niała ją prawie połowa Polaków (49%), niedostatecznie zaś tylko co dziesiąty respondent (11%), z drugiej zaś wskazują, że świadczenie to zostało uznane za najbardziej pożądaną formę wsparcia rodziny3. W 2013 roku na pytanie o to, jakie formy wsparcia mogą zachęcić Polaków do posiadania dzieci, wskazywano roczne urlopy rodzicielskie (49%), ulgi podatkowe dla osób wychowujących dzieci (46%), tańsze kredyty mieszkaniowe dla młodych małżeństw (44%), pomoc w powrocie do pracy lub w znalezieniu pracy dla młodych mam (34%) czy zmniejszenie kosztów opieki przedszkolnej (25%)4. Przy tak samo postawionym pytaniu w 2018 roku najczęściej wskazywano świadczenie 500+ (40%), zmniejszyły się jednak odsetki oczekujących innego wsparcia, na przykład ulgi podatkowej dla osób wychowujących dzieci (33%), tańszych kredytów mieszkaniowych dla młodych małżeństw (35%) czy pomocy w powrocie do pracy lub w znalezieniu pracy dla młodych mam (22%), jedynie tyle samo badanych oczekiwało lepszej dostępności żłobków czy przedszkoli (23%)5. Ustalana centralnie polityka dotycząca rodziny w dużej mierze jest realizowana na poziomie samorządowym. Ustawa o samorządzie jasno określa, że zadania własne gminy obejmują między innymi „wspieranie rodziny i systemu pieczy zastępczej”6, ale także wskazuje, że samorząd realizuje zadania zlecone z zakresu administracji rządowej. Polityka socjalna państwa ustalana na poziomie centralnym7 w praktyce realizowana jest przez miejskie czy gminne ośrodki pomocy społecznej podlegające formalnie władzy samorządowej. Zajmują się one wypłatą różnego rodzaju świadczeń, pomocą rodzinom zagrożonym ubóstwem, niewydolnym wychowawczo, wielodzietnym, zastępczym. Na realizację takich zadań samorząd powinien otrzymać środki finansowe w wysokości koniecznej do wykonania zadania. W praktyce oznacza to wyznaczanie samorządom coraz większej liczby zadań i nie zawsze dobrze oszacowane koszty ich realizacji. Ponadto z badań opinii publicznej dość jednoznacznie wynika, że społeczne oczekiwania wobec lokalnych samorządów są bardzo duże, zwłaszcza w kwestii pomocy społecznej, wsparcia różnych kategorii osób, które same sobie nie poradzą ze swoimi problemami. Ponad trzy czwarte badanych (77%) uważa, że powinno to być zadanie lokalnych władz – jest to przekonanie częściej prezentowane 3 Polityka państwa wobec rodzin – oceny i oczekiwania. Komunikat z badań, oprac. B. Roguska, Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa 2018. 4 Polityka prorodzinna – oceny i postulaty. Komunikat z badań, oprac. M. Omyła-Rudzka, Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa 2013. 5 Polityka państwa wobec rodzin – oceny i oczekiwania… 6 Art. 7 pkt 6a Ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (Dz.U. 1990, nr 16, poz. 95 ze zm.). 7 https://www.gov.pl/web/rodzina/co-robimy-wsparcie-dla-rodzin-z-dziecmi
4 Beata Łaciak, Małgorzata Druciarek
