een hele dag. Hoewel ezels als koppig te boek staan, volgen ze meestal gewillig de wandelaars. Meestal. “Het zijn ook wel eigenwijze dieren. Het zijn eigenlijk net grote poezen. Een ezel denkt veel na. Staat hij stil, dan vindt hij het niet leuk en heeft hij zoiets van: Dat doe ik niet. Ik kan dan boos worden, maar dan is hij vervolgens twee weken lang boos op mij. Je kunt ze beter even lekker kietelen of plagen. Je moet ze overtuigen om mee te komen. ”

Financial Matching V

oor MKB- ondernemers is het vaak lastig om financiering te krijgen bij een bank. Zeker in deze economisch uitdagende tijden. Vanaf nu kunnen ze echter een beroep doen op Brabant Financial Matching (Brabant FM). Dit project is een initiatief van elf (overheids) organisaties die zich sterk maken voor innovatieve, startende en groeiende ondernemers in de regio. door Ron Gregoor BREDA - De ondernemers kunnen met korting een financieel specialist inschakelen en zo hun kans op financiering vergroten. Het is bewezen dat ondernemers makkelijker een krediet van de bank krijgen als ze door een onafhankelijke adviseur intensief worden begeleid. Met een goede weergave van de cijfers en een strategische onderbouw worden plannen eerder gehonoreerd. Maar vanwege de kosten schakelen veel ondernemers geen

financieel specialist in. Brabant FM verlaagt deze drempel door vijftig procent van de kosten te vergoeden tot een maximum van 2500 euro. Het project Brabant FM is een pilot en loopt tot en met december 2010. In deze periode kunnen zo’n zeventig ondernemers geholpen worden met intensieve begeleiding, waardoor naar schatting 7 miljoen euro aan financiering gerealiseerd kan worden. Zo krijgen ondernemers meer ruimte om te ondernemen. Brabant FM is er voor de Brabantse ondernemers in

het midden- en kleinbedrijf die moeite hebben met het opstellen van de financieringsvraag en die de kans op financiering willen vergroten. Het gaat om: - Innovatieve startende ondernemers en groeiers. - Ondernemers die hun product, dienst, technologie of bedrijfs- en productieprocessen willen vernieuwen om daarmee hun markt- en concurrentiepositie te verbeteren. - Ondernemers met minder dan 250 medewerkers. Ondernemers die gebruik willen maken van deze regeling, kunnen terecht bij: NV Rewin West- Brabant, Michael Bakker, m.bakker@rewin.nl Informatie is verder te bekijken op: www.rewin.nl

T

he Green Speculator, een uitgave van digitale uitgeverij MegMep B.V., is gestart met het uitgeven van tweewekelijkse nieuwsbrieven voor beleggers die willen meeprofiteren van de sterk opkomende groene sector. In de nieuwsbrieven worden de laatste ontwikkelingen van deze sector en de aandelenportfolio uitgebreid behandeld. Koerswinst behalen, maar dan wel met oog voor de toekomst van onze planeet. BREDA - Dat is volgens Gerard Bastiaansen het primaire doel van The Green Speculator. Europa investeert al jaren in schone energie en ook China heeft de eerste stappen gezet. Amerika is nu aan de beurt. The Green Speculator speelt hierop in en heeft zich gespecialiseerd in innovatieve bedrijven die voorop lopen in o.a. technieken om alternatieve energie op te wekken. Gerard Bastiaansen, auteur van de nieuwsbrieven,

heeft met een team van specialisten een portfolio van elf ‘groene’ aandelen samengesteld. In de portfolio kunnen potentiële beleggers o.a. Amerikaanse en Europese aandelen vinden van producenten van windturbines, zonnepanelen, led verlichting, biologisch voedsel etc. Deze portfolio en de tweewekelijkse nieuwsbrieven stellen beleggers in staat om zelf op een verantwoorde wijze aandelen van bedrijven uit de groene sector te kopen. Deze nieuwe manier van beleggen biedt de belegger verschillende voordelen. Ten eerste kost het abonnement op de nieuwsbrieven een fractie van wat een belegger normaal aan een financieel adviseur betaalt. Ten tweede bepaalt een belegger zelf welke aandelen hij wil kopen voor welke prijs. In de nieuwsbrieven worden altijd limiet aankoopadviezen gegeven. Als laatste hoeft de belegger het dagelijkse nieuws van zijn of haar aandelen niet meer bij te houden. Nieuws onmiddellijk per e-mail verstuurd.

Onderhoud A

fgelopen maand is een langdurige samenwerking tussen Nouwens Transport Breda BV en A. van Tilburg Truck- en Trailerservice BV een feit geworden. Zij hebben voor onbepaalde tijd een op maat gemaakt onderhoudscontract afgesloten voor al het getrokken materieel (aanhangwagens en opleggers). BREDA - Voor Nouwens Transport staat kwaliteit en een goede prijs erg hoog in het vaandel. Dit geldt ook voor A van Tilburg. Niet voor niets dat ze na enige tijd te hebben samengewerkt met elkaar aan tafel zijn gaan zitten om te komen tot een op maat gemaakt onderhoudscontract. Dit contract biedt transparantie voor beide partijen en minimale opvolging voor de planning van Nouwens Transport.De gehele planning (fleetmanagement) en de facturatie zal via A. van Tilburg gaan verlopen. Dit alles digitaal, waardoor Nouwens Transport zich nog meer kan focussen op daar waar men goed in is, namelijk het verzorgen van nationale en internationale sneltransporten binnen Europa . A. van Tilburg doet op hun

beurt daar waar zij gespecialiseerd in zijn, te weten het onderhouden van complete wagenparken. ”Door deze samenwerking hebben we een win-win-situatie bereikt”, aldus Dennis Nouwens (directeur van Nouwens Transport ). “Ons wagenpark blijft op deze manier goed en goedkoop op de weg rijden, zonder enige onverwachte uitval van materiaal”. “En ook voor pechservice onderweg is Ton van Tilburg de geschikte partner voor Nouwens Transport”, zo verklaart Walter Lulofs (bedrijfsleider A. van Tilburg). “Dit omdat A. van Tilburg mede-oprichter is van European Trailer Care, een succesvolle samenwerking van gespecialiseerde truck- en trailerservice organisaties, met een sluitend netwerk in Europa.


onderweg >>

29

Fiat 500C 1.2 Duologic: Knollige publiekslieveling E

hebt. Maar met wat inschikken kan het voor een niet al te lange rit nog bést. De bagageruimte is natuurlijk wat kleiner dan die van de normale 500, en minder goed toegankelijk. Toch heeft Fiat zich nog moeite getroost om de toegankelijkheid met geopende kap te verbeteren. In dat geval sluit het achterste deel van het dak zich elektrisch om meer ruimte te maken zodat de klep - nou ja, klepje kan worden geopend. De Ondernemer reed met een versie met 1.2 liter motor met stop/start automaat die in de praktijk goed voldoet. Je trekt er geen keien mee uit de grond maar dat wordt in deze tijd toch steeds minder belangrijk. Meer belang hecht het huidige koperspubliek aan zuinigheid en lage uitstoot en daarmee scoort deze 500C goed. In deze configuratie betaal je als koper geen wegenbelasting en wordt geen BPM geheven op de nieuwprijs. Er zijn elf carrosseriekleuren beschikbaar en een keuze uit drie kleuren voor de cabrioletkap. Daarmee is deze 500C voor iedereen wel op smaak te krijgen.

erst zou hij wel komen, toen weer niet maar naderhand toch weer wel, de uit zijn as herrezen Fiat 500. Zijn naam zou Trepiùno worden maar die werd naderhand, zoals bekend, veranderd in 500. Een goeie zet, en Fiat zal degenen die het plan er toch doordrukten, dankbaar zijn. Want de 500 is een enorm succes. Waar je maar kijkt zie je ze rijden, meestal met een vrouw achter het stuur. Nu het succes van de 500 zo volkomen is, is het tijd voor een vervolg. Dat werd de 500C, waarvan de C ongetwijfeld voor cabriolet staat. In navolging van zijn jaren vijftig (en zestig) voorganger werd deze 500 maar ten dele onthoofd. Om geen al te hoge kosten hoeven maken, in verband met de benodigde verstevigingen aan de wagenstructuur, is gekozen voor een cabrioletvorm waarbij de zijwanden van de auto overeind zijn gebleven. Dat maakt de auto minder kwetsbaar voor torsie, wringing van de carrosserie doordat een vast dak ontbreekt. Een nadeel ervan is, zo bleek tijdens de rijproef, dat zicht naar achteren met neergelaten kap heel erg slecht is. Verkeer achter je zie je totaal niet doordat de kap het uitzicht op de weg achter je totaal ver-

T

oegegeven: je moet wel dúrven als je met deze gloednieuwe Nissan de straat op gaat. Nissan, dat zulke nauwe banden heeft met Renault, wordt meer en meer een merk dat het bijzondere niet schuwt. Wég zijn de duffe gezinskoetsen waarmee het decennia de weg teisterde. Goeie auto´s waren het, en dat zijn het nog steeds. Alleen is de verpakking tegenwoordig wel heel wat gedurfder. Zoals bij de Cube bijvoorbeeld. Een auto met zoveel binnenruimte als een flinke zeecontainer. Dat krijg je als je een auto tekent waarbij alle wanden rechtop staan. Wanneer je daarna de auto vormen meegeeft die niet helemaal evenwijdig zijn aan elkaar kun je er gif op innemen dat je een waagstuk in de showroom neerzet. Nissan deed het en noemt hem Cube (kubus). Een volumemodel verwacht Nissan er niet mee neer te zetten, daarvoor is de carrosserie te wonderlijk van vormgeving. Het is meer een auto die de aandacht trekt, aldus een woordvoerster van Nissan en daarin heeft ze groot gelijk. In die zin is het echt een auto voor durfondernemers. Mensen die zich niet laten leiden door de mainstream. Bestickerd zie je een dergelijke auto absoluut rijden en hij trekt in die zin meer aandacht dan een smart of Fiat 500, want die zie je al zo veel als reclame-uiting. Wie zich over de hik van zijn aparte koetswerk weet heen te zetten, krijgt een auto die grosso modo heel fijn rijdt. De versie met continue variabele transmissie moet je leren waarderen maar eigenlijk is het een raadsel waarom Nissan hieraan nog vasthoudt terwijl er zoveel fijnere automatische versnellingsbakken zijn. Veel geschreeuw maar weinig wol is toch

hindert. Toch is het erg knap van de tekenaars van deze 500 hoe ze een auto hebben kunnen ontwerpen die bij vrijwel iedereen vertedering oproept.

Het interieur van de 500C verschilt, op de knoppen van de kapbediening, niet van de ‘gewone’ 500 en dat is dus dik in orde. Veel elementen uit

Nissan Cube 1.6 Zen: Japans waagstuk

een uitdrukking die bij je opkomt als je het gaspedaal vol intrapt waarbij de (overigens heel fijne) benzinemotor het uitgiert. Anderzijds, met CVT rijdt deze Cube als een kek golfkarretje. Je zit lekker hoog, met volop licht in het interieur dankzij het glazen dak dat je aan de binnenkant kunt afschermen door middel van een zeiltje of imitatie rijstpapier waardoor er diffuus licht binnenstroomt. Wie voor de handgeschakelde versie kiest heeft hiervan allemaal geen last en houdt ook nog geld in de knip. Nog

een minpuntje: de achterzijde van deze Cube is erg onhandig omdat er geen gebruik wordt gemaakt van een naar boven scharnierende klep, maar van een echte deur die onhandig ver uitzwaait. Niet praktisch voor een stadsauto. Wél praktisch is de grote (koffer)ruimte die nou eenmaal hoort bij een kubus waarvan de achterbank bovendien verschuifbaar is. Je kunt er heel wat in kwijt. Prijstechnisch begint de Nissan Cube bij 19.400 euro, inclusief belastingen.

de Panda en daar is helemaal niks mee mis. De (speciaal voor de cabrio ontworpen nieuwe) stoeltjes zitten goed en je voelt je al snel thuis in het eenvoudige interieur. Het zal duidelijk zijn dat je als volwassene voor een lange autorit achterin weinig te zoeken

Al met al heeft Fiat met deze open versie een nieuw schot in de roos. Op korte termijn komen er nog snellere versies in de vorm van Abarth 500C die de sportieve harten sneller moeten laten kloppen. De Fiat 500C is verkrijgbaar vanaf 15.795 euro, inclusief BTW.


Breda, Keizerstraat 11

Breda, Minervum 7396- 7398

Geertruidenberg, Rivierkade 2C

Oosterhout, Binnenhofje 4

Te huur: Ca. 297 m² kantoorruimte (3e bouwlaag) gelegen in het stadshart van Breda, nabij het kern winkelgebied. Voorzieningen: grote entreehal met natuurstenenvloer, diverse kantoorvertrekken met glazen scheidingswanden, systeemplafonds, luchtbehandelings- en verwarmingssysteem, kabelgoten met elektra, bekabeling en WCD's, lift, airconditioning, zonwering middels screens, pantry, toiletten, gezamenlijke fietsenberging en containerruimte.

Te huur: 2 naast elkaar gelegen objecten in een bedrijfsverzamelcomplex op bedrijvenpark Hoogeind. De objecten omvatten ca. 215 m² bedrijfsruimte en ca. 60 m² kantoorruimte, verdeeld over de begane grond en de eerste verdieping. In de bedrijfsruimte van Minervum 7396 bevindt zich een entresolvloer van ca. 100 m². De objecten worden afzonderlijk verhuurd, maar combinatiehuur behoort tevens tot de mogelijkheid. Huurprijs vanaf c 1.425,-- per maand exclusief servicekosten en BTW.

Te koop: Aan de rand van een woonwijk op kleinschalig bedrijventerrein gelegen vrijstaand bedrijfsobject met vrijstaande villa. Het object omvat ca. 90 m² kantoorruimte op de begane grond, ca. 60 m² bedrijfsruimte op de begane grond en ca. 150 m² kantoorruimte op de 1e verdieping. Inhoud woonhuis ca. 650 m³. Het bedrijfsobject bestaat uit diverse kantoren, trainingsruimten, kantine, opslagruimte en sanitaire voorzieningen.

Te huur: Winkelruimte gelegen in het hart van het centrum van Oosterhout, tegenover de entree van het overdekte winkelcentrum Arendshof. Het object omvat ca. 45 m² winkelruimte op de begane grond (inclusief toilet en pantry) en ca. 27 m² kantoorc.q. opslagruimte op de verdieping. Voorzieningen: gladde vloer (begane grond), glad afgewerkte wanden, balken plafonds, elektrische installatie, pantry, gevelkachels, toilet en een uitstalkast met balie.

Oosterhout, Leijsenhoek 47

Oosterhout, Schapendries 207- 208

Oosterhout, Wilhelminapark fase 2

Zevenbergen, Zuidhaven 9- 11

Te huur: Commerciële ruimte (ca. 710 m²) in het centrum van Oosterhout, in een aanloopstraat naar het kernwinkelgebied. Voorzieningen winkelruimte: casco oplevering, doch v.z.v.: dubbele entreedeuren (voorzijde), systeem-plafond met verlichting, korreltapijt, c.v., toiletten, inpandige kantoorruimte en een kantine. Voorzieningen werkplaats: overheaddeur, lichtstraat, stalen plafonds en een aparte toegangsdeur.

Te huur: Twee kantoorunits gelegen op goed bereikbare locatie gesitueerd nabij het centrum van Oosterhout. De units zijn gelegen op de 1e en 2e verdieping en bedragen elk ca. 190 m². De units beschikken onder andere over: systeemplafonds met verlichting, vloerbedekking, tussenwanden, centrale verwarming, pantry en toiletten. De algemene ruimten zijn voorzien van nieuwe vloerbedekking en geschilderd.

Te koop/te huur: Bedrijfsunits gelegen op het jonge bedrijventerrein Everdenberg, gelegen aan de afrit van de A27 (UtrechtBreda). De 2e fase omvat twee moderne bedrijfsverzamelgebouwen van totaal 28 bedrijfsunits met kantoor. Oppervlaktes van ca. 160 m² tot ca. 255 m². Parkeren op eigen terrein. Het omheinde terrein is afsluitbaar middels een hekwerk. Collegiaal met Verbrugge Makelaardij. Koopsommen vanaf c 149.500,v.o.n. excl. BTW.

Te huur: Kantoorruimte van ca. 290 m² gelegen in de karakteristieke kantoorvilla ’T Huis Steeland, op een absolute zichtlocatie bij de entree van Zevenbergen, direct aan de rand van het centrum. Voorzieningen: tapijt in de kantoren (eenmalig en in huidige staat), glad afgewerkte wanden, systeemplafonds met geïntegreerde verlichtingsarmaturen, elektrische installatie, pantry, c.v., toiletten en een alarm.

Duurzaam Ondernemen in Techniek

Dé netwerkbeurs van Zuid-West Nederland

2 t/m 4 november 2010 CONTACTA.NL is dé business-to-business beurs voor de regio Zuid-West Nederland.Het thema van dit jaar in ‘Duurzaam Ondernemen in Techniek’, een hot issue voor 2010. Ontmoet u graag potentiële klanten en blijft u graag op de hoogte van trends en internationaal zaken doen? Meld u dan aan als exposant.

Schrijf uw bedrijf of organisatie nu in via contacta.nl Zeelandhallen Goes is onderdeel van


bedrijfs onroerend goed >>

31

Kwaliteit voorop bij complex Vosdonk

Er wordt hard gewerekt aan het bedrijvencomplex Vosdonk..

Foto: Rijn & Vecht

I

n economisch mindere tijden gebeurt het niet dagelijks dat er een eerste paal wordt geslagen voor een bedrijfsverzamelgebouw. In Etten-Leur gebeurde dat echter op 23 juni voor bedrijfsverzamelcomplex Vosdonk op het gelijknamige bedrijventerrein. En dat is nog niet alles. Meer dan vijftig procent het gebouw is al verkocht of verhuurd. “Kwaliteit in ontwerp en in materiaal maakt het verschil”, zegt projectontwikkelaar Marc Coenders van Rijn & Vecht Ontwikkeling uit Breukelen.

door Peter de Jong ETTEN-LEUR - Met recht werd er een klein feestje gebouwd op het terrein aan de Vosdonk 39, naast Keukenmaxx en Sanidrome. Champagne, hapjes en ook vuurwerk zorgden voor een feestelijke sfeer toen wethouder Bernd Roks van Economische Zaken de symbolische eerste paal de grond in heide. ”Dit biedt perspectief”, zegt bedrijfsmakelaar Marco van Vugt van De Boer, Storimans & partners in Breda, dat het pand in de verkoop heeft. “Je zag de afgelopen jaren nog wel dat er hier en daar werd gebouwd, maar dat waren vrijwel allemaal projecten die voor de crisis al van start waren gegaan. Tijdens de crisis kwamen er maar zeer weinig projecten van de grond. Voor dit complex is het groene licht tijdens de crisis gegeven. Met vereende krachten van diverse betrokkenen is het gelukt. En de ondernemers zijn enthousiast. Ze hebben ook meerdere mogelijkheden. Ze kunnen een of meerdere units in gebruik nemen. Koop of huur, allebei is mogelijk. Ook een combinatie kan: bijvoorbeeld eerst een periode huren en daarna kopen. Dat kan voor een beginnende ondernemer ideaal zijn.”

Locatie Het pand bevat in totaal achttien units van 145 vierkante meter, verdeeld over twee bouwlagen. Voor de helft is al een koper of huurder gevonden. Eerst wordt het voorste deel van het pand afgebouwd. Zodra er meer belangstellenden komen, wordt ook

de achterkant gerealiseerd. “Het is goed dat we nu echt gaan bouwen”, zegt ontwikkelaar Marc Coenders. “Andere gegadigden zien dat en tonen wellicht ook hun belangstelling. Dit is natuurlijk een unieke locatie, direct gelegen aan de A58, waardoor grote plaatsen als Breda en Roosendaal binnen tien minuten bereikbaar zijn. Daar komen mensen op af. Iedereen kent Vosdonk.” Rijn & Vecht Ontwikkeling heeft al meer dan tien bedrijfsverzamelgebouwen gerealiseerd in het hele land, onder meer in Zevenbergen en Roosendaal. Coenders: “We onderscheiden ons door een hoogstaand ontwerp van architect Martin Stuurman. Daarbij komt dat we alleen maar hoogwaardige materialen gebruiken. Alle muren zijn van kalkzandsteen en de verdiepingsvloeren zijn van beton. Het hele pand is goed geïsoleerd. Door het gebruik van deze materialen blijven de onderhoudskosten laag. In veel panden zie je dat de stookkosten voor dergelijke units meerdere honderden euro’s per maand bedragen. Hier is dat maandelijks 150 euro. Bovendien profiteert de eigenaar in een dergelijk pand maximaal van de waardestijging van zijn onroerend goed. Ons eerste bedrijfsverzamelcomplex is nu tien jaar oud. Het ziet er nog net zo uit als in het begin.”

Meer ruimte Een van de eerste gebruikers van het nieuwe pand is Jan Pathuis uit Schijf. “Samen met mijn zoon Pierre run ik onze onderneming Ha-Ra Pathuis. We zorgen voor de distributie van een milieuvriendelijk schoonmaaksys-

teem. Nu werken we thuis, waar we met ons bedrijf zijn gestart. Maar we hebben meer ruimte nodig voor de administratie, opslag en ook voor scholing van nieuwe consulenten. Hier kunnen we alles onder één dak doen.” Vader en zoon Pathuis kijken dan ook uit naar het betrekken van hun nieuwe onderkomen. “Eind maart kunnen we erin. Het is een hele stap, maar ondernemen is ook risico’s nemen. Het product is geweldig en mede daardoor groeien we nog steeds. Straks kunnen we onze consulenten

hier keurig ontvangen op een mooie locatie”, verwachten de heren Pathuis.

Mogelijkheden Wethouder Roks ziet dergelijke ondernemende inwoners graag in zijn gemeente. “Hier begint het allemaal. Zo’n bedrijfsverzamelcomplex is ideaal voor startende of doorgroeiende ondernemers. Dit is een mooi initiatief. We zijn benieuwd hoe dit verder gaat lopen. Voor ons als gemeente is het erg belangrijk om te weten wat er speelt bij de ondernemers. Dan kunnen we mogelijkheden onderzoeken en zodoende ondernemers helpen en ondersteunen. Ik ben in ieder geval blij dat er nog steeds ondernemende mensen zijn die in deze tijden die stap durven te zetten.” ”Aan de andere kant willen we ook

mensen die doorgroeien met hun bedrijf iets kunnen bieden zodat we hen behouden voor Etten-Leur”, vervolgt de wethouder. “Daar zijn we actief mee bezig. We zijn nu aan het inventariseren wat er is beschikbaar is aan locaties en panden in de komende jaren. We willen ook eventuele nieuwe locaties inplannen voor bedrijventerreinen. Het liefst zou ik daarvoor een A-speler binnenhalen die een Benelux-hoofdkantoor in Etten-Leur zou willen vestigen. Onze contacten met het Rewin zijn daarin uitermate belangrijk. Die bedrijven hebben mensen nodig en dat is voor onze inwoners van belang. Daarom moeten we als gemeente proactief zijn en bedrijven die bij ons aankloppen doorverwijzen naar initiatieven als dit bedrijfsverzamelcomplex.”

Bouwen in teamverband S

neller bouwen. Geen budgetten overschrijden. Vernieuwend zijn op het vlak van duurzaamheid. Hoe dat mogelijk is in een branche die nogal eens wordt geassocieerd met vertraging, behoudzucht en uit de hand gelopen kosten? Door de uitvoerende partijen vanaf het prille begin nauw te laten samenwerken en door met de opdrachtgever de tijd te nemen de zaken grondig voor te bereiden. BREDA -Syntens, innovatienetwerk voor ondernemers, nam het initiatief tot Bouwteam. Een kleedkamergebouw voor de Universiteit van Tilburg was binnen acht maanden gepiept. Het gemiddelde bouwproject in ons land gaat gepaard met tien procent faalkosten. “Daar hoef je in de industrie niet mee aan te komen”, zegt de in duurzaamheid gespecialiseerde innovatieadviseur Andrea Teeuwisse van Syntens. ”Van het maken van het prototype tot het introduceren van een product

op de markt: alle betrokken partijen doen mee in de industrie. Zij stemmen ideeën en werkzaamheden voortdurend op elkaar af. Vergelijk dat eens met de bouw. Daar doet eerst de architect zijn ding, gaat vervolgens de aannemer aan de slag en komt daarna de installateur erbij. Vaak werken zij langs elkaar heen en communiceren ze slecht. Dan komt bijvoorbeeld de installateur voor problemen te staan die hadden kunnen worden voorkomen als in een eerder stadium grondig zou zijn overlegd met partij A en B. Het is niet verwon-

derlijk dat faalkosten voor de bouwbranche een heel normale term is geworden.” Syntens is het innovatienetwerk voor ondernemers. Meer dan ooit benadrukt de organisatie dat vernieuwing vaak een kwestie is van samenspel met bijvoorbeeld andere bedrijven of met kennisinstellingen. Het geheel is nu eenmaal meer dan de som der delen. Teeuwisse: “Die opvatting komt terug in Bouwteam+. Wij hebben bedrijven uit de bouwsector samengebracht met als doel duurzaam te bouwen.”


TE HUUR AAN PRINSENKADE 3 BREDA ZEER REPRESENTATIEF MONUMENTAAL KANTOORPAND TOTAAL CA. 710 M2 B Monumentaal herenhuiskantoor met klassieke uitstraling en een hoge mate van eigen identiteit aan het water van de Nieuwe Mark aan Prinsenkade 3 op een goed bereikbare A1 centrumlocatie. Het omstreeks 1900 gebouwde pand is geheel verbouwd waarbij het interieur een moderne, transparante indeling kreeg en technisch geavanceerde installatievoorzieningen werden aangebracht.

ROOSENDAAL KANTOORUNIT

BZ

Te huur aan Mill Hillplein 129 kantoorruimte ca. 138 m2 op de 2e verdieping van het zgn. ‘schakelkantoor’ tussen bankgebouw en appartementencomplex. Indeling met grote open kantoorruimte, toiletgroep en pantry met keukeninrichting. Bereikbaar via lift en trap. Uitgevoerd met ventilatiesysteem/topkoeling. Parkeren mogelijk in ondergrondse parkeergarage.

ROOSENDAAL KANTOORUNIT

BZ

Te huur aan Laan van Belgie 58 kantoorruimte ca. 340 m2 op 2e verdieping. Indeling met grote kantoortuin, een tweetal kantoorkamers, vergaderzaal, toilet en pantry. De ruimte kan optioneel worden uitgebreid met kantoorruimtes ca. 125 resp. 200 m2. Uitvoering met o.a. ventilatiesysteem/ topkoeling. Parkeermogelijkheid in ondergrondse parkeergarage.

BREDA WINKELRUIMTE

B

Te huur aan Nieuwe Ginnekenstraat 39 winkelruimte circa 275 m2, bestaande uit entree-verkoopruimte/ showroom en diverse secundaire ruimten waaronder dagverblijf, magazijnfaciliteit en sanitaire groep. Zeer aantrekkelijke frontbreedte van circa 9m. Hoge passantenfrequentie. Oplevering geheel gebruiksgereed. Eventueel aanpassing pui in overleg.

Het kantoorpand bestaat uit drie kantoorlagen (280-210-170m2) en een kelderarchiefruimte (50m2) en verkeert in uitstekende staat van onderhoud. Herindeling is in principe mogelijk. Tevens is aanhuur mogelijk eventueel exclusief de tweede verdieping. Parkeren is geen enkel probleem. Op eigen terrein bevindt zich een royaal afsluitbaar eigen parkeerterrein met 14 parkeerplaatsen welke in de huur zijn inbegrepen. Het parkeerterrein is zowel aan de voorzijde vanaf de Prinsenkade als via de achterzijde toegankelijk. Bovendien zijn er drie parkeergarages in de directe omgeving binnen een straal van circa 150 meter.

NS STATION

TRAMSINGEL

NIEUWE PRINSENKADE

PRINSENKADE MARKT HAAGDIJK TOLBRUGSTRAAT MARKENDAALSEWEG

BREDA NIEUWE PRINSENKADE 6 VOLLEDIG GERENOVEERD HERENHUISKANTOOR

Te huur het Baron Office aan Nieuwe Prinsenkade 6. Totale vloeroppervlak circa 530 m2 verdeeld over begane grond circa 195 m2, 1e verdieping circa 195 m2 en 2e verdieping circa 140 m2. Zeer volledige oplevering inclusief alarminstallatie en airco-units. Op eigen afsluitbaar terrein 8 parkeerplaatsen. Parkeergarage De Prins op 50 meter. Met name geschikt t.b.v. solitaire gebruiker.

BREDA NIEUWE PRINSENKADE 10 MONUMENTAAL HERENHUISKANTOOR B

Koop of huur uw eigen kantoor- of bedrijfspand met zeer gunstige huisvestingslasten in Bergen op Zoom Krabbepoort aan Joulehof -

mogelijkheden 112 tot 468 m2 - volledig vrij indeelbaar volledig op zichzelf staand - eigen entree eigen grond - eigen voorzieningen - energieaansluitingen geen servicekosten

B

Te huur hoogwaardig kantoorgebouw met uitstekend installatieniveau aan Joulehof in kantorenpark Krabbepoort direct bij afslag A58 Bergen op Zoom. Totale vloeroppervlakte van 1.600 m2, in vijf lagen, met op de begane grond ca. 315 m2, op 1e, 2e en 3e verdieping ca. 365 m2 en op 4e verdieping (penthouse-toplaag) 205 m2. Deelhuur in principe mogelijk.

BERGEN OP ZOOM KANTOOR

B

Te huur aan Nieuwe Prinsenkade 10 karakteristiek herenhuiskantoor met vloeroppervlak circa 430 m2 verdeeld over: op begane grond circa 130 m2, op 1e en 2e verdieping elk circa 100 m2 en in het souterrain circa 100 m2. Het pand is geheel gebruiksgereed en beschikt over de gebruikelijke voorzieningen. Goede openbare parkeermogelijkheden waaronder parkeergarage De Prins.

KIES VOOR EEN BUSINESS HOUSE OF BUSINESS APARTMENT

BERGEN OP ZOOM KRABBEPOORT JOULEHOF NIEUWBOUWKANTOOR

B

BREDA CENTRUM KANTOORRUIMTE

BBZ

Te huur moderne en representatieve kantoorruimte met klassieke uitstraling. Aantrekkelijk gelegen in historisch stadscentrum van Bergen op Zoom. Bruto vloeroppervlak inclusief secundaire ruimte (o.a. toilet en pantry) ca. 90 m2. Oplevering gebruiksgereed en voorzien van onder meer ventilatiesysteem en alarminstallatie.

B

Te huur op de begane grond van kleinschalig commerciëel pand aan Vlaszak een zelfstandige kantoorruimte met eigen voorzieningen zoals eigen cv-unit en elektrameter. Bruto vloeroppervlak ca. 160 m2. Voorzien van toilet en pantry. De etages boven de winkelruimte zijn in gebruik als kantoor. Uitstekend bereikbare centrumlocatie.

BZ

Per 1 september 2010 gaan vanopstal bedrijfsobjekten Breda en Van der Sande Bedrijfsmakelaars samen verder onder de naam Van der Sande VanOpstal Bedrijfsmakelaars, gevestigd aan Vijverstraat 1 te Breda.

B

BREDA 076 522 06 00 bedrijfsobjekten.breda@vanopstalgroep.nl

BZ

BERGEN OP ZOOM 0164 24 04 57 bergenopzoom@vanopstalgroep.nl


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.