POLSKA
POLAK MĄDRY PRZED SZKODĄ, CZYLI KORZYŚCI Z TRANSFORMACJI
Podejmowane dzisiaj decyzje polityczne w sprawie rozwoju sektora energetycznego w Polsce nie mogą lekceważyć obciążeń, z jakimi wiążą się tradycyjne technologie, ani zagrożeń dla przyszłych pokoleń.
PROGNOZA PRZYSZŁYCH KOSZTÓW WSPARCIA GÓRNICTWA ORAZ ELEKTROENERGETYKI WĘGLOWEJ, MLD PLN, ANALIZA Z 2016 R. Koszty restrukturyzacji górnictwa Dokapitalizowanie kopalni Dopłaty do rent i emerytur górniczych Koszty osierocone
16 14
Bezpłatne uprawnienia do emisji Koszty rezerwy mocy Rynek mocy
12
mld PLN‘16
10 8 6 4 2 0 2017
42
ATLAS ENERGII 2018
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
2025
2026
2027
2028
2029
2030
CIE GÓRNICTWA I ENERGETYKI WĘGLOWEJ W POLSCE – WCZORAJ, DZIŚ I JUTRO, WISE EUROPA, 2017.
R
óżne scenariusze energetycznego rozwoju Polski podkreślają, że aktywne odejście od paliw kopalnych może być dobrze wykorzystaną szansą. W opracowaniu „Niskoemisyjna Polska 2050” z 2012 roku Instytut na rzecz Ekorozwoju oraz Warszawski Instytut Studiów Ekonomicznych pokazują, że w przyszłości struktura wytwarzania energii z dużym udziałem OZE może przynieść niższe koszty produkcji energii niż pozostawienie dużego udziału paliw kopalnych. Zmniejsza się też koszt importu paliw. Tańsza niż przy dalszym wykorzystaniu węgla może być także energia dla odbiorców końcowych, zarówno przemysłowych, jak i domowych. W opracowaniu Forum Energii „Polska Energetyka 2050, 4 scenariusze” z 2017 roku wnioski były bardzo podobne. Z czasem scenariusze odnawialne i zdywersyfikowane stają się najtańsze. Korzyści społeczne, środowiskowe i ekonomiczne w scenariuszach z dużym udziałem OZE w produkcji znacząco przewyższają korzyści ze scenariuszy wykorzystujących paliwa kopalne. I nie chodzi tylko o niższe emisje gazów cieplarnianych. To także koszty zdrowotne. Szacuje się, że w przypadku elektroenergetyki opartej na węglu koszty
zewnętrzne w okresie 1990–2016 wynosiły 0,8–2,6 bln zł. Łącznie dotacje i koszty zewnętrzne obciążały przez te 27 lat każdego mieszkańca Polski kwotą ponad 1900 zł rocznie. Wykorzystanie paliw kopalnych w Polsce to także koszty związane z obniżeniem plonów na obszarach leja depresyjnego kopalni odkrywkowych. Plany budowy nowych odkrywek węgla brunatnego w Polsce dotyczą m.in. żyznych obszarów Wielkopolski, gdzie głównym źródłem dochodu jest wysokotowarowe rolnictwo. Dla odkrywki Ościsłowo oszacowano utratę przychodów z rolnictwa i przemysłu rolnospożywczego (obszar wyrobiska i leja depresyjnego) na około 100 mln złotych rocznie. Straty te będą ponoszone przez mniej więcej 50 lat, co daje kwotę 5 mld złotych – tyle, ile przyszły dochód z pozyskanego węgla brunatnego. W tym rachunku nie uwzględniono innych strat ani dodatkowych kosztów. Uniknięcie tych kosztów zewnętrznych i potencjalnych strat to wyraźne korzyści z transformacji. Przykładem korzyści jest także ograniczenie skutków smogu. 72% budynków jednorodzinnych w Polsce jest nieocieplone albo ocieplone źle. Zgodnie z propozycją Warszawskiego Instytutu Studiów Ekonomicznych duży program termomodernizacji, połączony z inwestycjami w małą energetyką odnawialną, pompami ciepła i fotowoltaiką, pozwoliłby zasadniczo ograniczyć emisję. Program kosztowałby ok. 210 mld zł do 2030 r., przyczyniając się do wzrostu PKB. W wyniku tego smog, który kosztuje społe-
ŹRÓDŁO: SIEDLECKA U., ŚNIEGOCKI A., WETMAŃSKA Z., UKRYTY RACHUNEK ZA WĘGIEL 2017.WSPAR-
Różne scenariusze energetycznego rozwoju Polski podkreślają, że aktywne odejście od paliw kopalnych może być dobrze wykorzysta ną szansą. Korzyści społeczne, środowiskowe oraz ekonomiczne w scenariuszach z dużym udziałem OZE w produkcji energii znacząco przewyższają korzyści ze scenariuszy wykorzy stujących paliwa kopalne.
