je! feest
‘Hier is ie dan. Het eerste BOERENFLUITJESblad. En trots dat ik ben!
T
oen ik, nu bijna 3 jaar geleden, via Twitter mijn zoektocht begon naar het verhaal achter mijn bord eten, had ik niet kunnen vermoeden dat het tot dit zou komen.
Dat het mij, als 100% stadsmens, gelukt is om boeren en telers hun verhaal te laten vertellen en antwoord te krijgen op de meest uiteenlopende vragen. Dat ik, gewoon als Ester, om tafel zou zitten met Esther de Lange, Euro Parlementarier. En al helemaal niet dat ik mijn eigen magazine zou krijgen!
Maar het is allemaal waarheid geworden en dit is nog maar het begin. Want met de oprichting van stichting Boerenfluitjes krijgen wij, als burgers, een echte stem in het geheel. We willen van alles en vinden bepaalde dingen belangrijk. Maar wat weten we nu echt over ons eten? Wat kunnen we zelf doen? Roepen dat de boer het anders moet doen is te gemakkelijk. Wij, consumenten, moeten ook veranderen. In de supermarkt ligt wat wij kopen voor de prijs die wij er voor over hebben. Maar is dat de prijs die bij onze wensen past? Wat eet je nu? Welk verhaal hoort daarbij en wat vind jij belangrijk? Die keuze moet je zelf maken. Ik kan niet zien waar je nu voor kiest of in je portemonnee kijken. Met Boerenfluitjes kun je zelf op zoek naar het echte verhaal bij jouw eten en niet meer tevreden zijn met marketing kreten als “Onze kaas, van nature halfvol” (melk is nooit van nature halfvol dus de kaas ook niet) of “onze teler plukt zijn appels met de hand” (appels plukken is in heel Nederland handwerk). Ik wil samen met jullie op zoek naar al die mooie initiatieven die ons dichter bij ons eten brengen.
Picknick in het park! Kom naar de aftrap van #BoerenfluitjesLive op Sonsbeekmarkt! 11 - 18 uur op 2 juni 2013 Sonsbeekpark, Arnhem 6814 CL Op 2 juni kleurt de Sonsbeekmarkt rood en groen... Boerenfluitjes trapt af en heeft een aantal leuke ondernemers met een mooi product en verhaal uitgenodigd om daar een feestje te bouwen! Meld je aan als luitje van Boerenfluitjes op 2 juni en leer ze allemaal kennen. Ga langs om hun verhaal te horen en van hun lekkers te proeven. En tja, eenmaal geproefd wil je nooit meer anders dus hebben we een Boerenfluitjes Big Shopper klaarliggen voor onze kersverse luitjes om al dat moois mee naar huis te kunnen nemen.
Er is al zo veel maar soms nog zo moeilijk te vinden. Samen kunnen we zorgen dat de macht van de boodschappentas gaat werken.
Zoek het lekker(s) zelf uit en doe mee met Boerenfluitjes!
Ester van Aalst 2
boerenfluitjes.n
Nel Schellekens
Gasterij de Gulle Waard
O
We wilden haar verhaal over asperges horen, over haar klassieke versie met ham en ei. Maar zo gemakkelijk gaat dat niet bij Nel. Alles hangt namelijk samen en alles heeft zijn eigen verhaal. Allemaal te leuk om niet op te schrijven.
p een avond je brievenbus leeghalen en daar een pakketje in hooi gewikkelde eieren en asperges vinden.. inmiddels bijna gewoon bij Gasterij de Gulle Waard. Nel heeft er hartelijk om gelachen. Wat ze overigens veelvuldig doet, kom ik achter tijdens ons gesprek; ze lacht zoals ze leeft, smakelijk en vol overgave. Heerlijk.
Gulle gever
Het was nog niet gemakkelijk om te achterhalen waar het pakketje vandaan kwam, maar uiteindelijk bleek de gulle gever een gast. Chirurg en fervent moestuinier. Zo gaat het bij Nel Schellekens, zij geeft haar te kleine aardappeltjes weg om te poten en krijgt zo af en toe een mandje aardappels terug. Eitjes zijn afkomstig van allerlei pluimage, het lekkerst zijn die van de poelepetaat (parelhoen voor de niet-Brabantse lezers), van de krieltjes van Jan en Marietje of de donkere kwarteleitjes van de zorgboerderij. “Men neme een ei� in de receptuur gaat hier dus niet op.
4
Nel Schellekens
“No waste” asperges...
Om te beginnen dus die asperges. In de Achterhoek waren eigenlijk nauwelijks asperges; van oorsprong toch meer een Limburgs en Brabants produkt. Maar de zandgronden in de Achterhoek bieden hiervoor juist een prachtig terroir. De verschillende kleinschalige telers en dus zelfs moestuiniers leveren telkens weer een ander asperge-boeket; Groene, wilde (korenaartjes), kromme, dikke, dunne en paarse.
Die Helleveeg, een ovenschotel, komt nog het dichtst bij wat je de klassieke bereiding zou kunnen noemen. Van haar zelfgedroogde en gekookte hammen snijdt ze de speklaag af. Die wordt uitgebakken, samen met de kontjes van de hammen die over zijn. Grove stukken asperge, gekookte eitjes, aardappeltjes in de schil en een room-hollandaise vormen de basis. Op smaak gemaakt met boerenkaas, bieslook, kervel en peterselie en gloeiend, gloeiend heet geserveerd kom je hier graag nog eens voor terug bij de Gulle Waard.
In Nel’s “no waste” werkwijze krijgen ze allemaal een rol. De paarskoppen, die hun paarse kopje danken aan de zon die daar eigenlijk niet op mag schijnen, vond Nel prachtig toen nog niemand dat prachtig vond. Ze bereidde ze met paarse (truffel) aardappel, koolzaadolie en bloemetjes. Van de lelijke stukken maakt ze Helleveeg, een aspergeovenschotel die zo populair is dat inmiddels ook de mooie stukken erin belanden en van de laatste steek maakt ze aspergechutney.
De samenwerking met de familie Sloetjes werd intensiever en samen werkten ze toe naar het ideale vleesvarken. Er werd een heel Iberico varken geimporteerd, wat overigens een jaar duurde voordat het binnen kwam. Maar die smaak... daar moest het naartoe. Kruisen met o.a. 100% Duroc varken, granen en maïs van het Achterhoekse land, een ruime leefomgeving en langere leeftijd resulteerden in Het Heldervarken. In de lekkere modderpoel vermaken de bontgekleurde biggen zich terwijl de moedervarkens vrij binnen en buiten rondkuieren. Dat levert smeuiig, mals vlees op. Bijzonder zacht maar toch met een unieke stevige “bite”.
Helder’s varkensbillen
De varkensbillen voor de hammen komen van het Helder varken. Genoemd naar Eko boederij ‘t Helder, van Dick en Berdy Sloetjes, in Winterswijk-Huppel. Ook een verhaal op zich. Nel kocht haar varkensvlees al bij Dick en Berdy, maar als het van de slagerij terug kwam was er altijd zo weinig over. Waar is de kop? Waar zijn de pootjes? Zelf uitsnijden dan maar. Twintig procent meer rendement en alles in huis om mooie dingen mee te doen. Wangetjes, buikspek, pootjes. “De lekkerste bouillon komt van het varken, wist je dat?” 5
recept
Helleveeg voor thuis (bijna net zo lekker) voor 2 personen
bereidingstijd: 40 minuten
top t
ip!
Asperge-olie
Even terug naar de asperges. Nel Schellekens wil best nog even een van haar smaakgeheimen prijsgeven. Asperge-olie, “Man, je weet niet wat je proeft!”
Ingrediënten
Bereiding
- ongeveer een kilo geschilde asperges(stukken)
Blancheer de aardappeltjes en snijd doormidden.
- dikke plak ontbijtspek, in dobbelsteentjes gesneden
Bak de spekdobbelsteentjes uit.
- 3 eieren - grote handvol kleine aardappeltjes - kopje volle kookroom - flinke hand geraspte boerenkaas - kervel, peterselie en bieslook
Voeg de laatste paar minuten de aspergestukken toe. Voeg de stukken aardappel toe en schep nog even om. Doe dit in een ovenschaal samen met de kookroom, de boerenkaas en klein gesneden kruiden en maal er naar smaak zwarte peper bij. Strooi nog wat boerenkaas bovenop en dan ongeveer 20 minuten in een hete oven (220).
Gloeiend heet serveren!
6
Heerlijke asperges
Hussel wat asperges door de koolzaadolie (uit, juist ja, de Achterhoek) of milde olijfolie. Zet 15 minuten in de oven op 150 graden, af en toe een keer schudden en klaar. Dit levert niet alleen heerlijke asperges op, maar de olie die overblijft is eigenlijk nog het beste. Strijk er een hammetje mee in voordat die in de oven gaat, gebruik in een dressing of als extra smaak”boost” voor je aspergesoep.
word een Boerenfluitjes Luitje en krijg een
GRATIS
shopper bij #BoerenfluitjesLive aftrap op Sonsbeekmarkt, of daarna via Boerenfluitjes.nl
7
Liefde en Passie voor asperges...
circa 1936
T
...dat is en blijft de basis
eboza staat voor 100% Asparagusen is een familiebedrijf dat al generaties lang thuis is in de teelt en het vermarkten van asperges. De basis voor het huidige bedrijf werd in de jaren na de Tweede Wereldoorlog gelegd door Lodewijk Teeuwen. Hij begon op de Zandberg in Helden met het telen van asperges; de arme zandgronden op deze locatie leenden zich hier perfect voor.
Teeuwen was overigens niet de enige: vanwege de geschikte grond en de grote vraag naar exclusieve producten in de vijftiger jaren, legden veel familiebedrijven in Noord-Limburg zich in deze tijd toe op de teelt van het witte goud. De meeste bedrijven hadden in die periode ongeveer 1 hectare asperges. Het rassenpalet werd gedomineerd door ‘Roem van Brunswijk’ en ‘Mary Wa s h i n g t o n ’ en later door ‘ L i m b u r g i a ’. Rond 1970 deden, met dank aan veredelaar Piet Boonen, nieuwe F1-gemengd bloeiende aspergerassen hun intrede. Hierdoor stegen de opbrengsten met minimaal 30 procent.
Meer dan asperges
In 1969 ging het aspergebedrijf van de familie Teeuwen over op de volgende generatie: zoon Math nam het bedrijf over van zijn vader. Naast de teelt
van asperges werd in 1976 gestart met de opkweek van aspergeplanten. De productie hiervan werd langzaam maar zeker verder uitgebreid. In 1995 werd de eerste productieteelt in het buitenland opgestart. Vijf jaar later, in 2000, begon Teboza met research c.q. veredeling: sindsdien heeft Teboza de hele aspergeketen in eigen hand.
De toekomst
Inmiddels staat de derde generatie aan het roer van het bedrijf, in de persoon van Will Teeuwen. De focus voor de toekomst ligt op de introductie van nieuwe aspergerassen en de ontwikkeling van nieuwe teelttechnieken en -methoden, die bijdragen aan een hoger teeltrendement. Hier zijn ook de klanten van Teboza bij gebaat. Dit alles gebeurt met passie en liefde voor asperges; dat is en blijft de basis!
8
advertorial
Het Ei en de Kip 100% transparantie in de keten!
In de week voor Pasen startte InnovatieNetwerk samen met Amped de campagne ‘Het Ei en de Kip’. Met als doel de eierketen 100% transparant te krijgen. Een prachtig initiatief vóór en dóór consumenten. Met de code die op het ei staat kun je namelijk super eenvoudig de leverancier traceren. Is deze nog niet bekend? Met 1 klik stuur je een tweet naar de supermarkt waar je het ei hebt gekocht met het verzoek deze informatie beschikbaar te maken. Op dit moment is al 50% van de eieren traceerbaar!
de ei dat je n e lg o v t e Dus h cken op e h c n e v e t tikt eers ndekip.nl ie e t e .h w ww
Supermarkten en leveranciers worden zo gestimuleerd op een eenvoudige manier inzicht te geven in de herkomst van eieren. Daarnaast kunnen pluimveehouders ook hun volledige bedrijfsinformatie via de website delen.
9
De kracht van twitter wordt hier maar weer eens zichtbaar. De behoefte om te delen, discussieren en informeren zorgt voor de virale kracht die nodig is om de leveranciers van onze eitjes hun verhaal te laten vertellen!
‘De beste koe is een paard’ paardenmelk in Harbrinkhoek
O
p bezoek bij Arjan Sand van Paardenmelkerij Sand in het Twentse Harbrinkhoek .
Arjan Sand
k! r ubr ie
‘De beste koe is een paard,’ zegt Arjan Sand van Paardenmelkerij Sand in Harbrinkhoek, Twente. ‘Een merrie kan wel twintig jaar lang melk geven, voor een koe is dat ongeveer vijf jaar. Wel is het zo dat de merrie alleen melk geeft als het veulen ook nog drinkt bij de moeder, dat is dus anders dan bij de koe.’
Waarom tellen we schapen en geen koeien? via Twitter: @boerenfluitjes
Domme vragen bestaan niet. Rare vragen wel! Wie weet het antwoord? Boerenfluitjes op
De zeventig haflinger paarden van Arjan Sand moeten wel drie keer per dag worden gemolken en geven dan zo’n twintig liter per dag. Driekwart van de melk die het paard geeft, gaat naar het veulen, de rest is voor de boer. De paardenmelk wordt verzameld en vervolgens gedroogd. Van het poeder worden onder andere pillen gemaakt: paardenmelk wordt voor medicinale doeleinden gebruikt.
zZ Z Z z zzZz zZ
@36sandjes omdat schapen tellen vermoeiend is :-) @Marcel_Kruijer Schapen springen over hekjes, koeien niet. @bondairy zal wel van oudsher zijn, kudde schapen zonder omheining, afdwalende schapen?! @tractrice Omdat het spreekwoord zegt: als er een schaap over de dam is volgen er meer @WartdeW koeien zijn traag, daar zit geen uitdaging in @WillemdenHertog Omdat koeien a. niet achter elkaar over een hek springen en b. zo sloom zijn dat je na 3 al in slaap bent
via Facebook.com/Boerenfluitjes.net Dragontree Dracaenakwekerij ‘De Plaats’ B.V. Volgens mij is `t schaapjes tellen vanwege dat schapen op (schapen) wolken (in de lucht) lijken en als je naar de wolkenluchten kijkt je rustig wordt, dus dan zeker door schapen te tellen ook,.. ?!
@dickrakhorst Schaapjes gaan over de dam en dat telt makkelijk op droge
Christian Callec Schapen tel je bij het slapen terwijl ze over een hegje springen... Nou, met koeien gaat het wat moeilijker hoor... (over dat hegje dan)
@Moniquewv Theorie is het afkomstig van schapenhoeders die hun kudde moesten tellen en hierbij in slaap vielen.
Teunie Rijfkogel Omdat je eventuele missende koeien opmerkt bij het melken en je bij schapen het niet opmerkt..
10
Word een Boerenfluitjes Luitje!
Boerenfluitjes is nieuwsgierig, zonder oordeel, puur en authentiek. Ze stelt grappige en soms brutale, maar altijd eerlijke vragen en geeft verhalen door. Via twitter zijn er veel boeren en tuinders die hun verhaal doen over hun dagelijks leven en werk: het produceren van ons eten! Boerenfluitjes stelt haar vragen rechtstreeks aan boeren en tuinders, vaak via social media. Maar ook op andere verrassende manieren wil Boerenfluitjes burgers meenemen op haar zoektocht langs boeren. Boerenfluitjes vindt dat het tijd is voor ontdekking en waardering van het platteland.
Boerenfluitjes op het internet www.boerenfluitjes.nl
facebook.com/boerenfluitjes.net
twitter.com/boerenfluitjes
Gaat u mee op deze ontdekkingtocht?
Al voor minimaal € 45,- per jaar sluit u zich aan als “Luitje” van de Stichting Boerenfluitjes en ontvangt u 4 keer per kalenderjaar het digitale BOERENFLUITJESblad, kunt u gebruik maken van speciaal voor u geselecteerde aanbiedingen, maakt u regelmatig kans op prijzen en heeft u de mogelijkheid om zelf ideeën in te brengen die betrekking hebben op uw eten.
pinterest.com/boerenfluitjes
!
Draagt u deze stichting een warm hart toe?
Wordt dan donateur. Al voor minimaal € 15,- per jaar ontvangt u 4 keer per jaar het digitale BOERENFLUITJESblad, zodat u op de hoogte wordt gehouden van onze activiteiten.
Boerenfluitjesblad is een digitaal blad van de consumentenorganisatie stichting Boerenfluitjes i.o. en verschijnt vier keer per jaar. Dit is het pilotnummer van mei 2013 Aan dit blad werkte mee: Ester van Aalst, Judith Broug, Judith van der Bruggen, Betty van der Haven, Gert Janssen, Edith Vervest. Postadres: Stichting Boerenfluitjes, Joubertstraat 85, 2806 GB, Gouda Telefoon: 06-50123199 (Ester van Aalst) Ontwerp: Missyredboots.com Boerenfluitjes is een initiatief van Oker Advies, Praedium en Countus.
e
k
e
zo
Colofon
k e l t
z S r e
it u f l
h ek
Adverteren Úw kans om gezien te worden! Boerenfluitjes heeft een indrukwekkend netwerk van boeren, telers, foodies, horeca en bewuste burgers opgebouwd. Al bijna 3 jaar stelt ze via social media nieuwsgierige, grappige, soms brutale maar altijd eerlijke vragen aan de producenten van ons Nederlandse voedsel. Zonder te oordelen, op zoek naar eerlijke antwoorden en open deuren om een kijkje achter de schermen te kunnen nemen. Deze onorthodoxe aanpak om meer transparantie in onze voedselketen te krijgen heeft haar al met diverse vooruitstrevende organisaties en decisionmakers om de tafel gebracht en het netwerk groeit elke dag! Met het BOERENFLUITJESblad is de stap gezet naar een nog groter platform met als doel het informeren, amuseren en verbinden.
Hoe bereik je ons? Redactie redactie@boerenfluitjes.nl
Adverteren & promoties sales@boerenfluitjes.nl
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen of openbaar gemaakt worden zonder schriftelijke toestemming van de uitgever of stichting Boerenfluitjes.
11